Imagine the result

Uitgebreid beheerplan bossen regio Westerlo-Herselt-Laakdal

Bosbeheerplan Projectnummer: 07_BGT71 Versie 3 Hertberg

Studie in opdracht van:

ISO 9001 gecertificeerd voor:

ARCADIS Belgium nv │Clara Snellingsstraat 270 , ANTWERPEN 210 – DEURNE │T: +32 3 360 83 00 │F 360 +32 83 3 01 Agentschap voor Natuur en Bos

COLOFON

Titel: Opmaak beheerplan bos- en natuurcomplex bossen Westerlo, van Herselt en Laakdal

Jaar van uitvoering: 2007-2008

Opdrachtgever: Agentschap voor Natuur en Bos ism Provincie Antwerpen Kempens Landschaps v.z.w. Gemeente Westerlo Beheerregio Netebronnen-Zuiderkempen Provincialeroendomeinen G Regio Kempen Dienst Toerisme Lange Kievitstraat 111-113 bus 63 Kastelse Dijk 5 Peredreef 5 Boerenkrijglaan 25 2018 antwerpen 2470 Retie 2580 Putte 2260 Westerlo Tel: 014-63 93 63 Tel: 014-37-91-74 Tel: 015-2230 82 Tel: 014-54 54 28 Fax: 014-63 93 66 Fax:014-37 34 62 Fax: 015-22 82 31 Fax: 014/54 76 56 e-mail :[email protected] e-mail:[email protected] e-mail:[email protected] e-mail:[email protected] www.natuurenbos.be www.provant.be www.kempenslandschap.be www.westerlo.be

Contactpersoon opdrachtgever: Hildegarde Quintens Saskia Mercelis Philippecker De Ba Kristel Mariën Regiobeheerder Diensthoofd Diensthoofd Ambtenaar toerisme Westerlo

Opdrachthouder: ARCADIS AEOLUS Vroentestraat 2b 3290 Diest Tel: 013/35 55 78 Fax: 013/55 69 48 e-mail: [email protected] www.arcadisbelgium.be

Auteurs: Pieter Roovers Jorg Lambrechts Ward Andriessen

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ I

II │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

ZOEKEN │ INHOUDSTAFEL – LIJST DER KAARTEN - LIJST DER FIGUREN – LIJST DER TABELLEN

Zoeken

INHOUDSTAFEL Inhoudstafel

COLOFON...... ? ...... I INHOUDSTAFEL ...... III LIJST DER KAARTEN ...... VI LIJST DER FIGUREN ...... VII LIJST DER TABELLEN ...... VIII LEESWIJZER...... 1 3 BEHEERDOELSTELLINGEN ...... 3

3.1 │B EHEERDOELSTELLINGEN.B .MT. DE ECONOMISCHE FUNCTIE...... 4 3.1.1 Bedrijfstijden en Omlooptijd...... 4 3.1.2 Een divers beheer ...... 5 3.1.3 Totale houtoogst ...... 7 3.1.4 Verjonging...... 8 3.1.5 Bosexploitatie...... 8 3.2 │ BEHEERDOELSTELLINGEN.B .MT. DE ECOLOGISCHE FUNCTIE...... 9 3.2.1 Algemeen ...... 9 3.2.2 Beheersing exoten...... 9 3.2.3 Vegetatietypes met ecologische functie ...... 10

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ III

3.2.4 Dood hout en oude bomen...... 12 3.2.5 Fauna en Flora ...... 13 3.2.6 Realisatie bosverbindingen ...... 14 3.3 │ BEHEERDOELSTELLINGEN.B .MT. DE SOCIALE EN EDUCATIEVE FUNCTIE...... 15 3.4 │B EHEERDOELSTELLINGEN.B .MT. DE MILIEUBESCHERMENDE FUNCTIE...... 15 3.5 │B EHEERDOELSTELLINGEN.B .MT. DE WETENSCHAPPELIJKE FUNCTIE...... 16 4 BEHEERMAATREGELEN...... 17

4.1 │ BOSVERJONGING...... 17 4.2 │ BOSOMVORMING...... 19 4.3 │ BEBOSSINGSWERKEN...... FOUT ! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD. 4.4 │ BOSBEHANDELINGS- EN VERPLEGINGSWERKEN...... 24 4.5 │ KAPREGELING...... 24 4.6 │ BOSEXPLOITATIE...... 27 4.7 │ BRANDPREVENTIE...... 27 4.8 │ OPEN PLEKKEN...... 27 4.8.1 Open vegetatie ...... 28 4.8.2 Poelen, wadden en vennen ...... 29 4.8.3 Dreven ...... 30 4.9 │ GRADIËNTEN EN BOSRANDONTWIKKELING...... 31 4.10 │ SPECIFIEKE MAATREGELEN TER BESCHERMING VAN FLORAFAUNA EN...... 32 4.10.1 Sensibilisering van de bosbeheerders en van hetliek pub ...... 32 4.10.2 Bijsturen van klassieke bosbeheermaatregelen fauna t.b.v. en flora ...... 32 4.10.3 Specifieke maatregelen t.b.v. fauna ...... 33 4.11 │ DOOD HOUT EN OUDE BOMEN...... 33 4.12 │ BEHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN.B.T .M DE TOEGANKELIJKHEID...... 34 4.12.1 Plan wegennet – opengestelde wegen ...... 34 4.12.2 Speelzones ...... 35 4.12.3 Recreatieve infrastructuur ...... 35 4.13 │ BEHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN.B.T .M DE JACHT...... 36

IV │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

ZOEKEN │ INHOUDSTAFEL – LIJST DER KAARTEN - LIJST DER FIGUREN – LIJST DER TABELLEN

4.14 │ BEHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN.B.T .M DE VISSERIJ...... 37 4.15 │ BEHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN.B.T .M GEBRUIK NIET-HOUTIGE BOSPRODUCTEN...... 37 4.16 │ BEHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN.B.T .M CULTUURHISTORISCHE ELEMENTEN...... 37 4.17 │ BEHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN.B.T .M DE MILIEUBESCHERMENDE FUNCTIE...... 37 4.17.1 Erosiebestrijding ...... 37 4.17.2 Regeling debiet van waterlopen...... 37 4.17.3 Klimaatregeling ...... 38 4.17.4 Waterzuivering...... 38 4.18 │ BEHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN.B.T .M DE WETENSCHAPPELIJKE FUNCTIE...... 38 4.18.1 Organisatorische maatregelen ...... 38 4.19 │ WERKEN DIE DE BIOTISCHE OF ABIOTISCHE TOESTANDET VAN BOS H WIJZIGEN...... 39 4.20 │ PLANNING VAN DE BEHEERWERKEN...... 40 4.20.1 Beheerwerken in verband met de opstand ...... 40

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ V

Zoeken

LIJST DER KAARTEN

Lijst der kaarten

DEEL 3: BEHEERDOELSTELLINGEN?

Kaart 3.01-3.06 Visiekaarten projectgebied

Kaart 3c.07 Hertberg: Doelstellingen ecologischeunctie f

Kaart 3c.08 Hertberg: Doelstellingen recreatieveunctie f

DEEL 4: BEHEERMAATREGELEN

Kaart 4c.01 Hertberg: éénmalige beheermaatregelen Kaart 4c.02 Hertberg: reguliere beheermaatregelen

Kaart 4c.03 Hertberg: exploitatie Kaart 4c.04 Hertberg: prioritaire voertuigen Kaart 4c.05 Hertberg: toegankelijkheid

VI │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

ZOEKEN │ INHOUDSTAFEL – LIJST DER KAARTEN - LIJST DER FIGUREN – LIJST DER TABELLEN

Zoeken

LIJST DER FIGUREN

Lijst der figuren ? FIGUUR1 ILLUSTRATIE VAN DE TOEKOMSTIG MEEST AANGEWENDE METHODES VOOR OMVORMING HINERTBERG ...... 22

FIGUUR2 CREATIE VAN INTERNE BOSRANDEN VOLGENS EEN GRILLIGTROON PA...... 31

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ VII

Zoeken

LIJST DER TABELLEN

Lijst der tabellen

TABEL3-1 OVERZICHT? OMVORMINGSKAPPEN ...... 7 TABEL3-2 OVERZICHT RICHTOPPERVLAKTEN(HA ) MET ECOLOGISCHE FUNCTIE PER BOSPERCEEL VOOR BOSDOMEIN HERTBERG...... 13 TABEL4-1 OVERZICHT OMVORMING HOOGHOUT...... 19 TABEL4-2 OVERZICHT KAPTABEL...... 25 TABEL4-3 OVERZICHT PERMANENTE OPEN PLEKKEN EN POELEN/WADDEN /VENNEN ...... 28 TABEL4-4 OVERZICHT BEHEERMAATREGELEN PER BESTAND...... 38 TABEL4-5 SAMENVATTING BEHEERWERKEN PER WERKJAAR...... 41

VIII │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

TER INFO │ LEESWIJZER

TerLEES WinfoIJZER

Leeswijzer Onderhavig documenti bevat de doelstellingen en regelenmaat per bosdomein. Volgende bosdomeinen zittenvervat in het uitgebreid beheerplan: Bosdomein Beeltjens en Kwarekken Bosdomein Hertberg Bosdomein Sterschots Bosdomein Varenbroek Bosdomein Den Eik

De bosdomeinen van onderzoek zijn gelegen binnent plattelandsproject he ‘Merode, prinsheerlijk platteland’.

De volledige studie bestaat uit meerdere rapporten: Gezamenlijke visiestudie: gezamenlijke visievorming m.b.t. recreatie, natuurontwikkeling, duurzame houtproductie en landschapoor allev bosdomeinen samen. Ecohydrologische studie: onderbouwend aan de gezamenlijke visiestudie wordt een ecohydrologische studie opgemaakt voor Kwarekken, Varenbroek en Helschot. Uitgebreid beheerplan: Inventarisrapport: dit rapport bespreekt voor alle bosdomeinen de bestaande toestand (situering, algemene beschrijving) Beheerdoelstellingen en –maatregelen: dit rapport wordt opgemaakt voor elk bosdomeinrt apa en bespreekt specifiek voor het bosdomein van toepassing de doelstellingen en maatregelen. Beheerplan Bosreservaat Helschot: Dit rapport bevat de basisinventaris en beheerplan conform de indeling voor bosreservaten, specifiekvoor bosdomein Helschot.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 1

2 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 2│BEHEERDOELSTELLINGEN

Deel 3. BEHEERDOELSTELLINGEN

3 BEHEERDOELSTELLINGEN

Beheerdoelstellingen Hertberg

In de3 geïntegreerde visie werden keuzes gemaaktr streefbeelden,naa waarbij de klemtoon ligt op langetermijnperspectieven op het niveau van het ganse projectgebied. In dit hoofdstuk worden de visie-elementen verfijnd tot op het niveau van het desbetreffende bosdomein en worden er meer concrete doelstellingen voor de beheertermijn van twintig jaar omschreven, rekeninghoudend met de Beheervisie en de Criteria Duurzaam Bosbeheer (CDB).

BEHEERVISIE VOOR OPENBARE BOSSENVLAANDEREN IN (2001)

De beheervisie stelt als principe dat de verschillende functies van het bos de draagkracht van hetsysteem eco niet mogen overschrijden. Die draagkrachts niet i dezelfde voor alle ecosystemen en afhankelijk vane tijds- d en ruimteschaal. Er wordt ook in gesteldat de d beslissingen die aan een bepaald bos gebonden zijn binnen de ruimere visie moeten gesitueerd worden.iteraard U worden ook alle andere richtlijnen voorn duurzaamee bosbeheer uit die beheervisie in detijk prak gebracht in de beheerplannen. Samengevat en sterkereenvoudigd v gaat het over de volgende thema’s: natuurlijke processen (veroudering, sterfte, verjonging, successie en daaraan de gebonden wijzigingen in boomsoortensamenstelling) moeten de basis vormen waarop met beheeringrepen wordt ingespeeld;

de schaal waarop die ingrepen (dunning, eindkap, planting,oomsoortenkeuze, b …) worden uitgevoerd moet vergelijkbaar zijn met die van de natuurlijke processen. In West-Europese laaglandbossen is chaaldie s doorgaans kleiner dan0,5 ha . Dit geldt ook voor deopen plekken die samen ca. 5-15% van de bosoppervlakte innemen;

globaal wordt eenhoutproductieniveau van 7,5 m³/ha/jaar als norm naar voor geschoven, wat overeenstemt de met gemiddelde jaarlijkse aanwas. jacht is een beheermaatregel die als een onderdeelvan het globale beheer tot doel heeft om een gezonde reewildstand in evenwicht met de omgeving te creëren/behouden.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 3

CRITERIA VOORD UURZAAMB OSBEHEER(VASTGELEGD BIJM INISTERIEELB ESLUIT )

De Criteria worden gebruikt als leidraad bij hetken ma van beheerkeuzes.

Duurzaam Bosbeheer wordt omschreven alshet " rentmeesterschap en het gebruik van bossen en op dusdanige e manier en snelheid dat hun biologische verscheidenheid, hun productiviteit, hun regeneratiecapaciteit, hun vitaliteit en hun vermogen om n nu in e de toekomst op verschillende ruimtelijke en schal

(lokaal,nationaal, mondiaal) relevante ecologische, economische en sociale functies te volbrengen,t in nie het gedrang komen en dat er geen schade berokkend wordt aan andere ecosystemen". Het Besluit laat toe dat in bepaalde uitzonderlijke gevallen niet alle criteria simultaan kunnen worden vervuld.

Indien de principes van de Beheervisie en de CDBr bosdomein pe worden toegepast, voldoen we in theorie wel aan de wettelijke vereisten voor duurzaam eheer,bosb maar gaan we voor een stuk voorbij aan het achterliggende gedachtegoed ervan: namelijk, afhankelijkn de va potenties van een gebied de meest optimalebinatie com vinden van de verschillende functies. We trachtene principes d dan ook toe te passen op een doordachte manier zodat aan de minimumvereisten wordt voldaan op projectniveau, maar dat per bosdomein meer kanspeeld inge worden op de lokale situatie. Zoals eerderermeld v is het beheer al sinds 2004 in handen vanB. ANDit wil zeggen dat er in de voorbije 2 jaar reeds inspanningen geleverd zijn om de aanzet voor een duurzaamsbeheer bo uit te zetten.

3.1 │B EHEERDOELSTELLINGEN M . B . T . DE ECONOMISCHE FUNCTIE

De directe economische functie omvat enkel de houtproductie. 3.1.1 B EDRIJFSTIJDEN EN O M LOOPTIJD

Om een planning te maken in verband met eindkappen, groepenkappen en dunningen is het van belang omr soort pe de leeftijd, de kwaliteit, de gezondheid de en standplaatsgeschiktheid in rekening te brengen.ideale De bedrijfstijd is de leeftijd van een boomn (eebestand) waarbij een maximale volumeaanwas perar bereikt ja is en waarop hij gekapt wordt/kan worden. In het denverle werd er niet gewerkt met bedrijfstijden, maarerder e met streefomtrekken. Aangezien deze nietatten te v zijn in een kaptabel met jaartallen, zullen minimumbedrijfstijden gehanteerd worden. Uiteraard is het tijdstip van kapping bij de term bedrijfstijd afhankelijkan dev huidige leeftijd. De leeftijden zijn echter een schattingn niet e altijd even accuraat.

4 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 2│BEHEERDOELSTELLINGEN

Volgende bedrijfstijden worden gehanteerd:

• Corsicaanse den: 80 jaar (want omvormingsbeleid)

• Grove den: 100 jaar

• Zomereik en Beuk: 150 jaar

• Lork: 80 jaar

• Berk: 60 jaar

• Populier: 40 jaar

Uiteraard is het niet overal de bedoeling om deen bom te kappen op deze leeftijd. Het begrip bedrijfstijd wordt gehanteerd als richtleeftijd waarop demen/bestanden bo gekapt mogen worden. Vooral bij inheemse loofhoutbestanden en individuele bomen met esthetische, landschappelijk of ecologische waarde is de bedrijfstijd van geen belang.

De reden dat er voor bvb Corsicaanse den en Lorkn bedrijfstijd ee van 80 jaar gekozen wordt, heeftmaken te met het omvormingsbeleid in het kader vanCDB de en de beheervisie. Aangezien Amerikaanse eik actief edenbestr wordt (zie § 3.2.1.1), houden we een theoretische bedrijfstijd van 20 jaar aan voor deze soort.

De organisatie van het beheer wordt uitgewerktasis op b van een volledige omlooptijd van 16 jaar e(halv omloop op 8 jaar), waarbij er vanuit gegaan wordt dat het ganse projectgebied in 8 omloopgebieden wordt onderverdeeld (waarvan er drie in Hertberg gelegen zijn). anZo erk per dienstjaar een ander omloopgebied aangedaan worden in halve omloop (om de 8 jaar), eventueelngevuld aa met een facultatieve omloop (om de 4 jaar). De facultatieve omloop zal relevant zijn in degere jon bestanden. De Beheervisie stelt immers een omloopn naaldhoutbestanden i (jonger dan 40 jaar) voor eom drie d jaar en in loofhoutbestanden (jonger danjaar) 70 om de vier jaar. Ondanks de diversiteit aan naald-loofhout, en wordt er voor het ganse projectgebied en één dezelfde omlooptijd gehanteerd.

3.1.2 EEN DIVERS BEHEER

Gezien de huidige dominantie aan homogene bestanden van Corsicaanse den kunnen we niet ontkennenijdens dat t de komende beheertermijn, en wellicht ook de volgende, de opstand nog voor een belangrijke economische input zal zorgen. Er wordt op termijn echter een meer divers beheer geambieerd, waarin meer uiteenlopende beheertypes hun plaats vinden. Inrichtlijnen de wordt bovendien gesteld dat er voore homogene,all kaprijpe bestanden van niet-inheemseomsoorten bo een omvormingsplan moet opgemaakt worden.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 5

3.1.2.1 OMVORMING

Om te voldoen aan de CDB zal de omvorming van demogene ho naaldhoutbestanden een belangrijke focusmen: vor

• 20% van de totale bosoppervlakte moet bestaanof uitin omvorming zijn naar gemengde inheemse bestanden (op lange termijn 80%); de inheemse bestanden moeten voor minstens 90% bestaan uit inheemse ensoort en de dominante boomsoort mag maximaal 80% etvan bestand h vertegenwoordigen.

