MAART 2021 OUDEREN-VOOR-OUDEREN NETWERK TRYNWÂLDEREIN

Pag. 83 Pag. 13 Pag. 14 Huiskamer Torenflat: Groenkerk voor mét elkaar Trynwâlden- Gytsjerk vóór elkaar breed? Doarpsbelang Gytsjerk ‘We komen op een De Trynwâlden in zet zich in voor een leeftijd dat we soms goede staat aan onze ontmoetingsruimte wel wat hulp kunnen (klein)kinderen in dBieb. gebruiken.’ doorgeven.

Pag. 4 Appen tegen de eenzaamheid HET SENIORENPLATFORM IS NAUW BETROKKEN BIJ DE ONTWIKKELING VAN DE BINING-APP. CONTACT MAKEN ‘De Krant’ EN SAMEN DINGEN ONDERNEMEN WORDEN ER EENVOUDIGER DOOR.

De ansicht- kaarten van Jappie van Huizen TRYNWÂLDEREIN Stichting cultureel Erfgoed Trynwâlden begon ooit in Mûnein. Pag. 15 SET ÚTEIN Gekend worden in Wyns/ Bartlehiem Over welzijn in een overzichtelijke ‘mienskip’ waar ieder- een elkaar nog kent.

Pag. 13

Oerein in Aldtsjerk TRYNWÂLDEREIN ‘Oudkerk en Roodkerk Eenheid Is Nodig’. Over 35 vrijwilligers en méér... GAAT DOOR Pag. 7 Krokusjes rond Heemstra State (foto: redactie) Trynwâlden ziet het wel zitten Het aantal ouderen groeit waarbinnen ‘Zorg voor we naar manieren om het Park Vijversburg met Trynwâlderein. Na talrijke de komende 20 jaar sterk elkaar’ praktisch wordt opzetten of in stand houden kan groene positieve reacties en steunbe- en de vraag naar intensieve ondersteund. Een netwerk van ‘Sociale activiteiten’ te vingers gebruiken tuigingen heeft het bestuur de zorg verdubbelt. Het aantal waarbinnen hulpvragers en ondersteunen. Op pagina knoop doorgehakt: professionals binnen Welzijn hulpbieders elkaar makke- 9 leest u meer over d eze Een park van interna- Trynwâlderein set útein! & Zorg neemt naar verwach- lijk vinden.Voor het op- projecten. tionale allure. Ooit het Natuurlijk zijn er ook beden- ting sterk af. Hun werkdruk bouwen van zo’n netwerk Wilt u met ons meedoen? Op ‘Bos van Ypey’. En nog kingen. Er wordt al zoveel neemt al merkbaar toe. nemen we de tijd. Dat kan de achterkant van deze krant altijd een lustoord. gedaan, lopen we elkaar niet Ouderen kunnen tot op alleen stap voor stap. vindt u een aanmeldingsformu- voor de voeten? We stellen u hoge leeftijd voor elkaar en In de komende weken lier. We maken graag persoon- graag gerust. Dat is het laat- de samenleving van bete- starten we met met twee lijk kennis met u! Pag. 16 ste wat we willen. Wat goed is kenis zijn. Ouderen kunnen proefprojecten (‘pilots’): moet goed blijven. elkaar waar nodig praktisch ‘Contact maken’ en Heeft u behoefte aan Ons doel: er in samenwerking ondersteunen en met elkaar ‘Sociale activiteiten’. meer contact of onder- Trynwâlderein voor zorgen dat ouderen in in contact blijven. En zo aan Binnen het proefproject start met 2 ‘Pilots’ de Trynwâlden kunnen blijven elkaars welzijn bijdragen. ‘Contact maken’ zoeken we steuning? Wilt u een wonen. Tussen familie en Deze eerste krant is gevuld naar manieren om men- groepsactiviteit opstar- vrienden, Als we daar met de met Trynwâldsters die ‘Zorg sen met elkaar in contact Zoekt u meer kennis, kunde en levenserva- voor elkaar’ al op allerlei te brengen. Het gaat om ten of voortzetten? contact? ring van ouderen samen de wijze handen en voeten mensen die elkaar willen Meldt u aan zodat we Wilt u een ‘Sociale schouders onder zetten lukt geven. We nodigen hen ondersteunen of die samen activiteit’ opstarten? dat. ‘Zorg voor elkaar’ is onze uit om samen met ons een plezierige momenten wil- kennis kunnen maken belangrijkste peiler. Naast be- Trynwâlden-breed ‘oude- len beleven. (zie achterkant van de langenbehartiging en beleids- ren-voor-ouderen’ netwerk Binnen het proefproject Pag. 7 beïnvloeding. op te bouwen. Een netwerk ‘Sociale activiteiten’ zoeken krant).

Deelnemen aan Trynwâlderein: Kijk op de achterkant van deze krant! 2 Trynwâlderein ‘De Krant’ MAART 2021 TRYNWÂLDSTER VROUWEN VERENIGD VERENIGD VERENIGD Al meer dan 80 jaar verenigen vrouwen in de Trynwâlden zich. Dat gebeurde vooral per dorp. We interviewden vrouwen uit drie verenigingen. Twee hiervan besloten er in 2020 mee te stoppen. De derde gaat met 10 leden nog vrolijk door. Een compleet beeld van de Trynwâldster vrouwenverenigingen ligt er nog niet. Maar als het gaat om ‘Zorg voor elkaar’ dan is in hun Vlnr: Gerda Kingma, Japke Boonstra en Akke Kingma archieven bijna een eeuw aan Door de coronamaatre- 50-er jaren van de vorige Er is één plek is gelen liep Japke, als laatste eeuw gezelligheid en het ervaring terug te vinden. presidente van de club, haar organiseren van activitei- waar ‘Zorg voor 25-jarig jubileum mis. We ten voor in de plaats. Bingo, moesten wel stoppen. Het Lotto, draaiend rad en een Lyts mar o sa warber! elkaar’ in de af- ledental nam af door over- verkoopmiddag. lijden en vertrek naar een Wij begonnen onze ver- Al 88 jaar is de ‘Vrijzinnig Hervormde Vrouwenvereniging Ald- gelopen 100 jaar zorginstelling elders. Of om- gaderingen altijd met het tsjerk-Readtsjerk’ actief. Iedereen kan er lid van worden. Gelovig dat actief deelnemen door samen zingen van een lied. of niet. Tot aan de corona-crisis kwamen de leden (het waren er flink handen en ouderdom niet meer lukte. En we lazen elkaar gedich- ooit bijna 100) iedere 2 weken in dorpshuis Oerein bij elkaar. En ja, dan heb je te weinig ten of verhaaltjes voor. In ons ‘We binnne lyts mar war- toneelavond met toneelver- voeten kreeg. inkomsten om activiteiten te archief is daar nog van alles ber’ zegt Gryt de Jong die, eniging ‘It Nije Doarp’ uit De ‘vrouwenv- kunnen betalen.. over terug te vinden. samen met Coby Holtkamp Mûnein. En we steunden Vroeger betaalden we ‘Foar Jins Neiste’ was een en Alie van der Pol, het initiatieven in de buurt, zoals ereniging’. Nou huidige bestuur van de ver- ‘Moai Seldsum’. Maar ook eniging vormt. ‘Ons oudste het Ronald MacDonaldhuis ja, één plek.... ‘Foar jins neiste’ hielp elkaar 81 jaar! Rond de tafel zitten Japke Boonstra en de zussen Gerda en Akke Kingma. Allen tot voor kort lid van vrouwenvereniging “Foar Jins Neiste”. Een vereniging die in het voorjaar van 2020, na 81 jaar, noodgedwongen werd opgeheven. Met het archief is een krant te vullen! alleen de koffie. Nu wordt niet-kerkelijke vereniging geld gevraagd voor zaalhuur, voor arbeidersvrouwen. microfoon en gebruik van Onze mannen werkten in de een beamer. Een spreker vlasfabriek. Bij brea-bakker uitnodigen kan zo voor ons Mulder. In de melkfabriek. niet meer uit. Ook de jaar- Bij Sikma’s meelfabriek. Als lijkse verrassingstocht per vrachtrijder bij Goslinga. Of bus werd onbetaalbaar. als arbeider bij boeren in de Dan moet je keuzes maken. buurt. Sinterklaasfeest vieren of Wij zijn ontstaan in een een kerstbroodmaaltijd? Het tijd dat je elkaar nodig had werd een kerstmaaltijd. En en voor elkaar klaar wilde zo kalft het dan langzaam af. staan. Jammer!! Het zal jullie niet meevallen Wat Trynwâlderein wil, in de Trynwâlden tot goede dat mensen elkaar helpen, samenwerking te komen. is niets nieuws. Ooit begon Er was hier altijd een grote onze vereniging met als doel afstand tussen ‘de grauwen’ Vlnr.: Coby Holtkamp, Gryt de Jong en Alie van der Pol (foto: dhr. J.H. Holtkamp) ‘het helpen van arme men- en ‘de finen’. Die verschillen sen’. Het begon met breien zitten diep. Wij hopen dat lid is inmiddels 89 jaar. We in Leeuwarden, dr. Spronk gevangenisbewaarder, een van kleding en zorgen voor de jongere generatie daar zijn nog steeds een hechte die in Afrika mensen met notaris en iemand die erg eten. Toen de armoede minder last van heeft. en actieve club die met veel een hazelip opereerde en veel van uilen weet leverde verdween kwam daar in de Dat zal tijd worden!! plezier samen dingen onder- ouderen in Tsjechië (via mw. interessante avonden op. We neemt. De helft van ons rijdt Kalsbeek)’. roeien met de riemen die we nog auto dus er is nog alle De financiële draagkracht hebben.’ Onze mannen werkten in de gelegenheid voor gezamenlij- wordt nu met 10 leden wel We hebben het met elkaar vlasfabriek. Bij brea-bakker Mulder. ke uitstapjes.’ minder. Iemand voor een nog erg gezellig en discus- ‘Toen we meer leden had- lezing uitnodigen wordt siëren flink wat af. We zij in In de melkfabriek. Bij Sikma’s den deden we veel aan goede moeilijker. ‘We vragen daar- allerlei onderwerpen geïnte- meelfabriek. Als vrachtrijder doelen. Via lotenverkoop en om vooral mensen uit de resseerd. Jammer dat veel nu bazar zamelden we dan geld directe omgeving. Dat lukt al bijna een jaar stilstaat. bij Goslinga. Of als arbeider bij boeren in. Ieder jaar een prachtige prima. Ontmoetingen met een Maar we houden contact! in de buurt. MAART 2021 Trynwâlderein ‘De Krant’ 3

Binnen de Trynwâlden heeft ‘Vrouwen van Nu’ afde- Vrouwen van Nu lingen in Tytsjerk en Gytsjerk. Het zijn aparte afdelingen die los van elkaar opereren. Bij (sinds 1919) de afdeling Tytsjerk hoort ook In 1919 ontstond de ‘Bond van Suwâld. Onder de afdeling Gytsjerk vallen meerdere Oud-leerlingen bij het dorpen uit de Trynwâlden. Landbouwhuishoudonderwijs ‘Vrouwen van Nu’ heeft een duidelijke website. De afdelin- in Friesland’ . In 1939 werd aansluiting gen Tytsjerk en Gytsjerk zijn bereikbaar via email en via gezocht bij de ‘Nederlandse Bond de op de website vermeldde van Boerinnen en andere telefoonnummers. Activiteiten die in de Trynwâlden wor- Plattelandsvrouwen’. Inmiddels, meer den ontwikkeld zijn: fietsen, kookclub, leesgroep, wandel- dan een eeuw en veel ontwikkelingen groep, filmclub, breicafé, ex- verder, is de naam ‘Vrouwen van cursies, cursussen, leesclub, wandelgroep, gespreksgroep Nu’. Friesland is nog steeds de enige 65+, kijk op kunst en meer. provincie met eigen statuten. Met Tijdens lezingen staan maat- schappelijke onderwerpen 32000 leden draagt ‘Vrouwen van centraal. In een komend nummer Nu’ actief bij aan ontwikkelingsdoelen komen de 2 Trynwâldster als gendergelijkheid, duurzame afdelingen van ‘Vrouwen van Nu’ die samen meer dan 200 gemeenschapsopbouw en leden tellen, uitgebrieider aan het woord. verantwoorde consumptie & productie. www. vrouwenvannu.nl

