AANGEBODEN DOOR UW FILMTHEATER, FDN & NVBF

CANNES OVERWINNING VAN DE GENREFILM THE GOOD TERRORIST WAAROM HET ONMOGELIJK IS RADICALISERING TE FILMEN DER GOLDENE HANDSCHUH MOORD ZONDER GLAMOUR AN ELEPHANT SITTING STILL VERZET TEGEN APATHIE LONG SHOT DE CARRIÈREVROUW ONTLEED ÁGA VOLK IN DE KOU #421 JUNI 2019

BILAL WAHIB IN DE LIBI HONGER NAAR HET LEVEN WINNAAR WINNER BESTE SCENARIO AUDIENCE AWARD: WORLD CINEMA DRAMATIC DRAGON AWARD BEST ACTING Geïnspireerd op het leven van de legendarische balletdanser Carlos Acosta TRINE DYRHOLM

REGIE SCENARIO ICÍAR BOLLAÍN PAU L LAV ERT Y

EEN FILM VAN MAY EL-TOUKHY CARLOS ACOSTA SANTIAGO ALFONSO KEYVIN MARTÍNEZ EDILSON MANUEL OLBERA NUÑEZ LAURA DE LA UZ NORDISK FILM PRODUCTION A/S PRESENTS QUEEN OF HEARTS TRINE DYRHOLM MAGNUS KREPPER GUSTAV LINDH LINE PRODUCER KIM ARNT TORP CASTING DJAMILA HANSEN & KARIN JAGD COSTUME DESIGN REBECCA RICHMOND MAKE UP DESIGN ANNE CATHRINE SAUERBERG SOUND DESIGN OSKAR SKRIVER COMPOSER JON EKSTRAND PRODUCTION DESIGN MIA STENSGAARD EDITOR RASMUS STENSGAARD MADSEN CINEMATOGRAPHER JASPER J. SPANNING, DFF EXECUTIVE PRODUCER HENRIK ZEIN CO-PRODUCER MALIN IDEVALL PRODUCERS CAROLINE BLANCO & RENÉ EZRA SCREENPLAY MAREN LOUISE KÄEHNE & MAY EL-TOUKHY DIRECTOR MAY EL-TOUKHY PRODUCED BY NORDISK FILM PRODUCTION A/S IN COLLABORATION WITH DR & SVT WITH SUPPORT FROM THE DANISH FILM INSTITUTE, THE SWEDISH FILM INSTITUTE & NORDISK FILM & TV FOND VANAF 13 JUNI IN DE BIOSCOOP VANAF 20 JUNI IN DE BIOSCOOP

2g www.septemberfi lm.nl /septemberfi lmnl 4st

Yuli_QueenOfHearts_Filmkrant_260x320.indd 1 27-05-19 16:01 WINNER WINNAAR AUDIENCE AWARD: WORLD CINEMA DRAMATIC BESTE SCENARIO DE FILMKRANT DRAGON AWARD #421 JUNI 2019 3 BEST ACTING Geïnspireerd op het leven van de legendarische balletdanser Carlos Acosta TRINE DYRHOLM

REDACTIONEEL Iemand vroeg Quentin Tarantino tijdens de persconferentie in Cannes waarom Margot Rob- bie zo weinig mocht zeggen in zijn nieuwe film. De actrice speelt de rol van Sharon Tate, die in 1969 door volgelingen van Charles Manson in haar huis werd vermoord. Tarantino dacht na en zei alleen: “I reject your hypothesis.” Sinds Cannes moest ik om de een of andere reden bij dat zinnetje steeds denken aan “I drink your milkshake”, waarmee Daniel Plainview in There Will Be Blood de overwinning van com- mercie op religie claimt. Het is een uitdrukking van macht en van een hiërarchische verhou- ding, waarmee de overwinnaar ook nog even wat zout in de wond wrijft. Desgewenst kun je daar achteraan zeggen: “I drink it up.” De vraag van de journalist was begrijpelijk: had Tate in een film die naar de Manson-moor- den toewerkt niet een grotere rol moeten krij- gen? Ze was immers een van de slachtoffers. Tegelijk is de vraag onbegrijpelijk als je de film hebt gezien. Dit is niet waar Once Upon a Time… in Hollywood over gaat. Tarantino maakte een belangrijk principieel punt: de hypothese die hij zei te verwerpen, is een reductionistische lezing van film. Van alle kunst. Niet alleen een reductionisme dat het aantal woorden of het aantal minuten scherm- tijd van een personage als bepalend ziet voor het Portrait de la jeune fille en feu belang of de betekenis van een rol. Hij ageerde REGIE SCENARIO ook tegen het politiek-activistische filter dat is een openbaring. ICÍAR BOLLAÍN PAU L LAV ERT Y steeds meer over kunst komt te liggen en dat andere interpretaties naar de zijlijn drukt. Dit is een film die precies Op het moment dat Tarantino die hypothese uitdraagt waar het culturele verwierp, zat ik een paar honderd meter ver- derop met een paar collega’s tegenover Céline debat nu om draait: Sciamma, die op dat moment grote kans maakte op de Gouden Palm voor Portrait de la om blikken en om jeune fille en feu, onder veel meer een film over een lesbische verhouding. Iemand vroeg: ik de vraag met wiens blik begrijp dat de twee vrouwenrollen in uw film door lesbiennes worden gespeeld. Sciamma we meekijken. corrigeerde de vragensteller: slechts een van de actrices is lesbisch. Moeten zulke rollen gespeeld worden door actrices met een Alles over Cannes 2019 LHBTQ-achtergrond, wilde de vragensteller weten. Sciamma dacht na. Ja, zei ze. ‘Maar het 4 18-23 is geen kwestie van principe, het is een kwestie van prioriteit.’ Op dit moment in de geschiede- nis moeten we dingen forceren om onzichtbare groepen zichtbaar te maken. Hoe verhouden die twee zich tot elkaar? Tarantino’s (en mijn) principe dat je films niet alleen door een politiek-activistische lens moet bekijken en Sciamma’s prioriteit? Het is duide- lijk dat we niet alleen voor het ene of het andere kunnen kiezen. Kunst moet niet gereduceerd EEN FILM VAN MAY EL-TOUKHY worden tot grafieken en quota. Maar als we CARLOS ACOSTA SANTIAGO ALFONSO KEYVIN MARTÍNEZ EDILSON MANUEL OLBERA NUÑEZ LAURA DE LA UZ NORDISK FILM PRODUCTION A/S PRESENTS QUEEN OF HEARTS TRINE DYRHOLM MAGNUS KREPPER GUSTAV LINDH niets doen, verandert er niets. LINE PRODUCER KIM ARNT TORP CASTING DJAMILA HANSEN & KARIN JAGD COSTUME DESIGN REBECCA RICHMOND MAKE UP DESIGN ANNE CATHRINE SAUERBERG SOUND DESIGN OSKAR SKRIVER COMPOSER JON EKSTRAND PRODUCTION DESIGN MIA STENSGAARD EDITOR RASMUS STENSGAARD MADSEN CINEMATOGRAPHER JASPER J. SPANNING, DFF EXECUTIVE PRODUCER HENRIK ZEIN CO-PRODUCER MALIN IDEVALL PRODUCERS CAROLINE BLANCO & RENÉ EZRA SCREENPLAY MAREN LOUISE KÄEHNE & MAY EL-TOUKHY Het antwoord is wat mij betreft: De libi. Films DIRECTOR MAY EL-TOUKHY PRODUCED BY NORDISK FILM PRODUCTION A/S IN COLLABORATION WITH DR & SVT WITH SUPPORT FROM THE DANISH FILM INSTITUTE, THE SWEDISH FILM INSTITUTE & NORDISK FILM & TV FOND als De libi. Films als Portrait de la jeune fille en feu. Films die onzichtbare groepen zichtbaar maken zodat die hele vraag niet meer aan Tarantino gesteld hoeft te worden. Daar is één VANAF 13 JUNI IN DE BIOSCOOP VANAF 20 JUNI IN DE BIOSCOOP voorwaarde aan verbonden: geef makers de kans om die films te maken.

RONALD ROVERS 2g www.septemberfi lm.nl /septemberfi lmnl 4st

Yuli_QueenOfHearts_Filmkrant_260x320.indd 1 27-05-19 16:01 DE FILMKRANT ILLUSTRATIE MENAH #421 JUNI 2019 4

STEUN DE DE VOLGENDE FILMKRANT VERSCHIJNT OP DONDERDAG 4 JULI FILMKRANT: WORD #421 ABONNEE Word nu abonnee van de Filmkrant en ontvang Lazzaro felice op dvd, winnaar scenarioprijs op het film­ festival van Cannes 2018.

Als u nu een jaarabonnement neemt, dan ontvangt u niet alleen een jaar lang de Filmkrant in de bus, maar als welkomst- geschenk ook de dvd van Lazzaro felice van regisseur Alice Rohrwacher, die op het film- festival van Cannes de scenarioprijs won. Bent u al abonnee maar brengt u een nieu- we abonnee aan? Dan ontvangt u allebei het welkomstgeschenk.*

Plattelandsjongen Lazzaro is de goedheid zelve en staat altijd voor iedereen klaar. De mensen om hem heen bestempelen hem als ‘simpel van THE GOOD TERRORIST geest’ en maken hier gretig gebruik van. Zo ook de verwende jonge edelman Tancredi, die Laz- Radicalisering valt amper te filmen 4 12 zaro overtuigt om hem te helpen bij het in scène zetten van zijn eigen ontvoering. De ontmoeting met Tancredi brengt Lazzaro zo van zijn stuk dat er een verschuiving in tijd en ruimte plaats- vindt. Ineens worden de dorpelingen het moderne stadsleven ingesleurd. Dana Linssen in de Filmkrant: ‘Maar het THE THINKING VIDEO echte genie van de film is de manier waarop het scenario bezield is: met ironie en met liefde, #29 ESSAY filmkrant.nl met camerabewegingen die het verhaal omhel- MACHINE zen, en de zon uit je ogen houden zodat je de schaduwen kunt zien. Lazzaro felice is een van ZUCHT... | Fans van Robert Mitchum prijzen zijn uiterlijk, de eerlijkste en inspirerendste films die ik ken.’ zijn manier van lopen, zijn stem. Maar los van deze natuur- lijke ‘coolheid’ was Mitchum ook een begenadigd en tech- * Stort €42,50 (meer mag ook, dan steunt u de nisch getraind acteur. In Thunder Road (1958), waarin Mit- Filmkrant ook als donateur) op rekeningnum- chum niet alleen de hoofdrol speelt maar die hij ook (mede) mer NL28 INGB 0005 3933 95 t.n.v. Stichting produceerde, schreef en van muziek voorzag, is zijn acteer- Fuurland te Amsterdam, o.v.v. ‘nieuwe abonnee’ werk bepalend voor alles – van de regie door Arthur Ripley en vermeld daarbij uw adresgegevens + mail- tot de dictie van alle andere acteurs. In hun nieuwste video adres. Deze aanbieding is geldig tot 4 juli 2019, essay op filmkrant.nl duiken Cristina Álvarez López en met dank aan Cinemien. Adrian Martin in het ware ‘geheim’ van Mitchum. DE FILMKRANT PORTRET FATIH AKIN: VANESSA MAAS #421 JUNI 2019 5

NIET TE MISSEN RECENSIES Ga deze maand in ieder geval naar: 4 7 De Libi Vliegen met maximaal 45 kilometer per uur 1 De libi 4 6 4 16 An Elephant Sitting Still Het verdriet van de wereld NAGESYNCHRO­NI­ 2 An Elephant Sitting Still 4 16 4 25 Der goldene Handschuh Realistisch of grotesk? 3 Booksmart 4 31 4 27 Carmen & Lola Rebel tussen de macho’s 4 Ága 4 32 4 29 Untouchable Het monster getemd 4 31 Apollo 11 SEERDE NAZI’S 5 Untouchable 4 29 Vuurstoot naar de maan Booksmart Meisjes die elkaar de wereld gunnen 4 32 Freek Ego­centrische redder Ága Nederlanders kijken natuurlijk geen in het Duits Schoonheid is overal 4 33 Mug Het nieuwe gezicht van nagesynchroniseerde films. Een Duitsspreken­ Jezus Yuli De Cubaanse Noereyev 4 35 Camino Zwijgen is ­de Harry Potter veroorzaakt bij mij hetzelfde goud Le semeur Dorp zonder mannen 4 36 Queen of gevoel als wanneer iemand met z’n nagels over Hearts Sluipend roofdier Nous finirons ensemble Reünie een schoolbord krast. Hou op! Zet dit uit! Soms met beproefde formule 4 37 The Biggest Little Farm ontkom ik er helaas niet aan. Als de vader van Paradijs in een zee van monocultuur Ik ben er even niet mijn Duitse vriendin met ons een film gaat kij­ Luikje open naar sensaties ken kiest hij altijd de nagesynchroniseerde ver­ sie, ook al is zijn Engels uitstekend. Een gedach­ teloze gewoonte voor hem, tenenkrommend voor mij. James Bond in het Duits is echt niet te harden, zeker niet als er af en toe toch een

ÁGA 4 32 onvertaalbaar Engels woord valt. Maar als je ermee bent opgegroeid weet je niet beter. De stemacteurs die de grote Hollywood-sterren voor hun rekening nemen zijn in Duitsland na­ ARTIKELEN tionale beroemdheden. Daniela Hofmann is bij­ 4 12 The Good Terrorist Radicalisering valt amper te filmen voorbeeld al sinds eind jaren tachtig de stem 4 14 Filmacademie reageert op kritiek ‘Filmacademie werkt van Julia Roberts. Ze wordt zo met de actrice wél aan artistieke ontwikkeling’ 4 18 Cannes 2019 (1) vereenzelvigd dat wanneer ze in het Duits com­ Het jaar van de zombies 4 19 Cannes 2019 (2) Hashtag-­ mercials inspreekt menig Duitser denkt dat activisme op de rode loper 4 21 Cannes 2019 (3) Verplichte Julia Roberts dat zelf heeft gedaan. therapie voor alle filmmakers 4 22 Cannes 2019 (4) Vitale Onlangs cinema uit de Maghreb 4 28 VR op Tribeca Op weg naar de kwam ik erach­ spiegelwereld CARMEN & LOLA 4 27 ter dat de dub­ bende Duitsers een dirty secret hebben waar INTERVIEWS wij in Neder­ 4 6 Shady El-Hamus over De libi ‘Die honger naar het land niet van leven, dat wilde ik filmen’ 4 9 Bilal Wahib over De libi ‘Geef weten. In me een podium en ik voel me goed’ 4 24 Fatih Akin over oudere Engels­ Der goldene Handschuh In de schaduw die Jack bouwde talige oorlogs­ 4 26 Arantxa Echevarria over Carmen & Lola ‘Ik wil het BURMA VJ films duiken hebben over de empowerment van vrouwen’ vaak karikatu­ THE UNKNOWN SAINT 4 22 rale nazi’s op die een paar woorden in het Duits blaffen, zoals ‘Achtung, stehen bleiben!’ of ‘Ausweis!’. Als ze niet RUBRIEKEN schreeuwen, spreken deze figuren Engels met 4 3 Redactioneel 4 4 The Thinking Machine Zucht... een dik aangezet Duits accent. Een van mijn 4 5 Niet te missen 4 5 Het nieuwe kijken Ebele Wybenga Duitse vrienden vertelde me dat zulke persona­ over nagesynchroniseerde nazi’s 4 10 Ladygazing Long ges in de gedubde versie een Nederlands accent Shot 4 11 Prénom Carmen Carmen Felix over een plek voor krijgen. Domme nazi’s in nagesynchroniseerde iedereen 4 31 Kort Alle andere films 4 38 Agenda en oorlogsfilms spreken dus Duits als een Hollan­ evenementen 4 43 Filmsterren 4 47 Boeken Haarlem der. Stel je deze omgekeerde wereld voor! Filmstad 4 48 Thuiskijken Homecoming, Everybody in Our Gelukkig zien Nederlanders deze versies nooit. Family, Network, Knock Down the House 4 50 Actie! Op de Het zal niet altijd makkelijk zijn voor Duitsers set van Kruimeltje om hun zichzelf terug te zien als clichématige bad guys in Hollywood-films. Booswichten dub­ ben met een buitenlands accent is nog een vrij onschuldige manier om hier wat aan te doen. In de eerste Duits nagesynchroniseerde versie van Casablanca, pas in 1952 in Duitsland uitge­ bracht, zijn alle scènes met nazi-uniformen uit de film gesneden. Er komt geen Duitse vijand meer in voor. Of deze weggeknipte nazi’s ook een Nederlandse tongval zouden hebben gehad zullen we nooit weten.

