Tanz Mat'tan Meşrut Yet'e Türk Ye'de Kaza Yönet M

T.C T A DI I

U U T.C T A DI I

U U I ICI

KISALTMALAR

•

• uu

• c c

• u

•

• uuuu

KONU VE KAYNAKLAR

Tanzimat ve sonrası idari alanda yapılan düzenlemeler ve tez konumuz olan kaza idaresi ile ilgili kaynakları iki kısımda toplamak mümkündür.

Bu kaynakların birinci kısmını birinci el kaynak dediğimiz arşiv malzemeleri oluşturmaktadır. Bu kaynaklardan birinci olarak Düstur tertiplerini gösterebiliriz.

Genel olarak taşra idaresi ve kaza idaresi ile ilgili düzenlemeleri içeren talimatname yasa ve yönetmelikler bu tertiplerde mevcuttur.ikinci olarak dönemin resmi gazetesi olan Takvim-i Vakayı da yine Düstur tertiplerinde olan yasa ve yönetmelikler bulunmaktadır. Ayrıca bu gazetede kaza müdürlerini azil, tayinlerine sıkça rastlanmakta ve bunlar gerekçeleriyle birlikte verilmektedir. Yine dönemin bir diğer gazetesi olan Ceride-i Askeriye’de kaza idaresini ilgilendiren bilgiler bulunmaktadır.

Konumuzla ilgili bilgilerin bulunduğu Bir diğer birinci el kaynak ise Devlet ve

Vilayet salnameleridir. Bu yıllıklarda da idari yapı hakkında özlü bilgiler bulunmaktadır. Konumuzla ilgili olarak bu aşamada şer’iye sicilleri, ayniyat defterlerine ve Cevdet tasniflerine başvurulmamıştır.

Dönemin vak’anüvisleri olan Ahmed Lütfi Efendi, Ahmet Cevdet Paşa tarihleri de incelediğimiz dönemin diğer önemli kaynaklarındandır. Ancak bu eserlerde konumuzla doğrudan ilgili ayrıntılı bilgiler mevcut değildir.

Bu çalışmada kullanılan diğer kaynaklar ise araştırma ve inceleme eserleridir.

Konumuzu doğrudan ilgilendiren başlıca eser Prof.Dr.Musa ÇADIRCI’nın

“Türkiye’de Kaza Yönetimi (1840-18769)” adlı makalesidir. Ayrıca ÇADIRCI’nın

Tanzimat arifesinde ve Tanzimat’la birlikte ülke idaresinde yapılan değişiklikler ve düzenlemeler ile ilgili çok sayıda eseri konumuza kaynak teşkil etmektedir.

Başlıcaları;Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı,

iii “Tanzimat’ın İlanı Sıralarında Türkiye’de Yönetim (1826-1839) ”, “Tanzimat

Döneminde Türkiye’de Yönetim (1839-1856) ”,Osmanlı Türkiye’si Yönetiminde

Yenilikler 1826-1856,(Basılmamış Doçentlik Tezi),“Tanzimat’ın Uygulanması ve

Karşılaşılan Güçlükler (1840-1856)”, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Eyalet ve

Sancaklarda Meclislerin Oluşturulması” Bu eserlerden özellikle Tanzimat

Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı adlı kitap Tanzimat sonrası idari tarihimiz için bir ana kaynak niteliğindedir.

Diğer araştırma inceleme eserlerinin bazıları da şöyledir; Prof. Dr. İlber

ORTAYLI’nın Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880) , Prof. Dr

Davison , RODERIC,’in Reform in the Otoman Empire (1856-1876),Yrd.Doç.Dr.

Selda Kılıç’ın Tanzimat’tan Cumhuriyet’e İl idaresi (Basılmamış doktora Tezi) Prof.

Dr Stanford Shaw’un The Origins of Representative Goverment in the Otoman

Empire:An İntroduction to the Provincial Councils, 1839-1876. Bunların dışında dönemin idari yapısını Vecihi TÖNÜK,ün Türkiye’de İdare Teşkilatının Tarihi

Gelişim ve Bugünkü Durumu,Talat Mümtaz Yaman’ın Osmanlı İmparatorluğu

Mülki İdaresinde Avrupalılaşma Hakkında Bir Kalem Tecrübesi, adlı eserleri derli toplu bir şekilde vermektedir. Ancak bu eserlerde bazı yanlışlıklar olup bunlar Selda

Kılıç tarafından tezinde belirtilmiştir.