• in de homogene bestanden wordt er gestreefd naaren bijmenging e van tenminste 30% inheemse bomenasis op bvan grondvlak of bedekkingsgraad. In een eerste fase (tot 2027) mogen in die 30% ook onderstandige bomen en de onderetage worden meegerekend.a verloop N van tijd (lange termijnvisie – 80 jaar)s i het de bedoeling om te komen tot 30% inheemse omenloofb in de opperetage.

In de afgelopen jaren en tijdens het opstellendit van beheerplan werden/worden inspanningen gedaan het om achterstallige beheer weg te werken, ondermeer door het aanduiden van eindkappen. Zo werden een aantalanden best van populier in 2006 aangeduid voor eindkap.In de naaldhoutbestanden zal er in de toekomster eerd gewerkt worden met groepenkappen en eindkappen/schermkappen met overstaanders. In de bestanden waar,m variabele o redenen, nog geen radicale omvorming tijdens deze beheertermijn uitgevoerd wordt, zullen ook selectieve hoogdunningen met vrijstellinginheems van loofhout voor een geleidelijke omvormingrgen, zo als dit potentieel aanwezig is. Enkel in pure bestanden bvbvan Amerikaanse eik, Douglas, Fijnspar of een reande exoot zal er een eindkap plaatsvinden indien snelleeen omvorming wenselijk is (bvb om verjonging van deort sotegen te gaan).

3.1.2.2 REGULIERE KAPPINGEN

Naast de omvormingskappen zullen ook de reguliereappingen k (zuiveringen, dunningen, ...) plaatsvinden. Een hoge jaarlijkse aanwas zorgt er samen met een aanzienlijke bestandsvoorraad (271 m³/ha voor destanden be van Corsicaanse den) door beheerachterstand voor dat ook de reguliere kappingen een aanzienlijk deel van de totale houtoogst uitmaken. Aangezien ernog ook in de komende beheertermijn veel bestandenen zull omgevormd worden, zal het kapkwantum op basisn va reguliere kappingen initieel dalen, om nadien delijk gelei aan terug toe te nemen, wanneer de omgevormde bestanden terug een economische functie zullenan ga vervullen.

Ook op het vlak van de reguliere kappingen werdlaatste de jaren een inhaalbeweging ingezet (zie opbrengsten en diensten). Willen we een hogere lichtinval om de verjonging en bijmenging van andere soorten sneller te laten verlopen, dan moet er nog intensieverund ged worden dan wanneer het een productiebos betreft waar kwalitatieve volumeaanwas de hoogste prioriteitiet. gen

6 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 2│BEHEERDOELSTELLINGEN

3.1.3 TOTALE HOUTOOGST

De gemiddelde kapkwanta zullen uiteraard deelsjken afwi van de reële kappingen, aangezien ze een etischetheor voorbeschouwing vormen. Voor de berekeningwordt er echter ook teruggevallen op de kaptabel (timingwerkzaamheden) en het overzicht van de geplandekzaamheden, wer weergegeven in hoofdstuk 4.

Vergelijken we de huidige gegevens van Corsicaanseden in het projectgebied met de opbrengsttabellenoor Corsicaansev den in Nederland1 dan mogen we stellen dat de Corsicaanse dennen in het projectgebeid over algemeen het tot de hogere productieklassen behoren.e boniteitsklasse D (of groeiklasse) per bestand mmeltscho tussen de 10 en 14, waarbij de groeiklasse gelijks aan i de maximale gemiddelde jaarlijkse volumebijgroei.

De gemiddelde jaarlijkse aanwas, ingeschat op basisvan de grondvlakverdeling van de aanwezige boomsoorten (zie § 2.3.4), bedraagt minimaal ca. 11 m³/ha/jaar. Dit ligt gevoelig hoger dan de 7,5 m³/ha/jaar, watgemiddeld als voor België geldt. Het jaarlijks kapkwantum kan dus ruim hoger zijn dan hoe het courantepast toeg wordt (4 m³/ha/jaar), zonder de gemiddelde jaarlijkse aanwas te overstijgen en aan roofbouw te doen. Een voldoende hoog kapkwantum is noodzakelijk om naast gulierede re kappingen ook de vooropgestelde omvormingskappen realiseren. te In tabel 3.1 worden deze ingeschatkeninghoudend (re met een volume-opstand van 271 m³/ha). Dit totaal bijkomende kapvolume van 32515 m³ vertaaltich naarz een theoretisch jaarlijks kapkwantum op beboste de oppervlakte van ca. (32515 m³/20 jaar/(311- 22 ha) + 11 m³/ha/jaar = ca. 17 m³/ha/jaar.

De timing van deze werkzaamheden is af te leident de ui kaptabel en het overzicht van de geplande zaamheden,werk in hoofdstuk 4 (kaart 4c.01).

Tabel 3-1 Overzicht omvormingskappen

Activiteit Berekening houtvolume Totaal (m³)

Omvorming hooghout 25255

Creëren van permanente open plekken Zie Tabel 4-3 3610

Creëren van externe bosranden 7, 64 ha x 271 m³/ha 2070

Creëren van padenbegeleidende open plekken 9, 84 ha x 271 m³/ha 2667

(Her)aanleg dreven 960 m lengte x 20 m breedte x 271 m³/ha 520

Inschatting totaal houtvolume Zie Tabel 4-1 34122

1 Afkomstig uit Opbrengsttabellen voor belangrijke boomsoorten in Nederland, zie bibliografie.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 7

3.1.4 VERJONGING

De bedoeling van een gespreide bosverjonging, zowel in tijd als in plaats, is om een ongelijkjarige ongelijkvormige en bestandsopbouw te verkrijgen, doorwaar men een zo gevarieerd mogelijke structuuropbouw en soortensamenstelling verkrijgt. In het bosdomein wordt reefd gest naar gefusioneerde verjonging, een combinatie van natuurlijke en kunstmatige verjonging. Deze methode biedt het voordeel dat de structuurvariatie kanrgroot ve worden, terwijl de beheerder kan inspelen de op voorgeschiedenis (bvb. exoten) of aanwezige abiotische variatie. Aanplantingen zullen steeds gebeurenmet inheems en standplaatsgeschikt plantgoed, en keuze de van de boomsoorten zal overeenkomen met de potentieel natuurlijke vegetatie. Om een minimale hoeveelheid van kwalitatief hout te produceren zal er infdzaak hoo voor kunstmatige verjonging gekozen worden. Indiennodig zal er ook afgerasterd worden bij kunstmatige verjonging. Als de spontane bebossing overeenkomtmet het beoogde bostype, wordt er voor natuurlijke verjonging gekozen. Bovendien wordt gestreefd naar een reide gesp bosverjonging, zowel in tijd als in plaats,m een o ongelijkjarige en ongelijkvormige bestandsopbouw verkrijgen, te door een zo gevarieerd mogelijke tuuropbouwstruc en soortensamenstelling.

De totale oppervlakte van het huidige boscomplexdraagt be 311 ha, quasi integraal bebost. Om te wetenhoeveel verjongingsgroepen er in de komende 20 moeten jaar ingebracht worden om een structuurrijk bos te bekomen, moeten we het vlakte-état kennen. Dit wordtekend ber door de oppervlakte van het ganse bos ten dele door de bedrijfstijd van de hoofdboomsoort van het bos; meerdere bij hoofdboomsoorten nemen we de individueleoppervlakten die een boomsoort bezet en delen dedoor respectievelijke bedrijfstijden. Hanteren we derijfstijden bed zoals beschreven in § 3.1.2, dan bekomen we een vlakte-état van ca. 4,3 ha per jaar. etekentDit b dat er op een beheertermijn van 20 jaar ongeveer 86 ha zoueten mo verjongd worden, wat overeenkomt met ongeveer28% van de totale oppervlakte.

Deze theoretische beschouwing dient voor Hertbergoch int een ander licht geplaatst worden, geziengrootschalige de omvorming die er vooropgesteld wordt(zie § 4.2). 3.1.5 B OSEXPLOITATIE

Ook de bosexploitatie wordt nader besproken indstuk hoof 4, maar het is wenselijk een belangrijk aandachtspunt aan te kaarten, aangezien de omvang van de houtoogst tijdens deze beheertermijn (en wellichtok deo volgende) een belangrijke plaats inneemt.wel Hoe de bosexploitatie onderworpen is aan de regelsdie gelden voor heel Vlaanderen (vastgelegd in het bosdecreet), zal er in Hertberg bijkomend aandacht zijn voore aanduiding d en inrichting van houtstapelplaatsen,om de grote volumes exploitatiehout tijdelijk te kunnen stockeren zonder dat het bosbeeld al te drastisch beïnvloed wordt en de toegankelijkheid verzekerd wordt.bijzondere De verkoopsvoorwaarden zullen op permanente basisalueerd geëv worden in functie van de ecologische enreatieve rec functievervulling.

8 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 2│BEHEERDOELSTELLINGEN

3.2 │ B EHEERDOELSTELLINGEN M . B . T . DE ECOLOGISCHE FUNCTIE 3.2.1 A LGEMEEN

De ecologische winst wordt verwacht vanuit volgende doelstellingen:

• Toename aandeel inheemse loofboomsoorten (beheersing exoten, verjonging, …) • Een grotere verticale structuurrijkdom (etagevorming, meer licht in het bos, dood hout, …) • Een grotere horizontale structuurrijkdom (variatie in bostype, open plekken, poelen, bosranden, …) • Betere ecologische links naar de omgeving (bos- natuurverbindingen, en KLE’s, …) • Bijzondere aandachtssoorten fauna en flora (oudbosplanten en zeldzame soorten, populaties heide auween bl bosbes)

Het beheer zal zich in hoofdzaak richten op hethogen ver van de natuurlijkheidsgraad. De doelstellingen zullen geconcretiseerd worden door combinatiesn va beheermaatregelen. Hierbij wordt er maximaal ingespeeld op de potenties en actuele waarden die uitinventaris de volgen, zoals de noordoostelijke zone de en (relicten van) poelen en wadden. 3.2.2 B EHEERSING EXOTEN

3.2.2.1 STANDPLAATSGESCHIKTHEID

De standplaatsgeschiktheid van planten en bomen gedefinieerd kan worden als “de graad waarin de soortis aangepast of zich kan aanpassen aan de plaatselijke omstandigheden, ongeacht deze natuurlijk of kunstmatig zijn”. In de beheervisie van ANB is de termder eer gelinkt aan de habitat waar de soort van nature zou voorkomen en heeft het dus geen belang of de soortzich kan aanpassen aan de omstandigheden. Bovendien wordt meestal de omgekeerde redenering gemaakt, namelijk dat er uitgegaan wordt van de standplaatsen wordt nagegaan welke soorten er standplaatsgeschikt zijn voor dit bodemtype en andere ecologischen e hydrologische omstandigheden. Dit noemt men dan‘potentieel de natuurlijke vegetatie’ of kortweg PNV.Voor Vlaanderen werd de PNV-kaart opgesteld ops basivan de bodemkaart. Aan de hand van de vegetatiekarteringerden w meer accurate vegetatie- en bostypes afgebakend die momenteel voorkomen. Eens de doelstellingenvan de verschillende invalshoeken en de mogelijkhedenp terrein o voor de verschillende gebieden op elkaarzijn afgestemd, wordt een vegetatie- of bosdoeltype gedefinieerd (zie ecologische analyse) waarbijdoelsoorten ook horen.

Toegepast op het projectgebied betekent voorgaandedat Corsicaanse dennen standplaats geschikt (volgens de algemene definitie) zijn voor de droge zandgronden in de Kempen, hoewel de soort er van nature niet zouoorkomen. v Uitgaande van de PNV-kaart zijn Corsicaanse dennen nergens standplaatsgeschikt. Enkel de populieren groeien in bepaalde delen niet goed,r devoo rest zijn er nergens problemen met gezondheid, kwaliteit of groeivermogen (mond. med. boswachters).

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 9

3.2.2.2 AMERIKAANSE EIK

In enkele percelen is Amerikaanse eik de hoofdboomsoort en in heel wat meer bestanden komt de soortervloedig ov voor in de nevenetage. Dit wil zeggen ook dat in de struiklaag en kruidlaag veel Amerikaanse eik voorkomt. De soort verjongt goed onder scherm, maarteert profi optimaal van een verhoogde lichtinval, waardoor ze langs bosranden en op (tijdelijk) open plekken massaalrjongt. ve Ongeacht of de soort als hoofdbestand ofde inonderetage voorkomt, is de globale visie eensluidend: op termijn moet deze soort in dit gebied verdwijnen.innen B de volgende beheertermijn zal een eersteale glob bestrijding uitgevoerd worden, waarna evaluatie van de maatregelen zich zal opdringen. Er werden recentelijk reeds enkele brandhoutloten van Amerikaanseaangeduid eik en gekapt.

3.2.2.3 AMERIKAANSE VOGELKERS

Bekijken we de kaart met de verspreiding van Amerikaanse vogelkers (kaart 2.15), dan zien we dat echtser sl in enkele percelen een zeer hoge graad vandekking be (bordeaux en rode kleur, 50 – 100%) voorkomt enenkele in bestanden toch een redelijk aandeel van exemplaren boom (oranje kleur, 25 – 50%). Toch is een gebiedsdekkende behandeling nodig om verspreidingan de v soort in te dijken. Amerikaanse vogelkersft heeimmers dezelfde eigenschappen op vlak van verjonging als Amerikaanse eik. Het verwijderen van deze tweeten soor gebeurt dan ook meestal samen, aangezien dezelfde methodes worden gebruikt. De bestrijding wordtn i Hertberg in drie opeenvolgende loten uitgevoerd07-2011). (20

3.2.2.4 ANDERE

Er worden geen actieve maatregelen genomen om Tamme kastanje uit het bos te weren. Er zal in dat geval eerder voor gekozen worden deze soort als hakhoutof een variant van het middelhout te beheren. 3.2.3 VEGETATIETYPES MET ECOLOGISCHE FUNCTIE

Momenteel is een beperkt aandeel van de volledigeppervlakte o van het bosdomein Hertberg ingenomenr vegetatietypesdoo met een belangrijke ecologischearde. wa Het gaat actueel maar om enkele bestanden. In ijzonderhet b zijn open vegetatietypes in zeer beperktemate aanwezig. Het bosdomein biedt echter uiteenlopende mogelijkheden om de ecologische functievervullinge verbeteren t en te differentiëren. In de inventaris en visie werden reeds een aantal elementen aangehaald die potenties bieden om geaccentueerd en ecologischewaardeerd opg te worden, zoals: • de abiotische variatie aansluitend op de Hertbergin de noordoostelijke zone, die op het vlak vanuctuurvariatie str reeds beter scoort dan gemiddeldHertberg; in deze zone wordt bovendien het minst verstoord dedoor Diestebaan • de verspreide bestanden met een hoofd- of nevenetage van inheemse boomsoorten, die actueel of mitsvorming om tot de bosdoeltypes( zie § 3.2.1.1) kunnen gerekend worden

10 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 2│BEHEERDOELSTELLINGEN

• het interne netwerk aan wegen en paden, dat vooren intense e doorsnijding van het gebied zorgt, maardat ook mogelijkheden biedt voor bijkomende ecologische variatie • de vele externe bosranden grenzend aan agrarischandgebruik, l openbare wegen e.a. • het verspreid voorkomen van oud bos- en zeldzamelantensoorten(zoals p dalkruid, struikheide, kamperfoelie) • de verspreide poelen en wadden die, na facultatief herstel van de waterhuishouding, de ecologischeriabiliteit va kunnen vergroten • de zuidoostelijke zone waar relictwaarden van tigevoch heide voorkomen, maar waar er gezien de historische verdroging maar weinig ambities voor kunnen gekoesterd worden.

De aanwezige potenties bieden dus vele mogelijkheden om aan de doelstellingen die door de Beheervisievoor vegetatietypes met ecologische functie naarren vo worden geschoven (5 à 15% open plekken met ecologisch beheer) te voldoen (kaart 3c.07):

Permanente open plekken (§ 4.8)

• Open plekken: open vegetatie met pioniersoorten heide; en realisatie op verspreide locaties en schaal, gaande van de omgeving van de Hertberg, Steenheuvels en rondom vochtige zones (§ 4.8.1) • Poelen: onderhoud van bestaande poelen om verlanding, woekering van enkele sterke planten en te groteuitbreiding van houtige gewassen tegen te gaan (§ 4.8.2) • Padenbegeleidende open plekken: open vegetatietaande bes uit grazige (bvb bochtige smele) en kruidachtige vegetatie (bvb heide, blauwe bosbes) die een aandeel van de toegankelijke wegen flankeren (inaibeheer), ma in functie van een toename van de openlekken p én een nieuw aanzien van het bosdomein (§ 4.9)

Tijdelijke open plekken

De tijdelijke open plekken worden gevormd doorpenkappen groe die de omvorming van homogeen naaldhoutealiseren, r of sporadisch door hakhoutbeheer. Dezepen o plekken zorgen op korte termijn voor een relevantetoename van het aandeel open plekken. We gaan ner uit va dat een groep na de eindkap nog 4 jaar openlijft. bEr wordt dus gerekend dat de oppervlakte aan tijdelijke open plekken voor 1/5 meetelt in de totale oppervlakte, gespreid over de beheertermijn (4 jaar op jaar 20 = 1/5). Aangezien er ca. 40 ha zal verjongd/omgevormd worden in de volgende 20 jaar zal er in die periode ddeldgemi ca. 8 ha tijdelijk open zijn. Deze oppervlakte wordt niet beheerd met het oog op die open plek maar wel metet oog h op bosverjonging.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 11

Bosranden (§ 4.9)

We maken een onderscheid tussen de interne en deterne ex bosranden. De interne bosranden zorgen vooren geleidelijke e overgang tussen de open plekken zich die langsheen enkele paden uitstrekken (zie padenbegeleidende open plekken) en aansluiten op een ontwikkelde struiklaag en onderetage. Hiervoor wordt gerekend op een spontane bosverjonging, in combinatie met het anten aanpl van inheemse struiksoorten. De externe bosranden strekken zich uit langsheen omringend agrarisch landgebruik (akkers, weilanden), de bebouwde zonesen openbare wegen (bvb. Diestsebaan, Witputstraat). Ze vormen een permanente bosrand bestaande uit een geleidelijke overgang van struiken naar hooghout.

Om een ruimtelijke spreiding te garanderen, krijgen deze doelstellingen invulling in de verschillendebosplaatsen, zoals weergegeven in tabel 3-2. tvoeringBij ui van deze richtoppervlakten komen we tot een totale richtoppervlakte voor ecologische functievervulling van 12%, waarvan 7% op permanente basis. Hierbij verrekenen we tijdelijke open plekken voor een vijfde van hunervlakte opp omdat er aangenomen wordt dat ze 4 jaarng diela functie vervullen (1/5 van de beheertermijn).

