tweede EDITIE Voorjaar 2008

Het vuur van Agnes Kant

Zó bespaart u € 100,- op gas & licht

Scholen barsten van de vette spaarvarkens

FOTOGRAFIE ARI VERSLUIS 2 zo voor een beter nederland

film TIP van jan jan Jan Marijnissen: “Het is 1966, ik ben nog een heel Later ben ik jarenlang op zoek geweest naar deze jonge jongen. Iemand moet mij hebben geattendeerd film. Ik wilde ’m graag een keer terug zien. Zeker marijnissen op De strijd om Algiers. Die film gaat over de strijd van toen ik hoorde dat de film een poos lang in de VS de Algerijnen voor onafhankelijkheid van de Fransen, verboden is geweest, omdat ie te veel begrip wekte die het land al lange tijd bezet houden. Deze histo­ voor mensen die in verzet komen tegen onderdruk­ rische film heeft mij ervan doordrongen dat er geen king. Dankzij iemand die mij wilde verrassen heb ik verandering mogelijk is zonder strijd. En geen strijd ’m nu in bezit. In een DVD-box met interviews en zonder opoffering. een boekje met foto’s en meer achtergronden. Het De film is van Italiaanse makelij en in zwart-wit. was vanaf moment één ’n heel bijzonder weerzien Prachtig gemaakt: veel close-ups, indringende toen ik op play drukte. Veertig jaar later, en toch muziek van Ennio Morricone. Regisseur Gillo nog even overtuigend en boeiend.” FOTOGRAFIE ARI VERSLUIS Pontecorvo heeft een meesterwerk gemaakt.

boe kenTIP van tiny

Kan het wel? Tiny Kox, voorzitter SP-fractie Eerste Kamer: “Een Alzheimer biedt mensen die met deze ziekte te maken absolute aanrader, Ik heb Alzheimer (2005) van Neder­ hebben, als patiënt of familielid, grote hulp en troost, lands beste undercover journalist Stella Braam. Voor net als Stella haar spreekbeurten in het hele land. ja, het kan! dit boek observeerde ze haar vader René eerlijk en Haar nieuwste boek Ik blijf thuis (2008) is trouwens ook Een beter Nederland, een menselijker en socialer Nederland: kan dat wel? helder, terwijl de ziekte van Alzheimer hem steeds aan te bevelen. Het gaat over haar zieke moeder, die Die vraag krijg ik dagelijks. Van allerlei mensen. Van onderwijzers tot zwaarder domineerde. De eerste winnaar van de SP niet naar het verpleeghuis wil en samen met Stella en postbodes, van mensen die niet rond kunnen komen tot mensen die zich Rooie Reusprijs bewijst met dit boek opnieuw dat anderen vecht voor het recht om thuis te blijven.” zorgen maken over ons landschap, van werkers in de thuiszorg tot bouw­ ze als ‘participerend schrijver’ een blijver is. Ik heb vakkers. Mijn antwoord is steevast en zonder aarzeling: natuurlijk kan dat. Veel ellende wordt veroorzaakt door bedrijven die het vaak alleen om de winst gaat én door politici die niet weten wat er speelt en dus de verkeerde maatregelen nemen. beweren. Bredere wegen maken aan bredere wegen. Of aan kilo­ files korter – maar ook breder. Ze meterheffing waar peperdure In vergelijking met de rest van de wereld hebben we het over het algemeen Slim brengen je niet sneller van A naar techniek aan te pas komt. Alleen redelijk voor elkaar in ons land. Dat is de verdienste van onze (voor)ouders. B als er een knelpunt tussen A en B het invoeren kost al 1,5 à 2 miljard, Door hard werken, strijd en veel opoffering hebben zij gezorgd voor een met zit. Of als de wegen vol staan in de dat wil zeggen € 200,- per Neder­ stelsel van goed onderwijs en goede zorg, sociale zekerheid en goede huis­ stad waar de weg naar toe leidt. lander. Daarna lopen de vermoe­ vesting. Zij hebben de emancipatie en gelijkberechtiging van het individu Je kunt beter het knelpunt oplos­ delijke kosten op tot 300 miljoen voor de meesten tot werkelijkheid gemaakt. Hun motto was 'een eerlijke de files sen. Of het verkeer meer spreiden per jaar. verdeling van kennis, inkomen en macht'. over de dag. Door meer mensen Als we slimme maatregelen nemen, Staat er één onderwerp permanent thuis te laten werken, of op andere kunnen de huidige files voor een In de opbouw van ons land kwam de klad erin toen dit uitgangspunt in in de belangstelling, dan is ‘t wel tijden dan tussen 8.00 en 17.00 uur. heel groot deel worden opgelost. de jaren tachtig werd losgelaten. De liberalen wonnen terrein. Vanaf toen het verkeer. En dan vooral de files. Als de ministeries het goede voor­ Bij 10% minder auto’s in de spits werden de inkomensverschillen groter en groter, werd er bezuinigd op de Het onderwerp komt steevast beeld geven, gaat in de regio Den zullen er 40% minder files zijn. zorg en op het onderwijs, werd de sociale zekerheid afgebroken, kwam er terug, zowel op verjaardagen als Haag de grootste druk van de ketel. Dat betekent vooruitgang voor overal in de publieke sector marktwerking, nam de bureaucratie vreselijke bij de koffieautomaat, alsook in de En goed voorbeeld doet goed vol­ mens, milieu en economie. vormen aan, en kwam de politieke macht in handen van een elite die niet politiek. Dat zal ook nog een tijd gen. Ook moet er worden geïnves­ naar het volk wilde luisteren. zo blijven, want makkelijke oplos­ teerd in openbaar vervoer: meer Emiel Roemer, Tweede-Kamerlid singen bestaan niet. Er zijn geen spoor, meer treinen en snelweg­ Voor meer: www.sp.nl/verkeer Het neoliberalisme en vooral de partijen die het hebben gepropageerd tovermiddelen waarmee we de bussen naar bedrijfsterreinen. en hebben doorgevoerd, VVD, CDA, D66 en PvdA, dragen een grote ver­ problemen doen verdwijnen – hoe We kunnen de files goed aanpak­ antwoordelijkheid. Want, behalve dat ons land op veel terreinen steeds hard sommige­ politici dat ook ken zonder miljarden te verspillen illustratie riebel slechter ging presteren, kwam er nog iets anders bij. Het cynisme. Steeds meer mensen geloven de politici niet meer. Ze geloven hun praatjes niet meer en geloven al helemaal niet meer dat ze in staat zijn de problemen op te lossen. De kleine niet, en de grote zeker niet. Het gevolg is dat daar waar mensen zich eerst verantwoordelijk voelden en desnoods een stapje extra zetten, men nu steeds vaker wegkijkt. Het zal mijn tijd wel duren, denkt nu menigeen. Deze mentaliteit is funest voor ons land. Het staat haaks op de beroepseer en holt het respect uit voor het beroep, het ambacht of het ambt.

We zijn één van de rijkste landen ter wereld, we hebben een goed opgeleide beroepsbevolking. We hebben een vooraanstaande en vooruit­ strevende industrie en van veel zaken weten we al lang hoe ze aan te pak­ ken voor het beste resultaat. Waarom zou een menselijker en socialer, en daarmee fijner en sterker Nederland niet kunnen…

Als we het willen, kan het. Met vereende krachten. De politiek zal het initiatief moeten nemen met de juiste wetten en regels, met beleid dat de problemen echt aanpakt, en van onderop wordt vormgegeven. In deze krant kun je voorbeelden zien van hoe het nu al veel beter kan. Neem het verpleeghuis in Soest. Ik ben daar een poosje geleden zelf geweest. Ik geloof in die werkwijze: de menselijke maat, menselijke verhoudingen en een menselijke aanpak. Dat is voor iedereen beter, voor de bewoners en de familie, het personeel en de vrijwilligers.

Maar toch. Willen we het land echt beter achterlaten voor onze kinderen, dan dat we het hebben gekregen van onze ouders, dan zullen we vooral zelf actief moeten worden. De Nederlandse politiek is in zijn aard lui, troperig en vergeven van ´eigen belang´. Als we dat willen veranderen,­ kan niemand aan de kant blijven staan. Dan zullen we overal vragen moeten stellen, vragen blijven stellen en tot actie overgaan. De SP is er klaar voor. U, hoop ik, ook.

Kijk naar SP-TV. Marktwerking in de zorg kán niet en mág niet. Daarom lanceerde Agnes Kant samen Wedden dat de term met werkers in de zorg actiegroep Zorg geen bewegende beelden dan Markt. U ziet een samenvatting van vier jaar TEEVEE iets héél anders voor actievoeren. Kijk op het speciale SP-TV Kanaal www.sp.nl/tv/ u gaat betekenen? tweede EDITIE • voorjaar 2008 3

Twee succesvolle leiders over gemeenschapszin; voetbalcoach Foppe de Haan en Jan Marijnissen. Pagina 4

Jasper van Dijk staat niet alleen met zijn pleidooi voor investeringen in het onderwijs; leerlingen demonstreren op het Museumplein in Amsterdam Daklozen zomaar een huis geven, allemaal op. Dan kan een bestuur zorgeloos twee zogenaamd dure heeft dat zin? Nou leerkrachten aantrekken als het en of! Krista van HET gevecht met de ­nodig is. Dat is ook de enige manier om het enorme lerarentekort­ te Velzen zag het met ­bestrijden.” eigen ogen. school-spaarvarkens Het SP-Kamerlid doet een beroep op Pagina 8 de minister: “Plasterk begon zelf te Nederlandse scholen hebben in 2006 gezamen- onvoorziene­ kosten. Ze proppen zeggen dat de macht van het hun spaarvarken vol en spekken de management in het onderwijs is lijk ruim een half miljard euro over en op hun schoolbankrekening,­ want je weet doorgeslagen. Het is tijd dat hij spaarrekeningen bijgeschreven. Maar dat geld maar nooit... Niet eens onbegrij­ daar ook echt iets aan doet, want ik pelijk, geef ik toe, maar ze sparen merk er nog bar weinig van.” wás bedoeld voor onderwijs, zegt SP-Kamerlid echt veel te veel. En als je ernaar De politieke realiteit is: een motie (en een blauwe maandag leraar) Jasper van vraagt, zeggen ze allemaal: ja-ha, van Van Dijk om de salarissen te maar we sparen voor toekomstige waarborgen, werd in december af­ Dijk. ‘Minister Plasterk van Onderwijs moet investeringen.­ Tja...” geschoten. Óók door Plasterk. Van zijn verantwoordelijkheid nemen.’ Dijk: “Ik reken op zijn voortschrij­ De zuinigheid is, hoe begrijpelijk dend inzicht. De leraren staan op Agnes Kant: die deels ook is, vooral onwénselijk. het Plein in Den Haag te demon­ 'Alleen de Minister Plasterk van onderwijs 2006, gewoon over! Bij die 9,6 mil­ Van Dijk: “Minister Plasterk moet streren voor vaste salarissen. Daar waarheid kan het moet dringend met zijn vuist op jard zitten ook bezittingen, maar de salarissen van de leerkrachten is hij toch niet doof voor? Niets tafel slaan, vindt Jasper van Dijk die 552 miljoen is over en kunnen vastleggen. Ik heb zelf, toen ik voor houdt mij tegen 't voorstel nog­ onrecht tarten.' (37), Tweede Kamerlid en onder­ we vandaag nog investeren. Ik krijg de klas stond, meegemaakt dat een maals in te dienen.” Van Dijk mop­ Pagina 10 wijswoordvoerder van de SP. En leraren aan de telefoon die twee­ school zei: je hebt eigenlijk recht pert nog even over ‘personeels­ dan: de verantwoordelijkheid voor honderd euro voor het sinterklaas­ op het hogere salaris van schaal 12, figuren en managers die leraren de salarissen van leerkrachten weer feest willen, en schooldirecteuren maar je krijgt schaal 10. Graag of inschalen en beoordelen’, en zegt terug in eigen hand nemen. Van die geld nodig hebben om de lucht­ niet. Dat wekt wrevel onder dan: “Die kunnen er dan gewoon Van Dijk: “Er moet structureel geld Dijk: “Die verantwoordelijkheid vervuiling in het gebouw aan te leraren. Wantrouwen zelfs. Waar­ uit voor leerkrachten.” bij voor betere salarissen, kleinere heeft de overheid in de jaren pakken. Maar die bestuurders zeg­ om krijgt de één meer dan de klassen en betere gebouwen. Maar de negentig uit handen gegeven. Een gen: jammer dan, geen geld voor! ander? En je voedt de ongelijkheid Vertrouwen regering laat het afweten. pijnlijke fout, waar de leraren nu Terwijl schoolbesturen wel mooi tussen scholen. Maar hoe zorg je dat besturen het Onderwijs wordt beschouwd als veel last van hebben. Hoogste tijd tonnen op de bank hebben staan, budget voor onderhoud vervolgens kostenpost, maar wanneer gaan we dat we die salarissen weer vast­ of hebben belegd in aandelen.” niet óók oppotten of beleggen? Van onderwijs weer als investering zien? leggen en het niet overlaten aan Éigenlijk, zegt hij, zou je die 552 Dijk: “Tachtig procent van het bud­ In de jaren zeventig investeerden­ we bestuurders. Dan kunnen de miljoen euro vandaag nog in een 80 leerlingen get gaat naar leerkrachten, dus de zeven procent in onderwijs. Nu nog scholen het geld weer gebruiken pot moeten storten, en “het verde­ in 1 lokaal noodzaak tot oppotten wordt met­ maar vijf. En op het lijstje van rijke waarvoor het bedoeld is: voor len onder de armste scholen die de een veel minder. Ik ga uit van ver­ landen, bungelen we onderaan. onderwijs.” grootste achterstand hebben wat dat is geen trouwen. Scholen worden nu al gek Dat is veelzeggend.” Kortom: minis­ betreft hygiëne. Terwijl er onder­ onderwijs van die controledwang. Ze moeten ter Plasterk trek je geldbuidel? Van Van Dijk was zacht gezegd houd aan de school nodig is." elke wc-rol verantwoorden. Daar­ Dijk: “Zeker! Hij heeft een actieplan not amused toen de Algemene Gaat dát niet een beetje ver? maar naast wil ik een oppotgrens instel­ voor een miljard extra. Maar dat geld Onderwijsbond dit voorjaar bekend Fel: “Ja! En? Het is keihard nodig.” ophokken len. Scholen potten nu tussen de is er pas in 2020, grotendeels een maakte dat scholen grote reserves Hier zit voor Van Dijk de grote fout: vijftig en zestig procent op, terwijl sigaar uit eigen doos; leraren betalen­ hebben. Alle scholen hebben bij schoolbesturen krijgen sinds de veertig procent als royaal wordt dat uiteindelijk zelf uit de pensioe­ elkaar een eigen vermogen van jaren negentig elk jaar een budget, De spaardrift leidt er óók toe dat beschouwd. Dan speel je van die nen. Dus ik zeg: Plasterk, jij bent de 9,6 miljard, en alleen al het basis­ en mogen zelf bepalen hoe ze dat je van die massale ruimtes krijgt 9,6 miljard een véél groter deel vrij baas, neem je verantwoordelijkheid.” onderwijs heeft 1,8 miljard euro besteden. Van Dijk: “Ze moeten met tachtig leerlingen en twee voor het onderwijs.” opgepot. Maar waar hij zich écht daar de leerkrachten van betalen, leerkrachten. Dat is geen onder­ De opgepotte reserves, zo bena­ Meer info over onderwijs en over opwindt: in 2006 bedroeg het meubilair aanschaffen en onder­ wijs, maar ophokken. Dat kan ik drukt de SP’er, kan je slechts een­ financiën: www.aob.nl exploitatieoverschot van alle houd bekostigen. Door die ver­ ook niet meer aanzien! Als de over­ malig inzetten. Maar de structure­ scholen gezamenlijk 552 miljoen antwoordelijkheid zijn school­ heid pal gaat staan voor de sala­ le financiering van het onderwijs tekst: machiel rebergen euro. “Ruim een half miljard in besturen huiverig geworden voor rissen van leerkrachten, los je dat schiet ook ‘ernstig tekort’. fotografie: Bas Stoffelsen

