Riemst: N79 Tongersesteenweg’

F L-2020-208*

Besluit Raad van Bestuur houdende goedkeuring voorlopig onteigeningsbesluit ‘Riemst: N79 Tongersesteenweg’

De Raad van Bestuur verwijst naar de volgende wettelijke en statutaire bepalingen voor de hierna volgende beslissing: - artikel 15.1 van de gecoördineerde statuten van de Opdrachthoudende Vereniging Fluvius Limburg van 25 juni 2019 waarin wordt bepaald dat de Raad van Bestuur in naam en voor rekening van Fluvius Limburg kan overgaan tot de onteigeningen die noodzakelijk zijn voor de verwezenlijking van de statutaire doelstellingen van de Opdrachthoudende Vereniging Fluvius Limburg;

- het Decreet van 24 februari 2017 betreffende onteigening voor algemeen nut;

- het Besluit van de Vlaamse Regering van 27 oktober 2017 tot uitvoering van het Decreet van 24 februari 2017 betreffende onteigening voor algemeen nut en

- het Decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur.

Op 26 juni 2020 heeft de Raad van Bestuur principieel beslist tot: - vaststelling van de principiële beslissing om de administratieve fase tot onteigening ‘Tongersesteenweg 183-223 te 3770 Riemst’ aan te vatten en alle nodige handelingen te laten verrichten voor het opstarten van de administratieve fase. Nadien zullen de nodige documenten worden opgemaakt om deze onteigeningsprocedure effectief op te starten.

- aanwijzing van de heer Alain BULEN, Landmeter-Expert, Operational manager bij Sweco Belgium bv, Arenbergstraat 13, bus 1, 1000 Brussel (LAN 04 1079), om, als gemachtigde landmeter, over te gaan tot het betreden van de te onteigenen goederen om alle nodige vaststellingen te verrichten en alle nodige onderzoeken uit te voeren nodig voor de opmaak van het onteigeningsplan en de projectnota.

Ten aanzien van de in de principiële beslissing vermelde innames, diende er een uitbreiding te gebeuren van het aantal te onteigenen (delen van) percelen gezien nadien is gebleken dat voor vier extra innames, ondanks het afsluiten van een onderhandse overeenkomst met de betrokken eigenaars, geen notariële akte kon verleden worden (melding door notaris Hougaerts; kantoor houdende te Tongeren (innames 10 en 11) van 30 juni 2020 en door notaris Vuylsteke & Bunkens, kantoor houdende te Riemst (innames 27 en 28) op 10 juli 2020. Ook voor deze vier innames dient bijgevolg een onteigeningsprocedure opgestart te worden in het kader van het betrokken project. Anderzijds bleek na de principiële beslissing dat de houders van zakelijke rechten met betrekking tot één perceel (inname 36) inmiddels bereid bleken tot een minnelijke regeling, zodat het betreffende perceel geen voorwerp uitmaakt van onderhavig onteigeningsbesluit.

Via onderhavige beslissing verleent de Raad van Bestuur haar goedkeuring aan het voorlopig onteigeningsbesluit ‘Riemst: N79 Tongersesteenweg’ op de hiernavolgende gronden.

1/1

I. Omschrijving van de te onteigenen goederen

De te onteigenen goederen zijn de volgende:

Inne- Kadastrale Oppervlak Opper- Aard van Eigenaar ming omschrijving te perceel vlakte het inne- perceel ming 10. Riemst, 8ste afd. Millen, 1468ca 85ca Handels- Jansen Marcel, VE 1/1 sectie A, huis Falla Simone, VE 1/1 Tongersesteenweg Tongersesteenweg 168, 3770 Riemst 168, nr. 0253C3P0000 11. Riemst, 8ste afd. sectie 615ca 9ca Boom- Jansen Marcel, VE 1/1 A, Op den Elderen gaard hoog Falla Simone, VE 1/1 Berg, nr. 0259RP0000 Tongersesteenweg 168, 3770 Riemst 27. Riemst, 8ste afd. sectie 7568ca 3a 22ca Magazijn Jackers Robert, VE 1/1, A, Tongersesteenweg Dorpsstraat 21, 3770 Riemst 207, nr. 0317M2P0000 28. Riemst, 8ste afd. sectie 2577ca 2a 24ca Grond Jackers Robert, VE 1/1, A, Op den Elderen Dorpsstraat 21, 3770 Riemst Berg, nr. 0317VP0000 37. Riemst, 8ste afd. Millen, 18a 17ca 97ca Huis Nivelle Guillaume VE 1/1 sectie A, Pétré Génévieve VE 1/1 Tongersesteenweg Tongersesteenweg 199, 3770 Riemst 199, nr. 0526MP0001 38. Riemst, 8ste afd. Millen, 36a 70ca 25ca Bouwland Nivelle Gisbert VE 1/1 sectie A, In den Husquet Catharina VE 1/1 Elderenbodem, nr. Tongersesteenweg 197, 3770 Riemst 0526LP0000 39. Riemst, 8ste afd. Millen, 9a 23ca 77ca Huis Nivelle Gisbert VE 1/1 sectie A, Husquet Catharina VE 1/1 Tongersesteenweg Tongersesteenweg 197, 3770 Riemst 197, nr. 0526GP0000 40. Riemst, 8ste afd. Millen, 6a 21 ca 71ca Huis Nivelle Marco, BE ¼ sectie A, Daalstraat 71, 3770 Riemst Tongersesteenweg Nivelle Stefan BE ¼ 195, nr. 0527KP0000 Merestraat 4, 3770 Riemst Nivelle Arnold VE ½ VG 1/2 Tongersesteenweg 195, 3770 Riemst 41. Riemst, 8ste afd. Millen, 18a 10 ca 35ca Toonzaal Nivelle Marco, BE ¼ sectie A, Daalstraat 71, 3770 Riemst Tongersesteenweg Nivelle Stefan, BE ¼ 195, nr. 0527LP0000 Merestraat 4, 3770 Riemst Nivelle Arnold, VE ½ VG 1/2 Tongersesteenweg 195, 3770 Riemst 42. Riemst, 8ste afd. Millen, 41a 19ca 21ca Bouwland Nivelle Marco, BE ¼ sectie A, In Den Daalstraat 71, 3770 Riemst Elderenbodem, nr. Nivelle Stefan, BE ¼ 0527NP000 Merestraat 4, 3770 Riemst Nivelle Arnold, VE ½ VG 1/2 Tongersesteenweg 195, 3770 Riemst 48. Riemst, 8ste afd. Millen, 24a 80 ca 3a 01ca Bouwland Nivelle Guillaume, VE 1/1 sectie A, “Op den Tongersesteenweg 199, 3770 Riemst Bilserweg”, nr. 0582AP0000

