Oskar Kolberg 1814 – 1890
Pod twym okienkiem (Under Your Window) 1’39” Do dziewczyny (To a Girl) 4’15” Młodo zaswatana (Married Young) 3’10” Talizman (A Talisman) 2’46” Zakochana (In Love) 1’28” Przyczyna (The Reason) 1’00” Jaskółka (A Swallow) 4’15” Wyjazd (Departure) 3’04” Kochanka do gwiazdy (Star Lover) 4’07” Dumny kochanek (Proud Lover) 3’10” Krakowiak 0’37” Śpiew poety (The Poet’s Song) 2’24” Westchnienie za rodzinną chatką (Fond Memories of Home) 3’02” Ułan polski (Polish Lancer) 0’56” On zginął (He Has Perished) 7’18” Piszczałeczko jedyna (My Sweet Reed Pipe) 1’11” Wiosna (The Spring) 2’51” Gdy na górach świta dzionek (The Dawn in the Mountains) 4’21” Co mi tam (I Don’t Care) 1’16” Kukułeczko moja siwa (My Little Grey Cuckoo) 0’44” Rojenia wiosenne (Moonshine in the Spring) 2’03”
TT: 55’48”
Iwona Kowalkowska, sopran3,5,7,9,13,15,17,20,21 Wojciech Maciejowski, tenor1,2,4,6,8,10,11,12,14,16,18,19 Andrzej Tatarski, fortepian wydawca ℗ & © 2014 Acte Préalable www.acteprealable.com [email protected]
zarządzanie Magdalena Wolińska dyrektor artystyczny i producent Jan A. Jarnicki
oprawa plastyczna Małgorzata Łoza-Lipszyc
miejsce nagrania Poznań, 20-21.09.2013
reżyser nagrania Grzegorz Stec
angielskie tłumaczenie Adam Zbyszewski ([email protected])
okładka Leon Wyczółkowski – Ujrzałem raz... – scena przy fortepianie (I saw once ... – The scene at the piano) (oil on canvas, copy, fragment)
Płyta zrealizowana przez Akademię Muzyczną im. I. J. Paderew- skiego w Poznaniu.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Naro- dowego w ramach programu „Kolberg 2014 – Promesa”, realizowa- nego przez Instytut Muzyki i Tańca.
Akademia Muzyczna im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu
Fundacja Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu www.acteprealable.com polski
stanowienie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej roku 2014Rokiem UOskara Kolberga jest uhonorowaniem wybitnego Polaka z okazji dwusetnej rocznicy jego urodzin (1814–1890).
Nagranie i wydanie płyty będącej jednocześnie światową premierą fonograficzną, stanowi wyraz hołdu dla zasłużonego humanisty, muzyka i kompozytora oraz najwybitniejszego etnografa i folklorysty XIX-wiecznej Europy. Jest jednocześnie podziękowaniem za jego dzieła i ogromny doro- bek, z którego korzystają kolejne pokolenia Polaków.
W imieniu rodziny, jego potomków, składamy wyrazy wdzięczności Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze Oddział Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu, za podjęte starania o godne uczczenie tego niezwykłego człowieka.
Dziękujemy Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu oraz Artystom – wykonawcom niniejszych utworów – i wydawnictwu Acte Préalable za entuzjazm i zaangażowanie w utrwa- lenie kompozycji Oskara Kolberga, będące formą udokumentowania i zachowania dziedzictwa kulturowego Rzeczypospolitej.
Hanka i Krzysztof Kolberg
AP0300 5 polski www.acteprealable.com
wodnego i lądowego, kartograf) i Antoniemu (1815–1882, artysta malarz), wszechstronny rozwój. Sprzyjały temu zamiłowania naukowe i literackie ojca, uzdolnienia muzyczne matki, kontakty z warszawskim środowiskiem artystycznym i naukowym, przyjaźń z rodzinami profesorów Uniwersytetu Warszawskiego oraz przebywanie w gronie kolegów, uczniów Liceum Warszawskiego i pensjonariuszy domu Mikołaja Chopina. Szczególny wpływ na zainteresowania muzyczne Oskara Kolberga wywarła młodzieńcza znajomość z Fryderykiem Chopinem. Miał okazję przysłuchiwać się grze Fryderyka (mieszkał po sąsiedzku, w oficynie Pałacu Kazimierzowskiego), był świadkiem początków jego kariery muzycznej – wykonawczej i kompozytor- skiej. Do końca życia zafascynowany twórczością Cho- pina, pozostając pod urokiem jego muzyki, w pieśniach i melodiach ludowych szukał inspiracji dla własnej twórczości kompozytorskiej. Kolberg przyczynił się znacząco do pierwszych biografii Fryderyka Chopina, przez kilkanaście lat gromadząc materiały i informacje. W latach 1823–1830 uczył się w Liceum Warszaw- skim oraz doskonalił talent muzyczny. Pobierał lekcje skar Kolberg urodził się 22 lutego 1814 r. gry na fortepianie i kompozycji u Franciszka Vettera Ow Przysusze. Pochodził z rodziny cudzoziemskiej. (1825) i Józefa Elsnera (1830), następnie u Ignacego Jego ojciec Juliusz Kolberg (1776–1831), urodzony F. Dobrzyńskiego (1832–1834). Zamknięcie Liceum w Meklemburgii, był kartografem, geodetą, metrolo- Warszawskiego po upadku Powstania Listopadowego giem, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Mat- przerwało edukację szkolną Kolberga. Przyjął posadę ka, Fryderyka Mercoeur, pochodziła ze spolonizowanej księgowego w banku i kontynuował naukę muzyki. rodziny emigrantów z Francji. W latach 1810–1818 Lata 1835–1836 spędził w Berlinie, gdzie uczęszczał Kolbergowie mieszkali w Przysusze, gdzie urodziła się do Akademii Handlowej, studiując równocześnie i zmarła jedyna siostra Oskara – Julia (1810–1817). kompozycję i teorię muzyki u Christiana F. Girschnera Lata młodzieńcze i okres nauki spędził w War- i Karla F. Rungenhagena. szawie. Rodzina zapewniła Oskarowi i jego braciom, Po powrocie do kraju, Józef Elsner bardzo wysoko Wilhelmowi (1807–1877, inżynier budownictwa ocenił przygotowanie pianistyczne i kompozytorskie
6 AP0300 www.acteprealable.com polski
