Związek Piłki Ręcznej w Polsce 01-633 Warszawa, ul. Gdańska 2 lok. 24

BIULETYN Kolegium Sędziów ZPRP Nr 16/2005

Zawiera: 1. Wstęp. 2. Mistrzostwa Europy Węgry. 3. Moje wspomnienia z Tunezji. 4. Mistrzostwa Świata Tunezja 2005. 5. Informacja z narady Przewodniczących KS. 6. Prezentacje KS WZPR. 7. Zmiany w przepisach gry w piłkę ręczną. 8. „Nasi poza granicami kraju”.

Warszawa, 20.05.2005 r.

Szanowne Koleżanki! Szanowni Koledzy!

Jesteśmy w końcowej fazie rozgrywek sezonu 2004/2005. Jeszcze za wcześnie na podsumowania, ale ze wstępnej analizy arkuszy obserwacyjnych delegatów i trenerów wynika, że postawione przed nami zadania, jako środowisko sędziowskie, wykonaliśmy należycie. Zawirowania w naszej związkowej centrali nie miały negatywnego przełożenia na Wasze boiskowe werdykty. Już niewiele meczów i turniejów pozostało do rozegrania, ale pozostały te najistotniejsze. Dlatego proszę o mobilizację do końca rozgrywek.

Przed Wami biuletyn z wieloma, w moim odczuciu, interesującymi materiałami. Tym razem pod nową redakcją Wojtka Michalika. Niektóre teksty wzbogacone są zdjęciami, które mogą być w niezbyt czytelne w biało czarnym druku. Dlatego proszę Was o skorzystanie z umieszczonej na stronie internetowej http://zprp.org.pl wersji elektronicznej. W tym i następnych biuletynach zrezygnowaliśmy z umieszczania treści bieżących, które dochodzą do Waszych rąk w postaci okresowych komunikatów.

Tradycyjnie na początku roku spotkaliśmy się z Przewodniczącymi Komisji Sędziowskich Wojewódzkich Związków Piłki Ręcznej. Spotkanie, jak zwykle wzorowo zorganizowali Koledzy ze Świętokrzyskiego Związku Piłki Ręcznej.

W biuletynie znajdziecie m.in. długo oczekiwane zapowiedzi zmian w przepisach gry w piłkę ręczną. Znowelizowane przepisy rodziły się jak zwykle w wielkich bólach i w trakcie zorganizowanej w kwietniu przez EHF pierwszej konwencji europejskich sędziów i delegatów, sugerowano ich dalsze uściślenia interpretacyjne. W ostatnich dniach po naniesieniu stosownych uzupełnień, na stronie internetowej IHF ukazała się (miejmy nadzieję, że docelowa) wersja angielska przepisów. Obowiązujące wszystkie krajowe federacje nowe przepisy gry w piłkę ręczną działacze IHF ogłoszą po czerwcowym spotkaniu szefów komisji sędziowskich zrzeszonych w IHF. My jednak mamy interpretacje z pierwszej ręki, bo spod pióra Marka Góralczyka, którego autorstwa jest większość ostatecznych zapisów wersji angielskiej. Jego współpraca z szefem sędziów IHF-u Christopherem Ahlem jest

- 2 -

wielce owocna (dla Chrisa i światowej piłki ręcznej) i bardzo pracowita (dla Marka). IHF wprowadza zmiany od 1 sierpnia, natomiast EHF od 1 lipca. Wersja polska przepisów, dzięki zaangażowaniu Marka Góralczyka jest na ukończeniu i w niedługim czasie będzie do zakupienia w biurze Związku.

W czerwcu w Płocku podczas egzaminu na sędziów związkowych spotkamy się z dużą grupą naszych młodych adeptów sędziowskich. Starszych Kolegów proszę o nadzór nad ostatnimi przygotowaniami. Zaprezentowany na egzaminie poziom będzie również odbiciem pracy w Okręgach. Za wszystkich kandydatów trzymajmy kciuki, przypominając, że nominacje na sędziów związkowych otrzymają tylko Ci, którzy będą na to wyróżnienie zasługiwali.

Bardzo szybko zbliża się termin naszego dorocznego, sierpniowego szkolenia. Nie zapomnijcie o właściwym przygotowaniu się do czekającej nas kursokonferencji. Równie poważnie potraktujcie przygotowania fizyczne i teoretyczne. Tym razem seminarium odbędzie się w nieco zmodyfikowanej formie, jak zwykle jednak bardzo pracowitej. Szczegóły podamy w komunikacie KS.

W imieniu członków Kolegium, życzę wszystkim Koleżankom i Kolegom miłego i aktywnego wypoczynku

Henryk Szczepański

- 3 -

2. Mistrzostwa Europy Kobiet Węgry 2004

Arkadiusz i Leszek Sołodko

6. NŐI KĔZILABDA EURŎPA-BAJNOKSÁG MAGYARORSZÁG 2004 –

MISTRZOSTWA NA WALIZKACH

W dniach od 9 do 19 grudnia 2004 roku mieliśmy zaszczyt uczestniczyć w 6. Mistrzostwach Europy Kobiet, które odbyły się na Węgrzech. W październiku EHF wydała oficjalny komunikat EHF z nominacjami par sędziowskich na mistrzostwa. Było nam bardzo miło, kiedy okazało się, że wśród dwunastu nominowanych par znalazły się nasze nazwiska. Oprócz nas powołano następujące pary sędziowskie:

1. Per Olesen, Lars Ejby Pedersen DEN 2. Jutta Ehrmann, Susanne Künzig GER 3. Csaba Kekes, Pal Kekes HUN 4. Valdemaras Liachovicius, Gintaras Paskevicius LTU 5. Marjan Nachevski, Dragan Nachevski MKD 6. Ferry van der Helm, Kees Wiebrands NED 7. Andre Hansen, Oistein Pettersen NOR

- 4 -

8. Viktor Poladenko, Igor Chernega RUS 9. Nenad Krstic, Peter Ljubic SLO 10. Vladimir Rancik, Jan Beno SVK 11. Hakan Kücükyilmaz, Hakan Altan TUR

Z satysfakcją przyjęliśmy informację, że wśród powołanych na Mistrzostwa Europy delegatów, którzy będą obserwować i oceniać naszą pracę jest również Marek Szajna. Oprócz reprezentanta naszej Federacji na ME w roli delegatów i supervisorów powołano następujące osoby:

1. Helga Magnusdottir EHF CC ISL 2. Alenka Cuderman EHF COA Member SLO 3. Sandor Andorka EHF CC Member HUN 4. Jesus Guerrero EHF CC Member ESP 5. Ton van Linder EHF MC Member NED 6. Rui Coelho EHF COA President POR 7. Costis Doukas EHF COA Member GRE 8. Bozidar Djurkovic EHF COA Member SCG 9. Helmut Schebeczek EHF COMPT AUT 10. Tapio Arponen EHF Delegate FIN 11. Adriano Ruocco EHF Delegate ITA

EHF reprezentowali: Jean Brihault EHF Vice-president FRA Jan Tuik EHF EXEC Member NED Frantisek Taborsky EHF EXEC Member CZE Jozef Ambrus EHF EXEC Member SVK Boris Makarov EHF EXEC Member RUS Michael Wiederer EHF Secretary General AUT oraz pracownicy etatowi EHF.

Mistrzostwa Europy Kobiet były rozgrywane w pięciu miastach. Gry eliminacyjne odbywały się w Bekescsaba, Debrecen, Györ i Zalaegerszeg, natomiast mecze półfinałowe, o miejsca i mecz finałowy rozegrano w Budapeszcie.

Do Mistrzostw Europy zakwalifikowało się 16 drużyn, które zostały podzielone na 4 grupy:

Grupa A: Debrecen - NOR, CZE, UKR, ESP Grupa B: Zalaegerszeg - RUS, SCG, SLO, CRO Grupa C: Bekescaba - DEN, ROM, GER, SWE Grupa D: Györ - FRA, HUN, AUT, BLR

Przed mistrzostwami szef sędziów EHF Sandor Andorka wystosował pismo do federacji poszczególnych krajów z prośbą o umożliwienie powołanym parom sędziowania jak największej liczby spotkań.

W ramach przygotowań do najważniejszej dla nas imprezy sędziowaliśmy turniej o „Puchar Śląska”, w którym uczestniczyły reprezentacje: Polski, Czech, Ukrainy i Portugalii. Zostaliśmy też zaproszeni na IX turniej o „Puchar Turchina”, który odbył

- 5 -

się w Kijowie na Ukrainie. Uczestniczyły w nim reprezentacje Ukrainy I i II, Białorusi i Austrii. Dzięki tym turniejom mogliśmy zaobserwować grę czterech zespołów, które wkrótce miały stanąć do boju o palmę pierwszeństwa w Europie.

Mistrzostwa Europy Kobiet rozpoczęły się od przyjazdu wszystkich uczestników (supervisorów, delegatów i sędziów) do Györ w dniu 7 grudnia 2004 roku. Po południu rozpoczął się mini-kurs, mający na celu przygotowanie nas do sędziowania spotkań zgodnie z obowiązującymi interpretacjami przepisów. W szkoleniu główny nacisk położono na trzy elementy: progresja, gra pasywna i współpraca ze stolikiem sędziowskim. Pokazano nam film video z Mistrzostw Europy mężczyzn w Słowenii, gdzie dochodziło do brutalnej gry przy biernej postawie sędziów oraz specjalnie przygotowany przez Sandora Andorkę film video z różnych ciekawych sytuacji na boisku. Oprócz szkolenia z przepisów gry i ich interpretacji, mieliśmy wykłady, które prowadził wieloletni trener piłki ręcznej Wolfgang Pollany z Austrii. Przygotował on materiały do szkolenia w zakresie zachowań na boisku w relacji sędzia – trener oraz przeprowadził z nami zajęcia z taktyki gry w hali. Następnego dnia mieliśmy dalszy ciąg zajęć teoretycznych prowadzonych przez Sandora Andorkę i Wolfganga Pollany oraz przez koleżanki i kolegów sędziów. Jutta Ehrmann i Susanne Künzig z Niemiec omówiły zagadnienia związane z systemami gry w obronie, a w szczególności obrony 3-2-1. Koledzy z Norwegii Andre Hansen i Oistein Pettersen omawiali grę taktyczną zespołu na przykładzie reprezentacji Danii, a Marian i Dragan Nachevscy z Macedonii poruszyli tematykę współpracy sędziów z delegatem (nie tylko na boisku). Mini-kurs zakończył się pierwszymi nominacjami sędziowskimi i podziałem na grupy. Od tego momentu rozpoczęła się wędrówka sędziów po Węgrzech. Otrzymaliśmy nominację do Debrecena (odległość z Györ ok. 420 km) jako para rezerwowa na mecz Ukraina - Czechy, a następnie sędziowaliśmy w Bekescaba mecz Niemcy - Rumunia (z Debrecena jest ok. 120 km). Myśleliśmy, że wrócimy do Debrecana, ale otrzymaliśmy nominację do Zalaegerszeg (z Bekescaba ok. 500 km) na mecz Rosja - Serbia i Czarnogóra. Tak samo jak my wędrowali wszyscy sędziowie i nikt długo nie zagrzał miejsca w jednym mieście. W sumie w czasie mistrzostw przejechaliśmy prawie 1500 km. Po grach eliminacyjnych zespoły najsłabsze w swoich grupach pożegnały się z mistrzostwami i pojechały do domów. Pozostali uczestnicy utworzyli dwie grupy po 6 zespołów każda, a mecze od tej pory były rozgrywane w dwóch miejscowościach – Debrecen i Györ. My trafiliśmy do grupy I (Györ) wraz z ekipami Norwegii, Ukrainy, Hiszpanii, Rosji, Słowenii i Serbii i Czarnogóry. Tutaj sędziowaliśmy mecz Rosja - Ukraina i spotkanie decydujące o pierwszym miejscu w grupie: Norwegia - Słowenia. Jak się później okazało był to nasz ostatni mecz na tych mistrzostwach i do Budapesztu pojechaliśmy już tylko „na wycieczkę”.