2/15

II. Feiten en context

Het stroomgebied van de waterloop De vloedgracht te Riemst is reeds jaren een gebied dat gekend is omwille van zijn vele wateroverlastproblemen. De vallei van de Vloedgracht heeft immers een groot afstromingsoppervlak en de waterloop is gedurende de laatste 70 jaren op vele plaatsen ingebuisd om landbouwpercelen optimaal te benutten. Door deze inbuizingen is deze waterloop beperkt in zijn afvoercapaciteit en kan er enkel op een beperkt aantal plaatsen regenwater aangesloten en afgevoerd worden. Bovendien is er ter hoogte van het kruispunt Tongersesteenweg - Op Den Drinckaert een afvalwatercollector, beheerd door Aquafin, aanwezig. Deze collector ontvangt en voert gemengd rioleringswater (dit is vuil water en hemelwater samen) af naar het zuiveringsstation van Zichen. Bij hevige regenbuien komt deze collector wegens beperkte capaciteit onder druk te staan en stort deze collector over in de waterloop De Vloedgracht. Deze overstort heeft dus ook een grote ecologische impact op de waterkwaliteit van de waterloop doordat ongezuiverd afvalwater in de natuurlijke waterloop terecht komt.

Specifiek naar aanleiding van de bijzondere wateroverlast in februari 2002 in de gemeente Riemst langsheen de Tongersesteenweg met pieken ter hoogte van kruispunten met Op Den Drinckaert, Billerweg en Elderenweg en volgelopen kelders bij woningen 181-183-185-187-189-191-193-195- 197, werd in opdracht van de gemeente Riemst, de Provincie Limburg en de toenmalige cvba Infrax (thans Fluvius Limburg O.V.) een hydronautstudie opgemaakt voor het grondgebied van de gemeente Riemst.

In de navolgende afdruk van de Overstromingskaart (bron: Geoloket Vlaanderen) worden de locaties van hoger vermelde kruispunten en de waterloop De Vloedgracht aangeduid. De donkerblauwe zones geven de risicozones voor overstroming in dit gebied aan. Tevens werd de projectzone (cfr. infra) hierop ingetekend.

De hydronautstudie werd opgemaakt door studiebureel Grontmij (nu SWECO BELGIUM) en wordt toegevoegd als bijlage aan onderhavig besluit (zie bijlage). De hydronautstudie werd afgerond in 2014 tijdens de voorontwerpfase van dit project en verder ge-up-date in 2019 tijdens de ontwerpfase naar aanleiding van optimalisaties in het ontwerp.

3/16

Voor deze hydronautstudie werd niet enkel het aanwezige rioleringsstelsel onderzocht, maar werd ook de capaciteit van de waterloop met impact op de waterhuishouding onderzocht. Hieruit is gebleken dat door de beperkte afvoercapaciteit van de waterloop De Vloedgracht in het volledige afstroomgebied wateroverlast kan ontstaan. De projectzone langsheen de Tongersesteenweg bevindt zich volledig opwaarts van deze waterloop, dus extra buffercapaciteit realiseren in deze zone geeft een gevoelige verbetering naar wateroverlastproblemen toe zowel in het projectgebied als in de gebieden afwaarts van deze waterloop.

Ter hoogte van het kruispunt Tongersesteenweg met Op den Drinckaert is de collector Aquafin en de ingebuisde waterloop De Vloedgracht aanwezig. Beiden zijn hier via een overstortconstructie met mekaar verbonden. Indien de collector zijn maximale capaciteit bereikt, zal er ook overstortwater afgevoerd worden naar de ingebuisde waterloop. Volgens de hydraulische studie bedraagt deze 735 l/s. Bij zware regenval is de overstortcapaciteit echter niet voldoende om wateroverlast te vermijden. De collector Aquafin en de ingebuisde waterloop hebben immers maar een vaste maximale afvoercapaciteit omwille van de dimensionering van hun inbuizing. De hydronautstudie vermeldt in dit verband: “De bestaande gemengde leiding heeft een te kleine afvoercapaciteit bij een bui met terugkeerperiode T = 2 jaar. Er is zelfs wateroverlast ter hoogte van het kruispunt Tongersesteenweg-Elderenweg. De wateroverlast doet zich ook voor ter hoogte van het kruispunt Tongersesteenweg-Op den Drinkaert.”

