Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kolno

WÓJT GMINY KOLNO

Załącznik nr 4 do Uchwały nr XXIV/102/12 Rady Gminy Kolno z dnia 20 lipca 2012 r.

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO

- zapis ujednolicony -

KIERUNKI ROZWOJU GMINY

Tekst zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolno zostały w niniejszym tekście wyróżnione kursywą i podkreślone.

2012

B U D P L A N Sp. z o. o. 04 – 390 W A R S Z A W A, ul. gen. Ludwika Kickiego 26 B lok. 10 Tel. (22) 870 42 62, fax. (22) 870 42 62, e-mail: [email protected] BGKII O/Wwa 74113010200300000000035599, NIP 527-11-07-422 REGON 011909443, KRS 0000103293, K.Z. 50 000,00 PLN

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Nazwa opracowania:

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolno Zleceniodawca: Urząd Gminy Kolno Wykonawca: B U D P L A N Sp. z o. o. 04 – 390 W A R S Z A W A, ul. gen. Ludwika Kickiego 26 B /10 Tel. (22) 870 42 62, fax. (22) 870 42 62, e-mail: [email protected] BGKII O/Wwa 74113010200300000000035599, NIP 527-11-07-422 REGON 011909443, KRS 0000103293, K.Z. 50 000,00 PLN Główny projektant: mgr inż. Anna Bereś członek Okręgowej Izby Urbanistów z siedzibą w Warszawie – WA-355 mgr inż. arch. Anna Olbromska-Matusiak członek Okręgowej Izby Urbanistów z siedzibą w Warszawie – WA-355 Zespół: mgr inż. Ilona Musiałek mgr inż. Rafał Musiałek

2 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

ZESPÓŁ AUTORSKI STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO zatwierdzonego uchwałą Rady Gminy Kolno Nr XXVII/184/02 z dnia 28 czerwca 2002r.

3 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

SPIS TRE ŚCI 1. PODSTAWOWE CZYNNIKI ROZWOJU 9 1.1. Mierniki rozwoju gminy 9 1.2. Uwarunkowania wspieraj ące rozwój gminy 10 1.3. Uwarunkowania hamuj ące rozwój gminy 11 1.4. Podstawowe problemy do rozwi ązania 13 2. CELE ROZWOJU 14 2.1 CEL NADRZ ĘDNY - STRATEGICZNY 14 2.2. CELE SZCZEGÓŁOWE 14 2.2.1. Ekologiczne cele rozwoju 15 2.2.2. Społeczne cele rozwoju 15 2.2.3. Gospodarcze cele rozwoju 15 2.2.4. Cele rozwoju komunikacji 16 2.2.5. Cele rozwoju infrastruktury technicznej 16 3. KIERUNKI I ZASADY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 17 3.1. Struktura funkcjonalno - przestrzenna 17 3.2. Kierunki rozwoju osadnictwa 20 3.2.1. Tendencje demograficzne 20 3.2.2. System osadniczy 20 3.3. Kierunki ochrony przestrzeni przyrodniczej 21 3.3.1. Obszary prawnie chronione 21 3.3.2. Sie ć dolin rzecznych 24 3.3.3. Lasy 25 3.3.4. Ziele ń urz ądzona 26 3.3.5. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych 26 3.3.6. Ochrona powietrza atmosferycznego 27 3.3.7. Ochrona łudzi i środowiska przed hałasem i wibracjami 28 3.3.8. Ochrona ludzi i środowiska przed szkodliwym elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizuj ącym 28 3.3.9. Ochrona powierzchni ziemi 28 3.4. Kierunki ochrony przestrzeni kulturowej 29 3.4.1. Tereny i obiekty dóbr kultury podległe ochronie prawnej 30 3.4.2. Zasady i kierunki ochrony konserwatorskiej 34 3.5. Kierunki i zasady rozwoju obszarów zabudowanych i przeznaczonych pod zabudow ę 38

4 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

3.5.1. Główne kierunki i zasady rozwoju zabudowy w jednostkach strukturalnych 39 3.5.2 Na obszarze obj ętym zmian ą nr 2 studium wskazuje si ę poni ższe tereny : 41 3.6.Kierunki rozwoju infrastruktury społecznej 42 3.6.1. Edukacja 42 3.6.2. Ochrona zdrowia 43 3.6.3. Usługi kultury 43 3.6.4. Sport, rekreacja, wypoczynek 43 3.6.5. Mieszkalnictwo 44 3.7. Kierunki rozwoju sfery gospodarczej 45 3.7.1. Rolnictwo 45 3.7.2. Le śnictwo 48 3.7.3. Działalno ść produkcyjno - usługowa 48 3.7.4. Turystyka 49 3.8. Kierunki rozwoju komunikacji 50 3.8.1. Komunikacja drogowa 50 3.8.2. Komunikacja kolejowa 53 3.8.3. Transport ci ęż ki i tranzyt 53 3.8.4. Ście żki rowerowe - rekreacyjne 54 3.9. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej 54 3.9.1. Zaopatrzenie w wod ę 54 3.9.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków 55 3.9.3. Elektroenergetyka 57 3.9.4. Telekomunikacja 57 3.9.5. Zaopatrzenie w gaz 58 3.9.6. Zaopatrzenie w ciepło 58 3.9.7. Gospodarka odpadami 59 3.10. Ochrona przeciwpo żarowa i obrona cywilna 59 4. KIERUNKI POLITYKI PLANISTYCZNEJ 61 4.1. Obszary, dla których sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowi ązkowe 61 4.2. Obszary, dla których obowi ązek sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wynika z przepisów szczególnych 62 4.3. Obszary, dla których sporz ądzenie planu miejscowego mo że by ć obowi ązkowe ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania 62 5. ZADANIA DLA REALIZACJI CELÓW PUBLICZNYCH 63

5 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

5.1. Polityka przestrzenna pa ństwa i samorz ądu województwa 63 5.2. Zadania i programy 63 5.3. Zasady współpracy z obszarami s ąsiednimi 64 6. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO 65 7.OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI NA OBSZARZE ZMIANY NR 2 STUDUM. 65 8.GRANICE TERENÓW ZAMKNI ĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH NA OBSZARZE ZMIANY NR 2 STUDUM. 65 9.INTERPRETACJA ZAPISÓW STUDIUM NA OBSZARZE ZMIANY NR 2 STUDUM. 65

ZAŁ ĄCZNIK GRAFICZNY: "Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Kolno" w skali 1:25 000

6 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

WPROWADZENIE Podstaw ę prawn ą opracowania „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolno" b ędącego opracowaniem planistycznym dotycz ącym całego obszaru administracyjnego gminy stanowi ą: • ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139 i Nr 41, poz. 412, Nr 111, poz. 1279; Dz.U. z 2000 roku, Nr 12, poz. 136 i Nr 100, poz. 1085), • uchwała Nr XXII/1186/97 Rady Gminy z dnia 23 grudnia 1997 roku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolno, • umowa o dzieło Nr 8/99 z dnia 8.09.1999 roku.

Zakres merytoryczny studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy obejmuje uwarunkowania, cele i kierunki polityki przestrzennej zgodnie z art. 6 ustawy.

W studium uwzgl ędnia si ę uwarunkowania wynikaj ące z: • dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu, • wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów szczególnych, • stanu funkcjonowania środowiska przyrodniczego i kulturowego, w tym stanu rolniczej przestrzeni produkcyjnej, • prawa własno ści gruntów, • jako ści życia mieszka ńców, • zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych.

W studium okre śla si ę w szczególno ści: • obszary obj ęte lub wskazane do obj ęcia ochron ą na podstawie przepisów szczególnych, • lokalne warto ści zasobów środowiska przyrodniczego i zagro żenia środowiskowe, • obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej, w tym wył ączone z zabudowy, • obszary zabudowane ze wskazaniem, w miar ę potrzeb, terenów wymagaj ących prze- kształce ń lub rehabilitacji,

7 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• obszary, które mog ą by ć przeznaczone pod zabudow ę, ze wskazaniem, w miar ę potrzeb obszarów przewidzianych do zorganizowanej działalno ści inwestycyjnej, • obszary, które mog ą by ć przeznaczone pod zabudow ę mieszkaniow ą wynikaj ące z potrzeby zaspakajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorz ądowej, • kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym obszary, na których będą stosowane indywidualne i grupowe systemy oczyszczania ścieków, a tak że tereny niezb ędne do wytyczania ście żek rowerowych, • obszary, dla których sporz ądzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowi ązkowe na podstawie przepisów szczególnych lub ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania, • obszary przewidywane do realizacji zada ń i programów wynikaj ących ze strategii rozwoju województwa zawarte w planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Opracowanie ma na celu zapewnienie prawidłowej realizacji struktury funkcjonalno - przestrzennej i zobowi ązuje organy samorz ądowe w ich działalno ści (stanowi ąc podstaw ę do podejmowania uchwał intencyjnych dotycz ących planów miejscowych, realizacji zada ń własnych z zakresu planowania przestrzennego, gospodarki gruntami, itd.).

Opracowanie składa si ę z dwóch cz ęś ci: CZ ĘŚĆ I - Uwarunkowania zewn ętrzne i wewn ętrzne gminy (diagnoza stanu istniej ącego) CZ ĘŚĆ II - Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy - cz ęść uchwalana

Kierunki zagospodarowania przestrzennego zbudowano na podstawie analizy uwarunkowa ń rozwoju zawartych w cz ęś ci I opracowania. Niniejsze studium stanowi podstaw ę długookresowej polityki przestrzennej i jako jedyny ustawowo dokument planistyczny dotyczy obszaru całej gminy.

CZ ĘŚĆ II zawiera: ■ Cz ęść tekstow ą "Kierunki zagospodarowania przestrzennego" - zał ącznik nr 1, ■ Cz ęść graficzn ą "Kierunki zagospodarowania przestrzennego w skali 1: 25 000” - zał. nr 2.

8 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

1. PODSTAWOWE CZYNNIKI ROZWOJU 1.1. Mierniki rozwoju gminy Zawarte w opracowaniu mierniki ukazuj ą, gdzie znajduje si ę gmina Kolno na tle powiatu i województwa podlaskiego. Prezentowane mierniki zostały opracowane na podstawie materiałów GUS.

gmina powiat województwo Lp. Wyszczególnienie Jednostka miary Kolno Kolne ński podlaskie 1. * Gęsto ść zaludnienia osób/km 2 33 44 26 2. * Ruch naturalny ludno ści mał żeństwa/1000 ludno ści 6,8 6,7 5,8 urodzenia/1000 ludno ści 17,4 13,8 11,2 przyrost naturalny/1000 ludno ści 7,7 2,2 -2,0 3. * Zasoby mieszkaniowe liczba osób w 1 mieszkaniu 4,31 4,19 3,35 liczba osób na izb ę 1,12 1,1 0,88 pow. u żytkowa 1 mieszkania (m 2) 78,0 77,6 75,3 pow. u żytkowa na 1 osob ę w m 2 18,1 18,5 22,5 4. * Czytelnictwo wypo życzenia na 1 czytelnika 31,9 26,3 24,0 5. * Szkoły podstawowe liczba uczniów na pomieszcz. do nauczania 13,6 11,5 11,7 liczba uczniów na szkol ę 105 89 93 liczba uczniów na 1 nauczyciela 12,1 10,4 10,8 6. * Gospodarka podmioty gospodarki na 1000 ludno ści 25,2 41,2 35,7 7. * Rynek pracy pracuj ący w gosp. naród, na 1000 ludno ści 28,2 36,4 67,3 bezrobotni na 1000 ludno ści 77,9 75,5 53,9 8. Struktura u żytków grunto- % u żytki rolne, 72,6 73,2 59,5 wych w tym: grunty orne 71,3 68,8 66,2 sady 0,5 0,3 0,4 łąki trwale 15,5 17,0 20,4 pastwiska trwałe 12,7 13,8 13,0 lasy i grunty zadrzewione 20,8 20,8 29,5 pozostałe 6,6 6,2 11,0 9. Klasyfikacja gleb u żytków % rolnych klasa II 0,0 0,0 0,0 klasa III 4,6 2,8 6,6 klasa IV 38,0 29,7 45,0 klasa V 33,5 33,4 29,6 klasa VI i VI 23,9 34,1 18,8 10. Wska źnik waloryzacji rol- punkty niczej przestrzeni produk- ogólny 52,5 49,6 55,0 cyjnej jako ść i przydatno ść gleb 37,7 35,7 41,0 agroklimat 8,4 8,1 7,5 rze źba terenu 3,9 3,7 3,7 warunki wodne 2,2 2,1 2,8

11. Stopie ń zaspokojenia po- % trzeb melioracyjnych użytki rolne 47,3 53,6 59,4 grunty orne 32,5 33,9 56,4 użytki zielone 42,7 56,7 62,9

12. Struktura obszarowa indy- % widualnych gospodarstw 1-2 ha 2,8 4,4 8,8 rolnych 2-5 ha 7,2 9,2 16,1 5-10 ha 24,5 24,8 29,5 10-15 ha 31,6 29,6 23,6 powy żej 15 ha 33,9 32,0 22,0

9 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

13. Ludno ść zamieszkała w % gospodarstwach rolnych wg przedprodukcyjnym 31,4 30,0 26,6 wieku produkcyjnym 51,6 53,0 53,1 poprodukcyjnym 17,0 17,0 20,3 nieprodukcyjnym/100 osób w wieku pro- 93,8 89,1 88,3 dukcyjnym 14. Stopie ń zwodoci ągowania* % - ilo ść wsi obj ęta sieci ą wodoci ągow ą 34 29 71,0 15. Stopie ń skanalizowania* % - ilo ść wsi obj ęta sieci ą kanalizacyjn ą 0 1,25 3,1 16. Stopie ń gazyfikacji % - ilo ść wsi obj ęta sieci ą gazow ą 0 0 2,9

* - dotyczy obszarów wiejskich 1.2. Uwarunkowania wspieraj ące rozwój gminy • poło żenie gminy w obszarze „Zielonych Płuc Polski" stwarzaj ące mo żliwo ść ekologicznej promocji gminy, • wyst ępowanie obszarów o korzystnych warunkach do rozwoju intensywnej produkcji rolnej, • wysokie walory turystyczne gminy: - wyst ępowanie terenów i obiektów obj ętych przyrodnicz ą ochron ą konserwatorsk ą - Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi, użytki ekologiczne, pomniki przyrody, - wyst ępowanie wód Pisy, - du że kompleksy le śne o korzystnych dla rekreacji siedliskach (Uroczysko Kozioł - Łacha), - zachowane środowisko kulturowe regionu etnograficznego Kurpiowszczyzny - architektura i folklor, • wyst ępowanie obiektów dziedzictwa kulturowego umo żliwiaj ących rozwój turystyki krajoznawczej, w tym: - zespoły i obiekty zabytkowe - Borkowo (ko ściół), Lachowo (ko ściół, zespół dworsko - parkowy), - zabytki archeologiczne - Truszki Zalesie i Czerwone - grodziska wczesno średniowieczne, • przebieg szlaków turystycznych: - samochodowego - drog ą krajow ą nr 63 Kisielnica - Pisz w kierunku Wielkich Jezior Mazurskich oraz drog ą wojewódzk ą Stawiski - Turo śl, - wodnego - rzek ą Pis ą - krajowy szlak ł ącz ący jeziora mazurskie z Narwi ą i Wisł ą, - pieszo - rowerowego, • wyst ępowanie zasobów siły roboczej, płodów rolnych oraz złó ż kopalin umo żliwiaj ących rozwój funkcji produkcyjnej,

10 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• dobra dost ępno ść do sieci elektroenergetycznej - stacja transformatorowa 110/15 kV w Kolnie, • wyst ępowanie znacznych powierzchni gruntów ornych o dobrej przydatno ści rolniczej (III - IV klasa), głównie w środkowej i wschodniej cz ęś ci gminy, • wyst ępowanie u żytków zielonych III i IV klasy bonitacyjnej w obr ębie zmeliorowanych dolin rzecznych, umo żliwiaj ących rozwój intensywnego chowu bydła, • bogata sie ć hydrograficzna (Pisa, Wincenta, Skroda, Łabna i szereg cieków bezimiennych) oraz mo żliwo ść retencji wód powierzchniowych poprzez realizacj ę zbiorników wodnych, • korzystna struktura wieku charakteryzuj ąca si ę wysokim (51, 2%) udziałem ludno ści w wieku produkcyjnym, • dobra dost ępno ść do placówek handlowych, szkół podstawowych, pocztowych i ochrony zdrowia, • korzystna struktura obszarowa indywidualnych gospodarstw rolnych, przy średniej powierzchni gospodarstwa 15, 7 ha. Wła ściwe warunki do tworzenia gospodarstw rodzinnych, • dobrze rozwini ęta produkcja zwierz ęca, • du ży udział gospodarstw produkuj ących na rynek, • wysoka produkcja towarowa gospodarstw, • dobre wykorzystanie budynków inwentarskich, • korzystne warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki zwłaszcza w zachodniej cz ęś ci gminy, jako dodatkowego źródła dochodu, • istniej ące 4 uj ęcia oraz stacje wodoci ągowe i sie ć wodoci ągowa obejmuj ąca 15 wsi, • opracowana Koncepcja zaopatrzenia w wod ę 25 wsi poło żonych na terenie gminy Kolno z wodoci ągu „Kolno" i „Kumelsk", • lokalizacja stacji transformatorowej 110/15 kV (GPZ) w Kolnie posiadaj ącej rezerwy mocy elektrycznej.

