1 mina położona jest na Wojskowej „Gryf Pomorski”. 29 lutego Gminę Szemud cechuje bardzo Pojezierzu Kaszubskim, w środ- 1944 roku w okolicach Koleczkowa miała urozmaicona rzeźba terenu od 97,8 do Gkowo-północnej części woje- miejsce jedna z największych bitew party- 234,3 m n.p.m. oraz czyste, nieskażone wództwa pomorskiego, w powiecie wej- zanckich na Pomorzu. środowisko z licznymi jeziorami, cieka- herowskim. Miejscowość Szemud oraz Gmina Szemud znana jest z kulty- mi oraz oczkami wodnymi. Największe większość wsi z terenu gminy to stare wowania kultury, obyczajów i tradycji jeziora to: Kamień, Wysoka, Otalżyno, miejsca osadnicze kultury wschodniopo- kaszubskich. Rdzenna ludność kaszubska Marchowo, Czarne, Kielno, Orzecho- morskiej, o czym świadczy wiele znale- jest do swych korzeni kulturowych i ję- wo i Tuchomskie , a rzeki: Gościcina, zionych tutaj grobów skrzynkowych.W zyka bardzo przywiązana, manifestując Dębnica, Zagórska Struga, Kacza. Obszar okresie przedpiastowskim znajdowało to przez organizację różnego rodzaju fe- Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego się tutaj także kilka grodzisk. Nazwa Sze- stynów, zabaw, konkursów, spotkań itp. na terenie gminy zajmuje 2000 ha, a jego muda wywodzi się prawdopodobnie od Podczas ostatniego spisu ludności to jej otulina wynosi 8000 ha, natomiast otuli- nazwy osady Schoenewalde (piękny las) postawa zdecydowała, że Gmina Szemud, na Kaszubskiego Parku Krajobrazowego nadanej przez Krzyżaków wraz z przy- jako jedna z kilku na Kaszubach, zdoby- zajmuje 180 ha. w miejscach tych moż- wilejem lokacyjnym w 1310 roku. Na ła prawo do posługiwania się językiem na spotkać wiele unikatowych gatunków terenie gminy znajdują się jeszcze star- kaszubskim jako drugim językiem urzę- fauny i flory. Gmina Szemud należy do sze, wcześniej datowane osady, takie jak: dowym. gmin o najmniejszym zanieczyszczeniu Będargowo, Kielno, , Bojano, Gmina Szemud zajmuje obecnie powietrza w województwie pomorskim. i . 17.657 ha powierzchni, w tym ok. 20% W ciągu 2-3 lat nastąpi gazyfika- Szemud jako jednostka administra- lasów. Zamieszkuje ją ok. 12.500 miesz- cja wschodniej części gminy. Kończą się cyjna w różnej formie czy to wójtostwa, kańców, z tendencją wzrostu tej liczby opracowania planu zagospodarowania gromady czy gminy funkcjonuje od po- o około 4-5% rocznie. Ludność skupiona przestrzennego gminy, w którym łącznie czątków XX wieku, a jako gmina w obec- jest w 22 wsiach sołeckich, z których naj- z istniejącymi terenami zostanie przezna- nym kształcie od lat siedemdziesiątych większe to: Bojano, Szemud, Koleczko- czonych pod różnego rodzaju zainwestowa- poprzedniego stulecia. Na przełomie XIX wo, Kielno, Łebno i . Gmina nie 1850 ha powierzchni gminy. To i XX wieku prowadzono na obszarze rozwija się bardzo dynamicznie, szcze- wszystko oraz bardzo korzystne położe- obecnej gminy wzmożoną walkę z germa- gólnie jej wschodnia część sąsiadująca nie gminy w sąsiedztwie Gdańska, Gdyni nizacją, funkcjonowało wiele organizacji z Trójmiastem. Dlatego też w tej części i Wejherowa stwarzają idealne warunki prowadzących działalność patriotyczną, zanika już przodująca przedtem funkcja do osiedlania się w gminie Szemud, odpo- oświatową i społeczną takie jak Kółka Rol- rolnicza, a dominuje różnego rodzaju czynku oraz do turystyki indywidualnej. nicze, Ochotnicze Straże Pożarne, Bank działalność gospodarcza, drobna wytwór- Ludowy, filie spółki „Kupiec”. W czasie czość, rzemiosło, usługi itp. Rolnictwo II wojny światowej powstał tutaj bardzo natomiast pozostało podstawowym za- silny ruch oporu. W 1942 roku zawiązała jęciem mieszkańców zachodniej części 2 się Komenda Gminna Tajnej Organizacji gminy. Kościół parafialny p.w. Św. Jadwigi Królowej w Bojanie - najmłodszy w gminie Najstarszy w gminie kościół parafialny w Kielnie

