Gemeente Haacht RUP Kastelenparklandschap Screening

Aanvraag tot ontheffing plan-m.e.r.-plicht

Gemeente Haacht Wespelaarsesteenweg 85 3150 Haacht

Sweco Belgium nv Brussel, mei 2017

16760005_05_screening, revisie c

Verantwoording

Titel : RUP Kastelenparklandschap

Subtitel : Onderzoek tot m.e.r. – Aanvraag tot ontheffing plan-m.e.r.-plicht

Projectnummer : 16760005

Referentienummer : 16760005_05_screening

Revisie : c

Datum : Mei 2017

Auteur(s) : Patrick Roothaer E-mail adres : [email protected]

Gecontroleerd door : Patrick Roothaer

Goedgekeurd door :

Paraaf goedgekeurd :

Contact : Sweco Belgium nv Arenbergstraat 13, bus 1 B-1000 Brussel T +32 2 383 06 40 F +32 2 513 44 52 [email protected]

16760005_05_screening, revisie c

Inhoudsopgave

1 Inleiding ...... 7 1.1 Inhoud ...... 7 1.2 Doelstellingen van het RUP ...... 7 1.3 Initiatiefnemer ...... 7 1.4 Wijzigingen na de adviesronde ...... 8

2 Ruimtelijke context ...... 9 2.1 Situering en afbakening van het plangebied ...... 9 2.2 Beschrijving van de omgeving ...... 10 2.3 Beschrijving van het plangebied ...... 11

3 Relevante elementen uit de planningscontext ...... 16 3.1 Bovenlokale structuurplannen ...... 16 3.2 Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan ...... 16 3.3 Juridische en planologische context ...... 17 3.4 Bouwkundig erfgoed ...... 20 3.5 Recht van voorkoop ...... 20 3.6 Beleidscontext mobiliteit ...... 20 3.8 Bosbeheersplan ...... 22

4 Nadere uitwerking van de doelstellingen van het RUP ...... 23 4.1 Beschrijving van de deelaspecten van het RUP ...... 23 4.2 Relevante alternatieven ...... 27

5 Aftoetsing van de plan-MER plicht ...... 29

16760005_05_screening, revisie c Pagina 3 van 52

5.1 DABM van toepassing ...... 29 5.2 Project-m.e.r.-plicht ...... 29 5.3 Conclusie ...... 30

6 Screening van de milieueffecten ...... 31 6.1 Bodem en water ...... 31 6.2 Fauna en flora ...... 34 6.3 Landschap, erfgoed en archeologie ...... 39 6.4 Mens ...... 43 6.5 Andere disciplines ...... 44

7 Grensoverschrijdende effecten ...... 45

8 Conclusie ...... 46

9 Adviezen ...... 47 9.1 Provinciebestuur Vlaams-Brabant ...... 48 9.2 Waterwegen en Zeekanaal, afdeling Zeekanaal ...... 48 9.3 Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant ...... 49 9.4 Agentschap voor Natuur en Bos ...... 50 9.5 VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer ...... 52

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 4 van 52

Lijst van de figuren figuur 1: situering plangebied op topokaart ...... 9 figuur 2: schematische weergave van het plangebied in de omgeving ...... 10 figuur 3: militaire stafkaart 1864 met het Park van Wespelaar ...... 11 figuur 4: Rode Poortgebouw met bezoekerscentrum achteraan en de technische ruimtes en serres rechts ...... 12 figuur 5: Plattegrond van het Arboretum van Wespelaar ...... 13 figuur 6: Ferrariskaart met het kasteel van Wespelaar en kasteel van Herkenrode ...... 14 figuur 7: gewestplan ...... 18 figuur 8: BPA Arboretum: bestemmingsplan ...... 19 figuur 9: beschermd dorpsgezicht Wespelaar ...... 19 figuur 10: bestandsindeling bosbeheerplan op ondergrond van het gewestplan ...... 22 figuur 11: schematische aanduiding van BPA Arboretum + uitbreidingszone volgens het RUP ...... 24 figuur 12: situering onthaalzone kanaal ...... 25 figuur 13: woonzones en compensatie ...... 26 figuur 14: relevante zoekzones voor bijkomend woongebied ...... 27 figuur 15: alternatieven compensatiegebied ...... 28 figuur 16: bodemkaart ...... 31 figuur 17: VHA waterlopen per categorie ...... 32 figuur 18: watertoetskaart 2014 ...... 33 figuur 19: biologische waarderingskaart ...... 35 figuur 20: boskartering ...... 36 figuur 21: ouderdom van de bossen ...... 37 figuur 22: actueel habitat geprojecteerd op luchtfoto 2016 ...... 38 figuur 23: detail definitief beschermd dorpsgezicht + grens RUP ...... 39

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 5 van 52

1 Inleiding

1.1 Inhoud 1.2 Doelstellingen van het RUP

Sinds 1 juni 2008 dient er bij de opmaak van RUP’s formeel rekening Het RUP moet in eerste instantie de verschillende bestemmingszones beter gehouden te worden met het onderzoek van milieueffecten die de realisatie in overeenstemming brengen met de bestaande en gewenste structuur van van de bestemmingen in dit RUP kunnen teweegbrengen. In de praktijk het geheel en rekening houdend met het bosbeheersplan. De betekent dit dat voor elk RUP minimaal een ‘onderzoek tot m.e.r.’ moet bestemmingscategorie ‘natuur’ wordt uitgebreid, onder andere ten behoeve uitgevoerd worden. De resultaten van het ‘onderzoek tot m.e.r.’ geven aan van de compensatie die moet worden doorgevoerd naar aanleiding van de of de opmaak van een plan-MER al dan niet noodzakelijk is. Bijkomend goedkeuring van het RUP Elleveldweg. Andere doelstellingen van het worden de resultaten aangewend om de ruimtelijke keuzes die in het RUP RUP zijn de uitbreiding van het arboretum, een oplossing te bieden voor de gemaakt worden inhoudelijk te versterken en te onderbouwen. zonevreemde woningen en gebouwen in natuurgebied aan de rand van het domein aansluitend bij de kern van Wespelaar, het aanduiden van een Dit document is opgebouwd uit volgende onderdelen: kleine bijkomende woonzone met bijhorende planologische compensatie • Situering en beschrijving van het plangebied en de ontwikkeling van een ‘onthaalzone’ langs het kanaal op lange • Relevante elementen van de context (ruimtelijk en juridisch- termijn. beleidsmatig) • Beschrijving van de doelstellingen, reikwijdte en detailleringsgraad van 1.3 Initiatiefnemer het RUP • Aftoetsing plan-MER-plicht van rechtswege De initiatiefnemer voor het plan waarop dit onderzoek tot m.e.r. betrekking • Screening van de verwachte aanzienlijke milieueffecten, rekening heeft is de gemeente Haacht, Wespelaarsesteenweg 85 te 3150 Haacht. houdend met de doelstellingen van het plan en de kwetsbaarheid van de omgeving Contactpersoon: Kris Leysen

• Eindconclusie

16760005_05_screening, revisie c Pagina 7 van 52

1.4 Wijzigingen na de adviesronde

Het onderzoek tot m.e.r. werd voor advies voorgelegd aan diverse instanties. Wijzigingen die zijn aangebracht naar aanleiding van deze adviezen zijn aangeduid met 2 dubbele strepen en cursief, zoals in onderstaand voorbeeld.

Wijzigingen aangebracht na de adviesronde.

De verschillende adviezen zijn opgenomen in bijlage.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 8 van 52

2 Ruimtelijke context

2.1 Situering en afbakening van het plangebied figuur 1: situering plangebied op topokaart

Het RUP situeert zich ter hoogte van de westelijke gemeentegrens van de gemeente Haacht. Het plangebied wordt in het noorden begrensd door de kern van Wespelaar en in het zuiden door het kanaal van Leuven naar de Dijle.

De oppervlakte van het plangebied bedraagt 150 ha.

16760005_05_screening, revisie c Pagina 9 van 52

2.2 Beschrijving van de omgeving

Het plangebied wordt enerzijds begrensd door de bebouwing van figuur 2: schematische weergave van het plangebied in de omgeving Wespelaar en anderzijds door het open ruimte landschap met als harde grens het kanaal van Leuven naar de Dijle.

De bebouwde omgeving omvat de kern Wespelaar met in de onmiddelijke omgeving ondermeer de kerk, het station, de gemeenteschool. In het centrum zijn er ook enkele winkels en horecazaken.

Ten noorden en ten westen van het plangebied bevindt zich de residentiële bebouwing in ondermeer de Heistraat, de Elleveldweg, Bosveld, A. de Spoelberchlaan. Ten noorden grenzen de tuinen van de woningen langs de Grote Baan en de Elisabeth Willemslaan aan het plangebied. In het oosten grenst het plangebied aan het woonlint langs de Kruineikenstraat. Aan de overzijde van deze straat liggen de lokale KMO-zone Kruineike en het kasteeldomein Appelburg.

In de omgeving ten zuiden van het plangebied is de open ruimte dominant. Het betreft een uitgestrekt landbouwgebied tussen het kanaal en de N26 van Leuven naar Mechelen. Het kanaal Leuven-Dijle is een harde fysieke grens tussen de kastelenparken en de open ruimte ten zuiden van het kanaal.

Evenwijdig met het kanaal bevinden zich twee bestaande hoogspanningslijnen. Tevens ten westen in het plangebied situeren zich twee hoogspanningslijnen van noord naar zuid.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 10 van 52

2.3 Beschrijving van het plangebied figuur 3: militaire stafkaart 1864 met het Park van Wespelaar

Het RUP omvat de kasteeldomeinen van Bosveld, Wespelaar en Herckenrode, het Arboretum van Wespelaar, het ecologisch waardevol vijvergebied en het omsloten natuurgebied.

Het kasteeldomein Bosveld heeft zowel een ontsluiting op Bosveld (net buiten het plangebied) als op de Geveldestraat (doorheen het plangebied). Beide straten komen uit op de Grote Baan. Het Bosveld kasteel heeft één bouwlaag met een mansardedak. Op het domein bevindt zich ondermeer een strak aangelegde tuin en een landschappelijke tuin met twee met elkaar verbonden vijvers.

Het kasteeldomein Wespelaar wordt ontsloten op de Grote Baan via het poortgebouw en via een poort in de kasteelmuur, die de scheiding vormt tussen het kasteeldomein en de Grote Baan. Achter het poortgebouw bevindt zich een plein met vervolgens een toegangsdreef naar het kasteel.

