Gilde Utrecht Nieuws

1 jaargang 22 nummer 1, april 2021 REDACTIE NIEUWS UIT DE LANGE SMEESTRAAT

Redactioneel De kunst van het wandelen Dit is - voor zover ik weet - het eerste Gilde Utrecht Nieuws met een thema. Het thema lag voor het oprapen: wandelen. Nu de activiteiten van het Gilde onder een stolp liggen, zocht de redactie een the- Want we wandelen wat af met zijn allen! Taalvrijwilligers wandelen bijvoorbeeld met hun deelnemers nu afspreken in de Colofon ma waarmee ons blad gevuld kon worden. Na enige hersengymnastiek kwam het bibliotheek of horeca nog steeds niet mogelijk is. Er komen op kantoor regelmatig Gildemensen langs op weg naar een rondje Gilde Utrecht is een onderwerp wandelen in al zijn aspecten naar voren. En dan niet alleen wandelen Singel of verder, mijn vrienden spreek ik sinds de horecasluiting eigenlijk alleen nog wandelend. vrijwilligersorganisatie van in Utrecht maar ook naar Santiago de Compostela (ook schrijfbaar als Compos- vijftigplussers waarin ongeveer tella). Handel en wandel komen samen in het verhaal over de buitensportwinkel Bij het Gilde wandelen de rondleiders Weer een andere vorm van tweehonderd mensen hun ervaring Kathmandu. Wandelen blijkt ook bevorderlijk te zijn om heldere gedachten te normaal gesproken natuurlijk ook heel wandelen werd ontwikkeld door - opgedaan in werk en hobby - ontwikkelen; daarvan worden verschillende voorbeelden gegeven. Het rondje wat af, maar helaas gooit corona - in Tineke Bomer voor de Alliance belangeloos inzetten voor Utrechtse Singel, dat wordt afgesloten in het volgende nummer, is een nieuwe bijdrage in elk geval op het moment dat ik dit aan Française. In maart stond er stadgenoten. de voorraad wandelingen waarover het Gilde beschikt. De puzzel maakt duidelijk het schrijven ben - nog steeds roet in een Gilderondleiding op de hoe met het woord wandel gespeeld kan worden. het eten. Maar Gildemensen zijn niet culturele agenda van de Alliance Aan dit nummer werkten mee gemaakt om stilletjes achter de gerani- Française, maar ja, die kon niet Geert van Beek, Martin Brand, Thom van Rossum ums te zitten wachten tot het overwaait. doorgaan. Althans niet in de tra- Gerlofke Hekelaar, Henk van Zoals het vaak gaat in een crisis, komen ditionele vorm. Tineke schreef Hilten, Marte Kaiser en Kathmandu er vanzelf creatieve ideeën los om mee haar wandeling ‘Utrecht op z’n Utrecht, Marie-José Kimman, Hans aan de slag te gaan. Frans’ helemaal uit en maakte er Marcelis, Willem Spee, Martijn Zo bedacht bestuursvoorzitter Hans met hulp van het Gildekantoor Verviers, Marjolein Udo Marcelis december vorig jaar dat het - wij hebben een imprimante leuk zou zijn om een rondleider aan een couleur en een machine à relier et Redactie taalvrijwilliger te koppelen en samen op faire des trous superpratique - een Thom van Rossum, Cor van Santen, pad te gaan om elkaar te leren kennen mooi boekje van. Het boekje Aart de Veer en Nienke Willemsen en om Gilde-ervaringen uit te wisse- deelde ze op een zonnige zater- len. Hij noemde het ‘Samenloop’. Veel dag in maart bij het startpunt Secretariaat mensen maakten hier gebruik van en er van de rondleiding uit aan duo’s Gilde Utrecht, Lange Smeestraat 7, ontstonden mooie, waardevolle ontmoe- en individuele wandelaars en bij 3511 PS Utrecht. Tel. 030 234 32 52 tingen. het eindpunt leverde iedereen e-mail [email protected] het boekje weer in. Op de foto website www.gildeutrecht.nl Vervolgens kwam er het initiatief van (blz. 4) zie je Tineke bij het start- rondleider Peter Gieling om zijn online punt staan. Een voor het Gilde Kunstroute ZIMIHC Foto: Gerlofke Hekelaar Drukkerij Inhoud pag ‘wandeling’ over de politie in Utrecht nieuwe vorm van wandelen die Drukkerij All Print te Utrecht tijdens de Tweede Wereldoorlog die hij tegelijkertijd ook werd uitgevon- voor de politie Utrecht had ontwikkeld den door Aart de Veer. Met dit nummer (www.zimihc.nl). Nog tot en met 17 mei Oplage Redactioneel 2 Taal en conversatie 17 voor alle vrijwilligers te presenteren via van Gilde Utrecht Nieuws in de hand in Wittevrouwen en tot en met 7 juni 250 exemplaren De taalwandeling Zoom. Dit inspireerde andere rondlei- kun je langs de Singel wandelen (blz 8). in Overvecht. Op de foto zie je een van Nieuws uit de Lange Smeestraat 3 ders om ook in deze vorm rondleidingen Gildefotograaf René Veenis maakte de de twee kunstwerken gecombineerd Sluitingsdatum kopij jaargang 22 Van de directeur Boeken voor wandelaars 18 te gaan aanbieden. Onze technische prachtige foto’s zodat je de rondleiding met een van mijn twee huisdieren voor nummer 2/3 man Hans Baken maakte ons wegwijs in ook vanuit je stoel kunt maken als je niet net dat beetje je ne sais quoi. Als je de 1 juli 2021 Van de bestuurstafel 5 In de schijnwerper 20 de wondere wereld van Zoom en terwijl wandelen kan, wil of mag. En het mooie informatie bij ‘mijn’ kunst leest, lijkt Interview met Marte Kaiser van ik dit schrijf, zijn er al drie van dit soort is, dit boekje mag je gewoon houden! het net of mijn huis het kantoor van Foto omslag Wandelen in het Máximapark 6 Kathmandu Utrecht presentaties geweest met verschillende Gilde Utrecht is, maar dat mag de pret foto: René Veenis thema’s, staan er nog een paar in de ZIMIHC, waarmee het Gilde wel eens niet drukken. Tot nu toe heeft er nog Rondleidingen 8 Geef de pen eens door 21 planning en hebben we zelfs een online samenwerkt, ontwikkelde in Zuilen, niemand bij mij aangebeld om een De redactie behoudt zich het recht Loop de Singel rond! cursus ‘Architectuur en bouwstijlen bin- Overvecht en Wittevrouwen een kunst- rondleiding te boeken. En om prof. dr. voor ingezonden kopij in te korten. Puzzel 23 nenstad’ op het programma! route. Zij benaderden mij of ik nog ir. Akkermans maar eens te citeren: “De De inhoud van de ingezonden kopij GildePelgrims naar 14 mensen wist die mee wilden doen in naam wordt genoemd”. En dat is in deze valt buiten de verantwoording van Santiago de Compostela De achterpagina 24 Met de Bibliotheek Utrecht ben ik in Wittevrouwen en ik dacht meteen aan… tijden waarin het moeilijk is om met wei- de redactie. gesprek over het ontwikkelen van ‘taal- mezelf. Ik woon tenslotte in deze wijk, nig activiteiten toch zichtbaar te blijven, wandelingen’. Dit project is nog in een ik hou van kunst en heb twee grote ook wat waard. prematuur stadium, maar ook hier zijn ramen ter beschikking. Deze route kun we bezig een nieuwe vorm van wandelen je wandelen met behulp van een app of Om ten slotte nog even terug te komen te bedenken. een kaartje via de website van ZIMIHC bij dit themanummer. Het thema is

Gilde Utrecht Nieuws 2 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 3 jaargang 22 nummer 1, april 2021 NIEUWS UIT DE LANGE SMEESTRAAT VAN DE BESTUURSTAFEL