De PvdA maakte in verkiezingstijd goede sier Leraren verzamelden zich op het Plein in met het tekenfilmpje Wouters Angels – tegen de Den Haag voor beter onderwijs in Nederland. aanschaf van de JSF. Maar nu heeft het kabinet Jan Marijnissen nam voor SP-TV de microfoon in twee van die peperdure straaljagers aangeschaft. de hand en interviewde een leraar en een rector. Als reactie maakt SP-huiszanger Bob Fosko van zijn hart geen moordkuil. 4 zo voor een beter nederland

Een gesprek over investeren in mensen

budget. Dus kwamen we terecht bij aan, klep dicht en denken ze ‘laat jongens die, zogezegd, een deukje hem maar lullen’. Dat gebeurde bij hadden opgelopen, die geblesseerd mij in het begin. waren geweest of het door andere redenen net niet hadden gered en Foppe daarom in de eerste divisie speel­ den. Maar van wie wij wisten dat ze eigenlijk heel aardig konden voet­ Jan Marijnissen ballen. En dat moest ik eruit halen. ‘Waarom Ik ben eigenlijk leraar hè, dus ik wil jongens ook altijd beter maken: stemmen geeft beter in voetbal, maar ook beter in profvoetballers de omgang met elkaar, en volwas­ sen. In het seizoen ’92-’93 lukte dat altijd VVD?’ echt goed en promoveerden we.

Jan: Maar goede scouting en oplei­ Jan: Ik denk dat de methode die je ding zijn gewoon van levensbelang, schetst, de enige is die echt werkt. Jan dat geldt ook voor een politieke Maar je moet wel variëren. Wij heb­ partij. Wij zijn voortdurend op zoek ben iedere week fractieoverleg en naar lokaal talent, dat we ook goed dan moet een hele reeks onder­ opleiden. Wij worden maar groter werpen in twee uur behandeld en groter; daar heb je ook men­ worden, in een redelijk hoog sen voor nodig. Die zoektocht heeft tempo. Dan gebruik ik ook verschil­ voetballes voor de Tweede Kamerfractie naar lende middelen om de aandacht mijn mening heel goed uitgepakt. van die groep vast te houden en een Wat hebben een Friese voetbaltrainer en een Brabantse partijleider Ik denk dat we mede daardoor een boodschap over te brengen. Soms heel goede ploeg hebben zitten. laat ik ze schrikken, maar soms gemeen? Beiden zoeken voortdurend naar talent, willen mensen beter moeten ze ook in de lach schieten. maken, hebben hun ‘club’ van de eerste naar de top van de eredivisie Foppe: Mensen goed opleiden is Wat ik vooral probeer te voor­ een vak apart. Toen ik begon, was komen is dat ze grote fouten gebracht. Een gesprek tussen Foppe de Haan en Jan Marijnissen over ik hartstikke ongeduldig. Ik wilde maken, dat is het allerbelangrijkste. investeren in mensen en de lange weg naar succes. combinatievoetbal, van achteren Dat ze wel de kans krijgen om te opbouwen, spitsen aanspelen. Maar rijpen maar dat ze geen trauma­ de spelers, de oude hap, wilden tische ervaringen opdoen. Ervaring ouderwets, de lange bal naar voren opdoen en fouten maken horen bij “Welkom in het grootste VVD- Maar van TOP Oss zullen ze niet len we weer meedoen en dat doen en oorlog in de zestien. Ik wist dat het leven, maar grote fouten moe­ bolwerk van het noordelijk komen... we met jou als coach.” Ik heb echt we daarmee de eredivisie niet ten we ook in ons eigen belang pro­ halfrond,” begroet Foppe de alleen ja gezegd omdat ik naar de gingen halen. Sterker nog, juist beren te vermijden. En ik probeer Haan Jan Marijnissen grijnzend Jan: Vroeger was dat echt de club Spelen wilde. En dan komt er nou daarom stonden we onderaan de iedereen vanaf dag één verant­ op het KNVB-Sportcentrum in van de stad Oss, TOP. Mijn schoon­ een discussie op of we überhaupt eerste divisie! Dus ik probeerde die woordelijkheidsgevoel bij te bren­ Zeist. De mannen hebben vader heeft die club nog mede op­ naar China moeten gaan... jongens uit alle macht duidelijk te gen, mensen te leren dat ze altijd elkaar vaker gesproken. “Waar- gericht. Hij speelde er ook zelf, als maken dat het anders moest. Nou, ook verantwoordelijk zijn voor om zijn voetballers eigenlijk al- spil. Hij zag helemaal niks in dat Jan: Ik vind die houding helemaal dat leidde nergens toe. het geheel. tijd VVD’ers?” vraagt Marijnis- betaald voetbal. Precies in de tijd niet egoïstisch. Je doet jezelf tekort Een vriend van me, ook sportleraar, sen. “Het zal wel met geld dat hij overleed, werd TOP een prof­ als je dat zegt. Je bent sportman en zag me voor die groep staan en ana­ Foppe: “Als het ons goed gaat, gaat te maken hebben, hè. Maar club. Hij heeft de hekken nog ge­ bemoeit je misschien na je carriè­ lyseerde het als volgt: als het buiten het mij ook goed,” zo is het in een volgens mij denken ze eigenlijk plaatst zien worden. Dat vond hij re wel met politiek, maar nu ben je keihard regent, dan steken mensen voetbalteam ook hoor. Niet anders­ nooit na over politiek,” zegt verschrikkelijk. ingehuurd om het Nederlands elf­ hun paraplu op en lopen naar hun om. Je kunt je het beste profileren De Haan. Maar Foppe, heb je zin in de tal Olympisch kampioen te maken. bestemming. Aangekomen klap­ als het goed gaat met je hele team. “Nou, het is ze vergeven zolang Olympische Spelen? Heb je je eigen­ Daar heb je het druk genoeg mee, pen ze de paraplu in en dat is dat, Als het met je team slecht gaat en ze goed spelen,” antwoordt de lijk nog gemengd in de discussie volgens mij. er is met die mensen niks gebeurd. je wilt je dan profileren, dan gaat SP-leider. over de aanwezigheid van Neder­ Maar als er een licht voorjaarsbuitje het mis. land bij de ceremonie of een Scouten en opleiden valt, gaan mensen zonder paraplu Olympische Spelen eventuele boycot? Jan: Op weg hierheen dacht ik naar buiten, want dat beetje regen Jan: Maar toch, ik ben eigenlijk een Jan: Foppe, vertel eens, wat gaat het ineens: jij hebt van de eeuwige voelen ze toch niet. Eenmaal op Feyenoord-man, en ik kan me her­ worden op de Olympische Spelen? Foppe: Eigenlijk ben ik gewoon eerstedivisieclub, die Heerenveen hun bestemming zijn ze dan klets­ inneren dat toen Cruijff daar kwam Kunnen we winnen? Is het team egoïstisch. Ik snap dat er van was, een sterke subtopper in de ere­ nat. Zo is het ook met het beïnvloe­ het hele team beter ging spelen. waarmee je Europees kampioen alles gaande is, maar ik heb een divisie gemaakt. Hoe doe je zoiets? den van mensen. Je mag ze best wel Alleen door er te zijn, gaf hij zelf­ werd nog compleet? opdracht. De KNVB zei in 2004 bij eens laten schrikken, dat is niet vertrouwen aan die ploeg. Soms mijn aanstelling: “We hebben sinds Foppe: Om in de eredivisie terecht erg, maar als je ze met geweld heb je van die fenomenen. Foppe: Voor een groot deel is het 1952 niet met een voetbalteam aan te komen heb je goede spelers dingen wilt inprenten, doen ze op nog intact. Ik zoek nog wat spelers. de Spelen deelgenomen. Nu wil­ nodig, maar wij hadden beperkt een gegeven moment hun harnas tweede EDITIE • voorjaar 2008 5

Jan: Dat is al de helft van de oplos­ sing: de toewijding terugbrengen Jan Marijnissen: bij de leraar. De Foppes terug in het onderwijs! Het overbrengen van ‘De Foppes kennis en inzicht, daar gaat het moeten terug op om. Maar dan moeten we dat wel mogelijk maken. De docent moet de scholen.’ weer de baas worden in de klas, dus over de stof en de leermetho­ de. Weg met alle overbodige regels. Alles begint met goed onderwijs. Onze kinderen hebben er recht op, en daarom moet er meer waarde­ ring komen voor het leraarsvak. En ja, dat moet ook tot uitdrukking komen in het salaris.

