PROJEKT

ANEKSU NR 9

DO PLANU DZIAŁANIA SYSTEMU PAŃSTWOWE RATOWNICTWO MEDYCZNE DLA WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

Akceptuję do uzgodnień Wojewoda Łódzki

Jolanta Chełmińska

Łódź, sierpień 2013 r. W Planie Działania Systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne dla Województwa Łódzkiego wprowadza się następujące zmiany:

1) W rozdziale I CHARAKTERYSTYKA POTENCJALNYCH ZAGROŻEŃ DLA ŻYCIA I ZDROWIA punkty: 1. Sieć Komunikacyjna, 2. Struktura urbanistyki, ze szczególnym uwzględnieniem zakładów zwiększonego ryzyka i zakładów dużego ryzyka, 3. Struktura demograficzna, otrzymują nowe brzmienie:

1 Rozdział I: CHARAKTERYSTYKA POTENCJALNYCH ZAGROŻEŃ DLA ŻYCIA I ZDROWIA

1 Sieć komunikacyjna - Krótka charakterystyka ogólna, mapy.

Województwo łódzkie znajduje się na skrzyżowaniu ważnych dla kraju połączeń drogowych i magistral kolejowych - głównych kierunków tranzytowych z zachodu na wschód i z południa na północ Europy.

2 Program budowy łódzkiego węzła komunikacyjnego łączącego autostrady A-1 i A-2 (Węzeł Stryków II) wpływa na atrakcyjność województwa w oczach potencjalnych inwestorów. Dzięki realizacji tych planów Łódź, a co za tym idzie woj. łódzkie, stanie się centrum komunikacyjnym (największym w skali kraju) łączącym trasy biegnące z północy na południe (z Gdańska do Rzymu i Stambułu) i ze wschodu na zachód Europy (z Moskwy do Paryża, z Lizbony do St. Petersburga). Przez teren województwa łódzkiego przebiegać będą dwa najważniejsze korytarze transportowe sieci Trans European Networks (TEN) wynikające z europejskiej koncepcji integracji przestrzennej tj. korytarz II (Berlin-Warszawa -Moskwa) i VI (Skandynawia-Bałkany). Skrzyżowanie to stanowić będzie największy węzeł drogowy w Polsce, a niewykluczone, że jeden z największych w Europie. Łączna długość autostrad na terenie woj. łódzkiego po ich wybudowaniu wynosić będzie 278 km. Tak więc skrzyżowanie autostrad A-1 z autostradą A-2 stworzy największy węzeł komunikacyjny w skali kraju. Układ komunikacyjny, jaki stworzą przedmiotowe autostrady przedstawia zamieszczony plan sytuacyjny.

3 W 2006 r. oddano do użytku odcinek autostrady Dąbie – Stryków, a w I półroczu 2012 r. odcinek autostrady A-2 Stryków – Warszawa o długości w woj. łódzkim 115 km. Ponadto, w lipcu 2012 roku oddano do użytku odcinek trasy szybkiego ruchu S-14 od Dobronia (droga krajowa E 14) do ul. Pabianickiej w Łodzi (zjazd obok Centrum Handlowego PORT ŁÓDŹ).

W drugim półroczu 2012 roku oddano do użytku odcinek autostrady A-1 Kowal – Stryków (85 km). W trakcie budowy jest droga szybkiego ruchu S – 8 (111 km) od Wieruszowa do Rzgowa (z węzłami obok miast: Złoczew, Sieradz, Zduńska Wola, Łask i Pabianice) wraz połączeniem z autostradą A1. Zakończenie prac planowane jest na pierwszą połowę 2014 roku. Ponadto, w najbliższym czasie podjęte będą prace przy budowie zachodniej obwodnicy miasta Łodzi – trasy S-14 (łącznie 27 km), która połączy trasę S-8 i autostradę A-2 od węzła Lotnisko im. Władysława Reymonta (Lublinek) do węzła Emilia k/ Zgierza. Rozpoczęcie prac przewidywane jest na koniec 2015 r.

Przez teren województwa łódzkiego przebiega 12 dróg o znaczeniu krajowym, 24 drogi wojewódzkie oraz drogi lokalne, po których przewozi się materiały niebezpieczne. Łącznie w skali roku przewozi się ponad 4,5 mln ton substancji niebezpiecznych. Za szczególnie zagrożone trasy drogowe uznaje się:

- droga krajowa nr 1 północ – południe. Na terenie województwa łódzkiego biegnie przez aglomeracje miejskie jak: Krośniewice, Łęczyca, Zgierz, Łódź z łącznym rocznym przewozem 445 840 t materiałów niebezpiecznych w tym ługi, kwasy, gazy, oleje, paliwa itp.

- droga krajowa nr 2 wschód – zachód. Na terenie województwa łódzkiego biegnie przez aglomeracje miejskie jak: Krośniewice, Kutno, Łowicz, z łącznym rocznym przewozem 2100 t materiałów niebezpiecznych w tym kwasy, gazy, oleje, paliwa itp.

- droga krajowa nr 8 z trasą przebiegu zachód – wschód, przez teren województwa łódzkiego, przez aglomeracje miejskie jak: Wieruszów, Wieluń, Bełchatów, Piotrków Trybunalski, Rawa Mazowiecka z łącznym rocznym przewozem 30 200 t materiałów niebezpiecznych w tym gazy, paliwa, materiały promieniotwórcze, tlenki, itp.

- droga krajowa nr 14 przebiegająca przez miejscowości: Łódź, Pabianice, Łask, Zduńska Wola, Sieradz, Złoczew, Lututów, po której przewozi się rocznie ok. 225 000 t materiałów niebezpiecznych jak: gaz propan-butan, oraz paliwa silnikowe,

4 ξ

- droga krajowa nr 71 przebiegająca przez Łowicz, Głowno, Łódź z rocznym przewozem materiałów ropopochodnych w ilości 400 000 t rocznie,

- droga wojewódzka nr 716 przebiegająca przez Brzeziny, Koluszki, Piotrków Trybunalski po której przewozi się ok. 20 000 t paliw, oraz ok. 60 t gazów technicznych w tym chlor (jednorazowo),

- droga wojewódzka nr 710 przebiegająca przez Łódź, Szadek, , Błaszki z rocznym przewozem gazu propan-butan w ilości 650 t i ciecze niebezpieczne – toluen w ilości 12 t rocznie,

- droga wojewódzka nr 581 przebiegająca przez Krośniewice – Łanięta po której przewozi się gazy techniczne, rozpuszczalniki, kwasy, ługi, w ilości 1800 t rocznie,

- droga wojewódzka nr 702 przebiegająca przez Kutno, Piątek, Zgierz z rocznym przewozem gazów technicznych, paliw, płynnych nadtlenków, kwasów, rozpuszczalników, czterochlorku etylenu, cyjanków, chlorków ok. 12 000 t,

- droga regionalna (lokalna – powiatowa) przebiegająca przez miejscowości: Baby – Lubiatów – Wolbórz, Studzianki – Golesze – Kruszów po której przewozi się gaz techniczny - chlor w ilości 150 t rocznie (pow. piotrkowski),

- droga regionalna (lokalna – powiatowa) przebiegająca przez Grocholice, Rogowiec z rocznym przewozem materiału wybuchowego – TNT w ilości 3 t (pow. bełchatowski). Na terenie woj. łódzkiego parkingi dla pojazdów przewożących materiały niebezpieczne są rozmieszczone wzdłuż odcinków oddanych do użytku autostrad tj.:

parkingi z możliwością postoju pojazdów uszkodzonych:

o w pobliżu węzła Piątek (pow. zgierski) przy punkcie poboru opłat – dwa miejsca postojowe,

o w pobliżu węzła Stryków (pow. zgierski) przy Obwodzie Utrzymania Autostrady (OUA) – dwa miejsca postojowe,

o przy OUA Nieborów (pow. łowicki) przy węźle Skierniewice - dwa miejsca postojowe,

5 ξ

parkingi z możliwością postoju pojazdów nieuszkodzonych:

o Miejsce Obsługi Podróżnych (MOP) – Głowno Zachód (pow. zgierski),

o MOP Głowno Wschód (pow. zgierski),

o MOP Bolimów (pow. skierniewicki),

o MOP Mogiły (pow. skierniewicki).

Poza ww. parkingami na terenie województwa łódzkiego nie występują parkingi dla transportu drogowego materiałów niebezpiecznych. Stwarza to duże zagrożenie skażeniami terenu w wyniku pozostawiania pojazdów w przypadkowych miejscach.

6 Wykaz tras drogowych, po których przewożone są materiały niebezpieczne na terenie województwa łódzkiego W tabeli podano ilości określone na podstawie danych z lat ubiegłych. Ilość roczna Rodzaj Lp. Trasa przewozów Uwagi materiałów [ T ] lub [m3] lont detonacyjny 20 amonit 70 argon 180 furfural 120 etanol 179 etylina 400 000 olej napędowy 350 000 propan-butan 70 000 chlor 200 Droga krajowa nr 1 amoniak 4 Katowice – Częstochowa kwas azotowy 40 1. – Piotrków Trybunalski - soda kaustyczna 200 Łódź – Łęczyca – rozcieńczalniki, lakiery 500-2000 litrów Krośniewice nitro jednorazowo kwas siarkowy 15 kwas solny 36 ług sodowy 76000 l granulat NAOH 40 czterochloroetylen 8 amoniak 19,824 kwaśny preparat 55 mat. wybuchowe 8 Droga krajowa nr 2 amoniak 6,48 2. Poznań - Krośniewice – cykloheksanon 63,69 Kutno – kwas solny 75 Łowicz - Warszawa etylina 600 styren 50 wodorotlenek sodowy 130 propan - butan 3000 Ksylen 2 krypton, ksenon 5,243 aceton 0,2 ciekły tlen 500 toluen 380 ciekły azot 50 kwas siarkowy 150 alkohol etylowy 200 kwas azotowy 15 podchloryn sodu 100 formalina 20 gazy techniczne 16 benzyna rozpuszczalnikowa 600 olej transformatorowy 50 czterochloroetylen 91 NH3 300 dwutlenek węgla 100 olej napędowy, etylina i 500 oleje opałowe 20

7 dwutlenek siarki 400 000 farby, lakiery, rozcieńczalniki 40 acetylen 500 nadtlenek wodoru 20 Nafta 200 proch 14,5

amoniak 19,824 argon 80 propan – butan 320 000 chlor 20 kwas solny 3 tlenek ołowiany 24 Droga krajowa nr 8 3. amoniak 2,5 Wrocław – Warszawa lont detonacyjny 30 benzyna ekstrakcyjna 70 toluenodwuizocjanian 23 etylina 20 000 olej napędowy 84 mat. promieniotwórcze Co-60, amunicja 5,33 etylina 25 000 olej napędowy 24 000 amonit 50 olej opałowy 2800 Droga krajowa nr 12 octan etylu 21,730 Łask – Piotrków chlor 60 4. Trybunalski – gazy techniczne 500 Sulejów – Opoczno amoniak 65 propan – butan 26 900 chlor 50 kwas azotowy 200 materiały wybuchowe 28,28 olej napędowy 600 propan – butan 1441,5 Droga krajowa nr 12 5. amoniak 23 Sieradz – Błaszki chlor 6,9 amoniak 23 chlor 6,9 gaz propan – butan 72 000 Droga krajowa nr 14 olej napędowy 135 000 6. Wrocław – Łódź etylina 66 560 materiały wybuchowe 38 olej opałowy 3400 Benzyny ok. 12 000