Trzeba podkreślić, że Węgrzy zorganizowali Mistrzostwa Europy perfekcyjnie. Mecze były rozgrywane w pięknych i nowoczesnych halach. Wszystkie mecze były nagrywane, codziennie cztery z nich były emitowane na żywo w TV, a my nie wychodząc z hali mogliśmy oglądać mecze, które odbywały się w innych miastach. Podczas mistrzostw były również chwile, kiedy mogliśmy zapomnieć o codziennym stresie zażywając kąpieli w basenach z wodą termalną (40º C) i korzystając z sauny. Dzięki pomysłowości Laszlo Sinki, który był przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Mistrzostw Europy, wszyscy uczestnicy tych Mistrzostw

- 6 -

zostali zaproszeni przez Marszałka Sejmu Węgier na uroczystą kolację, która odbyła się w parlamencie węgierskim. Przy okazji mogliśmy zwiedzić gmach parlamentu, który jest jednym z najpiękniejszych zabytków Europy, a także posiedzieć w ławach poselskich.

Tabela końcowa VI Mistrzostw Europy kobiet: 1. NOR 5. GER 9. SLO 13. CRO 2. DEN 6. UKR 10. AUT 14. SWE 3. HUN 7. ROM 11. FRA 15. CZE 4. RUS 8. ESP 12. SCG 16. BLR

Trochę historii.

I. 1994 Niemcy: 1. Dania 2. Niemcy 3. Norwegia II. 1996 Dania: 1. Dania 2. Norwegia 3. Austria III. 1998 Holandia: 1. Norwegia 2. Dania 3. Węgry IV. 2000 Rumunia: 1. Węgry 2. Ukraina 3. Rosja V. 2002 Dania: 1. Dania 2. Norwegia 3. Francja VI. 2004 Węgry: 1. Norwegia 2. Dania 3. Węgry

I Mistrzostwa Europy kobiet odbyły się w 1994 roku w Niemczech. Jak pokazuje statystyka tylko raz w 2000 roku na mistrzostwach Europy w Rumunii zespoły skandynawskie nie zdobyły żadnego medalu. Rok 1996, 1998, 2002 i 2004 to dominacja zespołów skandynawskich. Następne mistrzostwa Europy odbędą się w Szwecji. Czyżby po raz piąty w finale miały się spotkać dwa skandynawskie zespoły?

Udział w Mistrzostwa Europy Kobiet był dla nas wielkim wyróżnieniem. Były to kolejne w naszej karierze zawody rangi mistrzowskiej, po Mistrzostwach Europy Juniorów w Estonii (1997r.) i Mistrzostwach Świata Juniorek w Chinach (1999r.), ale pierwsze w kategorii seniorskiej i po cichu liczymy, że nie ostatnie?

- 7 -

3. MOJE WSPOMNIENIA Z TUNEZJI

MIROSŁAW BAUM

XIX Men`s World Chamiponship 23.01 – 06.02.2005

W turnieju uczestniczyły 24 zespoły z całego świata, wyłonione w drodze eliminacji. Niestety reprezentacja Polski została wyeliminowana w fazie play-off przez zespół Szwecji. Oto poszczególne grupy mistrzostw:

Grupa A Dania, Francja, Tunezja, Grecja, Angola, Kanada Grupa B Słowenia, Rosja, Czechy, Kuwejt, Islandia, Algieria Grupa C Chorwacja, Szwecja, Hiszpania, Argentyna, Japonia, Australia Grupa D Niemcy, Serbia i Czarnogóra, Norwegia, Egipt, Brazylia, Katar

Zespoły rywalizowały systemem każdy z każdym w grupach, a następnie po 4 najlepsze zespoły (z zaliczeniem wyników między nimi) z grupy A grały z zespołami grupy B-I oraz analogicznie z grupy C z grupy D-II. Po czym po 2 zespoły z tych nowo utworzonych grup awansowały do półfinałów, grając ze sobą na krzyż, tj. I1 – II 2, II 1 – I 2, a dalej zwycięzcy tych gier spotkali się w finale o 1 – 2 miejsce, a pokonani o miejsce 3-4. Zespoły nowo utworzonych grup I i II, które zajęły miejsca dalsze grały o kolejne lokaty mistrzostw (np. 3 I – 3 II o miejsca 5 – 6 itd.). Do „obsługi” mistrzostw powołano 16 par sędziowskich z całego świata.

Oto one: Teodorao Adjemian, Marcelo Gótz – ARG Ivan Dolejs, Vaclav Kohout – CZE Henrik Lauren, Jens Carl Nielsen –DEN Hassan Aly Hassan, Yasser Selim – EGY Gilles Bord, Olivier Buy – FRA Frank Lemme, Bernd Ullrich – GER Peter Herczeg, Peter Siidi – HUN Stefan Arnaldsson, Gunnar Yidarsson – ISL Saqa Mohamemad Al-Musaiger, Esam Hassan Abul Rethaie – KUW Mirosław Baum, Marek Góralczyk – POL Alexander Bashmak, Dmitrij Frolov – RUS Nebojsa Imbronjey, Rajko Grkovic – SCG Janko Pozeznik, Darko Repensek – SLO Peter Hansson, Peter Olsson – SWE Jalel Ben Ayed, Tarek Chebil – TUN Alexandr Vakula, Valentin Ljudovik – UKR

Przylot sędziów do Tunezji nastąpił 20 stycznia 2005 roku. Po fazie wstępnej 6 par (podobnie jak 8 najsłabszych zespołów) musiało 30 stycznia wrócić do domu, natomiast pozostałe 10 par podróż powrotną miały zaplanowaną na 7 lutego.

- 8 -

Jak zwykle turniej mistrzowski rozpoczął się dla nas od mini – kursu, przez 2 dni nowe władze sędziowskiej IHF „przygotowywały” nas do odpowiedzialnej pracy. W szkoleniu uczestniczyli: nowy szef PRC-IHF Christer Ahl (USA), Manfred Prause (GER), Sandor Andorka (HUN) oraz członek komisji szkoleniowej IHF – Dietrich Späte (GER). Pierwszy dzień kursu został zdominowany „nowością”, tzn. pracą w grupach. Na miesiąc przed turniejem w Tunezji drogą internetową dostaliśmy „zadanie domowe” od Christera – cała szesnastka została podzielona na 3 grupy, z których każda miała przygotować opracowanie określonego tematu. Grupa A (pary sędziowskie: EGY, FRA, GER, ISL, SWE) miała przedstawić analizę przygotowania i pracy sędziów podczas turnieju olimpijskiego w Atenach. Grupa B (pary sędziowskie: CZE. POL. SLO, UKR) – tematyka nowych tendencji w piłce ręcznej i ich wpływ na sposób sędziowania oraz przygotowania się sędziów do tych „nowych wyzwań.” Grupa C (pary sędziowskie: ARG, DEN, HUN, KUW, RUS, SCG, TUN) – jakiej pomocy winni oczekiwać sędziowie od członków komisji sędziowskiej IHF, w przygotowaniu się do turniejów mistrzowskich. Przed przyjazdem do Tunezji kontaktowaliśmy się z kolegami z innych krajów i już na miejscu, podczas mini kursu, dopracowywaliśmy w grupach (2,5 godz.) swoje stanowisko, a następnie „spiker” każdej grupy prezentował materiał na forum ogólnym. Było to bardzo interesujące doświadczenie, a efekty naszej pracy zostały wysoko ocenione przez PRC-IHF-u. Warto może wspomnieć, iż przed przyjazdem do Tunezji zostaliśmy zobligowani także do przesłania do siedziby IHF-u (do dnia 5 stycznia 2005 roku) swojej „biografii” oraz certyfikatu medycznego.

A oto niektóre uwagi z pierwszego dnia kursu. Christer Ahl w swojej wypowiedzi podczas mini-kursu zwrócił uwagę na właściwe podejście do progresji. Nie zawsze można stosować na początku meczu karanie „schodkowe” – upomnienie – upomnienie - upomnienie – 2 minuty, gdyż czasami zespoły „taktycznie” faulują najlepszych zawodników drużyny przeciwnej w pierwszych minutach gry, aby ich przestraszyć, albo co gorsze, „wyeliminować” z gry. Wobec takich zachowań sędziowie winni być bardzo uważni i szybko reagować – dając natychmiast karę wykluczenia lub w drastycznych przypadkach dyskwalifikować winnego zawodnika nawet w 1-szej minucie gry - jeśli na to zasłuży! Uczulono nas na „zabijanie ducha sportowej rywalizacji” w postaci fauli bardzo niebezpiecznych lub wybitnie niesportowych zachowań. Należy zwracać uwagę: - na faule w kontrataku (np. popychanie zawodnika), - grę „na ciało” (brak ataku na piłkę), - atak na nogę zawodnika w wyskoku (reakcja sędziów – 2 min. gdy nie trafi lub D przy skutecznym faulu), - atak łokciem w twarz. Manferd Prause z kolei omówił i zademonstrował przykłady (na video) gry nogą. Podkreślił, iż to zagadnienie niestety ostatnio wzbudza wiele kontrowersji. Stało się manierą wymuszanie na sędziach kary wykluczenia za każde zagranie obronne nogą. Należy rozróżnić między „naturalnym odruchem” zamknięcia, w sytuacji

- 9 -

zagrania między nogami piłką, a celowym podniesieniem nogi, w celu blokowania lub zatrzymania piłki dogrywanej do skrzydłowego, który znajduje się w sytuacji wolnej.

W drugim dniu kursu (22.01) pojechaliśmy do hali sportowej, aby zaliczyć Shuttle Run test, tak też się stało, ale w wyniku braku pełnej aparatury medycznej nie rejestrowano dokładnych wyników poszczególnych osób. Następnie Dietrich Späte przeprowadził ciekawe zajęcia praktyczne w hali, gdzie 2 zespoły tunezyjskie demonstrowały fragmenty gry, a sędziowie mieli je oceniać. W trakcie tych zajęć Manfred Prause zwracał uwagę na właściwe i nieprawidłowe decyzje sędziowskie, komentując je i tłumacząc metodycznie z czego one wynikały. Były to zajęcia podobne do tych, które mieliśmy na naszych kursokonferencjach, a przygotowywanych przez mnie i kolegów trenerów. Może w tym miejscu warto wspomnieć, iż także w dalszej części turnieju w dniu wolnym „zaliczyliśmy” trening w hali pod czujnym okiem Manfreda i Dietricha. Było to coś nowego i interesującego. 22 stycznia po południu nastąpił wyjazd części sędziów (8 par) do innych miast. Grupa A grała w RADES, grupa B w El MENZAH, grupa C w SFAX, a grupa D w SOUSSE.

Przed końcem kursu Christer Ahl jednoznacznie dał do zrozumienia, ze jedno jest wiadome, po fazie wstępnej do domu wracają koledzy z Węgier (zastąpili Hiszpanów nominalnie nominowanych), a pięć pozostałych par będzie wytypowanych po eliminacjach i nie ma znaczenia, kto ile już sędziował Mistrzostw Świata. Niestety na początku turnieju (w swoim pierwszym meczu i to na dodatek w ostatniej minucie gry) pech dopadł naszego kolegę z Rosji – Dimitrija FROŁOWA, który zerwał ścięgno Achillesa. Na szczęście opieka medyczna była bardzo dobra i już następnego dnia został on poddany operacji w Tunisie. Tak więc para rosyjska była 2-gą parą, która wcześniej wróciła do domu. Poza tym po pierwszej fazie skończyli sędziowanie koledzy z Egiptu, Kuwejtu, Tunezji i Słowenii (nomen omen sędziowali w Atenach mecz o 3 miejsce kobiet!).

My w Tunezji sędziowaliśmy następujące mecze: 1. Dania – Grecja 2. Kanada – Tunezja eliminacje w grupach 3. Kuwejt – Islandia 4. Czechy – Słowenia

5. Szwecja – Serbia i Czarnogóra faza druga 6. Niemcy – Chorwacja 7. Czechy – Niemcy o 9 miejsce

Byliśmy wśród par, które sędziowały najwięcej meczów. Może się wydawać, że po Atenach, mecz o 9 miejsce Mistrzostw Świata, to „plama”, ale nic bardziej mylącego. Po pierwsze nikt nie jest nieomylny, po drugie sami mamy poczucie, że na turnieju w Tunezji nie mieliśmy „olimpijskiej formy”. Czasami ma się gorsze dni i nic na to nie można poradzić, choć oczywiście, poniżej pewnego przyzwoitego poziomu nie zeszliśmy. I co ważne, chyba sami byliśmy bardziej krytyczni, niż nasi szefowie wobec nas. Mistrzostwa rządzą się swoimi prawami, także w „polityce sędziowskiej”. Koledzy z Serbii i Czarnogóry kończą karierę po tym sezonie, moim zdaniem dobrze sędziowali

- 10 -

ten turniej, a na koniec okazało się, że nie dostali już nominacji na mecze finałowe i o poszczególne miejsca. Nasi przyjaciele z Czech – para olimpijska (Sydney 2000 rok – półfinał), przyjechali na swoje ostatnie Mistrzostwa Świata, także kończą w nowym sezonie karierę, - sędziowali „tylko” mecz o 11 miejsce – takie jest życie!!!