Na het gesprek lopen de mannen naar buiten voor wat actiefoto’s met een bal. De Haan verandert direct in de trainer-onderwijzer die hij toch is. “Blokken Jan,” zegt hij, terwijl hij de techniek toont. Bij het afscheid geeft Foppe de Integratie leidt vanzelf tot integratie en aan­ Foppe: Ja, maar dat zie ik al heel met me eens: iedereen wist dat die Haan nog een voorbeeld van Foppe: Het Bosman-arrest zette de passing. Mensen doen dat namelijk lang. Ik gaf tot 1995 les op het jongen goed was. Anders hadden bezetenheid in het voetbal: "In mijn Een gesprek over investeren in mensen internationale voetbalwereld op zelf. Alleen, de overheid moet wél CIOS in Heerenveen. Het was een we hem dat examen niet eens la­ woonplaats Akkrum was ik op mijn zijn kop. Ineens stond ik tegenover de voorwaarden scheppen. hartstikke goede school, waar ook ten doen. Toch moest ik ’s avonds 28ste gymnastiekleraar. Als ik jon­ een groep van zestien buitenlanders Maar Foppe, kunnen politieke par­ de directeur en de onderdirecteur nog de toetsen erbij zoeken om te gens zag voetballen in het parkje, die geen woord begrepen van wat ik tijen of de samenleving als geheel nog hun lessen gaven en dus op de zorgen dat die jongen zou slagen. wat eigenlijk verboden was, dan zei. Vooral met drie Roemeense spe­ iets leren van jouw aanpak, voor de werkvloer bleven. Maar die school Toen ben ik gestopt. sprong ik van mijn fiets en ging lers was geen woord te wisselen. En integratie bijvoorbeeld? Integratie werd almaar groter en groter en Het onderwijs is te groot geworden, ik meedoen. Op een keer werd ik ik dacht eerlijk gezegd ook: die is in jouw ogen vooral een kwestie ineens gaf de directeur geen les veel te anoniem, de kwaliteit is op door de burgemeester, de heer An­ jongens zijn hier zo weg, die weten van aandacht geven. In een voetbal­ meer en de onderdirecteur ook een ongelooflijke manier uitgehold. ker, naar het gemeentehuis geroe­ Foppe helemaal niet wat wij doen en wie team is dat de taak van de coach, niet. En er kwamen coördinatoren: Je bent veel te veel met andere din­ pen. Anker zei geërgerd: "Dat mijn wij zijn, die komen enkel hun geld maar bij wie ligt die taak in de sa­ voor de onderbouw, voor de mid­ gen bezig en het vakmanschap van zonen Wim en Hans (de latere ad­ hier ophalen. Het leidde tot veel menleving? Ook bij de onderwijzer? denbouw en een eindexamencoör­ de docenten is minder geworden. vocatentweeling red.) in het park irritatie over-en-weer. Die krijgt het dan wel druk. dinator. Dan ben je gewoon drie De lol die ze erin hebben is verdwe­ voetballen, wat streng verboden is, Maar op een gegeven moment heel goede leraren kwijt aan nen. Dat heeft met opleiding en is nog tot daar aan toe. Maar dat de dacht ik: eigenlijk hebben ze Foppe: Klopt, maar ik zou de school domme controletaken. salariëring te maken. Ik ben ook zoon van de door mij aangestelde geeft gewoon aandacht nodig. En toen wel centraal in de wijk maken en een beetje ouderwets, hè – maar ik politieagent de keeper is en de door heb ik ze Friesland mee door geno­ daar dan iemand extra aanstellen En er kwamen ineens regels voor wil echt die geborgenheid terug op mij aangestelde gymnastiekleraar, men. Ben ik met ze naar de zuid­ die zich met de buurt bezig houdt. van alles. Het oordeel van een do­ school. Een school moet veilig zijn, u dus, ook meedoet, dat kan echt westhoek gereden, heb ik laten zien In Groningen heb je sportbuurt­ cent werd en wordt niet meer ver­ je moet er een fout kunnen maken, niet.” dat onze supporters ook eerst een werk vanuit de brede school, dat trouwd. De bloody limit kwam voor er moet zorg zijn voor mensen. uur onderweg zijn voor ze in het werkt hartstikke goed. En in mij toen een schoolinspectrice mijn stadion zitten. Dat die mensen ook Amsterdam heb je projecten met mondeling examen met een leer­ Jan: Ik vind daar niks ouderwets tekst Daniël peters en Jan gewoon spijkerhard moeten werken clubs waarin binnen de club men­ ling afkeurde. Die jongen liep stage aan, waarom zeg je dat? bert voskuil op een boerderij of in de bouw en sen worden opgeleid of gecoacht bij een club en had een dag les in de fotografie: Suzanne van de Kerk dat het echt geen decadente wester­ om contact te leggen met de ouders week. Ik wist precies wat hij kon, Foppe: Ouderwets, ouderwets, het lingen zijn. van Turkse of Marokkaanse kinde­ ik had hem het hele jaar gevolgd, zijn dingen die vroeger zo waren. ren, en hen aan te sporen zich in te gesprekken gehad met de mensen We hadden een directeur op de Jan: Dat het dus eigenlijk mensen zetten voor de club. Want die clubs bij de club. Dus ik vraag die jongen ULO, een mooie man. Die stond in voetballes zijn zoals zij zelf. hebben een geweldig probleem wat hij geleerd had en wat hij zou de gang ’s morgens als de kinderen omdat ze te weinig kader overhou­ doen als hij de baas zou worden bij binnenkwamen, als ze twintig Foppe: Juist. En na die ritten door den. Het kader dat ze hebben stopt zijn club. Hij gaf prima antwoor­ kilometer hadden gefietst. En de Friesland had ik het gevoel dat ze ermee, omdat ze alleen van die den, dus ik gaf hem een ‘goed’. ene gaf ie een schop onder de kont toch een stukje waren veranderd. moeilijke kinderen krijgen en dat Maar die inspectrice was het niet en de ander een schouderklopje. En Vervolgens heb ik mijn vrouw er wordt niet aangevuld door de met me eens. Want ik had niet ge­ hij wist precies wat er gaande was nog op af gestuurd. Want ze had­ ouders van die kinderen. vraagd naar zijn kennis, bijvoor­ bij die kinderen thuis; of er een den wel leuke huizen maar die beeld over wat het hart doet als je nieuw kalf was geboren en hij wist waren voor geen meter ingericht. Jan: Sport is een belangrijk middel rent. Daar had hij al toetsen over waar ouders vandaan kwamen. Dat Dus toen heeft zij nog wat schemer­ om buurten tot leven te wekken. gehad. Mijn collega’s waren het was aandacht zoals het hoort. lampen en bloemen voor ze Je kunt van mensen geen wereld­ gekocht en door al die aandacht burgers maken als je niet eerst kreeg ik echt een beetje grip op ze. zorgt dat het in de buurt allemaal Maar dat duurde wel lang. klopt. De SP wil mensen veel meer zeggenschap geven over hun eigen Jan: Maar het begint dus allemaal woon- en leefomgeving. Dat geeft bij taal. Taal is alles wat je hebt, betrokkenheid; ’t wordt echt hún dat geldt voor de politiek net zoals buurt. Dus: het buurthuis komt voor het voetbal. Als je de taal niet terug, er komen voldoende groen kent... en speelgelegenheid. De huisart­ senpraktijk is de hele week dag en Foppe: ...dan raak je geïsoleerd. Dat nacht bereikbaar. Het is een begin, zie je in de kleedkamer precies zo­ maar zo willen we dat samen leven als op straat in de stad. Die jongens samenleven wordt. gaan klitten, die worden een kliekje en die gaan vervolgens strijden voor hun eigen belang en niet meer voor het gezamenlijk belang. Dus taal is ontzettend belangrijk. Foppe de Haan: ‘De kwaliteit van Jan: Integratie lukt alleen als ieder­ een meedoet, elkaar kent en elkaar het onderwijs is respecteert. Dus moeten er geen enorm uitgehold’ witte en zwarte scholen bestaan. Ook geen zwarte en witte wijken, want anders sluit ieder zich op in Onderwijs zijn eigen omgeving, zonder de Jan: Je hebt een hele tijd voor de ander te leren kennen. En, onbe­ klas gestaan. Zie jij dan ook dat er kend maakt onbemind. Spreiding een hoop mis is in het onderwijs? 6 zo voor een beter nederland ‘Geen kind wil een rotkind zijn’ Een gezinshuis lijkt dé oplossing voor kinde­ ren in zo bekritiseerde jeugdzorg. SP kamerlid Marianne Langkamp bezocht zo’n goed draaiend gezinshuis en hoorde de directeur zeggen: “Ik zou dolgraag daar nog tachtig kinderen willen plaatsen.” Vraag wie voor méér gezinshuizen is, dan gaan alle handen omhoog. Oók die van Kamerlid Marianne Langkamp (tweede van rechts)

Jenneke haar ogen, die tot nu toe Kamerlid Marianne Langkamp, op zijn die een vergoeding krijgen. kunt zeggen.” Jenneke knikt. “Eén jongen gaat het inmiddels veel bijna louter energie en plezier werkbezoek, luistert aandachtig Maar soms hebben de kinderen al van mijn gezinshuiskinderen heeft beter. Zelfs zoveel beter dat er uitstraalden, kleuren heel even naar ieders verhaal. Af en toe stelt zulke complexe problemen dat je zijn ouders twee jaar lang niet goede contacten zijn met een pleeg­ donker als ze het heeft over de ze een vraag. Je kunt merken dat ze dat die ouders niet aan kunt doen. gezien. Dat joch was acht toen hij gezin waar hij wellicht mag gaan onverschilligheid van de maat­ het fenomeen kent. Op haar initi­ Die kinderen hebben professionele samen met zijn zusje uit huis werd wonen. Jenneke: “Hij wist vanaf het schappij. Met haar drie eigen, atief onderzoekt minister Rouvoet begeleiding nodig. Vroeger konden geplaatst. Het ging niet langer met begin dat hij tijdelijk bij ons zou biologische kinderen, één pleeg­ nu de mogelijkheden om het aan­ ze dan alleen terecht in een kinder­ zijn ouders om, die waren verslaafd zijn, dus in dit geval voelt hij zich kind, twee gezinshuiskinderen en tal gezinshuizen uit te breiden. Het tehuis, dat we tegenwoordig logeer­ aan drugs en alcohol. Hij kwam niet afgewezen. Integendeel. Hij twee weekendpleegkinderen, is rapport wordt in september ver­ adres noemen. Gelukkig hebben terecht bij zijn tante, was daar niet weet dat we alles op alles zetten om ze gezinshuisouder ‘pur sang’. En wacht. we in de regio Haaglanden ook te handhaven en kwam bij een te zorgen dat hij kan opgroeien in hoewel ze gewoon in dienst is bij 17 gezinshuizen, met plaats voor crisisopvang­ -gezin. Daar kon hij een gezin dat bij hem past.” Jeugdformaat, die over de gezins­ 48 kinderen van 0 tot 18 jaar. Als maar een paar weken blijven, want huizen in de regio Haaglanden het aan mij lag dan zou ik direct het gezin ging op vakantie. Hij Plots klinkt er pianospel door de gaat, is het een ongewone baan De samenleving minstens 80 plaatsen extra willen kwam daarna in een pleeggezin­ en kamer. Ongemerkt is een gezins­ waarbij iemand niet alleen 24 uur negeert hebben. Ik ben dan ook erg daarna in wéér een pleeggezin.” huisdochter achter de piano gaan per dag in dienst is, de hele week benieuwd naar het rapport van zitten. “Heel gewoon. Ik heb ge­ door, maar waarbij betrokkenheid gewoon een Rouvoet.” Hij knikt naar Langkamp: Schoppen, slaan en spugen woon veel broertjes en zusjes,” zegt onontbeerlijk is. Jenneke: “De kin­ aantal kinderen “En wij zijn natuurlijk blij dat Jenneke: “Hij was dus in dat ene ze als Marianne Langkamp vraagt deren raken me. Die enorme wil Marianne het landelijk op de agen­ jaar vier keer verplaatst. Hij voelde hoe zij het vindt om op te groeien om te leven, om er te mogen zijn. da heeft gezet.” Langkamp: “Vooral zich aan alle kanten afgewezen, in zo’n bijzonder gezin. Ze vertelt Uiteindelijk willen ze geen van Een gezinshuis moet niet verward de hele kleintjes horen niet in een was onhandelbaar en erg agres­ dat haar brugklasgenoten wel even allen een rotkind zijn. Je kunt dit worden met een pleeggezin. Dat instelling thuis. Daar missen ze te sief. Hij schopte, sloeg, schold en stonden te kijken. “We moesten werk niet doen zonder geloof. En krijgt Langkamp niet één, maar veel van het gewone leven. Som­ spuugde. Hij kon niet met andere om de beurt met handklappen aan­ dat bedoel ik niet uitsluitend in drie keer te horen. Van iedereen mige kinderen weten bijvoorbeeld kinderen samenspelen, normaal geven hoeveel broertjes en zusjes religieuze termen.” rond de tafel. Een gezinshuis is niet eens hoe een supermarkt er contact was bijna onmogelijk.” Het iedereen had. De meesten kwamen weliswaar een gezin, in een gewo­ van binnen uitziet. Bij de opvang kind kwam bij Jenneke en Mark en niet verder dan een of twee. Ieder­ De voortuin staat vol fietsen, er ne wijk, in een gewoon huis, maar moet het kind centraal staan”. het zit daar nu een halfjaar. “Wat een moest erg lachen, omdat er bij slingert speelgoed op het grasveld één van de ouders is een profes­ ik het allerbelangrijkste­ vind: heel mij geen einde aan leek te komen. en op de eerste etage hangt een sional, met minstens een relevante Leren opvoeden veel aandacht geven, zodanig dat je Ik moest acht keer klappen.” zelfgemaakte geel en rode papieren HBO-opleiding. Die ouder kijkt dus Heel belangrijk, zo benadrukt het kind ziet achter alle problemen. pop. Hier wonen kinderen, dat kan op een professionele manier naar Carianne, ook gezinsouder, is het Daarom geloof ik zo in dit concept; De achternamen van Jenneke en niet missen. Het huis van Jenneke de gezinshuiskinderen die bij haar contact met de biologische vaders het gaat veel verder dan er gewoon Carianne zijn weggelaten in het en Marc is vol deze ochtend. Niet wonen, meestal zo’n jaar of twee. en moeders. “Dat proberen we zo zijn voor het kind. Je hebt hier niet belang van de kinderen. met kinderen, die zijn op school, Fred Venus, directeur Jeugdfor­ veel mogelijk in stand te houden of alleen een gewone gezinssituatie Ook gezinshuishouden worden? maar met de directeur, een peda­ maat: “Voor een kind is het wonen te herstellen. Zo komt de moeder maar ook een professionele setting, Neem contact op met Jeugdformaat, goge, een leidinggevende en gezins­ in een gezin bijna altijd de beste en van mijn gezinskind een ochtend waardoor we het kind kunnen bie­ Meggi Schuiling: (06) 460 876 05. ouders. Ze zitten met zijn allen om meest natuurlijke oplossing. Dat bij ons om het opvoeden te leren. den wat het nodig heeft. Wij zijn een grote eettafel, onmisbaar meu­ kan in een pleeggezin, waarvan de Dat je consequent moet zijn, dat je het extra paar ogen dat het verschil tekst Anneke verbraeken bel in een groot gezin. SP-Tweede ouders goedwillende vrijwilligers grenzen moet stellen, dat je ‘nee’ voor een kind kan maken.” Met de fotografie Berry Stokvis

Buurtverpleeghuis Wiekslag smitsveen ZO kan zorg ook zijn In Soest staat het kleine buurtverpleeghuis Wiekslag Smits­ veen. Het heeft geen balie, het heeft geen ziekenhuisgeur, het is kleinschalig, warm en gezellig. Het papierwerk wordt Buurtverpleeghuis Wiekslag Smitsveen bestaat sinds 1999 en Nooit pyjamadagen. In Wiekslag Smitsveen wonen twaalf grotendeels buiten de deur gedaan, zodat de verzorgenden ligt midden in de wijk Smitsveen in Soest, onopvallend tussen de mensen met dementie. Overdag zijn er altijd twee gediplomeerde alle tijd hebben voor de bewoners. Het is er kortom precies hoog- en laagbouw. Het verpleeghuis zit op de begane grond, op de verzorgenden en twee assistenten aanwezig. Daarnaast is er hulp zoals de SP het overal zou willen hebben. SP-Kamerlid Agnes eerste verdieping wonen gewoon particulieren in appartementen. van vrijwilligers en stagiairs. Dat betekent dat er relatief veel Kant: “Je hebt daar drie dingen: een huis, ouderen die zorg Alleen aan een embleem op een zijgevel is het gebouw herkenbaar aandacht per bewoner kan worden gegeven. Daardoor komen hier nodig hebben en mensen die die zorg kunnen geven. Goede als verpleeghuis. nooit pyjamadagen voor. zorg en geen bureaucratische flauwekul.” 87 zo voor een beter nederland