Foto: ‘Stichting Doarpshûs Gytsjerk’ (met dank aan Pieter Woudstra) Een eigen huiskamer voor Gytsjerk Tot 2012 had dorpscafé De In het projectplan bruist het Viersprong, dat ook een za- van de mogelijke activiteiten: lencentrum had, een belang- koffie-inloop, lees- en hobby- rijke centrumfunctie. Toen clubs, voorlichtingsavonden, CPB Oentsjerk heft zich op! dit werd gesloten is voor vergaderruimte, digitale Half december 2020. Nog even en de ‘Christelijke Plat- Die gezelligheid en saamho- veel activiteiten elders in de ontmoetingen, lezingen, expo- telandsvrouwen Bond Oentsjerk’ (kortweg CPB Oents- righeid kenmerkte ook CPB Trynwâlden een plek gevon- sities, workshops, cursussen, jerk) bestaat niet meer. Het ledental blijft teruglopen. Oentsjerk. We hadden leden den. Wel verdween daarmee films en tijdelijke werkplek- Veel leden zijn inmiddels 80-plus. Het is moeilijk mensen in alle Trynwâldster dorpen. een belangrijke bindende ken-met-wifi. We willen voor een bestuursfunctie te vinden. De 50 leden beslo- Tot daarbuiten, in Hurde- factor uit het dorp. Na lange samen met KEaRN en dBieb ten daarom tot opheffing. Janny Graansma (secretaris) garyp. We organiseerden voorbereiding bleek slui- een divers activiteitenaanbod licht het besluit toe. lezingen en ontspannende tende exploitatie van een Leden krijgen steeds meer Janny, tijdens haar werkza- avonden in de Statenseal van multifunctioneel centrum Elk dorp in de Tryn- moeite om bijeenkomsten te me leven verpleegkundige, Heemstra State (ook niet-le- (MFC) bij het zwembad niet wâlden heeft wel bezoeken. De mobiliteit ver- kent nog het oude Oentsjer- den welkom). Verder organi- haalbaar. Nu ligt er een plan mindert. Steeds meer men- ker verzorgingshuis dat in seerden we o.a. kerstmaaltij- om in de bibliotheek een een dorpshuis of sen willen liever ’s avonds 2002 werd vervangen door den, fietstochtjes. uitstapjes, ontmoetingsruimte te reali- ontmoetingsruimte. de deur niet meer uit . Thuis de huidige serviceflats en ‘It excursies, bus-/fiets-/ vaar- seren. Een eigen huiskamer ophalen is steeds moeilij- Skewiel’. Als professionele tochtjes . We bogen ons over voor Gytsjerk. Gytsjerk niet. ker te organiseren. Ook de ‘omtinker’ maakt ze mee maatschappelijke vraagstuk- De onlangs opgerichte Pieter Woudstra, noodzaak wordt wat minder dat 160 personeelsleden en ken. Dat is nu voorbij. ‘Stichting Doarpshûs Gytsjerk’ nauw betrokken gevoeld. Vanuit huis kom 140 vrijwilligers daar nauw Het bestuur (Rixtje Akker- wil op 1 april 2021 beginnen je met internet en TV ook samenwerkten. Vrijwilligers man, Akke Both, Tineke Rijp- met het inrichten van de bij pogingen van overal. Door corona hebben vonden rondom ‘It Skewiel’ ma, Baukje Viëtor, Hendrikje ruimte. Met steun van de ge- doarpsbelang we ons besluit uitgesteld. We gezelligheid en saamhorig- van Stralen en ikzelf) sluit een meente is ook de exploitatie konden niet bij elkaar komen. heid. Het was het een hechte tijdperk af. Eeen deel van de voor 4 jaar verzekerd. Voor Gytsjerk om een Nu hakken we de knoop groep die van alles organi- leden zal zich aansluient bij de inrichtingskosten is bij het ontmoetingsruimte door. We stoppen. seerde. ‘Vrouwen van Nu’ en de PCOB. Iepen Mienskipsfûns een een- malige bijdrage aangevraagd. in eigen dorp te De ‘sociale heropbouw’ wordt realiseren, licht de ter hand genomen en we gaan voor de bemensing van stand van zaken toe. de huiskamer op zoek naar Er gloort hoop! vrijwilligers. Jazeker, voor ou- deren ligt ook hier een kans ontwikkelen. om voor elkaar van betekenis Rondom de gevraagde bij- te zijn. drage voor de inrichtingskos- De huiskamer van Gytsjerk ten is het is nog even span- komt zo in de bibliotheek en nend. We hopen echt dat we de bibliotheek komt in de binnenkort diverse (buurt) huiskamer. Dit samengaan verenigingen en andere or- vergroot de kans dat de ganisaties, alsook individuele bibliotheek voor de Tryn- bewoners en losse groepjes wâlden blijft behouden. En (eindelijk) weer een ont- het biedt mogelijkheden tot moetingsruimte in Gytsjerk bijzondere samenwerking. kunnen bieden. Foto: CPB Oentsjerk (met dank aan Janny Graansma) 4 Trynwâlderein ‘De Krant’ MAART 2021

Tot het laatst tussen familie BINING APP WIL en vrienden. Hoe krijgen we dat voor elkaar?

Trynwâlderein wil dat ouderen tot hun laatste dag in de OUDEREN MET Trynwâlden kunnen blijven wonen. Te midden van familie en vrienden. Ja, we leggen de lat hoog. Maar met ‘Zorg voor elkaar’, belangenbehartiging en beleidsbeïnvloeding kunnen we het voor elkaar krijgen. Stap voor stap. ELKAAR VERBINDEN Zorgorganisaties leggen, net als de overheid, steeds meer Menselijk contact: daar draait het om. Eenzaamheid verantwoordelijkheid bij het individu. Als je ouder wordt vraagt dat een stevig sociaal netwerk van familie en vrien- komt in alle leeftijdscategorieën voor en in uiteenlopende den. Zonder zo’n netwerk sta je al snel op achterstand. gradaties. Maar naarmate men ouder wordt krijgt men Als professionele zorg nodig wordt kan dit netwerk wor- den aangevuld met zorgverleners. Bij 24-uurszorg vraagt steeds vaker te maken met ingrijpende levensgebeurtenis- dat vaak om extra voorzieningen. De website van zorgco- sen die de behoefte aan contact vergroten. öperatie Tirza (www.tirza.nl) geeft voorbeelden van hoe 24-uurszorg in eigen omgeving georganiseerd kan worden. wâlden de ideale plek om Trynwâlderein zet zich in voor het versterken van het soci- hem door senioren te laten aal netwerk en uitbreiding van lokale voorzieningen voor De makers uitproberen. welzijn en zorg. van de Bining Wieke Stormer: BINING We richten ons op verbinding tùssen ouderen en samen- App hebben App biedt perspectief. werking met jongeren, bestaande netwerken/initiatieven na overleg ‘Vanuit mijn zorgberoep zag en organisaties op het gebeid van welzijns- en zorg. We met Trynwâl- ik de bijzondere mogelijkhe- willen de stem van Trynwâldster ouderen luid en duidelijk derein diverse den van de BINING App voor laten horen. plaatjes op een grote groep ouderen in het gebied de Trynwâlden. Dankzij de van ‘Welzijn BINING App kunnen zij het en Zorg” gevaar van eenzaamheid ontwikkeld. doorbreken door op een heel Wie op zijn gemakkelijke manier contact PRO MENS smartphone te maken en te onderhou- zo’n plaatje den met familie, vrienden, aanraakt leeftijds- en hobbygenoten, af- (er op klikt) spraken maken, naar evene- is slechts 2 menten gaan.Samen met het klikken verwi- Platform voor Senioren* en jderd van het KeaRN zet ik mij graag in om automatisch het gebruik van de BINING in versturen van de Trynwâlden te stimuleren. een vraag Goed contact is van om hulp . levensbelang! In augustus Dit nieuwe 2019 zijn we in Gytsjerk onderdeel van gestart met een proefgroep PRO REGE de app zit nu voor de BINING. Vanuit de pro Rege (foto: redactie) in de testfase. koffiemorgen bij ‘Sa Leuk Het Platform Hûs’ zijn ouderen begonnen Honderd jaar geleden al bepleitte de kerkenraad van de voor Senior- met het beoordelen van de Gereformeerde Kerk in Oentsjerk het hebben van een eigen en hoopt er mogelijkheden en te oefenen verenigingsgebouw. Een plek waar mensen ter leringhe ende binnenkort met het gebruik. De leeftijd vermaeck bij elkaar konden komen. Het zou tot na 1950 duren ervaring mee van de deelnemers varieert alvorens de plannen weer werden opgepakt. In 1954 komen ze op te kunnen van 20 tot 85 jaar. Er zijn in een stroomversnelling en al in 1955 kan het gebouw geopend. doen. diverse oefenbijeenkomsten geweest. De resultaten wer- Naast het gebruik als vergaderruimte voor verenigingen, voor is het voor een grote groep den doorgespeeld aan Eelke recepties, bruiloften en begrafenissen, wordt Pro Rege ook tijdeli- Denk bijvoorbeeld aan het ouderen nog een hele zoek- Huitema. jk ingezet als extra schoolruimte. Al snel groeit ze uit haar jasje bereiken van de pensioen- tocht om contact te leggen Echter, Covid-19 gooide door de bloeiende economie, meer vrije tijd, de grote behoefte leeftijd, het verlies van dier- met leeftijdsgenoten en om ook hier roet in het eten. aan vrijetijdsbesteding en de bloei van de regionale verenigin- baren, het verhuizen naar te ontdekken wat er in hun Het gezamenlijk oefenen en gen. In 1977 kwam er het gebouw zoals we dat nu grotendeels een zorgplek of het verslech- naaste omgeving of elders in testen moesten worden opge- nog kennen. teren van de gezondheid. dorp en provincie te bele- schort. Toch werd er resultaat Toen en tot nu toe heeft ze zich steeds succesvol aangepast De BINING App: heel een- ven valt. Voor hen is er de geboekt. Enkele deelnemers aan de eisen van de tijd met een ontvangstruimte voor grote voudig. De jongere genera- BINING App. bleven onderling en op gezelschappen, een grote zaal met podium, bar, keuken, drie ties lossen dit gemakkelijk op veilige afstand van elkaar kleinere zalen, en onder het podium een kelder en berging, en door hun grotere mobiliteit De BINING App: door moderne toiletgroepen. Helemaal top! En volop parkeergelegen- ouderen, voor ouderen. contacten leggen en zelfs met en op de sociale media waar De BINING App is speciaal derden Rummikub spelen. heid rondom. Adverteren hoefde nauwelijks. De zalen zijn, met ze informatie met elkaar ontwikkeld voor ouderen: Kortom: een beloftevol begin. uitzondering van nu, constant in gebruik. delen via blogs, sms, foto’s en eenvoudig, duidelijk en Pro Rege voorziet al meer 50 jaar in de almaar groeiende filmpjes. Gelukkig hebben Wij geloven in verbin- behoefte van de mensen in de Trynwâlden om met elkaar in super gemakkelijk in ge- ding. Zodra de toestand het veel senioren inmiddels ook bruik. Hiermee kunt u in toestaat worden er weer contact te komen, ideeën en plannen met elkaar uit te wisselen, al de voordelen van een één oogopslag zien wat er bijeenkomsten georganiseerd te vergaderen en overleg te plegen, feest te vieren, blijdschap smartphone, tablet of com- rondom wordt georgani- en activiteiten ontwikkeld. en droefenis met elkaar te delen, toneel te spelen maar ook om puter ontdekt om contact te seerd, contact leggen met U hoort weer van ons. Want muziek met elkaar te beleven en te beoefenen. Zo werden er onderhouden met familie leeftijds- en hobbygenoten, wij geloven in de mogelijkhe- jarenlang voor de jeugd in de Trynwâlden razendpopulaire rechtstreeks inschrijven voor den van de BINING App als disco-avonden georganiseerd – geruststellende gedachte voor ‘Goed contact activiteiten, afspreken met antwoord op de menselijke de ouders – en sinds jaar en dag is Pro Rege de oefenruimte voor vrienden, met de buren en behoefte aan contact. Door De Bazuin. Ook biedt Pro Rege onderdak aan het project ‘Samen is van met kinderen en kleinkinde- ouderen, voor ouderen.’ aan tafel’ – waarbij alleenstaande inwoners uit de Trynwâlden ren elders. één keer paar maand met elkaar de warme maaltijd delen en zo de onderlinge banden onderhouden. Vrijwilligers bereiden levensbelang! De BINING App is ontwik- Het Platform voor Senioren Wij geloven in keld door Eelke Huitema bestaat uit: Wieke Stormer de maaltijden, dekken de eettafels en serveren; zij zorgen indien uit Joure, die zich helemaal (Trynwâlderein), Doetie van nodig ook voor vervoer. verbinding’ heeft verdiept in de contact- de Lijn en Frouwina van Dek- Het spreekt voor zich dat bij zoveel activiteiten de rol van de behoeften van ouderen. Hij ken (KEaRN), Albert Schaaf- vrijwilligers bij Pro Rege niet onderschat mag worden. Degene en vrienden. En vrijwel elke heeft deze verwerkt in een sma (Dorpsbelang Oentsjerk), die alles regelt en overziet is Tiny Westerhof. Als beheerder zorgt Ellen Brandenburg (gemeen- ze, in nauw overleg met Brant Knossen, voorzitter van het college vereniging, organisatie en duidelijk, eenvoudig en su- schapsruimte Dbieb Gytsjerk), dorpshuis heeft een eigen per gemakkelijk te bedienen van kerkrentmeesters, er voor dat Pro Rege, ondanks de pand- Yolanda van Lunzen (Stich- emie, elke dag fris en fruitig aan de start verschijnt en zeker ook website waarop hun activi- systeem. Hij vond samen met ting Samuel) en Harri Altena teiten vermeld staan. Toch Wieke Stormer in de Tryn- na de pandemie weer haar prominente rol in de Trynwâlden-ge- (MVT). meenschap zal oppakken. MAART 2021 Trynwâlderein ‘De Krant’ 5 Welkom op het groene laken van Biljertclub Trynwâlden! Het spel van rust en rituelen. Wie wel eens een biljartwedstrijd op de televisie heeft gevolgd, valt de stilte op waarin de zwart/wit geklede mannen het spel op het groene laken leggen. Rustig overzien zij de posities van de ballen en de mogelijkheden op het speelveld, terwijl ze quasi nonchalant hun keu krijten. Soms een beetje buikig voorover bukkend leggen zij vervolgens met uiterste precisie en veel geduld aan op de speelbal, om deze nu eens aaiend, dan explosief naar het beoogde doel te sturen. Stoïcijns tellen zij hun caramboles. Met een vluchtige handdruk wordt de winnaar gelukgewenst. Een spel van rust en rituelen… Biljertclub Trynwâlden op zijn manier. Niet dat het er altijd zindert van de spanning op de biljartdagen en avonden van Biljertclub Hetty Sibma (foto: redactie) Trynwâlden in Heemstra Sta- te. Maar het is er erg gezellig. Respijt- en Mantelzorg De praatjes, aanmoedigingen, afgewisseld met grappen, Een toenemend aantal mensen is afhankelijk van mantel- vullen normaal gesproken zorg. Het gaat om mensen die voor een groot deel door een de eigen biljartzaal. Wie er naaste, de mantelzorger, worden bijgestaan. Niet af en toe nu naar binnenstapt vindt er een beetje, maar intensief. Mantelzorgers staan soms dag nog slechts de stilte. De drie en nacht klaar. Zelf vinden ze dat vaak niet zo bijzonder. Het groene velden zijn afgedekt, hoort er voor hen ‘gewoon bij’. Je hebt dat voor elkaar over. geduldig wachtend op de ca- Ze doen het uit liefde en/of plichtsbesef. In stilte ook. ramboles die de leden in ge- In de praktijk blijkt dat te staan. dachten hebben. De onzicht- mantelzorgers signalen Eén van de manieren om bare tegenstander is ook hier van overbelasting niet goed mantelzorgers te ondersteu- het COVID-19 virus, dat de Het biljart (foto: onbekende bron) herkennen. Dan gaat opeens nen is door de zorg af en toe ongeveer 50 leden zeer tegen ‘het licht uit’ en treffen profes- voor een paar dagen over hun zin thuis houdt. Niet dat twee vrouwen lid van de onderscheiden vier groepen: sionele zorgverleners iemand te nemen. Dat kan door een het daar niet gezellig is, maar club, maar die zijn helaas vanaf D, C en B oplopend die zeer intensieve zorg verzorgde logeerplek te een partijtje libre spelen met overleden. Dat neemt niet naar A. Er wordt op het nodig heeft én een mantel- bieden. Een plek die ver- kameraden is toch even ‘oare weg dat we er nog altijd voor scherpst van de snede gestre- zorger die langdurig moet trouwd en prettig is. Zodat de tee as Van Nelle’ open staan. Misschien dat den, maar de gemoedelijk- herstellen van overbelasting. mantelzorger de naaste met Gezellig maar ook serieus we maar eens ter promotie heid staat voorop. Ook spelen Eigenlijk is mantelzorg dan een gerust hart kan laten lo- en scherp Rein de Jong is een damestoernooi moeten we met ploegjes van zes mee ‘uit de hand gelopen’. Aan geren. Waarbij het ook voor al 10 jaar secretaris van de organiseren. Zoals we ook in de dorpencompetitie. Die het woord is Hetty Sibma uit de zorgvrager een fijne plek biljartvereniging. ‘Toen we de jeugd vanaf 18 jaar graag wedstrijden worden overdag Gytsjerk. Lang werkzaam is met aandacht in contact eind negentiger jaren van de een kans geven. Ze kunnen en ‘s avonds gespeeld, tegen geweest binnen de ouderen- met anderen . Zo is het voor vorige eeuw van start gingen hier de hele dag terecht om en in de omliggende dorpen. zorg, inmiddels met pensioen beide een positieve ervaring stonden er zeker 80 man een biljartje te leggen. Een De contributie bedraagt en nog steeds enthousiast en krijgt een mantelzorger te springen om van acquit leuk introductietoernooi slechts 12 euro per maand, te over de wijze waarop ooit tijd om tot rust te komen en te gaan. Dat aantal, met een voor de jeugd zou ook hier betalen in overleg. Zoals alles vanuit ‘It Skewiel’ over oude- activiteiten te ondernemen. gemiddelde leeftijd van zo’n uitkomst kunnen bieden: hier in goed overleg gebeurt. renzorg werd gedacht. Elders in het land krijgt dat 50 jaar, hebben we jarenlang kennismaken met de biljart- Wy hawwe noed foar me- ‘Natuurlijk is het prachtig vorm in ‘Respijthuizen’ waar vast kunnen houden. Mede sport, goed onderdak, beste koar, om het zo maar eens uit dat mantelzorg bestaat. Het is iemand dan verzorgd kan dank zij de aanwezigheid tafels, en neem een vriend de drukken. We kijken naar mooi dat mensen zolang mo- logeren. van de drie professionele of vriendin mee, want elk lid elkaar om. Daarom heeft een gelijk in de thuissituatie kun- ‘Ik zou graag willen onder- wedstrijdtafels, waardoor het mag één keer een introducee van de bestuursleden ook nen blijven. Maar de energie zoeken of het mogelijk is een mogelijk was elke dag, vanaf meenemen. Op dit moment Lief & Leed in portefeuille. die het kost om bijvoorbeeld vorm van respijtzorg in het zeg koffietijd tot ‘s avonds 10 tellen we zo’n 50 leden, met Want het welzijn van onze een partner met dementie Trynwâldster zorgaanbod uur, een biljartje te leggen. een gemiddelde leeftijd van leden ligt ons na aan het hart. lang te verzorgen wordt erg op te nemen’. Dat er (weer) Weinig wachttijd, iedereen ongeveer 60 jaar, maar altijd Voor aanmelding of meer onderschat. Het zou helpen logeerbedden komen waar kwam aan zijn trekken. klaar om een ander de loef af informatie over Biljertclub als mantelzorgers wat eerder (intensieve) zorg even over- Gezellig maar ook serieus en te steken. Prima leermeesters Trynwâlden kan men contact een beroep op ondersteu- genomen kan worden. scherp. En dat is nog zo. ook. opnemen met Rein de Jong, ning doen. Dat ze weten dat Zie ook: https://www.movi- Niet bang voor vrouwen De gemoedelijkheid staat tel. 058-2563272. ze er niet alleen voor hoeven sie.nl/publicatie/pilots-lo- en jeugd: kom maar op! In voorop. We kennen ook een geerzorg de begintijd waren er ook onderlinge competitie. We Vrijwilligers bij ‘De Herbergier’ in Bartlehiem. Fijn dat ze er zijn! steuning nodig hebben in ‘Het is fijn om vrijwilliger te zijn’, las Oeds Visser ooit de thuissituatie, en ook als tijdens een bezoek aan een online vacaturebank voor mensen in een instelling vrijwilligers. En als Herbergier verantwoordelijke denkt hij: verblijven. ‘Het is fijn áls er vrijwilligers zijn’. In elke situatie heeft vrij- Zij zijn een welkome Als kunstschilder komen willigerswerk een mooie aanvulling op de dagelijkse Hans zijn creatieve talen- toevoeging. Als Herbergier zorg en begeleiding van ten goed van pas voor de juicht Oeds Visser het initi- onze bewoners . In de loop mensen die bij ons wonen. atief van de Trynwâlderein der jaren is er een mooi Zo ontstond er een mooi van harte toe. Zorg voor netwerk van vrijwilligers samenspel met een Fries elkaar en belangenbeharti- om ons heen ontstaan. Een kunstenaar die een aantal ging zijn belangrijk voor de dochter van een van onze jaren bij ons woonde. Maar Herbergier in Bartlehiem, bewoners zet al jaren haar ook nu schildert hij regel- muzikale talenten in voor matig met iemand in ons Onze kleinschalige onze bewoners. Een buurt- huis. En Anny heeft al heel bewoonster kwam weke- wat kopjes koffie geschon- woonvoorziening voor lijks om activiteiten in ons ken, gesprekjes gevoerd en mensen met dementie huis te doen. En al vanaf wandelingen gemaakt met is blij met de ons prille begin zijn Hans diverse mensen. Vrijwilli- toegevoegde waarde en Anny Krakou uit Bart- gers spelen een belangrijke lehiem vaste vrijwilligers bij rol, vanaf het moment dat die vrijwilligers ons in huis. mensen contact of onder- bieden. Vlnr.: Hans Krakau, Anny Krakau en Oeds Visser 6 Trynwâlderein ‘De Krant’ MAART 2021 ANJA DE JONG: ‘IK DOE HET VRIJWILLIG. EN MET VEEL PLEZIER!’

