KovsiesKovsies sese WêreldbekerspanWêreldbekerspan
Redakteur / Editor: Leatitia Pienaar Tel: +27 51 401 9188 Faks / fax: +27 051 444 6393 [email protected] UV-webblad / UFS Website: inhoud www.ufs.ac.za November 2007 Jaargang 55 nr 3 Produksie / Production
Uitleg / Layout Chrysalis Advertising and Publishing, Nuus/News Bloemfontein 4‘Economic literacy the key to our future’ 082 728 4860 6 African Centre a new fl agship project [email protected] 9 UFS establishes a postgraduate offi ce 10 Drukwerk / Printing Klein ‘speurders’ trek misdadigers vas 12 Gender bias rife in African universities CTP Book Printers, Parrow-East 14 Eenheid kyk na lewe van oudste Afrika-bewoners 16 ‘We need more pragmatism and less ideology’ Bult, nuustydskrif van die Universiteit 18 Koshuise moet help om ’n toekoms vir jongmense te bou van die Vrystaat, word uitgegee deur die Afdeling: Strategiese Kommunikasie aan die UV. Menings wat in die Monitor publikasie gelug word, weerspieël nie noodwendig die van die Redakteur, 24 UV kry mediese museum die Afdeling of die UV nie. Bult word 26 Prof. Magda Fourie verlaat die UV onder oudstudente, donateurs, sake- 29 UV, Nederlandse universiteit smee bande en regeringsleiers, meningsvormers en Kovsie-vriende versprei. Artikels 33 UFS Law students best arguers in Africa mag met die nodige erkenning elders gebruik word. Rig navrae hieroor aan die Redakteur. Our corporate friends 34 Amazing Rainbow Rally 2007 – ’n wegholsukses Bult, news magazine of the University of the Free State, is published by the 36 Building closer relationships with the corporate sector Division: Strategic Communications at the UFS. Opinions expressed in the publication are not necessarily those Alumni of the Editor, the Division or the UFS. Bult is sent to alumni, donors, business 38 KEV byeen in Somerset-Wes and government leaders, opinion 38 Qwaqwa Campus holds alumni indaba formers and Kovsie friends. Articles 38 Nagraadse musiekstudies gepubliseer can be published elsewhere, with the necessary acknowledgement. Contact the Editor in this regard. Rubrieke/Columns Adresveranderinge / 2 Briewe Address changes 32 Heengegaan Stuur besonderhede aan / 40 Blou Willem Send details to: Dawid Kriel Posbus / P O Box 2319 Voorblad Bloemfontein 9300 Tel: +27 51 401 3409 Die Universiteit van die Vrystaat is trots op ons ses oudstu- Faks / fax: +27 51 444 6391 dente wat deel was van die Springbokrugbyspan wat die [email protected] Wêreldbeker in Frankryk gewen het. Ons is ook trots op dr. Derik Coetzee (Hoof kondisioneringsafrigter van die Springbokke), verbonde aan die Departement Menslike Bewegingskunde aan die UV, en dr. Sherylle Calder (Visuele vaardighede- en prestasie- spesialis), ook ’n oudstudent van die UV Briewe
Briewe
Voel nog deel van se prestasies van huidige en voormalige stu- UV-gemeenskap dente en van dosente en navorsers. Hou in gedagte dat UCL People ’n Mnr. Johan Botha van Lynn East, alumniblad is en niks anders nie terwyl Bult Pretoria, skryf: ’n nuusblad is wat aan alumni en ander Ek waardeer dit dat ek as oudstudent nog belang hebbendes gestuur word, dan blyk deel kan voel van die uni versi teits gemeen- dit duidelik dat laasgenoemde uitstekend skap in sy wel en wee. vaar om sy tweeledige leserspubliek se In hierdie uitgawe lees ons van die Daar is vyftig jaar gelede aan my ’n onderskeie belange te dien. Afrika-sentrum wat by die Universi- honneursgraad in Wysbegeerte toegeken. Daar is sekerlik ruimte vir artikels en teit van die Vrystaat geopen het. Ek bring hulde aan my destydse mentors, briewe oor aspekte van studentestreke en Die amptelike opening was op 5 proff. E.A. Venter en Herman Strauss, die geskiedenis van die UV (pp. 2-3 van die November met Onderwysminister asook aan my medestudente wat hulle wie Julie 2007-uitgawe), Soekhoekie en Balkie Naledi Pandor as gasspreker. weet waar bevind. vir Kovsiedag (p. 28), byeenkomste van Die sentrum gee onder meer Ek dink met heimweë terug aan ons tyd oud-studente (pp. 36, 37 en 39) en die hart- erkenning aan inheemse kennis- as na-uurse studente en bedank die uni versi- seer rubriek Ons Medelye (p. 32) en daar- sisteme in die oplossing van Afrika teit vir die geleentheid wat daar vir ons voor word in Bult voorsiening gemaak. Maar se ekonomiese en politieke pro- geskep was. in eerste instansie moet die tydskrif die UV as universiteit weerspieël, ’n plek waar bleme. Die sentrum sal die UV ook Maar wat die kroon span op my betrok- gedoseer, gestudeer en nagevors word. Die aan die voorpunt van Afrika- ken heid by die UV is om ’n kleinseun te hê redaksie slaag met groot sukses hierin en studies in Afrika plaas. En dit word wat ’n voltydse student is aan my ou alma verdien gelukwense. Die in druk wek kende ’n belangrike element van die uni- mater. Kleinseun Johan is by die Mediese vordering sedert my voltydse stu den te dae versiteit se uitwaarts dryf. Skool, presteer goed en is dolgelukkig met (1961-63) móét wêreldkundig gemaak word. Die Rektor en Visekanselier, die universiteit, dosente en klasmaats. Doen asseblief so voort en lig ons in prof. Frederick Fourie, stel in ’n Mens kan maar sê die universiteit is oor die akademiese en navorsingsprestasies hierdie uitgawe ook die universiteit vir ons ’n familievesting en ek hoop dat die van ons alma mater. se kant van die kos huis inte grasie- tradisie voortgesit sal word in die geslagte beleid wat in 2008 ingestel gaan wat kom. Toe al die tyd pikkewyne word en soveel debat in die media uitgelok het. Die artikel het in ‘Bult vaar uitstekend’ Ben Burger, [email protected], koerante verskyn, maar ons herhaal skryf: Louis van Ryneveld, louis.felix@cscape. dit graag vir diegene wat dit By die berig oor Marion-eiland op bl. 20 misgeloop het. co.za, skryf: van die Julie-uitgawe is daar ’n foto van Ons glo u sal interessante Die aantreklike bladuitleg en ge balan seerde pikkewyne, maar die onderskrif verwys na leesstof in hierdie uitgawe vind. keuring van inhoud maak van Bult ’n puik pelikane. publikasie. As oud-student en voor malige Red: Jammer vir die fout. Dit is koningspikkewyne Geniet die feestyd wat voorlê. koerantman vind ek hierdie twee belangrike wat op die foto verskyn. aspekte van Bult, waardige nuusblad en toonvenster van die uni versiteit, altyd Wat van UVS? opvallend. Verblydend daarby. Paul Meulenbeld, PMeulenbeld@coal. Vergelyking met UCL People, alumni- anglo.co.za, skryf: blad van University College London, is van pas. UCL is die senior kollege van die Uni- As alumnus en student van Kovsies wil ek versiteit van Londen en een van Brittanje se graag weet: UV dui op Universiteit van die top-universiteite. In UCL People word wel Vrystaat, maar ook Universiteit van Venda. nuus oor huidige en voormalige studente se Ek wil nie graag met laasgenoemde sport- en sosiale bedrywighede gepubliseer, geassosieer wees nie. Wat van UVS? maar dit is ’n onderafdeling: meer as 90% Red: Lyk my die Universiteit van Venda se van die redaksionele inhoud handel oor afkorting is eerder Univen. Dit word klaarblyklik UCL as universiteit. Hoofsaak is aka demie- nie konsekwent gebruik nie.
Bult • November 2007 2 HerinneringeCentenary
Planne van hoofgebou Get your copy
People interested in getting copies of the UFS’s history book – From Grey to Gold, the first hundred years of the Meer as ’n honderd jaar later en die Hoof gebou op die kampus streel steeds die oog van University of the Free State – can buy oud en jonk. Hier is die kosbare voor aan sig van die planne vir die hoof ge bou soos dit in copies from UFS Marketing. Contact die boek oor die geskie de nis van die UV – Van Sink tot Sandsteen tot Graniet: Die eerste Mr Dawid Kriel at 051 401 3409, fax: honderd jaar van die Uni versi teit van die Vrystaat – opgeneem is. 051 444 6391.
Senior studente se ‘bungalow’
Prof. Koos Badenhorst van Posbus 198, Haenertsburg, het die foto gestuur. Hy sê in 1960 is die “Reitzsaalkamerwonings deur eerstejaarstudente beset, behalwe vir een ‘bungalow’ agter in die hoek, wat die tuiste van die volgende senior studente was: Van links, agter: Daan van Vuuren, Blackie en Mathys Swart, hyself, en voor: Gerdus Marx, Cobus Fourie, Blikkies Blignault en Pikkie du Plessis.”
November 2007 • Bult 3 News ‘Economic literacy
im por tant for us to be able to function as responsible con su mers, effective workers, competitive pro du cers and as informed citizens in a democracy,” he said. “What better way to address the goal of economic literacy than to work with economics teachers. As we work with teachers who then teach their learners, we achieve significant multi plier effects. We have more than 7 million learn ers in the compulsory phase of education in South Africa, with Economic and Management Sciences (EMS) as a learning area, and 12 million overall, almost 500 000 university and technikon students, and approximately 400 000 educators. At almost 6% of GDP, SA has one of the highest rates of govern- ment investment in education in the world. “My incredible journey in this field started in 2002 when the Department of Agricultural Eco no mics signed a memoran- dum of agreement with our counterpart at the University of Minnesota that houses Prof. Klopper Oosthuizen (right) of the Department of Agricultural Economics delivered the F.R. the Minnesota Council on Economic Edu- Tomlinson Commemorative Lecture on Economics education: aspirations and responsibilities of the cation (MCEE). The executive director of profession. The commemorative lecture was presented by the Agricultural Economics Association of South Africa (AEASA) to give recognition to contributions made to the Agricultural Economics discipline the Minnesota council, Prof. Claudia Parlia- in South Africa. Seen here are, from the left: Mr Niel Pretorius (Provincial Manager: Agriculture, Standard ment, convinced our department that such Bank), Dr Moraka Makhura (President of AEASA) and Prof. Oosthuizen with an award he received from a council was essential for our country’s AEASA. efforts to address black economic em- power ment. This was new thinking on the part of our department. “It was clear from the success of the There are strong he key to the future of our economic Minnesota council in bringing economic freedom is education. Anyone who literacy to Minnesota learners, that we correlations Thas participated and bene fited from needed to engage in such an activity to the gifts of freedom and the market speed up the process of integrating the between economic economy has a duty to see it per petu ated, traditionally black institutions of higher said Prof. Klopper Oosthuizen of the education into the UFS as directed. It was freedom and Department Agricultural Economics at the also obvious that UFS and the Free State UFS. Pro vincial Department of Education col la- economic He delivered the F. R. Tomlinson borative efforts would significantly Commemorative Lecture on Economics strengthen our school system. The content prosperity. Education: aspirations and responsibilities of the expertise of our department could be profession. especially helpful to the major educa tio nal “Understanding economics as it relates reforms occurring in our country. Prof. to our rapidly globalising world is critically Parliament’s efforts and successes with the
Bult • November 2007 4 CentenaryNews the key to our future’
Minnesota Council became a model for Prof. Oosthuizen recommended the should lead the opportunity to im prove South Africa. establish ment of a South African Council economic and financial litera cy through “Since 2004, this journey has taken an on Economic Edu cation (SACEE) which education in schools. A high quality edu- even greater international status when the can play a similar role as the NCEE. Many cation sector cannot be built by govern- National Council on Economic Education young people do not understand how the ment alone, but depends upon cre a tive (NCEE) of the USA included South Africa free market economic system, in which they partnerships between the public and in their Eco no mics International program- are expected to work, functions. SACEE private sectors. me. (The NCEE was formed in response to a perceived need by leaders in busi ness, labour, education, agriculture and govern- ment to improve the economic understand- ing of the Ameri can public in the after- math of the Great De pres sion and for the Faculty celebrates transition to a peacetime econo my after World War II.) The lessons the NCEE has research growth learned from transitional economies, especial ly the collapse of the former Soviet Union, was pretty clear: after initial setbacks in economic growth due to changing institu tions, those countries that made more complete and more rapid transitions to market-based systems are those countries with higher living standards and lower poverty rates. "There are strong correlations between economic freedom and economic pro sperity. Despite world wide economic pro gress due to globalization, the open ing of markets, and the spread of economic free dom, there are still pockets of the world that are not sharing in economic prosperity", he said. “The basic case for economic literacy is the case for democracy itself. Demo- cracy means government by the people, but unless a large segment of the popu- The Faculty of Economic and Management Sciences achieved more than a third of the growth lation understands economic principles in accredited research outputs of the entire university for 2006. The faculty’s average accredited and the role of government in the econo- outputs for 2006 increased re markably as compared to the period 2000-2005. Nine of the research articles were presented as papers during a research day held to celebrate this my, how can effec tive leaders be elected? achievement. Some of the people attending the celebra tions, were from the left, front: Prof. Government affairs, in very substantial Frikkie Booysen (Depart ment of Economics), Prof. Doreen Atkinson (Centre for Development part, are economic affairs. For demo cracy Support), Ms Marina Marinkov (Department of Economics), Ms Ekaete Samson-Akpan to work on economic issues, the people (Department of Busi ness Management), Prof. Helena van Zyl (Director: School of Manage- must understand it. It is not enough that ment), Ms Igna du Plooy, (Re search co-ordinator); back: Prof. Frederick Fourie (Rector and Vice-Chancellor), Prof. Moses Sindane (Department of Public Manage ment), Prof. Rudolph van the leaders alone do so. Buuren (Department of Business Manage ment), Prof. Lucius Botes (Director: Centre for “Many students do not study eco no- Development Support), Prof. Coen Bester (Department of Industrial Psycology), Prof. Lochner mics at universities. For these students, stu- Marais (Centre for Development Support) and Prof. Cobus Rossouw (Centre for Accounting). dying at school level is our last chance to reach them,” he said.