No cóż 2004 rok był super – finał Ligi Mistrzów Kobiet, finał Olimpijski Ateny, finał Superpucharu w Hiszpanii (listopad). Niestety nie zawsze będzie się sędziowało same finały ważne, że jesteśmy w ścisłej elicie i dobrze, aby następcy byli choć w tym samym miejscu, co my obecnie – czego im serdecznie życzymy.

- 11 -

4. Mistrzostwa świata w Tunezja 2005 – sędziowskim okiem

Kurs przygotowawczy

W dniach 21-22 stycznia, tuż przed Mistrzostwami Świata w Tunezji, Komisja Sędziowska IHF przeprowadziła kurs przygotowawczy dla sędziów biorących udział w Mistrzostwach. Prelegentami byli: prezydent Komisji Sędziowskiej Christer Ahl oraz Manfred Prause, Sandor Andorka oraz Dietrich Spate (CCM). Była to następna wielka impreza piłki ręcznej po Igrzyskach Olimpijskich w Atenach. W nawiązaniu do Igrzysk i rozgrywanych tam spotkań, Komisja Sędziowska chciała, żeby na Mistrzostwach Świata w Tunezji, sędziowie i trenerzy współpracowali ze sobą tak, aby stworzyć „wspólną linię” dla poczynań na boisku. Owa „wspólna linia”, to postawienie wspólnych celów dla sędziów i trenerów oraz takie prowadzenie spotkań, by trenerzy wiedzieli, czego oczekiwać od sędziów i mieli identyczne spojrzenie na akcje rozgrywane na boisku. Komisja Sędziowska oczekiwała takiej samej dobrej współpracy trenersko- sędziowskiej, jak podczas Igrzysk w Atenach oraz chciano, by mecze rozgrywane były na takim poziomie, który jednocześnie pokazywałby, że nasza dyscyplina jest najlepsza. Piłka ręczna jest grą szybką i atrakcyjną, z dużą ilością przeprowadzanych akcji i spięć zawodników i dlatego powinniśmy chronić nasz wizerunek! IHF skoncentrowała się na tych samych zagadnieniach, co na kursie przygotowawczym dla sędziów w Atenach w roku 2004. W oparciu o analizę spotkań olimpijskich, IHF w sposób szczególny położyła nacisk na następujące główne zagadnienia: 1. Linia progresywnego karania - zachowania obronne w podstawowej pozycji z przodu i sytuacjach w kontrataku, - zachowania obronne w sytuacjach rzutowych, zagrażających zdrowiu zawodników (kryteria dla dyskwalifikacji). 2. Akcja przy linii pola bramkowego Na uwagę zasługuje to, aby sędziowie unikali walki pomiędzy obrotowym i obrońcami. IHF skoncentrowała się blokach ofensywnych, szczególnie w stosunku do skrzydłowych bez piłki. 3. Jeden z największych obecnie problemów: prowokowanie faulów ofensywnych. 4. Obrona podania piłki kozłem. 5. Kryteria dla gry pasywnej (gry na czas).

- 12 -

Praktyczny trening sędziów na hali

W drugim dniu kursu sędziowskiego Dietrich Spate (CCM) i Manfred Prause (PRC) zorganizowali praktyczny trening dla sędziów. Główne zagadnienia treningu to: - gra pozycyjna i podstawowe poruszanie się sędziego w różnych sytuacjach podczas meczu, - decyzje sędziowskie w różnych sytuacjach i atakach jeden na jeden, blokach ofensywnych, sytuacjach szybkich przerwań, - aspekty taktyczne i kryteria obserwacji w ataku i formacjach obronnych.

Opinia zespołów o sędziowaniu

W duchu współpracy pomiędzy zespołami i stroną sędziowską, po raz pierwszy na MŚ zespoły miały sposobność wyrażenia swojej opinii o przeprowadzonym sędziowaniu. Do tego celu służył prosty formularz, w którym zespoły mogły przedstawić swoje uwagi dotyczące sędziowania. Celem nie było krytykowanie decyzji sędziowskich, ale porównanie opinii zespołów z oceną przeprowadzoną przez Komisję Sędziowską IHF. Komisja chciała otrzymać informację o każdej tendencji, którą zespoły zgłaszały jako problem w niektórych aspektach sędziowania. Zebrane informacje i ich analiza zostaną w późniejszym czasie wykorzystane do kolejnych szkoleń sędziów.

Wcześniejsze wprowadzenie zmian w Przepisach gry w Piłkę Ręczną

Tuż przed Mistrzostwami Świata wszystkie zespoły zostały poinformowane, że jedna ze zmian przepisów gry w piłkę ręczną, planowanych do wprowadzenia do nowego wydania przepisów w sierpniu 2005r., będzie stosowana podczas tego Turnieju. Dotyczyło to sytuacji, gdy rozlega się sygnał gwizdkiem od sędziego mierzącego czas lub delegata IHF, zazwyczaj z powodu czasu dla drużyny lub złej zmiany zawodników. W takim przypadku, sędzia mierzący czas będzie natychmiast automatycznie zatrzymywał czas, bez czekania na zatrzymanie czasu gry przez sędziów prowadzących spotkanie. Dzięki temu uniknie się niepotrzebnej utraty czasu gry.

- 13 -

Obrona nogą podczas podania piłki!

Obecnie, w każdym meczu piłki ręcznej możemy zaobserwować rozmaite podania piłki kozłem pomiędzy zawodnikami rozegrania, a obrotowym lub skrzydłowymi. Poniżej przedstawiono pewne wytyczne, jak postępować w takich sytuacjach, gdy zawodnicy obrony przerywają podanie broniąc nogą: 1. Jeżeli obrońca stoi nieruchomo, a piłka została rzucona w jego nogi = grać dalej! 2. Dotknięcie piłki nogą podczas normalnego poruszania się w kierunku do zawodnika atakującego = rzut wolny! Bez karania progresywnego 3. Odruchowe złączenie nóg ze sobą = rzut wolny! Bez karania progresywnego. 4. Wyraźny ruch nogą w kierunku do piłki = karanie progresywne, przy powtarzających się tego typu obronach. 5. Wyraźny ruch nogą do piłki, przerywający korzystną sytuację dla drużyny atakującej = natychmiastowe karanie progresywne!

Poniższa seria zdjęć obrazuje sytuację przedstawioną w pkt. 5 wytycznych:

Zespół Bośni i Hercegowiny atakuje w przewadze (6-5). Zespół ten gra w ataku z dwoma obrotowymi (system 2- 4). Zawodnik z lewego rozegrania atakuje w kierunku środkowego obrońcy, stwarzając po prawej stronie liczebną przewagę (3-2).

Następuje podanie od zawodnika z lewego rozegrania do zawodnika z prawego rozegrania. Zawodnik obrony przytrzymuje obrotowego po swojej prawej stronie.

- 14 -

Zawodnik z prawego rozegrania zagrywa kozłem piłkę do obrotowego. Obrońca, w sposób zamierzony, wysuwa nogę w bok – podobnie jak robi to broniący bramkarz – w celu obrony i przerwania tego podania.

Kryteria dla sędziów: - oczywisty wykrok zawodnika obrony, - uniesienie nogi przez zawodnika obrony, - obrońca zatrzymuje bardzo czytelne podanie do obrotowego. Decyzja: Normalne używanie nóg w celach obronnych nie jest karane, jeśli zdarzy się to po raz pierwszy (patrz pkt. 4 wytycznych). Jednakże w sytuacji jaką przedstawiono powyżej, w której zostało przerwane podanie do zawodnika, który znajdował się w bardzo korzystnej pozycji do zdobycia bramki, wówczas taki sposób obrony powinien być karany progresywnie.

Czy sędziowie boją się podejmować decyzje o zastosowaniu kary dyskwalifikacji – „czerwona kartka”?

W trakcie kursu przygotowawczego przed Mistrzostwami Świata sędziowie wysłuchali instrukcji, że w przypadkach popełniania przez zawodników niebezpiecznych fauli, powinni być bardziej zdecydowani, by winnego zawodnika zdyskwalifikować. Jednakże podczas prowadzonych spotkań, nie stosowali się oni jednakowo do tych zaleceń, nie pokazując spójnej linii (lub odwagi?). W wielu sytuacjach, sędziowie preferowali stosowanie kary wykluczenia (2 minuty), gdy powinna być orzeczona kara dyskwalifikacji (czerwona kartka). Często w meczach dochodzi do sytuacji, w której obrońca używa swoich rąk lub swoich przedramion celem uderzenia przeciwnika w twarz lub szyję. Zazwyczaj jest to czynione pod pozorem zdobycia piłki, co może być czasami trudne do zobaczenia, ale w większości przypadków taki typ obrony jest bardzo klarowny. Używanie łokcia w celu uderzenia w ciało przeciwnika może być innym przykładem takich niebezpiecznych zachowań, które powinny być karane „czerwona kartką”. Inną sytuacją wymagającą ostrzejszego karania jest przypadek, w którym obrońca fauluje zawodnika, który wskakuje nad pole bramkowe lub wyskakuje w górę oddając rzut. Wyskakujący zawodnik ataku jest bezbronny i nawet małe pchnięcia ciała lub nóg mogą spowodować ciężki upadek i ciężką kontuzję! W celu lepszej interpretacji takich zachowań zawodników obrony sędziowie przeszli dodatkowe szkolenie, z użyciem technik audiowizualnych, aby stosowali bardziej surową linię postępowania. Celem takiej interpretacji Komisji Sędziowskiej IHF jest zdrowie zawodników, jak i wizerunek naszej dyscypliny.

- 15 -

Mecz Islandia – Słowenia (25.01.2005r.) Grupa B (33:34) Rzut rozpoczynający grę wykonywany przez zespół Islandii. Na 3 sekundy przed zakończeniem spotkania Słowenia prowadzi jedną bramką. Jeden z zawodników obrony zespołu Słowenii uderza swojego przeciwnika w twarz. Jego zamiar jest jasny i klarowny: przerwać grę i zdobyć czas potrzebny do zakończenia spotkania. Prawidłowa decyzja sędziów w tej sytuacji: CZERWONA KARTKA!

Kontuzja rosyjskiego sędziego

Rosyjski sędzia Dmitrij Frolov został zoperowany w szpitalu w Tunisie po nagłej kontuzji, jakiej doznał w swoim pierwszym meczu na Mistrzostwach Świata. W końcówce spotkania podczas rozpoczęcia biegu w kontrataku zostało zerwane jego ścięgno Achillesa. Po operacji, Prezydent IHF Hassan Mustafa i skarbnik IHF Miguel Roca osobiście odwiedzili kontuzjowanego sędziego w szpitalu życząc mu szybkiego powrotu do zdrowia i przynosząc wyrazy sympatii od całej rodziny IHF.

Różnice kulturowe pomiędzy zespołami

Podczas Mistrzostw Świata pojawia się wiele wyjątkowych aspektów, ale spotkanie (lub „zetknięcie”) różnych kultur jest oczywiście jednym z ważniejszych. Podczas prowadzenia spotkań bardziej zwracamy uwagę na różnice w stylach gry, stosowanych taktykach i systemach obronnych, ale wydaję się, że powinniśmy również rozważyć wpływy różnic kulturowych. Sędziowie myszą być na to przygotowani i z takimi problemami dawać sobie radę. Różnice kulturowe nie są kwestią dobrych lub złych zachowań. Jednak musimy stwierdzić, że takie różnice istnieją i że one szczególnie wydatnie ujawniają się w sytuacjach rywalizacji i w czasie stresu, jak to ma miejsce podczas meczów piłki ręcznej o najwyższą stawkę. Dla przykładu, różni zawodnicy reagują odmiennie na kontakt fizyczny z drugim zawodnikiem. Niektórzy są przygotowani do takich spięć i reagują zawsze w ten sam sposób bez okazywania emocji. Inni upatrują sposobności do uderzenia, ale skarżą się, jeśli sami są celem. Jeszcze inni szukają możliwości zastosowania teatralnych gestów i stworzenia wrażenia, że są poważnie poturbowani, nawet przy małej kolizji lub chcą nabrać sędziów, aby podjęli niewłaściwą decyzję. Niektórzy zawodnicy i zespoły są bardzo rozluźnieni i spokojnie akceptują decyzje przeciwko swoim drużynom, ale inni albo autentycznie czują się pokrzywdzeni, albo

- 16 -

przynajmniej chcą uzyskać sympatię widzów przez wizerunek złego i zdenerwowanego zawodnika. Podobne różnice są demonstrowane przez trenerów, których kulturowa podstawa wpływa w bardzo różny sposób na ich zespoły i na sędziów. Sednem sprawy jest to, aby sędziowie byli przygotowani na całą gamę różnych reakcji i zachowań. Muszą oni nauczyć się, jak postępować w takich sytuacjach, tak aby zawodnicy poczuli, że są rozumiani i tak, aby konflikty zostały rozwiązane, a nie wzmagały się. Mając to na uwadze IHF pragnie organizować międzykontynentalne mecze pomiędzy kolejnymi Mistrzostwami Świata, aby sędziowie mogli zdobyć więcej doświadczenia w tym aspekcie. Także drużyny muszą wykazać pewną odpowiedzialność. Zespoły muszą wiedzieć, że różnice kulturowe stymulują pewne komplikacje dla sędziów i nie mogą być usprawiedliwieniem dla popełnianych błędów. Nie należy oczekiwać zmian kulturowych od zawodników i ich trenerów, ale należy nagradzać zachowania fair play, a ograniczać zachowania prowokacyjne.