LONG SHOT 4 10 FATIH AKIN 4 24 EBELE WYBENGA

DE FILMKRANT IS EEN UITGAVE (NIEUWS), ERIK SCHUMACHER,­ LAU­RA VAN ZUYLEN | SANDRA HEERMA VAN VOSS, BOYD VAN TE LICH­TEN. MOCHT U DESONDANKS­ MENEN COLOFON VAN STICHTING FUURLAND, FILMKRANT.LIVE GER­LINDA HEYWEGEN, LIVE@ HOEIJ, IVO DE KOCK, SASJA KOETSIER, OMAR DAT U RECHTEN BEZIT OP EEN VAN DE PRIN­SEN­GRACHT 770, 1017 LE AMSTERDAM, 020 623 FILMKRANT.NL | AGENDA ROMY VAN KRIEKEN, LARABI, DANA LINSSEN, ADRIAN MARTIN, GEBRUIKTE BEELDEN, NEEM CONTACT OP MET 0121, [email protected], WWW.FILMKRANT.NL | [email protected] | BUREAUREDACTIE VANESSA BART RÖMER, NICOLE SANTÉ, MENAH, GUUS DE UITGEVER VIA [email protected]­ | DE OPRICH­TERS JAN HEIJS & HENK RABBERS | ZAKELIJKE GROENE­WEGEN | VORMGEVING BART OOSTERHOORN­ & SCHULTING, ANDRÉ WAARDENBURG,­ KARIN WOLFS, FILM­KRANT WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR LEIDING & ADVER­TENTIE-ACQUISITIE ILONA VAN ROLF HERMSEN | BEHEER WEBSITE HENK RABBERS | EBELE WYBEN­GA, LAURA VAN ZUYLEN, ALEXANDER FINAN­CIËLE BIJDRAGEN VAN DE NEDER­­­LANDSE GENDEREN STORT, [email protected]­ | HOOFD­ COVER BILAL WAHIB (F0T0 GEERT SNOEIJER) | ZWART | DRUK RODI ROTATIEDRUK,­ DIEMEN | OPLAGE VERENIGING VAN BIOSCOOP­­­­­­­­EXPLOI­TAN­TEN EN FILM­ REDACTIE RONALD ROVERS | EIND­REDACTIE JOOST FOTOGRAFIE BOB BRONSHOFF,­ VANESSA MAAS, SYBREN 25.000 | ©2019 STICHTING FUURLAND/DE FILMKRANT, THEATERS (NVBF), FILM DISTRIBUTEURS­ NEDERLAND BROEREN-HUITENGA, MARISKA GRAVELAND | REDACTIE TIELEMAN | VERDER WERKTEN MEE CRISTINA ÁLVAREZ AMSTER­DAM | ISSN 01698109 | DE FILM­KRANT HEEFT (FDN) EN HET NEDERLANDS­ FILM­ JOS VAN DER BURG, HUGO EMMERZAEL,­ REDACTIE@ LÓPEZ, LEO BANKERSEN, BASJE BOER, KEES DRIESSEN, GEPRO­BEERD DE RECHTHEBBEN­ ­DEN VAN HET FONDS EN WORDT U MEDE AANGE­ ­ FILMKRANT.NL | WEB­REDACTIE EDO DIJKSTERHUIS JAN PIETER EKKER, CARMEN FELIX, SACHA GERTSIK, GEBRUIKTE BEELDMATERIAAL­ TE ACHTERHALEN­ EN IN BODEN DOOR UW FILMTHEATER­ DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 6

SHADY EL-HAMUS OVER DE LIBI

SHADY EL-HAMUS ‘DIE HONGER NAAR HET LEVEN, DAT WILDE IK FILMEN’ De libi is een roadmovie door Amsterdam en een ode aan alle jongeren die het beste van het leven willen maken. Voor zijn energieke speelfilmdebuut liet Shady El-Hamus zich inspireren door de levenslust van steracteur in spe Bilal Wahib: “Deze jongeren hebben geen goedkeuring nodig. Ze zijn nu al aan het knallen.” DOOR HUGO EMMERZAEL

“Het midden.” Zo omschrijft regisseur en scenarist Opgroeien en erkend worden zijn belangrijk in het ticulturele samenleving is geslaagd. Die hebben jouw Shady El-Hamus de specifieke toon die hij probeerde filmwerk van El-Hamus. In eerdere korte films ving hij goedkeuring niet nodig. Ze zijn nu gewoon al vol aan te vinden voor zijn speelfilmdebuut De libi. Hij be- met nieuwsgierige blik verhalen en levens van de Ara- het knallen.” doelt niet die gevreesde middenweg van middelmati- bische gemeenschap in Nederland. In zijn afstudeer- De libi is een liefdevolle, energieke en speelse ode ge films die de regisseur in Viktor van der Valks meta- film, het intieme familiedrama Over zonen (2012), ver- aan al die jongeren, en in het bijzonder aan hoofdrol- debuutfilm Nocturne ook al probeert te vermijden. telt hij het verhaal van een oudere man vanuit het speler en steracteur in spe Bilal Wahib. Misschien is El-Hamus heeft hier precies gevonden waar hij naar perspectief van diens van hem vervreemde zoon. Ne- het wel zijn hart en ziel die in deze komedieverpak- zocht: De libi balanceert de aanstekelijke charme van derlandse Oscarinzending voor beste korte film king zijn gestopt. Zijn kijk op het leven is in ieder ge- een publieksfilm met de diepgang en reflectie van een Nachtschade (2017) keert de dynamiek om door een val de aanleiding voor de hele film geweest. arthousefilm. In de woorden van de regisseur “iets verhaal van een jongen te vertellen vanuit het perspec- “Als je mij vraagt: waar is het begonnen? Dan zeg ik: dat niet alleen bestaat for the sake of commercie en tief van diens vader, die stiekem immigranten ver- het is bij Bilal begonnen”, zegt El-Hamus. “Ik maakte entertainment, maar dat ook inzicht kan bieden en voert. De One Night Stand Malik (2017) liet zien hoe Nachtschade met producent Guusje van Deuren en reflectie kan geven op het leven zelf. De verpakking is een Arabische jongen uit een jeugdinstelling en een scenarist Jeroen Scholten van Aschat. Na die film zat een komedie, maar daarbinnen zit een groot hart en oudere Nederlandse varkensboer soortgelijke familie- ik met ze in een brainstorm over een langere film die ziel.” problemen delen. Bestaan is gaan (2017) is net als De daar meer op moest lijken. Toen ging ik Malik draaien libi een blik op het leven van een vriendengroep, maar met Bilal. In die film speelt hij een cynische jongen die POSITIVITEIT dan een die stilstaat bij het plotse verlies van een dier- zwaar van het pad is geraakt. Zo is Bilal totaal niet; hij De libi betekent ‘het leven’ – wie dit niet wist wordt bare vriend. is juist grappig en ontwapenend. Hij heeft mijn eigen geadviseerd het online straattaalwoordenboek te blik veranderd. Ik maakte Malik om het publiek in- raadplegen. In dit geval is het een slice of life over drie EEN MILJOEN WAARD zicht te geven in de problemen van zo’n jongen. Met de pubers die net voor hun eindexamen spijbelen voor Voor De libi kiest El-Hamus een andere toon. “Mijn boodschap dat je daar niet te hard over moet oordelen. een hoger doel: binnenkomen in Amsterdamse club vorige films gingen vaker over wat niet lukt in het Wat Bilal me liet zien, gewoon door Bilal te zijn, was Jimmy Woo. Status, daar draait het leven in de Jimmy leven, over de problemen van een bepaalde sociale positiviteit en een totale honger. Dat je kan zeggen: om. El-Hamus somt op: “Deurportiers, tafelservice, klasse en over hoe moeilijk het is om het juiste pad te ‘Oké, ik zit in de shit, maar fuck dat. Dan werk ik drie champagne, VIP-secties, Lil Kleine die er zijn Insta- kiezen als je uit die klasse komt. In plaats van nog een keer zo hard om eruit te komen. Dat gaat mij lukken, no gram-stories opneemt. Kids zien dat en denken: de keer te laten zien hoe moeilijk het allemaal is, vind matter what.’ Dat vond ik zo inspirerend. Zijn motto is Jimmy Woo is een ding.” In De libi is binnenkomen in ik het nu veel interessanter om een film te maken die altijd: ik had geen euro op zak maar wist dat ik een mil- de Jimmy een metafoor voor erkenning krijgen, een draait om positiviteit. Er is een hele generatie jongeren joen waard was. Na Malik wilde ik een film maken over drempel op de weg naar volwassenheid. die niet zit te wachten op het eindoordeel of de mul- die honger naar het leven.” DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 7

DE LIBI Vliegen met maximaal 45 km p/u

Bilal gaat vliegen, in de film en in het echt, zoveel is duidelijk na het zien van Shady El-Hamus’ aanstekelijke speelfilmdebuut De libi.

“Het leven gaat hard”, stelde de titelfiguur in John Hughes’ iconische tienerfilm Ferris Bueller’s Day Off(1986). “Als je niet zo nu en dan even rustig om je heen kijkt, heb je het voor je het weet gemist.” Het is een levensles die de zeventienjarige Bilal (Bilal Wahib) in Shady El-Hamus’ speelfilmdebuut De libi ‘DIE HONGER NAAR WILDE IK FILMEN’ nog moet leren – hij wil vooral zélf hard gaan. HET LEVEN, DAT Ferris Bueller is duidelijk een inspiratie voor De libi: in zijn uitgangspunt (beide films volgen drie tieners tijdens een dag spijbelen) en in zijn grenzeloos optimistische grond- toon. Al zijn er ook verschillen. Waar Ferris en zijn vrienden door Chicago kruisen in een geleende Ferrari, moeten Bilal en zijn mat- ties Gregg (Daniel Kolf) en Kevin (Oussama Ahammoud) het doen met een Canta. En waar voor Ferris spijbelen een doel op zich is, heeft Bilal een andere motivatie. Hij moet BROODJE PINDAKAAS geschreven. Hij heeft precies de toon van de film ge- zichzelf op de gastenlijst zien te krijgen voor Bilals ambities in de film, net als die van de acteur in vonden. De openingszin alleen al: ‘Ik kom van een de exclusieve club Jimmy Woo, zodat hij daar een meisje kan ontmoeten en kan bewijzen het echte leven, zijn grenzeloos: film, theater, muziek. broodje pindakaas en een beker siroop’. Dat sluit per- dat hij wél wat voorstelt. Wat natuurlijk ei- Ook in De libi wil Bilal doorbreken als rapper. Vliegen fect aan bij de levens van mijn hoofdpersonages.” genlijk niet zo is. Nog niet, in ieder geval. Het wil hij zelfs, opstijgen en de rest van Amsterdam ach- leidt tot een reeks vrolijke omzwervingen ter zich laten. El-Hamus leent dus wat plotelementen MODERNE TITAANTJES door Amsterdam met een snelheid van van hiphopklassieker 8 Mile (2002), die draait om de De jongens van De libi zijn een product van Neder- maximaal 45 kilometer per uur. Als je niet weet dat ‘de libi’ straattaal is doorbraak van een hongerige rapper gespeeld door land. Ze zijn deel van onze multiculturele samenle- voor ‘het leven’, dan is De libi niet voor jou Eminem. Net als in die film speelt muziek een grote ving en daar willen ze nu het beste uit halen. De vraag gemaakt. Of misschien juist wel. Het onge- rol in De libi. Lijflied is een nieuwe track van Neder- is niet of ze dat gaan doen, maar hoe ze dat gaan doen. breidelde enthousiasme van zowel de film als landse rapper Hef met de titel ‘Code’. Scheurend in “De vraag is ook: waar ga je naartoe? ‘Code’ is een de personages werkt hoe dan ook aansteke- een Canta door de Amsterdamse straten blaast Bilal anthem voor Bilal en zijn vrienden. Het sluit aan bij lijk. En het zijn juist de witte werelden waarin Bilal en zijn vrienden verzeild raken, het toepasselijke nummer door de speakers: wie ze zijn en bij hun honger. Het nummer gaat over die absurd worden gemaakt: van een stel de wereld veroveren, over willen vliegen.” Ik kom van een broodje pindakaas en een beker siroop wereldvreemde politieagenten tot de door- Als debuterend regisseur identificeert El-Hamus gesnoven studenten die automatisch aan- Oude Nikes van m’n broer, stiekem beetje te groot zich met de hoofdpersonages van zijn film. “Ergens nemen dat Bilal een drugsdealer is. Zo zie je Moest beginnen met wat sparen, heel m’n leven geblowd zou ik dat ook bij elke film weer willen vinden, weet je Amsterdam ook eens van een andere kant. Ik had schijt aan Sinterklaas en jij ging zeker op schoot El-Hamus schreef de film samen met Je- wel? Hun honger en hun passie. Dat je precies maakt roen Scholten van Aschat, die ook met film- Hef, die ook een cameo in de film krijgt, heeft ‘Code’ wat je wil maken. Op een bepaalde manier voelt dit maker Viktor van der Valk samenwerkte aan specifiek geschreven met De libi in het achterhoofd. als een afscheid van mijn eigen jeugd. De libi is geïn- diens recente, speelse Nocturne. In veel op- “In de hiphopgame gaat de roulatie snel”, legt El- spireerd op films die in mijn jeugd belangrijk zijn ge- zichten zijn Nocturne en De libi tegenpolen, Hamus uit over deze samenwerking. “Iets wat van- weest. Amerikaanse highschoolklassiekers als Ame- maar wat ze delen is strijdbaarheid. Hier spreekt, voor én achter de schermen, een daag uitkomt is over drie weken alweer oud. Als ik een rican Graffiti [1973] en Superbad [2007] – voor mijn jonge generatie makers die niet klaagt dat er al uitgebracht nummer van Hef had genomen, zou het generatie is dat inmiddels een klassieker – maar ook geen ruimte voor ze is, maar die ruimte zelf zijn kracht in de film verliezen. Of je neemt een tijd- La haine [1995] en Fellini’s neorealistische I vitelloni creëert. loze classic, maar nog vetter is het om een actueel [1953] zijn daar voorbeelden van. Van die uitersten JOOST BROEREN-HUITENGA nummer te nemen dat rond de release van de film wilden we een cocktail brouwen. Als het ware de mo- DE LIBI NEDERLAND, 2019 | REGIE SHADY EL-HAMUS uitkomt. Ik heb het dus uitgebreid met Hef gehad over derne Titaantjes. Zo zijn we de jongens gaan noemen | MET BILAL WAHIB, DANIEL KOLF, OUSSAMA waar de film voor mij over gaat. Toen heeft hij ‘Code’ tijdens het schrijven.” AHAMMOUD | 102 MINUTEN | DISTRIBUTIE GUSTO | TE ZIEN VANAF 13 JUNI CERUTTI FILM presenteert

een film van MAARTJE NEVEJAN CHRISTO WALKING ON WATER

IS HET ECHT, OF ZIT HET ALLEEN MAAR IN MIJN HOOFD? NU IN DE To know our absent selves is our greatest wish FILMTHEATERS — ANISH KAPOOR A FILM BY ANDREY M PAOUNOV 1t VANAFMET MAY BIERI CARO20 JACOBS ABELJUNI JANSMA MICK VAN JOLEIN INEKE NEVEJAN–BROEKHOVENDE FILMTHEATERS CAROLINE NEVEJAN EN ANISH KAPOOR WETENSCHAPPERS HERMAN M. SCHIPPERS DR. PIA TIKKA TONI AURANEN FLORA LYSEN FLORIS DE LANGE MATTHIAS EKMAN ESA TURUNEN KUNSTENAARS RUUD LANFERMEIJER BOBBY DE GROOT FALCK HÜBNER INSPECTOR V AMBROŽ BAJEC–LAPAJNE REINIER SIJPKENS REGIE & SCENARIO MAARTJE NEVEJAN EDITOR & GELUIDSONTWERP GYS ZEVENBERGEN CINEMATOGRAFIE JEAN COUNET GELUID FOKKE VAN SAANE COMPONIST ALEX SIMÚ GELUIDSMIXAGE ALEX BOOY TITELS & GRAFISCH ONTWERP ROGÉRIO LIRA UITVOEREND PRODUCENT ESTHER VAN LUNE PRODUCTIE & IMPACT VERA BORN POST PRODUCTIE FEVERFILM EINDREDACTIE VPRO BARBARA TRUYEN COPRODUCENT FRANK VAN DEN ENGEL PRODUCENT WILLEMIJN CERUTTI EEN PRODUCTIE VAN CERUTTI FILM IN COPRODUCTIE MET ZEPPERS FILM & TV EN VPRO

WWW.AREYOUTHERE.NL

adv_FK_WOW.indd 1 10-05-19 11:08

vanaf 27 JUnI te zIen In de fIlmtheaters DE FILMKRANT PORTRET GEERT SNOEIJER #421 JUNI 2019 9

BILAL WAHIB OVER DE LIBI ‘GEEF ME EEN PODIUM EN IK VOEL ME GOED’

Al jaren steelt Bilal Wahib de show in Nederlandse film- en televisierollen. Met zijn ener­ gieke hoofdrol in De libi verdient de twintigjarige acteur een defi­ ni­­tieve doorbraak. Het praat­ grage personage werd letterlijk op zijn leven gebaseerd. “Het moet echt zijn, snap je, puur.” DOOR GUUS SCHULTING