November 2007 • Bult 5 News Africa Centre a new
new flagship project of the Uni ver- sity of the Free State, the Centre for AAfrica Studies, was launched on Novem ber 5 this year at the UFS by Mr Enver Surty, Deputy Minister of Education. Prof. Phillip Nel, Director of the Africa Studies Programme at the UFS, says the centre will co-operate with the national departments of Education and Science and Technology to promote Africa studies in general, and indigenous knowledge systems in particular. “Africa Studies is not a cul- tural programme, but the main aim is to integrate the socio-cultural landscape with empowerment and the cultural aspects of the continent. The focus will be on the whole continent, not only Africa South of the Sahara. “The programme must link up with the real African way of doing things, know- ledge and philosophy. It is important to seek integration between the different kinds of knowledge systems and how continental knowledge systems can contri- bute to the bigger pool of know ledge. It gives recognition to communities who developed their own knowledge systems, making it possible to survive for centuries. “It is arrogant to say this knowledge is not important,” Prof. Nel said. “This is how local communities can be made part of decision making. “This is where we have a niche: to Prof. Phillip Nel, Director of the Africa Studies Programme at the UFS. pursue an integrated knowledge model in terms of which knowledge user com muni- ties are engaged as part and parcel of the solution to problems.” President Thabo Mbeki and Minister Pandor have both expressed a concern
Bult • November 2007 6 News flagship project
about the conspicuous under-re pre senta tion of Prof. Nel says the centre will also be involved Africa Studies within the higher education sector in with community service and com munity service South Africa. “It is impossible for South African learning of the UFS, especi al ly with regard to the tertiary edu cation institutions to be isolated from the development of in dige nous communities and the larger economic and political initiatives affecting the role that their local knowledge can play in their de ve- continent,” says Prof. Nel. lop ment and the development of Africa. “The political and economic discourse has already accepted the realities that the continent will be the context for the deci sions that will determine the destiny of South Africa and the rest of Africa. The chal lenges and the issues of Africa are very closely intertwined with the expectations of a stable and a progressive South African society.” The dual purpose of the centre is to focus on the issues and challenges of Africa and to make the context of Africa a part of the UFS’s academic activities in a sustained and innovative way. He said closer co-operation and liaison will also be sought with prominent Africa initiatives and structures such as the African Union, Pan-African Parliament, Southern African Development Community (SADC), Economic Community of Prof. Nel gets West African States (ECOWAS) and many others. SANPAD grant The centre is also committed to en gage ment Prof. Phillip Nel received R500 000 in with African intellectuals from the continent and the project-funding support from the diaspora, Prof. Nel said. South Africa-Netherlands Programme On the other hand, the centre will play an on Alternatives in Development academic role in a specific teaching, re search and (SANPAD). SANPAD is financed by community service programme that is in a unique the Netherlands ministry of foreign way committed to the realities of Africa. “The affairs and funds high-quality, col la- possibility to offer joint modules in co-operation bora tive research conducted by South with aca demic institutions on the continent so that African researchers in partnership continental capacity is better exploited will be with researchers in the Netherlands. explored further,” added Prof. Nel. The title of Prof. Nel’s project is Communities in Communion: Religious The centre will also establish a research integration in South African sacred places in programme in co-operation with units within the forming the new South African identity. UFS, the continent and other inter national centres of Africa Studies.
November 2007 • Bult 7 News
Internationalisation gets momentum
he UFS’s vision of playing a bigger x Researchers are excellently equipped to role in the subregion and also in break through ideological, political and TAfrica as a continent got further geographical restrictions across national momen tum with the appointment of Dr and intellectual boundaries. Aldo Stroebel as Head: Internationalisation x International expertise is crucial for the from the beginning of 2007. development of policy trends at all The UFS regards itself as an important levels of society. member of the corps of leading South x It is also important to create an en viron- African universities that are consolidating ment which challenges people on an their positions nationally and inte rnational level, and to prepare inter- internationally. nationally knowledgeable and inter cul- tural ly competent students, as well as The Rector and Vice-Chancellor, Prof. staff. Frederick Fourie, has indicated that the uni- versity is looking further than its im me diate Internationalisation will support the vicinity and has the ideal of becoming a strategic clusters identified by the UFS, and high quality, equitable, non-racial, non- therefore certain geographical areas could sexist, multicultural, multilingual university be targeted to draw students and expertise. and place of scholarship for South Africa In this instance the UFS also looks at Australia, Asia, the Middle East, North and Africa, and also the world beyond. Africa and the rest of Africa outside Dr Stroebel says the role of the inter- SADC, Dr Stroebel says. Dr Aldo Stroebel, Head: Internationalisation. nationalisation team is to provide strategic To prevent capacity problems, e- support to Faculties, in line with the learning and distance learning will be an x In 2003 Dr Stroebel was appointed Lec- Strategic Framework for important vehicle to increase the number turer/Researcher and then Senior Lec- Internationalisation. of international students. turer/Researcher at the Directorate Re- At the moment about 1 900 inter- Part of his office’s responsibility is to search Development and the Centre for national students, the majority from the identify international research funding op- Sustainable Agriculture at the UFS. He Southern African Development Com mu- por tunities and to establish contact with holds a PhD in Sustainable Agriculture, nity are studying at the UFS, with a large amongst others, large funding bodies like awarded in collaboration with Cornell number of post-graduate students. the European Union, Nepad, the African University, USA. In 2006, he was also Dr Stroebel says there are many Union, the African Development Bank, and appointed as Programme Co-ordinator of the National Programme for the reasons why internationalisation is a host of others. An important task of Creation of Small Enterprises and Jobs important for the UFS: internationalisation at the UFS will be to create research opportunities, international in the Second Economy, as part of the x Higher education institutions are fast visits, mobilise research funding, expand Accelerated and Shared Growth Initia- becoming significant role-players in the and maintain international research agree- tive for South Africa (ASGISA), driven creation of new knowledge, and the ments, establish administrative aid and by the Deputy Presi dent. He is Vice- pre paration of the next generation of expand research membership. The Inter- President: Research of the Southern experts to lead nations and com mu- national Office works in close collaboration African Research and In no va tion As so- nities, thereby contributing towards with its two line functions, namely the ciation (SARIMA) and serves on the maintaining an institution’s com- Directorate Research Development and Research Strategy Group of Higher petitiveness. Student Academic Services. Education South Africa (HESA).
Bult • November 2007 8 News
UFS establishes a postgraduate office
he UFS will establish a postgraduate office that will serve as a one-stop service for the co-ordi- Tna tion of aca demic support services for post- graduate stu dents. The primary purpose of the Post- gra duate Office is to provide co-ordination and sup- port services for post graduate students and post- doctoral fellows, as well as academic staff across the UFS, said Prof. Frans Swanepoel, Director: Research Development (DRD). “Guided by values such as intellectual inquiry, in- novation, collegiality, integrity and efficiency, the Post- graduate Office will seek to foster a challenging, inclu- sive and suppor tive environment for postgradu ate teaching, learning, research and scholar ship; and will strive to engage students in the vibrant life of a research university,” he said. Students, staff and faculties stand to benefit from the establishment of this office. Amongst other benefits, post gra du ate students and postdoctoral re- Prof. Frans Swanepoel. search fellows will have their interests promoted in synergy with faculty and departmental facili ties. On the other hand, the office will pro vide a critical re- environment for postgraduate stu dents, and the source to the faculties in the form of a single data- development of a post graduate association or a base of postgra du ate students, postgraduate topics, postgraduate students’ liaison com mit tee to provide a super visors and funding opportunities. Further more, recognised channel of com muni cation between post- it will serve as a useful resource and base for training graduate students and the UFS authorities. and information for younger and less experienced The Postgraduate Office will form a vital staff members. component of the DRD at the UFS because of its The establishment of the office will be under- experience and a noteworthy track record with regard taken in two phases. The first phase will focus on to a facilitative and co-ordinating role that would be the most critical areas that will make an immediate essential for the office. impact, and the second phase on those areas that “Establishing the Postgraduate Office as part of are not as urgent. the DRD would give the office the necessary links to Areas that will be prioritised include the ap point- the research-related issues that are important to most ment of a manager and co-ordination of stake holders, of the post graduate students at the UFS. Of es sen- the provision of information and com muni cation, tial importance will be the linkages with the full useful resources for the UFS, policy ad mini stration spectrum of strategic clusters,” Prof. Swanepoel said. and monitoring, postgraduate supervisors facilitation, “An important component of the Post graduate recruitment activi ties, advice and referral, and post- Office will be related to inter natio nal students and graduate scholarship and bursary management. international op por tun ities for UFS postgraduate Other components will be the develop ment and students. As the Office for Internationalisation has implementation of academic and profes sional similarly been placed within the DRD, the work of support pro gram mes, the formation of a research the Postgraduate Office will be facilitated by similar infor mation commons to create an inte grated learning placement within the same directorate,” he said.
November 2007 • Bult 9 Nuus Klein ‘speurders’ trek
Prof. Theuns van der Linde.
et die programme soos CSI, moet ’n mens ’n swak reuksin en baie sterk 'Forensiese NCSI en andere op TV het die be- maag hê. Mlang stelling in forensiese weten- Benewens forensiese entomologie is hy navorsing is baie skappe geweldig onder jongmense en poten- ook betrokke by mediese en vee arts eny- siële studente toegeneem. Forensiese na- kundige entomologie, asook by land bou- interessant, vors ing is baie interessant, maar nie altyd so kundige entomologie. be towerend (“glamorous”) soos op TV uit- Daar is 27 insekordes in die diereryk, maar nie altyd so ge beeld word nie, het prof. Theuns van der maar slegs agt is van mediese, veearts eny- Linde van die Departement Dierkunde en kun dige en forensiese belang. Sommige betowerend soos Entomologie in sy intreerede gesê. spesies binne hierdie agt ordes is voorde lige Sy tema was: Die speurder was ’n vlieg: ’n insekte omdat hulle onder meer predatore op TV uitgebeeld Kort oorsig oor forensiese entomologie en die gebruik en parasiete van skadelike insekte en plante van insekte in ge welds mis daad ondersoeke. Hy sê is. Die Diptera (veral brommers en vlieë) is word nie' ondersoeke is soms ont stel lend en dikwels vanuit ’n mediese en vee arts eny kundige
Bult • November 2007 10 Nuus misdadigers vas
oogpunt baie belangrik omdat hulle verskeie siektes is dit belangrik om deurlopend hierdie faktore na te kan oordra, onder meer veroor saak hulle verskillende vors. Die ligging van die lyk is ook belangrik, naamlik tipes myase. Myase is die beset ting van lewende weef- lê dit in direkte sonlig, in die skaduwee, hang dit, is sel of organe by mense of vertebrate diere deur dit geklee of toegedraai, verbrand, ens. Diptera-larwes. Brommers veroorsaak dik wels ver skil- Forensiese entomologie word ook gebruik in len de tipes myase, onder meer oog myase, dermale of gevalle van kinder-, bejaarde- en pasiënte-mis hande- subdermale myase en rektum-genitale myase. ling en swak versorging / verwaarlosing. Prof. Van Forensiese entomoloë en medici het besluit om der Linde sê dikwels word daar nie na behore na hierdie eienskap van brommers om skadelike myase klein kindertjies, bejaardes of pasiënte deur familie te veroorsaak tot voor deel van die mensdom aan te of gesondheidspersoneel omgesien nie. Weens swak wend. Eer stens word dit gebruik in forensiese ento- versorging word die pasiënte met insekte geïnfesteer, molo gie of ook genoem mediese-gereg telike ento- selfs in die intensiewesorgeenhede van hospitale. molo gie of medies-kriminele entomologie omdat dit Insekte kan ook misbruik word. Baie insekte meestal met geweldsmisdaad-ondersoeke geassosieer bevat giftige chemiese bestanddele. Soms gebruik word. Tweedens word dit in maaier-terapie (“maggot toordokters insekte in hulle voorbereidings. debridement therapy”) gebruik. Brommerlarwes of - Transito-rooftogte is ’n nuwe veld waarin foren- maaiers word in ernstige septiese wonde gebruik om siese entomologie gebruik kan word, maar ook ’n baie die dooie septiese weef sel te verwyder. In Amerika, moeilike een. Die insekte op die ont snap motor en ook Engeland en Israel word dit reeds op groot skaal op die windskerm kan baie nuttige inligting verskaf. gebruik, maar in Suid-Afrika is die geneeshere nog Insekte kan gebruik word as toksikologiese indi ka- baie skepties en onwillig om dit toe te pas. Sommige tore. Indien vergiftiging of dwelmmisbruik voor dood geneeshere beskou dit as “jungle surgery”, sê prof. vermoed word en die lyk is minder as drie dae oud, Van der Linde. kan die tradisionele toksikologiese analises nog gedoen Forensiese Entomologie kan in drie kategorieë word. Indien die lyk egter ouer as drie dae is en insekte verdeel word, naamlik: stedelike entomologie, wat voed op die lyk, neem dit die gifstof/dwelm op en handel met insekte en die mens se omgewing; ge- meta boliseer dit. Insekte kan dan ver samel word en stoorde produk- entomologie handel oor gestoorde as vars materiaal gebruik word vir analises. voedsel en ander gebruiksartikels, soos bokhaar gor- ’n Nuwe tegniek wat dyne of matte; en medies- geregtelike entomologie ondersoek word, is om vas te ook genoem medies- kriminele entomologie. stel of brommerlarwes ook Suid-Afrika het ’n Prof. Van der Linde sê insekte word gebruik om- gebruik kan word om tekort aan forensiese entomo- dat hulle die eerste organismes is wat by ’n moord- geweerskootresidue in ’n loë, het prof. Theuns van der Linde of self moord toneel opdaag, selfs al was ’n poging liggaam op te spoor. Die van die Departement Dierkunde en aan ge wend om die liggaam te bedek of te versteek. eerste resultate lyk baie Entomologie in sy intreerede as hoog- Twee dens, arriveer die insekte in ’n be paalde volg- belowend. leraar gesê. Hy is een van net twee prak- orde (insek suksessie). Hulle daag nie som mer na Prof. Van der tiserende forensiese entomoloë in Suid- willekeur op nie. Dit is die basis waarop foren siese Linde laat ’n gedagte Afrika. Forensiese entomologie word entomologie gebou word. Indien insekte af wesig is om oor na te dink: “As waar hulle ver wag is, of nie die verwagte ontwik- onder meer gebruik in die oplossing forensiese entomologie van moordsake, verkragtings, self- keling stadium bereik het nie, moet ondersoek suksesvol gebruik kan moord en deesdae ook ingestel word. Dit is ’n aan dui ding dat iets waar skyn- word om slegs een moord transitorooftogte. lik met die liggaam gebeur het. te help oplos, en die Omgewingsfaktore kan ’n betekenisvolle invloed slagoffer was een van u hê op die insekte se voorkoms, byvoorbeeld sonskyn, geliefdes, sou u nie hierdie temperatuur, seisoene, skaduwee en wolke. Gevolglik dissipline beskikbaar wou hê nie?”
