Gebiedsgerichte Uitwerkingen 2022

Sociale basis Amsterdam

Zuid

geredigeerde versie d.d. 6 juli 2021 Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 Sociale basis Amsterdam 2

Inhoudsopgave

1 Uitgangspunten 3 1.1 Wat is de Gebiedsgerichte Uitwerking? 3 1.2 Stadsdelen en gebieden 3 1.3 Afstemming over opgaven per gebied 3 1.4 Collegeprioriteiten 4 1.5 Overige uitgangspunten 4 1.6 Corona 4

2 De basisinfrastructuur in de sociale basis 5 2.1 Voor alle Amsterdammers 5 2.2 Wat is er overal en altijd? 5 2.3 Voor de jeugd 5

3 Stadsdeel Zuid 6 3.1 Buitenveldert-Zuidas 6 3.1.1 Over dit gebied 6 3.1.2 Dit gebied in cijfers 7 3.1.3 Opgaven kansengelijkheid 10 3.1.4 Opgaven preventieve gezondheid 10 3.1.5 Verband met overige sociale opgaven 10 3.2 De Pijp, Rivierenbuurt 11 3.2.1 Over dit gebied 11 3.2.2 Dit gebied in cijfers 12 3.2.3 Opgaven kansengelijkheid 15 3.2.4 Opgaven preventieve gezondheid 15 3.2.5 Verband met overige sociale opgaven 15 3.3 Oud-Zuid 16 3.3.1 Over dit gebied 16 3.3.2 Dit gebied in cijfers 17 3.3.3 Opgaven kansengelijkheid 20 3.3.4 Opgaven preventieve gezondheid 20 3.3.5 Verband met overige sociale opgaven 20

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 3

1 Uitgangspunten

1.1 Wat is de Gebiedsgerichte Uitwerking? samen. De wijze waarop de opgaven zijn vastgesteld De sociale basis is het breed en laagdrempelig aanbod is onderling afgestemd en de stadsdelen hebben van van activiteiten en ondersteuning overwegend in de elkaars expertise en ervaring gebruikgemaakt. eigen buurt of wijk. Het is het fundament dat de zorg Dit betekent niet dat alles overal precies hetzelfde is en ondersteuning in de stad stabiliteit geeft. Met een verlopen, de gebruikelijke communicatie met samen Gebiedsgerichte Uitwerking maken we lokaal maatwerk werkingspartners binnen een stadsdeel is overeind mogelijk en kunnen we de sociale basis verstevigen. gebleven. Ook dat is maatwerk.

In deze Gebiedsgerichte Uitwerking 2022 leest u per Sociale opgaven in Amsterdam staan niet alleen gebied wat de sociale opgave is en op welke thema’s, beschreven in deze Gebiedsgerichte Uitwerking. doelgroepen, buurten of wijken intensivering nodig is. Elk gebied kent jaarlijkse gebiedsplannen waarin Dit is mede gebaseerd op de prioriteiten voor het soci ook sociale opgaven worden benoemd. De stadsdelen aal domein van het college van B&W. De opgaven zijn Zuidoost, Nieuw-West en Noord kennen daarnaast vastgesteld in nauw overleg met diverse partners in de ontwikkelbuurten die extra aandacht vragen. Daarvoor gebieden. Ze vormen de onderlegger voor regelmatige is (tot en met 2022) budget gereserveerd, waarvan een afstemming met deze en mogelijk ook andere partners deel voor sociale opgaven. Hiervoor zijn specifieke ont in de gebieden. wikkelbuurtplannen gemaakt. Daar bovenop zijn er in deze drie stadsdelen meerjarige overkoepelende plan De Gebiedsgerichte Uitwerking biedt houvast als u sub nen die aanpakken samenbrengen en pogen extra inzet sidie wilt aanvragen voor initiatieven en voorzieningen in en financiering te realiseren: het Masterplan in Zuidoost, de sociale basis. Samen met het stedelijk kader Samen het plan Ongedeeld Noord en een aanpak in Nieuw Vooruit en de Subsidieregeling Sociale Basis vormt de West. Stadsdeel Centrum heeft de Aanpak Binnenstad, Gebiedsgerichte Uitwerking het totaalpakket waaraan een breed programma met ook sociale componenten. de gemeente een subsidieaanvraag toetst. Voor een subsidieaanvraag is het belangrijk dat deze aansluit bij De sociale opgaven uit al die verschillende plannen zijn de opgaven per gebied. opgenomen in de hoofdstukken over de gebieden. Dit is een eerste stap naar meer vereenvoudiging van Daarnaast is in deze Gebiedsgerichte Uitwerking voor de verschillende plan- een besluitvormingsprocessen het eerst een beschrijving opgenomen van de basis over gebiedsopgaven. infrastructuur zodat ook daaraan subsidieaanvragen gerelateerd kunnen worden. Samenwerking en samen 1.3 Afstemming over opgaven per gebied hang tussen partners en tussen opgaven is belangrijk bij De Gebiedsgerichte Uitwerking benoemt specifieke opga het toekennen van subsidie. ven per gebied. Deze zijn in samenwerking en afstemming met verschillende professionals tot stand gekomen. 1.2 Stadsdelen en gebieden • De buurtteams hebben een centrale rol in het Amsterdam kent meerdere gebieden, verdeeld over 7 gehele sociaal domein en zijn zeer nauw betrokken stadsdelen. De stadsdelen zijn niet alleen bestuurlijke bij de vraag en het aanbod in de sociale basis. eenheden maar hebben ook ieder een eigenheid, speci De opgaven waaraan de buurtteams werken, zijn fieke kenmerken en bijzonderheden. Er is een grote vari meegenomen in de beschrijving van de opgaven in atie in wijken en buurten: oudere wijken versus nieuwe de gebieden. Het gaat immers vaak om dezelfde eilanden, rijk en arm, ruimte en drukte, weidsheid en Amsterdammers. Omdat de buurtteams pas sinds volgebouwd. Dat heeft invloed op de sociale leefwereld 1 april 2021 in functie zijn, is de verbinding van van de Amsterdammer. opgaven een eerste aanzet. De samenhang en het samenspel tussen de sociale basis en de buurt Dit jaar is de Gebiedsgerichte Uitwerking voor de sociale teams krijgt gaandeweg vorm. basis voor het eerst één document van alle stadsdelen • De ouderen kindteams (OKT’s) houden zich bezig