Oskara Kolberga, wydając zaświadczenie o jego kwali- Wydał drukiem ponad 500 pieśni polskich, a także fikacjach muzycznych i zaliczając do „rzędu znakomit- litewskich, czeskich i słowackich. szych artystów miasta Warszawy”. Kolberg zbliżył się W 1861 r. postanowił utrzymywać się z hono- wówczas do warszawskiego środowiska artystycznego rariów za recenzje w czasopismach, rozprawy literatów i malarzy z kręgu romantycznych entuzjastów i artykuły naukowe z dziedziny teorii i dziejów sztuki, ludowości. Rozpoczął twórczość kompozytorską zamieszczane m.in. w Encyklopedii Powszechnej i koncertową oraz podjął zajęcie krytyka muzycznego, Samuela Orgelbranda. Opracował ponad 1000 haseł włączając się aktywnie w życie artystyczne Warszawy. muzycznych, publikował artykuły z zakresu teorii W latach 1836–1865 dzielił czas na własną i historii muzyki oraz biografie polskich i obcych kom- twórczość kompozytorską oraz realizację zaintereso- pozytorów i wykonawców. Zdobył tym trwałe miejsce wań folklorem. Jego spuścizna muzyczna obejmuje w dziejach polskiej kultury, jednak jego osiągnięcia na utwory inspirowane motywami ludowymi, pieśni polu etnografii i folklorystyki, jeszcze bardziej wybitne, na głos, kompozycje fortepianowe i kompozycje przesłoniły te dokonania. Głównym celem Oskara sceniczne. Komponował utwory taneczne: polonezy, Kolberga stało się zebranie materiałów dotyczących mazury i mazurki, walce, polki, kontredanse, obertasy wszystkich dziedzin kultury ludowej na terenie przed- i kujawiaki. Inne zachowane formy to: etiudy, marsze, rozbiorowej Rzeczypospolitej i stworzenie podstaw dla wariacje, sonata, fantazja. nowej gałęzi nauki – etnografii. Twórczość pieśniarska Oskara Kolberga (pieśni W 1878 r. wyjechał do Paryża na wystawę świato- na głos z fortepianem), inspirowana była autentyczną wą, na której w pawilonie austriackim zaprezentował muzyką ludową mazowieckiej wsi. Kolberg sięgał po swoje publikacje i kolekcję ikonograficzną polskich teksty popularnych wówczas poetów. Jego najbardziej strojów ludowych, za którą otrzymał złoty medal. znaną kompozycją jest opera Król pasterzy, z powo- W 1884 r. zamieszkał w Krakowie. Zajął się głów- dzeniem wystawiana w warszawskim Teatrze Wielkim. nie działalnością edytorską. Monografie regionalne Napisał również muzykę do obrazów scenicznych: Lud i Obrazy etnograficzne (wydał 33 tomy) stanowią Scena w karczmie czyli powrót Janka i Pielgrzymka najobszerniejszą partię spuścizny naukowej Oskara do Częstochowy – z własnym librettem. Kolberga. Opublikował także około 200 artykułów Przyczyną zaniechania twórczości muzycznej z zakresu etnografii, folklorystyki, językoznawstwa, było zaangażowanie Kolberga w działalność naukową muzykologii. i edytorską w dziedzinie etnografii i folklorystyki. W 1889 r. przyjaciele Kolberga zorganizowali wiel- W 1839 r. odbył pierwszą wyprawę badawczą na ki jubileusz pięćdziesięciolecia jego pracy badawczej. Mazowsze i rozpoczął pracę nad dokumentacją Otrzymał wyrazy uznania od towarzystw naukowych folkloru muzycznego. Miał do tego szczególne predys- i instytucji oświatowych ze wszystkich trzech zaborów pozycje: wykształcenie kompozytorskie i pianistyczne i z zagranicy. oraz znakomity słuch muzyczny, gwarantujący doku- Oskar Kolberg zmarł 3 czerwca 1890 r. Został mentowanym pieśniom wierność zapisu melodii. pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
AP0300 7 polski www.acteprealable.com
Pozostawił obszerny zbiór materiałów rękopiśmien- w nurt narodowościowy, a także opracowują tematykę nych stanowiący podstawę, realizowanej przez Insty- leżącą w kręgu zainteresowań folklorystycznych kom- tut im. Oskara Kolberga w Poznaniu, edycji kolejnych pozytora, co w warstwie muzycznej uzewnętrznia się tomów. Dzieła wszystkie liczyć będą około 90 tomów. przede wszystkim w stylizacji polskich tańców takich jak: mazur, polonez czy kujawiak. Pieśni te są tworami Od wykonawców w pełni artystycznymi i w swej materii muzycznej dalece odbiegającymi od prostoty gromadzonych iniejsza płyta prezentuje 21 spośród wszystkich i spisywanych przez Kolberga melodii ludowych. Nskatalogowanych pieśni skomponowanych przez Przynależą do rodzaju tak zwanej muzyki salonowej, Oskara Kolberga. Pozostałe, niezarejestrowane tu charakterystycznej dla epoki romantyzmu. Formalnie miniatury wokalne stanowią w większości przypadków i stylistycznie stanowią przejście od klasycyzmu do kolejne muzyczne opracowania tego samego tematu wczesnego romantyzmu. Wykazują cechy stylu brillant lub tekstu literackiego. Wśród pieśni są i takie, które odznaczającego się wirtuozerią i kantylenową, liryczną sprawiają wrażenie niesfinalizowanego zamysłu auto- melodyką o sentymentalnym wyrazie. Operują sze- ra, niektóre zaś liczą bardzo wiele zwrotek. Wykonaw- roką paletą kolorystyki brzmieniowej i bogactwem cy dokonali zatem wyboru materiału do niniejszej płyty śmiałych zwrotów harmonicznych. Walorem tych kierując się każdy własną wrażliwością, upodobaniem miniatur jest korespondencyjne traktowanie partii oraz indywidualnymi preferencjami muzycznymi fortepianu i głosu wokalnego oraz instrumentalne i warsztatowymi. prowadzenie wokalnej linii melodycznej. Okoliczność wczesnego zaniechania działalności Pieśni Oskara Kolberga, wymagając sprawnego kompozytorskiej spowodowała, że Kolberg pozostawił warsztatu wykonawczego zarówno wokalnego jak niewiele kompozycji wokalnych, do których tworzenia i pianistycznego, jednocześnie poruszają wyobraźnię – wydaje się – był szczególnie predestynowany. Nieste- muzyczną, dając tym samym nam – wykonawcom, ty, pieśni Oskara Kolberga nie wpisują się do kanonu przyczynek do tworzenia zróżnicowanych i barwnych utworów wykonywanych często przez współczesnych interpretacji. artystów. Zapewne ma na to wpływ ugruntowana o nim opinia jako o wybitnym polskim etnografie, niemal zupełnie pomijająca jego dokonania w zakresie twórczości kompozytorskiej. Tymczasem pieśni Oskara Kolberga to perełki wokalne, sięgające po teksty literackie i nie odbie- gające pod względem kunsztu kompozytorskiego od innych, podobnych miniatur wokalnych ówczesnej epoki. Dotykają romantycznych treści przepełnio- nych uniesieniami i porywami serc, zagłębiają się
8 AP0300 www.acteprealable.com polski