Het kasteel van Wespelaar is een gebouw met twee bouwlagen en een hellend dak. Op het domein bevinden zich verder de orangerie, de gebouwen van de moestuin, de tempel van Flora en de obelisk. Het kasteel en de orangerie zijn omringd door een uitgestrekte vijver. In het beboste gebied t.h.v. de obelisk zijn er tevens verschillende wateromwallingen en grachtjes aanwezig. Zowel de kasteel parterre als de moestuin bevatten strakke haagstructuren. De landschapstuin, bestaande uit grasvelden en dreven en bomenrijen, heeft een doorzicht vanaf het kasteel tot aan het kanaal Leuven-Dijle. Nabij het jaagpad langs het kanaal bevinden zich de een oude boerderij en de restanten van een vroeger paviljoen. Oorspronkelijk was hier ook een toegang tot het ‘Park van Wespelaar’, zoals aangeduid op de militaire stafkaart van 1864. In het park bevinden zich beeldhouwwerken van de architect/ontwerper Ghislain-Joseph Henry.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 11 van 52

Het kasteeldomein Herckenrode ontsluit via de straat Vijverbos, die op figuur 4: Rode Poortgebouw met bezoekerscentrum achteraan en de haar beurt aansluit op de Kruineikstraat (ten oosten net buiten het technische ruimtes en serres rechts plangebied). Het kasteel Herckenrode heeft twee bouwlagen en een hellend dak. Het kasteeldomein bevat verder ondermeer een paviljoen met sanitair, een werkplaats en de Warande gebouwen. Vanuit het kasteel is er zicht op een vijver in de landschappelijke tuin. Het domein Herckenrode heeft in verhouding een groot aandeel aan strak aangelegde tuin. Voorts bevinden zich langs Vijverbos de ‘gele villa’ en nog twee andere woningen binnen het plangebied.

Het arboretum van Wespelaar is een bijna 20 ha groot gebied met ongeveer 2.000 verschillende soorten en variëteiten van vooral bomen en struiken. Het Rode Poortgebouw langs de Grote Baan fungeert als toegangsgebouw van het Arboretum. De parking is toegankelijk vanuit de Elisabeth Willemslaan, links naast de gemeenteschool. Achter het poortgebouw bevindt zich het bezoekerscentrum, aan het poortgebouw aangebouwd (links op de foto). Bergingen en serres (rechts op de foto) bestaan uit losstaande gebouwen. De missie van het arboretum van Wespelaar is bij te dragen aan de kennis en studie van houtachtige planten uit de gematigde streken van de wereld. Het arboretum wil bijdragen aan de instandhouding en bescherming van bedreigde of zeldzame bomen en struiken. Tevens wil het arboretum informatie verzamelen en verstrekken omtrent soorten die in tuinen en parken in België en omringende landen kunnen geplant worden. Het arboretum is slechts beperkt toegankelijk voor het publiek. Van april tot en met half november is het open op woensdag en zondag. Groepen kunnen op aanvraag ook op andere dagen het arboretum bezoeken.1

1 Bron: Arboretum van Wespelaar

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 12 van 52

In het zuidoosten van het plangebied bevindt zich het ecologisch figuur 5: Plattegrond van het Arboretum van Wespelaar waardevol vijvergebied. Deze vijver situeert zich tussen de Warande gebouwen en de achtertuinen van de Kruieikestraat. In het zuiden wordt het gebied begrenst door het kanaal Leuven-Dijle. Ten noorden van deze vijver bevinden zich bestaande leidingen in de grond. Het gebied is aangeduid op de bioligische waarderingskaart als biologisch zeer waardevol (eutroof water, vochtig wilgenstruweel op voedselrijke bodem, rietland en andere vegetaties van het rietverbond). Op het gewestplan bevindt deze vijverzone zich in landschappelijk waardevol agrarisch gebied.

Tussen de kasteeldomeinen en het Arboretum bevindt zich het omsloten natuurgebied. Heel wat van deze fragmenten zijn bebost en aangeduid op de biologische waarderingskaart als biologisch zeer waardevol (bv. eikenbos, beukenbos, eiken-haagbeukenbos). Op het gewestplan is enkel het kasteelpark Wespelaar aangeduid als parkzone. De overige gedeeltes (met uitzondering van het vijvergebied en het BPA Arboretum) zijn ingekleurd als natuurgebied.

In de oostelijke helft van het plangebied bevinden zich twee niet geklasseerde waterlopen van de Vlaams hydrografische atlas: de Bosveldbeek en De Spoelberchgracht.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 13 van 52

Op het domein van het kasteel van Wespelaar bevindt zich een historische figuur 6: Ferrariskaart met het kasteel van Wespelaar en kasteel van waterpartij, zichtbaar op de Ferrariskaart 1771-1778. De huidige Herkenrode perceelsstructuur ten westen van het kasteel van Herckenrode is tevens terug te vinden op de Ferrariskaarten. Het huidige kasteel werd pas later gebouwd.

Er bevinden zich enkele voet- en buurtwegen nabij het plangebied. Deze worden opgelijst in het hoofdstuk juridische context. Het plangebied bevat een leiding met bijhorende reservatiestrook in het zuidoosten van het plangebied.

Binnen het plangebied hebben verschillende gebouwen een woonfunctie. Er zijn 16 woongelegenheden binnen het plangebied. De 5 laatste woningen liggen langs de Grote Baan en sluiten ruimtelijk onmiddellijk aan bij de kern van Wespelaar. De woning Kruineikestraat 110 maakt deel uit van de bebouwngsstructuur langs de Kruineikestraat. De andere woongelegenheden liggen verspreid over het plangebied. Het gaat in alle gevallen om zonevreemde woningen volgens de bestaande planologische context van het gewestplan. • Kasteel Bosveld (Bosveld nr. 26): 1 woning • Warande (Vijverbos nr. 8): 2 woningen

• Kasteel Herckenrode (Vijverbos nr. 6): 1 woning + conciërgewoning • Gele villa (Vijverbos nr. 4): 1 woning • Vijverbos nr. 2: 1 woning • Kruineikestraat nr. 110: 1 woning • Kasteel van Wespelaar (Grote Baan nr. 77): 1 woning • Moestuin (A. de Spoelberchlaan nr. 1): 2 woningen • Poortgebouw Kasteelpark (Grote Baan nr. 79): 1 woning (conciërgewoning) • Grote Baan nr. 73: 1 woning • Grote Baan nrs. 65-71: 3 woningen

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 14 van 52

Andere belangrijke gebouwen zonder woonfunctie zijn: • Het Rode Poortgebouw (Grote Baan nr. 63): administratie en ontvangst arboretum • Hoeve langs het kanaal, in gebruik voor landbouw • Paviljoen langs het kanaal, ooit ‘bezoekerscentrum’ voor trekschuittoeristen op het kanaal Leuven-Rupel2, momenteel leegstaand en vervallen • Oranjerie ten noorden van het kasteel van Wespelaar

2 Bron: inventaris Onroerend Erfgoed

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 15 van 52

3 Relevante elementen uit de planningscontext

3.1 Bovenlokale structuurplannen zijn ondergeschikt, maar mogelijk. Ze mogen niet leiden tot een landschappelijke versnippering, een verstoring van de interne • Haacht is onderdeel van de Vlaamse Ruit, een stedelijk netwerk op natuurlijke structuur of tot een aantasting van de cultuurhistorische internationaal niveau. waarde. Functiewijzigingen zijn mogelijk indien ze bijdragen tot het • Binnen het stedelijk netwerk behoort Haacht tot het buitengebied. duurzaam behoud op lange termijn van het erfgoed. De • Haacht ligt in de deelruimte verdicht netwerk. Binnen deze deelruimte toegankelijkheid wordt beperkt of gecontroleerd. Dit kan gebeuren door worden verschillende subgebieden onderscheiden. Haacht ligt in de bepaalde delen van de domeinen een meer toegankelijk karakter te subgebieden ‘Mechelen-Leuven-Brussel’ en ‘open schicht’. geven of door de toegankelijkheid te beperken in de tijd (bijvoorbeeld • Haacht maakt deel uit van het Vlaams-Brabants kanalen- en bepaalde periodes in het jaar of tijdens specifieke evenementen). rivierengebied. • Het behoud van de ruimtelijke samenhang en het vrijwaren en versterken van de specifieke landschappelijke kenmerken zijn algemene 3.2 Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan doelstellingen voor het kastelenparklandschap. De specifieke kenmerken kunnen zowel betrekking hebben op de biotische als op de • De domeinen Bosveld, Herckenrode en kasteel van Wespelaar behoren abiotische elementen. Bij deze laatste groep gaat speciale aandacht naar tot de beleidscategorie van kasteelparken- en domeinen. Het ruimtelijk het bouwkundig erfgoed. beleid is er op gericht de parken en domeinen te vrijwaren en te • Wijzigingen en evoluties in het kastelenparklandschap zijn mogelijk, versterken. In de meest natuurlijke delen en in de gedeelten met de zolang dit gebeurt met respect voor de cultuurhistorische kenmerken en grootste ecologische potenties worden de natuurwaarden versterkt. mits behoud van de kenmerkende relaties tussen de verschillende Anderzijds hebben de kasteelparken ook belangrijke visuele en bouwstenen van het landschap. cultuurhistorische waarden. Wijzigingen en nieuwe ontwikkelingen • Heropbouwen van verdwenen infrastructuur kan in functie van het moeten steeds gebeuren na afweging tussen de historische, herstellen van het historisch karakter. Daarnaast mag er geen significant landschappelijke en natuurlijke waarde van de betrokken elementen en negatieve impact zijn op de natuurlijke structuren, de ecologische structuren. Dynamische activiteiten in de kastelen en de kasteelparken waarden, de landschappelijke structuur en de ruimtelijke samenhang

