Decreto Provisional POR 9,95 EUROS a Norma Que Reduce O Galego No Ensino Podería

48 contra e portada 2.qxd 29/12/09 22:50 Página 3

MAG Az INE. COGOMELOS: O PRATO QUE SE DÁ NOS BOSQUES. 32-33. 2 EUROS ECONOMÍA. SENTENZA EÓLICA DO TRIBUNAL SUPERIOR CONTRA A XUNTA. 17. (CON LIBRO 4,90) BULE BULE. PÓSTER INFANTIL DA SELECCIÓN. 24-25. 31.DECEMBRO.09

Periódico semanal Fundado en 1907 Nº1.388 anosaterra

CANTIGAS DE NADAL, UN PRECIOSO DISCO DE NADAL EN GALEGO CHEO DA SENSIBILIDADE DA NOSA TERRA Decreto provisional POR 9,95 EUROS A norma que reduce o galego no ensino podería

estar en vigor entre dous e tres cursos CON ESTE NÚMERO Á VENDA

Feixóo recoñece que o proceso electoral de 2013 pode mudar as tornas

O sector galeguista do PP non se sente cómodo coa presión de Madrid, exercida, pensan, por dirixentes que descoñecen a situación lingüística de Galicia e que usan este tema para facer propaganda nas súas comunidades

TERRA DE TRIVES, DERRADEIRO

LIBRO DAS COMARCAS DE GALIZA CON ESTE NÚMERO Á VENDA 2-3 galiza.qxd 30/12/09 12:01 Página 2

ANOSATERRA GALIZA. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

PROMOCIÓNS CULTURAIS GALEGAS S.A.Presidente:Miguel Barros Puente. Vicepresidente e conselleiro delegado:Afonso Eiré. Vicepresidente económico:Ramón Barral. Vo- gais:Xosé Fernández Puga, Xosé María Fonseca Moretón, Xavier Rey, Ana Miranda, Ceferino Díaz, Fernando Filgueira, Victorino Núñez e Bieito Alonso. Secretario:Federico Cañas. Director: Manuel Veiga. Subdirector: Xan Carballa. Coordenador Diario Dixital: César Lorenzo Gil. Redactores:Horácio Vixande, Mar Barros, Manuel Xestoso, Manuel Vilas, María• Obelleiro, Lara Rozados, Eva Estévez, Xurxo González, Charina Giráldez, Antonio Cendán, Paco Vila Barros (fotografía), Xosé Bocixa (tv). Maquetación e preimpresión:Xoselo Taboa- da. Fotografía:Axencia Galega de Noticias, Reuters. Xefe de publicidade: Carlos Martínez ([email protected]) Redacción: Rúa do Príncipe 24, 1º - 36202 Vigo. Teléfo- no 986 222 405. Fax 986 223 101. Correo electrónico: [email protected]. Administración: Rúa do Príncipe 22, baixo - 36202• Vigo. Teléfono 986 433 830. Subscricións: subscrip- [email protected] Imprime:Norprint. Depósito Legal:C-963-1977. ISSN:0213-3105. 2. A LINGUA NO ENSINO sumario Un Decreto do galego GALIZA. ¬ENSINO para dous anos?

O novo borrador introduce o trilingüismo mais a súa aplicación pode xerar conflitos nos colexios

H.V. vo decreto tampouco conta con Segundo o Goberno da Xunta, facilidades debido a que a maio- Bieito Lobeira (BNG): trilingüismo e non elección de ría dos estudantes é incapaz de ‘O PP non nos presentou nada idioma por parte dos pais son empregar esa lingua como ins- para negociar sobre as dúas características senllei- trumento na educación –Edu- o Decreto do galego, ras do borrador do novo De- cación para a cidadanía deixou ao contrario do que sucedera creto do galego no ensino, que de impartirse nesa lingua en Va- na pasada lexislatura’ >5 substituirá ao 124/07. Tras no- lencia por inviábel. Todos os ex- ve meses, coñécese un texto pertos coinciden en sinalar que ECONOMÍA. que terá unha vixencia de dous para aprender en inglés non ¬CAIXAS cursos se a súa aplicación non abondaría coa inmersión lin- O PSOE desmárcase da nova implica novas polémicas debi- güística, senón que habería que lei e Madrid ameaza coa do ás súas deficiencias. dar un paso máis: a submersión. ‘inconstitucionalidade’ >16 Sen suficiente profesorado Se noutras sociedades o coñe- con preparación nunha terceira cemento da lingua estranxeira é DEPORTES. lingua, delegando nos centros superior débese a que hai outros ¬BALANCE DO ANO de ensino a aplicación e cun es- mecanismos para a súa promo- Alberte Núñez Feixóo apurou o prazo para cumprir o compromiso electoral respec- Éxito dos deportistas galegos quema baseado nun difícil equi- ción, como a inexistencia de pe- to ao decreto do galego. PEPE FERRÍN / A.G.N. no 2009 >18-19 librio entre tres idiomas, o novo lículas dobradas. Decreto de galego podería nau- Debido ás deficiencias do que galego e castelán se reparti- ninguén: nin aos que preten- CULTURA. fragar antes de concluír os dous alumnado no coñecemento do sen as restantes horas lectivas e den que se cumpra a obriga ¬MÚSICA cursos nos que estará vixente até inglés –mesmo se se introduce algunha das materias troncais que marca o Estatuto de pro- Discos diversos, que remate a lexislatura. desde a Educación infantil–, es- debería impartise na lingua promover activamente a lingua para ouvir en 2010 >31 O novo texto co que traballa a te idioma tería que ser vehicular pia de Galiza. propia do país e en consecuen- Consellaría de Educación intro- unicamente nas materias Tanto se existe profesorado cia compensar co sistema edu- ¬ENTREVISTA duce o inglés como terceiro maría. En caso contrario, os es- formado para impartir mate- cativo a súa situación de des- idioma no sistema educativo tudantes serían vítimas dun rias en inglés, como se non o vantaxe, nin aos que desexan non universitario e establece atraso na súa formación. A apli- hai, a aplicación do novo De- relegar o galego a unha situa- que os centros deberán impartir cación do novo decreto levaría a creto suporá non contentar a ción de subordinación. >>> un terzo das materias en cada lingua, pero dunha forma flexí- bel que en realidade constitúe unha dificultade engadida. Co- Deberán pronunciarse a Mesa Sectorial, mo límite máximo, nin galego nin castelán poderán supor a o Consello Escolar e o Consello Consultivo metade das horas lectivas, de modo que nos centros nos que Tras a elaboración do borra- de trámites antes de que o sultivo, que tampouco é vin- Diego Ameixeiras, escritor: non se poida impartir parte da dor do novo Decreto do gale- aprobe o Consello da Xunta. culante e que ten un carácter cando Ourense se transforma docencia en inglés, tanto galego go no ensino, con indepen- A Xunta debe presentar o exclusivamente xurídico. Só en Oregón >27 como castelán terán un reparto dencia de que o Goberno de texto ante a Mesa Sectorial do despois de realizar estas con- paritario, o que podería relegar o Núñez Feixóo decida escoitar Ensino, consultar o Consello sultas, facelo por esta orde e galego ás materias maría. a opinións dos grupos parla- Escolar de Galicia, que debe introducir as corresponden- Nos centros nos que exista mentarios –descártase que emitir un informe preceptivo tes correccións, a Xunta po- profesorado preparado para trate de consensualo–, o texto pero non vinculante, e escoi- derá aprobar o novo Decreto 1.388 impartir algunha materia en in- deberá pasar por unha serie tar o ditame do Consello Con- nun Consello de Goberno.G 31 DE DECEMBRO DO 2009 glés, o sistema que ampara o no- 2-3 galiza.qxd 30/12/09 12:01 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 GALIZA.3.

’’ editorial O DOBRE FONDO

PEPE CARREIRO icía Noam Chomsky D que se a maioría dos medios de comunicación lle lanzan un debate masivo á sociedade é un sinal claro de que ese debate non é impor- Concentración de Queremos Galego no Obradoiro tante. A este respecto, algunhas persoas teñen posto xa Coincidindo coa celebración de manifesto a contradición do último consello da Xunta que se dá na hostalaría, en do ano 2009, a organización cuxo espazo non se pode fu- Queremos Galego convocou mar, pero si consumir alcol para a tarde do 30 de decem- de alta graduación que, nal- bro na Praza do Obradoiro un- gúns casos, produce adición ha concentración de protesta. grave, destrución de familias, “A falta de coñecermos os conflitividade social e gastos contidos concretos, sábese xa para a sanidade pública. que a nova norma vai supor un Con todo, a esta aprecia- retroceso na presenza real da ción de Chomsky habería nosa lingua no día a día das au- que engadirlle un matiz: moi- las en todas as etapas do siste- tos debates, sen deixar de ser ma non universitario. Todo reais, ocultan un dobre fon- proceso normalizador da lin- do, como o das caixas que gua propia debe ser algo pro- usan os magos. Estes días lia- gresivo, polo que calquera me- mos a noticia de que dos 15 dida involutiva vai supor un da- millóns de unidades de Ta- no irreversíbel para o galego no miflu que a sanidade pública noso sistema educativo”, indi- española adquiriu para com- cou Queremos Galego na con- bater a gripe A, só 6.000 foron vocatoria da mobilización.G PACO VILABARROS utilizados. A diferenza é de tal magnitude que ben merece unha explicación, explica- >>> PROCESO DE XESTACIÓN. O bo- ción que non obstante nin- rrador do novo Decreto do gale- O PP estatal pretende reforzar máis o castelán guén deu, nin os grupos pri- go no ensino é consecuencia do vados que estenderon a alar- proceso que o xestou, mesmo No marco das negociacións básico. Segundo os populares, castelá en toda España e en toma sobre a gripe a través dos desde antes das eleccións auto- para alcanzar un pacto no sec- o castelán “é a lingua común das as etapas educativas”. A medios de comunicación, nómicas do 1 de marzo de 2009. tor educativo, o PP formulou- dos españois e a lingua oficial proposta choca coa blindaxe probabelmente facendo uso O desexo do presidente da Xun- lle ao Goberno central a nece- do Estado. Debe, en conse- das competencias en materia de campañas que confunden ta de casar os compromisos sidade de que o ensino do cas- cuencia, establecerse por lei a de ensino e lingua que posúen intencionadamente os espa- electorais coa legalidade vixen- telán constitúa un elemento garantía do ensino en lingua as nacionalidades históricas.G zos publicitarios cos infor- te impulsou un texto deseñado mativos, nin o goberno que, para atinxir a cuadratura do cír- con algunha rémora, final- culo. No camiño, incumpriu a Delegando nos centros a fa- mo garante do exercicio de de- a pataca quente de aplicar un mente aceptou adquirir –a promesa de derrogar o Decreto cultade de elixir a forma de apli- reitos dos pais. Mais, alén de pa- texto de difícil encaixe na reali- saber por que motivo– eses 124/07 en cen días após a vitoria cación do Decreto e a atribución sar por alto os dereitos indivi- dade educativa galega. Con este quince millóns de unidades e realizou unha criticada enqui- de materias a cada lingua, a duais que enarborou durante a panorama, non existen garantí- que pagamos todos. sa entre os pais dos 330.000 es- Xunta pretende presentarse co- campaña electoral, traspásalles as de éxito do novo Decreto.G Quizais non sexa dema- tudantes non universitarios. siado conspirativo supoñer Agora, un novo incumpri- que estamos a falar dunha mento: a liberdade de elección subvención pública encu- de idioma polos pais, expresa- Vaivéns electorais A Xunta obrigada a consultar berta dirixida a empresa(s) mente prohibida na Lei de Nor- a Real Academia químico farmacéuticas. malización Lingüística de 1983, O presidente da Xunta sina- Esa estratexia podería ser que consensuaron todas as for- lou no Parlamento que os Con independencia de que la esta posición. “Non só ten igualmente aplicada ao deba- zas políticas. Durante a campa- eixes da súa política lingüís- no seu momento o presiden- que velar pola ortografía, sete sobre o cambio climático. A ña electoral, Feixóo erguera a tica descansan sobre o Esta- te Núñez Feixóo manifestou nón polas medidas de pro- súa presentación alarmista bandeira contra a “imposición” tuto de autonomía, a Lei de que a Xunta informaría á Real moción e difusión do idio- parece influída por empresas e insistira en salvagardar os de- Normalización Lingüística Academia Galega e escoitaría ma”, asegurou Axeitos. que agardan realizar un bo reitos individuais dos pais a elixi- e sobre os resultados que lle as súas alegacións ao Decre- A Xunta xa lle comunicou negocio na chamada indus- ren a lingua do ensino dos fillos. deron a vitoria electoral o 1 to, o secretario da RAG, Xosé á Academia que lle enviará o tria ecolóxica. A falta de trans- Co novo texto, pretende substi- de marzo. Desde este punto Luís Axeitos, lembrou que “é borrador do Decreto e esta parencia sobre este obxectivo tuír esa garantía polo exercicio de vista, Feixóo renuncia ao preceptivo consultar á Aca- institución, reciba o texto permítelles manexar os ca- dun dereito colectivo: que sexan consenso sobre a lingua e demia”. Axeitos revelou que a oficialmente ou non, reuni- lendarios e tomar unha me- os centros quen decidan a apli- opta por someter o idioma propia institución lle enviou á rase en plenario a primeira llor posición no mercado.G cación do Decreto, no canto de aos vaivéns electorais.G Administración autónoma semana de xaneiro para pro- anosaterra facelo a Administración. un informe xurídico que ava- nunciarse.G 4-5 semana galiza.qxd 29/12/09 22:36 Página 2

ANOSATERRA GALIZA.4. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

ASEMANA María Obelleiro

PP OURENSÁN O barón popular non agar- BALTAR 'DOÍDO' daba que Ximénez Morán POLA CANDIDATURA presentase a súa candidatu- DE XIMÉNEZ MORÁN ra porque “dirixiu” con el o partido. Nesta semana, Bal- O presidente do PP de Ou- tar Blanco apurou a maqui- rense, Xosé Luís Baltar, non naria electoral con actos de se amosa “satisfeito” coa campaña ao longo das co- candidatura de Xoán Ma- marcas. O seu contrincante nuel Ximénez Morán, alcal- alertou de que se os popula- de de Verín, para sucedelo res non son capaces de re- O fiscal xefe de Galiza, Carlos Varela. A.G.N. no cargo. O veterano políti- verter “unha lixeira pero co admite que lle deixou constante” caída no apoio FISCAL SUPERIOR “mal corpo” porque “no ou- electoral poderían perder a CARLOS VARELA DI tro lado está o meu fillo” Deputación, o que suporía QUE GALIZA É UNHA NACIÓN –Xosé Manuel Baltar, vice- Xoán Manuel Ximénez Morán, candidato á Presidencia do PP de Ourense e alcalde “unha catástrofe” para o presidente do Parlamento. de Verín. JESSICA BARCALA/ A..G.N. partido.G O fiscal superior de Galiza, Carlos Varela, ve Galiza como “unha nación” xa que, en alu- sión á definición de Castelao, vo. O premio ao “Minuto de ten “lingua propia, economía Ouro” foi para Xosé Manuel propia e hábitos psicolóxicos Laxe Tuñas (PSdeG), quen reflectidos nunha comunida- triunfou coa frase “vostedes de de cultura”. Así o afirmou queren impoñerlle o consenso nunha entrevista no Faro de ao PSdeG igual que se me im- Vigo, na que se mostrou a puxesen a min a moza coa que prol dunha reforma do Esta- teño que bailar”. Emilio Pérez tuto para “mellorar os avan- Touriño –o único premiado ces conseguidos” e “nunca que non acudiu á entrega– foi para retroceder” en compe- nomeado “residente ausente”, tencias. Ademais de avogar galardón co se distingue a por que a Xunta “promocio- inactividade. O premio “Cara ne a lingua propia de Galiza” ou cruz á Cordialidade da Lin- e que o galego conte con gua” recaeu no conselleiro “medidas de apoio” para que Agustín Hernández “polos “teña presenza no ensino”, seus esforzos e progresos no recoñeceu que o uso do idio- dominio do galego”. No apar- ma na Administración xudi- tado de “Iniciativa máis pere- cial “é simbólico”.G grina”, o premiado foi Xosé Acto do BNG en defensa das seleccións nacionais. PEPE FERRÍN / A..G.N. Fervenza Costas (PP), que pre- RECORTE ORZAMENTARIO guntou pola viabilidade das A XUNTA ESQUECE ACTO NO OBRADOIRO xan expulsadas do ámbito ofi- faceta”. O parlamentario do procesións marítimas.G AS VÍTIMAS DO FRANQUISMO ‘UNHA NACIÓN, cial”.G PPdeG Pedro Puy Fraga saíu UNHA SELECCIÓN’ elixido deputado do ano, “polo PARA DESVIAR A ATENCIÓN As investigacións que estaban TOURIÑO, ‘RESIDENTE AUSENTE’ seu discurso claro e prepara- FEIXÓO PÍDELLE AO BNG a realizar as tres universidades Varios centos de persoas con- PEDRO PUY (PPDEG), do” –categoría tamén conco- QUE NON USE 'GALIZA' sobre as exhumacións e iden- centráronse o 28 de decembro MELLOR DEPUTADO DO ANO rrían Fernando Blanco (BNG) tificacións das vítimas da re- na Praza do Obradoiro nun e Guillermo Meixón (PSOE). Na resposta a unha pregunta presión durante o franquismo acto reivindicativo convocado O grupo de xornalistas que in- Alfredo Suárez Canal (BNG) oral do BNG sobre a lingua, o veñen de sufrir un recorte or- polo BNG para reclamarlle á forma desde o Parlamento en- recibiu o premio á carreira po- presidente da Xunta, Alberte zamentario do 90%. O BNG Xunta que rectifique o seu re- tregou os premios “Tribuna do lítica, mentres que a debutan- Núñez Feixóo, tentou desviar a presentou unha iniciativa par- xeitamento ás seleccións ofi- Hórreo”, que galardoan os po- te socialista Sonia Verdes foi atención das pretensións do lamentar dirixida á Consella- ciais galegas, “imprescindí- líticos que “durante un ano de recoñecida co “Látego do Go- Goberno sobre a derrogación ría de Cultura na que lle recla- beis para que a Historia siga sesión destacaron por algunha berno” por “atacar” o Executi- do decreto do galego co nome ma a continuidade do finan- avanzando”. Baixo a consigna do país. Malia ser unha forma ciamento. Segundo os nacio- “Unha nación, unha selec- lexítima, Feixóo reclamoulle ao nalistas, o argumento da Xun- ción”, os manifestantes defen- BNG que “rexeite Galiza e ad- ta de priorizar gastos “non é deron a continuidade dos mita ante o conxunto da cida- máis que unha escusa para combinados nacionais fronte danía que nos chamamos Gali- continuar mantendo unha á política de “desvalorización cia”. “Non lle pido que deixe de posición ideolóxica que pre- dos símbolos comúns” levada ser nacionalista, pero si mode- tende o esquecemento e a ma- a cabo pola Xunta. Esta foi a ración”, contestoulle ao porta- nipulación dun período histó- mensaxe das intervencións voz do Grupo Parlamentar, rico”. O BNG afirma que moi- dos ex directores xerais para o Carlos Aymerich. O voceiro tas das actividades e iniciati- Deporte co bipartito, Marta centrouse en denunciar que o vas promovidas por entidades Souto e Santiago Domínguez, Goberno está a “atacar” a lin- e institucións para realizar ho- e do discurso do portavoz na- gua “mesmo violando a Lei de menaxes e actos de recoñece- cional, Guillerme Vázquez. O Normalización”. Así lembrou- mento das vítimas da repre- líder nacionalista sinalou que lle o éxito da manifestación de sión franquista foron suspen- a organización frontista non Queremos Galego, que Feixóo didas polo Goberno do PP. asumirá que as seleccións “se- Pedro Puy[á dereita] cos premiados e finalistas nos Tribuna do Hórreo. P. FERRÍN / A..G.N. cualificou de “preventiva”.G

>>> 4-5 semana galiza.qxd 29/12/09 23:58 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 GALIZA.5.

Bieito Lobeira, deputado do BNG ‘Non negociaremos nada por debaixo do 50% de galego nas aulas’

Manuel Vilas para o ensino, nin para a admi- ranse como defensores do seu. Paco Vilabaros [FOTOGRAFÍA] nistración, nin para nada. Iso Tamén é voceiro de pesca. Que O despacho do deputado Biei- si, baixo un argumento supos- pasou co porto de Massó en to Lobeira impresiona. Os in- tamente progresista, que é a in- Cangas? formes acumúlanse en moreas trodución do inglés. Moitas veces atopámonos coa de medio metro nun equilibro Negociará o BNG para recupe- política de feitos consumados. tan creativo como precario. rar ese consenso como recla- Por exemplo, o Porto de Marín Síntoma da frenética activida- ma Feixóo? provocou danos irreparábeis de (487 iniciativas en oito me- O consenso previo non era o sobre os bancos marisquei- ses) do voceiro do BNG en ei- Decreto de 1995 de Fraga, un ros... Agora hai 300.000 m2 de dos como lingua e pesca. Malia texto ademais incumprido, aterrado que segundo senten- ter só 41 anos, este marinense que establecía un 33% de gale- za, firme e non recorríbel, hai leva 16 no Parlamento, o que o go fóra das troncais... Para nós que retornar á situación ante- converte nun dos deputados o consenso dáse en 2004 e foi rior; o que é, como mínimo, con maior experiencia.. Ta- de mínimos, aínda que para o complexo tecnicamente. É mén é o máis temido pola Xun- PP fose de máximos. Trátase produto da política do PP de ti- ta pola virulencia das súas in- do Plan de Normalización Lin- rar para adiante, de actuar en tervencións. Na súa opinión, güística cun mínimo do 50%, defensa dos intereses empre- non é o intre de formas amá- algo que tampouco é a lexisla- sariais. Esa tamén é a política beis ante o avance dos sectores ción máis avanzada do Estado que utilizan en Cangas, onde a máis “xenófobos” do PP. Español. Todo o que baixe de Autoridade Portuaria de Vigo O conselleiro de Presidencia di- aí, para nós é innegociábel. de Corina Porro (PP), acaba de xo que o BNG obrigou incluso a Non cre que o PSdeG si nego- renovarlle a concesión das ir aos partidos da selección... ciará por debaixo da porcenta- obras. Nós polo menos temos O PP está a utilizar unha menti- xe vixente? a conciencia tranquila. O BNG ra monumental de xeito com- Tentaremos que a oposición foi a única forza que se opuxo pulsivo. Calquera tipo de de- teña unha fronte común, iso é no seu día ao Porto de Marín e fensa que un faga do propio, bo para o galego. Pero somos aos depósitos do Ferrazo en Vi- ben sexa a lingua, ben sexa os conscientes de que o PSdeG lagarcía... nosos símbolos, como no caso non é o Partido Socialista de Pero en Cangas o concello está das seleccións galegas, faise a Cataluña. Agás persoas con- encabezado polo Bloque... través da imposición e da obri- cretas, é unha sucursal das te- Fronte a intoxicación, que nos ga. E todo o que signifique des- ses máis xacobinas do PSOE consta que existe, o Concello fi- galeguización e renuncia ao estatal. Por exemplo, a toponi- xo o que tiña que facer, mesmo propio, pois é sinónimo de limia na Coruña ou o feito de forzando a legalidade, con si- berdade. Esa é unha ecuación que algúns deles fixeron valer nais de tráfico que impiden perversa... tamén a tese da imposición. O que as obras se fagan por terra. Pode ser perverso pero funcio- PSOE móvese en termos pura- Lamentabelmente a lámina de na, polo menos a nivel de fixar mente electorais. Decatáronse mar, guste ou non, compételle sobre que falan os medios... de que a lingua desatou unha a Autoridade Portuaria. A maioría dos medios, agás gran resposta social polo que Despois da apertada Asemblea honrosas excepcións, mante- mobilización social ou estes conxunturalmente apóiana, deste ano, o BNG logrou man- ñen esas teses. Son medios de señores van ir gañando bata- mais non por convicción. ter un discurso único cara fóra? comunicación perfectamente llas. O nacionalismo debe O trilingüismo’’ é irreal Que lle parece que parlamen- Na situación que padecemos subsidiados dende o poder po- manter eses principios, por- porque a docencia non está tarios do PP como Pedro Arias ten que prevalecer a unidade lítico, de xeito millonario ade- que se non o facemos nós non en condicións de impartir usen o español no Hórreo? de acción do nacionalismo. mais, que son quen de modifi- o vai facer ninguén. aulas en inglés” O único caso antes era o de Calquera proxecto nacionalis- car o seu discurso en función Coñeceu o BNG o borrador de Castelao Bragaña (PP), que vi- ta é viábel só en termos de co- do que lles manda o PP. Isto Decreto do Galego nas aulas ña da emigración e aínda así lía hesión, respectando a plurali- ten resultados terroríficos, pe- antes da súa presentación? primeiro en galego e na réplica dade ideolóxica. O nacionalis- ro afortunadamente hai unha Non se puxeron en contacto pa- pasábase ás veces ao español; mo é o que é en Galiza, pinta- parte da sociedade que non cre ra negociar nada, a diferencia do pero non con esa intencionali- mos o que pintamos social- as mentiras. que pasou na lexislatura pasada, Somos’’ conscientes de que dade política calculada do PP mente, que non é algo menor, Necesitaría o BNG moderar as na que houbo interlocución cos o PSdeG non é o Partido actual. Queren demostrar que pero enfrontámonos a tempos formas do seu discurso para grupos parlamentarios e a co- Socialista de Cataluña” renegan do galego mesmo en moi duros e haino que facer paliar a falacia da imposición? munidade educativa. termos simbólicos. Na Cámara unidos, senón ao país e ao Eu son dos que cre que o na- A Xunta di que aposta por tres estabamos acostumados a un BNG espéralle un futuro difícil. cionalismo debe ser mesmo idiomas... comportamento de mínimos, Debería haber unha nova máis incisivo. En Galiza non Hai a intención de maquillar a que usaran o galego aínda que Asemblea este ano? temos bilingüismo nin temos realidade cun suposto trilin- fóra falasen español. Agora Son moi respectuoso coas de- que defender o bilingüismo, o güismo, que é irreal porque a non o fan porque prefiren a cisións internas e defendo ese que hai é un proceso de subs- docencia non está en condi- presenza do galego e de provo- palmada dos seus amos de mal chamado hermetismo. A titución dunha lingua por ou- cións de impartir aulas en in- car que sexa entendido social- Madrid, os sectores máis reac- quen me debo eu é a militan- tra. Ou lle facemos fronte con glés. Todo isto é un intento de mente como un idioma inútil, cionarios, antigalegos e xenó- cia, moi por riba da miña opi- todas as consecuencias na reducir dun xeito estético a un dialecto que non vale nin fobos do PP; antes de presenta- nión persoal.G

>>> 6-7 galiza.qxd 30/12/09 12:21 Página 2

ANOSATERRA GALIZA.6. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

FERRÍN’’ NA RAG Crentes Galegosdefende retirar as cruces Damián Villalaín das escolas e promover a banca ética amento discrepar da que L seica é opinión practica- As asociacións da Igrexa de Base de Galiza defenden mente única, pero non me pa- a consecución efectiva dun Estado laico, rece boa idea que Xosé Luís Méndez Ferrín sexa o próximo independente da Igrexa e a promoverán unha presidente da Academia. banca alternativa Conste que Ferrín non me cae mal e que o teño por autor dun X.C. cos, reclamaron que se apren- par de libros excelentes, como Miguel Fernández, en represen- da a respectar todas as clases Estirpe e Arraianos. Tampou- tación da Coordenadora de de familia” xa que “non existe co vexo problema ningún en Crentes Galegos, considerou un modelo único”. que se declare comunista e in- que a retirada de símbolos reli- dependentista, aínda que xiosos das aulas, alimentada por BANCA ÉTICA. A Coordenadora de mentiría se non dixese que unha recente sentencia do Tri- Crentes Galegos agrupa a vinte considero un tanto indecoroso bunal de Estrasburgo,ten lóxica colectivos católicos a nivel ga- que o sucesor de Manuel Mur- “xa que nun Estado laico non de- lego e é unha das 150 asocia- guía sexa un admirador confe- be haber símbolos relixiosos nos cións incluída dentro do grupo Reunión da Romaxe de Crentes Galegos en xullo pasado. so de Iosif Stalin e Sadam Hu- ámbitos públicos e deben desa- Redes Cristianas. Na mesma sein, xentes tan anticapitalis- parecer de forma lóxica e paula- intervención na que defende- que, durante 2010, a Igrexa Ba- diñeiro”, sinalou. tas como xenerosas á hora de tina dos centros escolares”. ron a laicidade do estado pre- se galega apoiará e impulsará Polo demais, a ‘banca ética’, perseguir atá a morte escrito- Con todo, os portavoces da sentouse o Documento da Paz para a súa implantación defi- protagonizada por iniciativas res e artistas, ideas e linguas. Coordinadora apostaron por 2009, que resume a posición nitiva no país. como O Peto, en Santiago, ou Non acabo de ver o que po- que esta eliminación sexa “na- das asociacións de Igrexa Base O seu portavoz, Miguel Fer- Fiara nivel internacional, fun- de gañar a RAG con Ferrín de tural” e non “imposta” e resalta- en Galiza sobre a situación nández, apostou por buscar un ciona como un banco tradicio- presidente, pero si o que po- ron os beneficios da separación económica, política e relixiosa “sistema alternativo” de banca nal. Para poder facer efectiva a den obter os que desexan que efectiva entre Estado e Igrexa actual e os seus obxectivos de que invista os seus fondos nou- súa propagación en Galiza, a a cultura galega siga a ser un que “daría liberdade de actua- cara ao ano novo. tros proxectos, como iniciati- Coordinadora promoverá a im- obxecto de uso social decre- ción e autonomía” a ambos. O documento preocúpase vas de autoemprego, forma- plantación deFiar Galizacomo cente, ben arrumbadiño no Por outra banda, criticaron pola situación de crise e paro e ción e axuda ao desenvolve- asociación, con sede en Santia- triste gueto ideolóxico no que que desde a “xerarquía ecle- defende a propagación doutro mento, “trátase dun concepto go, para poder empezar a captar se nos vai convertendo a cousa siástica” se defenda “un só mo- sistema económico baseado diferente, no que o aforrador fondos e conseguir instituírse esta. O coro nacional-cultural, delo de familia” e, como católi- na banca ética, movemento sabe o que se vai a facer co seu como banco legalmente.G coa sagacidade crítica que o distingue, di que Ferrín defen- derá o galego, unha obviedade TRIBUNA I Manuel Veiga. asumible por calquera acadé- mico. Outros engaden que o fará con firmeza, pero a firmeza é unha calidade misteriosa, A FOTO DO MES compartida por elementos tan A imaxe desta semana (ver pá- votación, aínda que obviamen- é outra cuestión– e non só co- dispares como o bambú e o xina 16) na que se ve o deputa- te se poida discrepar do propio mo muleta socialista. A febleza lastro. A opción ferriniana é do do BNG, Fernando Blanco, acordo e das posturas de am- Que’’ a lei de Caixas sexa dos argumentos do PSdeG unha aposta pola firmeza pu- dándolle a man a Alberte Nú- bas forzas ou dunha soa delas, recorrida por tampouco pode atribuírselle á ramente resistencial, testemu- ñez Feixóo, despois de que se neste caso. Tan lexítimo é este anticonstitucional incapacidade dos seus líderes, ñal e un punto infantil (en sen- votase a lei de caixas, merece un feito como o dos manifestantes pode ser visto como aínda que só fose porque o seu tido leninista), que é a única comentario. Fernando Blanco do BNG e de Queremos galego negociador na lei das caixas e que un tipo tan ameritada- foi un bo conselleiro de Indus- que, ás portas dunha reunión un ataque á autonomía” portavoz parlamentario é Xa- mente antiinstitucional como tria, como xa fora un bo tenente da Xunta, lle recriminaron con quín F. Leiceaga, economista e Ferrín practicou toda a súa vide alcalde no concello de Lugo. pancartas e democraticamente político de contrastada capaci- da. Outra cousa é que se lle Haberá quen lle recrimine a ac- a Feixóo a súa actitude a respec- dade e rigor. Parece máis ben queira premiar por escribir titude que se ve reflectida nesta to do galego no ensino. que a súa postura “vén de lon- ben, por ir maior ou, simple- imaxe parlamentaria, aludindo Unha crítica diferente é a re- que os centros da terceira idade xe” como a do mozo do drama mente, por non ter problemas ás discrepancias nacionalistas alizada polos socialistas. Para o deixan os vellos en mans do go- de Synge. En concreto de Ma- con el. Son todos motivos lexí- do PP noutros ámbitos, como o PSdeG a lei non é aceptábel berno e que pagar impostos é drid. Abonda, a este respecto, timos pero ningún deles debe- da lingua, ou a un suposto “en- porque non hai consenso, ao engrosar as arcas de Zapatero. con ter oído as declaracións do ría condicionar a presidencia treguismo” incomprensíbel no tempo que considera que o Neste caso parece máis ben Ministro de Fomento e con co- da RAG. En todo caso, que te- tema das caixas. BNG se suma ao PP de maneira que os socialistas se senten in- ñecer as filtracións procedentes ña sorte e que sexa feliz.G Comecemos pola primeira inxustificada. Ningún destes cómodos coa marxe de mano- do Banco de España. das críticas. Que dous partidos dous argumentos explica nada. bra demostrada polo BNG que Se a lei de Caixas agora discrepen en unha, dúas ou tres O secretario xeral, Manuel Váz- actuou con criterios propios aprobada polo parlamento materias, conforme chegan a quez, co verbo fácil que o carac- –acertados ou equivocados, esa galego é recorrida por anti- A opción’’ ferriniana é unha acordos noutra, é o máis propio teriza, acusa tamén os autores constitucional será visto, por aposta pola firmeza da política. O contrario sería ca- desta lei de entregarlle a Feixóo importantes sectores, como resistencial, er nun sectarismo distante das as Caixas e o diñeiro dos gale- un ataque á autonomía. O testemuñal razóns concretas que moven a gos. Unha proclama que lem- AVISO PSOE tería nese caso máis difí- e un punto acción dos partidos e abriría as bra a crítica popularde que as cil o falar dun novo Estatuto e infantil” portas a enfrontamentos irra- galescolas lles entregaban os A próxima semana non se pu- mesmo o diferenciarse, á hora cionais. Polo tanto, nada ten de nenos aos nacionalistas. Esta- blica A Nosa Terra.O vindeiro da verdade, do centralismo de particular que se dean cortes- mos ante unha demagoxia de número estará nos seus quios- novo cuño propiciado por Ra- mente a man despois dunha baixo nivel que levaría a dicir cos o día 14.G xoi, Aguirre e a rúa Génova.G 6-7 galiza.qxd 29/12/09 22:37 Página 3 8-9 poleiro galiza.qxd 29/12/09 22:38 Página 2