Waarom wachten tot het misgaat? Krista van Velzen bezoekt succesproject Martin is één van de negen team­ leden van Discus en begeleider van Doris. Hij bevestigt de woorden van Van Velzen: “De nachtopvang is vol­ gestroomd, maar er kloppen steeds meer mensen aan. En wat mij be­ Alle daklozen treft mogen psychiatrische daklo­ zen in bepaalde situaties veel eerder worden gedwongen tot opname. Waarom wachten tot het mis gaat? Het is voor de mensen zelf vreselijk om zo over straat te gaan, zonder een huis perspectief en door iedereen uitge­ kotst.” Met verbluffende resultaten helpt Discus Amsterdam langdurige Zijn parlementaire bezoekster vraagt Doris hoe hij de gedwon­ daklozen met een verslaving of een psychiatrische stoornis. Het project gen opname voelde. “Eerst verzette bevredigt de belangrijkste behoeften van een dakloze. Een eigen woning ik me. Maar op een gegeven mo­ en als mens beschouwd worden. SP-Kamerlid Krista van Velzen nam ment komt het besef dat het anders moet. Een fase verder wilde ik weer er een kijkje. FOTOGRAFIE ARI VERSLUIS gewoon leven. Discus bood me de kans. De eerste dag in dit huis voel­ de ik me heel leeg en onwezenlijk. Wat moest ik nou? Ik kende het gevoel van wonen niet meer. Die stemming duurde een week, ik ging zelfs de straat weer op. Maar toen is Martin dingen met me gaan doen: spullen kopen voor het huis, finan­ ciën regelen, formulieren van in­ stanties invullen. Stapje voor stapje verder. Nu werk ik in een klein bedrijf als boekbinder.” Martin: “Er is weer perspectief. Ik ben trots op Doris. Hij is inmiddels financieel zelfstandig en ik ver­ wacht dat hij in de toekomst geheel zelfstandig kan functioneren zon­ der medicatie en methadon. Uitein­ delijk wordt hij dan voorgedragen bij de corporatie om zijn huis op eigen naam te krijgen”

Succes Van de veertig Discus-klanten die over de stad verspreid wonen gaat het met dertig redelijk tot goed. De Ex-dakloze Doris laat Krista zijn boekbindwerk zien. Hij heeft niet alleen een woning maar Anonieme bewoner: "Lang denk je dat andere tien hebben nog intensieve ook werk. Zijn verslaving is onder controle en wie weet komt het huis over een jaar op zijn naam. dit tijdelijk is. Dus richt je niet in" begeleiding nodig. Let wel, alle veer­ tig zijn ze meerdere jaren dakloos geweest, waren zorgmijdend en zijn Daar stond Doris dan. Sleutels in de hoorde stemmen, praatte in zich­ tie partner in Discus. Ze vonden el­ criminaliteit, schade door psychi­ vaak bekenden van justitie. Ze heb­ hand. In zíjn appartement. Hij kon zelf en raakte geïsoleerd. In het kaar in het model Housing First, dat atrisch gedrag en perspectiefloze ben het bovendien verprutst bij de het niet geloven; was dit een grap? jargon van hulpverleners was hij met succes in New York draait. De noodopvang. De cijfers komen uit andere hulpinstellingen. Vast wel, binnenkort gingen ze hem ‘zorgmijder’. Door een psychose werkwijze is simpel: geef een dak­ New Yorks onderzoek, maar er is Martin verklaart Krista van Velzen natuurlijk vertellen dat hij weer de kwam het tot een gedwongen op­ loze eerst een huis. Dan kan hij de geen reden aan te nemen dat het in het succes: “Wij beginnen het tra­ straat op moest. Maar dat gebeurde name. Het duurde drie maanden rust vinden om problemen zoals Nederland anders ligt. Een kind kan ject met een huis. Pas daarna gaan niet en een jaar later voelt de Kroa­ voordat Doris besefte dat behande­ verslaving, schulden en psychiatri­ uitrekenen dat een eigen woning we stapje voor stapje de problemen tiër met Nederlands paspoort zich ling goed voor hem was. Vervolgens sche blessures op te lossen. U leest geven goedkoper is. Géven is teveel opruimen en werken aan de toe­ nu één van buurtbewoners in het wilde hij méér. Het met twee man het goed: gewoon een woning ge­ gezegd: de cliënt van Discus betaalt komst. Zet je het huis aan het eind Amsterdamse stadsdeel Osdorp. gedeelde kamertje in de kliniek van ven. Krista van Velzen is één en al zo’n 230 euro (na aftrek huurtoe­ van de lijn, dan worden ze voortdu­ Vandaag heeft hij visite van Kris­ Jellinek/Mentrum begon hem te oor. Want ten eerste kan ze het niet slag) huur per maand. Krista van rend op hun fouten gewezen. Dat ta van Velzen. Het Kamerlid is op benauwen. Hij wilde wat (bijna) verkroppen dat in het rijke Neder­ Velzen: "Het kabinet zou met op­ stimuleert niet en daardoor haken werkbezoek bij Discus, de organisa­ élke dakloze wil: een huis. Dat kon land anno 2008 mensen op straat lossingen komen om de noden van ze weer af. Ook heel belangrijk is tie die Doris en 39 andere zorgmij­ geregeld worden. leven. Ten tweede weet ze als volks­ daklozen te lenigen. Ik kom veel dat we maar één voorwaarde stel­ dende daklozen aan een woning vertegenwoordigster heel goed dat op straat, praat met betrokkenen len: zorg dat je het huis behoudt. heeft geholpen. Hij vertelt dat hij Housing first een gemiddelde dakloze de samen­ en heb tijdens werkbezoeken­ in de Dus betaal de huur en wees de o drie jaar dakloos is geweest. Alsof Jellinek/Mentrum is samen met leving jaarlijks 75 duizend à 100 nachtopvang geslapen. Ik hoor dan mgeving niet tot last. Discus stelt buiten slapen nog niet erg genoeg opvanginstelling HVO Querido en duizend euro kost. Aan medische dat het bijna nergens is opgelost." de voorwaarde dat ze zich laten was, zat Doris aan de heroïne, woningbouwcorporatie De Allian­ zorg, politie, justitie, schade kleine budgetteren om zo de vaste lasten

Zelf aan de slag met de was… Bewoners worden, als ze dat willen, …en de aardappels. Vooral voor het huishoudelijk werk overdag Meer zorg voor dezelfde prijs. Iedere oudere met dementie kan in actief betrokken bij het dagelijkse werk in het huis. Het leven in het is het fijn dat Wiekslag Smitsveen kan steunen op een aantal Wiekslag Smitsveen terecht. Bewoners betalen niet meer voor de huis moet zo veel mogelijk op een leven in een normaal huishouden vrijwilligers. Vaak zijn dit mensen uit de buurt die wat vrije uren zorg dan voor de zorg in een grootschalig verpleeghuis, hoewel lijken. Dat maakt het leven hier herkenbaar. Bewoners kunnen dus over hebben of familieleden van mensen die in het huis wonen of de medewerkers wel veel meer zorg kunnen leveren. Dat is meehelpen met de afwas, het opvouwen van de was, of het schillen woonden en die graag nog een handje helpen. ook voor het personeel zelf positief: het ziekteverzuim onder van de aardappels voor het avondeten. medewerkers is zeer laag. tweede EDITIE • voorjaar 2008 98 te garanderen. De cliënt bepaalt Alle oplossingen van het cryptogram hebben, in ruime zin, iets met het politiek verder zelf welke vorm van onder­ bedrijf te maken. Onder de goede inzendingen wordt een boekenbon van €50,- steuning hij daarbij wil gebruiken. Politiek Cryptogram verloot. Mail uw antwoorden voor 1 augustus: [email protected] of stuur ze naar SP, Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam onder vermelding van prijsvraag ZO op de Deze ondersteuning kan gericht envelop. zijn op de deelgebieden sociale con­ tacten, wonen, justitie, gezondheid Horizontaal 2 Dat waar u aanspraak op kunt maken is niet krom (5). 5 Vierjaarlijks en dagbesteding. Discus behandelt voetbalevenement in de senaat (2, afk.). 8 Vergadering geeft een teveel aan eieren niet. Dit wordt overgelaten aan de (7). 10 Deze landsbestuurder schittert, maar heel klein (8). 11 Heeft ook post voor de behandelende instanties zoals Tweede Kamer (4). 14 Mede-grondlegger van de marxistische theorie; kende vreemde JellinekMentrum. taal (6). 15 De advocatuur staat op de toonbank (5). 16 Bakermat van de SP lijkt wel De begeleider van Discus houdt een rund (3). 17 Aan deze fluweelachtige stof willen volksvertegenwoordigers zich contact, maar verplicht niets. Kijk, nog wel eens hechten (6). 18 Hiermee kunt u stevig aanschaffen! (10). 20 Partij(dige) zo krijgt men het gevoel het leven vrucht (6). 22 Als staatshoofd nog steeds een klant (6). 23 Vocaal openbaar vervoer weer in eigen hand te nemen.” zou toegankelijk zijn voor kiezers met een strippenkaart en rood potlood (7). 25 De Amerikaanse president is in het oerwoud verzeild geraakt (4). 27 Tijdens verkiezingen brengen ze geluid voort (7). Schone lei Ook Remy (op verzoek gefingeerde Verticaal 1 Lobbyisten druk in de weer (12). 3 Het resultaat van de onderhandelingen naam) wordt begeleid door Mar­ is ongeveer nul (3 of: 2,1; afk.). 4 Met dit plaatsbewijs heeft u toegang tot de verkie- tin. Zijn tweekamerflat is duidelijk zingen (10). 6 Het meubelstuk wordt in elkaar gezet, na de verkiezingen (16). 7 In in de jaren zeventig opgeknapt. Hij Engeland is ‘of’ een ondernemingsraad (2, afk.). 9 Financiële instelling geeft etenswaar zegt: “Weet je dat pas na een jaar als rente (11). 12 Beleidswens staat als mikpunt op het voetbalveld (4). 13 Jongeren het gevoel gaat doordringen dat ik hebben kleur gekregen in de SP (4). 19 Publieke zitplaats in de Tweede Kamer waar hier kan blijven? Daardoor heb ik ook voetbalfans kunnen plaatsnemen (7). 21 Dit lichaamsdeel heeft het niet breed nooit iets gedaan aan opknappen (3). 24 Minister van financiën ziet door de bomen zichzelf niet meer (3). 26 Het parket en gezellig maken. Er blijft iets dat is van mening veranderd (2, afk.). zegt: dit is tijdelijk.” Remy is ex-gedetineerde. Hij is 48 De winnaar van “Wie zei wat?” (weekend Parijs) is jaar en heeft met tussenpozen een derde van zijn leven achter de tra­ Willy Kaldenhoven uit Valkenburg (L.) lies gezeten. Zat hij niet achter de tralies, dan zwierf hij over straat en Het cryptogram (boekenbon 50 euro) is gewonnen door: sliep onder de hemel. Had hij wél T. van Poelgeest-Krieger uit Haarlem geld, dan dook hij wel eens een hotel in. Maar meestal ging het geld op aan heroïne. Natuurlijk, hij wilde het graag anders maar voelde sudoku zich opgesloten in de beruchte cir­ kel: geen geld? Dan geen woning. Geen woonadres? Dan geen uit­ oplossingen cryptogram NU-krant januari 2008 kering. Krista van Velzen vraagt wat hem Horizontaal 3 Partijprogramma; 8 Inspraak; 9 Kant; 11 Senaat; 12 Loon; zou hebben geholpen. “Het had ge­ 13 Zetel; 16 AZ; 17 SP; 18 Vicepremier; 19 Prins; 22 Voorstem; 23 Blok; holpen me te vragen wat ik nodig 24 Lijst; 25 Bedrijfsleven; had om uit het criminele circuit te Verticaal 1 Klokkenluider; 2 Splinterpartij; 4 Topsalaris; 5 Paars; 6 AMA; blijven. Had ik gezegd: een huis, 7 Motie; 9 Klassenstrijd; 10 Poldermodel; 14 Werk; 15 Kamerbreed; 20 Nota; opleiding, werk en nazorg. Vroeger 21 Lobby; was ik machinebankwerker. Ben ik straks van de medicijnen en metha­ don af, dan kan ik misschien weer werk vinden. Dankzij Discus heb ik Boekentip van ronald weer een eigen plek en toekomst­ kans. Ik kan weer met een schone Ronald van Raak, SP-Kamerlid: Het Bureau van J.J. Voskuil. Dit is het lei beginnen. Ik word weer voor vol dikste boek, 5.000 bladzijden in zeven delen, het saaiste boek, maar ook aangezien. Zonder stigma op mijn het leukste boek dat ik ken. Het gaat over een wetenschappelijk instituut voorhoofd.” waar mensen zinloze papieren verzamelen en ongelezen artikelen schrij­ Aan het eind van het werkbezoek ven. Politiek kan heel spannend zijn, maar soms verdrink je als volksver­ is Krista van Velzen onder de in­ tegenwoordiger in de ambtelijke papieren. Als ik zo’n ‘bureau-moment’ druk. Als zelfs deze klanten met de voel aankomen, gooi ik alle stukken weg en ga ik mensen opzoeken om nodige begeleiding er in slagen een te onderzoeken wat er echt aan de hand is. nieuw leven te beginnen, dan moeten we al die andere dak- en thuislozen toch ook wel iets meer filmtip van ronald kunnen bieden dan tijdelijke opvang?” Ronald van Raak, SP-Kamerlid: De films waar ik het meeste naar uitkijk zijn die over Harry Potter. Dat had ik ook met de boeken. Nog nooit eerder bleef ik ’s nachts op om een boek uit te lezen. De films wil ik ook meteen tekst anthonie vermeer zien. Ik ben als volwassen man verslaafd aan deze kinderfilms. Misschien Bezoek voor de gein fotografie ALEX WOLF komt dat door de gedachte dat naast deze wereld ook nog een andere wereld bestaat, in dit geval bevolkt door tovenaars. De regering van die andere wereld kent ook een minister van Magie. Wie zou dat zijn? WWW.NUISDETIJD.NL Toch Jan Peter Balkenende?