16760005_05_screening, revisie c Pagina 16 van 52

• Het arboretum van Wespelaar is geselecteerd als toeristisch • Doorheen het plangebied loopt het gewestelijk RUP Leidingstraat VTN aantrekkingspunt. Hun behoud als toeristisch element staat voorop. In (Voeren-Opwijk). functie van de ruimtelijke draagkracht van de omgeving kan het • Het plangebied omvat het BPA Arboretum (GR 18-09-2006). Er zijn uitgebreid worden of aangevuld worden met complementaire functies geen gewestelijke, provinciale of gemeentelijke RUP’s van kracht activiteiten. binnen het plangebied. • In het zuiden wordt het kastelenparklandschap grotendeels begrensd • Volgende stedenbouwkundige verordeningen zijn van toepassing: door het kanaal Leuven-Dijle. Dit is een bovenlokale recreatieve as, ° De gewestelijke stedenbouwkundige verordening betreffende met tevens een hoge cultuur-historische en ecologische waarde. hemelwaterputten en afkoppeling van hemelwater van 5 juli 2013. • In het centrum van Wespelaar zijn bepaalde erfgoedwaarden belangrijk. ° De provinciale stedenbouwkundige verordening van 19 december Gebouwen die beeldbepalend en/of (historisch) waardevol zijn, moeten 2012 betreffende het overwelven van grachten en onbevaarbare behouden blijven, samen met hun historische en landschappelijke waterlopen. context. In het centrum wordt de relatie tussen het dorp en de ° De provinciale stedenbouwkundige verordening betreffende kasteelperken versterkt. verhardingen. • Het structuurplan voorziet dat een RUP voor het ° De gemeentelijke stedenbouwkundige verordening van 23 juni 2014 Kastelenparklandschap onder meer de verschillen in bestemming beter inzake de bijdrage voor de toekomstige aanleg van ontbrekende in overeenstemming brengt met de bestaande en gewenste toestand rioolinfrastructuur ter hoogte van verkavelingen langs bestaande voor het geheel. Aandachtpunten hierbij zijn de randen van het domein, wegen. de aansluiting met het historisch centrum van Wespelaar langs de Grote • Volgens de Vlaamse Hydrografisch Atlas3 lopen er twee niet- Baan, de exploitatie van het arboretum en de bestemming van het geklasseerde waterlopen doorheen het plangebied: de Bosveldbeek en ecologisch waardevolle vijvergebied. Tevens moet het RUP een De Spoelberchgracht. Het kanaal Leuven-Dijle ten zuiden van het planologisch kader scheppen voor het nuttig gebruik van de bestaande plangebied is gecategoriseerd als een bevaarbare waterloop. bebouwing en desgevallend het heropbouwen van verdwenen • Een klein gedeelte in het noorden van het plangebied is gelegen in het infrastructuren en bouwwerken volgens de randvoorwaarden vermeld beschermde dorpsgezicht van de dorpskern van Wespelaar (Ministrieel in het structuurplan. Ook het probleem van de zonevreemde woningen Besluit van 30 maart 2017). Er zijn geen beschermde monumenten en gebouwen in natuurgebied aan de rand van het domein, aansluitend binnen het plangebied. bij de kern van Wespelaar, kan een oplossing krijgen. • Het plangebied ligt buiten de VEN-gebieden en buiten de habitat- en 3.3 Juridische en planologische context vogelrichtlijngebieden. Er zijn evenmin dergelijk gebieden in de onmiddellijke omgeving. • Het plangebied van het RUP is volgens het gewestplan Leuven (KB 07- • Het plangebied is niet gelegen in herbevestigd agrarisch gebied. 04-1977 en BVR 23-06-1998) gelegen in parkgebied, natuurgebied, landschappelijk waardevol agrarisch gebied en woongebied.

3 VHA, bron Geopunt

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 17 van 52 figuur 7: gewestplan

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 18 van 52 figuur 8: BPA Arboretum: bestemmingsplan figuur 9: beschermd dorpsgezicht Wespelaar

Bron: Dienstencentrum voor Bosbouw cvba: Beperkt bosbeheerplan Arboretum Wespelaar

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 19 van 52

Volgende buurt- en voetwegen, opgenomen in de Atlas der Buurtwegen, 3.5 Recht van voorkoop lopen doorheen het plangebied: • Buurtweg nr. 28 (verlengde van Elleveldweg) Voor het zuidelijk deel van het plangebied en gedeeltes van het Arboretum • Buurtweg nr. 42 (zuidwaarts vanaf het Kasteel Bosveld ) en het open oppervlaktewater van het kasteel van Wespelaar geldt een • Buurtweg nr. 15 (openbare weg doorheen het plangebied) recht van voorkoop voor Waterwegen en Zeekanaal. • Buurtweg nr. 26 (t.h.v. Kruineikestraat)

Volgende buurt- en voetwegen opgenomen in de Atlas der Buurtwegen 3.6 Beleidscontext mobiliteit lopen vallen samen met de plangrenzen van het plangebied: 3.6.1 Gemeentelijk mobiliteitsplan • Buurtweg nr. 47 (t.h.v. Donkstraat, Bosveld) • Buurtweg nr. 5 (verlengde van Vingerstraat) Het oorspronkelijke mobiliteitsplan Haacht werd op 14 september 1999 in • Voetweg nr. 42 (A. de Spoelberchlaan) de PAC behandeld en conform verklaard. Na een sneltoets heeft de GBC in • Buurtweg nr. 3 (jaagpad langs het Kanaal Leuven-Dijle) de vergadering van 16 juni 2008 beslist dat het plan aan een verbreding en • Buurtweg nr. 2 / Voetweg nr. 45 (Kruineikestraat) verdieping toe was op volgende thema’s: openbaar vervoer, • Buurtweg nr. 1 (Grote Baan) wegencategorisering en parkeerbeleidsplan. Het beleidsplan van het gemeentelijke mobiliteitsplan Haacht (spoor 2 Verbreden & Verdiepen) dateert van september 2011. 3.4 Bouwkundig erfgoed Ter hoogte van het plangebied meldt het mobiliteitsplan volgende Op de inventaris bouwkundig erfgoed is het ‘Kasteelpark met orangerie en knelpunten: tempel’ opgenomen als bouwkundig relict (ID 41872). Deze selectie heeft • De Grote Baan is onderdeel van de sluiproute Wespelaarsesteenweg – betrekking op het park rondom het kasteel van Wespelaar. Aan het begin Boekweitstraat – Nieuwstraat – Neerstraat – Grote Baan. De route van de straat Vijverbos en t.h.v. het paviljoen aan het jaagpad bevinden vermijdt de stationsomgeving van Wespelaar. zich 2 ‘Bunkers KW-linie’, onderdeel van een bouwkundig geheel (ID • De ontsluiting van de bedrijvenzones te Wespelaar en Tildonk gebeurt 301436). onder andere via de dorpskern van Wespelaar.

Het kasteelpark van Wespelaar en het Domein Herkenrode zijn opgenomen in de inventaris van historische tuinen en parken. Deze inventaris is niet vastgesteld en heeft geen juridische gevolgen.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 20 van 52

De Grote Baan is geselecteerd als lokale weg type 2. De parking van het 3.6.2 Fietsnetwerk Arboretum wordt echter ontsloten via de Elisabeth Willemslaan. Dit is een lokale weg type 3. De hoofdfunctie van lokale wegen type 3 is verblijven Het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk is bepaald door de en toegang verlenen tot aanpalende percelen (erffunctie). De provincie. De zuidzijde langs de vaart Leuven-Dijle is geselecteerd als verblijfsfunctie primeert. Op een lokale weg type 2 primeert de hoofdroute. Dit zijn gemeentegrensoverschrijdende fietsroutes waarbij de ontsluitingsfunctie. De weg heeft slechts in tweede instantie een nadruk ligt op comfort en veiligheid (minimaal aantal conflictpunten). De verbindende functie. Het toegang geven neemt ook een belangrijke plaats Grote Baan, De Costerstraat, de Kruineikestraat, de Dijkstraat en in. Wakkerzeelsestraat zijn geselecteerd als functionele routes.

De afstand van de in- en uitrit van de parking tot het kruipunt met de Grote Ook het recreatief fietsroutenetwerk wordt bepaald door de provincie. De Baan bedraagt ca. 100 meter. Via de Grote Baan kan er westelijk naar de zuidzijde van het kanaal fungeert als knooppuntenroute. Zo ook de Provinciesteenweg/N21 gereden worden. Dit gedeelte van de N21 verbindt noordzijde langs de spoorlijn, ten westen van de kern van Wespelaar. Deze Haacht met de Leuvensesteenweg/N26 tussen Mechelen en Leuven. routes zijn met elkaar verbonden ten oosten van het plangebied.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 21 van 52

3.8 Bosbeheersplan figuur 10: bestandsindeling bosbeheerplan op ondergrond van het gewestplan

Voor delen van het plangebied is het bosbeheersplan van Bosgroepering Wespelaar van kracht. Het beheersplan heeft betrekking op 148,25 ha. Het beheersplan werd goedgekeurd voor een periode van 20 jaar vanaf 17//2015. Het beheersplan wed geregistreerd onder het nummer BBBP/VB/14/0004.4 Enkele delen van het beheersplan liggen buiten het plangebied van het RUP.

Volgende beheersdoelstellingen worden geformuleerd: • Houtoogst als deelaspect van een multifunctioneel bosbeheer • Uitoefening jachtrecht • Versterking van de ecologische functie van het bos • Milieubeschermende functie van het bos als visuele buffer

De bestanden 113 tot en met 117 maken deel uit van het arboretum. Daar wordt een specifiek beheer gevoerd met het oog op het beheren van de dendrologische collectie.

De goedkeuring van een bosbeheerplan door het ANB ontslaat de beheerder van de eventuele stedenbouwkundige vergunningsplicht voor zover er geen constructies geplaatst worden groter dan 40m² en er geen ontbossing voor nodig is. Eventueel andere wettelijke verplichtingen blijven gelden.

Bron: Dienstencentrum voor Bosbouw cvba: Beperkt bosbeheerplan Arboretum Wespelaar

4 Besluit van de provinciaal directeur van het Agentschap Natuur en Bos – Vlaams-Brabant tot goedkeuring van het bosbeheersplan van Bosgroepering Wespelaar, 17 juni 2015

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 22 van 52

4 Nadere uitwerking van de doelstellingen van het RUP

4.1 Beschrijving van de deelaspecten van het RUP De verschillende bestemmingszones in overeenstemming brengen met de bestaande toestand en met de gewenste evolutie op lange termijn Het RUP focust op de versterking van de open ruimte structuur in functie van ecologische kwaliteit en landschappelijke waarde. Naast een algemene Behalve voor het gedeelte waar het BPA Arboretum van toepassing is, herziening van de open ruimte bestemmingen binnen het plangebied, worden de bestemmingen bepaald door het gewestplan. Voor de open voorziet het RUP enkel specifieke bestemmingswijzigingen. De ruimte zijn er 3 verschillende gewestplanbestemmingen van toepassing: doelstellingen van het RUP kunnen als volgt samengevat worden: natuurgebied, parkgebied en agrarisch gebied. In het RUP wordt de open • De verschillende bestemmingszones in overeenstemming brengen met ruimte ondergebracht in de bestemmingszones ‘natuurgebied’ en ‘gemengd de bestaande toestand en met de gewenste evolutie op lange termijn. open ruimte gebied’. • Een uitbreiding van de bestemmingszone ‘Arboretum’ ten opzichte van het bestaande BPA. Daarbij voorziet het RUP de mogelijkheid om 2 De bestemmingszone ‘natuurgebied’ omvat de meeste zones die in het bezoekerspaviljoenen te bouwen in het arboretum. bosbeheersplan zijn opgenomen. Daarnaast wordt de vijver en omgeving in • De creatie van een klein woongebied aan de noordrand van het het zuidoosten van het plangebied, volgens het gewestplan landschappelijk kastelenparklandschap. waardevol agrarisch gebied, grotendeels herbestemd naar natuurgebied. De • Het opheffen van de zonevreemdheid van de bestaande woningen in vijver en onmiddellijke omgeving zijn biologisch waardevol. Deze zone natuurgebied langs de Grote Baan. kent geen agrarisch gebruik. Ze is ook opgenomen in het bosbeheersplan • Compensatie van de bijkomende woongebieden door de (met uitsluiting van de vijver zelf). herbestemming van een deel woongebied naar natuurgebied. • Langs het kanaal voorziet het RUP de mogelijkheid om op termijn een Het gemengd open ruimtegebied omvat hoofdzakelijk de gedeeltes die niet onthaalzone te ontwikkelen ter hoogte van het bestaande paviljoen opgenomen zijn in het bosbeheersplan. Daarbij wordt ook de bestemming langs het jaagpad. van de omgeving van het kasteel van Wespelaar omgezet van parkgebied naar gemengd open ruimtegebied. Omdat een parkgebied volgens de gewestplanvoorschriften ook een sociale functie heeft, terwijl de zone in

16760005_05_screening, revisie c Pagina 23 van 52 kwestie een privaat domein is, dat niet toegankelijk is voor het publiek, is de huidige bestemming niet aangepast aan de huidige en toekomstige situatie. Ook een aantal achtertuinen van woningen aan de rand van het kastelenparklandschap worden opgenomen in gemengd open ruimte gebied. Private tuinen gekoppeld aan woningen kunnen immers moeilijk als natuurgebied beheerd worden.