1.3. Uwarunkowania hamuj ące rozwój gminy • ograniczenia rozwoju przestrzennego i funkcji osadniczej wynikaj ące z potrzeby ochrony: - rolniczej przestrzeni produkcyjnej (wyst ępowanie gleb chronionych), - najbardziej cennych ekosystemów wodno - łąkowych w dolinach cieków wodnych i innych obni żeń terenowych,

11 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

- złó ż surowców, • ograniczenia w zagospodarowaniu: - na terenach obj ętych przyrodnicz ą ochron ą konserwatorsk ą (Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi - projektowany Kurpiowski Park Krajobrazowy), - w strefach ochronnych uj ęć wody, - korytarzy infrastruktury technicznej wraz ze strefami ochronnymi linii elektroenergetycznych 220 kV, 110 kV i 15 kV, • przebieg ruchu tranzytowego przez tereny zabudowy wsi, • peryferyjne poło żenie gminy wobec głównego układu komunikacyjnego kraju, • zanieczyszczenie wód powierzchniowych, w tym pochodzenia zewn ętrznego, utrudniaj ących obecnie rozwój funkcji turystyczno-wypoczynkowej, • zagro żenia dla ekosystemów ł ąkowo-wodnych w dolinie Pisy z uwagi na post ępuj ący proces erozji dennej wód rzecznych, • konieczno ść organizacji systemu zbiórki i selekcji odpadów stałych, • stosunkowo niski standard świadczonych usług, zwłaszcza w zakresie handlu i upowszechniania kultury, • wzrastaj ący udział ludno ści w wieku poprodukcyjnym, • du że rozmiary bezrobocia, szczególnie w śród absolwentów, • niski poziom wykształcenia w śród bezrobotnych, • niska jako ść rolniczej przestrzeni produkcyjnej zwłaszcza w zachodniej cz ęś ci gminy, • niski wska źnik zmeliorowania u żytków rolnych oraz słaby stan istniej ących urz ądze ń melioracyjnych, • brak zakładów świadcz ących usługi na rzecz rolnictwa, • brak zakładów przetwórstwa rolno-spo żywczego, • brak pozarolniczych miejsc pracy na wsi, • brak warto ściowych złó ż surowców mineralnych, • zbyt mała promocja walorów turystycznych rejonu Pisy, • nieliczna baza turystyczna o niskim standardzie u żytkowym, • brak sieci wodoci ągowej w 29 wsiach, • brak warto ściowych złó ż surowców mineralnych, • zbyt mała promocja walorów turystycznych rejonu Pisy, • nieliczna baza turystyczna o niskim standardzie u żytkowym,

12 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• brak sieci wodoci ągowej w 29 wsiach, • brak rozwi ązanej gospodarki ściekowej na terenie gminy i w mie ście Kolno, • konieczno ść przeprowadzania remontów i modernizacji urz ądze ń elektroenergetycznych SN i nn, linii komunalno - oświetleniowych na niektórych obszarach wiejskich, • ze wzgl ędu na oddalon ą lokalizacj ę GPZ nale ży liczy ć si ę z podj ęciem kosztownych inwestycji z zakresu elektroenergetyki (dla potrzeb nowych inwestycji), • brak sieci gazowej wysokiego ci śnienia w tej cz ęś ci województwa ograniczaj ący mo żliwo ść zaopatrzenia w gaz przewodowy gminy.

1.4. Podstawowe problemy do rozwi ązania - w zakresie infrastruktury technicznej Najpilniejsze zadania z zakresu zaopatrzenia w wod ę to kontynuowanie budowy sieci wodoci ągowej, a z zakresu odprowadzenia ścieków sukcesywne rozwi ązywanie tego problemu poprzez program gospodarki ściekowej dla całej gminy i etapow ą budow ę sieci kanalizacji sanitarnej wraz z oczyszczalni ą. Realizacja tej inwestycji podniesie warunki życia mieszka ńców oraz wpłynie na popraw ę stanu środowiska przyrodniczego. Jako ść przestrzeni przyrodniczej stanowi podstaw ę do rozwoju funkcji turystyczno - wypoczynkowej w dolinie rzeki Pisy. - w zakresie bezrobocia Bezrobocie stanowi jedn ą z najwa żniejszych barier rozwoju i najgro źniejszych zjawisk w gospodarce gminy. W kategoriach społecznych bezrobocie niesie za sob ą zagro żenia socjalne w postaci zjawisk patologicznych i kryminogennych. Niski poziom wykształcenia rolników, brak stabilnej, opłacalnej produkcji rolnej ograniczaj ą aktywno ść zawodow ą i społeczn ą oraz podejmowanie inicjatyw gospodarczych. Brak pozarolniczych miejsc pracy na wsi przy pogarszaj ących si ę warunkach społeczno - gospodarczych w kraju, pot ęguje proces narastania bezrobocia rejestrowanego i utajonego. Dąż enie do łagodzenia skutków bezrobocia poprzez stwarzanie szans na zagospodarowanie zasobów ludzkich w wyniku przekwalifikowania, stymulowania rozwoju małych firm, jak równie ż, wsparcie finansowe będzie jednym z najwa żniejszych działa ń na rzecz rozwoju gminy. - w zakresie systemu komunikacji gminy Podstawowym problemem w zakresie systemu komunikacji gminy jest eliminacja konfliktów mi ędzy ruchem tranzytowym i turystycznym a lokalnym gminy oraz dostosowanie

13 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY- parametrów systemu (standardy, no śno ści konstrukcji jezdni, stopie ń bezpiecze ństwa itp.) do potrzeb gospodarczych gminy. Istotnym zagadnieniem jest realizacja obej ścia Kolna i izolacja ruchu na drodze krajowej od ruchów rolniczych i pieszych w obszarach wsi.

2. CELE ROZWOJU Cele rozwoju gminy jak i kierunki rozwoju zagospodarowania przestrzennego sformułowane zostały w wyniku wszechstronnej analizy uwarunkowa ń przedstawionych w pierwszej cz ęś ci opracowania „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolno - Diagnoza". Bior ąc za podstaw ę rozpoznane w trybie sporz ądzania studium uwarunkowania rozwoju wynikaj ące z: • dotychczasowego zagospodarowania i uzbrojenia obszaru gminy, • dotychczasowego przeznaczenia terenów i wniosków w sprawie zmiany przeznaczenia, • wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów szczególnych, • stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i kulturowego, • stanu rolniczej przestrzeni produkcyjnej, • prawa własno ści gruntów, • jako ści życia mieszka ńców, • zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych, okre ślono cel nadrz ędny i cele szczegółowe w podziale na grupy problemowe: przyrodnicze, społeczne, gospodarcze, komunikacyjne i infrastrukturalne.

2.1 CEL NADRZ ĘDNY - STRATEGICZNY Głównym celem rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy Kolno jest: Poprawa, jako ści życia mieszka ńców poprzez proekologiczny (zrównowa żony) rozwój gminy, przy racjonalnym wykorzystaniu walorów przyrodniczych i gospodarczych środowiska, istniej ącego majątku trwałego, potencjału infrastrukturalnego i produkcyjnego, w tym walorów rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

2.2. CELE SZCZEGÓŁOWE Rozwini ęciem celu nadrz ędnego b ędzie tworzenie warunków do realizacji nast ępuj ących grup celów szczegółowych celów rozwoju:

14 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

2.2.1. Ekologiczne cele rozwoju • zachowanie systemu naturalnych powi ąza ń przyrodniczych obejmuj ących aktywne biologicznie ekosystemy ł ąkowe, bagienne, wodne i le śne, które maj ą zasadniczy wpływ na utrzymanie równowagi biologicznej w całym środowisku przyrodniczym gminy i jej sąsiedztwa, • racjonalne wykorzystanie przyrodniczych walorów gospodarczym rozwoju gminy, • zapewnienie normatywnych warunków sanitarnych zamieszkiwania ludno ści, przede wszystkim w zakresie, jako ści powietrza atmosferycznego i poziomu hałasu, • ochrona wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniem ich ściekami, środkami ochrony ro ślin i ubocznymi skutkami nawo żenia, • zwi ększenie zasobów i dyspozycyjno ści wód powierzchniowych, • likwidacja konfliktów i zagro żeń spowodowanych dotychczasow ą działalno ści ą gospodarcz ą.

2.2.2. Społeczne cele rozwoju • łagodzenie skutków transformacji społecznej, a zwłaszcza bezrobocia, • rozwój i poprawa funkcjonowania placówek usługowych, • rozwój bazy sportowo - rekreacyjnej, • promocja zdrowego stylu życia i podnoszenie świadomo ści ekologicznej ludno ści, • tworzenie warunków dla rozwoju o światy i podnoszenia poziomu wykształcenia, • tworzenie miejsc do kulturalnego sp ędzania czasu, • rozwój opieki zdrowotnej i socjalnej oraz przeciwdziałanie patologiom i uzale żnieniom, • rozwój i podnoszenie standardów budownictwa mieszkaniowego i usługowego.

2.2.3. Gospodarcze cele rozwoju • tworzenie miejsc pracy poza rolnictwem poprzez wielofunkcyjny rozwój wsi zapewniaj ący alternatywne źródło dochodów, • pozyskanie inwestorów tworz ących miejsca pracy oraz zapewnienie wsparcia dla małych i średnich przedsi ębiorstw, • wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej zgodnie z warunkami naturalnymi, tradycjami lokalnymi, potrzebami przetwórstwa rolno-spo żywczego oraz popytem na okre ślone surowce i produkty rolne, • poprawa, jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej,

15 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• tworzenie nowych form organizacji usług rolniczych i instytucji otoczenia rolnictwa, • rozwój gospodarki le śnej i zwi ększanie lesisto ści gminy, w tym zalesianie gruntów marginalnych, • poprawa, jako ści surowców rolnych zgodnie z normami obowi ązuj ącymi w Unii Europejskiej, • zagospodarowanie gruntów o ograniczonej przydatno ści dla produkcji rolnej. • eksploatacja udokumentowanych złó ż surowców mineralnych

2.2.4. Cele rozwoju komunikacji • zmniejszenie uci ąż liwo ści tranzytów przebiegaj ących przez teren gminy, • poprawa stopnia bezpiecze ństwa ruchu samochodowego i pieszego, • dostosowanie no śno ści dróg i ulic do potrzeb gospodarczych regionu i gminy, • podnoszenie standardu usług komunikacyjnych przez ulepszenie nawierzchni dróg i ulic, • poprawa dost ępno ści do systemu komunikacji zbiorowej regionu, • poprawa zaplecza obsługi ruchu tranzytowego i turystycznego.

2.2.5. Cele rozwoju infrastruktury technicznej • sprawne i niezawodne funkcjonowanie systemu zaopatrzenia w wod ę zapewniaj ącego zaspokojenie potrzeb, • sukcesywne rozwi ązywanie problemu gospodarki ściekowej, • rozwi ązanie problemu zbiórki i selekcji odpadów stałych, • dostosowanie systemu elektroenergetycznego do potrzeb wynikaj ących z długookresowego rozwoju gminy oraz stwarzanie warunków do sprawnego i niezawodnego funkcjonowania systemu, • doprowadzenie gazu przewodowego na teren gminy oraz wymiany uci ąż liwych dla środowiska no śników energii na proekologiczne, • rozwój nowoczesnych technik ł ączno ści oraz wdra żanie systemu internetowego.

16 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

3. KIERUNKI I ZASADY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 3.1. Struktura funkcjonalno - przestrzenna Gmina Kolno pod wzgl ędem strukturalnym to głównie obszar produkcji rolnej. Grunty orne oraz u żytki zielone zajmuj ą 73% powierzchni gminy. Przestrze ń gminy rozgranicza system naturalnych powi ąza ń przyrodniczych, wytworzony wzdłu ż cieków wód powierzchniowych - rzeka Pisa i Skroda z dopływem (Łabna). Zachodnia cz ęść obszaru gminy obejmuj ąca dolin ę Pisy i dolny odcinek Skrody obj ęta jest ochron ą prawn ą i stanowi fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi. Rozległa dolina rzeki Pisy jest korytarzem ekologicznym łączącym jeziora mazurskie z obszarami dolin rzecznych Narwi i Wisły. Lasy zajmuj ą 21% powierzchni gminy. Najwi ększe kompleksy z fragmentami Puszczy Piskiej i Puszczy Kurpiowskiej znajduj ą si ę w zachodniej cz ęś ci, w s ąsiedztwie doliny Pisy. Tereny zurbanizowane zajmuj ą jedynie 4% ogólnej powierzchni gminy, a w ich strukturze przewa żaj ą drogi (61%). Zainwestowanie wsi stanowi zabudowa zagrodowa. W uzupełnieniu wyst ępuj ą pojedyncze obiekty usługowe, produkcyjne oraz zabudowa letniskowa. Zabudowa wsi ukształtowana została głównie w formie zabudowy „ulicowej". Niewielki udział stanowi zabudowa rozproszona, kolonijna. Sie ć drogowa gminy ukształtowana została w układzie promienistym z w ęzłem w Kolnie. Głównymi elementami sieci s ą droga krajowa Nr 63 Kisielnica - Pisz i droga wojewódzka Nr 647 Stawiski - Turo śl. Drog ą krajow ą przebiega szlak turystyczny w kierunku Wielkich Jezior Mazurskich. Gmina poło żona jest w zasi ęgu oddziaływania miasta Kolna, w systemie osadniczym województwa o środka o znaczeniu lokalnym. Funkcj ę ośrodków wspomagaj ących pełni ą wsie wyposa żone w usługi podstawowe: Zabiel ę, Borkowo, Lachowo . Jednostki osadnicze gminy to wsie typowo rolnicze. Pozarolnicze funkcje wsi rozwini ęte są w niewielkim stopniu. S ą to: usługi, turystyka i przemysł. Funkcja usługowa poza o środkami wspomagaj ącymi ogranicza si ę do pojedynczych obiektów usługowych z zakresu obsługi ludno ści i obsługi rolnictwa wyst ępuj ących w rozproszeniu. Funkcj ę turystyczn ą pełni ą wsie zlokalizowane w dolinie Pisy: - Kozioł - tereny rekreacyjno - wypoczynkowe z baz ą noclegow ą i stanic ą wodn ą, - Waszki, Gi ętki - zabudowa letniskowa.

17 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Funkcja przemysłowa jest słabo rozwini ęta. Zakłady produkcyjno - usługowe (stolarstwo, tartacznictwo) mieszcz ą si ę w Czerwonem, Wincencie, Ko źle i Zabielu. Z uwagi na uwarunkowania przyrodnicze oraz istniej ące zainwestowanie na obszarze gminy wydzielono nast ępuj ące jednostki strukturalne: ■ Jednostka I - rolnicza - obejmuje środkow ą i północno - wschodni ą cz ęść gminy poło żon ą na Wysoczy źnie Kolne ńskiej poza terenami chronionymi, ■ Jednostka II - ekologiczno - turystyczna - obejmuje zachodni ą cz ęść gminy - tereny poło żone w Obszarze Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi. W jednostce I - rolniczej dominuje gospodarka rolna z dobrze rozwini ętą produkcj ą zwierz ęcą. Obszar charakteryzuje si ę wy ższ ą, jako ści ą rolniczej przestrzeni produkcyjnej ze znacznym udziałem gleb III i IV klasy bonitacyjnej, szczególnie w południowej i zachodniej cz ęś ci jednostki. Du ży udział gruntów rolnych oraz niski udział lasów sprzyja produkcji ro ślinnej i hodowli. Obszar o niskich walorach krajoznawczych. Lokalne znaczenie posiada Lachowo (zabytkowy ko ściół i zespół dworsko - parkowy). Ruch turystyczny ogranicza si ę do turystyki tranzytowej po drodze krajowej Kisielnica - Pisz i wojewódzkiej Stawiski - Turo śl. Sie ć osadnicz ą jednostki tworzy 37 wsi. Najwi ększe pod wzgl ędem liczby mieszka ńców to: Czerwone (1038 osób), Borkowo (812), Zabiel ę (749), Janowo (533), Lachowo (488). Funkcj ę o środków wspomagaj ących w zakresie obsługi ludno ści pełni ą wsie Lachowo, Zabiel ę i Borkowo. W tych wsiach wyst ępuje najwi ększa koncentracja usług podstawowych - ko ściół, usługi handlu, ochrony przeciwpo żarowej, szkoła, biblioteka, poczta. W Lachowie ponadto mie ści si ę filia Banku Spółdzielczego. Funkcja przemysłowa jest słabo rozwini ęta. Ogranicza si ę do zakładów produkcyjno - usługowych w Czerwonem, Borkowie i Zabielu.

Główne kierunki rozwoju w jednostce I - rolniczej: • rozwój rolnictwa o kierunku hodowlanym (chów bydła mlecznego i trzody chlewnej), • ochrona i poprawa, jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej, • rozwój usług rolniczych i instytucji obsługi rolnictwa, • rozwój przetwórstwa rolno-spo żywczego w oparciu o własn ą baz ę surowcow ą, • rozwój drobnej wytwórczo ści i usług,

18 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• kształtowanie o środków wspomagaj ących w zakresie obsługi ludno ści w Borkowie, Zabielu i Lachowie, • rozwój zaplecza obsługi transportu drogowego, • poprawa wyposa żenia w infrastruktur ę społeczn ą i techniczn ą, • umiarkowany, zrównowa żony rozwój funkcji osadniczej, • ochrona krajobrazu kulturowego, • eksploatacja udokumentowanych złó ż surowców mineralnych.

Jednostka II - ekologiczno - turystyczna charakteryzuje si ę wysokimi walorami środowiska przyrodniczego, obecno ści ą rzek Pisy i Skrody, znacznym udziałem ł ąk i pastwisk oraz du żą lesisto ści ą. Poło żona jest w Obszarze Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi. Z uwagi na wyróżniaj ące si ę walory przyrodnicze obszar pełni wa żną rol ę w krajowym ekologicznym systemie obszarów chronionych ECONET PL Rolnicza przestrze ń produkcyjna o ni ższej, jako ści z przewag ą gruntów V i VI klasy bonitacyjnej, znacznym udziałem lasów. Rzeka Pisa - krajowy szlak turystyki wodnej ł ącz ący Wielkie Jeziora Mazurskie z Narwi ą i Wisł ą oraz przylegaj ące do niej kompleksy le śne z fragmentem Puszczy Piskiej stanowi ą główn ą atrakcj ę turystyczn ą gminy. Podstawow ą funkcj ą jednostki jest rolnictwo wykorzystuj ące naturalne tereny trwałych użytków zielonych. Funkcje uzupełniaj ącą pełni turystyka z rozwini ętą baz ą rekreacyjno - wypoczynkow ą w cz ęś ci północnej i południowej, szlakami turystyki pieszo - rowerowej i wodnej oraz gospodarka le śna. Sie ć osadnicz ą jednostki tworzy 7 wsi: Wincenta, Kozioł, Górszczyzna, Waszki, Kolimagi, Gi ętki, Niksowizna. Najwi ększ ą wsi ą jest Kozioł (317 osób) poło żony w północnej cz ęś ci jednostki nad rzek ą Pis ą. Wie ś poza funkcj ą rolnicz ą pełni funkcj ę usługow ą i turystyczn ą. W Ko źle zlokalizowane s ą usługi z zakresu obsługi ludno ści, rozwini ęta jest baza turystyczna z miejscami noclegowymi oraz funkcjonuje stanica wodna. Funkcj ę turystyczn ą pełni ą równie ż wsie Gi ętki i Waszki. Baza turystyczna jest jedno- stronnie rozwini ęta i wyst ępuje w postaci zabudowy letniskowej. Funkcja przemysłowa jest słabo rozwini ęta i odgrywa mał ą rol ę w strukturze jednostki. Ogranicza si ę do dwóch zakładów przetwórstwa drzewnego zlokalizowanych w Wincencie i Ko źle

19 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Obszar jednostki ze wzgl ędu na walory przyrodnicze oraz istniej ącą baz ę posiada predyspozycje do rozwoju funkcji turystycznej. Główne kierunki rozwoju w jednostce II - ekologiczno - turystycznej: • rozwój rolnictwa zintegrowanego i ekologicznego, • umiarkowany, zrównowa żony rozwój funkcji osadniczej, • rozwój funkcji turystycznej: pobytowej i krajoznawczej w oparciu o wysokie walory przyrodnicze doliny Pisy oraz du że kompleksy le śne, • rozwój zaplecza obsługi ruchu turystycznego, • rozwój usług z zakresu obsługi ludno ści i rolnictwa, • rozwój systemów infrastruktury technicznej. • ochrona wysokich warto ści środowiska przyrodniczego w oparciu o istniej ący obszar chronionego krajobrazu (projektowany Kurpiowski Park Krajobrazowy), • ochrona krajobrazu kulturowego, • rozwój gospodarki le śnej ze szczególnym uwzgl ędnieniem celów wyszczególnionych w art. 7 ustawy o lasach z dnia 28 wrze śnia 1991 roku (z pó źniejszymi zmianami).