Leuk de eendjes voeren. Het personeel van Wiekslag Smitsveen De hobby’s van thuis. De bewoners worden gestimuleerd zich Zelf boodschappen doen. De kleine dagelijkse boodschappen, probeert bewoners zo veel mogelijk in contact te houden met de bezig te houden met de hobby’s die zij thuis hadden. Voor sommige bijvoorbeeld voor het avondeten, proberen de medewerkers vaak buurt waarin zij leven. Dat betekent dat met de mensen die goed bewoners is dat tekenen, voor andere muziek luisteren. Alles hier is met de bewoners samen te doen. Omdat het huis relatief ruim in ter been zijn wandelingen worden gemaakt, bijvoorbeeld om de erop gericht mensen ondanks hun dementie een waardige oude dag het ondersteunend personeel zit, kan één medewerker op stap eendjes te voeren in het park. te bezorgen.”Zo zou het in heel Nederland moeten zijn,” zegt met één bewoner. De buurt-super is om de hoek. Agnes Kant.

Fotografie berry stokvis tekst Daniël peters 109 zo voor een beter nederland Agnes Kant over tien jaar knokken in de Kamer

Agnes Kant zit deze maand precies tien jaar in de Tweede Kamer. De cultuur in Den Haag zat haar vaak in de weg, maar nooit paste ze haar werkwijze of ambities aan. “Als mensen de feiten niet willen zien, druk je ze er met hun neus op.”

Je zit nu tien jaar in de wil mensen confronteren met de Tweede Kamer. Begint de werkelijkheid. Ik ben geen echte de­ politiek je niet te vervelen? bater, ik laat het liefst Het is strontvervelend, soms. De direct zien hoe de zaken ervoor processen hier zijn vreselijk traag. staan om vervolgens te zeggen: “Nu Je zou hopen dat als iedereen weet gaan we het oplossen!” In het begin dat iets niet goed gaat en dat het werd dat totaal niet begrepen door anders kan, er snel een oplossing andere Kamerleden. Ik vertelde in komt. Zo werkt het hier niet en de Kamer in alle oprechtheid wat daar word ik soms knettergek van. voor toestanden ik was tegengeko­ “Ik schei er mee uit,” denk ik dan. men in verpleeghuizen en kreeg Maar de volgende dag kom je weer vervolgens het verwijt dat ik “poli­ mensen in de thuiszorg tegen en tiek wilde scoren op bejaarden die verander je weer van gedachten, in hun eigen poep lagen”. Ik was want iemand moet het toch zeggen verbijsterd, het bleek in de Kamer in Den Haag. De strijd tegen mis­ allemaal te gaan om elkaar vliegen standen in de zorg en voor de af te vangen en niet om het oplos­ mensen die zich daar uit de naad sen van problemen in het land. werken, verveelt me nooit. En gelukkig hebben we af en toe Wie is de politicus die je het succes, dat houdt je ook op de been. minst mag in de Kamer? Op aandringen van de SP komt de Dat is een moeilijke vraag. Ik heb staatssecretaris met een plan om niet snel een persoonlijke aversie de bouw van buurtverpleeghuizen tegen mensen. Je hebt mensen die te stimuleren. Door de SP kunnen zijn je politieke tegenstander, bij de cliënten voortaan kiezen of zij een VVD Van Miltenburg bijvoorbeeld, thuiszorgwerker met een vast daar voer ik harde debatten mee, contract of een alfahulp willen, maar daar kan ik het op persoonlijk waardoor de thuiszorgwerkers veel vlak prima mee vinden. minder vogelvrij zijn. Daar doen we het toch voor. Je hebt twee dochters, van 15 en 17. Gaan die ook de politiek in? Dochters Anna, links (17) en Lisa, rechts (15), hebben nu de leeftijd waarop Agnes Kant dwars was en Dat denk ik niet, ze vertonen nog een hekel had aan school. geen enkele neiging. Mijn oudste dochter Anna is pas lid geworden ‘Als puber was ik van de SP. Als we het over bepaalde dwars. ’s Avonds onderwerpen hebben, merk ik gelukkig dat ze politiek wel goed klom ik het raam zitten. Dat hebben we Lisa en uit om op straat Anna ongemerkt toch mee kun­ Altijd allergisch nen geven.­ Maar dat wil niet zeggen te hangen.’ dat ze hun leven direct aan de poli­ tiek moeten wijden. Overigens zou ik het vreselijk vinden als ze zich En als het nodig is, voer je actie ­zouden aansluiten bij een andere voor onrecht buiten het parlement. club. Dan is er iets mis gegaan in de Nou, lukt het niet met het stellen opvoeding. van vragen, het aanvragen van Wilde jij op die leeftijd al de klassen rond en dan zitten er van gebeurt helaas nog steeds, werden debatten, het blijven wijzen op de Hoe was jij toen je zo oud was politiek in? die jonge gasten bij die vragen: kinderen bijvoorbeeld uitgelachen verhalen uit de praktijk in de als je dochters nu? Nee, helemaal niet. Ik heb er eerlijk “Wat moet ik doen om Kamerlid te en uitgescholden omdat ze goed­ Tweede Kamer, dan zijn soms Ik was dwars, maar met mate. Ik gezegd nooit van gedroomd of naar worden?” Dan antwoord ik altijd kope kleren droegen, van Zeeman hardere middelen nodig. Daarom had een hekel aan school, maar ik gestreefd politicus te worden, dat is dat ze moeten beginnen met níet en Wibra. Die werden dan zebra­ hebben we dat confronterende zorgde dat ik alles net haalde, om­ me echt overkomen. Ik ben me pas te bedenken dat ze Kamerlid wil­ kinderen genoemd. Daar kon ik tv-spotje gemaakt, waarin de dat ik wist dat ik anders nog langer aan het eind van mijn studenten­ len worden. Kamerlid worden moet woedend om worden. 85-­jarige actrice Mieke zich ont­ op school zou moeten blijven. En tijd actief met politiek gaan bezig­ geen doel zijn, het kan een gevolg kleedt voor heel Nederland. Dat was naar mijn ouders toe was ik knap houden en dat kwam vooral omdat zijn van hoe je je opstelt in je leven. En die afkeer van onrecht, schokkend, maar het werkte. Het opstandig. Ik besodemieterde de ik een mening had over bepaalde die emotie, toon je ook voort­ bracht de problemen in de thuis­ boel geregeld. ’s Avonds het raam zaken en vond dat daar iets mee Maar was je volledig a-politiek durend in de Tweede Kamer. zorg goed onder de aandacht en uitklimmen om uit te gaan en dan moest gebeuren. Toen kwam ik bij in je jeugd? Klopt. Goed voorbeeld is die keer leidde tot de eerste stappen van een stapeltje kleren onder je dekens de SP terecht en rolde ik eigenlijk Nou ja, ik ben wel altijd allergisch dat ik me in het vragenuur over de het kabinet in onze richting. leggen zodat het leek alsof je in bed van het één in het ander. geweest voor iedere vorm van verpleeghuizen liet ontvallen dat ik lag. Tot laat op straat hangen, dat Zo hoort het trouwens ook te onrecht, maar dat zette ik toen niet me oprecht schaamde voor de situ­ Mijn motto is: alleen de waarheid kan soort dingen. gaan, vind ik. Soms leiden we in om in enige politieke ambitie of zo. atie daar. “Terwijl ik uit alle macht het onrecht tarten. Zo werk ik ook, ik het Tweede-Kamergebouw school­ Bij mij op school vroeger, maar het probeer er iets aan te doen, schaam tweede EDITIE • voorjaar 2008 1011 AGNES

ik me kapot," zei ik. Want het is de optredens van de band van mijn toch belachelijk dat wij er in dit man, The Original R&B Soul Show, land niet in slagen mensen op een ‘Die vreselijke liefst met vrienden. Hij speelt nu waardige manier oud te laten bureaucratie voornamelijk in theaters en op worden? Dat er mensen zijn die stadsfeesten. Dan ga ik echt uit niet uit bed worden geholpen of heeft de zorg mijn dak. Andere theaterbezoekers koud eten krijgen? ontmenselijkt.’ denken vaak dat ik ben ingehuurd om sfeer in de zaal te brengen, Is het echt zo slecht gesteld omdat ik meestal op de voorste rij met de zorg in Nederland? zit en als eerste begin te dansen. Onlangs sprak ik met een echtpaar zou je dan kunnen investeren in Vroeger ging ik heel vaak met dat net als ik uit Doesburg komt. meer handen aan het bed en betere vriendinnen dansen. Maar nu De man was terminaal ziek en arbeidsvoorwaarden. herkennen veel mensen me en dat Ik zou iedere dag willen hardlopen, maar het lukt me nu drie kreeg speciale intensieve thuiszorg. Maar wat belangrijker is: door te is soms wel lastig. Komt er iemand à vier keer per week een uurtje, dan ren ik een kilometer of 13. Na drie maanden zorg belde een snoeien in de regels en de papier­ op je af die vraagt: “Bent u Agnes Het liefst loop ik thuis mijn vaste ronde, op de Posbank, dat is zo’n administratief medewerker van de molen maak je de zorg menselij­ Kant?” Dan zeg ik wel eens: “Van­ 18 kilometer. Heel af en toe loop ik mee in zo’n prestatieloop. thuiszorgorganisatie op dat de zorg ker. Bijvoorbeeld zoals dat nu al is daag niet.” En dat wordt dan arro­ Meer dan een halve marathon loop ik nooit. Een marathon vind zou worden stopgezet. Het kwam in de kleine buurtverpleeghuizen. gant gevonden, terwijl ik gewoon ik gewoon zonde van mijn tijd. Dan zie ik meer uitdaging in het erop neer dat de man niet snel Dat zijn gewoon huizen waar twaalf even wil ontspannen en dansen. sneller lopen van een kortere afstand. Vorig jaar liep ik de 15 kilo­ genoeg was doodgegaan, zijn tijd mensen wonen en waar verplegend meter van de Posbankloop in een uur en negen minuten. Dat was was op. Daar word ik koud van. personeel normaal tijd en vrijheid Bewegen is dus ontspannen best oké, vond ik. Hoe ver ben je heen, hoe ver ben je heeft om samen met mensen te ko­ voor jou? in een systeem weggezakt dat je dat ken, boodschappen te doen of wat Ja, als ik ontspan zonder te tegen iemand in die toestand durft dan ook. bewegen, val ik gewoon in slaap. te zeggen! Die vreselijke bureau­ Die vrijheid is hartstikke belang­ Maar ontspannen in de zin van cratie heeft de zorg voor een groot rijk om dat werk goed te doen. Een mijn gedachten verzetten, daar deel ontmenselijkt. thuiszorgwerker moet zelf kun­ moet ik voor in beweging zijn: in nen bedenken: “Vandaag ga ik naar de sportschool, hardlopen of dan­ Wat moet er anders in de zorg? ­meneer Pieterse, die heeft wat ex­ sen. Muziek is daarbij ook steeds verwerken geslagen en ik dacht: wij er niet waren geweest om mis­ Laat ik voorop stellen dat er in tra aandacht nodig want het is een belangrijker. Ik loop drie à vier keer “Dat hebben we gehad, het was standen aan te kaarten. Ik denk dat ieder geval niets hoeft te verande­ jaar geleden dat zijn vrouw is over­ per week hard en daarbij luister ik ­verdrietig, maar nu is het klaar.” de SP een grote factor van beteke­ ren aan de inzet van de mensen op leden.” En dan moet niet iemand sinds kort naar een mp3-speler. Maar dat was het niet. Twee maan­ nis is geworden in de Nederlandse de werkvloer, aan het bed. Het is van boven met een papier staan den na zijn dood durfde ik voor het politiek. En mijn uitdaging is die fantastisch om te zien hoe gemoti­ zwaaien van “Pieterse krijgt een Wat voor muziek staat eerst weer dat nummer op te zet­ betekenis iedere dag groter te veerd verplegenden en verzorgen­ kwartier zorg en niet meer”. daarop dan? ten, in de auto. Ik heb me toch een maken. Ik heb het gevoel dat dat den in Nederland ondanks alles Dat wisselt heel erg. De muziek potje zitten janken, een uur lang, ik ook nog steeds lukt. Ik heb in tien hun werk doen. Wel moeten we af En ze moeten een beter van mijn man, maar ook Bløf, Amy moest de auto langs de kant van de jaar Kamer geen periode mee­ van heel veel bureaucratie, het salaris krijgen, toch? ­Winehouse, U2, van alles. Ik train weg zetten, het hield maar niet op. gemaakt waarin we stilstonden. Er papierwerk, het georganiseerde Mijn oudste dochter heeft onlangs veel rond de Posbank, op de Toen had ik het pas verwerkt. Nu waren tijden van stormachtige Altijd allergisch wantrouwen. Nu wordt bijvoor­ een tijd in de thuiszorg gewerkt. Veluwe niet zo ver van mijn huis. kan ik dat lied gewoon horen groei en van wat rustiger vooruit­ beeld in de thuiszorg eerst door een Weet je dat ze daar minder ver­ En ik vond altijd dat ik daar geen en dan raakt het me wel, maar is gang, maar stilstand heb ik niet kantoor bepaald wat voor zorg diende dan ze kan verdienen met muziek mocht luisteren omdat je het een herinnering. opgemerkt. iemand nodig heeft, dan moet een ­vakken vullen in de supermarkt? Er in de bossen toch de natuur, de Mijn ambitie is ook om aan zo veel zorgmedewerker­ precies bijhouden zijn vrouwen die fulltime thuiszorg ­vogeltjes moet horen. Maar als je Wat wil je nog bereiken in mogelijk mensen binnen de partij voor onrecht hoeveel van die zorg is geleverd, verlenen en die aan het eind van daar een gevoelig nummer luistert, je leven? over te dragen wat ik heb geleerd wat vervolgens weer wordt gecon­ de maand met 1100 euro thuisko­ je lichaam beweegt en die weidse Mijn ambitie is de SP nog beter te in de politiek en op die manier de troleerd en waar zij verantwoording men. Dat is dus helemaal niets! En mooie Veluwe voor je ziet, dat is de maken en niet alleen in de strijd SP sterker te maken. Binnenkort over moeten afleggen. Allemaal kabinet en managers in de thuis­ ultieme combinatie. voor goede en menselijke gezond­ begin ik met mijn tweede klas van omdat niet het vertrouwen bestaat zorg vinden dat daar dan nog wel heidszorg, maar ook voor kwalita­ aanstormende talenten die ik ga dat thuiszorgwerkers zelf wel kun­ wat af kan. Dan denk ik: wat is dit Is er een nummer dat je erg tief goed onderwijs bijvoorbeeld. opleiden. Het werken met zo’n nen inschatten wat voor zorg nodig voor land! Daar zou je mee aan aanspreekt? Wat veel mensen overigens ver­ groep geeft me enorm veel ener­ is en voor hoe lang. moeten komen bij de politieagen­ De Weg van Guus Meeuwis. Ik ben geten is dat we ook al heel veel gie. Om te zien dat de dingen die ten, de mensen in de kleinmetaal of geen fan van Meeuwis, maar mijn ­bereikt hebben. Ik bedenk wel eens je meegeeft echt aankomen, om te Maar zo’n bureaucratisch de vrachtwagenchauffeurs. Ik weet broer Alex was dat wel en dat num­ hoe Nederland er uitgezien zou zien dat die mensen echt groeien circus kost toch miljoenen? zeker dat de A12 hier in Den Haag mer hebben we op zijn crematie hebben als de SP er de afgelopen en steeds beter worden. Dat is Ja. We hebben wel eens onderzocht morgen geblokkeerd is als we een een paar jaar geleden gedraaid. twintig jaar niet was geweest. We geweldig. wat er in de gehele gezondheids­ loonvermindering zouden vragen Heel lang vond ik het heel moei­ hebben de afbraak van de publieke zorg, dus in thuiszorg, de zieken­ van de chauffeurs. Maar bij deze lijk om ernaar te luisteren. Ik had sector aan de orde gesteld, de toe­ huizen en verpleeghuizen aan vrouwen staat heel Nederland toe een leidende rol bij het organiseren name van de marktwerking en de tekst Daniël peters en onnodige bureaucratie bestaat. te kijken. van zijn afscheid, praatte de plech­ gevolgen ervan, de megasalarissen bert voskuil Als we de tien duurste bureaucra­­ tigheid voor de crematie ook aan van allerlei topmanagers in Neder­ fotografie charlotte akkermans tische processen zouden schrappen, Maar jij niet. Hoe kun jij elkaar. Ik had dat samen met hem land. Er is van alles mis in de zorg, en dat kan, zou je een miljard per ontspannen? en mijn schoonzus in elkaar gezet. bijvoorbeeld, maar ik denk dat het jaar kunnen besparen. En dat geld Ik ga een paar keer per jaar naar Daarna ben ik eigenlijk pas aan het een veel grotere bende zou zijn als 1211 zo voor een beter nederland PvdA-staatssecretaris geeft SP-wethouder DON complimenten

