DOCSLIB.ORG

Museion Poloniae Maioris

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Museion Poloniae Maioris MUSEION POLONIAE MAIORIS MUSEION POLONIAE MAIORIS TOM III ROCZNIK NAUKOWY FUNDACJI MUZEÓW WIELKOPOLSKICH TOM III Ò 2016 Ò 2016 ISSN 2392-1439 SCRIPTOR s.c. MUSEION POLONIAE MAIORIS MUSEION POLONIAE MAIORIS ROCZNIK NAUKOWY FUNDACJI MUZEÓW WIELKOPOLSKICH TOM III 2016 Tom pod redakcją ANDRZEJA M. WYRWY POZNAŃ 2016 SCRIPTOR S.C. Fundacja Muzeów Wielkopolskich ul. Dworcowa 5, Szreniawa, 62-052 Komorniki Komitet redakcyjny / Editorial Board Andrzej M. Wyrwa (redaktor naczelny), Tomasz Jasiński, Witold Omieczyński, Jan Maćkowiak, Wojciech Suchocki, Marzena Szmyt Paweł Sankiewicz (sekretarz) Recenzenci / Reviewers Prof. dr hab. Jan Święch Adres redakcji / Editorial Offi ce Museion Poloniae Maioris Dziekanowice 32 62-261 Lednogóra Redaktorzy językowi / Language-specifi c editors TEXTURA Paulina Wierzbicka (język polski) / Marta Koszko (język angielski) Na okładce: Ptolemeusz I Soter (gr. Πτολεμαῖος Σωτήρ, Ptolemaĩos Sōtē´r, ur. 367 p.n.e., zm. 283 p.n.e.) – założyciel dynastii Ptolemeuszy oraz m.in. pierwszego na świecie muzeum – Muzeum Aleksandryjskiego (Musejon) i Biblioteki Aleksandryjskiej; Popiersie w Luwrze wg: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ptolemeusz_I_Soter. Projekt okładki Scriptor s.c. Czasopismo dofi nansowane ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego The magazine is cofi nanced By the Wielkopolska Province Governor’s Offi ce ISSN 2392-1439 Wydawca Scriptor s.c. ul. Marszałkowska 25, 60-327 Poznań [email protected] Spis treści Przedmowa (ANDRZEJ M. WYRWA) / 7 Czym jest i czym powinno być muzeum IZABELA SKÓRZYŃSKA Inscenizacje muzeum / 10 ERICA FONTANA Creating a Past for the Future: Challenges of the 21st-Century History Museumu / 22 TOMASZ ŁĘCKI Inscenizacja historyczna – szansa czy zagrożenie dla muzeum? / 34 Dziedzictwo kulturowe badania, konserwacja i prezentacja WOJCIECH MIELEWCZYK Badania niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi w ramach projektu „Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej” realizowanego w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie w latach 2012-2015 / 43 KRZYSZTOF WISŁOCKI Wybrane aspekty kształcenia konserwatorów zabytków sztuki inżynieryjnej / 52 PAULINA KRYG, MAGDALENA BRODA, BARTŁOMIEJ MAZELA Projekt „Dziedzictwo kulturowe – poszukiwanie nowoczesnych środków i metod konserwacji drewna zabytkowego” / 69 WIESŁAW KACZMAREK Dylematy fi nansowania konserwacji muzealiów / 74 ANDRZEJ M. WYRWA Drogami początków państwa polskiego. Szlak Piastowski jego idea i przesłanie / 87 Słownik biografi czny zbieraczy starożytności i muzealników JAKUB LINETTY, JOANNA LINETTY Józef Łepkowski (1826–1894) założyciel polskiej archeologii i prahistoryczne odkrycia w Czeszewie, pow. wągrowiecki / 105 MARIA MAGDALENA BLOMBERGOWA Gotfryd Ossowski (1835-1897) – geolog i niestrudzony badacz starożytności / 120 EWA PELCZYK Ks. Franciszek Wawrzyniak (1884–1941) – społeczny kustosz Ostrowa Lednickiego / 137 * * * Wielkopolskie instytucje muzealne (oprac. PAWEŁ SANKIEWICZ) / 155 Noty o autorach / 185 Przedmowa ABSTRACT: This publication presents the opinions of the historians – specialists in the fi eld of museol- ogy, in which the authors present multidirectional refl ections over contemporary vision of presentation and performance in the museums. It also mentions the challenges which contemporary museums have to face in the 21st century in the context of transferring historical knowledge to the society and outdoor shows and historical reenactments which enrich the legacy of the museums. The results of the studies concerning intangible rural heritage, education of conservator-restorers and the dilemmas connected with preservation of museum collections and the presentation of cultural heritage by touristic-cultural trails and their direct relation to museology are also discussed. Further biographical notes of historians who specialize in ancient times and of museologists are also presented. They have been created by excel- lent experts in this subject and they are expected to be used in compiling The dictionary of specialists in Ancient Times and Polish museologists in the future. Muzea istnieją i powinny istnieć po to, aby chronić pamiąt[ki] ojczyst[e] i t[o] wszystk[o], co jakążkolwiek historycz- ną mając wartość i nas żyjących ciekawie zajmuje i naszych potom- ków