Uit de hydronautstudie van SWECO BELGIUM bleek dat de volgende maatregelen nodig zijn om deze wateroverlast in het projectgebied en het afstroomgebeid van de waterloop aan te pakken: - optimale afkoppeling van vuil water en regenwater door aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel langsheen de Tongersesteenweg en Elderenweg. Het vuilwaterriool wordt aangesloten op de Aquafin collector en het regenwaterriool wordt aangesloten op de waterloop. Door deze afkoppelingswerken wordt het overstortvolume tussen collector en waterloop met 90% gereduceerd, nl. van 735 l/s naar 80 l/s bij een 20 jaarlijkse bui (= een bui met een uitzonderlijke hoeveelheid regen die maar 1 maal in de 20 jaar voorkomt);

- openleggen van de ingebuisde waterloop De Vloedgracht en realisatie van een groot open opvangbekken dat dienst doet als bufferzone en het hemelwater hierbij via een debietsregeling opnieuw aansluit op de afwaarts gelegen ingebuisde waterloop;

- aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel houdt in dat de bestaande gemengde riolering in het fietspad langsheen de Tongersesteenweg verder kan dienst doen als exclusieve regenwaterafvoer. Door het vuil water en het regenwater te scheiden, vermindert de overstortfunctie gevoelig en kan met open buffering het regenwater vastgehouden worden en vertraagd afgevoerd worden. Er dient dus een nieuwe vuilwaterriolering aangelegd te worden. De afvoercapaciteit van de bestaande riolering als regenwaterafvoer is voldoende indien hier drie extra open opvang- en bufferbekkens voorzien worden. Toepassing van open bekkens is nu immers mogelijk omdat hier geen vuilvracht meer op is aangesloten. Het gaat over volgende bekkens: bekken 1 ter hoogte van de Tongersesteenweg/Millerweg bekken 2 ter hoogte van kruispunt Tongersesteenweg/Billerweg bekken 3 in de Elderenweg.

4/16

De ligging van deze bekkens wordt aangeduid op onderstaand liggingsplan:

De hydraulische nota heeft dan ook geleid tot de opmaak van drie projecten waarin bovenstaande maatregelen worden gerealiseerd.

Volgende projecten werden opgestart : - Aanleg van een opvang- en bufferbekken (bekken 2 zoals hierboven vermeld) ter hoogte van Tongersesteenweg en Billerweg. Dit bekken ontvangt het afstromende regenwater van 20 hct onverharde landbouwpercelen. De buffering bedraagt 4850 m3 . Deze buffer voert vertraagd af naar het rioleringsstelsel van de Tongersesteenweg;

- herinrichting en aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel en bufferbekken (bekken zoals hierboven vermeld) in de Elderenweg. De Elderenweg sluit hierdoor volledig gescheiden aan op het rioleringsstelsel van de Tongersesteenweg. Het regenwater sluit vertraagd aan door de aanwezige open buffering van 590 m3 en debietregeling;

- aanleg van een gescheiden riolering langsheen de Tongersesteenweg.

Het eerstgenoemde project heeft de gemeente Riemst reeds gerealiseerd binnen het kader van aanpak erosiemaatregelen. Het tweede genoemde project is inmiddels reeds in 2018 gerealiseerd in het kader van het door VMM gesubsidieerd dossier L99252 Elderenweg (studie Antea).

Het derde genoemde project behelst de aanleg van een gescheiden rioolstelsel in de Tongersesteenweg door het behoud en omvorming van de bestaande riolering (Ø 400 en Ø 500 zuidkant) naar een RWA-riolering, die wordt aangesloten op de Vloedgracht 3de cat nr 114. Deze ingebuisde waterloop wordt plaatselijk open gelegd in het ontworpen open bufferbekken dat vergroot dient te worden van 800m³ naar 7.500m³. Volgend schema geeft een overzicht van de rioleringstoestand vóór en na de uitvoering van dit derde project.

5/16

De aanleg van een nieuwe vuilwaterriolering Ø250 en Ø400 (grès) langsheen de Tongersesteenweg wordt voorzien op privédomein en wordt aangesloten op de beginput van de Aquafin-collector ter hoogte van Op Den Drinkaert. Aan het uitzicht van de bestaande toestand op openbaar domein wordt er niets gewijzigd aangezien de riolering aangelegd wordt naast de bestaande verharding (in de voortuinen, berm, fietspad, parking, opritten,…).