HANS-MARTIN DON

belangrijk voor de toekomst.” Hij krijgt van alle kanten pluimen. SP-wethouder Hans-Martin Don den een Wmo-commissie in met álle raadsfracties. Dan zie je dat Een breed gedragen beleid heeft is nu twee jaar bestuurder in Eindhoven, met onder meer Finan- iedereen het beste wil voor de men­ vast een laag SP-gehalte. ciën en Welzijn in zijn portefeuille. Dus ook de Wet maatschappe- sen over wie de Wmo gaat. Daarin “Integendeel. We luisteren naar maakt links of rechts niet zoveel de mensen die zorg behoeven. We lijke opvang. Deze wet verlegde de verantwoordelijkheid van diverse uit, zodoende konden we beleid betrekken de mensen erbij die de vormen van sociaal-maatschappelijke zorg (zoals de huishoudelijke voeren waar iedereen achter staat. zorg leveren. Zíj moeten het samen zorg in de thuiszorg) van het Rijk naar de gemeenten. Menig wet- Concrete voorbeelden: we inves­ doen en zíj weten waarover het teerden in vrijwilligers, maakten de gaat. Veel inbreng van de mensen houder ligt wakker van de Wmo, maar Don wist de klippen te om- zorg laagdrempelig en hebben flink zélf, vind ik juist heel erg des SP’s.” zeilen.. met het Rijk onderhandeld. Na een inventarisatie van zorgbehoeften in Klopt het dat staatssecretaris de gemeente bleek Eindhoven veel Bussemaker advies aan je vraagt Hans-Martin Don, je beheert Aha, tóch de luxe van een lijk te werken en de gemeentelijke te weinig geld te krijgen. Ik heb aan en rondvertelt hoe goed de ook financiën… zo kan iedereen zak geld! uitgaven te beheersen. Een bewuste de bel getrokken. Eerst tevergeefs. Wmo in Eindhoven loopt? wel scoren op de Wmo! “Oké, ’t maakt het wat makkelijker.­ keuze was om in ons armoedebeleid Maar toen ik de Vereniging van Ne­ “Ja. En dat mag van mij. Laat een “Dus je denkt dat ik lekker uit de Maar ik sta erop dat we kritisch te investeren: de bedragen van de derlandse Gemeente opriep om de PvdA-staatssecretaris maar de lof­ financiële snoeppot kan graaien om naar onze uitgaven kijken. Ik vind inkomensondersteunende regelin­ Wmo maar niet in te voeren, wilde trompet steken over het werk van mijn eigen terreinen te bekostigen? dat gemeenschapsgeld effectief gen zijn hoger geworden en er staatssecretaris Bussemaker wél iemand van de SP.” Zo werkt het niet, hoor.” besteed moet worden. Daarom leg­ komen nu meer mensen voor in praten. We kregen voor de regio gen we onszelf regelmatig bezuini­ aanmerking. Terecht dus dat de 3 miljoen euro extra voor de huis­ Heeft ze je al gevraagd PvdA’er Je kunt toch lekker de gemeen- gingsmaatregelen op om geld vrij FNV een paar weken geleden Eind­ houdelijke zorg, en voor Eindhoven te worden? tebelastingen verhogen? te maken voor nieuwe initiatieven. hoven uitriep tot meest sociale stad bijna zes en een halve ton. “Nee. Maar mensen zeggen wel “Dat zeg je zeker omdat ik links De Wmo geeft kans zoveel mogelijk van Nederland! De ambtenaren bij We konden met de thuiszorg goede eens dat ze me geen SP’er vinden. politicus ben? Dat eeuwige fabel­ mensen goede voorzieningen de “sociale dienst” verdienen hier­ prijsafspraken maken. Zij en wij Vervolgens komen de vooroordelen: tje dat links altijd maar de belas­ en zorg te bieden en ze betrokken voor ook een pluim.” hebben elkaar nodig, dus hebben ik kan toch niet passen bij die club, ting wil verzwaren klopt niet. Maar te maken, en dat kan van geld dat we een fatsoenlijke uurprijs afge­ want ik ben vrijdenkend, zelfstan­ goed, Eindhoven is financieel heel we hebben bespaard op bureau­ Nou, kom op met dat succes­ sproken voor de hulp die ze bieden. dig, praktisch, verstandig en nuch­ gezond. Voor mijn aantreden en cratie en gebrek aan doelmatig­ geheim van jouw Wmo-beleid. Zodat er dus gelukkig geen werkers ter. Dat zijn de meeste SP’ers, zeg zéér tegen de zin van de SP heeft heid.” “Geheim? Dat heb ik niet. En ook in de thuiszorg ontslagen hoefden ik dan. En ja, ik draag wel eens een de gemeente het energiebedrijf geen toverformule. Ik heb vanaf het te worden of te worden bezuinigd pak. Soms zelfs een stropdas.” verkocht. Als wethouder houd ik Dus als financieel wethouder begin de Wmo a-politiek proberen op hun arbeidsvoorwaarden, zoals me nu aan een besluit dat eerder ben je de boeman? te organiseren. Met succes. Dat elders soms gebeurt. Er is in alle door de gemeenteraad is genomen. “Nee, zo werk ik niet. Ik zei net wíj. betekent: goed praten met alle redelijkheid overlegd, waardoor er tekst Anthonie Vermeer Het geld is er en dat moeten we Want het gaat op basis van collegia­ betrokken partijen; op de eerste nu onderling vertrouwen is. Dat is duurzaam en verantwoord liteit en consensus. Het hele college plaats met de mensen die de voor­ gebruiken.” staat erachter om zo efficiënt moge­ zieningen nodig hebben. En we stel­

ZO. WAT WEET JIJ VAN POLITIEK? lievelingsdier van krista Krista van Velzen, SP-Kamerlid: "Mijn lievelingsdier is met de stip de kat en Doe de zelftest en check je kennis al haar niet gedomesticeerde wilde voorouders. Panters, bergkatten, lynxen, luipaarden, cheeta’s, jaguars. Prachtige beesten met kracht en 1. Hoe heten de Eerste en door het Amerikaanse m Dat klopt niet. snelheid, meesters in het onbekommerd luieren en soezen. Zelf heb ik Tweede Kamer samen? Institute for Public Integrity m Nee, je moet je halve salaris thuis een katertje. Overdag jaagt hij op vogels, klimt in bomen en neemt m Staten Generaal m Dat is een bewering van afstaan. zandbaden in de zon. ’s Avonds slaapt hij op een kussen of kruipt op m Raad van State Vladimir Poetin schoot. Ik gun iedereen in Nederland zo’n mooi leven als mijn katertje. m Het Haagse pluche m Een dronken uitspraak van 8. Een maatschappij waarin Laatst heb ik een nacht in de daklozenopvang van het Leger des Heils door­ Berlusconi. menselijke waardigheid, gebracht. Zo’n opvang zit vol met mensen die eigenlijk ziek zijn. En die 2. Bij welke partij deed Emile gelijkwaardigheid en solida­ toch de hele dag op straat doorbrengen. Er zijn in Nederland nog vele Ratelband in 2003 een gooi 5) Vrouwen mogen in Nederland riteit centraal staan. duizenden daklozen, bizar dat we dat niet zouden kunnen veranderen in naar het lijsttrekkerschap? naar de stembus sinds… m Dat zijn de drie kernpunten zo’n rijk land. Onlangs was ik op werkbezoek bij Discus (zie pagina 8, een m Leefbaar Nederland m 1900 van de Socialistische Partij. organisatie die indrukwekkend succes behaalt met verslaafde en psychia­ m De Tsjakka-partij m 1919 m Dat is het parool van de trische daklozen. Ze geven hun cliënten een woning en krijgen het zo voor m Nederlandse Bond van m 1 april 2008 Franse revolutie. elkaar om de ergste zorgmijders te laten kiezen voor een nieuw leven. Als Belastingbetalers m Een prachtige zin uit de dat al lukt met ‘lastige’ klanten die het overal hadden verbruid, moeten 6. De SP is nu de derde partij musical Les Miserables we alle andere daklozen toch zeker wel iets meer kunnen bieden dan 3. De ambtswoning van van Nederland. tijdelijke noodopvang?!” de Premier heet… m Dat klopt, alleen CDA en 9) Hoeveel zetels heeft de m Het Catshuis PvdA hebben meer leden. Tweede Kamer? m Yab Yum m Dat klopt niet, de VVD is ook m 150 m Het socialisme m Het Kabinetsappartement groter. m 100 m Het liberalisme 6-7 Mooie score! Je hart zit links. m Nee, door de wildgroei bij de m Veel te veel, want ze zijn m Domino Day Je stem ook? 4. Bush heeft 935 maal gelogen partij van de Dieren heeft die altijd leeg. over de aanwezigheid van nu brons. behaalde punten 0-5 Blijf je informeren over massavernietigingswapens 10) Ferdinand Domela 8-10 Je bent een kenniskanjer. Voor politieke zaken. Het gaat over jou! in Irak en over de Irakese 7. Lid zijn van de SP kan al Nieuwenhuis was in jou kent de politiek geen geheimen Volg het nieuws en laat contacten met Al Qaida. vanaf € 5,- per kwartaal. Nederland grondlegger meer. Bovendien zit het hart bij jou je niks wijs maken.

m Dat is officieel vastgesteld m Dat klopt. van… op de goede plek! Oplossing: op alle vragen is het eerste antwoord steeds het juiste. het steeds antwoord eerste het is vragen alle op Oplossing: tweede EDITIE • voorjaar 2008 1213