November 2007 • Bult 11 News Gender bias rife African
continue to arise and to affect the experience and performance of women students in numerous ways. Even within single institutions disparities manifest across the levels of the hierarchy, within and across faculties and disciplines, within and between academic and administrative roles, across generations, and vary with class and social background, marital status, parental status, and probably many more factors besides these,” she said. She lamented the fact that there is no field of study free of gender inequalities, particularly at postgraduate levels and in the higher ranks of academics. “Although more women study the arts, social sciences and humanities, few make it to professor and their research and creative output remain less.”
At the lecture were, from the left: Prof. Magda Fourie (Vice-Rector: Academic Planning), Prof. Amina Prof. Mama said gender gaps as far as Mama (Chair: Gender Studies, University of Cape Town), Prof. Engela Pretorius (Vice-Dean: Humanities) employment of women within African and Prof. Letticia Moja (Dean: Faculty of Health Sciences). universities is concerned are generally wider than in student enrolment. Although many women are employed in junior administrative and support capacities, there omen constitute about 30% of She said that African universities continues to be gross under-representation student enrolment in African continue to display profound gender bias in of women among senior administrative Wuniversities, and only about 6% their students and staffing profiles and, and academic staff. She said this disparity of African professors are women, said more significantly, are deeply inequitable in becomes more pronounced as one moves Prof. Amina Mama, chairperson of Gender their institutional and intellectual cultures. up the ranks. Studies at the University of Cape Town. Women find it difficult to succeed at “South African universities are ahead, She delivered a lecture on the topic universities as they are imbued with but they are not as radically different as Rethinking African Universities as part of patriarchal values and assumptions that their policy rhetoric might suggest. A affect all aspects of life and learning. Women’s Day celebrations at the UFS. She decade and a half after the end of said the gender profile suggests that the Prof. Mama said that even though apartheid only three of the 23 vice- majority of the women who work in African universities have never excluded chancellors in the country are women, and African universities are not academics and women, enrolling them presents only the women fill fewer than 30% of the senior researchers, but rather the providers of first hurdle in a much longer process. positions (deans, executive directors and secretarial, cleaning, catering, student “The research evidence suggests that deputy vice-chancellors),” she said. She welfare and other administrative and once women have found their way into the made an observation that highly qualified support services. universities, then gender differentiations women accept administrative positions as
Bult • November 2007 12 CentenaryNews in universities
opposed to academic work, thus ensuring the deep social divisions and inequalities that and effective action to transform these that men continue to dominate the ranks have characterised our history.” privileged bastions of higher learning so of those defined as “great thinkers” or She said rethinking universities means that they can fulfill their pubic mandate “accomplished researchers”. asking deeper questions about gender and promise instead of lagging behind our “Perhaps women simply make realistic relations within them, and taking concerted steadily improving laws and policies. career choices, opting out of academic competition with male colleagues who they can easily perceive to be systematically advantaged, not only within the institution, but also on the personal and domestic UFS centre gets fronts, which still see most African women holding the baby, literally and figuratively,” premier’s gold award she said. She also touched on sexual harassment and abuse which she said appears to be commonplace on African campuses. “In contexts where sexual transactions are a pervasive feature of academic life, women who do succeed are unlikely to be perceived as having done so on the basis of merit or hard work, and may be treated with derision and disbelief,” she said. She, however, said in spite of broader patterns of gender and class inequality in universities, public higher education remains a main route to career advance- ment and mobility for women in Africa. “Women’s constrained access has there- fore posed a constraint to their pursuit of more equitable and just modes of political, eco nomic and social development, not to The Centre for Development Support (CDS), within the Faculty of Economic and Management mention freedom from direct oppression,” Sciences was the proud recipient of the gold award in the category of Research and De velop- she said. ment of the Free State Premier’s Excellence Awards for 2007. CDS received the award, for among others, the updating of the economic database of the Mangaung Local Municipality, for Prof. Mama concluded by saying: conducting an investor perception survey in the same municipality and for supporting the align- “There is a widely held agreement that there ment of the Free State Growth and Development Strategy (FSPGDS) within the national spatial is a need to rethink our universities and to development perspectives. The CDS team is front, from the left: Mr Willem Ellis (executive ensure that they are transformed into institu- officer of the International Institute for Development Ethics at the UFS), Prof. Lucius Botes (Director of the CDS), Ms Dorie Olivier (Course co-ordinator: Development Studies Pro gram- tions more compatible with the democratic me); middle: Dr Zacheus Matebesi (Research Associate), Prof. Lochner Marais (Researcher); and social justice agendas that are now lead- back: Ms Deidré van Rooyen (Researcher), Mr Molefi Lenka (Researcher), Ms Anita Venter ing Africa beyond the legacies of dictator- (Researcher), Ms Kholisa Sigenu (Researcher), and Ms Julia Kambule (student assistant). ship, conflict and economic crisis, beyond
November 2007 • Bult 13 Blou WillemNuus Eenheid kyk na Suider-
Mike Beaston by Kotie Maarman en Katrien Morris van Boshof.
Dr. Mike Besten met Kotie Maarman en Katrina Morris van Boshof.
Eenheid vir Khoekhoe- en San-studies Volgens prof. Piet Erasmus van die is vanjaar by die Uni versi teit van die Departement Antropologie is daar argeo- ’nVrystaat gevestig. Dr. Mike Besten, logiese en paleontolo giese denkrig tings wat wat aan die Universiteit van Leiden gepromoveer sterk daarop dui dat hulle die oorsprong van het, en me. Priscilla de Wet, wat haar magister die moderne mens verteen woordig. aan die Uni versi teit van Tromso, Noorweë ver- Ironies egter, was dit juis hulle wat oor die werf het, is reeds as navorsers by die eenheid eeue heen deur kolonialisme, im peri a lis me en aan gestel. apart heid gemarginaliseer en gedenigreer is, en Die Khoekhoe en die San is die oorspronk- ont neem is van die waarde wat hulle geheg het like, eerste inwoners van Suider-Afrika. aan die betekenis van hulle menswees, kultuur en
Bult • November 2007
14 Nuus oudste -Afrika-bewoners
identi teit, asook die ruimte wat hulle politieke strukture en leierskap; bewa ring (emosio neel, psigo logies en fisies) gevul van kulturele erfenisse en ge bruike; in- het. heemse kennisstelsels; en grondkwessies. Prof. Erasmus sê: “Die ‘nuwe’ Suid- Daar is heelwat internasionale belang- Afrika het gedurende die 1990’s die klimaat stel ling in die navorsing wat onderneem geskep vir groepe soos die Khoekhoe en word, veral wat die identifisering van spre- San om hul in heemse identiteit en kulturele kers van KhoeSan-tale betref. Hoewel en politieke regte terug te begin eis. Alleen verskeie twintigste eeuse bron ne aantoon kon hulle dit egter nie vermag nie, want dat KhoeSan-tale grootliks in Suid-Afrika eeue van miskenning en uit buit ing het enor- uitgesterf het, het dr. Besten se Khoekhoe me kulturele en strukturele leemtes in die and San Culture and Memory Project in Khoekhoe- en San-geledere gelaat.” Heidedal by Bloem fontein reeds Ń aantal Die Departement Antropologie aan die van hierdie taal sprekers geïdentifiseer. Die UV het die probleem raakgesien en besluit moontlikheid word ook ondersoek dat Ń om be trok ke te raak by toegepaste navor- taal/dialek in die Noord-Kaap ge ïdenti fi- sing onder Khoekhoe- en San-ge meen skap- seer is waarvan die bestaan tot op hede pe. Ń Simposium met internasionale en onbekend was aan linguiste. Ń Colloquium nasionale akademici en inheemse leiers is met sprekers van KhoeSan-tale, linguiste, aangebied wat op na vors ingsbehoeftes ge- Khoekhoe- en San-verteenwoordigers en fokus het. Hieruit het verskeie publi kasies regeringslui word in die vooruitsig gestel. en referate gespruit. Afgesien van die voor- Voorheen is geglo dat die Khoekhoe- ge noem de navorsing, het die departement en San-kulture en -tradisies net in Botswana ook besluit om die Sekretariaat van die en Namibië voortleef en in Suid-Afrika nie Nasionale Khoisan Oorlegplegende Kon fe- meer bestaan nie. Sensusdoku men tasie dui ren sie te huisves; die Spesiale Rapporteur van die Verenigde Nasies se Kommissie vir egter daarop dat daar in die 1930’s meer as Mense regte is gedurende 2005 as gas ont- 3 000 mense in Suid-Afrika was wat Ń vang; en Ń Eenheid vir Khoekhoe- en San- Khoe San-taal as hul eerste taal of huistaal Studies is gevestig. ge praat het. Hiervan was meer as 700 onder die ouderdom van 7 jaar, ter wyl meer as ’n Die eenheid poog om deur duisend tussen 7 en 20 jaar was. Dit dui voortgesette in ter dissiplinêre navorsing Ń daarop dat daar bejaarde mense is met bydrae te lewer om die eiesoortige waardevolle historiese, kul tu rele en lin guis- navorsings- en ont wik kelings behoeftes van tiese kennis, wat die eenheid se werk die Khoekhoe en San aan te spreek. Die dringend van aard maak. kernfokus in hierdie verband is op kulturele kwessies en sluit temas/onderwerpe in Dr. Besten sê baie mense is nie bewus soos: optekening van die orale geskiedenis; van hul Khoekhoe- en San-agtergrond nie identi fi sering van sprekers van KhoeSan- en mag selfs daarop neersien. Die bo ge- tale; taal- en kultuur oordrag onder noem de projek waarby hy betrokke is, kan voorskoolse kleuters; identi teits diskoerse, bydra tot ’n beter begrip van die uitwerking narratiewe, merkers en grense; tradisionele van die verlede op die hede en ook har mo- godsdiens, rituele, mites en simbole; nieuse sosiale verhoudinge meehelp.
November 2007 • Bult 15 News
‘We need more pragmatism and less ideology’
e are committed to full parti- • Mr Nice Guy – the non-hegemonic ci pation as an equal partner of the African boys club, multi- “Wpartner… opposed to any laterally pursuing a pivotal but not efforts which might seek to project South dominant role. Africa as some kind of superpower on our • The Hegemon – South Africa driving conti nent… the people of Africa share a regional integration according to its common destiny and must therefore… values and favouring some African address their chal lenges… as a united countries over others, and with checks force...” – Mbeki 1998. and balances by civil society. Prof. Heidi Hudson from the De part- She chooses option three of ment of Political Science referred to this hegemony. “Polit ically correct research statement made by then deputy president views hegemony as bad and partnership as Thabo Mbeki (at the opening of the Organi- good. This is a roman ticised notion – the sation for Africa Unity (OAU) Conference two are not mutually exclusive,” she said. of Ministers of Information in 1995) when However, she states that there have to she del ivered her inaugural lecture on the be pre re quisites to control the exercise of topic: South African foreign policy: The politics power. “The pro motion of a counter- of Pan-Africanism and pragmatism. hegemon, such as Nigeria, is necessary. One of the questions she asked is: Nigeria has been more effective in some “Can the South African state deliver demo- respects than South Africa in establishing cracy and welfare at home while simul- its leader ship, particularly in West Africa. taneously creating a stable, rules-based Also needed is that government should be African community?” checked by civil society to avoid it sinking She answers: “South Africa needs to into authoritarianism. The case of business reflect more critically and honestly on the and labour coming to an agreement over dualism in herent in its ideological as sump- the HIV/Aids issue is a positive example tions regarding relations with Africa. South which il lustrates that government cannot Africa will always be expected by some to ignore civil society. But much more needs Prof. Heidi Hudson from the De partment of Political Science. play a leadership role in Africa. At the mo- to be done in this regard. South Africa ment, South Africa’s desire to be liked is must also be very careful in how it uses its hampering its role as leader of the aid and should focus potential aid and de- continent.” velopment projects more explicitly in terms In her lecture she highlighted the ideo- of promoting political stability,” she said. logical underpinnings and mani festa tions Prof. Hudson said: “It is also question- of South Africa’s foreign policy. Through- able whether Mbeki’s Afro-centrism has in out she alluded to the risks as socia ted with fact pro moted the interests of ordinary single-mindedly fol lowing an ideo logically citizens across Africa. Instead, elite inte rests driven foreign policy. She emphasised that in some countries have benefited. But ulti- domestic or national interests are the mately, the single most important cost is the victims in this process. damage done to the moral code and ethical Prof. Hudson offers three broad principles on which the South Afri can options for South Africa to consider: Constitution and democracy is founded. • The Predator – the selfish bully “In the end we all lose out. More pragma- promoting South African economic tism and less ideology in our relations with in interest. Africa may just be what are needed,” she said.