ANOSATERRA GALIZA.8. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

ENPOLEIROALLEO ’’ GUERRA NO PP A NOVA LEI DE OURENSE DE CAIXAS

Roxelio Martínez, delegado da Carlos Aymerich Xunta en Ourense, carga en Faro de Vigo contra Xosé Luís BNG leva anos traba- Baltar. “O defecto principal é a O llando a prol da democra- falta de ilusión dos afiliados, ao tización das caixas de aforro, ver que non se conta con eles para as converter en instrumen- para nada, que non pintan tos máis eficaces de creación de nada, porque o único que se fai emprego, impulso da econo- é depositar unha papeleta o día mía produtiva e satisfacción das das eleccións. Iso non pode ser, verdadeiras demandas sociais e á xente hai que darlle máis par- culturais de Galiza. Levámolo ticipación no partido”, indica nos nosos programas electorais, nunha das preguntas dunha deféndemolo en innúmeras ini- entrevista asinada polo xorna- ciativas parlamentares e demos lista Xosé Manuel Caño. “Eu O presidente da Deputación ourensana, X.L. Baltar e [á dereita] o delegado da Xunta en Ourense,Roxelio Martínez. RAMSÉS / A..G.N. exemplo no goberno compro- non se se hai baltaristas e PP metendo activamente as caixas histórico, o que sei é que hai eco do pensar e sentir xenerali- co Sistema Galego de Benestar e moita xente no Partido Popular zado entre os empresarios coa volta de ASTANO á constru- que quere unha formación po- pontevedreses, que para saber ción civil. Era lóxico, á vista dos lítica viva, na que poida partici- Quen’’ se resiste a deixar o que é unha crise e para pro- antecedentes, que a primeira par, na que senta representada a violencia por solucións que nos axuden proposición de lei presentada e poida traballar pola apertura traballa para o inimigo” a saír dela, hai que sufrila”. Non polo BNG nesta lexislatura fose desta opción á sociedade. [Arnaldo Otegi, dirixente transcendeu ningunha mati- a reforma da Lei de Caixas. Quere o Partido Popular do fu- de Batasuna] zación ao artigo cando, poste- Reformar a lei dando en- turo, e non quere un partido riormente, sóubose que Díaz trada nas súas asembleas e con- que é pasado. Eu penso que iso [Arnaldo Otegi] Ferrán non quixo acordar co sellos de administración ás for- é o que quere a maioría do par- Dirixente de Batasuna. Ministerio de Fomento un pezas políticas representadas no tido”, indica. O portavoz de Fei- che ordenado de Air Comet parlamento, a unha representa- xóo en Ourense asegurou que para evitar deixar en terra a cion de todos os Concellos do “acabouse que unha persoa, 7.000 persoas. Este Alvariño país e non só algunhas cidades, cun carisma especial, como non anda sobrado de olfato.G os traballadores e traballadoras Baltar, absorba o propio par- das caixas e os impositores. Re- tido. Hai que abrir o partido á OS PREXUÍZOS formala para asegurar, a través sociedade, hai que dar partici- E O GALEGO do exercicio da tutela financeira pación a todos os militantes, a Rosa Montero. da Xunta, que os seus investi- todos os afiliados e dalgún xeito A escritora Rosa Montero refle- mentos e a súa obra social re- facer un partido novo”, así Española de Organizacións sarios, que loitan hoxe, coma ti, xiona sobre os prexuízos nun dunden positivamente no de- como asegurou que “teño claro Empresariais, Gerardo Díaz contra a adversidade das cir- artigo en El País Semanal, me- senvolvemento de Galiza. E ta- que non quero personalismos Ferrán. “Son irrefutábeis as di- cunstancias. Es o mellor adaíl dio no que é habitual. “Pregún- mén para blindar as competen- no partido, que esa etapa aca- ficultades que estás enfron- para a nosa causa, o que mellor tome con certa inquietude po- cias galegas diante da preten- bou e loitarei porque haxa un tando nas túas empresas, e que comprende a nosa situación, o las miñas propias zonas de sión dos partidos estatais de su- partido no que poida participar a crise económica non fixo se- que mellor pode defender os sombra. Que sen dúbida pa- primilas para facilitar a absor- todo o mundo, un partido no nón encruar. Poderían pensar nosos intereses, o que pode ne- dezo. Dalgunhas cheguei a ser ción das caixas galegas por enti- que todos nos sintamos inte- algúns que isto te debilita e te gociar con máis contundencia consciente; por exemplo, re- dades foráneas. grados e no que todos estea- deslexitima, cando, aos nosos e firmeza ante o Executivo e os cordo que hai bastantes anos A lei aprobada polo parla- mos ilusionados por traballar. ollos, dótante dunha autori- sindicatos cales son as medi- vin un episodio de Star Trek na mento de Galiza o 29 de de- Hai outro partido que se aca- dade moral non só desexábel das que necesita o sector pri- televisión dun bar de Santiago cembro responde a todos e bou, que foi o que houbo até senón necesaria neste mo- vado para volver á senda da rede Compostela, e cando saíu o cada un destes obxectivos. E agora, onde había unha persoa mento en que representas, cuperación”, dille o vigués, que vulcano Spock falando en ga- mesmo así un partido que se cun carisma especial á fronte, mellor se cabe debido a esas di- a continuación afirma: “Non lego escaralleime de risa, pare- autodefine como galeguista e que non pode ser suplida por ficultades propias, aos empre- en balde considero, e fágome ceume grotesco e moi chistoso, de esquerdas votou en contra, ninguén, porque ningún dos cousa que me afeou inmedia- resucitando a Leri e Francisco candidatos vaino a suplir”. tamente un amigo do lugar que Vázquez e obedecendo as di- Tendo en conta que Baltar pre- estaba presente. E tiña razón: rectrices do goberno e do side o PP de Ourense desde hai por que ía ser máis grotesco o Banco de España. E é que os máis de vinte anos, parece que galego que o castelán? E aínda partidos, como os amigos, co- Roxelio Martínez tarde piou.G peor: probabelmente se vise a ñecémolos nas ocasións.G Spock dobrado ao francés, po- FERNÁNDEZ ALVARIÑO ñamos, non me resultaría tan CON DÍAZ FERRÁN risíbel. Era unha vez máis o et- nocentrismo, o maldito cos- A lei’’ aprobada polo O presidente da Confedera- tume da propia horda, o feito parlamento ción de Empresario de Ponte- de que, por entón, hai xa o 29 de decembro vedra, Xosé Manuel Fernández tempo, aínda non se normali- Alvariño, publica en Faro de zou o uso das outras linguas na- responde a todos Vigo unha “carta aberta” na cionais. Vivimos encerrados no e cada un destes que pecha filas co propietario estreito cárcere da nosa pe- obxectivos” da compañía aérea Air Comet O presidente da Confederación de Empresarios de Pontevedra,Xosé Manuel Fer- quena realidade, e iso impíde- e presidente da Confederación nández Alvariño, e o presidente da CEOE, Gerardo Díaz Ferrán. A.G.N. nos pensar libremente”.G 8-9 poleiro galiza.qxd 29/12/09 22:38 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 GALIZA.9. Nadal, made in Galiza

Varias empresas galegas crean produtos específicos para estas datas. A maioría das flores que adornan as mesas saen da Corna en Boqueixón. O turrón de chocolate pode ser de Arentei en Salvaterra e podemos brindar cun espumoso de Valdeorras ou do Salnés

A.R. dores, de aí a elaboración de tu- FLORES DE NADAL. Ante a gran rróns só en época de Nadal. competitividade existente no Chocolates Antoxo elabora, mercado da flor, en Viveiros cada ano, vinte e cinco mil pezas Compostela, apostaron polo de turrón, que se venden na to- cultivo da “flor de pascua” enca- talidade en Galiza. Isto a pesar, miñada á venda no Nadal. A pe- segundo denuncia o xerente, sar de que un incendio nas ins- Gumersindo Eiras, do nulo talacións, no pasado novembro, apoio das grandes áreas comer- estragou máis de quince mil ciais, que buscan outro tipo de pés, outros tanto saíron ao mer- produto de gran consumo. cado a primeiros de decembro. Na súa fábrica, en Arentei, A chamada polisemia ou Salvaterra de Miño, Xosé Luis flor de pascua, preséntase no Lobaines é o mestre chocola- mercado coa cor vermella que teiro encargado de mesturar as Miño, redunda no sabor final. neira exclusiva ao Nadal. Por máns Troncoso, cada época do é a que demanda a sociedade, améndoas a medio torrar co No mundo dos doces, Bis- exemplo, froitos secos recuber- ano ten o seu doce específico, aínda que Roberto Tamargo, chocolate, nunha elaboración cuits Galicia, empresa radicada tos de chocolate, destinados a por iso en Biscuits Galicia, no ve- xerente da empresa, recoñece case artesanal, o que segundo, en Castrelos, tamén elabora esta época fría. Segundo recoñe- rán, elaboran galletas de limón, que están experimentando os responsábeis de Choco produtos encamiñados de ma- cen os seus responsábeis, o ir- cun ar moi fresco.G con outras cores: “pero con moi pouco éxito, xa que está establecido polo mercado que a flor do Nadal é vermella, aínda que temos variedades Cava, espumoso ou champaña galego amarelas, rosas, brancas”. A diferenza doutras plantas A pesares do que se podería aínda que os problemas xudi- mente pola elaboración dun de tempada que medran en ci- pensar, Galiza foi innovadora, ciais do coñecido como Ma- espumoso chamado Danza. clos curtos, de non máis de dous hai máis de cento cincuenta Coa’’ nova regulamentación, nolo Arnoia, pola falsificación Creado na Adega Día-Noite de meses, neste caso o crecemento anos, na creación dun cham- xa se poden elaborar de etiquetas do Ribeiro, deron Petín, sacou ao mercado máis comeza a coidarse dende xuño. paña propio. Un veciño de espumosos sen a obriga botaron abaixo o proxecto en de oito mil botellas, excelente- Son máis duradeiras que as pro- Beariz, Antonio Vázquez Gu- de que figuren baixo o apenas dous anos. mente valoradas polos críticos, cedentes doutros lugares do Es- lías, creou, a finais do século Na actualidade, coa nova chegando, incluso, a quedar fi- tado, ao estar máis afeitas á hu- XIX, un espumoso chamado epígrafe de viño de mesa” regulamentación xa se poden nalista nunha cata con cham- Champán Galicia ou Cham- elaborar espumosos en Galiza pañas franceses. Ten unha pán Gulías. Traía os ingre- con tal denominación, sen a graduación de trece graos e dientes necesarios dende Pa- obriga de que figure baixo o está elaborado a partir de uva rís, por vía marítima, e elabo- epígrafe de “viño de mesa”. godello. A presentación destes raba un reputado espumoso glo.Saíron ao mercado preto Nas Rías Baixas, a enóloga espumosos é semellante á dos con importante presenza nos de trescentas mil botellas da re- María Sineiro creou, no ano mellores champañas france- mellores restaurantes, nos cén creada Bodegas Lapatena, 2006, mil cincocentas botellas ses ou cavas cataláns.G primeiros anos do século XX. dun novo espumoso na súa midade e teñen outras vantaxes: Tense constancia da súa ela- bodega de Meaño. Poucos fo- “endurecémola para que non boración dende 1898, aínda ron os galegos que puideron teña problemas na floristaría que a partir de 1910, os anun- avaliar este cava pontevedrés, nin no cliente final, pero co cios en prensa son testemuña xa que a maioría foi vendido clima de aquí, da Corna, non é da existencia deste primeiro en Holanda. nada complicado”. champaña galego. Aínda que no Ribeiro, En Viveiros Compostela tra- Desde a desaparición do dende o fracaso de Fin de si- ballan dezaoito persoas. As Champán Gulías, antes do glo, séguense realizando ex- vendas no Nadal achéganse ás inicio da guerra civil, houbo perimentos, non saíu nada se- trinta mil unidades. un longo baleiro na elabora- rio ao mercado de espumosos ción de espumosos en Galiza. nos últimos anos. Na Coope- TURRÓN GALEGO. Aínda que foron O primeiro proxecto impor- rativa vitivinícola, estanse rea- varias as fabricas de chocolate tante desta nova época enca- lizando experimentos coa es- que desapareceron en Galiza bezouno en 1990, Manuel Váz- peranza de velos plasmados a nos últimos vinte anos, as que quez, propietario de Adegas medio prazo. se manteñen apostan por diver- Arnoia, coa elaboración dun En Valdeorras, a Adega Ga- sificar o produto para chegar a espumoso chamado Fin de si- liciano, apostou decidida- un maior número de consumi- 10-11 galiza.qxd 29/12/09 22:39 Página 2

GALIZA.10. ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

TRIBUNA I Carlos Otero Suárez. Científico e humanista. ’’ LEMBRANZAS UN DÍA DAS CIENCIAS GALEGAS DO FUTURO

Non estaría de máis promover contribucións de centros on- Xavier López Rodríguez un Día das Cienciasen Galicia, de fixeron os seus estudos, al- semellante a ese Día das Letras gúns dos cales andan a dar on quería deixar pasar nin que se logrou instituír para des- froitos, malia os cambios que N un segundo. Cambio radi- tacar os perfiles literarios e hu- o Zeit-geist fai gravitar sobre as cal desde o primeiro momento manos de sobranceiras figuras tarefas dos humanos. Calque- do ano. Non sabía se podería da nosa literatura. ra de nós podería facer un lon- contar coa muller, así que deci- Non se trata de demostrar a go listado de nomes de cientí- día subornar a filla maior para forza da lingua galega, vertida ficos galegos ou non, falantes que o papá Noël viñese, para el, nas materias científicas, pois en galego ou non, pero que fico agasallo que anunciaban os aínda que existe quen a empre- xeron ciencia en Galicia. grandes almacéns, sen moito ga, a maioría publicou en cas- Que o lugar onde se nace e destacado nin moito prezo. Re- telán e hoxe nese outro idioma pace ten influencia no desen- corda: o potenciador de bos mo- máis sinxelo como é, aparente- volvemento cultural e científi- mentos, non; o que quero é o in- mente, o inglés. Xa se sabe que co, parece cousa afirmada. E se hibidor de malos recordos. Tiña a ciencia, como a música, son consideramos que a ciencia que resistir logo a curiosidade da linguaxes universais, un com- forma parte da cultura (lem- filla pequena, empeñada en sa- pendio de símbolos, notacións, brando esa discusión que par- ber que había naquela caixiña. principios e leis que teñen in- tiu do famoso libro As dúas cul- Convencela de que era para terpretación axeitada en todas turasde P.C. Snow, sobre hu- Reis, que chegara adiantada pe- as culturas que forman parte manismo versus ciencia que ro non a podía abrir. Abríaa pe- do que chaman aldea global. aínda hoxe se está a discutir e chado no baño e, por unha vez, E non é que a ciencia ande que hai pouco foi traducido ao lía as instrucións. Só vale para in- escrita en galego coa profu- Isidro Parga Pondal [á esquerda] galego en edición do Consello hibir malos recordos indivi- sión que se fai nesas outras lin- nun laboratoiro da Facultade de Cien- da Cultura. Ver: A Nosa Terra, duais. Algo é algo, dicía para si. guas, pero pode ser emprega- cias da USC. Enrique Vidal Abascal nº 1.383, 26 de novembro) de- Son os que interesa inhibir. Ca- da para difundir a ciencia feita [abaixo]. beremos dar a coñecer que en les? Apresurado balance do ano. en Galicia por galegos ou non, Galicia hai mostras de que am- O que había ser o ano da gripe A aínda que afectada pola con- bas as dúas teñen traballado e da crise fora, sobre todo, o ano dición de que se fai viva dentro xuntas e que se pode introducir da crise e do paro. Non collera a do país, que ten lingua propia a cultura científica nunha terra gripe A. Non quedara no paro, para a comunicación e a difu- de tanta raigame literaria. aínda. Non houbera desgrazas sión do coñecemento. A título anecdótico lembro persoais nin familiares. Que po- Desde os altos niveis da uni- ter lido un anuncio nun sema- día inhibir? As 53 vítimas do te- versidade e centros de excelen- nario inglés, onde solicitaban rrorismo do fogar seguirían na cia, onde se crea verdadeira un científico para traballar en súa conciencia, coma se fose ciencia, até a escola onde se equipo. Ademais das cualifica- culpable de cada unha desas aprende ou contempla, uns e cións esixidas no currículo, o mortes. Recordo individual e co- outros fan de cote ou simulta- reclamo sinalaba que se consi- lectivo. Os milleiros de parados neamente a comunicación en deraba un valor positivo ter un seguirían pesando, como se fo- galego e castelán, participando bo sentido do humor. O “hu- sen empregados despedidos principalmente a lingua matrix do noso amigo e presidente, mour”, a ironía e a retranca por unha empresa súa. Os sen naquilo que aprendemos can- atópoos un tanto esotéricos e son xeitos explícitos de expre- teito que estaban a morrer co do nacemos e cando abrimos intimistas, sen o aireamento Poderíanse’’ preparar visitas sar o contido dunhas linguas frío, tamén pesarían. Por non os ollos para aprehender as que cómpre darlle á tarefa dos aos sitios onde traballaron, cheas de modismos, senten- mirar máis lonxe. Trabucara o cousas e o seu significado. científicos en Galicia. establecendo así unha zas, aforismos, refráns, etc. regalo. Tería que pedir o poten- Non embargante, un vai importante relación entre a que se utilizan no traballo co- ciador das boas lembranzas. Pa- máis lonxe. Trátase de artellar HOMENAXES CON SENSO PRÁCTICO. tiá e que crean un clima de en- ra o ano. Entre tanto, a ver se unha celebración periódica Reitero que vou máis aló. Ha- obra e o lugar onde se fixo” tendemento e comprensión perfeccionaban o inhibidor de coincidente, ou non, con esa bería que darlle a estas home- para traballar en grupo. malos recordos, que servise para semana da Ciencia xa existen- naxes un senso práctico, edu- Unha lista de científicos, cubrir vergoñas colectivas. Á este, pero adicada a científicos, cativo, difundindo aos niveis cos seus terreos de cultivo, po- pera do invento que convertese galegos ou non, que fixeron ou suxeridos o valor científico e so- aqueles predios ou centros de larizaría a atención e o interese a todos en inventores de futuros fan ciencia en Galicia. cial da súa obra e o perfil de traballo onde tiveron presenza, dos cidadáns e estudantes pa- mellores. Cando houber máis Xa a Real Academia das mestres que a maioría sustenta. serviría para establecer unha ra coñeceren o clima científico persoas incapaces de esquecer e Ciencias de Galicia celebrou A reprodución dentro do posí- importante relación entre a súa onde viviron e faceren unha menos que non quixesen ver dúas conmemoracións das fi- bel dalgún dos seus importan- obra e o lugar onde se fixo, ás posta ao día en materias moi nin lembrar.G guras de Vidal Abascal e Parga tes traballos, seguida de confe- veces dispersa por Galicia. valiosas para coñecermos as Pondal, agasallos merecidos, rencias, seminarios, work- Hai abondosos perfiles de nosas potencialidades e con- pero con perdón que solicito shops e visitas de campo a científicos en Galicia e valiosas vertelas e alicerces do futuro.G Trabucara’’ o regalo. Tería que pedir o potenciador das boas lembranzas” 10-11 galiza.qxd 29/12/09 23:39 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 GALIZA.11.

Só Vueling operará os tres NON’’ HAI MAL QUE POR BEN NON VEÑA aeroportos co destino GLC María Xosé Queizán bama recibe o Nobel da Paz do 2009 coa crítica dos que A idea de unificar os tres aeroportos galegos baixo catro días á semana: martes, O consideran, incluído el mesmo, que aínda está comezando a sigla GLC, só é aceptada por Vueling, a xoves, sábados e domingos. o seu labor. Non fixo a defensa da paz en abstracto, que é algo fal- Málaga é, xunto a Barcelo- so e ineficaz. Coa sinceridade e nobreza que o caracteriza non elu- compañía presidida por Josep Piqué na, Madrid, Sevilla, Bilbao e diu os aspectos máis controvertidos da súa posición como presi- Valencia, unha das seis bases dente dun país en guerras. Confesa que a guerra, en certas condi- X.C. o día de nadal cando foi xa posí- operativas da compañía. No cións, é necesaria e que só queda regular o seu poder destrutivo Os tres aeroportos galegos utili- bel mercar billetes para estas aeroporto malagueño ten dous para conseguir, no futuro, unha paz xusta. As súas contradicións zarán a marca única Galiza tres rutas de baixo custe que avións Airbus A320 –dunha flo- lévanme a pensar nas do propio Nobel. Este enxeñeiro (Estocol- (GLC) nos voos que desde o pró- operará a compañía Vueling ta total de 31 aparellos– coas mo, 1833) investigou no campo dos explosivos, regresa a Suecia, e ximo 29 de marzo comunicarán tres días por semana os luns, súas respectivas tripulacións. en 1867 consegue a dinamita. Patenta o seu invento e funda com- A Coruña con Amsterdam, San- mércores e sábados. O obxectivo da Xunta para o pañías para fabricala e comercializala. É criticado por crear unha tiago de Compostela con Zúric e Ano Santo/2010 é que se abran arma moi potente, aínda que todo o mundo a compra. El alude Vigo con Bruxelas, unha iniciati- VUELING EN GALEGO.Vueling, que un total de dúas novas rutas es- ao seu poder disuasorio: “Se todos poden destruír a todos, nin- va que segundo a Xunta, preten- culminou o proceso de fusión tatais (A Coruña-Valencia e Vi- guén se animará a da o primeiro paso”. Ademais engade: “Non de “aumentar o atractivo da Co- con Clickair o pasado 15 de xu- go-Sevilla) e tres internacionais son un fabricante de morte. Pensen en todas as obras grandiosas munidade autónoma como llo, ven de anunciar tamén que (A Coruña-Amsterdam, Santia- que se realizan no mundo, ferrocarrís, diques, pontes, túneles. O destino turístico e de negocios é a única aeroliña que ofrece to- go-Zúric e Vigo-Bruxelas), así co- demo dominado traballa sobre todo para o ben”. Mesmo así, vi- con independencia do aeropor- das as funcionalidades na súa mo consolidar as xa existentes vía solitario, amargado pola culpa. Ata que en 1895, un proxecto to final de chegada”. páxina web en lingua galega. desde Santiago con Frankfurt, acaba cos seus tormentos. Fai un testamento deixando a súa in- O acordo faise en virtude dos Nesa páxina Vueling tamén Roma, Londres e París. mensa fortuna para fundar o Premio Nobel que convenios de patrocinio publi- ten á venda os billetes para os Na nova oferta dos aeropor- premiará cada ano as persoas que destaquen na citario coas compañías aéreas, voos da ruta que unirá Málaga tos galegos sumouse a compa- defensa da Paz, da Ciencia ou da Literatura. Así por un total de 4,5 millóns de con Santiago de Compostela, ñía Pyrenair que desde o 27 de conseguiu morrer tranquilo. Esperemos que euros. Ao tempo desenvolve- que estarán operativos desde o decembro ofrece, con base en Obama, co seu labor, tamén o consiga.G ranse accións de promoción tu- 28 de marzo e durante toda a Alvedro, case 5.000 prazas para rística por 1,3 millóns de euros tempada de verán. Esta ruta es- gozar da neve no Pirineo arago- nos mercados emisores con vo- tacional estivo operando até nés. Nun ‘futuro próximo’, a Obama’’ defendeu regular os directos a Galiza. O acordo é outubro pasado e recupérase compañía prevé incluír a Vigo o poder destrutivo das guerras” efectivo para os usuarios desde en marzo. O novo voo operará na programación.G 12-13 estado.qxd 29/12/09 23:40 Página 2

ANOSATERRA ESPAÑA.12. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 Economía e dereitos civís centrarán a presidencia española da UE. O goberno español, que a partir do 1 de xaneiro, se fai cargo da presidencia de quen- da da UE, adiantou que o mandato se centrará na economía. O ministro de Asuntos Exteriores, Miguel Ángel Moratinos[na imaxe], afirmou que a priori- ’’ dade é a recuperación económica da Unión e restoulle importancia ao feito de MONTILLA, que España sexa un dos países máis afectados e que caia mes tras mes a confianza na súa economía por parte dos investidores estranxeiros. Outro pivote da UN REFERENTE política europea destes meses será a igualdade e a violencia de xénero.G

Miquel Sellarès O ENCAIXE DAS NACIÓNS NO ESTADO Xornalista

2010 é o último ano de O mandato de José Montilla. A ‘normalización’ de Euskadi Ser presidente de Catalunya xera autoafirmación nacional na persoa que detenta o cargo. Só así se pode entender os discursos de non convence nin o PP Montilla, sobre todo o do 650º aniversario da creación da Ge- O goberno vasco gaña aplausos en Madrid, neralitat ou o de hai uns días, no aniversario da morte de Fran- onde se agradecen os “esforzos” por evitar cesc Macià. “ser diferentes”. Mais os propios promotores Isto non evita a hipocrisía dal- desa ideoloxía recoñecen que algunhas gúns sectores que atacan o actual presidente con cousas que diferenzas son innegociábeis nunca lle esixiran a Jordi Pujol. Montilla, evidentemente, non é independentista. Érao acaso Pu- jol? E case seguro que non ten os César Lorenzo Gil para que non apoie explicita- sentimentos profundos, nacio- O presidente do PP vasco, Anto- mente o recurso de Sanz, un nais de lingua e cultura que tiña nio Basagoiti, tivo que saír ao dos seus homes máis próxi- Pujol. Mais o fenómeno Montilla paso da decisión do seu compa- mos e que noutras ocasións como presidente, o exemplo ñeiro de partido, o presidente vehiculizou determinadas po- que representa e a adhesión que de La Rioja, Pedro Sanz, que líticas estatais do PP coa xusti- manifesta polo país, a súa lingua prepara un recurso de inconsti- ficación da territorialidade e e a súa cultura, é o que desestabi- tucionalidade contra a blindaxe da cercanía a Euskadi. Con es- liza un Estado unitario que cre do concerto financeira vasco. ta puñada na mesa, é o PP o que as persoas, polo simple feito Basagoiti queixouse de que fóra primeiro en convencerse do de non naceren nun territorio, xa de Euskadi “moitos queren ga- perigo da deriva “normaliza- non poden ser fieis á terra que os ñar votos a conta do País Vasco, dora” que el mesmo, apoian- Antonio Basagoite,presidente do PP vasco. acolleu. Que pouca memoria e estou canso diso porque é in- do o goberno do socialista Pat- ten o nacionalismo español! Cal xusto. Non se é máis español xi López, lanzou na primavera. escena ocorreu durante a visita foi o papel dos españois na libe- por criticar sempre os vascos”. O lehendakari ocupou estes do ministro do Interior, Alfre- ración de América Latina? O líder popular creba deste primeiros meses no poder en Raxoi’’ garda o as na manga do Pérez Rubalcaba, ás instala- Montilla non é un catalán xeito o discurso unitarista da presentarse diante do poder de anunciar a súa equipa e cións da Ertzaintza. A prensa épico pero conseguiu que unha dirección do seu partido, que central com o “un máis” ao copar as páxinas dos titulou o encontro como a pri- parte importante da poboación sempre foi crítico coas “excep- tempo que estendeu a imaxe xornais na mañá do meira ocasión na que habería entenda que o ascensor social cionalidades” das nacionali- de que no seu mandato se domingo” unha completa coordinación deste país non discrimina como dades históricas. O anuncio de abrían pontes institucionais entre a policía autónoma e os o modelo español. Basagoiti, asemade, é unha nunca tripadas nos tempos corpos de seguridade depen- Actualmente, a inmesa maio- advertencia ao presidente do nos que gobernaba o PNV. dentes do Estado. Esta coordi- ría dos cataláns, independentis- PP español, Mariano Raxoi, A última destas postas en nación vénse producindo destas coma min, ou non, xa non de a creación do corpo vasco, confían no federalismo nin na tal e como recoñecen os res- idea de España nin no “Estatu- ponsábeis da Policía Nacional tet” que pode acabar, após a sen- e a Garda Civil. tenza do Constitucional, des- prestixiado. Mais o camiño dun- CARREIRA EN MADRID? As enquisas ha construción nacional correc- afirman que a postura institu- ta e maioritaria só pode facerse cional de López non gusta de- co apoio de todos os cataláns de masiado en Euskadi. Que se te- orixe ou adopción que cren que levisase a mensaxe do rei na esta pode ser a patria dos fillos. Noiteboa ou que o presidente Sería contraproducente que vasco presumise de que “por fin os cataláns de orixe cresen que un lehendakari ía ás celebra- este país é namais deles.G cións” do 12 de outubro ou á Conferencia de Presidentes mellorou moito a imaxe de Ló- pez no resto de España pero A construción’’ nacional só non tanto na percepción dos propios vascos. Case un ano pode facerse co apoio dos despois das eleccións, as enqui- cataláns de orixe e adopción” sas seguen a amosar que a maioría dos votantes de Euska- di preferiría unha coalición PNV-PSOE que o goberno socialista en minoría.G 12-13 estado.qxd 29/12/09 23:40 Página 3 14-15 mundo.qxd 29/12/09 23:41 Página 2

