concept principenota Surinameplein 04-12-2017 Principenota ‘Surinameplein’ 2 Inhoudsopgave

1. Inleiding 4 2. Bestaande situatie 5 3. Opgave voor het plangebied 14 4. Krachtenveldanalyse en risicoverkenning 27 5. Ontwikkelstrategie 29 6. Planning en proces 31 7. Consultatie, participatie en communicatie 32 8. Organisatie 33 9. Financiën 34 10. Principebesluit 38 11. Colofon 40 Bijlage I. Financiele Verkenning KABINET II. Checklist wet- en regelgeving en beleidskaders voor Plaberum III. Notiitie G&O Bodemgesteldheid nov. 2017

Principenota ‘Surinameplein’ 3 1. Inleiding

Vanuit de Gebiedsuitwerking Ringzone-West, een deelproject van Ruimte voor de Stad (Koers 2025), ligt er een opgave om de verblijfskwaliteit van het gebied te verbeteren, het gebied waar mogelijk te verdichten en het Surinameplein een kwaliteitsimpuls te geven aan het reeds aanwe- zige groen. Het Surinameplein ligt op een strategische plek aan de rand van het bestaande cen- trum op de route richting de Ringzone-West, twee werelden waarvan de gemeente Amsterdam de ambitie heeft gesteld deze dichter bij elkaar te willen brengen, zowel fysiek als psychologisch. De belangrijkste drager van deze verbinding is in dit gebied de Cornelis Lelylaan, die niet alleen de hoofdader is richting Station Lelylaan, maar ook naar de Ringzone-West. Een aantrekkelijk Su- rinameplein is hiervan het startpunt. Bovendien vertegenwoordigt dit plein, met een verhoogde verblijfskwaliteit ,een belangrijke kwaliteitsimpuls voor de omliggende buurten.

Vanuit het Uitvoeringsprogramma Mobiliteit Amsterdam (UAM) ligt er een opgave om Amsterdam bereikbaar en aantrekkelijk te houden met concrete maatregelen op het meer ruimte te creëren en de doorstroming te verbeteren voor voetganger, fietser, OV-reiziger en automobilist. Vanuit Surinameplein de UAM zijn zoekgebieden aangewezen te verbetering van de openbare ruimte. Een eventuele nieuwe parkeergarage in het zoekgebied leidt er toe dat de parkeerplaatsen op het maaiveld in het gebied (deels) worden opgeheven zodat nieuwe speelruimte ontstaat om de daar heersende mobiliteitsknelpunten aan te pakken. De raad heeft via een motie nadrukkelijk het verzoek gedaan ook op de locatie Surinameplein de mogelijkheid van een parkeergarage te on­derzoeken. Voor de opgave vanuit Ruimte voor de Stad biedt een parkeerga­rage kansen om parkeerplekken op te heffen zodat de kwaliteit van de openbare ruimte in het gebied vergroot wordt, waarbij de nadruk ligt op vergroening om de leefbaarheid te vergroten.

Tot slot ligt vanuit de Vervoerregio de wens om een eindkeerlus nabij station Amsterdam Lelylaan te realiseren om het groeiend aantal OV-reizigers tussen Nieuw-West en station Lelylaan middels een hogere tramfrequentie op te kunnen vangen. Dat betekent dat onderzocht kan worden of de huidige tramkeerlus op het Surinameplein verplaats kan worden naar stationsgebied Lelylaan.

Er zijn in het verleden al pogingen gedaan om een ruimtelijk/verkeerskundig project te maken van het Surinameplein. Bovenstaande beschreven dynamiek maakt dat dit hét moment om nu echt aan de slag te gaan met Surinameplein, een zeer gewenste ontwikkeling, het plein is in zijn huidige vorm en staat weinig aantrekkelijk. 2. Bestaande situatie

2.1 Algemene beschrijving van het huidige Surinameplein en in het noordwestelijk deel zit het gebouw van het voormalige politiebureau en het kantoorgebouw waar onder andere Vluchtelingenwerk in zit. Verder zitten er Het Surinameplein ligt op een locatie waar verschillende delen van de stad De hier en daar verspreid in de plint nog wat losse niet-woonfuncties. Op het plein Baarsjes, Oud-West, Nieuw-West en Zuid samenkomen. Het is een grootschalig zijn ook nog twee kiosken aanwezig, namelijk een eetkiosk op het noordoostelijke verkeersplein waar qua bebouwing de oude stad overgaat in de nieuwe stad plantsoen van het Surinameplein en een bloemenkiosk op het plantsoen direct (Nieuw-West). Het gebied is gesitueerd in de directe nabijheid van het Rem- ten westen van de rotonde. brandtpark, nabij de op- en afrit A10-West en het station Lelylaan, tussen twee waterverbindingen waarvan in het westen de Postjeswetering en ten oosten de Kostverlorenvaart.