Bult • November 2007 16 Nuus
Kunsdosent wen in Absa se L’Atellier kompetisie
nr. Jaco Spies, dosent in die De- par te ment Beeldende Kunste, Mwas een van die wenners van van- jaar se Absa L’Atelier-kunskompetisie vir kunstenaars onder 35 jaar. Met sy werk, Palimpsest Koppie, het hy een van die merietetoekennings ingepalm. Dit is die eerste keer dat iemand uit die Vrystaat ’n merieteprys met dié kompetisie wen. Sy werk is in die Absa-kunsgalery in Johannesburg uitgestal en later ook by die Aardklop-kunstefees. “Die blootstelling beteken baie in die kunstewêreld,” sê hy. Die oorkoepelende tema van sy werk is grondhervorming – verkryging, verdeling, ens. – en hoe dit metafories met identiteits- beskouing verband hou. Hy gebruik ver- skeie kaartelemente, stippellyne en skêre om nie net die verwydering van grense nie, maar ook die toepassing van mensge maak- te voorstellingsisteme op die landskap uit te beeld. Sy werk is in animasieformaat uit- gestal om die voortdurende verskuiwing van grense uit te beeld. Al sy werk is volgens dié spesifieke tema verwant aan mekaar. Hy lewer nie Mnr. Jaco Spies. spesifiek kommentaar oor die kwessie van grondhervorming nie, maar vind die onder- liggende prosesse van hierdie onderwerp In sy werk kyk mnr. Spies objektief na die vraag: “Aan wie fassinerend. “Baie van hoe mense hul ge- behoort die grond nou eintlik. “Ek is gefassineer met die skiedkundige herkoms en identiteit sien, is konsep dat mense eienaarskap aan iets gee. Dit is ook die in Ń landskap opgesluit,” sê hy. oorspronklike rede vir my tema. Die natuur, wat eintlik Hy het eers wyer in die tema gewerk. niemand s’n is nie, word deur mense gebruik en besit. Mense Aanvanklik met geen spesifieke kulturele eien dit toe aan hulleself met sterk politieke implikasies. Dit ondertoon, maar met sy nuutste werk on- beïnvloed ook hoe mense met mekaar oor die weg kom,” sê hy. dersoek hy sy familiegeskiedenis. “Een van Hy is tans besig om te werk aan Ń uitstalling wat later in my voorouers was Ń generaal in die Boere- die Oliewenhuis-kuns galery uitgestal sal word. Dié uitstalling oorlog wat teen die Basotho’s geveg het. As sal uit tussen 15 en 20 stukke bestaan waarvan die meeste reeds betaling het hy grond wat verower is (Ń voltooi is. “Ek het genoeg nuwe werke vir Ń solo-uitstalling,” plaas) gekry. Die grond kon moontlik aan sê hy. Hy beplan ook om te reis met sy uitstalling na galerye in iemand anders behoort het,” voeg hy by. Kaapstad en Johannesburg.
November 2007 • Bult 17 Nuus
Koshuislewe moet help om ’n toekoms
eierskap en vernuwing van denke en prak tyke “Lten opsigte van kos huise is nood saaklik as die UV wil weg- beweeg van ’n ver deelde kampus- lewe” – prof. Frederick Fourie, Rektor en Visekanselier.
Sedert die UV-raadsvergadering van 8 Junie 2007, waar nuwe beleidsriglyne vir diversiteit in koshuise aanvaar is, is talle menings oor hierdie uiters belangrike en sensitiewe kwessie gepubliseer. Vir die UV en die land is sulke debatvoering noodsaaklik en wil ons dit graag aanmoedig. Ek het elke standpunt noukeurig gelees en verstaan die irritasies, die beangstheid en die verwagtinge wat deur die Raadsbesluit geskep is, sowel as deur die verskillende menings wat gepubliseer is. Dat die bestuur van diversiteit ’n komplekse aangeleentheid is, word in hierdie debat weer- spieël. Ook dat die mense in hierdie land nog worstel met die nalatenskap van ’n ingewikkelde verlede. Dit word byvoorbeeld weerspieël in menings met terme soos “hulle” en “ons”, en ver al ge menings oor (dikwels negatiewe) eien skap- pe wat aan “hulle” toegedig word. Dit is deel van
Bult • November 2007 18 NuusCentenary vir jongmense te bou
’n groter ongemaklikheid met mense wat vriendskappe en van noue samewerking Vandaar die besluit van die Raad van “anders” is. Opponerende standpunte pleit met wit studente nie. die UV om integrasie in koshuise in te fa- vir ver draag saam heid en aanvaarding. Dit laat ’n mens wonder of die universi- seer. Hierdie besluit herbevestig eintlik ’n Ander handel oor vrese van teit nie gefaal het in sy opvoedkundige taak beleidsbesluit van tien jaar gelede, naamlik taalverdringing, veral wat Afrikaans betref. met hierdie studente nie. om ’n diversiteitsvlak van 30% in koshuise te bereik. Dit word aanvanklik ingevoer by Die vraag is of ons hier in die Vrystaat Sonder twyfel speel koshuise ’n deur slag- regtig wil voortgaan – soos tans die geval is gewende rol in die vorming van in woners se eerstejaars. In die praktyk beteken dit dat – om ’n samelewing te skep waar jong- denke en sosiale opvoeding. Kos huislewe het ’n koshuis soos Huis Abraham Fischer, mense en die leiers van môre in twee paral- ook ’n sterk impak op die res van die stu- wat 125 lede het en ongeveer 30 eerste- lelle wêrelde leef, een wit, een swart, geskei dente lewe op die kampus. As ons wil weg- jaars, in 2008 ongeveer tien swart studente op grond van taal, kultuur en ras – sonder beweeg van ’n verdeelde kam puslewe, is leier- moet inneem. om mekaar se wêrelde, denkwyses, drome, skap en vernuwing van den ke en praktyke Die beleidsriglyne is ’n gebalanseerde teleurstellings, vreugdes en pyn te verstaan. ten opsigte van koshuise noodsaaklik. middeweg tussen die verskeie standpunte Dit is die werklikheid van koshuise op Oor die afgelope tien tot vyftien jaar waar na die bestuur geluister het in die die hoofkampus van die UV. Waar die paral- het die UV sy leierskap in Suid-Afrikaanse konsultasieproses wat die besluit voor af ge- lel medium onderrigbeleid die onbedoelde hoër onderwys getoon deur verskeie inisia- gaan het. Die riglyne balanseer ook die ef fek het om studente in grootliks wit Afri- tiewe, soos byvoorbeeld die akademiese en sienings van die verteenwoordigers van ver- kaanse en swart Engelse klasse te verdeel, navorsingsvernuwing, die tydige instelling skeie belangegroepe wat op die Raad self is die gekombineerde effek erg. van ’n parallelmedium-taalbeleid, ons same- inspraak het, waaronder die alumni. As Rektor is dit uit ’n breë opvoed kun- lewings diensleerbeleid en beslis ook deur Terwyl baie mense sou saamstem met dige oogpunt vir my ontstellend as ek met die aan stel ling van personeel uit die aan ge- die gedagtes hierbo, is party tog on ge mak- wit finalejaar studente in koshuise praat en wese groepe. lik met bepaalde praktiese aspekte, by voor- hulle sê vir my dat hulle nog nie gereed is Sulke leierskap is ook nou nodig in die beeld of dit reg is om mense van ver skil- vir ’n rasgemengde omgewing nie, terwyl hantering van ons koshuislewe. Dit is deel lende kulture te “dwing” om in ’n “huis” hulle binne maande in so ’n omgewing sal van ons vordering as universiteit wat trots saam te bly. Daar is deeglik oor hierdie moet werk. Net so ontstellend is dit wan- is op sy innovering, sy uitnemendheid en kwes sie besin. Die UV se uiteindelike ant- neer jong swart leiers geen ervaring het van sy billikheid. woord is dat ’n mens nie ’n koshuis as
November 2007 • Bult 19 Nuus
ekwivalent aan ’n woonhuis, die private ruimte van ’n individu, kan beskou nie. Koshuisstudente is wetlik mondige jongmense wat hul ouerhuis verlaat en vrywillig saam met honderde ander stu den- te in ’n verblyffasiliteit of “losieshuis” van ’n openbare instelling tydens hul studies gaan bly. Die feit dat daardie fasiliteit ’n ver- sorgde omgewing is onder die goeie toesig en beheer van die universiteit, verander nie aan die feit dat dit ’n openbare verblyf- fasiliteit is nie. Maar die UV se nuwe beleidsriglyne eer biedig wel die onderskeid tussen private en openbare ruimtes deur koshuiskamers as private ruimte te erken. Wat ekwivalent Die Koshuisbeleid het ten doel om studente voor te berei vir lewe daar buite. kan wees aan ’n woonhuis is die kamer van ’n student in ’n koshuis. By die keuse van kamermaats sal persoonlike voorkeure dus status van vrouestudente en vroueperso- dente en wit jong leiers te sien as bates en die deurslag gee. neellede het verander, tegnologie het ver- ven note waarmee die land se uitdagings In elk geval moes studente in die hui- ander, die rassesamestelling van die stu- gepak kan word. Terselfdertyd moet wit stu- dige koshuisbedeling ook saam met mede- dente- en perso neel korps het verander, en dente leer om swart studente en swart jong studente bly wie se gedrag of gewoontes die taal beleid het telkemale verander (van leiers te sien as vennote waarmee hulle saam hulle aanstoot kon gee – sonder dat hul die oorspronk like Engels tot dub bel- die toekoms kan ingaan. Netwerke en by- enige keuse gehad het. (Eintlik is daar ook medium tot Afrikaans tot die huidige voor beeld toekomstige sakekontakte moet nie eers veel van ’n keuse as dit kom by ka- parallelmedium). oor rassegrense heen ontwikkel word op ’n mer maats in die eerste jaar nie. Die plasing ’n Universiteit se gedaante bly dus nooit basis van wedersydse vertroue en ken nis van word gewoonlik deur die koshuis gedoen.) dieselfde nie. Wat ons in 2004 gevier het mekaar – én gedeelde verhale van goeie stu- In die huidige opset is daar dus besliste was die goeie uit die verlede, maar ook die dentedae en studentepret wat saam beleef is. elemente van beperkte “vryheid van as sosia- voor dele van verandering en die afwag ting Die nalatenskap van ons verlede is dat sie” en beperkte keusevryheid. In ’n open- van die toekoms. Ook in koshuise en hul feitlik alle mense in Suid-Afrika, wit, swart bare blyplek kan dit nie juis anders nie. tradi sies is daar mooi dinge wat behou moet of bruin, steeds onvermydelik in rasse ter me Drie jaar gelede het die UV sy honderd- word, maar ook vernederende en on smaak- dink, al is hulle hoe billik of oopkop of ste bestaansjaar gevier. In daardie honderd like praktyke wat gerus maar kan verdwyn verlig of liberaal of “ten gunste van jaar het die UV van ses studente tot die sodat nuwe tradisies ontwikkel kan word. transformasie” of wat ook al. By die jeug is hui dige 25 000 gegroei. Die akademiese Vir die toekoms van hierdie land met al dit dalk minder. Die uitdaging, veral vir program me wat aangebied word het ver- sy diversiteit is dit noodsaaklik dat swart stu- ouers en op voed kun dige instellings, is om ander, koshuistradisies het verander, die dente en swart jong leiers leer om wit stu- ons kin ders en jongmense – swart sowel as
Bult • November 2007 20 Nuus
FF Plus court case against UFS withdrawn
he University of the Free State done to implement Council’s decision. In into. I would like to en cour age all (UFS) is pleased to announce fact I want to urge all students in our students in residences to make an input Tthat a Supreme Court application residences to play an active role in into the work of these sub-task teams to have the racial integration of its stu- implementing Council’s decision,” he said. through the primes, the Stu dent Re pre- dent residences set aside has been with- According to Prof. Fourie much work sentative Council (SRC) or through the drawn unconditionally by the Freedom has been done in preparation for the intake offices of the Dean or the Deputy Front Plus (FF+). The political party of first-years into the residences in January Dean of Student Affairs. has offered to pay the assessed costs 2008. “We have already begun to imple- of the UFS. Since the initial decision of 8 June ment an interpreting service at the The Rector and Vice-Chancellor 2007, the Vice-Rector: Student Affairs, Dr house meet ings of three ladies resi- of the UFS, Prof. Frederick Fourie, wel- Ezekiel Moraka, has been leading a team of dences, namely Emily Hobhouse, Roos- comed this decision by the FF+, saying staff members and student representatives maryn and Vergeet-my-nie. From next all energy should now be focused on who are doing work in various sub-task year this ser vice will be extended to making a success of this very teams. other re si dences on the Main Campus,” important nation-building initia tive in “One of the main reasons for working said Prof. Fourie. the student residences. “We have been in this way through sub-task teams, is to en- “In the light of withdrawal of the convinced all the time that we had sure the widest possible participation of the court case, I am appealing to all stu- followed a fair and inclusive consul- affected students in the implementation of dents in our residences, to join hands tation process which led to a thorough the Council’s decision,” said Prof. Fourie. with fellow students and with manage- and well-considered deci sion by the These sub-task teams are working on ment in creating a campus of respect Council,” he said. aspects of residence life in order to make and appreciation for all languages, The decision to integrate student the racial integration of residences as cultures and backgrounds,” he said. residences as from January 2008 was successful as possible. These aspects of “We want our students to assist the approved by the UFS Council on 8 June residence life include, among others: UFS in successfully managing the rich 2007. This last decision was con firmed • governance structures diversity on this campus, particularly in by the Council – which is the highest • traditions and character of residences its student residences, and in so doing decision making body at the UFS - on • diversity education and training become an example to South Africa of 14 September 2007 with an over whelm- • security a truly non-racial, multi-cultural and ing majority, with only one vote against. • placement and recruitment multi-lingual campus, where students “There is now no legal obstacle to “This list is not exhaustive, but merely are appropriately educated for the work- stu dent participation in the work being to illustrate the kinds of areas be ing looked place,” Prof. Fourie said.
wit – na ’n nie-rassige toekoms te lei waar hulle van teer. Hierin vra ons die samewerking van almal om hierdie bagasie verlos is. Hulle mag nie wees soos ons polarisasie en die voortsetting van kwetsende voor- “grootmense” (my geslag en die ouer geslag) nie, mag oor dele en stereotipes teen te werk. nie so beangs wees oor mense wat “anders” is nie. Wat taal betref, het die UV reeds begin met Dan het hulle nie ’n toekoms saam nie. loods projekte om koshuise te ondersteun met by- Dat die oorgang nie maklik gaan wees nie, is ’n voor beeld tolkdienste in huisvergaderings – met feit. Daarom is die bestuur dringend besig om saam goeie gevolge. Dit is deel van die UV se vasbe sloten- met studente ondersteuningsmeganismes te ontwerp heid om meertaligheid en ’n gevoel van tuisvoel by al om verskeie aspekte van die nuwe bedeling en kos- sy studente te probeer vestig binne die konteks van huislewe in die algemeen aan te spreek. ’n nie-rassige, nie-seksistiese, meertalige universiteit Dit sluit die taalkwessie, sekuriteit, verkose struk- van gehalte. ture, gedragskodes, ensovoorts in. Ek wil graag aan Laat ons dus die begrip van naasteliefde werklik almal die versekering gee dat ons alles in ons vermoë op die Kovsiekampus uitleef, waar die oorgrote meer- doen om met groot versigtigheid en omsigtigheid der heid swart sowel as wit studente so sterk in die hierdie nuwe bedeling vir ons koshuise te imple men- Christelike tradisie staan.