6/16

Naast de gewestweg zelf wordt een volledige afkoppeling doorgevoerd van zowel de wegenis als de verharde oppervlakten van daken en inritten op privé-domein. Het reeds gerealiseerde gescheiden rioleringsstelsel van de gemeentelijke zijweg Elderenweg L99252 (studie Antea) wordt dus volledig gescheiden aangesloten op het gescheiden rioleringsstelsel van de Tongersesteenweg en de Billerweg en de Tongersesteenweg ten oosten van Op den Drinkaert wordt als gemengd riool opgevangen in de nieuwe vuilwaterriolering. Omdat hier nog gemengde riolering aansluit moet de diameter van de vuilwaterriolering vergroot worden van 250mm naar 400mm en dient er ter hoogte van Op Den Drinkaert nog steeds een kleinschalig overstort naar het regenwaterstelsel voorzien te worden. Dit overstort zal volgens de hydraulische nota echter maar 10% (80 l/s in plaats van 735 l/s) van het huidige overstortvolume bedragen. Dit overstort treedt echter enkel nog bij zeer zware regenbuien in werking waardoor het overstortwater in een gevuld regenwaterstelsel terecht komt en hierdoor zeer zwaar verdund verder zal afgevoerd worden via het open bufferbekken naar de waterloop. De zware ecologische impact van het huidige overstort ter hoogte van ‘Op Den Drinkaert’ op de waterkwaliteit van de waterloop wordt dus volledig weggenomen door dit project. Binnen dit (derde) project zal ook de gracht langs Op den Drinkaert worden geherprofileerd en voorzien van stuwen ter beperking van de afstroomsnelheid en ter vergroting van de buffercapaciteit ter oplossing van het wateroverlastprobleem. Op het kruispunt Tongersesteenweg/Millerstraat/Elderenweg dient volgens de hydronautstudie een open bufferbekken aangelegd te worden van 135 m3 om het afstromende regenwater van de Millerstraat rechtstreeks op te vangen en vertraagd aan te sluiten op de regenwaterriolering van de Tongersesteenweg. Het regenwaterriool van de Tongersesteenweg en de gracht van Op Den Drinkaert stromen uit in het nieuwe bufferbekken ter hoogte van Op Den Drinkaert met een buffervolume van 7500m³. Dit bufferbekken zal als nieuw brongebied van de waterloop De Vloedgracht fungeren. Het open bufferbekken zal via een debietregelaar in de vorm van een wervelventiel (0.08m³/s bij 1m wk) op de verder ingebuisde Vloedgracht aangesloten worden. Afwaarts heeft de waterloop immers weinig hydraulisch vermogen gezien de lange inbuizing Ø500mm. Hierna wordt een uittreksel van het uitvoeringsplan van het nieuwe bufferbekken van 7500 m3 t.h.v. Op den Drinckaert weergegeven. Op dit plan is ten zuiden van het nieuwe bufferbekken nog het bestaande bufferbekken op de waterloop aangeduid. Dit bekken wordt gedempt.

7/16

Er is gekozen om deze nieuwe vuilwaterriolering langsheen de Tongersesteenweg aan te leggen langs het openbaar domein, op privégronden, aangezien: • het Vlaams gewest, afdeling Wegen en Verkeer, geen middelen voorziet en niet wenst te participeren in dit project; • de bestaande riolering onder het fietspad ligt (die wordt omgevormd naar regenwaterriolering); • de nutsleidingen onder het voetpad en de berm liggen (water, gas, elektriciteit, …). Aanleg van de nieuwe streng in de private voortuinen / akkers is zowel op technisch, economisch als maatschappelijk vlak de meest verantwoorde manier van uitvoering. Aanleg van de nieuwe streng op bestaand openbaar domein van het Vlaams Gewest zou zorgen voor een duur wegenisherstel, meerkosten voor verplaatsing van de nutsleidingen en een bijhorende verbreding van het openbaar domein (aankoop gronden) ingeval van aanleg in voetpad/berm. De breedte van het voetpad (gemiddeld 1.5m breed) laat immers enkel toe dat er ofwel enkel een vuilwaterriolering ofwel enkel een nutsleidingensleuf kan worden aangelegd. Er is dus geen volwaardig alternatief voorhanden dat technisch of budgettair realiseerbaar is. Een nieuwe vuilwaterafvoerleiding op bestaand openbaar domein Vlaams Gewest van de Tongersesteenweg is dan ook geen realistische of haalbare oplossing. De nieuwe aan te leggen vuilwaterafvoerleiding dient dan ook geplaatst te worden op de private percelen langsheen de Tongersesteenweg. Het derde project (realisatie gescheiden riolering langs de Tongersesteenweg), is het project dat Fluvius Limburg O.V. noopt tot een beslissing tot onteigening, met name voor elf (delen van) percelen waarvoor geen minnelijke verwerving mogelijk bleek te zijn.

De aanleg van de nieuwe vuilwaterafvoer (het derde project) impliceert (gedeeltelijke) innames van 67 percelen op privé-terrein Deze innames gebeurden voor het grootste deel vlot via onderhandse overeenkomsten.

8/16

De besprekingen door een onderhandelaar aangesteld in opdracht van Fluvius Limburg met de eigenaars van de 11 in deze onteigeningsprocedure betrokken percelen over de aanleg van een vuilwaterriolering op de verschillende terreinen zijn gestart in de zomer van 2016 maar konden ondanks herhaaldelijke pogingen niet tot een minnelijke oplossing leiden. Deze private percelen betreffen volgende percelen en eigenaars:

Inne- Kadastrale Oppervlak Oppervlakte Aard van Eigenaar ming omschrijving te perceel inneming het perceel 10. Riemst, 8ste afd. 1468ca 85ca Handels- Jansen Marcel, VE 1/1 Millen, sectie A, huis Falla Simone, VE 1/1 Tongersesteenweg Tongersesteenweg 168, 3770 Riemst 168, nr. 0253C3P0000 11. Riemst, 8ste afd. 615ca 9ca Boom- Jansen Marcel, VE 1/1 sectie A, Op den gaard hoog Falla Simone, VE 1/1 Elderen Berg, nr. Tongersesteenweg 168, 3770 Riemst 0259RP0000 27. Riemst, 8ste afd. 7568ca 3a 22ca Magazijn Jackers Robert, VE 1/1, sectie A, Dorpsstraat 21, 3770 Riemst Tongersesteenweg 207, nr. 0317M2P0000 28. Riemst, 8ste afd. 2577ca 2a 24ca Grond Jackers Robert, VE 1/1, sectie A, Op den Dorpsstraat 21, 3770 Riemst Elderen Berg, nr. 0317VP0000 37. Riemst, 8ste afd. 18a 17ca 97ca Huis Nivelle Guillaume VE 1/1 Millen, sectie A, Pétré Génévieve VE 1/1 Tongersesteenweg Tongersesteenweg 199, 3770 Riemst 199, nr. 0526MP0001 38. Riemst, 8ste afd. 36a 70ca 25ca Bouwland Nivelle Gisbert VE 1/1 Millen, sectie A, In Husquet Catharina VE 1/1 den Elderenbodem, Tongersesteenweg 197, 3770 Riemst nr. 0526LP0000 39. Riemst, 8ste afd. 9a 23ca 77ca Huis Nivelle Gisbert VE 1/1 Millen, sectie A, Husquet Catharina VE 1/1 Tongersesteenweg Tongersesteenweg 197, 3770 Riemst 197, nr. 0526GP0000 40. Riemst, 8ste afd. 6a 21 ca 71ca Huis Nivelle Marco, BE ¼ Millen, sectie A, Daalstraat 71, 3770 Riemst Tongersesteenweg Nivelle Stefan BE ¼ 195, nr. Merestraat 4, 3770 Riemst 0527KP0000 Nivelle Arnold VE ½ VG 1/2 Tongersesteenweg 195, 3770 Riemst 41. Riemst, 8ste afd. 18a 10 ca 35ca Toonzaal Nivelle Marco, BE ¼ Millen, sectie A, Daalstraat 71, 3770 Riemst Tongersesteenweg Nivelle Stefan, BE ¼ 195, nr. Merestraat 4, 3770 Riemst 0527LP0000 Nivelle Arnold, VE ½ VG 1/2 Tongersesteenweg 195, 3770 Riemst