Spendeer een uurtje met Bilal Wahib en je begrijpt nomen. Stond ik daar met zijn microfoon in de hand: serveersters. Maar hij is ook een acteur met een grote waarom regisseur Shady El-Hamus het hoofdper- ‘Dit is Bilal, we zijn hier in Amsterdam, blablabla...’ emotionele reikwijdte. ‘Onheilspellend authentiek’, sonage uit De libi op hem baseerde. In de over Am- Iedereen lachen, hij vond het niet eens erg.” prees de Groene Amsterdammer zijn rol in de One sterdam uitkijkende bar SkyLounge diept Wahib Die ambities zorgden ervoor dat Wahib zich op Night Stand Malik – zijn eerste samenwerking met geanimeerd de ene na de andere anekdote op – over jonge leeftijd al serieus op een carrière oriënteerde. El-Hamus. Wahib: “Ik voel me aangetrokken tot de die keer dat hij acteur Illias Ojja op straat tegenkwam Hij belde castingbureaus en meldde zich bij acteer- donkere kant van de mens. Die dubbelheid die in ons bijvoorbeeld, of hoe hij als kind alle dialogen van Ra- opleiding faaam. “Ik deed van alles: figuratie, niets- schuilt. We zeggen het ene, doen het andere, of zijn bat uit zijn hoofd leerde. Om een situatie uit te beel- zeggende rolletjes. Bij jeugdserie Spangas ben ik een overgeleverd aan oncontroleerbare impulsen. Neem den kan hij ineens wild gebarend opspringen, om je zomer lang vaste figurant geweest. Af en toe probeer- Badr Hari of R. Kelly. Hoe zulke mensen in elkaar ste- vervolgens met een stalen gezicht meteen weer op een de er ik dan een zinnetje tussen te krijgen. Dan was ken, vind ik fascinerend.” verkeerd been te zetten. “Frans wie?! Nee joh, Frans het: ‘Bilal, wat doe je?’ Maar soms vonden ze het een In de toekomst wil Wahib graag die kanten verder Weisz, natuurlijk ken ik die! Ik heb zelfs zijn laatste goede inval. Zo kreeg ik her en der een zinnetje tekst ontdekken, maar in De libi is juist zijn eigen persoon- film gezien.” en werd het zowaar een personage.” lijkheid volop aanwezig. Wahib zelf omschrijft zijn In vriendenkomedie De libi speelt Wahib de even Een omslagpunt kwam in 2017. Eerst op de set van rol als een jongen met een goed hart. “Bij het draaien vlot babbelende Bilal. De middelbare scholier pro- Layla M, samen met Gouden Kalf-winnares Nora El van Malik klikte het met Shady. Hij geeft me de ruim- beert samen met boezemvrienden Gregg (Daniel Kolf) Koussour. “Ik hou van de scène stelen, maar die film te om te improviseren, onverwachte dingen te doen. en Kev (Oussama Ahammoud) de hippe club Jimmy heet niet voor niets Layla M. Het publiek moet in het Dat vonden we allebei fijn. Later vertelde Shady dat Woo binnen te komen. Dat gebeurt niet zomaar: een hoofd van Nora kruipen, legde regisseur Mijke de Jong hij met een scenario voor me bezig was, gebaseerd op vriend van vriend kan wel een plek op de gasten- me uit, probeer daarom ook dienstbaar te zijn en geef mijn persoonlijkheid. Geweldig toch?” En hoe je dan lijst regelen, alleen is die spoorloos verdwenen. Wat anderen de ruimte. Dat inzicht heeft me een betere jezelf speelt: “Gewoon relaxed zijn. Daarvoor heb ik volgt is een wervelende trektocht door Amsterdam acteur gemaakt.” zo mijn methodes, haha.” op zoek naar the golden ticket, die evenveel leunt op Een andere eyeopener was Broeders, de dramafilm De beste scènes uit De libi zijn die waarin Wahib El-Hamus’ dynamische regie- en filmstijl als op de van Hanro Smitsman waarin Wahib een geradicaliseer- over de Zeedijk of door de rosse buurt loopt, gein- energieke aanwezigheid van Wahib. de Syriëganger speelt. “Het was mijn eerste echte tjes uithalend met omstanders – het ongedwongen hoofdrol en Hanro gaf me alle vertrouwen. Ik hoefde ook plezier spat ervan af. Waren dat improvisaties? “Er AMBITIEUS niet meerdere auditierondes te doorlopen. ‘Dit is onze is veel gescript hoor, maar er was veel ruimte voor De twintigjarige Wahib werd in Amsterdam-West uit man’, zei hij na de eerste auditie. Dat heeft megesterkt.” improvisatie inderdaad. Dan kan ik mijn grillen en Marokkaanse ouders geboren. Acteerambities heeft intuïtie volgen. Het moet echt zijn, snap je, puur.” Dat hij al zijn hele leven. “Ik ben een verhalenverteller, RELAXED ZIJN woord valt vaker wanneer Wahib over acteren praat. een performer. Geef me een podium en ik voel me Dat regisseurs met Wahib weglopen is niet ver- “Daar zoek ik naar in rollen. Het moet niet op werk goed. Op mijn elfde stond ik tijdens de huldiging van wonderlijk. Hij is een chameur, iemand bij wie je je gaan lijken. Mijn inspiratie komt van buiten, van de het Nederlands elftal toevallig naast een AT5-verslag- meteen op je gemak voelt, en een natuurlijke perfor- wereld om me heen. De jongens die ik ken. Als zij De gever. Voor hij er erg in had, had ik de show overge- mer. In de SkyLounge maakt hij grappen, flirt met libi omarmen, hebben we iets goeds gedaan.” DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 10

LADYGAZING:G LONG SHOT In wat voor soort rollen worden vrouwen zoal op- gevoerd? Is ze een stereotype of een rolmodel? In de reeks Ladygazing plaatst Basje Boer recente vrou- wenrollen in perspectief. Deze maand: het cliché van de stijve carrièrevrouw in Long Shot. DOOR BASJE BOER

Ze doet niet alleen haar werk, ze doet het beter dan Zo legt Charlotte op zeker moment aan Fred uit wie dan ook. Ze werkt langer, harder en met meer welke toon haar toespraak zou moeten hebben: niet Onherroepelijk overgave. Daarvoor offert ze niet alleen haar privéle- boos, want dan lijkt ze hysterisch, maar ook niet ven maar zelfs haar hele persoonlijkheid op. Ze is stijf, emotioneel, want dat riekt naar zwakte. Dit soort verschijnt er een humorloos. Ze drinkt niet, ze heeft amper vrienden. momenten maken haar personage tot méér dan alleen man ten tonele Ze is nagenoeg perfect, van haar geföhnde haar en die stijve carrièrevrouw: Charlotte wíl niet alleen haar keurig gelakte nagels tot haar precies afgewogen perfect zijn, ze móet wel. Ze móet harder werken, ze die de carrière- woorden – en wie wil er nu hangen met iemand die móet beter op haar woorden letten. Ze móet haar per- vrouw in kwestie perfect is? Het stereotype van de uptight business- soonlijkheid oppoetsen, haar haren föhnen en haar woman, onder meer vertolkt door Sandra Bullock nagels lakken. Ze moet keurig zijn, en aardig, voorko- de haren doet los- in The Proposal (2009), Sarah Jessica Parker in The mend, onfeilbaar – perfect. gooien en haar Family Stone (2005) en Katja Herbers in Weg van jou (2017), hoeft op zich niet problematisch te zijn. VERSCHRIKKELIJK ZICHZELF wangetjes laat Ongemakkelijker is de karakterontwikkeling van dit Onwillekeurig deed Long Shot me ook aan een heel gloeien. personage, samen te vatten als: ‘daar moet een piemel ander soort romkom denken, aan Bridget Jones’s in’. Onherroepelijk verschijnt er een man ten tonele Diary (2001), of eigenlijk vooral aan een gesprek dat die de carrièrevrouw in kwestie de haren doet los- ik daar laatst over had. “Die Bridget Jones,” zei mijn gooien en haar wangetjes laat gloeien. De les die in dit (mannelijke) gesprekspartner, “is wel heel erg dom. plotcliché zit verstopt is dat een carrière een vrouw Niet echt een rolmodel.” Bridget Jones, bedacht ik minder vrouwelijk maakt, terwijl seks (met een man) me, is eigenlijk de anti-uptight businesswoman. Ze haar juist vrouwelijker maakt. blundert en struikelt. Ze is wel ambitieus maar het Het stereotype duikt ook weer op in Long Shot, een leven leidt haar af; meer dan met haar carrière houdt van de zeldzame Amerikaanse romkoms die nog wor- ze zich bezig met mannen, drinken, roken en eten. Ze den gemaakt. Carrièrevrouw van dienst is Charlotte is een en al persoonlijkheid, ze is verschrikkelijk zich- Field (Charlize Theron), de minister van Buitenlandse zelf. De filmgeschiedenis, het komediegenre voorop, Zaken die een gooi doet naar het presidentschap. stikt van de mannelijke personages die totale losers Geheel volgens de filmwet die dicteert dat opposites zijn, die dom en kinderachtig en soms zelfs ronduit attract is haar love interest een morsige links-activis- onsympathiek zijn. Niet alleen komen ze daarmee tische journalist genaamd Fred Flarsky (Seth Rogen). weg, het is precies de reden dat we van ze houden. Als Charlotte hem aanneemt om haar toespraken Maar een vrouw? Die moet een rolmodel zijn. meer sjeu te geven geeft hij en passant ook haar leven Dat Charlotte in Long Shot niet zo lekker op haar wat meer sjeu. smoel gaat als Bridget Jones, maakt haar nog niet tot een mislukt personage. Theron, steengoed als altijd, POLITIEK BEWUSTZIJN maakt van haar een levensechte en zeer herkenbare Long Shot knipoogt naar verschillende voorgangers vrouw, tegelijkertijd sterk en kwetsbaar. En toch pleit uit het romkom-genre, en dan met name die waarin ik voor meer Bridget Jones-jes. Voor meer vrouwelij- een mismatch centraal staat: de klassediscrepantie uit ke Seth Rogens. “Hee,” zegt de altijd tot in de puntjes Pretty Woman (1990), de machtsdisbalans uit Notting verzorgde Charlotte verrast tegen Fred, “je hebt je Hill (1999), de sexy-vrouw-doorsnee-man-com- nekbaard geschoren.” Aan haar blik zien we dat dit binatie uit Knocked Up (2007). Maar hoe makkelijk Het Moment is dat ze zich realiseert dat hij een Echt Long Shot ook past in het sjabloon van de klassieke Leuke Man is. Dat de lat voor hem zo laag ligt, en voor komedie, de film getuigt tegelijkertijd van een uiterst haar zo onwaarschijnlijk hoog, heeft wel wat weg van hedendaags politiek bewustzijn. Zoals het een rom- een wrange grap. Maar deze is niet eens bedoeld om kom betaamt is Long Shot grappig en romantisch, te lachen. tot het onvermijdelijke happy ending aan toe, maar de film zit ook vol met progressief en feministisch LONG SHOT VERENIGDE STATEN, 2019 | JONATHAN LEVINE | MET gedachtegoed, dat niet alleen opduikt in de centrale CHARLIZE THERON, SETH ROGEN, JUNE DIANE RAPHAE, O’SHEA JACKSON verhaallijn maar vooral in kleine observaties en ter- JR. | 124 MINUTEN | DISTRIBUTIE INDEPENDENT FILMS | TE ZIEN VANAF loopse grappen. 16 JUNI DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 11

PLEK VOOR IEDEREEN Carmen Felix schrijft over mainstream, genre en niche en gaat heus haar mening niet onder bioscoopstoelen of loungebanken steken.

Zoek op ‘geforceerde diversiteit’ en je belandt meteen in de smerigste krochten van het inter- net. Waar boze incels, boze gatekeepers en boze racisten het hoogste woord hebben. Als iets de afgelopen jaren voer voor verhitte discussies over film, tv, games en welke vorm van moderne media dan ook leverde, is het de zichtbaarheid van minderheden. Want ‘hoezo zitten er opeens allemaal Aziaten, Afrikanen, transgender men- sen én vrouwen in mijn lievelingsfilms?’ en ‘waarom maken mensen zich druk over hoeveel zwarte mensen, latino’s en Aziaten er dit jaar genomineerd zijn voor die Oscars?’ Lang zijn minderheden (groepen mensen die wereldwijd niet zozeer met minder zijn, maar toevallig gewoon niet wit, man en rijk) bijzaak geweest in films. Nu steeds meer makers van kleur of met een LHBTIA-achtergrond voet aan de grond krijgen in medialand, komen er ook steeds meer rollen voor al die andere mensen. Iets waar je als weldenkend mens alleen maar enthousiast over kunt zijn, toch? Ook kleine Aziatische meisjes willen graag dat er een keer een badass personage is dat wiskundige raadsels oplost en tegelijkertijd killerhaaien met haar blote handen vermoordt. Waarom daar een probleem van maken? Vraag dat maar aan de boze, witte mannen die mas- saal slechte neprecensies achterlieten bij Black Panther of Captain Marvel of aan de boze, witte gamers die vrouwelijke gamedevelopers bedreigden tijdens Gamergate of de talloze shitposts die er aan Ocean’s 8 en Ghostbusters III voorafgingen omdat die films – het lef! – vooral een vrouwelijke cast hadden. Voor mij hebben al die titels nooit geforceerd gevoeld, maar zijn ze juist heel erg welkom en nodig. Het heeft er vast mee te maken dat ik geen zure, witte heteroman ben en juist walg van het zogenaamde gatekeepen waar dit soort kerels zich mee bezighoudt. Natuurlijk, geforceerde diversiteit bestaat. Soms voelt het dus serieus gekunsteld. Kijk bij- voorbeeld op Netflix naar de ultieme algoritme- komedie Someone Great. Een jonge latina heeft een relatie met een zwarte man en haar beste vriendinnen zijn een zwarte lesbienne en een witte snob. De relatie gaat uit en ze gebruiken heel veel drugs. De film hangt aan elkaar van ongemakkelijke clichés en vooroordelen, zelfs al zijn ze positief bedoeld. De witte heteromeid is rijk, uptight en kan niet dansen. De zwarte les- bienne is mannelijk en stoer, heeft bindings- angst (wat een vent!) en rookt wiet alsof ze de reïncarnatie van Bob Marley is. Had die twee rollen omgedraaid en je had mijn hart veroverd. Maar het nam niet weg dat ik alsnog reteblij was dat de enige heteroman met mayonaise- huid slechts een bijrol had en maximaal zes zin- nen tekst. Hoe verfrissend! Gekunsteld of niet, diversiteit is nodig en gaat ons op een betere plek brengen. En natuurlijk was Ghostbusters III een kolossale boutfilm die ik boos heb afgezet. Maar die had wel mooi een stel vrouwen die op spoken jaagden en dat zou ik dolgraag vaker zien. Soms moet je nou eenmaal over een berg afval klimmen voor je de zon op je huid voelt.

CARMEN FELIX DE FILMKRANT ILLUSTRATIE MENAH #421 JUNI 2019 12

THE GOOD TERRORIST Na een extremistische aanslag is vaak de eerste vraag: waarom? Filmmakers proberen daar een antwoord op te vinden, maar is de empathiemachine die film heet wel het middel om dat te doen? The Good Terrorist laat zien welke valkuilen er bestaan in het verbeelden van (de)radicalisering. DOOR HUGO EMMERZAEL RADICALISERING VALT AMPER TE FILMEN

Kan iemand die geradicaliseerd is afstand nemen van zijn extreme gedachtegoed? Welke stappen zijn daarvoor nodig? The Good Terrorist wil dit proces van deradicalisering in beeld brengen. De persmap van de documentaire vraagt zelfs: ‘Is er zoiets als een goede terrorist?’ Dit in film bevragen is zeldzaam; vooralsnog zijn de meeste filmmakers geïnteresseerd in hoe een indivi- du radicaliseert en zo een gevaar kan vormen voor de (westerse) samenleving. De afgelopen jaren kwamen veel films over politiek gemotiveerde terroristen (July 22), schietpartijen op scholen (Vox Lux) en zelfmoord- aanslagen (Les chevaux de Dieu) voorbij. De redenen achter deze gewelddadige handelingen zijn voor ons haast ondoorgrondelijk. Film, door filmcriticus Ro- ger Ebert ooit beschreven als empathiemachine, stelt daarom de meest prangende vraag: waarom? Maar kunnen films daarop wel een antwoord geven? Regisseur Robert Oey is zo slim om in The Good Terrorist onzekerheid te laten overheersen. De sleu- telzin van zijn film is: “Er is een compleet onver- mogen om de visie van een ander te begrijpen.” Dat illustreert deze documentaire aan de hand van de zaak rond Jason Walters, die in 2004 door de politie werd gearresteerd vanwege zijn betrokkenheid bij de terroristische cel van de Hofstadgroep. Na een lange opsluiting in de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught zweerde hij de islam uiteindelijk af. Kunnen we nu van hem leren over (de)radicalisatie?