behoorlijk ver doorgevoerd, want dit num- mer werd bij u bezorgd door een aantal Allergisch voor het C-woord enthousiaste wandelende (en fietsende) collega-vrijwilligers die ieder een wijk voor Heeft u dat nou ook, dat u een beetje allergisch wordt voor het C- woord? Ook als hun rekening namen. Dit levert een win- het niet voortdurend benoemd wordt weten we maar al te goed wat deze pande- win-winsituatie op: lichaamsbeweging, mie voor ons – individueel en als samenleving – betekent en welke gevolgen de betrouwbare bezorging én kostenbespa- maatregelen en beperkingen hebben voor allerlei groepen in ons land. Ik probeer in ring. We hebben al een kleine poule van dit stukje het woord dus te vermijden. Minstens zo hinderlijk vond ik al langer de bezorgers, maar we kunnen er nog wel term ‘kwetsbare ouderen’ die in de eerste periode te pas en te onpas werd gebruikt. een paar extra gebruiken. Dus ben je nog Op grond van onze leeftijd moesten velen van ons zich daardoor aangesproken niet uitgewandeld, laat het ons weten! voelen, maar Gilde Utrecht is nou juist een organisatie die laat zien hoeveel vitali- teit en activiteit er in veel senioren zit. Gerlofke Hekelaar Natuurlijk hebben we alle begrip voor taalvrijwilligers om met de taalvragers de overwegingen bij het gevoerde beleid contact te houden en er werden zelfs P.S. en de prioriteiten die gesteld worden. online wandelingen ontwikkeld. Kortom Ben je wel uitgewandeld? Luister dan eens Tineke Bomer met haar wandeling ‘Utrecht Het valt ook niet te ontkennen dat in de we blijven actief en creatief ! Hans Marcelis foto: Christien Boeles op z’n Frans’ naar de podcasts van Radio Dakhaas! In Foto: Alliance Française afgelopen periode (een vol jaar met een En al die tijd waren daar onze Gerlofke de afleveringen Naakt 2 en Naakt 3 hoor kleine onderbreking in de zomer) ook en Nienke die zorgden voor bereikbaar- ten nog goed passen bij de vraag vanuit je Gildegids Bert Barten al wandelend voor ons alles in het teken stond van wat heid en contact en ‘de zaak’ op gang de (Utrechtse) samenleving en of ze vertellen over naakt in Utrecht. En dat niet mocht of kon: hielden. goed genoeg onder de aandacht worden vindt hij onder andere op de deuren van . Rondleidingen konden of helemaal gebracht bij potentieel geïnteresseerden. de Domkerk. niet, of met een miniem aantal mensen Ook het bestuur had genoeg om handen Dat gebeurt natuurlijk in samenspraak gehouden worden. om de agenda van de maandelijkse met de coördinatiecommissies. Juist . Taalvrijwilligers durfden of mochten vergaderingen (meestal via Zoom of zo’n periode van betrekkelijke rust leent niet met hun ‘maatje’ thuis afspreken andere services) te vullen. Daarbij zich voor enige bezinning en evaluatie. en bibliotheken en andere openbare kwamen naast het beleid rond het virus Dat geldt overigens ook voor ons eigen ontmoetingsplaatsen waren voor hen en de gedragsregels vooral de financiën functioneren als bestuur. gesloten. natuurlijk vaak aan de orde. Door het Meedenken over de financiële . Cursussen moesten eerst uitgesteld en gebrek aan activiteiten vielen de inkom- In de komende vergaderingen staat de toekomst van Gilde Utrecht daarna afgezegd worden. sten grotendeels weg, wat maar ten nota Ieder zijn waarde op de agenda: het Half februari stuurden we alle . Ons kantoor was wel regelmatig open, dele werd gecompenseerd door minder bekende ‘rode boekje’ dat elke nieuwe Gildevrijwilligers een oproep om maar het was er onheilspellend stil. Nu uitgaven. Dat het financieel jaar 2020 vrijwilliger ontvangt en waarin het mee te denken over de financiële en dan werd de balie nog wel bemenst, eindigde met een tekort zal niemand vrijwilligersbeleid van ons Gilde wordt toekomst van het Gilde. In de hoop maar er was te weinig te doen, dus ook verbazen. Daarnaast moesten wij ons beschreven en duidelijk gemaakt wordt van jullie kennis en ervaring gebruik deze vrijwilligers waren grotendeels bezighouden met het opstellen van een wat we van elkaar mogen verwachten. te kunnen maken, want je kunt werkloos. activiteitenplan en subsidieaanvraag Een waardevol en belangrijk document hier met het bestuur en directeur . En van een feestelijke jaarafsluiting - bij de gemeente voor het jaar 2021. dat nu wordt bijgewerkt naar de huidige over nadenken, maar tweehonderd die toch altijd een leuke ontmoeting tus- De voorschriften en voorwaarden voor praktijk. mensen weten meer dan zes. Op sen Gildemensen uit de diverse groepen die aanvraag waren gewijzigd en het de oproep kwamen verschillende vormt en een gelegenheid om tevreden kostte de nodige moeite om ons werk Intussen kijken we met z’n allen uit naar reacties, waarbij een aantal goede terug te blikken - was natuurlijk geen in de nieuwe kaders te laten passen. het moment dat het ‘echte’ werk kan suggesties en ideeën waar we verder sprake. Zoals u in de nieuwsbrief van januari worden hervat en dat we elkaar weer mee kunnen. De komende tijd gaan heeft kunnen lezen is ons voor dit jaar vaker ‘live’ tegen kunnen komen. we hier over nadenken, we werken Via enkele nieuwsbrieven probeerden we het gevraagde bedrag toegekend, maar Tot die tijd wens ik de lezers, namens dingen uit en zullen bij een aantal als bestuur contact te houden met onze moet er goed nagedacht worden over de het bestuur, het allerbeste qua gezond- van jullie terugkomen om te kijken vrijwilligers, maar veel echt nieuws was financiële toekomst van Gilde Utrecht heid, energie en plezier. hoe we hiermee aan de slag kunnen. er niet te melden. Betekent dit nu dat vanaf 2022. Hartelijk dank voor al jullie Gilde Utrecht plat lag? Zeker niet! Hans Marcelis, suggesties en… wordt vervolgd! Her en der werden initiatieven genomen Naast deze actuele onderwerpen heeft Voorzitter om kennis en ideeën uit te wisselen; di- het bestuur zich de afgelopen tijd ook gitale middelen werden ingezet door de beraden op de vraag of al onze activitei- Balade dans Utrecht Foto: Alliance Française

Gilde Utrecht Nieuws 4 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 5 jaargang 22 nummer 1, april 2021 WANDELEN IN HET MÁXIMAPARK WANDELEN IN HET MÁXIMAPARK

‘anonieme monumenten’ van Daniel Viking Rijn in 2016 voor de derde keer Vinex-woestijn en Máximapark Roth. In het gras lijken willekeurig op een middeleeuws schip. De link met geplaatste donkere, soms wat verzakte, de Romeinen is op diverse plaatsen grafstenen te staan. Volgens de terug te vinden, zo is er een replica Het is nog vroeg, ik trek mijn documentatie slaat het op “de zoektocht gebouwd van een wachttoren en van wandelschoenen aan en stap, gewapend van romanpersonage Daniel 25 (uit een castellum (nu cultureel centrum met muts en handschoenen, de koude Michel Houllebecqs ‘Mogelijkheid van met horeca en theaterzaal) en zijn de zaterdagochtend tegemoet. De kinderen een eiland’) naar de restanten van een Romeinse grenspalen net als de Limes uit de buurt zijn ook al vroeg in de verloren gegane menselijke wereld”. zelf op verschillende plaatsen zichtbaar weer, gekleed in voetbaltenuetjes of met Verder lopend kom ik langs ‘Rituele gemaakt. tennisrackets op de rug fietsen ze richting depositie’, een kunstwerk van Mathilde De Viking Rijn, de oude stroom de sportvelden. ter Heijne, waarbij in brons gegoten waaromheen het park is aangelegd spullen van bewoners uit Leidsche Rijn wordt weer bevaarbaar gemaakt. Op nog geen 800 meter van mijn zichtbaar zijn via ondergrondse kokers Daarmee is het Máximapark en dus huis wandel ik een van de grootste met een kijkraampje. Leidsche Rijn weer een essentieel orgaan stadsparken van Nederland in: het Het meest in het oog springend is rijker: een blauwe ader die het kloppend Máximapark. Eerlijkheidshalve moet toch wel ‘Barricade’ van Fernando hart en de groene long mooi aanvult. wel gezegd dat het park een drietal Sánchez Castillo, omschreven als “Een Via de Vlinderhof, de prachtige grote sportcomplexen omvat die monument voor de democratie, een ode bloementuin en het trekpontje wandel gezien het lawaai van schreeuwende aan degenen die, waar ook ter wereld, ik weer naar huis. Zeventien jaar nadat sporters/supporters en het getik van in opstand kwamen tegen onrecht en Japanse tuin Foto: Nienke Willemsen wij de Vinex woestijn introkken ligt er hockeysticks en bal, samen met enorme onderdrukking”. Het is een levensechte een prachtig, divers en zeer toegankelijk lichtvervuiling van de grote masten, scene uit een straatrevolutie met de Jeremiebrug, de ophaalbrug die in park dat nog altijd in ontwikkeling is en natuurlijk niet onder de, bij de meeste vlaggen en uitgebrande auto’s, gegoten 2015 plaats moest maken voor Station waar de bomen nog een beetje verder mensen gebruikelijke, definitie van in (zwart geverfd) brons. Vaartse Rijn, verplaatst naar de rand van moeten groeien, maar waar de Leidsche park vallen. Trek je het oppervlak van het park bij de Alendorperweg. Rijn-bewoners heel graag wandelen, die sportcomplexen af van het totale Echt Utrechts skeeleren, fietsen, spelen, schaatsen en oppervlak dan is het park opeens Naast deze kunstwerken zijn er een Romeinen samenkomen! aanzienlijk kleiner. Máximapark in het avondlicht Foto: Nienke Willemsen aantal echt Utrechtse elementen Dat Leidsche Rijn een rijke historie te vinden die Leidsche Rijn direct kent blijkt tekens weer, naast diverse Nienke Willemsen Spijt? toen wij bijna twintig jaar geleden want hoewel het uitstekend wonen verbinden met de binnenstad van opgravingen uit de Romeinse tijd stuitte Hoewel wij geen moment spijt hebben aankondigden op zoek te gaan naar is in Leidsche Rijn nu het stof van de Utrecht. Zo kijken de Domplein- men bij graafwerkzaamheden aan de gehad, verklaarden onze vrienden, een nieuw huis in Leidsche Rijn, ons bouwwerkzaamheden op de meeste platanen, die in 2013 bij de aanleg van voor gek. Leidsche Rijn? Je verruilt plekken wel is neergedaald, is het groene Domunder gekapt dreigden te worden je leuke stadswoning, op loop- en Máximapark inderdaad het kloppend nu uit over de Haarrijnse Plas en is fietsafstand van kroegen, Tivoli en de hart en de zuurstofrijke long van de wijk. mooie binnenstad, toch niet voor Vinex- woestijn en eenheidsnieuwbouw? Kunst Het Máximapark was toen, in 2002, Op deze zaterdagochtend wandel ik mijn nog slechts een idee op papier. In het rondje in de Binnenhof, het zuidelijke oorspronkelijke masterplan Leidsche deel van het park. Ik verlaat het ‘Lint’ Rijn dat in 1995 werd gepresenteerd (het meters brede geasfalteerde pad van door architect Riek Bakker wordt bijna 10 kilometer langs de buitenrand gesproken van een groot en groen van het hele park) en wandel via de centraal park. Het oorspronkelijke Japanse tuin waar de rododendrons landschap was net als voor de straks weer volop zullen bloeien richting verschillende wijken, de basis bij het de geweldige Bosspeeltuin en het ontwerp van dit gigantische park. Pas parkrestaurant Anafora. Met een koffie- in 2013 werd het park officieel door de to-go vervolg ik mijn weg langs de Viking naamgeefster Koningin Máxima met Rijn. Het wemelt van de watervogels en een fietstochtje en de onthulling van een een vroeg scholeksterpaartje pikt driftig mooi bankje geopend. naar eetbaars langs de waterkant. In die vroege stukken werd het park al Op mijn route liggen ook diverse aangeduid met essentiële menselijke kunstwerken. Het eerste dat ik organen; de groene long en het hart tegenkom is onopvallend maar elke keer DompleinPlatanen Foto: Nienke Willemsen van Leidsche Rijn. Niet voor niets, weer indrukwekkend: het kunstwerk Jeremie brug Foto: Nienke Willemsen ‘Barricade’ van Fernando Sánchez Castillo Foto: Nienke Willemsen