8 amoniak 30 propan – butan 3000 ciekły tlen 500 ciekły azot 50 alkohol etylowy 500 farby, lakiery i 2000 rozcieńczalniki acetylen 50 podchloryn sodu 40 nadtlenek wodoru 50 Droga krajowa nr 14 6. nafta 100 Łowicz – Łódź ON, benzyny i oleje 400000 opałowe wodorotlenek sodowy 50 dwutlenek węgla 50 kwas solny 20 kwas siarkowy 30 kwas szczawiowy 5 kwas azotowy 20 styren 20 toluen 40

Droga krajowa nr 45 6,500 - 7000 7. gaz propan –butan Złoczew – Opole 25 000 – 30 000 subst. ropopochodne

etylen 6300 paliwa płynne 4700 propan – butan 506 denaturat 2 rozpuszczalnik 87 gazy techniczne 87 etanol 1140 Droga krajowa nr 60 8. podchloryn sodu 10 Gostynin – Kutno 1,1,1 trójchloroetylen 24 oleje, smary 1667 nadtlenki 150 kwas siarkowy 16 styren 12 kwas octowy 24 kwaśny preparat 15

Droga krajowa nr 60 9. propan - butan 330 Kutno – Łęczyca

amoniak 100 propan – butan 3000 ciekły tlen 1500 Droga krajowa nr 70 ciekły azot 150 10 Łowicz – Skierniewice acetylen 2000 – Huta Zawadzka podchloryn sodu 20 nafta 100 ON, benzyny i oleje 70 000 opałowe

9 Droga krajowa Nr 71 Stryków – Zgierz – 11. gaz płynny propan – butan ok. 2000 - 4000 Aleksandrów - Łódź – Konstantynów ropopochodne 600 000 Droga krajowa nr 72 gaz propan – butan 550 000 12. Łódź – Rawa Mazowiecka acetylen 200 alkohol niektyfikowany 200 Droga krajowa nr 72 etylina, olej napędowy, 13. Aleksandrów Łódzki – gaz płynny propan-butan 200 Poddębice Droga krajowa nr 74 ropopochodne 25 000 Piotrków Trybunalski – gazy techniczne 500 14. Paradyż – Żarnów – amoniak 80 Kielce chlor 20 lokalnie dla potrzeb propan – butan 2000 Droga krajowa nr 91 istniejących stacji 15. mat wybuchowe 4,68 Piotrków – paliw i zbiorników do amunicja celów ogrzewczych etylina 200 Droga wojewódzka 473 olej napędowy 300 16. Łask - Szadek olej opałowy 40 gaz propan – butan 267 etylina 500 Droga wojewódzka 480 olej napędowy 600 17. Widawa - Szczerców olej opałowy 60 gaz propan – butan 30 etylina 50 Droga wojewódzka 480 18. olej napędowy i opałowy 60 Widawa - gaz propan – butan 20 gaz propan-butan 6,500 - 7000 Droga wojewódzka nr 481 etylina 300 19. Wieluń – Łask olej napędowy 300 olej opałowy 100 gaz propan – butan 200 propan – butan 248 Droga wojewódzka 483 etyliny 250 20. Łask – Częstochowa olej napędowy Ok. 200 olej opałowy 200 TNT 1,92 lont detonacyjny 2000 mb Droga wojewódzka nr 484 zapalniki 8000 szt. 21. Bełchatów – Grocholice – etyliny 250 Kalisko – Kamieńsk olej napędowy 150 olej opałowy 150 gaz propan - butan 60 Droga wojewódzka nr 485 22. Rogowiec – Bełchatów TNT 3 – Pabianice

Droga wojewódzka nr 486 gaz propan-butan 6,500 - 7000 23. Wieluń - Działoszyn subst. ropopochodne 25 000 – 30 000

10 toluen 770 gazy techniczne 9 Droga wojewódzka nr 581 benzyna 600 24. Gostynin – Łanięta – rozpuszczalnikowa Krośniewice farby, rozpuszczalniki 64 kwas fluorowodorowy 91 propan – butan 692 Drogi wojewódzkie nr 583 gazy techniczne 12 25. i 573 paliwa płynne 4200 Gąbin – Żychlin NH3 0,3 Droga wojewódzka nr 573 kwas solny 11 26. Gostynin – Żychlin paliwa płynne 500 ON, benzyny i oleje 5000 opałowe acetylen 20 wodorotlenek sodowy 20 Droga wojewódzka nr 584 dwutlenek węgla 10 27. Łowicz – Sanniki kwas solny 20 kwas siarkowy 20 ciekły tlen 80 ciekły azot 20 propan – butan 5000 etylen 6300 gazy techniczne 82 farbasol 320 paliwa płynne 30 000 propan - butan 4000 1,1,1 trójchloroetan 24 oleje, smary 1667 nadtlenki 150 podchloryn sodu 24 kwaśny preparat 15 kwas octowy 24 denaturat 2 rozpuszczalnik 10 kwas siarkowy 13 formalina 20 kwas solny 20 Droga wojewódzka nr 702 28. żywica akrylowa 400 Kutno – Piątek – Łódź czterochloroetylen 5 benzyna ekstrakcyjna 5 chlorek metylenu 9 ftalan dwubutylu 5 trójchloroetylen 1 cyjanki K, Na, Zn, Cu 20 NAOH 14 czterochloroetylen 20 chloroform 6 metanol 160 octan etylu 10 ksylen 8

NH3 6 HNO3 0,4 aceton 0,2 styren 3

11 ON, etylina i oleje 27 000 opałowe acetylen 10 wodorotlenek sodowy 10 dwutlenek węgla 5 Droga wojewódzka nr 703 29. kwas solny 10 Łowicz - Piątek kwas siarkowy 10 ciekły tlen 20 ciekły azot 10 propan – butan 10 000 octan n – butylu 20 ON, benzyny i oleje 20000 opałowe acetylen 5 wodorotlenek sodowy 10 Droga wojewódzka nr 704 dwutlenek węgla 10 30. Jamno – Łyszkowice - kwas solny 50 Brzeziny kwas siarkowy 50 ciekły tlen 10 ciekły azot 10 propan - butan 5000

Droga wojewódzka nr 705 etylina 7 000 propan – butan 5 000 31. Skierniewice – Sochaczew acetylen 1500 Droga wojewódzka nr 707 etylina 14 000 Nowe Miasto - Rawa 32. propan – butan 9200 Mazowiecka – acetylen 1000 Skierniewice Droga wojewódzka nr 710 toluen 12 Łódź – Szadek – benzyny 1550 33. Rossoszyca – – olej napędowy 387 Błaszki olej opałowy 280 chlor 60 ropopochodne 500 000 propan - butan 200 000 Droga wojewódzka nr 713 kwas azotowy 1,2 Łódź – Tomaszów amoniak 70 34. Mazowiecki - Opoczno kwas solny 19,2 olej opałowy 100 kwas fosforowy 1,2 gazy techniczne 10 kwas siarkowy 2,4 Drogi wojewódzkie nr 714 i 713 chlor 20 35. Rzgów - Kurowice etylina 4200 Tomaszów – Łódź olej napędowy 100 Droga wojewódzka nr 715 kwas azotowy 1,2 36. Brzeziny – Koluszki - kwas solny 19,2 Ujazd kwas fosforowy 1,2 kwas siarkowy 2,4

12 Przeznaczenie: Zakład Wodociągów i Kanalizacji chlor 250 Droga wojewódzka nr 716 w Łodzi 37. ropopochodne 200000 Koluszki – Piotrków Wydział Produkcji gaz propan – butan 50000 Wody w Tomaszowie Mazowieckim

olej napędowy 5000 olej opałowy 600 Droga wojewódzka nr 726 etylina 94 150 38. Inowłódz – Opoczno etylina 98 2100 etylina Pb 900 gaz propan –butan 5500 gazy techniczne 50

lokalnie dla potrzeb Droga wojewódzka nr 742 ropopochodne 2000 istniejących stacji 39. Przygłów – Ręczno – propan - butan 300 paliw i zbiorników do Przedbórz celów ogrzewczych

40. Przez miasto Sulejów TNT 18

Drogi powiatowe i gminne Baby – Lubiatów – 41. Wolbórz – chlor 150 Studzianki – Golesze – Bronisławów

13 farby i lakiery 58 acetylen 22,5 dwutlenek węgla 40 tlen 64 propan – butan 4,4 paliwo benzynowe 236 olej napędowy 750 olej silnikowy 15 olej przekładniowy i maszynowy 267 smary łożyskowe 41,5 olej turbinowy 756 olej transformatorowy 171 denaturat 2 nafta 23 rozpuszczalniki 30 wapno hydratyzowane 8000 ług sodowy 728 Droga lokalna wodorotlenek potasowy 1 42. Bełchatów – Grocholice – woda amoniakalna 44 Rogowiec kwas siarkowy 17 podchloryn sodu 29 TNT 3 kauczuki syntetyczne 54 sadza techniczna 21 czterochloroetylen 2000 l farby ftalowe 16 lakiery 1,5 rozcieńczalnik ftal 1,4 karbid 30 acetylen 4000 butli tlen 9000 butli benzyna ekstrakcyjna 10 200 l toluen 8100 emulsja silnikowa 54,8 siarka 10 kauczuki 30 etylina 86 12,5 etylina 94 12,5 Materiał i dane udostępnione przez Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi

Poziom zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym na terenie województwa łódzkiego był w 2012 roku niższy niż w roku poprzedzającym. W porównaniu do 2011 roku zmniejszyła się: - liczba wypadków o 8,6%, - ilość śmiertelnych ofiar wypadków o 9 %, - liczba kolizji o 7,6%, - liczba osób rannych o 7,4%.

14 Ostatnie trzy lata przedstawia tabela poniżej.

Dane opracowane przez Wojewódzką Komendę Policji w Łodzi

Powyższa pozytywna tendencja, w przypadku wypadków drogowych, spowodowana jest spadkiem ich liczby w 16 powiatach. Wzrost liczby wypadków odnotowano w powiatach: brzezińskim, łęczyckim, łódzkim wschodnim, pajęczańskim, poddębickim, sieradzkim. W przypadku ofiar śmiertelnych większą ich liczbę odnotowano w 9 powiatach: sieradzkim, brzezińskim, tomaszowskim, łaskim, łódzkim wschodnim, wieluńskim, poddębicki, zgierskim, zduńskowolskim. Zaznaczyć należy, iż najbardziej zagrożonym obszarem w województwie łódzkim pod względem liczby wypadków drogowych i ofiar śmiertelnych w minionym roku było miasto Łódź. Na jego terenie odnotowano 43% wszystkich wypadków drogowych oraz 11% zabitych spośród całego województwa. Porównanie liczb dotyczących liczby wypadków drogowych plasuje województwo łódzkie na trzecim miejscu w kraju (większą liczbę wypadków odnotowano jedynie w województwach: śląskim i małopolskim). Niewątpliwie znaczący wpływ na ten stan ma centralne położenie naszego województwa, owocujące krzyżowaniem się głównych ciągów komunikacyjnych z większym natężeniem ruchu tranzytowego. Pod względem liczby śmiertelnych ofiar wypadków, województwo łódzkie plasuje się na czwartym miejscu w Polsce. W 2012 roku najwięcej wypadków (48,3 %) miało miejsce na drogach powiatowych, częściej niż co trzeci wypadek (27 %) odnotowany został na drogach krajowych. Zaznaczyć należy, iż na autostradach, drogach powiatowych i gminnych, w minionym roku odnotowano spadek wypadków drogowych w porównaniu do 2011 roku. Jednak tego pozytywnego trendu nie można przytoczyć do liczby śmiertelnych ofiar na drogach wojewódzkich i autostradach, gdzie

15 nastąpił ich wzrost. Spadek liczby wypadków i zabitych nastąpił na drogach krajowych i gminnych. Największą liczbę ofiar śmiertelnych odnotowano na drogach krajowych (ponad 34,2 %), następnie na drogach powiatowych (33,9 %), drogach wojewódzkich (20 %) i gminnych (9,2 %). Zagrożenie na poszczególnych rodzajach dróg przedstawia poniższa tabela.