Atmosfera na widowni

Podczas prowadzenia spotkań sędziowie muszą wykorzystać swoje doświadczenie, aby wyczuć „temperaturę” w czasie meczu, celem stosowania prawidłowej i konsekwentnej linii „progresywnego karania”. Nie jest możliwe podejście do meczu w sposób „automatyczny – jak robot”, rozdając kary bez realnego spojrzenia jakie jest podejście i jakie są intencje zespołów w konkretnym meczu. Dobrzy sędziowie muszą dostrzec różnicę pomiędzy grą, która jest twarda, ale fair i akcjami, które są niebezpieczne lub niesportowe. Jeżeli sędziowie z nadmierną przesadą reagują, być może z powodu ich obaw o utratę kontroli nad spotkaniem, mogą wówczas stworzyć duży problem dla siebie i dla zespołów, ponieważ ich linia progresywnego karania staje się nieprawdopodobnie wysoka. To także stwarza irytację i może w rzeczywistości podnieść „temperaturę” spotkania. Taka linia, mimo intencji „gaszenia pożaru” prowadzi w rzeczywistości do tego, że sędziowie swymi decyzjami „dolewają oliwy do ognia”.

Obrona w polu bramkowym

W trakcie spotkania dyktowana jest duża ilość rzutów karnych, lecz nie za faul, ale za obronę w polu bramkowym, gdy atakujący chce zdobyć bramkę. Przepis 6 mówi, że rzut karny powinien być podyktowany tylko, jeśli pozycja obrońcy w polu bramkowym „przerwie pewną sytuację do zdobycia bramki”. To oznacza, że w tej interpretacji bardzo ważna jest dokładna pozycja obrońcy. Interpretacja IHF jest jasna: zawodnik stojący na linii pola bramkowego, lub jedną nogą pół kroku w polu bramkowym nie może by postrzegany jako przerywający sytuację pewną do zdobycia bramki. Ale, niestety, po analizie video, zdarza się, ze rzuty karne są dyktowane także, gdy obrońca stoi prawidłowo w polu gry. To nie może cieszyć! Problem polega na tym, że sędziowie często koncentrują się na ciałach zawodników obrony i ataku, aby stwierdzić, czy między nimi nie doszło do kolizji. Wówczas są gotowi by podjąć decyzję, co do faulu obrony lub ataku. Niestety nie mogą stwierdzić, gdzie obrońca miał ustawione stopy w momencie kontaktu obu ciał. Po kontakcie zawodników stwierdzają, że obaj zawodnicy są

- 17 -

w polu bramkowym, ale to jest już nieistotne. Niemniej to pomaga przekonywać tych sędziów – nieprawidłowo, że obrońca znajdował się już w polu bramkowym, także przed kolizją i dlatego dyktują rzut karny. Innym powodem nieprawidłowego dyktowania rzutu karnego może być powód „psychologiczny”. Istnieją sytuacje, gdy sędziowie widzą zawodnika przeprowadzającego atak na pełnej szybkości, bez próby zatrzymania się przed obrońcą. Wówczas nie kontrolując ustawienia obrońcy, mogą się zasugerować, że zawodnik obrony musiał znajdować się w polu bramkowym. W przeciwnym wypadku atakujący zawodnik nie podejmowałby ryzyka spowodowania faulu ofensywnego. Ale jest wielu zawodników, którzy liczą właśnie na nieprawidłową ocenę sędziów oraz ich nieuwagę i dlatego podejmują takie ryzyko. Komisja Sędziowska IHF zaleca wszystkim sędziom, sędziującym na wszystkich poziomach rozgrywek, zwracanie baczniejszej uwagi na takie tendencje w zachowaniach zawodników i aby byli pewni, że rzeczywiście widzą pozycję obrońcy przez kontaktem z zawodnikiem ataku. Dyktując nieprawidłowo rzut karny zamiast faulu ataku popełniamy duży błąd! Jedynym sposobem prowadzącym do doskonałości także w takich sytuacjach jest lepsza współpraca i podział obowiązków pomiędzy sędzią bramkowym i sędzią w polu gry.

Poniżej zostaną przedstawione zdjęcia prezentujące konieczność podyktowania rzutu karnego.

Zawodnik z lewego rozgrywania wykonuje rzut z wyskoku. Jeden z obrońców wyraźnie stoi w polu bramkowym.

Obrońca blokuje rzut poprzez wyskok w górę wybijając się z pola bramkowego. Decyzja: RZUT KARNY!

- 18 -

Zawodnik z lewego rozegrania atakuje w sytuacji jeden na jeden. Próbuje wedrzeć się pomiędzy obrońców, skrzydłowego i rozgrywającego.

Stopy obu obrońców są w momencie kontaktu ciał w polu bramkowym.

Zawodnik ataku wyskakuje w górę ponad obrońców, ale nie ma faulu ofensywnego! Rzut karny jest konieczny!

Ogólne wrażenie z rundy wstępnej Mistrzostw Świata

Po rundzie wstępnej Mistrzostw Świata Komisja Sędziowska dokonała podsumowania tej fazy turnieju pod kątem sposobu sędziowania. Większości ważnych spotkań w każdej z grup eliminacyjnych była prowadzona dobrze. Kilka par sędziowskich zademonstrowało wysoki poziom sędziowski. Ale były także bardzo doświadczone pary, które rozczarowały. Komisja spodziewała się, że będzie miała 11-12 par w rundzie głównej, ale w rzeczywistości tylko 8-9 par reprezentowało wystarczający poziom do sędziowania w dalszej części turnieju.

- 19 -

Jednym z podstawowych problemów, jakie pojawiły się w tej fazie Turnieju było stosowanie kary dyskwalifikacji – „czerwonej kartki”. Innym problemem była nieodpowiednia „linia karania progresywnego”, zarówno za niska lub za wysoka w stosunku do tego, co działo się na boisku. W tym aspekcie Komisja Sędziowska pragnie podkreślić, że przystosowalność swoich decyzji do przebiegu spotkania jest znakiem doświadczonych i zdolnych sędziów. Ogólnym problemem sędziów była słaba obserwacja sytuacji rozgrywających się przy linii pola bramkowego. Za często sędziowie pozwalali zawodnikom obrony i ataku na wzajemne trzymanie się i popychanie bez podejmowania decyzji o karaniu. Niektóre faule ofensywne prowadziły do zdobycia bramek, które nie powinny być uznane, a niektóre faule obrony były przyczyną strat piłki przez atakujących i zaczątkiem kontrataków. Często sędziowie nie reagowali na sytuacje konfliktowe dopóki zawodnik, który pierwszy został faulowany próbował się zrewanżować. Wiele tych sytuacji zdarzało się bez piłki! W pewnych spotkaniach, niektórzy trenerzy pozwalali sobie na zbyt długie zachowania o charakterze niesportowym. Czasami winni nawet nie otrzymywali „żółtej kartki” lub jeśli ją dostali, nie było kolejnych kar, gdy te osoby kontynuowały swoje niesportowe zachowanie. Te sytuacje muszą być poprawione! W każdym meczu sędziowie powinni utrzymać wysoką koncentrację od pierwszych do ostatnich minut, ponieważ zespoły oczekują od nich maksymalnego wysiłku i profesjonalizmu.

Seria zdjęć przedstawia ciągłą szamotaninę („walkę”) pomiędzy obrotowym, a obrońcą. Obaj, atakujący i obrońca trzymają się za koszulki lub popychają przeciwnika. Obrońca w trakcie kombinacji podań przez cały czas znajduje się nieprawidłowo w polu bramkowym. Dla jakości prowadzonego spotkania, ważne jest, aby sędziowie przerwali taką szamotaninę, na samym jej początku!

- 20 -

Dzień odpoczynku i szkolenia dla sędziów

W niedzielę 30 stycznia przypadł dzień wolny na Mistrzostwach Świata. Był to dzień odpoczynku dla sędziów wyznaczonych do prowadzenia spotkań w głównej części turnieju. Jednakże, potrzeba doskonalenia i polepszenia koncentracji skłoniła Komisję Sędziowska do przeprowadzenia intensywnego szkolenia. Zostało to przeprowadzone w formie zajęć praktycznych zawierających przykłady ustawiania się i poruszania w różnych ważnych sytuacjach w grze, jak i w stosunku do niektórych specyficznych systemów obronnych. Zachowanie się sędziego podczas kontrataków było jednym z ważniejszych zagadnień na tym szkoleniu. Jedna część zadań dotyczyła prawidłowej obserwacji sytuacji przy linii 6 metrów w systemach obronnych 6-0 i 5-1, szczególnie dotyczących obiegnięć. Zostały również zademonstrowane nieprawidłowe metody blokowania przez atakujących, jak i nieprawidłowe akcje obrońców. Dwa złamania przepisów w pewnym meczu

Komisja Sędziowska żałuje, że zaistniała potrzeba wyjaśniania, iż w rundzie wstępnej zdarzyły się dwa poważne złamania przepisów w pewnym meczu. 1. Podczas rzutu karnego bramkarz został trafiony piłką tak nieszczęśliwie, że upadł na boisko, gdy piłka powróciła do rzucającego. W zasadzie sędziowie muszą uznać za priorytet ochronę bramkarza i próbować zapobiec powtórnemu oddaniu rzutu przez przeciwnika, biorąc time-out. Bramka nie może zostać uznana, jeśli rzucający ma czas na oddanie powtórnego rzutu przed sygnałem gwizdka. Jeśli piłka znajduje się w polu bramkowym, gdy sędziowie dają sygnał gwizdkiem, wówczas gra jest wznawiana rzutem od bramki. Jednakże, jak wydarzyło się w meczu i taka sytuacja jest częściej spotykana, piłka powróciła do rzucającego lub jednego z jego współzawodników. W takich przypadkach, drużyna atakująca musi pozostać w posiadaniu piłki, a gra zostaje wznowiona rzutem wolnym! Niestety, sędziowie pozostawili piłkę w posiadaniu zespołu będącego w obronie. 2. W innej sytuacji, sędzia z pola podjął decyzję o faulu ataku i rozpoczął bieg wycofując się do tyłu. Jednakże, kilka sekund później, sędzia bramkowy, nagle gwizdnął i podyktował rzut karny, z powodu obrony w polu bramkowym. To źle, że do takiej sytuacji doszło, ale sędziowie muszą wiedzieć, że w takich sytuacjach przepisy wymagają od nich konsultacji. To musi być krótka rozmowa między dwoma sędziami i musza oni osiągnąć porozumienie, co do decyzji. Nie jest możliwe, aby bez takiej

- 21 -

konsultacji, jeden z sędziów po prostu uparł się wymuszając swoją decyzję. Jest to formalnie złamanie przepisów i może być powodem złożenia protestu. Należy wielce żałować, że zdarzają się mecze z dwoma aż tak poważnymi błędami, choć na szczęście bardzo rzadko. Komisja Sędziowska i Przepisów IHF przeprosiła za te błędy oba zespoły, których one dotyczyły.

Komisja Dyscyplinarna nałożyła karę na trenera zespołu Czech – Trtika

Po incydencie, jaki zaistniał w meczu pomiędzy Tunezją i Czechami, w rundzie zasadniczej, Komisja Dyscyplinarna IHF nałożyła na trenera reprezentacji Czech Dr. Rastislava Trtika karę zakazu prowadzenia zespołu. Wykazał on złe zachowanie w stosunku do oficjeli i czynnie znieważył Alexandra Kozhukhova (z Rosji). Zgodnie z Regulaminem IHF, trener zespołu Czech został zawieszony w pełnieniu swych obowiązków w meczach przeciwko Francji i Grecji oraz został ukarany grzywną.