wona Kowalkowska – sopran. W latach 1987–2002 Jerzego Kurczewskiego. W 1990 r. był stypendystą Ibyła solistką Opera Nova w Bydgoszczy oraz Towarzystwa Mozartowskiego i Akademii Mozarteum Warszawskiej Opery Kameralnej. Współpracowała w Salzburgu, gdzie pod kierunkiem prof. E. Häfligera z Teatrem Wielkim Operą Narodową w Warszawie i E. Tappy pracował nad interpretacją muzyki Mozarta. oraz filharmoniami w Polsce i za granicą. Występowała Jest absolwentem muzykologii Katolickiego m.in. w: Korei Południowej, Holandii, Anglii, Niem- Uniwersytetu Lubelskiego, Podyplomowego Studium czech, na Białorusi. Obecnie zajmuje się kameralistyką, Dyrygenckiego Akademii Muzycznej w Bydgoszczy oraz koncertując zarówno w Polsce jak i poza jej granicami. Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej W 2004 r. została laureatką „Un Premier Prix à w Poznaniu (dyplom z wyróżnieniem w klasie prof. l’Unanimité avec Félicitations du Jury” Concours Inter- Ewy Wdowickiej). national de Chant, degré superieur UFAM w Paryżu. Jest także laureatem konkursów wokalnych: W swoim dorobku solistycznym posiada wiele trzy nagrody na Konkursie Sztuki Wokalnej im. partii w operach W. A. Mozarta i kompozytorów okresu Ady Sari, I nagroda na Konkursie Moniuszkowskim baroku, partii oratoryjno-kantatowych oraz pieśni w Warszawie w 1989 r. kompozytorów różnych narodowości. Od 1988 r. współpracuje z teatrami operowymi Uczestniczyła w rejestracji płytowej opery Bizeta w kraju (Poznań, Bytom, Kraków, Łódź, Szczecin) i za Don Procoppio (Dynamic, 2003), a w 2008 r. dokonała granicą (Bruksela, Antwerpia, Monachium, Salzburg, nagrania płytowego cyklu pieśni Stanisława Niewia- Frankfurt nad Menem, Praga, Berno). Występował na domskiego Słonko (Muza, 2008). takich festiwalach muzycznych jak: Międzynarodowy W roku 2005 uzyskała w Akademii Muzycznej Festiwal Muzyczny Praska Wiosna, Wiener Klassik, im. F. Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny Mozartwoche Salzburg, Wratislavia Cantans, festiwale Fryderyka Chopina) stopień doktora habilitowanego muzyczne w Łańcucie, Kudowie, Brighton i Tokio. sztuk muzycznych w dziedzinie wokalistyka. W latach W swoim dorobku posiada liczne nagrania 2005–2009 prowadziła klasę śpiewu solowego radiowe, telewizyjne i płytowe w Polsce, Czechach, na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina Niemczech, Belgii, Austrii i Stanach Zjednoczonych. w Warszawie, wydział w Białymstoku, oraz jako visiting W latach 1999–2003 pełnił funkcję dyrektora professor w Keymiung University, w Daegu w Korei artystycznego festiwalu Świnoujskie Dni Muzyki Południowej . „Viva la Musica”. Od 2009 r. jest profesorem w Akademii Muzycznej W roku 2003 uzyskał w Akademii Muzycznej im. im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu, gdzie prowadzi F. Chopina w Warszawie stopień doktora habilitowa- klasę śpiewu solowego. nego sztuki, a w 2010 r. otrzymał z rąk Prezydenta RP tytuł profesora sztuk muzycznych. Od 1996 r. prowadzi ojciech Maciejowski – tenor. Artystyczną klasę śpiewu solowego w Akademii Muzycznej w Wdziałalność rozpoczął już w dzieciństwie jako Poznaniu. Od 2008 r. pełni funkcję Dziekana Wydziału chórzysta i solista Poznańskiego Chóru Chłopięcego Wokalnego tej Akademii. Często prowadzi mistrzow-
AP0300 9 polski www.acteprealable.com
skie kursy wokalne oraz uczestniczy w pracach jury w Dusznikach, oraz daje recitale chopinowskie międzynarodowych konkursów wokalnych. w Żelazowej Woli i Łazienkach. Bierze udział w pracach jury ogólnopolskich ndrzej Tatarski – pianista. Ukończył z wyróż- i międzynarodowych konkursów pianistycznych, Anieniem studia pianistyczne w klasie prof. m.in.: Ogólnopolski Konkurs Chopinowski, Warsza- Olgi Iliwickiej-Dąbrowskiej w Akademii Muzycznej wa; Międzynarodowy Konkurs im. Ignacego Jana w Poznaniu. Umiejętności pianistyczne doskonalił na Paderewskiego, Bydgoszcz; Międzynarodowy Konkurs studiach podyplomowych pod kierunkiem prof. Vlada Duetów Fortepianowych, Białystok; eliminacje do Perlemutera w Paryżu. Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Od szeregu lat prowadzi intensywną działalność Fryderyka Chopina, Warszawa; Międzynarodowy artystyczną jako solista i kameralista. Występował Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina dla Dzieci m.in. w: Niemczech, USA, Japonii, Korei Płd., Austrii, i Młodzieży, Szafarnia; Estrada Młodych, Festiwal Pia- Belgii, Słowenii, Szwajcarii, Turcji, krajach byłego nistyki Polskiej w Słupsku; Międzynarodowy Konkurs ZSRR, na Jamajce, Kubie, we Francji, Wielkiej Brytanii, Pianistyczny Görlitz/Zgorzelec; Międzynarodowy Włoszech. Konkurs Pianistyczny im. Alfreda Sznittke, Hamburg. W jego dorobku artystycznym znajdują się liczne Wykłada na kursach mistrzowskich w kraju i zagra- nagrania archiwalne dla radiofonii polskich i zagra- nicą (Czechy, Niemcy, Turcja, Ukraina, USA, Włochy). nicznych, nagrania płytowe, telewizyjne i filmowe. Pełnił funkcję kierownika Katedry Kameralistyki Nagrał wiele płyt, w tym kompozycje fortepiano- oraz Katedry Fortepianu w Akademii Muzycznej im. we Henryka i Józefa Wieniawskich, Raula Koczalskiego I. J. Paderewskiego Poznaniu, gdzie od wielu lat i Ignacego Friedmana, a także Harnasie Szyma- prowadzi klasę fortepianu. nowskiego w wersji na dwa fortepiany oraz utwory kameralne Apolinarego Szeluty, realizując pierwsze w historii światowej fonografii nagrania tych utworów. Dokonał wielu prawykonań utworów współcze- snych kompozytorów polskich, a jako pianista-kame- ralista wielu nagrań płytowych z najwybitniejszymi polskimi artystami. Uczestniczy w renomowanych festiwalach muzycznych, takich jak: Poznańska Wiosna Muzyczna, Warszawska Jesień, Dni Kompozytorów Krakowskich, Dni Muzyki Karola Szymanowskiego w Zakopanem, Wratislavia Cantans, Festiwal Pianistyki Polskiej w Słupsku, Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu, Międzynarodowy Festiwal Chopinowski
10 AP0300 www.acteprealable.com polski