SLINKS RACISME The Good Terrorist opent een noodzakelijk nieuw hoofdstuk over de verbeelding van radicalisering in Nederland. Theo van Gogh en Ayaan Hirsi Ali zijn daarmee op verkeerde voet begonnen met hun con- troversiële korte film Submission Part 1 (2004). In haar scenario probeerde toenmalig VVD-politicus Hirsi Ali geweld tegen vrouwen in islamitische krin- gen aan te kaarten. Van Gogh maakte daar een kit- scherig verbeelding van islamitisch extremisme van: de oriëntalistische muziek, dramatische geluids- effecten en simplistische beeldelementen (Perzische tapijten van Ikea, Korancitaten op vrouwenlichamen) bevestigen culturele stereotypen over moslims. Zo sluipt een slinkse vorm van racisme in Submis- sion, die goed te illustreren is met een anekdote uit het maakproces: Van Gogh wilde de Koranteksten van links naar rechts filmen, terwijl het Arabisch van rechts naar links gelezen moet worden. Met Submis- DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 13

RADICALISERING VALT AMPER TE FILMEN

sion werd duidelijk niet gekozen voor het doorgron- illustreren. Neem Nabil Ayouch’ Les chevaux de Dieu. alt-right supporter als een tijdslijn van diens radi- den van de islamitische cultuur. In deze biografiefilm over de zelfmoordterroristen die calisering, laat Twittergebruiker @gwensnyderPHL Juist daarom is het zo treurig dat dit mislukte poli- de aanslagen in Casablanca van 2003 pleegden is een in een reeks tweets zien. Het begint met het leuk tiek pamflet een onbedoeld profetische lading kreeg. ‘interne motivatie nauwelijks meer nodig’, zoals Sasja vinden van wat bedrijfjes, entertainmentpagina’s en Mohammed Bouyeri, lid van de Hofstadgroep waar Koetsier schreef in haar recensie voor de Filmkrant. lokale nieuwsbronnen. Daarna komt een ‘like’ voor ook Walters deel van uitmaakte, vermoordde Theo ‘Écht begrijpen kunnen we ze toch niet.’ Fox News en vervolgens voor steeds extreemrechtsere van Gogh op dinsdag 2 november 2004 in Amster- Puberjongens worden vaker afgebeeld als gefrus- bronnen (Breitbart), personen (Ben Shapiro) en plat- dam. Hij stak een waarschuwingsbrief voor Hirsi Ali treerd, makkelijk beïnvloedbaar en driftig op zoek forms (/pol/ op 4chan). Inmiddels is hij een extreem- in het lijk van de filmmaker om aan te geven dat de naar hun eigen identiteit. Ze zijn zo het ultieme blanco rechtse samenzweerder en lid van de vrouwenhatende moord een reactie op Submission was. canvas om een paranoïde verhaal van extremisme en groepering Proud Boys. De Nederlandse angstcultuur rondom islamitisch potentieel terrorisme op te schetsen. Daarin schuilt Dat de online interfaces van sociale media zich extremisme groeide in deze tijd aanzienlijk en werd manipulatie aan de kant van de filmmaker: de vat- ook lenen voor cinema bewees de Russische regis- in zijn meest perverse vorm geëxploiteerd door Geert baarheid van een hoofdpersonage wordt een excuus seur Timur Bekmambetov in de Britse thriller Profile Wilders in de propagandafilm Fitna (2008). Aan de om niet dieper in het onderwerp te hoeven duiken. (2018). Aan de hand van haar computerschermen zien hand van verschillende archiefbeelden van terroris- we daarin hoe een Britse journalist terreurorganisa- tische aanslagen (inclusief de moord op Van Gogh) AUREOOL tie ISIS onderzoekt en zo zelf emotioneel verbonden geplaatst bij citaten uit de Koran waarschuwde de Het kan ook anders. Hoewel tegendraadse films als raakt met het lot van een Syriëganger. De film begint PVV-voorzitter voor de oprukkende tirannie van de Nocturama (Bertrand Bonello, 2016) en The Student als onderzoek naar mensen die al geradicaliseerd islam. Het is een film van niets – op Youtube staan (Kirill Serebrennikov, 2016) ook vatbare tieners tonen, zijn, maar laat stap voor stap zien hoe deze journalist tegenwoordig veel effectievere rechts-extremistische doen ze dat om te laten zien hoe verrot de dominante dat zelf ook wordt. Uiteindelijk snijdt Bekmambetov video’s – maar de treurige realiteit is dat Fitna alsnog wereld om hen heen al is. Vooral The Student is inte- flink af om ook haar deradicalisering te illustreren: de het wereldnieuws haalde. In het kielzog van Wilders’ ressant als tegenhanger van de vele West-Europese Syriëganger breekt haar hart en direct trekt ze haar politieke momentum is Nederland ook een beetje films over terrorisme. Protestregisseur Serebrennikov wereldbeeld in twijfel. meer richting een rechts-nationalistische samenle- gebruikt juist de bekering van een witte, Russische ving geradicaliseerd. jongen tot het orthodoxe christendom als metafo- SPRANKJE rische aanklacht tegen de staat. De schooldirecteur Zo blijkt deradicalisering nog moeilijker in beeld te PUBERJONGENS hoeft zijn extremisme alleen maar te gedogen om de brengen dan radicalisering. Een filmmaker moet eerst Dat echte (de)radicalisering van binnenuit komt, is de conservatieve waarden die zij aanhangt geeft weer te op overtuigende wijze laten zien dat een persoon ge- belangrijkste observatie die Jason Walters in The Good laten gelden. radicaliseerd is. Daarna moet er nog een deuk in het Terrorist maakt. Daarmee ligt hij de vinger op de zere Het is een slimme weerspiegeling van de hele Rus- extreme gedachtegoed geslagen worden. In een inter- plek van filmmakers die extremisme als onderwerp sische samenleving, die (inmiddels ver in de tweede view met De Volkskrant beschrijft Walters dit proces, willen behandelen. Er is namelijk niets moeilijker dan termijn van Vladimir Poetin) ook meer naar rechts is waarin er “op of andere manier een sprankje twijfel in film vangen wat er in het hoofd van een personage verschoven. Serebrennikov symboliseert de vereen- ontkiemt die een persoon beweegt tot introspectie.” omgaat. Le jeune Ahmed, waarmee de gebroeders Dar- zelviging tussen de radicalisering van deze jongen Precies dat zien we in Day Night Day Night (2006) denne in Cannes (onterecht) de regieprijs wonnen, en de goedkeuring door zijn omgeving in een scène van Julia Loktev, waarin een zelfmoordaanslag van levert daar het meest recente voorbeeld van. waarin hij op een schoolbord een aureool om zijn een vrouw in New York mislukt. We hebben gezien Misschien komt dat door het sensationalistische hoofd heen tekent. Zijn gedachtegoed is onderdeel hoe ze dagenlang routineus naar dit moment toe heeft verhaal van deze quasi-thriller: een Brusselse tie- van dit systeem, laat Serebrennikov zo zien. gewerkt. Dan klikt ze op de ontsteker en gaat er niets ner laat zich door militant islamitisch gedachtegoed af. Ineens zijn we getuige van dat sprankje twijfel. aansporen om een moord op zijn lerares te plannen. TIJDSLIJNEN Niets is spannender dan zien hoe zij vervolgens wordt Walters observatie blijkt terecht: de Dardennes lukt Metaforen werken beter dan woorden om het radi- gedwongen tot introspectie. De waaromvraag heeft het niet om in het hoofd van de jonge Ahmed komen. caliseringsproces in film te vangen. Al vindt de beste Loktev dus overgeslagen. Veel interessanter is het om, Ze zijn beter in het vastleggen van paniekerige reac- verbeelding van radicalisering inmiddels niet in film, zoals haar film doet, stil te staan bij wat we niet nog ties van zijn omgeving dan in het verbeelden van zijn maar op de tijdlijnen van onze sociale media plaats. kunnen weten: wat nu? motivaties. Is hij zo omdat hij zijn vader mist? Omdat Die zijn de meest effectieve manier geworden om te hij opkijkt tegen zijn imam? Omdat het in de Koran tonen hoe iemand radicaliseert. Op Facebook zie je THE GOOD TERRORIST NEDERLAND, 2019 | staat? Of omdat hij jong is en niet beter weet? bijvoorbeeld in chronologische volgorde welke pagi- REGIE ROBERT OEY | 80 MINUTEN | DISTRIBUTIE Ook veel andere films kiezen het perspectief van na’s een persoon leuk heeft gevonden. CINEMA DELICATESSEN | TE ZIEN VANAF 27 JUNI, OOK een tienerjongen om de gevaren van radicalisering te Zo leest het Facebookprofiel van een Amerikaanse VIA picl.nl | LEES DE RECENSIE OP filmkrant.nl DE FILMKRANT #419 APRIL 2019 14

FILMACADEMIE REAGEERT OP KRITIEK: ‘FILMACADEMIE WERKT WÉL AAN ARTISTIEKE

ONTWIKKELING’ NOCTURNE

Vorige maand schreef Karin Wolfs over de heersende bestuurs- leiding een volkomen legitieme en verstandige zaak bij het ontwikkelen van ideeën en gedachten over het cultuur in de filmsector, waarbij ze onder meer de rol van de Neder- onderwijs. Wij onderwijzen in principe dat wat het landse Filmacademie onder de loep nam. Filmacademie-directeur beroepsveld nodig heeft, maar beperken ons daartoe niet. We volgen het beroepsveld niet alleen, maar lo- Bart Römer reageert en noemt de kritiek ‘feitelijk onjuist, pen daar ook zo verantwoord mogelijk op vooruit. Een schandelijk en kwalijk’. DOOR BART RÖMER belangrijk onderdeel van de voortdurende onderwijs- ontwikkeling bij de Filmacademie. In het meinummer van de Filmkrant probeert Karin meer gaat over doorgeschoten markt- en rende- Als remedies worden genoemd: ‘meer inhoudelijke Wolfs een antwoord te geven op de vraag: ‘Wat is er mentsdenken. In hoe ze hierover schrijft, suggereert scholing (filosofie, sociologie en psychologie werden loos dat Nederlandse filmmakers zo weinig trots zijn Wolfs dat het er bij de Filmacademie ook zo voorstaat. genoemd) en veel meer ruimte voor experiment.’ Als op hun eigen werk?’ Dit naar aanleiding van een Wie het beleidsplan 2016-2020 van de Filmacademie Wolfs de moeite had genomen om het gesprek met enquête onder bijna driehonderd acteurs, scenaristen leest [www.filmacademie.ahk.nl/organisatie], ziet de Filmacademie aan te gaan, had ze kunnen consta- en regisseurs. In haar zoektocht naar een antwoord dat dit een valse suggestie is. teren dat deze inhoudelijke scholing nu al onderdeel schrijft Wolfs ook over de rol van de Nederlandse De Filmacademie is een kunstvakopleiding waar uitmaakt van het onderwijsprogramma en dat we die Filmacademie in de huidige situatie. Een situatie ambacht én artisticiteit voorop staan. Wie zich ver- zelfs proberen uit te bouwen. Bovendien is de indivi- waarin Nederlandse films door een ruime meerder- diept in de Filmacademie, binnenkomt en kijkt en duele artistieke ontwikkeling van de student meer in heid van respondenten worden getypeerd als: ‘van luistert, ziet zelf dat markt- en rendementsdenken de centrale focus van het onderwijs gebracht. onvoldoende tot gemiddelde culturele betekenis’. Ze niet centraal staat in ons onderwijs, anders dan dat noemen de kwaliteit van Nederlandse speelfilms we het belangrijk vinden dat studenten ook vaar- KWALIJK ‘doorgaans middelmatig’ en stellen ‘dat internatio- digheden ontwikkelen om zich in hun beroepsgroep ‘Toen op 28 juni 2018 in Eye het concept-opleidings- naal gezien de Nederlandse film achterloopt’. dan wel beroepsveld als zelfstandig filmprofessional profiel ter bekrachtiging werd voorgelegd aan ver- Het artikel van Wolfs toont dat zij veel compassie staande te houden. Uiteraard vraagt dat tijd en aan- tegenwoordigers van filmmakersorganisaties, stond heeft met de kwaliteit en de artistieke waarde van dacht. daarin al vermeld dat het die dag was gevalideerd. de Nederlandse speelfilm, een pleidooi dat door de Niettemin stond die bijeenkomst in het teken van de Filmacademie volledig wordt onderschreven. Helaas CURRICULUM makers, die opnieuw vroegen om het opleiden van blinkt het artikel niet uit in accuratesse. Ik zie me ‘De insteek van het traject dat aan de basis lag van autonome verhalenvertellers centraal te stellen: kriti- daarom ge-noodzaakt enige kanttekeningen en nuan- het nieuwe curriculum, was bedrijfsmatig, gericht op sche geesten met een eigen stem, aangezien het voor- ces aan te brengen. het in kaart brengen van technische ontwikkelingen, gelegde profiel daar te weinig op inzette.’ nieuwe businessmodellen en trends waarop zou moe- Wolfs suggereert hier een vooringenomen stand- MARKT- EN RENDEMENTSDENKEN ten worden ingespeeld’, schrijft Wolfs. punt en dat is feitelijk onjuist en als suggestie echt Wolfs verwijst naar het essay Groter denken, kleiner Het in kaart brengen van de actuele stand van za- kwalijk te noemen. Bij de Filmacademie staat ‘verha- doen van Herman Tjeenk Willink, waarin het onder ken binnen het beroepsveld is voor een kunstvakop- len vertellen vanuit een persoonlijk perspectief’ wel DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 15

Römer: Wolfs: WEERWOORD ‘Laten we als ‘Waar het om Mijn artikel in het meinummer gaat niet over het beleidsplan van de Filmacademie, noch sector blijven gaat is dat er over het interne functioneren van de Film­ academie, zoals Bart Römer hiernaast stelt. proberen met één onvoldoende Wel over hoe openbare instellingen als de Filmacademie zich tot het werkveld verhou- stem te spreken naar makers den. De totstandkoming van het nieuwe cur- met die personen, wordt geluisterd. riculum is als voorbeeld genomen voor hoe de analyse van Herman Tjeenk Willink in instanties en Die vinden dat er Groter denken, kleiner doen in de filmwereld resoneert. overheden die er veel meer op Op papier doet de Academie inderdaad van alles wat. Dat maakt het nieuwe oplei- echt toe doen. inhoudelijke dingsprofiel ongrijpbaar, omdat pas in de praktische uitwerking van dat profiel zal Bevlogen scholing moet blijken waar de accenten liggen. Precies journalistiek kan worden ingezet daarom was de bijeenkomst in Eye vorig jaar zo interessant, omdat daar bleek waartoe de daaraan een om de kwaliteit Academie de facto wel en niet bereid was. De roep van de makers om een meer inhoudelijk belangrijke van Nederlandse profiel te creëren werd niet gehonoreerd. Veel van wat Bart Römer in zijn weerleg- bijdrage leveren’ films te ging aanhaalt, is mij bekend en trek ik niet in twijfel. Het gaat om de mate waarin. Mijn verbeteren’ artikel pleit voor een andere, veel meer in- houdelijk vormende koers, die de onvrede onder makers over een gebrek aan kwaliteit honoreert. Het artikel nodigt uit om na te degelijk centraal. Nogmaals verwijs ik naar het be- van vertrouwen en verbondenheid te creëren.’ denken over hoe al die zogenaamd ‘vast- staande kaders’ kunnen worden doorbroken. leidsplan van de Filmacademie. En ook in de praktijk Het suggereren van doelbewuste tactieken zoals De Academie zou bijvoorbeeld samen met staat het centraal. Het is niet alleen maar papier. Wolfs die hier verwoordt, zijn schandelijk en bescha- andere partijen uit het onderwijs of de film- ‘Een pleidooi om de door het leenstelsel veroor- digend. Een uitspraak die doet denken aan complot- sector een bredere lobby op gang kunnen zaakte problematische verjonging van studenten denken en die in de context van deze discussie vol- brengen om te proberen de impasse te door- tegen te gaan (...), stuitte op de vaststelling dat daar komen misplaatst en zelfs ridicuul is. In elk geval ten breken. Het is jammer dat Römer de ruimte voor geen oor voor te vinden zou zijn in Den Haag. Hoewel aanzien van de Nederlandse Filmacademie. Feitelijk repliek niet gebruikt om een inhoudelijke er met de mond werd beleden dat er oog en oor was onjuist en niet aangetoond. discussie aan te gaan. In plaats daarvan stelt voor de opgeworpen fundamentele problematiek, hij dat de journalist het gesprek moet aan- werden alle verzoeken daar iets elementairs over in BEVLOGEN? GRAAG ZELFS gaan – terwijl dat nou juist het doel van mijn het profiel op te nemen bij hoog en bij laag van de ‘Hoeveel groter moet de onvrede nog worden voor de artikel was. Hij reageert afwisselend met doen alsof het geconstateerde probleem a) hand gewezen onder verwijzing naar de beperkingen bestuurders er oor voor hebben? Wachten ze tot over niet bestaat, b) al is opgelost of c) een open- van de huidige onderwijspraktijk.’ vijf jaar in de volgende enquête honderd procent van bare discussie daarover onwenselijk is. Bo- Het eerste gedeelte van dit citaat is feitelijk waar, de makers het probleem onderschrijft?’ vendien combineert hij dat met een aanval wat niet wil zeggen dat het geen gespreksonder- Dat er onvrede bestaat over zaken als artistieke op de persoon; een gang van zaken die, zoals werp is tijdens de gesprekken met de overheid. Dit kwaliteit, importantie en urgentie met betrekking tot het artikel al stelt, steevast wordt gebruikt om een inhoudelijke reactie te vermijden. onderwerp heb ik zelf meermalen ingebracht. Een de Nederlandse film, weet iedereen in de filmsector. Waar het om gaat is dat er onvoldoende opleidingsprofiel is evenwel niet de plek waar je dit Daarbuiten is het ook niet bepaald een goed bewaard naar makers wordt geluisterd. Die vinden dat soort overtuigingen of meningen kwijt kunt. Een op- geheim. Het filmmakerssymposium van afgelopen fe- er veel meer op vormende scholing moet leidingsprofiel is een zeer noodzakelijk functioneel bruari heeft dat zelf opnieuw uitvoerig aangekaart. worden ingezet om de kwaliteit van Neder- onderwijs-technisch document. Hoe dat vraagstuk valt op te lossen, daar zijn de landse films te verbeteren. Als beleidsmakers in navolging van de makers in de enquête de meningen over verdeeld. Prima. Laten we daarover hand ook eens in eigen boezem zouden dur- SCHANDELIJK dus vooral met elkaar in gesprek blijven. En laten we ven steken, zou dat de discussie een stuk Binnen de Filmacademie bestaat er geen kloof tussen als sector blijven proberen met één stem te spreken verder kunnen helpen. beleidsmakers en de mensen waar het beleid betrek- met die personen, instanties en overheden die er KARIN WOLFS king op heeft, zoals Wolfs suggereert. Het beleid (voor de culturele sector in het algemeen en de film- maken is een gezamenlijk, complex proces, waarvoor sector in het bijzonder) echt toe doen. Bevlogen jour- bij de Filmacademie een zeer breed draagvlak bestaat. nalistiek kan daaraan een belangrijke bijdrage leveren. Alles wat wij doen – zowel vanuit het onderwijs als Graag zelfs. Maar wel op niveau, met hoor en weder- vanuit de aansturing – valt direct te herleiden tot het hoor en vooral feitelijk juist. eerdergenoemde, unaniem geaccordeerde beleids- document. BART RÖMER IS DIRECTEUR VAN DE NEDERLANDSE ‘Verdeel- en heerstactieken toepassen in plaats FILMACADEMIE DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 16