równą ciekawością napełniać będzie. Tym to sposobem koja- rzy się święty węzeł przeszłości z obecnością, obecności z przyszłością. (Piotr Widawski 1843, s. 49) UZEA JUŻ OD STAROŻYTNOŚCI BYŁY POSTRZEGANE jako bardzo ważne elementy kulturo- M we danej przestrzeni. Jako miejsca, gdzie gromadzono pamięć o przeszłości i pokole- niu współczesnym – dla przyszłości. W kolejnych wiekach charakter tych ośrodków – nauko- wych, historycznych czy przyrodniczych – odpowiednio się zmieniał. Dostosowywano je do wymagań danych czasów i aktualnego podejścia do gromadzenia różnych pamiątek oraz ich opracowywania. Przez pryzmat tych okruchów przeszłości opowiadano o dokonaniach, a nie- kiedy o klęskach przeszłych pokoleń. Mówiąc o przeszłości, musimy pamiętać, że tak naprawdę istnieją tylko dwa czasy – prze- szły i przyszły. Teraźniejszość jest rzeczą umowną i praktycznie nie istnieje, potocznie tylko mówimy, że jest dzisiaj czy teraz. Każde zdarzenie natychmiast odchodzi w przeszłość. Głę- bokie przemyślenia na temat czasu przedstawił w Wyznaniach św. Augustyn: Czymże (…) jest czas? Jeśli nikt mnie o to nie pyta, wiem. Jeśli pytającemu usiłuję wytłumaczyć, nie wiem. Z przekonaniem jednak mówię, że wiem, iż gdyby nic nie przemijało, nie byłoby czasu przeszłe- PRZEDMOWA 8 go. Gdyby nic nie przychodziło nowego, nie by- nie szacunku dla wszystkich tych, którzy łoby czasu przyszłego. Gdyby niczego nie było, żyli przed nami. Z ich myśli i dzieł w róż- nie byłoby teraźniejszości (Augustyn, Wyzna- nych formach nieustannie bowiem korzysta- nia, ks. XI,14). my i korzystać będą później nasi następcy. Do zastanego, a tylko na nowo aranżowa- Od momentu, kiedy człowiek zaczął my- nego przez nas świata dodajemy nowe, choć śleć abstrakcyjnie – a umiejętność tę przy- nie zawsze dobre wartości, które też bazują pisuje się już neandertalczykowi – zdawano na doświadczeniach przeszłości. Dopiero ta- sobie sprawę, że dzieła powstają w określo- kie spojrzenie daje nam mądrość rozumienia nym czasie i tak jak ludzie podlegają przemi- i interpretacji historii oraz dokonujących się janiu, a wiedza o nich szybko ginie w pomro- w niej przemian. Szczególnymi miejscami, ce dziejów. Dlatego tak ważne było, jest i być z których przebija owa mądrość, są między powinno zachowanie pamięci o dorobku ko- innymi muzea, a zadaniem muzealników – lejnych pokoleń oraz przekazywanie wiedzy a także archiwistów czy bibliotekarzy – jest o tym ich spadkobiercom, którzy poniosą ją zabezpieczanie owej pamięci. Ciągle istnie- dalej w przyszłość. Dzięki temu jakaś część je jednak pytanie o to, jak takie ośrodki po- ich życia, choć w zmienionej postaci, będzie winny wyglądać, aby spełniały swoją misję. nadal trwać – będzie cenną nauką. Jak w kompetentny sposób dostosować owe Pogląd, że istnienie człowieka warunku- „świątynie muz” do aktualnych potrzeb, aby ją przede wszystkim dobra materialne, któ- zgromadzone w nich nieme ślady przeszło- re zaspokajają jego potrzeby życiowe, to bar- ści w nowoczesny sposób opowiadały o dzie- dzo ubogie postrzeganie rzeczywistości. Już dzictwie kulturowym, którego i my jesteśmy od czasów neandertalczyka zaczęto przecież już częścią? tworzyć abstrakcyjny „drugi świat”, który Tak jak pisaliśmy we wstępie do pierw- stał się bardzo ważnym elementem egzysten- szego tomu „Museionu”, prezentując jego cji. To świat ducha, w którym funkcjonowa- założenia merytoryczne i ideowe, myślą prze- ło drugie JA, do którego człowiek przenosił wodnią tego rocznika było stworzenie forum swoje obawy i ziemskie troski, i w którym po prezentacji studiów i materiałów związanych śmierci miał znaleźć godne miejsce dla sie- z historią muzealnictwa, bieżącą działalno- bie. Oba te światy – materialny i duchowy – ścią muzeów i skansenów – miejsca ważnych stanowią całość, a opisanie jej i przechowanie dyskusji metodologicznych i metodycznych w pamięci ukazuje kulturowy i cywilizacyj- związanych z ich współczesną działalnością ny dorobek człowieka w jego ewolucyjnym i potrzebami. W recenzji drugiego tomu rozwoju. Wśród wielu form zachowywa- „Museionu” profesor Jerzy Wyrozumski, po nia w pamięci jedną z ważniejszych są wła- lekturze zamieszczonego tam artykułu Czym śnie muzea – miejsca „opowieści o ludzkiej jest i czym powinno być muzeum?, napisał m.in., i przyrodniczej przeszłości”. że „byłoby dobrze, gdyby na ten temat wy- Od wieków trwa dyskusja o tym, jak powiedzieli się w przyszłości nie tylko muze- powinny wyglądać