Nathalie de Rooij, op werkbezoek­ bij het pleincollege De Burgh in Eindhoven, haalt haar schouders ‘Zullen we op als dit rijtje voorbijkomt. “Ja, er zijn in het verleden verkeerde keu­ haar houden?' zes gemaakt, waardoor leerlingen vraagt de te veel theoretische vakken krij­ gen, terwijl ze het liefst met hun directeur. handen aan de slag gaan. Ja, er zijn De leerlingen: massascholen­ waarin leerlingen verzuipen. En ja, het is voor een 'Yes!’ leerling weinig stimulerend als je zelfs mét diploma nog geen start­ kwalificatie hebt. Maar gelukkig zijn er scholen zoals deze. Waar leuk, maar koken voor wijkbewo­ betrokken docenten hun nek uit­ ners is voor de leerlingen natuurlijk steken voor de leerlingen. Waar het allerleukst.” nieuwe dingen bedacht worden Maarten de Veth: “Voor de leer­ en wordt geëxperimenteerd.” De lingen is het goed om aan echte Rooij weet waarover ze praat, ze projecten te werken. Dan zie je ze gaf zelf Nederlands aan het vmbo. groeien. Zo moest een aantal leer­ “Ik heb er geweldige jaren gehad, lingen een presentatie bij ABN- het is prachtig om mensen te zien ­AMRO houden. Een omgeving waar groeien. En er zitten wel degelijk ze normaal gesproken niet vaak zeer getalenteerde­ en creatieve leer­ komen. Dan zie je ze keurig gekleed lingen op het vmbo.” verschijnen en een presentatie hou­ Dat ze gewend is met leerlingen om den die klinkt als een klok. Dan ben te gaan blijkt als ze het lokaal van ik waanzinnig trots en voelen zij elektrotechniek instapt. Ze loopt zich geweldig.” ­direct naar een paar jongens toe, die eerst wat onwennig reageren, Nathalie de Rooij zat in de commis­ Nathalie de Rooij bezoekt het Pleincollege maar al snel enthousiast vertellen sie Dijsselbloem die het onderwijs­ waar ze mee bezig zijn. Directeur stelsel kritisch doorlichtte op Maarten de Veth bekijkt het met onder meer het functioneren van een glimlach. “Die zou een goeie het vmbo. De Rooij: “De kritiek zijn voor ons.” die het onderzoek boven haalde, Een school om was voor mij heel herkenbaar. De wijk in de school Veranderingen werden overhaast Maarten de Veth is sinds vijf jaar doorgevoerd­ zonder leraren te raad­ directeur van De Burgh. De school plegen. Er was te weinig geld.” is relatief klein met 400 leerlingen­ verliefd op en 50 docenten en staat aan de Weemoed rand van een volkswijk. Zijn ada­ Nathalie de Rooij en Maarten de gium, de leerlingen zoveel mogelijk Veth staan in het meeting point, als in contact brengen met de echte De Veth vertelt dat hij in september praktijk en de wijk de school bin­ overstapt naar een vmbo/havo/vwo- te worden… nenhalen, lijkt te lukken. Sinds school met 2600 leerlingen. “Een een paar maanden bezit het col­ uitdaging,” zo noemt hij het, maar lege een meeting point waar bedrij­ je ziet hem nú al met weemoed om De garagehouder brengt er zijn afdankertjes. De leerlingen maken ven, wijkbewoners en organisaties zich heen kijken. “Er is hier nog bankjes en speelgoed voor de wijkvereniging. En omdat woningbouw­ hun orders kunnen plaatsen. Lekke ­zoveel mogelijk. Stel je voor dat we band? Speelgoed nodig? Website? zouden kunnen samenwerken met vereniging Trudo de wijk renoveert, kunnen buurtbewoners er Kapotte auto? De klanten worden een crèche en een verzorgingshuis ’s avonds voor vijf euro een warme hap halen. Niet gek voor een ontvangen door een receptionist en hier in de buurt. Dat zijn pas mooie bevraagd door een account mana­ praktijkplaatsen. En wat dacht je school die vijf jaar geleden nog op de nominatie stond om te worden ger, onder het oog van een begelei­ van een klusbus voor de wijk?” gesloten. SP-Tweede Kamerlid Nathalie de Rooij over Pleincollege dend docent. Vervolgens gaan de ­Nathalie knikt. Zij heeft geen ­opdrachten de school in. De website­ enkele moeite zijn droom te volgen. De Burgh in Eindhoven: “Een school om verliefd op te worden.” wordt gemaakt door de afdeling ICT, de lekke band geplakt en de Bij elektrotechniek zit Niels auto gemaakt door voertuigentech­ ­Numans alleen aan een tafeltje. niek. Nathalie de Rooij: “Dit past Om hem heen wordt gelachen en In het lokaal voertuigtechniek gepruttel en gejuich. Hij werkt. Bloks (15) en Remy Janssen (16) helemaal binnen de visie van de SP; druk heen en weer gelopen. Maar staan een paar auto’s, waarvan Nathalie de Rooij informeert hoe lachen breed. mensen met elkaar in contact bren­ Niels blijft geconcentreerd over zelfs een leek kan constateren dat lang ze erover hebben gedaan. Trots gen, jong en oud, arm en rijk. Neem zijn schrift gebogen. “Weet jij wat het niet om de nieuwste modellen klinkt het: “Binnen een week, en hij Het vmbo is een afvoerputje, je bijvoorbeeld de maaltijden voor de dit is? Dit is nou een schematische gaat. Het lokaal is licht en het ruikt heeft wel drie jaar stilgestaan.” De leert er niks, de scholen zijn te wijkbewoners, nu de corporatie weergave van een trafo. Gaaf hè?” er een beetje naar olie. Twee Rooij vraagt wat ze van hun school groot en er zitten alleen maar kans­ renoveert. Mooier kun je het niet Nathalie de Rooij knikt, maar wordt jongens buigen zich in een hoekje vinden. “Hartstikke goed, want de arme leerlingen. Daar moet je kind hebben. Kookles is leuk, samen je afgeleid door andere jongens, die over een motorblok. Er klinkt docent is nooit chagrijnig.” Paul niet naar toe. SP-Tweede Kamerlid zelf bereide maaltijd opeten is ook haar meeslepen naar een muur met leidingen. Ze heeft ze inmid­ dels allemaal om de vinger gewon­ den. “Zullen we haar hier houden?” vraagt De Veth. De blonde jongens­ Badmuts- koppen knikken enthousiast: “Yes!” tekst Anneke verbraeken politiek werkt fotografie Alex Wolf

Politiek saai? Nee, hoor. Neem nou de SP afdeling Alphen aan den Rijn. Sinds het afbranden van de Thermen bemerkte de lokale partij dat de inwoners van de gemeente hun zwembad node misten. Dus aan de slag. Laat je verrassen! Niet met een papieren petitie, maar met een rekest in de vorm van een bekertje voor bekertje gevuld kinderbadje. SP-raadsleden niet netjes kijk gauw op gekamd naar de gemeenteraadsvergadering, maar met een badmuts op het hoofd. En de aanhang niet zwaarmoedig op de publieke tribune, WWW. maar luchtig met gevulde zwembandjes om de arm. De verspreiding van 15 duizend folders deed de rest: een meerderheid van de gemeenteraad NUISDETIJD.NL heeft voor herbouw van de Thermen gestemd. Heus, politiek hoeft niet droog te zijn. 1413 zo voor een beter nederland

tie te gaan. Van Raak had er tussen waardoor je bij alles kunt denken: 2000 - 2003: wetenschappelijk 1991 en 1994 de tijd van zijn leven. dat klopt. Zo leer je vanuit perspec­ bureau van de SP Hij mocht met drie andere jonge­ tief te denken, want iets wat logisch In april 2000 werd Ronald van ren gratis wonen. Tegenprestatie: klinkt hoeft nog niet wáár te zijn. Raak lid van de SP. Hij was net aan de boel onderhouden en de logeer­ In de politiek zie je dat ook. Een de slag bij het wetenschappelijk partijen van groepen ordelijk laten VVD’er denkt anders dan ik. Socia­ ­bureau van de partij. “Ik deed verlopen. listen willen bezig zijn met iets dat onderzoek naar chloortransporten Hij loopt over het terrein waar de groter is dan zijzelf. Doe je dat niet, van Akzo Nobel en werd lid van tenten stonden en langs de groeps­ dan kun je vraagtekens stellen bij je het actiecomité Rood sein voor de accommodaties. Zegt: “Dit was heel morele opvoeding.” chloortrein. Zo kwam ik midden in leerzaam. Een samenleving in het Een van zijn favoriete denkers was de dagelijkse­ politiek terecht. klein. Je had verschillende soorten Spinoza. Van hem leerde Van Raak Geweldig, mijn onderzoeksresul­ mensen bij elkaar: hippies, natuur­ dat nadenken niet alleen te maken taten belandden niet in een la maar vrienden, stadskinderen en leerlin­ heeft met de waarheid willen ken­ werden gebruikt om Nederland gen van wat we nu zwarte scholen nen, maar vooral met zelfstandig veiliger te maken. De actie had succes, er kwam een einde aan de transporten. Politiek als directe actie. Zo hoort het, dus ik zat op mijn plaats.”

1997 - 2000: promotie-onderzoek Universiteit van Amsterdam Op de hoek Singel en Oude Leliestraat in Amsterdam wijst Van Raak omhoog naar zijn toen­ malige werkkamer. Hier werkte hij aan zijn proefschrift en bereidde hij de colleges voor die hij gaf. Van­ uit zijn raam zag hij op de brug het beeld van één van zijn inspirators: de 19de eeuwse schrijver Multatuli, die onder meer Max Havelaar (1860) Twee vechters tegen onrecht: Multatuli en Ronald van Raak. op zijn naam heeft staan. Hij zegt: “Multatuli was een tegen­ noemen. En dan waren er ook nog en onafhankelijk willen zijn. En: stander van de liberaal Thorbecke. de welgestelde dorpelingen om ons “Je moet zoveel mogelijk oorzaak Multatuli vond hem te juridisch heen. Ik moest ervoor zorgen dat zijn van je eigen leven, het zelf in politiek bedrijven. Te clean, zonder ­iedereen goed met elkaar omging. de hand houden. Dat begint bij ana­ gevoel, zonder te zien wat mensen Zo leerde ik het belang van praten lyse. Dus niet schreeuwen en om je beweegt. Multatuli vond zaken als met elkaar en dat mensen tot veel heen slaan, maar eerst denken. Pas onderwijs, wonen, werk en dage­ in staat zijn als je ze verantwoor­ dan kun je je omgeving veranderen. lijks te eten hebben belangrijker. delijkheid geeft. Het sámen doen, Ook dat is voor mij socialisme.” ronald van raak: Hij wilde de positie van arbeiders dat is de basis. Ik geloof dat ieder­ in de toenmalige standenmaat­ een van goede wil is. Ik merkte 1982 - 1989: Geen geklets maar schappij verbeteren. Hij wilde dat praten en uitleggen werkt. Dat middelbare school in Tilburg ­Nederland verbeteren. Maar in zijn kweekt respect. Ook merkte ik Tilburg, het Odulphuslyceum. De eentje, dat kon toch niet lukken? het belang van een goede omge­ conciërge heeft net het alarm inge­ samen aanpakken Hij stelde zich twee keer tevergeefs ving. Jongeren uit achterstands­ schakeld; Ronald van Raak kan een verkiesbaar voor de Kamer. Zijn wijken kwamen heel druk en ver­ wandeling door zijn oude school mislukking in de politiek leert me trokken heel rustig. Ze hadden hier vergeten. Tóch is hij blij met dit SP-Kamerlid Ronald van Raak (38) werd dat je je moet verenigen om iets de ruimte. Konden uit de groep weerzien want hier, op twaalf kilo­ geboren in Hilvarenbeek. Studeren was in te bereiken.” stappen door even alleen het bos in te duiken en hoefden zich dus niet zijn milieu bijna ondenkbaar. Desondanks 1989 - 1996: groot te houden. Hier gebeurde iets ging hij promoveren en werd hij een succes- Studie geschiedenis en filosofie positiefs met mensen omdat ze met Hoe is de maatschappij geworden ­elkaar iets deden.” vol politicus. Hoe is dat zo gekomen? Samen zoals ze is? Hoe denken mensen Dan wijst hij op de hangmat waar­ met verslaggever Anthonie Vermeer maakte en waarom? Zulke vragen hiel­ in hij in groengeur en vogelgefluit den Ronald van Raak al jong bezig. uren werkte aan zijn afstudeer­ hij een terugreis door zijn leven. Daarom viel zijn studiekeuze op scriptie filosofie over de Duitse geschiedenis en filosofie. Hij stu­ toneelschrijver Bertolt Brecht. deerde in Rotterdam en woonde op Van Raak: “Brecht zet op het toneel 2006 - heden: Tweede Kamer “Hij leerde me problemen terug te Het Honk, midden in de bossen van mensen in verschillende omstandig­ Wie het in journaal of actualiteiten­ brengen tot de essentie. Als politi­ Lage Vuursche. Dit is een vakantie­ heden en laat zien hoe iemand rubriek zag, zal het vast nog weten: cus moet je voorkomen dat je jezelf­ oord van het Nederlands Instituut bedenkelijke beslissingen kan Ronald van Raak stelt tijdens een verliest in stapels dossiers. Tiny voor Volksontwikkeling en Natuur­ nemen, die toch logisch lijken. Hij debat voor om de voorgenomen leerde me dat we ons moeten rich­ vrienden, dat vanaf de jaren twin­ geloofde sterk in de maakbaarheid salarisverhoging van dertig procent ten op de mensen en hun noden, tig van de vorige eeuw arbeiders van de samenleving. Maar macht­ voor politici te schrappen. Kon het niet op droge aktes en stukken.” de mogelijkheid gaf om op vakan­ hebbers hebben hem monddood geld mooi naar loonopslag voor de gemaakt. Voor mij weer een bewijs Het Honk, Ronalds minimaatschappij politie. “De hele Kamer, behalve de dat je samen moet vechten, niet in de bossen van Lage Vuursche SP, viel over me heen. Maar wij alleen.” hangen niet aan geld of carrière. Avonden en nachten in de kroeg Dat maakt ons sterk. We zijn erg discussiëren over een betere wereld meter fietsen van zijn toenmalige inhoudelijk bezig zonder de onder­ waren wel aan Van Raak besteed. woonplaats Hilvarenbeek, “begon linge rivaliteit die je bij andere par­ Maar hij wilde ook actieve betrok­ mijn leven pas écht”. tijen ziet. In onze fractie kwam de kenheid en zocht die bij de PSP, Ontspannen rond het gebouw kui­ functie van volksvertegenwoordiger waar hij het al snel had gezien. erend zegt hij: “De leraren waren als verlengstuk van maatschappe­ Veel praten en niets doen. Niets duidelijk gevormd in de vrije jaren lijke activiteiten. Voor mij is dat voor Ronald! zeventig. Ik kreeg veel ruimte om niet anders.” Vormden geschiedenis en filoso­ bezig te zijn met ageren tegen fie dan wél de goede keuze? “Ja, onrecht, aanklagen en organiseren. 2003 - 2006: Eerste Kamer daarbij leer je je inleven in ande­ Via het schoolblad en met acties. Ik Tijdens zijn jaren in de senaat vindt re mensen en krijg je respect voor wist altijd mensen in beweging te Ronald van Raak veel steun bij zijn ­andersdenkenden. Ik heb de nodige krijgen. Tegen kleine onrechtvaar­ partijgenoot Tiny Kox, die de SP- filosofen bestudeerd. Elk heeft een digheden op school – we hebben ploeg in de Eerste Kamer leidt. Hekken om zijn lagere school; Ronald neemt elke hindernis. eigen denksysteem dat logisch is, nog wel eens de weg bezet – van zetel naar wieg tweede EDITIE • voorjaar 2008 1415 of grote daarbuiten, zoals kern­ Warme bewapening. Toen de school leerlingen begon te aanbevelingen werven met reclamebrochures vond ik dat maar niks. Waar moest dat van SP-Kamerlid toe leiden? Grotere school, harde Paulus Jansen concurrentie tussen scholen? Ik vond dat scholen niet schreeu­ werig aan de man mochten worden gebracht. Dus schreef ik een sma­ lende vergelijking tussen de gelikte campagneteksten en de dagelijkse gang van zaken op school. Dat werd gecensureerd voor het schoolblad, dat is toch de hoogst mogelijke ­erkenning?” (Lacht, geniet nóg na.) FOTOGRAFIE ARI VERSLUIS “Maar het was voornamelijk lol. Met plezier mensen organiseren en iets voor elkaar krijgen. Ik leerde spelenderwijs dat als je het ergens niet mee eens bent, je kunt vragen, ‘Bespaar 100 euro schrijven, een klacht indienen,­ actie voeren of samen eisen. Vaak Moeder Fien met Ronald. vergeefs, soms met succes. En ik op je energienota’ realiseerde me: kun je dingen ver­ anderen op school, dan kan het ook We lopen in een minuut naar het mentaliteit in het dorp hem tegen­ SP-Kamerlid Paulus Jansen wenst dat we de in je straat, wijk, dorp, provincie, geboortehuis van de kleine Ronald. staan. Té lijdzaam, té weinig asser­ land en wereldwijd." In die dagen is Wandelend door de stille wijk met tief. Hij wilde aan de bel trekken warmte-isolatie van woningen eens goed vriend Joep Chappin belangrijk voor doorzonwoningen die vlak na de als iets onrechtvaardig was. Vaak onder handen gaan nemen. Da’s goed voor het hem: “Hij was de vriend met wie ik oorlog is gebouwd, vertelt Van Raak voelde hij zich een roepende in de het meest optrok. Nog steeds is hij dat zijn ouders het niet breed had­ woestijn: Van Raak: “In het dorp milieu. En waarom zou je je centen onnodig een goede vriend. Zijn ouders had­ den en dat de gezondheid van zijn hoorde je dan steevast Zo is het nou in rook laten opgaan? Nu nog verbruikt een den gestudeerd en voor hem was moeder te wensen overliet. Als eenmaal. Ge kunt het toch nie verandere. het heel logisch om te gaan stude­ nakomeling met een elf jaar oude­ Dat soort passiviteit wilde ik door­ gemiddeld Nederlands huishouden 1.800 m³ ren. In mijn omgeving was studeren re zus en zeven jaar oudere broer breken. De vader van mijn beste gas per jaar. Dat kan volgens hem een stuk echter iets ondenkbaars. Maar Joep werd hij wel eens verwend, maar vriend Joep was hartchirurg. Ik spoorde me aan na de Havo ook het was duidelijk dat niets vanzelf kwam daar graag over de vloer. Ik minder. VWO te gaan doen. Zonder hem kwam aanwaaien. merkte dat er meer werd nagedacht was ik waarschijnlijk nooit gaan Vader Gerrit was vrachtwagen­ en minder zomaar voor waar werd Maar hoe doen we dat dan, Paulus Jansen? studeren.” chauffeur, altijd aan het werk. Hij aangenomen­ in bepaalde kringen. Het Kamerlid, bouwkundige van huis uit: “Door het aanleggen van materi­ overleed vlak voordat zijn jongste Ik ben grootgebracht met het idee alen die de warmte vasthouden. Nu is een gemiddeld huishouden zo’n 1969 - 1982: zoon promoveerde. Moeder Fien dat ik geen grote cadeaus hoefde te 150 tot 200 euro per maand kwijt aan energie. Daarvan kunnen er heel kindertijd in Hilvarenbeek had door willen leren, maar moest verwachten, noch op mijn verjaar­ wat 75 à 100 euro besparen. Zéker gezien de stijgende energieprijzen.” Ronald van Raak klimt over het hek al jong als dienstmeisje aan het dag noch in het leven. Wil je iets, van basisschool De Elstrakkers. De werk. De familie Van Raak stemde dan moet je iets doen. Daarom Noem eens drie tips voor de doe-het-zelver. omheining stond er in zijn tijd nog PvdA, maar thuis werd niet over behoor ik niet tot de politici die “Eén: leg onder de vloer van de begane grond Tonzon, een drielaags iso­ niet. Hij herinnert zichzelf als een politiek gepraat, ook al kijkt moe­ wensen uitspreekt of oproepen doet latiefolie met een aluminium afdekking. Eenmaal vastgemaakt ontstaan er blijmoedig kind. Leraren vonden der graag naar Kamerdebatten tot debat, maar altijd wil handelen. tussen de lagen cellen met lucht die isoleren. Je kunt het met zelfklevende hem een leuk joch, maar ook erg op tv. Die moraal vind ik ook terug bij de stickers heel makkelijk aanbrengen. Voorwaarde is dat je een kruipruim­ druk. Enthousiast vertelt hij over SP. Geen gemakkelijk geklets, maar te hebt. Dat spul kost tien euro per vierkante meter. Je hebt het er na een de slipslang. Een speeltuig dat de We bereiken het huis aan de samen aanpakken.” jaar uit. Dus is het ook voor huurders interessant om het zelf te doen. Sprenger van Eijkstraat 6. "Hier zag Twee: plaats aan de binnenkant van het dak spijkerflensdekens. Deze zijn Ronald het levenslicht op 30 tekst Anthonie Vermeer gevuld met steenwol of glaswol en hebben aan de achterzijde een laag alu­ oktober 1969. ’s Middags tussen fotografie Alex Wolf miniumfolie. Ze zijn zestig centimeter breed, dus kun je ze makkelijk de soep en aardappelen," zegt zijn tussen de dakbalken vastnieten. Deze investering verdien je in twee à drie moeder. Hier woonde hij gedurende jaar terug. Drie: niet echt voor de doe-het-zelver, maar wel effectief is het zijn hele jeugd. Toen hij zelfstandig laten plaatsen van dubbel isolatieglas. Kies het liefst HR-glas met gasvul­ begon te denken, ging de algemene ling voor extra hoog rendement. De investering betaalt zichzelf terug in zes à zeven jaar.”