ANOSATERRA MUNDO.14. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 ’’ LATEXOS Ahmadineiad, entre a ameaza BERLUSCONI israelí e as revoltas internas E A IGREXA X.L. Franco Grande

O 2010 será un ano enso que ninguén, dentro P de Italia ou fóra dela, pen- de moitos conflitos sa que Silvio Berlusconi poida en Irán. O manterse no poder sen a com- descontento do plicidade da xerarquía católi- ca. Algúns analistas, como sector máis Marco Politi, din que a Igrexa reformista da elite italiana é un apoio ao berlus- conismo, e que se ela falase es- política únese á te teríase acabado. posibilidade real de En primeiro termo, como di o profesor Carlo Galli (Le Mon- ataques desde Israel de Diplomatique, setembro, 2009), o propio Berlusconi tense por un unxido polo Señor, e o pobo recoñece a súa propia identidade no corpo místico do xefe. Sabe manexar moi ben, no seu propio interese, as cuestións de orde ética baixo prisma eclesial. Roberto Mansilla Blanco Analista do IGADI (www.igadi.org) Como subliña Marco Politi (Público, 19/11/09) hai dez anos que o Vaticano está fa- O 2010 anuncia unha comple- cendo sabotaxes contra algun- xa conxuntura para Irán. A re- Intre da manifestación contra o goberno iraniano en Teherán, o 27 de decembro. REUTERS has leis civís, como a Lei do Di- novación das masivas protes- vorcio breve ou a de parellas tas dos sectores considerados Ahmadíneiad, quen vese cons- protesta reformista. de feito, influencia importante reformistas, así como a dureza tantemente obrigado a afin- Neste sentido, os líderes re- habendo bipartidismo, aínda dunha represión oficial que, Non’’ é probábel que as carse no gran aiatolá Alí Kha- formistas Mossavi e Karrubi que a Igrexa só mobilice un 5 segundo fontes occidentais, protestas na rúa acaben menei e a Garda Republicana corren o risco de finalizar en ou 6%do electorado. deixou case unha ducias de co réxime teocrático” Islámica como principais so- prisión, o cal potenciaría aínda Galli sinala que Berlusconi mortos e centenas de detidos, portes do seu poder. máis a súa popularidade e a abandonou en absoluto toda supón un delicado escenario inestabilidade interna. E, no noción laica en política (privi- interno que, con case toda ALTAS ESFERAS EN CONFLITO. Se os caso de ataques exteriores lexios económicos á Igrexa e probabilidade, se repetirá no violentos enfrontamentos nas contra as súas instalacións nu- respecto ostentoso ás directi- próximo ano. rúas e o incremento da repre- cleares, Teherán podería acti- vas da xerarquía relixiosa en Se o escenario interno é Os’’ líderes reformistas sión oficial comezan a configu- var unha serie de contraofen- materias de bioética e de bio- complexo, a tal punto que co- Mossavi e Karrubi corren o rar unha situación de inestabi- sivas contra obxectivos israelís política). Nada en común, pois, loca nun verdadeiro labirinto risco de acabar en prisión” lidade cada vez máis latente, os e estadounidenses no exterior, coa democracia liberal, como o réxime teocrático e as forzas manexos nas altas cúpulas do así como no golfo Pérsico. proban tamén os seus reitera- populares que demandan poder en Teherán incrementa- Non obstante, co espectro dos ataques contra a liberdade máis cambios e apertura, a rán a súa presión cara Ahmadí- de maior violencia nas rúas e da prensa e da televisión. conxuntura internacional ira- neiad e Khamenei. O pulso po- ameazantes presións exterio- A Igrexa Católica ten unha niana non é menos estábel. lítico estaría configurándose res, a alta cúpula dos aiatolás gran responsabilidade en que Así, segue a pender como un- un escenario que obriga a en torno aos influentes aiatolás podería igualmente premer Berlusconi se manteña no po- ha ameaza a posibilidade dun considerar os imperativos que Akbar Hashemi Rafsaniani e ou ben persuadir a Khamenei der. Pode que teña razón Politi ataque militar israelí, con ou pode ter Washington detrás Mohammed Khatamí, simpa- a desfacerse de Ahmadíneiad, cando asegura que se “a Igre- sen o consentimento de Was- desta crise. tizantes dos sectores reformis- dándolle curso a un pulso de xa falase claramente en contra hington, contra as instala- Así, as perspectivas anun- tas, aínda que os seus obxecti- sectores de poder que debili- de todas as cousas que non cións nucleares iranianas. cian maiores acontecementos vos semellan máis orientados taría aínda máis a estrutura marchan no sistema berlus- Paralelamente, a Axencia no país persa para o próximo en desestabilizar a Ahmadí- política e estatal, socavando coniano, sería o final de Ber- Internacional de Enerxía Ató- ano. Se ben resulta aínda pou- neiad e a socavar a autoridade así a lexitimidade do réxime lusconi”. Pode que tal cousa mica (AIEA) parece persuadi- co claro que a presión nas rúas de Khamenei. teocrático. non ocorra nunca.G da a certificar novas sancións dos sectores reformistas, cos Igual perspectiva pode Independentemente dos contra Teherán, que poden seus líderes Mir-Hossein Mu- afrontarse dende o exterior, no escenarios que seguirán e das espallarse ao longo de 2010, savi e Mehdi Karrubi á cabeza, caso de que as presións dende súas consecuencias, Irán se- desta vez cunha maior bene- finalmente certifique o remate a AIEA para lles dar curso a no- guirá sendo un protagonista volencia por parte de tradicio- do réxime teocrático na repú- vas e máis restritivas sancións clave no plano internacional O goberno’’ italiano nais aliados de Teherán, como blica islámica, a prolongación económicas contra Irán e a re- do 2010. Resta observar se o deulle amplos poderes é o caso de Rusia. Para finali- desta crise está socavando ca- novación da retórica amea- país persa está experimentan- á xerarquía católica zar, e como colofón a un esce- da vez máis a lexitimidade polí- zante militar por parte de Isra- do unha nova revolución ou en Bioética” nario de riscos e inestabilida- tica do presidente Mahmud el comecen a configurar un es- ben lle está dando curso a un- des, nos últimos días aprecia- cenario aínda máis candente, ha inestabilidade interna con se un delicado pulso fronteiri- que obrigue ao poder en Tehe- graves riscos xeopolíticos para zo entre Iraq e Irán polo con- UERE SABER MÁIS? rán a pechar filas e, finalmen- a seguridade en Oriente Próxi- trol de campos petrolíferos, ? www.igadi.org. te, desarticular con violencia a mo e Asia Central.G 14-15 mundo.qxd 29/12/09 23:41 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 MUNDO.15.

LIBERDADE / EE UU OBAMA CALCA A PRÁCTICA ANTITERRORISTA DE BUSH

A detención do nixeriano Umar Fa- rouk por, su- postamen- te, preparar un atentado

nun voo REUTERS Amster- dam-Detroit, foi o detonante do recrudecemento do control aeroportuario camiño dos EE UU. O presidente estadounidense, Barack Oba- ma, anunciou que se incre- mentarán os controis “para evitar ameazas”. As alertas funcionan no tráfico aéreo mundial desde os atentados do 11-S, con mingua do dereito á intimidade, por exemplo. No caso Farouk fallaron varios protocolos, como o feito de que ninguén sospei- Un Tata Nano nas rúas de Mumbai (a India). REUTERS tara que viaxou desde Ghana a Holanda e de alí a Nortea- mérica sen equipaxe ou que o seu nome estaba nunha lista de sospeitosos de perten- Asia, inmune á crise mundial cer a Al-Qaeda que manexa- ba o servizo secreto. A China e a India medran por riba futuro no que a prudencia será ACORDO / SUDÁN mais valorizada, aínda que iso O SUR VOTARÁ A do 5% anual e amosan as súas credenciais supoña taxas de crecemento INDEPENDENCIA NO 2011 a liderar o mundo ante o esgotamento máis moderadas. Imaxina un mundo no que os países desen- de Europa e os EE UU volvidos promotores do libre comercio se tornen máis pro- Laudelino Pellitero Director do Instituto para a Proxección fico (APEC) que integra entre os teccionistas e unha Asia con im- e a Análise Exterior (IPAEX) seus 21 membros países como portantes taxas de crecemento. a China, o Xapón, Rusia, Austra-

Acaba a primeira década do sé- lia, o Canadá ou México. Un es- NEGOCIOS CON INDITEX. Neste novo REUTERS culo, e o cambio de tendencia pazo que controla o 54,2% do escenario pensaron os dirixen-

consolídase. Se nada ou nin- PIB mundial, o 43,7% do co- KEVIN LAMARQUE/ REUTERS tes do Grupo Inditex para asi- O parlamento de Sudán guén o impide, Asía vai domi- mercio e o 40% da poboación. Ratan Tata,presidente do Grupo Tata. nar, no pasado febreiro, unha aprobou a lei que ha regular o nar o século XXI. Os segredos para medrar en joint venture co Grupo Tata, pa- referendo sobre a indepen- A China e a India saen do úl- plena crise están a mudar os ra abrir tendas no 2010 en cida- dencia do sur do país previsto timo ano da primeira década e centros de referencia do pensa- des coma Nova Delhi ou Mum- para xaneiro do 2011. Ade- entran no primeiro do segundo mento económico. Entre os bai. O xigante indio, que factu- mais, a nova norma permiti- Hoxe os centros de decenio como líderes do crece- oráculos emerxéntes aos que se ’’ rou no exercicio 2007-08 65 mil ralles aos sudaneses expulsa- mento. lles presta máis atención está referencia na teoría millóns de dólares e que posúe dos dos seus fogares sureños Se a media do crecemento Ratán Tata, herdeiro da célebre e práctica económica máis de 350.000 traballadores, tras a independencia (1956) planetario estimada para o 2010 dinastía india, que posúe unha están en Asia” controlará o 49% mentres que o regresar aos seus fogares. Su- é do 2,4%, os prognósticos para gama de emprendimentos em- grupo galego manterá o 51%. dán vive nun momento de a economía da China e da India presariais de talle mundial: Imaxinar un secúlo XXI no tregua entre o goberno cen- sitúanse no 8,8% e no 6,5%, res- aceiro, información e teleco- que Asia lidere o mundo pode tral e os Estados do sur de cul- pectivamente. Cifras moi seme- municacións, hoteis, té, sector semellar aínda unha utopía, tura animista ou cristiá. O llantes ás recollidas durante o químico, automóbiles, roupa... A empresa india Tata pero comprobar como un país conflito entre a maioría mus- 2009, o ano no que Europa e os Celebrando o aniversario ’’ de pasado colonial compra as lime e as minorías do sur re- fabricará o coche máis EE UU sucumbiron ao liderato dos seus 72 anos o 28 de de- dúas xoias automobilísticas da móntase ao tempo da inde- das potencias asiáticas cembro, a cabeza do imperio barato do mercado corona británica, a antiga me- pendencia de Exipto e o Rei- Por tanto, non é casual que fundado polo seu avó en 1868, ao tempo que controla tropolé, xa é realidade: Jaguar e no Unido pero na década do no cumio de Copenhague, os daba as claves polas que a as ex británicas Jaguar Land Rover, con sede en Gay- 1990 converteuse en guerra EE UU se esquecesen da vella maior democracia do mundo e Land Rover” don (Reino Unido) pasaron a civil tras querer o goberno Europa cando construíu un non caera en crise: forte investi- ser propiedade de Tata Motors central aplicar en todo o país acordo de mínimos cos emer- mento en infraestruturas ou es- tras pagar 2.300 millóns de dó- a lei islámica. Até o 2005, ano xentes orientais. Son signos dos tar lonxe dos reumuíños engu- lares en abril do 2008. A empre- no que se asinou o acordo de novos tempos. Xa no cumio de lidores dos abismos do sistema sa que posúe patentes dos mo- paz, morreron varios centos Singapur, Obama profesara a financeiro mundial. síbeis debacles como a de Du- delos máis caros atrévese a lan- de miles de persoas e outros súa fe no futuro do Foro de Coo- Sen atreverse a erixirse en bai que removan os alicerces da zar o coche máis barato do tantos viven como refuxiados peración Económica Asia-Pací- profeta nin dercartar outras po- economía global, presaxia un mundo: O Tata Nano.G nos países limítrofes.G 16-17 economía.qxd 29/12/09 23:01 Página 2

O Parlamento tramitará a iniciativa popular sobre Astano.PP, PSOE e ECONOMÍA.16. BNG aceptaron por unanimidade debater o texto da asociación Rumbo 21 ANOSATERRA que insta ao Goberno galego a mediar ante o Goberno estatal e a UE para 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 recuperar a actividade civil no estaleiro Navantia Fene. Esta proposta vén avalada por máis de 18.000 sinaturas e foi aceptada a trámite no pleno extraordinario do 29 de decembro. G

A FUSIÓN DAS CAIXAS A nova lei de Caixas nace sen acordo total A significativa oposición do PSdeG pode significar atrancos para a norma. PP e BNG apoian un texto que suporá a renovación da dirección das caixas en dous meses

Xurxo González A imaxe de consenso dos primeiros días do relatorio rachou cara o final da tramitación da nova Lei de Caixas. O PSdeG desmarcouse pouco antes do paso da norma pola comisión parlamentaria, votou en contra na mesma e no pleno. Así, a lei nace coa oposición dun partido que controla o Goberno do Es- tado e que ten ideas diferentes sobre o futuro do sistema financeiro e das caixas en particular. O presidente de Galiza, Alberte Núñez Feixóo,[á dereita] saúda o deputado do BNG Fernando Blanco no pleno do 29 de decembro. PEPE FERRÍN /A.G.N. Os críticos coa postura do PSdeG afirman que o que non como Mar Barcón e Ricardo Va- ción (SIP), fórmula creada este representa a oposición á fusión quere é perder a cota de poder rela, moito máis belixerantes ano polo Goberno de Zapatero entre as Caixas galegas, que coa que actualmente mantén nas contra o acordo daquela xa e que fai posibel que reciban nova norma debería abandonar É inaceptábel’’ que ningún caixas, especialmente en Caixa anunciado entre BNG e PP. fondos públicos sen unha o seu posto nun prazo previsto Galicia. No consello desa enti- sector, agás o Parlamento, As diferenzas de criterio en- unión inmediata e irreversíbel. de dous meses. dade sentan tres altos cargos teña máis de un tre os partidos non se cinguen No pleno no que se aprobou Aínda que estaba previsto do partido, Mar Barcón, Xosé representante nos consellos só á Lei, senón ao futuro das a nova Lei de Caixas, Leiceaga que o mandatario da entidade Clemente López Orozco (al- de administración” caixas. Mentres as direccións incidiu en que “esta norma con sede en Vigo se xubilase en calde de Lugo) e Salvador Fer- de PPdG e BNG defenden pode verse como un instru- xuño por razóns de idade (xa [Xaquín Fernández Leiceaga] nández Moreda, presidente da PSdeG. abertamente a necesidade mento para modificar a curto cumpriu os 78 anos), as declara- Deputación da Coruña. dunha fusión entre Caixanova prazo a formación de vontades cións de Leiceaga apuntan na Durante o debate no pleno, e Caixa Galicia, os socialistas na dirección das caixas”. Referí- dirección de que os meses entre Xaquín Fernández Leiceaga de- propoñen a utilización do Sis- ase a Xulio Fernández Gaioso, marzo e xuño serían decisivos fendeu a negativa do PSdeG ar- tema Institucional de Protec- presidente de Caixanova, que para o futuro das caixas.G gumentando que “é unha limi- Os’’ socialistas gobernan Vigo, tación inaceptábel que ningún A Coruña, Ourense, Lugo e sector, agás o Parlamento, teña Santiago, polo que a máis dun representante nos diminución do poder consellos de administración”. O A discutida unidade do PSdeG portavoz socialista apuntou que municipal vai en claro Manuel Vázquez, secretario rúa se esa opción se consuma. o seu partido ten “a sospeita de prexuízo dos seus intereses” xeral do PSdeG, gastou bas- Finalmente semella que que isto se dirixe contra algunha tante tempo nas últimas se- non houbo máis dificultades Manuel’’ Vázquez aínda terá das grandes cidades”. Os socia- manas en insistir na unidade dentro do PSdeG das que listas gobernan Vigo, A Coruña, ordinario do 29 de decembro. da súa formación para afron- complicado xestionar existían antes do debate so- Ourense, Lugo e Santiago, así Ao comezo, Xaquín Fernández tar a reforma da Lei de Caixas e os intereses contrapostos bre o futuro das caixas. Aínda como a Deputación da Coruña Leiceaga, membro do relatorio o futuro financeiro do país. dentro do seu partido así, Manuel Vázquez aínda e a de Lugo, polo que a diminu- xunto ao popular Pedro Puy e o Con todo, os principais diarios a menos de ano e medio terá complicado xestionar os ción do poder municipal vai en nacionalista Fernando Blanco, de Vigo e A Coruña recolleron das municipais” intereses contrapostos dentro prexuízo dos seus intereses. amosábase conciliador nunha o evidente afastamento entre do seu partido a menos de entrevista a A Nosa Terra.Pero a os alcaldes destas cidades, ano e medio dunhas elec- LEICEAGA CRITICA A INTENCIONALI- semana antes da aprobación Abel Caballero e Xavier Lo- Coruña e vicepresidente de cións nas que se xoga manter DADE DA LEI.A norma tramitouse definitiva os portavoces do sada. Mentres este último e Caixa Galicia) avogaban pola as alcaldías das dúas grandes en pouco máis de trinta días, PSdG pasaron a ser Manuel Salvador Fernández Moreda fusión, Abel Caballero amea- cidades de Galicia e varias ou- desde a admisión a trámite o 25 Vázquez, secretario xeral, e ou- (presidente da Deputación da zaba con sacar os vigueses á tras capitais de provincia.G de novembro até o pleno extra- tros membros da Executiva 16-17 economía.qxd 29/12/09 23:42 Página 3

ECONOMÍA.17. ANOSATERRA ’’ 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 BALANCE ANUAL

Manuel Cao

ENERXÍA ste ano que remata marca un punto de inflexión E no modelo de crecemento que gobernou a econo- mía dende a II Guerra Mundial. A terceira crise financeira ocasionada polos excesos de Wall Street viña a ser a continuación dos bonos lixo de Michael Milken O PP perde a escusa xudicial na década do 1980 e da burbulla das tecnolóxicas da década do 1990 e pódese converter no final da hexe- monía dos EE UU cara a unha economía multipolar para anular o concurso eólico coas novas áreas de crecemento dos BRIC e a supre- macía monetaria da área euro. Na inestábel e incerta Unha sentenza do TSXG economía mundial semella que o diálogo e a negocia- dálle a razón a seis grupos ción será a vía que poderá darlles saída aos desequilibrios e democratizar as decisións en materia econó- beneficiarios de capital mica e social. galego. Algúns avogados No ámbito europeo, as diferenzas entre as súas eco- advirten que a nova lei da nomías afloraron ao estourar as burbullas deixando os Xunta provocará unha países máis febles enleados nunha dinámica de débeda longa batalla xurídica privada e pública que pode ameazar as súas posibilidades de crecemento e mantemento do benestar a medio prazo. A disciplina do euro pode ser difícil de aturar na- X.G. queles países que non sexan capaces de asumir e reali- O equipo de Feixóo sufriu o pri- zar os axustes correspondentes en materia orzamenta- meiro revés xurídico na nova or- ria e sobre todo na posta en marcha de reformas que denación do sector eólico que mobilicen os recursos naturais, humanos e financeiros pretende. O día 23 de decembro cara a creación de emprego e a fuxida da espiral da dé- coñecíase que o Tribunal Supe- beda. En xeral, pode dicirse que a área euro liderada rior de Xustiza de Galiza (TSXG) pola economía alemá está nunha situación que per- aceptou o recurso de varias admite certo optimismo á hora de saír da crise pero está xudicatarias do reparto do bi- pexada polos graves desequilibrios macroeconómicos partito, que consideraban in- dalgúns países. xusto un auto previo que parali- Precisamente é España un dos países que dá datos e zaba o concurso da anterior le- dinámicas preocupantes en emprego, déficit público e, xislatura. Aínda que a nivel prác- sobre todo, estruturas de gobernanza onde a asignación tico as consecuencias desta de- ineficiente dos recursos públicos e privados semella cisión serán moi limitadas, a ni- norma fundamental de comportamento. España nece- vel político o presidente da sita mellorar o sistema institucional coa clara orienta- Xunta xa non pode presumir Alto de Paxareiras en Mazaricos. X. TABOADA ción á eficiencia e busca do rendemento económico e que a Xustiza declarou ilegal o social nas decisións públicas. Non axuda que en apa- reparto eólico do BNG. rencia a especulación inmobiliaria fose o motor princi- A decisión do TSXG non pal do período de crecemento até agora vixente e con- terá efecto inmediato, porque vén non esquecer que a clave real atopábase nos tipos O presidente’’ da Xunta o día 21 de decembro o Parla- de xuro reais negativos a causa do BCE e na afluencia de mento aprobaba unha nova xa non pode presumir de gran cantidade de fondos da UE cara a España o que Lei Eólica. A Disposición Tran- que a Xustiza declarou ilegal permitiu enxergar un modelo de crecemento ao lombo sitoria Primeira desa norma é a o reparto eólico do BNG” do consumo privado e público. A entrada no euro per- que emprega o goberno con- mitiu ignorar o enorme déficit exterior pero co estou- servador para anular a adxudi- rido das burbullas emerxeu con toda crudeza o axuste cación do bipartito. Así e todo, implacábel no emprego. Xoan Antón Pérez Lema, avo- Finalmente, en Galicia, asistimos ao aborto do cam- gado de Ventos de Beitureira Os’’ adxudicatarios poderían bio encetado polo bipartito coa chegada á Xunta do PP neste proceso, afirma nun ar- obter indemnización de Feij009 que por agora está intentando reconstruír o tigo en Xornal de Galicia que Xosé Antón Pérez Lema,avogado de seu espazo socioelectoral desmontando as políticas es- públicas moi elevadas” “Feixóo terá que defender a Ventos de Beitureira. bozadas polo bipartito e movéndose con rapidez e fle- constitucionalidade da súa lei [Xoán Antón Pérez Lema] xibilidade sorprendente con iniciativas estimábeis e da anulación do concurso Avogado de Ventos de Beitureira. ciedade na que participa Xosé como a fusión das caixas de aforros. Na economía glo- cos seus únicos argumentos”. María Castellano, presidente de balizada existen oportunidades para todos os países e Un dos representantes dos ONO e vicepresidente de La Voz esperamos que os axentes públicos e privados da socie- prexudicados pola nova polí- de Galicia, que non obtivera me- dade civil sexan capaces de tomar as decisións axeita- tica eólica advirte de que “dará gavatios na primeira selección. das para aproveitalas.G comezo unha longa batalla xu- SEIS GRUPOS DEFENDE OS SEUS DEREI- As adxudicatarias que se en- dicial que podería anular as- TOS. A decisión do TSXG agora frontaron a Muvega e a Xunta pectos da nova lei” e mesmo recorrida, que deixaba en sus- popularteñen no seu acciona- existe a posibilidade “dun re- penso o concurso eólico do bi- riado compañías de capital ga- curso de inconstitucionalidade partito, foi tomada a instancias lego como as conserveiras Alfa- Na ’’economía globalizada do Goberno do Estado”. Pérez dunha denuncia de Muíños de geme e Albo, a panificadora In- existen oportunidades Lema conclúe que “agora será Vento de Galicia (Muvega), so- gapán, Café Las Candelas, Caixa para todos os países” a normativa de Feixóo a que Rural Galega, a construtora San sexa obxecto da pescuda dos José ou empresarios como Gui- UERE SABER MÁIS? Tribunais e non a do bipartito” ? Pode consultar o auto íntegro do llerme Sánchez Vilariño, que foi e apunta que “os adxudicata- TSXG no dixital d’A Nosa Terra: presidente da patronal de Lugo rios poderían obter indemni- anosaterra.org/media/me- ou Benigno Pereira, presidente zación públicas moi elevadas”. dia0000019868.pdf da Rede Galega de empresas.G 18-19 deportes.qxd 29/12/09 22:27 Página 2

ANOSATERRA DEPORTES.18. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

BALANCE DO ANO O deporte galego OS IRMÁNS PAZ consolídase a nivel internacional

Varios podios en competicións dos os tempos e unha das medo, coma xa o fixera en 2007, Platú 25 en augas interconti- llores do mundo. Portela suma aínda que agora nunha modali- nentais nunha proba na que se internacionais, entre eles tres títulos xa sete títulos continentais e dade olímpica o que lle outor- daban cita regatistas de 14 paí- europeos e outros tres mundiais, rematan dous mundiais. En total, a de gaba un sabor especial. ses. Os vilagarciáns lograban Cangas subiu 23 veces ao podio Pola súa banda, para Estefa- outro éxito máis a nivel interna- co tópico do ‘convidado de pedra’ en diferentes competicións in- nía Hernández o ano que rema- cional nun deporte no que xa se ternacionais, o que a converte, ta foi un dos mellores na súa ca- colgaran o ouro olímpico. polo de agora, na deportista ga- rreira deportiva ao facerse co tí- Pola súa parte, Alexandra Antonio Cendán XAVIER GÓMEZ NOIA.O triatleta fe- lega máis laureada da historia. tulo mundial universitario en Celada e María Martín-Casal No ano que agora remata os de- rrolán demostrou máis unha Este deporte fixo que en tres Belgrado, ao que acompañaba proclamábanse subcampioas portistas galegos volveron amo- vez que é unha aposta segura. vilas do suroeste: Tui, Cangas e outra medalla de bronce en Co- de Europa cadete de Vela, en sar a súa calidade a nivel estatal Aínda que non puido revalidar O Grove se convertesen practi- penhague. Ademais, este último tanto que Álvaro Franco logra- e internacional. Homes e mulle- o título mundial, Gómez Noia camente en habituais as recep- foi acadado nunhas adversas ba o subcampionato da Copa res demostraron que o deporte foi subcampión e non perdeu cións aos padexeiros galegos condicións, xa que a taekwon- de Europa de Vela. Mentres, Be- galego xa non é un “grupo de nunca de vista o novo titular do que amosaron un nivel excep- dista galega fíxose coa presea es- atriz Lence acadaba o título es- amigos”, senón que ten a sufi- cetro, o australiano Alistar cional en disciplinas non olím- tando lesionada nunha man. tatal nesta mesma modalidade, ciente forza para competir en Brownlee. Aínda así, o galego picas coma o maratón. Así, o Tampouco o europeo sub 21 o mesmo que Marga Cameselle practicamente todas as discipli- acadou un novo campionato Kayak Tudense converteuse disputado en Vigo deixaba indi- en match race. nas deportivas, con indepen- de Europa e segue a ser o titular nun dos principais clubs deste ferente o taekwondo galego. Alí Pola súa banda, Lara Lagoa dencia de que acadasen ou non indiscutíbel a nivel estatal. deporte a nivel internacional o arousán Raúl Bouzas facíase convertíase na gran promesa podios ao longo de 2009. Esta En categoría feminina Saleta con piragüistas xa consolida- co título europeo na categoría da vela galega ao facerse co circunstancia é unha garantía Castro acadaba o título estatal dos coma Bouza, pero con ou- de menos de 72 quilos. campionato de España de para que o deporte galego supe- en duatlon sub 23 e a terceira windsurf en categoría sub 15. re en 2010 o ano que se despide. praza absoluta. GALEGOS A TODA VELA.Os irmáns Aínda que na meirande par- Paz (Carlos e Antón) logra- te das modalidades deportivas ban o título mundial de os galegos acadaron éxitos de relevo, catro foron os deportes onde destacaron por enriba doutros: piragüismo, taekwondo, vela e triatlon.