9/16

Inne- Kadastrale Oppervlak Oppervlakte Aard van Eigenaar ming omschrijving te perceel inneming het perceel 42. Riemst, 8ste afd. 41a 19ca 21ca Bouwland Nivelle Marco, BE ¼ Millen, sectie A, In Daalstraat 71, 3770 Riemst Den Elderenbodem, Nivelle Stefan, BE ¼ nr. 0527NP000 Merestraat 4, 3770 Riemst Nivelle Arnold, VE ½ VG 1/2 Tongersesteenweg 195, 3770 Riemst 48. Riemst, 8ste afd. 24a 80 ca 3a 01ca Bouwland Nivelle Guillaume, VE 1/1 Millen, sectie A, Tongersesteenweg 199, 3770 Riemst “Op den Bilserweg”, nr. 0582AP0000

Dit project “Tongersesteenweg – Op Den Drinckaert” is door VMM in 2009 opgenomen op het subsidieprogramma 2010 1ste kwartaal met kenmerk L210098. De bouwvergunning werd afgeleverd op 21/11/2019. De werken zijn aanbesteed en gegund op 20/3/2020. De werken zijn in september 2020 aangevat.

In bijlage wordt ook de hydraulische nota toegevoegd die in opdracht van GEMEENTE RIEMST en cvba Infrax (thans Fluvius Limburg O.V.) opgemaakt werd.

III. Onteigenende instantie

De Opdrachthoudende Vereniging Fluvius Limburg, met maatschappelijk zetel te 3500 Hasselt, Trichterheideweg 8, en ingeschreven in de Kruispuntbank der Ondernemingen onder het nummer 0207.165.769, RPR Antwerpen, afd. Hasselt, is de onteigenende instantie.

IV. Juridische grondslag

Op grond van artikel 6, 4° en artikel 7, laatste lid van het Decreet van 24 februari 2017 betreffende onteigening voor het algemeen nut, zijn intergemeentelijke samenwerkingsverbanden bevoegd om tot onteigening over te gaan in de gevallen waar decretaal of wettelijk een specifieke rechtsgrond voor onteigening bepaald wordt.

Artikel 450 van het Decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur bepaalt dat een opdrachthoudende vereniging kan gemachtigd worden om in eigen naam en voor eigen rekening over te gaan tot de onteigeningen die noodzakelijk zijn voor de verwezenlijking van haar statutaire doelstellingen.

Volgens artikel 3 van haar gecoördineerde statuten heeft de Opdrachthoudende Vereniging Fluvius Limburg tot doel:

“Fluvius Limburg heeft tot doel: (…) de conceptie en de realisatie, het aanleggen, exploiteren, onderhouden en ontwikkelen van alle netten van leidingen, kunstwerken en inrichtingen van alle aard die dienstig zijn voor de opvang en de beheersing van het afvalwater en hemelwater om het, al dan niet van een zuiveringsbehandeling, aan de natuur terug te geven;

10/16

(…) Fluvius Limburg mag alle technische, commerciële, administratieve, economische, financiële, sociale en andere verrichtingen doen die met haar doel verband houden.”

De aanleg van rioolinfrastructuur en de verwerving van de gronden met het oog hierop kaderen aldus binnen de verwezenlijking van voormelde statutaire doelstelling. Bijgevolg kan Fluvius Limburg O.V. overgaan tot onteigening voor de verwezenlijking van haar statutaire doelstelling en dienvolgens daartoe machtiging krijgen.

V. Het onteigeningsdoel van algemeen nut

Uit de (hierboven beschreven en gekaderde) hydronautstudie van studiebureel Grontmij (thans n.v. SWECO BELGIUM) (zie bijlage) blijkt voldoende duidelijk dat de aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel en het openleggen van de ingebuisde waterloop door realisatie van een groot open bufferbekken van 7500 m3 noodzakelijk is om de verhanglijn (dit is de hoogte dat het water mag komen in de inspectieput bij een twintig jaarlijkse bui) langsheen de Tongersesteenweg te Riemst voldoende te laten zakken om wateroverlast bij een 20-jaarlijkse bui te vermijden.