Wat je van ver haalt... Ik ben op weg naar Oentsjerk na een bezoek aan Anja de Jong in Ryptsjerk. En ineens denk ik aan het Bildt – 15 km verderop, aan de andere kant van de Dokkumer Ee. Een uitzonderlijke plek met uitzonderlijke mensen en hun eigen taal: ut Bildts. Een mengeling van Fries en Hollands. Hollands, ruim 500 Anja de Jong uit Ryptsjerk (foto: uit collectie van Anja) jaar geleden daar gebracht door polderaars uit o.a. de Alblas-serwaard. Opdat de Friezen, volgens oud recht, dan Maatschappelijk geen claim konden leggen op de vruchtbare polders. Vervoer Trynwâlden Een bijzonder geluid. En tussen de mensen. gebeurd dat de aantrekke- Wie er binnen de Trynwâlden even op uit wil kan een ber- die Alblasserwaard is de Van huis uit zorgen voor lijkheid van het dorp om oep doen op het betaalbare vervoer van ‘Maatschappelijk geboorteplek van Anja de elkaar. ‘Ik heb me van meet er te wonen heeft vergroot. Vervoer Trynwâlden’ kortweg MVT. Deze stichting zonder Jong. Ik hoor het, na jaren af aan onder de bewoners Daarmee loop je echter winstoogmerk draait geheel op vrijwilligers. in de Hoeksche Waard, van Ryptsjerk begeven. Zo ook de kans om uit elkaar aan de manier waarop ze ben ik van huis uit groot- te groeien. Maar er mag De chauffeurs van MVT Nederlands spreekt. Een gebracht. Dat begint al geen sprake zijn van ‘oud’ staan klaar voor iedereen beetje zangerig en altijd jong. Je sluit je aan, eerst en ‘nieuw’ – het dorp is van die hulp kan gebruiken bij de voordeur of tot in de wa- een vraagtekentje erachter. via de je ouders, later ons samen. Het dorpshuis vervoer: ouderen, mensen chtkamer (en terug). Zware Een bijzonder geluid in de omdat je dat zelf wilt, bij De Einekoer doet haar best met een handicap en boodschappen? Als het Trynwâlden, waar Fries de gemeenschap waar je zoveel mogelijk te verbin- mensen met een kleine kan (‘chauffeurs worden de boventoon voert; hoe- dagelijks deel van uitmaakt den: jong met jong, jong met beurs. ook ouder’) helpen we een wel, met de vele inwoners en draagt er naar beste oud, oud met oud. De jeugd Maar, leggen Harri Alte- handje. van oorsprong afkomstig kunnen je steentje aan bij. zou wel wat meer eigen na en Jildert Andringa We hopen dat Trynwâldere- uit Leeuwarden, spreekt Vroeger ging dat van natu- initiatief kunnen tonen. Dat uit, MVT is méér dan een in niet een praatclub blijft ook het Nederlands een re, via clubs, of via de kerk, zeg ik als bestuurslid van ‘vervoerder’. De vrijwillige maar dat we in de nabije toe- behoorlijk woordje mee. vanuit dorpsbelang of via De Einekoer. Daarnaast ben chauffeurs zijn stuk voor komst tegen ouderen kun- Voor Anja de Jong, zorgme- jaarfeesten of plattelands- ik voorzitter van de ker- stuk mensen die met liefde nen zeggen: “Zoek voor uw dewerker bij de Kwadrant verenigingen. Zo vorm je keraad, en ben ik diaken. en plezier een sociale taak probleem even contact met Groep en als vrijwilliger een sociale gemeenschap Ja, ik kom veel onder de vervullen. Een taak die Trynwâlderein, misschien van alle markten thuis, die, in harmonie, gevraagd mensen. Het zal me niet ge- verder gaat dan rijden van vindt u daar mensen die maakt het niet uit. Iedereen en ongevraagd ‘noed hat beuren dat onze onderlinge A naar B. Door ons werk u kunnen helpen”. Dat zou is haar even lief. samenhang onder mijn hebben we veel contact mooi zijn. Door goed samen met Trynwâldsters die door te werken kunnen we in de Op de fiets zie je en “.....dat niemand handen verkruimelt.’ In 1994 is gezondheids- of andere Trynwâlden een heel eind ontmoet je meer. En dan zijn er nog de problemen in een moeilijke komen. Wilt u een rit reserv- ze naar Friesland gekomen. tussen de wal en paarden. Anja wijst op de Zo’n 20 jaar geleden kwam paardendeken die onder situatie zitten. Onze chauf- eren? Bel 06 58873641. ze naar Ryptsjerk. En de het schip valt.” de overkapping hangt. ‘Ja, feurs hebben daar oog en laatste tien jaar werkt ze in ik verzorg ook een paar oor voor. We steken regel- “Voor ouderen die de zorg: ‘in de huishoudelij- foar inoar’ – aandacht heeft paarden. Dat betekent dat matig een helpende hand ke hoek’, zoals ze zelf zegt. voor elkaar. Niet om elkaar ik elke dag om vijf uur op- uit of brengen mensen in last hebben van ver- Iedereen in en rond het te overlopen, maar op een sta om een paar kilometer contact met hulpinstanties. geetachtigheid zijn dorp kent haar. Want elke manier die ervoor zorgt dat verderop met de beestjes Voor ouderen die last dag kun je haar door en niemand tussen de wal en te praten, ze eten en an- hebben van vergeetachtig- we soms een ‘extra rond het dorp zien fietsen, het schip valt. dere zorg te geven. En ‘s heid zijn we soms een stukje geheugen’. De ‘extra stukje geheugen’. De onderweg van en naar Ik doe het met plezier – middags tegen vijven weer. vraag ‘heeft u alles dorpsbewoners die haar Van - Ook vrijwillig! vraag ‘heeft u alles bij zich’ dan is ’t niet moeilijk. voorkomt dan veel proble- hulp nodig hebben. En met uit die gedachte heb ik me Hoe zeggen ze dat in het bij zich’ voorkomt een praatje hier, een vrolij- aangemeld voor een aantal men. Zijn mensen slecht ter Fries: ‘sin en wille kin in been? Dan komen we uit dan veel ke armzwaai daar, zorgt ze vrijwilligerstaken binnen protte tille.’ voor blijvende verbinding dit mooie dorp. Er is veel de auto en ondersteunen problemen.” even. Als het moet tot aan MAART 2021 Trynwâlderein ‘De Krant’ 7 OEREIN, EENHEID IS NODIG!! Het dorpshuis van Aldtsjerk heet Oerein. Het zijn de eerste letters van ‘Oudkerk En Roodkerk Eenheid Is Nodig’. Haast een strijdkreet. Dankzij de inzet van zo’n 35 vrijwilligers is Oerein een bruisend middelpunt van saamhorigheid. Beheerder Annestien Andela vertelt wat de dorpsgemeenschap zo bijzonder maakt. Een verhaal zonder einde. Aldtsjerk en Readtsjerk net als de volksdansgroep. mannen tussen de 18 en 30 vormen een hechte gemeen- In het herfst/winterseizoen jaar, opgericht in 1898 en schap met zo’n 850 inwo- komt de vrouwenvereniging nog steeds actief. Zodra je 30 Didy Ebbers (foto: redactie) ners. We doen veel samen. van Aldtsjerk tweewekelijks wordt of gaat trouwen, moet Dat geeft die aparte sfeer bij elkaar. Daarnaast wordt je de club verlaten. Vroeger die je ook in veel andere er bij ons vergadert, wordt waren er veel meer feinte- In Oentsjerk klopt het Friese dorpen nog treft. Een er klaverjas gespeeld, kun bounen, nu alleen nog in vorm van saamhorigheid die je een boek lenen uit onze Aldtsjerk en Wergea. zorghart van iedereen in zijn waarde laat. muurvullende boeken- Klaverjassen. Vrouwenver- Met veel verenigingen. Veel kast, worden verjaardagen enigingen. Tentoonstellingen Didy Ebbers gezamenlijke activiteiten. gevierd en recepties gehou- en muziekconcerten bij Ga- Geboren in Aalten (Achterhoek). Ooit de eerste gezinsver- En met een aantal centra- den. lerie Bloemrijk Vertrouwen, zorgster binnen de gereformeerde gemeente Dinxperlo. le gezamenlijke plekken: Wat we hier nog meer die ook schermen, yoga en Vanaf 1974 in Oentsjerk. Jarenlange ervaring in de thuis- Dorpshuis Oerein is één van doen? Veel! Dorpskrant de ballet geven. Natuurlijk Café zorg. Een duidelijke mening en dezelfde energie waarmee deze plekken. Bregebidler geeft daar een Moarkswâl en restaurant anderen van haar leeftijd president van Amerika worden. De 35 vrijwilligers van goed beeld van. Die dorps- de Trochreed die jeu geven Oerein staan achter de bar, krant wordt huis aan huis aan de gemeenschap. Oud Die laatste functie heeft State. ‘Door dat werk wordt doen onderhoudsklusjes bezorgd door de schoolkin- papier inzamelen. Biljarten. Didy, ze was 8 jaar jaar lang je waardevol en beteken je of helpen bij het organise- deren van de bovenbouw Daarnaast zijn zachte-bal-ke- presidente van de christe- iets voor anderen. Nu ben lijke plattelandsvrouwen in ik nog hulpkoster en con- Oentsjerk, inmiddels achter tactpersoon van de PGT.’ Ze zich gelaten. Ruim 40 jaar verspreidt ‘It Klankboerd’, werkte zij in de thuiszorg. houdt contact met mensen ‘Werk dat je met liefde doet, die ziek zijn (‘als ze dat vanuit je hart’. Vanaf 1974 willen’) en brengt bloe- woont ze met haar gezin in men naar mensen die hun Oentsjerk. Ze begon hier bij huwelijksjubileum vieren. de ‘Protestantse Stichting ‘Aandacht voor elkaar is erg voor Gezinszorg Tytsjerk- belangrijk. Dat heb ik ge- steradiel’ en werkte later merkt toen ik zelf ziek werd bij de Friese Wouden en en 90 kaarten ontving. Dat in het Heemstra State van doet je goed’. Foeke de Jong. ‘Het werk is Binnen ‘Denktank Tryn- erg veranderd. Na de komst wâlden’, door KEaRN regel- van de WMO stond het matig gebruikt om de me- contact met mensen helaas ning van inwoners te horen, niet meer centraal. Alles denkt Didy actief mee over wat je deed moest tot op de maatschappelijke onder- minuut verantwoord wor- werpen. Over Trynwâlde- den. Het werd taakgericht rein is haar mening duide- in plaats van mensgericht. lijk: ‘Dat heeft alleen kans Dorpshuis Oerein Aldtsjerk (foto: redactie) Dat is een verkeerde keus van slagen als jullie verbin- ren van activiteiten. Veel die zo van jongs af aan bij atspartij, survival run en geweest. Mensen zijn geen ding zoeken met bestaande verenigingen maken van het dorp betrokken wordt. gigantenfestival populair. En machines. De WMO heeft initiatieven. Aan nog een het dorpshuis gebruik. Het En gelukkig staat hier nog dan vergeet ik vast nog iets. het hart uit de zorg gehaald. club erbij is geen behoefte. dorpshuisbestuur biedt ook een school, ‘OBS Sinnehonk’. Ja, een groot deel van de En dan werk je met minder Weten jullie wel wat er hier zelf activiteiten aan. Goede Waarvan het lokaal van de inwoners is op de één of plezier. Dat is jammer’. allemaal gebeurt?’ Waarna samenwerking met de lokale bovenbouw en het kantoor andere manier actief. Dat Ook als vrijwilliger was ze flink reclame maakt voor horeca vinden we belang- van de directeur en de IB-er hoort er hier gewoon wat bij. (en is) Didy actief. Als het ‘Samen eten’ in Pro Rege rijk. In een kleine gemeen- door bewoners uit het dorp Maar het is geen verplich- mantelzorger. Maatje in waar vrijwilligers, tot aan de schap heb je elkaar nodig. zelf gebouwd is omdat men ting. Vanouds is Aldsjerk een het maatjesproject. Bij de komst van Corona, regel- Door corona staat nu veel jaren geleden de kinderen ‘rood dorp’. Maar we zijn kledingbeurs in buurthuis matig voor wel 50 mensen stil. Normaal gesproken niet voor een periode van 10 blij met onze kerk. Er is veel BOB. Als vrijwilliger bij It een gezamenlijke maaltijd organiseren we elke 1e zater- jaar in een tijdelijk noodge- meer dat ons bindt dan wat Aventoer. Lid van de vrij- koken. dag van de maand een ‘open bouw wilde laten zitten. ons scheidt. willigersploeg op Heemstra En nee, dat wisten we niet...... inloop’. Om dorpsgenoten te We hebben hier een ver- Het is niet alleen traditie. ontmoeten en zo nu en dan eniging van Dorpsbelang. Met dorpsinitiatief ‘Aldtsjerk even wat bij te praten met Een speeltuincommissie. De Foarút’ richten we ons ook elkaar. Het is niet verplicht, soos. Het gemengd koor. Een op de toekomst. Realisatie maar veel mensen nemen havencommissie. De IJsclub. van het uitbreidingsplan eten mee naar de inloop Kerst-inn commissie. Jaar- komt steeds dichterbij. Met waar we dan één groot lijks een dorpsfeest georga- aandacht voor wonen, buffet van maken en gezellig niseerd door de Feinteboun werken, water, natuur en met elkaar eten. Wekelijks en de Feestcommissie met recreatie. is er koffiedrinken voor prachtig versierde feest- Er is veel meer te vertellen meestal de wat oudere ge- wagens uit alle buurten. over onze gemeenschap, neratie. Het mingd koor van Bijzonder is de Feinteboun, misschien komen we hier Aldtsjerk oefent wekelijks, een club van vrijgezelle nog een keer op terug.