Gilde Utrecht Nieuws 6 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 7 jaargang 22 nummer 1, april 2021 RONDLEIDINGEN RONDLEIDINGEN

(halfweg) Fundering wachttoren Het Onder de gelagkamer bevinden zich nog LOOP DE SINGEL ROND! Paard met (trapje af:) informatiebord steeds een ruimte en een gang naar de (eind) Merrie met veulen, Pieter waarnemingspost van zwaar gewapend Wandelingen langs de Utrechtse Singel in twee afleveringen d’Hont, 1968 (Jacobsstraat) beton.” (Uit: Gilde Utrecht onthult gehei- (begin) Douglasspar (Open Tuinen- men van de stad) Deel 1 – de binnensingel rechtsom dag 2018) Nu de Singel sinds september 2020 weer rond is, wordt er druk gevaren. Met alle mogelijke bootjes rondt men de binnen- (begin) Vier zwerfstenen aan begin stad en alleen een lage brug of de Stadskamer van Hoog Catharijne kan nog een obstakel vormen. Maar er wordt ook meer Paardenveldpark gewandeld, binnenlangs of buitenlangs, en in de krant van Open Monumentendag werd al een route beschreven. In een “Het heet hier Paardenveld, een ver- nieuwe reeks artikelen wil ik twee wandelroutes systematisch presenteren, en wel als volgt: wijzing naar de paardenmarkt die er in -de binnensingel rechtsom (dit nummer van GUN); de 16e eeuw werd gehouden. […] In de -de buitensingel linksom (het a.s. zomernummer). loop der eeuwen werden steeds meer Bij de beschrijving heb ik dankbaar gebruik gemaakt van de vele bronnen die beschikbaar zijn – de belangrijkste daarvan elementen aan de singel toegevoegd om worden aan het eind van dit artikel opgesomd. Maar er zitten ook nieuwe eigen waarnemingen en soms meningen in ver- haar beschermende functie verder vorm werkt. te geven, zoals stadsmuren, bolwerken en wachttorens. U ziet de fundering van Op het kaartje (blz. 13) is de route gestileerd aangegeven. Beginpunten voor de wandeling zijn de bruggen over de singel die een van die wachttorens: Het Paard. Vol- rond de binnenstad liggen. Die zijn genummerd en benoemd. Tussen haakjes staan de ‘aantakstraten’, respectievelijk rechts gens een kaart uit de 17e eeuw stonden en links. Het is uiteraard mogelijk om bij een willekeurige brug te beginnen met lopen. Maar vervolgens moet wel met de er toen meer dan dertig wachttorens klok mee (rechtsom) gelopen worden – de beschrijving werkt vanuit deze ‘zichtrichting’. Per traject is er een korte beschrij- rond de stad. Waarschijnlijk zijn het er ving en worden met vijf B’s bijzonderheden aangegeven: iets minder geweest.” (Uit: Krant Open Hotel Bunk Monumentendag) bruggen: , bebouwing: , bomen: , beelden: en andere bijzonderheden: . (begin) Regenboogzebra naar kade- Bijna alle liggen ze vlakbij de looproute. Als een object aan de overkant van de singel ligt, is dit aangegeven met het symbool terras  (dus naar links over het water heen kijken!). De plaats waar een bijzonderheid zich bevindt is cursief aangeduid, meestal Over Bunk: “De Westerkerk is een ge- met begin, halfweg of eind, globaal benaderd vanaf de beginbrug. Elk traject wordt afgesloten met een kort citaat en is geïl- meentelijk monument. Maar omdat het lustreerd met een foto. orgel een rijksmonument is, beschouwt Nijntje de gemeente de kerk als rijksmonument. De totale afstand is ca. 5,5 km. Bij een loopsnelheid van ca. 4,5 km per uur duurt de wandeling ongeveer vijf kwartier. Als je […] Het orgel is uniek; er komen men- 5.Weerdbrug (Oudegracht / alles goed leest en bekijkt, moet je op anderhalf uur rekenen. sen van over de hele wereld om het te Bemuurde Weerd Oostzijde) bekijken. Liefhebbers dus. Dat koeste- Volg het pad langs het water (smal!) of Door de vele details is dit artikel foutgevoelig. Ik ben dan ook dankbaar voor correcties en aanvullingen! ([email protected]) ren we. […] Wij gaan bijvoorbeeld op het trottoir rechts zaterdagmiddag het orgel laten horen. Monicabrug (begin) Gietijzeren brug uit 1862 BINNENSINGEL RECHTSOM. de blokkades tussen de Vredenburgkade Wij zijn geen standaardhotel en geen (begin) nijntje (op eigen pleintje), WANDELTIJD CA. 75 MINUTEN en de ruimte onder de Stadskamer van standaardrestaurant.” (Robin in ‘Utrecht 4.Monicabrug (Jacobsstraat / Dick Bruna, 1994 Hoog Catharijne weg waren en zag hij aan de Singel’) Oudenoord) (begin) Zgn. bolacacia’s (eigenlijk 1.Marga Klompébrug (Mariaplaats / zijn kans schoon. Toen hij erachter Volg het lage pad langs het water Robinia pseudoacacia, als bol gesnoeid) Moreelsepark) kwam dat er een opening was, kon hij (begin) Gedragen door blauwe para- (begin, in muur) Hardstenen reliëf Volg de kade, dan The Mall in en weer het niet laten om op de bewuste maan- bolen met stadswapens (Wiek Röling, Weerdpoort uit dagavond een kano te huren […]. Niet 2001) “Aan het begin van de Van Asch van (begin) Nieuwe brug uit 2014, heette veel later voer hij onder Hoog Catharijne (halfweg)  De Gruyter, origineel Wijckskade, net buiten het centrum, vroeger Moreelsebrug door.” (Uit: DUIC in 2020) De officiële winkelpand staat het standbeeld van nijntje op het (halfweg) Poortgebouw (boven openstelling voor boten volgde pas op (eind) Trijn van de Leemput, Pieter nijntje Pleintje. Het beeld is gemaakt water); Stadskamer (binnen); TivoliVre- 12 september 2020. d’Hont, 1955 door de zoon van Dick Bruna, Marc denburg (voorbij knik) Eerste steen kantoor Bruna, en is net zo perfect in al z’n (begin) Drie reliëfs op gebouw SHV 2.Vredenbrugknoop (Vredenburg / schietschuitenveer; (eind) Kazemat eenvoud als de getekende nijntje.” (Via: van Pieter d’Hont (Mariaplaats), 1960; Smakkelaarsveld) onder Zandbrug www.holland.com)  lichtobject BURN THE VILLAGE / Volg de kade Fundering wachttoren De Duitse waarnemingspost onder de FEEL THE WARMTH (Nathan Coley, (begin) Dubbele brug: een voor voet- Zandbrug was in feite onderdeel van de 2013) gangers/fietsen en een voor bussen 3.Paarden(veld)brug (Bergstraat / ‘Atlantikwall’. “Zo werd ook het perceel (begin) Jonge beplanting van lindes (halfweg)  Ulu moskee; Staffhorst; Catharijnesingel-Knipstraat) Oudegracht 1/hoek Oranjestraat, café “Jacques Reckers, een geboren en hotel Bunk (voormalig kerk Gerefor- Volg het pad langs het water, ga dan Weerdzicht, opgenomen in de plannen. getogen Utrechter, volgde al enige tijd meerde Gemeente, 1891) over de kade (binnenzijde paaltjes) Het café werd op last van de militaire het uitgraven van de singel. Op maan- (eind) Robinia pseudoacacia (begin (begin) Tweelingzusje van de Marga autoriteiten ontruimd waarna het per- Stadskamer dagavond 3 augustus merkte hij op dat Bergstraat) Klompébrug ceel werd omgebouwd tot een stelling.