TERESA PORTELA

POTENCIA MUNDIAL EN PIRAGÜISMO. tras grandes promesas coma é No ano que vén de rematar os o caso de Manuel Garrido que padexeiros galegos volveron se convertía en campión mun- amosar a súa gran calidade. En- dial sub 23. tre os homes, Carlos Pérez Rial lograba o título europeo en K-1 AS TAEKWONDISTAS NON FALLAN.Se 200 metros, mentres que Xosé nalgún deporte as mulleres ga- Luís Bouza facíase co bronce en legas son unha baza segura ese C-1 1.000 metros. parece ser que o taekwondo. Pero dentro do deporte da Tanto a viguesa Andrea Rica, piragua salientaba de novo a fi- coma a coruñesa Estefanía Her- gura da canguesa Teresa Porte- nández, volveron amosar o seu la, que tres anos despois recon- talento no mundial de Copen- quistaba o cetro europeo en K-1 hague, acadando senllas meda- 200 metros. Esta padexeira xa é llas de bronce. Rica repetía pre- XAVIER GÓMEZ NOIA a mellor piragüista estatal de to- sea nun Campionato do Mun- ANDREA RICA 18-19 deportes.qxd 29/12/09 22:27 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 DEPORTES.19.

ces lograba o noveno posto na Universiada. Unha das grandes promesas do atletismo galego, o afrogale- go Jean Marie Okutu, pasaba a BEGOÑA FERNÁNDEZ primeiro plano por converterse en campión de España de salto A MELLOR PIVOTE DO MUNDO.A xoga- de lonxitude, cunha marca de dora galega de balonmán Bego- 7.94. Neste mesmo ano tamén ña Fernández foi incluída no foi campión estatal sub 23. 'sete ideal' do Mundial de ba- EZEQUIEL MOSQUERA No eido atlético tamén era lonmán celebrado en China noticia, por un duplo motivo, o pola IHF. A viguesa foi funda- O XACOBEO GALICIA GAÑA A VOLTA A ES- lanzador de xavelina Gustavo mental no equipo español ao PAÑA. Un dos éxitos de máis so- Dacal, que acadaba o seu déci- longo do campionato marcan- na do ciclismo galego nos últi- mo título de España, pero non do nos momentos máis decisi- mos anos viña da man do único se quedaba aí a cousa. O de vos, ademais de ser unha das equipo profesional, o Xacobeo Ponte Caldelas tamén vía reco- mellores pezas do seu equipo, o Galicia, que gañaba a Volta a Es- ñecida a marca estatal acadada Itxako Navarra. AMADOR LORENZO paña por equipos, salientando en 2003, e que se convertía en de novo a actuación de Ezequiel plusmarca española. Este últi- BORJA GOLÁN E XISELA ARANDA. O Mosquera que acadaba o quin- mo éxito debeuse a interven- squash galego segue a ser o me- to posto na clasificación xeral. ción de instancias do Tribunal llor de todo o Estado. En 2009 Selección mixta Supremo que non observou Borja Golán consolidábase co- A MARCHA DE LORENA LUACES.O atle- ningunha irregularidade no ma un dos mellores squashistas tismo tivo varios nomes pro- lanzamento realizado por Da- do mundo a pesar da lesión que e reivindicativa pios, pero salientan os de Lore- cal no devandito ano a unha o afastou de distintos torneos. na Luaces, Jean Marie Okutu e distancia de 78,88 metros. Con Pola súa banda, Xisela Aranda, C. L. Como mestres de cerimo- Gustavo Dacal. A marchadora esta plusmarca caía un récord tras acadar tres subcampiona- Cun anecdótico 9-0 terminou nias, no campo falaron An- ourensá batía media ducia de que databa de 1992 en poder tos de España, pasaba a liderar o partido que enfrontou o 26 tón Reixa, un dos defensores marcas galegas no ano que re- outro galego, Xulián Sotelo. o ránquing estatal. G de decembro en Santa Isabel da selección desde hai déca- mata, a máis de ser unha dura (Santiago) un combinado de das, e a ex futbolista Verónica competidora para a olímpica xogadores e xogadoras gale- Boquete, unha das máis des- María Vasco. Así mesmo, Lua- gos non profesionais contra tacadas da historia recente e un equipo de estranxeiros que foi internacional con Ga- que militan nas categorías te- liza fronte a Catalunya e Bale- rritoriais galegas. O partido, ares os dous anos anteriores. xunta a unha manifestación O partido, convocado por polas rúas da cidade e un con- Siareir@s Galeg@s, xuntou en certo, serviu para reivindicar Santiago varios miles de per- que o Goberno apoie a cele- soas que ateigaron o peque- bración de partidos da selec- no campo. O ambiente, de ción galega, tal e como se fixo feito, foi semellante aos parti- entre o 2005 e o 2008. dos da selección, con moitas Do equipo de selecciona- familias e moita festa nas dores aos que a Federación bancadas, a pesar do frío. Galega (FGF) lles encargara O colectivo Siareir@s op- BORJA GOLÁN E XISELA ARANDA dirixir os encontros destes úl- tou por usar o deseño de Pe- timos anos, só Arsenio Igle- pe Barro para a camiseta aín- sias se ausentou. Fernando da que introduciron algun- Vázquez e Pilar Neira, que xa has novidades. Na manga os O desastre do Cidade de Santiago se mostraran publicamente xogadores luciron a bandeira No medio dun ano de éxitos, ta- un descenso administrativo o en desacordo coa decisión da de Galiza coa estrela verme- mén houbo unha faciana amar- pasado verán de Segunda B a Xunta de non financiar o par- lla, o escudo non foi o galego ga. Neste caso estivo representa- Terceira por non pagarlle aos tido de Nadal, volveron pedir senón o deseñado por Caste- da polo fútbol. O equipo do Cida- seus xogadores. Moitos dos an- que se desvincule o equipo lao, coa serea. Tamén os nú- de de Santiago víase abocado a tigos futbolistas marcharon a galego da lida política e meros e nomes eran os tipo- desaparición a finais de novem- outros equipos, mentres se refa- adiantaron que para o 2010 grafados por Castelao. O bro pola falta de pagamento aos cía con novos deportistas pro- tentarán recuperar a selec- combinado de estranxeiros seus xogadores que abandona- cedentes maioritariamente da ción con xogadores profesio- xogou coa camiseta raiada en ron en tropel a capital galega. Comunidade Valenciana e Ar- nais, apoien ou non o Gober- vermello e branco e coa cruz O Cidade de Santiago sufrira xentina.G no e a FGF. de Santiago no peito.G LORENA LUACES 20-22 cultura apertura.qxd 29/12/09 22:54 Página 2

ANOSATERRA CULTURA.20. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

RITMOS PARA TODOS OS GUSTOS Música para 2010 No 2009 baixou a produción de álbums, pero medrou e diversificouse a escena musical galega

Música para Álvaro Cunqueiro

Fotobiografía sonora de Álvaro Cunqueiro Artistas: Rexina R. Vega & César Morán. Edita: Ouvirmos.

Actuación de Descarga ao Vivo na Coruña. En paralelo ao percorrido foto- gráfico e ás análises teóricas ela- M.B. concertos dentro da súa pro- boradas por diferentes estudo- gramación e a incerteza deri- sos de Álvaro Cunqueiro ao re- onxe do tímido opti- vada do cambio de goberno dor da súa obra e da súa impor- mismo que experi- non fixo máis que ralentizar tancia no sistema literario, Ou- mentou a escena mu- axudas e disuadir proxectos. virmos presenta neste volume sical galega nos últi- Pola contra, parte dos intérpre- un disco que recolle unha ducia Lmos anos, 2009 pecha peor do tes reuníronse este outono pa- de poemas musicados por que comezou. A falta de datos ra crear a Asociación de Músi- Amancio Prada, Luís Emilio Ba- oficiais, as discográficas confir- cos ao Vivo, como foro de co- tallán ou Astarot, entre outros, man a tendencia á baixa na ven- municación aberta. que demostran a transcenden- da tradicional de discos. Men- Con todo, e a pesar dalgun- cia que o escritor ten na música tres os grupo agardan mellores has excepcións, confírmase galega. César Morán comenta tempos para inmortalizar novo que a proxección exterior das mentais de Thelonious Monk, este apartado da obra.G repertorio, cae a produción e os bandas segue a ser a materia pianista americano considera- Proxección álbums publicados é menor pendente dunha escena pro- do fundador do bebop. O uni- que noutras épocas, unha redu- pia, heteroxénea e rica na que a verso jazzístico do americano internacional O regreso ción que as discográficas aven- calidade e a creatividade das metamorfosease aquí con rit- aos escenarios turan aínda maior en 2010. propostas seguen a ser dúas mos aflamencados e acubana- 1960 En xuño os novos creadores das súas principais bazas.G dos nacidos dunha formación Artista: Cornelius. de Clunia quedaron orfos do seu escapa- arriscada de contrabaixo, guita- Edita: BluSens Music. rate radiofónico por excelencia rra e percusión, curiosamente, 5 cando a Radio Galega lle botou sen presenza do piano.G A xa ben coñecida banda vila- Grupo: Clunia. o peche ao programa musical garciá, que debutou discogra- Edita: Xingra. Aberto por reformas. Remata- ficamente en 2007 con Grea- ban así tres anos de entrevistas, Catro mellor test hits (PAI Música), reafir- O disco 5pon fin a catorce anos reportaxes e información so- que tres ma neste novo traballo a fór- de silencio discográfico de Clu- bre a música emerxente feita mula coa que conquistou a nia, unha das bandas precurso- en Galiza, dirixidos polo xorna- Cuarta potencia público e crítica: guitarras po- ras do jazz en Galiza. Nani Gar- lista e músico Xurxo Souto. Grupo: The Homens. tentes, contundencia no rit- cía, Baldo Martínez e Fernando Neste ano vivíronse ademais Edita: Lixo Urbano. mo, elegancia nas letras e fu- Llorca son os fundadores desta os que parecen ser os últimos sión de influenzas como filo- formación que medra para o coletazos do formato cd men- Entre o pop británico polo que sofía. 1960 distribuirase en 30 novo disco, converténdose en tres se asiste á aparición de no- devecen e a enerxía do punk dos países e inaugura o selo com- quinteto coa incorporación de vas plataformas dixitais que dei- oitenta, os compostelán de The postelán BluSens Music. A xan entrever unha inminente Tributo a Homens sacan a súa rabia neste presenza na produción de mudanza na rutina das disco- Thelonious Monk cuarto traballo discográfico. Ás Mick Glossop e do enxeñeiro gráficas convencionais. Disco- letras, máis comprometidas que de son Tutsuya Sato avalan gráficas como Falcatruada e In Monk we trust nunca, súmaselle unha nova so- este disco dirixido, sen com- grupos independentes xa teñen Artista: Monkillos. noridade desprendida das mu- plexos, ao mercado interna- presenza en tendas virtuais e Edita: Free Code Jazz Records. danzas na banda, que agora pa- cional. Radio Vigo vén de re- nos novos sistemas de escoita e sa a estar integrada por un novo coñecelo co premio Maketon descarga a través da rede. Xacobe Martínez Antelo, Mi- membro. Pílulas viscerais e ano- Estrella Galicia na categoría Apelando á crise, institu- guel Cabana e Marcelino Galán xadas en tempos de crise, temas de mellor disco do ano. En cións públicas e entes privados ofrecen neste álbum unha vi- libres e sen complexos na com- primavera arranca a súa xira reduciron a contratación de sión persoal dos temas funda- posición nin nos arranxos.G polo país.G 20-22 cultura apertura.qxd 29/12/09 22:54 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 CULTURA.21.

Matthew Simon e Roberto So- xebre e o depurado, entre o ur- dvd. Trátase de Descarga ao vi- ción de batukadeiras xurdida ’’ moza. Traballo inspirado no bano e o rural. A actividade vo, álbum que discorre polas espontaneamente hai máis dun jazz dos anos setenta, de son re- profesional de Quique Peón sonoridades cubanas que emi- lustro. Neste primeiro traballo DESDE O coñecíbel, que chega pouco an- céntrase dende hai máis de dú- graron a Galiza e ficaron como discográfico revisan os ritmos tes de que a banda cumpra 30 as décadas na investigación et- parte do patrimonio popular e que os escravos entoaban na OUTRO LADO anos nos escenarios. Un reen- nográfica, na que lle presta esas composicións galegas que illa, ao tempo que, coa colabora- Marta Dacosta contro que marca unha nova pecial atención á danza tradi- permaneceron na illa. Unha ción de Xosé Manuel Budiño, etapa na súa particular historia.G cional e á súa conservación e banda mixta galego cubana, in- Mercedes Peón, Rodrigo Roma- ai para un mes entrei en dignificación. O apartado mu- tegrada por Alejandro Vargas, ní, Xosé Liz, Uxía Senlle, Fernan- Vcontacto coa directiva do sical, asinado por Xosé Lois Ro- Pablo Castanho, Ugia Pedreira, do Abreu, Isaac Palacín, Lola de Patronato da Cultura Galega mero e Suso Vaamonde, con- Marcos Teira, os irmáns Pas- Ribeira e os gaiteiros de Treixa- de Montevideo e puiden com- xuga os instrumentos tradicio- cual, Guadi Galego, Quim Fa- dura, Batuka Tabanka reafir- probar en carne propia o im- nais e as novas tecnoloxías, rinha e Xabier Díaz, entre ou- man o seu oco dentro da escena portante traballo que as e os empregando melodías recolli- tros, interpreta un repertorio, internacional da world music.G que se declaran galegos volun- das por todo o país.G froito da investigación de Ra- tariamente realizan para man- món Pinheiro, no que Pablo ter viva a memoria e o coñece- Milanés canta Aí vén o maio.G Rock, mento da súa nación de orixe. A gran big band despois Pop Estes días coñecémonos e in- galego cubana tercambiamos temores, preo- O canto da cupacións e as firmes determi- escravitude por Rock nacións que nin os deseños Descarga ao vivo Grupo: Capitán Furilo. máis ruíns para o noso futuro Artista: Varios autores. Batuko Tabanka Edita: Autoproducido. conseguirán que abandone- Debut Edita: Falcatruada. mos. Falan con orgullo dunha da Orquestra Djunta mô Despois de presentarse en biblioteca de 10.000 volumes e Despois de presentarse sobre Grupo: Batuko Tabanka. 2008 con Pop?, Capitán Furilo de ser unha das entidades gale- Vigo 430 os escenarios, unha das cola- Edita: Pai Música. presenta o seu traballo máis gas centradas exclusivamente boracións galego-cubanas xur- maduro baixo o título Rock e a no traballo cultural. Traen can- Orquestra Vigo 430 didas tras a presenza de Galiza Doce mulleres caboverdianas tutela de Tino Álvarez. A banda da elas un libro do Manuel Ma- Artista: Orquestra Vigo 430. como cultura convidada na asentadas na Mariña Lucense xorde das cinzas do Caimán do ría, Versos pra cantar en feiras e Edita: Ouvirmos. Feira do Libro da Habana, en dende a década de 1970 inte- Río Tea, enmarcada nun pop romaxes, que debeu publicar- 2008, toma forma de disco e gran Batuko Tabanka, a forma- rock de letras cotiás. G se en Montevideo e que tiña Alejandro Garrido dirixe esta por obxecto contar a verdade formación creada en 2005 co- do país. Está ilustrado por Luís mo Ensemble Vigo 430, que ho- Seoane. Cóntanme que hai xe reúne o mellor da canteira da uns días fotografaban o portal comarca. Este disco, publicado da casa en que vivira Seoane. no apartado que Ouvirmos de- Uns mozos preguntáronlles o dica aos novos creadores, con- porqué de retratar aquel lugar duce aos oíntes a un universo vulgar e elas explicaron o moti- no que o rigor e a audacia na in- vo. Desoladas comprobaron terpretación de Bach, Vivaldi, non só que os mozos non sabí- Shostakovich, Rosa Gayoso e an quen era Seoane, senón que Manuel Quiroga preséntanse tampouco lles importou gran como protagonistas.G cousa. Pobre impresión a que a elas e nós mesmos nos produce esta anécdota ilustrativa que A música tanto se repite, e a conversa do primeiro só Para cantar cos nenos flúe preguntándonos sobre como pode ser posíbel que se ig- de danza Coplas nore tanto do que somos, que a das estrelas miles de quilómetros aqueles Ovay que xa non naceron na nación Artista: Quique Peón. Contos e coplas da súa estirpe saiban moito Edita: Falcatruada. de estrelas máis de nós mesmos, enten- Artistas: Varios artistas. dan moito mellor tantas cou- Falcatruada edita a banda so- Edita: CSIC, Universidade de sas. Hai un dito que o ilustra. O nora de Ovay, o primeiro só de Vigo e Unawe. certo é que cómpre querer ver danza galega no que Quique e oír, amarnos a nós mesmos. E Peón reivindica unha identida- A voz de Sonia Lebedynsky armarnos cos versos dos poe- de cultural renovada, procu- (Fía na Roca), a gaita de Susana tas nestes días escuros, men- rando o equilibrio entre o en- A canción co até o jazz, pasando polo Seivane e o acordeón de Rodri- tres agardamos o peso da ga- soul, o swing e os ritmos lati- go Romaní tecen, xunto artis- daña, dispostas a parar o seu do mundo todo nos. O libro-disco, que combi- tas recoñecidos da escena folk, gume de odio.G Tic-Tac na música e ilustracións dirixi- este libro disco coral que per- Artistas: P. Díaz, Marc Taeger. das a un público maior de tres segue achegarlle a astronomía Edita: Kalandraka. anos, aborda nas letras temas aos máis pequenos a través de tan próximos aos nenos como cantigas e contos do repertorio O certo’’ é que cómpre Neste primeiro traballo en soli- o fogar, os animais ou a natu- popular. O proxecto xorde co querer ver e oír, tario, Pablo Díaz ofrece un per- reza. Conta coas colabora- gallo do Ano Internacional da amarnos corrido por distintos ritmos cións de Guadi Galego, Xabier Astronomía por iniciativa do a nós mesmos” cos que, dende a perspectiva Díaz, Guillermo Fernández, Consello Superior de Investi- do folk, tenta abarcar a univer- Brais Maceiras, Pedro Lamas e gacións Científicas en Galiza e salidade, dende o xénero clási- Ruote, entre outros moitos.G a Universidade de Vigo.G 20-22 cultura apertura.qxd 29/12/09 22:55 Página 4

ANOSATERRA CULTURA.22. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 Un tradutor galego a vinte idiomas

A empresa compostelá imaxin|software, creadora do programa Opentrad, mereceu o premio Eganet ao mellor ambiente laboral Xoán Tallón Salgado ‘Mercado non é sinónimo de literatura’ Manuel Vilas Cada día Opentrad, o tradutor automático que axudou a de- M.B. senvolver, recibe máis de O escritor e xornalista Xoán Ta- 26.000 visitas. Usalo é gratis –e llón (Vilardevós, 1975) vén de melloralo tamén, pois é softwa- facerse co XXXV certame de re libre– pero Imaxin cobra por narración breve Modesto Fi- adaptalo. gueiredo, organizado pola “O negocio está na persona- Fundación Pedrón de Ouro, lización” explica Diego Váz- coa colaboración do concello quez, director de Mercadotec- de Arzúa, pola obra Era el. O nia. Por exemplo, se A Nosa xurado valorou a “fluidez na- Terra quixese publicar o seu rrativa e o estilo limpo e libre” portal automaticamente en in- do autor, nun relato “metalite- glés, Imaxin cobraríalle por in- rario no que se cuestiona a au- troducir o tradutor no xestor Socios da empresa de informáticaImaxin. MIGUEL MUÑIZ toría do escritor”. do diario e por incorporar ter- En que consiste a obra? mos xornalísticos. dades para os que teñen nenos; madrileña Ruíz Nicoli. Trátase dunha historia de ob- Opentrad facilita traducir en- cociña na oficina; formación Dende EGANET reclamouse sesión do protagonista coa cre- tre galego, castelán, inglés e por- É unha’’ forma de competir gratis impartida tanto por ex- que a Xunta garanta que as fir- ación dunha novela, sobre os tugués. Existen outras combi- con empresas que poden pertos como por compañeiros. mas tecnolóxicas do país, nor- vínculos ocultos que puideron nacións nun total de 20 idiomas; ofrecer máis salario “Os traballadores están con- malmente PEMES, poden acce- manter César Aira e Roberto incluídos francés, éuscaro, cata- pero non unha calidade tentos pero Imaxin tamén, é der aos grandes concursos. Bolaño. Unha vez que o autor lán e mesmo esperanto. Até 14 laboral tan boa” unha forma de poder competir “Agora é o intre dun compromi- remata o manuscrito advirte pares de linguas que se tradu- con outras empresas, que ao so serio da administración”, que ese mesma novela acaba cen con gran calidade. É produ- mellor lles ofrecen máis salario concluíu dende o escenario un de entrar nas librerías escrita to da colaboración entre as uni- pero non unha calidade laboral dos secretarios, Víctor López. por outra persoa. O argumento versidades de Vigo, País Vasco, tan boa”, razoa Castro. Luz Castro di que Imaxin so- acaba derivando nunha busca Alacante, Politécnica de Catalu- Precisamente a competen- fre “dia a día” esta discrimina- da identidade, de se eu son eu ña e a propia empresa Imaxin, ponsábel de recursos huma- cia entre empresas, galegas e de ción, pois “non existe igualdade ou se existe a posibilidade de Elhuyar (Euskadi), Eleka (Eus- nos, Luz Castro, móstrase or- fóra, creou polémica na cerimo- de condicións” coas grandes fir- que sexa outra persoa. kadi) e Prompsit (Alacante). gullosa de lograr o pioneiro ga- nia dos EGANET. Alejandro mas. “As grandes factorías de Como recibe o galardón? Con todo, as 24 persoas que lardón ao Mellor Ambiente La- Vázquez, da axencia ‘La Nuestra software de fóra preséntanse a Non significa máis que o reco- traballan en Imaxin non viven boral que concedeu a patronal Comunicación Publicitaria’, re- macroconcursos aos que moi- ñecemento do xurado e pasar a só de Opentrad. Traballan ta- da Internet galega, EGANET, colleu o premio á mellor cam- tas firmas de aquí xa nin se po- formar parte dunha lista de ga- mén en multimedia, con vide- este mes en Santiago. “Ter xen- paña na rede. O tamén profesor den presentar porque a admi- ñadores na que se inclúen no- oxogos educativos ou a chama- te implicada coa empresa é un- asociado da USC criticou no seu nistración esíxeche unha deter- mes relevantes da literatura ga- da “realidade aumentada”, que ha sorte e hai que tratala con discurso que o “Xacobeo tivo o minada categoría”, argumenta. lega. Cómpre relativizar o valor engade datos informáticos a cariño, nas empresas tecnoló- detalle de adxudicar a súa crea- A tamén vicepresidenta de EGA- dos premios. Un texto premia- imaxes da contorna (fotografí- xicas o que crea valor é o coñe- tividade a unha compañía de fó- NET lamenta que “é moi co- do non implica necesariamente as do móbil, por exemplo). cemento das persoas, a súa in- ra”. “Este país debe ter un pouco mún que os traballos acábenos que sexa mellor que outros que Imaxin tamén fai portais e pro- novación”, explica. máis de orgullo”, argumentou o facendo empresas galegas por- non recibiron galardón ningún. gramas, tarefas coas que catro Algunha das melloras de publicista ante varios directores que ao final as grandes empre- Pero si que abren portas. enxeñeiros de informática co- Imaxin son, segundo Castro, xerais da Xunta, converténdose sas de fóra subcontratan aquí”. Como valora a produción ac- mezaron en 1997. horario flexíbel, cadaquén esen altofalante do malestar na Castro di que é un problema do tual de narrativa breve? colle o tempo para xantar; xor- publicidade galega coa adxudi- actual Goberno, pero que ta- A produción actual mantén MELLOR AMBIENTE LABORAL. A res- nada reducida no verán; facili- cación da campaña xacobea á mén pasaba co bipartito.G uns mínimos de calidade que non desmerecen a de calquera outra literatura. Outra cousa é que no mercado literario entran unha serie de produtos que non sempre responden a criterios de calidade. O mercado non é necesariamente sinó- nimo de literatura.G BULE-BULE 1387.qxd 29/12/09 20:59 Página 1

Redacción e ilustracións: 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 Gonzalo Vilas

No Bule-Bule, ao igual que moitos/as cións nen orzamentos, sen permisos da dos nosos lectores, somos siareiros da autoridade, e sen máis gasto que o do lá- selección galega. pis e o papel. E así, este ano en que non imos vela xo- Porque a selección galega de fútbol, gar no campo, nós amañámonos para xogue ou non xogue, xa existe na nosa sacala nas nosas páxinas centrais, en cabeza, na dos afeccionados grandes e forma de póster que poderás colocar no pequenos que tendes disfrutado co seu teu cuarto. xogo e apoiado as súas cores azul e Un traballo que fixemos sen subven- branca. BULE-BULE 1387.qxd 29/12/09 20:59 Página 2 BULE-BULE 1387.qxd 29/12/09 20:59 Página 3 BULE-BULE 1387.qxd 29/12/09 20:59 Página 4

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

TEATRO Aprendizaxe lírica Antonio García Teixeiro evo pensando hai tempo Lque o teatro é unha esco- nunha ficticia illa do Caribe onde to- la da vida na escola. Refírome A illa dos cangrexos violinistas. dos os seus habitantes, humanos e á relación entre teatro e ne- Autores: Xavier Queipo(texto) nos, claro. Esa proximidade á animais, viven nun ambiente cordial Jesús Cisneros(ilustracións) marxe da tecnoloxía, capaz de respecto cara ás leis naturais de Editorial: OQO editora. Col. Q de emocionar a través da voz, convivencia entre os diferentes seres dos xestos, das olladas, da ex- Fermoso álbum ilustrado poduto do vivos e o medio natural que os rodea presión. Os nenos aman o te- traballo conxunto entre a narración e mesmo protexe, proporcionándo- atro. E fano coa ledicia de de Xavier Queipo e as suxestivas ima- lles todo o necesario para sobrevivir. quen se mergulla nos perso- xes de Jesús Cisneros nas que a través Moi, a nena protagonista, está, xa naxes para sentilos vivos den- dun delicado xogo de luces e som- tro deles. O teatro ten a capa- que logo, acostumada a observar a cidade de estimular, de socia- bras, ás veces con formas non moi súa contorna con paciencia, tal e lizar as persoas que se están a ben delimitadas pero que non lle como lle ensinou o seu avó, para grexos violinistas, os que, a partir formar, de que agromen as resta poder evocador sobre o dis- aprender non só da sabedoría da ex- deste contacto, van ser considerados emocións, de que se desinhi- curso do texto, conforma unha sim- periencia senón tamén do coñece- por toda a veciñanza do poboado ban, de permitir coñecer a re- biose plástica-narrativa que non pasa mento do medio. Deste xeito será coma unha sorte de talismán.G alidade máis a fondo, de fo- desapercibida á ollada do lector. A quen de lograr o seu obxectivo de mentar o desenvolvemento acción desta historia desenvólvese achegamento aos misteriosos can- Alba Piñeiro da sensibilidade e de que aca- den unha maior confianza en si mesmos. Todo isto, entre unha chea de facetas variadas Toma o teu tempo para atopar neste de indiscutible valor formati- barullo de letras os nomes de 18 paí- vo. Non esquezamos, ade- ses de Latinoamérica. mais, o elemento lúdico que posúe a dramatización e o pracer que produce meterse na pel allea e deixarse levar por un bo texto. Mágoa que o teatro non se lea abondo na escola. Pois, miren por onde, neste curso vou prescribir aos meus alumnos un libro de teatro. Recibín O maquinista Antón (Ed. Xerais) de An Alfa- ya. Lino e seducíronme os personaxes e o enorme barullo que me atopei na estación do tren. E gocei co home dos globos, co pescador de soños, coa moza que fala co i, en fin, co clima festivo, intelixente e poético que An consegue crear nunha obra que gañara no ano 91 o Premio de teatro Xe- ración Nós. Si, lectura e dra- matización para sentir a felicidade nas aulas.E mentres lle dou voltas a todo isto es- coito a 7ª Sinfonía de Beetho- ven, dirixida polo meu admi- rado Barenboim, quen afirmou nunha entrevista que “a música ri cunha bágoa e cho- ra cun sorriso”. Unha frase fermosa e poética que se agradece.G

O teatro é capaz’’ de socializar as persoas que se están a formar 27 cultura.qxd 29/12/09 22:57 Página 1

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 CULTURA.27.

Diego Ameixeiras, escritor ‘Ourense está detida no tempo pero en Oregón hai rabia, desexo e rostros desencaixados’

César Lorenzo Gil música. Ian Rankin describe Dime algo sucio (Xerais) é un moitos pensamentos de John novo paso na creación de Rebus con cancións. Coido Diego Ameixeiras (Lausanne, que intentar transmitir o 1976). Se noutros libros coñeci- mesmo doutro xeito sería mos o detective Horacio Do- unha temeridade. pico ou as tribulacións de sol- Din que a súa obra foi moi im- teiro desastriño de Tres segun- portante para que a década dos de memoria (Premio Xe- que agora acaba fose en Galiza rais 2006), nesta ocasión hai in- a dos narradores e non dos po- trospección coa ameaza cons- etas, como na do 1990. Sei que tante dunha traxedia. é humilde pero dígame que Nesta súa cuarta novela cam- pensa que trouxo vostede de bia o rexistro. Nin hai o humor novidoso ás letras galegas. das tres obras precedentes nin Máis que en pasado, gustarí- unha estrutura clásica de xé- ame falar en futuro de posíbeis nero. Que novos vieiros quería novidades e achegas. Todos os iniciar con este libro? escritores de novela negra sa- Non busquei premeditada- bemos que, agás contadas ex- mente retirarme dun ton hu- cepcións, a alta cultura sempre morístico, pero a medida que nos mira por enriba do ombro, fun imaxinando os acontece- pero nós estamos moi conten- mentos decateime de que pre- tos traballando cos nosos poli- cisaba unha voz distanciada cías, detectives e asasinatos, e para narralos. É un desafío ser JESSICA BARCALA / A.G.N. coa nosa concepción da litera- versátil e manter a un tempo a tura coma un xogo do que firmeza estética na que un cre. fecciosa e que non consegue pero sen un contacto tan in- moitos lectores levan que- Penso que hai que estar dis- esquecer a persoa querida. tenso coa rúa como tivemos rendo formar parte dende Ed- posto a asumilo. Tanto, que empeza a dar sínto- xeracións anteriores. Á vista Todos’’ os escritores gar Allan Poe até hoxe. Podiamos definir a novela mas de desequilibrio. Describir está que esa diferenza é impor- de novela negra sabemos Segue a narrativa galega ac- como de “camiños cruzados” á ese estado sen caer en drama- tantísima, para ben e para mal. que a alta cultura nos mira tual? espera do nó final. O suspense tismos non é doado. Nós non tivemos aos 15 anos por enriba do ombro” Leo todo o que podo, e paré- é unha estratexia para fixar a No caso de Marta Nóvoa, ade- algo tan democrático coma o ceme moi boa noticia que un atención do lector? mais de contarnos que lle pasa, Spotify pero a eles non lles dei- escritor coma Domingos Villar Unha das máis importantes, sabemos o que pensa, coma se xan beber unhas cervexas nun sexa o preferido dos lectores. sen dúbida. Hai escritores que escribise un diario. E resulta que parque. É normal que de Volverá Horacio Dopico aos o manexan dun xeito excep- a súa vida roda en torno ao con- cando en vez sintan que lles es- andeis? cional. Creo que o realmente sumo e á imaxe. Personifica al- tamos tomando o pelo. Non’’ se pode mellorar A medio prazo paréceme que complexo é manter a tensión e gún concepto esta personaxe? Unha cousa inmutábel nos The wire.Seguro que a non, pero sempre podo resca- estar á altura das expectativas É unha adolescente que provén seus libros é o escenario: Ou- todos os que traballamos en talo. creadas, porque do contrario o dunha familia moi acomo- rense. Aínda que neste caso Matalobosnos gustaría que Unha teima persoal. Quero lector pode sentirse defrau- dada, e que durante a novela fai chámalle Oregón. David Simon nos prestase que cree unha serie de TV, dado. É relativamente sinxelo comentarios sobre as súas Agás en Tres segundos de me- como se fose David Simon ou facerlle a boca auga nas pri- marcas preferidas de roupa in- moria, as historias sempre me un anaco a vara máxica” Vince Gilligan. Hai algún pro- meiras páxinas pero a maior terior, ou sobre que tipo de ex- levan ao mesmo escenario, pero xecto completamente seu nal- dificultade sempre aparece na foliantes emprega para o coi- son consciente de que non sem- gunha gabeta? resolución dos conflitos e no dado da pel. Supoño que pre vai ser así. Oregón é un xeito Non se pode mellorar The wire. ritmo dos acontecementos exemplifica un tipo de vida moi popular de nomear a cidade, Son palabras maiores. Seguro máis relevantes. despreocupada e materialista, bastante habitual entre moita sexo e rostros desencaixados. que a todos os que traballamos As súas anteriores obras eran e que nalgúns momentos da xente que coñezo. Non é unha Vostede traballa como guio- en Matalobosnos gustaría que máis ben “masculinas”. Nesta novela pode funcionar como invención miña. Oregón é unha nista audiovisual. Que inflúe David Simon nos prestase un ocasión, hai personaxes femi- unha especie de arquetipo. cidade dentro de Ourense que máis na súa escrita: a imaxe so- anaco a vara máxica. ninas moi traballadas. Custa Os adolescentes teñen gran pro- aparece de madrugada, ou bre a literatura ou a literatura Fáleme un pouco da ficción pórse na pel dunha muller? tagonismo. Cambiou moito a cando veñen eses días do verán sobre a imaxe? galega actual. É conservadora Depende de cal sexa a psicolo- primeira mocidade des que vos- nos que o termómetro supera A imaxe sobre a literatura, por a tele? xía que se pretende amosar. tede ou eu tiñamos 15 anos? os 40º mentres en Antena 3es- suposto. Pero sospeito que A ficción televisiva faise en fun- Sempre hai personaxes que, Todos queremos levarnos por tán dicindo que en Galiza conti- non fai falta ser guionista para ción do que directivos e produ- pola súa entidade dentro da diante a xeración anterior, núan as temperaturas suaves. sentirse influído pola imaxe. tores achan que pode dar au- historia, necesitan un proceso forma parte do xogo. Non son Gústame pensar que é unha de- Na foto da contracapa intúese diencia. Na TVG temos visto de decantación moi longo até unha voz autorizada para falar nominación que ten máis que un cartaz de Kill Bill.Pesa máis o series de moitísimo éxito e ou- que se lles consegue dar a dos problemas que teñen hoxe ver cunha disposición mental cinema ou a lectura nas súas re- tras que foron un fracaso estre- forma axeitada. A protago- os adolescentes, pero sospeito que con coordenadas xeográfi- ferencias creativas? E refírome pitoso. Coa crise que temos en- nista, Ánxela, está atravesando que no plano persoal non de- cas. Sóame a barrio, a pintada aos personaxes, situacións e in- riba, todo o mundo coincide un momento emocional- ben ser moi distintos aos que na parede, a rock and roll.Ou- cluso estrutura narrativa. en que é moi difícil poñer sobre mente delicado. Sabemos que tivemos os que agora pasamos rense está detida no tempo, O peso da balanza equilíbrase a mesa produtos arriscados. vén de saír dunha relación in- dos 30. Medraron coa internet pero en Oregón hai rabia, de- bastante. Tamén engadiría a Oxalá non fose así.G 28-31 critica (1).qxd 29/12/09 22:59 Página 2

ANOSATERRA CULTURA.28. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

Tabela das letras. FICCIÓN¬ NON FICCIÓN¬ Sete palabras.Suso de Toro. Xerais. A cociña de Larpeiros.Benigno Campos. Galaxia. O símbolo perdido. Dan Brown. El Aleph. Episodios galegos. Manuel Rivas. Xerais. Dime algo sucio.Diego Ameixeiras. Xerais. Curuxás. Carlos Parrado. A Nosa Terra. Sol de Inverno. Rosa Aneiros. Xerais. A deleiba do mundo . Amin Malouf. Xerais. A praia dos afogados. Domingos Villar. Galaxia. Cartas de republicanos... X. Alonso Montero. Xerais.