November 2007 • Bult 21 News
Campus celebrates 25 years of existence
Staff members, alumni, students, and members of the community celebrated the Qwaqwa Campus’s 25 years of existence.
he Qwaqwa Campus of the UFS The Branch was officially constituted on 27 produced 2 370 graduates and 211 diplo- celebrated 25 years of existence on August 1982 at a function in the mates. In 1997, Prof. Oladipopo Dipeolu T14 September 2007. The event was Phuthaditjhaba Community Hall where the was appointed principal. More staff was attend by former staff members, alumni, com mis sioner-general, Mr J.S. Pansegrouw, appointed and departments were re struc- students, current staff and members of the handed over the deed of esta blish ment to tured into schools; centres of excellence community. the Chief Minister, Mr Tshiame Mopeli, were established; the slogan The community – In 1980 the Minister of Education and and the vice-chancellor of UNIN, Prof. P. we care was adopted and a business arm, C. Mokgokong declared the branch open. Training approved the establishment of a Uniqwa Ventures formed. In April the university in Qwaqwa with the provision By 1985 the campus had 565 students Rolihlahla Mandela multi-purpose hall was that it will be a branch of an existing black and a new permanent site was needed. For opened by the Deputy President, Mr university. The Qwaqwa Government re- this, part of the farm Blue Gum Bush of Thabo Mbeki. In 2003 the branch became quested the University of the North to be Mr Louis Liddell was expropriated, and the Qwaqwa Campus of the University of its parent and so Uniqwa was founded. Prof. Pothnius Mokgokong presided at the the Free State with Prof. Peter Mbati as “turning of the sod” ceremony. The new In 1981 Prof. W. Mödinger was appoin- Prin ci pal. In 2006 he accepted a new post campus with an Administration Building, ted as director and later vice-principal. Clas- and Dr Elias Malete was appointed Acting Lecture-hall complex, library, kitchen and ses began in 1982 at the Lere la Tshepe Princi pal. He became Principal in 2007. complex built by Anglo American at three residences was occupied in January Poelong. Initially there were 24 academics 1988 and the Science Building later in the During its 25 years Uniqwa has in four subject groups serving 228 stu- year. In 1994 two more residences were awarded 5 014 degrees (4 081 under gradu- dents, with most of the classes given in the completed. ate, 933 postgraduate), and 1 673 diplomas evening to accommodate the civil servants Prof. Mödinger retired at the end of (855 lower, 818 higher). Honorary docto- and teachers. In April 1982 the Theological 1996, by which time the student enrolment rates were confered on Dr Adelaide Tambo College at Lefika became part of Uniqwa. had reached almost 3 000 and Uniqwa had and Dr Khotso Maphalla.
Bult • November 2007 22 Nuus
Kovsie-spelers skitter op die baan
Van die Kovsie-netbalspelers is, van links: me. Burta de Kock, afrigter van die Kovsie span, Karin Venter, onderkaptein, Adéle Niemand, verdediger, en Maryka Holtzhausen, doel.
ovsie-netbal het vanjaar die een oor win ning ongelooflik toegewy en daar is ook gesonde na die ander op die netbalbaan behaal, en nou kompetisie tussen hulle. “Ek is baie trots op hulle,” Kis drie lede van die span en die afrigter, wat sê sy. Die me riete toer nooi teen die Suid-Afrikaanse ook die Suid-Afrikaanse afrigter is, in Novem ber op span het hul staal getoon. Betrokkenheid by die pad na die Netbalwêreldbeker in Auckland, nasionale span wil sy graag gebruik om Kovsie- Nieu-Seeland. netbal uit te brei. Burta is benewens afrigter van die Die drie Kovsies in Suid-Afrikaanse spanne op Kovsies en die nasionale span ook afrigter van die pad na Nieu-Seeland is Karin Venter, onderkaptein Vrystaatse Lynx. Sy is ook ’n nasionale A- van die span en ver de diger, Adéle Niemand, skeidsregter, lid van die Nasionale verdediger, en Maryka Holtzhausen, doel, wat ook Afrigtersvereniging en vise-president van die SASSU- die jongste lid van die span is. net bal komi tee. Sy was in 2006 afrigter van die Suid- Die Kovsie-netbalspelers het ’n bedrywige en Afrikaanse universiteitespan wat die goue medalje op baie suksesvolle jaar agter die rug. Op die Suid- die FASU (Sportfederasie van Afrika-universiteite)- Afrikaanse meriete toernooi in Maart het hulle met ’n spele verower het. goue medal je weggestap. Sewe spelers was ook onder Die Kovsie-span bied oral kursusse en klinieke die dertig topspelers in Suid-Afrika. Met die Suid- aan, ook op die Qwaqwa-kampus van die UV. Almal Afrikaanse universiteite-toernooi in Julie het hulle is gekwalifiseerde af rigters en skeidsregters. Hulle rig ook ’n goue medalje teruggebring. Intussen was af in die kos huis liga, en so word hoë standaarde ge- spanlede ook in die Suid-Afrikaanse span wat teen hand haaf. “Ons probeer ’n professionele diens Malawi, Botswana en Uganda op die baan gedraf lewer,” sê Burta. het. Die prestasies van Kovsie-netbal is ’n trekpleister Charlene Hertzog, Karin Venter, Adéle Niemand vir netbalspelers. Volgende jaar kry Kovsies verskeie en alumnus Martha Mosoahle het ook verlede jaar Suid-Afrikaanse net bal spelers. “Hulle kom uit vrye aan die Statebondspele in Melbourne, deelgeneem. wil vanweë Kovsies se prestasies,” sê Burta. Charlene was die spankaptein. Sy is ook vol waardering vir die onder steun ing Burta de Kock, afrigter van die Kovsiespan en wat Kovsie-netbal van bestuur, KovsieSport, Kovsie- ook die Suid-Afrikaanse span, sê die spelers is gesondheid en Menslike Bewegingskunde kry.
November 2007 • Bult 23 Monitor
UV kry mediese museum
Die Fakulteit Gesondheidswetenskappe het ’n mediese museum tot stand gebring om instrumente en toerusting wat in onbruik geraak het, te bewaar. Die museum in die François Retief- gebou op die Hoofkampus bestaan uit mediese toe rusting wat deur medici in die fakulteit gebruik is. Op die opening geleentheid was, van links: prof. Hendrik de Klerk Grundlingh (voorsitter van die Museumkomitee), prof. Letticia Moja (Dekaan van die Fakulteit Gesond- heidswetenskappe), prof. Philip Badenhorst (Departement of Hematologie en Sel biologie, wat R1 miljoen vir die totstandkoming van die museum geskenk het) en prof. François Retief (Hoof van die Mediese Geskiedenisklub en lid van die museumkomitee). Die museum is oop vir die publiek op weeksdae van 09:00-16:00.
Sophia Gray Lecture presented
The 19th Sophia Grey Memorial Lecture of the Department of Architecture was presented by Prof. Jo Noero, an architect known for designing many community-based projects in South Africa. His lecture was titled: The expedient and the ethical, the everyday and the extraordinary. The department also presented a mini congress with architects such as Jonathan Jacobson, Henri Comrie and Michiel Cohen as guest speakers. At the lecture were, from the left: Prof. Noero, Nellis Beyers (third-year student in Architecture), Lieze Swart (third-year student in Architecture) and Prof. Jan Smit (Departmental Chairperson of the Department of Architecture).
Bult • November 2007 24 Monitor
Social Work lecturers visit Uganda
Dr. Roelf Reyneke and Dr Sandra Ferreira attended the seventh Pan African Social Work Conference in Kampala, Uganda earlier this year. The conference was organised by the International Federation of Social Workers (IFSW). The IFSW is a global organisation striving for social justice, human rights and social develop ment through the development of social work, best practices and international co- operation between social workers and their professional organisations. The conference theme dealt with the relief of poverty. The titles of Drs Reyneke and Ferreira’s papers were respectively: Using adventure in the fight against poverty: A developmental perspective and An eco-spiritual perspective on poverty.
Conference held on human trafficking
A conference on national and international perspectives on trafficking in human beings was presented by the Faculty of Law on the Main Campus in Bloemfontein. Topics such as an international perspective and the role of organised crime in trafficking, identifying and assisting victims of trafficking and the role of witness protection in trafficking prosecutions were discussed. At the conference were, from the left, front: Mr Dawood Adams (South African Witness Protection Programme), Ms Judith Mthomben (Terre Des Homes, Pretoria); back: Ms Beatri Kruger (senior lecturer, Department of Criminal and Medical Law at the UFS), and Ms Susan Kreston (Unit for Children’s Rights in the Faculty of Law at the UFS).
November 2007 • Bult 25 Monitor
Prof. Magda Absa skenk geld Fourie verlaat die UV
Die Departement Kommunikasie en Inligtingstudies het ’n borgskap van R20 000 van Absa ontvang. Die departement was in Septem- ber gasheer vir die jaarlikse nasionale konferensie van die Suid- Afrikaanse Kommunikasievereniging (SAKOM). By die oor han- diging van die borgskap was, van links: me. Mercia Coetzee (Lektor aan die departement en organiseerder van die konferensie) en me. Eloïse Calitz (Absa).
Dr Elias Malete heads Qwaqwa Campus
Prof. Magda Fourie.
rof. Magda Fourie, Viserektor Akademiese Beplanning, het op 1 Oktober 2007 by die PUniversiteit van Stellenbosch (US) as Viserektor: Onderrig diens aanvaar. Sy is aangestel in die pos wat prof. Russel Botman, huidige Rektor en Visekanselier van die US, aan die einde van 2006 ontruim het. Prof. Fourie het in 1998 as hoëronderwysnavorser by die UV diens aanvaar en is later tot Direkteur van die Sentrum vir Hoëronderwysstudies en Ontwikkeling (SHOSO) bevorder. Sy is op 1 Januarie 2004 as Viserektor: Akademiese Beplanning by die UV aangestel en was onder meer verantwoordelik vir strategiese beplanning, akademiese beplanning, regionale samewerking en akademiese ontwikkeling vir studente. The Council appointed Dr Elias Nyefolo Malete as the Campus Principal of the UFS Qwaqwa Campus for a term of three years. Dr Malete has been acting in that position prior to his appointment.
Bult • November 2007 26 Monitor
Neo-slawerny vier nog hoogty, hoor dosent
Hoëprofielkonferensie oor tradisionele en neo-slawerny is in Augustus in Ghana ’naangebied. Dr. Matilda de Beer van die Departement Afrikaans en Nederlands, Duits en Frans was een van die vyf beurshouers uit Suid- Afrika wat deel was van die gespreksgroeplede wat deur die vise-president van Ghana, Alhaji Aliu Mahama, en sy ministers ontvang is. Mahama het die hoop uitgespreek dat globalisering deur middel van tegnologie en die fisiese blootstelling aan ander kulture aanleiding sal gee tot ’n volwaardige renaissance in Afrika. Hy het sy gehoor, wat saamgestel was uit akademici van die hele Afrikakontinent en Amerika asook verskeie ander lande met enkele vrae gelaat: Wil Afrikane voortgaan om te dink dat hulle hulself nie kan help nie? Gaan ons voortdurend bakhand bly wag vir hulp uit die buiteland? En, wou hy weet, gaan afstammelinge van Afrika wat hul tuiste in ander lande gevind het beter vaar as hul eweknieë in Afrika? Dr. De Beer sê gedurende die konferensie het dit duidelik geword dat die besluit in 1807 om slawerny af te skaf nooit werklik gerealiseer het nie. Behalwe vir die lang oorgangsperiode om tradisionele slawerny die nek om te draai, word kinders tans op groot skaal verkoop vir onder meer sekstoerisme. Moderne slawerny is ’n internasionale gegewe. Dr. Matilda de Beer van die Departement Afrikaans en Weens die die post-koloniale sentiment waar Nederlands, Duits en Frans staan hier saam met me. koloniseerders met ’n skuldige gewete gelaat is en Charlotte Baku, een van die organiseerders van die persone met ’n slaweafkoms gestigmatiseer is, is die konferensie in Ghana oor slawerny, op die huldigingsperseel realiteit oor slawerny dikwels opsy geskuif. Hierdie stilte van W.E.B. Du Bois, eertydse Panafrikanis en vegter vir het deur die twintigste eeu gegroei met die hoop dat menseregte. dekolonisering wêreldwyd eenheid sou bewerkstellig. Die ongelukkige uitkoms van hierdie houding is dat neo-slawerny tans gedy. Dr. De Beer sê ’n nuwe moraliteit is gedurende die konferensie deur woordvoerders uit verskillende lande bepleit waarin slawerny nie op die spits gedryf moet word nie weens die sensitiwiteit daarvan, maar die gevorm word deur die kollektiewe geheue te stimuleer. impak daarvan in ’n satynhandskoen aangebied moet Kulturele toerisme kan in hierdie verband internasionaal word. In hierdie verband kan die letterkunde ingespan as ’n bewusmakingsmeganisme dien om gapings in ons word met die doel om as voorskryfmateriaal aan geheue te vul en die voorkoming van neo-slawerny, onderwysinstansies ’n brug te bou tussen die verlede, die waaronder sekstoerisme waar kinders misbruik word, te hede en die opvoedkunde. So kan ’n nasionale identiteit bewerkstellig.
November 2007 • Bult 27 Monitor
American Ambassador visits the UFS
The American Ambassador to South Africa, Mr Eric Bost, visited the Department of Political Science to have an informal discussion with students and staff. Here are, from the left: Prof. Heidi Hudson (Departmental Chairperson: Department of Political Science), Mr Bost, Prof. Engela Pretorius (Vice- Dean: Faculty of the Humanities) and Ms Keneuoe Lekena (honours student in Political Science).