Tabel 3-2 Overzicht richtoppervlakten (ha) met ogischeecol functie per bosperceel voor bosdomein Hertberg

Bosplaats Huidige Richtoppervlakte Richtoppervlakte Richtoppervlakte Richtoppervlakte oppervlakte permanente open plekken tijdelijke open plekken externe bosranden interne bosranden bos Hertberg Oost 72 2 27 2 2 Hertberg West - Dennedreven 110 4 25 2 2 Hertberg West - Broewijk 104 2 18 3 3 Hertberg West - Ploeg 25 0 0 0 0 Totaal 311 8 70 7 7 Percentage (%) 100 3 23 2 2

3.2.4 D OOD HOUT EN OUDE BOMEN

Dode staande en liggende bomen vormen een belangrijke factor in de structuur, de mate van biodiversiteit en stabiliteit van een bosecosysteem. Zowel devoor flora, 20 % van het aantal soorten van de bosflora is afhankelijk van dood hout (Beheervisie), als voor de fauna (ongewervelden, vogels, vleermuizen, knaagdieren,…) is een minimum hoeveelheid dood hout in verschillende tingenafme vereist. Naast het bieden van nest-, schuil- en voedselmogelijkheden, speelt dood hout bovendien een belangrijke rol in de mineralenkringloop. De verhouding tussen liggend en staand dood hout zal gedurende de bestandsontwikkeling mee evolueren. Het snoeihout moet niet verwijderd worden en kan bijdragen tot de aanwezigheid van dood hout in het bos.

12 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 2│BEHEERDOELSTELLINGEN

De cijfers over de gewenste hoeveelheid dood houtn een i bos lopen sterk uiteen; van 5 à 10 m³/haeheerde in b bossen tot 15 à 30 m³/ha voor extensiefeerde beh bossen (Ammer, 1991). In de criteria voor duurzaambosbeheer wordt een hoeveelheid dood hout van 4p %bosniveau o vooropgesteld, zo goed mogelijk gespreid over alle dimensies en passend binnen het beheerplanheervisie). (Be

In Hertberg bedraagt het staand dood hout slechts,66%, 0 zelfs met het liggend dood hout erbij komene niet w in de buurt van de 4%. Er wordt binnen deze beheertermijn niet gestreefd om dit streefcijfer behalen te binnen het bosdomein Hertberg, maar er aan wel te voldoen binnen het ganse boscomplex. Deveelheid hoe dood hout zal immers veel groter dan het richtcijfer zijn in Kwarekken, Varenbroek en Helschot. 3.2.5 FAUNA EN FLORA

Een algemene regel is dat de aanwezige (terrein)heterogeniteit moet beschermd en versterkt worden.afwisseling De van nat en droog terrein enerzijds pen en o plekken, ijle bossen en dichte gesloten bossen rzijdsande biedt de beste garantie voor hoge diversiteit en bijzondere fauna.

3.2.5.1 DOELECOTOPEN

• Arm eiken-beukenbos

• Eiken-berkenbos

• Pioniervegetatie met heide

3.2.5.2 DOELSOORTEN

(Soorten voor de lange termijn > 20 jaar met *)

• Bossoorten van droge en matig vochtige voedselarme bossen

o Kleine ijsvogelvlinder*, Boomklever, Glanskop*,nt dikkopje,Bo Eikenpage, Middelste bonte specht*,arte Zw specht, Wespendief, Houtsnip, Ree

• Bosrandsoorten van droge en matig vochtige voedselarme bossen

o Boompieper, Groentje, Levendbarende hagedis, Boskrekel, Gekraagde roodstaart, Rode bosmier, Nachtzwaluw;

• Soorten van droge heide

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 13

o De zonet genoemde ‘bosrandsoorten’ zijn kenmerkend voor de overgang tussen bos en (droge) heide (Boompieper, Groentje, Levendbarende hagedis, Boskrekel, Gekraagde roodstaart, Rode bosmier). Daarnaast zijn er een aantal kensoorten vanroge d heide te verwachten als men een netwerk aan (al dan niet tijdelijke) open plekkenreëert: c Wekkertje, Negertje, Veldkrekel, Heidesabelsprinkhaan, Bruine eikenpage, Schitterend lieveheersbeestje, …

• Naaldhoutsoorten

o Zwarte specht, Kruisbek*, Havik

• Soorten van vennen

o Voedselarme waterpartijen (vennen) ontstaan zeerenvoudig, e door stagnatie van voedselarm regenwaterop een ondoordringbare laag in de bodem. Nochtans herbergen ze een uitermate rijke fauna:fibieën am (met als meest bijzondere Vinpootsalamander, Rugstreeppad), libellen (20tal soorten te verwachten, met als meest bijzondere Koraaljuffer,Venwitsnuitlibel, …), loopkevers, … Rond vennenwikkelt ont zich natte heide en ook daarvoor kunnen we tientallen doelsoorten vooropstellen !

• Vleermuizen

o Gewone grootoorvleermuis*, Baardvleermuis* 3.2.6 R EALISATIE BOSVERBINDINGEN

Hoewel er onmiskenbaar een economisch aspect aansuitbreiding bo is verbonden, zijn de voorziene bos-n natuurverbindingen e voornamelijk op ecologischeak vl bijzonder relevant. De doelstellingen die eerder in deal visie vooropgesteld werden (zie visieschets3.06) zijn de volgende:

• Verbinding van Hertberg-Oost met Varenbroek. Matndacht aa voor de aanwezige landbouw moet de haalbaarheid onderzocht worden om tussen beide boscomplexen (akkers in eigendom bij VLM) een massieve bosuitbreiding te realiseren, mogelijkerwijsa grondruil. vi Deze verbinding zou een algemene vochtgradiënt omvatten van de Hertberg tot aan odede R Laak.

• Kleinschalige verbindingen tussen Hertberg West-Broewijk en Helschot onder de vorm van te versterkenLE’s K (houtkanten, bomenrijen, …)

• Verbinding van Hertberg West-Ploeg richting Averbode Bos & Hei, mits restauratie van de historischeeef dr tussen de Abdij van Tongerlo en deze van Averbode en andere initiatieven zoals versterkenE’s KL langsheen Witput.

14 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 2│BEHEERDOELSTELLINGEN

3.3 │ B EHEERDOELSTELLINGEN M . B . T . DE SOCIALE EN EDUCATIEVE FUNCTIE

In Hertberg krijgt de recreatieve functie een belangrijke rol, aangezien het bosdomein wordt uitgebouwd als een provinciaal domein. De andere doelstellingen worden bijgevolg ook steeds afgetoetst ten aanzien vanrecreatieve de focus. De recreatieve doelstellingenlf zijnze afgestemd op de regionale én de lokale g,vraa waarbij evenementen en inrichtingen de aantrekkelijkheidrhogen. ve Hierbij wordt gekozen voor natuurgerichteecreatie r waarbij het natuurlijk karakter van hetbied ge wordt versterkt. Dit vormt immers de basis voor de aantrekkelijkheid voor de bosbezoekers. De prioriteitt bij lig de uitbouw van recreatieve routes voor wandelaars, met een belangrijke nevenfunctie voor fietsers, mountainbikers, ruiters en menners (zie § 4.12). Een aantalcreatievormen re waarvoor wel degelijk een maatschappelijke vraag bestaat worden beperkt om ze in overeenstemminghouden te met de hoger gedefinieerde randvoorwaarde.oorbeelden V zijn: nachtelijke activiteiten, oriëntatietochten, mountainbiketoertochten. Het is de uitdrukkelijkeedoeling b van dit beheerplan om het diverse recreatieaanbod te sturen. De recreatieve routes moetenendien bov maximaal geïntegreerd worden in bovenlokale routes(visieschets 3.04; wandelknopennetwerk, fietsknopennetwerk, ruiter- en mountainbikenetwerk in ontwikkeling).

Het bosdomein zal maximaal toegankelijk zijn vanuit de instapplaatsen (Mie Maan en de dorpskern vanauberg), Bl van waaruit het aanbod aan recreatievetes rou toegankelijk zal gesteld worden, en waar een verdere inrichting (inrichting ontvangstplein, integraletoegankelijkheid, speelzones, hondenzones, …) geconcentreerd wordt (kaart 3c.08). De directe omgeving van Miean Ma vormt hierbij de spil van het recreatieve gebeuren. De inrichting van de parkeerplaatsen zal aangepast worden aan de noden van deze gebruikers. Bijkomend zalaandacht er besteed worden aan de frequentie en opstelling van rustplaatsen en informatieborden. In hetebied g zullen ook initiatieven met betrekking tot educatie genomen worden, zoals rondleidingen, doe-het-zelfpakketten…)

Door toepassing van het principe van afnemendeiding gele wordt de recreatie naar die plaatsen gekanaliseerd en ontstaat een zonering waarbij in groteeeltes ged van het bosdomein ook de andere bosfuncties aan bodnen kun komen. Concreet zal dit gerealiseerd wordt maatregelendoor die leiden tot afnemende toegankelijkheid en begaanbaarheid. 3.4 │B EHEERDOELSTELLINGEN M . B . T . DE MILIEUBESCHERMENDE FUNCTIE

Het bos vervult een belangrijke milieubeschermendefunctie voor de omgeving, volgende aspecten kunnenworden onderscheiden:

• erosiebestrijding • bescherming van waterwinningsgebied • water- en luchtzuiverende functie • klimaatregeling • landschapsbeschermende functie

Deze functies mogen niet worden aangetast en zullen waar mogelijk beter worden uitgebouwd.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 15

De wederzijdse invloed van het bosbeheer en de rwinningwate van PIDPA vormen een aandachtspunt. 3.5 │B EHEERDOELSTELLINGEN M . B . T . DE WETENSCHAPPELIJKE FUNCTIE

Door zijn intrinsieke waarde als historisch bosgebied kan het bosdomein in de toekomst nog een wetenschappelijke functie vervullen. Deze functievervulling kan een aantal positieve gevolgen hebben voor het bos zoals: • het ontstaan van een brede maatschappelijke groepgeïnteresseerden • de erkenning van een aantal van de intrinsiekeliteiten kwa van het bos en de bescherming er van (o.a.archeologisch en bodemkundig patrimonium) • een beter begrip van de natuurlijke processenet en daarop h gebaseerde advies m.b.t. het beheer

Een wetenschappelijke belangstelling houdt natuurlijk ook enkele gevaren in zoals verstoring (vanust, de rvan bodemprofielen …) of vervuiling (visueleervuiling v door allerhande markeersystemen, bodemvervuiling doorgecontroleerd on achterlaten van allerlei zaken). omstigeToek vragen voor wetenschappelijk onderzoeken zull dan ook in overleg met de uitvoerders van het wetenschappelijk onderzoek besproken worden, waarbij ertoelating bij ook maatregelen worden uitgewerkt dietoe er moeten leiden dat de nadelige gevolgen verdwijnen. Ernaar zal gestreefd worden dat er een optimale doorstroming is van relevante onderzoeksresultaten naar raktijkde p van het bosbeheer en waar relevant naar het publiek.

16 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

4.BEHEERMAATREGELEN Deel4 . BEHEERMAATREGELEN 4 BEHEERMAATREGELEN

Beheermaatregelen

4.1 │ B OSVERJONGING4

Gezien de hoeveelheid kaprijpe bestanden, kan ruster ge gesteld worden dat er relatief gezien veel gekapt zal worden, maar dan wel overwegend in het rkade van de omvorming, eerder dan van verjonging.

De kaart van de hoofdboomsoorten (kaart 2.12) toontin de groene kleur de loofhoutbestanden. Behalvenkele e Amerikaanse eikenbestanden die integraalen zull gekapt worden, betreft het meestal Zomereikenbestanden, dan al niet met bijmenging van berk. De bestandengen lig verspreid over het bosdomein en zijn aangeduidals ‘te behouden’ en komen dus niet in aanmerking voor rmingomvo (kaart 4c.02). Ze vormen de hoofdstructuurn het va toekomstige bos en het is de bedoeling eenntal aa van deze bestanden ook na de vooropgestelde bedrijfstijd te laten staan, hoewel ze onder bepaalde voorwaarden voor verjonging in aanmerking komen (bvb schermslag). Naast deze loofhoutbestanden zijn er ook een aantal bestanden met oude Grove en Corsicaanse dennen,arvan wa het relevant is deze als hoofdbestand optijd leef te behouden om de hoofdstructuur te versterken.

In de Tabel 4-1 en 4-2 is weergegeven waar en wanneer de kappen zullen uitgevoerd worden.

In principe wordt er een gefusioneerde verjongingagestreefd. n Om naast de natuurlijke verjonging eenook variatie in bosstructuur én een bestendige itatievekwal houtoogst te garanderen, wordt er lokaal voor kunstmatige verjonging gekozen. De aan te planten boom-en struiksoorten zijn afhankelijk van de vegetatietypering. Een indicatie van de te verwachten of aan te plantensoorten al naargelang het vegetatietype dat aanwezigs of i beoogd wordt op lange termijn. Aangezien er de in vooropgestelde zones voor bosuitbreiding geen ses analy gemaakt werden van de huidige vegetatie (vaakiet relevant), n geldt de ‘Potentiële vegetatie’-kaart als referentiekaart om te beslissen welke boomsoortenullen z worden aangeplant.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 17

Om de kans op succes zo groot mogelijk te maken,rden wo de aan te planten boomsoorten gekozen in iefunct van de standplaats en wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van streekeigen plantsoen, in het geval van struiken autochtoon materiaal. Uit vergelijking van deetatiekaart veg met de kaart met potentieel natuurlijke vegetatie, kwamen volgende opties naar voren:

Typische Eiken-Beukenbos, droge variant:

Boomlaag: Zomereik, Wintereik, Gewone esdoorn,erlinde, Wint Haagbeuk, berk, Boskers

Struiklaag: Wilde lijsterbes, Hazelaar, Hulst, Haagbeuk, vlier

Arme Eiken-Beukenbos, natte variant:

Boomlaag: Zomereik, Wintereik, Gewone esdoorn, rlinde,Wine Boswilg, berk, Wilde lijsterbes, Boskers

Struiklaag: Hazelaar, Hulst, Sporkehout

Bovenstaande boomsoortenkeuze is gebaseerd op enkomstenovere van de PNV-kaart met de verklarende bijtekst de BWK en de Beschrijving van de natuurtypenn i Vlaanderen, Mina. Dezelfde opmerking als bij deverjonging bos geldt: om de kans op succes zo grootelijk mog te maken, worden de aan te planten boomsoorten gekozen in functie van de lokale standplaatsvereisten en wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van streekeigen plantsoen.

Actieve bebossingswerken zijn zeldzaam in het d, gebie tenzij er percelen kunnen verworven worden,in die aanmerking komen voor de realisatie van relevante verbindingen. Enkel in bestand Hertberg West-Broewijk 12e zal een mantelstruweel aangelegd wordenen op weilandje. e

Volgende, maximale plantafstanden worden aangehouden:

Boomsoort Plantafstand

Zomereik 2 x 2 m

Wintereik 2 x 2 m

Lijsterbes 2 x 2 m

Haagbeuk 2 x 2 m

18 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

4.2 │ B OSOMVORMING

De kaprijpe bestanden voor de komende 20 jaar werden op de visieschets (zie kaart 3.03) reeds in oodhet raangeduid (en voor de termijn 2027-2047 inpaars). het Iets minder dan 20 % van de oppervlakte kan gekapt worden in de komende 20 jaar, waardoor de omvorming loofhoutnaar op korte termijn in het kader van duurzame houtproductie geen probleem vormt.

Hoewel de omvorming van homogeen naaldhout een belangrijke focus voor het beheer vormt, beperkt de omvorming zich hier niet toe. In het noordoostelijke gedeelte staan ook enkele populier- en naaldhoutbestandene grotendeels di kaprijp zijn. Aangezien er in diteelte ged reeds meer (a-)biotische variatie aanwezig (zie is inventarisatie en visie), spitst de omvorming inzich deze zone meer toe op de ecologische functieen (op plekken, natuurlijke verjonging, interne en rneexte bosranden) en worden daar besproken. Sowieso zorgt ook de rmingomvo van het naaldhout op korte termijn voor eenelangrijke b ecologische impuls door de toename ijdelijkevan t open plekken.

Als de voorziene kappen (kaart 4c.01) uitgevoerdrden, wo bereiken we samen met de bestanden waarvant hoofdbestand he bewaard wordt en de noordoostelijk gelegen ‘ecologische zone’ een oppervlakteaandeelan ongeveer v 40% dat na 20 jaar zal voldoen aancriterium het ‘inheems gemengd bestand’. Dit is hetbele dub van de minimumvoorwaarde. Aan de voorwaarde van de ivmCDB omvorming van homogene bestanden wordt duss reedin de komende 20 jaar voldaan.

De geplande omvormingen omvatten:

• Groepenkappen, in tijd en ruimte gespreide kappendie in de regel niet groter zijn dan 0,5 ha, maarie ind de context van de grootschaligheid van deze omvorming af en toe toch wat groter zijn; waaristisch real is het streefdoel echter meerdere kleinschalige groepenkappen

• Schermkappen, ijl zetten van een bestaande hooghout (vaak Grove den) in functie van natuurlijke ngingverjo onder scherm of in functie van struikheide of blauwe bosbes

• Eindkappen, vnl. betrekking op de kleinere bestanden en deze van exoten

• Omvorming naar een permanent open plek, nooiter grot dan 3 ha (zie § 4.8.1)

• Omvorming naar bosrand, extern als een permanentebosrand, intern als een onregelmatige overgangpadenbegeleidende van open plekken naar bos (zie § 4.9)

Naast de verjonging die gekoppeld is aan omvormingskappen, wordt er ook geleidelijk omgevormd doorectieve sel hoogdunning. Dit gebeurt waar er intensieve bijmenging van inheems hout in de nevenetage voorkomt. De gerichte dunning zorgt ervoor dat het inheems loofhout een groter percentage zal uitmaken vane d

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 19

hoofdetage en het bestand lichtrijker wordt. Natuurlijke verjonging van inheemse soorten krijgt dann eersteee kans. Na de eindkap kan dan nagegaan worden of natuurlijke verjonging mogelijk is, of dat er geopteerd moet worden voor kunstmatige verjonging.