LIBRARÍAS CONSULTADAS:Cartabón (Vigo);Couceiro (A Coruña);Michelena (Pontevedra);Pedreira (Santiago);Torga (Ourense); crítica Central Libreira (Ferrol); Andel (Vigo); Escolma (O Carballiño); Sisargas (A Coruña).

dade e intelixencia, o seu papel, NARRATIVA. sabedor de que este non é ou- Un audaz tro que o de poñer no coñece- engrenaxe Manolo comete mento do lector unha historia, a de Manolo, que no primeiro narrativo un desfalco capítulo aparece morto. Efica- cia: logra unha narración en- volvente, desas que mergulla o lector no mundo narrado de Un tipo listo xeito a lectura se converte nun- Invisible Autor: Xosé Monteagudo. ha continua descuberta, des- Autor: Paul Auster. Edita:Galaxia. cuberta posíbel grazas á exis- Tradución: Eva Almazán. tencia dunha dosificación da Edita:Galaxia. información (mediante un cal- culado tempo expositivo, e un O título que se ergueu co Gar- moi preciso estudo do lugar en cía Barros 2009 é, en realidade, que se dá), de xeito que o lector Con cada nova novela, Paul unha frase feita, moi popular e case vive á vez que o narrador e Auster organiza un espectáculo empregada pa- as personaxes os efectos das que pode gustar ou non gustar, ra referirse a descubertas. Xosé Monteagudo. pero que sempre é fiel a si mes- persoas que sa- Dito así parece simple, mais mo: xa se trate de reiterar a fór- ben manexarse non o é, nin moito menos, su- va e non contemplan este tipo ción das personaxes. Que van mula ou de in- na vida, para pón un intenso traballo sobre a de cousas que a remansan. Ve- construíndo a novela e, á vez , troducir innova- prosperar aín- historia que se nos está a con- laí, por exemplo, as relacións nun logrado equilibrio entre o cións, o selo da que partan tar. Un traballo xordo, que interxeracionais, a herdanza flas-back e a dosificación de Auster perma- dunha posi- diante dos nosos ollos pasa ca- como carga ou como débeda, datos por parte do narrador, se nece incólume. ción inicial que os condena a se invisíbel, mais sen o cal o re- a fidelidade ou solidariedade nos van desvelando como in- Con cada novo ser un ninguén. A nosa cultura sultado narrativo había ser ben coas orixes, a marxe tegrantes dunha men- título, tanto par- emprega esa frase feita, outras distinto. Por exemplo, velaí o para a rebeldía “con- talidade e épocas que tidarios coma de máis puxante poderío eco- moi salientábel e estudado uso tra os pais”, como a Novela menos desembocan case nos detractores atopan alegacións nómico, fixeron famosa a súa do resumo e o estilo indirecto, sociedade condiciona ’’ días que vivimos. Per- que ratifican as súas posicións, (pensamos no self-made que lle confiren á narración un os comportamentos simple sonaxes que, apare- xa que o autor adoita insistir no man).Ora ben, a nosa frase feita ritmo elevado (de xeito que a afectivos, a soidade “ do que parece, zan moito ou pouco, que uns e outros consideran as resulta moito máis acaída para sucesión de acontecementos en compañía”, o pou- escrita teñan continuidade virtudes e os defectos que lle son titular esta historia. Como pro- sorprenda mais non se precipi- co que coñecemos con grande na historia ou sexan inherentes. Con Invisible, a súa posta lectora para esta semana, te, para que o libro siga apega- dos demais, os intere- eficacia” do instante, femininas última entrega, o mecanismo desafiámolos a que esclarezan do ás nosas mans) e unha vive- ses “agachados”… ou masculinas, adul- alcanza cotas de verdadeira quen é o tipo listo; lembren que za flexíbel que permite alternar Que non só están pre- tos ou de condición mestría: é Auster transformado nin na vida nin na literatura to- no primeiro plano narrativo se- sentes na novela de calquera, terman per- en virtuoso de si mesmo. do é como parece. cuencias luminosas da historia Xosé Monteagudo se- fectamente dunha tra- Dende os seus inicios, o ne- Aparentemente simple anterior (imprescindíbeis para nón que son parte fundamen- ma consistente, tan actual e oiorquino vén desenvolvendo (cóntasenos, a través dun dos o seguimento e comprensión tal da narración, relanzando a misteriosa. un moi persoal estilo a base de fillos, a vida de Manolo, un ho- do que se nos conta) co desen- dinámica da trama e facendo Non sendo estritamente combinar, fundamentalmente, me que partindo da miseria lo- volvemento dunha trama que posíbel que adquira aos nosos necesaria, tampouco estorba, dous elementos. Por unha ban- gra unha posición na socieda- ben podería saír da portada de ollos o que podemos definir nin para a nosa literatura nin da, argumentos de intriga que de viguesa e comete un subs- calquera xornal dos nosos días, como á súa verdadeira dimen- para outra, a creación dun articulan a estrutura da novela tancioso desfalco), Un tipo alí presente nun titular que nos sión. Todo isto sen sacrificar “best-seller”, ese obxecto de dun xeito que non é difícil em- listo, de Xosé Monteagudo, é, intriga e sorprende á vez: que miga no relativo á tensión da desexo editorial, pois semella parentar co xénero policial. Por porén, unha novela complexa motivos levan a un home a co- trama. Inclusive renunciando útil polo menos para que actúe outra, a creación dunhas atmos- que ten na discreción e eficacia meter un desfalco?, como o a un clímax “happy end” que como icona da nosa imaxe fóra feras enrarecidas, case oníricas, os dous piares nos que asenta fai?, porque e para que?; non parece vir de ganchete na his- de nós e dinamice a necesida- que lle permiten explorar a pre- unha lectura que cabe cualifi- sendo nunca, as repostas, tan toria, remate adoito presente de lectora. Nesa tarefa, títulos senza do fantástico na realidade, car como apaixonante. Discre- simples como puidera parecer. no best-seller e co que tam- coma este, que nin é o primei- a imprevisibilidade do destino ción e eficacia atribuídos tanto Dito así, ben parece que nos pouco cumpre. ro nin único de tal índole, que ou as imprecisas fronteiras entre á maneira de narrar como á achamos próximos á típica e Como fomos vendo, Un ti- se afanen na procura dun lec- verdade e ficción. Nestas dúas maneira de actuar que na na- imprecisa fórmula do best-se- po listo ofrece lectura lixeira a torado moi amplo son impres- compoñentes é nas que Auster rración presenta ese fillo que ller. Mais non cremos que sexa quen a pida, mais tamén aga- cindíbeis. O recoñecemento se move con comodidade, a nos conta a vida de Manolo. para tal. A narración leva en si cha unha complexidade tan da crítica é necesario. O reco- costa de rebaixar as expectativas Discreción: o narrador non unha boa dose de propostas fondal como o lector estea dis- ñecemento do lectorado, im- do lector na creación de perso- procura, en ningún momento, para a reflexión, cousa nada posto a recibir. Lectura auto- prescindíbel. Despois teremos naxes ou no seguimento das tra- lucimento ou pirotecnia verbal frecuente nos best-seller ao mática ou lectura reflexiva, a tempo de falar dos asuntos re- mas até as súas últimas conse- que impresione o lector; asu- uso, que fían todas as punta- escoller. E non podemos rema- lativos á relevancia estética. cuencias. De facto, non é raro me, con naturalidade, humil- das na (simple) vertixe narrati- tar sen falar da hábil configura- X.M. Eyré que o autor deixe moitos fí- >>> 28-31 critica (1).qxd 29/12/09 22:59 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 CULTURA.29.

Juan Gelman, escritor galego universal. A Asociación de Escritores en Lingua Galega outorgoulle o galardón Escritor Galego Universal ao perio- dista, poeta e tradutor arxentino Juan Gelman. A súa produción literaria, na que figuran títulos como Cólera Buey, Hacia el sur, Composiciones ou Velorio del solo, combina a estética cunha actitude cívica e unha constante denuncia das violacións dos dereitos humanos. A distinción entregarase no transcurso da Cea das Letras, un dos actos máis destacados da AELG, que terá lu-

PAUL HANNA / REUTERS PAUL gar no mes de maio de 2010

>>> os das súas historias sen co- cir, con todos os requisitos para CONTADELIBROS. ser: apelar ao enxerto do mara- se converter en obxecto de ado- billoso e do azar no cotián outór- ración de calquera aspirante a Aventuras de Carlos Mazaira galle unha gran liberdade neste poeta. De Born proponlle a Wal- campo. Por iso é na ker dirixir unha revista As sombras de Perseo, de Xoán propia construción da literaria que el mesmo Casas Rigall, mereceu o XVI novela onde hai que financiará, ao tempo Premio Camilo José Cela. A buscar o sentido último A medida’’ que que semella empuxalo novela das súas fábulas, como o argumento a un affairecon Margot. componse de demostra –admirabel- se ensarilla, Unha oferta irrexeitá- seis casos mente– Invisible. bel que o protagonista detectivescos Adam Walker, un o lector vai acepta, aínda que sexa do profesor prometedor estudante entregándose para a súa desgraza, xa Mazaira, que na Nova York de 1967 ao puro pracer que o vínculo con estes vive na que aspira a desenvol- de deixarse dous personaxes con- Compostela de finais do sécu- ver unha carreira na levar a través dúceo a presenciar un lo XIX. Narrativa a medias his- poesía, coñece nunha dunhas acto de violencia que tórica a medias de misterio festa a unha enigmática reviravoltas determinará o resto da con moitos libros de fondo. parella formada por argumentais súa existencia. Edita Toxosoutos. Rudolf de Born e Mar- sempre Este só é un breve resu- got. El é un profesor de sorprendentes” mo da primeira das ca- Mundos paralelos política internacional, tro partes de que consta rico e reaccionario, de a novela, un fragmento A colección ‘Literaria’ de Gala- quen axiña sospeita- autobiográfico de Wal- xia publica dous novos títulos. mos que leva unha ker que rememora Branco, de Manuel Darriba, pouco recomendábel aquela parte da súa vi- transpórta-nos a unha atmos- dobre vida. Ela é unha moza da. Pero a partir de aí, e a medida fera opresiva francesa elegante e taciturna, que a trama se vai enturbando, o na que o exér- con tendencia ao misterio e cun protagonista dilúese en relatos cito ten un Paul Auster. apetito sexual considerábel, é di- oblicuos –en segunda e ter- >>> gran protagonis-mo. Un duro interrogato- rio, cruzamento de vidas e vinganza. Circe ou o pracer do azul, de Begoña Caa- maño, condúcenos á relación imposíbel de Circe e Penélope, amante e esposa de Ulises, no tempo no que non se sabía se o heroe estaba vivo ou morto.

Mirando para dentro

Suso de Toro publica a súa úl- tima novela, Sete palabras. Construída como punto e á parte na súa obra, o escritor fai unha investigación íntima sobre si mesmo e sobre a súa familia. Para conseguir un retrato fidedigno supera as fronteiras entre os diferentes xéneros e mestura a ficción coa realidade. Edita Xerais. 28-31 critica (1).qxd 29/12/09 22:59 Página 4

ANOSATERRA CULTURA.30. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 Falece Carlos López-García.O pasado 24 de decembro faleceu aos 87 anos de idade o músico Carlos López- García, considerado o decano dos compositores galegos. Fundadores e principal promotor da Asociación Ga- lega de Compositores, López-García desenvolveu boa parte da súa traxectoria profesional en Arxentina, con pezas tan recoñecidas como Elegía para un soldado,La farsa de la búsque- crítica da ou Moni-Tonadas.

O CORDEL. >>> ceira persoa– que semellan soas, a que o seu paso polo mun- restarlle materialidade; apare- do non fose especialmente lesi- Festa da palabra cen outros narradores que con- vo para o próximo. Adam Wal- 2009. tan os sucesos de forma colate- ker pertence a esta especie, mais Dirixe: María Xosé Queizán. ral; as certezas esvaecen e come- as embarazosas peripecias nas Edita: FIGA. zan a ser necesarios puntos de que se ve envolvido revelan a di- vista alternativos, doutros perso- ficultade de tal empresa. A paisa- Este número especial da revis- naxes, que dan visións comple- xe de fondo das súas andanzas ta feminista celebra os 25 anos mentarias aínda que non exac- trasládanos á Guerra Fría, a Viet- de historia da cabeceira tamente coincidentes coa pri- nam, a Alxeria… a unha serie in- buscando meira; as versións ensámblanse terminábel de acontecementos os elos en- e anóanse á vez que se poñen en históricos que vinculan os per- tre os avan- cuestión as unhas ás outras… sonaxes cun mundo cheo de re- ces da pro- Auster activa todos estes au- gañas polas que se filtran as for- dución cul- daces engrenaxes narrativos mas contemporáneas dese Mal: tural femi- para delinear unha brillantísi- torturadores, xuíces cómplices Dous fotograma de Ávatar. nina e o ma estrutura na que as nocións do despotismo, escravistas mo- propio labor da publicación. decisivas para a correcta inter- dernos agochados tras máscaras ses favorábeis ou adversas que de Asimov ou Bradbury dos Son moitas as sinaturas convi- pretación da historia repousan políticas… A procura dunha se van sucedendo ao longo dun anos 60, e nos cómics daqueles dadas nesta ocasión, do mun- nos intersticios, nas contradi- xustiza poética que enfronte esa proceso” (Dicionario da RAG), anos, como Creepy ou Metal do académico, artístico e cións presentes no avance do vileza permanentemente reen- ten un significado distinto no Hurlant, aos que debe gran par- literario. relato. Como o propio título carnada nos abusos do poder di- mundo informático, dos xogos te da súa estética (hai pegadas anuncia, só o invisíbel, o que rixe a mirada que sostén esta his- de rol, cal é o da repre- de deseño dos debu- Raigame aparece de maneira nesgada, toria. E actúa de xustificación sentación gráfica hu- xantes daquela época, Nº 31. Novembro do 2009. resulta decisivo. E así, a novela dunha soberbia construción na- mana, asociada a un Cameron especialmente nos Dirixe: Mariló e Xulio Fernández Senra. devén unha reflexión sobre as rrativa que, sen apearse do sim- usuario da Rede ou un monstros e fauna va- mantén’’ cartas Edita: Deputación de Ourense. múltiples formas da ausencia, bólico, escarva na realidade con xogador. Vén ser un “al- riada, e no concepto de sobre a soidade primordial que escrupulosa conciencia. ter ego” gráfico e vir- agachadas invasores militares, co- Este número publica os traba- arrodea a nosa existencia. Manuel Xestoso tual. E por aí sabemos que son mo tamén hai unha llos gañadores na Romaría Mais contado así, todo seme- en que terreo estamos; cargas de grande influenza de Etnográfica Raigame do pasa- lla demasiado abstracto e cere- esta é unha película di- profundidade” Roger Dean, o debu- do maio. Aníbal Cid gañou o bral, cando o certo é que Auster CINEMA. rixida a unha xeración xante das portadas de Premio de In- logra engaiolarnos cunha diná- de persoas que xa viven discos de Yes, nas pai- vestigación mica de excepcional atractivo. A O gran xogo entre eses dous mun- saxes con montañas Etnográfica medida que se encadean os rela- das guerras dos, o virtual e o real, voadoras). cun traballo tos e que o argumento se ensari- con pantalla por medio, o mes- A historia vén ser un refrito sobre a olivei- lla, o lector vai entregándose ao imperiais mo mundo que permite xogar de vellos contos de invasións de ra e os puro pracer de deixarse levar a “on line” ou convocar a unha terrícolas a outros mundos, con muíños de través dunhas reviravoltas argu- manifestación contra o goberno engadidos de películas de indios aceite. mentais sempre sorprendentes. de Irán, ao tempo que informan e vaqueiros (o home branco que Ademais, publícanse os Unha prosa clara e concisa; un ao planeta do que está a pasar. quere explotar as riquezas das premios de fotografía e as ritmo vivo e vehemente que Avatar Estamos noutra dimensión. montañas sagradas dos siux e a bases para os premios do 2010. subxuga dende o primeiro mo- Dirección e Guión: James Cameron. Así, ás primeiras olladas, Ca- unión das tribos guerreiras é un mento; unha capacidade fabu- Música: James Horner. meron parece que nos presenta clásico xa visto). Por ese lado A Xanela ladora que ofrece, en cada capí- Fotografía: Mauro Fiore. unha aventura de ciencia fic- non hai nada que obxectar, o Nº 28. Outono do 2009. tulo, un suxestivo macguffin(un Elenco:Sam Worthington, Zoe Salda- ción, que ten base nas historias guión cumpre coa función >>> Dirixe: Suso Torres. asasinato, un incesto, unha esta- na, Sigourney Weaver Edita: AC Eira Vella de Betanzos. rrecedora confesión) destinado a manter e renovar o noso inte- Xosé María Veiga Ferreira e Xo- rese… Todo isto contribúe a que án Sobrino viaxan até Santa nos rendamos ante o abraiante María de Sarandóns (Abegon- dominio técnico do autor, a que Teño que confesar que fun mido). Manuel Dans explica a ori- nos deixemos conducir pola súa rar esta película con prexuízos xe e habelencia a través dos incertos pensando que ía ter que aguan- significado do acontecementos que van contar esas dúas horas e pico coas topónimo Sa- formando, pouco e pouco, a cer- gafas de 3D para ver un xogo de da. Xesús na de Invisible. “plaiesteixon”. E si, algo diso hai, Torres recorda No fondo desta novela, aso- pero tamén hai outras cousas dous alcaldes ma o antigo tema da loita contra importantes, que me reconcilia- republicanos, o Mal. Nalgunha ocasión, Auster ron con Cameron como fabri- Marcial Villaverde e Florentino declarou que os protagonistas cante de grandes filmes de en- Palacios. Felipe-Senén López dos seus libros eran individuos tretemento. A palabra avatar, recorda o centenario de que só aspiraban a ser boas per- que significa “Cada unha das fa- Manuel Chamosos Lamas.. 28-31 critica (1).qxd 29/12/09 22:59 Página 5

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 CULTURA.31.

Banda deseñada galega no iPho- ne.A compañía galega Continental vén de presentar unha aplicación que permite ver no terminal unha adaptación da serie de cómic Quoti- CANDO’’ E ONDE dianía delirante,deseñada por Mi- guelanxo Prado para a revista de humor El Jueves.O proxecto, que incor- Xosé Antonio Perozo pora animacións, opcións de idioma, banda sonora e efectos espe- conselleiro de Cultura de- ciais, chámase iMotion Comic e será O bería explicar no parla- distribuído en máis de 70 países. mento os criterios seguidos para a adxudicación da campaña publicitaria do Xacobeo 2010 a unha empresa madrileña en >>> de poñernos na historia e detrimento de máis de 20 em- resolvela con habilidade e con presas galegas que se presenta- un gran control do equilibrio ron ó concurso. Había no sec- para entreter e non cansar. Te- tor galego da creatividade pu- mos clásicos do western, mestu- blicitaria un certo aire de des- rados con clásicos da ciencia fic- confianza que agora se ve acre- ción e nova tecnoloxía. ditado diante da vulgar campa- Pero Cameron mantén car- ña presentada e difundida estas agachadas que son cargas tes días do Nadal. Segundo os de profundidade. Baseándose ruxerruxes, a devandita empre- nese aparentemente entrete- sa só presentou un protocolo mento de aventuras, déixanos de intencións inconcreto, algo ver outras cousas que, proba- que agora será difícil de acredi- belmente pasen sen se decatar tar e si fácil de retrucar. Pero para o público mozo, pero, da tanto ten. mesma maneira que aqueles O certo é que a campaña vellos western foron criando ofrece unha imaxe torpe e con- unha conciencia de estilo e cla- fusa, cun eslogan indeciso, falto se, penso que estas parábolas de orixinalidade, indirecto e, para xente de agora van cum- mesmo, perdido dentro da grá- prir o mesmo obxectivo. fica xeral. Contan que esa frase Para empezar, a historia esotérica era en realidade unha transcorre nun planeta invadi- proposta de intencións, para do polos terrícolas, despois que pasou en van, pois a actitude de se duplique. Todo iso fai que o rematar coa verdadeira mensa- a Terra se convertese nun deser- ARTE. Patinha vai dende o expresionis- espectador, teña abertas moitas xe deste xeito: “Agora é cando, to; alí, os seus habitantes, os Na’- mo nas formas até o dominio do posibilidades de lectura da obra. Galicia é onde: Ano Xacobeo”. vi (como os pintores Navi, inxe- Patinha, material, chegando a xogar con O percorrido pola mostra Todo un modelo de orixinali- nuos) viven en unión coa Nai el, para facelo reflectir nun espe- lémbrame aquela etapa da his- dade que debeu de lles poñer Terra, á que respectan (mensa- vinte anos llo ou entrelazándoo. toria da arte en que as naturezas os pelos de punta ós técnicos xe ambiental post Cumio do Cli- Vese a loita do artista ca ma- mortas eran o obxecto dos pindo Xacobeo e espertado o entu- ma); os invasores son de tres ti- teria. Nun principio tores, por canto busca- siasmo dos políticos encarga- pos: os científicos, os financeiros aproveita o material, ban o estímulo sensual. dos de decidir. Pero xa sabe- e os militares (como todas as in- Manuel Patinha, esculturas para que sexa el mes- Patinha Trataban de sorpren- mos que entre a técnica e a po- vasións) e estes militares do fu- Comisario: Suso Basterrechea. mo o que nos comuni- vai’’ dende o der con representa- lítica no PPdeG decide a última. turo de dentro de século e pico Lugar: C.C. Torrente Ballesterde Ferrol. que algo, até conquerir cións de distintas froi- O caso é que, mutilada a inten- expresionismo falan das pasadas campañas de Datas: Até o 31 de decembro. domeñalo. Agora, tras tas, vidros, ou flores, ción, o despropósito lingüístico Venezuela e Nixeria, como ago- 20 anos, é o propio o ar- nas formas até elementos comúns do e de comunicación xa non ten ra se fala de Iraq e Afganistán. O tista o que, xa sobrepos- o dominio diario, para que o es- emenda. final vén ser un trunfo da verda- to á materia, se nos co- do material” pectador advertise un- A inseguridade da campaña de, as tropas americanas (real- munica directamente. ha emoción sensorial. ponse ademais de manifesto mente non hai máis que tropas Manuel Patinha (Póvoa de Toda a obra aquí ex- Quer pola delicada tex- na multiplicidade de mensa- americanas nese mundo) teñen Santa Iria-1949), está a expoñer posta, danos razóns su- tura da froitas, polos xes. A empresa necesita practi- que volver a casa en franca deno Centro Torrente Ballester ficientes como para ver que o brillos do vidro, quer polo su- camente dunha novela para rrota. Parábolas. de Ferrol, unha mostra de todo autor hai moito que ten definido posto recendo das flores. De transmitir algo tan acreditado, A película leva camiño de se o seu traballo. Segundo se indi- a súa linguaxe. O expresionismo modo semellante, Patinha ofré- coñecido e prestixiado interna- converter nun grande éxito do ca nesta exposición, leva 20 primixenio, pasando polas bio- cenos formas, texturas, cores cionalmente como o Xacobeo ano. O 3D, tamén. O problema anos a facer escultura, creando formas, ou mesmo as isometrí- para deleite da nosa vista. Nas e as razóns para vir a Galicia. E do 3D está en canto tempo po- formas ex nihilo. as, son xeitos distintos de abar- distintas formas podemos sentir para remate do mal está un de durar; o número de trucos A mostra percorre os distin- car o espazo e nas que o artista a tentación de termar das textu- spot publicitario, cheo de tópi- non é infinito, o sistema é caro tos momentos en que o artista nos está a indicar as súas preo- ras, de recorrer unha formas que cos sen identidade, inválido pa- e de momento só serve para fixo parada diante do aceiro, e cupacións. levan a nosa imaxinación a cou- ra calquera parte do mundo. monecos e fantasías. O cine é mesmo do granito, para poder Cando un artista chega a sas coñecidas ou recrear a vista algo máis. Neste “Avatar” tive- conseguir unha apurada expre- traballar cunha linguaxe pro- co seu acabado. ron que repartir secuencias en- sión. E o tempo para o autor non pia, pódese dicir que chegou a A tradición onde se insire a A campaña ofrece unha tre un feixe de estudos de ani- plenitude. E iso é o que reflicte obra de Patinha, non cabe dúbi- ’’ mación, e o produto final re- a exposición actual de Patinha. da, ten un aire surrealista, pero imaxe torpe e confusa, séntese diso: hai partes mellor Outra cousa son as texturas tamén o organicismo e o cubis- cun slogan indeciso feitas que outras. coas que acaba esas formas. Por mo falan dende as súas pezas. e falto de orixinalidade” PROPOSTA: Pasemos o Na- veces, remátaas cun pulido e Manuel Patinha non deixa dal sen cabrearnos co Nadal, outras deixa que os cordóns de de contribuír cun aire novo á ao cabo son festas, relaxémo- soldadura nos falen da súa feitu- escultura galega, na que hai nos e gocemos. ra física. Introduce o acabado que inscribilo. J.A. Xesteira Anilmal estrano,2008. Aceiro galvanizado. dun espello, facendo que a obra Xesús A. López Piñeiro 32-33 magazine.qxd 29/12/09 23:00 Página 2

ANOSATERRA MAG AZ INE.32. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

A RIQUEZA DA MESA Cociñar cogomelos

Polo de agora non teñen denominación de orixe, pero son un bo complemento da nosa gastronomía