AN ELEPHANT SITTING STILL HET VERDRIET VAN DE WERELD

De jonge Chinese filmmaker Hu We hebben dan inmiddels lang genoeg opgetrok- Chang zijn minnares over een circusolifant in het ken met deze zestigjarige Wang Jin, en met de mid- Binnen-Mongoolse Manzhouli die alleen nog maar Bo maakte één film in zijn leven. delbare scholieren Wei Bu en Huang Ling die hij daar stil zit. Hij eet niet meer en reageert nergens meer op. An Elephant Sitting Still is op dat station zal treffen, om te weten dat zij allemaal In al zijn onbeweeglijkheid is hij een grotere attractie tot in diepste wezen eenzaam en alleen zijn. Maar is dan ooit. Van heinde en verre komen de mensen om afscheidsbrief en klaaglied ineen. er een eenzamer moment denkbaar dan wanneer je naar hem te kijken. Het is een verhaal dat intrigeert. Een onbevreesd en eenzaam net iemand in beeld een pistool tegen zijn kin hebt Is het echt? Kan een olifant depressief zijn? Een oli- zien zetten, en dan buiten beeld het schot hebt horen fant, dat Chinese symbool voor kracht en geluk en DOOR DANA LINSSEN meesterwerk. vallen, en dan op de rug gefilmd een oudere man met verstand? En hoe symbolisch moeten we dit verhaal in zijn ene hand een biljartkeu en aan zijn andere hand eigenlijk opvatten? Is stasis of stagnatie een daad van Alles is eenzaam in An Elephant Sitting Still. Ergens zijn kleindochtertje in de grauw vaagroze avondsche- wil? Het is alsof deze anekdote met een breed arm- tegen het einde van de film maakt iemand, niet de mering het plein naar het station ziet oversteken? gebaar het doek wegtrekt dat de film bedekt en zegt: eerste persoon overigens in het bijna vier uur du- ‘Kijk maar. An Elephant Sitting Still.’ rende eendags-epos, een einde aan zijn leven. In het ONBARMHARTIG TOEVAL Yu Chang is naast Wang Jin, Wei Bu en Huang volgende shot zien we een oudere man met in zijn Regisseur Hu Bo helpt ons aan het begin van An Ling de vierde hoofdpersoon van de naar die olifant ene hand een biljartkeu en aan zijn andere hand zijn Elephant Sitting Still (Da xiang xi di er zuo) al een genoemde film. We volgen het viertal in wisselende kleindochtertje het plein naar het station oversteken. beetje op weg. In de eerste scène vertelt gangster Yu constellaties gedurende een dag uit hun leven in het DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 17

Niet dat de leraar er zelf nog iets over te zeggen terwijl ze door de straten van Shijiazhuang lopen, net heeft. Scholen worden gebouwd en scholen worden zoals de personages in Sátántangó en Werckmeister VAN DE WERELD gesloten. Dat staat allemaal in het vijfjarenplan. Nie- harmóniák, wat de vaak wel tien minuten durende HET VERDRIET mand in de grijze wijk vol troosteloze woontorens scènes beweeglijk houdt en geen moment voorspel- lijkt ook maar enige greep op het bestaan te hebben. baar. Alles wordt ergens anders bepaald. Het sluiten van de Sterker nog, je hoeft het in het begin niet eens door school. Het verplaatsen van je baan. Voor je het weet te hebben, omdat het feit dat levens wanhopig zijn wordt de hele buurt verhuisd. En zo rijgen de uren niet hoeft te betekenen dat je niet in personages ge- zich aaneen met alledaagsheden, drama en banalitei- ïnteresseerd kunt raken. Waar gaan ze naartoe? Wat ten, maar allemaal in dezelfde modulaties van traag- voor uitbarsting van onderdrukte emoties kunnen we heid en onvermogen. Het ene lijden is niet groter dan daar nu weer verwachten? Elephant zit zo vol pijnlijke het andere. Behalve eenzaam is An Elephant Sitting details dat die vier uur voorbijzweven, waarin het ca- Still daardoor ook zo droef en moedeloos dat alles er- merawerk een belangrijke rol speelt. door vertraagt. Je zou kunnen zeggen dat de hoofdpersonen als ADEMENDE CAMERA die olifant zijn. Bijna tot stilstand gekomen. Uit wan- Als we terugkeren naar de zelfmoord die de aanzet hopig protest of uit stille onmacht. Maar je zou ook vormt tot laatste deel van de film, dan kunnen we de kunnen zeggen dat je als toeschouwer zelf die olifant overgang tussen die twee scènes op verschillende ma- bent. Doodstil kijk je naar deze levens. En kijken deze nieren analyseren. In de zelfmoordscène blijft de daad levens naar jou. Je laat je niet van de wijs brengen. En zelf buiten beeld. Het is een van de weinige momen- aan het einde gebeurt er een klein wonder. Heel klein. ten dat er gesneden wordt naar een reactieshot. Me- Eigenlijk onzichtbaar. lancholische gitaarmuziek smeedt de opeenvolgende beelden aaneen. In eerste instantie is het dus de En dan, in het KRONIEK VAN EEN montage – of beter: de contemplatieve ruimte tussen AANGEKONDIGDE DOOD de beelden – die aan de gebeurtenissen betekenissen licht van de kop- An Elephant Sitting Still is de eerste en enige film van geeft. De onzichtbare dood. Een onbewogen gezicht. lampen van de Hu Bo (1988-2018). Kort na het voltooien van zijn En dan een man en een kind op de rug. Het ontbreken film, en nog voor de première in het Forum van het van emotie in de film, roept emotie bij de toeschou- bus op weg naar filmfestival van Berlijn vorig jaar, maakte hij een einde wer op. Het ontbreken van schok, of verdriet, ver- Manzhouli, aan zijn leven. Behalve Elephant liet hij een handvol sterkt het gevoel van eenzaamheid. Want als er zelfs kortfilms en een tweetal boeken na, waarvan er één in het uur van je dood niemand is die z’n hand naar je gebeurt het. Het ten grondslag lag aan dit speelfilmdebuut. Met die uitstrekt, wat dan? onzichtbare. wetenschap zou je in Elephant een kroniek van een De steadicam wordt de hele film tamelijk beheerst aangekondigde dood kunnen lezen, of een treurzang gehanteerd, waardoor de kleine bewegingen discreet Je zou kunnen op een land zonder hoop. Want zo portretteert hij en organisch zijn. Niet de schokkerige, ademloze on- zeggen dat het China. Het is een kritisch en onverschrokken beeld rust van de handheld camera, maar een ademhaling. dat we uit meer Chinese films kennen, die van Jia De noodgreep van Hu Bo en Fan Chao resulteert in de olifant is die Zhang-ke voorop. De ondergrondse ondertonen van een camera die met de personages is. In hun tempo. opstaat. Maar je het economische wonder. Op hun frequentie. En elke beweging gebeurt op het Hu’s dood zal voor altijd verbonden blijven met ritme van een natuurlijke ademhaling, en stokt als weet het niet. de film. Net als het feit dat hij het naar verluidt aan de gebeurtenissen stokken. De camera beweegt om de stok had met de financiers van de film, die hem de personages, en beweegt zo het perspectief. En wij veel te lang vonden. En dat hij tijdens het FIRST kijken. Training Camp van het Chinese Xining-festival les Opa loopt door. Op een gegeven moment zegt hij: voormalige Noord-Chinese mijnwerkersstadje Shijia- kreeg van Béla Tarr, die hij later als zijn ‘godfather’ “Je kunt overal heen gaan waar je wilt. Die keuze heb zhuang. Hun levens kruisen, maar niet, zoals in Ame- zou omschrijven. Hoe groot de invloed van de Hon- je. Maar er zal niets veranderen. Dat weet ik omdat ik rikaanse mozaïekfilms, omdat er troost is te halen uit gaarse filmmaker op Elephant precies was, laat zich mijn leven heb verkwist. Mooier kan ik het niet ma- het toeval van hun ontmoetingen. Hun levens kruisen lastig achterhalen. Feit is dat er wat betreft sfeer, ken. Maar door niet te gaan leer je hier met jezelf te juist omdat het toeval geen erbarmen kent. Hun pa- gevoel en stijl veel overeenkomsten zijn met het werk leven.” den raken met elkaar vervlochten en ze moeten het er van de regisseur van Sátántangó en Werckmeister Maar ze gaan toch. maar mee doen. harmóniák. En dan, in het licht van de koplampen van de bus Gangster Yu Chang is de broer van de pestkoning In een interview met het Amerikaanse Filmmaker op weg naar Manzhouli, gebeurt het. Het onzichtba- van de school, die het met name op Wei Bu’s beste Magazine vertelde cameraman Fan Chao hoe ze om re. Je zou kunnen zeggen dat het de olifant is die op- vriend Li Kai heeft voorzien. Huang Ling heeft een re- budgettaire redenen tot een cinematografische nood- staat. Maar je weet het niet. Het kan ook iets anders latie met de schooldirecteur en Wang Jin dreigt door greep kwamen die behoorlijk aan de films van Béla zijn. Maar er is iets veranderd. Daarom is de film zelf zijn zoon (die ook op de school onderwijst) naar een Tarr doet denken. Omdat ze niet genoeg draaidagen ook een wonder. En heel misschien hoopvol. bejaardentehuis te worden verbannen. De school staat hadden om van elke scène voldoende coverage te sowieso op de nominatie gesloten te worden, het is draaien, besloten ze uit te gaan van het principe: één AN ELEPHANT SITTING STILL (DA XIANG XI DI ER ZUO) CHINA, 2018 | REGIE HU BO | MET ZHANG de slechtste school van de stad. Als je daarvan afkomt scène, één take. Op een paar uitzonderingen na be- YU, PENG YUCHANG, WANG YUWEN, LIU CONGXI | 230 kun je alleen nog maar straatverkoper worden, houdt vatten de scènes dus geen montage en cirkelt de stea- MINUTEN | DISTRIBUTIE MOOOV | TE ZIEN VANAF 6 JUNI een van de docenten Wei Bu voor. dicam om de personages heen, hen op de rug volgend 2019, OOK VIA picl.nl DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 18

HET JAAR VAN DE ZOMBIES

Wordt dit het jaar van de thema’s te ‘ontdekken’ die de selectiecommissie eerst wat verborgen is of door een sluier niet kan worden zorgvuldig in het programma heeft gestopt. gezien’. In Diops Atlantiques zijn dat de geesten van zombies? Wel als het aan het Dus zo kwamen we de zombies op het spoor. Om te jonge mannen die bij hun oversteek naar Europa ver- filmfestival van Cannes ligt. Je beginnen in de openingsfilm The Dead Don’t Die van dronken en ’s nachts terugkeren door de lichamen van Jim Jarmusch, waarin zombies boven de grond komen de levenden over te nemen. Hoewel Diop de pijn van zou het zomaar op kunnen vatten door een combinatie van fracking, de maan en mag- de achterblijvers van dichtbij kent, koos ze voor een als een oproep tot revolutie. netisme (maar aan de fracking lag het niet, volgens afstandelijke blik die ongetwijfeld meer recht doet aan de Amerikaanse overheid). Het waren je klassieke die pijn dan een melodrama had gedaan. DOOR RONALD ROVERS wandelende doden, behalve dat ze niet ‘hersenen’ Prikkelender nog dan deze films in de hoofdcom- hun kelen uit rochelden maar dingen als ‘free wifi’ en petitie was Zombi Child van Bertrand Bonello in het Slechts vier vrouwen en vier mannen zitten in de ‘Chardonnay’. zijprogramma Quinzaine des Réalisateurs. Bonello’s selectiecommissie van het filmfestival van Cannes Het verhaal dat het festival nadrukkelijk wilde verhaal – over een levende dode op Haïti anno 1962, maar hun macht is groot. Niet alleen omdat ze onbe- presenteren kwam uit de films die zombies niet als voodoo, en een jonge zwarte Parisiënne en haar drie kende makers en acteurs kunnen lanceren, ook omdat levende doden opvoerden maar als monddode en witte vriendinnen in 2019 – draait om zelfstandig- ze voor een deel het gesprek bepalen dat het komend machteloze burgers. Bacurau van Kleber Mendonça heid, kracht en postkoloniale verhoudingen en verzet jaar over film wordt gevoerd. Het is precies die cure- Filho en Juliano Dornelles is een wraakfantasie waarin zich koppig tegen een eerste, misschien al te gemak- rende poortwachtersfunctie die een festival tot een de bewoners van een afgelegen Braziliaans dorp door zuchtige lezing. interessante plek maakt. Al kun je je ook afvragen westerse jagers als loslopend wild worden gezien dat Vier films zijn slechts vier observaties. Het gaat welke films je niet te zien krijgt. In totaal werden voor ze tegen betaling straffeloos mogen neerschieten. De erom dat ze samen meer zijn dan de som der delen. deze festivaleditie 1.845 speelfilms ingezonden, dus bevolking pikt het niet en komt in opstand. De filmmakers en het festival vertellen er een verhaal we kregen best veel niet te zien. Is die opstand momentum aan het verzamelen, was mee over een groep mensen verspreid over de wereld Sommige festivals nemen zelf het voortouw in de vraag die zich opdrong naarmate het festival vor- ‘die verborgen is of door een sluier niet kan worden de discussie, bijvoorbeeld door hun secties titels of derde. De Frans-Senegalese Mati Diop voerde ‘djinns’ gezien’. Welke sluier is dat dan, is de vraag waar deze thema’s mee te geven, maar in Cannes pakken ze het op – niet de blauwgeverfde geest uit Aladdin, maar films toe uitnodigen. Het zou zomaar van levensbe- slimmer aan. Dat laat het aan de journalisten over de djinns in de letterlijke islamitische betekenis: ‘iets lang kunnen zijn om onszelf die vraag te stellen.

ATLANTIQUES BACARAU LES MISÉRABLES QUE SEA LEY DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 19

HASHTAG-ACTIVISME Behalve een overzicht van waar de filmkunst op dit moment OP DE RODE LOPER staat, geeft Cannes ieder jaar ook een tussenstand van de aimabele punt achter een verhaal dat begon met groep van 82 vrouwelijke filmmakers de trappen van verhouding tussen kunst en Un homme et une femme (1966) en al een eerder ver- het Palais du Cinéma om aandacht te vragen voor het volg kreeg met Un homme et une femme, 20 ans déjà initiatief 50/50x2020, een pleidooi voor meer gen- commercie. Want hoewel het (1986). dergelijkheid in de filmindustrie. festival er nog altijd prat op gaat Natuurlijk: twee films op een hoofdprogramma Dit jaar was het hashtag-activisme opnieuw pro- van 27 titels is geen reden om moord en brand te minent aanwezig – zozeer dat het niet zou verbazen Netflix-films te weigeren, moet schreeuwen over intellectuele armoede. Maar com- als het festival er volgend jaar een stokje voor probeert het verder natuurlijk wel bineer het met de grote aandacht voor ‘sterauteurs’ te steken, zoals de organisatie eerder (grotendeels ver- als Pedro Almodóvar, Jim Jarmusch en Quentin geefs) probeerde om platte schoenen voor vrouwen en DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA verkopen. Tarantino en er tekent zich wel degelijk een tendens selfies op de rode loper te verbieden. Regisseur Franco af. Ook de artistieke film moet zich meer en meer Lolli vroeg bij de première van zijn Litigante in zijpro- Wie dacht dat het terugvallen op sequels alleen in verkopen. En dus moeten er haakjes zijn waaraan gramma Semaine de la Critique aandacht voor de Hollywood aan de orde van de dag is, kwam dit jaar in de marketingafdeling een strategie kan ophangen, moord op de Colombiaanse filmmaker Mauricio Leza- Cannes bedrogen uit. In het hoofdprogramma van en is aantoonbaar eerder succes (van een voor- ma. En regisseursduo Waad Al-Kateb en Edward Wat- het mekka van de kunstfilm waren maar liefst twee gaande film, van een maker, of van een ander werk ts, op de rode loper voor hun documentaire For Sama vervolgfilms opgenomen. Abdellatif Kechiche mocht waarop de film wordt gebaseerd) van steeds groter (hoofdprogramma buiten competitie), veroordeelden (om onverklaarbare redenen in competitie) dik drie belang. de nog altijd aanhoudende aanslagen op ziekenhuizen uur lang naar vrouwenbillen en zijn eigen navel sta- Zie ook: de verrassend grote hoeveelheid films die door het Syrische regime. ren met Mektoub, My Love: Intermezzo. En Claude voortborduurden op een eerdere korte film van de- Lelouch zette met Les plus belles années d’une vie (in zelfde makers. Minstens acht telden we er verspreid ABORTUS het hoofdprogramma, maar buiten competitie) een over het hele festivalprogramma, en maar liefst zes Maar het meest zichtbare tapijtprotest vond plaats daarvan betroffen het speelfilmdebuut van de maker. naar aanleiding van de documentaire Que sea ley van De meest prominente voorbeelden (en meteen ook de Juan Solanas, die draait om het recht op abortus in Films die op het meest verrassende successen) waren de twee debuten Argentinië. Bij de première, op de vooravond van een in de hoofdcompetitie: Atlantiques van Mati Diop en stemming over een nieuwe abortuswet in hun thuis- festival een prijs Les misérables van Ladj Ly, die met respectievelijk de land, marcheerden tientallen Argentijnse activisten winnen, plaatsen Grand Prix en de Juryprijs naar huis gingen. over de rode loper. Ze waren gehuld in groene kleding en droegen groene spandoeken – de symboolkleur de ‘palmares’ RODE LOPER van de Argentijnse pro-abortus-beweging contras- prominent op hun Cannes is zelf natuurlijk ook een radertje in dat mar- teerde fotogeniek met het dieprood van de lopers. ketingspel – en niet alleen vanwege de Marché du Ondertussen keerde ook een van de aanstichters posters, en foto’s Film, de filmmarkt die parallel aan het festival plaats- van deze trend terug naar de Croisette. De Braziliaan- van Hollywood- vindt en dit jaar haar zestigste editie vierde. Films die se regisseur Kleber Mendonça Filho presenteerde zijn op het festival een prijs winnen, plaatsen de ‘palma- nieuwe film Bacurau, die hij samen met Juliano Dor- sterren op de res’ prominent op hun posters, en foto’s van Holly- nelles regisseerde. Op de rode loper hield de crew zich rode loper zijn wood-sterren op de rode loper zijn prima promotie koest – misschien omdat ze hun kritiek al in de woes- voor zowel de film als het festival. te genre-hilariteit van de film zelf hadden gestopt. prima promotie Opvallend genoeg proberen filmmakers die rode Bij al die rode-loper-protesten kun je je natuurlijk voor zowel de film loper vervolgens toch weer uit het commerciële naar ook afvragen of dat niet deels marketing is. Marketing het inhoudelijke discours te trekken. In 2016 protes- voor het onderwerp waarvoor of waartegen men pro- als het festival teerde de makers van Aquarius op de rode loper met testeert, maar toch ook altijd een beetje voor de film op A4tjes geprinte slogans tegen de afzettingsproce- zelf. Het verzoek van de makers van Once Upon a Time dure van de toenmalige Braziliaanse president Dilma ... in Hollywood aan journalisten om vooral niet het Roussef. Vorig jaar pleitten de makers van Leto op einde te verklappen leek toch ook vooral dat: een diezelfde plek voor het beëindigen van het huisarrest marketingtruc. Dus dat is de tussenstand: dat je kunst van regisseur Kirill Serebrennikov, en besteeg een soms niet van commercie kunt onderscheiden. VANAF 27 JUNI IN DE FILMTHEATERS

