Wstêp Ogólna

1 Introduction charakterystyka gminy Jednym z podstawowych zja- wisk współczesnej urbanistyki jest żywiołowy rozwój strefy podmiej- General Characteristics of skiej. Dotyczy on przede wszystkim Wejherowo Commune rozwoju nowych struktur mieszka- położona niowych, a także co szczególnie jest w północnej części wojewódz- silnie jest obserwowane wzdłuż twa pomorskiego, w powiecie wej- dróg krajowych i wojewódzkich, herowskim i graniczy z miastami: rozwoju struktur usługowych i pro- Wejherowo, Reda, Rumia, Gdynia dukcyjnych. Powodem takiego stanu oraz gminami wiejskimi: Gniewino, rzeczy jest stałe wyczerpywanie się Luzino, Szemud i Puck oraz Kroko- tak zwanych rezerw prostych w mia- wa. Struktura przestrzenna i osadni- stach a także niższe ceny gruntów na cza gminy należy do nietypowych. terenach podmiejskich. Nowo po- Gmina Wejherowo nie posiada wstające struktury podmiejskie mają wykształconego ośrodka gminnego. zazwyczaj charakter monofunkcyjny, Funkcje te spełnia miasto Wejhe- co w przypadku struktur mieszka- rowo, z którym gmina Wejherowo niowych odbija się niekorzystnie na graniczy od jego strony północnej, poziomie życia mieszkańców, przede zachodniej i południowej. Osiami wszystkim poprzez niedorozwój in- komunikacyjnymi gminy są: droga frastruktury społecznej i technicznej, krajowa nr 6 przechodząca równo- a w przypadku struktur usługowych leżnikowo przez centralną część związany jest z niedogodnościami gminy oraz drogi wojewódzkie nr w obsłudze komunikacyjnej. 217, 218 i 224, przechodzące połu- Powyższe zjawiska znalazły dnikowo przez obszar gminy. w pełni swoje odzwierciedlenie na terenie gminy Wejherowo, która Powierzchnia gminy wynosi Problemy rozwoju strefy podmiejskiej strefy rozwoju Problemy pasma przyspieszonego pó³nocnej czêœci na Zespo³u Trójmiejskiego rozwoju Wejherowo przyk³adzie gminy Giedych Renata Wiszniewska, Aleksandra z gminy typowo rolniczej, w ciągu 194 km2, przy czym 60% stanowią ostatnich dziesięciu lat przekształciła lasy, 30% – użytki rolne a 10% tereny Problems of Suburban się w gminę podmiejską, stanowiącą zurbanizowane. Struktura użytko- zaplecze mieszkaniowe i produkcyj- Zone Development wania gruntów wyznaczyła główne ne dla sąsiadujących z nią miast. Embraced by Trójmiasto funkcje jakie tradycyjnie rozwinęły się w gminie – przede wszystkim Agglomeration Intensive rolnicza i leśna. Obok w/w funkcji Development Belt – co większego znaczenia nabiera Wejherowo Case Study funkcja osadnicza z towarzyszącym

57 Struktura przestrzenna gminy Wejherowo Spatial structure of Wejherowo commune

62% mieszkańców gminy Wejhe- Słupsku, Tczewie oraz Starogardzie rowo. Gdańskim. Miasto Wejherowo poło- żone jest w wąskiej pradolinie Redy. Obszar gminy Wejherowo Z północy i południa jest otoczone w ok. 90% objęty jest różnego typu krawędziami zboczy wysoczyzny formami ochrony przyrody, głównie Żarnowickiej i pojezierza Kaszub- w postaci obszarów chronionego skiego. Te niedogodne dla rozwoju krajobrazu oraz Trójmiejskiego Parku miasta uwarunkowania przyrodnicze Krajobrazowego wraz z otuliną. Na powodują, że jego przedmieścia terenie gminy znajdują się także trzy intensywnie rozwijają się przede istniejące i siedem projektowanych wszystkim w kierunku zachodnim na rezerwatów przyrody. 10% gminy nie terenie gminy Wejherowo. Znajduje objęte ochroną związane jest drogą to swoje odzwierciedlenie w gęstości krajową nr 6, przebiegającą przez zaludnienia obszarów gminy bez- centralną część gminy. pośrednio sąsiadujących z miastem, wynosi ona ponad 200 osób/km2 dla miejscowości , Gościcino oraz Orle (średnio w gminie 73 oso- G³ówne czynniki by/km2). rozwoju nowych Poza wpływami miasta Wej- struktur przestrzennych herowo na terenie gminy widoczne jej sektorem usługowym a także są wpływy także pozostałych miast funkcja produkcyjna. Populacja Main Factors of New graniczących bezpośrednio z gmi- gminy wynosi 