3.2. Kierunki rozwoju osadnictwa 3.2.1. Tendencje demograficzne Na podstawie analiz przeprowadzonych na etapie diagnozy stwierdzono, że podstawowe czynniki rozwoju demograficznego kształtuj ą si ę niezbyt korzystnie, prowadz ąc do sukcesywnego wyludniania obszaru gminy. Ze wzgl ędu na trudn ą sytuacj ę społeczno- gospodarcz ą, równie ż w najbli ższych latach nie nast ąpi ą zasadnicze zmiany tendencji demograficznych; utrzyma si ę niski przyrost naturalny oraz ujemne saldo migracji. W zwi ązku z powy ższym nale ży przewidywa ć utrzymanie powolnego spadku liczby ludno ści gminy. Przewiduje si ę zmniejszenie zaludnienia do 9120 osób w roku 2005, do około 9050 w roku 2010 i do około 9000 osób w 2020 roku. Zasoby siły roboczej b ędą utrzymywały si ę na dotychczasowym wysokim poziomie - około 52, 5% ogółu ludno ści. Równocze śnie nast ępował b ędzie stopniowy wzrost udziału ludno ści w wieku poprodukcyjnym; od 18, 5% w roku 2005 do 19, 5% w 2020 roku.

3.2.2. System osadniczy System osadniczy gminy tworz ą 44 jednostki osadnicze. Najwi ększymi pod wzgl ędem liczby mieszka ńców wsiami s ą: Czerwone, Zabiel ę (+ Zakale ń), Borkowo, Janowo, Lachowo,

20 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Zaskrodzie oraz Kozioł. Sie ć osadnicza gminy jest nierównomiernie rozmieszczona. W cz ęś ci północno - wschodniej wyst ępuje du że zag ęszczenie sieci - 31 jednostek. Przewiduje si ę rozwój sieci osadniczej gminy poprzez: • utrzymanie powi ąza ń z miastem Kolno, jako ośrodkiem obsługi o znaczeniu ponadpodstawowym, • kształtowanie uzupełniaj ących o środków obsługi o znaczeniu ponadpodstawowym we wsiach: Lachowo i Zabiel ę, • kształtowanie sieci lokalnych o środków obsługi (pełny zakres usług podstawowych) we wsiach: Borkowo, Czerwone, Wykowo, Glinki-Kumelsk, Janowo, • rozwój funkcji turystycznych we wsiach: Kozioł, Górszczyzna, Waszki, Kolimagi, Gi ętki. Przewiduje si ę równie ż wzmocnienie powi ąza ń funkcjonalnych pomi ędzy poszczególnymi ośrodkami systemu osadniczego gminy oraz miastem Kolno, jako ośrodkiem obsługi znaczeniu ponadpodstawowym poprzez: • modernizacj ę sieci dróg, • popraw ę funkcjonowania komunikacji zbiorowej, • rozbudow ę systemów ł ączno ści, • współprac ę z władzami powiatu i miasta w zakresie finansowania i rozbudowy sieci usług o znaczeniu ponadpodstawowym (lecznictwo szpitalne i cz ęś ciowo otwarte, szkolnictwo ponadgimnazjalne).

3.3. Kierunki ochrony przestrzeni przyrodniczej W zakresie ochrony, kształtowania i zagospodarowania środowiska przyrodniczego zakłada si ę zachowanie podstawowych elementów systemu przyrodniczego gminy – ochron ę wzbogacanie walorów przyrodniczych i warto ści u żytkowych oraz ich racjonalne wykorzystywanie w rozwoju gminy, przy zapewnieniu sprawnego funkcjonowania całego systemu przyrodniczego, w powi ązaniu z systemem wojewódzkim i krajowym.

3.3.1. Obszary prawnie chronione ∑ Rezerwaty przyrody Projektowany rezerwat przyrody o nazwie DOLINA RZEKI RYBNICA, poło żony w północno-zachodniej cz ęś ci obszaru gminy jest i wykraczający swym zasi ęgiem poza obszar gminy Kolno (gmina Pisz woj. warmi ńsko-mazurskie i gmina Turo śl). Powierzchnia jego

21 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY- wynosi około 150 ha, w tym około 95 ha znajduje si ę w granicach gminy Kolno. Celem utworzenia rezerwatu jest ochronna naturalnych siedlisk zanikaj ących zespołów ro ślinnych. Gospodarowanie na obszarze projektowanego rezerwatu nie powinno narusza ć istniej ących uwarunkowa ń przyrodniczych, pozwalaj ących na zachowanie wyst ępuj ących tam zespołów ro ślinnych. ∑ Pomniki przyrody Na terenie gminy wyst ępuj ą trzy drzewa i jeden głaz narzutowy uznane za pomniki przyrody i s ą to: • dwa wi ązy o obwodach 380 i 440 cm rosn ące na posesji pana Antoniego Kozioł we wsi Kozioł, • jabło ń dzika o obwodzie 95 cm rosn ąca na posesji pana Stanisława Długozimy we wsi Za-biel ę, • głaz narzutowy o obwodzie 8,40 m i wysoko ści 1,60 m zlokalizowany 300 m na wschód od skrzy żowania dróg Wincenta - Lachowo - Bialiki. Są to elementy ochrony indywidualnej w systemie przyrodniczym gminy w stosunku, do których obowi ązuje zakaz: • wycinania, niszczenia lub uszkadzania drzew, • zrywania p ączków, kwiatów li ści oraz pozyskiwania nasion, • zanieczyszczania terenu, wzniecania ognia w pobli żu pomnika przyrody, • umieszczania tablic, napisów i innych znaków za wyjątkiem zwi ązanych z ochron ą pomnika, • wykonywania innych czynno ści mog ących zniszczy ć pomnik przyrody.

∑ Kurpiowski Park Krajobrazowy Zachodni fragment obszaru gminy (6 630 ha, tj. 23.5% powierzchni gminy - Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi) jest cz ęś ci ą projektowanego Kurpiowskiego Parku Krajobrazowego. Jest to obszar, zaliczony do krajowego ekologicznego systemu obszarów chronionych (ESOCH) i uznany został za bardzo znacz ący, z uwagi na jego wyró żniaj ące si ę walory przyrodnicze oraz poło żenie w stosunku do innych, cennych przyrodniczo, obszarów kraju i wskazany do szczególnej ochrony. Obszar ten stanowi ą fragmenty dawnej Puszczy Kurpiowskiej (Zielonej) oraz tereny ekstensywnych ł ąk, torfowisk niskich i agrocenoz o tradycyjnym systemie upraw. Mimo melioracji zachowały si ę tu niektóre stanowiska torfowisk niskich i przej ściowych.

22 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Podstawowym walorem tego obszaru, oprócz mozaikowego krajobrazu ekstensywnych terenów rolnych, ł ąk i lasów, jest niski stopie ń synantropizacji ro ślinno ści. Poza niew ątpliwymi walorami przyrodniczymi, obszar ten wzbogaca dobrze zachowane środowisko kulturowe regionu etnograficznego Kurpiowszczyzny, głównie architektura, jak równie ż kultywowane tradycje społeczno ści kurpiowskiej (folklor). Utworzenie parku krajobrazowego wzmocni ten obszar w systemie powi ąza ń przyrodniczych i przyczyni si ę do dostosowania re żimów ochrony do uwarunkowa ń ekologicznych .

∑ Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi Obszar Projektowanego Kurpiowskiego Parku Krajobrazowego, uchwał ą nr X/46/82 Wo- jewódzkiej Rady Narodowej w Łom ży z dnia 27 kwietnia 1982 roku uznany został za obszar chronionego krajobrazu pod nazw ą Obszar Krajobrazu Chronionego Pradoliny Pisy. Zmiana nazwy na Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskie i Doliny Dolnej Narwi nast ą-piła w 1998 roku, w wyniku poł ączenia Obszar Krajobrazu Chronionego Pradoliny Pisy i cz ęś ci Obszaru Krajobrazu Chronionego Pradoliny Narwi (rozporz ądzenie Wojewody Łom żyńskiego z dnia 19 maja 1998 Obejmuje on dolin ę Narwi, znaczn ą cz ęść Puszczy Kurpiowskiej, malownicz ą dolin ę Pisy płyn ącą naturalnym korytem tworz ącym liczne meandry i pozostawiaj ącym starorzecza z bogat ą ro ślinno ści ą wodn ą i bagienn ą oraz zachodnie obrze że Wysoczyzny Kolneńskiej Jest to obszar o charakterze ł ącznikowym, istotnym dla kształtowania systemu powi ąza ń przyrodniczych w dorzeczu Narwi, w poł ączeniu z układami przyrodniczymi pojezierzy Mazurskich i Pomorskich oraz niziny Mazurskiej, predysponowany do szczególnie wysokiego re żimu gospodarowania środowiskiem. Zasady gospodarowania na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego na tym obszarze zawiera wymienione wy żej rozporz ądzenie Wojewody Łom żyńskiego i s ą to mi ędzy innymi: • zakaz zabudowy pasa terenu o szeroko ści 25 m od linii brzegowej rzeki Pisy, • zakaz niszczenia gleby i naturalnego ukształtowania terenu, • zakaz zmiany stosunków wodnych z wyj ątkiem zabiegów renaturalizacyjnych, • zakaz niszczenia nor, żeremi, legowisk zwierz ęcych, gniazd ptasich i niszczenia jaj.

∑ Użytki ekologiczne Użytki ekologiczne zaliczane do drobno przestrzennych elementów przyrodniczych, stanowi ące istotny element przyrodniczej struktury gminy. Ochrona ich stanowi wa żny

23 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY- element całego systemu ochrony rodzimej przyrody. Rozporz ądzeniem Wojewody Łom żyńskiego Nr 11 z dnia 4 grudnia 1996 roku na obszarze gminy Kolno utworzone zostały nast ępuj ące u żytki ekologiczne:

Nr Rejestru Poło żenie Powierzchnia L.p. Opis obiektu Wojew. Oddz. Le śnictwo (ha) 1 36 6a Łacha 0,83 Bagno 2 35 7a Łacha 4,71 Bagno 3 37 8d Łacha 1,04 Bagno 4 32 13a Łacha 2,56 Bagno 5 33 13d Łacha 0,23 Bagno 6 34 13i Łacha 1,57 Bagno 7 30 24b Łacha 3,70 Bagno 8 31 25a Łacha 8,82 Bagno 9 26 35f Łacha 1,21 Bagno 10 27 35j Łacha 2,82 Bagno 11 28 36a Łacha 5.55 Bagno 12 29 37c Łacha 0,38 Bagno 13 29 37d Łacha 4,85 Bagno

Na obszarze u żytków (wg wymienionego rozporz ądzenia) zabrania si ę: • pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania drzew i innych ro ślin, • zbioru wszystkich dziko rosn ących ro ślin, • niszczenia nor i legowisk zwierz ęcych, gniazd ptasich i wybierania jaj, • wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczysto ści, innego zanieczyszczenia wód i gleby oraz powietrza, • wydobywania torfu i innych kopalin, • niszczenia gleby oraz zmiany sposobu jej u żytkowania, • palenia ognisk, • zmiany stosunków wodnych.

3.3.2. Sie ć dolin rzecznych Doliny rzek: Wincenta, Skroda, Łabna, jak równie ż doliny pozostałych cieków bezimiennych oraz obni żenia terenowe (uzupełnione lasami) - elementy drobno przestrzenne

24 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

systemu, stanowi ące ci ągi przyrodnicze o znaczeniu lokalnym i funkcjach: ekologicznej, gospodarczej i krajobrazowej. Podstawowym kierunkiem zagospodarowania tych obszarów jest: • zachowanie dotychczasowych funkcji i walorów środowiska przyrodniczego, • ochrona przed zainwestowaniem i degradacj ą. Realizacja w/w kierunków zagospodarowania wymaga ć b ędzie w szczególno ści: • utrzymanie dotychczasowego sposobu użytkowania, jako ci ągów naturalnej zieleni łąkowo-pastwiskowej z zachowaniem lokalnych skupisk wysokiej zieleni ł ęgowej wraz z dopuszczeniem realizacji w ich obr ębie zbiorników małej retencji wodnej, • ustalenie zakazu wykonywania prac ziemnych naruszających w sposób istotny rze źbę terenu i układ stosunków wodnych, • ustalenie zakazu eksploatacji złó ż torfów zalegaj ących w dolinach i obni żeniach terenu. • jak równie ż wprowadzenia zakazu: - odprowadzania nie oczyszczonych ścieków, - realizacji w ich obr ębie obiektów kubaturowych oraz zbiorników i ruroci ągów do magazynowania i transportu paliw, olejów i smarów, budowy stacji paliw, - lokalizacji składowisk odpadów stałych i wylewisk płynnych. 3.3.3. Lasy Wyst ępuj ą w znacznym rozproszeniu na obszarze gminy - elementy drobno przestrzenne systemu przyrodniczego gminy o znaczeniu lokalnym i funkcjach: ekologicznej, gospodarczej i krajobrazowej. Podstawowym kierunkiem zagospodarowania obszarów leśnych jest: • zachowanie lasów, jako elementów krajobrazu naturalnego, • prowadzenie gospodarki le śnej zgodnie z ustaleniami planów urz ądzenia lasów, uwzgl ędniaj ąc zasad ę powszechnej ochrony, utrzymania ci ągło ści u żytkowania oraz dostosowania do ustalonych w planach funkcji i form u żytkowania, • udost ępniania i cz ęś ciowego przystosowywania kompleksów le śnych do lokalnych potrzeb rekreacyjno-wypoczynkowych, • wykonanie rekultywacji i zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych, • powi ększanie powierzchni le śnych, zalesiaj ąc grunty nieprzydatne w produkcji rolnej, • jak równie ż wprowadzenia zakazu: - przeznaczania powierzchni na cele niele śne,

25 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

- zabudowy z wyj ątkiem urz ądze ń integralnie zwi ązanych z ich funkcj ą, - realizacji przebiegu urz ądze ń liniowych (linii elektroenergetycznych, gazoci ągów, ropoci ągów, kolektorów sanitarnych, linii telekomunikacyjnych, dróg itp.) wymagaj ących znacznych wylesie ń, - wykonywanie melioracji trwale naruszaj ących układ stosunków wodnych w dolinach rzecznych na obszarach le śnych, - lokalizacji składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych.

3.3.4. Ziele ń urz ądzona Ziele ń parków podworskich, ogrodów przydomowych, przyko ścielna, cmentarna, itp. - elementy uzupełniaj ące system przyrodniczy gminy o znaczeniu lokalnym. Podstawowym kierunkiem zagospodarowania jest ochrona powierzchni istniej ących form zieleni urz ądzonej przed likwidacj ą, z wyj ątkiem szczególnych przypadków realizacji bardzo wa żnych elementów komunikacyjnych lub infrastrukturalnych. Realizacji ochrony istniej ącej zieleni urz ądzonej wymaga ć będzie w szczególno ści: • zakazu przeznaczania tych terenów na inne cele w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu, • doboru odpowiednich, do warunków siedliskowych i układów przestrzennych, gatunków zieleni, • zachowania funkcji zieleni cmentarnej i parków podworskich, ł ącznie z ich układem przestrzennym, fizjograficznym i przyrodniczym.

3.3.5. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych W ramach ochrony wód powierzchniowych i podziemnych zakłada si ę: • uzyskanie i utrzymanie w II klasie czysto ści wszystkich cieków na obszarze gminy, • ochron ę wód gruntowych przed zanieczyszczeniami sanitarnymi, rolniczymi i przemysłowymi, • szczególn ą ochron ę wód Głównego Zbiornika Wód Podziemnych "Sandr Kurpiowski" zalegaj ącego pod zachodni ą cz ęś ci ą obszaru gminy, • utrzymanie nienaruszalnego przepływu biologicznego rzek: Wincenta, Łabna i Skroda. Realizacja powy ższych zało żeń wymaga ć b ędzie w szczególno ści:

26 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• zakazu odprowadzania do wód powierzchniowych ścieków sanitarnych i przemysłowych w wielko ściach, które nie gwarantuj ą utrzymania obowi ązuj ącej II klasy czysto ści wód, • zakazu odprowadzania nie oczyszczonych ścieków do gruntu, • budowy zbiorczych systemów kanalizacyjnych z oczyszczalniami ścieków lub indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków, • zachowania stref ochrony bezpo średniej o szeroko ści 10 m dla studni stanowi ących uj ęcia komunalne oraz ustanowienia dla tych uj ęć stref ochrony po średniej wewn ętrznej i zewn ętrznej, (je żeli jest to konieczne) w drodze stosownych decyzji administracyjnych, • wła ściwego doboru terenów (skład fizyko-mechaniczny gleb, budowa geologiczna, spadki) dla rolniczego wykorzystania odchodów płynnych z ferm produkcji zwierz ęcej. 3.3.6. Ochrona powietrza atmosferycznego W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego uwzgl ędnia si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania: • przeciwdziałanie wzrostowi zanieczyszcze ń powietrza głównie substancjami pochodz ącymi z procesów energetycznych, przemysłowych oraz komunikacji samochodowej (zwłaszcza pyłów zawieszonych, dwutlenku siarki i azotu oraz ołowiu), • poprawa warunków życia ludzi zamieszkałych na terenach b ędących w zasi ęgu oddziaływania emisji zanieczyszcze ń (rejon miasta Kolno), Realizacja powy ższych zało żeń wymaga ć b ędzie w szczególno ści: • obowi ązek stałego monitoringu atmosfery, jako podstawy ustalenia lokalnych, jednostkowych norm emisji zanieczyszcze ń lub ich likwidacji w formie stosownych decyzji administracyjnych, • obowi ązku instalowania urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń oraz zmianie technologii produkcji w obiektach stanowi ących główne źródła emisji zanieczyszcze ń, • stosowaniu proekologicznych no śników energii cieplnej (gaz, olej opałowy, energia elektryczna) w obiektach u żyteczno ści publicznej i gospodarstwach domowych, • utrzymaniu obowi ązku ponadnormatywnej uci ąż liwo ści zakładu w granicach własnej działki, • przestrzeganiu warto ści dopuszczalnych st ęż eń zanieczyszcze ń okre ślonych w zał ączniku nr 1 do rozporz ądzenia MOSZNiL z dnia 12.02.1990 r. w sprawie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem - Dz. U. Nr 15 z dnia 14.03.1990 roki.