Zwycięstwo za wszelką cenę – kwestie etyczne

Pod tym stwierdzeniem kryją się dwa oddzielne tematy: 1. Jeśli zespół prowadzi jedną bramką i pozostało niewiele czasu do zakończenia gry, to istnieje wyraźna pokusa do użycia wszelkich metod, także nieprawidłowych i niebezpiecznych, do odebrania przeciwnikowi ostatniej szansy na zdobycie bramki. Było kilka takich sytuacji, w których zawodnicy zachowywali się bardzo cynicznie. Winni oczywiście otrzymywali „czerwona kartkę”, ale zapobiegli zdobyciu bramki. Jeśli taki faul zaistniał przerywając sytuację pewną do zdobycia bramki, to był dyktowany rzut karny, ale często faul był popełniany wcześniej, niż zawodnik ataku osiągnął taką pozycję. Taka postawa jest oczywiście uznawana za niesportową. Nie można dopuścić, aby zawodnicy „osiągali sukces” w ten sposób, ponieważ to niekorzystnie wpływa na wizerunek naszej dyscypliny. Wydaje się, że istnieje pilna potrzeba zmian w przepisach dotyczących tego rodzaju sytuacji. W meczu pomiędzy Islandią i Słowenią, zawodnik Islandii mógł użyć takich metod do zapobieżenia zdobyciu decydującej bramki w końcówce meczu, ale jego poczucie wartości sportowych powstrzymało go od takich czynów. Natomiast w następnej akcji, gdy Islandia miała szansę na wygranie spotkania, ich przeciwnik użył niesportowych metod. Jednakże, należy złożyć gratulacje zawodnikowi Islandii, za jego prawość i silne poczucie etyki. Ten zespół przegrał, ale zawodnik i jego drużyna zyskali szacunek!!!

- 22 -

2. Pewnym elementem spotkania jest to, że trenerzy w sposób spontaniczny reagują w odpowiedzi na zagrania zawodników i decyzje sędziów. Dlatego sędziowie powinni zachować pewną tolerancję dla takich zachowań ludzkich, o ile słowa i gesty nie są uznawane za niesportowe. Normalnie, „żółta kartka” powinna zasygnalizować trenerowi, że musi uważać, ponieważ przez swoje dalsze niesportowe zachowanie może być przyczyną 2-minutowego osłabienia swojej drużyny. Ale są także trenerzy, którzy systematycznie, przez całe spotkanie prowokują sędziów. Zwykle otrzymują oni „żółtą kartkę”, ale zaraz po karze dalej kontynuują swoje niesportowe zachowanie. Być może liczą, że sędziowie niechętnie będą wykonywać następny krok (kara 2 minut), jako że taka decyzja może zwiększać napięcie pomiędzy zespołem i sędziami. Oczywiście, sędziowie muszą okazać w swym postępowaniu więcej odwagi, jeśli to zachowanie jest niewłaściwe!

Przyznanie awantażu jest dobre – ale nie zawsze

Sprawą prestiżową dla najlepszych par sędziowskich jest umiejętność przyznania awantażu, przewidując następne zagrania zawodników. Generalnie chcemy uniknąć przerw w meczu, a w szczególności chcemy uniknąć sygnałów gwizdkiem, które odbierają dobrą sposobność do zdobycia bramki. Należy wziąć pod uwagę, że silny fizycznie zawodnik często może podać piłkę, być może do kogoś, kto jest sam przy linii 6 metrów nawet, jeśli jest on trzymany lub popychany. W takich sytuacjach, jeśli sygnał gwizdkiem zostanie wydany, gdy piłka jest już w locie do partnera, może to budzić wyraźną frustrację w strefie zmian. Oczywiście, przyznanie awantażu nie jest możliwe, jeśli faulowany zawodnik z piłką wykonuje zbyt wiele kroków lub wpada na innego obrońcę. Wówczas gra musi być szybko przerwana, szczególnie by uniknąć zwiększenia ilości fauli. Podobnie, jeśli zawodnik jest faulowany w typowej sytuacji „rzutu wolnego”, to nie jest prawidłowe kontynuowanie akcji przez zawodnika, powodując kolejny kontakt ciał i bardziej skomplikowaną sytuację przy linii 6 metrów. Także, gdy zawodnik jest faulowany podczas próby zdobycia bramki sprzed linii 6 metrów, to nieraz sędziowie ulegają pokusie, aby uznać bramkę nawet, jeśli zawodnik dotknął podłoża w polu bramkowym przed wykonaniem rzutu. W takich przypadkach, nie możemy uznać bramki, tylko podyktować rzut karny! Poniższa seria zdjęć pokazuje bardzo dobry przykład przyznania awantażu podczas kontrataku. Zespół Hiszpanii rozpoczyna kontratak, w drugie tempo. Zawodnik hiszpański bez piłki, na środku boiska, próbuje przebiec przez wolne pole na prawą stronę boiska. Obrońca szwedzki trzyma tego zawodnika z tyłu.

- 23 -

Sędziowie nie przerywają tej atrakcyjnej sytuacji kontrataku i przyznają awantaż! Ale: sędzia z pola pokazuje ręką w kierunku szwedzkiego zawodnika z numerem 5, który biegł po drugiej stronie boiska. To znaczy: ten zawodnik musi być ukarany przy następnej przerwie! Bardzo dobra niewerbalna komunikacja pomiędzy sędziami!

Hiszpański lewy rozgrywający natychmiast rozpoczyna akcje jeden na jeden

Podanie od lewego rozgrywającego do środkowego rozgrywającego, ale szwedzki obrońca pcha atakującego, gdy ten jest w wyskoku.

- 24 -

Faul zawodnika szwedzkiego z numerem 17. Sędziowie dają sygnał gwizdkiem przyznając rzut wolny.

Natychmiast po gwizdku sędziowie karzą zawodnika szwedzkiego z numerem 5, który próbował przerwać kontratak na jego początku. W tej sytuacji sędziowie pokazali w bardzo dobry sposób, że rozumieją taktykę gry.

Opracował: Michał Małek Na podstawie materiałów IHF www.IHF.org

- 25 -

5. Informacja z narady Przewodniczących Komisji Sędziowskich Wojewódzkich Związków Piłki Ręcznej

W dniach 5-6 marca w Kielcach odbyła się coroczna narada Przewodniczących WZPR z Kolegium Sędziów ZPRP. Na spotkanie przybyło 12 Przewodniczących (lub osób przez nich delegowanych). Należy podkreślić, że wszystkie KS WZPR przesłały sprawozdanie ze swojej działalności w 2004 roku, za co bardzo wszystkim kolegom dziękujemy. Mamy nadzieję, że w następnych latach oprócz sprawozdań będziemy mogli spotkać się z wszystkimi Przewodniczącymi WZPR.

Porównując dane z roku 2004 do 2003 można zauważyć: • Wyraźny wzrost ilości meczów – 10,3% rozgrywanych w ramach rozgrywek prowadzonych przez WZPR w 2004 roku • Ilość czynnych sędziów oraz ilość sędziów do lat 30 utrzymuje się praktycznie na tym samym poziomie • Obniżył się udział Pań w naszym gremium, co mamy nadzieję jest tendencją chwilową • Znacząco wzrosła liczba kandydatów zgłoszonych do egzaminu na sędziów związkowych • Podobnie jak w 2003 roku zwiększył się udział sędziów szczebla centralnego w prowadzeniu spotkań w ramach rozgrywek WZPR Dokładne dane liczbowe dotyczące poszczególnych WZPW – ów przedstawiono w „Zestawieniu danych”

KS ZPRP przedstawiło porównanie danych otrzymanych z okręgów począwszy od 1999 do 2004 roku (patrz zestawienia w dalszej części informacji) Analizując te dane można zauważyć: 1. Wyraźne zmniejszenie się ilości rozgrywanych spotkań w latach 2001- 2002 w porównaniu z latami 1999 – 2000. Na szczęście ta tendencja została zatrzymana, co najlepiej widać na przykładzie ilości meczów rozegranych w ostatnich dwóch latach. 2. Utrzymujący się w ostatnich latach stan bazy sędziowskiej, o czym świadczy ilość czynnych sędziów (powyżej 650 osób). 3. Znaczący wzrost w ostatnich 2 latach sędziów do lat, 30 co dobrze rokuje naszemu gremium (w zestawieniu z roku 1999 podano sędziów do 35 roku życia). 4. Coraz śmielej na boiskach poczynają sobie nasze Panie. W 2004 roku Panie stanowiły 13,1% ogólnej liczby sędziów (w zestawieniu brak danych za 1999 rok).

Podczas narady omówiono sytuację oraz porównano dane z ostatnich 6 lat w każdym z WZPR. Podczas dyskusji koledzy podzielili się swoimi doświadczeniami, problemami i zamierzeniami w swojej działalności na terenie okręgów.

Szczegółowo przedyskutowano wnioski i uwagi kierowane przez poszczególne KS WZPR do KS ZPRP.

Wszyscy obecni na naradzie wyrazili gorące podziękowanie kolegom Grzesiowi Budzioszowi i Tomkowi Olesińskiemu za wzorową organizację spotkania. Należy podkreślić, że jest to już trzecie doroczne spotkanie organizowane przez kolegów z Świętokrzyskiego ZPR i za każdym razem organizacja spotkania jest perfekcyjna. Bardzo kolegom dziękujemy.

(-) Wojciech Michalik

- 26 -

Sędziowie w poszczególnych WZPR 2004 Zachodniopom. Dolnośląski 43 67 Kujawsko-P. 19 Lubelski Wielkopolski 37 32

Lubuski Warmińsko-M. 18 37 Łódzki 38

Świętokrzyski 51

Małopolski 57

Śląski 62 Mazowiecki 45 Opolski Pomorski 26 52 Podlaski Podkarpacki 39 28

Sędziowie szczebla centralnego w poszczególnych WZPR 2004

Zachodniopom. Dolnośląski Kujawsko-P. 11 15 0 Lubelski Wielkopolski 8 12 Lubuski Warmińsko-M. 3 6 Łódzki 4

Małopolski Świętokrzyski 10 16

Mazowiecki 22

Śląski Opolski 24 8

Pomorski Podkarpacki 12 1 Podlaski 0

Liczba rozegranych meczów 1999-2004

7000

6000

5000

4000

6745 6464 6270 3000 5842 5460 5359

2000

1000

0 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Sędziowie ZPRP w latach 1999 - 2004

800

700 681 651 637 628 614 593 600

500

377 400 378 351

300 281 280 278

200

93 100 85 66 65 60

0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Sędziowie ZPRP 614 637 628 593 681 651 Sędz. do lat 30 377 281 280 278 378 351 Panie 66 65 60 93 85

6. Prezentacja KS WZPR.

KOMISJA SĘDZIOWSKA WOJEWÓDZKIEGO ZWIĄZKU PIŁKI RĘCZNEJ w Opolu

Pisanie o Komisji Sędziowskiej Opolszczyzny - co odbieram jako prezentację całego środowiska sędziowskiego - jest o tyle trudne, że region ten od zarania powstania szczypiorniaka w Polsce, żył tą dyscypliną. Były np. lata, kiedy w 11- osobowej męskiej drużynie reprezentacyjnej 7 zawodników miało opolski rodowód. Dzisiaj, choć w tej materii mamy lata chude, to przecież świadomość znajomości tej dyscypliny nadal na Opolszczyźnie funkcjonuje.

Dawniejsze sukcesy opolskich drużyn przekładały się także na grono sędziowskie, którego członkowie wywodzili się z szerokich rzesz zawodników uprawiających piłkę ręczną. Warto w tym miejscu nadmienić, że jednym z przewodniczących KS ZPRP był w latach 50-tych ub. stulecia Zygmunt Końca, sędzia międzynarodowy z Kuźni Raciborskiej (wówczas w granicach Opolszczyzny).