Gilde Utrecht Nieuws 8 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 9 jaargang 22 nummer 1, april 2021 RONDLEIDINGEN RONDLEIDINGEN

7.Noorderbrug (Noorderstraat / zeldzaamheid. Er zijn subtiele verschil- Koekoekstraat) len. Zo is het blad van de Oosterse Volg eerst de Begijnekade, verlaat dan plataan dieper ingesneden dan die van water, Van Asch van Wijckskade in, de gewone soort. De bloeiwijze levert rechtdoor Wolvenstraat, Wolvenplein, kleinere, maar meer vruchtbolletjes op, Wittevrouwenkade meestal 3 tot 6 stuks per trosje.” (Uit: (begin) Granieten hoekstenen met Zochergroen) jaartal 1936 Zocherhuizen (vAvW-kade) Gezondheidscentrum: eclectisch, met gedenksteen F.C. Don- 6.Van Asch van Wijckbrug (Van Asch ders; (Wolvenplein) voormalig gevange- van Wijckstraat / Hopakker) nis 1857; (eind) Neoklassiek wit gebouw, Volg de kade, voor speelkooi langs de voormalig politiepost (vervanging Wit- Begijnekade op tevrouwenpoort) (begin) Brede brug met art-decomo- (plein) De wolvin en de eik (Suzanne tieven, 1939 Willems, 2001) (midden) Witgepleisterde classicisti- (plein) Treurwilg sche woonhuizen van J.D. Zocher “Wittevrouwenstraat 44, commie- Lucasbrug (knik) Oosterse plataan met ‘wratten’ zenhuis. Op deze plek stond tot 1858 (knik) Muurgedicht C.C.S. Crone de Wittevrouwenpoort, de oostelijke 10.Herenbrug (Herenstraat / In een Zocherhuis: “Aan de achterkant stadspoort, die toegang gaf tot de Bilt- Maliesingel) is het rustig en hebben we uitzicht op de sestraatweg (nu Bilstraat). Na sloop Hemelboom en Stadsschouwburg Volg het pad langs het water (rechts: Spoetnikkijker-Bunker Verdwijntrap watertoren die ’s avonds mooi verlicht van de poort werd dit commiezenhuis park Lepelenburg) is. Het water aan de voorkant geeft gebouwd om de in- en uitgaande goe- der muzen is het grootste van het grote (begin) Jugendstil-lampen op granie- zin), Joop Hekman, 1980 (halfweg) Restant oudste ruwe iep me een gevoel van ruimte en vrijheid. deren te controleren. Later werd het een aantal beelden van Hekman die Utrecht ten sokkels (halfweg) Bevrijdingsboom met van Nederland; plataan ‘het duivenhotel’ Omdat de singel ertussen ligt, kijk ik politiebureau. Nu heeft het een kantoor- rijk is.” (Uit: Kunst in de openbare (begin) Muziektent 1982, met on- hek (beuk); plataan; (eind) Zwarte den  Bootjes langs de kant; (eind) Ate- niet bij de overburen naar binnen. In de functie. Het klokkentorentje bevat nog ruimte) derop panorama’s van Utrecht 1859 en (1840) en Sequoiadendron lier Pieter d’Hont onder Manenborgh zomer bieden de grote platanen koelte. de klok die in de Wittevrouwenpoort 2017 (vlak voor knik) Literaire bank “Op de plek waar vanouds de stads- Dan is het donker en zit je heerlijk in de hing.” (Uit: Wandelen binnen de singels) (begin) Ratelpopulier of esp (Vroman-Sanders); (knik) geschiedenis poort de toegang tot de stad verleende, schaduw.” (Bewoner Mars in “Utrecht “De muziektent werd op 19 juni 1982 bastion (1552-1989), in het Latijn ontwierp architect J.I. Planjer een aan de Singel’) aan de stad Utrecht aangeboden door de “Op 4 oktober 1957 lanceerde de Sovjet politiepost in combinatie met een brug, 8.Wittevrouwenbrug Utrechtse sociëteit ‘De constructieve’ ter Unie tot ieders verbazing de eerste kademuur en tramhalte in een markante, (Wittevrouwenstraat / Biltstraat) gelegenheid van haar 25-jarig bestaan. satelliet: Spoetnik 1. Deze gebeurtenis maar sobere vorm van de Amsterdamse Volg het pad langs het water, over heu- […] De Vereniging Oud-Utrecht heeft inspireerde kunstenaar Oswald Wencke- Schoolstijl. In de torenachtige opbouw vel heen zich beijverd om het panorama van bach in datzelfde jaar om het sculptuur van het volume en in de gesloten (begin) Verbonden met de brug: zuil Utrecht uit 1859 door Jan Bos op een De Spoetnikkijker te maken. Hij wilde architectuur refereerde Planjer bewust met leeuw en stadswapen, rechter deel openbare plaats in het Zocherplantsoen ‘verbazing, angst en ongerustheid tot aan de idee van de voormalige stads- van de toegangspoort tot de voormalige Stadsmuur zichtbaar te maken. Bij groot onderhoud uitdrukking brengen.” (Uit: Kunst in poorten. […] De brug met de kademuur Willemskazerne aan de muziektent is het panorama van de openbare ruimte) Wenckebach is en tramhalte sluit naadloos aan op (eind) Stadsschouwburg, Dudok, 9.Lucasbrug (Nobelstraat / 2017 (negen tekenaars) toegevoegd.” vooral bekend door het beeld ‘Monsieur het gebouw en vormt in één gebaar de 1937 Nachtegaalstraat) (Informatiebord muziektent) Jacques’ bij de ingang van het Kröller- entree tot de binnenstad. Het gebouw (eind) – (Wand schouwburg) Muze, Volg het pad langs het water Müller Museum in Otterlo. werd in 2003 verbouwd tot filmcomplex Leo Brom, 1940; (park) Feest der (begin) Weinig opvallend door bus- in opdracht van de Utrechtse filmmaker muzen, Joop Hekman, 1959; De acteur, haltes etc. 11.Maliebrug (Lepelenburg / Jos Stelling.” (Uit: Gids voor architectuur Frans Stelling, 2017 (halfweg, hoog) Vrije School met Maliebaan) 12.Abstederbrug of Servaasbrug en stedenbouw) (park Stadsschouwburg) O.a. beuk, door leerlingen beschilderde muur; Volg het pad langs het water (Nieuwegracht/Tolsteegsingel) watercipres, hemelboom, populier, huizenrij nrs. 4 t/m 12: Amsterdamse (begin) Eenvoudig hekwerk met zon- Volg het pad langs het water plataan School, met fraaie hoekoplossingen nebloemen op de kruisingen (begin) Aan de brug een afbeelding Over Feest der muzen: “Eind 1959, tien (begin)  Taxus en overhangende (achtereenvolgens) Huis Lievendaal van de planeet Jupiter (zie: http://plane- jaar na het oorspronkelijke idee van haagbeuk; (halfweg) 4 platanen uit 1840; (1862); Leeuwenbergkerk (voormalig tenpad.bronckers.eu) Hekman werd het kunstwerk door de (eind) gegaffelde iep pesthuis 1567); de Bunker (modern (doorgaand) Fundatie van Renswou- burgemeester onthuld. De waterpartij (begin) Gaafste restant stadsmuur appartementencomplex); bastion Son- de; Stallen Centraal Museum; Manen- is een unicum bij door kunstenaars (informatiebord) nenborgh; kapel Nicolai-communiteit borgh; Louis Hartloopercomplex (1928) De Wolvin en de eik gebeeldhouwde fonteinen die er door- De vier oosterse platanen: “Vergeleken (‘halve kardinaalsmuts’) (begin en halfweg) Biru (chowchow- gaans aan hechten dat hun beeldhouw- met het aantal Gewone platanen in het (halfweg) De spoetnikkijker, 1958 hond), Joop Hekman, 1984; Vanishing werk helder zichtbaar blijft. Het Feest Zocherpark is zijn oosterse neefje een (Oscar Wenckebach); Zonder titel (ge- Staircase, Birthe Leemeijer, 2018

Gilde Utrecht Nieuws 10 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 11 jaargang 22 nummer 1, april 2021 RONDLEIDINGEN RONDLEIDINGEN

Relief Tolsteegbrug

13.Tolsteegbrug (Twijnstraat / Ledig Erf) Volg het pad langs het water (begin) Onderdeel van totaalontwerp in stijl Amsterdamse school (Planjer), zie onder 12 (begin) Fysisch lab; bastion Sterren- borgh; Martinuskerk (Juinen!) Grote ster (begin) Herman Berkien, 2008 (Frans Stelling); monument vertrek 15.Bartholomeïbrug (Lange Fransen in 1816 Martinus- of Yuppenbrug Smeestraat / Catharijnesingel) (knik) Vleugelnoot Volg het (nieuwe) pad langs het water (knik, ’s morgens vroeg) kraaiende 14.Martinusbrug (Pelmolenweg / (begin) Mooi smeedwerk wit/groen, haan Sterrenborgh Henriette Roland Holststraat) jaren ‘30 “De zuidwesthoek van het zestiende- Volg het pad langs het water. (halfweg) Hotel Karel V; St. Gertrudis eeuwse Utrecht was militair gezien (begin) Bijnaam Yuppenbrug, Wiek kathedraal uiterst kwetsbaar door de toegangswe- Röling, 1997 (begin)  Bartholomeus, René van gen over land en water, die hier samen- (halfweg) Geertekerk; Bartholomeus Seumeren, 1962; (halfweg) Grote ster, komen bij de Tolsteegpoort. Naast deze Gasthuis André Ramseyer, 1966;  UFO op verdwenen stadspoort werden twee ste- (eind) Gedenksteen Smeetoren HGB3 nen bolwerken aangelegd [Manenburg (eind) Liggende veldesdoorn (halfweg) Groep moerascipressen en Sterrenburg], die met hun verborgen (begin, achter wal) De Zeven Steegjes “Op een rechthoekige, liggende sok- kanonnen de toegang tot de stad kon- “Dus bouwde de gemeente er in 1967 kel staat een bronzen onregelmatig den verdedigen.” (Uit: Wandelgids van de Martinusbrug. Tot grote verontwaar- gevormde cirkelvorm, waarin aan de Utrecht) diging van de bewoners van de Zeven bovenzijde een spleet is aangebracht. In Steegjes. Een Yuppenbrug, noemen ze de volksmond wordt het werk ook wel het en ze gebruiken ‘m ook zelden. Ze ‘het hoefijzer’ genoemd, maar de werke- hebben niets te zoeken daar, aan de lijke titel is Grand astre: grote ster. De overkant van de stadsbuitengracht. Ze Zwitserse kunstenaar André Ramseyer wonen in de binnenstad. Op stand.” maakt het grote bronzen beeld in 1966, (Uit: Toen & Nu) in een oplage van drie. In 1974 kocht de gemeente het beeld […] en het werd aan het Geertebolwerk geplaatst. Tijdens de herinrichting van de Catharijnesingel stond het tijdelijk in het depot.”(Uit: Kunst in de openbare ruimte)

Geraadpleegde en geciteerde bronnen: Krant Open Monumentendag 12 september 2020 (Werkgroep OMD i.s.m. DUIC/DDK). Aart de Veer / foto’s René Veenis Gilde Utrecht onthult geheimen van de stad, 2019. Zochergroen (Milieucentrum Utrecht, 2009) Wandelen binnen de singels van Utrecht (Kees Volkers, uitg. Gegarandeerd Onregelmatig, 2011) Zocher’s Singelplantsoen – ‘De wandelingen’. Vouwblad. Gemeente Utrecht, Dienst Stadsbeheer, z.j. Gids voor architectuur en stedenbouw in Utrecht 1900-2005. C. Edens en B. van Santen. Uitg. Thoth, Bussum, 2004. Kunst in de Openbare Ruimte, gem. Utrecht (via website of als app). Toen & Nu. Utrecht. Kijk hoe de stad verandert. Paula Swieringa, uitgegeven in eigen beheer. [email protected], 2020. Kaart: Jort Willemsen DUIC in 2020. Utrecht 2020 in woord en beeld. Utrecht aan de Singel. Verhalen van bewoners aan de stadsbuitengracht. Iris Tasseron, tekst en foto’s. Uitg. Boekengilde, 2020. Wandelgids van Utrecht, dr. J.E.A.L. Struick. Bruna, 1977.