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 4

met hulp bij opvoeden en opgroeien. Ze spelen Overige collegeprioriteiten een belangrijke rol bij signaleren van problematiek Collegeprioriteit ‘Ontwikkelbuurten’ is niet specifiek aan bij de jeugd en bij het vinden van passende oplos een beleidsframe te koppelen. Voor ontwikkelbuurten singen. In elk gebied is een ouderen kindteam. gaat het om focus en intensivering in specifieke buurten. • Ook is er contact geweest met de huisartsen. Zij In gebieden waar dit van toepassing is, zijn de daarin zijn voor Amsterdammers essentieel als toegang tot opgenomen sociale opgaven vermeld. zorg en voorzieningen in de sociale basis, bijvoor beeld via Welzijn op Recept. Ook collegeprioriteit ‘Democratisering’ staat los van de • In alle stadsdelen zijn stadsdeelcommissies uitgeno beleidsframes. Het gaat daarbij vooral om afstemming digd tot meedenken en aanvullen van de opgaven. op instrumentarium en initiatieven van bewoners die De stadsdeelbestuurders hebben meegedacht en binnen de sociale basis een plek moeten vinden. de opgaven voor de gebieden in hun stadsdeel vastgesteld. 1.5 Overige uitgangspunten Wet Inburgering 1.4 Collegeprioriteiten Vanaf 2022 zijn de gemeenten veel meer aan zet in het In 2019 heeft het college voor een periode van twee jaar kader van de Wet Inburgering. In dit nieuwe stelsel prioriteiten vastgesteld waaraan de sociale basis een geldt een hogere eis voor het taalniveau dan voorheen bijdrage levert. In 2021 zijn deze prioriteiten voortgezet en worden de taallessen gecombineerd met vrijwilligers en opnieuw vastgesteld voor de jaren 2022 en 2023 werk of stage. binnen de bredere beleidsframes Samen Sterker uit de Crisis, Amsterdam Vitaal en Gezond en Tegengaan Huiselijk geweld en Kindermishandeling Kansengelijkheid. Het eerstgenoemde beleidsframe is Het preventieve aspect van Huiselijk Geweld en overkoepelend. De collegeprioriteiten zijn als volgt aan Kindermishandeling is vanaf 2022 gekoppeld aan de de andere twee beleidsframes gekoppeld: sociale basis. Dit is meegenomen bij het vaststellen van de opgaven. • Tegengaan kansenongelijkheid (kansengelijkheid) • Gelijke kansen voor jeugdigen (onder andere 1.6 Corona Jongerenwerk en Preventie Jeugdcriminaliteit: Het is nog steeds een bijzondere tijd. De coronapande Positief Perspectief) mie is nog niet weg. Hoewel we hopen en verwachten • Armoede & schulden dat dit in 2022 een minder groot stempel drukt op ons • Werk & Participatie werk en ons leven, is er voorlopig nog invloed op de • Taal/Digitaal (volwasseneneducatie) sociale opgaven. Corona en sociale gevolgen daarvan • Diversiteit vragen van iedereen flexibiliteit – ook in het aanbod en • Vluchtelingen, Statushouders & de programmering. Ongedocumenteerden Financiële problematiek wordt bij veel Amsterdammers • Amsterdam Vitaal en Gezond (preventieve groter, sommige Amsterdammers zijn nog voorzichtig gezondheid) met deelname aan activiteiten en de nadruk op gezond • Gezondheid, bewegen en gezonde leefstijl heid en leefstijl is steeds belangrijker. Corona heeft • Dementie bijvoorbeeld gevolgen op de ontwikkeling van kinderen • Eenzaamheid en jongeren, heeft grote impact voor ouderen en kan eenzaamheid vergroten. Ook spanningen in huishou Meer informatie over de hierboven genoemde beleids dens nemen toe, wat kan leiden tot meer huiselijk frames kunt u vinden via onder andere de volgende links: geweld en/of kindermishandeling. https://amsterdam.raadsinformatie.nl/docu ment/9122665/2/971B_20_Notitie%20Samen%20 Het bereiken van kwetsbare bewoners vraagt dus extra sterker%20uit%20de%20crisis aandacht. Amsterdammers die voorheen minder in https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/ beeld waren bij de sociale basis kunnen daar vanwege volg-beleid/innovatie/vitale-innovatie/ hun veranderende situatie wel een beroep op gaan https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/ doen. Tegelijkertijd vormen zij ook een nieuwe doel volg-beleid/innovatie/sociale-innovatie/ groep in het zoeken en vinden van vrijwilligers.