muzea, jaką rolę po- alnicy”. Biorąc pod uwagę tę myśl profesora, winny spełniać i w jaki sposób udostępniać w niniejszym tomie zamieszczamy głosy nie współczesnym zgromadzoną w nich wiedzę? tylko muzealników, ale i historyków z Polski W kontekście wielu innych problemów, ja- i USA, którzy kwestie te poddają pogłębio- kie determinują życie ludzi, kwestie te mogą nej refl eksji. się wydawać drugoplanowe. W rzeczywi- Niniejszy tom składa się z trzech czę- stości jednak, jeśli spojrzymy na nie głębiej, ści. W pierwszej autorzy podejmują wielo- szczególnie w kontekście nieuchronnego wątkową refl eksję nad współczesną wizją przemijania, wysuwają się na pierwszy plan. prezentacji w muzeach; omawiają praktyki Zapewniają ciągłość obrazu dorobku ko- inscenizowania muzeów w związku z pyta- lejnych pokoleń, uczą pokory, a jednocześ- niem o poznawcze i tożsamościowe,
Load more

Recommended publications
  • Organizing Cultural Routes Around Heritage Values. Case Studies from Poland
    Humanistic Management Journal https://doi.org/10.1007/s41463-018-0042-1 ORIGINAL RESEARCH Networks or Structures? Organizing Cultural Routes Around Heritage Values. Case Studies from Poland Ewa Bogacz-Wojtanowska 1 & Anna Góral 2 Received: 28 December 2017 /Accepted: 3 September 2018/ # The Author(s) 2018 Abstract The most common way of managing cultural heritage recently takes form of cultural routes as they seem to offer a new model of participation in culture to their recipients; they are often a peculiar anchor point for inhabitants to let them understand their identity and form the future; they offer actual tours to enter into interaction with culture and history, to build together that creation of the heritage, which so is becoming not only a touristic product, but, first of all, the space for cultural, social and civic activity. Yet, so far, according to what we know, the research problem concerning the method of cultural route organization (points on the route) into solid structures or more of the networked nature, has not been deliberated. A question arises, what values are brought by routes and how to organize routes to be the carriers of the values important for communities, where routes are functioning. And, as a consequence, if, from the point of view of the values of local communities, organizing solid route structures or organizing more widely-spaced, network-based routes would bring effects and what those effects would be. Thus, the posed question is of course scientifically imprecise because a network is a type of structure but presents a given direction for the development of cultural route structures.
    [Show full text]
  • Networks Or Structures? Organizing Cultural Routes Around Heritage Values
    Humanistic Management Journal (2018) 3:253–277 https://doi.org/10.1007/s41463-018-0042-1 ORIGINAL RESEARCH Networks or Structures? Organizing Cultural Routes Around Heritage Values. Case Studies from Poland Ewa Bogacz-Wojtanowska 1 & Anna Góral 2 Received: 28 December 2017 /Accepted: 3 September 2018 /Published online: 21 September 2018 # The Author(s) 2018 Abstract The most common way of managing cultural heritage recently takes form of cultural routes as they seem to offer a new model of participation in culture to their recipients; they are often a peculiar anchor point for inhabitants to let them understand their identity and form the future; they offer actual tours to enter into interaction with culture and history, to build together that creation of the heritage, which so is becoming not only a touristic product, but, first of all, the space for cultural, social and civic activity. Yet, so far, according to what we know, the research problem concerning the method of cultural route organization (points on the route) into solid structures or more of the networked nature, has not been deliberated. A question arises, what values are brought by routes and how to organize routes to be the carriers of the values important for communities, where routes are functioning. And, as a consequence, if, from the point of view of the values of local communities, organizing solid route structures or organizing more widely-spaced, network-based routes would bring effects and what those effects would be. Thus, the posed question is of course scientifically imprecise because a network is a type of structure but presents a given direction for the development of cultural route structures.