Dane opracowane przez Komendę Wojewódzka Policji w Łodzi

Najbardziej zagrożonymi ciągami komunikacyjnymi w roku 2012 na terenie naszego województwa, podobnie jak w 2011 roku, okazały się drogi krajowe nr 1 i 14. Dłuższym odcinkiem na terenie województwa jest K – 1, który wynosi 167 km, odcinek K - 14 to 129 km. Droga K-1 przebiega bezpośrednio przez, jak i w pobliżu największych miast naszego województwa oraz przez jedne z największych miejsc handlowych w kraju. Na tej arterii komunikacyjnej w roku 2012 odnotowano 247 wypadków drogowych, w których zostało rannych 311 osób oraz 14 poniosło śmierć. Wszystkie wymienione kategorie zagrożeń na tej drodze w porównaniu do roku 2011 zmniejszyły się. Także znacznie zagrożonym pod względem liczby wypadków jest odcinek drogi K – 14 przechodzący przez dziewięć powiatów naszego województwa. W całości jest drogą jednojezdniową z dużą liczbą niebezpiecznych skrzyżowań. Na tej drodze w minionym roku na terenie naszego województwa odnotowano 192 wypadki drogowe, w których 252 osoby zostały ranne, a śmierć poniosło 15. Najwięcej ofiar śmiertelnych zostało odnotowanych na drodze krajowej nr 8, która mniej więcej po połowie jest drogą dwujezdniową i jednojezdniową. Przebiega ona przez teren 7 powiatów a jej dwujezdniowa cześć łączy Warszawę z regionem śląskim. Korzystnym na tej drodze jest fakt spadku prawie o połowę ofiar śmiertelnych. W dalszej kolejności są drogi krajowe nr 72 i 8. Z dwudziestu trzech pięciokilometrowych najbardziej zagrożonych odcinków dróg, aż sześć znajduje się na drogach wojewódzkich. W przypadku odcinków dróg krajowych,

16 największa ich liczba występuje na drodze K 14 (cztery miejsca niebezpieczne). W dalszej kolejności z trzema miejscami niebezpiecznymi znajdują się drogi K- 8, K-12 i z dwoma K-1 oraz K- 71. Podkreślenia wymaga pojawienie się w wykazach, aż dwunastu najbardziej zagrożonych odcinków, na których w ubiegłym roku nie odnotowano żadnych wypadków drogowych. Niezmiennie od dłuższego czasu główni sprawcy wypadków drogowych to kierujący. W latach poprzednich ich udział w grupie sprawców wynosił ok. 75% podczas, gdy w 2012 roku wyniósł 83%. Wiodącymi przyczynami wśród tej grupy uczestników są od dłuższego czasu: nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu, niedostosowanie prędkości do warunków ruchu i nieprawidłowe przejeżdżanie przejść dla pieszych. Tylko z tych wymienionych trzech przyczyn łącznie poniosło śmierć na drogach 45% spośród wszystkich ofiar śmiertelnych. Od dłuższego czasu nie zmienia się również główna przyczyna powstawania wypadków powodowanych przez pieszych. Nieostrożne wejście na jezdnię przed nadjeżdżający pojazd stanowi 48% wypadków i 46% zabitych spośród wypadków drogowych zawinionych przez pieszych. Należy jednak podkreślić, że liczba wypadków przez nich powodowana zmniejszyła się w 2012 roku z każdej przyczyny. W grupie sprawców wypadków drogowych dominują młodzi użytkownicy dróg w wieku 18–24 lat (687 wypadków), w dalszej kolejności osoby w wieku 25–31 lat oraz 32-39 lat (powodują o ponad sto wypadków mniej od pierwszej grupy). Zaznaczyć należy, iż wskazane grupy wiekowe, zdecydowanie najczęściej powodują wypadki poruszając się pojazdem. Należy także zwrócić uwagę, że ofiary śmiertelne zdecydowanie częściej występują przy grupie wiekowej sprawców powyżej 18 lat (a w podgrupie sprawców poruszających się pieszo powyżej 40 lat). W skali całego roku 2012 najbardziej niebezpiecznym okresem na drogach była jesień i wybrane miesiące wiosenno - letnie a analizując dni tygodnia, analogicznie jak w latach poprzednich, najwięcej wypadków drogowych odnotowano w piątki, najmniej w niedziele i soboty. Najbardziej zagrożonym czasookresem podczas doby, jest czas pomiędzy godz. 14.00 a 22.00, co 2 ofiara śmiertelna i prawie co 2 wypadek drogowy notowany był w tym właśnie przedziale czasowym. Zgodnie z danymi Urzędu Statystycznego w Łodzi, w miesiącach od stycznia do marca 2013 roku w województwie łódzkim odnotowano 5959 kolizji, 610 wypadków drogowych,

17 w których ucierpiało 796 osób z czego 47 poniosło śmierć. Najwięcej wypadków w ww. okresie wydarzyło się w powiatach zgierskim, radomszczańskim, piotrkowskim, kutnowskim, bełchatowskim oraz w mieście Łódź. Opracowano na podstawie „Analizy stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym na terenie województwa na lata 2010 - 2012”, opracowanej przez Komendę Wojewódzką Policji w Łodzi i opublikowanej na stronie:www.wrd.lodzka.policja.gov.pl oraz dane zaczerpniętych ze strony: www.stat.gov.pl - Urzędu Statystycznego w Łodzi

Komunikacja kolejowa

Ogólna długość linii kolejowych eksploatowanych w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2012 roku wyniosła 19 191 km linii kolejowych, w 2011 roku wyniosła 19 276 km., w roku 2009 – 19 336 km., a w 2008 – 19 201 km. W roku 2012 nastąpiła niewielka zmiana długości eksploatowanych linii kolejowych, która była następstwem dostosowania infrastruktury do zmieniających się potrzeb przewozowych. Jak wynika z danych PKP PLK S.A. w wyniku przeprowadzenia w 2012 roku robót utrzymaniowo - naprawczych oraz inwestycyjnych długość torów linii kolejowych z dobrą oceną stanu technicznego (wg stanu na dzień 31 grudnia 2012 r.) stanowiła 43% całkowitej długości torów, co oznacza wzrost o 2% w porównaniu ze stanem z 31 grudnia 2011 r. – z oceną dobrą było wówczas 40% torów. Przy ocenie stanu technicznego torów przyjęto następujące kryteria ocen:

• dobra – linie kolejowe eksploatowane z założonymi parametrami, wymagane tylko roboty konserwacyjne,

• dostateczna - linie kolejowe o obniżonych parametrach eksploatacyjnych (obniżona maksymalna prędkość rozkładowa, lokalne ograniczenia prędkości), dla utrzymania parametrów eksploatacyjnych – oprócz robót konserwacyjnych – wymagane jest wykonanie napraw bieżących polegających na wymianie uszkodzonych elementów torów,

• niezadowalająca -linie kolejowe o znacznie obniżonych parametrach eksploatacyjnych (małe prędkości rozkładowe, duża ilość lokalnych ograniczeń prędkości, obniżone dopuszczalne naciski), kwalifikujące tory linii do kompleksowej wymiany nawierzchni.

18 Obecnie, zgodnie z zamieszczonymi informacjami na stronie internetowej PKP PLK S.A., spółka przy współudziale środków Unii Europejskiej, realizuje zadania inwestycyjne, które przyczynią się do poprawy stanu technicznego infrastruktury. Celem działalności inwestycyjnej jest osiągnięcie zintegrowania polskiego transportu kolejowego z systemem Unii Europejskiej w aspekcie wymaganych standardów technicznych jak i interoperacyjności linii kolejowych.

Długość linii kolejowych eksploatowanych w województwie łódzkim w 2010 roku wynosiła 1062,739 km., co stanowiło 5,51% ogółu linii kolejowych eksploatowanych w Polsce. Zgodnie z danymi udostępnionymi przez Komendę Wojewódzką Policji w Łodzi: liczba wypadków na wszystkich przyjazdach kolejowych w województwie łódzkim w 2010 roku wynosiła 8, a w 2011 roku 4, liczba zabitych i rannych oraz liczba kolizji zmniejszyły swoje wartości (ta ostatnia z 67 w 2010 r. do 51 w 2011 r.).

Spośród przecinających województwo łódzkie szlaków kolejowych, po których przewozi się różnego rodzaju materiały niebezpieczne najważniejszymi są: - Świnice Warckie – Poddębice – Zduńska Wola – Zduńska Wola Karsznice – Częstochowa , po której przewozi się ok. 1 500 000 ton materiałów niebezpiecznych m.in. chlor, amoniak, siarkę, propan – butan, dwutlenek siarki, toluen, paliwa silnikowe, - Skierniewice – Radomsko – Piotrków Trybunalski - Koluszki (trasa nr 1), którą przewozi się paliwa, chlor, tlenek etylenu, amoniak, propan – butan w ilości 21 000 ton rocznie, - Opoczno – Tomaszów Mazowiecki – Koluszki, po której przewozi się akrylonitryl, chlorek winylu, dwutlenek siarki, tlenek etylenu, czteroetylek ołowiu, chlor, amoniak, propan -butan, olej opałowy w ilości 23 500 ton rocznie, - Łowicz - Kutno - Skierniewice, po której przewozi się amoniak, chlor, akrylonitryl, tlenek etylenu, czteroetylek ołowiu, dwutlenek siarki, oleum w ilości 56 000 ton rocznie, - Łęczyca - Ozorków - Zgierz - Łódź. Trasą ta przewozi się paliwa silnikowe, tlenek etylenu, chlor, amoniak, chlorek winylu, oleum w ilości 23 500 ton rocznie, - Koluszki - Tomaszów Mazowiecki - Opoczno trasa , po której przewozi się chlorek winylu, amoniak, oleum, akrylonitryl w ilości 3300 ton rocznie, - Wieluń - Wieruszów, po której przewozi się czteroetylek ołowiu, propan – butan w ilości 320 ton rocznie.

19 Newralgicznymi obiektami ze względu na możliwość uwolnienia się NSCH są węzły kolejowe o znaczeniu ogólnokrajowym oraz stacje rozrządowe i przeładunkowe. W województwie łódzkim są to węzły w Zduńskiej Woli / Karsznicach, Kutnie, Łowiczu, Koluszkach i Tomaszowie Mazowieckim oraz stacje w Łodzi: Kaliska / Karolew, Widzew i Olechów. (Opracowano na podstawie materiałów udostępnionych przez Wojewódzką Komendę Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi, danych PKP PLK S.A. zamieszczonych na stronie www.plk-sa.pl oraz danych Wojewódzkiej Komendy Policji w Łodzi)

20 2. Struktura urbanistyki, z uwzględnieniem zakładów zwiększonego i dużego ryzyka a) krótka charakterystyka ogólna Województwo łódzkie utworzone z dniem 1 stycznia 1999 roku i według stanu z 31 grudnia 2011 roku obejmuje 21 powiaty, 3 powiaty grodzkie: m. Łódź, Skierniewice, Piotrków Trybunalski i 20 ziemskich), 44 miasta, 177 gmin (w tym 3 gminy posiadające również status powiatu), 18 gmin miejskich, 24 gminy wiejsko – miejskie, 135 gminy wiejskie. (wg danych Urzędu Statystycznego w Łodzi na 31 grudzień 2011r.)