Alexandre Mínguez González cuestións. Hainos moi apetito- [email protected] sos, pero hai que saber como distinguilos. Non teñen deno- aliza é terra de boa minación de orixe, de momen- gastronomía. Maris- to, e falta moita divulgación, Marasmius. cos e peixes das Rías, promoción e concienciación. A Gcarnes da montaña situación está mudando a me- súa presencia en distintos me- interior, bos cocidos como o de llor, e comezou a cambiar hai xa nús e cartas de restaurantes re- Lalín, pementos de Herbón, anos, posibelmente cando Álva- partidos por toda Galiza. Hainos Oímbra e Arnoia, queixos de ro Cunqueiro recolleu as esen- en cantidade e de calidade, pero Arzúa-Ulloa e O Cebreiro, pan cias dos cogomelos nos seus ar- non é fácil cociñar cogomelos: de Cea, pataca da Limia, viño tigos e traballos sobre cociña en cada especie ten unha textura, de cinco zonas e moitos outros Viajes y yantares por Galicia, reun tempo de cocción e un bo produtos con Denominación editado no 2005 por Alvarellos. acompañante diferente. De ende Orixe ou Indicación Xeográ- Por outra parte, Cunqueiro ta- tre os numerosos profesionais fica Protexida, son argumentos mén lle dedica ao gran micólo- con grande experiencia neste para que moitos turistas visiten go Antonio Odriozola o seu libro terreo, cabe destacar a Daniel esta terra ano tras ano e os gale- Xente de aquí e de acolá (Xerais, García Fernández, xefe de coci- gos saibamos o que é gozar da 1971), aínda que non podemos ña do Mosteiro de San Clodio, boa mesa. esquecer que o inicio da micolo- que ten elaborado un receitario Galiza é terra de cogomelos xía galega moderna se remonta de como conservar e cociñar os malia a escasa tradición neste a 1799, pero esa é outra historia. cogomelos. apartado, ben sexa pola vincula- Cada vez son máis os que se ción dos cogomelos coa bruxe- DE MODA NOS MENÚS. Os cogome- poden cultivar e que podemos Lactarius violaceus. ría tempo atrás, ben pola exis- los están cada vez máis de moda atopar frescos nos supermerca- tencia de exemplares mortais nestes primeiros compases do dos, até unha ducia deles distin- ción da “Procura do cogomelo”, nos nosos montes, entre outras século XXI, como demostra a tos. É verdade que en moitas na que numerosas casas de tu- ocasións os que están a granel Non’’ é fácil cociñar cogomelos: rismo rural comezaron a prepa- Boletus e cantherellus. presentan certos danos e, moi- cada especie ten rar entrantes, pratos principais e tas veces, non resultan nada unha textura, sobremesas con cogomelos, to- apetecíbeis por unha conserva- un tempo de cocción e un do un luxo! Por último, As Pon- ción deficiente. Ademais pode- bo acompañante diferente” tes acolle todos os anos unha fei- mos atopalos en conserva, se- ra onde os cogomelos son a es- cos, conxelados e baixo outras trela gastronómica nos centos fórmulas de comercialización de racións que se degustan. durante todo o ano. Cada vez son máis os que A DISTANCIA DOUTROS PAÍSES AÍNDA. CAMPAÑAS DE PROMOCIÓN. Cóm- ’’ Pese a este importante avance se poden cultivar e que pre salientar a cantidade de cur- en materia de cociña con cogo- podemos atopar frescos nos sos de promoción e divulgación melos en Galicia, cómpre sa- de gastronomía micolóxica que supermercados, até unha lientar que aínda estamos a se celebran en Galiza ano tras ducia deles distintos” moita distancia doutras comu- ano. Tamén hai que destacar nidades onde os cogomelos son iniciativas como os “Outonos estrelas da gastronomía como gastronómicos”, nos que os co- Euskadi e rexións de Centro Eu- gomelos teñen un papel prota- denominación, por Turgalicia ropa, en países como Alemaña, gonista en Ourense, na Estrada, en distintas bisbarras, unha en- lugares onde a nivel práctico os no Val Miñor, ou na iniciativa tidade que na tempada 2009 or- cogomelos están no prato polo promovida, baixo esta mesma ganizou tamén a segunda edi- seu propio peso e onde >>> 32-33 magazine.qxd 29/12/09 23:00 Página 3

ANOSATERRA MAG AZ INE.33. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 MAG Az

Receitas para o Nadal Libros para orientarse Nestas festas do Nadal po- portentosum acompañado Existen varias publicacións tados restauradores. demos preparar entrantes dun licor de augardente ela- monográficas de interese so- Helena Villar Janeiro, en como sopa, croquetas, em- borado con algún dos cogo- bre esta materia, como Do Encontro cos cogomelos. O panada ou ensalada con co- melos máis aromáticos co- monte ó prato. 25 formas de sabor da terra (Galaxia, 2005), gomelos, vieiras con turtu- mo o Clitocybe odora, Le- cociñar cogomelos(Agrupa- recolle os cogomelos como llos, boi de mar con Boletus pista nuda ou o Canthare- ción de Micólogos Os Cogor- alimentos ecolóxicos, bocados edulis, salmón con Lacta- llus cibarius. dos de Ourense, 2005) e Pratos escollidos con 27 receitas e rius deliciosus, carne de ca- De seguirnos así, pronto de concurso. Receitas premia- métodos de conservación, en- za ou polo con cogomelos os domingos haberá cocido das nos concursos de cociña tre outras cuestións de intere- variados e de sobremesa, de cogomelos nas casas gale- da Festa dos cogomelos de Vi- se culinario. Tamén existe un biscoito de cantarelas, pas- gas ou na festa de Lalín, ma- lagarcía(Agrupación micoló- pequeno apartado dedicado á tel de castañas e Tricholoma teria prima non nos falla!G xica de Vilagarcía A Cantarela, micogastronomía no texto 2008). Neste último volume Guía micolóxica dos ecosiste- aparecen 70 variadas receitas mas galegos(Baía, 2005) e en con distintas especies de co- Cogomelos medicinais(Edi- gomelos, moitas delas sor- Cuberta do libro Fungos e cogumelos cións do Cumio, 2009).G prendentes pola súa orixinali- da colección A Nosa Natureza. dade e por integrar os cogomelos en todo tipo de receitas. Cómpre destacar tamén a aparición de manuais de di- vulgación micolóxica que in- corporan receitas con cogomelos, onde son protagonistas dos pratos, sobremesas e licores, deixando de ser meros acompañantes, como aconte- cía nas receitas da maioría dos libros de cociña, onde cham- piñóns e cantarelas non pasa- ban de ser parte dun prebe ou liderar un revolto. Sendo aínda escasa, desta bibliografía pódense destacar textos de divulgación local como Manual de cogomelos máis frecuentes e cu- riosos nas Terras de Celanova e Baixa Limia (Xunta de Gali- Dúas das ilustracións de Calros Silvar cia, 2000) ou Manual e guía para o libro Cogumelos de Galiza práctica de micoloxía no Val de Edicións A Nosa Terra. Champiñóns. da Barcala (Xunta de Galicia, 2007), onde aparecen recei- >>> existen manuais e libros de UERE SABER MÁIS? tas con cogomelos, até libros gastronomía e micoloxía que ? Con este artigo, despídese a sec- de ámbito xeral galego como son auténticas enciclopedias, ción de cogomelos até o próximo Cogomelos de Galicia e norte nas que os cociñeiros espremen outono. As novidades sobre zarro- de Portugal (Xerais, 2004), tas iranse publicando, entre tanto, as posibilidades de até unha no blog do autor en www.anosa- que foi reeditado en 2009, de trintena de especies distintas.G terra.com Marisa Castro. Nesta obra a autora dedica unha boa parte Procera con carne. do manual á cociña micoló- xica en apartados como mi- cogastronomía, conserva- ción dos cogomelos con fins culinarios, receitas con cogomelos e viños e cogomelos. O libro Cogomelos de Gali- cia (Xunta de Galicia, 2005), reeditado e ampliado en 2009, recolle ademais de medio mi- lleiro de especies de cogomelos que aparecen na nosa terra unha serie de instrucións para a colleita e conservación de cogomelos e un receitario con 29 propostas, algunhas de vangarda, asinadas por repu- 34-5 comarcas.qxd 29/12/09 22:28 Página 2

ANOSATERRA Crocus serotinus. MAG AZ INE.34. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

COMARCAS DE GALIZA Trives, terras de alta montaña

O Macizo Central, o río Bibei, a fervenza de Casteligo, as minas e pontes romanas constitúen algúns dos principais valores naturais e históricos desta comarca de Terra de Trives

M.B. Grupo XEA [FOTOGRAFÍA] No’’ LIC Macizo Central, on esta nova entre- o segundo espazo protexido ga, Edicións A Nosa máis extenso de Galiza, Terra finaliza a co- conviven ao redor Cumes do Macizo Central en Manzaneda. Clección Comarcas de de 900 especies vexetais, Galiza, iniciada hai máis dun das que cen son ano coa finalidade de dar a co- ñecer o patrimonio natural e endemismos ibéricos” histórico do país. En total editá- ronse 53 volumes que, concello a concello, percorren os recun- chos naturais máis destacados de Galiza, dende ríos e ferven- A ponte’’ romana sobre zas, até serras, acantilados e fra- o Bibei, en Pobra de Trives gas, trazando un atlas comple- construíuse entre os anos to e pouco coñecido da xeogra- 114 e 119 para facilitar a fía do país, unha sorte de guía O Macizo Central desde O Courel. profusamente ilustrada, con comunicación da Vía Nova. indicacións dos espazos que o En 1931 foi declarada visitante non debe perderse. Monumento Artístico Da man do equipo coordi- Nacional” nado por Adela Leiro, a colec- ción detívose nas rutas das pozas de auga quente da Baixa Li- Lousas escachadas pola xiada. mia, do Xurés e de Ourense, na comarca de Muros e nas len- redor de 900 especies vexetais, das xeradas ao redor das escul- A zona’’ alta da Queixa estivo das que cen son endemismos turas naturais que a erosión ocupada por un glaciar ibéricos. Os autores destacan, deixou no Monte Pindo, nos no Cuaternario do que ademais, dentro deste patri- socalcos vitícolas da Ribeira quedaron lagoas, circos, monio, o monumento natural Sacra ou na comarca densa- vales glaciares e morrenas, No Corvo de Cavalo (vertente sudoriental de Cabeza de Manzaneda) consérvanse as Souto de Rozavales, un souto mente poboada de Vigo, sem- mellores mostras de glaciación de Galiza: circo glaciar en forma de funil, morrenas late- de pouco máis dunha hectárea todos eles considerados os pre cunha clara intención de rais, rochas de aspecto aborregado pulimentadas e estriadas polo xeo, lagoa estacio- no que se atopa o castiñeiro de valorizar o entorno e o medio mellores de Galiza” nal de orixe glaciar, turbeiras... Val glaciar do Cenza desde a Serra de Queixa [abaixo]. Pumbariños, con máis de 500 como ben patrimonial. anos de idade e 12 metros de Agora, vén de saír do prelo a perímetro. última entrega baixo o título Te- rra de Trives. Esta comarca, si- CHANDREXA DE QUEIXA. Como situada no centro norte da pro- nalan os autores do volume, vincia de Ourense, está integra- trátase dun concello moi rico da polos concellos de Chandre- no aspecto etnográfico, dedi- xa de Queixa, Manzaneda, A Queixa estivo ocupada por un cado principalmente á agro- Pobra de Trives e San Xoán de glaciar de casquete do que gandaría e aos servizos, con Río, e conta cun relevo moi ac- quedaron lagoas, circos, vales importantes valores naturais cidentado no que se sitúan un- glaciares e morrenas. Todos incluídos no LIC Macizo Cen- ha das alturas máximas do país, eles están considerados como tral, que protexe as áreas de Cabeza Grande de Manzaneda, as mellores mostras da glacia- montaña e parte do val do río de 1.782 metros. ción en Galiza. Por todos eses Navea A demarcación conserva vales discorren rutas a pé, pe- Conta co Centro da Identi- pegadas da actividade glaciar. ro, o de Cenza é o que ten o ac- Dentro dos límites da co- espazo protexido máis extenso dade, unha ollada permanente Durante as glaciacións do final ceso máis doado dende a es- marca sitúase tamén parte do de Galiza, con máis de 45.000 ao pasado da comarca, os cos- do Cuaternario, a chaira alta da trada do encoro. LIC Macizo Central, o segundo hectáreas nas que conviven ao tumes, as ferramentas e >>> 34-5 comarcas.qxd 29/12/09 22:28 Página 3

Miliario romano da Vía Nova ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 MAG AZ INE.35. ou XVIII do itinerario de Antonino en san Xoán de Río.

sivas reformas. Na actualidade está totalmente restaurado. Dentro do patrimonio reli- xioso destaca a igrexa de Santa María de Cesuris, no camiño dos peregrinos entre Manzane- da e As Ermidas. Data do século XI, aínda que na súa maioría é obra barroca moi posterior.

POBRA DE TRIVES. Existen restos de castros, a maioría romaniza- dos, do paso dos romanos e do transcurso da Idade Media, na que estas terras pertenceron ao Fraga no val do Navea. Navea, nas abas do monte Cerengo. conde de Lemos e na que se construíron varios eremitorios e cenobios. Na actualidade, as principais actividades econó- micas artéllanse ao redor dos servizos, a agrogandaría e as pe- quenas industrias derivadas. Conserva unha das pontes romanas galegas máis destacadas. Trátase da que serve de paso sobre o río Bibei, entre Trives e A Rúa. Construíuse entre os anos 114 e 119 para facilitar a comunicación da Vía No- va. En 1931 foi declarada Mo- numento Artístico Nacional. No plano natural ten impor- Castiñeiro de Pumbariños no souto de Rozavales, en Manzaneda. É o de maior perí- En Chandrexa de Queixa o río Casteligo encaixa nun pequeno canón con pozas e rápi- tante valores asociados á mon- metro de Galiza con máis de 12 m. de perímetro. dos e pouco antes de desembocar no Navea forma unha fermosa fervenza. taña e aos vales dos ríos. Destaca a presenza de numerosos exemplares monumentais e que parte do seu territorio estea incluída no LIC Macizo Central.

SAN XOÁN DE RÍO. Situado ao no- reste da comarca, no linde coa Terra de Caldelas e O Courel- Quiroga, San Xoán de Río ten unha poboación de preto de 900 persoas espalladas por nove parroquias. Trátase dun concello eminentemente rural, con pequenos núcleos po- boacionais dedicados maioritariamente a agrogandaría e ao Altos do Samión desde Fial das Corzas. Ponte romana sobre o Bibei, entre Trives e A Rúa. sector servizos. Parte do seu territorio está >>> aos xeitos tradicionais de incluído no LIC Macizo Central traballo. e acolle espazos naturais tan in- teresantes como o canón do río MANZANEDA. Algúns teóricos sos- Navea e fragas autóctonas. teñen que a presenza humana Foi poboada dende a anti- neste lugar, e en toda a comar- güidade por diferentes civiliza- ca, remóntase ao paleolítico, cións, tamén os romanos, que con recentes descubrimentos deixaron unha destacada im- de material labrado que avala a pronta. A eles atribúese, ade- hipótese, e ao megalítico, do mais da calzada e os miliarios, que se conservan mámoas co- a escavación dunhas minas de mo o Marco Cavado. ouro a ceo aberto na Serra de No centro da vila aínda po- Cabanas. Coñécense co nome den verse partes da antiga mu- Porta da Vila, en Manzaneda. Viñedos no val do río san Lázaro. de biocos e pode accederse a ralla que rodeou Manzaneda eles a pé a través de diferentes dende o século XII. Un deses nun lateral da Porta de Abaixo. Existiu ademais un castelo, quedan os restos. A el perten- rutas. Ao seu redor xeráronse vestixios está no que se coñece Orixinalmente, un foxo rodeaba que se emprazaba na parte ceu o Cárcere dos Sarmiento, diversas lendas que mencio- co nome de Porta da Vila e outro esta construción defensiva. máis alta do concello, do que só aínda que experimentou suce- nan mouros e tesouros.G 36-37 magazine.qxd 29/12/09 22:29 Página 2

ANOSATERRA MAG AZ INE.36. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

POLOS CAMIÑOS DA TERRA

Chámase Rota da Encomenda, en Quiroga, á que vai entre o castelo de Torrenovaes e a aldea da Ermida, a través do que foi ,en tempos, un camiño real que discorre por un territorio gobernado antigamente polos cabaleiros da Orde de Malta. A súa característica cruz óllase en varios sítios da rota

Castelo de Torrenovaes A Encomenda de Quiroga

Xesús Torres Regueiro medieval. Ven logo unha subi- diña labrada en rocha viva e, ao on pouco máis de pouco, sorpréndenos a abun- O bisavó’’ de Manuel María cinco quilómetros de dancia de cantos rodados que carretáballe, de Quiroga percorrido, bos de le- forman muros ás beiras do ca- á Coruña, as rendas Svar. Pasado Quiroga, miño. Disque proceden dunha á Condesa en corenta camiño de Val de Orras e Pon- exploración aurífera e así puide- carros custodiados ferrada, chámalle a atención ra ser, que nestas terras queiro- por homes armados” ao viaxeiro, mesmo ao auto- guesas os romanos ben que mobilista pouco avisado, a aproveitaron o ouro. Montefu- mole do castelo de Torrenova- rado está a un lado. Entre so- es coa súa torre cadrada domi- breiras, aciñeiras e a praga das nando estratexicamente un acacias desenvólvese o camiño. outeiro sobre o Sil e o camiño Pásase a aldea de Caspedro e lo- O Crismón é un disco de Castela. Aquí comezamos a go San Xulián de Arriba (aquí o ’’ de mármore de case rota da Encomenda. frontal dunha fontiña seca con O que fica do castelo atópa- rosácea e data de 1816 cháma- un metro de diámetro, se entre a ruína definitiva e a nos a atención) para chegar ao calcúlase que do século V” restauración anunciada, lenta Hospital, núcleo central desta e paseniña, froito de orzamen- rota da Encomenda. tos de baixa intensidade. En Xa entrando no lugar sor- xeral, toda a aldea dá sensa- Casa da Encomenda prende a chamada Casa de Tor ción de abandono con moitas ou Torre Penela, mellor dito, as casas pechadas e ruinosas. A O castelo de Torrenovaes musulmáns, e que recolleu súas ruínas. O que fica da Torre como o seu bisavó quirogués aldea non ten aceso doado de ou de Sequeiros, como tamén don Leandro Carré, na que Penela, de airosa e graciosa xe- fora administrador dos Condes automóbil, que cómpre deixar é coñecido, ten unha torre ca- non falta un pasadizo soterra- ometría, cos seus escudos e de Torrepenela, a finais do XIX, abaixo e rubir por unha costi- drada dunha ducia de metros do que vai até a outra ribeira. brasóns, aínda nos seduce. Ma- e carretáballe, á Coruña, as ren- ña arranxada. de ancho. Sobre a porta campa nuel María lémbraa lastimeiro das á Condesa en corenta ou No outeiro onde asenta o a cruz da Orde de Malta. Den- MINA DE OURO.Sentimos mágoa nun dos seus sonetos ao Val de cincuenta carros custodiados castelo disque hai vestixios de aquí gobernouse en tempos polo estado desta pequena e Quiroga: “... Perdiches a fa- por homes armados con todos dun asentamento castreño a xurisdición de Quiroga. Co- xeitosa aldea e continuamos ca- chenda e o poderío, / Torre Pe- os fornecementos para pasar o con restos de muros e foxos. mo non podía ser menos, To- miño cruzando o regueiro do nela, anterga fortaleza / onde ano. Debía ser todo un espectá- De ser así, o castelo ocupou a rrenovaes conta coa súa lenda Castelo (que baixa a morrer ao foi meu bisabó fiel servidor...”. culo ver o paso da comitiva ou croa do castro. dos tempos das loitas contra os Sil), a través dunha sólida ponte Ao Manuel gustáballe lembrar convoi por media Galiza. 36-37 magazine.qxd 29/12/09 22:29 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 MAG AZ INE.37.

centro ten o monograma de Cristo (o X e o P superpostos) e a alfa e o omega gregos (principio e fin) ás beiras. Circúndao unha inscrición en latín que deosta o ouro e a prata e valora a propia felicidade. En fin... cousas dos cristiáns primitivos. Sepulcro en San Salvador do Hospital. Hoxe non hai procesión que non é día, mais en chegando ao adro vese unha profu- sión de vehículos e persoas, mesmo globos de cores e persoas ben traxeadas, que deno- tan ambiente festivo e de cele- bración. Nós, coa nosa indu- mentaria descoidada de excur- sionistas cómodos, desentoa- mos un pouco entre eles. O que se celebra é unha voda e a cerimonia aínda non rematou no interior do templo. Cómpre agardar a que remate se queremos ollar a igrexa por dentro. Cando, por fin, saen os Pormenor dun sepulcro no interior de San Salvador do Hospital. Pía de San Salvador do Hospital. convidados e os noivos rematan de fotografarse no interior, Un pouco máis adiante for- culo X. Nela repousan varios pan de los ángeles (como se di- sión polo setembro. entramos nós antes de que o man grato conxunto a Casa da cabaleiros vencellados á orde cía antes en español cursi) cos Santa María da Ermida é cura ou o sancristán decida pe- Encomenda e a igrexa parro- do Hospital, algúns no chan e seus trafegos e abandonamos unha igrexa do século XVII que char. O sacristán vén sendo quial. Afortunadamente, ato- outros con sepulcros con esta- o lugar, situados outravolta na non ten nada de especial. A súa unha muller, quen moi amá- pamos a igrexa aberta e pode- tuas de vulto. A xoia prerromá- casa de Tor ou Torre Penela. torre caleada destaca dende bel dános informacións que remos vela por dentro, que nica atópase un pouco altera- Queda á dereita a boa casa de lonxe e vennos marcando o ca- non pedimos sobre a igrexa e a non sempre é posíbel. Hai moda con decoracións polícro- Carballedo. Continuamos ca- miño dende hai tempo. Aparte celebración festiva na que saen vemento no adro neste sábado mas en azuis e amarelos e mes- miño cara A Ermida, cruzando das Pampórnigas que sacan en as Pampórnigas. Prometémo- soleado. Dunha pequena fur- mo con azulexos no altar (xa unha estrada e voltando a un procesión anual, A Ermida ten nos volver en día de procesión, goneta sacan flores. Están a esportillados e rompidos) que carreiro que cruza o río Quiro- sona porque aquí apareceu o e descendemos logo ao val en- limpar e preparar a igrexa para preside unha monumental ga e rube á aldea de A Bergaza. famoso Crismón de Quiroga, tre viñedos fermosos que xa unha primeira comuñón que imaxe dun moreno San Xoán Dende aquí o camiño ascende xoia da arte paleocristiana do amosan a tinta madura. se vai celebrar ao día seguinte. con competente melena e ben até chegar ao campo da festa noso país. Pódese ver no Mu- Así foi a rota da Encomenda Na igrexa de San Salvador barbado. Tamén é de destacar da Ermida. Ao seu carón vai a seo Provincial de Lugo, a onde na tarde dun sábado soleado do Hospital o máis relevante é unha monumental pía bautis- estrada de Folgoso do Caurel. se trasladou en 1925. O tal Cris- de agosto. Entre preparativos a capela de San Xoán, que as mal profusamente decorada. Entramos na Ermida coa lem- món é un disco de mármore de de comuñón e voda con fogue- guías ao uso presentan como Deixamos á mamá e á avoa branza das Pampórnigas que case un metro de diámetro, tes e todo. Aínda ben que non unha xoia prerrománica do sé- da criatura que vai recibir o sacan ritualmente en proce- calcúlase que do século V. No houbo enterro.G 38-39 comer, viaxar.qxd 29/12/09 22:34 Página 2

MAGAZINE. 38. ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

viaxar.comer.mercar

VIAXAR. Polos Pazos de Ulloa

Achegarse até Compostela polo Camiño francés pode ser unha perfecta escusa para visitar Arzúa, un concello eminente- Ponte Penide, de orixe romana, sobre o río Mera. mente rural. O río Iso, que nace na ladeira occidental do Boce- en arroios como o Brandeso e o samente nestas terras onde a lo, terras de Boimorto, é, cos Rendal. Condesa de Pardo Bazán se seus innumerábeis regatos o Cando Arzúa, comeza a ser inspirou para publicar a súa eixo regulador de case todo o mencionada e gozar de impor- novela Os pazos de Ulloa. relevo arzuán; configura unha tancia histórica é a partir do co- En Ribadiso hai unha ponte serie de vales frondosos e fera- mezo das peregrinacións a San- medieval sobre a que pasa o ces inclinados sempre cara ao tiago. Arzúa era a última poboa- histórico Camiño Francés. Os sur. Nesta zona pódese practi- ción importante antes de chegar camiñantes que se dirixen a car a caza en varios dos mon- a Compostela, a metade de ca- Santiago reciben atención na A perdiz é común nas áreas de cultivo e monte baixo da comarca. tes, e a pesca, no Ulla, no Iso e miño entre Palas de Rei e Santia- Casa do Peregrino, á saída da vigo. Era a décimo terceira e últi- la, en dirección a Compostela. ma etapa do Camiño Francés, O que nunca debe faltar segundo o Códice Calixtino. sempre que nos dirixamos a Ar- O monumento máis intere- zúa é o seu extraordinario quei- sante é a capela da Madanela, xo, un manteigoso elaborado xa que a igrexa de Santiago é de xeito tradicional con leite de moderna. A capela pertenceu a vaca do país. Pode degustarse un convento de agostiños, fun- de sobremesa ou ben acompa- dado no século XIV para aten- ñando a outros produtos da te- der os camiñantes. Son nume- rra entre eles o marmelo ou o rosos os pazos, pero a maioría xamón nos moitos restaurantes están abandonados. Só con- que se encontran nesta locali- servan ben o seu aspecto mo- dade entre os que destacan a numental o de Brandeso, na parrillada Villanueva ou o res- parroquia deste nome, e o de taurante O' Gloman.G Calvos de Socamiño. Foi preci- Antonio Cendán

Muíño no Boente, Arzúa. 38-39 comer, viaxar.qxd 29/12/09 22:34 Página 3

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 MAGAZINE.39.

do sen cadeira (case ángulo bros e tríceps. Conseguimos recto) coas pernas separadas o unha boa tonificación ao tem- dobre da anchura dos ombros. po que consumimos un nú- AGASALLOS. quena modificación. Xeral- 8) Un minuto boca abaixo mero importante de calorías mente, cando se fai un adestra- apoiado nos antebrazos e na procedentes de hidratos e gra- mento en circuíto, en cada punta dos pés con abdome e xas, debido á moderada inten- Sorteo exercicio ou estación, facemos pernas no aire, mantendo a po- sidade do esforzo. Ao principio dun diamante un número de repeticións que sición. 9) Un minuto levando podemos facer dúas voltas e oscilan entre 10 e 20. A modifi- os xeonllos alternativamente complementalo con aeró- cación que propoñemos é utili- ao peito a un ritmo alto. E final- bicos para aumentar Co gallo do Nadal, o gremio de zar o tempo no lugar das repeti- mente, 10) Un minuto senta- pouco a pouco o núme- xoieiros e reloxeiros, agrupa- cións. Por exemplo, na primei- dos coas mans apoiadas por ro de series até chegar a dos no Colexio Oficial de Xoia- ra estación, que pode ser fle- tras dos ombros, os talóns un máximo de cinco. ría, Ourivaría, Prataría, Reloxa- xións no chan, propoñemos apoiados e o cu e as pernas no Como suxestión po- ría e Xemoloxía de Galicia ten unha duración do exercicio en- aire, mantendo a posición. demos levar un repro- en marcha unha campaña pu- tre 45 segundos e un minuto, Este circuíto levaríanos en- dutor de música persoal blicitaria para animar o consu- en función do nivel de cada un. tre 12 e 15 minutos, dependen- con cancións que duren entre midor a elixir pezas galegas á Nese tempo podemos contar do do tempo de transición en- 60 e 90 segundos ou música hora facer os agasallos destas as repeticións e así poder com- tre cada exercicio e garántenos continua para que nos sirva de datas. Cunha imaxe renovada probar se somos capaces de ir un traballo bastante completo estímulo.G na que se insiste nos múltiples aumentando o número man- de abdominais, lumbares, pei- Xurxo G. Ledo valores e matices que encerra tendo o tempo estábel. Hai que to, pernas, glúteos, bíceps, om- [email protected] unha peza de xoiería fronte a considerar que o desgaste é im- outro tipo de agasallos, os portante e por iso debemos eli- xoieiros animan a mercar nos xir exercicios que non impli- seus estabelecementos. quen un grande esforzo ou uti- Ademais do spot publicitario lizar moito peso. para televisión, cuñas radiofó- Unha modalidade que utili- nicas, valos e marquesiñas, a za un principio similar é o body campaña culmina co sorteo pumpou tamén chamado just dun diamante entre os clientes pump. Esta consiste en exerci- dos estabelecementos adheri- cios con pesas pero nun contex- dos a esta entidade profesional. to de clase con música que se Trátase dun diamante de un utiliza como elemento motiva- quilate que se sorteará entre os dor e como guía de tempos. Os clientes que cubran os boletos pesos poden modificarse e hai distribuídos entre todos os es- unha orde de traballo muscular tabelecementos asociados en- claramente estruturada. Polo tre o 14 de decembro de 2009 e de pronto son maioría as mulle- o 5 de xaneiro de 2010, ambos res que practican este sistema. incluídos. O sorteo celebrarase Nunha sala de musculación o 7 de xaneiro ante notario. As un circuíto que poderiamos fa- bases e condicións do mesmo cer sería: 1) Un minuto de fle- poden consultarse en www.co- xións de pernas. 2) 45 segundos legiojoyerosdegalicia.comG de flexións de peito no chan, E.E. con xeonllos apoiados para principiantes. 3) Un minuto de paso longo ou split, alternando EXERCICIOESAÚDE. pernas. 4) Un minuto de eleva- cións laterais de brazos (até a altura dos ombros) con peso Adestramento reducido. 5) Un minuto de fle- en circuíto xións abdominais con xeonllos flexionados e só despegando as omoplatas do chan. 6) Un mi- Para rematar o ano queremos nuto de flexións de bíceps con invitarvos a facer adestramen- pouco peso. 7) Un minuto tos en circuíto pero cunha pe- mantendo a posición de senta- Guieiro 1388.qxd 29/12/09 20:49 Página 2

ANOSATERRA GUIEIRO 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 1.388 DE CULTURA E ESPECTÁCULOS

As actuacións do Circuíto Ga- lego de Maxia, organizada pola Asociación de Magos Galegos, sustitúen nos escenarios ás habituais obras teatrais, que se toman uns días de lecer nesta semana.