Przydrożny krzyż i kapliczka, jakich wiele w gminie Po prawej: obelisk partyzantów TOW w Koleczkowie 33 Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Bojanie

Gimnazjum w Szemudzie Społeczna Szkoła Podstawowa z Przedszkolem w Dobrze- winie-Karczemkach Gminne Centrum Kultury Sportu i Rekreacji w Szemudzie 84-217 Szemud, ul. Szkolna 4A • Wiejski Ośrodek Kultury w Szemudzie, ul. Kwi- tel./fax: (058) 676 14 62, tel. (058) 676 12 95 dzińskiego 1, tel. (058) 676 14 62 Centrum tworzą: • Wiejski Ośrodek Kultury w Kielnie, • nowoczesna hala widowiskowo-sportowa w centrum wsi: obiekt nowy, dają- tel. (058) 676 09 61; cy duże możliwości pod względem organizacji zarówno imprez sportowych, • Wiejski Ośrodek Kultury w Łebnie, jak i kulturalnych, z bardzo dobrze wyposażonym zapleczem socjalnym, tel. (058) 676 10 50; przystosowany również dla potrzeb osób niepełnosprawnych; • Gminna Izba Regionalna im. Remusa w Łeb- nie, tel. (058) 676 18 97 • ludowy zespół „Koleczkowianie”, działający od lat pod kierunkiem Tadeusza Dargacza, rozsławiający gminę Szemud nie tylko w kraju, ale również za granicą.

4 Hala sportowa Miejsca warte odwiedzenia • Gminna Izba Regionalna w Łebnie; • Zabytkowy kościół św. Wojciecha w Kielnie; • Rezerwat Przyrody „Pełcznica” wokół jezior Wygoda, Pałsznik, Krypko - rzadkie rośliny wodne, zalatuje tu orzeł biały. Zakaz wstępu poza oznaczonymi drogami; • głazy narzutowe w Kamieniu (Trójmiej- ski Park Krajobrazowy); • rezerwat mewy śmieszki w Bojanie; • Obelisk partyzantów TOW „Gryf Po- morski” w Koleczkowie; • Gminne Centrum Kultury, Spor tu i Rekreacji w Szemudzie (liczne wy- stawy, spotkania kulturalne, igrzyska sportowe). Ważniejsze telefony Policja • (058) 676 11 76 Urząd Gminy Szemud • Urząd Gminy (058) 676 11 85 • ZOZ „Nasze Zdrowie” Szemud (058) 676 15 58 Kielno (058) 676 07 24 Łebno (058) 676 18 83 Atuty gminy Bojano (058) 676 03 36 • korzystne położenie geograficzne (15-30 km do aglome- ra cji Gdyni, Gdańska, Wejherowa), • tereny atrakcyjne przyrodniczo, czyste ekolo gicz nie, • licznie występujące jeziora polodowcowe, • niskie podatki od nieruchomości, • sieć wodociągowa i tele fo nicz na, • oczyszczalnia ścieków w Kielnie; w budo wie oczysz- czal nia Szemud, a w planach kana li za cja Ko lecz ko wa i Bojana, • dogodne połączenia komunikacyjne, dobrze rozwi nię ta sieć drogowa, Zakład Opieki Zdrowotnej „Nasze Zdrowie” - Kielno • w najbliższej przyszłości gazyfikacja gminy. 55 Jezioro Tuchom

Jezioro Kamień

Jezioro Czarne

Jezioro Okuniewo

6 Mieszkańcy jeziora Marchowy Lobeliowe jezioro Wygoda Czekanie na okonia

Gościcinka w Grabowcu Rezerwat mewy śmieszki w Bojanie

Pełnik europejski, duże stanowisko w Zęblewie

Zęblewska Struga 77 Najmłodsza członkini ze- społu „Koleczkowianie” Zespół regionalny „Koleczkowianie”