Tabel 4-1 Overzicht omvorming hooghout (EK= eindkap, GK= groepenkap, SK= schermkap)

Bosplaats Bestand Type omvorming Actueel Toekomstig Oppervlakte Volume bestand Volume verkregen vrijstelling (ha) (m³/ha) door vrijstelling (m³)

Hertberg-Oost 2c EK Populier Omvorming 0,57 32,09 18,15

Hertberg-Oost 2d EK Populier Omvorming 0,35 343,91 119,92

Hertberg-Oost 2e EK Corsicaanse den Omvorming 0,61 564,79 341,69

Hertberg-Oost 2f EK Populier Omvorming 0,65 76,97 0,39 5

Hertberg-Oost 2h EK Amerikaanse eik Omvorming 1,38 384,40 528,75

Hertberg-Oost 3f EK Amerikaanse eik Omvorming 0,81 352,57 285,58

Hertberg-Oost 3g EK Amerikaanse eik Omvorming 0,87 114,67 99,77

Hertberg-Oost 3h EK Fijnspar Omvorming 1,23 641,87791,29

Hertberg-Oost 4b SK-GK Grove den Omvorming 3,21 ,90 386 1242,12

Hertberg-Oost 4f EK Amerikaanse eik Omvorming 0,52 304,63 158,35

Hertberg-Oost 5a EK Corsicaanse den Omvorming 0,94 768,49 722,22

Hertberg-Oost 5c GK Corsicaanse den Omvormingn plek & Ope 2,34 709,13 1660,42

Hertberg-Oost 5e GK Grove den Omvorming & Open plek 0,89 281,67 251,31

Hertberg-Oost 6b GK Grove den Omvorming & Open plek 3,41 416,65 1422,49

Hertberg-Oost 6c SK-GK Grove den Omvormingd & Bosran 1,83 403,31 736,57

Hertberg-Oost 8b EK Amerikaanse eik Omvormingn plek & Ope 1,21 305,23 368,87

Hertberg-Oost 8d SK-GK Grove den Omvorming 3,66 ,16 425 1558,18

Hertberg-Oost 9a EK Amerikaanse eik Omvormingn plek & Ope 0,68 304,07 206,98

20 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Vervolg Tabel 4-1

Hertberg-West-Dennendreven 1f GK Corsicaanse den vorming Om 2,02 506,69 1021,18

Hertberg-West-Dennendreven 2a SK Corsicaanse den vorming Om 2,24 510,43 1636,81

Hertberg-Westdennendreven 5a GK Corsicaanse den n plek Ope 2,31 708,57 1633,62

Hertberg-Westdennendreven 5d GK Verbost ven Ven 5 0,8 211,01 178,37

Hertberg-Westdennendreven 5i EK Amerikaanse eik orming Omv 0,61 272,52 166,68

Hertberg-Westdennendreven 6c GK Grove den g Verjongin & Bosrand 0,58 331,07 193,24

Hertberg-Westdennendreven 8a SK-GK Grove den ging Verjon & Bosrand 1,90 382,20 724,37

Hertberg-Westdennendreven 8c GK Corsicaanse den orming Omv 3,17 770,53 2444,44

Hertberg-Westdennendreven 8d EK Amerikaanse eik orming Omv & Wad & Bosrand 2,29 345,63 792,80

Hertberg-Westdennendreven 8k GK Corsicaanse den orming Omv & Open plek 1,29 605,75 779,78

Hertberg-Westdennendreven 9a GK Corsicaanse den orming Omv & Open plek & Bosrand 6,03 594,18 3584,52

Hertberg-Westdennendreven 10a GK Corsicaanse den vorming Om & Bosrand 2,78 615,28 1710,53

Hertberg-Westbroewijk 12a GK Corsicaanse den lek Open p 0,60 540,56 324,34

Hertberg-Westbroewijk 12b GK Corsicaanse den lek Open p 0,29 342,89 89,15

Hertberg-Westbroewijk 12f GK Corsicaanse den lek Open p 0,12 557,38 66,89

Hertberg-Westbroewijk 14a GK Corsicaanse den ing Omvorm & Bosrand 2,83 557,39 1574,78

Hertberg-Westbroewijk 14c SK Corsicaanse den ing Omvorm & Dreef & Open plek 1,61 495,14 799,11

Hertberg-Westbroewijk 15b GK Corsicaanse den lek Open p 0,60 505,78 303,47

Hertberg-Westbroewijk 15c GK Corsicaanse den lek Open p 0,26 90,50 23,53

Hertberg-Westbroewijk 15g SK-GK Fijnspar Omvorming& Open plek 1,42 363,78 517,01

Hertberg-Westbroewijk 16a GK Corsicaanse den ing Omvorm 2,49 628,05 1563,28

Hertberg-Westbroewijk 17c GK Grove den Open plek 48 0, 250,00 120,00

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 21

Vervolg Tabel 4-1

Hertberg-Westbroewijk 17d SK Grove den OmvormingDreef & 0,67 464,71 309,13

Hertberg-Westbroewijk 19b GK Corsicaanse den ing Omvorm & Open plek 1,84 569,48 1045,28

Hertberg-Westbroewijk 19f EK Grove den Omvorming 85 0, 378,79 321,97

Hertberg-Westbroewijk 20d SK Amerikaanse eik ing Omvorm 0,36 374,13 133,83

Hertberg-Westbroewijk 23a GK Grove den OmvormingDreef & 1,55 304,98 473,24

Hertberg-Westbroewijk 25a SK-GK Grove den Omvormong & Open plek 4,09 251,17 1027,29

TOTAAL 71,29 19345,1 34121,69

22 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Groepenkap Selectieve hoogdunning

Figuur 1 Illustratie van detoekomstig meest aangewende methodes voor omvorming in Hertberg

Aanleg bosranden

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 23

4.3 │ B OSBEHANDELINGS - EN VERPLEGINGSWERKEN

Zowel in de natuurlijke als in de aangelegde verjongingsgroepen (<20 jaar) zal de bestandsontwikkeling van nabij gevolgd worden. Vrijstellingen van detuurlijke na en/of kunstmatige verjonging zullen gedurende de eerste jaar 3 gebeuren naar behoefte.

De zuiveringen zullen tegelijk plaatsvinden metdunningsdoorgang de van het betreffende bestand waarin de verjongingsgroep voorkomt. Bij natuurlijkeonging verj dient de eerste zuivering, afhankelijk van de dichtheid,na 5 à 10 jaar uitgevoerd te worden; bij kunstmatige verjonging na 10 à 15 jaar, in functie van demsoort. boo

De dunningen in de om te vormen bestanden dieneneeds st zo te gebeuren dat inheemse soorten wordenjgesteld, vri om de zaadzetting en de natuurlijke ngingverjo van gewenste soorten te bevorderen. In de inheemseloofhoutbestanden wordt de natuurlijke verjongingxtensief e verpleegd door het vrijstellen van kwalitatief goede toekomstelementen.

Voor de bestrijding van de Amerikaanse eikenverjonging zal geopteerd worden om deze mechanisch teijderen verw (gevolgd door chemische nabehandeling met glyfosaat). Ook Amerikaanse vogelkers wordt integraal bestreden (§ 3.2.2).

4.4 │ K APREGELING

De jaartallen in de kaptabel hebben betrekkinget op jaar h dat de exploitatie wordt uitgevoerd.

24 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 KWA HERT-1 VAREN BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 KWA HERT-1 VAREN BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 Bosplaats Bosbestand 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 hertbergoost 01a X O hertbergoost 01b X O hertbergoost 01c X O hertbergoost 02a X O hertbergoost 02b X O hertbergoost 02c X O hertbergoost 02d X O hertbergoost 02e X O hertbergoost 02f X O hertbergoost 02g X O hertbergoost 02h X O hertbergoost 02i X O Tabel 4-2 Overzicht kaptabel hertbergoost 03a X O hertbergoost 03b X O hertbergoost 03c X O hertbergoost 03d X O hertbergoost 03e X O hertbergoost 03f X O hertbergoost 03g X O hertbergoost 03h X O hertbergoost 03i X O hertbergoost 03j X O hertbergoost 04a X O hertbergoost 04b X O hertbergoost 04c X O hertbergoost 04d X O hertbergoost 04e X O hertbergoost 04f X O hertbergoost 05a X O hertbergoost 05b X O hertbergoost 05c X O hertbergoost 05d X O hertbergoost 05e X O hertbergoost 06a X O hertbergoost 06b X O hertbergoost 06c X O hertbergoost 07a X O hertbergoost 07b X O hertbergoost 07c X O X hertbergoost 07d X O X hertbergoost 08a X O X hertbergoost 08b X O X hertbergoost 08c X O X hertbergoost 08d X O X hertbergoost 09a X O X hertbergoost 09b X O X hertbergoost 10a X O X hertbergoost 10b X O X hertbergoost 11a X O X hertbergoost 11b X O X hertbergoost 11c X O X hertbergoost 11d X O X hertbergoost 12a X O X hertbergoost 13a X O X hertbergoost 14a X O X hertbergoost 14b X O X hertbergoost 15a X O X hertbergoost 15b X O X hertbergoost 16a X O X hertbergwestdennedreven 01a X O hertbergwestdennedreven 01b X O hertbergwestdennedreven 01c X O hertbergwestdennedreven 01d X O hertbergwestdennedreven 01e X O hertbergwestdennedreven 01f X O hertbergwestdennedreven 01g X O hertbergwestdennedreven 01h X O hertbergwestdennedreven 01i X O hertbergwestdennedreven 01j X O hertbergwestdennedreven 02a X O hertbergwestdennedreven 02b X O hertbergwestdennedreven 02c X O hertbergwestdennedreven 02d X O hertbergwestdennedreven 03a X O hertbergwestdennedreven 03b X O hertbergwestdennedreven 03c X O hertbergwestdennedreven 03d X O hertbergwestdennedreven 03e X O hertbergwestdennedreven 04a X O hertbergwestdennedreven 04b X O hertbergwestdennedreven 05a X O hertbergwestdennedreven 05b X O hertbergwestdennedreven 05c X O hertbergwestdennedreven 05d X O hertbergwestdennedreven 05e X O hertbergwestdennedreven 05f X O hertbergwestdennedreven 05g X O hertbergwestdennedreven 05h X O hertbergwestdennedreven 05i X O hertbergwestdennedreven 06a X O hertbergwestdennedreven 06b X O hertbergwestdennedreven 06c X O hertbergwestdennedreven 06d X O hertbergwestdennedreven 07a X O X hertbergwestdennedreven 07b X O X hertbergwestdennedreven 07c X O X hertbergwestdennedreven 07d X O X

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 25

BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 KWA HERT-1 VAREN BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 KWA HERT-1 VAREN BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 Bosplaats Bosbestand 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 hertbergwestdennedreven 08a X O X hertbergwestdennedreven 08b X O X hertbergwestdennedreven 08c X O X hertbergwestdennedreven 08d X O X hertbergwestdennedreven 08e X O X hertbergwestdennedreven 08f X O X hertbergwestdennedreven 08g X O X hertbergwestdennedreven 08h X O X hertbergwestdennedreven 08i X O X hertbergwestdennedreven 08j X O X hertbergwestdennedreven 08k X O X hertbergwestdennedreven 09a X O hertbergwestdennedreven 09b X O hertbergwestdennedreven 09c X O hertbergwestdennedreven 09d X O hertbergwestdennedreven 09e X O hertbergwestdennedreven 09f X O hertbergwestdennedreven 09g X O hertbergwestdennedreven 09h X O hertbergwestdennedreven 09i X O hertbergwestdennedreven 10a X O X hertbergwestdennedreven 11a X O X hertbergwestbroewijk 12a X O X hertbergwestbroewijk 12b X O X hertbergwestbroewijk 12c X O X hertbergwestbroewijk 12d X O X hertbergwestbroewijk 12e X O X hertbergwestbroewijk 12f X O X hertbergwestbroewijk 12g X O X hertbergwestbroewijk 12h X O X hertbergwestbroewijk 12i X O X hertbergwestbroewijk 12j X O X hertbergwestbroewijk 12k X O X hertbergwestbroewijk 12l X O X hertbergwestbroewijk 13a X O hertbergwestbroewijk 13b X O hertbergwestbroewijk 14a X O hertbergwestbroewijk 14b X O hertbergwestbroewijk 14c X O hertbergwestbroewijk 14d X O hertbergwestbroewijk 14e X O hertbergwestbroewijk 14f X O hertbergwestbroewijk 15a X O X hertbergwestbroewijk 15b X O X hertbergwestbroewijk 15c X O X hertbergwestbroewijk 15d X O X hertbergwestbroewijk 15e X O X hertbergwestbroewijk 15f X O X hertbergwestbroewijk 15g X O X hertbergwestbroewijk 16a X O hertbergwestbroewijk 16b X O hertbergwestbroewijk 16c X O hertbergwestbroewijk 17a X O hertbergwestbroewijk 17b X O hertbergwestbroewijk 17c X O hertbergwestbroewijk 17d X O hertbergwestbroewijk 17e X O hertbergwestbroewijk 17f X O hertbergwestbroewijk 17g X O hertbergwestbroewijk 17h X O hertbergwestbroewijk 17i X O hertbergwestbroewijk 17j X O hertbergwestbroewijk 18a X O hertbergwestbroewijk 18b X O hertbergwestbroewijk 18c X O hertbergwestbroewijk 19a X O X hertbergwestbroewijk 19b X O X hertbergwestbroewijk 19c X O X hertbergwestbroewijk 19d X O X hertbergwestbroewijk 19e X O X hertbergwestbroewijk 19f X O X hertbergwestbroewijk 20a X O hertbergwestbroewijk 20b X O hertbergwestbroewijk 20c X O hertbergwestbroewijk 20d X O hertbergwestbroewijk 21a X O hertbergwestbroewijk 21b X O hertbergwestbroewijk 21c X O hertbergwestbroewijk 21d X O hertbergwestbroewijk 21e X O hertbergwestbroewijk 22a X O hertbergwestbroewijk 23a X O hertbergwestbroewijk 23b X O hertbergwestbroewijk 23c X O hertbergwestbroewijk 23d X O hertbergwestbroewijk 24a X O hertbergwestbroewijk 24b X O hertbergwestbroewijk 25a X O hertbergwestbroewijk 25b X O hertbergwestbroewijk 25c X O hertbergwestploeg 26a X O hertbergwestploeg 26b X O hertbergwestploeg 26c X O hertbergwestploeg 26d X O hertbergwestploeg 26e X O hertbergwestploeg 26f X O hertbergwestploeg 26g X O hertbergwestploeg 26h X O hertbergwestploeg 26i X O hertbergwestploeg 26j X O hertbergwestploeg 26k X O hertbergwestploeg 26l X O hertbergwestploeg 27a X O hertbergwestploeg 28a X O hertbergwestploeg 28b X O hertbergwestploeg 29a X O hertbergwestploeg 29b X O hertbergwestploeg 30a X O hertbergwestploeg 30b X O hertbergwestploeg 30c X O hertbergwestploeg 31a X O

26 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

4.5 │ B OSEXPLOITATIE

In Hertberg zijn geen specifieke exploitatievoorwaarden van toepassing. Er zal door de bos- en domeinwachter expliciet aandacht zijn voor de opvolgingn va exploitatievoorwaarden, in het bijzonder met betrekking tot het herstel van de staat van de wegen,toegankelijkheid de en het vrijwaren van installatiesvan Pidpa.

Op kaart 4c.03 zijn die wegen aangeduid die relevant zijn voor de ontsluiting voor bosexploitatie.chtvervoer Vra mag enkel plaatsgrijpen op de aangeduide wegen. Andere wegen mogen gebruikt worden voor exploitatie- en dienstvoertuigen (bv. Harvester of ifv controles door Pidpa), uitgezonderd het rolstoelpad. Destallaties in van Pidpa zijn op de kaart enkel indicatief opgenomen,detailgegevens zijn terug te vinden op www.geolink.be. Daarnaast worden ook de houtstapelplaatsen eduid,aang waar het hout moet opgestapeld worden in afwachting van transport per vrachtwagen.

De schoontijdperiode loopt van 1 april tot 30 juni. 4.6 │ B RANDPREVENTIE

In geval van brand zijn alle berijdbare wegen enden pa in principe toegankelijk voor de hulpdiensten.Op kaart 4c.04 worden echter die wegen aangegevenie het d meest aangewezen zijn om te gebruiken door prioritaire voertuigen. De toegang van op de openbare wegen naar het bosdomein is afgesloten door slagbomen,ie in d geval van brand kunnen doorgezaagd worden. Er worden geen bijkomende initiatieven genomen ter brandpreventie, hoewel er bepaalde infrastructuur aanwezigis om

het brandblussen bij incidenten te bespoedigen,elijk nam de hydranten ter hoogte van de Bergomsestraat en het Veerlepad. 4.7 │ O PEN PLEKKEN

Onder ‘open plekken binnen bosverband’ wordenopen alle structuren verstaan met een individuele oppervlakte van in de regel maximaal 3 ha. Het kan inorie the zowel gaan om vlakvormige openingen zoals een waterpartij (poel of wad), als over lintvormige gordels, zoals het geval bij verbrede (onverharde) wegen. Deste laat categorie behandelen we echter in de volgende sectie (gradiënten en bosrandontwikkeling). Ook openingen ontstaan door windval, mislukte verjongingsgroepen, onverharde brandwegen, en open oeverranden maken deel uitde van open ruimte.

Open plekken hebben een grote ecologische waarde,owel z voor fauna als voor flora. Lichtminnende enplant en houtige gewassen, typisch voor bosranden,n in zij Vlaanderen zeer zeldzaam geworden (Van den BremtTack, & 1998). Bovendien biedt een gunstig microklimaat en de gevarieerde structuur van de vegetatie in bosranden (zowel interne als externe) een optimalehabitat voor vogels en hogere dieren. Het ecologisch belang van de bosranden wordt hieronder uitvoerig besproken.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 27

4.7.1 O PEN VEGETATIE

Het gaat over permanente open plekken waar zicheerste in instantie een pioniersvegetatie met heidetwikkelt. on Als starbeheer bij ontbossing wordt ertstronkt on en minimaal aan strooiselroof gedaan, eventueel geplagd. De afvoer van strooisel kan bij een voldoendeoot gr areaal opbrengsten voortbrengen, gezien deresse inte uit de tuinbouw (in het bijzonder kweek azalea’s en rododendron). Nadien ontstaat er een successiereeks waarbij het aandeel heide zal toenemen en er terug spontane bebossing optreedt. Op dat moment moeten er eenensief ext beheer toegepast worden om de successienderbreken, te o door kapping van de aanwezige verjonging en opnieuw strooiselafvoer (4-jaarlijks). Steeds wordt er voorzien dat het om egale open vegetaties gaat,maar dat er ook nog struikgordels en verspreidedividuele in bomen of bomengroepjes voorkomen.