iv ÖNSÖZ

g u

o o

g oooo

o o

o ouoouu guguouu

g g g o uu o

u o

ouu o ouuu o

g ugu g

uoug

oouuo

u III II u

ouuu uu

o o

ouuu

u ou o

g o o u

g g

g g c

g g g

c g

cS gcg c c

cg c g g g g

g c

c c c c c

c c

g g c

g g

g c

cS gC I g g

c g

g c

cgg

g S gc

g c c

gg g g c

cg gII CI

c c

ccg

u g

c c

c g

gcg

g g

c g g

g c CIIIgg g cg

ggg

g g g

c g g

u g

g III S C

g g c g

cg cS I cII III

c g gc

g c

c g c

g g

Ugg

g c g c c g

g c

g g

uu CI cg g g g g

c g gc

ggcg

g c

u c

c g g

g c

cgggg

cgc

oo c g g

cg cS cg g

g g

g g g

g g g g

g g g

c g

c g g

cc g gg

c g g

cg cg gcg

ccgg

ggg

cgg

g c g

g c

g g

ggc C g g g c

g c

g g

IIIS

gc g

c g g

III S c c

gc c

III S

cgIII

S g

III S C

g gc g

ggc

g g g

IIISg

g o g

g g

c Sc CC I C u c gg

c g

c g c

g g

c g

III S

c g

g S SSUSSIII U cg g

g g

c g

g g g g

IIISg

g g

g c c g

g g c g

Sg g cg CC c

g g IIIS

c g

c II

gg c

g g g

ggg

cC uu CI g

IIc

g c

II g

c g g

g c g

g g

c c

gCg

g g

g c c IIII

u g

g u u

c c

c o

c o g

S S c

II u

II g

cgg g

gcS

u u c S

c g

g c gg

uu c

ggc

u g g g gg

uu g c g g

cc I g

g c

IIg

g g

c g

cgc

g c c

S g

S cSSg c

c c U

II c

ccc

c III S

S S S S cg c Ccc ScU cc

gggc

ggcc

cgS ccSCgCc CIS

gc g

ggg

g ggg

c g gc

ggc

c c gc

c c

c g gc g

ggII

cc u ScIgSc cUgS c g gc

c g c

g g g

gcgg

ccc

c g gc c

c g c g

c g g g

c g g

gc gggcc

g c

cc g

g g

g gcgg

g cUg US cC uu CI g

g g

g S

g g

gc c g g

g g

g gc

c g g

g g

c g

g g

c g

g cg cgUgcc gS cg g c

c g u g

c g g g

g g

c C

u g c g g g c c

gcg

g g

Sg cgg cUg S cg c

g g g c

g ggc

ccc

c g c g

c g g

ggg cg c g

g c c

g g

c g

g g g

c g c

c c g g

g g

g g c c

g S

S S

cg g S c c g

g g

sssss

g c g g

g c gg

ccg

gg g g g

g II

ggc

g g c

u c

c ccgg

g c u

c g

ggcccg

oo g

c gc c g g

g c c

cgc c

g g

c c c

g g c

cgg

g g

c g c g g

cS cg S g g cg g g g

c g gc

ggg

g g

ggggc

ggcg

ggg

cgCIIIIS C g

c g

g g g

g g

g c

g g

Scc g u g

ggc

c c g

g g

g g g

g g

c c

g u cg CgS Cc S

c g g

c c c c

c g g g

g c

c g

cSc

gcc

u Sc c c c

c c Sc c

Scgg

c c

ccc

cgg

g g g g g u c c c

ccg

g c

c c

cg cc

c g

c c

cg g g gg g c

g g g

c g

cc g

g gc

S c g

cggc

c g

cc cg gcgccc

cgc

g c

g c c

cScc c

c g g

c c

g g

S g g

g c

g g

ccc

gcc

c g g

g g g

g c cg

ggc

ggU cS

g c g g g

g g

g S g

g g gcc

c g

c gcC c c

c g c

c c

c g g

g g g

c c g c

II c cg

cIIISII

SIIu

g c

c c

g c

c g g

cS C ggg

g g

c c g gc

gc g c c

c c

g g c g ggc

c g g

g g

ggg

c S c

c g g

g g

gcg

g c

c g

gcgg

g g g

Sgg

c g

gg g

g g

gggg g

g c g g g

c g g cccccg

c g

ggc

cgc

c g

c g c g g g

u g c c g

cccc

Scg

g c g

c g c

ggc

c g

g g

cgc

g c

c g g

c c c

g g g

c c

c g g

cgggc

c g

g g c c

ggc

cgc

g gc

c g

c c g c c

g c

g g

ggc

g g g

g c

g c c g

gg g c

g g g

gcg

g c

cgc

Sc c c

c c c g

g g c c

c c

ggcg

c g g

g g g

g g

g g g

ccc

S Sc g

ggg

ggc

g g

c g

gc g g

c s

u u

g g g

g gc c g

c c

c g

gc c g

cgg

gcg

g c

c c c

gc S

g c

g c g g g g g

g c

c g

ggg

g g g

c c c

gcc

gc g

c g g g

g g

c g gc

g c

c g g

cgc

g g

ggg

c g g C g gc g

g g

c c

gcgg

c Sc

gc g c

gg g

c c

g g g

cgc

g Sc S

g g

ggc

cg ICI cc

ggc

c g

g g g

c g gg

g c c

g g

g S

g c

c c

cccc

US uuu Uuuuuuu c C c

g c

ggc