14,1 tys. osób przy ną tj ponad 250-tysięcznej Gdyni, średnim zaludnieniu 73 osoby na Structures Development ponad 40-tysięcznej Rumii oraz 17- km2. Na strukturę osadniczą gminy -tysięcznej Redy. Wpływy te zwią- składają się 34 jednostki osadnicze, 1. Po³o¿enie w s¹siedztwie zane są przede wszystkim z obsługą w tym 18 wsi indywidualnych i 16 du¿ych miast wypoczynku sobotnio-niedzielnego przysiółków. Rozkład przestrzenny i świątecznego, czego najwyraźniej- miejscowości na terenie gminy zwią- Neighbourhood of large szym przejawem są dynamicznie zany jest z układem przestrzennym cities rozwijające się struktury zabudowy lasów, a także pradoliną Redy, które letniskowej w atrakcyjnie położo- stanowią naturalne bariery rozwoju Jednym z podstawowych czyn- nych miejscowościach (Zbychowo, osadnictwa. Struktura wielkości ników rozwoju nowych struktur ). jednostek osadniczych jest bardzo przestrzennych jest bezpośrednie zróżnicowania i waha się od ok. 200 sąsiedztwo miasta Wejherowa, któ- do prawie 5000 osób. Należy pod- re liczy 47,2 tys. mieszkańców kreślić, iż dwie jednostki osadnicze, i jest szóstym pod względem liczby położone przy drodze krajowej nr 6 ludności miastem województwa (Bolszewo i Gościcino) koncentrują pomorskiego, po Gdańsku, Gdyni,

58 1-2/2002 Wynikiem dużego zaintereso- 2. Uk³ad komunikacyjny 3. Walory przyrodnicze wania inwestycyjnego są stopniowo wprowadzane zmiany planu zago- Transport system Natural qualities spodarowania przestrzennego gminy, które obejmują przede wszystkim Osią układu przestrzennego Gmina Wejherowo charaktery- rozwój zabudowy mieszkaniowej gminy, jak już wcześniej wspomnia- zuje się unikalnymi w skali regionu jednorodzinnej (zjawisko to dotyczy no, jest droga krajowa nr 6 (Szczecin walorami przyrodniczymi. Do naj- przede wszystkim miejscowości Bol- – Gdańsk) z centralnie (względem cenniejszych elementów środowiska szewo, Gościcino, Góra Pomorska, obszaru gminy) położonym mia- przyrodniczego należą niewątpliwie Orle) a także rekreacyjnej (Bieszko- stem Wejherowo. Oś ta koncentruje objęte ochroną prawną jeziora lo- wice, Zbychowo, ). Ogó- przeważającą część potencjału beliowe, położone w południowej łem zmiany przeznaczenia terenów gospodarczego gminy oraz przewa- części gminy. wprowadzone planami miejscowymi żającą część populacji gminy. Układ w latach 1992-1997 zakładały stały komunikacyjny gminy ma charakter Na uwagę zasługują także kom- wzrost terenów zurbanizowanych dośrodkowy względem Wejherowa pleksy leśne położone w granicach o około 40% w stosunku do ich sta- i nie zabezpiecza w sposób pełny Trójmiejskiego Parku Krajobrazowe- nu z 1990 roku, co stanowi ok. 3% bezpośredniej obsługi miejscowości gop. Charakteryzują się one bardzo ogólnej powierzchni gminy. W ostat- położonych na terenie gminy. O ile dużym, jak na warunki nizinne, zróż- nich latach, w związku ze zmianami wykształcony w północnej części nicowaniem morfometrycznym i wy- planu, można zaobserwować bardzo gminy układ obwodnicowy można nikającym z tego zróżnicowaniem duży rozwój ruchu inwestycyjnego. uznać za wystarczający, o tyle po- warunków siedliskowych, co stwarza Świadczy o tym liczba wydawanych łudniowa część gminy nie posiada dogodne warunki dla występowania pozwoleń na budowę, która wynosi wystarczającej sieci powiązań ko- wielu gatunków roślin, w tym także rocznie ok. 300, z czego ponad munikacyjnych. Przykładem jest wieś chronionych i rzadkich. Wśród nich połowa dotyczy zabudowy miesz- Łężyce, do której najdogodniejsze wyróżnia się liczebnością grupa kaniowej jednorodzinnej. Należy jest połączenie komunikacyjne od gatunków górskich i podgórskich tu podkreślić, że zainteresowanie strony Rumii, a także wieś Kąpino (dolina Zagórskiej Strugi). nowymi terenami budowlanymi z bezpośrednim dowiązaniem komu- dotyczy w większości mieszkańców nikacyjnym do Wejherowa. Duży udział lasów (ok. 60% sąsiednich miast: Wejherowa, Gdyni, powierzchni gminy) a także stosun- Gdańska, Rumii, Redy i innych. Narastający proces koncentracji kowo duża, jak na warunki lokalne, zainwestowania wzdłuż drogi kra- powierzchnia jezior (łącznie ok. 312 Pojawianie się nowych struktur jowej nr 6, wobec wyczerpujących ha) powodują, że gmina Wejherowo przestrzennych powoduje stopniowe się rezerw prostych w centralnej zaczyna odgrywać co raz większa przekształcanie gminy Wejherowo części gminy zapoczątkował proces rolę w obsłudze ruchu wypoczyn- z gminy typowo rolniczej w gminę uruchamiania kolejnych obszarów kowego zarówno weekendowego wielofunkcyjną o charakterze pod- rozwojowych – przykładem mogą jak i wakacyjnego, czego przejawem miejskim. być tu wymienione już miejscowości są pojawiające się kompleksy zabu- dogodnie skomunikowane z sąsiadu- dowy letniskowej w rejonach miej- jącymi miastami – Kąpino i Łężyce. scowości Zbychowo, Bieszkowiece, Ustarbowo i .

59 Podstawowe problemy środowiska przyrodniczego zjawisk, 2. Problemy spo³eczno- do których zaliczyć należy: -gospodarcze rozwoju strefy żywiołowy rozwój struktur let- niskowych w bezpośrednim są- Social and economic podmiejskiej siedztwie jezior, szczególnie gdy problems Main Problems of Suburban są one lokalizowane w zlewniach bezpośrednich jezior bezodpły- Do najważniejszych proble- Zone Development wowych, mów społecznych związanych z roz- przekroczenie naturalnej chłon- wojem strefy podmiejskiej należą: ności turystycznej bezodpływo- silne uzależnienie przyrostu wych jezior w południowej części ludności od trudnego do okre- 1. Problemy œrodowiska gminy, ślenia współczynnika migracji, przyrodniczego znaczną, powierzchniową pene- stanowiącego pochodną sytuacji trację turystyczną lasów o niskiej w miastach, Natural environment odporności na antropopresję. planowany kilkusetprocentowy problems wzrost liczby mieszkańców nie- Niekorzystne zjawiska zwią- których miejscowości (Kąpino, zane są także z działalnością in- Łężyce). Jednym z podstawowych pro- westycyjną, a szczególnie dotyczy blemów jest zanieczyszczanie środo- to ekspansji zabudowy na tereny Istotnym problemem społecz- wiska wynikające z braku rozwiązań dolin rzecznych (czego efektem nym jest także niskie wyposażenie systemowych zarówno w gospodarce są zaburzenia w funkcjonowaniu w infrastrukturę społeczną przy pla- ściekowej, jak i odpadami stałymi przyrodniczym obszaru). To szcze- nowanym dynamicznym wzroście oraz wykorzystywaniu w ciepłownic- gólnie wydaje się być niepokojące liczby mieszkańców. twie tradycyjnych nośników energii, wobec coraz częstszych, również szczególnie w rejonach o najwięk- na terenach nizinnych, lokalnych Do najistotniejszych proble- szej gęstości zaludnienia (Bolszewo, powodzi. mów gospodarczych należą proble- Gościcino, Orle, Bieszkowice i Zby- my związane z rozwojem sektorów chowo). Istotnym problemem dla rozwo- pozarolniczych, a w szczególności: ju gminy jest także brak przesądzeń brak terenów przeznaczonych Przy intensywnym rozwoju formalnych dotyczących objęcia pod rozwój funkcji produkcyjno- zagospodarowania i związanym ochroną rezerwatową obszarów, -usługowej, z tym tworzeniem systemów odpro- które są atrakcyjne dla rozwoju in- potencjalne konflikty pomiędzy wadzania i oczyszczania ścieków nych funkcji użytkowych (głównie funkcją produkcyjno-usługową poważnym ograniczeniem rozwoju rekreacyjnej), a także duże reżimy a mieszkalną przy braku struktur jest brak potencjalnych odbiorników ochronne, które z jednej strony izolacyjnych, ścieków oczyszczonych. ograniczają rozwój przestrzenny, brak odpowiednio wykształco- a z drugiej powodują nadkoncen- nego i dostosowanego zarówno Rozwój funkcji turystycznej trację zainwestowania na terenach do potrzeb jak i możliwości śro- i rekreacyjnej na terenie gminy po- nie objętych ochroną, które obecnie dowiska przyrodniczego systemu woduje szereg niekorzystnych dla stanowią 10% obszaru gminy.