Coordenado por Gonzalo Vilas

ARBO ¬TEATRO. Nadal Máxico. O mago Norberto presenta o seu ¬ EXPO espectáculo Xogos Máxicos. O Olladas dunha época domingo 3, ás 18:00, no Edificio Fondo Blanco Cicerón Multiusos. A finais do século XIX Ricardo BARBADÁS Blanco Cicerón(1844-1926) ate- ¬TEATRO. Maxia. O Mago Pablo sourou unha das máis importan- estará, dentro do Circuito Galego tes coleccións privadas de Galiza, de Maxia, o luns 4, ás 18:30, na Casa que reunía todo tipo de obxectos Presentación do Xacobeo. da Cultura. arqueolóxicos e artísticos das máis variadas épocas, materiais e BOIMORTO estilos. Á súa colección sumábase Un ano de ¬MÚSICA.VI certame de Can- tares de Reis de Boimorto. unha biblioteca e un arquivo do- incertezas culturais Xuntanza de cuadrillas e agrupa- cumental sobre temática carlista. O seu interese coleccionista le- Comeza un ano de máis incertezas cións que participan neste certame-concurso de cantos de reis, vouno a gardar un significativo no eido cultural que de sólidos Pavillón da Exposición Rexional de 1909, o único que se conserva hoxe en pé. no que se outorgarán ao final os conxunto de fotografías que hoxe proxectos ou programacións. distintos premios. O domingo 3, a custodia o Museo do Pobo Ga- zación do evento. fotografías de Manuel Chicharro, Baixo a sombra da crise econó- partir das 16:30. lego. A variada temática das foto- Aquela primeira Exposición Re- fotógrafo oficial do evento, docu- mica, o Xacobeo, que había mar- grafías engloba dende paisaxes, xional Galega, celebrada en 1909 mentaron a meirande parte das car o paso da programación cultu- BÓVEDA monumentos e pezas artísticas, en Santiago supuxo un acontece- pezas da sección arqueolóxica. ral, apenas ten anunciados un par ¬TEATRO. Maxia. O Mago Pablo até acontecementos destacados mento sen precedentes na histo- Unha segunda serie inclúe fotos de nomes coñecidos, a un tanto presenta un show de maxia e ilusio- de Galiza e foráneos, constituíndo ria galega, con máis de 600 insta- de monumentos, pezas artísticas nismo, dentro do Circuito Galego esquecida Joan Baez e o non moi un número importante as proce- lacións en 11 pavillóns nos que se e paisaxes das catro provincias ga- de Maxia, o martes 5, ás 20:30, no dentes daExposición Regional expuxeron 10.000 pezas de ar- legas, exhibidas daquela, até un coñecido británico Richard Haw- Centro Sociocultural. ley. Do “si se pon a tiro”, unha das Gallega de 1909, da que D. Ri- queoloxía, obras de arte e historia. total de 87 seleccionadas para a célebres frases que Pérez Varela BUEU cardo Blanco Cicerón foi vicepresi- Cen anos despois, o CGAIe o Mu- mostra. deixou para unha dubidosa poste- ¬MÚSICA. Zenzar + Machina. dente da Sección Arqueolóxica, seo do Pobo Galego recuperan a Museo do Pobo Galego, Santiago, ridade, pásase ao “a ver a quén po- Doble actuación con dous grupos tomando parte activa na organi- memoria daquela exposición. As até o 31 de xaneiro. demos traer”, do neófito conse- de rock duro, os clásicos cerceden- lleiro de cultura, tamén Varela de ses Zënzar e o post-punk dos coru- ñeses Machina. O domingo 3, ás tará co espectáculo Nadanamanga, meira vez nun mesmo espazo a rama da cultura galega. Até o 15 apelido. A súa frase inaugural de “a 21:00, naSala Aturuxo. dentro do Circuito Galego de Ma- obra de seis artistas plásticos gale- de xaneiro, no Palexco. cultura galega limita” tampouco ¬TEATRO. Nadal Máxico. O Mago xia, o martes 5, ás 17:00, no Salón de gos que, nacendo todos eles arre- ¬EXPO. De Picasso a Barceló. fai augurar que o evento do Ano Pablo estará o domingo 3, ás 18:00, Actos do Claustro barroco do Mosteiro. dor dos anos 30, desenvolveron A exposición realiza un itinerario Santo traia moito maná para os ar- no Centro Sociocultural de Cela. estilos moi diferentes. Até o 10 de ao longo da arte española da se- tistas e proxectos culturais do país. CERVO xaneiro de 2010, no Museo de Arte gunda metade do século XX e ini- Por outra banda, a crise finan- CANGAS DO MORRAZO ¬TEATRO.Cayetano Lledó. Este Contemporánea Gas Natural- cios do XXI, a partir dunha serie de ceira e o incerto futuro das dúas ¬EXPO. Acuarelas. Cadros de J. mago actúa dentro do Circuíto Ga- Unión Fenosa (MACUF). obras que conforman a colección Ángel Refojos, artista local que lego de Maxia, co espectáculo O ¬EXPO. Galicia 25. Unha cul- do galerista catalán Manel Mayo- caixas galegas, principais fornece- expón até o 7 de xaneiro no Pub Circo Máxico do Nadal, o sábado 2, ás tura para o novo século. Am- ral. Aberta até o 7 de febreiro, no doras de programacións culturais Canis Lupus. 20:00, na Casa do Concello. biciosa exposición , conformada Museo de Belas Artes . de entre as institucións, deitan ta- ¬MÚSICA. Foliada fin de ano. por 25 módulos ou unidades temá- ¬EXPO. Ray Harryhausen: mén un mar de dúbidas sobre o Foliada que vai ter lugar o xoves 31, A CORUÑA ticas, que percorre 25 temas, obras Creador de monstruos. Ex- futuro destas actividades. De con- a partir das 01:30, no Salason. ¬ CINE. Programación CGAI. ou acontecementos deste último posición dedicada ao xenial crea- cretarse a polémica fusión, asisti- ¬TEATRO. Maxia. O mago Dani A programación comeza de novo o cuarto de século no amplo pano- dor de efectos especiais artesanais remos tamen a un ERE de actos Garcíapresenta o show Symbiosis. xoves 7 de xaneiro, con ciclos adica- O sábado 2, ás 18:00, no Auditorio dos ao turco Fatih Akine ao nortea- culturais promovidos polas cai- Municipal. mericano Sam Fuller, entre outros. xas? Difícil semella que a duplici- Na Rúa Durán Loriga, 10-baixo. dade de teatros e funcións musi- CARBALLO ¬EXPO. Javier Garaizábal. Este cais ou teatrais se manteña igual ¬MÚSICA. Invivo e Machina. Es- consumado artista, con máis de 30 tras a eventual xuntanza. tes dous grupos de rock duro ga- anos de carreira cos pinceis, ofrece Mentres tanto, o fin de ano pre- lego estarán o sábado 2, ás 22:30, na unha mostra dos seus últimos traba- senta os tradicionais concertos de Sala A Reserva. llos, co nome de Interiores e abando- ¬EXPO. I Exposición de monos, onde priman os bodegóns e aninovo e reis, a cargo de diversas tos Clásicas. Organizada pola paisaxes interiores de casas abando- orquestras internacionais e al- Asociación Cultural Deportiva e Re- adas, nun exercicio de mestría pictó- gunha galega. Sen esquecer os creativa amig@s das Motos Clási- rica e sensibilidade. Até o 10 de xa- máis enxebres cantares de reis, cas de Bergantiños en colabora- neiro, na Galería Atlántica. manifestacións ancestrais que se ción co Concello. A mostra conta ¬EXPO. Retendo o Tempo.A pin- poden disfrutar en diversas pro- coa presenza dun total de 20 mo- tura realista de Fernando Prietovai gramacións municipais ou en ac- tocicletas dos anos 50, 60 e 70 e máis aló da mera diversión plástica e diversas fotografías. Até o 24 de diríxenos até outra profundidade. tos máis espontáneos, en diversas xaneiro, no Pazo da Cultura. Até o 17 de xaneiro, no Kiosco localidades do país. Alfonso. CELANOVA ¬EXPO. Tan perto, tan lonxe. ¬TEATRO. Maxia. O Mago Gusi es- Unha mostra que reúne por pri- O vindeiro 10 de xaneiro remata a mostra sobre Ray Harryhausen, na Coruña. Guieiro 1388.qxd 29/12/09 20:49 Página 3

986 222 405 986 223 101 [email protected] Apartado 1.371 - 36200. Vigo ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 GUIEIRO.41.

O Certame de Cantares de reis de Boimorto vaise consoli- dando, na súa VI edición, como obrigada cita desta manifesta- ción popular. Na foto, Maghúa, gañadores do ano anterior.

de grandes filmes da historia do FERROL de Luís Rapelaque se inaugura este cine, perfeccionou a técnica da stop ¬ACTOS. Contacontos infantil . xoves, e poderemos ver até o 17 de ¬ MÚSICA motion e desenvolveu o sistema Dy- A Biblioteca Central acolle todos os xaneiro do 2010, no Ateneo Ferrolán. namation. Até o10 de xaneiro na mércores, entre as 18:00 e as 18:50 ¬EXPO. VI Exposición Colectiva Fundación Luís Seoane. horas, unha sesión de contacontos de Artes Plásticas Pequeno ¬EXPO. Ruth Mathilda Ander- para nenos e nenas no marco do pro- Formato.Exposición na que os so- son. Unha mirada de antano. grama "A hora do conto". A actividade cios e socias do Ateneo poden expor Mostra das fotos desta fotógrafa está dirixida a rapaces de catro a dez e vender a súa obra gráfica. Até o 17 americana, retratando a Galiza dos anos, gratuíta (retirando invitación na de xaneiro, no Ateneo Ferrolán. anos 1924 e 26 para a Hispanic So- mesma biblioteca). ¬EXPO. Auga, o sangue da terra. ciety de Nova York. Até o 18 de xa- Exposición de fotos sobre o papel da neiro, na sede de Caixa Galicia. auga no mundo, que permanecerá ¬MÚSICA. Rockers go to hell + aberta até o 28 de febreiro de 2010. Misquious. Concerto destes dous Na Sede Fundación Caixa Galicia . potentes grupos do rock galego, o ¬EXPO. Manuel Azaña e a II Re- sábado 2, ás 22:00, entrada de balde, pública. Exposición sobre o presi- na sala Mardi Grass. dente da II República e o seu tempo, O tocador de harmónica Robert Bonfiglio. ¬MÚSICA. Nouvelle Cuisine. O aberta até o 6 de febreiro. No Centro questra Sinfónica de Bucarest, grupo coruñés indie-pop vai dar un Cultural Carbalho Calero. Concertos outra experimentada formación concerto o vindeiro martes 5, ás ¬EXPO. Ferrol da Ilustración. de fin de ano e Reis baixo a batuta do director Cris- 22:30, entradas a 5 euros, no pub Un resumo dos traballos realizados tian Horea. Nas dúas cidades Mardi Grass. polo Concello para preparar a candi- Como é máis ou menos tradicio- actuarán nos centros culturais ¬MÚSICA. Concerto de Reis. O datura de Ferrol ao título de Patrimo- nal, as cidades galegas van de Caixanova, en concertos que concerto estará composto por un nio da Humanidade. NoExponav, tendo os seus concertos de mú- celebran o aninovo. escollido programa dedicado á Edificio de Herrerías. sica clásica, con actuacións de Tamén rumana é a formación harmónica, interpretada polo so- ¬MÚSICA. Orquestra Sinfó- ano novo ou do día de Reis. que poderemos escoitar e ver lista norteamericano Robert Bon- nica de Bucovina. A forma- En Ourense comparece a Or- no Teatro Jofre ferrolán, a Or- figlio. Acompañarao a Orquestra ción desta localidade rumana será questra da Radio Nacional de questra Sinfónica da cidade de Sinfónica de Galicia dirixida nesta a encargada de ofrecer o tradicio- Ucraína, unha formación fun- Bucovina. ocasión por Enrique Diemecke, di- nal concerto de Aninovo. O sá- dada en 1931. A actividade Na Coruña será o harmonista rector da Orquestra Filarmónica de bado 2, ás 20:30, entradas de 12 a principal dos 85 profesores de norteamericano Robert Bonfi- Buenos Aires. O programa xira en 20 euros, no Teatro Jofre. Azaña, motivo dunha mostra en Ferrol. gran nivel que a integran é a glio, acompañado da Orquestra torno á idea América para harmó- ¬MÚSICA. Festival de panxoli- gravación. Nos seus 75 anos de Sinfónica de Galicia, quen inter- nica e orquestra. O martes 4, ás ñas e rondallas. A xuntanza musi- historia, o conxunto creou pretará a clásicos contemporá- 20:30, entrada de balde con invita- ¬ACTOS. Nadal solidario . Or- cal contará coa intervención dos gru- unha colección única, un ver- neos, nun concerto de Reis. ción, no Pazo da Ópera. ganizado polo concello, o III Nadal pos Añoranzas, Bohemios, Ronda- dadeiro patrimonio cultural de E en Santiago, a Real Filhar- Solidario é un programa que nclúe lla do Club de Campoe Sonidos del Ucraína, recompilando máis de monía de Galicia, baixo a direc- CULLEREDO un mercado de artesanía, comercio Alba. O domingo 3, ás 19:00, entradas 10.000 obras de grandes mes- ción de Paul Daniele o acom- ¬TEATRO. Maxia. O Mago Romarís xusto e produtos ecolóxicos. a 3 euros, no Teatro Jofre. tres clásicos e románticos euro- pañamento do contratenor Yu- estará, dentro do Circuito Galego de Aberto durante o Nadal, agás o 25 e peos. Interpretarán repertorio riy Mynenko, será a encargada Maxia, o sábado 2, ás 16:00, no par- o 1 de xaneiro. O GROVE de R. Strauss, e tamén de Lahr e do correspondente concerto que Culleredolandia de Nadal, colexio ¬ACTOS. Cabalgata de Reis. Os ¬MÚSICA. Metralletas Leche- Bernstein. O domingo, no Tea- previo ao día de Reis, cun reper- Sofía Casanova, Vilaboa. Reis Magos percorren esta tarde, a ras. Un grupo representante do tro Principal. torio que inclúe clásicos dos O día seguinte, domingo 3, Roman partir das 16:00, a zona rural. Ás 19:00 novo punk galego, que vai estar to- En Lugo e Vigo tocará a Or- concertos destas datas. García presenta Nanomaxias, ás lerán o pregón. cando este sábado 2, ás 22:00, no Ga- 16:00, no mesmo local. ¬EXPO. Papeis.Mostra de pintura lician Bizarre Bar.

¬ TEATRO O artista circense Johann Le Gui- A peza que presenta na praza da llem ofrece un espectáculo multi- Música en Compostela, no exterior Cirque Ici: Secret disciplinar que mestura circo, do Auditorio de Galicia, é o resul- Johann Le Guillerm danza e outras artes baixo unha tado dunha viaxe ao redor do carpa especial. Enxeños menáni- mundo e dous anos de investiga- Duración: 100 min cos, efectos de luz e movementos cións durante a súa residencia artís- Creación, dirección e interpreta- corporais para recuperar a ilusión tica no Parc da Villete (París). ción: Johan Le Guillerm polo circo na súa versión máis plás- Coa súa obra poderemos ver un tica e espectacular. centauro fabricando un singular Composición musical e interpre- Le Guillerm, un dos primeiros dispositivo, sentir e palpexar no tación en directo: Mathieu Wer- graduados no Centre National caos, razoar coa maxia, poetizar con chowski e Guy Ajaguin des Arts du Cirque de Châlons- ciencias, técnicas, mecanismos e Iluminación : Manuel Majastre en-Champagne, en1989, foi galar- fórmulas maxistrais, enredar coa Manipulación de esculturas: doado co Gran Premio Nacional luz, ou rebentar o tempo dos relo- Fanny Baxter e Franck Bonnot do Circoen 1996. É un equilibrista, xos. Entre outras singulares respos- Deseño de luces: Hervé Gary manipulador e fabricante de ob- tas que nos pode deixar a contun- Construción de maquinaria de xectos. O seu virtuosismo no dente e hipnótica Secret. Johann Le Guillerm luz: Silvain Ohl e Maryse Jaffrain mundo do espectáculo conver- Deseño de vestiario: Corinne Bau- teuno nun experimentado artista gando co inanimado, quizais dán- Domingo 3 e luns 4, mércores 6, 9 e 10 delot circense que leva toda a súa carreira dolle así concepto a unha arte onde de xaneiro, no Parque da Música (Au- artellando co movemento, conxu- todo parece posíbel. ditorio), en Santiago de Compostela.

Exposición Papeis, en Ferrol. Guieiro 1388.qxd 29/12/09 20:49 Página 4

ANOSATERRA GUIEIRO.42. DE CULTURA E ESPECTÁCULOS 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

A Orquestra da Radio Nacional de Ucraínaé unha das varias for- macións que darán concertos de aninovo e reis, nesta última semana de Nadal.

LALÍN Nadal. Exposición colectiva de certo o vindeiro martes 5, ás 18:00, tiva de profesoras da Facultade de ¬EXPO. Os desastres da gue- pintura, que estará aberta até o 15 na Praza Maior. Belas Artes. Até o 29 de xaneiro, na rra. Na capital dezana exhíbense de xaneiro, na Galería Clérigos. Facultade de Belas Artes, Sala X. 57 reproduccións das 82 estampas ¬MÚSICA. Bailes dos Maiores. MELIDE ¬EXPO. Recordos de xoguete. gravadas por Francisco de Goya Bailes populares para os máis vete- ¬MÚSICA. Os Festicultores. Mostra de xoguetes antigos proce- en torno á Guerra da Independen- ranos, que teñen lugar en tres dife- A festeira banda galega dá un dentes da Fundación Raquel Cha- cia española. No Museo Ramón rentes centros sociais, ás 18:00, do concerto o martes 5, ás 00:30, ves de Vigo. Até o 10 de xaneiro, no María Aller. venres 1 ao domingo 3. na Sala 600. Museo de Pontevedra. ¬MÚSICA. Agrupación mú- ¬EXPO. Irreversible.Unha grande LOURENZÁ sico-vocal Xeada. Actuación NEGREIRA exposición que conta con algúns dos ¬EXPO. Inquedanzas. Fotogra- desta formación musical, que terá ¬TEATRO. Maxia. O Mago Romarís artistas de maior relevancia interna- fías de Hixinio Flores que pode- luar o domingo 3, ás 12:30, na Ca- estará, dentro do Circuíto Galego cional das últimas décadas, froito da mos ver até o 7 de xaneiro, na Casa pela de san Roque. de Maxia, co seu show Teatro Má- colección do matrimonio Sánchez da Cultura. ¬MÚSICA. Coral da Igrexa de xico. O luns 4, ás 16:00, na Praza do Ubiría. Até o 10 de xaneiro, no Pazo San Francisco Xavier. Con- Concello. da Cultura. LUGO certo programado para o domingo ¬EXPO. Galicia até 1975. Un re- ¬ACTO. Artenadal. A feira de arte- 3, ás 18:00, na Igrexa de San Pedro. OURENSE paso aos fondos pictóricos da enti- sanía Artenadal desenvolverase até ¬MÚSICA. Concerto de Ani- ¬EXPO. Outono fotográfico. Úl- dade Caixa Galicia, con pezas de Lu- o 5 de xaneiro , en horario de mañá novo: Orquestra Sinfónica timas mostras desta clásica iniciativa grís, Granell, Soutomaiore outros e de tarde. Está organizada polo de Bucarest. Os músicos perten- fotográfica. autores galegos, até a data referida. Os Festicultores tocan en Melide. Concello en colaboración coa De- centes a esta asociación agrupá- Tempo atopado, de Victoria Peña Aberta até o 10 de marzo, na Sede da putación de Lugo e a Asociación de ronse baixo diferentes formacións e Reyestará até o 24 de xaneiro, no tas máis actuais da arte figurativa. Fundación Caixa Galicia. Artesáns. Na Praza da Soidade. foron gañando presenza na vida Museo Municipal. Até este 31 de xaneiro, no Centro ¬MÚSICA. Cancións por rega- ¬EXPO. Os pintores de Artal. musical de Bucarest. Actuarán baixo Una Película de Piel XV, poderá ser Social Caixanova. los.Gala musical que celebra Caixa- Pintura española do Museo a batuta do director Cristian Horea. vista até o 12 de xaneiro, na Galería ¬EXPO. Domus Omnia & Fai nova, coa intervención dos grupos da Habana. Poderemos ollar de O domingo 3, ás 20:30, entrada de Marisa Marimón. frio no lume.Exposición de pin- Manos de Topo, Sugar Mountain, preto un total de vinte e sete paletas balde até completar aforo, no Cír- Retratos, de Eduardo Núñez, vai turas de Antón Llamazares, que es- Niño y Pistola, Maryland e Boy e vinte óleos de artistas que deron culo das Artes. estar exposta até o 24 de xaneiro, no tarán expostas até finais de xaneiro, Elliot. Será o sábado 2, ás 19:00, o testemuña do movemento da pin- ¬MÚSICA. Cantos de Reis.Tradi- Museo Municipal. no Centro Cultural da Deputación. prezo da entrada é un regalo para un tura española de entreséculos en cionais cantos a cargo das cantarei- ¬EXPO. A arte da semellanza. ¬MÚSICA. Orquestra Sinfónica neno/a, no Centro Social Caixanova. Hispanoamérica. Até o 10 de xa- ras Cantar das Eiras. O martes 5, ás Unha exposición patrocinada por da Radio Nacional de Ucra- ¬MÚSICA. Cantos de Reis. O neiro de 2010, no Centro Sociocultu- 17:00, na Praza Maior. Caixanova, un percorrido comisa- ína. Fundada en 1931, a orquestra é grupo Os Chichisos, acompañados ral Caixa Galicia. ¬MÚSICA. Concerto da banda. riado por Mercedes Rozas que toda unha institución no seu país. A dun grupo de nenos, percorren un ¬EXPO. Mostra Colectiva de A banda municipal dará un con- trata de poñer en valor as propos- súa destacada traxectoria estivo vin- ano máis as rúas de Pontevedra ento- culada aos máis pretixiosos músicos. nando as tradicionais cancións de Dirixida anteriormente polas céle- Nadal. O martes 4, ás 17:00, rúas cén- bres batutas de Vadym Hnedash e tricas da cidade. Volodymyr Sirenko, na actualidade ¬TEATRO. Maxia. O Mago Romarís conta coa dirección de Volodymyr estará, dentro do festival É cousa de Sheiko, un destacado compositor maxia, co seu espectáculo Estrelas ucraíno. Interpretarán pezas, maiori- da Maxia, o venres 1, ás 18:00, no Tea- tariamente, de Johan Strauss, neste tro Principal. concerto de Aninovo. O domingo 3, O sábado 2, ás 18:30,Luís Boyano ás 19:00, entradas entre 12 e 6 euros, fará protagonistas aos nenos e pais no Auditorio Municipal. que acodan a Con todo corazón, un espectáculo cargado de humor. PONTEVEDRA E o domingo 3, á mesma hora e ¬ACTOS. Nadalocio. No recinto lugar, o mago Javier Muro bota o feiral do Pazo da Cultura, e du- peche á segunda edición de É rante as datas do Nadal, o concello cousa de maxia co espectáculo pon a disposición dos cidadáns Maxiluxión. unha pista de xeo, parque de ocio, karts, espectáculos, obradoiros e RIBADEO outras actividades. ¬MÚSICA.Concerto da Banda de ¬EXPO. Biblioteca de libros Música. Concerto da Banda de fantásticos. Acompañados dun Música Municipal de Ribadeo, que texto que narra o que lles sucedeu, terá lugar o domingo 3, ás 20:00, no os libros desta exposición están tra- Auditorio Hernán Naval. tados plasticamente de modo que ¬TEATRO. Nadal Máxico. Dentro contan historias e estimulan a imaxi- do Nadal Máxico, o mago Martín nación de quen os mira. Na Biblio- Camiñapresenta o seu espectáculo teca Antonio Odriozola. Feitizo. O domingo 3, ás 18:30, no ¬EXPO. Alfonso Costa.O Centro Multiúsos da Xunqueira. Social de Caixanovaacolle unha ex- posición antolóxica sobre o pintor SADA noiés que se enmarca na serie Gran- ¬MÚSICA. Álvaro Muras.O can- des artistas galegos, da entidade fi- tautor e guitarrista galego vai estar nanceira. Até o 24 de xaneiro. este sábado 2, ás 22:00, con entrada A Orquestra Sinfónica de Bucarest dará senllos concertos en Lugo e Vigo, baixo o patrocinio de Caixanova. ¬EXPO. Exprofeso.Mostra colec- gratuíta, no Pub El Canalla. Guieiro 1388.qxd 29/12/09 20:49 Página 5

Quere saber máis? anosaterra.com ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 GUIEIRO.43.

A obra da pintora valenciana Car- men Calvopode ser apreciada na galería compostelana SCQ, até o vindeiro 10 de xaneiro.

SANTIAGO ao seu formato próximo ao escul- ¬ACTOS. Choiva de contos. tórico. Até o 29 de xaneiro, na sala Cada sábado pola mañá, a bi- Espacio 48. blioteca compostelá acolle unha ¬EXPO. A arte do engano. Mos- actividade de contos dirixida aos tra colectiva de artistas españois e la- nenos e nenas. Ás 12:00, na Bi- tinoamericanos/as, que estrea es- blioteca Ánxel Casal. pazo expositivo. Até o 28 de febreiro ¬CINE. Ciclo Cine de Anima- de 2010, na Galería Factoría Compos- ción Feito en Galicia. Den- tela (Rúa da Conga, 9). tro deste ciclo, o luns 4 proxecta- ¬EXPO. Carmen Calvo. Terceira rase o filme De profundis exposición individual da artista Car- (2007), de Miguelanxo Prado. men Calvo (Valencia, 1950), unha Ás 12:00, no CGAC. das máis destacadas do panorama ¬EXPO. O home e as súas cren- nacional actual. Até o 10 de xaneiro, zas.Mostra de fotografías da artista na Galería SCQ. franco-suíza Sabine Weiss, primeira ¬MÚSICA. Concerto de Reis. Paul realizada no Estado. Até o 21 de fe- Daniel, co contratenor Yuriy My- breiro, no Museo das Peregrinacións. nenko,dirixe á Real Filharmonía no ¬EXPO. Olladas dunha época, tradicional Concerto de Reis, no que fotografías Fondo Blanco- De Profundis proxéctase no CGAC. se interpretará a Rossini, Walton, Cicerón.Exposición da colección Gluck, Walton, Händel e Maxwell Da- fotográfica de finais do século XIX e Morrisroe, a chamada Escola de vies. O martes 5, ás 21:00, entradas a comezos do XX, comisariada por Boston. Até o 3 de xaneiro, noCGAC. 10 euros, no Auditorio de Galicia. María Reis Camiña e Belén Sáenz, e ¬EXPO. Microvoyages. A noví- ¬MÚSICA/DANZA. Cantaxogo. A en colaboración co Centro Galego sima artísta Esther Ruíz de Pablos proposta musical e didáctica dirixida de Artes da Imaxe. Até o 31 de xa- presenta este proxecto expositivo aos nenos, convértese agora nun es- neiro, no Museo do Pobo Galego. no que domina o espírito audiovi- pectáculo en directo despois de ter ¬EXPO. Familiar Feelings. Unha sual. Até o 31 de xaneiro, na Zona C sacado cinco exitosos discos á rúa. mostra fotográfica da atmosfera de San Domingos de Bonaval. Os intérpretes da compañía punk e bohemia do Boston de finais ¬EXPO. In Itinere. O asturiano EnCanto dan vida a estas divertidas dos 70, con obras de Diane Arbus, Luis Fega achega algunhas das cancións, que xa levan soado nun David Armstrong, Larry Clark, Philip- súas pezas máis recentes, de mar- cento de concertos. O luns 4, ás Lorca diCorcia, Nan Goldin ou Mark cado carácter construtivo debido 18:00, no Multiusos Fontes do Sar.

O espectáculo infantil Cantajuegos levará ao Multiusos do Sar de Santiago as cancións dos coñecidos CDs do mesmo nome. Guieiro 1388.qxd 29/12/09 20:49 Página 6

GUIEIRO.44. DE CULTURA E ESPECTÁCULOS ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

O artista dun peculiar circo de formas e obxectos extraños, Jo- hann Le Guillerm, actuará en Santiago durante varias xorna- das, co seu show Secret.