27 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

3.3.7. Ochrona łudzi i środowiska przed hałasem i wibracjami Działania w tym zakresie powinny zmierza ć w kierunku minimalizacji poziomu hałasu i wibracji, głównie na obszarach stałego pobytu (zamieszkania) ludzi. Realizacja powy ższych zało żeń wymaga ć b ędzie w szczególno ści: • eliminacji z obszarów zamieszkania źródeł hałasu o ponadnormatywnym nat ęż eniu poprzez zabezpieczenia techniczne lub zmian ę technologii i urz ądze ń, • ograniczania ponadnormatywnego hałasu i wibracji do granic własno ści działek, na których zlokalizowane s ą ich źródła powstawania, • uwzgl ędniania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu norm dopuszczalnego hałasu w środowisku zgodnie z zał ącznikiem do rozporz ądzenia MOSZNiL z dnia 13 maja 1998 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku - Dz. U. Nr 66 z dnia 1 czerwca 1998 roku.

3.3.8. Ochrona ludzi i środowiska przed szkodliwym elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizuj ącym Podstawnym kierunkiem gospodarki przestrzennej w w/w zakresie jest zmniejszenie do minimum oddziaływania szkodliwego promieniowania niejonizuj ącego na ludzi i środowisko przyrodnicze. Źródłem szkodliwego elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego s ą głównie, przesyłowe linie elektroenergetyczne wysokich napi ęć . Przez obszar gminy przebiega linia elektroenergetyczna 220 kV oraz dwie linie 110 kV. W celu maksymalnej ochrony przed promieniowaniem niejonizuj ącym nale ży zachowa ć strefy wolne od zabudowy i stałego przebywania o nast ępuj ącej szeroko ści: • dla linii 220 kV - minimum 24,0 m od skrajnego przewodu (zalecana 36,0 m od osi linii, • dla linii 110 kV - minimum 14,5 m od skrajnego przewodu (zalecana odległo ść 20,0 m od osi linii).

3.3.9. Ochrona powierzchni ziemi W celu ochrony powierzchni ziemi i racjonalnego wykorzystania jej walorów użytkowych w rozwoju gminy, przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania: • ochron ę powierzchni ziemi przed zanieczyszczeniami stałymi i płynnymi,

28 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• ochron ę rolniczej przestrzeni produkcyjnej przed przeznaczaniem jej na cele inne ni ż rolnicze, • ochron ę powierzchni ziemi przed negatywnymi skutkami powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych. Realizacja powy ższych zało żeń wymaga ć b ędzie w szczególno ści: • likwidacji „dzikich" (nie urz ądzonych) składowisk odpadów, • stworzenie systemu gromadzenia i wywozu odpadów stałych (na nowo wybudowane miejsko gminne składowisko odpadów) gwarantuj ącego ochron ę środowiska przyrodniczego przed zanieczyszczeniem oraz umo żliwiaj ącego odzysk (recycling) surowców wtórnych w drodze selekcji odpadów u ich producentów lub składowisku gminnym jak równie ż systemu zbytu odzyskanych surowców, • zachowanie dotychczasowej struktury przestrzennej gruntów rolnych i le śnych z mo żliwo ści ą ekologicznego jej wzbogacania (zadrzewienia śródpolne, remizy, u żytki ekologiczne itp.), • ochrony kompleksów gleb chronionych, szczególnie klas III-cich i wszystkich innych pochodzenia organicznego przed zmian ą ich przeznaczenia na cele inne ni ż produkcji rolnej, • podnoszenia, jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez dalszą popraw ę stosunków wodnych ł ącznie z budow ą zbiorników małej retencji, • racjonalnej eksploatacji złó ż surowców mineralnych z zachowaniem wymogów ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96), • rekultywacji i zagospodarowaniu wyrobisk po eksploatacji surowców mineralnych, • wprowadzenia zakazu eksploatacji złó ż torfów w dolinach i obni żeniach terenowych.

3.4. Kierunki ochrony przestrzeni kulturowej Zasoby dziedzictwa kulturowego, jako trwałe elementy zagospodarowania obszaru stanowi ą istotny element to żsamo ści świadcz ący o ci ągło ści działalno ści i dorobku społeczno ści lokalnej. Podstawowym celem polityki władz gminy w tej dziedzinie powinna by ć ochrona oraz racjonalne wykorzystanie zasobów dziedzictwa kulturowego. Wszelkie prace remontowe, zmiany własno ści, zmiany funkcji i przeznaczenia obiektów wymagaj ą pisemnej zgody Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, w trybie okre ślonym przez Rozporz ądzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 11 stycznia 1994 r. w sprawie zezwole ń na prowadzenie prac konserwatorskich przy zabytkach i archeologicznych prac wykopaliskowych. Najpełniejsz ą ochron ę obiektów dziedzictwa kulturowego przed naturalnym niszczeniem, dewastacj ą przez człowieka poprzez wykorzystywanie na nieodpowiednie cele lub

29 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY- obudowywanie innymi obiektami, mo żna uzyska ć poprzez sporz ądzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Plany powinny zawiera ć regulacje dotycz ące przeznaczenia i zagospodarowania terenów, na których znajduj ą si ę obiekty podlegaj ące ochronie. 3.4.1. Tereny i obiekty dóbr kultury podległe ochronie prawnej Borkowo 1) Historyczny układ przestrzenny wsi 2) Ko ściół parafialny p.w. Świ ętej Trójcy, murowany 1932 r. nr rejestru 57 3) Cmentarz rzymskokatolicki, nr rejestru 320 4) Dom nr 36, drewniany, koniec XIX wieku 5) Dom nr 41, murowany, 1885 rok 6) Dom nr 42, murowany, 1893 rok 7) Dom nr 89, murowany 8) Dom nr 58, drewniany, koniec XIX wieku 9) Młyn, murowany, 4 ćw. XIX wieku Czerwone 1) Dom nr 38, drewniany, 1893 rok Gi ętki 1) Zagroda nr 46 - dom drewniany, lata 30 XX wieku - stodoła 2) Dom nr 47, drewniany, ok. 1932 rok 3) Dom nr 53, drewniany, lata 30 XX wieku Glinki 1) Zespół dworsko - parkowy: - oficyna murowana, pocz ątek XX wieku - rz ądcówka, murowana, pocz ątek XX wieku - stajnia ob. wozownia, kamienna, pocz ątek XX wiek - stajnia cugowa i powozownia, ob. stajnia i magazyn, kam. pocz ątek XX wieku - obora nr 1, kamienna, łata 20 XX wieku - obora nr 2, murowana, lata 20 XX wieku - park - ogrodzenie, kamienne, pocz ątek XX wieku 2) Dom nr 2, drewniany, pocz ątek XX wieku

30 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Gromadzyn Stary 1) Dom nr 16, drewniany, 1928 rok 2) Dom nr 38, murowany, 1930 rok

3) Mogiła z drugiej wojny światowej Janowo 1) Historyczny układ przestrzenny wsi 2) Dom nr 3, drewniany, lata 20 XX wieku 3) Dom nr 5, drewniany, 3 ćw. XIX wieku 4) Dom nr 6, drewniany pocz ątek XX wieku 5) Dom nr 12, drewniany, 1933 rok 6) Dom nr 26, drewniany, koniec XIX wieku 7) Dom nr 30, drewniany, lata 20 XX wieku 8) Dom nr 31, drewniany, lata 30 XX wieku 9) Dom nr 33, drewniany, lata 20 XX wieku 10) Wiatrak „Holender", murowany, 1922 rok Kolimagi 1) Dom nr 24, drewniany, około 1913 2) Cmentarz z drugiej wojny światowej nr rejestru 434 Kowalewo 1) Dom nr 5, drewniany, pocz ątek XX wieku 2) Dom nr 6, drewniany, lata 20 XX wieku 3) Dom nr 7, drewniany, lata 20 XX wieku 4) Dom nr 15, drewniany, lata 20 XX wieku 5) Dom nr 29, drewniany, lata 20 XX wieku 6) Dom nr 30, drewniany, około 1930 roku Kossaki 1) Cmentarz z pierwszej wojny światowej nr rejestru 540 Kozioł 1) Dom nr 42, drewniany, 1927 rok Kumelsk 1) Zało żenie parkowe 2) Kaplica, murowana, 1855 rok 3) Dom nr 6, drewniany, 1928 rok

31 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

4) Dom nr 8, drewniany, lata 20 XX wieku Lachowo 1) Historyczny układ przestrzenny wsi

2) Zespół ko ścioła parafialnego p. w. NMP: - ko ściół murowany, 1874 - 1878 rok, nr rejestru 68 - dzwonnica murowana, koniec XIX wieku, nr rejestru 68 - plebania, murowana, 1920 rok 3) Cmentarz rzymskokatolicki, nr rejestru 320 4) Kaplica cmentarna, murowana, 1818 rok, nr rejestru 320 5) Zespół dworsko - parkowy, nr rejestru 70 - dwór, murowany, koniec XIX wieku, nr rejestru 224 - stajnia, kamienna, koniec XIX wieku - chlewnia, murowana, koniec XIX wieku - stodoła, kamienna, koniec XIX wieku - stodoła, kamienna, koniec XIX wieku - spichlerz, murowany, koniec XIX wieku - park, XIX/XX wiek, nr rejestru 70 - ogrodzenie, murowane, pocz ątek XX wieku 6) Dom nr 28, drewniany, pocz ątek XX wieku 7) Dom nr 30, drewniany, koniec XIX wieku Łosewo 1) Zespół ko ścioła parafialnego p. w. Naj świ ętszego Serca Jezusowego: - ko ściół, murowany, 1840 rok 2) Cmentarz rzymskokatolicki, nr rejestru 318 3) Cmentarz z I wojny światowej nr rejestru 265 Niksowizna 1) Cmentarz z I wojny światowej, nr rejestru 264 2) Dom nr 25, drewniany, lata 30 XX wieku 3) Spichlerz w zagrodzie nr 10, drewniany, lata 30 XX wieku 4) Dom nr 16, drewniany, lata 30 XX wieku Wincenta 1) Historyczny układ przestrzenny wsi

32 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

2) Szkoła, murowana, lata 20 XX wieku 3) Dom nr 24, drewniany, pocz ątek XX wieku

4) Dawny Urz ąd Celny, murowany, lata 20 XX wieku, nr rejestru 390 5) Cmentarz z II wojny światowej, nr rejestru 447 Wścieklice 1) Dom nr 17, drewniany, 1875 rok 2) Dom nr 18, drewniany, 1845 rok 3) Ku źnia w zagrodzie nr 8, murowana, lata 20 XX wieku Zaskrodzie 1) Zespół dworsko - parkowy: - oficyna, murowana, 3 ćw. XIX wieku - stajnia, ruiny murowane, koniec XIX wieku - park 2) Dom nr 33, drewniany, koniec XIX wieku

Zabytki i stanowiska archeologiczne - podlegaj ące ochronie 1) Czerwone, stanowisko 1, grodzisko z okresu wczesnego średniowiecza (wpisane do rejestru zabytków woj. łom żyńskiego, nr decyzji 144)) 2) Czerwone, stanowisko 12, osada z wczesnego średniowiecza 3) Czerwone, stanowisko 13, osada z wczesnego średniowiecza 4) Kozioł, stanowisko 10, obozowisko z pó źnego paleolitu i mezolitu, osada z wczesnego średniowiecza 5) Kozioł, stanowisko 12, ślady osadnictwa z mezolitu, wczesnej epoki br ązu, osada z wczesnego średniowiecza 6) Wincenta, stanowisko 2, ślady osadnictwa z pó źnego paleolitu, neolitu i pó źnego średniowiecza 7) Wincenta stanowisko 3, obozowisko z epoki kamienia, osada z epoki br ązu 8) Kozioł, stanowisko 7, obozowisko z mezolitu, wczesnej epoki br ązu z wczesnego średniowiecza 9) Górszczyzna, stanowisko 2, osada z wczesnego średniowiecza 10) Górszczyzna, stanowisko 3, osada z wczesnego i pó źnego średniowiecza

33 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

11) Górszczyzna, stanowisko 9, ślady osadnictwa z okresu mezolitu, wczesnego i pó źnego średniowiecza 12) Kozioł, stanowisko 16, ślady osadnictwa z okresu mezoitu, wczesnego i pó źnego średniowiecza 13) Truszki Zalesie, stanowisko 1, grodzisko z okresu wczesnego średniowiecza (wpisane do rejestru zabytków woj. łom żyńskiego, nr decyzji 178) 14) Truszki Zalesie, stanowisko 6, osada z okresu średniowiecza 15) Truszki Zalesie, stanowisko 4, osada z epoki br ązu, wczesnego średniowiecza 16) Truszki Zalesie, stanowisko 8, grobla z okresu wczesnego średniowiecza 17) Truszki Zalesie, stanowisko 9, osada z okresu wczesnego średniowiecza 18) Truszki Zalesie, stanowisko 10, osada z wczesnego średniowiecza 19) Kiełcze Kopki, stanowisko 4, osada z okresu średniowiecza 20) Zaskrodzie, stanowisko 1, osada z okresu wczesnego średniowiecza 21) Borkowo, stanowisko 1, ślady osad. z okresu wpływów rzymskich i średniowiecza 22) Borkowo, stanowisko 2, ślady osadnictwa z okresu średniowiecza 23) Borkowo, stanowisko 3, ślady osadnictwa z okresu wpływów rzymskich i wczesnego średniowiecza 24) Zabiele, stanowisko nr 6 na obszarze 32-74, ślady osadnictwa, mezolit- epoka żelaza. 3.4.2. Zasady i kierunki ochrony konserwatorskiej Obiekty zabytkowe (wpisane do rejestru zabytków) obj ęte s ą ścisł ą ochron ą konserwatorsk ą, która polega na ich zachowaniu i konserwacji, wszelkie prace przy obiektach i na terenach zabytkowych oraz w ich bezpo średnim otoczeniu mog ą by ć prowadzone tylko za zgod ą słu żb konserwatorskich. Obiekty kulturowe (pozostałe figuruj ące w spisie) stanowi ą przedmiot zainteresowania konserwatorskiego, podlegaj ą zachowaniu i ochronie. Prace przy obiektach kulturowych winny by ć uzgadniane ze słu żbą konserwatorsk ą. Rozbiórka budynku o warto ściach kulturowych mo że by ć dokonana tylko w uzasadnionych przypadkach (bardzo zły stan zachowania) za zgod ą słu żb konserwatorskich. Ochrona zabytkowych zało żeń dworsko - ogrodowych polega na : • zachowaniu i restauracji dworów oraz zabudowy podworskiej, • na rejestracji i rekonstrukcji elementów zabytkowych układu terenu: układ komunikacyjny, podział funkcjonalno - przestrzenny, osie kompozycyjne i widokowe, cieki i zbiorniki wodne, • na zachowaniu i konserwacji starodrzewu,

34 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• na usuni ęciu elementów zniekształcaj ących kompozycj ę zieleni (np. samosiewy) i odtworzeniu elementów zniszczonych (uzupełnienie nasadze ń), • na zakazie lokalizowania na terenie zało żenia w jego otoczeniu inwestycji o charakterze uci ąż liwym - mog ącym przyczyni ć si ę do zniszczenia zabytku, a tak że obiektów zasłaniających widok na zabytek, czy te ż dysharmonizuj ących z jego elementami, • wszelka praca przy zabytku oraz działalno ść inwestycyjna na jego terenie winne by ć uzgadniane z WKZ. Ochrona cmentarzy i mogił historycznych polega na: • wył ączeniu ich spod wszelkiej działalno ści inwestycyjnej, nie zwi ązanej z ich rewaloryzacj ą, • na zachowaniu i konserwacji historycznych elementów ukształtowania terenu cmentarzy (nasypy, wały, układ alejowy, układ kwater i mogił), • na zachowaniu i konserwacji starodrzewu, • na zachowaniu i konserwacji zabytkowych nagrobków, krzy ży oraz innych elementów małej architektury (ogrodzenia, bramy), • na usuwaniu elementów zniekształcaj ących (np. samosiewy, wysypiska śmieci), • na zakazie lokalizowania w ich bezpo średnim s ąsiedztwie działalno ści o uci ąż liwym charakterze oraz obiektów zasłaniaj ących widok na cmentarz, czy te ż dysharmonizuj ących przestrzennie i kompozycyjnie z ich elementami.

Zabytki archeologiczne obj ęte s ą ścisł ą ochron ą konserwatorsk ą, która polega na zakazie prowadzenia na terenie zabytku wszelkiej działalno ści inwestycyjnej niezwi ązanej z jego rewaloryzacj ą.

Stanowiska archeologiczne obj ęte s ą obserwacj ą archeologiczn ą. Wszelka działalno ść inwestycyjna na ich terenie mo że by ć prowadzona pod nadzorem archeologiczno - konserwatorskim. W przypadku stwierdzenia reliktów archeologicznych prace winny by ć przerwane, a teren udost ępniony do bada ń archeologicznych, których wyniki zadecyduj ą o uci ąż liwo ści ich kontynuowania.