60 1-2/2002 obszarów rekreacyjnych i wypo- część gminy w zakresie istniejącej bezpośredni związek z problemem czynkowych. struktury osadniczej jest równomier- ochrony wartości kulturowych ob- nie rozłożona przy występujących szarów, poszczególnych jego frag- Wydaje się, że jednym z naj- zróżnicowaniach zainwestowania, mentów i miejscowości. Intensyw- istotniejszych problemów dla rozwo- szczególnie rekreacyjnego w wybra- ność i żywiołowość inwestowania, ju funkcji pozarolniczych, szczegól- nych miejscowościach (Zbychowo szczególnie rekreacyjnego, prowadzi nie turystyki, a także funkcji produk- i Bieszkowice). do zjawisk deformacji krajobrazowej cyjno-usługowej, jest niedorozwój poszczególnych struktur przestrzen- infrastruktury technicznej. Do sytuacji skrajnej należy nych. Przeciwdziałanie zjawiskom zaliczyć żywiołowy rozwój miej- niekorzystnych przekształceń wiej- scowości Zbychowo (otoczenie skich struktur osadniczych uznać 3. Problemy jakoœci jeziora ), gdzie zachodzi należy za bardzo poważny problem przestrzeni prawdopodobieństwo degradacji ponieważ utrzymanie dotychczaso- walorów użytkowych miejscowości wego stanu rzeczy powiększa zja- Space quality problems z uwagi na: wisko utraty tożsamości kulturowej nadkoncentrację zainwestowania obszaru i miejscowości. Struktura funkcjonalno-prze- przy braku rozwiązania proble- strzenna gminy jest niejednorod- mów technicznych, na. Koncentracja zainwestowania niekontrolowany praktycznie 4. Problemy rozwoju wzdłuż osi komunikacyjnej (drogi obrót ziemią, którego celem jest krajowej nr 6) tworzy wyraźny układ infrastruktury technicznej dalsza intensyfikacja zainwesto- pasmowy będący miejscem koncen- wania, Technical infrastructure tracji rozwoju strefy podmiejskiej występowanie ryzyka utraty, miasta Wejherowa z wszelkimi problems możliwych jeszcze do uzyska- wynikającymi stąd zagrożeniami nia, rezerw terenowych na cele Podstawowy problem stanowi i skutkami w postaci: publiczne. bardzo niski stopień wyposażenia nadkoncentracji zainwestowa- obszaru gminy w infrastrukturę tech- nia, Na stan przestrzeni istotny niczną i, na niektórych obszarach, postępujących utrudnień w ob- wpływ posiada sposób kreowania brak możliwości rozbudowy istnie- słudze komunikacyjnej w tym poszczególnych struktur zwłaszcza jących sieci uzbrojenia. pieszej, mieszkaniowych, gdzie do wyjąt- W zakresie zaopatrzenia w wo- zaburzenia relacji pomiędzy kowych należą sytuacje całkowi- dę głównym problemem jest brak poszczególnymi elementami tych rozwiązań, poczynając od możliwości rozbudowy systemu wo- funkcjonalnymi, kompozycji założenia a kończąc dociągowego dla potrzeb planowa- przemieszania funkcji tworzących na technicznym przygotowaniu te- nego rozwoju struktur osadniczych, bądź mogących tworzyć konflikty renu do zainwestowania. Dominują na bazie istniejących urządzeń, użytkowe. w przeważającej części parcelacje szczególnie w rejonach, gdzie prze- przypadkowych obszarów (swo- widywane jest podwojenie lub zwie- Poza intensywnie rozwija- bodny obrót ziemią) degradujące lokrotnienie liczby ludności. jącym się układem pasmowym często wartościowy stan przestrzeni. (środkowa część gminy), pozostała Przedstawiony powyżej problem ma

61 Podstawowe problemy rozwoju gminy Main problems of spatial development