Een uitbreiding van de bestemmingszone ‘Arboretum’ ten opzichte van het bestaande BPA figuur 11: schematische aanduiding van BPA Arboretum + uitbreidingszone volgens het RUP

De oppervlakte van het huidige BPA Arboretum bedraagt 14,7 ha. Het RUP breidt deze oppervlakte uit tot 18,8 ha. De uitbreiding van de zone dient voor de verdere uitbouw van de collectie planten van het arboretum. Ten opzichte van het BPA maakt het RUP geen fundamentele uitbreiding van bebouwing of verharding mogelijk. De gebouwen en de parking blijven op hun huidige locatie en behouden hun bestaande of volgens het BPA toegelaten omvang. De bestaande ontsluiting van de parking via de Elisabeth Woutersstraat blijft ongewijzigd. De enige bijkomende bebouwingsmogelijkheid die het RUP voorziet ten behoeve van de exploitatie van het arboretum is de bouw van 2 bezoekerspaviljoenen.

Daarbij voorziet het RUP de mogelijkheid om 2 bezoekerspaviljoenen te bouwen in het arboretum. Bezoekerspaviljoenen zijn bestemd voor onthaalinfrastructuur, diensten en sanitaire voorzieningen, ten behoeve van de uitbating van het arboretum. Een paviljoen heeft een bruto bebouwde grondoppervlakte van maximaal 100 m², 1 bouwlaag. De maximale bouwhoogte ten opzichte van het bestaande maaiveld bedraagt 5,00 meter.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 24 van 52

Onthaalzone ter hoogte van het bestaande paviljoen langs het jaagpad figuur 12: situering onthaalzone kanaal

Langs het kanaal wordt een onthaalzone vastgelegd. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om op termijn het kastelenparklandschap en daarbij ook het arboretum te ontsluiten via het jaagpad langs het kanaal. In deze zone bevinden zich een oude hoeve en een oud deels vervallen paviljoen (vroeger ‘bezoekerscentrum’ voor trekschuittoeristen op het kanaal Leuven-Rupel).

De onthaalinfrastructuur kan enkel gerealiseerd worden middels herbouw, verbouwingen of restauratie van de bestaande gebouwen.

Onder onthaalinfrastructuur wordt begrepen sanitaire voorzieningen, fietsenstallingen, laagdynamische recreatieve en educatieve voorzieningen en horeca. De zone heeft een oppervlakte van ca. 0,30 ha.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 25 van 52

De creatie van een klein woongebied aan de noordrand van het figuur 13: woonzones en compensatie kastelenparklandschap.

Het RUP voorziet een bijkomende woonzone in het noorden van het plangebied, achter de kastreelmuur langs de Grote Baan. De zone heeft een oppervlakte van 0,45 ha. In de zone kunnen maximaal 3 eengezinswoningen gebouwd worden.

Het opheffen van de zonevreemdheid van de bestaande woningen in natuurgebied langs de Grote Baan.

Langs de Grote Baan staan enkele woningen die ruimtelijk en morfologisch tot de centrumbebouwing van Wespelaar horen, doch bij de opmaak van het gewestplan in de bestemmingszone natuurgebied zijn ondergebracht. Het RUP heft deze zonevreemdheid op door voor de woningen een bestemmingswijziging naar de gebiedscategorie ‘wonen’ door te voeren. De bestemmingswijziging heeft enkel betrekking op de woningen zelf. Het gaat om een oppervlakte van 0,05 ha.

Compensatie van de bijkomende woongebieden

Beide bovenstaande bestemmingswijzigingen creëren ca. 0,5 ha bijkomend woongebied. Dit wordt gecompenseerd door ten zuiden van de A. de Spoelberchlaan een woongebied van 0,51 ha te bestemmen als natuurgebied. Dit gebied sluit aan bij het kastelenpark, ten noorden van het domein Bosveld. Het gebied omvat eveneens een gedeelte van de vallei van de Bosveldbeek.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 26 van 52

4.2 Relevante alternatieven figuur 14: relevante zoekzones voor bijkomend woongebied

4.2.1 Nulalternatief

Het nulalternatief betekent dat er geen RUP wordt opgemaakt. Dit zou betekenen dat twee belangrijke doelstellingen voor het gebied niet gerealiseerd zouden kunnen worden: de uitbreiding van het arboretum en de ontwikkeling van een beperkte woonzone aan de noordelijke rand van het gebied. Beide evoluties zijn wenselijk om op lange termijn het kastelenparklandschap in zijn totaliteit te kunnen behouden. Daarnaast is het RUP noodzakelijk om de vijver en omgeving een bestemmingswijziging naar natuurgebied te kunnen geven. Deze wijziging is noodzakelijk als compensatie voor het reeds goedgekeurde RUP Elleveldweg. In dit RUP werd een deel natuurgebied omgezet naar recreatiegebied ten behoeve van de realisatie van de lokale recreatieve pool Elleveldweg. Deze compensatie is vastgelegd in de bindende bepalingen van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Omwille van diverse redenen is het nulalternatief niet wenselijk.

4.2.2 Locatiealternatieven

Het RUP heeft betrekking op een specifieke bepaalde en omschreven zone in de gemeente. Er zijn geen relevante locatiealternatieven.

4.2.3 Inrichtingsalternatieven

Tijdens de voorstudie voor de opmaak van het RUP werden twee relevante inrichtingsalternatieven onderzocht.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 27 van 52

Voor de realisatie van een bijkomende woonzone werden twee locaties figuur 15: alternatieven compensatiegebied onderzocht. Locatie 2 werd als mogelijk alternatief onderzocht omdat ze goed aansluit bij de bestaande bebouwing langs en achter de Grote Baan. Na onderzoek werd ze niet weerhouden omwille van volgende reden: • De zone ligt grotendeels in de tuin van de woning Grote Baan nr. 73. • In deze zone staan 7 waardevolle bomen (allemaal loofbomen); drie van deze bomen zijn opgenomen in de databank BELTREES (merkwaardige bomen van België) van de Belgische Dendrologische Vereniging. • De zone ligt in voorlopig beschermd dorpsgezicht.

Voor de weerhouden zone kunnen volgende overwegingen gemaakt worden: • De zone ligt aan de rand van het kasteeldomein van Wespelaar doch heeft geen specifiek gedefinieerd gebruik; • In deze zone staan eveneens diverse bomen en bomengroepen. De spreiding van de bomen maakt het echter mogelijk om een groot aantal bomen te behouden en te integreren in de woonzone. Het gaat met

name om de rij inheemse zomereiken langs de kasteelmuur en een aantal andere collectieplanten. • Een aantal andere bomen zou wel moeten verdwijnen, het gaat echter grotendeels om sparren en dennen en een groep platanen die noch oud, noch zeldzaam zijn. • De zone ligt buiten het voorlopig beschermd dorpsgezicht.

Voor de compensatie werden twee alternatieven onderzocht en niet weerhouden.

Het eerste alternatief voorziet een compensatie aansluitend bij het kasteel Bosveld. Deze compensatie leidt tot minder meerwaarde voor de natuurlijke en landschappelijke structuur dan het weerhouden alternatief. Het tweede alternatief is nadelig voor de latere ontwikkeling van het resterende woongebied, onder andere qua ontsluiting.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 28 van 52

5 Aftoetsing van de plan-MER plicht

5.1 DABM van toepassing Uit de Handleiding stadsontwikkelingsprojecten (actualisatie)5 blijkt dat het begrip ‘Stadsontwikkelingsproject’ ruim geïnterpreteerd moet worden. Een ruimtelijk uitvoeringsplan vormt het kader voor het toekennen van In het algemeen wordt gesteld dat stadsontwikkelingsprojecten betrekking stedenbouwkundige vergunningen. Het RUP valt dus onder de definitie hebben op meerdere personen in functie van wonen, handelsactiviteiten of van een plan of programma zoals gedefinieerd in het Decreet houdende de dienstverlening. Echter ook projecten met gelijkaardige kenmerken, die Algemene Bepalingen inzake Milieubeleid (DABM). stedelijk van aard zijn en een gelijkaardig type van milieu impact veroorzaken, worden beschouwd als stadsontwikkelingsproject. Enkele typische mogelijke milieueffecten zijn verkeersgeneratie, ruimtegebruik en 5.2 Project-m.e.r.-plicht visuele impact. De term duidt evenwel op projecten van een zekere omvang of projecten met een groter bedieningsgebied of intensiteit. De project-m.e.r.-plicht wordt afgetoetst op basis van het besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de categorieën van projecten Een stadsontwikkelingsproject is stedelijk van aard, ongeacht de eigenlijke onderworpen aan milieueffectenrapportage, meer bepaald de bijlagen I, II locatie. Stadsontwikkelingsprojecten dienen zich dus niet noodzakelijk en III aan het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 en binnen een stad of stedelijk gebied te bevinden. het besluit van 1 maart 2013 inzake de nadere regels van de project-m.e.r.- screening. Tenslotte moet een stadsontwikkelingsproject niet noodzakelijk een gemengd project zijn. Stadsontwikkelingsprojecten kunnen dus zowel één Een deel van de activiteiten die binnen het planologisch kader van het RUP enkele functie als een combinatie van functies omvatten. gerealiseerd kunnen worden, vallen mogelijks onder de rubriek 10b ‘Stadsontwikkelingsprojecten’ van de bijlage III van besluit van de Twee elementen van het RUP vallen mogelijk onder de rubriek Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de ‘stadsontwikkelingsproject’: de parking bij het Arboretum en de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage. bijkomende woonzone ‘wonen in het groen’.