21 Województwo łódzkie położone jest w centrum Polski, na obszarze Niżu Środkowo - Polskiego, na Wzniesieniach Łódzkich. Zajmuje powierzchnię 18 219 km² i graniczy z województwami: - mazowieckim (długość granicy 325 km) - świętokrzyskim (długość granicy 162 km), - śląskim ( długość granicy 146 km), - opolskim (długość granicy 63 km), - wielkopolskim (długość granicy 294 km), - kujawsko-pomorskim-(długość granicy 30 km) (dane pozyskane ze strony Urzędu Statystycznego w Łodzi: www.stat.gov.pl) W środkowej i południowej części województwa występuje pas wyżynny. Charakterystycznym elementem rzeźby terenu są żwirowe i piaskowe wzgórza oraz pagórki ciągnące się od Kamieńska (w tym sztuczna góra - zwałowisko kopalni węgla brunatnego „Bełchatów” o wysokości 180 m.n.p.m.), poprzez Borową Górę (276 m.n.p.m.), Tuszyn (288 m.n.p.m.), Łódź (283 m.n.p.m.), w kierunku Brzezin i Rawy Mazowieckiej. Obszar najniżej położony w województwie występuje w dolinie Bzury koło Łowicza (76 m.n.p.m.). Zupełnie odmienny typ krajobrazu występuje w południowej części regionu łódzkiego. Urozmaiconą rzeźbę ma Wyżyna Wieluńska (264 m.n.p.m.) i Wzgórza Radomszczańskie, gdzie najwyższymi punktami są: Góra Chełmo (323 m.n.p.m.) oraz najwyższa w województwie jurajska kopuła Góry Bukowej (346 m.n.p.m.) w paśmie Przedborsko – Małogoskim. W odległości 30 km. na północ od Łodzi w miejscowość Piątek w powiecie łęczyckim znajduje się geometryczny środek Polski. Województwo łódzkie charakteryzuje się dużą różnorodnością złóż kopalin, z których część odgrywa znaczącą rolę nie tylko w skali regionu, lecz także kraju. Są to głównie zasoby węgla brunatnego, których geologiczne zasoby bilansowe stanowią 17,4% zasobów krajowych, zaś zasoby przemysłowe ok. 61% zasobów złóż zagospodarowanych w Polsce. Ich wydobycie skupia się w okolicach Bełchatowa – złoże „Bełchatów – Pole Bełchatów” oraz „Pole Szczerców” (55% wydobycia krajowego). Węgiel brunatny występuje również w złożach Kamieńsk, Złoczew, Rogóźno i Uniejów. Duże znaczenie mają złoża piasków szklarskich serii białogórskiej (największej bazy surowców szklarskich w Polsce), piasków formierskich, surowców ilastych ceramiki budowlanej, glin ceramicznych, wapieni, chalcedonitu i piaskowców. Na bazie tych surowców rozwija się m.in. przemysł materiałów budowlanych z czołową firmą tej branży Grupą Atlas oraz przemysł

22 ξ

ξ

ξ

ξ

ξ

ξ

produkcji płytek ceramicznych, a także cementowy. Na terenie województwa występują również znaczne ilości złóż kruszyw naturalnych (piasków i żwirów) wykorzystywanych m.in. do budowy oraz modernizacji dróg i autostrad. Na uwagę zasługują również zasoby wód geotermalnych, które mogą być wykorzystane do celów leczniczych i ciepłowniczych. Duże bogactwo wód geotermalnych występuje w pasie Zduńska Wola – Łęczyca – Uniejów – Turek oraz pasie Kalisz – Sieradz – Piotrków Trybunalski. (dane pozyskane z materiałów Wojewódzkiej Komendy Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi oraz Wojewódzkiego Planu Zarządzania Kryzysowego opracowanego w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ŁUW w Łodzi) b) opis zagrożeń i miejsc szczególnie niebezpiecznych (zakłady dużego i zwiększonego ryzyka): Do niedawna jedynym zagrożeniem wymagającym zorganizowanego działania dużych zespołów sił ratowniczych na terenie naszego kraju był pożar. W chwili obecnej w następstwie postępu technicznego i cywilizacyjnego mamy do czynienia z pojawieniem się nowych zagrożeń dla życia i zdrowia ludzi, ich mienia, jak i środowiska. Wzrost zagrożenia wynika również z realiów gospodarki, z których wymienić należy: brak środków na prawidłowe zabezpieczenie procesów technologicznych, nastawienie na osiągnięcie maksymalnego zysku i lekceważenie zasad bezpieczeństwa przy wykorzystywaniu toksycznych środków przemysłowych.

Ze względu na charakter występujących na terenie województwa łódzkiego zagrożeń wyróżnić należy:

zagrożenia związane z istniejącym przemysłem,

zagrożenia związane z transportem produktów naftowych i gazu rurociągami,

zagrożenia związane z transportem materiałów niebezpiecznych,

zagrożenia powodowane niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi – powodzie i huragany,

zagrożenia związane z występowaniem dużych obszarowo terenów leśnych,

zagrożenia związane z istniejącą infrastrukturą techniczną.

Na terenie województwa zlokalizowane są następujące obiekty charakterystyczne: - budynki wysokie i wysokościowe ZL – 843 obiekty (677 w mieście Łodzi), - budynki wysokie i wysokościowe PM – 14 obiektów (wszystkie na terenie miasta Łodzi),

23 ξ

ξ

- obiekty zagrożone atakami terrorystycznymi - ze względu na dużą ilość osób mogących przebywać w budynku, obiekcie, terenie – 356,

- obiekty zagrożone katastrofami - 210. Są to obiekty, których zniszczenie w wyniku katastrofy może spowodować duże straty w ludziach i materialne lub mogące spowodować naruszenie równowagi biologicznej na znacznym obszarze, w tym:

- wiadukty (48) – zlokalizowane nad głównymi szlakami kolejowymi i drogowymi,

- mosty (o nośności powyżej 30 t - 55) – kolejowe i drogowe nad rzekami biegnącymi przez teren województwa łódzkiego,

- kominy (o wysokości powyżej 30 m. - 53)– elektrociepłowni, elektrowni i innych zakładów (m.in. 2 kominy Elektrowni Bełchatów o wysokości 300 m każdy o konstrukcji żelbetowej – pow. bełchatowski, 3 kominy o wys. 80 m każdy HSO „Kara” w Piotrkowie Trybunalskim- pow. piotrkowski, komin o wysokości 70 m Bełchatowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego – pow. bełchatowski, kominy EC-2, EC-4 w Łodzi i EC Ozorków - pow. zgierski),

- wieże – teletransmisyjne, radiowe i kościelne (m.in. wieża TVP S.A. w Szydłowie - pow. piotrkowski, wieża stacji radiowej Radia „Victoria Plus” w Łowiczu - pow. łowicki, wieża radiowa i telewizyjna w Zygrach – pow. poddębicki,

W ostatnim czasie w większości miast powiatowych wybudowano bardzo duże kompleksy lub zespoły kompleksów handlowych np.:

Centra i Galerie Handlowe: „Manufaktura”, „Galeria Łódzka”, Port Łódź w Łodzi, C.T. PTAK w Rzgowie oraz handlu hurtowego w Tuszynie i Głuchowie, Focus Mall w Piotrkowie Trybunalskim i inne

obiekty hipermarketów: Carrefour, Leclerc, Makro Cash and Cary, “Pasaż Łódzki”, Selgros, Tulipan, Leroy Merlin, Praktiker, Tesco, Kaufland, IKEA i inne.

Ponadto, w powiatach: łódzkim, piotrkowskim i zgierskim (Stryków) powstały duże centra logistyczno – magazynowe firm jak np.: Panattoni Park, Diamond Biznes Park, Tulipan Park, Prologis Park, Central, Logistic City, Real Polska, Graveleau Polska, Raben, Grontnij, AIG Lincoln Polska, IKEA, Biedronka i inne.

Rzeki regionu łódzkiego stanowią fragment systemów wodnych Warty, Pilicy i Bzury.

24 ξ

ξ

ξ ξ ξ ξ ξ

ξ

ξ

ξ

Systemy te rozdziela dział wodny między Odrą i Wisłą. Na rzekach Warta i Pilica istnieje potencjalne zagrożenie wynikające z możliwości wystąpienia uszkodzenia zapór czołowych zbiorników retencyjnych: Jeziorska na rzece Warcie w m. Siedlątków i zbiornika Sulejów na rzece Pilicy w m. Smardzewice. W takim przypadku zagrożone niespodziewaną falą powodziową są:

na rzece Warta - miejscowości w gminach: Pęczniew, Poddębice i Uniejów oraz w gminach Pęczniew i ze względu na istniejące na wymienionym zbiorniku zapory boczne,

na rzece Pilica - miasto Tomaszów Mazowiecki oraz miejscowości w gminach: Tomaszów Mazowiecki, Lubochnia i Inowłódz.

W województwie łódzkim działa ponad 173 tysiące podmiotów gospodarczych, w tym ponad 500 przedsiębiorstw zagranicznych. Do wiodących gałęzi przemysłu należą: przemysł lekki, przemysł elektromaszynowy, przemysł spożywczy, przemysł chemiczny, przemysł paliwowo – energetyczny.

Przemysł na terenie województwa łódzkiego, i związane z nim zagrożenia, skupiony jest w 16 największych aglomeracjach miejskich tj.:

1. Łódzkiej (Pabianice, Zgierz, Aleksandrów, Konstantynów, Ozorków, Brzeziny, Koluszki, Głowno): przemysł lekki, bawełniany, wełniany, dziewiarski, art. dekoracyjnych, odzieżowy, tkanin technicznych itp., przemysł spożywczy, napojów chłodzących, mięsny, piwowarski, spirytusowy, mleczarski, przemysł elektromaszynowy (pracujący w znacznym stopniu na potrzeby przemysłu lekkiego), w tym maszyn włókienniczych, maszyn elektrycznych, elektronicznych, motoryzacyjny, produkcja artykułów gospodarstwa domowego,

25 ξ

ξ

przemysł chemiczny, farmaceutyczny, środków czystości kosmetyczny, barwników, papierniczy, inne gałęzie - w tym drzewny, mat. budowlanych, ściennych, meblarski, obuwniczy, opakowaniowy, poligraficzny, gumowy.

2. W Bełchatowskim Okręgu Przemysłowym (Rogowiec, Bełchatów) – wydobywczy (węgiel brunatny), elektroenergetyczny, gumowy, materiałów budowlanych, włókienniczy i odzieżowych.

3. W Piotrkowie Trybunalskim - dziewiarski, odzieżowy, okuć budowlanych, meblarski, drzewny, maszyn szklarskich, szklarski (szkło opakowaniowe, gospodarcze, dla budownictwa), części do maszyn, spożywczy.

4. W Tomaszowie Mazowieckim – odzieżowy, art. dekoracyjnych, drobiarski, mleczarski, włókien chemicznych.

5. W Kutnie – farmaceutyczny, maszyn rolniczych, elektroniczny, środków transportu, drobiarski, używek paszowych, młynarski, odzieżowy.

6. W Skierniewicach – elektromaszynowy (urządzeń wentylacyjnych), elektroniczny, szklarski, spożywczy.

7. W Zduńskiej Woli – bawełniany, dziewiarski, materiałów izolacyjnych, młynarski, okuć budowlanych, maszyn włókienniczych.

8. W Wieluniu – elektromaszynowy, konstrukcji budowlanych, mleczarski i cukierniczy.

9. W Sieradzu – odzieżowy, przetwórstwa owocowo – warzywnego, mleczarski, spirytusowy, młynarski, metalowy, farmaceutyczny.

10. W Łęczycy – wełniarski, przetwórstwa owocowo – warzywnego, metalowy.

11. W Opocznie – płytek ceramicznych, wełniarski.

12. W Wieruszowie – drzewny (płyty wiórowe), meblarski, odzieżowy.

13. W Rawie Mazowieckiej – mięsny, odzieżowy, metalowy, przetwórstwo owocowo – warzywne.

14. W Łowiczu – owocowo – warzywny, mleczarski, dziewiarski.

26 15. W Łasku – odzieżowy, produkcja materiałów ściennych.