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 5

2 De basisinfrastructuur in de sociale basis

2.1 Voor alle Amsterdammers 2.3 Voor de jeugd De sociale basis is het breed en laagdrempelig aanbod Jongeren en kinderen vormen binnen de sociale basis van activiteiten en ondersteuning in de eigen buurt of een aparte doelgroep. Voor hen moeten er voorzie wijk. Aanbod om zelfredzaam te zijn, talenten te ontwik ningen en activiteiten zijn waarin of waarbij zij hun kelen en mee te doen in de stad. Dat maakt de sociale mogelijkheden en talenten kunnen ontdekken en basis het fundament dat de zorg en ondersteuning in ontwikkelen. Met vragen en problemen moeten zij de stad stabiliteit geeft. De sociale basis er is voor alle terecht kunnen bij het kinderwerk of het (ambulant) Amsterdammers en is vrij toegankelijk voor iedereen. jongerenwerk. Basaal zijn er diverse activiteiten, (veelal) buiten schooltijd, voor en door jeugdigen voor een Jaarlijks maakt de gemeente een gebiedsgerichte brede talentontwikkeling. Deze activiteiten zijn onder uitwerking (GGU) van die sociale basis voor alle gebie meer gericht op sport en gezondheid, kunst en cultuur, den in de stad. Dat maakt lokaal maatwerk mogelijk. natuur en techniek, media en communicatie en burger Het leveren van maatwerk gerelateerd aan opgaven in schapsvorming en beroepsoriëntatie. gebieden kan alleen als een bepaalde basis aan voor zieningen altijd en overal voor alle Amsterdammers Vanaf dit jaar is aandacht voor (de preventie van) huise beschikbaar is: de basisinfrastructuur in de sociale basis. lijk geweld en kindermishandeling gekoppeld aan de sociale basis. Mede met behulp van aandachtsfunctio 2.2 Wat is er overal en altijd? narissen is dit een wezenlijk en structureel onderdeel in De basisinfrastructuur omvat in ieder geval goed alle stadsdelen. bereikbare en toegankelijke sociale accommodaties, zoals Huizen van de Wijk, buurtcentra, buurtkamers, jongerencentra of servicepunten. Amsterdammers moeten daar terecht kunnen voor informatie, advies en voorlichting over onder meer participatie, deelname aan (groeps)activiteiten, financiën, taal en bewegen. Ook worden Amsterdammers er ontvangen of doorgeleid naar passende activiteiten.

Andere onderdelen van de basisinfrastructuur zijn minder duidelijk fysiek aanwezig, maar wel overal en altijd te vinden. Denk aan bevorderen en ondersteu nen van vrijwillige inzet, steun aan mantelzorgers en vergroten van participatie van kwetsbare doelgroepen. Door Amsterdammers te stimuleren om initiatieven en activiteiten te ontplooien, ontstaat er een divers, samen hangend en gespreid aanbod. Wanneer nodig worden Amsterdammers geholpen bij het organiseren van deze activiteiten.

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 6 Buitenveldert-Zuidas 3 Stadsdeel Zuid

3.1 Buitenveldert-Zuidas 3.1.1 Over dit gebied Het gebied Buitenveldert-Zuidas is in ontwikkeling. De komende jaren zal de bevolkingssamenstelling sterk veranderen. Het aantal bewoners neemt flink toe door onder andere de transformatie van de Zuidas. Hier worden veel woningen bijgebouwd, waardoor dit deel gebied zich snel ontwikkelt van kantoorgebied tot een gemengde woon-werkwijk.

Buitenveldert blijft een wijk met veel thuiswonende ouderen, waaronder ouderen met (lichte) dementie. Bij een groeiende groep ouderen zien we problemen op het gebied van gezondheid, mobiliteit, armoede en financieel misbruik. Eenzaamheid en sociaal isolement dreigen en dat risico is versterkt door corona.