Pod twym okienkiem (słowa: Julian Heppen) Czyż ja u ojca nie dziecina? Czyż ja u ojca nie jedyna? Zorza płonie, ranne wonie Czemuż, czemuż w moje rano niosą w górze hołd naturze, świat mi cały zawiązano? lecz dla mnie ciemno na niebie, Niedolaż moja, moja niedola! póki nie zobaczę ciebie. Talizman (słowa: anonymous) Już skowronek wita dzionek i śpiew tkliwy śle na niwy, Tam gdzie morskie biją wały jednak dla mnie głuche cisze o skał dzikich twardy bok, póki ciebie nie usłyszę. gdzie księżyca blask wspaniały cichej nocy srebrzy mrok, Z tobą milej słowik kwili, gdzie w haremach czcząc proroka wietrzyk wieje, kwiat się śmieje, dni przepędza muzułman, bo twych oczu blask, o miła, czarodziejka czarnooka budząc radość szczęście zsyła. ten mi dała talizman. Do dziewczyny (słowa: Gustaw Zieliński) I oddając tak mówiła: Synu, pilnie dar ten chroń, Rzuć tę ustroń niewesołą, w nim czarowna skryta siła, cóż w niej widzisz, chatkę biedną, dajeć go przyjazna dłoń. ciemne lasy naokoło Od cierpienia, od mogiły trwożyć muszą samą jedną. lub gdy zabrzmi huragan, głowy twojej, o mój miły, Cóż cię wiąże do tej chatki, ten nie zbawi talizman. czy pamiątka młodych lat, czy wspomnienie ojca, matki, Zakochana (słowa: J. B. Zaleski) czy rozkwitły z wiosną kwiat? Wiatr szeleści po topoli, Patrz, ten strumyk na dolinie, pomiata kaliną, co się wydarł z ziemi łona, o, a serce, serce boli, ujrzał światło i tam płynie, łzy płyną, a płyną. gdzie go milsza wabi strona. Młode latka w smutku lecą, Gdzie i wietrzyk lżej powiewa, a nawet rozpacze, gdzie weselej szumi gaj, wtedy tylko lżej mi nieco, gdzie rozkoszniej słowik śpiewa, gdy w kątku popłaczę. gdzie piękniejszy ziemi kraj. Przyczyna (słowa: S. Witwicki) Młodo zaswatana (słowa: J. B. Zaleski) Mówię ci grzecznie i skromnie, Czyż ja na polu nie kalina? z tak dzikiej nie chełp się cnoty, Czyż ja na polu nie jedyna? chodź, mówię, dziewczę, choć do mnie, Czemuż mnie tak w moje rano chodź, kupię pierścień ci złoty. w pączkach jeszcze połamano? Ja, panie, złota nie noszę, Niedolaż moja, moja niedola. nie kupuj, nie kupuj, proszę.
AP0300 11 polski www.acteprealable.com
Jaskółka (słowa: S. Pruszakowa) ja wiernie kochałem, ja wiernie kochałem. Kiedyż, kiedyż, jaskółeczko, ulepisz sobie gniazdeczko Dziś dziewczęta mnie wyśmiały, pod mą niską strzechą? ja wiernie czekałem, Już niedługo zwiastun wiosny, próżnom wierny był i stały, goniec luby i radosny, próżno pierścień dałem, zawita z pociechą. próżno pierścień dałem, próżno pierścień dałem. Czemuż, czemuż na dnie wody w zgnuśnieniu trawisz wiek młody Kochanka do gwiazdy (słowa: S. Witwicki) bez życia, bez siły? Przyleć, wnet zorza zaświta Złotowłosa gwiazdo miła, i tęschną ziemię powita szczęsna biegniesz przez niebiosa, słonka promyk miły. mnie już radość opuściła, o, gwiazdo piękna, gwiazdo piękna, złotowłosa. Wczoraj jaskółka latała, nieba i ziemi tykała, Biegniesz w luby ślad księżyca dziś ją niemoc trzyma. nie bojąc się natrętników, Tylko nuci pełna trwogi, patrzysz w piękne jego lica wczoraj były stogi, brogi, i zawistnych nie znasz krzyków. a dzisiaj nic nie ma. Przez noc całą z nim na niebie, Jaskółeczko, jaskółeczko, przez dzień cały z nim się kryjesz, ulep pod strzechą gniazdeczko gdy on zawsze obok ciebie, i nie trać nadziei. najszczęśliwsza przy nim żyjesz. Nadejdzie żniwa dzień błogi, znowu ci się stogi, brogi, Lecz łzy moje próżne były, zapełnią z kolei. los od niego mnie odrywa, ach, łzy moje próżne były, Wyjazd (słowa: S. Witwicki) los od niego mnie odrywa, słyszę tylko, jak mój miły, Smutno niańki ci śpiewały, smutne o mnie pieśni śpiewa, a ja już kochałem, ach, tak smutne pieśni śpiewa, a na lewy palec mały tak smutne, ach, smutne pieśni. srebrny pierścień dałem, srebrny pierścień dałem. Złotowłosa gwiazdo miła, biegnij, biegnij przez niebiosa, Pobrali dziewczęta drudzy, mnie już radość opuściła, ja wiernie kochałem, o, gwiazdo piękna, gwiazdo piękna, złotowłosa. przyszedł młody chłopiec cudzy, choć ja pierścień dałem, Dumny kochanek (słowa: K. Zakrzewski) choć ja pierścień dałem, choć ja pierścień dałem. Wszak powieka moja sucha, a w świat jadę i żal minie, Muzykantów zaproszono, koń i szabla – w nich otucha, na godach śpiewałem, że zapomnę o dziewczynie. innego zostałaś żoną
12 AP0300 www.acteprealable.com polski
Koń i szabla – w nich otucha, Westchnienie za rodzinną chatką (słowa: J. B. Zaleski) że zapomnę o dziewczynie, że zapomnę, że zapomnę Darmo błądzę oczyma, o dziewczynie, o dziewczynie. mokrą mrugam powieką, I od dziś dnia w myśli, w mowie mojej wioski tu nie ma, nie postoi sen kłamliwy, ach, daleko, daleko. tak zapomnę, jakem żywy, Skąd te chmury tu płyną czym być umiem, niech się dowie. i skąd wietrzyk ten wieje, tam, nad piękną krainą Tak zapomnę, jakem żywy, piękniej słońce jaśnieje. czym być umiem, niech się dowie, Jak minione dni moje, czym być umiem, czym być umiem, kwitnie niwa tam cicha, niech się dowie, niech się dowie. czystsze niebo i zdroje, wonniej kwiatek tam oddycha. Krakowiak (słowa: anonymous) Poza dworem, na prawo jest gaj piękny i dziki, Gdybyś ty była moją, tam zdrój bieży murawą, wszystkie bym ci skarby w drobne dźwięczy kamyki. powietrza, wody, ziemi Darmo błądzę oczyma, podesłał pod nogi. mokrą mrugam powieką, W różne ognie kamieni, mojej wioski tu nie ma, w różne kwiatów barwy ach, daleko, daleko. ustroiłbym dla ciebie przyszłe szczęścia drogi. Ułan polski (słowa: E. Wasilewski) Śpiew poety (słowa: J. B. Zaleski) Dwa kroki, jeszcze tylko dwa kroki, ucisz się piersi stęskniona, Gdy na górach świta dzionek, tam gdzie te lekkie wiszą obłoki, a w dolinie srebrzy rosa, ta chatka, rzeka, tylko dwa kroki, i ja śpiewam jak skowronek, tam już rodzina i ona. i ja lecę pod niebiosa. I ja śpiewam jak skowronek On zginął (słowa: Julian Heppen) i ja lecę pod niebiosa. I ja śpiewam jak skowronek Ogrody wonią, błyszczy kalina, i ja lecę, i ja lecę pod niebiosa. wszędzie wesele, smutnaż Alina. Wszędzie wesele, skowronek nuci, Lecę, gonię wspomnień marę, biedne się dziewczę smuci. z kwiatów życia wieniec plotę, Smuci się, płacze w życia poranku, piękność, miłość, czucie, wiarę bo nie masz wieści o Janku. na ogniwa spajam złote, na ogniwa spajam złote. Próżno się dróżki społem weselą, Piękność, miłość, czucie, wiarę Alina sama ponad kądzielą. na ogniwa spajam złote, Próżno ochocza dudni kapela, na ogniwa spajam złote. Alina nie zna wesela i modre, tęschne, spłakane oczy po błoniu, po drodze toczy.