16. W Radomsku -przemysł drzewny, przetwórstwa rolno – spożywczego, opakowań, metalowy.

Na terenie województwa znajduje się 121 zakładów, w których występują substancje niebezpieczne w ilościach mogących spowodować wystąpienie zagrożenia dla ludzi i środowiska poza swoim terenem, w tym: - 5 zakładów zakwalifikowanych do Zakładów Dużego Ryzyka (ZDR), - 15 zakładów zakwalifikowanych do Zakładów Zwiększonego Ryzyka (ZZR), Lp. Nazwa zakładu i jego lokalizacja ZAKŁADY DUŻEGO RYZYKA Operator Logistyczny Paliw Płynnych Sp. z o.o., ul. Otolińska 21, łódzki – 1 Płock wschodni Baza Paliw Nr 1 w Koluszkach, ul. Naftowa 1, 95-040 Koluszki AmeriGas Polska Sp. z o.o. Rozlewnia Gazu Płynnego 2 miejski łódzki ul. Dostawcza 3, 93-231 Łódź 3 Eurofoam Polska Sp. z o.o., ul. Szczawińska 42, 95-100 Zgierz zgierski Zakład Produkcji Kosmetyków Colep CCL, 4 bełchatowski ul. Przemysłowa 10, 97-400 Kleszczów Rozlewnia Gazu Płynnego firmy ORLEN GAZ Sp. z o.o. 5 pajęczański ul. Dworcowa 15, 98-331 Nowa Brzeźnica ZAKŁADY ZWIĘKSZONEGO RYZYKA Grupa Lotos S.A. Gdańsk, ul. Elbląska 135 Zakład w Piotrkowie 1 piotrkowski Trybunalskim, ul. Przemysłowa 43 Magazyn i Rozlewnia BAŁTYKGAZ Sp. z o.o. ul. Długosza 37, 98- 2 wieluński 300 Wieluń Baza Przeładunkowa Gazu Płynnego firmy „DORGAS” 3 wieluński ul. Szkolna 20, 98-313 Konopnica Rozlewnia gazu propan-butan Saga-Gaz Sp. z o.o. 4 kutnowski ul. Bohaterów Walk nad Bzurą 4a, 99-300 Kutno 5 Dystrybutor Gazu Propan-Butan, Wierzbie 2, 99-300 Kutno kutnowski Magazyn Gazów LINDE GAZ Sp. z o.o., ul. Traktorowa 145, 91-204 6 miejski łódzki Łódź 7 Chłodnia Łódź S.A., ul. Traktorowa 170, 91-203 Łódź miejski łódzki EUROGLAS POLSKA Sp. z o.o. Osiedle Niewiadów 65, 97-225 8 tomaszowski Ujazd PFLEIDERER PROSPAN S.A., ul. Bolesławiecka 10, 98-400 9 wieruszowski Wieruszów Rozlewnia Gazu Płynnego „GAL GAZ”, Zmyślona 11, 98-405 10 wieruszowski Galewice Skierniewicki Rozlewnia Gazu „SKIERGAZ” Henryk Sałkowski, Płyćwia gm. 11 Godzianów

27 ξ ξ

PHU „EKO-GAZ” JATCZAK Sp.J., ul. Waryńskiego 2, 95-060 12 brzeziński Brzeziny Rozlewnia Gazu Płynnego firmy BIALCHEM GROUP Sp z o.o. 13 sieradzki Kociołki nr 27, 98-235 Błaszki Magazyn specjalistyczny firmy BRENTAG Sp. z o.o., 14 zgierski ul. Kwasowa 5, 95-100 Zgierz Speed-gaz Łukasz Ławski, Rozlewnia Gazu Płynnego w Ignacowie, piotrkowski 15 gm. (nowy zakład)

Ponadto, na terenie wszystkich powiatów zlokalizowane są 91 zakłady posiadające lub przetwarzające substancje niebezpieczne w ilościach mogących spowodować zagrożenie poza swoim terenem (w tym 66 zakładów, na terenie których występuje zagrożenie wybuchem).

W województwie łódzkim transport gazu oraz paliw rurociągami i gazociągami odbywa się na obszarze 19 powiatów. Łączna długość rurociągów paliwowych wynosi 157 km. Transport paliw odbywa się poprzez:

- rurociąg ropopochodnych produktów finalnych Koluszki – Boronów z rocznym przesyłem ok. 1 800 000 m3,

- rurociąg ropopochodnych produktów finalnych Płock – Koluszki z rocznym przesyłem około 600 000 t produktów finalnych,

- rurociąg paliwowy Płock – Ostrów Wlkp. biegnący przez Dalków – Czarnocin – Gościmowice – Rękoraj – Brzoza – Polesie – Szydłówka – Kargał Las – Gąski – Siomki – Laski – Parzniewice – Poraj (pow. łęczycki i Kutnowski) z rocznym przesyłem 1 401 600 m3.

Długość rozdzielczej sieci gazowej średniego i niskiego ciśnienia wynosi 3490 km, a sieci wysokiego ciśnienia 500 km. Sieć gazociągów wysokiego ciśnienia w centralnej i wschodniej części województwa jest stosunkowo gęsta. Węzły spinające tę sieć znajdują się w Łodzi i Piotrkowie Trybunalskim. Piotrków Tryb połączony jest siecią biegnącą z kierunków:

Warszawy i Górnego Śląska - wzdłuż drogi szybkiego ruchu Warszawa – Katowice, z Okręgu Staropolskiego z Końskich, skąd prowadzi odgałęzienie do Opoczna i Tomaszowa Mazowieckiego i Koluszek.

28 Z Piotrkowa Trybunalskiego dwie nitki gazociągu biegną do Łodzi i Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Z sieci obwodowej miasta Łodzi biegną nitki gazociągu w kierunku Poddębic, Łęczycy i Kutna oraz Zduńskiej Woli i Sieradza.

(materiał opracowany przez Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi) Zagrożenia powodowane niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi Powodzie i huragany

W ciągu ostatnich lat na terenie kraju, a także na terenie województwa łódzkiego widoczna jest nasilająca się tendencja do występowania gwałtownych zjawisk atmosferycznych o katastrofalnych skutkach. Nastąpił wzrost liczby klęsk żywiołowych związanych z działaniem sił natury, w szczególności: silnych wiatrów, intensywnych opadów atmosferycznych połączonych z silnymi wyładowaniami, długotrwałego występowania ekstremalnych temperatur, powodzi itp. na terenie województwa. Województwo łódzkie położone jest na wododziale I rzędu, między dorzeczem Wisły i Odry. Głównymi rzekami regionu są: Warta, Pilica oraz Bzura. Na terenie województwa łódzkiego przyczynami powodzi mogą być roztopy wiosenne (powodzie roztopowe), intensywne opady atmosferyczne (powodzie opadowe), zatory lodowe, jak również awarie zbiorników wodnych. Budowle hydrotechniczne mogące stworzyć zagrożenie: 1 pow. poddębicki - zapora czołowa zbiornika retencyjnego Jeziorsko - teren zalewowy – 42,3 km²) 2 pow. tomaszowski - tama na Zalewie Sulejowskim w Smardzewicach - teren zalewowy – 26,3 km²) 3 pow. piotrkowski - przelew jeziora Bugaj w Piotrkowie Trybunalskim - teren zalewowy – 100 ha 4 pow. piotrkowski - tama na zbiorniku Cieszanowice gm. Gorzkowice i Rozprza - teren zalewowy – 200 ha 5 pow. opoczyński - tama na zbiorniku Miedza - teren zalewowy 175 ha 6 pow. opoczyński - śluza i 2 jazy piętrzące na zbiorniku wodnym w Drzewicy - teren zalewowy – 150 ha Największymi zbiornikami wodnymi w województwie są: Zbiornik Jeziorsko (na rzece Warcie) oraz Zalew Sulejowski (na rzece Pilicy).

29 Na obszarze województwa zagrożenie powodziowe występuję w następujących regionach: a) wzdłuż rzeki Warty: gminy: Gidle, Ładzice, Radomsko, Siemkowice, Działoszyn, Pajęczno, Nowa Brzeźnica, Pątnów, Wierzchlas, Osjaków, Konopnica, miasto Sieradz, gminy: Burzenin, Sieradz, Warta, Widawa i Zapolice. b) wzdłuż rzeki Pilicy: gminy: Żytno, Wielgomłyny i Przedbórz, Ręczno, Aleksandrów i Sulejów, miasto Tomaszów Mazowiecki, gminy: Tomaszów Mazowiecki, Lubochnia, Inowłódz, Rzeczyca, Poświętne. c) wzdłuż rzeki Ner: gminy: Zadzim, Poddębice, Wartkowice, Świnice Warckie, Łęczyca, Grabów i Lutomiersk. d) wzdłuż rzeki Bzury: miasto Łęczyca oraz gminy: Łęczyca, Góra Św. Małgorzaty, Witonia, Ozorków, Zduny, Łowicz i Nieborów. e) wzdłuż rzek Prosna i Oleśnica: gminy Łubnice, Wieruszów, Galewice i Lututów, Okresowo występują także zalania i podtopienia: a) wzdłuż rzeki Widawka gminy: Kluki, Szczerców, Widawa i Zduńska Wola - obszar do 15 km² b) wzdłuż rzeki Grabia na terenie powiatu łaskiego - gminy: Łask i Sędziejowice - obszar do 10 km², c) wzdłuż rzeki Czarna Konecka gminy Żarnów i Aleksandrów - obszar do 8 km². W województwie łódzkim zagrożonych jest łącznie ok. 28 000 osób, a ogólna powierzchnia terenów zalewowych wynosi 3569,24 km²

30 Mapa zagrożenia powodziowego woj. łódzkiego

Dane pozyskane z Wojewódzkiego Planu Zarządzania Kryzysowego opracowanego w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ŁUW w Łodzi

W ostatnich latach wzrosła również liczba zdarzeń związanych z wystąpieniem silnych wiatrów połączonych z wyładowaniami atmosferycznymi i obfitymi opadami deszczu. Mapa sum rocznych opadów, obliczonych na podstawie okresu 39 – letniego wyraźnie ukazuje uprzywilejowanie południowej i południowo – wschodniej części województwa łódzkiego, gdzie roczna suma opadów kształtuje się w okolicach 600 mm. Północna i północno -

31 zachodnia część województwa łódzkiego cechuje się rocznymi sumami opadów w granicach 500- 550 mm. Ujemny klimatyczny bilans wodny rozumiany jako różnica między sumą opadów a różnicą wody parującej z powierzchni ziemi jest w tym rejonie zjawiskiem trwałym i występującym od dawna. Pogłębiający się niedobór jest prawdopodobnie skutkiem niewłaściwego gospodarowania (wylesienie, zła melioracja). Naturalna zmienność opadów rocznych jest największa w dorzeczu Bzury, najmniejsza natomiast w południowej części województwa. Najbardziej narażone na suszę są tereny położone na północ od Łodzi, w tym w szczególności na terenie powiatu łowickiego, w którym występują również okresowe ograniczenia w dostawie wody. W województwie łódzkim odnotowuje się przeciętnie 156 dni z opadem, ale tylko w ciągu 100 dni suma dobowa jest wyższa od 1 mm. Dni z dobowym opadem wyższym niż 10 mm jest w roku zwykle około 12 i zdarzają się one zazwyczaj w lecie. Opad w postaci stałej (śnieg) pada przeciętnie w ciągu 40 – 45 dni. Średnio w roku ma miejsce 20 dni z burzą, grad pada 2 - 3 razy w roku, szadź obserwuje się 2 - 4 razy w ciągu zimy, a gołoledź 1 - 2 dni w ciągu roku.