W okręgu opolskim grono sędziowskie było na przestrzeni lat stosunkowo liczne w dwóch ośrodkach, Opolu - Grudzicach i Ozimku. Grudzice to dzielnica, w której mieszkało sporo sędziów wywodzących się głównie z drużyny "Kolejarza" Opole. W Grudzicach drużyna ta też rozgrywała swoje ligowe mecze. Wielu z nich już odeszło, ale w pamięci pozostają, m. in.: G. Labuzga (później jego syn Jerzy w parze z Pawłem Malym sędziował I ligę), G. Cichoń, A. Kochanek, Wocka, E. i W. Gnypowie, A. Kaniut (syn Ryszard także był ligowym sędzią w parze z R. Klimkowiczem), P. Gabriel, Hellfeuer, Jan Pasoń i wielu innych. Ponieważ zdecydowana większość z nich pracowała wówczas w ZNTK mogła bez problemów finansowych poruszać się po kraju, jeżdżąc nawet na wybrzeże za darmowe bilety swej kolejarskiej firmy. Tych przywilejów zazdrościli im inni koledzy, bo przy skromnych ryczałtach sędziowskich darmowy przejazd pozwalał im "wyjść na swoje".

Od przełomu lat 50-tych i 60-tych, ub. stulecia, drugim, co do prężności stał się ośrodek Ozimski, mający już wówczas w swym gronie "międzynarodowego" Jerzego Pasonia (o nim w oddzielnym akapicie). Obok niego rozwinęli skrzydła: L. Joszko, J. Stasiukiewicz, H. i G. Dietrich, R. Streche, H. Czok, H. Peisker, P. Honkisz i inni. To także okres kolejnych awansów międzynarodowych - Stanisława Pobisa i Pawła Malego. Doskonały partner ligowy Pawła wyjechał niestety tuż przed egzaminem na stałe do RFN. Zarówno wówczas jak i obecnie, wszyscy sędziowie mają za sobą zawodnicze doświadczenia, co z pewnością jest pomocne w ocenie boiskowych sytuacji o podłożu techniczno - taktycznym. Mieliśmy wprawdzie jeden - i to chlubny - wyjątek, mianowicie Staszka Pobisa. Ale on za to, choć sam nigdy nie grał, doskonale zarządzał opolskim klubem "Start", a ponadto ożenił się z reprezentantką kraju I. Eckfeld.

- 32 -

Osobny rozdział tej opowieści z całą pewnością należy się Koledze Jerzemu Pasoniowi - naszemu sędziowskiemu "guru". Jako młody chłopak zaraził się piłką ręczną w Ozimku, gdzie od lat 50-tych ub. stulecia grała 11-ka HKS Małapanew, zaliczana do lepszych w kraju. Warunki fizyczne nie rokowały mu sukcesów zawodniczych, toteż bardzo szybko swoje zainteresowania piłką ręczną ulokował w boiskowej pracy z gwizdkiem. Został sędzią w 1952r., by w roku 1958 zostać sędzią klasy państwowej (odkryty przez śp. Mieczysława Kamińskiego), a już w rok później uczestniczył w szkoleniu kandydatów na sędziów międzynarodowych w Holandii. 22 lipca 1959 uzyskał nominację sędziego IHF. Debiutował na arenie międzynarodowej w rumuńskim Cluj w 1961r, a już w rok później 1 kwietnia 1962 powierzono mu rozstrzyganie finału PE kobiet SPARTAK Praga - Sokolovo : ORK Belgrad ( w pojedynkę na asfaltowym boisku), po którym to meczu prasa czeska pisała: "Spotkanie z wielką precyzją prowadził przy wypełnionej widowni polski sędzia Pasoń." Następne lata sędziowania to, poza krajowymi boiskami ligowymi, kolejne sukcesy. Rok 1968 - Młodzieżowe MŚ w Holandii, 1970 - MŚ mężczyzn we Francji (2 mecze z Węgrem Kesztelym i 2 z Rosjaninem Smolenką), 1971 - MŚ kobiet w Holandii (z R. Helemejko), 1976 - Akademickie MŚ w Polsce ( z W. Arciszewskim). W roku 1984 - po 25 latach rozstrzygania międzynarodowych sporów (chyba jako jedyny w Polsce ?!) - zakończył ten etap turniejem we włoskim Teramo (wspólnie z J. Jaworskim).

Dorobek Kol. Jurka Pasonia jest, więc imponujący i chyba trudny do pobicia: 25 lat na arenie międzynarodowej, 26 lat na ligowych boiskach krajowych, a ogółem 45 lat!!! sędziowania (ostatni mecz na boisku - wiosna 1997 - rozgrywki OZPR Opole). W międzyczasie oddawał się swojej ulubionej dyscyplinie sprawując rozliczne funkcje społeczne w macierzystym okręgu i w kraju. Był między innymi przez 16 lat członkiem KS ZPRP i dwukrotnie współautorem polskiego wydania przepisów piłki ręcznej. Jest wychowawcą kilku pokoleń sędziów, a i niektórzy spoza Opolszczyzny też pewnie wiele mają mu do zawdzięczenia. O jego skromności niech świadczy choćby fakt, że podając młodym adeptom wzorce do naśladowania nigdy nie wspomniał o sobie, ale za to o Kolegach: Helemejko, Arciszewskim, Jeziornym, Jaworskim, Wojtyli, Wróblewskim, Szajnie i wielu innych. Jego kwalifikacje dostrzegały w czasie władze naszego związku i EHF, powierzając mu funkcje Delegata oceniającego mecze rozgrywek o europejskie puchary. Jestem przekonany, że niejednokrotnie jeszcze będziemy mogli czerpać z bogatego doświadczenia Kol. Jurka Pasonia, przynajmniej na Opolszczyźnie.

Na oddzielną wzmiankę zasługuje także nasza "rodzinna klika" czyli bracia Mariusz, Jarek i Andrzej Szynklarzowie. Są w gronie sędziowskich ligowców braterskie pary, my mamy ich aż trzech - wszystkich na najwyższym poziomie. Warto przypomnieć, że w rankingu KS ZPRP sezonu 2002/03 Mariusz i Jarek uplasowali się na III m-cu. Andrzej w parze z K. Musiałem nie wiele im ustępuje. Jakby tego było mało to "papiery sędziowskie" uzyskała także córka Mariusza - Alicja (studentka I roku UJ w Krakowie), która jednak póki, co, skupia się na nauce. Jak z tego wynika sędziowanie piłki ręcznej staje się na Opolszczyźnie rodzinną pasją.

- 33 -

Z żalem muszę stwierdzić, że opolska grupa sędziów skurczyła się od ostatniego roku. Przyczyn jest zapewne kilka, ale najważniejsza to z pewnością obowiązki zawodowe, które uniemożliwiają prowadzenia zawodów w tygodniu (w naszym okręgu kluby rozgrywają zawody głównie w dni powszednie).

Jestem jednak przekonany, że jest to kryzys chwilowy, bowiem już na przełomie lutego i marca odbyć się ma szkolenie grupy studentów Wydziału WFiF Politechniki Opolskiej. Zamierzamy zintensyfikować cykl szkoleniowy z naciskiem na najmłodszych adeptów sztuki sędziowskiej. Pomocą organizacyjno - szkoleniową objęte zostaną zwłaszcza 2 pary koleżanek i kolegów zgłoszone do cyklu TOP - 2008. Doświadczenia z poprzedniej grupy (TOP - 2004) Kol. J. Wróblewskiego pokazują, że ta praca ma sens. Jesteśmy gotowi do pomocy tej grupie, w której są: Iza Paprotna i Magda Kowal oraz Paweł Klimkowicz (syn Ryśka) i Adaś Kowalski (wnuk Jurka Pasonia). Jako Komisja Sędziowska mamy nadzieję, że znajdą w sobie sporą dozę chęci i determinacji w dochodzeniu do doskonałości, by z czasem móc znaleźć się w elitarnym gronie sędziów ligowych, a może i wyżej. Tego im serdecznie życzymy.

W minionym roku uszczupliło się także nasze grono Delegatów ZPRP. Pożegnano J. Pasonia, pozostawiając do dyspozycji KS ZPRP Kol. kol. R. Klimkowicza i M Musiała. Warto tu wspomnieć, że gdyby nie sędziowie (R. Klimkowicz, jego syn Paweł i B. Radziewicz) to i w naszej KGiD nie miałby, kto pracować. Dzięki im za to.

Od 2 lat mamy możliwość odbywania skoszarowanych kursokonferencji w dobrych warunkach Zespołu Szkół Leśnych w Tułowicach, gdzie - poza dobrym wiktem i zakwaterowaniem - mamy do dyspozycji sale wykładowe, halę sportową i basen, a sam ośrodek zlokalizowany jest w pięknym parku. W organizacji tych kursokonferencji otrzymujemy znaczącą pomoc ze strony Zarządu OZPR oraz Stowarzyszenia Związków i Organizacji Sportowych - dziękujemy!

Przy okazji kierujemy nasze serdeczności do wszystkich Koleżanek i Kolegów, życząc boiskowych sukcesów, czysto brzmiących gwizdków i osobistego szczęścia popartego wyrozumiałością bliskich osób dla Waszych sędziowskich pasji.

Marek Musiał

- 34 -

SPRAWOZDANIE z działalności Komisji Sędziowskiej WOJEWÓDZKIEGO ZWIĄZKU PIŁKI RĘCZNEJ w Opolu za rok 2004.

I. Część informacyjna. 1. Wojewódzki Związek Piłki Ręcznej: a) pełna nazwa b) adres c) nr tel./fax d) e-mail Opolski Związek Piłki 45-064 Opole tel. (0-77) 454-38-29 [email protected] Ręcznej ul. Damrota 6 fax (0-77) 453-89-36

e) Prezes WZPR – imię i nazwisko, nr tel./fax., e-mail: mgr Jan Chudzikiewicz – adres kontaktowy j.w. f) Data ostatnio odbytego Zebrania Sprawozdawczo – Wyborczego Delegatów WZPR: 12 maja 2003 2. Komisja Sędziowska: a) skład Komisji:

L.P. IMIĘ, NAZWISKO CZŁONKÓW PEŁNIONA FUNKCJA E-MAIL 1 Marek Musiał przewodniczący [email protected] 2 Mariusz Szynklarz wiceprzewodniczący [email protected] 3 Mariusz Kałużny referent obsady [email protected]

b) czy przewodniczący Komisji jest członkiem Zarządu WZPR? TAK / NIE (właściwe podkreślić) c) czas i miejsce pracy Komisji: Komisja spotyka się w każdą pierwszą środę miesiąca. Dyżury członków Komisji pełnione są w siedzibie OZPR w każdą środę miesiąca w okresie rozgrywkowym, w godzinach 1530 – 1630.

- 35 -

Część statystyczna. 1. Ilość czynnych sędziów WZPR: a) ogółem 26, w tym kobiet 5 b) klasa sędziów:

WIEK

KLASA do 20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat pow. 50 lat razem SĘDZIEGO MIĘDZYNARODOWI ------ZWIĄZKOWI - 3 7 1 4 15 OKRĘGOWI 6 3 - 1 1 11 KANDYDACI ------RAZEM 6 6 7 2 5 26

c) wykaz imienny czynnych sędziów WZPR (stanowi załącznik nr 1 do sprawozdania); d) ilość zawodów w ramach rozgrywek: ① strefowych; ② okręgowych;

SENIORZY JUNIORZY JUNIORZY MŁ. MŁODZICY INNE RAZEM I SENIORKI I JUNIORKI I JUNIORKI MŁ. I MŁODZICZKI ① 0 0 0 0 0 0 ② 0 33 58 66 76 233

e) ilość zawodów sędziowanych przez aktualnych sędziów I i II ligi w ramach rozgrywek okręgowych i strefowych (stanowi załącznik nr 2 do sprawozdania); f) szkolenia / kursokonferencje (bez kursów dla kandydatów na sędziów):

RODZAJ ZASIĘG ILOŚĆ DATA I MIEJSCE TEMAT SZKOLENIA SZKOLENIA TERYTORIALNY UCZESTNIKÓW 21-01-2004 narada WZPR Frekwencja, omówienie I 19 Opole rundy rozgrywek, sprawy organizacyjne 16-06-2004 narada WZPR Omówienie sezonu i 22 Opole frekwencji sędziów, problemy i niedociągnięcia, wyjaśnienia, sprawy organizacyjne 24÷26-09- Kursokon- WZPR Nowości interpretacyjne, testy 24 2004 ferencja (teoretyczne, sprawnościowe i Tułowice wideo), omówienie rozgrywek nowego sezonu, sprawy organizacyjne

g) kursy dla kandydatów na sędziów: nie przeprowadzono

- 36 -

II. Część opisowa.

1. Współpraca z Zarządem WZPR i klubami. Współpraca z Zarządem OZPR układała się bardzo dobrze. Funkcjonowanie Komisji Sędziowskiej nie budzi zastrzeżeń Zarządu, a sprawy i problemy środowiska są – w miarę możliwości – załatwiane na bieżąco i pozytywnie. Zarząd w pełni akceptuje decyzje KS, wykazując przy tym zrozumienie dla zagadnień, którymi ona się zajmuje. Wspólnie z KGiD stale dążymy do poprawy relacji z klubami sportowymi. Większych zgrzytów i problemów nie odnotowano.