c c c

c c

gc c c

c g

SU cc

c c

cc gc

cc ggc c c c c g g

C c g g g

c c

c c c

c g gc g c

cgcg c S oU ccc

c c

g g g gc g g c

S uuuu

g c g

g c

c g

cc g

g g

c c u

c c

g g

SC I g ggcc cg cg g C g g

g ggg

cgc ggcggc

c c g g c c

c c

c g c g

c c c

ggg

gcc

c cgc

c c c

cggc

g gc g

ccg

c c

g gc g c g g

g g

c g c g

gg g c

c g

UcI CI g gg

c g g gc

g g c

cggc

c c

c g

c c

ccc

g c

c g g c

c g g

c g

ggc

ggcc

c c

c II

c g c

cScSg

c g

ggC

Gu c

u g

u g c

g S

S c

c c

S c

u S C

u c

uu U S

c c c g

c c c

u g

cgSS

c g

c g c

g g g

g g g c

u g c c

g oo g g

c g g

g gc

g g g

cgc

ggg

IIISII

c c

cgcg

g c

u u uuu a u saaa s a a s

a ss s a

ouu u oa sa ouaauuuuua

sasoaa

uoaaassa oaa aa au uuaa oaa sa as s oaaa aa a g ua s a ass oa

asouaauaasa s a a a

u su oaaa oaa as

a aa u as s a a asaa ouaa uu uu ussa a s a

sssauusauaa gaaaaaaaaaa

aasaaaaaoaa

oaasuaaasuauaa

uua s osu a uua as gsoauaaaaoauaaa

aaauuaaaoag

oua g a as s g as

aa uu s a oaa a uua

aa u aa s s a ouaa g as a ua

aa ouaa s s a aa aa ua oaa

suuasaouas ougoaasaouuaas

ssauaaouusgoaaa oasaoaaaua g ou

sa uaa uua as aa

asauaaaaa

saagsoaaas

uua s aa a aauuauuaaa

asaa a a oaa a ouaaa

aauagauaas ouuu s a saa s asa au s saaaussuaa

a ouaa a a a gaa saaassussuss

aauagsaas

sguasaa

saasaouas

aouuuaasss

usgsuaaa s aa a a aaa

ouaa

ss uua a oua a

uaagsaa

sussaasas

osuaoa s as

aaa s s s uaaaa a

aoaaaaass

aaguuaoaaaoas

aaoaaaaaouaaaa

ouuassasauuaaa as ouaaa a sa

asouaaaa

a oaa

oaauuauuouaaaauaaa

ou s osu s oua oua oa oaa

s a u uasa

aaa u s

sa a a o a su

uuuuasaaauouuu

EKLER

ÖZET

Tanzimat period is one of the turning points of Turkish Administration

History like as many other subjects. The local administrative structure of modern

Turkey. started to form with the radical changes that were made in the field of local administration. In 1842, after the abolishment of the task of muhassıl, a new provincial administrative unit was formed which were given the name kaza.

Kazas were directed by local adminisrators, called müdürs. Müdürs were elected unanimously from the prominent people of the kazas . Kaza müdürs had to denote a reliable person as guarantor in order to prevent unlawful actions of them

The main task of müdürs was to collect taxes according to the revenues of people and was to sent the taxes treasury at the right time. In addition to this, müdürs had missions about providing security of the regions and the field of health and public works. All these tasks of kazas were discussced in the small council(Kaza Meclisi) of kazas. The members of this council were defined after a long and complex election period. The members of small councils were müdür , the local jurisconsult (müftü), kadı , treasury scribe ( katib), the leaders of non-Muslim millets and elected four person.

Altough many measures were taken to perevent unawful actions of the kaza müdürs ,they took unfair advantage of their jobs and they were charged with different guilties. With the general reorganizations of provincial administration, kaza manegament also was changed frequently. Firstly an act was made in 1849,named the law of the provincial large councils ( Eyalet Meclisleri Talimatnamesi ), and then the others acts were made which were named the duties of vali, kaymakams, müüdrs

77 in 1858, and the Provincial Reform Laws ( Vilayet Nizamnamesi ) in the years 1864 and 1871.