Na przestrzeni ostatnich lat nasila się zjawisko bardzo ulewnych opadów deszczu najczęściej połączonych z silnymi wyładowaniami atmosferycznymi, które powodują lokalne podtopienia i zalania obiektów. Występowanie tego rodzaju zjawisk stwarzają zagrożenie, gdy spływająca woda gromadzi się w nieckach terenu, w których zlokalizowane są tereny zamieszkane przez ludzi. Istotną cechą warunków anemometrycznych na całym obszarze województwa jest niezbyt częste występowanie bardzo silnych wiatrów. Prędkości wiatrów powyżej 20 m/s zdarzają się sporadycznie (prędkość średnia w ciągu 10 min.). Znacznie częściej występują duże prędkości wiatru w porywach, a wyjątkowo zdarzać się mogą nawet lokalne trąby powietrzne, związane z chmurami burzowymi i obejmujące bardzo ograniczone obszary.

W ostatnich latach odnotowano wzrost liczby zdarzeń obejmujących teren kilku powiatów o skutkach katastroficznych wywołanych przez silne wichury połączone z silnymi opadami deszczu. Zjawiska te wywołały bardzo duże straty materialne (uszkodzone budynki, infrastruktura techniczna, powalone i połamane drzewa itp.), a usuwanie szkód trwało przez kilka miesięcy. Terenami najbardziej dotkniętymi są gminy znajdujące się na pograniczu między powiatami: radomszczańskim (gm. Kamieńsk, Gomunice, Kodrąb, Masłowice i Przedbórz)

32 i piotrkowskim (gm. Rozprza, Gorzkowice, Łęki Szlacheckie i Ręczno).(dane przekazane przez Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi)

Pożary W miastach: Łódź, Pabianice, Zgierz, Ozorków, Głowno, Kutno, Łowicz, Skierniewice, Piotrków Trybunalski, Rawa Mazowiecka, Tomaszów Mazowiecki, Opoczno, Radomsko, Zduńska Wola, Sieradz, Zelów (pow. Bełchatów), na terenie pow. Kutnowskiego: Krośniewice, Żychlin, na terenie pow. Wieluńskiego: Biała, Czarnożyły, Wieluń występują kompleksy starej, zwartej zabudowy mieszkalnej (zagęszczenie powyżej 40%) zawierającej palne elementy konstrukcyjne. Z tego powodu w okresie zimowym wzrasta liczba pożarów mieszkań, które są ogrzewane poprzez opalanie paliwem stałym i za pomocą różnego rodzaju urządzeń grzewczych. Zagrożenie pożarami w województwie łódzkim związane jest również z występowaniem dużych obszarowo terenów leśnych 305 386 ha powierzchni województwa zajmują lasy, z czego 234 912 ha to lasy państwowe, a pozostałe 70 474 to lasy prywatne. W składzie gatunkowym drzewostanów dominuje sosna, która wraz z modrzewiem zajmuje 85,5% powierzchni. Dąb, klon, wiąz i jesion zajmują 4,9% powierzchni, brzoza – 4,4%, olsza – 3,9%, a pozostałe gatunki – 1,5%. Przeciętny wiek drzewostanów wynosi 58 lat, przy średniej krajowej 56 lat. Ponad 50% lasów RDLP Łódź zaliczono do kategorii lasów chronionych z uwagi na szkodliwe oddziaływanie przemysłu, położenie wokół dużych aglomeracji miejskich, duże znaczenie dla masowego wypoczynku ludności, walory krajobrazowe, wodo i glebo ochronne. Podwyższa to rygory dotyczące prowadzenia gospodarki leśnej. Na terenie województwa utworzono 87 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 7562 ha. Ponadto 103 651 ha lasów wchodzi w skład 10– ciu Parków Krajobrazowych i ich otuliny. Do I kategorii, a więc najwyższej zagrożenia pożarowego zaliczono nadleśnictwa: Grotniki, Kolumna, Opoczno, Poddębice, Przedbórz i Skierniewice. Pozostałe nadleśnictwa zaliczone zostały do II kategorii zagrożenia pożarowego. Obszary leśne RDLP w Łodzi zostały zaliczone do II kategorii zagrożenia pożarowego. (dane przekazane przez Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi)

33 Zagrożenia radiacyjne Zdarzeniem radiacyjnym określa się wydarzenie na terenie kraju lub poza jego granicami, związane z materiałem jądrowym, źródłem promieniowania jonizującego, odpadem promieniotwórczym lub innymi substancjami promieniotwórczymi, powodujące lub mogące powodować zagrożenie radiacyjne, stwarzające możliwość przekroczenia wartości granicznych dawek promieniowania jonizującego określonych w obowiązujących przepisach, a więc wymagające podjęcia pilnych działań w celu ochrony pracowników lub ludności. Zagrożenie skażenia promieniowaniem jonizującym stanowią materiały promieniotwórcze stosowane w pracowniach izotopowych, w procesach technologicznych, w różnego rodzaju urządzeniach – np. wagi izotopowe, kalibratory cezowe, badawcze i medyczne źródła radiacji, czujki jonizujące. Niebezpieczeństwo występuje jedynie w przypadku rozszczelnienia źródła promieniotwórczego (np. na skutek pożaru). Obiekty, w których znajdują się ww. materiały stwarzają głównie zagrożenie o charakterze lokalnym możliwym do opanowania przez służby zakładowe. Potencjalnym zagrożeniem są obiekty atomowe (z wyłączeniem elektrowni jądrowych). Na obszarze kraju istnieją aktualnie trzy obiekty atomowe, które mogą być miejscem wystąpienia zdarzenia radiacyjnego. Są to położone w Świerku (województwo mazowieckie): reaktor MARIA (jedyny obecnie w Polsce działający), reaktor EWA (będący w stadium likwidacji) oraz obiekty 19 i 19A będące przechowalnikami wypalonego paliwa jądrowego. Największe zagrożenie na obszarze województwa łódzkiego stwarza Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej – Pracownia Zamkniętych Źródeł Promieniowania Politechniki Łódzkiej w Łodzi. Strefa ewentualnego skażenia w przypadku awarii może wynieść około 1,6 km i może się w niej znaleźć około 200 tys. osób. Skażenie promieniotwórcze obszaru województwa może powstać także w wyniku awarii lub zniszczenia reaktorów jądrowych w elektrowniach zlokalizowanych w państwach ościennych. Biorąc pod uwagę rozmieszczenie wokół Polski w promieniu 250 km 9-ciu elektrowni jądrowych posiadających 20 bloków o łącznej mocy 14,6 tys. MW należy stwierdzić, że możliwe jest skażenie promieniotwórcze z dowolnego kierunku zależnie od miejsca awarii i warunków meteorologicznych, a zasięg skażeń promieniotwórczych może obejmować obszar całego kraju. (dane zaczerpnięte z Wojewódzkiego Planu Zarządzania Kryzysowego opracowanego w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ŁUW w Łodzi)

34 Zagrożenia biologiczne

Epizootie Epizootia to występowanie zachorowań na daną chorobę zakaźną, wśród zwierząt na danym terenie, w zdecydowanie większej liczbie niż w poprzednich latach rejestracji danych. Występuje zarówno u zwierząt i ptaków dzikich jak i hodowlanych. Może wystąpić w każdym rejonie na terenie województwa. Spowodowane są najczęściej: - przemieszczaniem zakażanych zwierząt lub chorych, bądź pochodzących od nich produktów, - błędami hodowlanymi jako efekt uzjadliwienia się saprofitów lub komensali obecnych w organizmach zwierząt, - metodami chowu (korzystanie z pastwisk), - obrotem zwierząt lub przeciążeniem pracą w pewnych porach roku. W Polsce główną placówką zajmująca się epizootiologią jest Państwowy Instytut Weterynarii – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach. Epifitozy Epifitoza to szybkie i masowe rozprzestrzenianie się zachorowań roślin na określonym obszarze. Czynnikiem sprawczym jest najczęściej pasożytniczy grzyb lub bakteria. Może ona przybrać rozmiary i charakter prawdziwej klęski żywiołowej, np. masowe rozmnażanie szkodników: szarańczy, stonki ziemniaczanej, chrząszczy majowych, termitów itp. Choroby roślin lub ich obumieranie mogą być wynikiem nieprawidłowego stosowania środków chemicznych, takich jak herbicydy, defolianty i inne. Może wystąpić w każdym rejonie województwa, ale najbardziej zagrożone są rejony, na których uprawia się warzywa, owoce. (dane zaczerpnięte z Wojewódzkiego Planu Zarządzania Kryzysowego opracowanego w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ŁUW w Łodzi)

35 3. Struktura demograficzna: a) krótka charakterystyka ogólna w układzie powiatowym (struktura zaludnienia, ludność według płci i wieku, gęstość zaludnienia, czasowe skupiska ludności , itp.) W województwie łódzkim utrzymuje się spadek liczby ludności, spowodowany głównie ujemnym przyrostem naturalnym. W 2010 roku, po kilkuletnim wzroście, obserwowano spadek liczby urodzeń żywych. W okresie styczeń – grudzień 2011 r. zarejestrowano 23 952 urodzeń żywych, tj. o 1574 mniej niż przed rokiem, a w okresie od stycznia do grudnia 2012 roku – 23 851 urodzeń żywych tj. o 101 mniej niż w 2011 roku. W województwie łódzkim współczynnik przyrostu naturalnego na 1000 osób wyniósł: - 2,97 w 2012 roku a - 2,70 w 2011. Dodatnie wartości, w I półroczu 2012 r. przyjmował jedynie w trzech powiatach: bełchatowskim, mieście na prawach powiatu Skierniewice oraz w powiecie brzezińskim. W pozostałych powiatach notowano wartości ujemne. Najniższe w mieście na prawach powiatu Łódź – 6,24 oraz powiatach łęczyckim – 5,36 i kutnowskim – 5,02. Według stanu z 31 grudnia 2012 roku populacja ludności województwa łódzkiego wynosiła 2 524 651 osób z czego 1 203 320 stanowili mężczyźni a 1 321 331 stanowiły kobiety, co plasuje województwo łódzkie na 6 miejscu wśród województw Polski, pod względem liczy ludności. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego w Łodzi wynika, iż w województwie łódzkim współczynnik feminizacji w 2012 r. wynosił 110 i nie uległ zmianie na przestrzeni ostatnich lat. Oznacza to, że na 100 mężczyzn przypadało 110 kobiet. Wskaźnik ten był najwyższy w Polsce, przy średniej w skali kraju wynoszącej 107. Na dalszych miejscach znalazły się województwa: mazowieckie (109) dolnośląskie (108) oraz śląskie i opolskie ze wskaźnikiem feminizacji równym 107. Współczynnik feminizacji wśród ludności miejskiej województwa, przy przeciętnej w skali kraju 111, wyniósł 115 i podobnie jak przed rokiem, była to najwyższa wartość współczynnika w zestawieniu z pozostałymi województwami. W województwie mazowieckim na 100 mężczyzn przypadało 114 kobiet, a w lubelskim współczynnik feminizacji osiągnął wartość 112. Współczynnik feminizacji na terenach wiejskich był w roku 2012 znacząco niższy niż w miastach. W łódzkim, podobnie jak w skali kraju, na 100 mężczyzn mieszających na terenach wiejskich przypadało w tym okresie 101 kobiet.