Bedankt Janny Graansma, Pieter Woudstra, Gryt de Jong, BEDANKT NAMENS DE ‘DE KRANT’ Japke Boonstra, Akke Kingma, Gerda Kingma, Hetty Sibma, Rein de Dit is onze eerste krant. Het ging met vallen en opstaan. Jong, Oeds Visser, Jan Bout, Harri Altena, Corona zat tegen. Ontmoeten was lastig. Mensen wilden voor Jildert Andringa, Doetie van der Lijn, Ellen Brandenburg, een foto eerst naar de kapper (die dicht was). Foto’s van ‘sa- Yolanda van Lunzen, Anja de Jong, Didy Ebbers, Grytsje Hovius-Dijk- men’ werden zeldzaam. stra, Wiebke Heeren, Binne van der Boom, Peter Pit, Hille Vlasman, Marjan Hager-Bellis, Jan van der Beek, We willen 2 keer per jaar een krant uitbrengen. Een krant die Tsjerk Hoekstra, Jan de Haan, Irene van Dellen, Jan van der Zwaag, bij alle Trynwâldsters in de bus valt. Een krant die helpt bij Margaret Reekers, Rika de Jong, Corien van der Linden, Brant het ontdekken van gezamenlijk belang, uitnodigt tot samen- Cnossen, Tiny Westerhof, Joke Dijkstra, Siepie Tomey, Jan van der werken en de stem van ouderen laat horen. Zwaag, alle namen bij de foto’s en sorry, vergeten vast iemand...... Maatschappelijk Vervoer Trynwâlden (foto: redactie) 8 Trynwâlderein ‘De Krant’ MAART 2021

Jan Bout V Geertje Lautenbach Anny Krakau Wyns Niessina Faber Dirk Faber Piet van de Polder Tytsjerk Tytsjerk Wyns Wyns WMO-raad en Ryptsjerk Deelnemer dorpsinloop Vrijwilliger ‘De Herbergier’ Platform Trynwâlderein Vrijwilliger ‘Park Vijversburg’ Vrijwillige Brandweer Vrijwilliger Vogelwacht R

Uitzen de Vries Harry Talsma Jaqueline Fournier Julia Wielenga Ljibbe Hoeksma I Jelle Hoogland Mûnein Gytsjerk Gytsjerk Gytsjerk Gytsjerk Adltsjerk Dorpsbelang Redactie dorpskrant Redactie dorpskrant Redactie dorpskrant Redactie dorpskrant Huismeester Kerk Aldtsjerk J Platform Trynwâlderein ‘De Einekoer’ ‘De Einekoer’ ‘De Einekoer’ ‘De Einekoer’

W Tjalf Spanjer Ellen Brandeburg Ada Inia Mûnein Harry van der Mark Karel van der Linden Els Zoer Mûnein Gytsjerk Aldtsjerk Oentsjerk Dorpskrant ‘De Einekoer’ en Vrijwilliger Oentsjerk Vrijwilliger Vrijwilliger Fryske Gea Vrijwilliger Groenkerk Groenkerk en Blommepaad I dorpshuis ‘De Mounestien’ Ontmoetingsruimte Dbieb dorpshuis ‘De Mounestien’ L Harrie Altena Jan Zijlstra Sieds Westerhuis Corien van der Linden Marian van der Schaaf Eeuwe de Vries Oentsjerk Oentsjerk Aldtsjerk Aldtsjerk Oentsjerk Oenstjerk Maatschappelijk Vervoer TW Molenaar molen Aldtsjerk Havenmeester Torenflatberaad Vrijwilliger Groenkerk Maatschappelijk Vervoer L & Platform Trynwâlderein Trynwâlden I Jildert Andringa Max Slingerland Eeltsje Faber Willem Dantuma Harm Bosma Wibe Postma Oentsjerk Maatschappelijk Vervoer Maatschappelijk Vervoer Gytsjerk Maatschappelijk Vervoer Maatschappelijk Vervoer Maatschappelijk Vervoer Trynwâlden Trynwâlden Maatschappelijk Vervoer Trynwâlden Trynwâlden G Trynwâlden Oenstjerk Oenstjerk Trynwâlden Oenstjerk Oenstjerk E Brant Cnossen Douwe Herder Foekje de Vries Menke Dijkstra Piet de Vries Laura Drost Oentsjerk Vrijwilliger bij Samuël Vrijwilliger bij Samuël Vrijwilliger bij Samuël Vrijwilliger bij Samuël Wyns R Vrijwilliger Pro Rege Gytsjerk Gytsjerk Gytsjerk Gytsjerk Deelnemer dorpsinloop S

Gerrit Haakma Jolanda van Lunzen Ko Boer Akke Visser Tiny Westerhof Janny Huitema Ryptsjerk Vrijilliger bij Samuël Mûnein Gytsjerk Oentsjerk Oentsjerk WMO-Raad Tytsjerksteradiel Gytsjerk Deelnemer Trynwâlderein Super Mantelzorger Vrijwilliger Pro Rege Torenflatberaad MAART 2021 Trynwâlderein ‘De Krant’ 9 Doet u mee? Laten we kennismaken! SA LEUK HÛS! Trynwâlderein wil dat ouderen tot hun laatste dag in de de wereld is van ons samen Trynwâlden kunnen blijven wonen. Tussen familie en vrienden. Dat vraagt de belangeloze inzet van velen, een goed sociaal netwerk en voldoende lokale zorgvoorzieningen. Laat er geen misverstand over be- staan: Trynwâlderein vervangt géén bestaande initiatie- ven.

We willen ouderen, en bestaande initiatieven op het ge- bied van ouderenwelzijn, met elkaar verbinden. We willen samenwerking tussen ouderen stimuleren en ondersteu- nen. De stem van ouderen laten horen. Bij belangenbe- hartiging en beleidsbeïnvloeding richten we ons op de de mogelijkheden die er op dit gebied al zijn. We maken graag gebruik van de kennis, kunde en levenservaring van ouderen. Dat verstaan we onder ‘Zorg voor elkaar’. Sa Leuk Hûs! Gytsjerk (foto: redactie) Kennis maken In het centrum van Gytsjerk mogen in de kas werken, bijvoorbeeld wasmachine, Trynwâlderein heeft al een eerste belangrijke stap ge- ligt een bijna perfecte krui- houten voorwerpen maken... voeding, kleding enz. Zij daan. We maken momenteel kennis met 157 mensen die sing. Bijna perfect, omdat er is altijd wat te doen. Ook krijgen praktische aanwij- actief aan ons ‘ouderen voor ouderen’ netwerk willen de wegen naar het noorden wordt onder begeleiding zingen, zoals het instellen bijdragen. Dat doen we telefonisch en via email. Omdat en zuiden enigszins verscho- samen gekookt. Daarnaast en omgaan met apparatuur, in de komende 20 jaar het aantal ouderen sterk groeit ven liggen ten opzichte van is er natuurlijk gelegenheid zelf koken en afwassen, en de vraag naar intensieve zorg verdubbelt, wordt elkaar. Dat betekent extra te ontspannen: samen tv boodschappenbriefjes ma- ‘Zorg voor elkaar ‘ steeds belangrijker. Vindt u persoon- opletten, rekening houden kijken, partijtje sjoelen, koffie ken, het netjes houden van lijk contact ook waardevol? Zet u zich met plezier in met elkaar – om tinke, in en thee drinken... ook samen de eigen kamer en lichame- voor anderen in? Laten we met elkaar kennismaken. goed Fries. Als in de beste met andere, vaak oudere lijke verzorging. Ook als u zelf nog geen actieve hulpvrager of -aanbieder dorpstradities. Want de we- dorpsbewoners. De hulp Sa Leuk Hûs! biedt ook bent. reld is van ons samen. van vrijwilligers wordt daar- dagbesteding in een pret- bij bijzonder gewaardeerd. tige, veilige omgeving: de Op dit kruispunt staat Sa Bij Sa Leuk Hûs! staat ook ene keer in een tuin, een Wij zoeken: Leuk Hûs! Sa Leuk Hûs! staat het trainingshuis Sa Leuk andere keer bij een manege Sympathisanten ook voor om tinke. Sa Leuk Dwaande! Hier leren vijf of zwerfvuil opruimen in de die het idee van ‘Zorg voor elkaar’ ondersteunen, maar Hûs! is een rustige, klein- bewoners volgens ‘zorg met omgeving. Want de wereld (nog) geen tijd hebben om actief te zijn. schalige woonvorm voor handen op de rug’ te ver- is van ons samen. En samen Ynsetters\Inzetters mensen met een verstan- zelfstandigen; ze leren o.a. maken zij en wij er een die door het vragen en/of bieden van praktische eenvou- delijke beperking, op een omgaan met huishoudelijke mooiere wereld van. dige steun voor elkaar van betekenis zijn. levendige plek met winke- apparatuur en zich zelf te www.saleukhus.nl lende mensen, schoolgaan- verzorgen. Zo komen ze Ferbiners\Verbinders de kinderen, mensen die op steeds een stapje verder in die het prettig vinden om mensen en initiatieven met visite gaan, naar hun werk, hun ontwikkeling. elkaar te verbinden. weer thuiskomen: de wereld De nieuwe hoogbouw aan Vakmensen in een notendop. de overkant heet Sa Leuk die hun kennis en ervaring willen inzetten in één van de Sa Leuk Hûs! telt zeven Sicht. De bewoners hier wor- werkgroepen: * Communicatie & Werving* Bereikbaar- bewoners. Ieder heeft een den voorbereid op ambulan- heid * Netwerkopbouw * Financiën & Administratie. eigen comfortabele zit/slaap- te zorg. Zij gaan het later zo kamer. Begeleiding is er al- veel mogelijk zelfstandig in Op de achterkant van deze krant kun u zich aanmelden. tijd, 24 uur per dag, 7 dagen de buitenwereld proberen. in de week. De bewoners Met een eigen budget voor Werkgroepen: de pijlers van TRYNWÂLDEREIN START 2 Trynwâlderein PROEFPROJECTEN (PILOTS) De werkgroep ‘Netwerkopbouw’ van Trynwâlderein start Centraal staat de vraag op Trynwâlderein stap voor stap een organisatie opbouw- met 2 kortdurende proefprojecten (‘pilots’) om in de prak- welke wijze het opzetten (of en. Alleen op die manier kan een hecht ‘ouderen voor tijk ervaring op te doen. Het ene project richt zich op men- voortzetten) van een ‘Sociale ouderen’ netwerk ontstaan. Samen met studenten van sen die meer contact of ondersteuning willen. Het andere activiteit’ vergemakkelijkt Stenden University zoeken we in 2021 naar een pas- project richt zich op inwoners die een ‘Sociale activiteit kan worden. send organisatiemodel. Voorlopig vormen de volgende willen opzetten (of voortzetten). Arkbak Zodra duidelijk is 4 werkgroepen de pijlers van de organisatie: Commu- Door goed te luisteren het gewenste persoonlijke welk gereedschap ouderen nicatie & Werving, Bereikbaarheid, Netwerkopbouw en naar de wensen van de contact te realiseren. willen gebruiken zullen we Financiën & Administratie. Voor 2 werkgroepen zoeken deelnemers willen we vast- Sociale activiteiten De daarmee onze arkbak (ge- we versterking. stellen welk gereedschap werkgroep vraagt mensen reedschapskist) vullen. Deze Werkgroep Netwerkopbouw zoekt Ferbiners nodig is om deze processen die een ‘Sociale activiteit’ arkbak zal behulpzaam zijn te vergemakkelijken. willen opzetten (of voortzet- bij de opbouwva het oude- Legt u graag en gemakkelijk contact? Kunt u mensen Contact en/of ondersteu- ten) welke hulpmiddelen ze ren-voor-ouderen netwerk. die elkaar willen ondersteunen met elkaar verbinden? ning Binnen dit project zoekt daarbij kunnen gebruiken. Proces Binnen beide pilots Hecht u waarde aan wederkerigheid en gelijkwaardig- de werkgroep persoonlijk Uitgangspunt is dat oude- is ook de wijze waarop heid? Als u persoonlijk contacten waardevol vindt, be- contact met 10 mensen die mensen met elkaar willen trokken bent bij uw woonomgeving en goed kunt aangeven dat ze behoefte omgaan een belangrijk luisteren bent u van harte welkom bij deze werkgroep. We gaan een hebben aan contact of onder- arkbak met aandachtspunt. Veiligheid, Communicatie & Werving zoekt Vakmensen steuning. Daarnaast wordt respect en privacy zijn on- contact gelegd met oude- gereedschap derdeel van dit proces. Deze werkgroep geeft deelnemers aan het ‘ouderen voor ren die zich voor anderen De duur van beide pilots ouderen’-netwerk, en andere belangstellenden, infor- willen inzetten. We proberen vullen is 3 maanden. Na 6 weken matie over Trynwâlderein. Ook wordt gezorgd voor in kaart te brengen welke wordt geëvalueerd en bijge- mogelijkheden om op Trynwâlderein te kunnen reager- hulpmiddelen zij willen ge- ren zelf sociale activiteiten steld. De resultaten worden en. Bij communicatie gaat het om zenden en ontvangen! bruiken om Vraag & Aanbod opzetten en dat Trynwâlde- in de zomermaanden ver- U kunt zich aanmelden op de achterkant!! op elkaar af te stemmen en rein ondersteuning biedt. wacht. 10 Trynwâlderein ‘De Krant’ MAART 2021