AP0300 13 polski www.acteprealable.com
O, bo choć młoda, cierpi już wiele, Paś się, błąkaj trzódko, dlatego pierwsza w wiejskim kościele, ja pod skałą siędę, z ściśnionym sercem, z wewnętrzną troską piosnkę lubą, słodką modli się przed Matką Boską śpiewać sobie będę. i serce kąpie we łzach bez ustanku, bo smutne wieści o Janku. Ustroń miła, cicha, jakiś żal w pamięci, Biedna Alino, o, nie dla ciebie czegoś serce wzdycha, słońce swe blaski rozsiewa po niebie, w oku łza się kręci. rozmaryn, ruta listki rozwiną, o, nie dla ciebie, Alino, Łza wybiega z oka, łąka się stroi w świetne kobierce, ze mną strumyk śpiewa, piosenka kołysze serce. do mnie się z wysoka, skowronek odzywa. Dla ciebie było szczęście u Janka, połącz swą duszę z duszą kochanka, Lot rozwija chyży, Matka cię Boska przyjmie, zrozumie, ledwo widny oku, da, czego świat nie umie, coraz wyżej, wyżej, a nad mogiłą zapłaczą drzewa, zginął już w obłoku. na nich kukułka zaśpiewa, na nich kukułka wam śpiewa. Ponad pola, niwy, jeszcze piosnkę głosi Piszczałeczko jedyna (słowa: anonymous) i ziemi śpiew tkliwy do niebios zanosi. Piszczałeczko jedyna, kędyż owa wierzbina, Gdy na górach świta dzionek (słowa: J. B. Zaleski) z której w ranek majowy, wśród cienistej dąbrowy Gdy na górach świta dzionek, strugałem cię, pacholę, a w dolinie srebrzy rosa, patrząc w złotą mą dolę, i ja śpiewam jak skowronek, co z jutrzenką różową i ja lecę, i ja lecę pod niebiosa. świeciła mi nad głową. I ja śpiewam jak skowronek, i ja lecę, i ja lecę pod niebiosa. Wiosna (słowa: S. Witwicki) Lecę, gonię wspomnień marę, Błyszczą krople rosy, z kwiatów życia wieniec plotę, mruczy zdrój po błoniu, piękność, miłość, czucie, wiarę ukryta we wrzosy na ogniwa spajam złote, gdzieś jałówka dzwoni. na ogniwa spajam złote. Piękną, miłą błonią Świat odbija moja dusza, leci wzrok wesoło, jak zielony brzeg krynica, wkoło kwiaty wonią, wszystko piękne tkliwie wzrusza, kwitną gaje wkoło, wszystko piękne, wszystko tkliwie ją zachwyca. wkoło kwiaty, kwiaty wonią, Wszystko piękne tkliwie wzrusza, kwitną gaje wkoło. Wszystko piękne, wszystko piękne ją zachwyca
14 AP0300 www.acteprealable.com polski
Łza na krótko oko ciemi, la, la, piosenka, częściej płoną w niej rozkosze, la, la, la, la, la, la, la, la, la, la. bo co ziemskie, rzucam ziemi, co niebieskie, w niebo wznoszę, Po kwietniej, po świętnej, w przewodnią niedzielę co niebieskie, w niebo wznoszę. rozdzwonią się w polu kwiateczki i w pączki się zwiną, rozwiną, wystrzelą Co mi tam (słowa: J. B. Zaleski) w czerwone, niebieskie listeczki. O, milsze krosienka i milej z okienka Dawno ze snu myśl wybita, zadzwoni piosenka, la, la, piosenka, to uroki, cóż u licha, la, la, la, piosenka, czy też kiedy tam zaświta, la, la, la, la, la, la, la, la, la, la. noc i noc, a ciemna, cicha. Świta, świta, pieją kury, świta, świta, rzedną chmury, dobra nasza, nie ma grudy, śnieżek prószy przednie pole, można jakoś zabić nudy, choć, ladaco, mgła na dole. Choć, ladaco, mgła na dole. Ho, gajowy, czas na łowy, wstań no, wstań, pójdź tu sam, co mi tam. Kukułeczko moja siwa (słowa: anonymous) Kukułeczko moja siwa, oj, gdzie ty lecisz, gdzie, kiedy burza dąb wyrywa, oj, olch konary gnie? Nie lecieć wam, drobne ptaszki, z gniazdka w słotny czas. Oj, bo wicher dla igraszki, oj, może unieść was. Oj, bo wicher dla igraszki, oj, może unieść was. Rojenia wiosenne (słowa: J. B. Zaleski) O, widać i słychać: w ogródku skowronek z piosenką podleci, upadnie i moje kwiateczki z rozpukłych nasionek jak wschodzą zielono i ładnie. O, milsze krosienka i milej z okienka zadzwoni piosenka, la, la, la, piosenka,
AP0300 15 english www.acteprealable.com
he decision to mark 2014 as Oskar Kolberg Year by the Parliament of Tthe Republic of Poland honours this great Pole on the occasion of the bicentennial anniversary of his birthday (1814 - 1890).
The recording and release of an album, which is a world premiere, is a tribute to the respected humanist, musician, composer and most eminent ethnographer and folklorist of nineteenth-century Europe. It is also an expression of gratitude for his works and enormous legacy, which has served successive generations of Poles.
On behalf of the family, his descendants, we wish to express our thanks to the Ministry of Culture and National Heritage, Oskar Kolberg Museum in Przysucha, Branch of the Land of Radom Museum in the city of Radom for their effort to properly honour this extraordinary man.