5 Departement LNE, actualisatie 1 april 2015

16760005_05_screening, revisie c Pagina 29 van 52

Wat betreft de parking gaat het om de mogelijkheid om meerdere plaatsen Het RUP omvat daarnaast een omzetting van natuurgebied naar te realiseren. Het gaat echter om een parking die geen autonoom karakter woongebied met bijhorende compensatie. Een bijkomende woonzone in heeft en niet bij een stadsontwikkelingsproject hoort. Dergelijke projecten het noorden van het plangebied, achter de kastreelmuur langs de Grote worden niet als stadsontwikkelingsproject beschouwd. Baan, heeft een oppervlakte van 0,45 ha. Langs de Grote Baan staan tevens enkele woningen die ruimtelijk en morfologisch tot de centrumbebouwing Eén woongelegenheid wordt evenmin als stadsontwikkelingsproject van Wespelaar horen, doch bij de opmaak van het gewestplan in de beschouwd. Hetzelfde geldt voor meerdere woongelegenheden met een bestemmingszone natuurgebied zijn ondergebracht. Het RUP heft deze totaal bouwvolume van 1.000 m³ of minder. De bijkomende woonzone in zonevreemdheid op door voor deze woningen een bestemmingswijziging het RUP laat bijkomend de bouw toe van meerdere woongelegenheden naar de gebiedscategorie ‘wonen’ door te voeren. De waarbij het totaal volume de grens van 1.000 m² kan overschrijden. Deze bestemmingswijziging heeft enkel betrekking op de woningen zelf. Het ontwikkeling valt dus mogelijk onder de categorie gaat om een oppervlakte van 0,05 ha. Beide bovenstaande ‘stadsontwikkelingsproject’. bestemmingswijzigingen creëren ca. 0,5 ha bijkomend woongebied. Dit wordt gecompenseerd door ten zuiden van de A. de Spoelberchlaan een Het plan vormt dus mogelijks een kader voor de toekenning van een woongebied van 0,51 ha te bestemmen als natuurgebied. In totaliteit gaat vergunning voor (een) project(en) opgesomd in de bijlage III van besluit het dus om een verschuiving van de ontwikkelingsmogelijkheden voor van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling wonen. Gezien de oppervlakte van de drie zones is hier sprake van een van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, kleine wijziging ten opzichte van de bestaande toestand. namelijk voor de rubriek 10b ‘Stadsontwikkelingsprojecten’. Het plangebied ligt buiten de VEN-gebieden en buiten de habitat- en Er kan echter gemotiveerd worden dat het RUP betrekking heeft op een vogelrichtlijngebieden. Er zijn evenmin dergelijk gebieden in de kleine wijziging van een bestaande (planologische) toestand. In de eerste onmiddellijke omgeving. plaats brengt het RUP wijzigingen aan binnen de open ruimte bestemmingen, waarbij de bestaande bestemmingen volgens het gewestplan (natuurgebied, parkgebied en agrarisch gebied) gewijzigd 5.3 Conclusie worden om beter te beantwoorden aan de bestaande en gewenste open ruimte structuur van het kastelenparklandschap. Er wordt tevens rekening De opmaak van een passende beoordeling is niet nodig. Het plan vormt gehouden met de erfgoedwaarden van het gebied en met de aanwezigheid mogelijks een kader voor de toekenning van een vergunning voor (een) van een arboretum als specifieke open ruimte bestemming. Deze project(en) opgesomd in de bijlage III van besluit van de Vlaamse wijzigingen worden beschouwd als beperkte aanpassingen en verfijningen Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van de bestaande bestemmingszones binnen de verschillende open ruimte van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, namelijk voor de bestemmingscategorieën. Het zijn wijzigingen die niet noodzakelijk rubriek 10b ‘Stadsontwikkelingsprojecten’. Er wordt echter gemotiveerd beperkt zijn in oppervlakte maar die wel kleine wijzigingen zijn ten dat het plan beperkte wijzigingen van de bestaande (planologische) opzichte van de bestaande planologische toestand. toestand betreft. Het RUP is derhalve screeningsgerechtigd.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 30 van 52

6 Screening van de milieueffecten

6.1 Bodem en water figuur 16: bodemkaart

De ruime omgeving van het Kasteel van Wespelaar en de omgeving van kasteel Herckenrode zijn op de bodemkaart aangeduid als kunstmatige en sterk vergraven gronden. Enkele kleinere zones zijn aangeduid als kunstmatige bodems. Daarbuiten bestaat de bodem vooral uit matig natte zandleemgronden met kleinere delen die behoren tot de categorie van de natte zandleemgronden. Deze bodems behoren tot de drainageklasses d en h.

Het grootste deel van het plangebied is niet gevoelig voor grondwatertroming. Het zuidelijke deel langs het kanaal is matig gevoelig voor grondwaterstroming. Het plangebied bevat zowel infiltratiegevoelige als niet-infiltratiegevoelige bodems. Vooral in de ruime omgeving van het kasteel van Wespelaar en het noordelijk deel van het plangebied aansluitend bij de kern van Wespelaar is de bodem niet infiltratiegevoelig.

Omdat het overgrote deel van het plangebied in het RUP een open ruimte bestemming heeft, hetzij als natuurgebied, hetzij als gemengd open ruimte gebied, zal het RUP geen aanleiding geven tot werken en handelingen die de bodem ingrijpend zouden wijzigen of verstoren. Bron: Geopunt.be

16760005_05_screening, revisie c Pagina 31 van 52

In het zuidoostelijk deel van het plangebied voorziet het RUP een figuur 17: VHA waterlopen per categorie reservatiestrook voor ondergrondse leidingen. Deze strook was ook al voorzien in het gewestplan. In de zone zijn ook ondergrondse leidingen aanwezig. Het RUP betekent hier geen wijziging ten opzichte van de bestaande feitelijke en planologische toestand. Er worden daarnaast geen belangrijke ondergrondse constructies voorzien.

De bouwmogelijkheden binnen het plangebied hebben in hoofdzaak betrekking op bestaande gebouwen. De mogelijkheden tot verbouwen of herbouwen van bestaande constructies geeft geen aanleiding tot ingrijpende ondergrondse werken. Bovendien is de bebouwde oppervlakte in verhouding verwaarloosbaar ten opzichte van de oppervlakte open ruimte.

Het RUP voorziet een bijkomende woonzone in het noorden van het plangebied, achter de kastreelmuur langs de Grote Baan. De zone heeft een oppervlakte van 0,45 ha. In de zone kunnen maximaal 3 eengezinswoningen gebouwd worden. Vanwege de beperkte oppervlakte van deze zone, de beperking op de bouwmogelijkheden en de aard van de bebouwing, die enkel eengezinswoningen toelaat, zal de realisatie van deze woonzone geen ingrijpende wijziging of verstoring van de bodem tot gevolg hebben. Bovendien bevindt deze bebouwbare zone zich in kunstmatige of antropogene gronden die weinig gevoelig zijn voor grondwaterstroming.

De onthaalzone langs het kanaal ligt in een zone met kunstmatige bodems. Hier is de bodem matig tot plaatselijk zeer gevoelig voor Bron: Geopunt.be grondwaterstroming. Het gaat echter om een zone met een beperkte oppervlakte. De bebouwingsmogelijkheden zijn beperkt tot de bestaande bebouwde oppervlakte. De aard van de toegelaten activiteiten geeft geen aanleiding tot de bouw van ingrijpende ondergrondse constructies. De uitbouw van de onthaalzone langs het kanaal zal daarom geen aanleiding geven tot aanzienlijke effecten op de ondergrond.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 32 van 52

Volgens de Vlaamse Hydrografisch Atlas is het kanaal Leuven-Dijle ten figuur 18: watertoetskaart 2014 zuiden van het plangebied gecategoriseerd als een bevaarbare waterloop. Verder lopen er twee niet-geklasseerde waterlopen doorheen het plangebied: de Bosveldbeek en De Spoelberchgracht. Beide waterlopen worden in het RUP aangeduid als te behouden waterloop. Ze lopen volledig door open ruimte bestemmingszones. De bijkomende bouwzone ligt buiten de onmiddellijke omgeving van deze waterlopen. Het plan geeft geen aanleiding tot significante effecten op de functie en kenmerken van de waterlopen doorheen het plangebied.

Volgens de watertoetskaart 2014 bevindt zich een effectief overstromingsgevoelig gebied in het bosfragment tussen het kasteel Bosveld en het kasteel van Wespelaar. Ten zuidwesten van deze zone, bevindt zich een zone die als mogelijk overstromingsgevoelig wordt aangeduid. Tevens wordt het gebied t.h.v. de boerderij en het paviljoen aan de zuidelijke plangrens aangeduid als mogelijk overstromingsgevoelig.

Het RUP laat geen bijkomende bebouwing of verharding toe in het effectief overstromingsgevoelige deel van het plangebied. De onthaalzone langs het kanaal ligt deels in mogelijk overstromingsgevoelig gebied. Het gaat echter om een zone met een beperkte oppervlakte. De bebouwingsmogelijkheden zijn beperkt tot de bestaande bebouwde oppervlakte. De bijkomende woonzone ligt buiten de effectief en mogelijk overstromingsgevoelige gebieden. Het gaat om een kleine zone waarin Bron: Geopunt.be slechts in beperkte mate bijkomende bouwmogelijkheden worden toegelaten.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 33 van 52

Bovendien moet bebouwing steeds voldoen aan de gewestelijke en aan een aansluiting op het rioleringsnet of aan een individuele oplossing provinciale verordeningen betreffende hemelwaterputten en afkoppeling voor de zuivering van afvalwater. van hemelwater. Het besluit van de Vlaamse regering van 5 juli 2013 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige Rekening houdend met de kenmerken van het plangebied, de verordening inzake hemelwaterputten, infiltratie-voorzieningen, doelstellingen van het RUP en de wettelijke bepalingen, vallen er ten buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater opzichte van de huidige situatie geen aanzienlijke effecten op de bodem en bevat regels rond: de waterhuishouding te verwachten. • De scheiding van afvalwater en hemelwater • De verplichte plaatsing van een hemelwaterput, een infiltratievoorziening en een buffervoorziening 6.2 Fauna en flora • De collectieve uitbouw van infiltratie- en buffervoorzieningen op het niveau van de verkaveling Het plangebied ligt buiten de VEN-gebieden en buiten de habitat- en vogelrichtlijngebieden. Er zijn evenmin dergelijk gebieden in de Elke constructie of verharding groter dan 40 m² moet aan de gewestelijke onmiddellijke omgeving. Het meest nabije VEN gebied ligt ongeveer 200 verordening voldoen. meter of meer ten noorden van het plangebied. Bovendien zorgen de dorpskern van Wespelaar en de spoorlijn voor een harde barrière tussen het De provincie Vlaams-Brabant heeft een provinciale stedenbouwkundige plangebied en het VEN-gebied. De meest nabije speciale verordeningen met betrekking tot verhardingen die geldt voor heel beschermingszone ligt op meer dan 2,5 km afstand van het plangebied. Vlaams-Brabant: In de praktijk is de gewestelijke verordening strenger dan de provinciale verordeningen, op één uitzondering na: de nieuwe Bijna het volledige plangebied behoort volgens de BWK2 tot biologisch gewestelijke verordening legt geen beperkingen op aan het waardevol gebied, complex van biologisch waardevolle en zeer materiaalgebruik voor verhardingen. De provinciale verordening verplicht waardevolle elementen of biologisch zeer waardevol gebied. Het gaat niet infiltratie op natuurlijke wijze doorheen of naast de verharding op eigen om faunistisch belangrijk gebied volgens BWK. terrein. Omdat het overgrote deel van het plangebied in het RUP een open ruimte Volgens het zoneringsplan van de VMM ligt het bijkomend woongebied in bestemming heeft, hetzij als natuurgebied, hetzij als gemengd open ruimte centraal gebied. Dit is een gebied met reeds bestaande aansluiting op een gebied, zal het RUP geen aanleiding geven tot aanzienlijk negatieve waterzuiveringsinstallatie. Het grootste deel van het plangebied ligt buiten effecten op de biologisch waardevolle tot zeer waardevolle delen. centraal gebied. De meeste woonfuncties binnen het plangebied liggen in het collectief of individueel te optimaliseren buitengebied. Enkel de De zonering in het RUP houdt onder andere rekening met de afbakening geplande onthaalzone langs het kanaal ligt buiten alle zones van het van de eenheden in het bosbeheersplan. Alle waardevolle bosgedeeltes zoneringsplan. Hier wordt de ontwikkeling van de onthaalzone gekoppeld liggen in bestemmingszones met als gebiedscategorie ‘reservaat en natuur’. Het RUP biedt samen met het beheersplan voldoende garanties op het in

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 34 van 52 stand houden van de biologische waarde van alle waardevolle bossen in het figuur 19: biologische waarderingskaart plangebied. Vanuit dit oogpunt zijn er geen significant negatieve effecten op de kwaliteit en de waarde van de bossen en de natuur in het gebied te verwachten.