In Buitenveldert en Zuidas wonen steeds meer inter nationals, studenten en gezinnen met jonge kinderen. Ook de opvang van ongedocumenteerden en de ver plaatsing van de internationale school van Zuidas naar Buitenveldert zullen impact hebben op de omgeving. Het gaat in dit gebied om het vergroten van draagvlak voor nieuwe bewoners en instellingen. In de openbare ruimte is er behoefte aan speelplaatsen als ontmoe tingsplek en aan fysieke verbindingen tussen Zuidas, Buitenveldert en Oud-Zuid.

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 7 Buitenveldert-Zuidas

3.1.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Basisgegevens: 2021 (BBGA) Zorg in Natura (ZIN) / Persoonsgebonden budget (PGB): Aantal en aandeel 0 tot 18-jarigen met speci Meest kwetsbaar Jeugd: Aantal 0-26 jarigen die als alistische jeugdhulp in de vorm van zorg in natura en meest kwetsbaar worden aangeduid (2019). Aandeel ten persoonsgebonden budget. Cijfers afkomstig uit BBGA opzichte van totaal 0-26 jarigen in gebied/Amsterdam (2019). (2019). Het gaat hier om kwetsbaarheid op het gebied van inkomen, werk, opleiding en gezondheid (van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO): Aantal ouders). Indien lager dan 10: niet meegenomen in wijk. en aandeel mensen met gebruik op hulp in huishouden, Afgerond op 5-tallen. Bron: BBGA. ambulante ondersteuning en dagbesteding per gebied (2020) afgezet tegen aantal inwoners (18-64 of 65+). Meest kwetsbaar Volwassenen: Aantal 27-65 jarigen Let op: geen unieke gebruikers. Dubbelingen zijn dus die als meest kwetsbaar worden aangeduid (2019). mogelijk. Aandeel ten opzichte van totaal 27-65 jarigen in gebied/ Amsterdam (2019). Het gaat hier om kwetsbaarheid op Tijdelijke overbrugging Zelfstandige Ondernemers het gebied van inkomen, werk, opleiding en gezond (TOZO): Aantal TOZO-verleningen (maart 2021) 18 t/m heid. Indien lager dan 10: niet meegenomen in wijk. 25 voor jeugd en 26 t/m 67 voor volwassenen. Aandeel Afgerond op 5-tallen. Bron: BBGA. ten opzichte van totaal 18-26 in gebied/Amsterdam of totaal 26-65 in gebied/Amsterdam. Dit loopt dus niet Meest kwetsbaar Ouderen: Aantal 66+ jarigen die als 100% gelijk qua leeftijdscategorieën. meest kwetsbaar worden aangeduid (2019). Aandeel ten opzichte van totaal 66+ jarigen in gebied/Amsterdam Schuldhulpverlening (SHV): Aandeel lopende dossiers (2019). Het gaat hier om kwetsbaarheid op het gebied voor reguliere schuldhulpverlening onder de bevolking van inkomen, werk, woonsituatie, opleiding en gezond tussen 18-26, 27-66, 66+ in het gebied/Amsterdam heid. Indien lager dan 10: niet meegenomen in wijk. (peildatum maart 2021). Indien lager dan 5: niet meege Afgerond op 5-tallen. Bron: BBGA. nomen in wijk.

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 8 Buitenveldert-Zuidas

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

110 203 300

2,9% 5,4% 8,0% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 26.843 Jeugd (0-17) 3.921 Jeugd (18-26) 3.489 Volwassenen (27-65) 13.991 Ouderen (66+) 5.442 Kwetsbaar SHV TOZO

90 11 15

2,5% WMO 0,3% 0,4% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 255

1,5%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

1.025 126 264

7,5% 0,9% 1,4% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.420 814 17

25,5% 14,1% 0,3% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 9 Buitenveldert-Zuidas

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Zuidas 10 (2,5%)

Prinses Irenebuurt e.o. <10

Buitenveldert-West 45 (2,2%)

Buitenveldert-Oost 50 (4,8%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Zuidas 10 (1,0%) <5

Prinses Irenebuurt e.o. <10 <5

Buitenveldert-West 40 (2,5%) <5

Buitenveldert-Oost 40 (4,6%) 5 (0,5%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Zuidas 95 (4,0%) 9 (0,4%)

Prinses Irenebuurt e.o. 15 (2,4%) <5

Buitenveldert-West 525 ( 7,6%) 59 (0,8%)

Buitenveldert-Oost 390 (10,1%) 58 (1,5%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Zuidas 15 (13,3%) <5

Prinses Irenebuurt e.o. 25 (8,5%) <5

Buitenveldert-West 665 (22,0%) 8 (0,3%)

Buitenveldert-Oost 715 (33,5%) 9 (0,4%)