We wish to thank the Ignacy Jan Paderewski Academy of Music in Poznań and the Artists, who performed these compositions, and The Acte Préalable Publishing House for their enthusiasm and commitment in docu- menting the musical pieces by Oskar Kolberg, which is at the same time a form of documentation and preservation of the cultural heritage of Poland.
Hanka and Krzysztof Kolberg
16 AP0300 www.acteprealable.com english
emigrants. Between 1810 and 1818, the Kolbergs lived in Przysucha, where Oskar’s only sister Julia was born and died (1810–1817). He spent his childhood and school years in Warsaw. The family provided Oskar and his broth- ers, Wilhelm (1807–1877, a civil engineer and a cartographer) and Antoni (1815–1882, a painter) with comprehensive education. It was facilitated by their father’s scientific and literary interests, their mother’s musical talents, contacts with Warsaw’s artistic and scientific circles, friendships with the families of Warsaw University professors and the company of a valuable circle of friends, students of the Liceum Warszawskie and guests of the house of Mikołaj Chopin. Oskar Kolberg’s musical interests were signifi- cantly influenced by his youthful acquaintance with Fryderyk Chopin. Oskar had a chance to listen to Fryderyk play (Chopin lived next door, in the annexe of the Kazimierzowski Palace) and witnessed the great musician’s burgeoning career – as a performer and a composer. Fascinated by Chopin’s music, and remaining under its charm for the rest of his life, Kolberg sought inspiration in folk songs and melodies for his own compositional enterprises. He greatly contributed to the first biographies of Fryderyk Chopin: for a number of years he collected materials and factual information. skar Kolberg was born in Przysucha on 22 Kolberg studied at the Liceum Warszawskie OFebruary 1814. He came from a family of (a prestigious college) in Warsaw and perfected immigrants resident in Poland. His father Juliusz his musical technique between 1823 and 1830. He Kolberg (1776–1831), born in Mecklenburg, was received piano and composition instruction from a cartographer, a geodesist, a surveyor, and a pro- Franciszek Vetter (1825) and Józef Elsner (1830), fessor of Warsaw University. His mother, Fryderyka and then from Ignacy Feliks Dobrzyński (1832–1834). Mercoeur, came from a Polonised family of French His education was cut short, however, when the
AP0300 17 english www.acteprealable.com
Warsaw Liceum was closed down in the aftermath Scena w karczmie czyli powrót Janka and Pielgrzymka of the November Uprising. He accepted the do Częstochowy – to his own librettos. job of a bank clerk while continuing his musical The reason why Kolberg’s musical career did not education. He spent the years 1835 and 1836 in develop was due to his increasing involvement in Berlin, where he attended the Academy of Com- scientific activities: he was as editor dealing with- eth merce, simultaneously studying composition and nography and folklore. He started exploring the region theory of music with Christian F. Girschner and Karl of Mazowsze in 1839 and right after that embarked F. Rungenhagen. on the documentation of musical folklore. He was After arriving back in his homeland, he was perfectly equipped to do this kind of job: what with praised by Józef Elsner for his excellent pianistic and his professional musical background and keen hearing, compositional background; it was a kind of reference which enabled him to faithfully record the melodies attesting to his musical qualifications. Elsner included with utmost precision. He published in excess of 500 Kolberg among „the most valued artists in Warsaw”. Polish, Lithuanian, Czech and Slovak songs. It was the time when Kolberg approached the War- In 1861, he made a decision to live off royalties saw artistic circles of writers and painters from the for his reviews in journals, as well as dissertations circle of Romantic enthusiasts of rusticity. He began and scientific articles from the fields of theory and to work as a composer and a concert performer, history of art, that appeared, among other places, and was also active as a music critic attending a host in Samuel Orgelbrand’s Encyklopedia Powszechna of artistic events in the contemporary capital city. (General Encyclopaedia). He contributed more than Between 1836 and 1865, he excelled in both 1000 musical entries and published articles about the his achievements as a composer and his interests theory and history of music, as well as biographies of in folklore. His musical legacy comprises composi- Polish and foreign composers and musicians, which tions inspired by folk motifs, songs, piano works won him a permanent place in the history of the and theatre music. He composed dance-like piece: Polish culture, although they have been overshad- polonaises, mazurs and mazurkas, waltzes, polkas, owed by his even bigger achievements in the field quadrilles, obertases and kujawiaks. Other preserved of ethnography and folklore. Oskar Kolberg’s main forms include études, marches, variations, a sonata, objective was to collect materials concerning all the and a fantasia. areas of folklore from within the borders of the pre- Oskar Kolberg’s song repertoire (songs for voice partition Pololand and to lay the foundations for the and piano) was inspired by genuine folk music from new branch of science – ethnography. the region of Mazowsze (Mazovia). He used texts by In 1878, Kolberg visited Paris during the world popular contemporary poets. His most famous work exhibition, where, in the Austrian pavilion, he is the opera Król pasterzy (The King of Shepherds), presented his publications and an iconographic successfully staged at Warsaw’s Teatr Wielki (Grand collection of Polish national costumes, for which he Theatre). He also wrote music for staged scenes: won the gold medal.
18 AP0300 www.acteprealable.com english
In 1884, he settled in Kraków, where he worked Because Kolberg stopped composing quite early mainly as an editor. His regional monographs Lud in his life, he left behind just a few vocal composi- (The People) and Obrazy etnograficzne (Ethnographic tions, although it would seem that he was born to Images, 33 volumes) constitute the most extensive write them. Sadly, Oskar Kolberg’s songs are rarely part of his scientific legacy. He also published about performed today, which must be due to his estab- 200 articles from the areas of ethnography, folklore, lished status of the greatest Polish ethnographer, linguistics, and musicology. which effectively cancels out any other activities that In 1889, Kolberg’s friends organised a great he may have pursued. jubilee commemorating the fiftieth anniversary of his In fact the songs written by Oskar Kolberg are research work. He received a pat on the back from nothing short of vocal gems: they are based on the learned societies and educational institutions texts of literature and they are easily on a par in from all the corners of the occupied provinces of technical terms with similar, better known vocal Poland and from abroad. miniatures composed by his contemporaries. They Oskar Kolberg died on 3 June 1890 and was strike a Romantic chord, full of rapture and elation, buried at the Rakowicki Cemetery in Kraków. He left explore the national theme, and draw heavily on behind a huge collection of manuscript materials, the composer’s principal fascination – the folklore, which have been the basis for the edition of the manifesting itself in the guise of national dances, successive volumes brought out by the Oskar Kolberg such as the mazur, the polonaise or the kujawiak. Institute in Poznań. His collected works will have These songs are wholesome artistic endeavours, amounted to about 90 volumes. though, quite distant in their musical rhetoric from the simple folk melodies that Kolberg was collecting From the musicians and cataloguing. They belong to the repertoire of the so-called salon music, highly characteristic of his album presents a selection of 21 catalogued the Romantic era. Formally and stylistically, they Tsongs composed by Oskar Kolberg. The remain- constitute a transition from the Classicism to the ing vocal miniatures, not included here, are basi- early Romanticism. They show some trademarks of cally successive arrangements of the same theme the brillant style with its virtuosity and cantilena, or literary text. Amongst the songs themselves, lyrical melodies, expressively sentimental. They use there are also those which seem to have been the a broad palette of sound colours and a wealth of bold composer’s mere intentions, in a rudimentary form, harmonic shifts. The value of these miniatures is to whilst others are extremely long, comprising a large found in the corresponding treatment between the number of stanzas. Therefore, the musicians chose parts of the piano and the voice, and the instrumen- the material for this disc on the basis of their own tal manner of the vocal melody line. individual sensibilities, likings, as well as musical and The songs written by Oskar Kolberg, which technical preferences. require advanced technical efficiency on the part of
AP0300 19 english www.acteprealable.com
both the voice and the piano, are also quite stimulat- Since 2009, she has been a professor of the ing, which gave us, the musicians, a chance to render Ignacy Jan Paderewski Academy of Music in Poznań, varied and colourful interpretations. where she teaches in the class of solo singing.