Chinese delegation visits UFS Regter Hefer president van Konvokasie
A senior delegation from Changchun Advanced Medical Institute (CAMI) in China visited the UFS to explore possibilities of co-operation, especially in nursing science. Areas of focus will include staff and student exchange, semester abroad programmes, collaborative research projects and capacity building Regter Joos Hefer is as President van die initiatives in English proficiency and various other courses. The possibility for students from CAMI to Konvokasie verkies. Die konvokasie be staan pursue a post-basic bachelors degree programme at the School of Nursing will also be explored. This uit alle persone wat ’n kwalifikasie aan die will be one of the first formal agreements between the UFS and an institution in China. The agreement UV behaal het, sowel as ’n be paalde groep will be formalised during a reciprocal visit led by Prof. Letticia Moja (Dean: Faculty of Health Sciences at akademiese en steun dienspersoneellede. the UFS) to Changchun. Pictured here are, from the left: Dr Yuan Zhao Xin (International Regter Hefer volg prof. François Retief, ’n Communication, CAMI), Prof. Anita van der Merwe (Head of the UFS School of Nursing), Prof. Gert van oud-Rektor van die UV, op. Zyl (Head of the UFS School of Medicine), Prof. Dr Xin Li (Chief Secretary, CAMI), Dr Santie van Vuuren (Head of the School for Allied Health Professions at the UFS), Prof. Moja and Dr Aldo Stroebel (Head of Internationalisation at the UFS).
Bult • November 2007 28 Monitor
UV, Nederlandse universiteit smee bande
Dekaan aangestel opDekaan nasionale aangestel raad
opProf. nasionaleHerman van Schalkwyk, raadDekaan van die Fakulteit Natuur- en Landbouwetenskappe, By die tekening van die brief van verstand hou- is vir vier jaar deur die Minister van Landbou, ding, was van links, voor: dr Will Beckering me. Lulu Xingwana, as lid van die Nasionale van Dronten en prof. Herman van Schalkwyk; Landboubemarkingsraad aangewys. Die raad agter: dr. Aldo Stroebel (Hoof: adviseer die minister en die Suid-Afrikaanse Internasionalisering) en prof. Izak Groenewald landboubedryf oor sake rakende die bemarking By die tekening van die brief van verstandhouding, was van links, voor: dr. Will Beckering (Direkteur: Sentrum vir Volhoubare Landbou). (Adjunkdirekteur: CAH Dronten) en prof. Herman van Schalkwyk; agter: dr. Aldo Stroebel (Hoof: van landbouprodukte. Internasionalisering) en prof. Izak Groenewald (Direkteur: Sentrum vir Volhoubare Landbou).
ie UV en die CAH Dronten Professionle sal baan vir die vestiging van ’n memorandum van Landbou-universiteit in Nederland bou en ooreenkoms en implementeringsooreenkomste. Dversterk bande tussen die twee instellings. Albei die instansies deel ’n belang in die opleiding Die fokus van die samewerking sal aanvanklik by die van opkomende boere; die uitvoer van ’n projek vir Departemente Landbou-ekonomie en Vee-, Wild- en landbouvaardigheidsontwikkeling, korttermynbesoeke Weidingkunde lê. van personeel vir konsultasie en lesings; die formulering Prof. Herman van Schalkwyk, Dekaan van die en implemetering van projekte in kapasiteitontwikkeling Fakulteit Natuur- en Landbouwetenskappe, het om wyer toegang tot professionele opvoeding te Dronten besoek om die moontlikheid en verleen; die uitruil van studente in studieprogramme, lewensvatbaarheid van ’n formele ooreenkoms tussen plasingsprogramme; kurrikulum-ontwikkeling, en meer die twee instellings te ondersoek. Dit is opgevolg met spesifiek die moontlike ontwikkeling van ’n gesamentlik ’n besoek van dr. Will Beckering aan die UV waar ’n meestersgraadprogram; asook die moontlike gebruik brief van verstandhouding onderteken is wat die weg van e-leer in gesamentlike opvoedkundige programme.
November 2007 • Bult 29 Monitor
Zuma delivers lecture Prof. Laubscher chairperson at the NPI
Prof. Kobus Laubscher, Associate Professor at the Department of Agricultural Economics, has Mr Jacob Zuma, Deputy President of the ANC, presented the annual J.N. Boshoff Memorial Lecture of been appointed by the Minister of Labour, Mr the Department of Public Management on the Main Campus in Bloemfontein. The lecture was titled: Membathisi Mdladlana, as chairperson of the Reconciliation and Nation-building. Attending the lecture were, from the left, front: Mr Zuma, Prof. Moses National Productivity Institute’s (NPI) Social Plan Sindane (Head of the Department of Public Management at the UFS); back: Prof. Tienie Crous (Dean: and Productivity Advisory Council (SPPAC) and Faculty of Economic and Management Sciences) and Prof. Magda Fourie (Vice-Rector: Academic the Board of Directors. Planning).
Tienjarige praat met MBA-graduandi en alumni
Die Universiteit van die Vrystaat (UV) se Bestuurskool het ’n galafunksie vir MBA-graduandi en alumni in Bloemfontein aangebied. Die gasspreker was die tienjarige wenner van vanjaar se ATKV- redenaarskompetisie, Thuli Manunga. Thuli, ’n Graad 4- leerling aan die Laerskool Elarduspark in Pretoria, het die gehoor se harte gesteel met haar toespraak oor ouers van vandag wat te min saam met hulle kinders speel. Sy is vlot in Afrikaans, Engels en Xhosa. Hier is Thuli (regs, voor), by van links, agter: mnr. Pieter du Toit (voorsitter MBA-Alumni), Desmond Schultz (MBA-student), prof. Helena van Zyl (Direkteur: UV-Bestuurskool); voor: Neo Foulo (MBA-student) en Marelize Mittermaier (MBA-student).
Bult • November 2007 30 Nuus
UV-span neem deel aan Sife-wêreldbeker
dente motiveer om betrokke te raak by akademies gefundeerde pro- jekte wat tot die welstand van die gemeenskap bydra. “Die finan- siële, akademiese en emosionele ondersteuning van die Fakulteit Ekonomiese en Be stuurs wetenskappe, asook die fakulteit se bydrae tot samelewingsdiensleer op die kampus, dra by tot die sukses van die span.” SIFE-spanne gebruik die akademiese jaar om projekte uit te voer wat spesifiek aan die gemeenskap se unieke behoeftes vol doen. Hier- die pogings help ambisieuse entre preneurs, sukkelende besig heids eie- naars, lae-inkomstegesinne en kinders om suk ses vol te wees in ’n wêreld markekonomie. Me. Nldovu sê: “Spanne het die onge loof like voordeel om van besig heids kun diges te leer wat op hul be sig heids advies rade dien. Hier- die persone verskaf nie net mentorskap en leiding aan hulle oor hul projekte nie, maar stel hul ook aan ander leiers in die ge meen skap be- kend en verleen aan hul toegang tot hulpbronne wat benodig word.” Die students in die Free Enterprise (SIFE)-span het hul wenaanbieding aan die Rektoraat en Fakulteitskomitee van Ekonomiese en Be stuursweten- skappe aangebied. Die span word deur Harmony Gold geborg. By die aan- bieding was, van links, voor: Antonia Gumede, Tracey Mokoena en Katlego Mothidi; agter: Sihle Ndlela, Gordon Rose, Mbulelo Mpofana en prof. Tienie Prof. Kroukamp kry Crous (Dekaan: Ekonomiese en Bestuurswetenskappe). toekenning Span studente van die UV het Suid-Afrika in Oktober in Stu dents in Free Enterprise (SIFE) se wêreld be ker kompe- ’ntisie in New York verteenwoordig nadat die span stof in die oë van deelnemers aan die Suid-Afri kaanse kompetisie geskop het. Die kompetisie bevorder besigheids vaar dighede en entre preneur- skap. Die kom petisie behels dat studente volhoubare ge meen skaps- ge baseerde besigheidsmodelle ontwikkel wat volgens en tre pre neur- skap, finansiële geletterdheid, besigheidsetiek, mark ekonomie en suksesvaardighede geëvalueer word. Die SIFE-wêreldbeker is van 10 tot 12 Oktober in New York gehou en stu dente spanne van veertig lande het deelgeneem.. Die UV-inskrywing het die eerste prys in al vyf kategorieë by die nasionale kom pe tisie van vanjaar gewen. Die span het uit sewe stu dente en twee fakulteitsraadgewers bestaan, en het ’n diverse groep studente ingesluit wat in velde soos rekeningkunde, sielkunde, sosiale wetenskappe en aktu ariële wetenskappe studeer. Prof. Hendri Kroukamp, Programdirekteur van Openbare Die UV het die nasionale SIFE-kom pe tisie reeds voorheen vir Sektorbestuur, het op die kongres van die Internasionale Instituut vir drie opeenvolgende jare – 2002, 2003 en 2004 – gewen. Hulle het Administratiewe Wetenskappe (IIAS) en die Internasionale Vereniging Suid-Afrika in 2002 by die wêreldbeker in Amsterdam, Nederland van Skole en Institute van Administrasie (IASIA) wat in Abu Dhabi in die Verenigde Arabiese Emirate aangebied is, ’n toekenning vir sy ver teenwoordig, waar hul vierde uit 33 lande geëindig het. In 2003 wetenskaplike bydrae tot die sukses van die kongres ontvang. Prof. was hulle in Mainz, Duitsland. Kroukamp is ook as Afrika-verteenwoordiger op die bestuursraad van Me. Tessa Ndlovu, koördineerder van Samelewingsdiens in die IASIA herkies. Hy dien ook as voorsitter van een van IASIA se werk- groepe wat handel oor “Public administration training and education: Fakulteit Eko no miese en Bestuurswetenskappe, skryf die sukses van aligning missions and quality”. die span toe aan die UV se be leid oor samelewingsdiensleer wat stu-
November 2007 • Bult 31 Heengegaan
Ons medelye...
Ms Magriet Maseli Lesabane Moikangoa Mr Moleleki Motaung Ms Magriet Maseli Lesabane Dr. Z.A. (Andrè) Kachelhoffer Moikangoa, Team Leader in the Cleaning Mr Moleleki Motaung, a first- Section of the Maintenance Department year B.Sc. student, passed away in on the Qwaqwa Campus, passed away after July. A memorial service was held in a short illness. Mangaung. Dr. Z.A. (Andrè) Kachelhoffer (46) het die graad Mb.Chb. aan die Dr. J.M. Venter van Wonderboom- UOVS behaal en was in Kempton Suid, Pretoria, is vanjaar oorlede. Ons Mej. Lienkie Wessels (23) is Park en Boksburg ’n oogspesialis. Hy medelye aan sy naasbestaandes. dood in ’n motorongeluk in was president van die Suid-Afri kaanse Bloemfontein. Sy was besig met haar Gloukoomverening vir ’n aantal jare. Mnr. Abie Koch, sakeman van meestersgraad in psigo me trie. Sy laat Hy word oorleef deur sy ouers, Joe Bloemfontein, is aan ’n hartaanval dood. haar ouers, mnr. Gerrit en dr. en Euzita, broer Jaco en kinders Hy was ’n lid van die Raad van Trustees en Christine Wessels van Boshof, asook Marizza en Jaco. die Uitvoerende Bestuur van die Kovsie twee susters agter. Alumni Trust. Mr Jan Moshou, who worked at Dr. Conrad Saaiman van the Department of Physical Re- Mnr. Jac J (Sharky) Theron (94), een Sielkunde op die Vista-kampus is in sources, has died. A memorial service van die oudste lewende provinsiale rugby- Junie dood. Hy is vanuit die was held on 4 October 2007 at the spelers van die destydse Vrystaat en Trans- Hervormde Kerk, Langenhovenpark Akasia hostel. vaal is in Johannesburg oorlede. As student begrawe. het hy die Vrystaatspan in 1932 gehaal. Mnr. Buks Badenhorst, Prof. Abel Pienaar (70) is na ’n voorheen adjunkdirekteur in die UV Mev. Emmerentia Botha (neé kort siekte in Bloemfontein oorlede. se Departement Menslike Hulp bron- Blumenthal) (64) is dood. Sy het in1962 Hy het verskeie grade aan die UV ver- ne, is in September oorlede. Hy het haar Musiekdiploma aan die UOVS behaal. werf en het in 1975 dosent in die fakul- ’n meestersgraad in Publieke Sy word oorleef deur haar dogter en twee teit opvoedkunde geword en later Administrasie gehad. kleinseuns, ’n tweeling. hoof van die Departement Didaktiek (nou Kurrikulumstudies). Hy word Prof. Marius Desipres (81) is in Mr Shadrack (Raps) Marapo (55) oor leef deur sy vrou Annalien, ’n September op Melkbosstrand oor- died after a two week sick bed in the seun, twee dogters en vier kleinkinders lede. Hy was tussen 1963 en 1988 aan Lifeline Rosepark Hospital. He left behind die Departement Menslike Be wegings- six children, four boys and two girls and kunde verbonde. Hy laat sy vrou, one grandchild. After a long career in the Regstelling: Miemie, kinders en kleinkinders agter. South African Police Force he joined the Mnr Dirk Brink van die Department of Protection Services at the Mev. Ina Boshoff van Centurion Krugersdorpwildtuin is aan UFS. In 2003 he was promoted to assistant Bult is oorlede. Sy het van 1962-1964 B.A. beroerte dood. het berig manager. He also obtained his BML degree dat hy deur leeus verskeur is. ge stu deer en was in Huis Kestell. in 2003.