36 W województwie łódzkim w 2012 roku w porównaniu do roku 2011 nastąpił spadek liczby ludności o ok. 9 tys osób tj. o ok 0,4%. Najgłębszy spadek w porównaniu z rokiem ubiegłym nastąpił w Łodzi (o 6,1 tys., tj. 0,8%) oraz powiecie łęczyckim (o 0,3 tys., tj. 0,7%), a także w powiecie kutnowskim (o 0,6 tys., tj. 0,6%), powiecie tomaszowskim (o 0,5 tys., tj. 0,4%), powiecie łowickim (o 0,3 tys., tj. 0,4%) i powiecie opoczyńskim (o 0,3 tys., tj. 0,4%). Największy wzrost liczby mieszkańców w odniesieniu do roku poprzedniego odnotowano w powiatach: łódzkim wschodnim (o 0,6 tys., tj. 0,9%) oraz skierniewickim (o 0,1 tys., tj. 0,6% ). Liczba osób przypadająca na 1 km² w 2012 r. (tak jak przed rokiem) wyniosła w województwie łódzkim 139. Wskaźnik ten wykazywał znaczne zróżnicowanie przestrzenne na terenie województwa łódzkiego. Najwyższą wartość zanotowano w mieście na prawach powiatu Łódź 2452 os./km², natomiast najniższą w powiatach: poddębickim 48 os./km² i skierniewickim 51 os./km² . Gęstość zaludnienia jest jednym z podstawowych parametrów pozwalających ocenić wielkość występującego zagrożenia, ponieważ szkodliwe oddziaływanie tych samych czynników zagrożeń wywoła inne skutki na terenie o niewielkiej, a inne na terenie o dużej gęstości.

37 WYBRANE DANE O PODREGIONACH I POWIATACH W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM LUDNOŚĆ W 2012 R. Stan w dniu 30 XII Ludność

Kobiety na 100 WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Mężczyźni Kobiety w miastach w % mężczyzn na 1 km 2 ogółu ludności

WOJEWÓDZTWO 2524651 1203320 1321331 63,6 139 110 powiaty brzeziński 30956 14987 15969 40,7 86 107 łódzki wschodni 69300 33310 35990 35,0 139 108 pabianicki 119757 56196 63561 71,9 243 113 zgierski 164597 78511 86086 71,6 192 110 Miasto Łódź 718960 326918 392042 100,0 2452 120 bełchatowski 113173 55675 57498 60,0 117 103 opoczyński 78234 38777 39457 33,6 75 102 piotrkowski 91520 45245 46275 9,6 64 102 radomszczański 116881 57318 59563 46,7 81 104 tomaszowski 120383 57853 62530 54,4 117 108 miasto na prawach powiatu Piotrków 76404 35894 40510 100,0 1136 113 Trybunalski łaski 50651 24758 25893 35,9 82 105 pajęczański 52700 26205 26495 24,8 66 101 poddębicki 41881 20694 21187 25,9 48 102 sieradzki 120410 58931 61479 43,8 81 104 wieluński 77984 38099 39885 30,6 84 105 wieruszowski 42281 20910 21371 20,7 73 102 zduńskowolski 68123 32968 35155 67,5 185 107 kutnowski 107177 48726 52451 58,6 114 108 łęczycki 51980 25406 26574 28,7 67 105 łowicki 80679 39150 41529 36,7 82 106 rawski 49612 24541 25071 42,5 77 102 skierniewicki 38313 18971 19342 - 51 102

miasto na prawach 48695 23277 25418 100,0 1415 109 powiatu Skierniewice Dane uzyskane z Urzędu Statystycznego w Łodzi opublikowanych na stronie internetowej: www.stat.gov.pl/gus

38 W miastach województwa łódzkiego w końcu grudnia 2012 r. mieszkało 1606,1 tys. osób, co oznacza spadek liczby ludności miejskiej o 9,3 tys. (tj. o 0,6%) w porównaniu z 2011 r. Mieszkańcy miast stanowili 63,6% wszystkich mieszkańców województwa, co ulokowało łódzkie na 6 miejscu, za województwami: śląskim (77,6%), dolnośląskim (69,6%), zachodniopomorskim (63,8%), pomorskim (65,4%) oraz mazowieckim (64,2%). Udział ludności miejskiej w populacji województwa w skali roku spadł o 0,2 p.proc. Wzrostem odsetka ludności miejskiej charakteryzowało się tylko województwo podlaskie (wzrost o 0,1 p.proc.). Liczba mieszkańców terenów wiejskich województwa łódzkiego wynosiła w tym okresie 918,6 tys. i wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim o 0,3 tys., tj. o 0,03%. b) opis szczególnych zagrożeń

W województwie łódzkim obserwujemy stały spadek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym. Ponadto, od 2005 roku notuje się spadek liczby osób w wieku produkcyjnym oraz wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym i wzrost ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych. W końcu 2012 r. województwo łódzkie zamieszkiwało 431,9 tys. osób w wieku przedprodukcyjnym (tj. w przedziale wieku 0-17 lat). Osoby z tej grupy wieku stanowiły 17,1% ludności województwa i była to jedna z niższych wartości wśród innych województw. Przeciętnie w skali kraju odsetek ten kształtował się na poziomie 18,3%. W odniesieniu do roku poprzedniego liczba osób w wieku przedprodukcyjnym w województwie łódzkim spadła o 1,3%. Spadł również jej udział w populacji społeczeństwa o 0,2 p.proc. W grupie wieku przedprodukcyjnego w województwie łódzkim przeważali mężczyźni stanowiąc 51,4%. Ludność w wieku produkcyjnym (dla mężczyzn wiek 18-64 lata, dla kobiet – 18-59 lat) w 2012 r. w województwie łódzkim stanowiła 62,9% populacji województwa. Pod względem udziału w populacji osób w wieku produkcyjnym województwo łódzkie, wraz z województwem mazowieckim, uplasowało się, na ostatnim miejscu pośród innych województw. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w województwie łódzkim spadła w odniesieniu do roku poprzedniego o 16,5 tys. osób (tj. 1,0%). Największy odsetek ludności w wieku produkcyjnym

39 w 2012 r. w województwie łódzkim, podobnie jak rok wcześniej, odnotowano w powiecie bełchatowskim – 67,5% (2011 r. – 67,9%), Skierniewicach – 64,4% (65,2%), powiecie łódzkim wschodnim – 63,8% (64,3%) oraz kutnowskim – 63,8% (64,1%), natomiast najniższym odsetkiem osób z tej grupy wieku charakteryzowały się powiaty: skierniewicki – 61,1% (61,0%) oraz łęczycki – 61,8% (61,8%) Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni – 65 lat i więcej, kobiety – 60 lat i więcej) w końcu 2012 r. wyniosła 504,6 tys. osób, a jej udział stanowił 20,0% populacji województwa łódzkiego. Województwo łódzkie charakteryzowało się największym odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym. Najniższe wartości zaobserwowano w województwach: warmińsko-mazurskim (15,7%), pomorskim (16,4%) oraz lubuskim (16,4%). W skali kraju wartość ta wyniosła 17,8%. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym w województwie łódzkim wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim o 13,1 tys., tj. o 2,7%, co wpłynęło na wzrost udziału tej grupy wieku o 0,6 p.proc. Wśród powiatów województwa łódzkiego (wraz z miastami na prawach powiatu) najwyższy odsetek osób w wieku poprodukcyjnym odnotowano w Łodzi (168,5 tys., tj. 23,4%). Na drugim miejscu znalazł się powiat pabianicki z wartością – 20,8%, a następnie powiaty: łęczycki (20,4%) i kutnowski (19,9%). Najmniejszy udział osób w wieku poprodukcyjnym występował w powiecie bełchatowskim (14,0%) oraz wieruszowskim (17,0%). W województwie łódzkim w 2012 r., na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało aż 59 osób w wieku nieprodukcyjnym. Wartość ta uplasowała łódzkie, razem z województwem mazowieckim, na 1 miejscu wśród innych województw. Natomiast najniższy współczynnik obciążenia demograficznego występował w województwach opolskim, zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim, lubuskim i dolnośląskim (54 osoby). W skali kraju na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 57 osób w wieku nieprodukcyjnym (w 2011 r. – 58 osób). Wśród powiatów województwa łódzkiego najwyższy współczynnik obciążenia demograficznego zaobserwowano powiecie skierniewickim, gdzie na 100 osób w wieku produkcyjnym, podobnie jak przed rokiem, przypadały 64 osoby w wieku nieprodukcyjnym W Łodzi w 2012 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 60 osób w wieku nieprodukcyjnym (w 2011 r. – 58). Najniższy poziom współczynnika obciążenia demograficznego odnotowano natomiast w powiecie bełchatowskim (48 osób) oraz Skierniewicach (55).

40 W końcu 2011 r., w odniesieniu do roku poprzedniego nastąpił wzrost liczby bezrobotnych aż w dwudziestu powiatach województwa łódzkiego, przy czym najwyższy - w bełchatowskim (o 13,3%) oraz w pabianickim (o 12,8%), a najmniejszy - w rawskim (o 0,1%). W powiatach: wieluńskim, tomaszowskim, pajęczańskim i łowickim zanotowano spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych (odpowiednio o 0,1%, 1,6%, 6,4%, 7,5%). W końcu grudnia 2011 r. w województwie łódzkim, podobnie jak w całym kraju, wśród bezrobotnych przeważały kobiety. Stanowiły one 51,3% ogółu zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy, a ich liczba była o 7,3% wyższa niż rok wcześniej. Mniejszy wzrost dotyczył populacji bezrobotnych mężczyzn (o 3,3%), a ich odsetek zmniejszył się w ciągu roku o 1,0 pkt proc. do poziomu 48,7%. Bezrobocie nadal dotyczyło przede wszystkim ludzi młodych. W końcu grudnia 2011 r. najliczniejszą grupę wśród bezrobotnych stanowiły osoby w wieku 25-34 lata (38,0 tys.), a ich odsetek w ogólnej liczbie bezrobotnych zwiększył się w porównaniu z poprzednim rokiem o 0,1 pkt. proc. do 27,4%. Udział bezrobotnych osób w wieku 45-54 lata zmniejszył się o 0,9 pkt. proc. do 21,1%. Zgodnie z danymi Urzędu Statystycznego w Łodzi, według stanu na 31 grudnia 2012 roku, najwięcej bezrobotnych zarejestrowano: w wieku 25-34 lat, w wieku 35-44 lat i w wieku 45-54 lat. Ogólna liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w grudniu 2012 roku wyniosła 151 tys. osób i była wyższa o 12,3 tys. osób w porównaniu z rokiem 2011. Stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtowała się na poziomie 14,0% i była o 1,1 p.proc. wyższa niż w 2011 roku. Do powiatów o najwyższej stopie bezrobocia w grudniu 2012 roku należały: zgierski 18,6%, tomaszowski 18,3,% oraz łaski 18,2%, a o najniższej — skierniewicki 9,1%, i rawski 9,2%. W lipcu 2012 roku, w porównaniu z lipcem 2011 roku, w 3 powiatach stopa bezrobocia wzrosła o 2 lub więcej p.proc. Były to powiaty: brzeziński – o 2,7 p.proc. (do 14,7%), wieluński – o 2,1 p.proc. (do 11,9%) oraz opoczyński – o 2,0 p.proc. (do 15,7%). Tylko w jednym powiecie – wieruszowskim, odnotowano obniżenie stopy bezrobocia w porównaniu z lipcem 2011 roku – o 0,4 p.proc. Największy wzrost udziału w liczbie osób bezrobotnych zarejestrowanych ogółem zanotowano wśród osób długotrwale bezrobotnych (w skali roku o 0,8 p.proc. do 50,0%). Zwiększył się również udział osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia (o 0,6 p.proc. do 26,6%)

41 oraz osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 roku życia (o 0,4 p.proc. do 8,2%).