Ochrona historycznych układów przestrzennych wsi polega na:

35 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• zachowaniu historycznego rozplanowania układu wiejskiego i jego historycznych elementów (np.: zespół ko ścioła parafialnego, cmentarz parafialny, zespół dworski wraz z towarzysz ącą im zieleni ą, wie ś - ulicówka), historycznego układu komunikacyjnego i par-

celacyjnego, a w jego szczególno ści przebiegu dróg w obecnych liniach rozgraniczaj ących i zabudowy, • na kształtowaniu nowych elementów układu przestrzennego w dostosowaniu do historycznej kompozycji i dyspozycji funkcjonalno - przestrzennej układu oraz jego poszczególnych elementów, • na zachowaniu zbli żonej do historycznej skali układu, • na zachowaniu historycznych dominant wysoko ściowych, przestrzennych i architektonicznych (np. ko ścioła parafialnego i dzwonnicy, dworu), • na zachowaniu, restauracji i modernizacji technicznej zabudowy historycznej, • na dostosowaniu nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej wsi w zakresie sytuacji, skali i bryły oraz w nawi ązaniu do lokalnej tradycji budowlanej, przy lokalizacji nowych obiektów mieszkalnych i gospodarczych winna by ć zachowana tradycyjna dyspozycja funkcjonalno - przestrzenna zagrody. W ramach ochrony dóbr kultury i stanowisk archeologicznych zakłada si ę nast ępuj ące kierunki: • wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego stosownych ustale ń uzgodnionych ze słu żbami ochrony zabytków, • ustalanie sposobu post ępowania (uzgodnionego ze słu żbami archeologicznymi) przy wyznaczaniu w miejscowych planach terenów ze stanowiskami archeologicznymi na cele budowlane, • ustalenie obowi ązku zawiadamiania słu żb archeologicznych o natrafieniu na obiekty nie- znanego pochodzenia podczas prowadzenia prac ziemnych, • współpraca pomi ędzy wła ścicielami, władzami gminy i słu żbami ochrony zabytków w celu utrzymania obiektów w nale żytym stanie i wła ściwego ich u żytkowania. Realizacja kierunków odbywa ć si ę b ędzie poprzez: • spełnianie wymaga ń ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego na podstawie przepisów szczególnych, • realizowanie ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,

36 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• pomoc organizacyjna i finansowa wła ścicielom obiektów zabytkowych przedstawienie do uzgodnienia Słu żbom Ochrony Zabytków zakresu prac porz ądkowych na terenie zabytkowych cmentarzy. * Powy ższy rozdział opracowano na podstawie materiałów dostarczonych przez Wojewódzki Oddział Słu żby Ochrony Zabytków w Białymstoku. Delegatura w Łomży.

- rozbudow ę zaplecza obsługi ruchu turystycznego z usługami handlu, gastronomii, hotelarskimi oraz obsługi podró żnych samochodowych, - rozbudow ę bazy turystycznej dla obsługi szlaku turystyki wodnej (stanice, pola namiotowe) -w jednostce ekologiczno-turystycznej nad rzek ą Pis ą, - tworzenie gospodarstw agroturystycznych na bazie istniej ących siedlisk, głównie w jednostce ekologiczno-turystycznej,

Kierunki polityki przestrzennej w zakresie terenów zabudowy: • lokalizowanie zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej i usługowej w wyznaczonych strefach zabudowy wsi, • dopuszczenie realizacji nieuci ąż liwych zakładów produkcyjno - usługowych w strefach zabudowy wsi, • zakaz realizacji du żych obiektów inwentarskich (powy żej 50 DJP) i realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w strefach zabudowy wsi, • przestrzeganie zasady nierozpraszania zabudowy przez ograniczenie lokalizacji nowej zabudowy poza wyznaczonymi strefami, • przestrzeganie zakazu przeznaczania na cele budowlane powierzchni le śnych, terenów o niekorzystnych dla zabudowy warunkach fizjograficznych (doliny cieków wodnych i inne obni żenia terenu), • utrzymanie historycznie ukształtowanych układów urbanistycznych i form przestrzennych ich zabudowy na obszarach obj ętych ochrona konserwatorsk ą, • eliminowanie funkcji kolizyjnych z zabudowy wsi, • poprawa wizerunku wsi oraz tworzenie nowych warto ści kulturowych poprzez - dostosowanie nowej zabudowy do tradycji regionalnej w zakresie gabarytów, form zabudowy oraz stosowanego materiału budowlanego, - dostosowanie i zharmonizowanie zabudowy i sposobu zagospodarowania przestrzeni z otaczaj ącym krajobrazem i otaczaj ącą zabudow ą,

37 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

- usuni ęcie lub odpowiednia przebudowa obiektów dysharmonizuj ących o obcych dla krajobrazu, otoczenia i tradycji formach, - modernizacja istniej ącej zabudowy w kierunku poprawy estetyki, - podporz ądkowywanie realizacji ukształtowanym historycznie układom zabudowy,

3.5. Kierunki i zasady rozwoju obszarów zabudowanych i przeznaczonych pod zabudow ę Rozwój obszarów zabudowanych oraz przeznaczonych pod zabudow ę wynika ć b ędzie: • ze stanu zagospodarowania i wykształconych funkcji jednostek osadniczych, • uwarunkowa ń środowiska, • zakładanych kierunków rozwoju gminy. Rozwój ukierunkowany b ędzie na podnoszenie ładu przestrzennego w kształtowaniu zagospodarowania gminy przy zachowaniu walorów przyrodniczych i kulturowych środowiska, przy zapewnieniu walorów krajobrazowych zagospodarowania oraz efektywno ści wykorzystania zasobów. Kierunki rozwoju funkcjonalno - przestrzennego obszarów zabudowy: • rozwój funkcji rolniczej poprzez: - modernizacj ę i rozbudow ę istniej ących siedlisk rolniczych, - realizacj ę obiektów dla potrzeb wysokotowarowej produkcji rolnej - wył ącznie w jednostce I - rolniczej, - modernizacj ę istniej ących oraz realizacj ę nowych obiektów obsługi rolnictwa, • rozwój funkcji mieszkaniowej poprzez: - modernizacj ę i podnoszenie standardu istniej ącej zabudowy mieszkaniowej, - przekształcenia zabudowy zagrodowej w zabudow ę mieszkaniow ą, - realizacj ę nowej zabudowy w formie jednorodzinnej w wyznaczonych strefach zabudowy, • rozwój działalno ści usługowo - produkcyjnej poprzez: - modernizacj ę istniej ących oraz realizacj ę nowych obiektów usługowych z zakresu obsługi ludno ści - koncentracja obiektów w o środkach wspomagaj ących, - realizacj ę nowych zakładów produkcyjnych - w jednostce rolniczej, - adaptacj ę na funkcje usługowo - produkcyjne nieu żytkowanych obiektów, - rozwój rzemiosła nieuci ąż liwego w ramach istniej ącej struktury osadniczej,

38 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• rozwój zaplecza obsługi rolnictwa - usług rolniczych i instytucji obsługi rolnictwa poprzez modernizacj ę i rozbudow ę istniej ących obiektów i urz ądze ń, • rozwój turystyki i wypoczynku poprzez: - rozbudow ę bazy turystyki i wypoczynku pobytowego - w jednostce rolniczo - turystycznej,

3.5.1. Główne kierunki i zasady rozwoju zabudowy w jednostkach strukturalnych Jednostka I - rolnicza Podstawow ą funkcj ą jednostki jest rolnictwo z dobrze rozwini ętą produkcj ą zwierz ęcą. Funkcjami uzupełniaj ącymi b ędą - funkcje usługowo - produkcyjne. Zakłada si ę umiarkowany rozwój osadnictwa ukierunkowany na polepszanie standardu życia mieszka ńców (poprawa warunków mieszkaniowych, wyposa żenia w infrastruktur ę społeczn ą i techniczn ą), tworzenie warunków rozwoju rolnictwa oraz rozwój funkcji pozarolniczych. Kierunki i zasady zagospodarowania terenów zabudowy: • rozwój zabudowy rolniczej, mieszkaniowej i usługowej głównie na zasadzie modernizacji, przebudowy i uzupełnie ń w ramach istniej ącej struktury, • poprawa warunków funkcjonowania gospodarstw rolnych poprzez: - modernizacj ę i rozbudow ę istniej ących siedlisk rolniczych - powi ększanie istniej ących siedlisk o s ąsiednie niezabudowane działki budowlane - w strefach zabudowy wsi, - realizacj ę nowych siedlisk rolniczych w wyznaczonych strefach zabudowy wsi, - realizacj ę obiektów dla potrzeb wysokotowarowej produkcji rolnej (fermy hodowlane powy żej 50 DJP) - poza strefami zabudowy, • rozwój funkcji produkcyjno -usługowych poprzez: - realizacj ę obiektów obsługi rolnictwa - obiekty uci ąż liwe oraz o charakterze zagospodarowania dysharmonizuj ącym z zabudow ą powinny by ć lokalizowane poza obszarami zwartej zabudowy, - modernizacja i realizacja obiektów usługowych z zakresu obsługi ludno ści w dostosowaniu do potrzeb - lokalizowanych w strefach zabudowy, - realizacj ę zakładów drobnej wytwórczo ści i usług ukierunkowanych na wykorzystanie miejscowych surowców (przetwórstwa rolnego) - lokalizacja zakładów uci ąż liwych poza strefami zabudowy wsi, • prowadzenie działalno ści gospodarczej o charakterze nieuci ąż liwym w obiektach adaptowanych lub lokalizowanych w strefach zabudowy wsi,

39 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• realizacja obiektów i urz ądze ń obsługi komunikacji - lokalizacja przy drodze krajowej i wojewódzkiej, • ochrona konserwatorska układów przestrzennych wsi: Janowo, Borkowo, Lachowo, w tym zachowanie zasadniczych elementów historycznego rozplanowania, dostosowanie nowej

zabudowy do historycznej kompozycji w zakresie skali i bryły, usuni ęcie lub przebudowa obiektów dysharmonizuj ących, Jednostka II - ekologiczno - turystyczna Głównym kierunkiem zagospodarowania jednostki jest ochrona krajobrazu przyrodniczo - kulturowego doliny Pisy. Temu kierunkowi podporz ądkowane s ą inne kierunki rozwoju: osadnictwa, turystyki i rekreacji oraz funkcji gospodarczych. Zasady gospodarowania na obszarze okre ślaj ą: • Rozporz ądzenie Wojewody Łom żyńskiego Nr 14/98 z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa łom żyńskiego, • Ustawa o ochronie przyrody. Ustalenia zawarte w tych dokumentach s ą nadrz ędne w stosunku do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Kierunki i zasady zagospodarowania terenów zabudowy: • rozwój zabudowy mieszkaniowej, usługowej i rolniczej na zasadzie modernizacji, przebudowy i uzupełnie ń w ramach istniej ącej struktury, • stopniowa zmiana charakteru zabudowy polegaj ąca na uzupełnianiu funkcji rolniczej o funkcje usługowo - turystyczne, • realizacja nowej zabudowy wył ącznie w granicach wyznaczonych obszarów zabudowy oraz strefach zagospodarowania turystyczno – rekreacyjnego • kształtowanie nowej zabudowy (tak że istniej ącej modernizowanej i przebudowywanej) w dostosowaniu do tradycyjnego budownictwa regionalnego w zakresie skali i bryły zabudowy oraz stosowanego materiału budowlanego: • dopuszcza si ę lokalizacj ę nieuci ąż liwego rzemiosła i drobnej produkcji w obiektach adaptowanych łub lokalizowanych w obr ębie istniej ącej zabudowy wiejskiej, • rozbudowa bazy usługowej i noclegowej turystyki i wypoczynku oraz zaplecza sportowo- rekreacyjnego poprzez realizacj ę nast ępuj ących form zagospodarowania turystycznego:

40 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

- rozbudow ę zespołu sportowo - rekreacyjnego w dolinie Pisy z miejscami pla żowania, stanic ą wodn ą, ci ągiem spacerowym oraz obiektami obsługi turystyki wodnej (stanica wodna, pole namiotowe) - Kozioł, Wincenta, - rozbudow ę bazy wypoczynku pobytowego - ośrodek wypoczynkowy w Ko źle, - zabudowa letniskowa realizowana: * poprzez adaptacj ę nieu żytkowanych siedlisk rolniczych, * w formie zespołów zabudowy lokalizowanych w strefach zabudowy wsi oraz na terenach przeznaczonych pod realizacj ę tej formy budownictwa w obowi ązuj ącym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, * w wyznaczonej strefie zagospodarowania turystyczno - rekreacyjnego w formie zespołów zabudowy letniskowej - (Gi ętki, Kozioł, Wincenta), - gospodarstwa agroturystyczne na bazie istniej ących gospodarstw rolnych oraz nowo- wznoszonych obiektów, - dostosowanie cz ęś ci zabudowy mieszkaniowej do świadczenia usług turystycznych - (pokoje go ścinne), - adaptacja na cele turystyczne nieu żytkowanych obiektów, • tworzenia zaplecza o środka obsługi ruchu turystycznego poprzez - rozwój usług z zakresu handlu, gastronomii, hotelarstwa, - realizacj ę obiektów obsługi podró żuj ących samochodami - lokalizacja przy drodze krajowej, • ochrona konserwatorska układu przestrzennego wsi Wincenta, w tym zachowanie zasadniczych elementów historycznego rozplanowania - podporz ądkowanie zagospodarowania zasadom, które okre ślone zostały w rozdziale „Kierunki ochrony przestrzeni kulturowej",

3.5.2 Na obszarze obj ętym zmian ą nr 2 studium wskazuje si ę poni ższe tereny :

1) Projektowane tereny o dominuj ącej funkcji zabudowy zagrodowej – RM Przeznaczenie - tereny zabudowy zagrodowej; Zalecane standardy kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu: - maksymalna wysoko ść zabudowy do 10m – maksymalnie 2 kondygnacje nadziemne; - minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30 %; - budynki gospodarcze, inwentarskie i gara żowe wył ącznie jako jednokondygnacyjne do 10m;

41 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

- dostosowanie formy nowych b ądź rozbudowywanych lub nadbudowywanych obiektów do charakteru zabudowy zlokalizowanej z najbli ższym s ąsiedztwie, z wył ączeniem obiektów zdegradowanych; - utrzymanie istniej ącej zabudowy z mo żliwo ści ą rozbudowy, nadbudowy, odbudowy; 2) Projektowane tereny o dominuj ącej funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej– MN Przeznaczenie – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna Zalecane zasady kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu : - maksymalna wysoko ść zabudowy do 10m – maksymalnie 2 kondygnacje nadziemne; - maksymalna powierzchnia zabudowy – 40% działki budowlanej; - minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 50%; - utrzymanie istniej ącej zabudowy z mo żliwo ści ą budowy i przebudowy; - wprowadzenie nieprzekraczalnej linii zabudowy, na terenach zagospodarowanych – wyznaczonej istniej ącą zabudowa, o ile nie naruszone zostały przepisy odr ębne, na terenach nowo wyznaczonych – zgodnie z przepisami odr ębnymi; - dostosowanie formy nowych budowanych b ądź przebudowywanych budynków do charakteru zabudowy zlokalizowanej z najbli ższym s ąsiedztwie, z wył ączeniem obiektów zdegradowanych.” 3) Tereny produkcji w gospodarstwach rolnych - RU Przeznaczenie – tereny produkcji w gospodarstwach rolnych; Zalecane zasady kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu : - mo żliwo ść lokalizowania budowli rolniczych;

- maksymalna wysoko ść zabudowy 10 m, okre ślona wysoko ść nie budowli, których wysoko ść wynika bezpo średnio z wymogów technicznych i konstrukcyjnych, a których usytuowanie jest niezb ędne do realizacji przeznaczenia terenu;

- maksymalna powierzchnia zabudowy – 40%;

- minimalny wska źnik powierzchni biologicznie czynnej – 30%;

- minimalna powierzchnia nowotworzonej działki do uzgodnienia w mpzp.

3.6.Kierunki rozwoju infrastruktury społecznej 3.6.1. Edukacja Na terenie gminy funkcjonuj ą 2 gimnazja we wsiach Zabiel ę i Glinki oraz 9 szkół podstawowych we wsiach: Borkowo, Lachowo, Zabiel ę, Janowo, Zaskrodzie, Filipki Du że, Wykowo, Tyszki Łabno i Czerwone. Potrzeby w zakresie bazy lokalowej szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego s ą zabezpieczone w stopniu dobrym.

42 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Podstawowym kierunkiem działa ń b ędzie dalsza poprawa warunków nauczania przy dostosowaniu bazy szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego do potrzeb zreformowanego systemu o światy poprzez: • modernizacj ę szkół podstawowych we wsiach: Czerwone i Janowo, • rozwój przyszkolnej bazy sportowej, w tym budow ę sal gimnastycznych (docelowo we wszystkich placówkach szkolnych). • poprawa, jako ści i metod nauczania poprzez tworzenie i rozbudow ę pracowni komputerowych i j ęzykowych. 3.6.2. Ochrona zdrowia W zakresie lecznictwa szpitalnego i specjalistycznego gmina obsługiwana jest przez szpitale i poradnie specjalistyczne w Kolnie i Łom ży. W zakresie lecznictwa otwartego mieszka ńcy gminy korzystaj ą z usług poradni zdrowia w Kolnie i instytucji lekarza domowego. Tworzenie wła ściwych warunków opieki zdrowotnej wymaga ć b ędzie: • wdra żania zreformowanego systemu opieki zdrowotnej w lecznictwie poprzez: - tworzenie warunków do rozwoju instytucji lekarza domowego, - zapewnienie mieszka ńcom dost ępu do opieki szpitalnej i specjalistycznych usług medycznych w placówkach poza terenem gminy, • rozbudow ę bazy i form opieki społecznej poprzez: - zapewnienie opieki socjalnej dla bezrobotnych bez szans uzyskania pracy, - wspieranie działa ń instytucji i organizacji zajmuj ących si ę działalno ści ą socjaln ą, opiek ą społeczn ą, osobami niepełnosprawnymi oraz problemami uzale żnie ń i patologii społecznych.

3.6.3. Usługi kultury Upowszechnianiem kultury na terenie gminy zajmuj ą si ę 4 placówki biblioteczne we wsiach: Zabiel ę, Czerwone, Borkowo i Lachowo. Dalszy rozwój kultury na terenie gminy powinien polega ć na: • podejmowaniu i wspieraniu inicjatyw w zakresie organizacji imprez kulturalnych, • rozwoju czytelnictwa - opieraj ącego si ę na istniej ących placówkach bibliotecznych.