    [Show full text]
  • Agro Show 2019 – Katalog Wystawy Agro Show
    AGRO SHOW 2019 – KATALOG WYSTAWY 2019 – KATALOG SHOW AGRO AGRO SHOW Przygotowanie do druku: cityvision.com.pl 88-100 Inowrocław ul. Poznańska 281 Druk i oprawa: Organizator: Drukarnia POZKAL 88-100 Inowrocław ul. Cegielna 10/12 Welcome to the AGRO SHOW 2019 International Agricultural Exhibition XXI in Bednary. We are pleased that it has been permanently present in your diary as a landmark event, and you treat your presence in Bednary near Poznań not only as your professional duty, but you will also enjoy its as a pleasure and attraction. We are satisfied, because it means that the effort and work we put into the AGRO SHOW organization bring good yields. We meet traditionally in September, when harvest, the crowning of the most intensive work is over in our farms, not only to become familiar with the latest offer, but also to exchange comments. Certainly there are many to share. Because it was not an easy year for agriculture. The weather was far from being satisfactory, and the irritating drought has been affecting nearly the whole country. It is only due to your perseverance and hard working, dear farmers, that no catastrophic Józef Dworakowski damage occurred. We hope you will find here solutions to at least some of the problems you President of the have. When the weather is not favorable, the technology often comes with help. Polish Chamber Our Exhibitors, that is companies from the agricultural sector, happen to present of Commerce for Agricultural every year here, in Bednary, their best products. As befits the biggest agricultural Machines and Facilities event in the country, AGRO SHOW is not only an ordinary exhibition, but also a creator of new trends and solutions ready to be applied in our farms.
    [Show full text]
  • The Development of the Vital Cultural Heritage Trail of the Greater Poland Voivodeship, Namely the Piast Trail Description of the Project
    The development of the vital cultural heritage trail of the Greater Poland Voivodeship, namely the Piast Trail Description of the project: The project was implemented by the Greater Poland Tourist Organization in Poznan cooperating with, among other entities, the City of Kalisz. As a part of the project the historic Dorotka Fortified Tower build in the 14th century was restored together with its adjacent square. During the renovation, the facade of the tower and walls were eked whereas the roof covering, door and window frames were renovated. The aforementioned Tower is home to the Kalisz Fairy Tales and Legends Centre as well as the foundation of a town. A unique exhibition was created in the two-story interiors of the Tower: a multimedia show concerning the foundation of the town - on the ground floor and the Kalisz Fairy Tales and Legends Centre offering the multimedia animation of legends - located upstairs. What is more, “Kalisz Fairy Tales and Legends Centre” is decorated with 6 sculptures illustrating the most famous fairy tales concerning Kalisz. Tables and information boards presenting the symbols of the Piast Kalisz, location, foundation privileges and the significance of Kalisz in reference to the Piast Trail were installed as well. There is a mural depicting the panorama of the city during the beginnings of the chartered city on one of the walls added to the Tower. Detailed information: Beneficiary: The Greater Poland Tourist Organization in Poznan Partner project - the Greater Poland Tourist Organization in Poznan is the leader of the project and the partners include: the City of Kalisz, the City of Konin, the City of Gniezno, Pobiedziska Commune as well as the Regional Museum of the Pyzdry Region in Pyzdry.