Bult • November 2007 32 Monitor
UFS Law students best in Africa competition
team of students from the Faculty of Law won the first prize at the 16th AAfrican Human Rights Moot Court Competition held in Senegal in August. The UFS team consisted of three LL.B. students – Ms Lucy Nthotso, Ms Qaqamba Vellem and Mr Johnny Modipa – and beat teams from numerous South African law faculties as well as from the rest of Africa. The moot court competition is an event where students from law faculties across Africa argue a hypothetical case on human-rights issues pertinent to the continent. This year’s competition dealt with refugee status, nationality, HIV/AIDS and the right to education. The UFS team also came first in the written memorials category (written sub- stance of the argument of the particular With the trophies are, from the left: Ms Qaqamba Vellem (fourth-year party), beating seventy teams from both LL.B. student), Prof. Johan Henning (Dean of the UFS Faculty of Law), the English and French speaking African Prof. Loot Pretorius (Head of the Department of Constitutional Law countries. and Philosophy of Law), Ms Lucy Nthotso (fourth-year LL.B. student), Ms Thapi Matsaneng (moot coach and lecturer in Corporate Law at the To further add to their overall team UFS) and Mr Johnny Modipa (third-year LL.B. student). performance, Ms Vellem and Ms Nthotso were selected amongst the top fifteen stu- dents for their oral arguments out of the 140 who took part in the competition. Ms Vellem came tenth and Ms Ntshotso completing her Ph.D. at the Uni versity of eleventh. London and who was groomed by the UFS Prof. Johan Henning, Dean of the Fa- as part of its Grow Our Own Timber cul ty of Law, said the faculty is extremely Programme, aimed at producing black Prof. Henning proud of this achievement of its students academics. in such a highly regarded competition. Prof. Loot Pretorius, Head of the De- heraangestel “The success shows that the quality of partment of Constitutional Law and Philo- Prof. Johan Henning, Dekaan van die Fakulteit Regsgeleerdheid, is deur die UV- legal education and training we provide sophy of Law at the UFS, acted as a consul- Raad vir ’n verdere termyn van vyf jaar in die here at the UFS, both through the 4- and tant to the team. Ms Matsaneng also accom- pos heraangestel. Prof. Henning is sedert 5-year LL.B. options are rated among the panied the three team members to Senegal. 1974 aan die fakulteit verbonde en is in 1998 best in Africa, if not the world.” as dekaan aangestel. Hy is ook sedert 1991 The panel of judges who determined hoof van die fakulteit se Departement He said it also showed that the faculty is the winners comprised of the commission- Regsgeskiedenis, Regsvergelyking, en committed to producing black law graduates ers of the African Commission on Human Romeinse Reg. of substance who are second to none. The and Peoples’ Rights, a South African Con- three students were coached by Ms Thapi stitutional Court judge as well as other Matsaneng, a UFS law graduate who is respected members of the legal community.
November 2007 • Bult 33 Korporatiewe vriende
Amazing Rainbow Rally 2007 –
Prof. André Venter, Hoof van die Departement Pediatrie en Kindergesondheid, saam met 2007 se Amazing Rainbow Rally-kampioene, Steyn Strauss en Pieter Skein van Naudés Prokureurs.
anjaar se Amazing Rainbow Rally, aangebied deur die Loraine Kriek, het nou wel nie onder die top-drie geëindig UV en OFM, het Bloemfontein behoorlik op hol nie, maar het vir groot opwinding by al die besoekpunte Vgehad! Veertien spanne, bestaande uit korporatiewe gesorg! OFM se Christie Hansen het die spanne voor die maatskappye, universiteitspersoneel en selfs ’n ster of twee, kompetisie in die regte luim gebring, terwyl Karien Jordaan het vinnig klaar gespeel met die take wat by elke besoekpunt en Dean Ririe die spanne op hulle roete gevolg het. uitgevoer moes word. Die geleentheid, wat ten bate van die Departement Die druk was hoog en teen die einde was Sanlam, Fresenius-Kabi en Naudés Prokureurs op mekaar se hakke. Pediatrie en Kindergesondheid aangebied word, was weer ’n Die span van Naudés Prokureurs, Pieter Skein en Steyn groot sukses danksy die ondersteuning van OFM, asook die Strauss, het egter net-net vir Fresenius-Kabi se Carlien entoesiasme van die deelnemers. ’n Bedrag van net meer as Klynsmith en Annelien van der Merwe gewen. Sanlam se R55 000 is vir die departement ingesamel en sal aangewend Justin Perfect en Stuart Leech was in die derde plek. word om toerusting aan te skaf, wat gebruik word in die Die Coca-Cola Celebrity-span, met Egoli-akteur Ebi behandeling van babas en kinders met ernstige siektes, soos Halberstadt en 2007 se UV-Joolkoningin en SR-president, kanker en hartsiektes.
Bult • November 2007 34 Korporatiewe vriende
’n wegholsukses
Die spanne was: ABSA Bank Ampath Aucor Coca-Cola Celebrity-span Departement Pediatrie (twee spanne) Fresenius-Kabi Naudés Prokureurs PricewaterhouseCoopers
By die eerste besoekpunt moes een spanlid die ander soos ’n Sanlam Cheetah laat lyk. Eric Weirich en Stephan van Pletzen van Universiteit van die Vrystaat PricewaterhouseCoopers is hard aan die werk! Vodacom (twee spanne) Die besoekpunte was: BMW Sovereign Checkers Hyper Coca-Cola Fortune Eskom Interstate Bus Lines Kovsie-Alumni Trust Mimosa Mall OFM Pathcare Lavina Liebenberg en Elicus Marais van ABSA Bank maak reg om af Premier Protea Hotel Bloemfontein te gly by die 10m-glybaan by die Kovsie-Alumni Trust-punt, wat ook die eerste “Detour” ooit in die Amazing Rainbow Rally was. Tafelronde 25 – Bloemfontein Windmill Casino & Entertainment Centre Die borge was: OFM Windmill Casino & Entertainment Centre Premier Protea Hotel Bloemfontein Coca-Cola Fortune SABMiller UV-Bemarking Budget Car Rental Pathcare Wimpy Die Coca-Cola Celebrity-span, Ebi Halberstadt en Loraine Kriek, probeer kophou met die laaste taak.
November 2007 • Bult 35 Korporatiewe vriende
Building closer relationships with the corporate sector
UFS once again arranged for distinguished corporate representatives to visit the campus The Rector and Vice-Chancellor, Prof. Frederick Fourie, with Mr Sipho Dube, entrepreneur from Bloemfontein, Mr Andrew Scholtz, Director of Vistapark Developers, and Dr Ezekiel Moraka, Vice-Rector: Student Affairs.
he UFS once again arranged for dis- tinguished corporate representatives Tto visit the campus and engage with the top management early in August this year. In addition to a number of guests from Johannesburg, there were also prominent business leaders from Bloemfontein, Kimberley and even as far as Cape Town. This was another in a series of corporate visits whereby the UFS seeks to introduce itself to the corporate and private sector as a possible development partner. These visits also aim to change perceptions some individuals might have of the UFS and to showcase the many strengths and positive features that distinguishes the UFS from its competitors. Guests visited the Research Institute for Education Planning, the Unit for Students Enjoying the view from the top at Boyden were, from the left: Ms Lerato Motaung (Group CSI co- ordinator at Murray & Roberts), Dr Mathume Bopape (Executive Director of the Maths Foundation), Ms with Disabilities, the Centre for Business Reabetsoe Motsepe (CEO of the Nedbank Foundation), Mr Sipho Dube (entrepreneur from Dynamics, the Centre for Development Bloemfontein), Ms Mabee Mdlalose (co-ordinator of the Upstream Training Trust) and Ms Corinthia Support and the Boyden Observatory. Ndatsa (Portfolio Manager: Eduation of the Nedbank Foundation).
Bult • November 2007 36 Korporatiewe vriende
Jhb office celebrates Studente women in business kry beurse
The Corporate Liaison Office in Johannesburg recognised women in business at a special lunch in August 2007. Invited guests were treated to a delicious lunch and speeches by Prof. Magda Fourie, Vice-rector of Academic Planning, and dr. Riaan Els, CEO of the Fuchs Foundation in Johannesburg. Some of the guests at the function were, from the left: Prof. By die oorhandigingvan die beurse was, van links: prof. Steve Fourie, Mrs Cathy Castagno, Development Director in the Johannesburg Niemann (Hoof: Skool vir Opvoedkunde aan die UV), Kaizer Corporate Liaison Office, and Prof. Helena van Zyl, Director of the School of Mosupeng (eerstejaarstudent in Opvoedkunde), prof. Frederick Fourie Management at the UFS. (Rektor en Visekanselier van die UV), mnr. Enver Surty (Adjunk minis- ter van Onderwys), Danielle Nel (derdejaarstudent in Opvoedkunde) en mnr. Tebogo Lioma (Adjunkdirekteur-Generaal van die Departe- Landboustudentevereniging ment van Onderwys in die Vrystaat). kry borgskap
ie Departement van Onderwys het 180 Fundza Lushaka-beurse aan studente in opvoedkunde aan die DUV toegeken. Die beurse is deur die Adjunkminister van Onderwys, mnr. Enver Surty, oorhandig. Die Fundza Lushaka-beursprogram bevorder onderwys in openbare skole. Die beurse van R40 000 elk stel studente in staat om ’n volledige onderwyskwalifikasie in ’n area van nasio- nale prioriteit te verwerf. Die beursontvangers moet skoolhou of by ’n provinsiale onderwysdepartement werk vir dieselfde aantal jare as wat die beurs toegeken is. Mnr. Surty het aan die studente gesê dat die vaardighede waaroor onderwysers deesdae moet beskik heelwat anders is as in die verlede. “Julle gaan onderrig gee in ’n omgewing met gemengde tale en kulture en sal moet kan aanpas om by te dra tot ’n multikulturele, meertalige en diverse Suid-Afrikaanse samelewing.” Die UV se Landboustudentevereniging het ’n borgskap van PPS ontvang vir die opgradering van die vereniging se fasiliteite op die Hoofkampus in Bloem- Die nasionale prioriteitsareas sluit onder meer Afrika-tale, fontein. Die opgradering sluit onder meer in die installering van ’n plasma- Engels, Wiskunde, Natuurwetenskappe en Inligting- en skerm in die Landbou-gebou en die bou van ’n lapa in die binnehof van die Rekenaartegnologie in. Hoewel die beursprogram nierassig is, gebou. By die oorhandiging van die borgskap was, van links: mnre. Jannie Myburgh (voorsitter van die Landboustudentevereniging vir 2006/07), Dirkie is spesiale aandag aan die toekenning van beurse aan vroue Strydom (voorsitter van die Landboustudentevereniging vir 2005/06), Barry gegee. Aan die UV is 58% van die beurshouers vroue, terwyl Pretorius (van PPS), Stefen Shultz (van PPS) en mnr. Pieter Taljaard (lektor in 58% swart en 42% wit studente is. die Departement Landbou-ekonomie). • PPS ken ook beurse tot R30 000 per student per jaar toe. Meer besonder- hede en aansoekvorms is beskikbaar by www.pps.co.za.
November 2007 • Bult 37 Alumni
KEV byeen in Somerset-Wes Nagraadse
agraadse studies wat onlangs aan die De parte ment Musiek aan die NUV voltooi is, het uitgeloop in vier publikasies wat bin nekort in ge ak kredi- teerde (subsidiedraende) akademiese tyd- skrifte verskyn, terwyl Ń vyfde artikel reeds vroeër vanjaar in Ń oor se se aanlyn joernaal vir die kunste ge publi seer is. Volgens prof. Martina Viljoen, Programdirekteur in die Departement Musiek aan die UV, is hierdie prestasie uit sonder lik omdat dit nog nie van te vore deur Ń ander tersiêre musiek in- rig ting in Suid-Afrika geëwenaar is nie. Die Kovsie Erflatingsvereniging het ’n funksie in Somerset-Wes aangebied. Verskeie oud-personeel en Gedurende 2005 het dié departement ook alumni was gaste van die UV. Die funksie is onder andere bygewoon deur die kanselier, dr. Franklin geskiedenis gemaak toe dit die eerste aka- Sonn, en die Rektor en Vise-kanselier, prof. Frederick Fourie. Die oudste persoon teenwoordig was prof. demiese musiekinstansie in Suid-Afrika was Stoffel van Wyk (87 jaar) en sy gade mev. Hetsie van Wyk. Die gasspreker tydens die geleentheid was mnr. Hannes Louw, Direkteur van PricewaterhouseCoopers in Stellenbosch. Hier is van links Prof. Nico wat kongresverrigtinge internasionaal as Ń du Plessis (Voorsitter van die KEV), mev. Wilna Stassen en dr. Louis Stassen. subsidiedraende bundel gepubliseer het. Me. Hanna van Schalkwyk, Ń senior sangdosent aan die UV, se navorsing oor Qwaqwa Campus die sangpedagoog Sarie Lamprecht (1923- 2005) verskyn in Ń voortkomende uitgawe holds alumni indaba van die Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Me. van Schalkwyk ondersoek Lamprecht se unieke, soms onortodokse sangfilosofie en metode, terwyl haar gesigspunte geevalueer word aan die hand van ander ge sag heb- bende pedagogiese benaderings. Die studie dokumenteer onderhoude wat oor meer as twee jaar heen met Lamprecht gevoer is, asook gesprekke met van haar mees pro- minente studente. “Me. Ronella Jansen van Rensburg, deeltydse musiekdosent aan die UV en stigter van die Sentraal-Kultuurakademie, se studie oor die verband tussen emosio- nele intelligensie en musikale uit voerings- angs word as twee opeenvolgende artikels in die tydskrif Musicus geplaas. Die eerste artikel stel Ń raamwerk voor waardeur Ń An alumni indaba was held on the Qwaqwa Campus at the request of former teo reti sering van die twee konstrukte graduates who had attended an alumni reunion. The indaba was attended by former graduates of the University of the North and the UFS Qwaqwa Campus as moont lik gemaak word, terwyl die tweede well as by current staff and students. The Qwaqwa Campus alumni branch was Ń empi riese ondersoek behels wat die officially launched and a committee to represent alumni was elected. At the korrelaat tussen die konstrukte ondersoek. alumni Indaba were Ms Nsutle Mafisa, Department of Classical Languages, and Hiervoor is Spielberger se State-Trait Mrs Puleng Mazibuko, Department of Public Administration. Anxiety Inven tory (STAI) en die Bar-On Emotional Intelligence Inventory: Youth
Bult • November 2007 38 Alumni musiekstudies gepubliseer
Die nagraadse UV-musiekstudente is, van links: mee. Ronella Jansen van Rensburg, Hanna van Schalkwyk, Elene Coetzer en Lizabé Lambrechts.