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 10 Buitenveldert-Zuidas

3.1.3 Opgaven kansengelijkheid In dit gebied is een Leefstijlnetwerk actief voor profes Bewoners die de taal niet machtig zijn, hebben behoefte sionals en sportaanbieders. Binnen dit netwerk vindt om deze in de praktijk te leren. Het liefst leren zij de afstemming en onderlinge uitwisseling plaats over het taal via hun werk. Slimme verbindingen tussen vraag en stimuleren van een gezonde leefstijl. Deelname kan aanbod samen met outreachend werken is daarom van ervoor zorgen dat sporten en bewegen bij alle bewo belang. Daarnaast verdient het digitaal vaardig maken ners onder de aandacht wordt gebracht. Door samen van bewoners aandacht. Nu meer dan ooit. In deze hang tussen verschillende sporten beweegactiviteiten tijd, waar contact vaak (ook) op afstand gaat, is leren te bevorderen en door ze met andere interventies te omgaan met digitale middelen belangrijk. verbinden, kunnen ook andere problemen die ouderen ervaren worden aangepakt. Denk daarbij aan bestrijding Ontmoetingslocaties spelen een belangrijke rol om van eenzaamheid of valpreventie. meer bewonersgroepen van verschillende samen stelling te bedienen. Bijvoorbeeld op speelplaatsen Ook voor jongeren en kinderen is het belangrijk om kan ontmoeting meer worden gestimuleerd. Parallel meer te sporten. De openbare ruimte biedt goede daaraan moet de weg naar vrijwilligerswerk en acti mogelijkheden om sport en spel te organiseren. Daarbij viteitenaanbod voor expats en nieuwe bewoners is het belangrijk om in te spelen op hun behoeften en duidelijk zijn. Zodat hun deelname aan de lokale om de financiële en sociale toegankelijkheid van het samenleving versterkt. Dit geldt ook voor migranten en aanbod te vergroten. De aanwezige sportparken met ongedocumenteerden. hun sportverenigingen kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van passend aanbod. Jongeren en kinderen in Buitenveldert verdienen meer aandacht. Er is een beter beeld nodig van de (zorg) Voor alle opgaven geldt dat de partijen op zoek gaan behoeftes van deze groepen, zodat de ondersteuning naar bewoners die nog niet in beeld zijn en die vanwege en het aanbod zich hieraan kan aanpassen. Het vraagt te coronapandemie kwetsbaarder zijn geworden. extra inzet om jongeren te bereiken die op dit moment niet in beeld zijn. En om ze bij hun omgeving te betrek 3.1.5 Verband met overige sociale opgaven ken. Hierbij is ook aandacht nodig voor de rol van Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er ouders, de effecten van het opgroeien in armoede en ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een de psychische gezondheid van jongeren en kinderen. of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms zijn ze aanvullend. 3.1.4 Opgaven preventieve gezondheid Voor gebied Buitenveldert, Zuidas zijn de focusopgaven De wijk moet voor alle bewoners behalve fysiek ook in met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: sociaal opzicht toegankelijk zijn. Dit geldt voor bewo • Ouderen in Buitenveldert ondersteunen in hun ners met dementie maar bijvoorbeeld ook voor mensen zelfstandigheid met een licht verstandelijke beperking. Het is belangrijk • Versterken van gemeenschapsgevoel in een veran dat vrijwilligers en professionals weten hoe zij deze derende wijk bewoners kunnen benaderen en aan de wijkactiviteiten • Speelplaatsen als ontmoetingsplek kunnen laten deelnemen. Daarbij is het van belang dat de bewoner zelf de regie houdt. Om de juiste Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Buitenveldert, ondersteuning te kunnen bieden, moeten formele en Zuidas: informele partners in de wijk intensief samenwerken en https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsde zorgen voor samenhang in het aanbod. Signalen opvan len/gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/zuid/ gen over wat speelt bij ouderen en zorgen voor goede buitenveldert-zuidas/ en toegankelijke ontmoetingsplekken staan voorop. Daarnaast is ondersteuning van de mantelzorgers van belang, waarbij rekening moet worden gehouden met de diversiteit van hun achtergrond en levensstijl.

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 11 De Pijp, Rivierenbuurt

3.2 De Pijp, Rivierenbuurt 3.2.1 Over dit gebied De Pijp en de Rivierenbuurt veranderen snel van samen stelling. Er is een gemengde bevolking, waarvan een gedeelte de Nederlandse taal onvoldoende beheerst. In de Zuid-Pijp (Diamantbuurt, Tellegenbuurt) en in de Rijn- en IJsselbuurt zijn veel huishoudens die moeten rondkomen van een minimuminkomen. Er wonen veel ouderen in De Pijp en de Rivierenbuurt. Dit zal nog verder toenemen van ruim 8.400 in 2020 naar ruim 10.500 in 2030.