De beoogde onteigening is aldus ingegeven vanuit het (onteigenings)doel om de problematische hemelwaterhuishouding langsheen de Tongersesteenweg en de overstortproblematiek ter hoogte van Op Den Drinkaert het hoofd te bieden. Vanzelfsprekend is onderhavige onteigening dan ook ingegeven om een doel van algemeen nut te dienen, vermits het algemeen nut gebaat is bij een efficiënte afvoer van hemelwater en het vermijden van overstromingsrisico’s en het verminderen van de ecologisch impact van de overstortfunctie. De voorgenomen doelstelling van algemeen nut zal er ook voor zorgen dat er zich geen grootschalige wateroverlast meer voordoet langsheen de Tongersesteenweg en het afstroomgebied van de waterloop De Vloedgracht. Op die wijze worden het openbaar domein en tal van particuliere woningen onttrokken van het risico op wateroverlast en wordt de waterkwaliteit van het beekwater van De Vloedgracht optimaal door het wegnemen van de huidige overstort ter hoogte van de Aquafin-collector ter hoogte van Op Den Drinkaert.

De beoogde onteigening strekt er dan ook toe om op de te onteigenen onroerende goederen het volgende aan te leggen: aanleg van 338 lm vuilwaterriolering diameter 250mm met toezichtsopeningen op privédomein.

De werken zullen worden uitgevoerd overeenkomstig de Code van Goede Praktijk ‘Code voor het ontwerp, de aanleg en het onderhoud van rioleringssystemen – augustus 2012’ (dat is de handleiding voor Aquafin, rioolbeheerders, gemeenten en studiebureaus bij het ontwerpen van rioleringsinfrastructuur).

VI. De motivering van de onteigeningsnoodzaak

Noodzaak van het doel van de onteigening:

Verschillende overstromingen gedurende de voorbije decennia hebben voor wateroverlast gezorgd in de gemeente Riemst. Daarom werd naar oplossingen gezocht door het uitvoeren van een hydronautstudie opgemaakt voor cvba INFRAX (thans Fluvius Limburg O.V.) en de gemeente RIEMST door Grontmij (thans n.v. SWECO BELGIUM). Uit deze nota werden projecten geïnitieerd om de regenwaterafvoer te optimaliseren en zodoende wateroverlast tegen te gaan en weg te werken. Eén van die projecten betreft de aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel gecombineerd met extra

11/16

open regenwaterbufferingen langsheen de Tongersesteenweg te Riemst. Het is in het kader van dat project dat de verwerving van de hierboven vermelde onroerende goederen noodzakelijk is. Zowel de collector als ingebuisde Vloedgracht hebben te weinig capaciteit waardoor wateroverlast ontstaat. Zowel collector als waterloop zijn bij zware regenval overbelast en er is geen buffercapaciteit. Afwaarts van de ingebuisde Vloedgracht zijn ook tal van wateroverlastproblemen gekend. Onder andere in de Valmeerstraat, Albertlaan, Romeinse Weg, Toekomststraat en Krinkelsgracht zullen er minder wateroverlastproblemen zijn door realisatie van deze hemelwaterbuffering en gescheiden riolering langsheen de Tongersesteenweg. Bij realisatie van een gescheiden riolering met optimale afkoppeling langsheen de Tongersesteenweg wordt tevens het overstort tussen collector en waterloop met 90% gereduceerd. De ecologische impact van het resterend overstortvolume is verwaarloosbaar omdat het resterend overstortvolume uitzonderlijk klein wordt ten opzichte van het af te voeren regenwatervolume dat op die tijdstippen via het regenwaterstelsel wordt afgevoerd.

Om het grote volume regenwater op te vangen zijn verschillende bufferbekkens noodzakelijk alvorens dit water wordt aangesloten op de ingebuisde waterloop. Hiervoor dienen regenwaterbekkens in de Elderenweg, Billerweg, Millerweg en Op Den Drinckaert gerealiseerd te worden. Het bestaande rioleringsstelsel heeft dan voldoende capaciteit om het regenwater af te voeren. De bufferbekkens in de Elderenweg en Billerweg zijn reeds gerealiseerd in andere voorafgaande projecten. Bufferbekkens Millerstraat en Op Den Drinkaert dienen gerealiseerd te worden binnen dit project. De verwerving van de hierboven vermelde onroerende goederen is noodzakelijk omdat de aanleg van een RWA-as zorgt voor een daling van de waterpeilen in de omgeving en bijgevolg ook een daling van de druk op de riolen op zich. Hierna wordt een overzicht toegevoegd van de projectzone Tongersesteenweg met aanduiding van de locatie van de open bufferbekkens:

Het gescheiden stelsel met optimale afkoppeling is in 2018 reeds gerealiseerd in de Elderenweg.

12/16

Rest dus nu nog de sleutel op de deur. De aanleg van de bufferbekkens ter hoogte van Op Den Drinkaert en Millerweg en de realisatie van een gescheiden riolering langsheen de Tongersesteenweg. Hierbij kan het bestaande rioleringsstelsel onder het fietspad volledig gebruikt wordt voor regenwaterafvoer en dient er geen diametervergroting uitgevoerd te worden. Er dient dus bijkomend een nieuwe vuilwaterriolering aangelegd te worden die het vuilwater van de woningen van de Tongersteenweg en Elderenweg opvangt en die wordt aangesloten op de collector van Aquafin ter hoogte van Op Den Drinckaert.