Version (Bar-On EQ-i:YV) as meet instru mente identiteit van die sanger, en is as Ń vollengte gebruik,” sê prof. Viljoen. monografie geplaas in die eerste uitgawe van die oor- Ń Kwalitatiewe ondersoek na die Mangaung sese aanlyn joernaal noncejournal. Volgens prof. String Programme is die tema van me. Elene Coetzer, Viljoen dien die studie as Ń model-analise vir Ń deeltydse dosent aan die UV, se artikel in Journal of opvoedkundige werk wat fokus op populêre kultuur the Musical Arts in Africa. Prof. Viljoen sê: “Hierdie as Ń didaktiese instru ment. In hierdie opsig word artikel beklemtoon die sosiale waarde van die Manson se musiek, wat dikwels as bloot vulgêr of opleidingsprogram, en dokumenteer response van steurend afgemaak word, belig as ag gressiewe sosiale leerders, ouers, en onder wysers wat by die projek kommentaar. betrokke is.” Prof. Viljoen was die studieleier van mee. Van Me. Lizabé Lambrechts, tans Ń Meesters - Schalkwyk, Coetzer en Lambrechts. Me. Jansen van graadstudent aan die Departement Musiek, se studie Rensburg se studie is ook onder haar leiding onder- oor die kontroversiële skok-rock ikoon Marilyn neem, met dr. Adelene Grobler as mede pro motor. Sy is Manson belig die ambigieuse en dubbelslagtige van 2007 aangestel as die direk teur EPOG aan die UV.
November 2007 • Bult 39 Blou Willem
Sport het groot bemarkingskrag
help is as die UV se rugbybase saam met omswerwinge en sendingwerk vir die Trust die Vrystaat Cheetahs se ringkoppe, daai het ek by letterlik duisende oud-Kovsies kop pe bymekaarsit en die wa weer in die uitgekom waaronder ook van ons grootste regte rigting draai. Net wen en nogmaals sportsterre. En so het ek my eie Kovsie wen is vir ons oudstudente goed genoeg. Alumni Trust-span opgestel wat bestaan uit Kan jy jou dit vir een oomblik voorstel manne wat donateurs is van die goeie saak. wat die telling sal wees as ons die Thlukke Daai span lyk so (jammer dames as ek julle net ’n slag met ’n volsterkte span van hui- verveel!): CJ van der Linde, Naka Drotske, dige en voormalige Shimlas kan takel? Jannie du Plessis, Theo Oosthuizen, Braam Hulle kan maar drie geslagte teruggaan en Els, Klippies Kritzinger, Rassie Erasmus, dan kyk of hulle die “score” onder ’n Juan Smith, Michael Claassens, De Wet Ras, aar bestaan min twyfel dat sport honderd sal hou teen die volgende Shimla- Chris Badenhorst, Jan Schlebusch, Dirk seker deesdae die mees bemarkbare span: CJ van der Linde, Bismarck en Jannie Froneman, Edrich Krantz en Petri de Dkom moditeit in die wêreld is. (Dis du Plessis, Heinrich Brussouw, Boela du Villiers. Afrigter Nelie Smith en span be stuur- ’n mooi sin vir ’n ou wat B.A. geswot het Plooy, Flip van der Merwe (Jnr), Juan der Gustav Pansegrouw. Ag my liewe aarde! nê!) Of dit nou reg of verkeerd is en my Smith, Hendro Scholtz, Michael Claassens, ou moeder my gereeld waarsku dat ons Ruan Pienaar, Tonderai Chivanga, Barry man ne van rugby en sommer sport in die Goodes, Meyer Bosman, Philip Burger en alge meen, ’n afgod maak, staan dit soos ’n Andre Joubert. (Ja, ek weet Juba speel nie paal bo water dat dit die sporthelde is wat meer nie, maar ek sal hom in-“chat”!) van dag die karre, horlosies, versekering, O ja, en die reserwes: Gurthro eien dom me, lekkerruikgoetertjies en uni- Steenkamp, Danie ( Tokkelos) Coetzee, versiteite verkoop. Ollie le Roux (as agterspeler), Wouter Die eerste bekende ou waarvan ek ge- Moore, Andries Strauss en De Wet Ras (hy hoor het wat op Kovsies geswot het, was hoef net te skop). As afrigter kies ek vir nie pres. C.R. Swart of dr. Nic Diedericks Naka met Rassie as bagasiemeester, Oom Blou Willem publiseer nie. Nee, dit was die nimlike Joggie Jansen, Sakkie en Nelie as spanbestuurders en Leon eerste boek seker Kovsies se grootste sportstêr ooit. Schuster en Daan Smuts as rasieleiers. En Trouens, ou Jan Spoedwal Venter het my as julle wil, kies ek sommer nog ’n span wat Blouwillemstories, ’n bundel rubrieke van en my Rooms in Pretoria kom oortuig om die Thlukke ook met ’n honderd sal wen! Blou Willem Theron wat oor die jare nie net Kovsies toe te kom nie, maar Maar nou ja mense, ons leef nie saam met in die koerante van Media 24 verskyn spesifiek Reitz-kamerwonings toe omdat Alice in Wonderland nie, so ons moet op het, is pas gepubliseer. Dit bevat ’n dit Joggie se slaapplek was. die veld speel en nie op papier nie! keur uit sy humorstiese vertellinge elke week. Vandag is daar mense wat dink sport as Op 3 November het ons ook die voor- trekpleister vir voornemende studente is reg om as deel van die Kovsie Alumni Trust Die boek is bekombaar by nie meer so ’n groot faktor nie, maar glo se tienjarige bestaansfees, skouers te kan Exclusive Books, Fascination Books my, dit is. Vra maar vir enige oud-Kovsie skuur met die Kovsiehelde van weleer. landswyd en direk van Protea of hy graag wil hoor dat ons teen die Manne soos Joggie, Nelie, Oom Sakkie, Boekhuis in Pretoria (die uitgewers). Thlukke (die Pukke se nuwe naam nadat Theuns Stofberg, Edrich Krantz, Eben Protea versend ook boeke, selfs inter- Potchefstroom Thlokwe geword het) op Jansen, Gerrie Sonnekus, Annette Bekker en nasio naal. Indien probleme ondervind die rugby veld verloor het! Dis nou éérs vele ander. En laat ons ook onthou wat ter word, kan Willem direk gekontak sleg! Vir 18 jaar kon hulle ons nooit wen rol die Trust speel om belowende sport sterre word by 082 376 4216. nie, maar die wiel het gedraai en al wat gaan vir Kovsies te werf en te behou. In my
Bult • November 2007 40 Donateurs
Goue donateurs
949. Ds Deon Strauss, Predikant, Rustenburg 1117. Mnr Igno van Niekerk, Opleidingsbestuurder, 1124. Dr Thinus Smit, Mediese dokter, Pretoria 1112. Dr Cornelia Duvenhage, Internis, Clubview Bloemfontein 1125. Mnr Faan Potgieter, Kampushoof, George 1113. Mej Leanne Maartens, Menslike 1118. Mev René Alberts, Fisioterapeut, Middelburg 1126. Mnr Ettienne Maré, Prokureur, Phalaborwa Hulpbronbeampte, Centurion 1119. Me Magriet vd Nest, Ph.D.-student, Pretoria 1127. Me Elbie Beukes, Lektrise, Waterkloofrif 1114. Mnr Wilhelm de Beer, Ph.D.-student, Hatfield 1120. Dr Emma Steenkamp, Sr Lektor: UP, Pretoria 1128. Adv Hansie Engelbrecht, Advokaat, Johannesburg 1115. Dr Martin Coetzee, Navorsingsgenoot, 1121. Dr Carla Els, Kliniese Assistent, Monument park 1129. Mnr Pieter Albertyn, Bourekenaar, Pretoria Hatfield 1122. Mnr Tommy Ferreira, Hoof, Linden 1130. Mnr Jan Putter, Bourekenaar, Sasolburg 1116. Adv Rina Erasmus, Regsadviseur, Richardsbaai 1123. Mev Marieta Smit, Dieetkundige, Proteapark 1131. Mnr Kobus Botes, Argitek, Johannesburg
Prestige-donateurs
2025. Mnr Johan Minnie, Strateeg, Pretoria 2193. Dr Johan Vorster, Mediese dokter, Worchester 2213. Mnr Fritz Relling, Bourekenaar, Randburg 2026. Mnr Oeloff Badenhorst, Finansiële bestuurder, 2194. Dr Chris van Veijeren, Mediese dokter, 2214. Mnr Wilber Rudman, Konsultant, Tzaneen George Bloemfontein 2215. Mnr Jan Schoeman, Prokureur, Linden 2174. Dr Clarice van Vreden, Mediese dokter, Pretoria 2195. Me Annette de Kock, Verpleging, Centurion 2216. Mnr Nico Stofberg, Registrateur, Pretoria 2175. Dr Johnny O’Neil, Bedryfsielkundige, Gezina 2196. Mnr Sean Frankim, Prokureur, Menlopark 2217. Mnr Henk vd Post, Prokureur, Bloemfontein 2176. Mnr Jorrie Kruger, Verkoopsbestuurder, 2197. Mnr Willem Grobler, Landbou-ekonoom 2218. Mnr Willie van Niekerk, Bourekenaar, Bloemfontein 2198. Dr Anita Groenewald, Mediese dokter, Highveld Johannesburg 2177. Dr Johan Muller, Oogspesialis, Musgrave 2199. Mnr Otto Krause, Prokureur, Johannesburg 2219. Me René Venter, Landdros, Letsitele 2178. Mnr Johan du Plessis, Prokureur, Hoopstad 2200. Dr Andries Swart, Narkotiseur, Krugersdorp 2220. Mnr Johan Erwee, Finansiële Adviseur, Pretoria 2179. Mnr André de Jager, Ouditeur, Bloemfontein 2201. Mnr Carel van Aswegen, Eiendomsontwikkelaar 2221. Mev Elma Theron, Argitek, Pretoria 2180. Mnr Jan vd Merwe, Kontrakteur, Meerensee 2202. Me Carmen Botha, Geoktooieerde rekenmeester, 2222. Mnr Charl Botha, Sakeman, Sasolburg 2181. Mnr Francois van Aarde, Direkteur, Waterkloof Midrand 2223. Dr Adriaan Beukes, Mediese dokter, Sunwardpark 2182. Mnr Lou Zietsman, Argitek, Durban Noord 2203. Mnr Burnan Barnard, Infrastruktuurspesialis, 2224. Mev Esté vd Walt, Versekering, Garsfontein 2183. Mnr Dieter Terblanche, Verteenwoordiger, Reitz Highveld 2225. Mnr Hennie Oosthuizen, Besturende direkteur, 2184. Mnr Gert Saaiman, Boer, Kroonpark 2204. Dr De Jager Booysen, Pediater, Sinoville Faerie Glen 2185. Mev Hanli Roos, Sakevrou, Nelspruit 2205. Mnr Johan Ferreira, Operasiebestuurder, 2226. Mnr Philip Minnaar, Direkteur, Pretoria 2186. Mnr Jan Fourie, Finansiële Adviseur, Brandhof Rustenburg 2227. Mnr Dan Steytler, Inspekteur v Onderwys, 2187. Mnr Marius du Preez, Bourekenaar, Alberton 2206. Me Annemarie Fischer, Verpleegkundige, Pretoria Sasolburg 2188. Mnr Francois Doman, Bedryfsielkundige, Moreleta 2207. Mnr Ian Gildenuys, Bourekenaar, Johannesburg 2228. Mnr Curt Schnitter, Argitek, Pretoria Plaza 2208. Mnr Christiaan Hattingh, Bankier, Cresta 2229. Mnr Andre Vermeulen, Sakeman, Oudtshoorn 2189. Mnr Ettienne Bruwer, Argitek, Durban-Noord 2209. Dr Fanie Hattingh, Hoof- Mediese Beampte, 2230. Mnr Valter Neumann, Argitek, Groenkloof 2190. Mnr Attie Bosman, Ouditeur, Menlopark Halfway House 2231. Mnr Lood Lodewyks, Verkope en Bemarking, 2191. Mnr George Kairinos, Prokureur, Benmore 2210. Mnr Guss Louw, Boer, Utrecht Kempton Park 2192. Dr Herman van Rooyen, Mediese dokter, 2211. Mnr Kerneels Meyer, Prokureur, Mosselbaai 2232. Mnr Kurt Lange, Rekenmeester, Centurion Grootbrakrivier 2212. Mnr Kevin Pietersen, Prokureur, Johannesburg 2233. Mnr Villiers Joubert, Ingenieur, Pretoria
Platinum-donateurs
13. Mnr Nico Walters, Uitvoerende bestuurder, 299. Mnr Charles van Rensburg, Bestuurder, Wierda Park 308. Mnr Anton Maré, Prokureur, Phalaborwa Johannesburg 300. Mnr Anton Marx, Finansiële bestuurder, Australië 309. Mnr Nico Marais, Prokureur, Mosselbaai 292. Mnr Neil Powell, Rugbyspeler, Bloemfontein 301. Mnr Paul Aucamp, Besturende direkteur, 310. Dr Werner Kapp, Mediese dokter, Riversdal 293. Mnr Deon Schaup, Prokureur, Pietermaritzburg Middelburg 311. Mnr Machiel Bosch, Finansiële dienste, Pretoria 294. Mnr Gerrit Nel, Restaurateur, Weltevredenpark 302. Mnr Kosie Venter, Sakeman, Bloemfontein 312. Mnr Albie Aucamp, Hoof: Direkte Bemarking, 295. Mnr Bert Griesel, Besturende direkteur, 303. Dr Marlene van Dyk, Mediese dokter, Rustenburg Pinegowrie Centurion 304. Mnr Nico Uys, Sakeman, Phalaborwa 313. Mnr Niel Smith, Bourekenaar, Weltevredenpark 296. Dr Dirk Pretorius, Kardioloog, Umhlanga Rocks 305. Dr Lakis Papavarnavas, Sakeman, Jukskeipark 314. Mnr Danie Steyn, Rekenmeester, Somerset-Wes 297. Mnr Philip de Wet, Bourekenaar, Johannesburg 306. Mnr Theo Oosthuizen, Makelaar, Bloemfontein 315. Mnr Etienne Fourie, Sakeman, Pretoria 298. Mnr Pieter Skein, Prokureur, Bloemfontein 307. Mnr André Olivier, Sakeman, Bloemfontein 316. Mnr Coenraad Jonker, Direkteur, Pretoria
Diamant-donateurs
71. Dr Frans Roodt, Mediese dokter, Richardsbaai 72. Mnr Wilhelm Combrinck, Argitek, Centurion 73. Mnr Rehann Calitz, Sakeman, Irene