i kołowego, szczególnie że droga ta, lokalizacji obiektów produkcyj- o znaczeniu krajowym, stanowi także no-usługowych, a także dogodno- podstawową oś powiązań lokalnych ści połączeń drogowych. Rozwój pomiędzy największymi miejscowo- funkcji produkcyno-usługowej ściami na terenie gminy (Gościcino przekłada się na powstawanie i Bolszewo) oraz jedyne połączenie znacznego rynku pracy na tere- drogowe pomiędzy tymi miejscowo- nie gminy, ponadto, rozwinięta Brak systemów kanalizacji ściami a miastem Wejherowem. komunikacja zbiorowa jak i nie- sanitarnej jest podstawowym pro- duże odległości w stosunków do blemem rozwoju gminy, szczególnie dużych rynków pracy umożliwia- w sytuacji, gdzie istniejące uwarun- Podsumowanie ją zatrudnienie poza obszarem kowania przyrodnicze oraz reżimy Conclusion gminy. Turystyczna atrakcyjność ochronne eliminują rozwiązania terenu gminy w powiązaniu z są- alternatywne (lokalne), wymuszając Kluczowym czynnikiem roz- siedztwem miasta Wejherowa, tworzenie scentralizowanego układu woju gminy Wejherowo jest jej Gdyni, Rumii oraz Redy powodu- odprowadzania i oczyszczania ście- położenie w głównym paśmie urba- ją rozwój sektora turystycznego. ków. Brak systemów odprowadzania nizacji aglomeracji gdańskiej, opar- Jednakże, należy nadmienić, i oczyszczania wód deszczowych, tym o drogę krajową nr 6. Posiada iż walory turystyczne gminy szczególnie na obszarach o funkcji to swoje odzwierciedlenie w każdej wobec atrakcyjnego sąsiedztwa produkcyjnej i usługowej jest proble- sferze życia gminy: pasa nadmorskiego i Pojezierza mem rozwoju gminy. w sferze społecznej istnieją silne Kaszubskiego, mają charakter związki zarówno w zakresie zja- lokalny. Pomimo to, biorąc pod Podstawowe problemy w reali- wisk demograficznych (znaczna uwagę wysoką gęstość zaludnie- zacji sieci uzbrojenia dla obecnych migracja na teren gminy osób nia obszarów sąsiednich, tereny i nowych struktur przestrzennych, z miast wchodzących w skład te mogą spełniać kluczową rolę wynikać będą z konieczności prze- aglomeracji gdańskiej) jak i in- w obsłudze ruchu rekreacyjnego strzegania reżimów ochronnych frastruktury społecznej (obsłu- wyjazdów sobotnio-niedzielnych zarówno dla rozwiązania gospodarki ga w zakresie służby zdrowia, i świątecznych mieszkańców tych wodno-ściekowej, jak i zaopatrzenia szkolnictwa ponadpodstawowego obszarów. Dodatkowo, gmina w ciepło, a także systemu gromadze- i wyższego, a także kultury) oraz Wejherowo leżąc pomiędzy Po- nia i unieszkodliwiania odpadów bezpieczeństwa publicznego jezierzem Kaszubskim a pasem stałych. (policja i Państwowa Straż Pożar- nadmorskim, może być miejscem na); obsługi turystycznego ruchu tran- Podstawowym problemem w sferze gospodarczej zauważyć zytowego, szczególnie w świetle układu komunikacyjnego gminy jest można wysoką aktywność, w sto- planowanego rozwoju międzyna- zły stan nawierzchni dróg oraz nie- sunku do innych gmin wiejskich rodowych szlaków rowerowych; normatywne parametry niektórych położonych w północnej Polsce. w sferze ekologicznej związki te odcinków dróg. Istotnym problemem Jest to wynikiem bliskości dużych zauważyć można przede wszyst- jest także modernizacja drogi krajo- rynków zbytu oraz dogodniej- kim w zakresie stanu środowiska wej nr 6 dla poprawy bezpieczeń- szych niż na obszarach miast przyrodniczego, ponadto istnieją stwa wzrastającego ruchu pieszego warunków przestrzennych dla silne powiązania wynikające ze