    [Show full text]
  • Tourist Attractions
    Tourist attractions Surroundings of Poznań CONTENTS History and architecture 1 Rogalin Palace and Museum Tourist attractions of the Poznań 2 Kórnik Castle Metropolitan Area ....................3 3 Arkady Fiedler’s Museum and Literary Workshop in Puszczykowo Travelling around Poznań ..............6 4 National Museum of Agriculture and History and architecture ..............7 Food Industry in Szreniawa 16 Great outdoor .......................18 5 Beekeeping Museum in Swarzędz Oborniki 6 Natural-Hunting Museum in Uzarzewo Skoki Sports and recreation................25 11 7 Museum of Greater Poland Uprising in 5 Murowana Lusowo Goślina Tourist attractions on the Poznań 10 4 Metropolitan Rail route ..............26 8 Museum of Śrem Szamotuły 9 Fr. Marian Żelazek Museum in Chludowo Other attractions ....................38 9 10 History and Art Centre in Swarzędz 13 Thematic routes .....................44 11 Halszka’s Keep in Szamotuły Suchy 12 Palace in Jankowice Rokietnica Las 12 14 Top 10 tourist attractions around 13 Palace in Biedrusko Czerwonak 21 Poznań ............................49 14 Former Cistercian Church and Monastery Tarnowo 4 Pobiedziska in Owińska Podgórne Tourist information ..................50 12 6 15 Art Gallery in Mosina 7 Swarzędz 16 Church of St. Nicholas the Bishop in Skoki 10 Poznań 5 Poznań Tourism Organisation 17 Church of the Holy Cross in Buk 18 Marian Sanctuary in Tulce Buk Dopiewo pl. Kolegiacki 17, 61-841 Poznań 19 Kostrzyn 19 Town cultural centre – the former 17 Tel. +48 61 878 55 06 Luboń synagogue in Buk 13 Komorniki 18 www.poznan.travel 3 20 Puszczykowo Train Station 4 Kleszczewo /Poznan.travel /Poznan.travel 9 21 Windmill in Rogierówko 20 3 Puszczykowo Poznań County 3 Kórnik Stęszew ul.
    [Show full text]
  • The Role of Trust in Sustainable Heritage Management Networks
    sustainability Article The Role of Trust in Sustainable Heritage Management Networks. Case Study of Selected Cultural Routes in Poland Ewa Bogacz-Wojtanowska , Anna Góral * and Marek Bugdol Faculty of Management and Social Communication, Jagiellonian University, 4 Łojasiewicza Street, 30-348 Cracow, Poland; [email protected] (E.B.-W.); [email protected] (M.B.) * Correspondence: [email protected] Received: 19 March 2019; Accepted: 9 May 2019; Published: 18 May 2019 Abstract: Currently, the most common way of managing cultural heritage in a sustainable manner takes the form of cultural routes. The phenomenon of cultural routes mainly results from their innovative organisation, different from the previously adopted institutionalised and formalised heritage management structure that did not align with the contemporary discourse around cultural heritage, which currently constitutes one of the bases of sustainable development. The novel idea focuses on the active involvement of many diverse entities in heritage management: not only public sector organisations with their statutory appointment for this purpose, but, first and foremost, entrepreneurs who create heritage products, tourists visiting sites on the route, or people who create this heritage. Thus, the cultural route acquires the characteristics of a network-points (nodes) that are shaped depending on the needs of the region and its inhabitants, their knowledge, experience, current ideas about a given place, and the way in which specific communities would like to be perceived. The undertaken research problem explores what features cultural route networks have and how they are managed, as well as what values, including trust, are manifested in the mutual relations of route-related entities.
    [Show full text]
  • Archaeological Museum in Biskupin
    Poland. All You Need. Poland. It is here that you will find the biggest sand dunes in Central Europe. It is here that the largest complex of lakes and the world’s oldest oil well are located. It is in Poland that a re-enactment of the greatest battle of medieval Europe takes place. Finally, it is here that you can see the lon- gest wooden pier in Europe. There are many things and places in Poland that you did not know about. To visit, to do, to ex- perience. You can find everything here. See for yourself! Closest to the “ sea. “ The historical centre of over 1000-year-old Gdańsk, Sopot pier – a symbol of carefree seaside holidays, historic ships mooring at Gdynia’s Pomeranian Quay... The list of attrac- tions in the Tricity (the cute Polish name for the linked cities Three times of Gdańsk, Sopot and Gdynia), where history mixes with more modernity, goes on and on. attractions It is impossible to imagine visiting Gdańsk without seeing the famous Royal Way. Between the Upper Gate, where it starts, and the Green Gate which ends it, you will encounter the most prominent monuments of this Hanseatic city: the Court of St. George’s Brotherhood built in 1494, the Artus Court with its beautiful façade in the style of Dutch Mannerism, and the symbol of Gdańsk: Neptune’s Fountain. It is also worth visiting the Amber Museum. Here you will find out how amber forms, what properties it has, and see unique plant and animal amber inclusions. Tricity Gdańsk Sopot Gdynia visitgdansk.com/en www.guide.trojmiasto.pl www.zamek-gniew.pl 4 Gdańsk – trail of history Shipyard Gdańsk can also be proud of its impressive role in recent histo- ry.
    [Show full text]