Gilde Utrecht Nieuws 12 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 13 jaargang 22 nummer 1, april 2021 GILDEPELGRIMS GILDEPELGRIMS

je helemaal ‘Zen’ voelen. Na een week klooster terecht waar een deel volstond helemaal loskomt van dat materiële Gildepelgrims: Te voet naar Santiago de Compostela waren allerlei zaken waarover ik me met stapelbedden voor wandelaars. Ik waar het hier zo vaak om draait. Geen eerder druk maakte, al weggezakt. Ik heb ook wel eens 50 kilometer op een luxe die afleidt. En soms is het erg hield een dagboek bij maar later heb ik dag afgelegd omdat er niet eerder een primitief zoals in sommige slaapplekken In dit themanummer over wandelen mag een van de langste en meeste bewandelde pel- nooit meer de behoefte gehad om mijn slaapplek vrij was. Maar weet je, als je waar de wantsen over de wanden lopen. grimsroutes natuurlijk niet ontbreken. En wat bleek na onze oproep? Vier Gildevrijwilligers overpeinzingen terug te lezen.’ Wat ook elke dag een kilometer of 30 loopt, bouw Maar als je vervolgens samen kookt en hebben de route (of een deel daarvan) gewandeld. Hieronder leest u de wandelervaringen heel goed werkte was de pauze die Van je een heel goeie conditie op. geniet van de wijn uit de streek waar je van rondleider Geert van Beek, rondleider Martin Brand, coördinator leesgroepen Marjolein Beek halverwege had ingelast. Na ruim De grootste fout die mensen maken is doorheen gaat, dan heb je het goed. En Udo en taalvrijwilliger Marie-José Kimman. Redacteur Cor van Santen tekende hun beleve- vijf weken Frankrijk had hij tegen de grens dat ze onvoorbereid op pad gaan en dan eenmaal thuis waardeer je het comfort nissen tijdens deze lange wandeltocht op. met Spanje aan een huisje gehuurd waar ook nog eens direct veel kilometers willen van je eigen huis meer dan ooit.’ hij zijn gezin ontmoette. Ten zuiden van maken. Dat is vragen om blessures. Zelf Aangekomen in Santiago de Compostela Saint-Jean-Pied-de-Port ging hij daarna heb ik een keer een dag amper gelopen heeft ook Van Beek zijn certificaat uitgerust de Pyreneeën over en belandde omdat ik mijn wandelsokken de vorige opgehaald als bewijs dat hij de tocht op de veel drukkere ‘Camino Francès’ dag niet goed had uitgespoeld waardoor heeft volbracht. Daarna is hij nog die uitkomt op het bedevaartsoord. het al snel ging broeien in mijn schoenen verder gelopen naar Kaap Finisterre Via steden als Pamplona, Leon en en dan weet je: doorgaan betekent blaren waar volgens de legende het schip met Burgos maar ook door stukken ‘leeg en andere ellende.’ het lichaam van de apostel Jacobus land’ kwam hij vijf weken later aan in destijds aankwam. Terug in de stad Geert van Beek Santiago. ‘Dat stuk door Spanje is heel Komen er nog andere herinneringen heeft hij nog enkele dagen rondgekeken Foto: Privéarchief populair en je komt er allerlei mensen naar boven? en vervolgens het vliegtuig gepakt naar tegen die alleen of in groepsverband ‘Mooi vond ik de gesprekken die je met huis. ‘Ik heb ervan genoten, vooral van Interview met Geert van Beek op weg zijn. Soms kost het moeite andere wandelaars voert. Je kent elkaar de prachtige ontmoetingen met mensen om een overnachting te regelen niet, spreekt soms ook een andere taal die je pad kruisen.’ omdat de vraag naar slaapplekken zo maar al snel verdwijnen allerlei barrières. 1900 kilometer klassieke wandelpaden groot is. Ik heb me daar nooit druk En binnen de kortste keren praat je over Nog zo’n lange tocht in de planning? om gemaakt en het is gelukkig altijd dingen die je thuis niet zomaar op tafel ‘Ik denk wel eens aan het traject van gelukt om iets te vinden. In Frankrijk legt. Dat is heel bijzonder.’ Canterbury naar Rome. Maar met al mijn Vijftig jaar woont Geert van Beek (69) al in Utrecht, of preciezer gezegd: in Wittevrouwen. Tot aan zijn pensioen was hij docent belandde je soms in een voormalig hobby’s vermoed ik dat het er voorlopig aan de Hogeschool Utrecht maar de beste herinneringen bewaart hij aan de 18 jaar dat hij docent geschiedenis was in het schooltje waar de burgemeester enkele Wat heeft het opgeleverd? niet van komt.’ middelbaar onderwijs. Wandelen was – naast klussen, fotograferen en zingen in een koor - altijd al een van de hobby’s van Geert simpele voorzieningen voor pelgrims Ik ben niet tot grote inzichten gekomen van Beek. Dat hij zich met zijn historische belangstelling na zijn pensioen als stadsgids bij het Gilde meldde, is dan ook niet had gerealiseerd. Of je kwam in een maar wat ik wel positief vond is dat je verwonderlijk. ‘Ik mag graag mensen rondleiden en hen vertellen over dat boeiende verleden van Utrecht. En ik werk met veel plezier mee aan het inwerken van een nieuwe lichting stadsgidsen voor het Gilde.’ Terug in de middeleeuwen Samen met haar man heeft Marjo- herinner me die prachtige hoogvlak- lein Udo (59) twee keer delen van tes. Destijds waren het nog heel veel De pelgrimstocht naar het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela de pelgrimstocht naar Santiago de kleine boeren die het land bewerkten. kent vele routes. Wie vanuit het midden van ons land naar deze populaire Compostela gelopen. ‘De eerste keer Die mensen hadden zes koeien en bestemming wandelt, legt een kleine 2000 kilometer af. Geert van Beek bedacht hebben we in Spanje gewandeld en die beesten gingen elk dag weer terug zijn eigen route en sloeg in 2012 Nederland en België over en begon zijn voettocht was het de bedoeling dat we zeven naar de stal waar zo’n mestvaalt naast in het oosten van Frankrijk, ter hoogte van Grenoble in Le Puy-en-Velay. ‘Ik heb etappes zouden afleggen. Helaas lag. Ik weet nog dat we zo’n boerderij zoveel mogelijk gekozen voor klassieke wandelpaden waarbij je bijvoorbeeld oude moesten we stoppen tijdens de derde passeerden terwijl op dat moment het kloosters en kastelen passeert of dorpen en steden die de pelgrims eeuwen terug dag want ik kreeg ontzettend veel last raam openging en de inhoud van de po ook al aandeden.’ van blaren, dus konden we niet ver- over de mesthoop werd uitgestort. Je Lopend door Frankrijk naar Santiago de Compostela in het noordwesten van der. Op onze pleisterplaats kwam het waande jezelf terug in de middeleeu- Spanje en nog iets verder naar Kaap Finisterre legde Van Beek uiteindelijk zo’n halve dorp naar mijn voeten kijken wen.’ 1900 kilometer af. Geert van Beek Foto: Privéarchief maar tot een snelle genezing leidde dat niet, helaas. Dat was in 1993.’ Schotland Waarom begin je aan zo’n avontuur? te starten in Utrecht en heb ik voor een aantal jaren werken voordat mijn ‘Ik zou best nog wel eens terug willen ‘Ik hou van wandelen. Dat heb ik Frankrijk als beginpunt gekozen.’ De pensioen zou ingaan. Hoe zou ik nu Betere schoenen gaan om andere delen van de ‘camino’ altijd veel gedaan. Zoals met vrienden directe aanleiding om deze expeditie verder gaan? Daarom heb ik er bewust ‘Het jaar erop hebben we gelukkig wel te lopen. Mijn man is daar niet voor regelmatig een weekend weg en dan elke te ondernemen was dat Van Beek rust voor gekozen om alleen op pad te gaan.’ zeven dagen lang gelopen. Met betere te porren maar toen ik het er laatst dag 35 of 40 kilometer lopen. Zo hebben zocht. ‘Ik had enkele enerverende jaren schoenen startten we toen in Saint- over had met wandelvrienden, zeiden we diverse langeafstandstrajecten meegemaakt en wilde een aantal zaken En heeft dat gewerkt? Jean-Pied-de-Port. Dat ligt nog net in sommigen: ik ga met je mee. Of het in Nederland, zoals het Pieterpad, overdenken. Ik had een echtscheiding ‘Voor mij heeft het bijzonder goed Frankrijk, tegen de Pyreneeën aan en ook gaat gebeuren? Ik weet het niet. De gedaan. Daarom had ik ook niet achter de rug. Daarna kreeg ik een uitgepakt. Door het wandelen kwam zo zijn we overgestoken naar Spanje. laatste jaren mogen we ook erg graag zoveel zin om de tocht naar Santiago nieuwe (lat-)relatie. Ik moest nog ik in een andere flow terecht, je gaat Marjolein Udo op pelgrimstocht (1994) Na een week bereikten we Logroño. in Schotland wandelen. Daar zijn we Foto: Privéarchief We hebben genoten van de tocht. Ik ook nog lang niet uitgekeken.’