Er is sprake van een groeiende kloof tussen kansrijke en kansarme groepen. Dit is ook terug te vinden in de populatie van de basisscholen. Er is veel druk op de pleinen, waar bewoners willen spelen, sporten, of gewoon bij elkaar zijn. Vooral De Pijp is dichtbevolkt. Het pedagogisch klimaat op deze pleinen en andere ontmoetingsplekken kan beter. Dat geldt vooral voor de Diamantbuurt, de Tellegenbuurt en de Vechtstraat.

Er zijn in dit gebied steeds meer mensen die vanwege hun GGZ-achtergrond of licht verstandelijke beperking ondersteuning nodig hebben. In de Huizen van de Wijk vraagt dat meer en meer van de beroepskrachten. Ook statushouders en ongedocumenteerden hebben extra aandacht nodig.

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 12 De Pijp, Rivierenbuurt

3.2.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 13 De Pijp, Rivierenbuurt

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

295 428 695

3,6% 5,3% 8,6% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 64.228 Jeugd (0-17) 7.717 Jeugd (18-26) 9.593 Volwassenen (27-65) 38.867 Ouderen (66+) 8.051 Kwetsbaar SHV TOZO

210 69 63

2,1% WMO 0,7% 0,7% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 1.028

2,1%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

3.625 656 1.322

9,2% 1,7% 2,8% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

2.055 1.373 38

26,7% 16,3% 0,5% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 14 De Pijp, Rivierenbuurt

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Oude Pijp 45 (3,1%)

Nieuwe Pijp 40 (3,0%)

Zuid Pijp 75 (6,8%)

Scheldebuurt 35 (1,4%)

IJsselbuurt 35 (5,4%)

Rijnbuurt 60 (5,4%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Oude Pijp 50 (1,9%) 14 (0,5%)

Nieuwe Pijp 45 (2,5%) 11 (0,6%)

Zuid Pijp 40 (3,8%) 30 (3,2%)

Scheldebuurt 15 (0,7%) 6 (0,3%)

IJsselbuurt 25 (2,8%) <5

Rijnbuurt 30 (2,2%) 5 (0,4%)

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Oude Pijp 770 (8,1%) 142 (1,5%)

Nieuwe Pijp 700 (8,9%) 133 (1,7%)

Zuid Pijp 805 (16,6%) 152 (3,2%)

Scheldebuurt 445 (5,2%) 78 (0,9%)

IJsselbuurt 325 (10,4%) 53 (1,7%)

Rijnbuurt 575 (10,6%) 98 (1,8%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Oude Pijp 260 (21,9%) <5

Nieuwe Pijp 460 (32,9%) 8 (0,6%)

Zuid Pijp 375 (31,2%) 11 (0,9%)

Scheldebuurt 490 (23,9%) <5

IJsselbuurt 155 (24,2%) <5

Rijnbuurt 315 (25,7%) 9 (0,7%)

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 15 De Pijp, Rivierenbuurt

3.2.3 Opgaven kansengelijkheid Om de fysieke gezondheid te bevorderen, is het nodig Voor vergroten van kansengelijkheid van jongeren en dat partners in de wijk investeren in sport, spel, gezonde voorkomen van jeugdcriminaliteit ligt een grote rol bij leefstijl en het tegengaan van verslaving en eenzaam het jongerenwerk en de betrokkenheid van ouders. De heid. Dit geldt voor kinderen, jeugd, volwassenen en focus ligt bij het bereiken van jongeren die nog niet in ouderen. Jongeren krijgen extra aandacht door ze te beeld zijn, zodat zij gebruik gaan maken van het aanbod betrekken bij de ontwikkelingen in hun buurt. Goede voor ontplooiing en ondersteuning. De inhoud van dit afstemming met het buurtteam en het Ouder- en aanbod moet worden afgestemd met het basisonder Kindteam helpt daarbij. wijs. Als buiten en binnen school ontdekken en leren op elkaar aansluiten, kunnen kinderen optimaal hun talenten Ook ouderen, inclusief mensen met lichte dementie, ver ontplooien. Daarnaast ligt bij het aanbod voor brede dienen extra aandacht. Om zelfstandig te kunnen blijven talentontwikkeling de kans om de groeiende kloof leven is samenhang tussen wonen en zorg van belang. tussen groepen van jongs af aan te overbruggen door Dat vraagt om samenwerking om te komen tot goede verschillende groepen die elkaar in het dagelijks leven inloop en dagbesteding, een passend woningaanbod en weinig ontmoeten, samen te brengen. een toegankelijke openbare ruimte.