Enkele bestemmingswijzigingen leiden tot betere garanties voor de instandhouding van de waardevolle elementen.: • De vijver en haar omgeving in het zuidoosten van het plangebied is grotendeel biologisch zeer waardevol. Het RUP voert hier een bestemmingswijziging door van agrarisch gebied naar natuurgebied. • In de compensatiezone aan de noordelijke rand van het plangebied wordt woonzone omgezet naar natuurgebied. Het gaat om biologisch waardevol gebied (populierenbestand met ondergroei van bomen en struiken). De zone grens aan een biologische zeer waardevol gebied. Het RUP biedt dus potenties om de biologische waarde van dit deel te versterken of om het biologisch zeer waardevolle deel beter te bufferen en af te schermen van het woongebied ten noorden.

De bijkomende woonzone aan de noordelijke rand van het plangebied ligt in complex van biologisch waardevolle en zeer waardevolle elementen volgens de BWK. De ontwikkeling van de woonzone leidt dus plaatselijk tot verlies van biologisch waardevolle elementen. Dit negatieve effect wordt als niet aanzienlijk beoordeeld omdat het om een kleine zone van 0,45 ha gaat en de ontwikkelingsmogelijkheden beperkt worden tot maximaal 3 eengezinswoningen. Dit betekent ook dat de ruimtelijke dynamiek van deze zone zeer beperkt is waardoor eventuele effecten op de aangrenzende waardevolle zones niet significant zullen zijn. De woonzone Bron: Geopunt.be wordt rechtstreeks ontsloten naar de Grote Baan. Dit betekent dat verkeer van en naar de zone niet door de waardevolle gebieden gaat. Daarenboven zal de verkeersgeneratie uiterst beperkt zijn.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 35 van 52

Tevens geldt dat verlies aan biologische waarde door de ontwikkeling van figuur 20: boskartering deze woonzone, gecompenseerd wordt door het behoud aan biologische waarde in de compensatiezone, waar potentieel ontwikkelbaar woongebied wordt omgezet naar natuurgebied.

De voorschriften voor de zone beperken de oppervlakte die mag bebouwd en verhard worden. Het RUP verplicht eveneens het behoud van de bomenrij achter de kasteelmuur.

Langs de Grote Baan staan enkele woningen die ruimtelijk en morfologisch tot de centrumbebouwing van Wespelaar horen, doch bij de opmaak van het gewestplan in de bestemmingszone natuurgebied zijn ondergebracht. Het RUP heft deze zonevreemdheid op door voor de woningen een bestemmingswijziging naar de gebiedscategorie ‘wonen’ door te voeren. De bestemmingswijziging heeft enkel betrekking op de woningen zelf. De zone is reeds volledig bebouwd. Het gaat om geacht vergunde woningen. Deze bestemmingswijziging leidt niet tot een verlies van groenareaal. Het gaat om een zeer beperkte oppervlakte van 0,05 ha. Gezien deze zeer beperkte oppervlakte is een significante toename van het aantal woongelegenheden niet mogelijk. Er is daarom geen toename van de ruimtelijke dynamiek ten opzichte van de bestaande toestand. Op basis van deze elementen kan besloten worden dat deze bestemmingswijziging niet leidt tot significant negatieve effecten op de biologische waarde, noch binnen de zone zelf, noch in de aangrenzende waardevolle gebieden.

De onthaalzone langs het kanaal bevindt zich in complex van biologisch waardevolle en zeer waardevolle elementen volgens de BWK. De toegelaten functies zijn laagdynamisch (recreatie, educatie), met uitzondering van de toegelaten horecafunctie. De ontwikkeling van deze zone kan plaatselijk leiden tot verlies van biologisch waardevolle Bron: Geopunt.be elementen.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 36 van 52

Dit effect wordt als niet significant beoordeeld vanwege de beperkte figuur 21: ouderdom van de bossen oppervlakte van de zone, het feit dat de bebouwing beperkt blijft tot de bestaande gebouwen (verbouwing, restauratie of herbouw), de voorschriften er voor zorgen dat de verhardingsgraad laag wordt gehouden en de voorschriften eveneens opleggen dat de eest intensief benutte delen zich aan de kant van het jaagpad langs het kanaal moeten situeren. de horecafunctie kan leiden tot effecten op de aangrenzende biologische waardevolle gebieden. Vanwege de kleinschaligheid van de zone en de beperking op de bebouwing, zullen de schaal en de dynamiek van de toegelaten functies echter ook beperkt zijn. Tevens wordt opgemerkt dat het gebruik van de onthaalzone gekoppeld zal zijn aan de toegankelijkheid van het park en de bezoekersregeling voor het arboretum. De ruimtelijke dynamiek die de uitbouw van de onthaalzone kan veroorzaken, zal dus ook beperkt zijn in tijd. Eventuele effecten zijn niet continu.

Een tiental gebouwen staan dikwijls geïsoleerd verspreid binnen het plangebied. De meeste gebouwen hebben een woonfunctie. Het RUP voorziet voor deze gebouwen geen bijkomende mogelijkheden qua uitbreidingen, functiewijzigingen of toename van het aantal woongelegenheden. Het RUP geeft daarom geen aanleiding tot een toename van de ruimtelijke dynamiek in de biologisch waardevolle tot zeer waardevolle omgeving.

De uitbreiding van het arboretum situeert zich volgens de BWK deels in biologisch zeer waardevol gebied (eiken-haagbeukbos) en deels in complex van biologisch waardevolle en zeer waardevolle elementen (soortenrijk Bron: Geopunt.be permanent cultuurgrasland). Het biologisch zeer waardevolle bos is tevens gekarteerd als actueel habitat 9160 (subatlantische en Midden-Europese wintereikenbossen of eikenhaagbeukbossen)6. In de reële situatie op het terrein is een deel van het actueel habitat niet meer aanwezig, er zijn evenmin geen permanente cultuurgraslanden.

6 Bron: geopunt.be

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 37 van 52

Een deel van het biologisch zeer waardevol bos en actueel habitat ligt figuur 22: actueel habitat geprojecteerd op luchtfoto 2016 buiten de uitbreidingszone voor het arboretum, in natuurgebied volgens het RUP en kan dus behouden blijven (dit gedeelte is ook effectief nog bestaand). Voor de gedeeltelijke omzetting van natuurgebied met biologisch zeer waardevol bos, tevens gekarteerd als actueel habitat en met soortenrijke permanente graslanden, naar zone voor arboretum geeft in de praktijk geen aanleiding tot negatieve invloed op de lokale natuurwaarden. Er wordt vastgesteld dat de actuele situatie op het terrein verschilt van de gekarteerde situatie. Deze actuele situatie is in overeenstemming met het goedgekeurde bosbeheersplan voor het bos ‘Bosgroepering Wespelaar’, goedgekeurd voor een periode van 20 jaar vanaf 17/06/2015. Dit beheersplan is geregistreerd onder het nummer BBBP/VB/14/0004. Het besluit tot goedkeuring van het bosbeheersplan vermeldt uitdrukkelijk dat in de bestanden 113 t.e.m. 117 (zie figuur 10 voor de bestandsindeling) een specifiek beheer gevoerd wordt met het oog op het beheren van een dendrologische collectie (arboretum). Deze bestanden worden beschouwd als ‘arboretum in bos’.7 Hieruit kan besloten worden dat de uitbreiding van de bestemmingszone voor arboretum zoals voorzien in het RUP in overeenstemming is met de bestaande feitelijke toestand op het terrein en met de juridische context volgens het goedgekeurde bosbeheersplan.

Een arboretum heeft op zich ook een hoge biologische waarde. Er is dus geen sprake van het verdwijnen van biologische waarde, ten hoogste van het afzwakken of wijzigen van biologische waarde. Het arboretum is daarenboven slechts beperkt toegankelijk voor het publiek. Van april tot en met half november is het open op woensdag en zondag. Dit beperkt de ruimtelijke dynamiek in de zone en ook de eventuele effecten op aangrenzende waardevolle zones. Bron: Geopunt.be

7 Besluit van de provinciaal directeur van het Agentschap Natuur en Bos – Vlaams-Brabant tot goedkeuring van het bosbeheersplan van Bosgroepering Wespelaar, 17 juni 2015

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 38 van 52

In de zone van het arboretum voorziet het RUP de mogelijkheid om 2 figuur 23: detail definitief beschermd dorpsgezicht + grens RUP bezoekerspaviljoenen te bouwen. Bezoekerspaviljoenen zijn bestemd voor onthaalinfrastructuur, diensten en sanitaire voorzieningen, ten behoeve van de uitbating van het arboretum. Een paviljoen heeft een bruto bebouwde grondoppervlakte van maximaal 100 m², 1 bouwlaag. De maximale bouwhoogte ten opzichte van het bestaande maaiveld bedraagt 5,00 meter. Op basis van het beperkte aantal en de beperking in oppervlakte, zal het bouwen en exploiteren van bezoekerspaviljoenen niet leiden tot significant negatieve effecten.

Er kan besloten worden dat het RUP aanleiding kan geven tot zeer plaatselijke negatieve effecten op fauna en flora. Deze plaatselijke effecten worden echter zowel naar omvang als aard als niet aanzienlijk beoordeeld. In totaliteit leidt het RUP niet tot aanzienlijk negatieve effecten op fauna en flora.