Gilde Utrecht Nieuws 14 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 15 jaargang 22 nummer 1, april 2021 GILDEPELGRIMS TAAL EN CONVERSATIE

Santiago is wel een Religieuze motieven om ‘Leer Mij Utregs Kennen’ belevenis te gaan had ik niet. Ik mag graag wandelen, Het gezegde ‘Alle goed dingen be- nog altijd. En destijds staan in drieën’ gaat in elk geval op ging het mij goed af. De taalwandeling voor Marie-José Kimman (76). Want Geen zware bepakking tot drie keer toe trok zij de wan- en goeie schoenen, delschoenen aan om delen van de dan kom je al een heel Het is geen nieuw fenomeen, de taalwandeling, maar het heeft het afgelopen jaar noodgedwongen wel een hoge vlucht ge- pelgrimsroute naar Santiago te lopen eind. In 2009 heb ik nomen. Veel taalvrijwilligers hebben de huisdeur achter zich dichtgetrokken, zijn met hun taalstudenten de stad in getrokken en telkens heeft ze ervan genoten. in Spanje gelopen van en hebben daar met elkaar gewandeld en gepraat. Daarom in deze ‘wandelspecial’ een paar gedachten over de taalwande- Santander naar Oviedo. ling. ‘De eerste keer was twintig jaar gele- Het was de tijd van de den. Mijn metgezel was een vriendin economische crisis. Veel Het gaat bij een taalwandeling uitdruk- op schoot) terwijl ik keek naar de men- uit zegt dat hij zoiets moois nog nooit die al ervaring had met deze tocht, dus hotels stonden leeg en kelijk niet om een min of meer voor- sen om me heen en genoot van de sfeer gezien heeft of een ander, die na een dat was prettig voor mij. We gingen met mijn zus en haar MarieJosé Kimman (Spanje) Foto: Privéarchief bereide ‘conversatieles’, je hoeft niet en de geluiden van de stad. wandeling over de Biltstraat en door met een bus naar Frankrijk en startten man konden we meestal snel vergeten. Ook de dienst in de voortdurend gestructureerd te praten. Bij een taalwandeling kijk je als taal- het Wilhelminapark uitroept: ‘Wat is het de wandeling in Le Puy, het gebied van voordelig overnachten. Maar het was kathedraal is een belevenis en voelt Je geeft dus ook geen uitleg: ik wandel, vrijwilliger ook anders naar de stad. Je toch een prachtige stad, ik was hier nog het Centraal Massief. Na een dienst voor veel Spanjaarden een treurige tijd, als een welkom dat je in hoger sferen ik wandelde, ik heb gewandeld… Het is vraagt je af waar iets boeiends te zien nooit geweest, wat mooi’. in de kathedraal gingen we op pad. En dat merkte je overal.’ brengt. Ik heb natuurlijk het diploma geen ‘walking lesson’, integendeel, je is, wat interessant zou kunnen zijn en Er is dus veel te zeggen voor het maken met twee weken lopen in zuidwestelijke opgehaald als bewijs dat ik een flink praat een beetje voor de vuist weg over waar je wat leuks over kunt vertellen. van een taalwandeling. Je bent samen in richting waren we ruim 200 kilometer Hogere sferen deel van de route heb gelopen. Wat ik wat je onderweg tegenkomt: kinderen Dat is misschien te vergelijken met een beweging, in de buitenlucht, in een stad verder.’ ‘De derde keer, in 2010, was qua route jammer vind, is dat sommigen de tocht die verstoppertje spelen, mensen die wandeling tezamen met een Gildegids. waar je niet gauw op uitgekeken en over misschien wel het mooist. Met een naar Santiago zo overdrijven. Voor mij buiten aan het werk zijn, je wijst elkaar Ik heb dat ook ervaren op mijn mooie uitgepraat raakt. Er zijn altijd volop men- Nog geen hype vriendin begonnen we in het noorden heeft het Pieterpad ook zijn charmes. op mooie uitzichten en bijzondere wandeling door de stad met Alfred sen om je heen, er is dus entertainment ‘We sliepen afwisselend in hostels, van Portugal, in Porto. En toen waren Trouwens je kunt overal prettig of historische gebouwen en je vraagt Sturkenboom een tijdje geleden. We genoeg en er is zelfs koffie-to-go. kloosters en af en toe in een hotelletje, we binnen twee weken in Santiago wandelen. En dat doe ik ook bijna elke elkaar wat je daarvan vindt, je stelt en hadden gekozen voor art nouveau, en hij We hebben van de nood een deugd want je wilt ook wel eens in bad gaan. de Compostela. Langs die kust is het dag. De kunst is om een leuke route te beantwoordt wat vragen. Ik denk dat je opende mij de ogen voor diverse details, gemaakt en ik denk dat ik, ook als dat Het was in een aantal slaapplekken vaak mistig en dan doemt plotseling kiezen.’ op die manier, zo rustig lopend door de gebouwen en verbanden, waar ik langer niet meer strikt nodig is, wel zal blijven druk maar Santiago ‘hypete’ nog niet. Santiago op. Dat moment zal ik niet stad, heel goed wat meer vertrouwd kunt dan 50 jaar aan was voorbijgelopen en taalwandelen in onze mooie stad die raken met de taal en de stad. Misschien gefietst. De heer S. houdt nog een glas binnenkort weer gilde-groen gaat kleu- heb ik wel veel Frans geleerd, zittend op bier tegoed. ren. Ik kom dan u allemaal graag tegen. naar ’s-Hertogenbosch en later naar deden de boodschappen en gingen een van de ijzeren stoeltjes in de Jardin Hoe groot is de beloning op zo’n wande- Van de camping naar het Visé, in België, net onder Maastricht,’ terug naar de camping. Thea ging dan du Luxembourg in Parijs (Le Grand ling als jouw taalstudent, omhoogkij- Martijn Verviers pelgrimspad vertelt Martin. koken en ik stippelde de route uit voor Meaulnes of Le petit Prince ongelezen kend in de Domkerk, zachtjes voor zich de volgende dag,’ aldus Martin. Dwars door Frankrijk Via Namen gingen Martin en Thea De achterkant van het land door naar Frankrijk waar ze een van de Die werkwijze is hun goed bevallen. pelgrimsroutes naar Santiago hebben ‘We hebben nooit gedacht: waar gevolgd. ‘Frankrijk was toch al ons zijn we aan begonnen? In tegendeel. vakantieland en zo gingen we in de Bovendien krijg je al wandelend zomer of in korte vakanties telkens een heel ander beeld van een land. verder. We sliepen overigens niet in de Zo zagen we als het ware België en bekende hostels of kloosters maar in Frankrijk niet vanaf ‘de voorkant’ maar onze eigen caravan. Die stond op een vanaf ‘de achterkant’ omdat je meer camping in de regio waar we dan het meemaakt van het dagelijks leven, Martin Brand onderweg naar Santiago de Compostela Foto: Privéarchief pelgrimspad opzochten. Elke ochtend denk ik. En je komt in plaatsen die reden we met de auto naar het begin- de moeite waard zijn zoals Reims, Martin Brand en zijn vrouw Thea zijn punt van die dag. Mijn vrouw ging dan Vézelay, Nevers en Périgueux, steeds ervaren wandelaars. In Nederland koffiedrinken, ik reed door met de auto richting de Pyreneeën,’ legt Martin hebben ze al heel wat langeafstands- (met een fiets achterop) naar de finish uit. Zo kwamen ze in 2018 aan in paden gelopen. ‘Dat deden we in de van de dag. Dan fietste ik terug naar Saint-Jean-Pied-de-Port op de grens weekenden en korte vakanties. Zo het startpunt waar we een bakkie na- van Frankrijk en Spanje. Ze zijn hebben we onder meer het Pieterpad, men met een croissant en dan begon nog steeds van plan de route naar het Kustpad en het Zuiderzeepad de echte wandeling richting de auto. Santiago te voltooien maar door privé– Leidschekade Foto: Nienke Willemsen gedaan. Ook liepen we hier het Pel- Daar aangekomen reden we terug naar omstandigheden is het er nog niet van grimspad, eerst van Amsterdam de startplek, namen de fiets weer mee, gekomen. Gilde Utrecht Nieuws 16 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 17 jaargang 22 nummer 1, april 2021