Fragmentarisch kan er terug geplagd worden om openzand te creëren. De fractie open zand kan nog ootvergr worden op de opengestelde paden op zandgrond,oor d ze 6-jaarlijks open te houden door te frezen hijfeggen.of sc

In vele gevallen worden de open vegetaties gelokaliseerd aansluitend op een poel of wad.

Tabel 4-3 Overzicht permanente open plekken enen/wadden/vennen poel

Bosplaats Bestand Oppervlakte (ha) Type Volumeand (m³/ha) best Volume verkregen door vrijstelling (m³)

Hertberg-Oost 5c 0,16 Open plek 709,13 113,46

Hertberg-Oost 5e 0,19 Open plek 281,67 118,30

Hertberg-Oost 6b 1,08 Open plek 416,65 449,98

Hertberg-Oost 7d 0,61 Open plek 378,12 230,65

Hertberg-West-Dennendreven 5a 0,76 Open plek 708,57 538,52

Hertberg-West-Dennendreven 5d 0,8453 Ven 211,01 ,37 178

Hertberg-West-Dennendreven 5e 0,42 Open plek 472,77 198,56

Hertberg-West-Dennendreven 5g 0,40 Open plek 187,17 74,87

Hertberg-West-Dennendreven 8d 2,29 Wad & Open plek 345,63 792,80

Hertberg-West-Broewijk 12a 0,60 Open plek 540,56 4,34 32

Hertberg-West-Broewijk 12b 0,29 Open plek 342,89 ,15 89

28 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Vervolg tabel 4-3

Hertberg-West-Broewijk 12d 0,27 Ven

Hertberg-West-Broewijk 12f 0,12 Open plek 557,38 ,89 66

Hertberg-West-Broewijk 15b 0,60 Open plek 505,78 3,47 30

Hertberg-West-Broewijk 17c 0,48 Open plek 250,00 0,00 12

TOTAAL 9,38 3610

4.7.2 P OELEN, W ADDEN EN VENNEN

4.7.2.1 HERSTEL WATERHUISHOUDING

In het verleden werd de waterhuishouding van verschillende van de aanwezige poelen verstoord (met name in de bestanden Hertberg Westdennedreven 8d, ergHertb Westbroewijk 12e), in het algemeen door het aanleggen van drainagegrachten. Enkel de poel in bestandertberg H Westdennedreven 5d is op dit moment nog permanent waterdragend. De eigenaars en beheerderszullen maatregelen nemen om de interne waterhuishouding te versterken, waar nodig door afspraken teken ma met externe betrokkenen.

4.7.2.2 RUIMEN EN SNOEIEN

Afgestorven plantendelen, bladeren en slib stapelen zich op de bodem van de poel op, zodat deze steeds minder diep wordt. Om de 5 à 10 jaar moet dezeg vanlaa de bodem worden verwijderd. Dit gebeurt best in deege vro herfst (september-oktober). Uitbaggeren kaneuren geb door een baggerbeugel (handmatig) of machinaal met een kraanbak. Handmatig onderhoud is arbeidsintensief, maar de verstoring van het milieu is minderrk ste dan bij grote machines en de ingrepen kunnenl vee selectiever gebeuren.

De vroege herfst is de periode waarin de plantenmassa het grootst is. Door de vegetatie in de poel wegdan te nemen, wordt voorkomen dat plantensoortene poel d doen dichtgroeien en te veel plantendelen wegrotten op de bodem. Afgemaaide planten moeten steeds enword afgevoerd. Het maaisel regelmatig keren bevordert het drogen en vermindert het volume aanzienlijk. Derdelijk noo zijde van de poel (gericht naar het zuiden) moet vrijgehouden worden van overdadige plantengroei. Het weghalen van planten kan machinaal gebeuren met korfmaaier een of een sloothaak (manueel).

• Van sterk woekerende soorten soorten zoals Riet Lisdodde en : om de vijf jaar dient een groot gedeelte te worden weggehaald (ook wortelgedeelte)

• Ondergedoken en drijvende (water)planten (bvbrpest) wate : regelmatig sterk uitdunnen

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 29

• Andere water- en moerasplanten : om de 2 jaarnste bove delen afmaaien met zeis of bosmaaier.

Verder dient steeds zo’n 50% van het wateroppervlakte vrijgehouden te worden van begroeiing.

4.7.2.3 BEHEER OMGEVING

Wat de omgeving van de poelbiotoop betreft, zijn enkele er beheermaatregelen nodig. Om de natuurlijkesuccessie van open oever naar struweel of bosvorming tegen te gaan, is kappen noodzakelijk. Waterplanten hebbenmmers i voldoende zonlicht nodig om zich goed te enkunn ontwikkelen. Toch hebben bepaalde organismentige hou gewassen nodig die tot over het wateroppervlaken reik om hun volledige levenscyclus te voltrekken.r enHie daar een struikje laten staan kan dus geenad. kwa Soorten als wilg, populier, els, es en eik lopen na hetpen kap weer gemakkelijk uit en maken talrijke nieuweoten. l Een gevarieerde mosvegetatie vestigt zichde op stobben. Bij een afwisseling tussen hoge en lage stoven en requenteen f kapbeheer ontstaat bovendien een gedifferentieerde structuur die aantrekkelijk is voor kleinezangvogels en talrijke andere organismen.

Om het poelmilieu zo weinig mogelijk te storen,het is aan te raden om de verschillende beheermaatregelen zo veel mogelijk op elkaar af te stemmen intijd. de Daarom wordt voorgesteld om het kappen van het hakhouthet en ruimen van de poel in de toekomst uit te voeren met een omloop van 12 jaar. Op die manier wordt er ruimschoots de tijd gegeven aan de flora en faunam zich o te herstellen van de voorgaande ingreepich en uitz te breiden en voort te planten alvorens nieuweeen ingreep plaatsvindt. Bovendien zijn in zo’n korteijdsspanne t de verbossing en verlanding nog nietver te geëvolueerd zodat de gestelde ingrepen ook biotischede a componenten van het systeem (lichtinval, reliëf,croklimaat, mi bodemvochtigheid, beschuttingsgraad,c.) nietet al te sterk verstoren. Na de ruiming ist aangewezen he het plantenmateriaal gedurende een zekere periodeenkele ( uren) langs de oever te laten liggen om aterfaunade w (insecten, amfibieën,…) de gelegenheid geven te terug naar het water te kruipen.

4.7.3 D REVEN

In Hertberg zijn meerdere dreven aanwezig. De dreven zijn echter vaak verre van volledig en komenpreid vers in het gebied voor (kaart 4c.02). Bestaandereven d worden tijdens de komende beheertermijn behouden onderhouden, en maar de inspanningen gaan naar hetrstel he en dus gedeeltelijk heraanleg van de historische ontsluiting tussen de abdij van Tongerlo en Averbode, zoals vooropgesteld in de visie.

Omdat de aanleg van dreven een ingrijpende beheeractie betreft, wordt voorgesteld om te werken in n,fase deels afgestemd op de beheerwerken in de naburige bestanden. De aangeplante dreefbomen kunnen immersmaar recht groeien wanneer er in de aanpalendeanden best ingegrepen wordt zodat er voldoende lichtrijke standplaatsen ontstaan. Er wordt weerszijden eennimale mi breedte van 10 m gekapt voorafgaand aananleg. de a Tijdens deze beheertermijn worden de inspanningen geconcentreerd op de secties langsheen de bestanden Hertberg West-Broewijk (13a/13b/14a/14b) en West-Ploeg (22a, 23a) met een totale lengte van ca. 960 (kaart m 4c.01).

30 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Bij de aanleg van nieuwe dreven wordt gekozen volgendevoor boomsoorten: inlandse eik, Beuk, Gewone of esLinde. Als plantgoed wordt bij voorkeur plantgoed binnen de hoogteklasse 150-200 cm gebruikt. Dieben heb immers geen ondersteuning nodig, noch beschermingsmaatregelen tegen vraatschade. Voor bestaande dreven die behouden blijven worden veiligheidskappen voorzien indien nodig. 4.8 │ G RADIËNTEN EN BOSRANDONTWIKKELING

Bosranden (zowel intern als extern) vormen de overgang tussen bos en open terrein. Aan de boszijdeineren dom struiken (de mantel), terwijl hoge kruidende zoom) ( de overgang naar korte vegetatie (weiland of akker)rkeren. ma Diverse organismen van zowel het open alsveld van het bos benutten de bosrand.

Een goed opgebouwde bosrand fungeert in het cultuurlandschap bovendien als buffer tussen het laag-dynamische bosmilieu en de intensief beheerde landbouwgrond. Verder dragen bosranden bij aan de regulering vanet micro-klimaat h (hoge luchtvochtigheid en luwte).Veel mantelsoorten groeien ook in het bos, maarn daar zij minder goed ontwikkeld en bloeien meestal niet. Van nature breidt de mantel zich uit in de richting van deom zo en het bos in de richting van de mantel. Instandhouding vergt daarom beheer.

Externe bosranden vormen de ideale overgang tussenbos- en landbouwgebied of langsheen wegen en bosranden kunnen in bepaaldeallen gev ook ‘grensconflicten’ met buurtbewoners helpen oplossen. Uiteraard kan ecologische de waarde nooit als argument worden ingeroepen om een landschappelijk uiterst waardevolle dreef te vervangen door zo’n bosrand. Aangezien de mogelijkheden voor uitbreiding van Hertberg eerder beperkt zijn, zal de realisatie externe van bosranden meestal ontstaan door eerste 20 m van het bos in omvormingte stellen naar een structuurrijke rand.

Zoals reeds aangegeven wordt een aanzienlijk deells interne a bosrand ontwikkeld (zie kaart 4c.01). Op die manier worden in hetlichtrijke bos luwtes gemaakt. Op dit ogenblik volgen de bosbestanden (vaak exclusiefghout) hoo het strakke patroon Figuur 2 van de wegen. Bij de aanleg van de bosranden is interessant het om gedeeltelijk af Creatie van interne bosranden volgens een grilligatroon p te wijken van dit strakke patroon. Op sommige senplaat kan de bosrand immers iets breder zijn op andere plaatsen iets strakker.Ecologisch is dit interessant omdat er meer structuurvariatie wordt gegenereerd. Recreatief is het interessant ook want door afwisseling te brengen in breedte van manteln zoom e worden ‘verrassingszones’ gecreëerd.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 31

De interne bosranden bestaan uit de luwtes die elegd aang worden in functie van een vlindervriendelijkbeheer. De beheergradiënt langsheen de boswegend wer gebaseerd op volgend schema: langsheen de centraleweg wordt over een breedte van een viertal meter de om 2 à 4 jaar gemaaid om een ruigere vegetatiestand in te houden. Vervolgens worden twee stroken van 5 à eter10 m gereserveerd voor een mantelvegetatie. Dezentelvegetatie ma kan bestaan uit struweel dat om dejaar 4 in stroken gekapt wordt en een deel hakhout dat om8 de à 20 jaar gekapt wordt. Een dergelijk beheeriseert real interessante overgangssituaties, beginnendp o maainiveau aan de bosweg en langzaam opklimmend de tot boometage van de aangrenzende bestanden.

In navolging van het bermdecreet wordt op en langsgrazige bospaden een natuurvriendelijk maaibeheeroegepast. t Binnen de bermen langsheen de wegen komen immers interessante soorten zoals bvb struikheiden blauwe e bosbes voor. De bermen mogen niet gemaaidworden voor 15 juni. Bij maaien dient het maaiseleteen m te worden afgevoerd. Ingeval van een tweede maaibeurtkan dit na 15 september.

Zone binnen bosrand Gemiddelde breedte Beheerquentie & fre

Zoom 4 meter Maaien om de 2 à 4 jaar

Mantel 5 – 10 meter Kappen om de 4-8/20 jaar

4.9 │ S PECIFIEKE MAATREGELEN TER BESCHERMING VAN FLORA EN FAUNA 4.9.1 SENSIBILISERING VAN DE BOSBEHEERDERS EN VAN HET PUBLIEK

Gezien de eerder beperkte inventarisatiegegevens kennis en over fauna en flora van het gebied, magin erde toekomst best aandacht gaan naar geregeldentacten co met inventariseerders op het terrein én aandachtar nade overbrenging van informatie naar het publiek(educatieve initiatieven).

Dit is een belangrijke voorwaarde opdat een aantalvoorgestelde beheermaatregelen (bvb. onderhouden) poel succesvol zouden worden. 4.9.2 B IJSTUREN VAN KLASSIEKE BOSBEHEERM AATREGELEN T.B.V. FAUNA EN FLORA

Eerder in de tekst, onder de beheermaatregelen erjongingbosv (§ 4.1), bosomvorming (§ 4.2), bebossingswerken (§ 4.3), behandelings- en verplegingswerken(§ 4.4) werden tientallen klassieke beheermaatregelen beschreven.

Al deze klassieke beheermaatregelen worden nietmatisch dog benaderd, maar worden telkens opnieuw tegenhet licht gehouden om na te gaan of ze een bijdrage leveren tot een betere functievervulling in hetemeen alg en tot een verhoogde natuurwaarde in hetonder. bijz Ze zijn niet specifiek soortgericht maarder eer procesgericht.

32 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Algemene beheermaatregelen die voor fauna belangrijk zijn:

• Behoud van oude bomen met veel holtes: voor holenbroedende vogels en voor vleermuizen. Vooral eikenn Beuken e (dreven) • Voldoende licht in het bos • Creëren van geleidelijke overgangen tussen bosopen en terrein: mantel-zoomvegetaties, oevervegetaties rondom poelen 4.9.3 S PECIFIEKE MAATREGELEN T.B.V. FAUNA

In de maatregelen tot de creatie / behoud van openplekken (§4.8), gradiënten en bosranden (§4.9)en zitt impliciet al maatregelen vervat die genomen enword in functie van doelsoorten (zie §3.5.2) en waargenomen soorten. In deze sectie hernemen we een aantal krachtlijnen:

• Op de middellange termijn wordt verwacht dat edede br bosranden en de wandelende open plekken (alsvolg ge van groepenkap en eindkap van bestanden met Corsikaanse den) in eerste instantiezijn vruchten zal afwerpen voor bosrandsoortendroge van en matig vochtige, voedselarme bossen. Deze bosrandsoorten omvatten een flinke lijst aanode-lijstsoorten R (bedreigde soorten op Vlaams niveau). • Verscheidene van de doelsoorten binnen de ‘bossoorten van droge en matig vochtige voedselarme bossen’ zullen pas op de lange termijn (>80 jaar) echt profiteren van het beheer in gevolge van de voorgestelde visie. Dit geldt voor enkele soorten, gebonden aan oude bossen (vb. Middelste Bonte specht). • Door naast bos ook een ecologisch beheer van openvegetatietypes na te streven worden ook de potenties van de flora buiten de bossfeer geoptimaliseerd. Een belangrijke doeltype hierbijs, zoals i reeds vermeld, pioniersvegetatie met heide. Droge heide is botanisch eerder soortenarm, maar faunistisch zeer soortenrijk ! • Het vrijstellen van poelen en/of vennen is belangrijk voor amfibieën (in de wijde omgeving waarnemingen van bvb Alpenwater- en Vinpootsalamander), libellen en vele andere ongewervelden (waterkevers, loopkevers, …) • Een toename van de kansen van de waargenomen atiepopul aan Levendbarende hagedis resulteert uit eenoed gbosrandbeheer én herstel van vochtige open plekken rond vennen; • De omvorming van naaldhout naar loofhout biedtenties pot voor Bruine eikenpage en vele andere soorten . • De creatie van geleidelijke overgangen van bosr opennaa ecotopen (mantelzoomvegetaties), heeft vooral aan de zonbeschenen zuidzijde van het bos een zeer positief effect op vlinders (Bont dikkopjeeen is aandachtsoort), zweefvliegen, boktorren en reande bloembezoekende insecten. Door bovendien inhammen in het bos te maken, ontstaat er een golvende bosrand met windluwe plaatsen die ideaal oorzijn insecten.v • De inbreng van meer interne bosranden moet ookkansen de voor vogelsoorten (in het bijzonder Nachtzwaluw), gerelateerd aan deze habitat, vergroten. 4.10 │ D OOD HOUT EN OUDE BOMEN

Er wordt in Hertberg een noemenswaardige verhogingvan de hoeveelheid dood hout nagestreefd, hoewel aandacht er moet zijn dat het dood hout de nodige omvormings-, verjongings- en verplegingswerken verhinderd niet en dat de veiligheidssituatie langsheen de boswegen gegarandeerd blijft. Er zal bijzondere aandacht zijn om oude bomen op stam te laten sterven (inkern de van bestanden, de zone met ecologische focus,minder toegankelijke zones, oud loofhout), bomenn windval va

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 33

en kruinhout bij exploitatie in het bos achteraten. te l De eigenaar behoudt zich het recht om ops basi van een vijfjaarlijkse screening van de resultaten van het beheer op de toename van dood hout, bijkomende maatregelen nemen te zoals het ringen van bomen. 4.11 │ B EHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN M . B . T . DE TOEGANKELIJKHEID 4.11.1 P LAN W EGENNET – OPENGESTELDE W EGEN

Voor de toegankelijkheidsregeling verwijzen we naarkaart 4c.05. De toegankelijkheidsregeling is vanniet toepassing op verkeer in functie van het beheer van het bos en installaties.

4.11.1.1 WANDELAARS

Er geldt een algemene toegankelijkheid van wegen paden en tenzij anders vermeld. De toegankelijke n wege en paden worden weergegeven op de toegankelijkheidskaart.

4.11.1.2 MOUNTAINBIKERS

Enkel het permanente parcours van Hertberg is toegankelijk

4.11.1.3 RUITERS

Een bovenlokale route wordt aangevuld met enkelekale lo alternatieve lussen, waarnaast ook aangetaktordt w op de naaste omgeving.

4.11.1.4 MENNERS

Er is een bovenlokale route in noordzuidelijketing rich toegankelijk, waar lokaal kan op aangetaktden. wor De bovenlokale route is ook toegankelijk vooroccasioneel toeristisch gebruik door huifkarren.

4.11.1.5 MACHTIGINGSPLICHTIGE ACTIVITEITEN

Oriëntatiesport

Toelating maximaal drie maal per jaar, uitgezonderd tussen 1/4 en 30/6. Aanvragen worden gecentraliseerd via Vlaams Verbond Oriëntatiesporten (VVO). tlopenNach worden niet toegestaan omdat verstoring van de ienlijkeaanz reeënpopulatie het gevaar voor aanrijdingen langsheen de openbare wegen die het bos doorkruisen ernstig vergroot.