3.6.4. Sport, rekreacja, wypoczynek Baza urz ądze ń i obiektów sportowych na terenie gminy jest skromna. Sport mo żna uprawia ć na szkolnych boiskach sportowych wyst ępuj ących we wsiach: Czerwone, Borkowo,

43 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Lachowo, Zabiel ę, Glinki, Janowo, Zaskrodzie, Filipki Du że, Wykowo, Tyszki —Łabno oraz w dwóch salach gimnastycznych przy szkołach w Czerwonem i Zabielu. Dalszy rozwój sportu na terenie gminy powinien by ć wspierany poprzez: • modernizacj ę istniej ących obiektów i urz ądze ń sportowych (wyposa żenie boisk w urz ądzenia sportowe), • organizowanie imprez sportowo- rekreacyjnych o charakterze masowym (festyny, pokazy sportowe itp.) • rozwój sportu szkolnego poprzez: • organizowanie imprez sportowo- rekreacyjnych o charakterze masowym (festyny, pokazy sportowe itp.) • rozwój sportu szkolnego poprzez: - budow ę sal gimnastycznych i modernizacj ę istniej ących boisk szkolnych, - rozwijanie współzawodnictwa sportowego - mi ędzyszkolne i wiejskie ligi sportowe. Warunki do wypoczynku na terenie gminy s ą zró żnicowane. Znacznie lepiej kształtuj ą si ę w zachodniej cz ęś ci gminy. Wyst ępuje tutaj wi ęcej lasów oraz obiekty wypoczynkowe we wsi Kozioł. W cz ęś ci środkowej i wschodniej mieszka ńcy maj ą do dyspozycji ziele ń przydomow ą oraz lasy. W okresie najbli ższych lat nie nast ąpi ą zasadnicze zmiany w sposobie wypoczynku ludno ści gminy. Polegał on b ędzie głównie na korzystaniu z zieleni przydomowej oraz z nie- urz ądzonej zieleni le śnej i doliny rzeki Pisy. Nale ży d ąż yć do kształtowanie nowych form wypoczynku mieszka ńców gminy. Polega ć to powinno na: • utrzymaniu istniej ących i powi ększaniu powierzchni terenów zieleni urz ądzonej, głównie we wsiach poło żonych w s ąsiedztwie doliny Pisy (Kozioł, Wincenta, Waszki, Giętki, Górszczyzna, Kolimagi), • podejmowaniu i wspieraniu inicjatyw w zakresie organizacji imprez sportowo- rekreacyjnych. 3.6.5. Mieszkalnictwo Ogólne zasoby mieszkaniowe w gminie Kolno stanowi ą: 2134 mieszkania, dysponuj ące 8176 izbami i 165,9 tys. m2 powierzchni u żytkowej. Podstawowe wska źniki okre ślaj ące standard zamieszkania kształtuj ą si ę gorzej od przeci ętnych w powiecie kolne ńskim i woj. podlaskim. W celu poprawy sytuacji mieszkaniowej nale ży podj ąć nast ępuj ące kierunki działa ń:

44 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• tworzenie warunków do rozwoju budownictwa mieszkaniowego poprzez przygotowanie terenów budowlanych, w tym: - przeznaczenie w planach miejscowych terenów pod budownictwo, - pozyskanie terenów na cele publiczne, - realizacj ę uzbrojenia technicznego, • stosowanie preferencyjnego kredytowania i finansowania budownictwa, • rozwój przemysłu materiałów budowlanych, • modernizacj ę i podnoszenie standardu istniej ących zasobów mieszkaniowych poprzez: - tworzenie warunków do zorganizowanej przebudowy, 3.7. Kierunki rozwoju sfery gospodarczej 3.7.1. Rolnictwo Struktura rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy Kolno jest zró żnicowana. Obszar zachodni okre ślony jednostk ą II o funkcji ekologiczno-turystycznej charakteryzuje si ę, słab ą, jako ści ą gleb z przewag ą gruntów kl. V i VI, znacznym udziałem lasów, powi ększaj ącą si ę baz ą turystyczno-wypoczynkow ą. Pozostała du ża cz ęść gminy okre ślona jednostk ą I jako rolnicza , o znacznym udziale gleb wy ższej, jako ści, rolniczym wykorzystaniu całego kompleksu, dobrze rozwini ętą produkcj ą zwierz ęcą, szczególnie w zakresie produkcji mleka. Warunki naturalne oraz czynniki o charakterze społeczno-ekonomicznym znajduj ą przesłanki w rozwoju okre ślonego kierunku produkcji rolnej oraz funkcji wyodrębnionych jednostek strukturalnych. St ąd rolnictwo musi podlega ć ci ągłym procesom w dostosowaniu si ę do gospodarki rynkowej, potrzeb społecznych oraz wymogów Unii Europejskiej. Procesy te dotycz ą modernizacji i restrukturyzacji rolnictwa w celu lepszego i wła ściwego wykorzystania ziemi, zasobów pracy, środków technicznych, dopasowaniu struktury produkcji do potrzeb rynku, poprawie, jako ści surowców i produktów rolnych, dostosowanie ich do norm unijnych i spełnieniu wymogów ochrony środowiska.

Szanse na zmiany w rolnictwie to przede wszystkim działania w kierunku: W jednostce strukturalnej -1 - rolniczej: • ochrony rolniczej przestrzeni produkcyjnej, poprzez: - ograniczenie przeznaczenia na cele nierolnicze gruntów rolnych zwłaszcza wysokiej ja-ko ści (kl. III i IV) oraz zmeliorowanych u żytków zielonych, - zapobieganie degradacji u żytków rolnych,

45 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

- przeciwdziałanie zmianom dotychczasowych funkcji terenu konfliktowych z rolnictwem i utrudniaj ących produkcj ę roln ą, • tworzenia warunków do poprawy, jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez: - popraw ę stosunków wodnych w wyniku melioracji gruntów, modernizacji urz ądze ń melioracyjnych oraz retencjonowania wody, budow ę zbiornika wodnego na rzece Skrodzie i budowli pi ętrz ących na rzekach Wincencie i Skrodzie, - budow ę i modernizacj ę dróg rolniczych, - popraw ę struktury obszarowej gospodarstw rolnych poprzez ograniczenie podziałów, • utrzymanie oraz rozwój dotychczasowych wiod ących kierunków produkcji rolnej szczególnie w zakresie produkcji zwierz ęcej (chów bydła i trzody chlewnej), • wspieranie specjalizacji i intensyfikacji produkcji rolniczej dostosowanej do potrzeb rynku żywno ściowego i przetwórstwa rolno-spo żywczego. Wzmocnienie powi ąza ń producentów surowców rolnych z przemysłem rolno-spożywczym. • lokalizacj ę obiektów przemysłowych i usługowych zwi ązanych z obsług ą rolnictwa w obrębie zabudowy wiejskiej i na gruntach rolnych najni ższych klas bonitacyjnych kl.V i VI. Ograniczenie lokalizacji obiektów niezwi ązanych z rolnictwem. • podwy ższanie, jako ści surowców i produktów rolnych oraz upowszechnianie standardów sanitarnych i jako ściowych obowi ązuj ących w krajach UE. D ąż enie do konkurencyjno ści towarów na rynkach krajowych i zagranicznych. • tworzenie warunków do rozwoju usług podstawowych obsługi rolnictwa w wyznaczonych o środkach wiejskich w oparciu o rozbudow ę i modernizacj ę istniej ących, wykorzystanie pustostanów, jak równie ż budow ę nowych. • organizacja rynku zbytu produktów rolnych przy udziale grup producenckich i marketingowych w celu obni żenia kosztów produkcji i łatwiejszego zbytu surowców rolnych. Organizowanie silnych zrzesze ń bran żowych rolników wzmacniaj ących ich pozycj ę, wobec podmiotów skupowych i przetwórczych, stwarzaj ących mo żliwo ść pozyskania środków przedakcesowych na wsparcie grup producenckich i marketingowych, • tworzenie warunków do wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, poprzez: - wspieranie rozwoju zakładów przetwórczych o małej i średniej skali produkcji, równie ż przemysłu rolno-spo żywczego, - wielokierunkowy rozwój edukacji w zakresie podj ęcia działalno ści pozarolniczej, - tworzenie rezerw gruntów komunalnych pod rozwój działalno ści gospodarczych,

46 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• zintegrowanie działania samorz ądów i mieszka ńców gminy w celu poprawy sytuacji na obszarach wiejskich, • uaktywnienie współpracy z lokalnymi władzami samorządowymi i innymi instytucjami działaj ącymi na rzecz środowiska wiejskiego w zakresie źródeł i sposobu pozyskania środków finansowych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich. • poszerzenie wiedzy społeczno ści wiejskiej odno śnie integracji z Unią Europejsk ą.

W jednostce strukturalnej - II - ekologiczno - turystycznej: • rozwój rolnictwa zrównowa żonego przyjaznego dla środowiska o wysokich walorach przyrodniczych. • wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki z wykorzystaniem walorów środowiska przyrodniczego. Rozszerzenie funkcji o charakterze rekreacyjnym. Rozwój turystyki i agroturystyki, jako formy działalno ści pozarolniczej na terenach wsi przyczyni ć si ę mo że do rozwoju drobnej wytwórczo ści, sektora usług, słu żby zdrowia oraz zagospodarowania nadwy żki siły roboczej. Przy śpiesza równie ż przemiany strukturalne na wsi, mo żliwo ści stałego lub cz ęś ciowego odchodzenia od pracy w rolnictwie. Na tworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem mog ą by ć pozyskane środki finansowe. • tworzenie warunków do rozwoju rolnictwa ekologicznego, poprzez: - promowanie „zdrowej żywno ści" wytworzonej metodami ekologicznymi - opracowanie programu rozwoju rolnictwa ekologicznego. Na te cele mog ą by ć pozyskane środki pozabud żetowe, - kształcenie producentów „zdrowej żywno ści", - zintegrowanie rozwoju produkcji ekologicznej z agroturystyk ą oraz innymi kierunkami produkcji rolniczej, - ustalenie w drodze studiów specjalistycznych obszarów rolniczych predysponowanych do rozwoju produkcji rolnej metodami ekologicznymi, • ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez ograniczenie przeznaczenia na cele nierolnicze i niele śne gleb najwy ższych w tej jednostce klas bonitacyjnych,

47 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• wyeliminowanie lokalizacji przemysłowych form rolnictwa oraz przemysłu spo żywczego wytwarzaj ącego du że ilo ści środków ze wzgl ędu na walory przyrodnicze obszaru (poza terenem oznaczonym symbolem RU). • zagospodarowanie terenów nieprzydatnych dla produkcji rolnej, poprzez: - zalesienie gruntów marginalnych oraz najsłabszych klas bonitacyjnych, - wykorzystanie terenów pod obiekty turystyczne oraz cele rekreacyjno- wypoczynkowe, • ograniczenie w stosowaniu nawozów mineralnych zagrażaj ących środowisku o wysokich walorach przyrodniczych i zwi ększenie nawo żenia organicznego. 3.7.2. Le śnictwo Lasy, wraz z terenami rolnymi, wodami powierzchniowymi i terenami zabudowy, stanowi ą główny element powierzchniowy i krajobrazowy zagospodarowania gminy. W celu podnoszenia ekologicznych, krajobrazowych, klimatycznych i gospodarczych funkcji lasów, nale ży przede wszystkim: • utrzyma ć istniej ące powierzchnie le śne oraz podda ć zalesieniu tereny o malej przydatno ści dla produkcji rolnej, • ograniczy ć przeznaczenie lasów na cele niele śne jedynie do przypadków wymagaj ących realizacji celów publicznych zwi ązanych z budow ą infrastruktury liniowej, • przestrzega ć zasad prawidłowego gospodarowania zasobami le śnymi (pozyskiwanie drewna w najstarszych klasach wieku i na niewielkich powierzchniach).

3.7.3. Działalno ść produkcyjno - usługowa Zatrudnienie w pozarolniczej działalno ści produkcyjnej oraz ilo ść zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na terenie gminy nale żą do najni ższych w województwie. Świadczy to o niskiej aktywno ści gospodarczej mieszka ńców oraz niewielkim wykorzystaniu mo żliwo ści produkcyjnych gminy. Dalszy rozwój działalno ści produkcyjno-usługowej powinien by ć realizowany poprzez: • wyznaczanie i przygotowanie terenów pod nowe inwestycje produkcyjne, • tworzenie korzystniejszych warunków pozyskiwania zasobów przyrody (kruszywa, drewno itp.) przy zachowaniu równowagi ekologicznej w środowisku, • popraw ę wyposa żenia gminy w urz ądzenia infrastruktury technicznej (modernizacja dróg, sieci energetycznych itp.),

48 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• wprowadzanie ulg i zwolnie ń podatkowych dla inwestuj ących w nowe tzw. „ czyste technologie", • finansowanie szkole ń mieszka ńców w zakresie: przedsi ębiorczo ści i kształcenia umiej ętno ści rozpoczynania i prowadzenia działalno ści gospodarczej, • promowanie walorów gospodarczych gminy w województwie, tak że poza własnym regionem. 3.7.4. Turystyka Skromne walory turystyczne, i to zarówno przyrodnicze jak i kulturowe, marginalizuj ą turystyk ę w sferze działalno ści gospodarczej gminy. Jedyn ą, kierunkow ą form ą zagospodarowania turystycznego gminy, która mo że by ć rozwijana na jej obszarze jest agroturyzm. Wymaga to jednak przygotowania odpowiedniej bazy pobytowej. Obszarem o znacz ących walorach turystycznych jest rejon zwi ązany bezpo średnio z rzek ą Pis ą i przylegaj ącymi do niej kompleksami le śnymi. Rzeka Pisa jest krajowym szla- kiem turystyki wodnej ł ącz ącym jeziora mazurskie z rzek ą Wisł ą i dalej morzem Bałtyckim. W tym rejonie zlokalizowana jest w zasadzie cała, nieliczna, baza turystyczna, jak ą dysponuje gmina. Okolice Kozła to rejon o najwi ększej koncentracji i ró żnorodno ści usług turystycznych. Znajduje si ę tu o środek turystyczny, stanica wodna, baza harcerska, tereny rekreacyjne z pla żą , stanic ą wodna i kortem tenisowym. Budownictwo letniskowe, o wi ększej koncentracji, zlokalizowane jest głównie na gruntach wsi Gi ętki, w s ąsiedztwie rzeki Pisy. Pojedyncze obiekty letniskowe wyst ępuj ą równie ż w miejscowo ści Waszki i Kozioł. Przez obszar gminy przebiegaj ą dwa szlaki turystyczne samochodowe: droga krajowa nr 63 Kisielnica - Pisz oraz droga wojewódzka Turo śl - Zabiel ę -Kolno, a tak że trasa piesza bior ąca swój pocz ątek w miejscowo ści Morgowniki (gmina Nowogród) przebiegaj ąca przez Jurki, Dobrylas, rezerwat Łokie ć, obok mogiły powsta ńców z 1863 roku (gmina Zbójna), przez rezerwat Tabory (woj. mazowieckie), Charubin, Krusz ą, Turo śl, rezerwat Ciemny K ąt, Leman, Zimna, Łacha (gmina Turo śl), Kozioł, most na Pisie i wie ś Wincenta ogółem o długo ści 67 km, Cz ęść obszaru gminy zwi ązana bezpo średnio z Pis ą to potencjalny obszar do dalszej koncentracji bazy turystycznej na terenie gminy Kolno. Dalsze zagospodarowanie turystyczne powinno zmierzać w kierunku: • intensywniejszego wykorzystania przyrodniczych walorów obszaru gminy, szczególnie terenów poło żonych w pobli żu rzeki Pisy,

49 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• ochrony przed zanieczyszczaniem wód Pisy i innych cieków wodnych w celu mo żliwo ści ich turystycznego i rekreacyjnego wykorzystania, • ochrony jako ściowej innych elementów środowiska przyrodniczego u żytkowanych tury- stycznie i rekreacyjnie, • poprawy jako ściowej istniej ącej bazy turystycznej ogólnodost ępnej - rejon Kozła, • rozwoju bazy agroturystycznej, szczególnie na terenach o najwy ższych walorach turystycznych - rejon Pisy.

3.8. Kierunki rozwoju komunikacji 3.8.1. Komunikacja drogowa Uwarunkowaniem kierunkowego systemu transportowego gminy jest poło żenie w pół- nocno - zachodniej cz ęś ci województwa podlaskiego, przy drodze krajowej nr 63 Łom ża (Ki- sielnica) - Pisz (Gi życko). Przez gmin ę przebiega tak że droga wojewódzka nr 647 Stawiski- Turo śl (D ęby). Gmina Kolno jest poło żona średnio dogodnie w stosunku do tranzytu mi ędzyregionalnego i wojewódzkiego - poza trasami mi ędzynarodowymi, ale na trasie ruchu turystycznego i rekreacyjnego. Adaptuje si ę obecny układ drogowy gminy Kolno, na który składają si ę drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne: - droga krajowa nr 63 Łom ża (Kisielnica) - Pisz - Gi życko, - drga wojewódzka nr 647 Myszyniec - Turo śl - Kolno - Stawiski, - drogi powiatowe i gminne o znaczeniu lokalnym - wg planszy „Kierunków", - drogi gospodarcze rolnicze i le śne oraz dojazdy wiejskie i drogi wewn ętrzne na terenach zainwestowania lub zakładów gospodarczych i przemysłowych. Ustala si ę konieczno ść docelowego odci ąż enia, obecnego układu komunikacyjnego regionalnego poprzez wydzielenie funkcji drogi krajowej nr 63 z obwodnic ą miasta Kolna. Na planszy „Kierunków" okre ślono projektowane przebiegi i podł ączenia niezale żnego układu komunikacji zewn ętrznej, docelowo realizuj ącego obsług ę ruchu tranzytowego ponadlokalnego na kierunku Łom ża (Kisielnica) - Pisz - Gi życko (droga krajowa nr 63) i w małym zakresie na kierunku Myszy ńca i Stawisk (droga wojewódzka nr 647). Wyznaczony przebieg drogi tranzytowej nr 63 powinien by ć docelowo odci ąż ony od funkcji gospodarczych, w tym tak że od obsługi przyległych terenów rolnych. Podstawowym