mensen, een vertrouwde En, wat seit dûmny omgeving en vele herinne- Torenflatraad: mét ringen. In gesprekken met oudere gemeenteleden heb oer Trynwâlderein? ik van velen gehoord dat zij elkaar vóór elkaar zo graag dicht bij dat oude en vertrouwde willen blijven De torenflat aan de Frisiastate in Oentsjerk (links van MFC Benieuwd naar de mening van de Trynwâldster dominee’s Heemstra State) heeft een bewonerscommissie met een ei- over ons initiatief vroegen we ds. Wiebke Heeren, pastor wonen. Een verhuizing is altijd ingrijpend, maar voor gen bestuur: de Torenflatraad. Het bestuur bestaat uit mw. Grytsje Hovius-Dijkstra, ds. Binne van der Boon, ds. Peter Huitema, mw. Ros, dhr. Westerhuis en dhr. De Haan. Dhr. Pit en ds. Hille Vlasman om een korte reactie op ons besluit ouderen is dat zeker het geval. Als je dan in de buurt De Haan liet zich voor dit stukje i.v.m. de pandemie per mail om met Trynwâlderein door te gaan. interviewen. Hij kent de commissie vanaf 2006. De heer Westerhuis en ik De meeste bewoners voelen sturen momenteel de com- zich betrokken bij elkaar, bij missie aan. Globaal is de het gebouw en bij de directe rolverdeling dat de heer Wes- woonomgeving. De jongste terhuis zich toelegt op prakti- bewoners houden zich nog sche zaken (van rookmelders wat afzijdig. We hopen dat tot bloembakken) en ik op zij de Torenflatraad in de bestuurlijke en administratie- toekomst voortzetten. ve zaken (van het schrijven Over de slechte verlichting van mededelingen tot het van het omliggende terrein voorzitten van de halfjaarlijk- hebben we een klacht inge- se koffie-ochtend). diend. Het is soms zo donker Ons uitgangspunt is “Met dat mensen zich buiten on- Elkaar, Voor Elkaar”. Veel veilig voelen. Goede ver- bewoners zijn actief. De lichting zou te duur zijn. We groep ‘Lief & Leed’, bestaat uit overleggen hierover met de 2 dames. Die heten nieuwe nieuwe eigenaar van Heem- bewoners welkom en staan stra State en het omliggende inwoners bij lief en leed bij. terrein. Daar kunnen we wel Voor de financiering gebrui- wat hulp bij gebruiken want ken we vrijwillige bijdragen datwordt maar niet opgelost. die tijdens de koffie-ochten- Ook de herfstbladeren die den worden ingezameld. tegen de Toren opwaaien Eén man houdt toezicht op schoonmaak en glazenwas- sen. Eén man ziet toe op het ...... zal wat hulp inzamelen van oud papier. Eén man beheert de publica- in de toekomst wel- tieborden.Tijdens de pan- licht nodig Hervormde Kerk Tytsjerk (foto van Wutsje / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0) demie hebben drie dames zijn...... kunt blijven, is dat voor velen zich beschikbaar gesteld om oen ik er voor het eerst wat de kerkgemeenschap te zonodig boodschappen te T van hoorde, was ik ver- bieden heeft aan netwerken van grote emotionele en vormen een probleem. Op- praktische waarde doen voor torenbewoners. vegen lukt ons nu nog, maar baasd. Er zijn al behoorlijk en activiteiten waar mogelijk En mocht zich plotseling een wat initiatieven in deze regio, inzetten voor de verschillen- (Ds. Peter Pit, Protestantse voor hoe lang? En is dat onze probleem voordoen dan taak? Klachten over de ap- wat geeft de Trynwâlderein de dorpsgemeenschappen! gemeente te Ryptsjerk) gebruiken we de interne aan extra’s? Dat is mijn vraag (Grytsje Hovius-Dijkstra. partementen worden door de telefoonlijst. Daarop staat wie huisbaas naar tevredenheid en die blijft ook nog even. Pastor PG Trynwâlden) eide waren eind ze- er bij een plotseling probleem Daarnaast zou het fijn zijn B ventig toen ze naar de opgelost. gebeld kan worden. Al deze Over het algemeen komen wanneer alle maatschap- ort geleden trof ik seniorenwoningen verhuis- taken kunnen nog goed door pelijk betrokkenen rondom K een man op straat. Hij den. Rondom hen alleen bewoners pas op (te?) hoge de bewoners worden ver- leeftijd in de Toren wonen. ‘de oudere‘ samen zouden was enige tijd geleden met leeftijdsgenoten. Heit en richt, ook al hebben sommi- werken. Dat is twee jaar pensioen gegaan. Het was mem voelden zich er thuis. Dat is een maatschappelijk gen van ons een gevorderde gegeven dat al jarenlang door geleden geprobeerd, toen heerlijk om na een lange Voor de één bracht hij de leeftijd. lukte het niet. Als het nu een loopbaan van hard werken container bij de weg, voor de overheid wordt gestimu- Op het jaarprogramma leerd. Nu redden we ons nog kans van slagen krijgt, zit er nu te genieten van de rust. de bijna blinde buurvrouw staan ook nog het uitstapje een kracht in. En die gun ik Het bereiken van de pensi- deed hij regelmatig een goed maar als we met zijn naar een zomers terras in allen ouder worden zal wat dit project van harte! De er- oen gerechtigde leeftijd was boodschap. Als er sneeuw de omgeving en de kerst- of varing van de kerk is, dat de een reden tot vreugde. Het lag werden de paadjes hulp in de toekomst wellicht nieuwjaarsborrel. Ook geor- nodig zijn. gezonde, fitte mensen zich genieten van meer vrije tijd geveegd. Kleine, waardevol- ganiseerd door Lief & Leed. wel zullen redden, en juist zij, gun ik de ouderen van harte. le handreikingen. We zijn die al vroeg lichamelijke of Maar ik trof ook een man, die jaren later, heit is overleden. geestelijke grenzen hebben met pensioen in een leegte Binnen 15 jaar is de bewo- ervaren, vaak minder gezien kwam. Hij had geen invulling nerspopulatie onherkenbaar zijn. In de dubbele betekenis. voor zijn vrije tijd. Burgeri- veranderd. In de senioren- Deze mensen hebben vanuit nitiatief Trynwâlderein biedt woningen woonde welgeteld mijn visie altijd voorrang. Die mogelijkheden. Het is m.i. nog 1 senior, mem, toen de het minst hard loopt, loopt belangrijk dat de vrijwillig- 85 jaar gepasseerd. Ondanks voorop. heid altijd voorop staat. Op aandacht van deze en gene (Ds. Wiebke Heeren, PG die basis kunnen mensen was ze, bleek later, eenzamer Trynwâlden) bij elkaar worden gebracht dan we konden vermoeden. om te helpen en geholpen Gelukkig was buurman Kees inds 1 december ben te worden. Als je van bete- er. Een 80tiger, die haar S ik als pastor werkzaam kenis kunt zijn, is ook fijn. container bij de weg zette in de prachtige Trynwâlden. Mijn schoonvader was lang en het straatje sneeuwvrij Mijn werkterrein is Heem- vrijwillig chauffeur. Zo weet hield. Er zijn gelukkig nog strastate, Noflik Wenje en het ik van een andere gepensio- veel buren zoals Kees. Ook dorp Gytsjerk. Dit werk doe neerde, die koffie inschenkt vrijwilligersorganisaties als ik als vertegenwoordiger van in een verzorgingstehuis. En kerk en ouderenplatforms de Protestantse Gemeente ik ken een oudere die bezoe- doen wat ze kunnen. Maar Trynwâlden. Graag willen ken brengt. Het is ook een er is meer eenzaamheid dan we als kerkgemeenschap christelijke opdracht: heb je we vermoeden. Daarom ben en als gelovigen persoonlijk naaste lief. Een mooi ideaal ik blij met Trynwâlderein. midden in de dorpsgemeen- om ouderen zo met elkaar in Alleen al door de hernieuw- schap staan. ‘Oprechte aan- contact te brengen. de aandacht en de intentie dacht en zorg voor de ander’ (Ds. Binne van der Boon, om juist ook de ouderen zélf dat is voor ons een diepe dri- Tytsjerk en Suwâld) weer in hun kracht te zetten. ve, vanuit ons geloof in Jezus Niemand is te oud om waar- die ons dat heeft voorgeleefd. et de plaats waar devol te zijn Geloof en gemeenschap zijn M je woont, bouw je (Ds. Hille Vlasman, als het goed is onlosmakelijk een band op. Vaak wordt PG Trynwâlden) met elkaar verbonden. Daar- dat door de jaren heen een om zou ik graag datgene diepe band, vol met dierbare Torenflat ‘Van Welderen State (foto: redactie) 11 MAART 2021 Trynwâlderein ‘De Krant’

COLOFON Werkgroep ‘Netwerkopbouw’ zoekt Ferbiners Gaat uw woonomgeving u aan het hart? Vindt u per- Uitgever Stichting Trynwâlderein soonlijk contact waardevol? Kunt u goed luisteren en heeft u inlevingsvermogen? Kunt u voor verbinding zor- gen tussen mensen die elkaar in praktische zin willen Redactie & Vormgeving Albert Schaafsma ondersteunen? Helpen om vrijwilligersinitiatieven van Dick Provoost de grond te tillen? Dan bent u een echte Ferbiner en Tytsje Faber kunnen we uw hulp in deze werkgroep goed gebruiken. Wieke Stormer WAT DOET DEZE WERKGROEP? In 2021 zoekt zij uit welke ‘gereedschappen’ gebruikt kun- Oplage nen worden om persoonlijk contact te vergemakkelijken HOEVEEL TIJD 3.700 ex. of sociale activiteiten op te zetten of voort te zetten. Dit gereedschap bestaat uit duidelijke afspraken en proce- KUNT U MISSEN? Verspreidingsgebied dures die een zgn. Arkbak terecht komen. Een praktische De werkgroep bestaat De Trynwâlden gereedschapskist die iedereen kan gebruiken. nu uit drie mensen. We (Aldtsjerk, Gytsjerk, streven er naar dat vanuit Tytsjerk, Oentsjerk, PRAKTISCH GEREEDSCHAP ieder dorp een ferbiner Munein, Readtsjerk, aan deze werkgroep deel- De werkgroep Netwerkopbouw gaat in de praktijk uitpro- neemt. Uw tijdsinveste- Ryptsjerk, Wyns/ beren met welk gereedschap deelnemers en ferbiners het Bartlehiem) ring schatten we op ca. 4 beste resultaat kunnen behalen. We zoeken gereedschap uur per maand, exclusief dat ons werk makkelijker maakt. Gereedschap dat kan de zomermaanden, maar Verspreiding worden gebruikt bij de volgende ‘klussen: FRL Verspreidingen meer mag ook. Leeuwarden ’- Persoonlijk contact tot stand brengen (buitengebied - Een ondersteunend beroep op elkaar doen DOET U MEE? handmatig door - Persoonlijk advies vragen Heeft u belangstelling? vrijwilligers) - (Onze) communicatiemiddelen/media gebruiken Neem dan contact met - Vinden van een geschikte ontmoetingsruimte. ons op voor een kennis- Drukwerk: - Wensen en meningen onderzoeken makingsgesprek. Onze Flevodruk Harlingen BV - Het ontwikkelen van een groepsactiviteit. contactgegevens vindt u - Het vinden van professionele zorg. op pag. 12. - Nagaan of contact/activiteit aan verwachtingen voldoet