62 1-2/2002 struktury przyrodniczej obszaru dniowego i sobotnio-niedziel- Aleksandra Wiszniewska – położenie w pradolinie Redy- nego mieszkańców sąsiednich Renata Giedych -Łeby, a także na terenie kom- miast, ARCADIS Ekokonrem sp. z o.o Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrod- pleksów leśnych wchodzących rozwój struktur zabudowy letni- nictwa i Architektury Krajobrazu w skład Trójmiejskiego Parku skowej. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Krajobrazowego, jego otuliny Department of Landscape Architecture, Faculty of i Obszarów Chronionego Krajo- Położenie gminy w sąsiedztwie Horticulture and Landscape Architecture brazu; miast, powoduje także konieczność w sferze zagospodarowania prze- utrzymania na jej obszarze funkcji Przypisy strzennego silne związki występu- ochrony przyrody, która przyczynia 1 Artykuł jest rezultatem współpracy zespołu ją przede wszystkim w centralnym się do zachowania zasobów przyro- autorskiego z Narodową Fundacją Ochrony Środowiska w ramach prac nad Studium pasie gminy, gdzie dynamiczny dy, a w konsekwencji, poprawy wa- uwarunkowań i kierunków zagospodarowania rozwój struktur przestrzennych runków aerosanitarnych w miastach, przestrzennego gminy Wejherowo. wynika między innymi z ogra- co jednocześnie sprzyja zachowaniu niczeń fizjograficznych miasta walorów rekreacyjnych i turystycz- Literatura Wejherowa; nych terenu. 1. Studium uwarunkowań i kierun- w sferze infrastruktury technicznej ków zagospodarowania przestrzenne- związki zachodzą przede wszyst- Do ważnych problemów „na- go gminy Wejherowo. Tom 1 – Dia- kim w zakresie podstawowego prawczych” istniejącej struktury gnoza, 1999, Narodowa Fundacja układu drogowego. przestrzennej strefy podmiejskiej Ochrony Środowiska, Warszawa. należy poprawa struktury funkcjo- 2. Studium uwarunkowań i kierun- Podsumowując, należy stwier- nalnej poszczególnych jej obszarów ków zagospodarowania przestrzen- dzić, że w ostatnich latach, w wyni- w zakresie: nego gminy Wejherowo. Tom 2 ku położenia gminy w sąsiedztwie poprawy stanu środowiska przy- – Kierunki zagospodarowania prze- dużych miast, pojawiły się i będą rodniczego poprzez utrzymanie strzennego gminy, 2001, Narodowa dalej rozwijane na terenie gminy i ochronę terenów aktywnych Fundacja Ochrony Środowiska, następujące funkcje związane z jej biologicznie na terenach o naj- Warszawa. położeniem: większej intensywności zainwe- 3. Studium uwarunkowań i kierun- rozwój zabudowy mieszkaniowej stowania; ków zagospodarowania przestrzen- jednorodzinnej o charakterze tworzenie rezerw terenowych dla nego gminy Wejherowo. Tom 3 podmiejskim, przede wszystkim wykształcenia struktur przestrzen- – Dokumentacja studium, 2001, w sąsiedztwie m. Wejherowa, ale nych identyfikujących społeczno- Narodowa Fundacja Ochrony Śro- także w innych, dalej położonych ści lokalne; dowiska, Warszawa. częściach gminy Wejherowo, przeciwdziałania incydental- rozwój funkcji przemysłowej nie występującym ingerencjom i składowiskowo-magazynowej, funkcji produkcyjnej w jednorod- związane z bliskością dużych nie kształtowanych strukturach rynków zbytu, mieszkaniowych; rozwój funkcji rekreacyjnej i tu- poprawy jakości życia mieszkań- rystycznej dla obsługi, przede ców poprzez rozwój infrastruktu- wszystkim, wypoczynku jedno- ry społecznej i technicznej.

63