6.3 Landschap, erfgoed en archeologie

Grote delen van het plangebied zijn gecategoriseerd als ‘historische tuinen en parken’ volgens de wetenschappelijke inventaris. Ze behoren echter niet tot de vastgestelde inventaris.

Eén van de hoofddoelstellingen van het RUP is de instandhouding van het unieke en waardevolle landschap van het kastelenparklandschap. De zonering van het RUP leidt tot een betere afstemming tussen de reële en de planologische toestand. Bijna het volledige plangebied wordt ook aangeduid als zone met cultuurhistorische waarde. Dit betekent dat bij alle ingrepen de ruimtelijke en landschappelijke samenhang, de cultuurhistorische waarden, de landschapswaarden en de Bron: Geopunt.be natuurwaarden bewaard, hersteld of versterkt worden.in zijn globaliteit leidt het RUP dus niet tot aanzienlijke effecten op de structuur- en relatiekenmerken van het landschap binnen het plangebied. Hetzelfde geldt voor de beeldwaarde of de belevingswaarde van het landschap.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 39 van 52

Het RUP laat tevens werken en handelingen toe die bijdragen tot het Voor de toegangszone tot het Arboretum herneemt het RUP in grote lijnen herstel van het historische karakter van de kasteelparken. Dit houdt de bestemmings- en bouwmogelijkheden van het huidige BPA. Op dit onder andere in dat verdwenen historische elementen of constructies gebied zijn er dus geen wijzigingen. De bepalingen van het BPA zijn heropgebouwd kunnen worden. Het RUP bepaalt dat verbouwingen en grotendeels gerealiseerd, zodat er ook ten opzichte van de bestaande herbouw van gebouwen die zijn vastgesteld volgens de inventaris van toestand geen aanzienlijke wijzigingen zullen optreden. het bouwkundig erfgoed, rekening moeten houden met de aanwezige erfgoedwaarden. Alle ingrepen moeten de bestaande erfgoedwaarden De overige delen van het beschermde dorpsgezicht behouden hun open behouden of verhogen, of verdwenen erfgoedwaarden herstellen. ruimte bestemming en de daaraan verbonden mogelijkheden voor werken Werken en handelingen moeten vanuit esthetisch en kunsthistorisch en functiewijzigingen aan zonevreemde woningen of gebouwen. oogpunt verantwoord zijn. Het RUP bevat dus diverse bepalingen om Bovendien liggen ze volgens het RUP in zone met cultuurhistorische aanzienlijke negatieve effecten op het cultureel erfgoed te vermijden. waarde. Het poortgebouw tot het kastelenpark van Wespelaar is bijkomend aangeduid als een gebouw dat in zijn huidige toestand moet behouden Er bevinden zich geen beschermde monumenten binnen het plangebied. blijven. Het krijgt daarentegen wel bijkomende mogelijkheden naar Een deel van het plangebied is onderdeel van het voorlopig beschermde functiewijzigingen doch dit heeft geen invloed op de landschappelijke en dorpsgezicht van de dorpskern van Wespelaar. Het gaat om het perceptieve kenmerken. poortgebouw tot het kasteelpark van Wespelaar en 3 aansluitende woningen langs de Grote Baan, 1 achterliggende woning met bijhorende Uit bovenstaande elementen wordt afgeleid dat er geen significant tuin en bijgebouw en de toegangszone tot het arboretum. negatieve effecten zijn op het gedeelte van het plangebied dat opgenomen is in het voorlopig beschermde dorpsgezicht. Er zijn evenmin significant Ten opzichte van de bestaande planologische toestand voert het RUP een negatieve effecten op de contextwaarde van andere delen van het bestemmingswijziging door van natuurgebied naar woongebied voor de 3 dorpsgezicht buiten de afbakening van het RUP. woningen langs de Grote Baan. Deze bestemmingswijziging is in overeenstemming et de bestaande en tevens (geacht) vergunde toestand. De De kasteelmuur is eveneens opgenomen in het voorlopig beschermde bestemmingswijziging is beperkt tot de bestaande bebouwing en zal dus dorpsgezicht. Ook het RUP duidt de kasteelmuur aan als te behouden niet leiden tot een uitbreiding van de bebouwde oppervlakte. Aan de element. Wat betreft dit element zijn er geen significante negatieve bestemmingswijziging zijn voorschriften gekoppeld betreffende inplanting, effecten op het voorlopig beschermde dorpsgezicht. Er zijn evenmin hoogte en dakvorm gekoppeld. Om het karakter van het straatbeeld te significant negatieve effecten op de contextwaarde van andere delen van behouden, wordt de huidige bebouwingstypologie van 2 bouwlagen onder het dorpsgezicht buiten de afbakening van het RUP. een zadeldak behouden. De daken hellen af naar de niet gemeenschappelijke muren. Vanwege de beperkte bouwdiepte wordt geen Het RUP legt een nieuwe bijkomende woonzone vast aan de noordelijke maximale bouwhoogte of nokhoogte gedefinieerd. Het aanbrengen van rand van het kastelenparklandschap, achter de kasteelmuur langs de Grote dakkapellen is verboden aan de straatzijde maar toegelaten aan de Baan. Dit is zowel ten opzichte van de planologische als de feitelijke achterzijde van de gebouwen. referentietoestand een wijziging. Binnen de totaliteit van het RUP heeft

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 40 van 52 deze bijkomende ontwikkeling geen significant negatieve impact op de aan de rand van het gebied. De ontwikkeling leidt dus niet tot een structuur- en relatiekenmerken van het kastelenparklandschap. Het gaat om versnippering van het landschap of een verstoring van landschappelijke een kleine zone (0,45 ha) binnen de totaliteit van het RUP (150 ha). Ze ligt structuren. Nieuwe en/of bijkomende bebouwing is in principe uitgesloten. aan de noordelijke rand en betekent dus geen versnippering van de De onthaalzone kan enkel ontwikkeld worden door gebruik te maken van natuurlijke en landschappelijke structuur van het kastelenparklandschap als de bestaande bebouwing. Bij voorkeur wordt deze gerestaureerd. geheel. De bouwzone sluit ook aan bij de bestaande bebouwing van de Verbouwen of herbouwen is eveneens toegelaten. Het RUP verplicht dat kern van Wespelaar, zij het dat ze er fysiek en landschappelijk van alle ingrepen de bestaande erfgoedwaarden behouden of verhogen, of gescheiden is door de kasteelmuur. verdwenen erfgoedwaarden herstellen.

De bijkomende woonzone ligt buiten het voorlopig beschermde De uitbreiding van het arboretum sluit aan bij het bestaande arboretum. dorpsgezicht. De impact op de contextwaarde en perceptie van het Landschappelijk kan een arboretum ingepast worden in een parkachtige voorlopig beschermde dorpsgezicht zal niet aanzienlijk zijn. Dit wordt als omgeving en ingepast worden in de natuurlijke en landschappelijke volgt gemotiveerd: structuur. • Het gaat om een kleine zone met een beperkt aantal woningen (maximaal 3 eengezinswoningen). In het plangebied zijn geen negatieve beelddragers aanwezig. De • De woningen komen achter de kasteelmuur, op minstens 15 meter leidingstraat is een ‘onnatuurlijk’ element binnen de landschappelijke achter de muur. structuur. Ondergrondse leidingen hebben geen rechtstreekse • De bomenrij achter de muur moet behouden blijven. landschappelijke impact. Onrechtstreeks kunnen er effecten optreden, • Er worden geen losstaande woningbijgebouwen toegelaten wat de bijvoorbeeld omdat er geen bomen mogen aangeplant worden boven op landschappelijke versnippering beperkt. ondergrondse leidingen. Dit geldt ook in een strook aan weerszijden van de • De bouwhoogte van de woningen is beperkt, er wordt maximaal leidingen. De leidingenstrook is echter al aangeduid op de bestaande anderhalve bouwlaag onder kroonlijst toegelaten. bestemmingsplannen. Eventuele effecten zijn dan ook geen gevolg van de invoering van dit RUP. • Voor de ontsluiting van deze woonzone mogen geen bijkomende openingen in de kasteelmuur worden gemaakt. De voorschriften van het RUP bepalen expliciet dat de woonzone enkel ontsloten kan worden In het beschermingsbesluit van het dorpsgezicht van Wespelaar, zijn de naar de Grote Baan, via de bestaande poort in de kasteelmuur. muur, het poortgebouw van het kasteeldomein en het woonhuis Grote Baan Eventueel noodzakelijke aansluitingen van nutsleidingen en rioleringen nr. 75 aangeduid als beeldbepalende elementen binnen de dorpskern. Het kunnen onder de kasteelmuur gemaakt worden en zullen dus geen RUP houdt rekening met deze selectie. Zowel de muur als het poortgebouw permanente effecten veroorzaken. worden in het RUP aangeduid als te behouden elementen. Het gebouw Grote Baan nr. 75 ligt volgens het RUP in de overdrukzone met

cultuurhistorische waarde. Dit betekent onder meer dat bij werken en De ontwikkeling van een onthaalzone langs het kanaal zal geen significant handelingen de ruimtelijke en de landschappelijke samenhang, de negatieve impact op het landschap hebben. Het gaat om een kleine zone,