adv-FK-the-good-terrorist.indd 1 08-05-19 Eye 09:35 Filmmuseum

Ten Drawings for Projection – , 2011

William Kentridge, Other Faces

Tentoonstelling Ten Drawings for Projection 3 jun – 1 sep 2019 DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 21 VERPLICHTE THERAPIE VOOR FILMMAKERS Zonder al te veel te verklappen kun je zeggen dat Quentin Tarantino’s wraakfantasie Once Upon a Time... in Hollywood een trip door het onderbewuste van de filmfabriek is. Op een verdraaide manier past Tarantino daarmee mooi in het huidige filmland- schap, dat aangewakkerd door maatschappelijke dis- cussies op allerlei manieren aan zelfonderzoek doet. Die zelfreflectie was ook in Cannes zichtbaar. Een aantal makers gebruikte een geijkte manier om zelfre- flectie te verbeelden: therapie. In Justine Triets Sibyl is de titelfiguur een psychiater die patiënten afbelt om aan haar boek te kunnen werken. De behoefte om te zelf iets te maken gaat bij haar dus boven de behoefte Na de revolutie van #MeToo om anderen te helpen. Het is een impuls waartegen ook filmmaker Salvador Mallo zich moet beschermen doet de filmwereld op heel veel in Dolor y gloria van Pedro Almodóvar. Waar therapie manieren aan zelfonderzoek. in Sibyl een vorm van storytelling wordt, draait Al- modóvar het om: in Dolor y gloria is het de storytel- Geen wonder dat die zelfreflectie ling die een therapeutische werking krijgt. dit jaar ook in Cannes centraal Mallo (Antonio Banderas) is een nauwelijks ver- stond. DOOR HUGO EMMERZAEL hulde versie van Almodóvar zelf en de bijna zeventig TOMASSO jaar oude regisseur kijkt met de film expliciet terug op zijn eigen leven en werk. Films en herinneringen zijn in Dolor y gloria onlosmakelijk met elkaar verbonden, AA-groepsgenoten, zelfs de dronkenlap die ook in misbruik en verkrachting tijdens de productie van een maar Almodóvar bevraagt ook hoe ver dit mag gaan. realiteit vaak voor zijn appartement zit te zuipen. Om film-in-een-film. Op haar sterfbed is Mallo’s moeder er in ieder geval het nog authentieker te maken, worden al die mensen Dat Nina Wu op hetzelfde festival draait als Abdel- heel duidelijk over: “Ik wil niets van mijn leven in zo naakt mogelijk verbeeld, vaak nog letterlijk ook. latif Kechiche’s Mektoub, My Love: Intermezzo is ver- jouw films hebben.” Een verbod dat Mallo (en daar- Dat levert fascinerende, maar ook problematische ci- bluffend en spreekt boekdelen over Cannes. Kechi- mee misschien ook Almodóvar) direct schendt. nema op. Tomasso geeft misschien wel te veel weg van ches ‘intermezzo’ van ruim drie uur bestaat zonder Ferrara’s impulsen om vanuit zijn mannelijke, driftige overdrijven voornamelijk uit shots van schuddende NAAKT perspectief naar relaties met vrouwen te kijken. billen en toont bovendien een niet-gesimuleerde, Moeten filmmakers over de grenzen van anderen en volgens sommige bronnen door de regisseur af- om gaan goede verhalen te vertellen? In het geval BLIKKEN gedwongen, orale seksscène. Waarom haalde dit de van Abel Ferrara is over grenzen gaan het absolute Waarom we iemands blik willen delen en zo deelge- competitie? Was dat alleen om critici uit de tent te vertrekpunt. Zijn Tomasso is het gemene tweeling- noot van hun gaze moeten worden, is de hoofdvraag lokken, zodat ze zouden schrijven over het contrast broertje van Dolor y gloria: ook dit is een film over de die Cannes voor zichzelf moet beantwoorden. Het is tussen films, makers en intenties? regisseur zelf (gespeeld door Willem Dafoe), maar dan expliciet waar Nina Wu (geregisseerd door Midi Z en Als dat zo is, hebben de Cannes-programmeurs een film waarin het pact tussen fictie en leven volledig geschreven door de Taiwanese actrice Ke-Xi Wu, die hun werk goed gedaan, want in dat licht is Portrait de verbroken is. ook de hoofdrol speelt) tegen ageert. Voor haar eerste la jeune fille en feu van Céline Sciamma een openba- Dafoe is Ferrara, ook al heet het personage Tomas- filmscenario putte Wu uit haar eigen ervaringen met ring. Een film die precies uitdraagt waar dit culturele so. Hij leeft in Ferrara’s echte huis, met zijn vrouw en intimidatie op filmsets, die ze met schrijnende anek- debat om draait: om blikken, om wiens blik we te zien kind, en met zijn onzekerheden, twijfels en driften. dotes van de #MeToo-beweging combineerde tot een krijgen en om de intenties waarmee die mensen kunst We zien Ferrara’s vrienden, zijn acteerstudenten, zijn woedende, Lynchiaanse nachtmerrie over machts- maken. Sciamma’s historische drama over een vrou- welijke schilder (Noémie Merlant) die een portret van een vrouw (Adèle Haenel) moet maken, snapt wat er op het spel staat voor degene die poseert én voor de- gene die schildert. De verfstreken op het canvas zijn de filmprojecties op het doek: dit is een gevoelige, zelfonderzoekende, twijfelende en tastende film over film, over kunst en over de mensen die het maken of erdoor vereeu- wigd worden. Het is bij uitstek de film die laat zien welke stappen Cannes nog kan zetten, wil het ooit antwoorden vinden in dit prangende zelfonderzoek. Misschien moeten alle filmmakers en programmeurs gewoon in therapie, met Sciamma’s film als eerste kijkopdracht. Wat voor festivaleditie zou dat volgend PORTRAIT DE LA JEUNE FILLE EN FEU DOLOR Y GLORIA jaar opleveren? DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 22

VITALE CINEMA UIT DE MAGHREB

In Cannes gingen Er waren dit jaar in Cannes twee films uit Algerije, twee uit Marokko en één uit het kleine Tunesië. Een dit jaar maar liefst opvallend hoog aantal films uit de Maghreb, het Ara- vijf films in première bisch-sprekende deel van noordwestelijk Afrika. Het gaat hierbij om vier debuutfilms en een tweede speel- van jonge regisseurs film. Films dus van nog vrij onervaren regisseurs, die TLAMESS uit de Maghreb. duidelijk wel iets te vertellen hebben. Laten we beginnen in het land met de meest ont- Is er, in de nasleep wikkelde filmindustrie: Marokko. The Unknown van de Arabische Saint van Alaa Eddine Aljem, te zien in bijprogram- ma Semaine de la Critique, is een fragmentarisch en lente, een nieuwe droogkomisch drama, alsof de gebroeders Coen in een golf filmmakers uit afgelegen woestijndorp een sketch zijn gaan draaien over een dief die probeert zijn buit terug te krijgen. de regio op komst? Dat blijkt lastig, omdat er terwijl hij in de gevangenis DOOR BOYD VAN HOEIJ zat een offerplaats voor een ‘onbekende heilige’ werd gebouwd bovenop de plek waar hij de gestolen sport- tas vol geld verstopte. Aljem kiest voor rigide, precies afgemeten kaders die deze mix van luchthartig drama en droog-kloterige komedie goed omlijsten. Alhoe- wel er natuurlijk genoeg internationale voorbeelden voorhanden zijn – de film doet soms aan de deadpan stijl van Jim Jarmusch denken – is dit soort humor en de strakke mise-en-scène vrij ongewoon in de Marok- kaanse cinema. Het laatste voorbeeld dat mij te binnen schiet, Faouzi Bensaïdi’s absurde romkom WWW: What a Wonderful World, stamt alweer uit 2006.

TRADITIONEEL Waar Saint dus verfrissend aanvoelt, is het eveneens Marokkaanse Adam van actrice en nieuwbakken regisseur Maryam Touzani (geselecteerd voor tweede

ADAM competitie Un Certain Regard) een door en door tra- ditioneel filmhuisdrama. Het relatief voorspelbare verhaal gaat over weduwe Abla (Lubna Azabal, ook te zien in het recente, vergelijkbare Sofia) die nog steeds rouwt om haar man. Ze leert de zwangere Samia (Nisrin Erradi) kennen die nu al weet dat ze haar kindje na de geboorte moet laten adopteren – als ongetrouwde vrouw mag ze volgens de Marokkaanse wet geen kinderen krijgen. Gelukkig past de traditionele vertelvorm goed bij een verhaal dat nadenkt over de traditioneel voor vrouwen weggelegde rollen – moeder en echtgenote. De film onderzoekt deze rollen vanuit verschillende perspectieven en kan dat heel efficiënt doen doordat de twee vrouwen – de weduwe al ouder, de aanstaande moeder nog jong – in het scenario mooi gespiegeld worden. Een van hen worstelt met de afwezigheid van een man uit haar verleden, terwijl de ander twijfelt over een jongetje in haar toekomst – de ongeboren Adam van de titel. Het einde en het begin, het ver- leden en de toekomst liggen dus dicht bij elkaar, alsof het verleden een soort negatief is voor de foto van de toekomst die nog ontwikkeld moet worden. Touza- ni schreef het scenario samen met haar man, de in Cannes goed bekende Marokkaanse regisseur Nabil Ayouch. Hij regisseerde haar in Razzia (2017), waaraan PAPICHA zij ook meeschreef, en produceerde Adam ook. DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 23

VITALE CINEMA UIT DE MAGHREB

Ook de andere vrouwelijke regisseur in deze groep MÖBIUSBAND Enkele hypnotiserende droneshots geven de Tunesi- van vijf kreeg hulp van haar bekendere partner: de Al- Zowel in Algerije als Marokko kozen de vrouwelijke re- sche (stads)landschappen een bijna buitenaards gevoel gerijnse regisseur Mounia Meddour is getrouwd met de gisseurs een stedelijke achtergrond voor hun drama’s, – het is mooi maar tegelijkertijd volledig zonder ziel Franse filmmaker Xavier Gens, die haar Papicha (net terwijl hun mannelijke collega’s voor hun vrijere expe- en je zou er nooit willen wonen. Slims concept is ver- als Adam geselecteerd voor Un Certain Regard) produ- rimenten naar de woestijn trokken. De tweede Alge- volgens vrij simpel: de twee individuen herkennen iets ceerde. Hoewel het hier maar om twee voorbeelden rijnse film, Abou Leila van Amin Sidi-Boumédiène (te van de gevoelens van vervreemding in elkaar, wat ze gaat, suggereert het toch iets over hoe moeilijk het voor zien in de Semaine de la Critique), speelt zich ook tij- paradoxaal genoeg juist iets dichter bij elkaar brengt. een vrouwelijke regisseur in de Maghreb moet zijn om dens de Algerijnse burgeroorlog af. Sterker nog, de een eerste film van de grond te krijgen zonder contac- man uit de titel is een terrorist die gezocht wordt door VITALITEIT ten in de filmindustrie. Na Adam is Papicha de meest de twee mannelijke hoofdpersonen van deze roadtrip Waar Sidi-Boumédiène Abou Leila vol stopt met ver- conventionele film van de vijf, wat misschien ook iets op meerdere niveaus. Er zijn angstdromen, hallucina- telvormen en montage- en production-designideeën, zegt over het soort films dat van vrouwen verwacht ties, bloedbaden en op een gegeven moment lijkt het lijkt Slim meer geïnteresseerd in het weglaten van wordt (of dat hen wordt toegestaan te maken). einde van een verhaallijn zich als een soort möbius- elementen om kijkers te dwingen zelf verbindingen te band weer vast te plakken aan het begin. leggen. Het zijn beide benaderingen die op een kleiner WACHTKAMER Is het allemaal makkelijk te volgen? Niet direct. publiek mikken dan de gepolijste verhalen van Adam Papicha vertelt het verhaal van Nedjma (Lyna Maar krijg je als kijker een idee van hoe fucked up de en Papicha, alhoewel hun verhalen waarschijnlijk in- Khoudri), een universiteitsstudente in Algiers tijdens mannen door de oorlog zijn geworden? Absoluut. Dit is ternationaal meer weerklank zullen vinden. de Algerijnse burgeroorlog in de jaren negentig. Ze het soort roadtrip dat niet alleen een reis in de ruimte Alle vijf de films laten in ieder geval zien dat de houdt van uitgaan en maakt in haar vrije tijd sexy kle- en tijd is, maar die concepten ook ter discussie stelt. Maghreb-landen vol vitaliteit zitten. Maar ook dat ding die ze in de vrouwentoiletten van disco’s door- Zijn tijd en ruimte nog wel begrijpbaar – of zelfs van het dagelijkse leven er vol tegenstrijdigheden zit en verkoopt. Als haar (relatief) vrije leven steeds meer nut – in een land waar een fundamentalistische oorlog een constant koorddansen is. En dat als dingen een- wordt ingeperkt door religieuze fundamentalisten die woedt die logica en gezond verstand wil onderwerpen maal uit balans zijn, het heel moeilijk is om ze weer eisen dat alle vrouwen volledig bedekt de straat op aan streng-religieuze dictaten? recht te trekken. gaan, organiseert ze als protest een modeshow. Zulke existentiële vragen zijn, in deze selectie van Dit pessimisme komt waarschijnlijk minstens ten Meddour wil laten zien dat zelfs als er (geforceer- vijf films, vooral het domein van de mannen. Ook het dele voort uit het feit dat de regisseurs deel uitmaken de) sociale veranderingen worden doorgevoerd, men- voor bijprogramma Quinzaine des Réalisateurs gese- van de eerste lichting filmmakers na de Arabische sen niet per se direct willen vluchten. “Heel Algerije lecteerde Tlamess, de tweede speelfilm van de Tune- lente, die in 2010 begon. Samen met (opvallend vaak is een wachtkamer voor mensen die weg willen”, zegt sische regisseur Ala Eddine Slim, begeeft zich op dat vrouwelijke) collega’s zoals de Marokkaanse Meryem iemand in de film, maar Meddour lijkt via Nedjma het vlak. Tlamess is minstens zo experimenteel als Abou Benm’Barek (Sofia, 2018) en de Tunesische Kaouther tegenovergestelde te willen aantonen. Helaas lukt het Leila en valt uiteen in verschillende delen. In het eer- Ben Hania (Beauty and the Dogs, 2017) vormen ze een haar vooral in de tweede helft niet om dit geloofwaar- ste en beste deel deserteert een eenvoudige man uit nieuwe lichting die iets vertelt over de Maghreb-lan- dig neer te zetten. De zus van Nedjma wordt in koelen zichtbare onvrede met het leger, terwijl in deel twee den van vandaag, waar de hoop op vooruitgang en bloede vermoord en op de universiteit vinden steeds een vrouw, getrouwd met een rijke man, ontdekt dat ze meer vrijheid wederom opbokst tegen stromingen van vaker razzia’s plaats van een soort streng-islamiti- zwanger is. Uiteindelijk komen deze losgeslagen ele- conservatief denken en religieus fundamentalisme. sche vrouweneenheid. Natuurlijk is verzet tegen zulke menten uit de Tunesische maatschappij elkaar tegen. verschrikkelijke dingen belangrijk. Maar het voelt Net als in Slims debuut The Last of Us (2016) blijkt onwaarschijnlijk dat het Nedjma nooit even te veel de regisseur ook hier geen fan van dialogen, wat de wordt, waardoor het bloederige einde ook niet weet te kijker ertoe dwingt de soms betoverende beelden nog ADAM VAN MARYAM TOUZANI WORDT IN NEDERLAND UITGEBRACHT DOOR DISTRIBUTEUR CINÉART; DE overtuigen. Wat Papicha wel weer met Adam gemeen beter te bekijken. De twee personages lijken zich bei- RELEASEDATUM IS NOG NIET BEKEND | DE OVERIGE FILMS heeft is dat de actrices allemaal erg goed zijn, met den, hoewel ze uit compleet verschillende lagen van ZIJN (NOG) NIET AANGEKOCHT VOOR NEDERLANDSE prachtig naturel spel. de bevolking komen, los te maken van hun omgeving. DISTRIBUTIE

ABOU LEILA DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 24

FATIH AKIN OVER DER GOLDENE HANDSCHUH INININ DE DEDEDE SCHADUW SCHADUWSCHADUWSCHADUW DIE JACK BOUWDE

Dezelfde kritiek die vorig jaar werd geuit op Lars von Triers geweldsepos The House That Jack Built is ook dubbel en dwars van toepassing op Fatih Akins seriemoorde- naarsbiogra e Der goldene Handschuh. Gaat dit geweld tegen vrouwen te ver? En wat zegt het over de maker dat hij het toch wil maken? DOOR HUGO EMMERZAEL