2. Współpraca z Komisjami Sędziowskimi innych WZPR-ów. Kontakty z innymi KS były sporadyczne, z reguły przed kolejnymi szczeblami rozgrywek młodzieżowych.

3. Współpraca z Kolegium Sędziów ZPRP. Współpraca te nie budzi zastrzeżeń, istnieją szerokie możliwości kontaktu zarówno z Przewodniczącym KS ZPRP, jak też z pozostałymi Członkami tego gremium.

4. Wstępna propozycja kandydatów do egzaminu na Sędziego Związkowego

1. Klimkowicz Paweł – Kowalski Adam 2. Kowal Magdalena – Paprotna Izabela

5. Zamierzenia Komisji na rok 2005 • kontynuacja działań popularyzatorskich piłki ręcznej w środowisku, zmierzających do wzrostu ilości drużyn uczestniczących w rozgrywkach okręgowych, • dalsza współpraca z Zakładem Metodyki Wychowania Fizycznego Politechniki Opolskiej – organizacja kursu dla kandydatów na sędziów piłki ręcznej (przełom stycznia i lutego) • opracowanie i wdrożenia zasad etycznych dla sędziów • zintensyfikowanie szkolenia młodych adeptów sztuki sędziowskiej, zwłaszcza par przewidzianych na egzamin sędziego związkowego

III. Część końcowa - kierowana do Kolegium Sędziów ZPRP (wnioski, uwagi, problemy, propozycje) (załącznik nr 8 do sprawozdania).

KS OZPR w Opolu nie wnosi uwag.

PRZEWODNICZĄCY PREZES KOMISJI SĘDZIOWSKIEJ ZARZĄDU OZPR

MAREK MUSIAŁ JAN CHUDZIKIEWICZ

- 37 -

7. Zmiany w Przepisach gry w piłkę ręczną, które będą obowiązywały od 1.08.2005 r.

Na wstępie kilka słów na temat tego, w jaki sposób i jak często mogą być wprowadzane zmiany w przepisach gry w piłkę ręczną. Zgodnie z przyjętymi zasadami zmiany w przepisach dokonywane są nie częściej niż raz na cztery lata (zmiany zawsze obowiązują od sezonu następnego po Igrzyskach Olimpijskich tj. od 1.08 kolejnego roku po igrzyskach). Propozycje zmian mogą przesyłać wszyscy (federacje kontynentalne, narodowe, trenerzy, zawodnicy, sędziowie itp.) do PRC IHF (Komisja Sędziowska i Przepisów Gry Międzynarodowej Federacji Piłki Rzecznej). W Komisji tej działa kilkuosobowy zespół, który ocenia pod względem merytorycznym otrzymane propozycje, a czasami występuje do narodowych federacji z prośbą o testowanie niektórych zmian przed ich wprowadzeniem w życie. (Przypomnę, że takie testy przeprowadzane były również w naszym kraju kilka lat temu, np. wprowadzono zakaz zmian zawodników w obronie; rozpoczynaliśmy grę po bramce rzutem od bramki; testowaliśmy też inne propozycje, ale niestety nie znalazły one uznania w oczach władz światowych i nie doczekały się zamieszczenia w oficjalnych przepisach gry.) Następnie zaakceptowane przez Komisję propozycje zmian są przedstawiane, wraz z ich uzasadnieniem Prezydium IHF, które to gremium podejmuje ostateczna decyzję o wprowadzeniu lub odrzuceniu zmian. Przyjęte propozycje zmian wracają do zespołu roboczego, który nadaje im oficjalny charakter i umieszcza w Przepisach Gry, nanosząc oczywiście odpowiednie korekty w pozostałej części tekstu przepisów. Zgodnie z tym co przedstawiłem powyżej, kolejne zmiany przepisów będą obowiązywały od 1.08.2005 roku. Zmiany te można podzielić na trzy kategorie: pierwsza, to 11 głównych zmian zaakceptowanych, przez Prezydium IHF na Kongresie w Egipcie w grudniu 2004 roku, druga grupa obejmuje zmiany, które były już wprowadzone jako obowiązujące interpretacje w latach 2002-2004. Interpretacje te były omawiane w Biuletynach Komisji Sędziowskiej ZPRP na bieżąco (zobacz Biuletyny 10/2002, 11/2003, 12/2003); trzecia kategoria to zmiany głównie redakcyjne w poszczególnych przepisach lub akapitach, mające na celu ich doprecyzowanie. Poniżej przedstawię krótką charakterystykę zmian zawartych w pierwszej kategorii, natomiast pozostałe zmiany opiszę w kolejnym biuletynie – już po otrzymaniu ostatecznej wersji przepisów.

1. Jeżeli po upływie czasu gry I połowy lub II połowy meczu (dotyczy też dogrywek) ma być jeszcze wykonany rzut wolny, to w takim przypadku nie można dokonywać zmian zawodników na boisku – z wyjątkiem zmiany jednego zawodnika drużyny wykonującej rzut; ponadto pozostali zawodnicy z drużyny wykonującej rzut wolny muszą znajdować się w odległości co najmniej 3 metrów od wykonującego rzut (podobnie jak przeciwnik, z zastrzeżeniem, że nie mogą oczywiście dotykać lub przekroczyć linii rzutów wolnych). Celem zmiany jest przyspieszenie wykonania tego typu rzutów (często też przygotowanie wykonania takiego rzutu trwało bardzo długo i niejednokrotnie powodowało powstawanie komicznych sytuacji z sędziami w roli głównej, gdy próbowali zobaczyć, który z zawodników trzyma piłkę). Zasadniczo zmiana ta dotyczy Przepisu 2:5.

- 38 -

2. Wrócono do przepisu, który obowiązywał przed ostatnią zmianą, a dotyczył zatrzymywania czasu gry przy podyktowaniu przez sędziego rzutu karnego. Obecnie time-out jest obligatoryjny w tego typu sytuacji, a po zmianach nie będzie już obowiązku automatycznego zatrzymywania czasu gry (time-out) przy podyktowaniu rzutu karnego, a decyzje, kiedy zatrzymać czas gry, będą podejmowali sędziowie (np. gdy stwierdzą celowe zwlekanie z wykonaniem rzutu karnego, lub celową, powolną zmianę bramkarza lub zawodnika wykonującego rzut karny itp.). Zasadniczo zmiana ta dotyczy Przepisu 2:8.

3. W sytuacji, gdy sędzia mierzący czas (lub oficjalny delegat na zawody), gwiżdże, zasadniczo z uwagi na: żądany „czas dla drużyny” , złą zmianę lub wejście nieuprawnionej osoby na boisko (4:2-3, 4:5-6) to wtedy jednocześnie powinien zostać zatrzymany oficjalny zegar – bez konieczności oczekiwania na sygnalizację/potwierdzenie lub jakikolwiek sygnał od sędziów z boiska. Zmiana ta ma zapobiec sytuacjom, gdy sędziowie nie słyszą gwizdka „od stolika”, a czas dalej płynie, pomimo tego, że po takim gwizdku jakakolwiek akcja na boisku nie może być uznana (oczywiście niesportowe zachowanie lub kary udzielone w tym czasie zachowują ważność, jak to było już wielokrotnie wyjaśniane). Zasadniczo dotyczy Przepisu 2:9.

4. Na podstawie doświadczenia IHF i wielu narodowych federacji postanowiono zwiększyć liczbę zawodników z 12-tu do 14-tu. Dotyczy Przepisu 4:1.

5. Dotychczas zawodnik, który nie był wpisany do protokołu zawodów, był każdorazowo dyskwalifikowany, jeśli wchodził na boisko. W celu zastosowania bardziej rozsądnej kary, za taki administracyjny błąd, a w szczególności w celu ukarania właściwej osoby, postanowiono zmienić przepis w ten sposób, że za wejście zawodnika, który nie jest wpisany do protokołu zawodów, konsekwencje ponosi osoba odpowiedzialna za drużynę i otrzymuje ona w takim przypadku karę progresywną, podobnie jak za niesportowe zachowanie. To samo dotyczy sytuacji, gdy w strefie zmian znajdują się inne osoby niż zawodnicy i osoby towarzyszące wpisane w protokole zawodów – również w tym przypadku odpowiedzialność (kara progresywna) ponosi osoba odpowiedzialna za drużynę. Dotyczy Przepisów 4:2-3.

6. Różnego rodzaju kolczyki (body-piercing) stanowią swego rodzaju problem jeśli chodzi o „niebezpieczne, zagrażające przeciwnikowi rzeczy”. Zwracać należy uwagę tylko na takie kolczyki, które mogą zagrażać przeciwnikowi, nie dotyczy to więc kolczyków w ustach lub pod ubraniem. Widoczne kolczyki mogą być stosowane tylko wtedy, gdy zostaną bezpiecznie zaklejone plastrem. Dotyczy Przepisu 4:9.

7. W sytuacjach, gdy zawodnik atakujący naruszył pole bramkowe (lub dotknął piłkę znajdującą się w polu bramkowym) zawsze dyktowany był rzut wolny dla przeciwnika i często prowadziło to do wielu nie potrzebnych korekt przy wykonaniu tego rzutu. W celu uproszczenia wznowienia gry po takim naruszeniu pola bramkowego wprowadzono zmianę polegającą na tym, że gra będzie wznawiana rzutem od bramki z jakiegokolwiek miejsca w obrębie pola bramkowego. Dotyczy przepisów 6:2 i 12:1).

- 39 -

8. Do przepisu 8:5 dołączono wyjaśnienie dotyczące niebezpiecznych akcji prowadzących do dyskwalifikacji, w którym to wyjaśnieniu podkreśla się, że czasami nawet niewielkie faule mogą prowadzić do poważnych kontuzji, szczególnie, gdy przeciwnik biegnie, skacze lub jest atakowany z tyłu lub z pozycji dla niego niewidocznej). Dotyczy Przepisu 8:5.

9. W obecnie obowiązującej wersji przepisów, w sytuacji, gdy piłka dotknie sufitu lub urządzeń nad polem gry, należy podyktować rzut wolny. Zmiana ta została wprowadzona po rezygnacji z rzutu sędziowskiego. Okazało się jednak, że niejednokrotnie prowadzi to do uzyskania przez drużynę nieoczekiwanego i niezasłużonego awantażu w postaci lepszej pozycji do wykonania rzutu. Dlatego też, aby uniknąć tego typu sytuacji wprowadza się zmianę polegającą na tym, że po uderzeniu piłki w sufit lub urządzenia nad polem gry, gra będzie wznawiana rzutem z linii bocznej – z najbliższego miejsca w którym piłka dotknęła sufitu. Dotyczy Przepisów 11:1, 11:3 , wykreślono obecny przepis 13:4c.

10. W przypadku rzutu wolnego, karnego, z linii bocznej i rozpoczynającego grę, zawodnik wykonujący rzut może ponownie zagrać piłkę jeśli odbije się ona od bramki przeciwnika. Nie dotyczy to jednak bramkarza wykonującego rzut od bramki, dlatego też wprowadza się zmianę polegającą na tym, że również bramkarz wykonujący rzut od bramki będzie mógł ponownie dotknąć piłkę jeśli odbije się ona od bramki przeciwnika, a nie jak obecnie od innego zawodnika. Dotyczy Przepisu 12:3 i 15.

11. Kilka lat temu wprowadzono zmianę polegającą na karaniu - wykluczeniem 2 minutowym - za naruszanie przepisów poza boiskiem. Doświadczenie z ostatnich lat wskazuje jednak, że należy „rozciągnąć” możliwość karania, 2 minutowym wykluczeniem, również na zdarzenia w czasie przerwy między I a II połową meczu. Obecnie za takie zachowanie możliwe jest ukaranie upomnieniem lub dyskwalifikacją. Wprowadzona zmiana umożliwi karanie 2 minutami również za naruszanie przepisów w czasie przerwy.