Artyści ludowi • Halina Szymańska, 84-207 Koleczko- wo, ul. Chylońska 13; obrazy, wyroby artystyczne ze skóry, stroiki itp. – do obejrzenia w „Galerii Café”, tel. (058) 676 20 45, e-mail:[email protected] • Grażyna i Jadwiga Kanka – Zęblewo, 84- -217 Szemud, haft krzyżykowy, malarstwo ludowe, stroiki, tel. (058) 676 19 39. • Alicja Gafke, 84-207 Koleczkowo, Praca Leszka tel. (058) 676 01 21. Obrazy, serwety, Grzeni Obraz ze skóry autorstwa Haliny ozdoby wykonywane haftem krzyżyko- Szymańskiej wym i gobelinowym. • Joanna Kołędkiewicz, Bojano, ul. Cey- Chór „Kaszubia” nowy 13, 84-207 Koleczkowo, wyroby z masy solnej: aniołki, ptaszki, baranki itp., tel. (058) 676 00 59 Artyści profesjonalni • Zenon Gołąbek, Łebno, malarstwo i rze- źba, tel. (058) 676 13 69. • Karina Treder, Kielno, malarstwo i rze- źba, tel. 0 889 156 837. • Andrzej Umiastowski, artysta malarz, Koleczkowo; e-mail: [email protected]. • Leszek Grzenia, Będargowo, rzeźby w drewnie, oprawa wypchanych ptaków Obraz olejny Zenona Gołąbka Obraz Andrzeja Umiastowskiego Autoportret 8 Kariny Treder tel. (058) 676 18 30. Gminna Izba Regionalna im. Remusa w Łebnie - istnieje od listopada 1996 roku. Oprócz sta- łej wystawy związanej z życiem, pracą i tra- dycją mieszkańców (ponad 700 eksponatów) organizowane są spotkania z wybitnymi ludźmi, wystawy okolicznościowe promujące kaszubskich artystów, konkursy o tematyce regionalnej, a od kilku lat organizowany jest konkurs kolędy kaszubskiej. Godziny otwarcia: 14.00 – 17.00 - druga i czwarta niedziela każdego miesiąca, tel. (058) 676 18 97; w pozostałych dniach – po uprzednim uzgodnieniu terminu telefonicznie, tel. dom. opiekuna Izby: (058) 676 10 06.

Półkorzec Kołyska i konik na Międlica Grób skrzynkowy kultury biegunach kaszubsko-pomorskiej sprzed 2500 lat (rekon- strukcja)

Żarna: u góry 150- -letnie (użytkowane Kredens od śre dniowiecza do Czerzënka (maślniczka Patefon Tabacznik i denieca ok. 1940 r.); u dołu - do wyrobu masła) - do mielenia tabaki - sprzed 2500 lat 99 Baza hotelowo-turystyczna • „Rezydencja BARDO”, Koleczkowo, ul. Pod Lasem 1. Ekskluzywny hotel z 200 miejscami noclegowymi, trzema salami konferencyjnymi (imprezy od 50 do 350 osób), restauracją, barem i kawiarnią, dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Możliwość organizacji zbiorowych imprez jak zjazdy, konferencje, pikniki itp. Sieć internetowa w całym obiekcie. Kontakt: dyrektor Andrzej Banasiak, tel. 0606 110 100, e-mail [email protected] Gospodarstwo agroturystyczne „Chëcz kaszëb- skô na Lesôkach” w Szemudzie Hotel „Rezydencja Bardo” w Koleczkowie

• “DAJAK” Przemysław Paneczko, gospodarstwo agro tu- Jeździec na koniu rystyczne i stadnina koni, Koleczkowo, ul. Świętopeł ka ze stadniny „Dajak” Wielkiego 1; pokoje gościnne, bar-restauracja; tel.(058) 676 97 57, 0 601 666 400, www.kjdajak.webpark.pl • Restauracja „GOSIA” Małgorzata Frankowska, Kielno. Przyjęcia okolicznościowe: stypy, wesela, jubileusze, tel. 676 45 40 • Gospodarstwo „MACIEJKA” - Anna Szmaja-Wysocka, Koleczkowo, pokoje dwu-, trzy- i czteroosobowe, sala do organizacji większych uroczystości; tel. (058) 676 01 60, 0 502397964, www.maciejka.agro.pl • Gospodarstwo agroturystyczne „CHËCZ KASZËBSKÔ NA LESÔKACH” Eli i Ryszarda Kornackich, Szemud. Całoroczny wypoczynek w 4-osobowym komfortowym domku, tel. (058) 676 16 97, 0698038332, www.kaszuby.agro.pl/urlop. • „LAWENDA” gospodarstwo agroturystyczne - Irena Kasprzak, U góry Warzno, tel. (058) 676 06 23. i obok tradycyjne gospodar- stwo agro- turystyczne „Lawenda” w Warznie „Chëcz kaszëbskô na Lesôkach” w Szemudzie 10 Restauracja „Gosia” w Kielnie (obok - wnętrza sal) Typowa stara chata kaszubska w Grabowcu

Panorama Bojana 1111 ISSN 1506-3437

Wejherowo

Wejherowo

Gdynia

Gdynia Gdańsk

Kartuzy

Kartuzy

Folder gminy Szemud 2005 - dodatek do „Lesôka”. Fot. Marek Jezierski, Andrzej Pożoga, archiwum Ref. Kultury, Oświaty, 12 i Zdrowia Urzędu Gminy Szemud. Skład BMS, druk: InfoDruk