‘Denktank Trynwâlden’ en KEaRN hielpen ons 5 redenen waarom mensen zich op weg! liever NIET bij Trynwâlderein aansluiten Trynwâlderein krijgt bijval en daar zijn we natuurlijk blij mee. Er zijn ook Trynwaldsters die vraagtekens zetten of kritisch reageren. Daar willen we goed naar luisteren. Kritiek helpt ons om vallend en opstaand een weg te vinden. Op de 5 meestgehoorde opmerkingen willen we hier kort ingaan. Samen- Om duidelijk te maken waar we staan. werking die we graag Vijf redenen om u NIET aan te sluiten Wat Trynwâlderein hiervan vindt voortzetten!! Ik ben al op vrijwillige basis actief op Blijf vooral actief voor zwembad, soos, buurt, kerk, dorpsbelang, vrou- 1 het gebied van ‘Zorg voor elkaar’. Bin- wenvereniging, bestuur van... enz. enz. Trynwâlderein wil ouderen die met nen kerk, ouderensoos, bestuur, zorgorgani- en voor elkaar actief (willen) zijn verbinden. Door aan te sluiten kunnen satie, mantelzorg we elkaar bereiken, samenwerken en ervaringen delen. Zo dragen we er aan bij dat ouderen tot hun laatste dag in de Trynwâlden kunnen blijven wonen. Trynwâlderein gaat dingen doen die er Trynwâlderein gaat zelf geen ‘Sociale activiteiten’ als soos, wandelen, 2 al zijn. Dat is overbodig. Er zijn al vol- samen eten, film, workshop enz. enz. organiseren. Wij stimuleren Tryn- SAMEN OUD IN doende initiatieven. Zo loop je elkaar in de wâlden-brede verbinding en samenwerking. We willen ouderen die op weg vrijwillige basis een ‘Sociale activiteit’ willen opstarten of voortzetten van TRYNWÂLDEN alle kanten ondersteunen. Een hecht ouderen-voor-ouderen netwerk, waarbinnen ouderen makkelijk contact met elkaar maken, helpt daar bij. Trynwâlden telt momenteel ca. Er is een tekort aan vrijwilligers. Ieder Vele handen maken licht werk. Er komen steeds meer ouderen. Trynwâl- 3 initiatief er bij gaat ten koste van andere derein stimuleert dat een toenemend aantal van hen er voor kiest om in 8000 inwoners. initiatieven. de laatste levensfase actief voor elkaar van betekenis te zijn. Regelmatig Daarvan zijn er wat aandacht voor elkaar en elkaar praktisch ondersteunen kost geen handenvol tijd. En wie meer wil doen. Zeker! Dat kan binnen allerlei initia- ongeveer 2000 tieven waar Trynwâlderein graag aandacht aan besteedt (bijvoorbeeld via ouder dan 64. een krant als deze). Ongeveer 2300 Het aantal voorzieningen neemt af. We In Nederland ontstaan in dorpen en buurten allerlei nieuwe voorzienin- 4 boeren achteruit. Welzijn & Zorg voor gen op het gebied van Welzijn & Zorg voor ouderen. Op steeds meer plek- Trynwâldsters zijn zoveel ouderen wordt gewoon te duur. Ou- ken gebeurt dit door inwoners, die zelf initiatief nemen. Niet makkelijk. tussen 45 en 64 deren tot aan hun laatste dag in de Trynwâl- Wel haalbaar. Als we daar Trynwâldenbreed de schouders onder zetten jaar jong. Zij wor- den? Onhaalbaar! Kijk maar om ons heen. kan ieder dorp daar van profiteren. Ik sluit mij niet aan bij een club oude- Onze focus ligt op ouderen en hun toekomst in de Trynwâlden. De pro- den in de komende 5 ren, die alleen aan zichzelf denkt en blematiek van de jongeren onderkennen we wel, maar heeft niet onze 20 jaar 64-plus. zich niet bekommert om de toekomst van de primaire aandacht. Als jongeren nu al in ons netwerk willen meedoen zijn jongeren. Daar herken ik mij niet in. ze van harte welkom. En we staan zeker open voor samenwerking. 12 Trynwâlderein ‘De Krant’ MAART 2021