wona Kowalkowska – soprano. She was a soloist ojciech Maciejowski – tenor. He began his Isinging for the Opera Nova in Bydgoszcz and the Wartistic career in his childhood as a chorister Warsaw Chamber Opera in Warsaw between 1987 and soloist of the Poznań Boys’ Choir directed by and 2002. She has collaborated with the Teatr Wielki Jerzy Kurczewski. In 1990, he was a scholarship Opera Narodowa (Grand Theatre National Opera) in holder of the Mozart Society and the Mozarteum Warsaw and with several philharmonics in Poland Academy in Salzburg, where he interpreted the and abroad. She has performed, among other music by Mozart with Prof. E. Häfliger and E. Tappy. countries, in South Korea, the Netherlands, England, He is a graduate student of musicology at the Germany, and Belarus. More recently, she has been Catholic University in Lublin, the Postgraduate Study performing as a recitalist with chamber repertoire of Conducting at the Academy of Music in Bydgoszcz in Poland and abroad. and the Faculty of Vocal Music and Acting at the In 2004, Kowalkowska won “Un Premier Prix Academy of Music in Poznań (diploma with distinc- à l’Unanimité avec Félicitations du Jury” at the tion in the class of Prof. Ewa Wdowicka). Concours International de Chant, degré superieur He has been a laureate of vocal contests: he has UFAM in Paris. won three prizes at the Ada Sari Vocal Art Competi- In her solo repertoire, she has sung numerous tion and the first prize at the Moniuszko Competition parts in Mozart’s and Baroque operas, oratorios and in Warsaw in 1989. cantatas, as well as songs by composers of different Since 1988, he has been collaborating with opera nationalities. theatres in Poland (Poznań, Bytom, Kraków, Łódź, and She took part in the recording of Bizet’s opera Szczecin) and abroad (Brussels, Antwerp, Munich, Don Procoppio (Dynamic, 2003), and in 2008 Salzburg, Frankfurt am Main, Prague, and Berne). He recorded Słonko, a cycle of songs written by Stanisław has appeared at such music festivals as the Interna- Niewiadomski (Muza, 2008). tional Music Festival “Prague Spring”, Wiener Klassik, In 2005, Kowalkowska received the degree of Mozartwoche Salzburg, Wratislavia Cantans, and assistant professor of musical arts specialising in music festivals in Łańcut, Kudowa, Brighton and Tokyo. vocal music at the Fryderyk Chopin Academy of Music Maciejowski has made numerous radio, televi- (currently the Fryderyk Chopin University of Music). sion and CD recordings in Poland, the Czech Republic, Between 2005 and 2009, she taught in the class of solo Germany, Belgium, Austria and the United States. singing at the Fryderyk Chopin University of Music, Between 1999 and 2003, he worked as the artis- Białystok branch, and was a visiting professor at the tic director of the Świnoujskie Dni Muzyki (Musical Keymiung University in Daegu, South Korea. Days in Świnoujście) “Viva la Musica”.
20 AP0300 www.acteprealable.com english
In 2003, Maciejowski received the degree of The artist has taken part in some renowned assistant professor of musical arts at the Fryderyk music festivals, such as the Poznańska Wiosna Chopin Academy of Music in Warsaw and in 2010 the Muzyczna (Spring and Music in Poznań), Warszawska title of professor of musical arts, which he received Jesień (Warsaw Autumn), Dni Kompozytorów Kra- from the President of the Republic of Poland. Since kowskich (The Days with Kraków-Based Composers), 1996, he has been teaching in the class of solo singing Dni Muzyki Karola Szymanowskiego (The Days with at the Academy of Music in Poznań. Since 2008, he Karol Szymanowski’s Music) in Zakopane, Wratislavia has served as the Dean of the Faculty of Vocal Music Cantans, Festiwal Pianistyki Polskiej (Polish Piano in the same institution. He regularly teaches at vocal Music Festival) in Słupsk, Polish Contemporary Music master courses and takes part in the work of juries Festival in Wrocław, International Chopin Festival in at international vocal contests. Duszniki; in addition to some Chopin recitals that he performed in Żelazowa Wola and Łazienki. ndrzej Tatarski – pianist. He graduated with hon- He is a jury member at national and interna- Aours from the Academy of Music in Poznań in the tional piano contests, e.g. the National Chopin class of piano of Prof. Olga Iliwicka-Dąbrowska. He Competition, Warsaw; the International Ignacy Jan went on to perfect his skills at postgraduate studies Paderewski Competition, Bydgoszcz; the Internation- with Prof. Vlad Perlemuter in Paris. al Piano Duos Competition, Bialystok; the qualifying He has led a long and busy artistic life of a soloist round to the International Fryderyk Chopin Piano and a recitalist. He has performed worldwide, e.g. Competition, Warsaw; the International Fryderyk in Germany, the USA, Japan, South Korea, Austria, Chopin Piano Competition for Children and Adoles- Belgium, Slovenia, Switzerland, Turkey, the countries cents, Szafarnia; the Estrada Młodych, Polish Piano of the former USSR, Jamaica, Cuba, France, Great Music Festival in Słupsk; the International Piano Britain, and Italy. Competition Görlitz/Zgorzelec; and the International He has made a number of Polish and foreign Alfred Schnittke Festival, Hamburg. radio, TV, film and album recordings. He lectures at master courses in Poland and He has released CDs with piano works by Henryk abroad (the Czech Republic, Germany, Turkey, and Józef Wieniawski, Raul Koczalski and Ignacy Ukraine, USA, and Italy). Friedman, as well as Harnasie by Szymanowski in He works as director of the Faculty of Chamber a version for two pianos and Apolinary Szeluto’s Music and the Faculty of Piano Music at the Ignacy chamber pieces, both world premiere recordings. Jan Paderewski Academy of Music in Poznań, where Tatarski has had the honour to give premiere he has been teaching in the class of piano for performances of a number of works written by a number of years. contemporary Polish composers, and as a pianist and a recitalist he has made numerous CD recordings alongside the most distinguished Polish musicians.