Noodzaak van de onteigening als middel:

Fluvius Limburg O.V. moet beschikken over de nodige zakelijke rechten op de noodzakelijke delen van de hierboven vermelde onroerende goederen (deze delen waar de vuilwaterleiding zal komen te liggen) om de hierboven vermelde inrichtingsmaatregelen te kunnen uitvoeren. Het is cruciaal en noodzakelijk dat Fluvius Limburg O.V. als rioolbeheerder eigenaar is van de te onteigenen gedeelten omwille van de noodzaak aan nazicht, onderhoud, beheer, herstellingen, publieke ontsluiting…

Het beheer van de rioleringsinfrastructuur vereist namelijk regelmatig onderhoud in functie van de specifieke terreinsituatie die zou kunnen wijzigen in de loop van de tijd (bijvoorbeeld tijdens of naar aanleiding van werken in de omgeving). Deze taak kan enkel door de overheid opgenomen worden. Er moet daarenboven vanuit gegaan worden dat de waterproblematiek in de toekomst nog zal toenemen/wijzigen (o.a. door klimaatsveranderingen). Waterberging blijft dus, ook op lange termijn, essentieel in de gemeentelijke context van de gemeente Riemst, wat de noodzaak van de onteigening als middel bijkomend staaft. Ook het ecologisch aspect, verbetering van de waterkwaliteit van de waterlopen, kan enkel bereikt worden door uitbouw van een volwaardig openbaar gescheiden gemeentelijk rioleringsstelsel. Het onteigeningsdoel zou immers onmogelijk gerealiseerd kunnen worden vanuit particulier initiatief, vermits een particulier initiatief het noodzakelijke beheer van een integraal en optimaal functionerend rioleringsstelsel voor de opvang en geleiding van hemelwater in een coherent waterhuishoudingsbeleid, met de nodige kennis van zaken en de nodige toekomstvisie vanuit het vereiste waterhuishoudingsbeleid, niet op afdoende of sluitende wijze zelf kan of zelf zou willen voorzien en realiseren.

13/16

Daarenboven werden reeds op 16 december 2016 onderhandelingen gestart met de huidige eigenaars van de hierboven genoemde onroerende goederen om minnelijk een erfdienstbaarheid te realiseren. Deze onderhandelingen zijn zeer moeilijk verlopen en hebben niet tot enige oplossing kunnen leiden, zodat er geen ruimte is voor een private rol in de realisatie van het rioleringsproject, temeer gelet op het noodzakelijke nabeheer van de rioolinfrastructuur. Er is op heden nog steeds geen akkoord tussen de partijen zodat de Fluvius Limburg O.V. zich, gelet op de precaire situatie in de gemeente Riemst, genoodzaakt ziet om te onteigenen voor algemeen nut, mede gelet op de dringende nood tot realisatie van het onteigeningsdoel.

De verwerving van de hierboven genoemde onroerende goederen is dan ook noodzakelijk om het onteigeningsdoel te kunnen realiseren, alsook veruitwendigt de voorgenomen onteigening zich als de enige mogelijke piste om het (onteigeningsdoel) te kunnen realiseren. De onteigening als middel is dan ook volstrekt noodzakelijk.

Noodzaak van het voorwerp van de onteigening:

De aan te leggen vuilwaterriolering, die noodzakelijk is om tot een gescheiden rioleringsstelsel met optimale afkoppeling te komen, wordt over privé-domein aangelegd.

Uit het gevoerde alternatievenonderzoek blijkt dat indien de vuilwaterriolering niet kan aangelegd worden op de hierboven genoemde onroerende goederen, er twee mogelijkheden zouden resten om een gescheiden rioleringsstelsel aan te leggen langsheen de Tongersesteenweg.

Mogelijkheid 1: De alternatieve uitvoering waarbij de vuilwaterriolering wordt aangelegd in de huidige voetpadzone langsheen de Tongersesteenweg. In deze voetpadzone liggen echter alle ondergrondse nutsleidingen (waterleiding, gas, middenspanning, laagspanning, telecommunicatieleidingen en kabeltelevisie). Deze dienen dus verplaatst te worden om voldoende ruimte te realiseren voor de aanleg van de vuilwaterriolering. Dit kan enkel gerealiseerd worden door de voetgangerszone breder te maken door bijkomend openbaar domein te creëren. In dit geval dient er dus over het volledige rioleringstraject op elk aangrenzend privéperceel een gelijkaardige inname te gebeuren die overeenkomt met de huidig voorliggende onteigeningszones. Het Vlaams Gewest, beheerder van het openbaar domein, dient in dit geval bovendien deze grondverwervingen te realiseren. Het Vlaams Gewest weigert hierin mee te gaan. Hier zijn geen budgetten voor beschikbaar. Deze piste is dus utopisch en brengt bovendien voor de onteigenden geen ander resultaat mee dan de voorliggende voorgenomen onteigening. Rekening houdend met bovenstaande moet deze mogelijkheid als onverantwoord, utopisch en niet aanvaardbaar beschouwd worden.

Mogelijkheid 2: De alternatieve uitvoering waarbij de vuilwaterriolering wordt aangelegd in de rijweg. Dit zou gepaard gaan met een duur wegenisherstel van de gewestweg, uitgebreide omleiding en signalisatiekosten, langere huisaansluitingen, kruising huisaansluitingen met nutsleidingen waardoor oude middenspanningskabels in papierlood dienen vervangen te worden door middenspanningskabels in PRC. Bovendien wenst AWV niet te participeren in dit dossier, om budgettaire maar ook om principiële redenen. In het verleden is reeds gebleken dat AWV doorgaans de aanleg van rioleringen in de gewestwegen weigert wegens de aanwezigheid van inspectieputten en de impact daarvan op het

14/16

wegcomfort. In het onderhavige project is de aanleg van 29 inspectieputten voorzien (waarvan 4 op de te onteigenen percelen).

Rekening houdend met bovenstaande moet deze mogelijkheid als onverantwoord en niet aanvaardbaar beschouwd worden.