50 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY- elementem układu docelowego jest projektowana obwodnica drogi nr 63 po stronie zachodniej miasta Kolna. Istniej ący ci ąg drogi krajowej nr 63 i projektowana obwodnica poza obszarem zainwestowania miasta Kolna powinny posiada ć docelowo parametry drogi głównej ruchu przyspieszonego (GP) o szeroko ści w liniach rozgraniczaj ących min. 30 m. Obwodnica nie mo że posiada ć w rejonie miasta Kolna wi ęcej ni ż 3 wł ączenia do ulic układu miejskiego oraz 3 skrzy- żowania z drogami powiatowymi. Wł ączenia dróg gminnych i lokalnych zjazdów powinny by ć docelowo ograniczone do niezb ędnego minimum. Zakłada si ę docelow ą obsług ę terenów przyległych z dróg zbiorczych lub zapleczowych gminnych. Na etapie studiów drogowych koncepcji obwodnicy ilo ść wł ącze ń do dróg i ulic układu lokalnego mo że by ć ograniczona poni żej ww. trzech skrzy żowa ń. Docelowo ci ąg drogi nr 63 powinien by ć dostosowany do nacisków 115KN/oś. Etapowo adaptowany obecny przebieg drogi krajowej mo że posiada ć funkcje drogi głównej (G) o szeroko ści w liniach rozgraniczaj ących min. 25 m (stan istniej ący obecnie). Przebieg drogi nr 63 przez wsie wymaga pełnej izolacji ruchu pieszego od jezdni i ograniczenia do minimum nakładania si ę funkcji lokalnej i rolniczej na ruch zewn ętrzny. Ustala si ę nast ępuj ące parametry projektowe i urbanistyczne odcinków dróg i ulic oznaczonych na rysunku „kierunki rozwoju sieci drogowej" dla elementów podstawowego układu komunikacyjnego miasta i okre ślonych symbolami klas wg Rozporz ądzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r (Dz.U. Nr 43, poz.430) : 1) oznaczenie - „GP" a) funkcja -ci ągi drogi krajowej ruchu przyspieszonego (parametr przyjmowany docelowo dla ci ągu projektowanej obwodnicy i odcinków dojazdowych drogi nr 63 - droga główna ruchu przyspieszonego o funkcji „obszarowa - tranzytowej", b) podstawowe parametry projektowe - szeroko ść jezdni - min. 7 m (na skrzy żowaniach i odcinkowo zalecane 10,0 lub 2 x 7,0 m z pasem rozdzielenia jezdni), ew. chodniki wydzielone od jezdni zieleni ą, całkowicie izolowane od ruchu kołowego, pr ędko ść projektowa poza obszarem zabudowy Vp = 100 km/h, na terenie zainwestowanym Vp= 80 km/h (pr ędko ści eksploatacyjne wg ustale ń administracji ruchem drogowym - na terenach miejskich 70 km/h - 90 km/h, c) szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących - minimalna 30 m, d) stopie ń dopuszczonej obsługi terenu przyległego - na terenie zainwestowanym „ograniczony do przypadków wyj ątkowych", na terenach nie zainwestowanych - wykluczony lub ograniczony do wypadków szczególnych,

51 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

2) oznaczenie - „G" (etapowe klasa drogi krajowej, doc. klasa dróg wojewódzkich) a) funkcja -ulica główna o po średniej funkcji „obszarowa - tranzytowa", b) podstawowe parametry projektowe - szeroko ść jezdni - min. 7 m (na skrzy żowaniach i odcinkowo zalecane poszerzenia), chodniki wydzielone od jezdni zieleni ą lub barierami ochronnymi szeroko ści min. 2,0 m, pr ędko ść projektowa Vp = 70 km/h (pr ędko ści eksploatacyjne wg ustale ń administracji ruchem drogowym - na terenach miejskich 60 km/h - 70 km/h), c) szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących - minimalna 25 m lub wi ęcej wg stanu istniej ącego, d) stopie ń dopuszczonej obsługi terenu przyległego - na terenie zainwestowanym „ograniczony do przypadków wyj ątkowych" i sukcesywnie ograniczany w stosunku do zjazdów istniej ących (zalecane zapewnienie obsługi od zaplecza przez dojazdy

z ulic lokalnych), na terenach nie zainwestowanych - ograniczony do wypadków szczególnych, 3) oznaczenie - „Z" a) funkcja - ulica zbiorcza -istniej ące przebiegi dróg wojewódzkich, podstawowe ulice funkcji miejskiej na terenie Kolna, ci ągi wylotowe dróg powiatowych, b) podstawowe parametry projektowe - szeroko ść jezdni - min . 7 m, zalecana 9-10 m (na skrzy żowaniach zalecane 12 m), chodniki wydzielone od jezdni zieleni ą lub barierami ochronnymi szeroko ści min. 2,5 m, pr ędko ść projektowa Vp=60 km/h, c) szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących - minimalna 20 m, zalecana przy istniej ącej szeroko ści powy żej 20 wg stanu istniej ącego, d) stopie ń dopuszczonej obsługi terenu przyległego - na terenie zainwestowanym „cz ę- ściowo ograniczony" i sukcesywnie ograniczany w stosunku do zjazdów istniej ących (zalecane zapewnienie obsługi przez zjazdy ł ączone i przez dojazdy zbiorcze) oraz na terenach nie zainwestowanych - ograniczony do przypadków uzasadnionych. 4) oznaczenie - „L" a) funkcja - ulice i drogi lokalne w rozumieniu Rozporz ądzenia Ministra Transportu Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r (Dz.U. Nr 43, poz.430) b) podstawowe parametry projektowe - szeroko ść jezdni - min. 7 m, zalecane poszerzenia zjazdowe i zatoki parkingowe (na skrzy żowaniach zalecane 9,0-12,0 m), chodniki wydzielone od jezdni zieleni ą lub przykraw ęż nikowe szeroko ści min. 2,5 m,

52 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

pr ędko ść projektowa Vp = 50 km (pr ędko ści eksploatacyjne wg ustale ń administracji ruchem drogowym - na terenach miejskich 60 km/h ), c) szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących - minimalna 12m , zalecana 15m i wg stanu istniej ącego przy szeroko ści powy żej 15 m lub wi ęcej, d) stopie ń dopuszczonej obsługi terenu przyległego - na terenie zainwestowanym - dopuszczalna obsługa przyległych działek oraz stopie ń obsługi „ograniczony w miejscach niebezpiecznych i o słabej widoczno ści". Lokalne układy dróg i ulic wiejskich wymagaj ą realizacji dogodnych poł ącze ń z układem zewn ętrznym, tranzytowym poprzez budow ę jezdni o szeroko ściach min 5,50 m z izolowanym ruchem pieszym i rowerowym. Wszystkie powy ższe kierunki działa ń planistyczno-gospodarczych w zakresie kształto- wania systemów transportowych musz ą uwzgl ędnia ć rachunek ekonomiczny i efektywno ść mo żliwych do poniesienia nakładów bud żetowych lub pozabud żetowych (fundusze rozwojowe itp.) zarówno w aspekcie skutków docelowych jak i efektów krótkoetapowych. Na terenie wsi i osad istnieje konieczno ść zaprojektowania i stworzenia niezale żnego od jezdni systemu parkowania w postaci zatok i wydzielonych stref parkowania.

3.8.2. Komunikacja kolejowa Ze wzgl ędu na słabo rozwini ętą sieci PKP w tym obszarze województwa teren gminy jest pozbawiony bezpo średniego dost ępu do linii kolejowej. Oznacza to konieczno ść dowozu towarowego transportem samochodowym lub w minimalnym stopniu poprzez stacj ę kolejową w Łom ży. Przez teren gminy nie przebiega żadna linia kolejowa - zagadnienia rozwoju komunikacji kolejowej gminy nie dotycz ą.

3.8.3. Transport ci ęż ki i tranzyt Teren gminy jest oddalony od typowych ci ągów tranzytowych, mi ędzynarodowych takich jak pobliska droga nr 61 i korytarz drogi nr 8 (Warszawa - Białystok) przebiegaj ący w znacznym oddaleniu od Kolna. Droga krajowa nr 63 jest obecnie krajow ą drog ą mi ędzyregionalną i turystyczn ą. W stosunku do dawnej funkcji regionalnej droga Kisielnica - Kolno- Pisz staje si ę stopniowo obci ążana tranzytowym ruchem ci ęż arowym. Jej ranga jako wa żnej drogi turystycznej i wakacyjnej została w ostatnim czasie dostrze żona. Podj ęto działania zmierzaj ącej do pełnej modernizacji drogi do parametrów drogi krajowej.

53 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Ci ąg drogi nr 63 powinien by ć dostosowywany sukcesywnie do kategorii ruchu KR-5 i nacisków 100 KN/o ś a docelowo do KR-6 i nacisków 115 KN/o ś. W rejonie Kolna istnieje potencjalna mo żliwo ść lokalizacji MOP-u tj. miejsca obsługi podró żnych z parkingiem dla samochodów ci ęż arowych i ruchu turystycznego. Przy modernizacji drogi nale ży izolowa ć tereny zamieszkania le żą ce wzdłu ż drogi nr 63 od ujemnych wpływów komunikacji takich jak nadmierne nat ęż enie hałasu, wibracje i spaliny oraz nale ży zabezpieczy ć ruch pieszy i lokalny od kolizji z ruchem tranzytowym. Przewidywane maksymalne obci ąż enie ruchem (kategoria ruchu) na głównych powiatowych nie przekroczy KR 3, a na drodze wojewódzkiej nr 647 Turo śl - Kolno- Stawiski KR 4.

3.8.4. Ście żki rowerowe - rekreacyjne Zakłada si ę docelow ą konieczno ść realizacji systemu wydzielonych ście żek rowerowych przez wsie, do terenów zieleni i na odcinkach dróg wylotowych wsz ędzie tam gdzie wyst ępuje nasilony ruch pojazdów samochodowych. Oprócz wydzielonych ścieżek rowerowych projektuje si ę ci ągi rekreacyjne i dalekobie żne ście żki rowerowe pokazane na planszy „Kierunków". Postuluje si ę realizacj ę ście żki rekreacyjnej rowerowej do miejscowo ści Ptaki i miejscowo ści Kozioł nad Pis ą oraz do lasów w zachodnio-północnej cz ęś ci gminy. W obszarze powiatu Kolno proponuje si ę dodatkowo realizacj ę rekreacyjnej ście żki rowerowej przebiegaj ącej wzdłu ż Pisy nad brzegiem rzeki i cz ęś ciowo poprzez tereny le śne na odcinku od Nowogrodu do Pisza. Ście żki le śne mog ą posiada ć nawierzchnie żwirowe, a do-celowo nawierzchni ulepszone.

3.9. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej 3.9.1. Zaopatrzenie w wod ę Zbiorowymi wodoci ągami w gminie obj ętych jest 15 wsi. W oparciu o 4 uj ęcia wodoci ągowe we wsiach: Lachowo, Kumelsk, Zabiel ę i Janowo zaopatrzonych jest w wod ę 14 wsi, natomiast jedna wie ś - Borkowo z uj ęcia na terenie gminy Mały Płock. Rozbudow ę zaopatrzenia w wod ę okre śla opracowana w maju 2000 roku „Koncepcja zaopatrzenia w wod ę" według, której b ędzie realizowana brakuj ąca sie ć wodoci ągowa.

54 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Podstawowym kierunkiem w zakresie zaopatrzenia w wod ę jest zapewnienie ci ągło ści do-stawy wody, o jako ści zgodnej z obowi ązuj ącymi normami sanitarnymi w ilo ści pokrywaj ącej pełne potrzeby mieszka ńców poprzez modernizacj ę istniej ących uj ęć wody oraz rozbudow ę sieci przesyłowej. Realizacja w/w kierunku na terenie gminy wymaga ć b ędzie nast ępuj ących działa ń: • realizacji sieci wodoci ągowej w 9 wsiach poło żonych we wschodniej cz ęś ci gminy: Stary Gromadzyn, Gromadzyn Wykno, Tyszki Łabno, Czernice, Pachuczyn, Obiedzino, Wścieklice, Koziki i Zaskrodzie oraz wł ączenie tych wsi poprzez pompowni ę wody (zlokalizowan ą w okolicach wsi Czernice) do wodoci ągu miejskiego w Kolnie (w ramach rozbudowy tego wodoci ągu). • rozbudowy wodoci ągu „Zabiel ę" poprzez wł ączenie do sieci wodoci ągowej zabudowy kolonijnej, głównie z terenu wsi Czerwone, • rozbudowy wodoci ągu „Kumelsk" poprzez realizacj ę sieci wodoci ągowej we wsiach: Fi- lipki Małe, Filipki Du że, Brzózki, Okurowo, Danowo, Kielcze Kopki, Kossaki, Rupin, Górskie, Bialiki, Tyszki W ądołowo, Wykowo, Wszebory, Brzozowo, Żebry i Rydzewo oraz wł ączenia istniej ącej sieci wodoci ągowej w Lachowie i Kiełczach Starych równie ż do wodoci ągu „Kumelsk". Wodoci ąg po rozbudowie b ędzie obejmował 23 wsie. • zaopatrzenie w wod ę pozostałych 5 wsi: Wincenta, Kozioł, Waszki, Gi ętki i Kolimagi. Po zrealizowaniu wymienionej sieci wodoci ągowej gmina Kolno b ędzie zwodoci ągowana w 100%.

3.9.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków Na terenie gminy brak jest urz ądze ń do odprowadzania i oczyszczania ścieków. W mie ście Kolno rozpocz ęto realizacj ę komunalnej oczyszczalni ścieków. Podstawowym kierunkiem w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków jest: • zapewnienie normatywnych standardów cywilizacyjnych w tym zakresie, • ograniczenie wielko ści odprowadzanych ładunków zanieczyszcze ń do wód powierzchniowych. Realizacja w/w kierunków na terenie gminy wymaga ć b ędzie nast ępuj ących działa ń: • przyj ęcia nast ępuj ących kryteriów wprowadzenia we wsiach scentralizowanych systemów kanalizacji sanitarnej: - w miejscowo ściach posiadaj ących sie ć wodoci ągow ą,

55 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

- w miejscowo ściach o najwi ększym w skali gminy procencie ludno ści w ogóle, a produkcyjnej w szczególno ści oraz o najpr ęż niejszej gospodarce, we wsiach poło żonych w obszarach obj ętych ochron ą, - w miejscowo ściach, w których zlokalizowane s ą lub b ędą zakłady obsługi ludno ści odprowadzaj ące w skali lokalnej znaczne ilo ści ścieków takie jak: szkoła, o środek gminy, zlewnia mleka, - we wsiach, gdzie przewiduje si ę znaczny rozwój budownictwa b ądź turystyki. • wskazanie wsi do skanalizowania w pierwszej kolejności i opracowanie programu gospodarki ściekowej w gminie. W studium przyj ęta została, z uwzgl ędnieniem powy ższych kryteriów, nast ępuj ąca kolejno ść : - wie ś Czerwone, Zabiel ę (+ Zakale ń) oraz Borkowo z uwagi na wielko ść tych wsi i zwarto ść zabudowy, ze wskazaniem do podł ączenia do realizowanej oczyszczalni ścieków w Kolnie, - wsie: Janowo i Lachowo ze wzgl ędu na wielko ść tych wsi, zwarto ść zabudowy oraz istniej ącą sie ć wodoci ągow ą, • po wykonaniu sieci wodoci ągowej we wsiach le żą cych w obszarze projektowanego Kurpiowskiego Parku Krajobrazowego przewiduje si ę równoczesne ich skanalizowanie (ze wzgl ędu na ochron ę przed zanieczyszczeniem rzeki Pisy), • skanalizowanie w drugiej kolejno ści wsi: Stary Gromadzyn, Zaskrodzie i W ścieklice oraz Kumelsk i Kowalewo. • na obszarach o zabudowie rozproszonej, kolonijnej, gdzie nieracjonalna wydaje si ę budowa systemów scentralizowanych, nale ży stosowa ć indywidualne przyzagrodowe oczyszczalnie ścieków. Pozostałe wsie zostały zakwalifikowane do stosowania indywidualnego rozwi ązania odprowadzenia ścieków. Nie znaczy to jednak mo żliwo ści zastosowania zbiorowego odprowadzenia ścieków, je żeli pozwol ą na to środki finansowe. Zbiorniki szczelne bezodpływowe nale ży traktowa ć jedynie jako rozwi ązanie przej ściowe. Sposób rozwi ązania gospodarki ściekowej wraz z etapowaniem pilno ści potrzeb powinien dokładnie okre śli ć "Program kanalizacji sanitarnej dla gminy". Podj ęcie decyzji, co do budowy oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej w danej wsi wymaga ć b ędzie ka żdorazowo dokonania wyznaczenia lokalizacji w trybie planowania przestrzennego, poniewa ż wskazane w studium propozycje maj ą charakter orientacyjny.

56 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

3.9.3. Elektroenergetyka Podstawowym kierunkiem rozwoju systemu elektroenergetycznego jest: dostarczenie energii elektrycznej o normatywnym standardzie jakościowym i ilo ściowym oraz dostosowanie systemu do potrzeb odbiorców poprzez wykonanie zada ń: • adaptacj ę istniej ących urz ądze ń elektroenergetycznych: linie napowietrzne 15kV, stacje transformatorowe 15/0,4kV oraz sie ć napowietrzna i kablowa nn, zwracaj ąc przy tym uwag ę na konieczno ść zachowania stref ochronnych od istniej ących i projektowanych linii napowietrznych 110kV i 15kV do istniej ących i projektowanych obiektów kubaturowych, • remont i modernizacj ę urz ądze ń elektroenergetycznych w nast ępuj ących wsiach: Glinki, Kiełcze Kopki, Kolimagi, Koziki, Waszki i Kiełcze Stare, • modernizacja ci ągów linii napowietrznych 15kV Kolno - Janowo oraz Kolno - Danowo z odgał ęzieniem do Grabowa, • remont i modernizacja cz ęś ci sieci komunalno - oświetleniowych nn, • budow ę nowej sieci elektroenergetycznej (SN, stacje transformatorowe 15/0,4kV, linie nn) na terenach przewidzianych do zainwestowania. Zmniejszenie uci ąż liwo ści urz ądze ń elektroenergetycznych dla otoczenia wymaga ć b ę- dzie: • budowy urz ądze ń elektroenergetycznych w sposób niekolizyjny z rozwojem osadnictwa i chronionymi elementami środowiska przyrodniczego, • przy realizacji linii WN i SN w s ąsiedztwie zabudowy stosowania rozwi ąza ń technicznych i stref ochronnych zmniejszaj ących do minimum wpływ w/w linii na ludzi i środowisko, • zmniejszenia do minimum oddziaływania szkodliwego promieniowania na ludzi i środowisko przyrodnicze. 3.9.4. Telekomunikacja Sprawne działanie telekomunikacji oraz wysoka jako ść świadczonych usług s ą wa żnym elementem infrastruktury społeczno-ekonomicznej oraz przesłank ą do rozwoju gospodarczego. Teren gminy obsługuje dwóch operatorów sieci telekomunikacyjnej „SZEPTEL S.A." (wi ększ ą cz ęść gminy) oraz „TP S.A.". Podstawowym kierunkiem rozwoju telekomunikacji jest dostosowanie systemu do potrzeb wynikaj ących z rozwoju zagospodarowania przestrzennego. B ędzie to wymagało utrzymania w odpowiedniej sprawno ści technicznej istniej ących urz ądze ń oraz rozbudowy sieci rozdzielczych zgodnie z potrzebami mieszka ńców i rozwojem gminy.