Voor mensen die de taal nog onvoldoende beheersen 3.2.5 Verband met overige sociale opgaven en/of nog onvoldoende digitaal vaardig zijn, is een Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er breed aanbod nodig dat ook voor mensen met een ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een smalle beurs te betalen is. De voorkeur gaat daarbij of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms uit naar de verbinding met werk. Het is belangrijk om zijn ze aanvullend. armoede en taalachterstanden tegen te gaan en Voor gebied De Pijp, Rivierenbuurt zijn de focusopgaven ruimte te bieden aan initiatieven die kwetsbare en met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: draagkrachtige bewoners verbinden. Met extra onder • Een samenhangende aanpak in de Diamantbuurt, steuning voor bewoners met GGZ-problematiek die aan de Tellegenbuurt en Rijnbuurt West hun eigen herstel werken en voor bewoners met een • Het versterken van de sociale functie van de pleinen licht verstandelijke beperking. • Fijn ouder worden Deze opgaven moeten in samenhang en in samenwer king met alle betrokken partijen worden aangepakt. Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor De Pijp, Rivierenbuurt: https://www.amsterdam.nl/bestuur-or 3.2.4 Opgaven preventieve gezondheid ganisatie/stadsdelen/gebiedsgericht-werken/ Het bevorderen van preventieve gezondheid start met gebiedsplannen-2021/zuid/pijp-rivierenbuurt/ vergroten van draagkracht van alle bewoners, jong en oud. Buurten waar bewoners zich welkom voelen, zijn een basis voor psychisch welbevinden. Het is daarom van belang dat professionele partijen en lokale partners samenwerken, nieuwe doelgroepen aanspreken en de verschillende groepen beter met elkaar in contact brengen. Ook een zinvolle dagbesteding kan bijdragen aan betere gezondheid. Vandaar het belang van active ring en toeleiding naar (vrijwilligers)werk. Juist vanuit het brede welzijnswerk kunnen mensen die al een tijd (weer) actief zijn in de buurt en de wijk, gestimuleerd worden een volgende stap te zetten.

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 16 Oud-Zuid

3.3 Oud-Zuid 3.3.1 Over dit gebied Oud-Zuid staat bekend als een sterk gebied met veel hoogopgeleide bewoners die het in het algemeen goed hebben en tevreden zijn. Maar Oud-Zuid heeft ook een andere kant: in de Marathonbuurt, de Schinkelbuurt- Zuid en de Bertelmanpleinbuurt wonen veel kwetsbare Amsterdammers. In deze buurten groeien veel kinderen op in armoede en het aandeel bewoners met ernstige eenzaamheidsgevoelens is hoog.

Veel Amsterdamse middelbare scholen zijn in Oud- Zuid gevestigd. Er zijn clusters van scholen bij het Museumplein, rondom het Olympiaplein en de Parnassusweg en in de buurt van de Beethovenstraat. Dit vraagt speciale aandacht want zoveel jongeren bij elkaar brengt ook spanning met zich mee. Het midde lengebruik (alcohol en drugs) is groot, zowel bij jongeren die in Oud-Zuid wonen als die daar naar school gaan. Een gezamenlijke benadering vanuit scholen, welzijn en zorg samen met handhaving en politie is een vereiste.

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 17 Oud-Zuid

3.3.2 Dit gebied in cijfers

Achtergrondinformatie cijfers

Ouder en Kindteam (OKT): Aandeel 0 tot 18-jarige Amsterdammers met jeugdhulp door het Ouder- en Kindteam. Cijfers afkomstig uit BBGA (2019).

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 18 Oud-Zuid

Kwetsbaar OKT ZIN/PGB

180 373 765

1,9% 4,0% 8,2% Basisgegevens Jeugd 5,8% 6,3% 8,7% 0-17 Inwoners 54.230 Jeugd (0-17) 9.089 Jeugd (18-26) 6.081 Volwassenen (27-65) 31.339 Ouderen (66+) 7.721 Kwetsbaar SHV TOZO

160 20 59

2,6% WMO 0,3% 1,0% Jeugd 4,7% 1,7% 1,1% 18-26 527

1,4%

2,6%

Kwetsbaar SHV TOZO

1.910 257 877

6,1% 0,8% 2,2% Volwassenen 12,4% 2,0% 2,8% 27-65

Kwetsbaar WMO SHV

1.120 862 26

14,8% 10,6% 0,3% Ouderen 26,9% 16,3% 0,6% 66+

cijfers gebied cijfers gebied in % percentage Amsterdam

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 19 Oud-Zuid

0-17 jaar Meest kwetsbaar

Hoofddorpplein 25 (1,6%)

Schinkelbuurt 20 (4,3%)

Willemspark 15 (1,2%)

Museumkwartier 25 (1,1%)

Stadionbuurt 70 (3,9%)

Apollobuurt 25 (1,2%)

18-26 jaar Meest kwetsbaar SHV

Hoofddorpplein 35 (2,2%) 5 (0,3%)

Schinkelbuurt 15 (2,7%) <5

Willemspark 15 (2,9%) <5

Museumkwartier 25 (1,9%) <5

Stadionbuurt 45 (3,3%) 7 (0,5%)

Apollobuurt 25 (3,0%) <5

27-65 jaar Meest kwetsbaar SHV

Hoofddorpplein 420 (5,6%) 50 (0,7%)

Schinkelbuurt 220 (8,6%) 46 ( 1,8%)