Werkgroep Communicatie & Werving Zoekt creatievelingen U zit vol ideeën. Uw creativiteit zoekt een uitweg. U bent overtuigend in woord en beeld. U bent een Piet(s)je precies. Inventief en creatief met software. En tot slot wilt u op vri- jwillige basis voor ouderen van betekenis zijn. Daar worden we blij van. Meldt u zich maar gauw aan! Wat de werkgroep doet De werkgroep Communicatie & Werving geeft vorm aan tal van activiteiten: nieuwsbrieven, actie-website actualiseren, interviews afnemen, krant opmaken en redigeren, pers- berichten schrijven, advertenties en folders vervaardigen en bel-acties & bijeenkomsten organiseren. De werkgroep staat ten dienste van bestuur en overige werkgroepen. Uw inbreng & Onze inbreng ‘T READTSJERKJE Trynwâlderein heeft geen eigen hardware. We maken gebruik van apparatuur en tools die in het bezit zijn van de werkgroepsleden. Eventuele kosten kunnen binnen vooraf gemaakte afspraken worden vergoed. U kunt gebruik maken van onze software. We gebruiken ZORGT VOOR Adobe Indesign (krant, folders, online publicaties), Word- Press met diverse plugins (website), Facebook, LibreOffice (productie van MS-Word bestanden), GIMP voor fotobew- erking/illustraties, Inkscape, voor vector-illustraties. VERBINDING Vindt u het volgende leuk (om te leren)? - Onze software gebruiken ‘It Readtsjerkje’ in Readtsjerk (foto licensed by Wikipedia Commons) - Een WordPress website beheren/onderhouden Readtsjerk in ‘t groen Als tijd. Het wordt liefkozend ‘t weer ondersteund door - Korte leuke tekstjes schrijven (100-400 woorden) u een rechte lijn zou trek- Readtsjerkje genoemd. Als de ‘Feriening Freonen fan - Foto’s maken ter ondersteuning van verhalen ken tussen Leeuwarden en u het ziet liggen, begrijpt u ‘t Readtsjerkje’. Het kerkje - Kruiswoordpuzzels bedenken Dokkum vindt u ongeveer direct waarom. Het is gewijd neemt, hoewel niet letterlijk, - Cartoons tekenen halverwege het dorp Readt- aan de Heilige Martinus en thans weer een centrale - Ons adviseren m.b.t. communicatie met sjerk. Het is een van de zeven weerspiegelt van buiten plaats in in de gemeenschap 8000 Trynwâldsters dorpen van de regio Tryn- en van binnen eenvoud en van Readtsjerk-Mûnein. - Een huisstijlvoor Trynwâlderein ontwikkelen wâlden en wordt meestal in mededogen, liefde voor de Van godshuis tot cultu- één adem genoemd met het medemens. ‘t Readtsjerkje reel centrum. Er kunnen Hoeveel tijd kunt u missen? aangrenzende dorp Mûnein. werd hoogstwaarschijnlijk weer met enige regelmaat De werkgroep bestaat nu uit drie mensen. Dit aantal Hebben de meeste dorpen in de 12e eeuw gebouwd, kerkdiensten worden gehou- willen we graag uitbreiden. Vele handen maken licht werk. een duidelijk aanwijsbare temidden van een moeras- den; en ook rouwdiensten, al Als u zo’n 4 uur per maand een bijdrage kunt leveren (ex- kern, in Readtsjerk zult u en veengebied, dat door de dan niet met aansluitend een clusief de zomermaanden) bent u van harte welkom. daar vergeefs om zoeken. toenmalige inwoners en de begrafenis op het naastgele- Het dorp is van oudsher Premonstratenzer of Nor- gen kerkhof. Trouwlustigen Doet u mee? gelegen ter weerszijden van bertijnen monniken uit het vinden er ook een prachtige Heeft u belangstelling? Neem contact met ons op voor een meanderende, door- nabij gelegen Dokkum werd locatie voor hun burgerlijk een kennismakingsgesprek. Hieronder vindt u onze con- gaande weg van west naar ontgonnen. Van ca. 1100 tot en/of kerkelijk huwelijk. Van- tactgegevens. oost, waarbij de noordelijke 1580 was ‘t Readtsjerkje een wege de aanwezigheid van helft ligt in de gemeente roomskatholieke kapel; na een uitstekend orgel, de goe- Dantumadiel en de zuidelijke de Reformatie behoorde het de akoestiek en bijzondere helft in de gemeente Tytsjerk- kerkje tot 1992 tot de Pro- ambiance was ‘t Readtsjerkje steradiel. Huizen, huisjes testantse kerk. Halverwege tot aan de Covid-uitbraak Stichting Trynwâlderein en boerderijen liggen her de jaren 90 van de 20ste ook regelmatig het toneel eeuw is het kerkje grondig van podiumkunsten, waar- Contactgegevens gerestaureerd en veranderd onder klassieke muziekuit- Postadres: Rengersweg 88 9062EH Oentsjerk “zonder de in een juweeltje – maar nog voeringen, voordrachtskunst, Website: www.trynwalderein.nl steeds bescheiden. voorstellingen en exposities. Email: Via contactformulier (www.trynwalderein.nl/contact) inbreng van Samen de schouders Zodra de omstandigheden Telefoon: zie bestuuur eronder. Zoals zoveel ker- het toelaten zullen deze weer Bestuur vrijwilligers zou ken en kerkjes in Friesland worden opgepakt door de Dick Provoost (voorzitter) Tel. 06 4783 6787 was ook ‘t Readtsjerkje ten actieve culturele commissie. Harke Heida (secretaris) Tel. 06 1119 1720 ‘t Readtsjerkje al prooi gevallen aan de tand Gedragen door vrijwilli- Mieke van Heeringen (lid) Tel. 06 10181247 des tijds. Een proces dat met gers. Het spreekt voor zich Niek Hagoort (penningmeester) Tel. 06 2217 2824 lang geleden aan lede ogen werd aangezien dat zonder de tijdige en Wieke Stormer: (lid) Tel. 06 5094 8192 door een groep dorps- enthousiaste inbreng van Tytsje Faber (lid) Tel. 06 3820 1008 de vergetelheid bewoners. En niet alleen vrijwilligers ‘t Readtsjerkje al oorspronkelijke inwoners lang geleden aan de verge- Werkgroepsleden zijn prijsgegeven” van Readtsjerk-Mûnein. Ook telheid zou zijn prijsgegeven. Albert Schaafsma, Henk Raap, Hetty Sibma (plus alle bestuursleden) nieuwkomers ging de teloor- Dankzij hun inzicht en inzet Contactpersonen ‘Platform Trynwâlderein’ (adviesorgaan) en der verspreid tussen de gang van dit sympathieke toen en de huidige, niet Dorpsbelang Oentsjerk (Albert Schaafsma) boomrijke coulissen van het godshuis aan het hart. In aflatende ondersteuning in Dorpsbelang Mûnein/Readsjerk (Uitzen de Vries) landschap dat de Trynwâl- 1992 kwamen ze bijeen om de vorm van onderhoud, Dorpsbelang Aldtsjerk (Jan Klompmaker) den kenmerkt. En de kerk een zelfstandige stichting op schoonhouden, deelname Dorpsbelang Gytsjerk (Jaap Brouwer) dan, zult u misschien zeg- te richten waarin het kerkje aan de culturele commissie, Dorpsbelang Ryptsjerk (Simon Trommel) gen? Die ligt toch zeker wel kon worden ondergebracht, draagt ‘t Readtsjerkje nu Dorpsbelang Tytsjerk (Mieke van Heeringen) in het midden? Nee, ook niet. waarna fondsen konden in belangrijke mate bij aan Dorpsbelang Wyns/Bartlehiem (Jan Bout) Een bescheiden maar worden geworven ten het succesvolle culturele Zakenclub Trynwâlden (adviserend, Tjikke Krijgsman) kostelijk juweeltje. Het behoeve van de restauratie. klimaat in de Trynwâlden in Protestantse Gemeente Trynwâlden (Griet Braaksma) kerkje ligt aan de noord- Later werd ze omgedoopt het algemeen en in Readt- Maatschappelijk Vervoer Trynwâlden (Harri Altena) zijde van de weg, op een tot ‘Stifting ta Behâld fan ‘t sjerk-Mûnein in het bijzon- Huisartsenmaatschap Trynwâlden (Tsjerk Hoekstra) zandrug uit de laatste ijs- Readtsjerkje’, op haar beurt der. www.readtsjerkje.nl Seniorenraad Tytsjerksteradiel (Nini Brink) MAART 2021 Trynwâlderein ‘De Krant’ 13 Kennen en gekend worden, (wel) zijn in Wyns-Bartlehiem Zwaaiend en groetend wan- del ik het dorp uit, en zwaai- “Leeftijd speelt in Wyns geen rol om end en groetend kom ik het dorp weer binnen. Onderweg ergens aan mee te doen of te steek ik de hand op naar ondernemen. Ook omdat het dorp klein PCOB Trynwâlden tegemoetkomende auto’s. Het sociale netwerk in Wyns en overzichtelijk is, vormt het een De ‘Protestants Christelijk e Ouderen Bond’ (PCOB) telt in de voelt als een thuis. In een “mienskip” waarin een ieder telt. “ Trynwâlden ongeveer 80 leden. Jaarlijks wordt een program- actief dorp kom je elkaar ma vol thema-middagen georganiseerd. Over WMO, erfrecht, ren, dorpelingen en buitenlui, vaak tegen en beleef je veel: Op de donderdagmorgen is ‘Alde Fryske Tsjerken, gezonde leefstijl, wereldreizen, wad- meiïnoar troch de tiid. maar ook dorpsavonden in denzee, ‘Gast op stal’ en meer. De bezoekerscommissie ‘Lief eetcafé de Winze, voetballen het een trefpunt voor dorps- & Leed’ zoekt bij Lief (huwelijksjubilea, verjaardagen ) en Leeftijd speelt in Wyns op het sportveld, zwemmen bewoners, waar bijgepraat Leed (ziekte of andere omstandigheden) persoonlijk contact geen rol om ergens aan mee in de Ee, en vooral: steun bij wordt en de gezelligheid op- met de leden (als die daar prijs op stellen). te doen of te ondernemen. lief en leed. gezocht wordt voor iedereen Aan het woord is Jan van graag. Ook omdat het dorp klein en Deze mienskip maakte ook die daar tijd, lust en gelegen- der Beek (secretaris), die Ja, de PCOB afdeling Tryn- overzichtelijk is, vormt het het dorpshuis “De Skûle” heid voor heeft. Ontmoetings- samen met Johan Ebbers, wâlden is een zelfbewuste en een “mienskip” waarin een mogelijk. Met recht een multi- punt waar ze je kennen, of Klaas de Jong, Henk Raap en gemotiveerde club. We stáán ieder telt. functioneel centrum, geschikt leren kennen: Wyns. Fokje van Harten het bestuur ergens voor en willen dat Zoals het dorpsfeest voor voor verschillende groepen, (Met dank aan van de PCOB Trynwâlden op een praktische manier jong en oud, pontschippers, vergaderingen, activiteiten en Marjan Hager-Bellis) vormt. We hebben wegens uitdragen. Ook door omzien grijs en blond, het biljart, boe- cursussen. corona telefonisch contact. naar elkaar. Per jaar houden Voor de veiligheid. Hij mist we zeven ledenvergaderin- de bijeenkomsten. gen (thema middagen) in In 2020 gooide corona Heemstra State, met onder- helaas flink wat roet in het werpen zoals in de inlei- eten. De thema-middagen ding genoemd. Daarnaast in Heemstra State konden hebben we nog standaard niet doorgaan. De commissie onze Nieuwjaarsreceptie ‘Lief en Leed’, bestaande uit (met etentje) en sluiten we de dames Pietje Feenstra, in mei/juni ook ons jaarlijkse Djoke Procee en Pietje Zuur- zomeruitje altijd met een man, kreeg het door Coro- etentje af. na extra druk. Persoonlijk Trynwâlderein is een bezoeken was niet mogelijk. interessant initiatief. Mijn Dit leidde tot veel telefonisch indruk is wel dat er brede contact. Ook de traditie om doelen worden nagestreefd, jaarlijks op de derde woens- waarbij je moet oppassen dagmiddag van de maand niet te veel hooi op je vork een themamiddag te orga- te nemen. Ervaringen uit- niseren, kon vorig jaar door wisselen blijft erg belangrijk. Corona niet doorgaan. Verbinden van wat er al is. Het ledental van PCOB Mensen willen een duidelijk Trynwâlden daalt de laatste programma waar ze zich jaren door veroudering van in in herkennen. Door goed de leden. Jonge mensen te communiceren, transpa- (net met pensioen of met rant te zijn en een duidelijke prépensioen) zijn daarom positie in te nemen kan het van harte welkom. Zodra we nodige vertrouwen worden weer met onze PCOB bijeen- opgebouwd. komsten starten kunnen ze De landelijke website van de vrijblijvend een kijkje komen PCOB is te vinden op nemen. We ontvangen ze www.pcob.nl Dorpshuis ‘De Skûle’ in Wyns (foto: Jan Bout) De huisarts: ‘sociaal netwerk’ is belangrijk Begin dit jaar, midden in de die vroeger bestond: één den moeten dan snel moeilij- verbouwing, een interview praktische aanpakker, van ke keuzes worden gemaakt. met Tsjerk Hoekstra, één van vele markten thuis die tijde- We zien dat wel bij mensen de huisartsen binnen huis- lijk ‘wat touwtjes in handen met dementie of vergelijk- artsenmaatschap Trynwâl- neemt’. Tegenwoordig is dat bare situaties. Als dan een den. We vroegen hem hoe anders georganiseerd. De ‘beschermde woonplek met vanuit de huisartsenpraktijk bureaucratie is toegenomen zorg nodig is’ zijn er grote naar ‘Zorg voor elkaar’ wordt en goede afstemming kost verschillen in hoe dat loopt. gekeken. Een samenvatting. veel tijd. Ontstaat er door ‘de dwang Er zijn situaties dat ook 4 der omstandigheden’ een Vanuit de huisartsenprak- of 5 keer thuiszorg per dag crisissituatie waarin ook nog tijk merken we vrij regelma- onvoldoende is. Dan hebben verhuist moet worden of tig dat mensen steun kunnen mensen meer hulp nodig. gebeurd dit binnen het kader gebruiken. Niet iedereen Waar die hulp niet voorhan- van een goed voorbereidde beschikt over een sterk soci- den is ontstaat druk op de ‘overgang’? Als je dat tevoren aal netwerk. Op dit moment situatie. Professionele zorg zo goed mogelijk wilt rege- hebben we bijvoorbeeld alleen is niet voldoende. len vraagt dat om mensen te maken met een situatie Waar vrijwillige hulp (vriend, die bereid zijn tijdig hulp te Huisartsenpraktijk Trynwâlden: medicatie ‘uit de muur’ (foto: redactie) waarin het erg moeilijk is om partner, naaste) onvoldoende accepteren. Mensen die zich niet afhankelijk worden van het gaat is het wenselijk dat er voor te zorgen dat er, tot voorhanden is zien we eer- praktisch voorbereiden op anderen. In die context is een in een vroeg stadium steun aan het overlijden van een der crisissituaties ontstaan. moeilijke situaties. crisis de oplossing voor een wordt gezocht. Een initiatief patiënt, voldoende ‘gewaakt’ Dan is het soms wachten tot We merken dat mensen onhoudbare situatie: “Ik kan als Trynwâlderein kan daar kan worden. We komen ook het min of meer uit de hand het belangrijk vinden dat ze niet meer, nu moet ik dus wel wellicht aan bijdragen. Nog- gezinssituaties tegen die we loopt en de omstandigheden zolang mogelijk ‘zichzelf kun- geholpen worden”. maals: niet iedereen beschikt graag een vorm van gezins- tot ingrijpen dwingen. Onder nen redden’. Dat wordt ook Vanuit het perspectief over een goed sociaal net- hulp zouden gunnen zoals dwang van die omstandighe- gestimuleerd. Mensen willen van de patiënten om wie werk. 14 Trynwâlderein ‘De Krant’ MAART 2021 RIKA, ZORGCOACH VAN TIRZA De Trynwâldster zorgcoöperatie Tirza wijst mensen de weg tig werk. niet gehinderd door potjes of die langdurig zorg nodig hebben. Er wordt geprobeerd om Het is lastig dat zorg en wel- specialisatie, zoveel mogelijk hen zo lang mogelijk goed verzorgd thuis te laten wonen. zijn uit zoveel verschillende zorgtaken zelfstandig kan Of, als dat niet meer kan, in ieder geval in hun eigen omge- potjes wordt betaald. Com- uitvoeren. ving. Rika de Jong, zorgcoach van Tirza, speelt hierin een plexe zorgvragen worden Ja, het is complex. Maar centrale rol. Ze vertelt ons over haar werk. beantwoordt met een waaier inmiddels ben ik goed op de In 2003 startte Rika verbonden. Tirza heeft ge- aan zorgtaken die elk uit en hoogte van bedrijfsvoering met een eigen bedrijf. Als regeld dat die advieskosten ander potje worden betaald. in zorgorganisaties en weet geriatrieverpleegkundi- door de gemeente Tytsjerk- Dat leidt sosm tot (te) veel financieel van de hoed en ge wilde ze aan de slag steradiel worden vergoed. verschillende zorgaanbie- de rand. Ook als het gaat om met ouderen die met hun Als mensen mij na advise- ders die de zorg uitvoeren. bijkomende kosten zoals de persoonsgebonden budget ring vragen om blijvend te Dan krijgt iemand voor aller- bijdrage aan franchisegevers (PGB) zorg bij haar konden ondersteunen dan kunnen lei verschillende zorgtaken of de kosten van huisvesting. inkopen. Dat begin viel niet mijn kosten uit het PGB ook verschillende zorgver- Op basis van die kennis mee. Geen oudere meldde worden vergoed. leners over de vloer. Ver word ik ingeschakeld bij zich aan. Nu neemt vraag Met een PGB kan soms doorgevoerd specialisatie en bedrijfscontroles binnen zor- naar (intensieve) zorg door niet alle nodige zorg wor- het bestaan van al die potjes gorganisaties. Om te kijken of ouderen sterk toe. Demen- den betaald. Zo kan er leidt tot veel bureaucratie zorggeld goed wordt be- tie speelt een hoofdrol. maximaal 7 uur per dag en flink wat autootjes op de steed. Of Trynwâlderein van Samen met degene die zorg kan professionele zorg weg. Vooral als het gaat om mijn expertise gebruik kan nodig heeft, of diens verte- aan huis worden verleend. intensieve zorg waarbij niet maken? Jazeker. Ik heb een genwoordiger, kijk ik welke Vaak is er meer inzet nodig genezing maar welzijn cen- helder uurtarief. GROENKERK zorg ingekocht kan worden. om thuis te kunnen blijven traal staat is zou die drukte (zie ook: Ik maak mensen wegwijs in wonen. Vaak kan via WMO vermeden moeten worden. www.tirzatrynwalden.nl) TRYNWÂLDEN- de mogelijkheden die het aanvullende steun wor- Dan helpt het als 1 persoon, PGB biedt. De PGB-houder den ingezet. In complexe BREED? moet het als zorginkoper zorgsituaties is samenwer- eens worden met zorgaan- bieders. Scherp inkopen. Trynwâldsters Zorgen dat het budget goed wordt besteed. Dat je waar kunnen voor krijgt voor je geld. Als je voor het eerst met PGB-advies via een PGB krijgt te maken komt er flink wat op je af. 06 2919 2860 Het kostte mij 3 jaar om in die wereld thuis te raken. contact met Rika Nu voel ik me er als een vis opnemen in het water en heb in- middels een flink netwerk king met buren, familie en van zorgaanbieders opge- vrienden noodzakelijk. Dan Groenkerk streeft er bouwd. Zorgaanbieders bestaat mijn werk in het naar Oentsjerk in betere (organisaties of ZZP’ers) zoeken naar zoveel moge- staat door te geven aan waar PGB-houders uit lijk ‘hulpbronnen’ die inge- komende generaties met kunnen kiezen. Zij hebben zet kunnen worden. Zowel als motto: mondiaal denk- de regie. Zij bepalen waar professionals, vrijwilligers en, lokaal doen. en voor hoeveel er wordt als mantelzorgers. Je hebt Doelen: alle energie ingekocht. Ik geef advies en het sociale netwerk hard duurzaam opwekken, ondersteun. Aan dat advies nodig. Het vinden en op lokaal een groot deel van zijn voor inwoners van de elkaar afstemmen van als het benodigde voedsel Trynwâlden geen kosten die mensen vind ik prach- Zorgcoach Rika de Jong (foto uit eigen collectie Rika) produceren, afvalstromen minimaliseren, een ge- zonde woon- en werkom- geving voor iedereen, zorg voor elkaar en duurzaam vervoer. GEBIEDSTEAM: RUGGESTEUN Huidige acties: Ener- Het gebiedsteam van Het gebiedsteam speelt bij samenredzaamheid is Contact maken (en hou- giecoöperatie Trynergie Tytsjerksteradiel is er voor het vorm geven aan deze nadelig voor mensen die den) met deze inwoners is voor duurzame energie alle inwoners die bij het basisgedachte een belang- minder zelfredzaam zijn voor de gemeenschap een voor Trynwâlden en oplossen van hun problemen rijke rol. en/of niet over een steu- belangrijke sociale opgave. omgeving, zwerfvuilactie een steuntje in de rug kun- Margaret Reekers, soci- nend sociaal netwerk Dat kan een gebiedsteam met scholen, bijenweide nen gebruiken. Jong en oud aal werker gebiedsteam, beschikken. Zij lopen het niet alleen. Dat lukt alleen in bij het winkelcentrum en kan er terecht met vragen licht deze rol toe. Wie zich gevaar om met hun proble- nauwe samenwerking met in enkele straten, elek- over werk, inkomen, zorg, bij het gebiedsteam meldt men tussen wal en schip te de inwoners. trische deelauto Tûk is een opvoeding en dagbesteding. gaat samen met een sociaal raken. Daarom wil het ge- Contactinformatie gebieds- bijdrage aan duurzaam Het is ook de plek om een werker op zoek naar de biedsteam laagdrempelig team: 0511 460767. Of via vervoer, zorgcoöperatie WMO-voorziening aan te mogelijkheden die er zijn zijn. Zodat iedere inwoner het contactformulier op de Tirza behartigt een deel vragen. om je probleem op te lossen. zijn vraag durft te stellen. website van de gemeente. van de zorgdoelen en ook Waar tot voor kort sprake Wat is er gebeurd waardoor Trynwâlderein past daar was van dorpenteam, jeugd- er hulp nodig is? Wat is er al in. team en participatieteam is aan hulp geweest? Waarom Verbinding: Een tien- er sinds 2019 één plek waar hielp dat niet (of wel)? Is er tal Oentsjerkers zet zich inwoners terecht kunnen: steun door buren, vrienden in voor Groenkerk. Met het gebiedsteam. Het ge- familie? Zijn er voorzie- een aantal enthousiaste biedsteam wordt betaald ningen in de buurt? Is het inwoners uit buurdorpen door de gemeente. Om die mogelijk om zelf een voor- verkennen we sinds vorig ondersteuning betaalbaar te ziening te kopen? Kom je in jaar de mogelijkheden om houden wordt aan burgers aanmerking voor financiële Trynwâldenbreed aan de gevraagd meer verantwoor- steun of een WMO-voorzie- doelen te gaan werken. delijkheid voor elkaars ning? Moet specialistische Verbinding en elkaar kun- welzijn te nemen. Zelf- en hulp worden ingeschakeld? nen vinden als vrijwilligers samenredzaamheid wordt Wanneer er meerder pro- is van groot belang. Een gestimuleerd. Het beleid blemen zijn, kan de sociaal cross-over met Trynwâlde- vanuit de overheid is dat werker de contactpersoon rein heeft naar verwach- pas gebruik wordt gemaakt zijn tussen verschillende ting dan ook grote van dure voorzieningen als instanties, en/of netwerk. meerwaarde. de minder kostende moge- Goede afstemming van hulp lijkheden goed zijn benut. is erg belangrijk. De nadruk op zelf- en MAART 2021 Trynwâlderein ‘De Krant’ 15 HET NIEUWE NOFLIK WENJE Irene van Dellen is sinds mei 2020 zorgondernemer van Fidesta Noflik Wenje. Ze wordt geinterviewd terwijl de ver- bouw in volle gang is. Noflik Wenje wordt uitgebreid. Drie ap- partementen worden geschikt gemaakt voor echtparen. Het nieuwe Noflik Wenje biedt plaats aan 14 mensen die 24-uurs zorg nodig hebben. Een verandering t.o.v. het ‘oude’ Noflik Wenje waar alleen mensen met dementie werden verzorgd. De zorg kan worden betaald uit een door het zorgkantoor verstrekt persoonsgebonden budget (PGB). Voor het apparte- ment worden huur en servicekosten in rekening gebracht. Noflik Wenje werkt graag nieuwe bewoners komen. met vrijwilligers. Niet al- Familie heeft dan al vaak leen omdat dat leuk is maar een lange geschiedenis van ook omdat het zonder vrij- mantelzorg achter de rug willigers niet meer kan. Na- en loopt soms ‘op de laatste dat professionele welzijns- benen’. Noflik Wenje kan werkers begin deze eeuw ook worden gebruikt voor werden wegbezuinigd is respijtzorg en kan voorzien vrijwilligerswerk (incl. in een tijdelijk logeerbed. mantelzorg en familieparti- Daarvoor is nog wel erken- cipatie) belangrijker gewor- ning als ‘Eerste Lijns Ver- den. Door de bezuinigingen blijf’ nodig. Ook de plannen is helaas flink wat deskun- voor dagbesteding zijn in digheid op het gebied van een vergevorderd stadium. welzijn verdwenen. Irene Hier zal de ‘professionele streeft naar eerherstel van welzijnswerker’ weer zijn welzijnsactiviteiten bin- intrede doen. nen de zorgverlening. ‘Het Irene vindt de toenemen- ontstane gat kan niet door de vraag naar intensieve professionele zorgverle- zorg, in combinatie met Detail uit foto ‘Centrum Oentsjerk omstreeks 1935’ (uit archief van Stichting CET) ners worden opgevuld’. Dat een toenemend gebrek vrijwilligers betaald werk aan professionals op het verdringen is volgens Irene gebied van Zorg & Welzijn, een achterhaalde discus- een zorgelijke ontwikkeling. Stichting Cultureel sie: die verdringing heeft Hoewel cliënten van elders al plaats gevonden en gaat welkom zijn zou zij graag Erfgoed Trynwâlden “laat je het verleden herbeleven” Het verleden is gisteren! willigers naar Heemstra State van zijn ouders, grootouders Niemand kon zich begin om het archief op orde te of buren in terugvinden. Een 2020 voorstellen dat ons brengen, om oude en nieuw aantal historieliefhebbers land door het om zich heen ingebrachte foto’s of tekenin- wist de collectie bij elkaar grijpende COVID-19 virus in gen te rubriceren en te re- te houden en slaagde erin een pandemie verzeild zou gistreren, of om uit te zoeken in Heemstra State een ver- raken. Het land stond op z’n welke gebouwen en welke trouwd onderkomen te vin- kop. De ongekend strenge mensen erop staan, kranten den. Om het archiefbeheer maatregelen die de overheid en tijdschriften te controleren verder te professionaliseren direct daarna moest nemen op berichten over de Tryn- werd een stichting opgericht om oud en jong te bescher- wâlden, deze uit te knippen waardoor ze een beroep kon men, ontlokte menigeen de en op te bergen in de knip- doen op o.a. subsidies en verlangende uitroep om selmappen. Ook wordt de donaties. terug te keren naar normaal. kwaliteit beoordeeld: is deze Help mee. Van harte Maar wat is normaal? of gene foto geschikt om te welkom! ‘We zijn een pure Fidesta Noflik Wenje december 2020 (foto: redactie) De geschiedenis staat digitaliseren? Op die manier vrijwilligersorganisatie. We Normaal gesproken kunnen we namelijk veel nog steeds door. Welzijns- zien dat Noflik Wenje een even stil. hebben in elk dorp in de professionals verdwijnen was ik op woensdagmorgen meer documenten kwijt en Trynwâlden een aanspreek- lokale voorziening wordt, tussen 09.00 en 11.30 uur ligt hun bestaan toekomstvei- punt waar men interessante uit de samenleving. Het ingebed in de Trynwâldster naar Heemstra State gegaan, lig vast in de hiervoor speci- vinden van vrijwilligers samenleving. Uit onderzoek spulletjes kwijt kan. In Heem- valt niet mee. voor een bezoek aan de aal ingerichte kast. Nu wer- stra State kunnen we ook blijkt dat er in de Trynwâl- Stichting Cultureel Erfgoed ken we zo goed en kwaad als vragen beantwoorden en Dat mensen gebruik den, waar een kwart van Trynwâlden, waar de vrij- dat gaat thuis. Toch zal ook maken van ‘Noflik Wenje’ is de 8000 inwoners 65-plus kopieën van foto’s en docu- niet altijd een kwestie van willigers me waarschijnlijk de COVID-pandemie in ons menten maken. Aangezien is, ruimte ontstaat voor precies konden vertellen of archief belanden, waardoor we zelf ook nog regelmatig ‘vrije wil’. Wie afhankelijk meer aanbod op het gebied de Mexicaanse en Spaanse toekomstige inwoners van de wordt van zorg ervaart van intensieve 24-uurs met vragen zitten roepen we soms de dwang der om- Griep ook voelbaar waren Trynwâlden het allemaal nog graag de hulp in van (oud) zorg. ‘In de Trynwâlden geweest in de Trynwâlden. eens kunnen nalezen.’ inwoners, om te helpen met standigheden. Dat is, voor zijn veel zorgondernemers Er zou ongetwijfeld iets over zowel cliënten als hun naas- werkzaam en is veel kennis Petje af voor Jappie van namen van personen en op schrift staan. Maar de Huizen. De historie van de locaties. Aangezien onze ten, vaak lastig. Dat de druk over Zorg & Welzijn aanwe- deuren van het archief en Stichting Cultureel Erfgoed op mantelzorgers hoog is zig. Dit maakt het kansrijk geschiedenis voortdurend merkt Irene vooral als er de bibliotheekruimte waren Trynwâlden begint in 1997. in ontwikkeling is, houden dat er in de Trynwâlden gesloten en bleven gesloten. Aanleiding was de erfenis we ons graag aanbevolen creatieve oplossingen Niks normaal. van Jappie van Huizen uit voor nieuw materiaal. Foto’s, Welzijns- worden gevonden voor de Mûnein: een unieke verza- te verwachten krapte aan Maar thuis gaat het werk tekeningen, verslagen, gidsen, professionals gewoon door. Jan van der meling ansichtkaarten en kaarten, tijdschriften, notu- voorzieningen’. Zwaag, voorzitter van de knipsels over de Trynwâlden. lenboeken, boelgoedboekjes, verdwijnen uit de Noot: dit interview werd ge- stichting, moet tot zijn spijt Hierin was zo duidelijk de ge- kerkfoto’s… Gooi ze niet weg, samenleving. Het houden in december 2020. vaststellen dat ook zij getrof- schiedenis, de ontwikkeling maar geef ze ons. De Stichting vinden van Begin dit jaar kreeg Noflik fen zijn door de maatregelen. van de Trynwâlden zichtbaar Cultureel Erfgoed Trynwâl- Wenje een andere zorgon- ‘Normaal gesproken komen – vrijwel elke inwoner van de den laat anderen graag het vrijwilligers valt dernemer waarmee we er elke woensdagmorgen Trynwâlden kon er wel iets verleden herbeleven! graag in onze volgende krant enkele bestuursleden en vrij- van zijn eigen leven of dat niet mee. kennis maken. www.erfgoedtrynwâlden.nl MAART 2021 Trynwâlderein ‘De Krant’ 16 Park ‘Vijversburg’ is voor ons allemaal! Doet u met ons mee? Vindt u ook dat ouderen tot het laatst in de Trynwâlden moeten kunnen blijven wonen? Tussen vrienden en familie? Doe dan met ons mee. Wij willen alle ouderen die dit doel ondersteunen met elkaar verbinden. Zodat we hier samen aan kun- nen werken. Onder de noemer ‘Zorg voor elkaar’ zetten we een ‘ouderen-voor-ouderen’ netwerk op. Een netwerk dat ouderen verbindt. Ouderen die binnen allerlei initiatieven tijd, kennis en ervaring aan ‘Zorg voor elkaar’ besteden. Onze focus ligt op ouderen maar jongeren en ‘toekomstige ouderen’ zijn ook van harte welkom. Als u mee wilt doen vul dan a.u.b. dit formulier in (als u ons uw contactgegevens eerder doorgaf dan hoeft u dat niet nogeens te doen).