34 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Mountainbiketoertochten

Een frequentie van maximaal 3 maal per jaar, beperkt tot het vaste parcours.

Aanvragen dienen gecentraliseerd aangevraagd enoördineerd gec te worden over de provinciale instanties of werking heen en door de betrokken gemeenten het aan bosbeheer aangevraagd te worden.

Abdijjogging

Een frequentie van 1 maal per jaar, op de historische dreef die in noordzuidelijke richting de abdijan Tongerlov met die van Averbode verbindt. 4.11.2 S PEELZONES

Speelzones zullen enkel met natuurlijke spelelementen voorzien worden, waarbij de inbreng van reliëfwijzigingen, beplantingen, eenvoudige constructies hout in (bvb kamp van wilgentenen) mogelijk zijn. Hiertoe moetr voldaan e worden aan de eventuele stedenbouwkundige verplichtingen (bvb grondverzet dieper dan 0,5en m) de reglementering inzake de uitbating van speelterreinen (mits inrichting).

Volgende bestanden worden als speelzone aangeduid:

• Hertberg Westdennedreven 2a en 1b • Hertberg Westbroewijk 14a en 15e • Hetberg Westploeg 26a, 26h, 26i 4.11.3 R ECREATIEVE INFRASTRUCTUUR

4.11.3.1 POORTEN EN ONTSLUITING

De poorten (in casu de instapplaatsen Mie Maanet en centrum h van Blauberg) vormen de focus van waarnaar externe bewegwijzering moet aangegeven worden en waarover er gecommuniceerd wordt in informatiebrochures. Het ontvangstplein aan Mie Maan zal heringericht worden om de ontsluiting naar het bos te optimaliseren (bereikbaarheid speelzone, hondenzone) en de nodige infrastructuur (fietsen- en paardenstalling, orden infob en-paviljoen) te plaatsen. Hiertoe zal wellicht ook een gedeeltelijke ontbossing noodzakelijk zijn (teijnen verf in ontwerpfase). Met behulp van beheeringrepen (o.a. dunning, bosrandbeheer) zal de overgangsen tus ontvangstplein en de bestanden natuurlijk ingericht worden

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 35

De provincie zal de weide bij het boswachtershuisna opzeg ( van de huidige gebruikersovereenkomst)komend bij omvormen tot picknickweide met fietsenstalling, schuilhut en hondenzone.

In functie van de verkeersveiligheid ten opzichtean de v bosbezoekers is het aangewezen de toegang gemotoriseerd van verkeer tot de openbare wegen tebekijken. her In dat opzicht wordt de situatie op het Veerlepadn Kipdorp e best geëvalueerd in verder overleg tussen de provincie en de gemeente.

4.11.3.2 SPECIFIEKE INFRASTRUCTUUR

Zit- en picknickbanken zullen geplaatst wordenunctie in f van de toeristisch-recreatieve knooppuntenwandel- ( en fietsknopennetwerk), lokale attractoren(bvb Hertberg) en inrichtingen (bvb speelzones)

4.11.3.3 PARKINGS

Er worden twee parkings in eigen beheer voorzien,ie recent d heringericht werden, gelegen aan de Witputstraat en in het noordelijke deel van Hertberggsheen lan de Diestsebaan. Verder staan ook de parking aan dek vanker Bergom en Blauberg op de toegankelijkskaart.

4.11.3.4 HONDENZONES

Hondenzones zijn mits ursusdraad (hoogte tussenn 1 1,5 e m) afgebakende bosoppervlakten met een ppervlakte richto van 0,5 ha. Ze worden voorzien van e enkel klappoortjes voor toegang van recreanten en ééntere gro poort voor toegang dienstvoertuigen. Tevensrden wo er in deze zones zitbanken voorzien.

De zones worden voorzien in de bestanden Hertbergestdennedreven W 1a, Hertberg Westbroewijk 14a ende op weide aan het boswachtershuis (na opzeg gebruiksovereenkomst).

4.11.3.5 TIJDELIJKE INRICHTINGEN

Tijdelijke inrichtingen zoals touwenparcours kunnen onder machtiging in het bosgebied aangebracht enword voor activiteiten, evenementen etc. 4.12 │ B EHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN M . B . T . DE JACHT

In het huidige domeinbos en in de percelen die doorhet toekomstig aankoopbeleid verworven zullen en,word is er geen jachtverpachting van toepassing. ganse Het bosdomein is dus vrij van jacht in de komende ar.20 Tenja tijde van de opmaak van het bosbeheerplanordt wer wel een monitoringonderzoek uitgevoerd hetdoor INBO. De evaluatie van dit onderzoek kan alsnogleiding aan geven om een beheerjacht op Ree uit teen. voer

36 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

4.13 │ B EHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN M . B . T . DE VISSERIJ

Er dienen geen maatregelen genomen te worden inband ver met de visserij, aangezien er in de poelenn geebevissing is toegestaan. 4.14 │ B EHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN M . B . T . GEBRUIK NIET - HOUTIGE BOSPRODUCTEN

Het gebruik van niet-houtige bosproducten, waaronder strooiseluitbating of het oogsten van vruchten niet is toegestaan, behoudens machtiging door hetbeheer. Bos 4.15 │ B EHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN M . B . T . CULTUURHISTORISCHE ELEMENTEN

Er werd gekozen de historische dreef tussen dejen abdi van Tongerlo en Averbode ter herstellen, deelstijdens deze beheertermijn. 4.16 │ B EHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN M . B . T . DE MILIEUBESCHERMENDE FUNCTIE

Het bosdomein werd niet specifiek door de Vlaamseegering R conform art 16 van het Bosdecreet aangeduid als ‘Milieubeschermend bos’.

Toch voldoet het gezien zijn uitgestrektheid enn ligging zij aan de in dit artikel opgesomde milieubeschermende functies:

‘de erosiebestrijding, de regulering van het debiet der waterlopen, de klimaatregeling, de waterzuivering, of die zones afschermen die het leefmilieuasten’ bel

In deze beheerperiode zijn volgende maatregelencifiek spe gericht op de milieubeschermende functie: 4.16.1 EROSIEBESTRIJDING

Geen bijzondere maatregelen. 4.16.2 R EGELING DEBIET VAN W ATERLOPEN

Het bosdomein werkt door zijn oppervlakte als eenuffer b tegen de afstroom van regenwater. Op dezeze wijzorgt het bos naast een verhoogde infiltratiek vooroo een grotere spreiding van afvloei van oppervlaktewater. Dit heeft positieve gevolgen voor de debieten devan omgevende waterlopen, in het bijzonder wanneerr zich e piekdebieten voordoen bij intense regenval.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 37

4.16.3 K LIMAATREGELING

Geen bijzondere maatregelen. 4.16.4 W ATERZUIVERING

Het bos en de bosbodem heeft een waterzuiverendenctie, fu in de filter zelf kan zich echter ook vuilpstapelen. o Ieder bos zuivert de lucht van stof door bladeren/naalden en takken. Dat stof wordt metegen de r van de bomen gespoeld en bereikt na verloopn tijd va de grondwatertafel. Naarmate het stof inlucht de meer gecontamineerd is, wordt ook de bosbodem hiermeelast be en neemt op termijn zelfs de kans op grondwatervervuiling toe. Een gemengd bos met een ruw kronendak en bijmenging met naaldhout heeft een groter luchtfilterend vermogen dan een homogeen bos.

Om interne vervuiling te vermijden worden bosexploitanten verplicht om plantaardige kettingolie enzeenvrije ben benzine te gebruiken. Uiteraard wordene regels di ook door de eigen bosdiensten gevolgd. In de loop vaneze dbeheerperiode zullen alle tractoren van de erregiobehe worden vervangen door minder milieubelastende types (anno 2005 is dat biologisch afbreekbare motor-hydraulisch en olie en pure plantenolie als brandstof). Naast glyfosaat, dat relatief snel afbreekt, en word geen chemicaliën gebruikt die het grondwater zouden enkunn vervuilen. 4.17 │ B EHEERMAATREGELEN EN RICHTLIJNEN M . B . T . DE WETENSCHAPPELIJKE FUNCTIE 4.17.1 O RGANISATORISCHE MAATREGELEN

De interesse van universiteiten, wetenschappelijkeinstellingen, hoge scholen, natuurverenigingen enz. neemt de laatste jaren toe. Onderzoek is (terecht) vaak gekoppeld aan educatie en met de toenemende maatschappelijke interesse voor het bos stijgt ook hettal aan studenten of cursisten. De brede belangstelling is positief voor een beter begrip van het bos en hierop kan een met beter gefundeerd beheer worden geanticipeerd.

Via voorwaardelijke machtigingen en toezicht op terrein het kan het Agentschap voor Natuur en Bos overleg (in met de eigenaars) vermijden dat het bosdomein enige schade zou ondervinden van het onderzoek.

Er werd een algemeen kader voor het afleveren vanachtigingen m voor wetenschappelijk onderzoek/educatieve oefeningen uitgewerkt dat uit 7 punten bestaat: • de belangrijkste resultaten van ieder onderzoeketen mo op een voor de leek begrijpbare manier samengevat, ter beschikking worden gesteld van de beheerregio. Dit jaarlijks rapport vormt een voorwaarde voor een eventuele verlenging van de machtiging of voor nieuwe aanvragen van dezelfde instelling • de beheerregio en de provincie krijgen de toelating om vrij (mits bronvermelding) gebruik te makenn alle va onderzoeksresultaten bekomen in de domeinbossen

38 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

• alle onderzoeken moeten gebeuren volgens de regels van de kunst voor het betreffende vakgebied, zordt wo onder meer vermeden dat onderzoeken nodeloos herhaald worden of overlappen • wetenschappelijk onderzoek in kwetsbare en ecologisch waardevolle bestanden wordt aangemoedigd alst te he maken heeft met de ontwikkeling en/of het beheer van het betreffende bosbestand. Alle andereonderzoeksaanvragen of educatieve activiteiten enword er afgewezen • aanduidingen op het terrein (op bomen, op de ,grond op paaltjes etc.) worden liefst vermeden of beperkt en mogen slechts worden aangebracht na goedkeuring van het voorgestelde systeem. Op alleerktekens, m vangtuigen e.d. moet de naam van dentwoordelijke vera wetenschappelijke instelling vermeld staan. Er kan een borgsom worden gevraagdie door d het ANB kan worden aangewend wanneer deanisator org niet tijdig zijn materiaal opruimt • het gebruik van voertuigen voor het bereiken vane onderzoekssite d wordt niet, tenzij in uitzonderlijke gevallen, toegestaan 4.17.2 A RCHEOLOGISCH ONDERZOEK

De omgang met het archeologisch patrimonium innderen Vlaa is decretaal bepaald. De juridische basisrdt wo gevormd door algemene juridische en beleidsmatige bepalingen, nl. - het Decreet houdende bescherming van het archeologisch patrimonium (30 juni 1993, B.S. 15.09.1993),gewijzigd bij de decreten van 18 mei 1999, 28uari febr 2003 en 10 maart 2006. (respectievelijk B.S. 08.06.1999, 24.03.2003 en 07.06.2006). - het besluit van de Vlaamse Regering van 20 1994april tot uitvoering van het decreet van 30 juni3 199houdende de bescherming van het archeologischrimonium, pat gewijzigd bij besluiten van de Vlaamse Regering 12 van december 2003 en 23 juni 2006 (B.S. 15.07.1994, 09.06.2004 en 22.08.2006). - het Europees verdrag van Malta ter beschermingn het va archeologisch erfgoed (La Valetta 16.01.92),ondertekend door België op 30 januari 2002.

Een bijzondere juridische bepaling betreft de zorgplicht. Conform art. 4 § 2 van het Decreet houdendebescherming van het archeologisch patrimonium van0 juni 3 1993 (B.S. 15.09.1993), gewijzigd bij decreet van 18 1999 mei (B.S. 08.06.1999), 28 februari 2003 (B.S.03.2003) 24. en 10 maart 2006 (B.S. 07.6.2006) zijneigenaar de en de gebruiker ertoe gehouden de archeologische monumenten die zich op hun gronden bevinden te bewarenn te ebeschermen en ze voor beschadiging en vernieling te behoeden.

De provinciale Dienst Erfgoed zal archeologischerzoek ond kunnen verrichten op de locaties waar permanente open plekken zullen gecreëerd worden. De gtimin van dit onderzoek mag de beheerwerken niet in het gedrangrengen b en zullen de ingrepen moeten voorafgaan.

4.18 │ W ERKEN DIE DE BIOTISCHE OF ABIOTISCHE TOESTAND VAN H ET BOS WIJZIGEN

Bij de inrichting van speelzones wordt er ruimtelaten ge voor ingrepen zoals beperkte reliëfwijzigingen, zolang deze niet vergunningsplichtig zijn.

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 39

4.19 │ P LANNING VAN DE BEHEERWERKEN 4.19.1 B EHEERW ERKEN IN VERBAND MET DE OPSTAND

Het tijdstip van de geplande dunningen en kappenrdt wo weergegeven in Tabel 4-2 (zie § 4.5). De specifieke invulling van de kappingen en beheerwerken is weergegeven in Tabel 4-4.