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 41 van 52 cultuurhistorische waarden en de landschapswaarden moeten bewaard, omgeving van de kerk. De lange bakstenen muur en het poortgebouw hersteld of versterkt worden. blijven in hun huidige vorm bewaard. De afbakening van de bijkomende woonzone zorgt er ook voor dat de visuele relatie tussen de kerk, de open Voor de bestaande woningen Grote Baan nrs. 65-71 voert het RUP een ruimte rondom en het kasteeldomein bewaard blijft. De woonzone sluit niet bestemmingswijziging door van natuurgebied naar woongebied om de aan bij het poortgebouw. Er is tussen het poortgebouw en de uiterste grens zonevreemdheid op te heffen. Deze woningen zijn opgenomen in het van de nieuwe woonzone noch een strook van ca. 45 meter waar de beschermde dorpsgezicht. Volgens het beschermingsbesluit gaat het over bestaande toestand behouden blijft en dus ook de bestaande visuele en rond 1942 opgetrokken bijgebouwen, van twee bouwlagen hoog onder een landschappelijke relaties niet verstoord worden. Ook de ontwikkeling van pannen of leien zadeldak. Ze zijn gebouwd in een traditioneel aandoende de woonzone zelf zal geen significante impact op de essentiële baksteenarchitectuur. Aan de herbestemming koppelt het RUP landschappelijke kenmerken. Het gaat in de eerste plaats om een kleine voorschriften betreffende inplanting hoogte en dakvorm. De voorschriften zone (0,45 ha), die slechts in beperkte mate bebouwd mag worden (750 m² sluiten nauw aan bij het bestaande gabariet. Door de beperkte diepte van of een maximale bebouwingsindex van 16%). Het groen karakter zal dus de woonzone (gelijk aan de bestaande bouwdiepte, dus zonder de dominant zijn, niet het bebouwde karakter. De bebouwing wordt laag achterliggende tuinen en groenzones), gekoppeld aan de begrenzing van gehouden door een beperking van zowel de kroonlijsthoogte als de de kroonlijsthoogte en de dakhelling, is impliciet ook de maximale maximale bouwhoogte en moet minstens 15 meter achter de kasteemmuur bouwhoogte of nokhoogte gedefinieerd. De woningen liggen tevens in de ingeplant worden. Daarbij wordt de rij zomereiken, die net achter de overdrukzone met cultuurhistorische waarde. Dit betekent onder meer dat kasteelmuur staat, verplicht behouden. Hetzelfde geldt voor de bij werken en handelingen de ruimtelijke en de landschappelijke kasteelmuur. Vanuit het dorp zullen de woningen dus niet of nauwelijks samenhang, de cultuurhistorische waarden en de landschapswaarden zichtbaar zijn. het zicht vanuit het dorp richting kasteelpark en dus ook de moeten bewaard, hersteld of versterkt worden. De verordenende daarmee samenhangende landschappelijke en visuele relaties zullen bepalingen van het RUP voor deze woonzone zijn dus in overeenstemming evenmin aanzienlijk wijzigen. met de beheersdoelstellingen van het beschermingsbesluit. Binnen het plangebied zijn er geen archeologische sites. Er zijn evenmin gebieden waar geen archeologie aanwezig is. Bij het aspect ‘bodem’ werd Eén van de beheersdoelstellingen van de bescherming als dorpsgezicht is reeds aangegeven dat de uitvoering van het RUP niet zal leiden tot het herkenbaar en leesbaar houden van de openheid van het dorpsplein ingrijpende ondergrondse werken. Er zal globaal gezien dan ook geen met kerk en kasteelpark als dominerende en visuele elementen en de significant negatief effect op archeologisch erfgoed zijn. Plaatselijk kunnen duidelijke zichtrelatie (tussen beiden). Dankzij de dominerende er kleinere effecten optreden in specifieke zones. Dit is mogelijks het geval aanwezigheid van het kasteeldomein en de groene ruimte rond en naast de voor de woonzones en de leidingstraat. Het gaat echter om beperkte zones kerk, behoudt het kasteeldorp Wespelaar zijn landelijke en historische of zones waar geen grootschalige werken toegelaten zijn. Voor specifieke karakter. Het bebouwbaar maken van het kasteelpark zal geen aanzienlijk ontwikkelingen dient in de vergunningsfase in navolging van het negatieve effecten veroorzaken op deze beheersdoelstellingen. In de eerste onroerenderfgoeddecreet (2013) al dan niet archeologisch vooronderzoek plaats heeft het RUP geen invloed op de kerk en de onmiddellijke

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 42 van 52 te gebeuren. Vergunningsaanvragen moeten in de meeste gevallen ook een Het RUP heeft geen significante relevantie voor andere deelsystemen archeologienota bevatten. (werken, recreatie) of op andere menselijke activiteiten.

In het algemeen worden geen significant negatieve effecten verwacht op het landschap, het erfgoed of de archeologie. 6.4.2 Veiligheid

Het RUP heeft geen betrekking op bestaande of geplande bedrijvenzones 6.4 Mens en houdt geen verband met mogelijke veiligheidsrisico’s ten gevolge van de aanwezigheid van Sevesobedrijven in het plangebied. 6.4.1 Sociaal organisatorische aspecten In de ruime omgeving van het plangebied situeren zich geen lage drempel Het RUP voorziet een kleine nieuwe woonzone aan de noordzijde van het of hoge drempel Seveso inrichtingen. Het bestemmen van een bijkomende plangebied. Deze woonzone sluit aan bij de bestande bebouwing in de woonzone binnen het RUP geeft dus geen aanleiding tot toename van het noordelijke rand van het kastelenparklandschap en bij de kern van aantal potentieel gehinderden of tot een verhoging van het aantal personen Wespelaar. Anderzijds wordt dit gecompenseerd door aansluitend bij het dat aan een potentieel risico wordt blootgesteld. Hetzelfde geldt voor de kasteelpark Bosveld een ongeveer even groot deel woongebied om te uitbreiding van het arboretum. zetten naar natuurgebied. Het compensatiegebied ligt minder centraal ten opzichte van de kern van Wespelaar. In totaliteit zijn er geen significant Doorheen het zuidoostelijke deel van het plangebied loopt een negatieve effecten op het deelsysteem ‘wonen’. Fluxysleiding. Hiervoor is een reservatiestrook vastgelegd in een gewestelijk RUP. Het gemeentelijk RUP voert hier geen wijzigingen door. Rondom de vijver in het zuidoostelijke deel van het plangebied voert het RUP een bestemmingswijziging door van agrarisch gebied naar De bijkomende woonzone leidt in theorie tot een bijkomend aantal natuurgebied. Uit de landbouwgebruikskaart blijkt dat deze zone geen bewoners in de nabijheid van de leidingstrook. Dit is echter geen actieve landbouwexploitatie kent, op in zone grasland na. Centraal in het aanzienlijk negatief effect omdat het om een beperkt aantal woningen en gebied komen eveneens graslanden voor. Deze delen worden in het RUP dus bewoners gaat en gezien de woonzone op ca. 900 meter van de bestemd als gemengd open ruimte gebied. Het huidig grondgebruik kan leidingstrook loopt. dus behouden blijven. Deze percelen zijn niet opgenomen in het bosbeheersplan. In het uiterste westen van het plangebied zijn enkele De uitbreiding van het arboretum leidt niet tot een significante toename percelen in gebruik als grasland en voor aardappelteelt. Hier voert het RUP van het aantal bezoekers. Er is dus ook geen toename van het aantal geen bestemmingswijziging door, deze percelen blijven natuurgebied. Ze personen dat aan potentiële risico’s onderworpen wordt. zijn opgenomen in het bosbeheersplan. Er wordt besloten dat het RUP geen aanleiding geeft tot aanzienlijke negatieve effecten op het deelsysteem ‘landbouw’.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 43 van 52

6.4.3 Mobiliteit

De bestemmingswijzigingen binnen de open ruimte gebiedscategorieën hebben geen impact op het verkeer.

De bijkomende woonzone aan de noordrand van het plangebied wordt binnen het RUP gecompenseerd door woongebied volgens het gewestplan om zetten naar open ruimte. Kwantitatief leidt dit niet tot een toename van het verkeer. In de omgeving kan dit leiden tot een verschuiving van de verkeersstromen. Gezien de beperkte oppervlakte van betrokken zones, vallen er geen significante effecten te verwachten.

De uitbreiding van het arboretum zal niet leiden tot een significante toename van het aantal bezoekers. De toegang blijft beperkt, zowel wat betreft periode als aantal dagen dat het arboretum open is in het seizoen.

In het algemeen worden er geen aanzienlijke negatieve effecten op het gebied van verkeer en mobiliteit verwacht.

6.5 Andere disciplines

Rekening houdend met de kenmerken van het plangebied en de doelstellingen van het RUP, zijn er geen significante milieueffecten te verwachten in andere disciplines zoals lucht, geluid en klimaat.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 44 van 52

7 Grensoverschrijdende effecten

Rekening houdend met de ligging van het plangebied, het lokale karakter van het plan en de beperkte aard van mogelijke effecten, zijn er geen grensoverschrijdende effecten te verwachten.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 45 van 52

8 Conclusie

De opmaak van een passende beoordeling is niet nodig. Het plan vormt • Het opheffen van de zonevreemdheid van de bestaande woningen in mogelijks een kader voor de toekenning van een vergunning voor (een) natuurgebied langs de Grote Baan. project(en) opgesomd in de bijlage III van besluit van de Vlaamse • Compensatie van de bijkomende woongebieden door de Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën herbestemming van een deel woongebied naar natuurgebied. van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, namelijk voor de • Langs het kanaal voorziet het RUP de mogelijkheid om op termijn een rubriek 10b ‘Stadsontwikkelingsprojecten’. Er wordt echter gemotiveerd onthaalzone te ontwikkelen ter hoogte van het bestaande paviljoen dat het plan enkel beperkte wijzigingen van de bestaande (planologische) langs het jaagpad. toestand betreft. Het RUP is derhalve screeningsgerechtigd.

Het RUP focust op de versterking van de open ruimte structuur in functie In de screening wordt aangetoond dat eventuele effecten op mens en milieu van ecologische kwaliteit en landschappelijke waarde. Naast een algemene plaatselijk en niet aanzienlijk zullen zijn. De screening toont dus aan dat er herziening van de open ruimte bestemmingen binnen het plangebied, geen aanzienlijk negatieve effecten worden verwacht in de verschillende voorziet het RUP enkel specifieke bestemmingswijzigingen. De disciplines. De conclusies van de screening worden bijgetreden in de doelstellingen van het RUP kunnen als volgt samengevat worden: uitgebrachte adviezen van de provincie, de VMM en Waterwegen & • De verschillende bestemmingszones in overeenstemming brengen met Zeekanaal. De oorspronkelijke screening werd nader uitgewerkt op basis de bestaande toestand en met de gewenste evolutie op lange termijn. van de adviezen van het Agentschap Onroerend Erfgoed en het Agentschap • Een uitbreiding van de bestemmingszone ‘Arboretum’ ten opzichte van Natuur en Bos. Wijzigingen die zijn aangebracht naar aanleiding van de het bestaande BPA. Daarbij voorziet het RUP de mogelijkheid om 2 uitgebrachte adviezen zijn aangeduid met 2 dubbele strepen en cursief. Er bezoekerspaviljoenen te bouwen in het arboretum. kan op basis van de aangevulde screening besloten worden dat er geen • De creatie van een klein woongebied aan de noordrand van het plan-MER moet worden opgemaakt. kastelenparklandschap.

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 46 van 52

9 Adviezen

Aan de Dienst Milieueffectenrapportagebeheer werd een selectie van relevante adviesinstanties gevraagd. Aan 7 instanties werd advies gevraagd. In totaal werden 7 antwoorden ontvangen. Ruimte Vlaanderen en Wonen-Vlaanderen hebben geantwoord geen advies uit te brengen. De andere instanties brachten wel een inhoudelijk advies uit. Alle ontvangen antwoorden en adviezen zijn hierna ingevoegd.

Antwoord Geen antwoord

ontvangen ontvangen Provinciebestuur Vlaams-Brabant X Ruimte Vlaanderen – Departement omgeving X Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant X Agentschap Wonen-Vlaanderen X Agentschap voor Natuur en Bos X VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer X Waterwegen en Zeekanaal, afdeling Zeekanaal X

16760005_05_screening, revisie c Pagina 47 van 52

9.1 Provinciebestuur Vlaams-Brabant 9.2 Waterwegen en Zeekanaal, afdeling Zeekanaal

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 48 van 52

9.3 Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 49 van 52

9.4 Agentschap voor Natuur en Bos

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 50 van 52

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 51 van 52

9.5 VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer

16760005_05_screening, revisie c

Pagina 52 van 52