Willemspark 110 (3,6%) 16 (0,5%)

Museumkwartier 285 (4,2%) 23 (0,3%)

Stadionbuurt 740 (10,5%) 116 (1,6%)

Apollobuurt 135 (9,2%) 6 (0,1%)

66+ jaar Meest kwetsbaar SHV

Hoofddorpplein 225 (21,3%) 5 (0,5%)

Schinkelbuurt 75 (20,2%) 5 (1,3%)

Willemspark 75 (10,9%) <5

Museumkwartier 215 (9,2%) <5

Stadionbuurt 395 (23,9%) 11 (0,7%)

Apollobuurt 135 (9,2%) <5

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022 Stadsdeel Zuid 20 Oud-Zuid

3.3.3 Opgaven kansengelijkheid het stimuleren van een gezonde leefstijl. Deelname kan Kinderen en jongeren moeten een goed aanbod krijgen ervoor zorgen dat sporten en bewegen bij alle bewo van talentontwikkeling en sportactiviteiten. Bijvoorbeeld ners onder de aandacht wordt gebracht. Door samen via spelinloop, kinderwerk en naschoolse activiteiten. hang tussen verschillende sporten beweegactiviteiten Dit geldt vooral in de Marathonbuurt, de Schinkelbuurt te bevorderen en door ze met andere interventies te en de Bertelmanpleinbuurt. Samenwerking tussen verbinden, kunnen ook andere problemen die ouderen formele en informele partijen is daarbij cruciaal. Samen ervaren worden aangepakt. met bewoners en initiatiefnemers bouwen we aan meer sociale cohesie. Het is de bedoeling de rijke kennis en Bewoners met dementie moeten in hun wijk kunnen blij expertise uit heel Oud-Zuid in te zetten voor talentont ven wonen. De wijk moet voor deze bewoners behalve wikkeling en ondersteuning van de kinderen en jong fysiek ook in sociaal opzicht toegankelijk zijn. Vrijwilligers eren in de meer kwetsbare buurten. en professionals hebben hierin samen een belangrijke rol. Daarnaast is ondersteuning van de mantelzorgers De ontwikkeling van extra locaties voor jongeren en van belang, waarbij rekening moet worden gehouden kinderen is in volle gang. De basisscholen in de buurt en met de diversiteit van hun achtergrond en levensstijl. de ouders en verzorgers worden hierbij betrokken. Voor verdere verbetering van de naschoolse activiteiten is het 3.3.5 Verband met overige sociale opgaven van belang dat organisatoren hun aanbod goed afstem Naast de hierboven beschreven sociale opgaven is er men op de inhoud van de lessen. Ook moet worden ook in het gebiedsplan 2021 prioriteit gegeven aan een ingezet op taalbevordering bij jeugdigen, waarbij het of meer sociale opgaven. Soms overlappen deze, soms vergroten van de leesvaardigheid centraal staat. zijn ze aanvullend. Voor gebied Oud-Zuid zijn de focusopgaven met een Kwetsbare groepen zijn ouderen, bewoners met een sociale component uit het gebiedsplan 2021: licht verstandelijke beperking en mensen die vanwege • Een samenhangende aanpak voor de corona in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen. Marathonbuurt, Bertelmanpleinbuurt en Digitaal vaardig maken van deze groepen is vanwege Schinkelbuurt-Zuid corona meer dan ooit van belang. Het aanbod moet • Jongeren weerbaarder maken tegen de verleidin financieel bereikbaar zijn voor bewoners met een smalle gen van alcohol en drugs beurs. Ook voor bewoners die de taal nog onvoldoende • Fijn ouder worden beheersen is er behoefte aan een breder aanbod. Bekijk hier het gebiedsplan 2021 voor Oud-Zuid: https:// In Oud-Zuid zijn veel oudere bewoners die zelf niet www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/stadsdelen/ direct hulp of ondersteuning vragen. De focus ligt gebiedsgericht-werken/gebiedsplannen-2021/zuid/ daarom op het bereiken van deze bewoners en zo nodig gebiedsplan-oud-zuid-2021/ aanpassen van het aanbod. Op die manier kunnen problemen als gevolg van eenzaamheid, dementie en armoede verminderen. Naast betere informatievoorzie ning is vooral ook vertrouwen en wederkerigheid nodig.

3.3.4 Opgaven preventieve gezondheid Sporten en bewegen mag in Oud-Zuid nog meer gesti muleerd worden. Dit geldt voor kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Daarvoor zijn verschillende goede locaties aanwezig. De focus ligt hierbij op de Marathonbuurt, Schinkelbuurt en Bertelmanpleinbuurt. Maar ook in andere buurten is sport en spel van belang.

In dit gebied is een Leefstijlnetwerk opgericht voor professionals en sportaanbieders. Binnen dit netwerk vindt afstemming en onderlinge uitwisseling plaats over

Gebiedsgerichte Uitwerking Zuid 2022