Samenvattend dient de aanleg van de vuilwaterriolering over privé-domein zich aan als enige haalbare en realistische kaart voor de realisatie van het onteigeningsdoel, omwille van volgende redenen: 1. Rekening houdend met alle kosten is dit met voorsprong de meest maatschappelijk, technisch en economisch verantwoorde uitvoering. 2. Kortste doorlooptijd door beperkte wegeniswerken. 3. Minste impact op het doorgaand verkeer. Geen wegomleidingen nodig. 4. Door aanleg vuilwaterriolering op privé-gronden worden de afkoppelingswerken op privédomein kleinschaliger. Dit betekent ook een kostenbesparing voor de privé-eigenaars aangezien zij deze afkoppelingskost op privé zelf dienen te dragen. De aansluitingen op de vuilwaterriool zijn aldus beter gevrijwaard van impact van werken in het openbaar domein. 5. De riolering wordt aangelegd in open terrein, vrij van moeilijke obstakels en zonder aanwezige nutsleidingen, waardoor een meer kwaliteitsvolle uitvoering mogelijk is en met hoog rendement gewerkt kan worden. 6. Er is geen participatie van de wegbeheerder (Het Vlaams Gewest - AWV) noodzakelijk.

VII. Openbaar onderzoek

Overwegende dat overeenkomstig de artikelen 17 t.e.m. 23 van het Vlaams Onteigeningsdecreet en de artikelen 10 t.e.m. 13 van het Vlaams Onteigeningsbesluit een openbaar onderzoek wordt georganiseerd.

Gedurende het openbaar onderzoek wordt onderhavig voorlopig onteigeningsbesluit met alle bijhorende documenten ter inzage gelegd op de zetel van de onteigenende instantie, de Opdrachthoudende Vereniging Fluvius Limburg, te 3500 Hasselt, Trichterheideweg 8, en op het gemeentehuis van de gemeente Riemst te Maastrichtersteenweg 2.

Alle documenten van en horende bij het voorlopige onteigeningsbesluit zijn tijdens de duur van het openbaar onderzoek tevens beschikbaar op de website van de onteigenende instantie en van de gemeente Riemst.

VIII. Bijlagen

Overeenkomstig artikel 10, § 2 van het Vlaams Onteigeningsdecreet maken volgende bijlagen integraal deel uit van onderhavig voorlopig onteigeningsbesluit:

- Het onteigeningsplan (deel 1 en deel 2) (FL-2020-209*) - De projectnota en het projectplan (deel 1 en deel 2) (FL-2020-210*) - Hydronautstudie opgemaakt door Sweco Belgium op 28 mei 2014 en hydraulische nota opgemaakt door SWECO op 18 november 2019 (FL-2020-211*)

15/16 VOORSTEL VAN BESLUIT:

Artikel 1:

De Raad van Bestuur gaat over tot vaststelling van het voorlopig onteigeningsbesluit en volgende bijlagen:

Artikel 2:

Onderhavig voorlopig onteigeningsbesluit met bijlagen zal het voorwerp uitmaken van een openbaar onderzoek en zal ter inzage worden gelegd, conform de bepalingen van het Decreet van 24 februari 2017 betreffende onteigening voor algemeen nut en Besluit van de Vlaamse Regering van 27 oktober 2017 tot uitvoering van het Decreet van 24 februari 2017 betreffende onteigening voor algemeen nut.

De Raad van Bestuur geeft opdracht dit openbaar onderzoek te organiseren, en belast dhr. MARC SCHETZ, Diensthoofd Key Accounts Regio Oost en onroerende volmachthouder bij de CV FLUVIUS SYSTEM OPERATOR, met maatschappelijke zetel te 9090 Melle, Brusselsesteenweg 199, met ondernemingsnummer 0477.445.084, RPR Gent (met als plaatsvervanger Roel Aerden, Senior Dossierbeheerder Patrimonium bij de CV Fluvius System Operator, met maatschappelijke zetel te 9090 Melle, Brusselsesteenweg 199, met ondernemingsnummer 0477.445.084, RPR Gent), met het voorafgaandelijk verwittigen van alle in het onteigeningsplan vermelde eigenaars en eventuele zakelijke en persoonlijke rechthouders van de daarin aangeduide innemingen, alsook met de praktische uitwerking van het openbaar onderzoek.

De Raad van Bestuur beslist dat na afloop van het openbaar onderzoek machtiging tot onteigening wordt gevraagd aan de gemeenteraad van de gemeente Riemst.

Artikel 3

Dhr. Marc Schetz, Diensthoofd Key Accounts Regio Oost en onroerende volmachthouder bij de CV Fluvius System Operator, met maatschappelijke zetel te 9090 Melle, Brusselsesteenweg 199, met ondernemingsnummer 0477.445.084, RPR Gent (met als plaatsvervanger Roel Aerden, Senior Dossierbeheerder Patrimonium bij de CV Fluvius System Operator, met maatschappelijke zetel te 9090 Melle, Brusselsesteenweg 199, met ondernemingsnummer 0477.445.084, RPR Gent), wordt gelast om op basis van het schattingsverslag onteigeningsonderhandelingen te voeren met alle in het onteigeningsplan vermelde eigenaars en eventuele zakelijke en persoonlijke rechthouders van de daarin aangeduide innemingen, alsook de eventuele later tussen te komen zakelijke en/of persoonlijke rechthouders, met het oog op een minnelijke verwerving van de vereiste innemingen en de toe te kennen minnelijke vergoedingen.

Voor eensluidend afschrift Melle, 18 januari 2021

Roby Bosmans Secretaris van de raad van bestuur 16/16 Fluvius Limburg