foto: Christien Boeles BOEKEN BOEKEN

de situaties waarin ze verzeild raakten. Dit is slechts een kleine selectie uit een Boeken voor wandelaars Hield hun idealisme stand tijdens groot assortiment wandelboeken, deze tocht vol ontberingen naar het Er valt dus veel te lezen over wandelen en Midden-Oosten en was het op deze zo blijkt een activiteit die je toch vooral Over wandelen wordt veel geschreven en gelezen. Wetenschappers hebben aangetoond dat wandelen goed voor je is. Na- manier mogelijk los te breken uit het associeert met bewegen en buitenlucht tuurlijk, bewegen is goed, maar inmiddels is ook wel bewezen dat wandelen goed is voor de geest, dat je er opgewekt en arbeidersmilieu waaruit ze afkomstig ook een uitstekende tijdsbesteding in de opgeruimd van wordt. waren? Een historisch wandelboek, met luie stoel te zijn. Al lezend wandelt je geest weer een heel andere insteek. met je ogen mee over de bladzijden… naar Wandelen verruimt je geest €23,99). Zij laat ons zien hoe belangrijk persoonlijke smaak zijn. Een van de buiten! Tijdens een stevige wandeling kun je het is om nietig te zijn in een eindeloos boeken die mijn interesse wel opwekt dingen op een rijtje zetten. In je brein landschap, te wandelen zonder te weten is bijvoorbeeld ‘Pelgrim zonder God’ van wordt ruimte gemaakt voor nieuwe waarnaartoe, of zelfs te verdwalen. De Herman Vuijsje (Elmar €18,99). Vuijsje Leuke routes om aan de wandel te Buiten Utrecht is natuurlijk ook ideeën en kun je structuur aanbrengen invloed van de natuur op ons wezen beschrijft de reis andersom, zoals op gaan in Utrecht vind je bijvoorbeeld in veel te beleven, en te ontdekken. in je bezigheden en plannen. Wandelen en op ons denken komt al wandelend de achterflap staat: een reis door de de gidsjes van Uitgeverij Gegarandeerd Een mooi wandelboek over heel ruimt op in je hoofd én verruimt het beste tot z’n recht. Solnit legt net Europese ideeëngeschiedenis, van het Onregelmatig: Nederland is ‘Wandelparadijs daarmee je geest. Wandelen is daarmee als Gros een directe link tussen ons strenggelovige Noord Spanje naar het ‘Wandelen buiten de binnenstad van Nederland’ van John Jansen van dus niet alleen een lichamelijke, maar vermogen om te lopen en ons vermogen goddeloze Amsterdam. Utrecht’ (€16,95) en ‘Wandelen in Galen (Balans €24,99). In dit boek vooral ook een mentale bezigheid tot denken aan de hand van bekende Utrecht’ met 15 rondwandelingen met prachtige foto’s beschrijft die je op een filosofische manier kan wandelaars en denkers. van 15 kilometer in de provincie de auteur wandelbelevenissen, benaderen. (€16,95). Handige gidsjes om stad en landschappen en routes (met Afgelopen jaren, met de opleving Ook Twan Huys speelt met zijn boek provincie beter te leren kennen, goed verwijzingen naar zo’n 500 routes van het wandel-enthousiasme, is een ‘Wandellust’ (Prometheus €19,99) in op gedocumenteerd en uitgewerkt. die je online terug kan vinden). groot aantal boeken geschreven die de groeiende behoefte te wandelen. Het het wandelen op deze manier in kaart boek verscheen in maart 2020, net aan Nienke Willemsen brengen. Zo heeft het kleine boekje het begin van de eerste lockdown, en ‘Wandelen’ van Frédéric Gros (De Bezige hoewel niet met die intentie geschreven, Bij €17,99) de veelzeggende ondertitel biedt het boek het grote publiek, dat het ‘een filosofische gids’ meegekregen. wandelen net had opgepakt, gelijk een Gros beschrijft wandelen als een mooi inkijkje in deze nieuwe hobby. filosofische daad, een manier om Juist door de pandemie en het feit gedachten te ontwikkelen of inspiratie dat er zoveel gewandeld wordt lijkt op te doen. Gros ziet de mens als er ook meer te worden gelezen wandelende denker. over wandelen. Een bestseller in de Ook Ton Lemaire heeft veel over Nederlandse boekhandels is ‘Het wandelen geschreven. In zijn boek Zoutpad’ (Balans €12,50) waarin ‘Met lichte tred’ (Ambo Anthos €22,99) Raynor Winn beschrijft hoe zij en haar stelt hij onze behoefte aan wandelen man door omstandigheden huis en tegenover uitdijende steden en de haard kwijt raken en besluiten het druk op de natuurgebieden. Het boek eeuwenoude South West Coast Path is daarmee ook een kritiek op onze langs de zuidkust van Engeland te gaan verstedelijkte samenleving. lopen. Het verhaal over deze zware Veel schrijvers beschreven ook de tocht die langzaam een bijzondere grote pelgrimstochten. Het risico bij ontdekkingsreis wordt is voor velen het schrijven van dergelijk boeken is inspirerend. dat men verzandt in al te persoonlijke Naast een autobiografisch boek als verhalen over de spirituele ontwikkeling ‘Het Zoutpad’ was er veel aandacht van de wandelaar zelf. En hoewel het voor het (geschiedenis)boek ‘De ondernemen van een dergelijk tocht wereldwandelaars’ van Wim Willems vaak ingegeven wordt door de behoefte (Querido €23,99). Wim Willems aan rust, aan ‘het roer omgooien’, etc. neemt de lezer mee in het verhaal van is voor mij als lezer toch de beschrijving een groep jonge idealisten (mannen van de reis, de ontmoetingen en en vrouwen) uit de volkswijken van bijzondere momenten, het landschap Amsterdam die in 1911 vertrokken Rebecca Solnit schreef in 2001 interessanter dan de ontdekkingsreis voor een voetreis die jaren zou duren. ‘Wanderlust’ (in 2019 in het Nederlands naar het innerlijke van de schrijver, Onderweg deden ze verslag van hun uitgeven bij Nijgh en Van Ditmar maar… dit zal ook een kwestie van reis, de mensen die ze tegenkwamen en Muurleeuwenbek, Nieuwekade Foto: René Veenis ‘Het lege erf’ Foto: René Veenis

Gilde Utrecht Nieuws 18 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 19 jaargang 22 nummer 1, april 2021 IN DE SCHIJNWERPER GEEF DE PEN EENS DOOR

Interview met Marte Kaiser van Kathmandu Utrecht De stad kennen als gids: er gaat een wereld open! Iedereen wandelt Geboren en getogen in Utrecht; dat voelt als een voorrecht als je mag toetreden tot het illustere gezelschap van de Nieuwe klanten voor buitensportwinkel Kathmandu Gildegidsen. Dat toetreden laat door de coronamaatregelen nog even officieel op zich wachten, maar intussen voel ik mij al warm ontvangen en begeleid. En gaat er een wereld voor me open, want de stad kennen als bewoner of de stad kennen als gids, dat blijken twee verschillende werkelijkheden te zijn. Met elk detail en elke blik op de historische context gaat de stad Sinds het uitbreken van de corona- nog meer leven dan hij al deed. pandemie is wandelen populairder dan ooit. Veel mensen werken thuis Mijn Utrechtse geschiedenis neemt maar wisselen dat graag af met enige zijn aanvang op 13 november 1954 beweging. En reizen is lastig of risicovol op de Gildstraat 79 in Wittevrouwen. terwijl allerlei uitgaansmogelijkheden Een bescheiden straat met (vanaf de dicht zijn. Dan maar wandelen. Dat zien Poortstraat gerekend) kleine woninkjes ze ook in de winkel van Kathmandu aan de linkerkant en iets grotere aan aan de Oudegracht. ‘Het lijkt wel alsof de rechterkant. In en om de straat iedereen wandelt’, aldus Marte Kaiser de gebruikelijke middenstand met die hier al jarenlang werkt. Tijd voor een uiteraard op de hoek van de Poortstraat praatje. de bekende groentezaak van de familie Toonen. Daar kon je nog een ‘Onze focus ligt heel erg op buitensport. kwart bloemkool halen, kijken hoe Mensen kopen hier hun uitrusting de aardappels geschild werden in de omdat ze bijvoorbeeld de bergen van schilmachine, maar pas in de jaren Oostenrijk en Zwitserland in willen. Nu zeventig voor het eerst een paprika dat niet kan, is wandelen in je eigen bewonderen. omgeving een favoriete bezigheid Met de wijsheid der jaren realiseer ik geworden. En dat merken wij natuurlijk me des te meer dat het in 1954 nog ook’, vertelt Marte. maar zes jaar geleden was dat mijn Oude en ook heel wat nieuwe klanten vader terugkwam uit Nederlands-Indië, willen nu dus schoeisel, kleding en Marte Kaiser op het bergpad van Kathmandu Utrecht waar hij net als veel mannen van zijn accessoires die van het wandelen foto: Kathmandu Utrecht generatie naar toe was gestuurd om de binnen en buiten de stad een plezierige laatste koloniale oorlog van Nederland Willem Spee Foto: Privéarchief onderneming maken. ‘Mensen vragen de verkoper achter of de schoen wel of en de gewichtsverdeling’, vindt ze. Dat te voeren. Gelukkig voor hem in een speciaal om schoenen die prettig lopen niet goed past. ‘De meest voorkomende zijn overigens niet de stokken die bij logistieke rol, dus zonder direct in op asfalt, klinkerwegen of bospaden.’ fout is dat mensen te kleine schoenen het enkele jaren terug enorm populaire gevechtshandelingen betrokken te mijn jongere zus geboren. Mijn vader opleidde voor de missie en geleid werd In de periode dat de winkel verplicht kopen. En wat bij veel nieuwe klanten Nordic Walking worden gebruikt. Op raken. Mijn moeder was als oudste moest zijn, door oorlog en verblijf in door de Congregatie van het Onbevlekt dicht moest, waren kopers aangewezen opvalt is dat men erg focust op het drukke plekken zijn stokken trouwens van zeven kinderen na de zevende de Oost gebroken, schoolloopbaan Hart van Maria, ook wel de congregatie op de webwinkel. ‘We hebben heel wat uiterlijk. Dan hoor je: ‘Ik wil niet van niet handig. ‘Klap ze dan maar in, klas van school gehaald om voor het oppakken. Ik ken hem niet anders dan van Scheut genoemd. Maar de onvrede bestellingen te voet of op de fiets in de die echte wandelschoenen want die zijn anders irriteer je anderen en dat is gezin te zorgen. De pater familias van ’s avonds over de boeken gebogen met het seminaristenbestaan en de stad weggebracht. En in de omgeving zwaar en lomp. Maar voor wandelingen natuurlijk niet de bedoeling’, vindt ze. dat gezin was loodgieter Willem van om te slagen voor de examens van afnemende roeping leidden ertoe dat ik met de auto. Maar er gaat natuurlijk door de stad of over geplaveide paden Regel één van haar wandeletiquette Dorresteijn, gevestigd op de Springweg de Hogere Bedrijfsschool van de NS, na een jaar de overstap maakte naar het niks boven het zelf uitproberen in de zijn die zware schoenen helemaal niet gaat over gedrag en luidt: zeg andere 182. Het is heel bijzonder dat ik nu in waar hij uiteindelijk opklom tot interne St-Bonifatiuscollege, waarvan het lijkt of winkel. En dat kan sinds half maart – op nodig. Wel nuttig zijn goeie sokken. wandelaars vriendelijk gedag. En verder? dezelfde straat woon waar ik als klein accountant. heel Utrecht daar op heeft gezeten. Waar bescheiden schaal en na reservering – Geen katoen maar sokken van polyester Blijf links op het fietspad, ruim je eigen jochie op bezoek ging en speelde op Als veel ouders uit deze generatie lag je ook komt, je treft altijd wel ergens een gelukkig weer’, aldus Marte. of nog beter van merinowol waarin je afval op en houd de hond aangelijnd. het Geertekerkhof en in de straatjes er een duidelijke ambitie om te zorgen Bonifant aan. Na de hbs met succes te minder zweet en dus aanzienlijk minder Nog twee tips van Marte: ‘Nu het vaak en steegjes. Sommige daarvan waren dat kinderen het beter kregen, zouden hebben afgerond, ben ik Nederlandse Schoenen uitproberen snel blaren oploopt’. Marte spreekt uit erg druk is met wandelaars in Utrecht: uitdrukkelijk verboden terrein omdat kunnen doorleren, de kansen in een taal- en letterkunde gaan studeren, Een voordeel van speciaalzaken zoals eigen ervaring. Regelmatig komt ze loop langs de Kromme Rijn richting Wijk daar ‘slecht volk’ woonde. Ik kan me maatschappij in opbouw zouden kandidaats in Utrecht en doctoraal in Kathmandu (dat al een kwarteeuw in naar haar werkplek te voet en loopt dan bij Duurstede maar start dan na Bunnik vanuit het heden nauwelijks meer kunnen pakken. Als telg uit een streng Amsterdam. Utrecht zit) is het ‘bergpad’ binnen twintig kilometer op een dag. Ook heeft of Odijk zodat je files in Amelisweerd voorstellen hoe slecht deze buurt er in katholiek gezin werd de schoolloopbaan Als echte linkse jongen was in dienst de winkel waar je nieuwe schoenen ze twee keer een groot gedeelte van de omzeilt. En wie liever in de binnenstad de jaren zestig bij lag. gecombineerd met de kerkelijke. Van gaan geen optie, dus werd het uitprobeert. Het is een zelfontworpen pelgrimstocht naar Santiago gelopen. blijft: stippel eens een route uit langs de Na hun huwelijk trokken mijn ouders in misdienaar en koorknaap naar het dienstweigeren. Gelukkig bleek ik over pad met flinke keien en een wisselend vele hofjes.’ bij oma van vaders kant in de Gildstraat kleinseminarie Sparrendaal in Vught. een erkend geweten te beschikken, profiel waardoor je de schoen in diverse Zelf gebruikt ze op de langere trajecten en werden mijn oudere broer, ik en Voor de liefhebbers: een seminarie dat en moest ik mij melden voor de standen test. Zo kom je er samen met wandelstokken. ‘Beter voor de stabiliteit Cor van Santen