Online aanmelden? Hek Park Vijversburg Tytsjerk (foto: redactie) Zie: www.trynwalderein.nl/ik-doe-mee Eerst een kort stukje ge- toegeschreven aan de be- hoge, donkere beplanting schiedenis. Wie met zijn rug faamde tuinarchitect Rood- naar licht en water, van naar de oude smeedijzeren baard, met een groot aantal buitenwereld naar binnen- toegangspoort van ‘Vijvers- romantische vijverpartijen, wereld. Dwaalster is het burg’ gekeerd staat, kijkt slingerpaden, veel rustie- breinkind van Lola Lands- Ja, ik doe mee! vooruit naar een boeiend ke tuingebouwtjes en een cape Architects, de Delt- stuk geschiedenis. In 1528 Oranjerie. Aan de andere zij- avormgroep en Piet Oudolf; Mijn beschikbaarheid al laat stadhouder Georg de van de zwarte weg kwam het is een combinatie van Schenk van Toutenburg op een zogenaamde overtuin. een ontspannend sterren- Ik ben als vrijwillige hulpvrager of hulpbieder regel- de plek van het huidige Huis Was lustoord ‘Vijversburg’ bos gevormd door vier matig actief op het gebied ouderenwelzijn. met de Twintig Kamertjes eerst een pure privé-aange- meter hoge heggen en een Ik ben als vrijwillige hulpvrager of hulpbieder af en een buitenplaats bouwen. legenheid, in eigendom van spannend doolhof. Frijlân is toe actiefop het gebied van ouderenwelzijn. Hij laat bovendien een weg de Stichting werd het ook voor de kinderen. Tussen Ik heb (nog) geen tijd beschikbaar aanleggen van Leeuwarden opengesteld voor bezoe- de wilgen ligt een uitdagend (ik meld mij aan als sympathisant) naar Slot Toutenburg, al snel kers; eerst tegen een kleine waterlabyrint met vlotten, Ik heb af en toe een beetje tijd beschikbaar (min- omgedoopt in swartewei, vergoeding, later gratis. Op voor kinderen met zwemdi- der dan 4 uur per maand). zwarte weg. In 1720 laat dit moment wordt voor dit ploma. Het is ook het land Ik ben regelmatig beschikbaar lakenkoopman Pieter van inmiddels internationaal van de vijf vruchtdragende, (4 uur of meer per maand). der Geest een boerderij met befaamde park opnieuw kleur- en geurrijke bloemen- de naam ‘Vijversburg’ na, een kleine dagtoegangsprijs heuvels, ontworpen door Ik wil deelnemen als op de plaats van de huidi- gevraagd. Piet Oudolf. Als Sympathisant ge villa, en het nog steeds Kwaliteitsbewaking, Het Glazen Paviljoen – (zonder verder actief te zijn) bestaande stenen tuinhuis. verbetering en vernieuwing. internationaal vermaard. Als Ynsetter In 1808 wordt dit gekocht In handen van de Stichting Verspreid over ‘Vijvers- (eenvoudige steun ontvangen en/of verlenen) door de Leeuwarder koop- werd ‘Vijversburg’ – ook burg’ bevinden zich tal van Als Ferbiner man Age Binses Looxman III. wel bekend onder de naam ruimtelijke kunstwerken van (inwoners en initiatieven met elkaar verbinden) Zijn enige dochter Baudina Bos van Ypeij – geregeld bekende nationale en inter- Als Vakkracht trouwde met de arts Nico- voorzien van nieuwe of ver- nationale kunstenaars. Maar (ik bied kennis en ervaring aan op het gebied van laas Ypeij. Hun enige zoon, nieuwde bezienswaardighe- topattractie is ongetwijfeld communicatie/organisatie) Age Looxma Ypeij, geboren den, zoals de Cactuskas en het Glazen Paviljoen van in 1833, overlijdt kinderloos de volière. Geruime tijd was de Japanse architect Junya Mijn gegevens: in 1892. ‘Vijversburg’ wordt ook een toezichthouder aan- Ishigami en de Nederlandse bij testament nagelaten aan gesteld. Tot 2014 stond bij architect Marieke Kums. Naam: de Stichting van Weldadig- de oude toegang als herin- Uit binnen- en buitenland heid ‘Op Toutenburg’. Een nering nog een soort wacht- komen bezoekers en vakge- Postcode en huisnummer: van de voorwaarden is dat hokje, dat tot 1976 ook dienst noten hiervoor naar ‘Vijvers- op de plek van de oude bui- deed voor de kaartverkoop. burg’. Telefooon: tenplaats van de stadhouder Daarna was de toegang Er is altijd werk voor groe- een huis moet komen voor gratis. Bezoekers kwamen ne vrijwilligersvingers. Het E-mail: armlastigen uit Tytsjerk, van heinde en verre, tot op onderhouden van ‘Vijvers- Met het inleveren van dit formulier stem ik er in toe dat mijn Ryptsjerk en Hurdegaryp. de dag van vandaag. burg’ is een prachtige maar gegevens aan de deelnemersadministratie worden toegevoegd. En dat is waar je naar kijkt. De stap in de toekomst. arbeidsintensieve taak. Mijn gegevens mogen niet aan derden worden verstrekt en De Looxma’s – de ziel Rond 2000 ontstonden er Het dagelijkse onderhoud worden op mijn verzoek binnen 7 werkdagen gewist. van ‘Vijversburg’. Nicolaas plannen om ‘Vijversburg berust bij twee professionele Ypeij was vanaf 1847 nauw ’ de ‘remake’ te geven die parkhoveniers. Daarnaast Uitknippen en als volgt inleveren a.u.b. betrokken bij de landontgin- paste bij de status van het voeren cliënten van de In de brievenbus ning in Noardburgum-Bur- populaire park. Er kwamen Noorderbrug in hun tijd Aldtsjerk: Van Sminialeane 88 (Tytsje Faber) gumerheide. Hij besloot op aan de westkant drie bijzon- en tempo deelwerkzaam- Gytsjerk: De Tille 5 (Dick Provoost)) de landerijen rondom de dere parken bij: Ooievaar- heden uit. Voor het meer Mûnein/Readtsjerk: Dokter Kijlstraweg 107 (Uitzen de Vries) boerderij een lustoord aan snest, Dwaalster en Frijlân. grootschalig, seizoenmatig Oentsjerk: Rengersweg 92 (Niek Hagoort) Ryptsjerk: Nieuwlandsweg 2 (Henk Raap) te leggen en de boerderij te Ooievaarsnest herinnert aan onderhoud kan worden ge- Tytsjerk: Buorren 27 (Mieke van Heeringen) vervangen door een luxe het ooievaarsnest dat sinds rekend op de medewerking Wyns/Bartlehiem: Bartlehiem 13a (Jan Bout) buitenverblijf. De boerde- mensenheugenis staat op van Caparis en De Vertak- Per post rij werd afgebroken en in grens van het historische king. Maar ook vrijwilligers Trynwâlderein, Rengersweg 88, 9062EH Oentsjerk 1844 legde zoon Age de park en het voormalige zijn van harte welkom. Er is eerste steen van het huidi- weiland. Hier heeft de Duitse altijd dankbaar werk voor ge ‘Vijversburg’. Het park kunstenaar Tobias Rehber- groene vingers! werd ontworpen in de toen ger een ontdekkingstuin populaire landschapsstijl, gebouwd. Je gaat er van www.vijversburg.nl