57 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

3.9.5. Zaopatrzenie w gaz Istniej ący system gazoci ągów wysokiego ci śnienia na terenie naszego województwa nie pozwala na bezpo średnie zaopatrzenie w gaz przewodowy gminy Kolno. Podstawowym kierunkiem w zakresie zaopatrzenia w gaz jest zapewnienie mo żliwo ści dostaw gazu ziemnego do wszystkich wsi gminy. Wobec braku aktualnego programu gazyfikacji województwa mo żna jedynie zało żyć, że do zgazyfikowania gminy niezb ędna będzie budowa: • gazoci ągu wysokiego ci śnienia o średnicy 500 mm z tłoczni na gazoci ągu tranzytowy Rosja - Niemcy w kierunku północnym (na miasto Grajewo), • gazoci ągu wysokiego ci śnienia (podł ączeniowego) o średnicy 150 mm zasilaj ącego miasto i gmin ę Kolno, • stacji redukcyjnej I stopnia (na terenie gminy), • wewn ętrznej sieci średniego ci śnienia. Priorytety tej realizacji to: • pierwsze ństwo miejscowo ści o najwi ększym zdeklarowanym przez mieszka ńców zapotrzebowaniu na gaz, w tym poło żonych najbli żej stacji redukcyjno - pomiarowej i tworz ących zwarte ci ągi liniowe, • pierwsze ństwo miejscowo ści, gdzie przewiduje si ę du że odbiory gazu na potrzeby ciepłownictwa i urz ądze ń obiektów komunalnych.

Do czasu wybudowania gazoci ągów gazu ziemnego zakłada si ę wzrost wykorzystywania, jako no śnika energii gazu płynnego propan - butan.

3.9.6. Zaopatrzenie w ciepło Podstawowe kierunki rozwoju ciepłownictwa w gminie to: • sukcesywne zwi ększanie udziału proekologicznych no śników energii zmniejszaj ących zanieczyszczenie środowiska. Ekologizacja no śników energii powinna by ć wprowadzana w pierwszej kolejno ści w obiektach u żyteczno ści publicznej takich jak np. szkoły i urz ędy, • zmniejszanie zu życia ciepła poprzez termorenowacj ę budynków o złych warunkach termoizolacyjnych, • wprowadzanie nowych rozwi ąza ń technicznych i technologicznych zwi ększaj ących efektywno ść , ułatwiaj ących obsług ę i zmniejszaj ących koszty eksploatacji (dotyczy w szczególno ści sprawno ści kotłów i ich automatyzacji).

58 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Główne zadania w zakresie rozwoju ciepłownictwa to: • kontrola i restrykcje w stosunku do emiterów najwi ększych ponadnormatywnych zanieczyszcze ń, • propagowanie stosownych docieple ń budynków i wykorzystywanie nowych rozwi ąza ń w technice grzewczej, • propagowanie i stosowanie czystych ekologicznie odnawialnych źródeł energii (np. ciepła z gł ębi ziemi - pompy cieplne, ciepła słonecznego - kolektory słoneczne).

3.9.7. Gospodarka odpadami Gmina składuje odpady stałe na składowisku zlokalizowanym w południowo-wschodniej cz ęś ci obszaru miasta Kolna. Zostało ono wybudowane w 2001 roku z zachowaniem wymogów sanitarnych i ekologicznych dla tego rodzaju obiektów. Działania w zakresie gospodarki odpadami powinny zmierza ć do: • stworzenia systemu gromadzenia i wywozu odpadów, umo żliwiaj ącego odzysk (recycling) surowców wtórnych w drodze selekcji odpadów u ich producentów lub na składowisku gminnym. Pozwoli to równie ż na wydłu żenie okresu u żytkowania istniej ącego składowiska, • stworzenia systemu zbytu i zagospodarowania odzyskanych surowców, • bezwzgl ędnego przestrzegania obowi ązuj ących przepisów odno śnie gromadzenia odpadów na składowiskach, w celu eliminowania uci ąż liwo ści i zagro żeń wynikaj ących z jego funkcjonowania.

3.10. Ochrona przeciwpo żarowa i obrona cywilna W gospodarce przestrzennej gminy nale ży stosowa ć nast ępuj ące zasady słu żą ce zabezpieczeniu potrzeb obrony cywilnej i ochrony przeciwpo żarowej. W zakresie obrony cywilnej: • w rejonach budownictwa wielorodzinnego nale ży przewidzie ć rezerw ę terenów pod budowl ę ochronne (schrony, ukrycia, szczeliny), • w budynkach przemysłowych, usługowych, u żyteczno ści publicznej, mieszkalno - usługowych i mieszkalnych nale ży na etapie sporz ądzania planów realizacyjnych przewidzie ć schrony i ukrycia, • w rejonie budownictwa jednorodzinnego nale ży przewidywa ć ukrycia typu II wykonane w budynkach przez mieszka ńców we własnym zakresie w okresie podwy ższonej gotowo ści obronnej Pa ństwa,

59 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• bez wzgl ędu na typ zabudowy nale ży zarezerwowa ć tereny pod budow ę awaryjnych studni wody pitnej (7,5 1 na osob ę/dob ę). Odległo ść studni od budynków mieszkalnych powinna wynosi ć najwy żej 800 m, • istniej ące studnie powinny by ć zabezpieczone przed likwidacj ą i przystosowane do sprawnego uruchomienia i eksploatacji w sytuacjach kryzysowych, • oświetlenie zewn ętrzne (ulice, zakłady pracy) nale ży przystosowa ć do zaciemnienia i wygaszenia, • nale ży uwzgl ędni ć system alarmowania i powiadamiania mieszka ńców w wypadku zagro żeń poprzez systemy alarmowe przyjmuj ąc promie ń słyszalno ści do 300 m, • układ projektowanych i modernizowanych dróg powinien spełnia ć nast ępuj ące warunki: - szeroko ść ulicy powinna uniemo żliwić ewentualne zagruzowanie, - powinny by ć poł ączenia z traktami przelotowymi zapewniaj ące sprawn ą ewakuacj ę ludno ści w okresie zagro żenia, - nale ży wyznaczy ć trasy przejazdu dla pojazdów z toksycznymi środkami przemysłowymi, • przy opracowaniu miejscowych planów wsi w skali 1: 1 000 nale ży na przedsi ęwzi ęcia obrony cywilnej wykona ć aneks do planu, • nale ży zachowa ć istniej ące lub projektowane obiekty obrony cywilnej nie dopuszczaj ąc do ich likwidacji, • wszelkie plany zagospodarowania przestrzennego należy przed ich uchwaleniem uzgadnia ć z Wydziałem Zarz ądzania Kryzysowego, Ochrony Ludno ści i Spraw Obronnych Podlaskiego Urz ędu Wojewódzkiego w Białymstoku. W zakresie ochrony przeciwpo żarowej nale ży: • dąż yć do utrzymania istniej ących obiektów Stra ży Po żarnej, • w terenach zabudowanych na sieci wodoci ągowej zabezpieczy ć odpowiedni ą ilo ść hydrantów do celów ochrony przeciwpo żarowej, • zabezpieczy ć drogi po żarowe dla obiektów przemysłowych i usługowych.

60 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

4. KIERUNKI POLITYKI PLANISTYCZNEJ 4.1. Obszary, dla których sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowi ązkowe Stosownie do artykułu 13 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139, Nr 41, poz. 412 z pó źniejszymi zmianami) miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sporz ądza si ę obowi ązkowo, gdy: • przepisy szczególne tak stanowi ą (obowi ązek przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu przestrzennego powstaje po upływie 6 miesi ęcy od dnia wej ścia w życie przepisu szczególnego), • dla obszaru, na którym przewiduje si ę realizacj ę programów wojewódzkich słu żą cych realizacji ponadlokalnych i regionalnych celów publicznych oraz programów zawieraj ących zadania rz ądowe słu żą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych (obowi ązek przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu powstaje po upływie 3 miesi ęcy od dnia ustalenia warunków wprowadzenia zadania rz ądowego lub zadania samorz ądu województwa do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego), • na obszarze gminy przewidywane jest zadanie dla realizacji lokalnych celów publicznych na podstawie uchwały Rady Gminy (z wyj ątkiem zada ń zwi ązanych z budow ą urz ądze ń infrastruktury technicznej w granicach pasa drogowego). Zadaniem dla realizacji celów publicznych jest ka żda działalno ść pa ństwa lub wła ściwej jednostki samorz ądu, gdy wymagane jest ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu i jest w cało ści lub cz ęś ci finansowana z bud żetu pa ństwa lub samorz ądu, • dla obszarów, które mog ą by ć przeznaczone pod zabudow ę mieszkaniow ą wynikaj ącą z zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorz ądowej, • dla obszarów, dla których sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowi ązkowe ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania (obowi ązek przy-st ąpienia do sporz ądzenia planu powstaje po upływie dwóch miesi ęcy od dnia zło żenia wniosku o wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu), • dla obszaru, na którym przewiduje si ę budow ę obiektów handlowych o powierzchni sprzeda żowej powy żej 1.000 m2 - w gminach o liczbie mieszka ńców do 20.000.

61 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

4.2. Obszary, dla których obowi ązek sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wynika z przepisów szczególnych W świetle obowi ązuj ących przepisów na terenie gminy Kolno mog ą wyst ąpi ć obszary, dla których obowi ązek ten wynika z: • art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 3.02.19995 roku o ochronie gruntów rolnych i le śnych (Dz.U. Nr 16 poz. 78 z pó źniejszymi zmianami), gdzie przeznaczenie gruntów na cele nie-rolnicze i niele śne dokonuje si ę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W zwi ązku z tym przepisem decyzj ę o przest ąpieniu do sporz ądzenia planów miejscowych, dla terenów rolnych przeznaczonych pod zabudow ę nie zwi ązanych z gospodark ą roln ą lub le śną, nale ży podejmowa ć ka żdorazowo po zaistnieniu potrzeb i mo żliwo ści w tym zakresie. • art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 16.10.1991 roku o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 114. poz. 492 z pó źniejszymi zmianami) dla obszarów i zespołów poddawanych ochronie przez Radę Gminy (dotyczy obszaru chronionego krajobrazu lub uznania terenu za zespół przyrodniczo - krajobrazowy, je żeli wojewoda nie wprowadził innej formy ochrony). • art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.Nr 27, poz. 96 z pó źniejszymi zmianami) dla obszarów (terenów górniczych) zwi ązanych z wydobywaniem kopalin pospolitych.

4.3. Obszary, dla których sporz ądzenie planu miejscowego mo że by ć obowi ązkowe ze wzgl ędu na istniej ące uwarunkowania Opracowania planów miejscowych dla obszarów le żą cych w granicach zwartej zabudowy wsi i ewentualnych innych terenów powinny by ć podejmowane przez władze sukcesywnie, w zale żno ści od pojawiaj ących si ę potrzeb, (b ądź zmiany funkcji) i koniunktury inwestycyjnej. Konieczno ść opracowania planu miejscowego o odpowiednim stopniu uszczegółowienia, umo żliwiaj ącego podział geodezyjny na działki budowlane, drogi dojazdowe wraz z rozmieszczeniem urz ądze ń infrastruktury technicznej wyst ępuje dla terenów okre ślonych w „Studium", jako przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe, zagrodowe i rekreacyjne w nast ępuj ących wsiach: Kozioł, Zabiel ę, Borkowo i Czerwone (w granicach okre ślonych na rysunku planu) oraz dla obszarów obj ętych stref ą ochrony konserwatorskiej we wsiach: Wincenta, Janowo i Lachowo .

62 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

Niezale żnie od wy żej wymienionych obszarów, Rada Gminy mo że podj ąć uchwał ę o opracowaniu planu miejscowego dla ka żdego terenu na obszarze gminy, pod warunkiem spójno ści z ustaleniami niniejszego „Studium".

5. ZADANIA DLA REALIZACJI CELÓW PUBLICZNYCH 5.1. Polityka przestrzenna pa ństwa i samorz ądu województwa Zgodnie z ustaw ą o zagospodarowaniu przestrzennym studium ma okre śli ć obszary przewidywane do realizacji zada ń i programów wynikaj ących z polityki zawartej w ustaleniach strategii województwa, zawartych w planie zagospodarowania przestrzennego. W planie tym ustala si ę obszary, na których przewiduje si ę realizacje zada ń rz ądowych oraz samorz ądu województwa wpisanych do wojewódzkiego rejestru. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa jest obecnie w trakcie opracowania. Realizacja zamierze ń zawartych w "Koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju" (przyj ętej przez Sejm 17 listopada i opublikowanej w Monitorze Polskim Nr 26 poz. 432) dokonuje si ę poprzez programy zawieraj ące zadania rz ądowe i wojewódzkie. Warunkiem zatwierdzenia tych programów jest zapewnienie środków finansowych. Zgodnie z art. 61 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym wojewoda sporz ądza i prowadzi rejestr wojewódzki, w którym zamieszone s ą zadania rz ądowe i samorz ądu województwa. Umieszczenie zadania rz ądowego lub zadania samorz ądu wojewódzkiego w rejestrze wojewódzkim jest podstaw ą podj ęcia negocjacji z Zarz ądem Gminy w sprawie wprowadzenia zada ń do realizacji ponadlokalnych celów publicznych do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

5.2. Zadania i programy Na terenie gminy wyst ępuj ą zadania o charakterze ponadlokalnym i regionalnym: • gazoci ąg wysokiego ci śnienia i stacja redukcyjna I-go stopnia, • melioracje Lista (niezrealizowanych) inwestycji publicznych zgłoszonych do „Strategii rozwoju województwa podlaskiego”: • budowa uj ęcia wody w rejonie wsi Czernice i sieci wodoci ągowej, • budowa uj ęcia wody we wsi Górskie i sieci wodoci ągowej,

63 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

• modernizacja drogi (dz. 479, 482, 495) Janowo – Łosewo, • modernizacja drogi gminnej nr 5001 Lachowo – Kiełcze Kopki – Filipki Małe, • modernizacja drogi gminnej nr 50011 Lachowo – Kossaki, • modernizacja drogi gminnej nr 5012 Rydzewo – Lachowo, • modernizacja drogi gminnej nr 5013 Obiedzino – Rydzewo, • modernizacja drogi gminnej nr 5017 Zaskrodzie – Borkowo, • modernizacja drogi gminnej nr 5018 Borkowo – Wścieklice, • modernizacja drogi gminnej nr 5021 Zabiele – Czerwone, • modernizacja drogi gminnej nr 5027 Janowo – Kąty, • modernizacja cz ęś ci drogi gminnej nr 5028 Gietki – Niksowizna, • remonty istniej ących budynków szkolnych, • rozbudowa Siecie wodoci ągowej „Zabiele” • rozbudowa szkoły podstawowej w Lachowie o sal ę gimnastyczn ą.

Zadania uj ęte w ”Programie wojewódzkim na lata 2001-2002”: W programie znalazło si ę jedynie zadanie w ramach wsparcia bazy ekonomicznej kraju: • „Utrzymanie i eksploatacja urz ądze ń melioracji wodnych podstawowych ” projekt zgłoszony przez Wojewódzki Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Białymstoku. Zadanie obejmuje teren województwa podlaskiego, Realizacja zadania pozwoli na popraw ę warunków produkcji rolnej, • „ Budowa informatycznego systemu wspomagania zarz ądzania województwem przez administracj ę samorz ądow ą” projekt zgłoszony przez Urz ąd Marszałkowski. Zadanie obejmuje teren całego województwa i realizacja zapewni elektroniczny system ł ączno ści dla jednostek samorz ądu terytorialnego.

5.3. Zasady współpracy z obszarami s ąsiednimi Współpraca w dziedzinie przedsi ęwzi ęć publicznych dotyczy ć b ędzie w szczególno ści: • komunikacji : w zakresie utrzymania systemu dróg i jednoczesnych działaniach konserwatorsko-modernizacyjnych na drogach ł ącz ących jednostki osadnicze, • infrastruktury technicznej w zakresie: - elektroenergetyki: utrzymania przebiegu linii elektroenergetycznych 220, 110 i 15 kV,

64 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

- zaopatrzenia w gaz: utrzymania w studiach gmin przebiegu gazoci ągu wysokiego ci- śnienia, - melioracji: utrzymanie ci ągło ści systemów melioracyjnych.

6. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO 1.W obszarze obj ętym zmian ą nr 2 Studium okre śla si ę, że inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym słu żą ce zaspokojeniu potrzeb przede wszystkim mieszka ńców gminy Kolno mog ą by ć lokalizowane na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji lokalizacyjnych podejmowanych zgodnie z procedur ą okre ślon ą w aktualnych przepisach prawa. 2.Na obszarze obj ętym zmiana nr 2 Studium okre śla si ę, że inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym wynikaj ące z przyj ętych programów rz ądowych, wojewódzkich, ofert inwestorów, propozycji samorz ądu mog ą by ć lokalizowane na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji lokalizacyjnych podejmowanych zgodnie z procedur ą okre ślon ą w aktualnych przepisach prawa .

7.OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI NA OBSZARZE ZMIANY NR 2 STUDUM.

Na obszarze obj ętym zmian ą nr 2 Studium nie wyznacza si ę obszarów wymagaj ących przekształce ń i rehabilitacji, a tak że rekultywacji.

8.GRANICE TERENÓW ZAMKNI ĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH NA OBSZARZE ZMIANY NR 2 STUDUM.

Na obszarze obj ętym zmian ą nr 2 Studium nie wyst ępuj ą granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych.

9.INTERPRETACJA ZAPISÓW STUDIUM NA OBSZARZE ZMIANY NR 2 STUDUM.

1) Tre ść tekstu i rysunku zmiany nr 2 Studium wyra ża kierunki polityki przestrzennej gminy Kolno, nie przes ądza jednak o dokładnych granicach form zainwestowania i użytkowania terenu; 2) Przyjmuje si ę nast ępuj ącą interpretacj ę rysunku zmiany nr 2 Studium a) ostateczne ustalenie granic terenów dokona si ę na etapie sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ;

65 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOLNO - KIERUNKI ROZWOJU GMINY-

b) w zmianie nr 2 Studium przedstawiony został zgeneralizowany obraz użytkowania terenów, tzn. że przeznaczenie terenu oznacza funkcj ę dominuj ącą, która mo że by ć uzupełniona innymi funkcjami, które nie s ą przeciwstawne do funkcji dominuj ącej i nie pogarszaj ą warunków jej egzystencji .