Gilde Utrecht Nieuws 20 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 21 jaargang 22 nummer 1, april 2021 GEEF DE PEN EENS DOOR PUZZEL

Vorige puzzel vervangende dienstplicht. Achteraf een Anne-Marie aan de gezinsvorming. werkzame leven beëindigde, kon ik groot geluk, want via een studiegenoot Met als resultaat drie prachtmeiden het nog even afhouden maar vorig De puzzel uit het vorige nummer heeft zoals gewoonlijk weer heel wat goede oplossingen opgeleverd. Er waren wel tien kon ik terecht bij de Stichting Leerplan en intussen zeven kleinkinderen. jaar heb ik mij net op tijd kunnen inzenders met af en toe verrassende vondsten. Na loting is Michiel Kersemaekers uit de bus gekomen als winnaar. Hij kan zijn Ontwikkeling in Enschede bij de Ons eerste koophuis was een aansluiten bij het gidsenklasje. Dat is prijs op het Gildekantoor afhalen. sectie Nederlands. Werken in mijn bescheiden arbeiderswoning in helaas vanaf maart vorig jaar ernstig 1. Beeldhouwer uit de vorige eeuw met het ideale postuur. eigen vakgebied dus, en ook nog Oudwijk en via Oog in Al zijn we 17 getroffen door de coronacrisis. Door Pieter d’Hont (1917-1997) op een plek waar op dat moment jaar geleden terechtgekomen in een de inzet van Ulli, de inleiders en de 2. Wetenschapper uit de negentiende eeuw die het van het weer moest hebben. het puikje van de didactici werkten, rijksmonumentale woning aan de coaches is het toch gelukt een groot Christophorus Buys Ballot (1817-1890) midden in de discussies over de Springweg. Een lot uit de loterij en een deel van het programma te doen. Zeker 3. Waterstaatkundig ingenieur uit de vorige eeuw die maar beter waterstaatkundig ingenieur had kunnen blijven. middenschool, de vernieuwing van het plek waar de liefde voor de historie de wandelingen met coach Rien Stein ir. Anton A. Mussert (1894-1946) moedertaalonderwijs en het belang van van Utrecht zeker is aangewakkerd. hebben me veel geleerd over de historie 4. Muzikale duizendpoot uit de vorige eeuw met een eredoctoraat van de Utrechtse universiteit wiens afkomst lange tijd alfabetisering. En om de cirkel rond te maken: van de stad, maar vooral over de do’s en verborgen is gebleven. Veel geleerd en met die bagage in onlangs moest ik voor een klusje in don’ts van het gidsschap. Johan Wagenaar (1862-1941) 1984 kunnen gaan werken als docent de restauratietekeningen kijken die de Dat ik intussen al een bijdrage heb Taalbeheersing op de School voor vorige bewoners hebben laten maken mogen leveren aan de organisatie van de de Journalistiek in Utrecht. Daar kon en een van de tekeningen betrof een cursus Leer Mij Utrecht Kennen en dat ik veel, zo niet alles met als gevolg dat schema voor de gas- en waterinstallatie; al een paar keer als gids op de Romeinse enerzijds geweldige projecten met heel die blijkt dus in de jaren tachtig te boot heb mogen varen, heeft mijn dorst getalenteerde studenten konden worden zijn aangelegd door installatie- en naar de officiële status als stadsgids Nieuwe puzzel opgezet, maar dat er anderzijds ook loodgietersbedrijf Van Dorresteijn! alleen maar vergroot. Hopelijk lukt het studenten waren die het diploma met Vanuit de Springweg hebben we actief om binnenkort af te wandelen en mag ik In het kader van het onderwerp van dit Gildenieuws volgen hier enkele cryptische omschrijvingen die met het woord ‘wandel’ zijn minimale inzet kregen uitgereikt. Van kunnen deelnemen aan het sociale met groene tas en paraplu op pad met samengesteld. Alle antwoorden beginnen met dat woord en het aantal letters dat daarop aansluit is aangegeven met een getal. de lichtingen die ik mede heb mogen leven van de Andreashof, onder andere de deelnemers, maar naar ik hoop af en opleiden, zie ik er nog regelmatig in door samen te zingen in het Hofkoor. toe ook samen met de collegagidsen die 1. wandel + 3 bloeiwijze op weg kranten en op tv verschijnen. Na een Langs die weg maakte ik kennis met mij de afgelopen tijd verrast hebben met 2. wandel + 4 lopende lieden omweg, onder andere in het mbo, mijn achterbuurman Gerrit Huisman. hun ongelofelijke kennis op een breed 3. wandel + 5 hoge loopschoen het Cito en het advieswerk, kwam ik Voor hem was het al vroeg duidelijk scala aan onderwerpen. Zoals ik al aan 4. wandel + 4 loopbaan voor Kamerleden in 2009 weer terug op de basis, als dat ik voorbestemd was voor het het begin zei: de stad kennen als gids: er 5. wandel + 5 soort looppas opleidingsmanager bij de opleiding gidsenbestaan. We delen de passie gaat een wereld open! 6. wandel + 3 kikker op tocht Communicatie aan de Hogeschool voor de historie van de stad en voor 7. wandel + 6 lage looplaars Utrecht. het goede gesprek met een goed Willem Spee 8. wandel + 4 zondagse naam voor wandelstok Intussen begon ik in 1983 samen met glas wijn. Dus toen ik eind 2018 het 9. wandel + 5 combi van lopen en rijden 10. wandel + 4 worm op lange brug in zee 11. wandel + 4 onvaste schoolgroep 12. wandel + 4+3 spooksprinkhaan

De Achterpagina

Op de Achterpagina van het decembernummer 2020 zag u een natuurstenen gevelelement van het voormalige postkantoor aan de Neude. Dit element vindt u onder de gootlijst aan de kant van de Vinkenburgstraat.

Ook voor dit nummer heeft Henk van Hilten weer een prachtige tekening gemaakt. Herkent u dit bruggetje?

Weet u de puzzel op te lossen of kunt u vertellen waar de tekening van Henk van Hilten is gemaakt? U kunt uw antwoord voor 1 juli 2021 mailen naar [email protected] of, als u liever pen en papier gebruikt, naar Redactie Gildenieuws. Lange Smeestraat 7, 3511 PS Utrecht.

Thom van Rossum

Muur Vrije Schaaol: door leerlingen beschilderd Foto: René Veenis

Gilde Utrecht Nieuws 22 jaargang 22 nummer 1, april 2021 Gilde Utrecht Nieuws 23 jaargang 22 nummer 1, april 2021 DE ACHTERPAGINA

Waar is deze tekening gemaakt? tekening: Henk van Hilten

Gilde Utrecht Nieuws 24 jaargang 22 nummer 1, april 2021