Lars von Trier spookte afgelopen februari rond op het Het geweld toont Akin wel. Sterker nog: qua intensi- geweld het meest e— ectief in beeld kunt brengen. De lmfestival van Berlijn na de première van Der goldene teit overtreŒ hij Von Trier. Het op ware feiten geba- hardste klappen, stoten en uithalen vinden overigens Handschuh. Een jaar eerder zorgde hij voor commotie seerde Der goldene Handschuh speelt in het Hamburg nét buiten het beeld plaats, bijvoorbeeld omdat de ca- in Cannes met seriemoordenaarsfantasie The House van de jaren zeventig. In de openingsscène zien we hoe mera half achter een slaapkamerdeur staat. Akin wekt That Jack Built, waarin hij bewust de grenzen opzoekt de straalbezopen Fritz Honka (Jonas Dassler) het bont dan vooral de suggestie van geweld. Het echte werk van hoe mannelijk geweld in lm verbeeld kan wor- en blauw geslagen lichaam van een vermoorde vrouw laat hij aan onze verbeelding over, die keihard geprik- den. misbruikt. Dit is zijn eerste lijk. Er volgen er meer en keld wordt door intens spel, realistische make-up en Aan de hand van het leven van de ctionele, allemaal belanden ze op Honka’s kleine vliering. gedetailleerd geluidsontwerp. moordlustige Jack probeerde de regisseur van Dan- Dat is maar goed ook, zegt Akin na de eerste pers- cer in the Dark ( ­­­), Dogville ( ­­‚) en Antichrist HET ECHTE WERK voorstelling in Berlijn. Volgens hem is het punt van ( ­­ƒ) zijn eigen gewelddadige oeuvre in perspectief Een beetje historische context: dit is een lm over rot de lm dat we geconfronteerd worden met onze eigen te zetten. Bestaat er zoiets als functioneel lichamelijk en verval in het door trauma’s verscheurde naoor- sensatiezucht. “We leven in gewelddadige tijden en de en emotioneel geweld? En hoe stop je dat in een lm? logse Duitsland. Het is een onderwerp dat Akin, de media re‡ ecteren dat. Je zet de televisie of een com- En als er grenzen zitten aan de hoeveelheid geweld die uit Hamburg afkomstige, Duits-Turkse regisseur van puterspel aan en je zit meteen middenin het geweld. je toont, wat gebeurt er dan als je daar toch overheen onder meer Gegen die Wand ( ­­”) en Aus dem Nichts Het raakt ons niet eens meer. We genieten van per- gaat? ( ­•–), aan het hart gaat. sonages die andere personages pijn doen. Hoe kan ik In Fatih Akins seriemoordenaarsbiogra e Der gol- Dit is ook een lm over het seksuele geweld van een laten zien dat dit mensen aantast? Hoe kan ik de angst dene Handschuh ontbreekt precies die zelfre‡ ectie. gefrustreerde en verslaafde man, en over hoe je zijn laten zien die het afdwingt? Dat kan alleen door het DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 25

echte werk te laten zien. Geweld wil ik niet vieren. Ik mij enorm geïnspireerd. Iemand heeft me verteld dat gegaan, voelt dit als een gemis. Akin kiest onvoor- moet wel afwegen wat het publiek nodig heeft en wat er in zijn film kinderen worden vermoord en daar trek waardelijk voor de male gaze van Honka. Hij filmt het publiek niet nodig heeft.” ik mijn eigen grens. Ik kan niet toekijken hoe een kind zelfs fantasiebeelden waarin de seriemoordenaar zich wordt vermoord. The House That Jack Built ga ik dus voorstelt hoe hij een jong, blond, maagdelijk meisje OLDSCHOOL HORROR nooit kijken.” niet wil vermoorden, maar juist wil hebben. Hij stelt Kan een regisseur weten wat een publiek nodig heeft? zich haar vastgebonden voor in een koelcel vol met Weet het publiek dat zelf wel? Michael Haneke RELATIVERINGSVERMOGEN worsten, als een jong stuk vlees om te begeren. Hij zal confronteerde ons daarmee in Funny Games (1997) Waarom zouden we dan wel naar Der goldene Hand- haar nooit echt hebben in de film, maar is dat de re- en zijn eigen Amerikaanse remake van die film uit schuh willen kijken, waarin het geweld tegen vrouwen den dat hij moordt? Akin geeft veel suggesties, maar 2007. Deze insluipthrillers zijn gruwelijk sadistisch, nog veel erger is dan Von Triers geweld tegen kinde- zelden een antwoord. juist omdat er geen functie is voor het geweld. Het ren? Joe Berlingers onlangs op Netflix verschenen Ted Uiteindelijk is hij ook niet echt geïnteresseerd in gebeurt gewoon en je hebt het als kijker maar te Bundy-biografiefilm Extremely Wicked, Shockingly deze vorm van kritiek op zijn film. “We zijn verschil- accepteren. Evil and Vile werd bekritiseerd omdat ervoor gekozen lende mensen met verschillende instincten en ik ver- Zo gaat het gefrustreerde publiek er vanzelf naar werd Bundy’s gruwelijke moorden bijna helemaal trouw alleen op mijn eigen instinct. Als kijker weet je verlangen dat ook de slachtoffers van zich afslaan. buiten beschouwing te laten. Akin doet juist het te- vooraf dat dit een film is over geweld. Dan moet ik dat Even krijgt het publiek in Funny Games wat het wil: genovergestelde: hij kruipt letterlijk in de huid van wel laten zien. Ik kan ook geen film maken over seks zoete wraak, ontlading! Precies dan grijpt Haneke Honka door de geweldstaferelen soms vanuit zijn per- zonder seks erin te stoppen. Hoe zou dat werken? weer in: Funny Games spoelt terug naar het moment spectief te filmen. Alleen ontbreekt het Akin aan de Misschien is er een manier. Maar die ken ik in ieder net voor de wraakactie. De tweede wraakpoging mis- afstand of het relativeringsvermogen om stil te staan geval niet.” lukt natuurlijk. De schurk is niet verslagen en het on- bij waarom hij dat doet. DER GOLDENE HANDSCHUH DUITSLAND/ vermijdelijke geweld dat daarop volgt komt nog veel Zeker nu #MeToo de filmindustrie heeft weten te FRANKRIJK, 2019 | REGIE FATIH AKIN | MET JONAS harder aan. Zo wordt het hypocriete idee onderuit confronteren met hoe wijdverbreid seksueel geweld is DASSLER | 115 MINUTEN | DISTRIBUTIE CINÉART | TE gehaald dat de ene vorm van geweld wel acceptabel is en hoe daar voor en achter de camera mee om wordt ZIEN VANAF 20 JUNI en de andere niet. Ook een van Honka’s slachtoffers weet in Der goldene Handschuh van zich af te slaan. Maar ook zij krijgt het daarna harder te verduren en eindigt net als eerdere slachtoffers op Honka’s stinkende vliering. Heel even speelt Akin hier net als Haneke met onze filmverwachtingen. Hij geeft de vluchtige suggestie dat deze vrouw een zogenaamde final girluit een old- school horrorfilm als Halloween (1979) kan zijn, die het kwaad zal verslaan of in ieder geval zal overleven. Deze vorm van geweld zijn we al gewend, laat Akin zo zien, van de vele horrorfilms die Der goldene Hand- schuh zijn voorgegaan. Omdat dit ook horror is, kan Akin zich dit geweld permitteren. Vindt hij. Want: “Is het doel van horror niet om angst aan te wakkeren? Voor mij is de vraag dus: hoe? En waarom? Ik zie geweld in de videogames die mijn zoon speelt. Daarin is het leuk, bijna komisch zelfs. Het is een virtuele ruimte vol geweld om van te genieten. Maar film is een serieuze zaak. Als er geweld in zit, vind ik dat je er bang van moet worden. Ik vind het hypocriet om geweld leuk te maken.”

IGGY POP GROTESK OF REALISTISCH? De paradox is dat Akin toch wil dat Der goldene Hand- Regisseur Fatih Akin wilde zo realistisch moge- onder meer Werk ohne Autor (Florian Henckel schuh het publiek vermaakt. Hij is zelfs trots op de re- lijk zijn, vertelt hij in interviews. Niet alleen in von Donnersmarck, 2018) en Das schweigende acties die de film heeft uitgelokt in Berlijn. “Deze pre- het tonen van het geweld van de echt bestaan­ Klassenzimmer (Lars Kraume, 2018). De acteur mière was de beste vertoning van mijn leven”, grijnst ­de seriemoordenaar Fritz Honka, maar ook in de wordt begraven onder een flinke laag make-up. wereld om Honka heen. Daarin is hij echter niet Die simuleren niet alleen de platte neus en hij. “Al die reacties... Het was als een concert van Iggy geslaagd – Der goldene Handschuh toont in het schele ogen van de echte Honka, maar geven Pop. Er waren wel duizend mensen die schrokken, beste geval een grotesk uitvergrote versie van hem ook nog eens een pokdalige huid en perma- lachten, wegliepen. Misschien hebben alle filmcritici de realiteit. nent vettig haar dat in slierten op zijn hoofd die een probleem hebben met deze film het bij het Honka’s wereld draait, naast het verlopen zol- hangt. Honka was geen aantrekkelijke man, maar verkeerde eind. Ik wil jullie niet beledigen, maar mis- derkamertje waar hij de lijken van zijn slachtof- hij was ook niet de trol die we in deze film zien. fers verbergt, vooral om de 24-uurs-kroeg Zum Voor alle duidelijkheid: niets mis met het schien is het publiek soms gewoon slimmer.” Goldenen Handschuh. Keer op keer zit hij zich groteske. Sergei Loznitsa zette het onlangs nog Of misschien is Akin gefrustreerd dat alle film- daar tot diep in de nacht te bezatten met de zeer doeltreffend in voor Donbass (2018), een journalisten zijn film met The House That Jack Built andere stamgasten, een groepje hopeloze alco- portret van het leven in het oorlogsgebied van vergelijken en dat ze hem vragen waarom hij zoveel holisten, getraumatiseerde oorlogsveteranen en Oost-Oekraïne. Daar kwam die groteske stijl als gruwelijke dingen in zijn film stopt. “Ik denk niet verlopen prostituees. Vooral hier slaat Akin de een schok, doelbewust aangewend om te tonen plank mis: omdat al deze figuren enkel op hun hoe verwrongen de realiteit van de oorlog is. In te veel na over die dingen”, is zijn eerste antwoord. meest extreme dieptepunten worden getoond, Der goldene Handschuh is het effect omge- “Ik maak de films die ik wil maken en Lars von Trier zijn ze op geen enkele manier serieus te nemen keerd: de figuren worden vooral lachwekkend, maakt de films die hij wil maken. Toen ik hoorde dat als mensen van vlees en bloed. Honka voorop. Daarmee kun je zijn grove geweld hij een seriemoordenaarsfilm maakte, heb ik besloten Ook de weergave van Honka zelf is problema- ook niet meer serieus nemen. die niet te kijken. Al hebben Von Triers eerdere films tisch. Akin strikte rijzende ster Jonas Dassler voor de rol, zijn eerste hoofdrol na bijrollen in JOOST BROEREN-HUITENGA DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 26

ARANTXA ECHEVARRÍA OVER CARMEN & LOLA ‘IK WIL HET HEBBEN OVER DE EMPOWERMENT VAN VROUWEN’

Op 49-jarige leeftijd debuteert U laat Carmens moeder meteen zeggen dat jongeren een geen man, dus ik moest een willekeurig iemand op- toekomst nodig hebben. “Met de eerste filmbeelden zet trommelen. Ik benadrukte dat ik ‘paya’ [zoals Spaanse Arantxa Echevarría met Carmen ik de personages gelijk neer. Het gaat om de Spaanse Roma witte niet-Roma noemen, IdK] ben en mijn & Lola, een verhaal van een Roma-gemeenschap en meisjes die er hun identiteit payo-centrische verhaal niet wilde aanpassen. De re- en plaats zoeken. De boodschap is dat het soms moei- acties bleven vijandig. De Roma vonden dat ik het onmogelijke lesbische liefde in de lijk is om jezelf te zijn in je eigen omgeving. Je moet er recht niet had om deze film te maken. Voor hen be- Spaanse Roma-gemeenschap. vaak vechten voor je toekomst. De Roma waren katho- staat homoseksualiteit niet, is het een payo-uitvin- liek tot ze zo’n veertig jaar geleden evangelisten wer- ding die de zuiverheid van hun ras bedreigt.” “In Spanje is het zeer moeilijk om den. Daarbij voerden ze een strenge scheiding tussen een vrouw te zijn.” DOOR IVO DE KOCK mannen en vrouwen door. In een sterk patriarchale Wanneer Lola’s moeder Carmens liefdesbrief ontdekt, samenleving kregen vrouwen een puur dienende rol. volgt een intense confrontatie. “De opname gebeurde in Bovendien groeide de druk om zich te conformeren één shot. Dat was nodig omdat niet-professionele ac- De in Bilbao geboren Spaanse cineast Arantxa Eche- aan de regels.” teurs niet kunnen terugvallen op een technische baga- varría verzamelt festivalprijzen en Goya Awards ge. Ze moeten de scène emotioneel beleven. Daarvoor met haar gipsy liefdesdrama Carmen & Lola, maar Dit voelt als een film die u móest maken. “Hij is heel per- gebruikten we trucs. Zo vroegen we de actrice die de ontstaansgeschiedenis van haar even energieke soonlijk. Ik dacht aan mijn eerste liefde, aan de inten- Lola’s moeder speelt het gevoel op te roepen wanneer als persoonlijke langspeelfilmdebuut was een lange siteit van het gevoel dat je nooit meer zo zal liefheb- haar zoon zou vertellen dat ze nooit kleinkinderen worsteling. “Een leven lang”, zei Echevarría toen we ben. Wat later niet blijkt te kloppen. Daarnaast wilde ging krijgen. Die pijn is immens voor een gipsymoeder tijdens Film Fest Gent vroegen hoe lang ze bezig was ik praten over vrouw-zijn. Ik ben 49 jaar en Carmen & en de gedachte eraan hielp haar. Anderzijds drukten de geweest. “Ik kreeg het idee in 2009 maar begon het Lola is mijn eerste film. Waarom? Volgens mij omdat acteurs ook hun stempel op de film. Zo stond in het pas in 2012 uit te werken en het duurde tot 2018 voor ik een vrouw ben. Zeker in Spanje is het nog altijd zeer script dat Carmens vader haar zonder eten naar haar hij af was. Films maken vraagt tijd maar voor vrou- moeilijk om een vrouw te zijn. Het personage van kamer stuurt. ‘Dat zou ik nooit doen’, zei de acteur, wen duurt het altijd iets langer. Ook al werk je zoals Lola’s moeder Flor is gebaseerd op mijn eigen moeder. ‘een gipsy zorgt er altijd eerst voor dat zijn kinderen ik sinds je achttiende in de filmindustrie. Dat moet Zij staat voor de vrouwelijke ervaring in Spanje en het eten hebben.’ Een andere keer belde een actrice die een beter.” besef dat vrouwen meer ruimte moeten krijgen om belangrijke rol had dat ze de volgende dag niet kon ko- zich te ontwikkelen. Ik wilde het nadrukkelijk hebben men. Haar man had ruzie gemaakt met een andere gi- over de behoefte aan empowerment van vrouwen.” psy en werd vanuit Madrid naar Sevilla gestuurd. Voor ‘ Ik wilde afslui- zes maanden! We moesten haar plotseling uit het ver- Maar ook over liefde. “Over hoe de kracht van liefde de haal schrappen.” ten met hoop. angst om anders te zijn overwint. Er is moed nodig om Ik ken te veel deze gemeenschap te verlaten maar je kan niet anders Lola’s graffiti spreekt boekdelen. “Lola heeft iets te zeg- wanneer je een relatie met iemand van hetzelfde ge- gen, ze drukt dingen uit die ze niet kan of mag zeggen slecht eindigende slacht aangaat. De film eindigt aan zee omdat ik wilde door op de muren te schilderen. Haar graffiti weer- verhalen met afsluiten met hoop. Ik ken te veel slecht eindigende spiegelt haar persoonlijkheid en haar verborgen sek- verhalen met homoseksuele personages die zelfmoord suele gevoelens. In haar eigen buurt en zichtbaar voor homoseksuele plegen of gedood worden. Daarom die positieve bood- de gemeenschap. Het levert haar vrijheid maar ook personages die schap: het leven is geweldig en wanneer je gelooft in bestraffing op. Daarbij speelt ook verliefdheid: je jezelf kun je het halen. Hoe moeilijk het ook is. Een de- denkt alleen aan je geliefde en vergeet dat er een zelfmoord plegen primerend slot zou de status quo versterken, jongeren wereld is die toekijkt.” of gedood wor- aanzetten om vooral niets te doen.” De uitkijktoren die de wijk domineert, symboliseert die den’ Niet-professionele acteurs zorgen voor authenticiteit. controle. “Toen Franco een grote weg rond Madrid liet “Ik vond ze pas na lang zoeken. Om op locatie te draai- bouwen dwong hij velen te verhuizen naar deze wijk en had ik gedoogsteun van de gemeenschap nodig. ten noorden van Madrid. Maar hij was bang en liet een Daarom sprak ik met een gerespecteerde ouderling. toren bouwen van waaruit de politie iedereen in het Dat liep moeizaam want hij wilde een mannelijke con- vizier hield. Het is nu een toren van Babel met een mix ARANTXA ECHEVARRÍA tactpersoon. ‘Waar is je echtgenoot?’ vroeg hij. Ik heb van talen, religies en culturen.” DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 27