Województwo łódzkie w 2012 roku uplasowało się na 5 pozycji spośród wszystkich województw pod względem liczby zarejestrowanych osób bezrobotnych za województwami: mazowieckim - 271, 9 tys. osób, śląskim – 205,5 tys. osób, małopolskim 161,2 tys. osób, dolnośląskim 157,4 tys. osób. Zgodnie ze stanem na 31 marca 2013 roku, na 164004 zarejestrowanych bezrobotnych, najwięcej osób posiadało wykształcenie gimnazjalne i niższe, następnie zasadnicze zawodowe, średnie zawodowe, średnie ogólnokształcące i wyższe.(dane opublikowane na stronie internetowej Urzędu Statystycznego w Łodzi www.stat.gov.pl w Komunikacie sytuacji społeczno – gospodarczej województwa łódzkiego z dnia 31 sierpnia 2012 roku Nr 7/2012 i Biuletynach statystycznych województwa łódzkiego za I i II kwartał 2012 roku)

Zagrożenia sanitarno - epidemiologiczne

Sytuację epidemiologiczną w zakresie występowania większości chorób zakaźnych w województwie łódzkim na przestrzeni ostatnich lat należy uznać za dość dobrą. Występujące, okresowe wzrosty zachorowań na niektóre choroby zakaźne miały charakter sezonowy lub były kontynuacją wcześniejszych trendów wieloletnich. Obecnie najpoważniejszym zagrożeniem epidemicznym jest grypa. Corocznie obserwowany jest wzrost zachorowań, występujący głównie między styczniem a marcem. W okresie tym notuje się zwiększoną liczbę zachorowań na terenie województwa łódzkiego. Zagrożenia związane z grypą potęguje systematyczna mutacja wirusa grypy, co powoduje konieczność przygotowania nowej szczepionki na każdy sezon grypowy. Niebezpieczeństwo stanowi także pojawienie się nowych wirusów (np. A/H1N1 – będącego wynikiem mutacji wirusa ludzkiego, świńskiego i ptasiego). Oceniając ryzyko występowania chorób zakaźnych u ludzi należy również uwagę na możliwość okresowego wzrostu zachorowań na choroby zakaźne wieku dziecięcego takiej jak: krztusiec, różyczka, ospa wietrzna oraz nagminne zapalenie przyusznic (świnka). Okresowego zwiększenia zachorowań możemy się także

42 spodziewać w odniesieniu do chorób przenoszonych przez krew (HIV/AIDS, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C). W województwie łódzkim potencjalne zagrożenie związane z możliwością zawleczenia niebezpiecznej choroby zakaźnej związane jest z rozwijającym się dynamicznie ruchem lotniczym w Porcie Lotniczym im. Władysława Reymonta w Łodzi. Oceniając zagrożenia epidemiologiczne należy także uwzględnić możliwość ataku bioterrorystycznego. Należy podkreślić, iż sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w województwie łódzkim wykazuje tendencje spadkowe – gruźlica jest w odwrocie. Potencjalne zagrożenie stanowią szczególnie niebezpieczne i wysoce zakaźne choroby, które mogą być wynikiem zawleczenia lub ataku bioterrorystycznego tj. gorączki krwotoczne, dżuma, płucna postać wąglika, ospa prawdziwa, żółta gorączka. Niewątpliwie największe zagrożenie epidemiologiczne dotyczy dużych aglomeracji miejskich województwa łódzkiego, do których zaliczyć należy Łódź, Skierniewice, Piotrków Trybunalski i Sieradz. (dane pozyskane z Wojewódzkiego Planu Zarządzania Kryzysowego opracowanego w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ŁUW w Łodzi) Czasowe skupiska ludności związane są głównie z ruchem turystycznym i powstają w rejonach o dużych walorach turystycznych i wypoczynkowych. Są to głównie miasta wyróżniające się dużą liczbą zabytków przyciągających turystów oraz miejscowości położone nad rzekami i zbiornikami wodnymi. Najczęściej odwiedzanymi powiatami, według danych GUS za 2009 r. były: - miasto Łódź, - powiat tomaszowski (miejscowości nad Zalewem Sulejowskim, Spała, Inowłódz), - powiat bełchatowski (Słok, ośrodek “Wawrzkowizna”, Kluki), - powiat piotrkowski (miejscowości nad Zalewem Sulejowskim, Sulejów), - powiat zgierski (Grotniki, Leźnica Wielka), - powiat poddębicki (miejscowości nad Zbiornikiem Jeziorsko, Uniejów, Księże Młyny). Publikowane corocznie przez Główny Urząd Statystyczny i Urząd Statystyczny w Łodzi informacje dotyczące liczby osób nocujących oraz liczby noclegów udzielonych w obiektach zakwaterowania zbiorowego pozwalają stwierdzić, że w całym regionie w ostatniej dekadzie następuje stały, dość dynamiczny wzrost obu wartości.

43 Najwięcej turystów w 2012 roku odwiedziło województwo łódzkie: we wrześniu (111,7 tys.), październiku (109,5 tys.), czerwcu (108,2 tys.) i maju (103,5 tys.). Najmniejszą liczbę odwiedzających odnotowano w lutym (72,3 tys.), grudniu (74,2 tys.) i styczniu (74,4 tys.). W 2012 r. w województwie łódzkim udzielono 2,14 mln noclegów. W obiektach zbiorowego zakwaterowania liczba udzielonych noclegów była o 4,9% większa niż w roku poprzednim. W ciągu roku najwięcej noclegów udzielono w Łodzi – 733,4 tys., stanowiły one 34,3% wszystkich noclegów w województwie łódzkim. W stosunku do 2011 r. liczba noclegów w mieście wzrosła o 14,1%. Wysoki odsetek udzielonych noclegów zaobserwowano również w powiecie tomaszowskim – 13,2%. W podziale ze względu na rodzaj turystycznych obiektów noclegowych najwyższej liczby noclegów udzieliły turystom hotele – 1085,5 tys., tj. 50,8% ogółu noclegów udzielonych w regionie. W 2012 r. wskaźnik wykorzystania miejsc noclegowych obniżył się i wyniósł 29,2% (spadek o 1,3 p. proc. w stosunku do 2011 r.). Analizując rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w województwie łódzkim w układzie powiatowym stwierdzić należy, że powiaty o największej liczbie turystów nocujących w rejestrowanej bazie noclegowej i największej liczbie udzielonych noclegów koncentrują się wzdłuż dwóch największych rzek Polski Środkowej – Pilicy (powiaty: radomszczański, piotrkowski, tomaszowski) i Warty (powiat wieluński, sieradzki i od niedawna poddębicki), przy czym zdecydowanie większe wartości są udziałem powiatów nadpilicznych. Sytuacja taka utrzymuje się już od wielu lat i związana jest głównie z ponadprzeciętnymi walorami przyrodniczymi tych terenów (m. in. największymi zbiornikami wodnymi, lasami) oraz bardziej intensywne w porównaniu z pozostałymi rejonami województwa zagospodarowanie turystyczne. Inne obszary koncentracji ruchu turystycznego to powiat zgierski (strefa krawędziowa Wyżyny Łódzkiej) oraz powiat bełchatowski z dobrze rozwiniętą infrastrukturą turystyczną. Słaba reprezentacja w tym gronie powiatu łowickiego, który powszechnie uważany jest za obszar koncentracji ruchu turystycznego w regionie łódzkim, wynika przede wszystkim z charakteru odwiedzin tego obszaru, gdzie dominują krótkie wycieczki krajoznawcze, których uczestnicy nie nocują na odwiedzanym terenie. W najbliższym czasie należy spodziewać się wyraźnej poprawy pod tym względem wskaźników dla powiatu poddębickiego, na terenie którego dynamicznie rozwijają się obiekty noclegowe związane z uzyskanym przez Uniejów statusem uzdrowiska.

44 Na uwagę zasługuje także dość dynamicznie rosnąca liczba nocujących i udzielonych noclegów w powiecie poddębickim. (dane z opracowania Regionalnej Organizacji Turystycznej Województwa Łódzkiego oraz Instytutu Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego pt.: „Ruch turystyczny Łodzi i województwie łódzkim w 2011 roku” Praca zbiorowa pod redakcją Bogdana Włodarczyka) oraz dane uzyskane z Urzędu Statystycznego w Łodzi opublikowanych na stronie internetowej: www.stat.gov.pl/gus

45 2) W rozdziale II: INFORMACJE O LICZBIE I ROZMIESZENIU NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA JEDNOSTEK SYSTEMU ORAZ CENTRÓW URAZOWYCH, JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH SZPITALI WYSPECJALIZOWANYCH W ZAKRESIE UDZIELANIA ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH NIEZBĘDNYCH DLA RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I INNE, punkt 10. Informacje na temat zatwierdzonych przez wojewodę kursów w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy, w szczególności wskazanie danych identyfikujących podmiot prowadzący kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy (nazwa, adres i telefon kontaktowy), otrzymuje nowe brzmienie:

Po ocenie złożonych dokumentów i przeprowadzeniu oględzin (lub kontroli) podmiotu ubiegającego się o zatwierdzenie programu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy i w zakresie ich zgodności z przepisami prawa podejmowane zostaje rozstrzygnięcie określone w art. 13 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2013 r., poz. 757) oraz rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy (Dz. U. z 2007 r. Nr 60, poz. 408). Wykaz podmiotów posiadających zatwierdzenie programu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy przedstawia poniższa tabela:

Adres do Miejsce Telefon korespondencji prowadzenia Data Lp. Nazwa podmiotu kursu (sale zatwierdzenia (siedziba ćwiczeniowe) Fax podmiotu)

„Rat-Med.” P. ul. Osada Dolna 10, ul. Reymonta 14, Tel. 46 813 12 17 1 Czyrka, R. 96-200 Rawa 96-200 Rawa 18.03.2008 Kazimierczak, spółka Mazowiecka Mazowiecka Fax 46 813 12 17 jawna

Szkoła Ratownictwa Medycznego przy ul. Sienkiewicza Wojewódzkiej Stacji 137/141, 90-302 Tel. 42 665 30 36 2 Ratownictwa Łódź brak 09.07.2008 Medycznego Fax 42 656 87 88

w Łodzi

46 ul. Kostromska 66 ul. Ks. Kard. St. lok. 29 Tel. 502 703 636 „VIMED” Rafał Wyszyńskiego 23, 3 14.12.2009 Kaczmarek Włodzimierzów, 97-300 Piotrków 97-330 Sulejów Fax 44 737 87 66 Trybunalski

Ośrodek Szkolenia Komendy Wojewódzkiej ul. T. Grzesika i R. ul. T. Grzesika i R. Państwowej Straży Tel. 43 828 10 90 Piwnika 1 Piwnika 1 4 Pożarnej w Łodzi 15.02.2010 Fax 43 828 10 91 98-200 Sieradz 98-200 Sieradz z miejscem prowadzenia kursu w Sieradzu

HALA MOSIR Tel. 603 877 120 Ratownictwo Wodne Łódź ul. Ks. ul. Rojnej 69A 91- Szkoła Pływania Skorupki 21 42 656 05 56 12.05.2010 134 Łódź 5 i Sportów Wodnych 90-532 Łódź Fax42 656 05 55

Centrum Szkoleń ul. Łąkowa 7a lok. ul. Łąkowa 7a lok. Medycznych Tel. 42 657 04 34 111 111 6 18.06.2010 Warężak-Kuciel Fax 42 657 04 34 90-562 Łódź 90-562 Łódź spółka jawna

Wojskowe Centrum Tel. 42 750 42 05 Kształcenia ul. 6 Sierpnia 92, ul. 6 Sierpnia 92, 7 10.08.2012 Medycznego 90-646 Łódź 90-646 Łódź Fax 42 750 40 16 w Łodzi

Centrum Tel. 728 941 290 Szkoleniowe ul. Józefa 15/11, ul. Giewont 28, 92- 8 22.05.2013 „SACHMET” 92-207 Łódź 116 Łódź Fax brak Radosław Michalski

Centrum Kształcenia ul. Wielkopolska ul. Wielkopolska Tel. 42 651 69 93 Ustawicznego 70/72, 70/72, 42 654 30 20 9 27.05.2013 Samorządu Województwa 91-029 Łódź 91-029 Łódź Fax 42 651 69 93 Łódzkiego w Łodzi

47 48