De schaal van het Surinameplein is bijzonder groot vooral vanwege de domi- nante verkeersfunctie die het plein heeft om verschillende verkeersdeelnemers maar met name toch het autoverkeer (vanuit onder andere de A10) en in tweede instantie het openbaar vervoer door te geleiden naar verschillende delen van de stad. De plantsoenen nemen net als het infrastructuur en overigens ook de open- bare parkeerplekken veel ruimte in beslag, terwijl de verblijfskwaliteit ondanks de grote maat vaak maar beperkt is, denk aan de grote rotonde en de keerlus. Er zijn veel (onbestemde) restruimtes op het plein die door de routing van de (vent) wegen zijn ontstaan. Het plein is in principe langs de randen ingericht voor voet- gangers, maar is niet uitnodigend en de rest van het plein is al helemaal bijzonder ongastvrij voor voetgangers. Voor fietsers is het plein iets meer toegankelijk, maar ook hieruit blijk het plein vooral ingericht voor de auto. De onvriendelijke uitstra- ling wordt nog eens extra benadrukt doordat het gebied voor het overgrote deel Detailhandel verhard is, met uitzondering van het groene plantsoen waar de keerlus zit. Horeca Sport/uitgaan Zorg/onderwijs Qua programma in de bestaande bebouwing is vooral de woonfunctie dominant Kantoren Bedrijven en is er langs het plein maar in beperkte mate sprake van een functiemix. Vanaf Onduidelijke niet-woonfunctie de Overtoom over de brug (Overtoomse sluis) naar de Surinamestraat is nog Figuur 1: Functiekaart Surinameplein duidelijk sprake van een doorgetrokken publieke plint maar deze wordt vervol- gens niet echt verder doorgezet op het Surinameplein. Wel zijn direct na de brug langs de Baarsjesweg nog twee grote supermarkten aanwezig. Aan het zuidelijke deel van het Surinameplein zit nog het Belfort hotel en een broedplaatslocatie

Principenota ‘Surinameplein’ 5 2.2 Ontstaangeschiedenis Surinameplein

Het gebied rond het Surinameplein is in de jaren dertig één van de eerste uit- gewerkte deelplannen van het Amsterdam Uitbreidingsplan van Van Eesteren geweest, namelijk het Uitbreidingsplan Surinameplein 1934. Het gebied dat is bebouwd volgens dit Uitbreidingsplan loopt in een rechthoekige strook vanaf de Andreas Schelfhoutstraat in noordelijke richting tot aan de Postjesweg, met de Orteliuskade als langwerpig ´staartje’. Het plan uit 1934 vormt samen met Land- lust het deel van het AUP dat al voor de Tweede Wereldoorlog gerealiseerd werd. Van Eesteren legde in het plan een verbinding tussen de schaalgroottes van de oude en de nieuwe stad, terwijl hij in de uitleg van de wijk recht deed aan de ste- denbouwkundige principes van Berlage. In de Postjesbuurt rondom de Van Wal- beeckstraat is de stedenbouwkundige benadering van Plan West gevolgd, maar is een asymmetrisch straatprofiel toegepast, zodat een verkeersstrook en een verblijfsstrook ontstonden en de bezonning ten volle werd benut. De opzet van Figuur 2: Plan Surinameplein 1934 Figuur 3: Rommelige inrichting centraal op het plein. Van Eesteren’s plan was in de geest van Plan West, maar in profiel vernieuwend. Plan West volgt de principes zoals deze ook door Berlage bij de opzet van Plan Zuid (1917) zijn toegepast. Een combinatie van monumentale hoofdassen voor de verbinding van de belangrijkste stedelijke ruimtes en de met lager woningbouw- blokken bebouwde zijstraten.

Vanuit de omliggende buurten zijn verschillende initiatieven geweest het plein aantrekkelijker te maken. In het verleden zijn er al verschillende plannen voor het plein gemaakt. Het meest vergevorderd plan was de strategienota Surinameplein uit 2009. Deze plannen maken o.a. verdichting op het plein zelf mogelijk. De openruimte aan de noord- zijde van het plein lijkt op het eerste gezicht een aantrekkelijke en logische locatie voor verdichting. Het idee hierbij was dat met het volbouwen van deze open ruimte het pleiner compacter en daarmee m