¬MÚSICA. Todo Lírica. A cuarta SARRIA VIGO base temática. Até o 14 de febreiro actuación do ciclo XI Festival de ¬MÚSICA.Igloo. Igloo baséase en ¬ACTOS. Obradoiros infantís do 2010, no MARCO. Zarzuela de Santiago de Compos- contundentes guitarras, combinadas de Nadal. Un programa que ofrece ¬EXPO. Fotógrafos da Natu- tela, está dedicada ás tonadas e con sons electrónicos e melodías ao público infantil e familiar a posibi- reza 2009. O concurso anual Wild- danzas do século XVII, coa so- pop, conseguindo unha especie de lidade de aproveitar o tempo de le- life Photographer of The Year, or- prano Isabel Monar, acompa- rock electrónico de potentes retrou- cer neste período de vacacións esco- ganizado pola BBC e o Museo de His- ñada da formación Ars Atlántica, sos e intensas instrumentacións lares, desfrutando das posibilidades toria de Londres co patrocinio de grupo compostelán dedicado á in- cunha clara influencia anglosaxona. que ofrece a creación artística, e po- Shell permítenos disfrutar da beleza vestigación e a interpretación da O martes 5, ás 00:00, na Sala Planeta. tenciando a función do museo natural en espectaculares tomas grá- música antiga . O luns 4, ás 21:00, ¬TEATRO. Maxia. O Mago Javier como lugar de encontro social. Até o ficas. Até o 24 de xaneiro, no Centro no Teatro Principal. Muro presenta Maxilusión, den- 3 de xaneiro, no MARCO. Cultural Caixanova. ¬TEATRO/CIRCO. Secret, Johann tro do Circuito Galego de ¬EXPO. A Historia de Galicia. ¬EXPO. Espellos/Mirrors. Esta Le Guillerm . O artista circense Maxia, o martes 5, ás 18:00, na Exposición de paneis e textos rea- exposición, comisariada polo ita- Johann Le Guillemofrece un es- Casa da Cultura. lizados por Pepe Carreiro, dirixida liano Gyonata Bonvicini, foi o pro- pectáculo multidisciplinar que mes- aos máis novos e que poderá visi- xecto gañador da 2ª convocatoria do tura circo, danza e outras artes baixo TUI tarse até o 31 de xaneiro, en hora- Premio MARCO para novos comisa- unha carpa especial. Enxeños mená- ¬MÚSICA. Funk’n Bastards . Ac- rio de martes a domingo de 10 a rios. Até o 17 de xaneiro, no Museo nicos, efectos de luz e movementos tuación que terá lugar este sábado 2, 19 horas. No museo Verbum - Casa de Arte Contemporánea, MARCO. corporais para recuperar a ilusión ás 23:00, con entrada de balde, no lo- das Palabras. ¬EXPO. Ramón Cabanillas: a polo circo na súa versión máis plás- cal Chiringo Chorons(Caldelas). ¬EXPO. Jorge Barbi. A mostra roseira dos recordos. Mostra tica e espectacular. O domingo 3 e 41º 52’ 59” latitude N / 8º 51’ 12” lon- de materiais persoais e biográficos luns 4, ás 19:00, e mércores 6 ás VERÍN A soprano Isabel Monar. xitude O expresa as cordenadas do poeta da raza, na sala de exposi- 21:00, entradas de 10 a 20 euros, na ¬TEATRO. Maxia. O Mago Martyn onde o artista realiza o seu traballo cións da Casa Galega da Cultura, na Praza da Música en Compostela(ex- presenta o seu espectáculo Ilu- de Maxia. Será o vindeiro luns 4, ás diario, fotografías e outros medios Praza da Princesa. terior do Auditorio de Galicia). sionArte, dentro do Circuito Galego 19:00, na Casa da Cultura. de expresión, co itinerario como ¬EXPO. Maracutaria. Caio Reise-

¬ ANUNCIOS DE BALDE

Mércanse cacharros de barro ños, salón comedor e trasteiro, 90 Zona de Teis-Vigo. Prezo econó- quera tipo, por horas, as tardes dos [email protected] , e envio-che telf. da antiga olaría de Samos. E-mail: m2. , tamén podería ser amoblado. mico. Tel: 670504404, mail a_roda @ luns, mércores, venres e fins de se- [email protected] Tel: 651528712. hotmail.com. mana, en Santiago e comarca. Tel: Vendo colecciónsde cen pins, oi- 617407697. tenta películas VHS, más de 150 re- Casa para aluguer de fin de se- Vendo dúplexde 130m2 na Ave- Alúgase casa en Vegadeo (Astu- vistas de coches de anos 80-90. mana ou vacacions, situada á beira nida de Ferrol en Santiago. Tel: rias) en tempada escolar. Amoblada, Vendo mantón de manila e Prezo: 90 euros cada colección. Tel: do rio Miño en Seixas (Caminha). Tel: 656262385. con garaxe e calefacción. Tel: 985 63 mantilla española.Tel: 676385277 650793685. 690 64 50 63 55 02. ou 986881838 Licenciada en Filosofíadá aulas Véndese porta de garaxe de Ofrécese rapazapara coidar ande letras (lingua, filosofía, francés) a Particular vende áticono centro Merco libros, fotos, discos, revis- 3’15 x 2’15 metros. Vigo. Bo estado. ciáns e nenos. Experiencia e título. tódolos niveis en Compostela. Am- de Tomiño, amoblado con calefac- tas e todo tipo de documentos rela- Barato. Tel: 617486436 Mañás e fins de semana. Santiago e pla experiencia e flexibilidade hora- ción, duplo ventanal, terraza con cionados con Galicia. Chamar ao Tel: comarca. Tel: 617 407 697. ria, seriedade. Tel: 600 370886. toldo, adega e garaxe. Impecábel. 678 911 804 Busco persoa responsablepara Mellor ver. Prezo: 90.000 euros. Tel: compartir piso novo en Santiago de Véndese Mercedes BenzMB100 Véndese Vespa azul, modelo 690719480 Fanse cubertas de piscina e Compostela, na zona de Conxo, D; Ano 1995; Bo estado. Renovados ET2 do 99, 50cc, bo estado (durme bombas de calor. Amplia variedade perto do Campus e a 15 minutos do recientemente diversos elementos, en garaxe, cubertas novas e ITV), Muller. Impar. 56 anos.Amo o de prezos. Preguntar por Carlos, Tel: centro. Habitación con baño, cale- radio cd novo. Prezo: 3500 €. Tel: con papeis. 600 €. Entrégase en Vigo amor e a correspondencia postal. 637472399 facción, zona tranquila. 180 euros. 650485043 a mediados de agosto. Contactar Apartado 102-Noia (15200) Contacto en Tel: 687581137 con Iago/Julia: 636404719. Grupo Folk profesional busca Ofrécese moza para coidado de Busco rapaza entre 30/40anos músicoen Vigo. Preferiblemente Vendo Ford Escort, 1800 diésel, anciáns e nenos ou limpeza de cal- Aula de música moderna. Pop - que viva en Galiza e fale galego para violinista, zanfonista, bouzoukista.... en perfecto estado por 1.300 euros. quera tipo polas mañás ou por ho- Rock -Jazz. Canto, Flauta traveseira, relación de parella ou amizade. Pro- valórase versatilidade. Traballo serio Urxe vender. Tel: 606 066 705 ras e festivos. En Santiago e co- Guitarra eléctrica, Baixo, Piano, Bate- meto honestidade e sinceridade. e remunerado, zona Vigo ou arredo- marca. Tel: 686924339. ría, Composición de cancións. Tel: Correo : [email protected] res. Tel: 670504404, mail: a_roda @ Véndense mobeis de cociña, 658 824 262 • 986 298 530 • Vigo hotmail.com con fregadeiro, campana extractora, Home das Rias Baixasen Com- Con experiencia e responsabili- grifo e pedra de encimera,todo en postela, busca muller 30/40 anos, Alúgase casa céntrica en Vigo dade, coido do teu meniño ou me- Vendo balconada e portasdo perfecto estado, ideal para unha se- sensible, con inquedanzas culturais, con pequeno xardín e totalmente niños. Zona de Vigo e Valmiñor. Cha- século XIX, por reforma, en Ber- gunda cociña en casa rural. Moi eco- galeguista, boa persoa, con ganas equipada. Dous cuartos. Zona Praza mar ao Tel: 660183231. gondo. En perfecto estado. Tel: nómica. Anxo, Tel:636 495 923 ou de amizade ou o que poida xurdir. España. Tamén temporada verán 628901393. 609 416 204 Correo: [email protected] por semanas. Interesados chamar En Monterroso, alugo aparta- ao Tel: 615 89 39 85 (Andrés). mento de 1 dormitorio, 1 salón-co- Vendo ovos da casa(ecolóxicos.) Poña aquí GRATIS o seu Vendo sillón e dúas butacas Vendo Audi A3TFSI Attraction medor, cociña con office, baño, tras- Entre Padron e A Estrada, ao pé do anuncio, facendoo chegar a: (tresillo), coa armazón de madeira. novo, gañado en concurso. Ten 3 teiro, garaxe e ascensor. Amoblado. monte Meda. Galinhas de crista pin- Apartado1.371, 36200-Vigo En Moi bó estado e económico. Tel: portas, gasolina, cambio manual, Bo estado. Luminoso. 200 €/mes. Tel: heira e de Mos, ceivas en zona sen Tel.: 986 22 2 4 05 986 290219, preguntar por Conchi. cor vermella, 1.400 centímetros cú- 607.41.56.41 polución, auga limpa, alimentadas Fax: 986 22 3 1 01 bicos, 125 CV. Tel: 636403156 de millo e erva.Venda de pitas, coel- Véndese piso en Xove en moi bó Ofrécese mozapara coidar ne- hos e anhos criados à maneira tradi- E-mail: [email protected] estado, calefacción, 4 cuartos, 2 ba- Véndense limóns caseiros bos. nos e anciás e para limpeza de cal- cional. E-mail a: ovosdacasa.pa- Guieiro 1388.qxd 29/12/09 20:49 Página 7

Queres saber máis? anosaterra.com ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 GUIEIRO.45.

Anuncios de balde. Poden facelos chegar a: Apartado1.371, 36200-Vigo Sally Said So, un grupo vigués que Tel.: 986 22 2 4 05 actúa xunto a outros dous na sala Fax: 986 22 3 1 01 Mondo, nuha das escasas ofertas E-mail: [email protected] . musicais desta semana de entrada Poden adxuntar unha foto. do ano. Prégase avisar da desactualización dos anuncios.

witzé un fotógrafo brasileiro da na- 01:00, entrada+copa 6 euros, na de San Miguel de Oia, na Alameda tureza. Maracutariarecolle traballos sala Fábrica de Chocolate. de Bouzas. realizados dende o ano 2001 até a E o martes 5, a partir das 00:00, en- E o luns 4, ás19:30 , a Escola Muni- actualidade. Aberta até o 17 de xa- trada a 7 euros+copa,festa de Reis cipal de Danza actuará na Praza neiro de 2010, na Fundación Barrié. coa actuación do grupo Alfeizar do Berbés. ¬EXPO. Retrospectiva Maruxa + DJ de Flor . ¬MÚSICA. Concurso de Ron- Mallo. Dezaseis anos despois de ¬MÚSICA. Anenome, Munich, dallas. Organizado pola Deputa- que o CGAC lle adicase a mostra Sally Said So. Triplo concerto ción de Pontevedra, terá lugar o inaugural do edificio á obra da musa destes tres grupos galegos, pre- domingo 3, a partir das 17:00, en- do surrealismo no Estado, a Funda- visto para o sábado 2, ás 22:00, na tradas gratuitas previa recollida de ción Caixa Galicia en colaboración sala Mondo. invitación, no IFEVI. coa Sociedade Estatal de Conmemo- ¬MÚSICA. Barcevedra Jazz ¬MÚSICA. Concerto tradicional racións Culturais e o Concello de Trío. Oportunidade de escoitar o de Aninovo: Orquesta Sinfó- Vigo pon en marcha unha das maio- mellor jazz vogal vigués, o sábado nica de Bucarest. Os músicos res exposicións sobre Maruxa 2, ás 23:00, na sala Contrabajo. pertencentes a esta asociación agru- Mallo. Até o 10 de xaneiro do 2010, ¬MÚSICA. Ranchos de Reis. páronse baixo diferentes formacións na Casa das Artes. Ranchos de Reis polas rúas, o sá- e foron gañando presenza na vida ¬MÚSICA. Aló Django. A forma- bado 2, das 19:30 ás 20:30 , coa musical de Bucarest. As súas tempa- ción galega de gypsy jazz e blues vai presenza das agrupacións: Ran- das musicais, con concertos sinfóni- estar na noite de fin de ano, este xo- cho das Cortellas (Porta do Sol), cos regulares, son programadas con ves 31, ás 23:00 , na sala El Ensanche. Rancho de Riofrío (Zona peonil especial intención educativa. A or- ¬MÚSICA. Foliada fin de ano. do Calvario), Rancho do Casco questra actuará baixo a batuta do di- Terá lugar este xoves 31, a partir Vello (Alameda de Bouzas), e rector Cristian Horeae estará acom- das 01:30, no Furancho da Balsa Rancho de Guláns (Prazas Cons- Rancho de Reis de Salceda, hai décadas. Os ranchos estarán nas rúas viguesas. pañada pola violinista Maria Horea, (Matamá). titución e Pedra). Os mesmos a soprano Sultana Bassonae o tenor ¬MÚSICA. Festa de Fin de Ano. grupos, intercambiando lugares sábado 2, ás 17:00 estará o Ateneo dependencia, e o GF do CC Helios Amadeo Monteverde. O sábado 2, Ao igual que outros locais, a sala de actuación , estarán presentes Musical Bembrivena Praza da Inde- de Bembrive, que actuarán na ás 20:30, (Butaca: 20 euros; Anfiteatro ofrece unha festa de fin de ano, neste o luns 4, dende as 19:30. pendencia. E ás19:30, música e danza Zona peonil do Calvario. 1º: 18 euros; Anfiteatro 2º: 16 euros; caso coa animación musical do seu ¬MÚSICA. Ciclo de concertos tradicional galega na rúa, coa Escola O domingo 3 continúa o ciclo co Anfiteatro 3º: 14 euros ), no Centro So- DJ Lagartija. Este xoves 24, dende a nos barrios e parroquias. O Municipal de Danza, na praza da In- concerto, a partir das 12:30, daLira cial Caixanova.

CONVOCATORIAS sexen con unha única obra, de temática libre e Premio de Álbums ¬ escrita en lingua galega. Ilustrados do Concello de Santiago 2. Os relatos deben ser orixinais e inéditos, Convocado pola concellería de Educación do Certame Fotográfico. dunha extensión non inferior ós 15 folios nin su- concello de Santiago e a editorial Kalandraka. O O Concello de Carballo, a través da Concellaría perior ós 30, escritos con letra corpo 12 e en ta- premio son 12.000 euros en concepto de de Cultura que dirixe Belén Lendoiro, convoca a maño DIN A4. adianto polos dereitos de autor XII edición do Certame Fotográfico Xosé Ma- 3. Os traballos presentaranse por cuadriplicado, O prazo de presentación dos traballos rematará nuel Eirís. Trátase dun concurso que pretende mecanografados a duplo espazo, por unha soa o 26 de febreirode 2010 e o fallo do xurado da- contribuír á creación artística e a fomentar a di- cara e só co título da obra e un lema. Ademais, rase a coñecer o 2 de abril, coincidindo co Día In- vulgación da fotografía e que ten lugar dende o achegaranse nun sobre pechado o título, lema, ternacional do Libro Infantil e Xuvenil. ano 1997. A denominación de Xosé Manuel Ei- nome, enderezo, teléfono e currículo do autor. O Premio Compostela está dirixido a autores e rís para o certame provén do recoñecemento 4. As obras deben enviarse facendo constar no ilustradores de calquera nacionalidade que pre- que o Concello de Carballo e as entidades cultu- A presidencia do xurado será asumida polo Al- sobre 19º Certame Manuel Murguía de Narra- senten obras orixinais e inéditas. Pídense cinco rais do municipio queren render a unha persoa calde do Concello de Carballo ou persoa en cións Breves, antes do 1 de marzode 2010 ó se- copias do texto en calquera das linguas oficiais vinculada ao mundo cultural e artístico de Car- quen delegue. A composición do xurado, que guinte enderezo: españolas, tres ilustracións orixinais e cinco foto- ballo e de Galicia, preocupada pola recupera- non se fará pública ata o día do fallo, contará coa Concello de Arteixo, Praza Alcalde R Dopico, nº 1 copias en color de cada unha delas, xunto ción e promoción do patrimonio cultural e pola presenza de persoas vinculadas ao eido da foto- 15142 Arteixo-A Coruña cunha maqueta impresa de todo o proxecto. implicación da cidadanía. Os interesados e inte- grafía e da imaxe, dun representante das asocia- 5. Establécese un único premio dotado con tiago. Kalandraka publicará a obra premiada resadas en participar no concurso deben pre- cións culturais de Carballo e dun ou máis repre- 3665 €, sometido á correspondente retención. nas cinco linguas oficiais peninsulares -galego, sentar as súas propostas antes do 11 de fe- sentantes do Concello de Carballo. O Concello O galardón pode declararse deserto ou ser re- castelán, catalán, éuscaro e portugués- en outu- breiro de 2010. realiza habitualmente unha exposición cos tra- partido "ex aequo" entre dous autores. bro de 2010. O xurado estará formado por per- A dotación total do concurso é de 1.850 eu- ballos presentados no prazo de catro meses 6. O xurado, constituído por membros de reco- soas de recoñecido prestixio na área da litera- ros en premios, repartidos nas seguintes ca- dende a data do fallo do xurado. ñecida solvencia, será designado polo Concello tura e da ilustración infantil. tegorías: Os traballos poderán presentarse no Rexistro de Arteixo e fará pública a súa decisión inapela- Primeiro premio: 700 euros e diploma. Xeral do Concello de Carballo, no Rexistro auxi- ble no mes de maio de 2010. Segundo premio: 450 euros e diploma. liar de Cultura ou por correo certificado en sobre 7. Elixiranse 3 finalistas que deberán estar pre- Premio Especial Carballo á mellor fotografía pechado no que deberá presentarse toda a do- sentes o día da entrega do Premio. que faga referencia directa ao municipio de Car- cumentación necesaria, facendo constar no re- 8. Os orixinais non premiados poderán ser ballo en calquera dos seus aspectos: 450 euros e mite o pseudónimo empregado, xa que todas devoltos, sempre que o soliciten os seus au- diploma. as obras se presentan baixo alcume.. tores por escrito no prazo máximo de un mes O xurado tamén poderá conceder accésits a partir do fallo. por un importe total de 250 euros. Cada au- XIX Certame de Narracións 9. O/s finalistas e o/s autor/es premiados/s re- tor ou autora poderá presentar un número Breves "Manuel Murguía" nuncia/n ós seus dereitos no caso que o Conce- máximo de tres obras. As fotografías realiza- O Concello de Arteixo convoca o 19º Certame llo edite o/s texto/s e se fixer outras edicións fará ranse en branco e negro ou cor e o tema das de Narracións Breves "Manuel Murguía". constar que foi premiado neste certame. imaxes é libre. 1. Poderán concorrer tódolos autores que o de- 46 cine,tv,dvd (2).qxd 29/12/09 22:35 Página 2

ANOSATERRA CINE,TV,DVD.46. 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010

Xosé Valiñas

Fotograma de Nove.

EN CARTEL. Nove Dirixe: Shane Acker. Animación. EE UU, 2009

As epopeas postapocalípticas chegan ao mundo dos bonecos de trapo. Shane Acker chegou á recta final dos Oscar no 2006 cunha curta de idéntico título e argumento. Tim Burton que- dou prendado do seu peculiar universo perversamente naïfe acolleu o curtametraxista baixo a súa protección para posibilitar Fotograma de Cidade de vida e morte. Pierce BrosnaneSusan Sarandonen O mellor. que as intuicións daquela fita primeiriza se plasmasen a través cunha compoñente de misterio de Ouro donostiarra con este O mellor lescente. Unha especie de re- dun vehículo expresivo máis fol- e maxia escura, nas paraxes máis drama bélico sobre o masacre Dirixe: Shana Feste. verso melodramático de Juno gado e acaído. O émulo ruso dos exóticas e arredadas no mundo de Nanking nos albores da II Intérpretes: Pierce Brosnan, Su- no que o protagonismo recae irmáns Wachovski, Timur Gar- de intrigas e supersticións da era Guerra Mundial. Seguindo a san Sarandon. de novo nunha moza embara- diáns da noiteBekmambetov, isabelina. O Marco Antonio da estela do Spielberg d'A Lista de Drama. EE UU, 2009 zada de imprevisíbel madurez, sumouse ao proxecto e xuntos televisiva “Roma”, James Pure- Schindler, nunha liña seme- a ex do defunto fillo, que produciron o filme en formato foy, encarna o adusto aventu- llante ao do recente Wajda de A revelación do último Sun- irrompe na vida dos tristes pais longo que agora chega aos ci- reiro á fronte dun elenco no que Katyn, Lu Chuan retrata un dance. A debutante Feste ro- coa resolución de saír adiante nes. Os últimos farrapos da civi- tamén figura un deses clásicos dos capítulos máis infames da deuse de estrelas de Hollywood co seu apoio ou sen el. Non hai lización humana dependen de aos que semrpe quixemos ver ocupación xaponesa. Se- para sacar adiante esta mo- nada sorprendente nin orixinal nove bonecos de trapo, únicos nunha historia de Howard, o guindo as vivencias dunha se- desta produción independente no guión, ningún xiro que superviventes nunha terra do- grandísimo Von Sydow. rie de personaxes que dan dis- sobre a traxedia de dous pais nunca antes se vise, pero a fita minada polas máquinas. tintos puntos de vista, un sol- maduros esgazados pola morte engaiola pola convicción das Cidade de vida e morte dado chinés desorientado nun accidente do seu fillo ado- súas interpretacións, sobre Solomon Kane Dirixe: Lu Chuan. polo horror, un militar xapo- todo a da descoñecida Carey Dirixe: Michael J. Bassett. Intérpretes: Ye Liu, Yuanyuan nés incapaz de procesar as Kate Beckinsalee Robert de Niroen Mulligan. Discreto pase polo Intérpretes: James Purefoy, Max Gao. barbaridades que o seu exér- Todos están ben. último Cineuropa. Von Sydow. Bélica. China, 2009 cito está a cometer, unha mes- Fantasía. Gran Bretaña, 2009 tra local, un empresario ale- Todos están ben O director d'A patrulla da mán atrapado na traxedia Dirixe: Kirk Jones. O creador de Conan, o Bárbaro, montaña ou A arma perdida asiática... Pode ser a película Intérpretes: Kate Beckinsale, Ro- o malogrado Robert E. Howard, conquistou a última Cuncha oriental do ano. bert de Niro. legou para a posteridade pulp Comedia.EE UU, 2009 outras moitas creacións de he- Intre de Solomon Kane. roismo arquetípico que inicia- Comedia agridoce dirixida ron o seu camiño cara á inmor- polo responsábel daquela xoia talidade nas modestas páxinas do humorismo costumista ir- do magazine Weird Tales.Unha landés chamada Espertando a da menos populares, inda que Ned. Jones adapta para o mer- prosibelmente a máis orixinal á cado estadounidense o Stanno hora de buscar alternativa á fi- tutti bene de Giuseppe Torna- gura do bárbaro con taparrabos, tore, unha odisea familiar so- foi o antiheroe puritano do sé- bre as andanzas dun senten- culo XVI Solomon Kane. Este cioso patriarca que, tras a xubi- personaxe é un severo trota- lación, centra todos os esforzos mundos que busca a redención en volver reunir á mesa os seus por un pasado escuro desfa- cinco fillos, papel deseñado á cendo leas, habitualmente medida de De Niro.G Pasatempos 1388.qxd 29/12/09 21:55 Página 1

ANOSATERRA 31 DE DECEMBRO DE 2009 - 14 DE XANEIRO DE 2010 PASATEMPOS.47.

por Gonzalo Vilas CRUCIGRAMA XADREZ por Carlos Pena - [email protected]

London Chess Classic 2009. O torneo que se celebrou en Londres do 8 ao 15 de decembro encádrase dentro dunha serie de acontecementos deseñados para aumentar o interese polo xadrez no Reino Unido, promover este xogo nas escolas e comunidades educativas británicas e preparar a candidatura de Londres para a disputa do Campionato do Mundo de Xadrez do 2012 en coincidencia cos Xogos Olímpicos. Foi o torneo máis forte celebrado en Lon- dres nas últimas décadas e nel déronse cita os mellores xogadores británicos, Short, Adams, McShane e Howell, xunto con xogadores da talla de Carlsen, Kramnik, Naka- mura e Ni Hua. O vencedor foi Magnus Carlsen por diante de Kramnik e Adams. Carlsen cun xogo preciso, creativo e ambicioso que recorda moito ao do mítico Bobby Fischer venceu con solvencia e encabezará o novo ranking FIDE do 1 de xaneiro de 2010.

Carlsen, Magnus 2801 22.cxb5 Txc5 23.f3 Tac8 24.Ad3 Df8 McShane, Luke 2615 25.Af2 f5 26.a4 T5c7 27.h3 Af6 28.Dd2 London Chess Classic (2.4) 09.12.2009. Ag5 29.a5 fxe4 30.fxe4 Cf7 31.axb6 branco rematou, pero o cabalo que pa- E94: Defensa India de Rei. Sistema Clásico. axb6 32.De2 Tb7 33.Cc4 Dd8 34.Tf1 rece atrapado da unha sorpresa defini- Rg7 35.Rh1 Ae8 36.Db2 Ch6 37.Axb6 tiva Diagrama 47.Cc5! Tg3 [47…dxc5 1.d4 Cf6 2.c4 g6 3.Cc3 Ag7 4.e4 d6 De7 38.Df2 Tcb8 39.Tb3 Cg8 40.Ae2 48.d6 Dg7 49.Ac4+], [47…Tc3] 48.Ce6 5.Cf3 0-0 6.Ae2 e5 7.0-0 Ca6 8.Te1 De8 Cf6 41.Af3 Txb6 42.Cxb6 Dc7 43.h4 Df7 49.Dxf7+ Axf7 50.Tb1 Ae8 51.Af3 9.Af1 c6 10.Tb1 Ag4 11.d5 c5 12.Ae2 Ah6 44.Ca4 Txb5 45.Ae2 Txb3 Rf7 52.Tb7+ Rf6 53.Txh7 Af4 54.Cxf4 Rh8 13.a3 Ad7 14.b4 b6 15.Ag5 Cg8 46.Dxf6+ Rg8 a mala situación do ca- exf4 55.e5+ dxe5 56.d6 e4 57.Axe4 Te3 16.Cb5 f6 17.Ah4 De7 18.Cd2 Ch6 balo branco xunto coa parella de bispos 58.Ad5 Rf5 59.Rh2 Te5 60.Af3 Rf6 19.Cf1 Tfc8 20.Ce3 Cc7 21.bxc5 Cxb5 negros parece indicar que o ataque 61.d7 1-0. SUDOKU Horizontais: difícil doado 1- Despoboar, converter en ermo. Deixas de falar. 2- Avó dos Mp3, aparello que rexistra e reproduce sons por medio dunha cinta magnética. 3- Prefixo que indica duplicidade. Signo zodiacal dotado de cornos. Prefixo de orixe latina que expresa separación, orixe ou acción. 4- Que esvara ou esco- rrega facilmente. “Urdir”, pero en Catalán. 5- Estaban, existían. Cidade italiana, de donde foi o famoso equipo de basket “Ignis”. 6- Metro. Producir feridas, reais ou morais, que causan dor ou sufrimento intenso. Símbolo do Xofre. 7- Asustar aos animais facendo ruídos e acenos, maiormente coas mans. Muller, señora. 8- De pouco grosor ou intensidade. Bocoi, pipa. 9- Desprazarse a un lugar. Seriedade e eficacia na reali- zación ou comentario de algo. Símbolo do Nit. 10- Compa- ñeirismo, boa relación cos amigos. 11- Beira ou marxe, por exemplo, dun río. Limpar o corpo, adecentar.

Verticais: 1- Simbólico ou moi representativo de algo ou alguén. 2- Subliñar, facer raias. Dar orixe ou nacemento a algo. 3- Mag- Encher os cadriños cos números do 1 ao 9, sen repetir ningún cadro, nin liña, nin ringleira. nesio. Obxecto redondo de coiro, elemento principal de xogos como o fútbol. Forma átona de primeira persoa singu- AUTODEFINIDO lar do pronome persoal. 4- Contrario ao que se considera propio da natureza desa cousa ou acción. 5- Relacionado coa realeza. “A ...... ”, monte e zona residencial do concello de Poio. 6- Así din “ti” no norte de Lugo e outras zonas galegas. Perci- bir pola vista. Símbolo do Galio. 7- No ciclismo, pasar o primeiro por un premio de montaña. Enteira, na súa totalidade. 8- Que son dados a gardar e non malgastar os cartiños. 9- Banda do navío que dá ó lado de onde vén o vento. Regala- ron, cederon. Nota musical. 10- Relacións de sucesos por anos. Composición poética en honor dunha persoa morta, canto fúnebre. 11- Provocar ou experimentar temor, medo ou desacougo.

SOLUCIÓNS autodefinido doado

crucigrama difícil 48 contra e portada 2.qxd 29/12/09 23:43 Página 2

PROMOCIÓNS CULTURAIS GALEGAS S.A. Presidente: Miguel Barros Puente. Director: Manuel Veiga Taboada 01388 Redacción VIGO: Príncipe 24, 1º- 36202. Teléfono 986 222 405. Fax 986 223 101. [email protected] [email protected] Administración, subscricións, publicidade e Editorial: Príncipe 22, baixo, 36202 VIGO. Teléfono 986 433 830 Diario dixital: www.anosaterra.com 8 400021 303104

Xan Carballa garante o éxito: “Eu nunca tería uns centos de millóns de euros ende a dicirse que a no- AIR DÍAZ comprado billetes da miña de axudas públicas para com- vela negra é o mellor es- compañía”. E tamén o desen- prar Areolíneas Argentinas de T pello da sociedade con- Ferrán, co sprint final do caos lace, campante o protagonista destino ignoto e a representa- 1.388 temporánea. Sexa ou non, os de Air Comet, é un argumento pola rúa, metido nunha man- ción dun colectivo de miles de episodios que enchen a ca- de ouro para unha novela do chea de consellos de adminis- empresarios na negociación rreira empresarial do presi- xénero. tración e explicando como ter colectiva. Eu, deles, cesábao dente da CEOE, Gerardo Díaz A frase de primeira páxina xa éxito empresarial. Polo medio voando.G anosaterra

Enrique Otero produciu e dirixiu Os Crebinsky,unha película que conta estrear nun dos grandes festivais e da que xa se coñecen 20 minutos e o como se fixo. Trátase dun filme que narra a viaxe existencial CATÁSTROFES dos seus dous protagonistas detrás dunha vaca. Vexa o traileren www.crebinsky.com Federico Cocho s estatísticas, as verda- A deiras fragancias am- bientais deste Nadal invitan pouco a desexar un “ventu- Enrique Otero, director de cinema roso” Aninovo urbi et orbe de balde. Semella que un pesi- ‘Os Crebinskyé unha road moviedetrás dunha vaca’ mismo cru impregna os espí- ritos e que, como farfullaba Ionesco, estamos todos á es- H. Vixande pera da catástrofe. Que é Os Crebinsky,unha road Catástrofe. Esa é a palabra movie a lombos dunha vaca? para os novos habitantes do Non exactamente. É unha road trasmundo dos desemprega- movie detrás dunha vaca, pero dos. Pode que algúns o vivan non hai persecucións. Máis ben sen angustia, quizais porque é unha viaxe existencial dos dispoñen de rede. Pode que dous protagonistas detrás outros o vivan como “unha dunha vaca que se lles marcha. oportunidade”, como reco- É unha odisea. Hai nazis, amo- mendan os cínicos manuais de res perdidos, de todo... supervivencia laboral. A vaca é protagonista, pensan Está a catástrofe dos que xa presentala aos Premios Goya? entraron no túnel e o pánico dos Non, mais non descartamos que albiscan un futuro inme- levala á estrea oficial. diato complicado. En todo caso, Porén, seica non lles foi á pre- a angustia, persoal e intransferi- sentación do como se fixo. As ble, de non poder manter a eco- estrelas sonlle así, caprichosas. nomía familiar. O pánico pola Son unhas vivas, uns días están idade que se ten, porque o sector para o público e outros non. está en declive, en fusión ou en Nesta peli fai de todo: dirixe, implosión. Tanto ten. produce, ten relación coa mú- O concepto ultraliberal do sica... só lle falta muxir a vaca! mercado de traballo –frío, flexi- Case case. A idea orixinal é de Un millón trescentos mil euros des de produción, é optimista os que comezan con curtas ble, inseguro, deshumanizado– Miguel de Lira máis eu. Os de orzamento dan para moito. na distribución. logo poidan facer unha longa- impedía os plans a largo prazo, dous fixemos o guión e a co- Iso é o que pensaba cando só Nós vimos de entrar nisto da metraxe a partir dese material. algo desolador, din os expertos, producimos. Se non te impli- era un artista que se non impli- distribución e sabemos que até Agora tamén está inmerso no na nunha sociedade onde “somos

PACO VILABARROS PACO cas na produción, é difícil sacar caba na produción. Tivemos as películas máis comerciais te- preprodución de Caixa negra, o que facemos”. Un tipo de tra- adiante un proxecto coma que construír sete decorados ñen problemas para a exhibi- un filme no que a catástrofe ballo transitorio, líquido, sen este, que se sae do habitual. naturais, un faro de sete metros, ción, mais as características do opera como motor do cambio. tempo para o compromiso e a Parece que o cinema galego facer interiores, gastar en efec- noso filme, os alicientes que Gustaríame un xiro radical. Os confianza mutua, para desen- existe, mais resulta artesanal. tos dixitais... Póñase a sumar e ofrece, permiten ser optimistas. Crebinsky é unha película fan- volver iso que Richard Sennet Non é que sexa artesanal, é verá que non dá para tanto. E iso de que a película desen- tástica e esta nova é máis so- chama “un eu sustentable”. como pode ser. Tivemos que Por certo, onde se proxectará? volva unha curta que vostede cial, máis escura. Sen el, poucas opcións para o facer unha peli coma se fose ci- Primeiro queremos estreala rodou con anterioridade? Vexo que cre nos desastres compromiso e o sacrificio fami- nema de autor, pero non me nun festival importante por- É o perfecto para iniciarse no mais, non teme as desfeitas? liar, para proxectos de futuro, gusta ese ton pexorativo que se que resultou bastante artística. audiovisual. Miguel de Lira Gústame andar na corda frouxa, como ben imos apreciando. lle dá ao cinema artesanal. En Despois trataremos de que se máis eu fixemos un proxecto aínda que sei que as desgrazas Mais aínda podía ser peor: Galiza tamén hai grandes pro- proxecte en moitas salas e in- en 2002 que obtivo moitos pre- poden rematar en catástrofes. converterse en man de obra so- ducións e, en todo caso, son tentaremos que se estree nas mios en festivais. Vemos que Meterse con Os Crebinsky re- brante, non reciclable, de valor dos que pensan que hai que fa- cidades galegas. era un xermolo que podía sultou arriscado, rodamos por cero en termos económicos. A cer filmes vendíbeis. Ou sexa, a pesar das dificulta- aproveitarse. Oxalá que todos toda Galiza, foi complicado...G catástrofe.G

O concepto’’ ultraliberal do mercado de traballo impedía os plans a longo prazo”