Tuż po zakończeniu Mistrzostw Świata w Tunezji odbyło się posiedzenie Prezydium IHF, na którym podjęto decyzję o wprowadzeniu do przepisów gry jeszcze jednej zmiany. Propozycja ta zrodziła się z dyskusji po meczu Francja – Tunezja (mecz grupowy, zakończony remisem), w którym to meczu zawodnik Tunezji po zdobyciu wyrównującej bramki, na 5 sekund przed końcem meczu, zaatakował bramkarza w taki sposób, że nie mógł on zagrać piłki na środek boiska i gra nie mogła być natychmiast wznowiona. Za zagranie to sędziowie ze Szwecji zdyskwalifikowali winnego zawodnika lecz do końca zawodów pozostała już tylko 1 sekunda i niemożliwe było rozegranie przez Francuzów jakiejkolwiek akcji. Zagranie takie są niestety często spotykane również na naszych boiskach, gdyż jak wiadomo kara dyskwalifikacji obowiązuje tylko do końca meczu więc nie jest to zbyt dotkliwe dla zawodnika i jego drużyny. Aby zapobiec tego typu zachowaniom – chodzi o ostatnią minutę meczu - wprowadzono obowiązek ich opisywania w protokole zawodów, co z kolei może prowadzić do nałożenia dalszych sankcji na zawodnika przez federację prowadzącą dane rozgrywki.

- 40 -

8. „Nasi poza granicami kraju” (do 16.04.2005)

Sędziowie

Mirosław Baum – Marek Góralczyk

Mistrzostwa Świata (M) Tunezja 05.02.2005 Czechy – Niemcy 34 : 39 01.02.2005 Niemcy – Chorwacja 26 : 29 31.01.2005 Szwecja - Serbia Czarnogóra 26 : 26 28.01.2005 Czechy – Słowenia 28 : 26 26.01.2005 Kuwejt – Islandia 22 : 31 25.01.2005 Kanada- Tunezja 20 : 42 23.01.2005 Dania - Grecja 27 : 23

Igrzyska Olimpijskie Ateny Grecja – Brazylia (K) Islandia – Słowenia (M) Chorwacja – Hiszpania (M) Węgry – Korea (M) ¼ Finału Dania – Korea (K) FINAŁ

Eliminacje do Mistrzostw Świata i Europy 05.06.2004 Szwajcaria - Grecja 27 : 28 21.01.2004 Słowacja – Bośnia Hercegowina 36 : 26

Puchar Europy (K) 08.04.2005 Hypo Niederösterreich/AUT - Kometal D. P. Skopje/MKD 32 : 30 09.01.2005 HC "Lada Toljatti"/RUS - Slagelse FH/DEN 24 : 25 15.05.2004 Slagelse FH/DEN - Krim Ljubljana Slovenia/SLO 25 : 24 (Finał) 20.03.2004 Dunaferr SE/HUN - RK Buducnost MONET/SCG 29 : 24 (1/4 Finał) 21.02.2004 Krim Ljubljana Slovenia/SLO - RK Buducnost MONET/SCG 35 : 25 16.01.2004 Slagelse FH/DEN - Kometal D. P. Skopje/MKD 29 : 27

Mecz kwalifikacyjny do Mistrzostw Europy (M) 12.01.2005 Turcja - Macedonia 33 : 36

Puchar Europy (M) 12.03.2005 Fotex KC Veszprém/HUN - B.M. Ciudad Real/ESP 33 : 34 11.12.2004 Chehovski Medvedi, Chekhov/RUS - TBV Lemgo/GER 23 : 22 14.11.2004 HC Banik Karvina/CZE - Tatran Presov/SVK 29 : 32 30.10.2004 RK Izvidac Ljubuski/BIH - Kolding KIF/DEN 37 : 36 10.10.2004 RK "Sloga" Doboj/BIH - BM Granollers/ESP 18 : 28

Arkadiusz i Leszek Sołodko

Puchar Europy (K) 16.04.2005 Podravka Vegeta, Koprivnica/CRO - 1. FC Nürnberg/GER 37 : 27 Półfinał 12.02.2005 Dunaferr SE/HUN - Ikast Bording EH/DEN 25 : 25 15.01.2005 Nordstrand 2000, Oslo/NOR - Hypo Niederösterreich/AUT 22 : 31 16.10.2004 Slovan Duslo Sala/SVK - Tertnes Bergen/NOR 28 : 23 24.04.2004 Krim Ljubljana Slovenia/SLO - Larvik HK/NOR 27 : 19 Półfinał 17.01.2004 HC "Lada Toljatti"/RUS - Dunaferr SE/HUN 21 : 22

Puchar Europy (M) 06.11.2004 Vardar Vatrost. Skopje/MKD - FC Barcelona/ESP 12 : 26 10.10.2004 HC Granitas Kaunas/LTU - Fotex KC Veszprém/HUN 26 : 33

- 41 -

11.09.2004 Zeeman Vastgoed SEW/NED - Frankfurter HC/GER 20 : 40

Eliminacje Mistrzostw Świata (M) 21.01.2004 Grecja - Litwa 31 : 26 18.01.2004 Łotwa – Cypr 35 : 26

Andrzej Dutka – Zbigniew Uszyński

Eliminacje Mistrzostw Świata (M) 12.01.2005 Cypr – Węgry 19 : 46

Puchar Europy(M) 07.11.2004 Army SK Riga/LAT - RK Fidelinka Radnicki Subotica/SCG 33 : 30 09.10.2004 IFK Skövde HK/SWE - HC Berchem/LUX 42 : 26

Puchar Europy (K) 17.10.2004 TSV St. Otmar St. Gallen/SUI - RK Lokomotiva Zagreb/CRO 25 : 30 16.10.2004 LC Brühl Handball/SUI - Havelsan Ankara/TUR 23 : 35

Puchar Europy (M) 05.03.2005 RK Borac Banja Luka/BIH - Wacker Thun/SUI 24 : 23 14.11.2004 Lusis Kaunas/LTU - Trabzon Belediyespor/TUR 36 : 31

Puchar Europy (K) 10.01.2004 Slovan Duslo Sala/SVK - Viborg HK A/S/DEN 16 : 33

Marek Baranowski – Bogdan Lejmanowicz

Puchar Europy(K) 22.02.2004 Györi Graboplast ETO/HUN - S.D. Itxako Estella/ESP 33 : 22 16.01.2005 GOG Gudme/DEN - RK Medicinar Sabac/SCG 29 : 21 15.01.2005 RK Medicinar Sabac/SCG - GOG Gudme/DEN 21 : 35 12.02.2005 Orsan Elda Prestigio/ESP - Tertnes Bergen/NOR 28 : 28

Puchar Europy (M) 04.12.2004 Drammen HK/NOR - Lukoil-Dynamo Astrakhan/RUS 27 : 35 09.10.2004 Szabolcs Nyiregyhazi/HUN - Medvescak Infosistem Zagreb/CRO 32 : 27

Mistrzostwa Europy (K) U19 Czechy 30.07 – 08.08.2004 Serbia Czarnogóra – Chorwacja Czechy – Hiszpania Norwegia – Niemcy Austria – Hiszpania Serbia Czarnogóra – Norwegia

Edyta Bochniarz – Agnieszka Oleśków

Puchar Europy (K) 12.02.2005 ZRK "Split Kaltenberg" Split/CRO - HC Teramo 2002/ITA 25 : 19 11.02.2005 HC Teramo 2002/ITA - ZRK "Split Kaltenberg" Split/CRO 29 : 27 09.01.2005 RK Skopje/MKD - LK Zug Handball/SUI 21 : 27 08.01.2005 RK Skopje/MKD - HC Selmont Baia Mare/ROM 21 : 31 07.01.2005 HC Florgarden/ITA - RK Skopje/MKD 33 : 18 18.01.2004 S.A. Merignacais HB/FRA - SSV Dornbirn/Schoren/AUT 28 : 22 18.09.2004 HBC Bascharage/LUX - STHV J. Melveren/BEL 27 : 16

- 42 -

Obserwatorzy

Janusz Czerwiński

Puchar Europy (M) FINAŁ 24.04.2004 SG Flensburg-Handewitt/GER - Celje Pivovarna Lasko/SLO

Mistrzostwa Europy (M) Słowenia 31.01.2004 Dania – Niemcy Półfinał 29.01.2004 Dania- Szwajcaria 28.01.2004 Rosja- Hiszpania 27.01.2004 Chorwacja – Szwecja 25.01.2004 Portugalia- Chorwacja 22.01.2004 Hiszpania – Chorwacja

Eliminacje Mistrzostw Europy (M) 05.01.2005 Łotwa- Finlandia

Puchar Europy (M) 16.10.2004 Fotex KC Veszprém/HUN - Sandefjord TIF/NOR 13.11.2004 C.BM. Ademar Leon/ESP - RK "Bosna" Sarajevo/BIH

Marek Szajna

Puchar Europy (K) 12.03.2005 Kometal D. P. Skopje/MKD - Krim Ljubljana/SLO 17.01.2004 DJK / MJC Trier/GER - El Osito L'Eliana Valencia/ESP

Puchar Europy(M) 13.11.2004 Sandefjord TIF/NOR - HC Granitas Kaunas/LTU 30.10.2004 Tatran Presov/SVK - RK Metkovic/CRO 16.10.2004 Chehovski Medvedi, Chekhov/RUS - GOG Gudme/DEN

Puchar Europy (K) 13.02.2005 SK Aarhus Handbold/DEN - Podravka Vegeta, Koprivnica/CRO

Eliminacje Mistrzostw Świata 21.01.2004 Białoruś- Austria

Puchar Europy (M) 14.03.2004 HC Muncipal Constanta/ROM - US Dunkerque HB/FRA

Mistrzostwa Europy (K) Węgry 18.12.2004 Norwegia- Węgry 16.12.2004 Niemcy- Francja 16.12.2004 Rumunia- Austria 15.12.2004 Rumunia- Węgry 14.12.2004 Dania- Austria 14.12.2004 Rumunia- Francja 12.12.2004 Norwegia- Czechy 12.12.2004 Ukraina- Hiszpania 11.12.2004 Hiszpania- Norwegia 11.12.2004 Ukraina- Czechy 09.12.2004 Norwegia- Ukraina 09.12.2004 Czechy- Hiszpania

- 43 -

Eliminacje Mistrzostw Europy (M) 23.05.2004 Węgry- Włochy 22.05.2004 Włochy - Czechy 21.05.2004 Czechy – Węgry

Henryk Szczepański

Mistrzostwa Europy (K) U19 Czechy 08.08.2004 Chorwacja - Dania 07.08.2004 Islandia - Austria 07.08.2004 Portugalia - Szwecja 06.08.2004 Niemcy - Dania 06.08.2004 Norwegia - Francja 04.08.2004 Hiszpania - Islandia 04.08.2004 Chorwacja - Niemcy 03.08.2004 Islandia - Rumunia 03.08.2004 Niemcy - Serbia Czarnogóra 01.08.2004 Hiszpania - Serbia Czarnogóra 01.08.2004 Austria - Islandia 31.07.2004 Portugalia- Szwecja 31.07.2004 Czechy - Słowenia 30.07.2004 Rumunia - Hiszpania 30.07.2004 Norwegia - Austria

Eliminacje Mistrzostw Europy (M) 12.01.2005 Finlandia- Austria

Puchar Europy (M) 13.11.2004 Pfadi Winterthur/SUI - RK Izvidac Ljubuski/BIH 13.03.2005 RK Metaloplastika Sabac/SCG - HC Superfund Hard/AUT 10.10.2004 HSV Hamburg/GER - HC Victory Regia Minsk/BLR 08.10.2004 HSV Hamburg/GER - HC Victory Regia Minsk/BLR

Eliminacje Mistrzostw Świata (M) 25.01.2004 Litwa - Grecja

Puchar Europy (K) 14.03.2004 GOG Gudme/DEN - Györi Graboplast ETO/HUN 18.01.2004 Viborg HK A/S/DEN - Slovan Duslo Sala/SVK

Jacek Wróblewski

Puchar Europy (M) 21.02.2004 Voronezh RPO HC "Energia"/RUS - IFK Skövde HK/SWE

Puchar Europy (K) 16.10.2004 Önnereds HK/SWE - Galychanka Lviv/UKR

Krzysztof Manyś

Puchar Europy (K) 21.02.2004 Vaci NK/HUN - Handball Cercle Nimes/FRA

- 44 -

Biuletyn otrzymują: − ZPRP. − Kolegium Sędziów. − Sędziowie. − Delegaci ZPRP. − WZPR-y. − Kolegium Ligi. − Kluby. − a/a.

Copyright © 2005 by Związek Piłki Ręcznej w Polsce. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Zabrania się kopiowania, przedruku lub rozpowszechniania jakichkolwiek fragmentów biuletynu bez zgody Kolegium Sędziów ZPRP.

Opracowanie graficzne i skład – Wojciech Michalik