Tabel 4-4 Overzicht beheermaatregelen per bestand

40 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’ Tabel 4-4

OMLOOPGEBIED BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 KWA HERT-1 VAREN BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 KWA HERT-1 VAREN BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 Bosplaats Bosbestand Opmerkingen Ouderdom Opp (ha) Hfdbmsrt 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 hertbergoost 01a 1942 0,6994 Ps X O hertbergoost 01b 1960 0,4021 jL X O hertbergoost 01c 1935 0,505 tKa/Ps X O hertbergoost 02a dreef 81-100 0,5922 zE/Ro hertbergoost 02b 1930 0,4455 zE/Ep/Ps X O hertbergoost 02c EK 1986 0,5657 Po O hertbergoost 02d EK 1942 0,3487 Po/zE O hertbergoost 02e 1950 0,605 Pc X O hertbergoost 02f EK 1986 0,6547 Po O hertbergoost 02g 2000 0,2555 zE X (X) O hertbergoost 02h SK-GK 1917 1,3755 Ps/aE bE bE GK V SK V (X) hertbergoost 02i 1920 1,7664 zE X O hertbergoost 03a 1970 1,5968 Pc X (X) O hertbergoost 03b 1995 0,8757 rBe/wE/zE X (X) O (X) hertbergoost 03c 1920 0,4283 zE/tKa X O hertbergoost 03d 1993 2,8983 Pc/rBe X O hertbergoost 03e 1967 0,9343 Pc X O hertbergoost 03f EK 1915 0,8027 aE V/bE bE (X) O (X) hertbergoost 03g hH/ BRi 1978 0,8547 aE V/BRi BOP hH/BOP BOP BOP hertbergoost 03h EK/BRe+i 1921 1,2328 Ep EK V/BRe+i BOP BOP BOP hertbergoost 03i 1938 1,1738 Ps X O hertbergoost 03j 1929 0,9929 Pc X O hertbergoost 04a hH/BRi 1920 2,1893 Pc bE bE EK V/BRi BOP BOP hH/BOP hertbergoost 04b SK-GK/BRi 1917 3,2104 Ps GK V/BRi SK/BOP V BOP O/BOP BOP hertbergoost 04c 1995 0,4227 Ps X (X) O (X) hertbergoost 04d 1925 1,1803 Pc X O hertbergoost 04e NB 1995 1,5139 Po hertbergoost 04f EK/BRi 1920 0,5198 Ps/aE bE/BRi bE BOP BOP O/BOP (X)/BOP hertbergoost 05a EK/Bre+i 1921 0,9398 Pc EK V/BRe+i BOP BOP BOP hertbergoost 05b BRi 1984 1,3193 Ps GK/X BRi (X)/BOP O/BOP BOP hertbergoost 05c GK/OP 1922 2,3415 Pc GK/X V BOP GK/O/BOP V BOP hertbergoost 05d BRi 1938 2,3264 Ps GK/X BRi BOP BOP BOP hertbergoost 05e GK/OP 1927 0,8922 Ps GK/X V/BRi BOP GK/BOP V BOP hertbergoost 06a BRi 1900 4,4402 Ps/wE/zE X BRi BOP BOP BOP hertbergoost 06b GK/OP 1927 3,4141 Ps GK/X BRi BOP GK/O/BOP V BOP hertbergoost 06c SK-GK/BRe 1924 1,8263 Ps GK/X V/BRe SK/GK V hertbergoost 07a BRi 1927 0,5128 Ps GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergoost 07b BRi 1929 0,7039 Pc GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergoost 07c 1927 1,0512 zE/Ps X O (X) X hertbergoost 07d EK/OP 1929 0,6078 Ps/aE V/bE bE BOP BOP BOP BOP BOP hertbergoost 08a BRe 1952 1,4225 Pc GK/X BRe O (X) X hertbergoost 08b EK/BRe 1917 1,2085 aE V/BRe/bE bE (X) O (X) X hertbergoost 08c GK/BRe 1952 1,6206 Do/Ep GK/X BRe O (X) X hertbergoost 08d SK-GK 1917 3,6649 Ps GK/X BRe BOP BOP BOP BOP hertbergoost 09a EK/BRi 1930 0,6807 aE V/BRe/bE bE (X) O (X) X hertbergoost 09b 1938 3,0999 Pc X O X hertbergoost 10a 1950 0,3731 aE bE bE X (X) O (X) X hertbergoost 10b 1930 1,4217 Pc X O X hertbergoost 11a 1950 0,7609 aE V/BRe/bE bE (X) O (X) X hertbergoost 11b 1934 0,8944 Ps/aE bE bE X O X hertbergoost 11c 1964 0,4936 Pc X O X hertbergoost 11d 1930 0,3662 Pc X O X hertbergoost 12a 1935 0,532 Ps X O X hertbergoost 13a 1939 0,4762 Pc/jL X O X hertbergoost 14a 1930 0,2506 Pc X O X hertbergoost 14b 1930 0,8278 Ps X O X hertbergoost 15a 1950 1,6867 Pc X O X hertbergoost 15b NVT 1,1984 zwEl HK HK hertbergoost 16a 1950 0,4748 Pc X O X hertbergwestdennedreven 01a SK-GK/BRe+i 1922 0,2421 Pc SK/GK BRe+i BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 01b BRi 1959 1,4523 Pc GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 01c BRi 1940 2,1491 Pc GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 01d BRi 1949 4,025 Pc GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 01e 1922 0,8059 Ps/aE X O hertbergwestdennedreven 01f GK 1924 2,0154 Pc X O hertbergwestdennedreven 01g 1983 0,4952 Pc/Ps (X) X O hertbergwestdennedreven 01h 1923 3,6057 Berk (X) X O hertbergwestdennedreven 01i 1924 0,7942 Pc GK/X V/BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 01j NVT 1,032 hertbergwestdennedreven 02a GK/BRe+i 1921 2,2392 Pc SK/GK BRe+i BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 02b BRi 1920 5,3336 zE/Ps GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 02c BRi 1947 1,5836 Pc GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 02d BRi 1983 3,7172 Pc/Ps (X) GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 03a 1940 2,8855 Pc GK/X BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 03b 1944 1,6762 Ps X O hertbergwestdennedreven 03c 1965 1,9249 Pc X O hertbergwestdennedreven 03d 1940 1,0266 Pc X O hertbergwestdennedreven 03e 1964 0,4743 Pc X O hertbergwestdennedreven 04a BRi 1985 0,4504 Pc (X) GK/X BRi BOP O hertbergwestdennedreven 04b BRi 1948 1,8258 Pc (X) GK/X BRi BOP O hertbergwestdennedreven 05a GK/OP 1930 2,3055 Pc GK/X BOP GK/BOP BRi BOP hertbergwestdennedreven 05b 1920 0,3161 Ps/wE/tKa X O hertbergwestdennedreven 05c 1986 0,8414 Pc X O hertbergwestdennedreven 05d GK/OP 1947 0,8453 Ps EK BOP BOP BOP BOP hertbergwestdennedreven 05e GK/OP 1937 0,9452 Pc X GK BOP hertbergwestdennedreven 05f 1951 1,9214 Pc X O hertbergwestdennedreven 05g GK/OP 1951 1,6873 Ps X O hertbergwestdennedreven 05h 1953 2,0749 L/zE X O hertbergwestdennedreven 05i EK 1950 0,6116 aE EK V O (X) hertbergwestdennedreven 06a 1932 2,0668 Ps X O hertbergwestdennedreven 06b 1932 1,0534 Pc X O hertbergwestdennedreven 06c EK/BRe 1918 0,5837 Ps X EK V/BRe hertbergwestdennedreven 06d SK/BRe 1917 1,5318 L/zE X SK V/BRe hertbergwestdennedreven 07a 1954 1,0527 Pc X O X hertbergwestdennedreven 07b 1940 0,6164 Ps X O X hertbergwestdennedreven 07c 1940 0,5169 Pc X O X hertbergwestdennedreven 07d 1959 3,2909 Pc X O X hertbergwestdennedreven 08a SK-GK/BRe 1918 1,8953 Ps X O X hertbergwestdennedreven 08b 1939 1,7428 Pc X O X hertbergwestdennedreven 08c GK/BRe+i 1928 3,1724 Pc GK V/BRe+i GK V X hertbergwestdennedreven 08d EK/OP/BRe 1917 2,2938 Ps/aE bE EK BRe BOP BOP BOP BOP hertbergwestdennedreven 08e GK/BRi 1927 3,0011 Pc GK V/BRi GK V (X)/BOP BOP hertbergwestdennedreven 08f BRi 1947 1,8781 Pc GK/X BRi BOP O/BOP BOP BOP hertbergwestdennedreven 08g 1937 0,627 Pc X O X hertbergwestdennedreven 08h 1968 2,6664 Pc X O X hertbergwestdennedreven 08i 1958 4,5888 Pc X O X hertbergwestdennedreven 08j BRi 1917 0,9195 aE/zE/Den bE GK/X BRi BOP O/BOP (X)/BOP BOP hertbergwestdennedreven 08k GK/BRi 1920 1,2873 Pc GK/X BRi BOP GK/O/BOP V BOP BOP OMLOOPGEBIED BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 KWA HERT-1 VAREN BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 KWA HERT-1 VAREN BEE-1 HERT-3 STER HERT-2 BEE-2 Bosplaats Bosbestand Opmerkingen Ouderdom Opp (ha) Hfdbmsrt 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 hertbergwestdennedreven 09a GK/BRe+i 1928 6,0327 Pc GK/X V/BRi BOP GK V (X) hertbergwestdennedreven 09b 1934 1,0829 Pc X O hertbergwestdennedreven 09c 1959 0,9657 Pc X O hertbergwestdennedreven 09d BRi 1922 2,1342 zE/Ps GK BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 09e BRi 1971 2,5011 Pc/Ps GK BRi BOP O/BOP BOP hertbergwestdennedreven 09f 1961 1,4462 jL X O hertbergwestdennedreven 09g 1948 1,319 Pc X O hertbergwestdennedreven 09h 1968 1,1946 Pc X O hertbergwestdennedreven 09i 1870 0,9972 Ps X O hertbergwestdennedreven 10a GK 1924 2,7801 Pc GK V/BRe GK V (X) X hertbergwestdennedreven 11a 1925 1,854 Berk/aE bE X O X hertbergwestbroewijk 12a GK/OP 1937 2,1746 Pc GK BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 12b GK/OP 1958 2,0501 Pc GK BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 12c BRi 1958 3,542 Pc GK BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 12d BOP 1920 0,2683 BOP BOP BOP BOP BOP hertbergwestbroewijk 12e BRe NVT 0,3597 BRe X hertbergwestbroewijk 12f GK/OP 1939 1,3035 Pc GK BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 12g BRe 1947 0,9423 Ps X O X hertbergwestbroewijk 12h 1948 0,6908 Ps X O X hertbergwestbroewijk 12i 1957 0,8892 Ps X O X hertbergwestbroewijk 12j BRi 1942 0,6927 Pc GK BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 12k 1949 0,3594 Pc X O X hertbergwestbroewijk 12l BRi 1948 1,7679 Pc GK BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 13a DR/BRi 1938 2,6766 Pc X/GK BRi BOP O/BOP hertbergwestbroewijk 13b DR/BRi 1954 2,0351 Pc X/GK BRi BOP O/BOP hertbergwestbroewijk 14a GK/DR 1928 2,8253 Pc X GK/O V/DR hertbergwestbroewijk 14b DR 1917 0,9806 aE/Ps X GK/O V/DR hertbergwestbroewijk 14c SK/DR/BRi 1928 1,6139 Pc X SK/GK V/DR hertbergwestbroewijk 14d 1945 0,5566 Pc X O hertbergwestbroewijk 14e BRi 1962 1,077 Pc X/GK BRi BOP O/BOP hertbergwestbroewijk 14f BRi 1951 1,5963 Pc X/GK BRi BOP O/BOP hertbergwestbroewijk 15a 1949 0,3685 Ps X O X hertbergwestbroewijk 15b 1948 1,2203 Pc X O X hertbergwestbroewijk 15c BRi 1990 2,3023 Pc/Pp/Ps GK/X BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 15d BRi 1939 2,4553 Pc X O X hertbergwestbroewijk 15e BRi 1937 4,5884 Pc GK/X BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 15f BRi 1967 1,0163 Pc/Ps GK/X BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 15g SK-GK/BRi 1917 1,4212 Ep/Ps SK/GK V/BRi BOP GK/BOP V BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 16a GK/DR/BRi 1928 2,4891 Pc X/GK V/BRi GK V/DR hertbergwestbroewijk 16b 1850 3,0737 zE/wE X O hertbergwestbroewijk 16c 1989 1,6336 L/zE (X) X (X) O hertbergwestbroewijk 17a DR/BRi 1979 0,7629 Pc X/GK BRi BOP GK/BOP DR hertbergwestbroewijk 17b BRi 1985 1,1348 zE X/GK BRi BOP O/BOP hertbergwestbroewijk 17c GK/BRi 1939 1,0325 Ps GK BOP O/BOP hertbergwestbroewijk 17d SK/DR 1917 0,6652 Ps X SK/GK V/DR hertbergwestbroewijk 17e 1969 1,0644 Pc X O hertbergwestbroewijk 17f 1952 0,8422 Ps X O hertbergwestbroewijk 17g 1870 2,3965 Ps/wE X O hertbergwestbroewijk 17h 1995 1,6051 Ps (X) X (X) O hertbergwestbroewijk 17i 1963 0,5839 Pc (X) X O hertbergwestbroewijk 17j 1917 3,0881 Ps X O hertbergwestbroewijk 18a 1951 1,5801 Pc X O hertbergwestbroewijk 18b 1966 1,6609 Pc X O hertbergwestbroewijk 18c 1949 0,5352 L X O hertbergwestbroewijk 19a BRi 1917 2,2147 Ps GK/X BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 19b GK/BRi 1923 1,8355 Pc GK/X V/BRi BOP GK/O/BOP V BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 19c BRi 1922 0,687 Ps/aE GK/X BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 19d BRi 1989 0,3797 L GK/X BRi BOP O/BOP BOP X/BOP hertbergwestbroewijk 19e 1935 0,6283 Ps/aE bE X O X hertbergwestbroewijk 19f EK 1922 0,8413 Ps X O EK V hertbergwestbroewijk 20a 1995 1,036 Ps/zE (X) X (X) O hertbergwestbroewijk 20b 1950 0,8659 Ps X O hertbergwestbroewijk 20c 1870 4,9047 Ps X O hertbergwestbroewijk 20d SK 1917 0,3577 Ps/aE bE SK V hertbergwestbroewijk 21a 1949 0,6935 L X O hertbergwestbroewijk 21b 1951 1,5247 Pc X O hertbergwestbroewijk 21c 1977 0,7217 L X O hertbergwestbroewijk 21d 1977 0,5945 aE bE bE (X) O hertbergwestbroewijk 21e 1953 2,6866 Pc X O hertbergwestbroewijk 22a DR NVT 1,2927 HK GK DR hertbergwestbroewijk 23a SK-GK/DR 1917 1,5517 Ps X SK/GK V/DR hertbergwestbroewijk 23b 1956 1,2849 L X O hertbergwestbroewijk 23c 1990 1,0616 Ps (X) X O hertbergwestbroewijk 23d NVT 0,2069 hertbergwestbroewijk 24a 1985 0,6387 Ps/Berk (X) X (X) O hertbergwestbroewijk 24b BRi 1937 3,9317 Pc GK/X BRi BOP O/BOP hertbergwestbroewijk 25a SK-GK/BRi 1923 4,0925 Ps SK/GK V/BRi BOP BOP hertbergwestbroewijk 25b 1938 1,3027 Pc X O hertbergwestbroewijk 25c 2000 0,6021 (X) X (X) O hertbergwestploeg 26a 1960 2,4658 Pc X O hertbergwestploeg 26b 1962 1,4109 Pc X O hertbergwestploeg 26c 1951 4,4213 Pc X O hertbergwestploeg 26d 1962 1,3406 Pc X O hertbergwestploeg 26e 1938 0,9474 Pc X O hertbergwestploeg 26f 1962 1,0103 Pc X O hertbergwestploeg 26g 1960 0,2663 Europese larix x jL X O hertbergwestploeg 26h 1948 0,9839 Ps X O hertbergwestploeg 26i 1950 1,8286 Pc X O hertbergwestploeg 26j 1955 0,788 Ps X O hertbergwestploeg 26k 1948 1,7649 Ps X O hertbergwestploeg 26l 1930 0,3216 Ps/aE bE bE X O hertbergwestploeg 27a 1930 0,8255 Ps/aE bE bE X O hertbergwestploeg 28a 1960 4,3438 Pc X O hertbergwestploeg 28b 1942 0,4618 Ps X O hertbergwestploeg 29a 1955 0,8243 Pc/aE bE bE X O hertbergwestploeg 29b NVT 0,119 hertbergwestploeg 30a 1958 3,5147 Pc X O hertbergwestploeg 30b 1900 0,1999 Ps X O hertbergwestploeg 30c 1958 0,6199 Pc X O hertbergwestploeg 31a 1955 1,3617 Pc/Ps X O

V= verjonging (nv/kv) gekleurde bestandsnamen worden integraal omgevormd OP= open plek hH= hakhout NVT NVT= niet van toepassing = weide/akker bE= beheersing exoten BOP= beheer open plek BRi= aanleg bosrand intern BRe= aanleg bosrand extern HK= beheer houtkant DR= (her)aanleg dreef EK= eindkap GK= groepenkap SK= schermkap X= dunning volle omloop O= dunning halve omloop (X)= facultatieve dunning

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

In Tabel 4-5 wordt een samenvatting gegeven vanbeheerwerken de per werkjaar. Daarnaast moeten veiligheidskappen uitgevoerd worden indien nodig. Ditt geld eveneens voor de beheersing van exoten en het kappen van kleine loten brandhout, die buiten de werkzaamheden opgenomen in het beheerplan mogen uitgevoerd worden. Verder dient er aandacht besteed te wordenaan het regulier onderhoud van bosranden en paden.

Tabel 4-5 Samenvatting beheerwerken per werkjaar

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2010 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Oost 3f,3g, 7d, 8b, 9a, 11a Aanleg bosrand Intern (I) of extern (E) Hertberg Oost 3g (I), 4f (I), 8b (E), 9a (E),E) 11a ( Nabehandeling exoten Bestrijding verjongingfosaat en gly Hertberg Oost 2h, 3f, 4a, 4f, 7d, 8b, 9a, 10a, 11b 11a, Hertberg Westdennedreven 8d, 8j, 11a Hertberg Westbroewijk 19e, 20d, 21d,26l, 27a, 29a Herstel waterhuishouding Regulatie op drainagegrachten om de afwatering van het wad te beperken erg Hertb Westdennedreven 5d 2011 Groepenkap Groepsgewijze kapping opstand5 ha) (< 0,in functie van verjonging en aanleg Hertberg Oost 4b interne bosrand Eindkap Kapping opstand in functie van openstellen wad Hertberg Westdennedreven 5d Nabehandeling exoten Bestrijding verjongingfosaat en gly Hertberg Oost 2h, 3f, 4a, 4f, 7d, 8b, 9a, 10a, 11b 11a, Hertberg Westbroewijk 21d,26l, 27a, 29a Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg Oost 3f, 3g, 7d, 8b, 9a, 11a Facultatieve dunning Verjonging dunnen Hertberg Westdennedreven 1g, 1h, 2d, 4a, 4b 2012 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Oost 4b Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg Oost 3f, 3g, 7d, 8b, 9a, 11a Herstel waterhuishouding Regulatie op drainagegrachten om de afwatering van het ven te beperken zodat Hertberg Westdennedreven 8d dit terug waterdragend worden Hertberg Westbroewijk 12d Aanleg bosrand Intern (I) of extern (E) Hertberg Oost 4b (I) 2013 Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Oost 7c, 8a, 8c, 8d, 9b, 10a, 10b, 11b,c, 11 11d, 12a, 13a, 14a, 14b, 15a, 16a Hertberg Westdennedreven 7a, 7b, 7c, 7d, 8a, 8b,, 8h, 8g 8i, 8j, 8k, 11a

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 41

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2013 Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Westbroewijk 12g, 12h, 12i, 12k, 15a, 15c,15b, 15d, 15e, 15f, 19a,19b, 19c, 19d, 19e, 19f Facultatieve dunning Verjonging dunnen Hertberg Westbroewijk 16c, 17h, 17i, 20a, 23c, 25c24a, Houtkant Hertberg Oost 15b Groepenkap Groepsgewijze kapping opstand (<) in0,5 functie ha van verjonging (V) en/of Hertberg Oost 8a (BRe), 8c (BRe), 8d(BRe) creatie open plek (OP) en/of aanleg interne/externe bosrand (BRi/e) Hertberg Westdennedreven 8c (V+BRi/e), 8e (V+BRi),8f (BRi), 8j (BRi), 8k (BRi), 10a (V+BRe) Hertberg Westbroewijk 12a (OP), 12b (OP), 12c ,(BRi) 12f (OP), 12j (BRi), 12l (BRi), 15c (BRi), 15e (BRi), 15f ( BRi), 15g (V+BRi), 19a (BRi), 19b (V+BRi), 19c (BRi), 19d (BRi) Eindkap Kapping opstand in functie van openstellen ven Hertberg Westdennedreven 8d 2014 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Westdennedreven 8c, 8e

Hertberg Westbroewijk 10a, 15g, 19b Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg Oost 4b Aanleg bosrand Intern (I) of extern (E) Hertberg Oost 8a (I), 8c (I), 8d (I) Hertberg Westdennedreven 8c (I+E), 8d €, 8e (I), (I), 8f 8j (I), 8k (I), 10a (E) Hertberg Westbroewijk 12c (I), 12j (I), 12l (I),c (I), 15 15e (I), 15f (I), 15g (I), 19a (I), 19b (I), 19c (I), 19d (I) 2015 Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,ndien nodigi inboeten of alsnog aanplanten HertbergOost 4b

Hertberg Westdennedreven 8c, 8e Hertberg Westbroewijk 10a, 15g, 19b 2016 Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Oost 1a, 1b, 1c, 2b, 2e, 2g, 2i, 3a,c, 3b, 3 3d, 3e, 3i, 3j, 4c, 4d, 5b, 5c, 5e, 6a, 6b, 6c, 7a, 7b

42 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2016 Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Westdennedreven 1b, 1c, 1d, 1e, 1f, 1g,, 1i, 1h 2b, 2c, 2d, 3a, 3b, 3c, 3d, e3 , 4a, 4b, 5a, 5b, 5c e5, 5f, 5g, 5h, 6a, 6b, 6c, 6d, 9a, 9b, 9c, 9f, 9g, 9h, 9i

Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg dennedrevenWest 8c, 8e Hertberg Westbroewijk 10a, 15g, 19b Onderhoud wad Kappen houtige vegetatie, slibruiming (september-oktober) en manueel Hertberg Westdennedreven 5d verwijderen van planten op noordelijke oever (metorfmaaier k of sloothaak) Groepenkap Groepsgewijze kapping opstand (<) in0,5 functie ha van open plek (OP), Hertberg Oost 2h (V), 5b (BRi), 5c (V+OP), 5e verjonging (V) en aanleg interne of externe bosrand (BRi/e) (OP+BRi), 6b (OP+BRi), 6c (V+BRe), 7a (BRi), 7b (BRi) Hertberg Westdennedreven 1a (BRi/e), 1b (BRi),BRi), 1c ( 1d (BRi), 1i (V+BRi), 2a (BRi/e), 2b (BRi), 2c (BRi), 2d (BRi), 3a (BRi), 4a (BRi), 4b (BRi), 5a (OP), 9a (V+BRi), 9d