AP0300 21 leon wyczółkowski www.acteprealable.com
eon Wyczółkowski (Huta Miastkowska, 1852 – eon Wyczółkowski (Huta Miastkowska, 1852 – LWarszawa, 1936). W latach 1869–1873 studiował L Warsaw, 1936). Between 1869 and 1873, he studied w Warszawskiej Klasie Rysunkowej (m.in. u Wojciecha at the Warszawska Klasa Rysunkowa (Warsaw Drawing Gersona), a w latach 1875–1877 w akademii w Mona- Class) with Wojciech Gerson, in 1875–1877 at the chium oraz w latach 1877–1879 w Szkole Sztuk Pięk- academy in Munich, and in 1877–1879 at the School nych w Krakowie (u Jana Matejki), w której w okresie of Fine Arts in Kraków (with Jan Matejko), where he 1893–1911 był profesorem. Był współzałożycielem worked as a professor between 1893 and 1911. He was towarzystwa Sztuka. Od roku 1934 był profesorem a founding member of the society Sztuka (Art). Since Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wielokrotnie 1934, he was a professor at the Academy of Fine Arts in wyjeżdżał za granicę, m.in. do Paryża, gdzie zetknął się Warsaw. He made numerous trips abroad, e.g. to Paris, z impresjonizmem. where he gained first-hand contact with impressionism. Początkowo malował obrazy historyczno-rodza- Wyczółkowski initially painted historical and genre jowe, później realistyczne portrety i modne sceny pictures, and later realistic portraits and fashionable salonowe (Ujrzałem raz..., 1884). Podczas pobytu na drawing room scenes (Ujrzałem raz..., 1884). During Ukrainie (1883–1893) tworzył sceny kopania buraków, his stay in Ukraine (1883–1893), he depicted beetroot orki, przedstawienia rybaków i chłopów. Podejmował harvesting, ploughing, fishermen and peasants. In w nich problematykę światła i koloru, dzięki temu those pictures, he was interested in light and colour, zbliżył się do impresjonizmu. Po roku 1895 uległ na which drew him closer to impressionism. After 1895, krótko wpływowi symbolizmu, po czym zwrócił się w he was briefly enchanted by symbolism, after which kierunku swoistego koloryzmu. Posługując się głównie he turned towards a kind of colourism. Using mainly pastelem, akwarelą i tuszem, malował nastrojowe pastel, water-colour and India ink, he painted romantic pejzaże (zwłaszcza tatrzańskie), zabytki architektury, landscapes (especially of the Tatra Mountains), ancient pamiątki historyczne (cykl Skarbiec wawelski), martwe architectural monuments, historic monuments (the natury, zwłaszcza kwiaty. Tworzył także zróżnicowane cycle called Skarbiec wawelski or The Wawel Treasury), stylistycznie, wnikliwe portrety. Od około 1918 r. zajął and still lifes, especially with flowers. He also made sty- się głównie grafiką (techniki trawione, autolitografia). listically variegated, striking portraits. From about 1918, Prace graficzne Leona Wyczółkowskiego mają cha- he was mainly involved in the graphic art (etchings, rakter malarski i odznaczają się wielką skalą rozwiązań autolithography). formalnych (Tatry z 1900 r., Teka Huculska z 1910 r., Wyczółkowski’s graphics are painterly in cha- Stara Warszawa z 1916 r., Gościeradz z 1924 r.). racter, exhibiting a wide range of formal designs: Twórczość Leona Wyczółkowskiego jest zaliczana Tatry (Tatras) 1900, Teka Huculska (East Carpathian do najwybitniejszych zjawisk artystycznych w sztuce Portfolio) 1910, Stara Warszawa (Old Warsaw) 1916, polskiej przełomu XIX i XX w. or Gościeradz 1924. The works by Leon Wyczółkowski are considered one of the most outstanding Polish artistic phenomena at the turn of the twentieth century.
22 AP0300 Acte Préalable LEADING LABEL PROMOTING POLISH MUSIC & MUSICIANS www.acteprealable.com
AP0204 • DDD • 68’44” AP0224 • DDD • 76’01” ® 2009 • © 2010 ® 2009 • © 2009 Together in Music Flute Friends Icelandic & Polish Flute Music Antonio Vivaldi – Concerto in C op. 47, No. 2 • Á. Björnsson – 4 Icelandic Folks Songs • J. Anton Stamitz – Konzertante Sinfonie in D-dur • Tómasson – Green Snow • A. H. Sveinsson Domenico Cimarosa – Concertante pour deux –7 Sounding Minutes, Intermezzo, Final flûtes et orchestre à cordes • Franz and Karl Song • A. Ingólfsson – 3 Moments • þ. Doppler – Rigoletto Fantaisie op. 38 • Martial Sigurbjörnsson – Kalaïs • P. Kletzki – Nardeau – Comme cinq flûtes qui bourdinnent Concertino Op. 34 • H. M. Górecki – 3 Diagrams Op. 15 • T. Szeligowski – Sonata for flute and piano World premiere recording World premiere recording
AP0245 • DDD • 46’09” AP0294 • DDD • 43’22” ® 2011 • © 2011 ® 2012 • © 2013 New works for flute by Poznań-based Polish & Norwegian Composers composers New chamber works Barbara Kaszuba – Geysir; Maria Ćwikliń- Adam Domurat – The Noon-Witch; Konrad ska – Variations on a Polish folk songs for Mikal Øhrn – Trio, Zarabanda; Ewa Fabiań- 2 flutes; Artur Kroschel – Traverse modula- ska-Jelińska – Arabeska I & II; Agnieszka tion; Janusz Stalmierski – Three shepherds Zdrojek-Suchodolska – Impressions; Anders Ewa Murawska, flute; Áshildur Haraldsdót- Torgunrud Røshol – Glimpsing through tir, flute; Gro Sandvik, flute blue; Artur Kroschel – Tauen; Tomasz Citak – Koko & Virkoko
World premiere recording World premiere recording
AP0324 • DDD • 44’13” AP0330 • DDD • ® 2013 • © 2014 ® 2013/14 • © 2014 Folk songs for jazz ensemble Oskar Kolberg (1814-1890) Góði Jesú, lífsins ljómi; Ó, ó, hver vill mig Piano works vol. 1 verj; Guð oss sinn lærdóm ljósan gaf; Joanna Ławrynowicz, piano Ułani; Kazali mi śpiewać; Pragną oczka; Baadnlaatt; Hjuring – jenta Katarzyna Stroińska-Sierant, piano, vocal; Ewa Murawska, Áshildur Haraldsdóttir, Lars Asbjørnsen, flutes; Maciej Kociński, Jan Adamczewski, saxophones; Piotr Max Wiśniewski, double bass; Sławomir Tokłowicz, Mirosław Kamiński, percussion World premiere recording World premiere recording od lewej/from the left: Iwona Kowalkowska, Andrzej Tatarski, Wojciech Maciejowski
Iwona Kowalkowska, Andrzej Tatarski Andrzej Tatarski, Wojciech Maciejowski