En de ventilatie dan? “Simpel, zorg dat er in elke ruimte een raam open kan.”

Hoe kunnen huurders hun huisbaas in actie krijgen? “Aedes, de koepel van woningcorporaties,­ is met minister Vogelaar over­ eengekomen dat de corporaties de komende tien jaar 2,5 miljard gaan ­investeren in de warmte-isolatie van 2,4 miljoen woningen. Dus is je ­woningbouwvereniging aangesloten bij Aedes, ga er dan heen en zeg dat je boter bij de vis wilt. De huur­verhoging die de corporaties dan mogen door­ voeren, weegt niet op tegen de besparing op stookkosten: de optelsom van huur plus energierekening­ zal altijd lager uitvallen. Huur je bij een particuliere huisbaas, ga dan eens na of de huurders om je heen ook vinden of hun gasrekening­ te hoog is. Dan kun je het eventueel­ school kreeg toen een klasgenootje­ met z’n allen aankaarten, zodat de kans op succes groter is.” (“ik was geloof ik een beetje ver­ liefd op haar”) een fantasiewed­ Wat was jouw laatste isolatiemaatregel? strijd won. Naar haar ontwerp werd “Kort geleden heb ik de verwarmingsleidingen in een aanbouw van ons de slipslang geconstrueerd. Op de huis geïsoleerd. Dat is heel makkelijk te doen met schaalisolatie, een voor­ plek waar het speelbeest stond, gevormde schuimlaag die je heel makkelijk om de leiding legt. Kost gebaart Van Raak hoe het eruit zag. ongeveer vijftig cent per meter. In een uurtje of twee isoleer je al gauw “En als je de slang afging dan kwam dertig meter. De investering heb je er binnen een halfjaar uit.” je in een deel waar je met z’n allen kon zitten. Daar heb ik veel uren En hoeveel verstook je? vertoefd. Toen al vond ik het heer­ “Ik woon in een ééngezinswoning met een kopgevel. lijk om samen te zijn en met elkaar Twintig jaar geleden trok ik erin en verbruikte toen in een jaar te praten. Dat vind ik nu ook goed 2.200 kubieke meter gas. Dat is nu 1.200 kuub per per jaar.” aan politiek.” En dan dit nog… Paulus Jansen maakt zich zorgen om de dreiging van privatisering van energiebedrijven. Door het vermarkten kunnen redelijke tarieven, energie­ besparing en duurzaamheid voorgoed voorbij zijn. Lees er alles over op ­­ van zetel naar wieg Jansens weblog: www.paulusjansen.nl citaten links en rechts Tomatensoep van Bob Bob Fosko, zanger en acteur, is bij Verwijder het velletje van de Ik ben de Jezus Christus van de politiek, ik ben een geduldig slachtoffer, ik kan de SP niet meer weg te denken. tomaten. Zeef de tomaten. Voeg de met iedereen overweg, ik offer mezelf voor iedereen op.” Hij schrijft en zingt de nieuwe runderbouillon toe en laat even Berlusconi vertelt NieuweRevu hoe hij sollicteerde bij SM-club Cruella. strijdliederen, treedt op in spot- koken. Draai balletjes en gooi ze in jes en maakt protestfilms tegen de kokende soep. Voeg prei, ui en F otografie red Hes “In welgeteld 1.192 adviescommissies zitten tienduizenden personen te bedenken de gang van zaken in Afghani- peen toe; 10 minuten door laten wat de EU nu weer kan doen. Daarnaast werken ruim 20.000 EU-ambtenaren in stan. Daarnaast is hij een begena- koken en je soep is klaar! Brussel. Dat toont wel aan dat de EU meer bureaucratie is dan democratie.” digd kok. Daarom vroegen we zijn Harry van Bommel is boos omdat hij voor 1192 commissies gepasseerd is. recept voor een Bourgondische Opdienen met wat peterselie. Je tomatensoep. bent voor nog geen 8 euro klaar “Je zult mij niet horen piepen als een politieman een keer een klap uitdeelt. Daar voor 6 personen. zit het ’m niet in. Het zit ’m in het automatisme van onmiddellijk weer het bonnen­ Wat hebben we nodig? Bob: “Deze soep maakte mijn boekje trekken.” Hoogleraar strafrecht Buruma herinnert zicht tijdens het interview 2 kilo verse tomaten moeder in het weekend. Ze werd met de Tribune zijn openstaande bekeuringen. 1.5 liter runderboullion aan het einde van haar leven 1 pond gehakt afhankelijk van thuiszorg. Ze was “Het is goedkoop en kwaadaardig om de angsten van mensen te willen vergroten en 4 bouillonblokjes nog niet zo oud, maar leed aan een net te doen alsof morgen hier de Sharia van kracht zal worden. Dat is namelijk niet 1 ui, gesnipperd vorm van de ziekte van Parkinson, het geval.”Jan Marijnissen doet een wilde(rs) uithaal. 1 prei, fijn gesneden waardoor ze moeilijk ter been was. 1 peen, in blokjes Als ik nu hoor, dat die thuiszorg, dreigt te worden, dan denk ik: dat “Ik wil consumenten niet de mogelijkheid onthouden om voorgelicht te worden over bosje peterselie voor veel mensen onbereikbaar beleid is een soepzooi!”" goedkoop krediet.” Wouter Bos is blij met zijn seizoenskaart voor het DSB-stadion.

Ik ken u ergens van Pittig bakkie Omdat hij te vroeg in Zeist was voor De vrouwen en de jongen knikten De 25 koppen tellende SP-fractie in zijn afspraak met Foppe de Haan, tevreden; het raadsel was opgelost. de Tweede Kamer vergadert besloot Jan Marijnissen in een bak­ regelmatig in de stijlvolle Savornin kerswinkel een saucijzenbroodje te Jan Marijnissen: “Ik krijg mees­ Lohman-zaal. Achter de ovale gaan eten. Hij stond te wachten tot tal alleen maar aardige reacties als vergadertafel hangt een groot zijn broodje warm gemaakt was. mensen me herkennen. Ze wensen portret van de Engelse oorlogs­ Twee wat oudere dames stonden me heel veel succes met mijn werk premier Winston Churchill. hem vrij ongegeneerd aan te staren. of ze steken hun duim omhoog. Jan Marijnissen mag graag de Ik krijg maar heel zelden recht­ volgende anekdote over de Britse “Ik ken u toch ergens van?” zei een streekse kritiek. staatsman vertellen. van de vrouwen. Wel willen mensen geregeld hun In het Engelse parlement was Een jongen, die ook in de winkel persoonlijke probleem aan me een afgevaardigde eens zó kwaad stond, bemoeide zich met het vertellen. Vaak is er dan op dat op Churchill dat ze hem toebeet: gesprek: “Ik ken u van de radio.” moment geen tijd voor, maar dan “Mijnheer als ik uw vrouw was , “Dat kan kloppen,” zei Jan regel ik altijd dat ze me kunnen dan deed ik arsenicum in uw Marijnissen jolig, “zeven jaar e-mailen of bellen.” koffie.” Churchill antwoordde gelden heb ik een hit gehad. Die razendsnel: “Mevrouw, als ik uw heette: Ik hou van jou.” man was, dan dronk ik hem op."

JA, ik word lid van de SP. Ik machtig de SP om per kwartaal onderstaand bedrag af te schrijven van mijn rekening. Ik ontvang een welkomstgeschenk en bovendien krijg ik elke maand het nieuws- en opinieblad De Tribune in de bus en gratis toegang tot ‘tomaatnet’, de reclamevrije internetprovider voor alle SP-leden.

kwartaalbijdrage  5,– (minimum)  7,50  10, –  12,50  15,– anders 

naam

WORDEN roepnaam voorletters m/v

adres TE

postcode plaats

telefoon geboortedatum LID

e-mail rekeningnummer

Ik wil ook graag lid worden van ROOD (jong in de SP, tot 28 jaar) en sta één van mijn kwartaalbijdragen af aan ROOD. OM datum handtekening

Stuur deze bon naar: SP, Antwoordnummer 30542, 3030 WB Rotterdam

U kunt deze machtiging stopzetten met een telefoontje of

BON een e-mail aan de SP: (010) 243 55 40, [email protected] ZO voorjaar 2008