(BRi), 9 e (BRi), Bosrandbeheer Beheer interne zoom-mantel dooren maai(na 15 juni) van de zoom en cyclisch Hertberg Oost 3g, 4b, 4f afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) Eindkap Kapping opstand, al dan niet individueelf in functie o van creatie open plek (OP), Hertberg Oost 3h (V+BRi/e), 4a (V+BRi), 5a vereist ontstronken en plaggen), verjonging (V)aanleg en interne of externe (V+BRi/e) bosrand (BRi/e) 2017 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Oost 2h, 3h, 4a, 4b, 5a, 5c, 5e, 6c Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg dennedrevenWest 8c, 8e Hertberg Westbroewijk 10a, 15g, 19b Facultatieve dunning Verjonging dunnen Hertberg Oost 8b, 9a, 10a, 11a Aanleg bosrand Intern (I) of extern (E) Hertberg Oost 3h (I+E), 4a (I), 5a (I+E), 5bd (I), (I), 5 5e (I), 6a (I), 6b (I), 6c (E), 7a (I), 7b (I) Hertberg Westdennedreven 1a (I+E), 1b (I), 1c1d (I), (I), 1i (I), 2a (I+E), 2b (I), 2c (I), 2d (I), 3a (I), 4a (I), 4b (I), 9a (I), 9d (I), 9e (I)

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 43

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2017 Onderhoud ven Slibruiming (september-oktober)en manueel verwijderen van planten op Hertberg Westdennedreven 8d noordelijke oever (met korfmaaier of sloothaak) Hertberg Westbroewijk 12d Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenbosmaaier/kettingzaag met Hertberg Oost 7d, 8d Hertberg Westdennedreven 8d, 8f, 8j, 8k, 12a, 12c,12b, 12d, 12f, 12j, 12l, 15c, 15e, 15f, 15g, 19a, 19b, 19c, 19d Bosrandbeheer Beheer interne zoom-mantel dooren maai(na 15 juni) van de zoom en cyclisch Hertberg Oost 8a (I), 8c (I), 8d (I) afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) Hertberg Westdennedreven 8c (I+E), 8d (E), 8e8f (I), (I), 8j (I), 8k (I), 10a (E) Hertberg Westbroewijk 12c (I), 12j (I), 12l (I),c (I), 15 15e (I), 15f (I), 15g (I), 19a (I), 19b (I), 19c (I), 19d (I) 2018 Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,ndien nodigi inboeten of alsnog aanplanten HertbergOost 2h, 3h, 4a, 4b, 5a, 5c, 5e, 6c

2019 Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,ndien nodigi inboeten of alsnog aanplanten HertbergOost 2h, 3h, 4a, 4b, 5a, 5c, 5e, 6c Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Westbroewijk 13a, 13b, 14a, 14b, 14c, 14e,14d, 14f, 16a, 16b, 16c, 17a, 17b, 17d, 17e, 17f, 17g, 17h, 17i, 17j, 18a, 18b, 18c, 20a, 20b, 20c, 21a, , 21b, 21c, 21e, 23a, 23b, 23c, 24a, 24b, 25b,25c, 26a, 26b, 26c, 26d, 26e, 26f, 26g, 26h, 26i, 26j, 26k, 26l, 27a, 28a, 28b, 29a, 30a, 30b, 30c, 31a Groepenkap Groepsgewijze kapping opstand (<) in0,5 functie ha van open plek (OP), Hertberg Westbroewijk 13a (BRi), 13b (BRi), 14eRi), (B 14f verjonging (V) en aanleg interne of externe bosrand (BRi/e) (BRi), 16a (V+BRi), 17a (BRi), 17b (BRi), 17c (OP), 24b (BRi), 25a (V+BRi) Schermkap Behoud hoofdetage, kapping onder scherm Hertberg Westbroewijk 20d, 25a Houtkant Hertberg Westbroewijk 22a

44 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2020 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Westbroewijk 16a, 20d, 25a Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg Oost 2h, 3h, 4a, 4b, 5a, 5c, 5e, 6c Facultatieve dunning Verjonging dunnen Hertberg Oost 2g, 3a, 3b, 3f, 4c, 5b Onderhoud wad Slibruiming (september-oktober)anueel en m verwijderen van planten op Hertberg Westdennedreven 5d noordelijke oever (met korfmaaier of sloothaak) Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenbosmaaier/kettingzaag, met eventueel maaien (na Hertberg Oost 3g, 3h, 4a, 4b, 4f, 5a, 5b, 5c,e, 5d, 5 15 juni) 6a, 6b, 7a, 7b Hertberg Westdennedreven 1a, 1b, 1c, 1d, 1i, 2a,, 2c, 2b 2d, 3a, 4a, 4b, 5a, 5d, 9a, 9d, 9e Aanleg bosrand Intern (I) of extern (E) Hertberg Westbroewijk 13a (I), 13b (I), 14e (I),f (I), 14 16a (I), 17a (I), 17b (I), 24b (I), 25a (I) Hakhout Hertberg Oost 3g Bosrandbeheer Beheer interne (I) en externeom-mantel (E) zo door maaien (na 15 juni) van de Hertberg Oost 3g (I), 3h (I+E), 4a (I), 4b (I), 4f5a zoom en cyclisch afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) (I+E), 5b (I), 5d (I), 5e (I), 6a (I), 6b (I), 6c (E), 7a (I), 7b (I) Hertberg Westdennedreven 1a (I+E), 1b (I), 1c1d (I), (I), 1i (I), 2a (I+E), 2b (I), 2c (I), 2d (I), 3a (I), 4a (I), 4b (I), 9a (I), 9d (I), 9e (I) 2021 Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Oost 7c, 8a, 8b, 8c, 9a,9b, 10a, 10b, 11a, 12a, 13a, 14a, 14b, 15a, 16a

Hertberg Westdennedreven 7a, 7b, 7c,7d, 8a,8b,8g, 8f, 8h, 8i, 8j, 8k, 11a Hertberg Westbroewijk 12a, 12b, 12c, 12f, 12g, 12i,12h, 12j, 12k, 12l, 15a, 15b, 15c, 15d, 15e, 15f, 19a, 19b, 19c, 19d, 19e, 19f Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg broewijkWest 16a, 20d, 25a Groepenkap Groepsgewijze kapping opstand (<) in0,5 functie ha van open plek (OP), Hertberg Westdennedreven 8c (V), 8e (V), 8k (V),a (V) 10 verjonging (V) en aanleg interne of externe bosrand (BRi/e) Hertberg Westbroewijk 15g (V), 19b (V)

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 45

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2021 Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenmet bosmaaier/kettingzaag, eventueel maaien (na Hertberg Oost 7d, 8d 15 juni) Hertberg Westdennedreven 8d, 8f, 8j, 8k Hertberg Westbroewijk 12ª, 12b, 12c, 12d, 12f, 12l, 12j, 15c, 15e, 15f, 15g, 19ª, 19b, 19c, 19d Bosrandbeheer Beheer externe € en interne (I)-mantel zoom door maaien (na 15 juni) van de Hertberg Oost 8a (I), 8c (I), 8d (I) zoom en cyclisch afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) Hertberg Westdennedreven 8c (I+E), 8d (E), 8e8f (I), (I), 8j (I), 8k (I), 10a (E) Hertberg Westbroewijk 12c (I), 12j (I), 12l (I),c (I), 15 15e (I), 15f (I), 15g (I), 19a (I), 19b (I), 19c (I), 19d (I)

2022 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Westdennedreven 8c,e, 8k,8 10a Hertberg Westbroewijk 15g, 19b Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg broewijkWest 16a, 20d, 25a 2023 Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,ndien nodigi inboeten of alsnog aanplanten HertbergWestbroewijk 16a, 20d, 25a Hertberg Westdennedreven 8c,e, 8k,8 10a Hertberg Westbroewijk 15g, 19b Facultatieve dunning Verjonging dunnen Hertberg Westbroewijk 16c, 17h, 20a, 21d, 24a, 25c Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenbosmaaier/kettingzaag, met eventueel maaien (na Hertberg Westbroewijk 13a, 13b,e, 1414f, 17a, 17b, 17c, 24b, 15 juni) 25a Bosrandbeheer Beheer externe € en interne (I)-mantel zoom door maaien (na 15 juni) van de Hertberg Westbroewijk 13a (I), 13b (I), 14e (I),f (I), 14 16a (I), zoom en cyclisch afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) 17a (I), 17b (I), 24b (I), 25a (I) 2024 Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Oost 1a, 1b, 1c, 2b, 2c, 2d, 2e, 2f,i, 2g, 3a, 2 3b, 3c, 3d, 3e, 3f, 3i, 3j, 4c, 4d, 4f, 5b, 5c, 6b, 7a, 7b

Hertberg Westdennedreven 1a, 1b, 1c, 1d, 1e, 1f,, 1h, 1g 1i, 2a, 2b, 2c,2d, 3a, 3b, 3c, 3d, 3e, 4a, 4b, 5b,5c, 5f, 5g, 5h, 5i, 6a, 6b, 9b,9c, 9d, 9e, 9f, 9h, 9i,

46 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2024 Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,ndien nodigi inboeten of alsnog aanplanten HertbergWestdennedreven 8c, 8e, 8k, 10a Hertberg Westbroewijk 15g, 19b Groepenkap Groepsgewijze kapping opstand (<) in0,5 functie ha van verjonging (V) Hertberg Oost e, 5c,6b, 56c Hertberg Westdennedreven 5a (BRi), 5e (OP), 9a (V) Schermkap Behoud hoofdetage, kapping onder scherm Hertberg Oost 2h, 6c Hertberg Westdennedreven 6d Eindkap Kapping opstand in functie van verjonging(V) en aanleg externe bosrand (BRi/e) Hertberg Westdennedreven 6c Onderhoud wad Kappen houtige vegetatie, slibruiming (september-oktober) en manueel Hertberg Westdennedreven 5d verwijderen van planten op noordelijke oever (metorfmaaier k of sloothaak) Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenbosmaaier/kettingzaag, met eventueel maaien (na Hertberg Oost 3g, 3h, 4a, 4b, 4f, 5a, 5b, 5c,e, 5d, 5 15 juni) 6a, 6b, 7a, 7b Hertberg Westdennedreven 1a, 1b, 1c, 1d, 1i, 2a,, 2c, 2b 2d, 3a, 5a, 5d, 9d,9e Bosrandbeheer Beheer externe (E) en interneom-mantel (I) zo door maaien (na 15 juni) van de Hertberg Oost 8a (I), 8c (I), 8d (I) zoom en cyclisch afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) Hertberg Westdennedreven 8c (I+E), 8d (E), 8e8f (I), (I), 8j (I), 8k (I), 10a (E) Hertberg Westbroewijk 12c (I), 12j (I), 12l (I),c (I), 15 15e (I), 15f (I), 15g (I), 19a (I), 19b (I), 19c (I), 19d (I) 2025 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Oost 2h, 5c, 5e, 6b, 6c

Hertberg Westdennedreven 6c, 6d, 9a Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg dennedrevenWest 8c, 8e, 8k, 10a Hertberg Westbroewijk 15g, 19b Facultatieve dunning Verjonging dunnen Hertberg Oost 7c, 8a, 8b, 8c, 9a, 10a, 11a Hertberg Westdennedreven 8e, 8j, 10a Onderhoud ven Slibruiming (september-oktober)anueel en m verwijderen van planten op Hertberg Westdennedreven 8d noordelijke oever (met korfmaaier of sloothaak) Hertberg Westbroewijk 12d

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 47

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2025 Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenmet bosmaaier/kettingzaag, eventueel maaien (na Hertberg Oost 7d, 8d 15 juni) Hertberg Westdennedreven 8d, 8e, 8f, 8j, 8k Hertberg Westbroewijk 12a, 12b, 12c, 12d, 12f, 12l, 12j, 15c, 15e, 15f, 15g, 19a, 19b, 19c, 19d Bosrandbeheer Beheer interne zoom-mantel dooren maai(na 15 juni) van de zoom en cyclisch Hertberg Oost 8a (I), 8c (I), 8d (I) afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) Hertberg Westdennedreven 8c (I+E), 8d (E), 8e8f (I), (I), 8j (I), 8k (I), 10a (E) Hertberg Westbroewijk 12c (I), 12j (I), 12l (I),c (I), 15 15e (I), 15f (I), 15g (I), 19a (I), 19b (I), 19c (I), 19d (I) 2026 Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,ndien nodigi inboeten of alsnog aanplanten HertbergOost 2h, 5c, 5e, 6b, 6c

Hertberg Westdennedreven 6c, 6d, 9a Hertberg Westbroewijk 15g, 19b 2027 Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Westbroewijk 13a, 13b, 14a, 14b, 14d, 14f,14e, 16b, 16c, 17a, 17b, 17e, 17f, 17g, 17h, 17i, 17j, 18a, 18b, 18c, 20a, 20b, 20c, 21a, , 21b, 21c, 21e, 23b, 23c, 24a, 24b, 25b,25c, 26a, 26b, 26c, 26d, 26e, 26f, 26g, 26h, 26i, 26j, 26k, 26l, 27a, 28a, 28b, 29a, 30a, 30b, 30c, 31a

Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg Oost 2h, 5c, 5e, 6b, 6c Hertberg Westdennedreven 6c, 6d, 9a Groepenkap Groepsgewijze kapping opstand (<) in0,5 functie ha van verjonging (V) en/of Hertberg Westbroewijk 16a (V+DR), 17a (DR), 17d), (DR22a aanleg dreef (DR) (DR), 23a (DR) Schermkap Behoud hoofdetage, kapping onder scherm Hertberg Westbroewijk 17d, 23a Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenbosmaaier/kettingzaag, met eventueel maaien (na Hertberg Westbroewijk 13a, 13b, 14e, 14f, 17a, 17c,17b, 24b, 15 juni) 25a

48 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’

DEEL 4│ BEHEERMAATREGELEN

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2027 Bosrandbeheer Beheer externe (E) en interne) zoom-mantel (I door maaien (na 15 juni) van de Hertberg Westbroewijk 13a (I), 13b (I), 14e (I),f (I), 14 16a (I), zoom en cyclisch afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) 17a (I), 17b (I), 24b (I), 25a (I) 2028 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Westbroewijk 14a, 14b, 14c, 16a, 17d, 23a Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg Oost 2h, 5c, 5e, 6b, 6c Hertberg Westdennedreven 6c, 6d, 9a 2028 Facultatieve dunning Verjonging dunnen Hertberg Oost 2h, 3b, 3f, 4c, 4f Hertberg Westdennedreven 5i, 9a Aanleg dreef Hertberg Westbroewijk 14a, 14b, 14c, 16a, 17a, 22a,17d, 23a Onderhoud wad Slibruiming (september-oktober)anueel en m verwijderen van planten op Hertberg Westdennedreven 5d noordelijke oever (met korfmaaier of sloothaak) Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenbosmaaier/kettingzaag, met eventueel maaien (na Hertberg Oost 3g, 3h, 4a, 4b, 4f, 5a, 5b, 5c,e, 5d, 5 15 juni) 6a, 6b, 7a, 7b Hertberg Westdennedreven 1a, 1b, 1c, 1d, 1i, 2a,, 2c, 2b 2d, 3a, 4a, 4b, 5a, 5d, 9a, 9d, 9e Bosrandbeheer Beheer externe (E) en interneom-mantel (I) zo door maaien (na 15 juni) van de Hertberg Oost 8a (I), 8c (I), 8d (I) zoom en cyclisch afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) Hertberg Westdennedreven 8c (I+E), 8d (E), 8e8f (I), (I), 8j (I), 8k (I), 10a (E) Hertberg Westbroewijk 12c (I), 12j (I), 12l (I),c (I), 15 15e (I), 15f (I), 15g (I), 19a (I), 19b (I), 19c (I), 19d (I) Hakhout Hertberg Oost 4a 2029 Dunning Selectieve hoogdunning Hertberg Oost 7c, 8a, 8b, 8c, 9a,9b, 10a, 10b, 11a, 12a, 13a, 14a, 14b, 15a, 16a

Hertberg Westdennedreven 7a, 7b, 7c,7d, 8a,8b,8g, 8f, 8h, 8i, 8j, 8k, 11a Hertberg Westbroewijk 12a, 12b, 12c, 12f, 12g, 12i,12h, 12j, 12k, 12l, 15a, 15b, 15c, 15d, 15e, 15f, 19a, 19b, 19c, 19d, 19e, 19f Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg broewijkWest 14a, 14b, 14c, 16a, 17d, 23a

OPMAAK UITGEBREID BEHEERPLAN VOOR STERSCHOTS , BEELTJENS , KWAREKKEN , GEMEENTEBOSSEN WESTERLO , VARENBROEK , HERTBERG OOST EN HERTBERG WEST │ 49

Werkjaar Maatregel Omschrijving Bosplaats Bestand 2029 Eindkap Kapping opstand in functie van ingverjong (V) Hertberg Westbroewijk 19f Onderhoud ven Kappen houtige vegetatie, slibruiming (september-oktober) en manueel Hertberg Westdennedreven 8d verwijderen van planten op noordelijke oever (metorfmaaier k of sloothaak) Hertberg Westbroewijk 12d Beheer open plek Eventueel opslag verwijderenbosmaaier/kettingzaag, met eventueel maaien (na Hertberg Oost 7d, 8d 15 juni) Hertberg Westdennedreven 8d, 8f, 8j, 8k Hertberg Westbroewijk 12a, 12b, 12c, 12d, 12f, 12l, 12j, 15c, 15e, 15f, 15g, 19a, 19b, 19c, 19d Bosrandbeheer Beheer interne zoom-mantel dooren maai(na 15 juni) van de zoom en cyclisch Hertberg Oost 8a (I), 8c (I), 8d (I) afzetten van de mantel (hakhoutbeheer) Hertberg Westdennedreven 8c (I+E), 8d (E), 8e8f (I), (I), 8j (I), 8k (I), 10a (E) Hertberg Westbroewijk 12c (I), 12j (I), 12l (I),c (I), 15 15e (I), 15f (I), 15g (I), 19a (I), 19b (I), 19c (I), 19d (I) 2030 Verjonging Natuurlijke en/of kunstmatigenging verjo Hertberg Westbroewijk 19f

Vrijstelling Vrijstellen recente verjonging,n nodigindie inboeten of alsnog aanplanten Hertberg broewijkWest 14a, 14b, 14c, 16a, 17d, 23a

50 │ DOELSTELLINGEN EN MAATREGELEN HERTBERG DE TOEKOMSTVISIE EN HET UITGEBREID BEHEERPLAN MAKEN DEEL UIT VAN HET PLATTELANDSPROJECT ‘DE MERODE EN OMGEVING ’