film. Die opmerking karakteriseert haar per- mentvol en macho tot op het bot. die van goede huisvrouw. Een gesprek tussen CARMEN & LOLA sonage, maar hij vestigt onbedoeld ook de Regisseur en scenarist Arantxa Echevarría een groep vijftigers maakt duidelijk dat de aandacht op het feit dat in deze romcom ei- castte haar acteurs uit de Roma-gemeen- ogenschijnlijk archaïsche rituelen rond haar genlijk alles er ‘net als in de film’ uitziet. schap zelf. Dat levert een aantal overtuigen- verloving in feite de moderniteit vertegen- Rebel tussen Volgens een beproefde formule is de liefde de performances op, al kunnen de acteurs woordigen, want nog in de vorige generatie eerst een openbaring, dan wordt het inge- niet goedmaken wat het scenario mist aan werden bruiden niet gevraagd maar geroofd. wikkeld, vervolgens pijnlijk, om uiteindelijk diepte en nuance. Om het dramatische Zulke inkijkjes in de Roma-cultuur zijn in- de macho’s toch nog gelukkig uit te pakken. Dat de inge- contrast helder te houden wordt Lola gepor- gebed in een film waarin personages en wikkeldheid in dit geval voortkomt uit het tretteerd als een eenzame rebel tegenover situaties toch in de eerste plaats gemodel- Een lesbische liefde in de Roma-gemeen- feit dat die liefde opbloeit tussen twee vrou- een massief blok van strikte, onveranderlijke leerd lijken naar de conventies van het schap, dat klinkt als een frisse variant op wen in de zwaar katholieke, oerconserva- normen. Alleen dankzij een (niet-Roma) genre, en niet naar de mensen die er gestalte het aloude boy-meets-girl-scenario. Toch tieve Roma-gemeenschap in Madrid, is een lerares vangt ze een glimp op van de wereld aan geven. Daarmee helpt Echevarría de voegt dit speelfilmdebuut nauwelijks iets originele twist. Misschien valt het daarom buiten de eigen gemeenschap. verfrissende premisse van haar speelfilm- nieuws toe aan het genre. wel extra tegen dat dit verhaal uiteindelijk Carmen bezoekt de school alleen om haar debuut grotendeels om zeep. toch niet verder reikt dan de bekende clichés kleine zusje te brengen en te halen. Van de we- SASJA KOETSIER Helemaal aan het einde van Carmen & Lola en stereotypen. De film is ongeveer net zo reld voorbij haar wijk heeft ze nauwelijks besef, rijden de twee geliefden naar de kust. Car- lesbisch als de porno die Lola per ongeluk laat staan dat ze er nieuwsgierig naar is. Een CARMEN & LOLA SPANJE, 2018 | REGIE ARANTXA men, die nog nooit in haar leven zo ver van aanklikt wanneer ze via het internet ano- uitbundig verlovingsfeest staat voor haar in de ECHEVARRÍA | MET ROSY RODRIGUEZ, ZAIRA MORALES, haar geboortegrond is geweest, constateert niem met vrouwen in contact probeert te ko- steigers en ze heeft zich al helemaal gevoegd CAROLA YUSTE | 103 MINUTEN | DISTRIBUTIE CHERRY verrukt dat de zee er precies zo uitziet als in de men; en de Roma zijn voorspelbaar tempera- naar de rol die straks van haar wordt verwacht: PICKERS | TE ZIEN VANAF 13 JUNI, OOK VIA picl.nl

Je focust op blikken. “Omdat het in de gipsygemeen- is een systeem van controle en onderdrukking. “Om je homoseksualiteit te beleven moet je je schap belangrijk is wat mensen denken over jou. Ie- “Meisjes beleven een kortstondige adolescentie. familie en gemeenschap opgeven. Maar omdat ze in dereen houdt iedereen in de gaten. Het is oké om gay Vanaf hun twaalfde jaar is hun bestaan erg geseksuali- de racistische wereld van de payos evenmin welkom te zijn wanneer niemand het weet, wanneer de familie seerd: ze worden mooi gemaakt, gebruiken lippenstift, zijn, worden meisjes gedwongen te kiezen tussen hun je in de kast kan houden. Maar uit je echte emoties, spelen moeder in rollenspellen. Dan ontmoeten ze een seksualiteit en hun leven. Meestal kiezen ze ervoor dan bots je met iedereen. Wanneer gipsymeisjes les- jongen die ze wel leuk vinden en uit angst voor een om hun homoseksualiteit verborgen te houden. Wie bisch zijn is het altijd de fout van de moeder. In de Ro- verlies van maagdelijkheid én roddels wordt er me- genoeg lef heeft gaat weg maar betaalt daarvoor wel magemeenschap is de man de baas en zijn vrouwen teen een verloving aan gekoppeld. Daardoor studeren een prijs. Toch geeft Carmen & Lola aan dat er hoop verantwoordelijk voor de opvoeding van meisjes. Het meisjes niet en belanden ze in een sociale gevangenis. is. En dat liefde mooi is.” DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 28

VR OP TRIBECA OP WEG NAAR DE SPIEGELWERELDS

Is virtual reality de toekomst van tische LGBTQ+-diaspora), Future Dreaming van Sutu (waarin jonge Aboriginal Australiërs hun droomtijd de korte film? Of zijn theatrale, in de toekomst projecteren) en Unceded Territories, gedeelde ervaringen de toekomst waarin de Canadese First Nations-kunstenaar La- wrence Paul Yuxweluptun reflecteert op de gevolgen van VR? Of is VR slechts een van (neo)kolonialisme en klimaatverandering. Hete tussenstadium van een grotere, hangijzers trouwens in veel documentaire VR. Ook Drop in the Ocean (Adam May, Chris Campkin & fantastische en angstaanjagende Chris Parks) zoekt naar mentaliteitsverandering door ontwik-keling: een één op één je oog in oog te plaatsen met de gevolgen van plas- ticvervuiling in de oceanen. digitale augmented 3D-kopie van Het probleem van perspectief zou tamelijk een- onze wereld? Op Tribeca voudig op te lossen moeten zijn als je in plaats van vi- deotechnieken gamesoftware gebruikt om je wereld te Immersive was het dat allemaal. creëren, stelt Alfredo Salazar-Caro. Zijn Dreams of the DOOR DANA LINSSEN Jaguar’s Daughter volgt via de geest van de jonge Ma- THE KEY ya-vrouw Achik de tocht van een groep Meso-Ame- rikanen naar het noorden. Salazar-Caro lost allerlei Jan Kounens Ayahuasca was een van de meest popu- Kounens andere project 7 Lives zouden later dit jaar in montageproblemen inventief op door het gebruik van laire virtual reality-werken van het Tribeca Immersi- de Oculus-shop te koop moeten zijn, net als de Tim inserts en dubbelbeelden. Lineaire verhaalstructuren ve-programma, dat begin mei parallel aan het gelijk- Burton-achtige animatie Gymnasia die inclusief the- leggen het in VR vaak af tegen meer architectonische namige New Yorkse filmfestival plaatsvond. Volkomen atrale setting ook op Tribeca werd vertoond). en geologische begrippen van tijd en ruimte. begrijpelijk. Dat wil iedereen wel, zo’n trip zonder hef- Eerder dit jaar schreef Kevin Kelly, oprichter van tige bijwerkingen als misselijkheid en diarree. In twaalf het Amerikaanse tech-platform Wired, dat we op weg SLEUTEL minuten uit en thuis. Zijn we niet allemaal nieuws- zijn naar de derde grote digitale revolutie. Na het in- Over het algemeen waren de op Tribeca gepresen- gierig hoe het is ‘the doors of perception’ door te gaan? ternet en sociale media zou het niet lang meer duren teerde projecten van hoog niveau en bevonden ze zich Kan VR werkelijk die ervaring (of illusie) bieden? voordat de ‘mirrorworld’, de spiegelwereld, gereed ergens tussen theater en technologie. VR als ervaring Kounen deed langdurig onderzoek naar sjamanisme is: een complete digitale 3D-kopie van onze wereld, heeft vooralsnog de overhand, boven VR als medium en de rituelen rondom de hallucinogene drank, waar maar dan eentje met een extra, augmented laag eraan met zijn eigen nieuwe uitdrukkingsmogelijkheden of hij eerder al de documentaire Other Worlds (2004) toegevoegd. Zoals je in het op Tribeca vertoonde Into zelfs VR als kunstvorm. Iedereen die je daarover sprak over maakte. Ayahuasca comprimeert de urenlange the Light een wandelingetje door het gebouw maakt had maar één reactie: er is nog geen verdienmodel. hallucinante loutering tot een afdaling in een morfen- met de geanimeerde cello van Yo-Yo Ma die op onver- De beste VR-werken op Tribeca boden dan ook de mandala van slangen, schorpioenen en spinnen. wachte plekken cellosuites van Bach speelt. Want wie vooral een ervaring: een stervende soldaat zijn in de Bezoekers worden van tevoren gewaarschuwd dat het zegt dat het alleen maar iets voor kinderen is? loopgraven van de Eerste Wereldoorlog in War Re- even eng kan lijken, maar dat het vooral een kwestie mains (Brandon Oldenburg) en 11.11.18 (Sébastien van overgave is. En dat is dan ook precies wat VR en de PERSPECTIEFPROBLEMEN Tixador & Django Schrevens); je weg zien te vinden drug (naast een licht risico op duizeligheid) gemeen Tribeca was nog niet klaar voor deze sprong in het in een nieuwe Amerikaanse Burgeroorlog in 2nd Civil hebben: je moet je eraan overgeven. licht; de meeste makers hielden het vooral bij alweer War (Kevin Cornish); uit een brandend gebouw zien bijna traditionele 360-videotechnieken en meer te komen in Lance Weilers escape room-achtige Whe- ONDERDOMPELEN immersieve VR. Er blijkt nog een grote stap te zetten re There Is Smoke, een sensationele en angstaanjagen- Van alle vragen waar VR ons voor stelt – wat is het, wat betreft het beheersen (of transformeren) van de kermisattractie. is het de toekomst of een tussenstadium, wat voor filmische conventies aangaande simpele dingen als De Storyscape Award voor innovatieve vertellingen verhaalstructuren werken het best, is het theater of perspectief en montage. ging uiteindelijk naar The Key, van Celine Tricart. De technologie, hoe moet je het vertonen en er geld mee Dat valt vooral op bij live action of fotorealistische titel van dit werk – deels VR-installatie, deels thea­ verdienen – is deze nog wel het interessantst: hoe documentaire-achtige films, waarin het programma trale voorstelling – verwijst naar het feit dat veel echt of fotorealistisch moet het zijn? Moet je je er to- nogal grossierde. Empathiemachines over vrouwen vluchtelingen sleutels bewaren van huizen die al lang taal in kunnen onderdompelen, lichaam en geest ver- in oorlogsgebieden of achtergestelde situaties, zoals niet meer bestaan. We horen getuigenissen en dwalen geten? En moeten we daarom ons idee van realisme Mercy van Armando Kirwin, Girl Icon van Sadah Es- door ruïnes en na afloop krijg je een sleutel mee. Meer herzien om te begrijpen wat het is? pii Proctor en Children Do Not Play War van Fabiano dan een gimmick of een goodie is het een reminder dat Tribeca Immersive is naast Venice Virtual Reali- Mixo, hebben een hoog do-good-gehalte, maar zijn voor een goed verhaal soms alleen maar een raadsel ty en het New Frontier-programma van Sundance simpelweg niet om aan te zien: de mensen om je heen nodig is. Of een sleutel naar de spiegelwereld van de een van de belangrijkste festivals waar de nieuwste veranderen nogal eens in reuzen en je zweeft zelf re- verbeelding. werken in VR, AR (augmented) en MR (mixed reality) gelmatig boven een krater van verdwijnpunten. LEES OP filmkrant.nl DE UITGEBREIDE VERSIE VAN worden vertoond. Ze zijn deels state of the art, deels Beter werkte dat in de stand-alone VR-ervaringen DIT ARTIKEL EN EEN INTERVIEW MET VR-MAKER showcase, deels voor de thuismarkt (Ayahuasca en Another Dream van Tamara Shogaolu (over de Egyp- ALFREDO SALAZAR-CARO DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 29

Zijn wandaden zullen langer beklijven dan zijn successen: filmproducent Harvey Weinstein maakte tijdens zijn jaren aan de top een haast onvoorstelbare reeks seksuele slachtoffers. Hoe heeft het zover kunnen komen? DOOR SANDRA HEERMA VAN VOSS UNTOUCHABLE HET MONSTER GETEMD

Hij was een vaste gast hier, zei een zichtbaar nerveuze Erika Rosenbaum, een Canadese actrice die lang aangestipt; de kloof tussen het onhandige, van films Ursula Macfarlane toen ze haar documentaire over aan het woord komt, is minstens zo hard over zichzelf bezeten jongetje uit Queens en de reus die op talloze Harvey Weinstein begin dit jaar op het Sundance Film als over Weinstein: ik, naïef kuiken uit Toronto, dacht foto’s en filmbeelden voorbijkomt wordt niet gedicht. Festival presenteerde. Een deel van de incidenten waar- dat hij een nieuwe Lana Turner of Gwyneth Paltrow En zijn echtgenotes, hoe zit het daarmee? van hij nu wordt beschuldigd vond hier plaats. Hier van me zou maken, ik zag onze ontmoeting als ‘my deed hij zaken en liet hij zijn fenomenale aanwezigheid big break’. Ik ben erin getuind, en heb het contact nog HELDENDAAD gelden. Wat zou ‘the industry’ van haar film vinden? aangehouden ook. Als bijdrage in de rechtszaken tegen Weinstein, die Macfarlane’s nervositeit is nog maar een fractie Mannelijke oud-collega’s van Weinstein schamen alle schuld ontkent en wiens advocaten naar verluidt van wat de tientallen vrouwen die Weinstein nu van zich ook. Hun bijdragen vormen een cruciaal onder- al tientallen miljoenen aan afkoopsommen hebben intimidatie, aanranding en verkrachting beschuldigen deel van Untouchable, vergelijkbaar met de gekwelde rondgestrooid, valt er weinig op Untouchable aan te voelden toen ze ermee in de openbaarheid traden. ouders die in Leaving Neverland aan het woord kwa- merken. De film vormt een fraaie aanvulling op de Allemaal zijn ze doodsbang geweest, van Mira Sor- men: alleen met zwijgende medeplichtigen kunnen stukken die er in met name The New Yorker en The vino, Ashley Judd en Rosanna Arquette tot minder machtige roofdieren als Jackson en Weinstein hun New York Times over verschenen zijn, en laat ook bekende actrices als Erika Rosenbaum en Paz de la gang gaan. Op de Miramax-burelen werd weliswaar vasthoudende verslaggevers als Ronan Farrow aan het Huerta. Angst was wat hen Weinsteins hotelkamer nooit over de zedendelicten van de baas gesproken, woord – Weinsteins val wordt geframed als een col- in dreef als hij erop aandrong om daar hun ‘zakelijk maar er waren wel stagiaires en assistenten die op- lectieve heldendaad. overleg’ te voeren; uit angst masseerden ze hem of eens wegbleven en er kwamen bedenkelijke brieven Toch is de toon weinig triomfantelijk. Intelligente lieten ze zich masseren; ze bevroren en traden buiten van advocaten. Van de twee Weinstein-broers (ze sprekers als oud-assistente Zelda Perkins waar- zichzelf om de dreiging van zijn enorme, vijandige vernoemden hun in 1979 opgerichte productiemaat- schuwen: het ten val brengen van één ‘monster’ is lichaam te kunnen doorstaan. En na afloop wisten ze schappij naar hun ouders, Miriam en Max) gold Bob niet genoeg. De wereldwijde #MeToo-beweging die dat ze machteloos stonden. als de ‘normale’, een man met een leven buiten het ontstond uit de puinhopen van de zaak Weinstein werk, en Harvey als, nou ja, Harvey – naast een en- heeft slachtoffers van misbruik wereldwijd mondiger ERIN GETUIND thousiasmerend filmgenie ook een duivelse driftkop. gemaakt: onlangs nog moest de Universiteit van Am- Naast het ziekelijk eentonige patroon van hun er- Twee journalisten memoreren een feest waarop sterdam zich verantwoorden voor het jarenlang tole- varingen – Untouchable bevat veel tussenshots van een van hen op de stoep eindigde, zijn hoofd tussen reren van een eigen ‘Harvey’ op de rechtenfaculteit. grote steden en hotelgangen, een stijltruc die doet Weinsteins enorme armen geklemd, nadat Weinstein De ware cultuuromslag moet nog komen. denken aan de net zo kalm en zorgvuldig opgebouw- de ander een ‘fucking cunt’ genoemd had en zichzelf de Michael Jackson-saga Leaving Neverland – delen ‘de sheriff’. Miramax was zijn raison d’être, zijn roem UNTOUCHABLE VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE URSULA MACFARLANE | MET ERIKA ROSENBAUM, deze vrouwen een immens gevoel van schaamte. vormde de legitimatie voor álles. Welke leegte Wein- ROSANNA ARQUETTE, PAZ DE LA HUERTA, CAITLIN Waarom stemden ze in eerste instantie toe? Hebben stein met zijn krankzinnige gedrag en levensstijl pre- DULANY | 98 MINUTEN | DISTRIBUTIE PARADISO FILMS ze genoeg geprotesteerd, hard genoeg gevochten? cies hoopte te vullen wordt in de film slechts vluchtig | TE ZIEN VANAF 20 JUNI Rotterdam edition: 4 — 9 June

Het grootste onaflhankelijke filmblad van Nederland. Nu ook op zak- formaat vernieuwde website > filmkrant.nl DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 31

APOLLO 11 Vuurstoot naar de maan BOOKSMART In het Amerikaanse Nationaal Archief ont- derkoeld op alles wat ze zien en meemaken. dekte Todd Douglas Miller vergeten film- Verwacht geen grote emoties bij het zien van Meisjes die spoelen van de Apollo 11, die als eerste de Earthrise, de eerste beelden van de aarde koers zette naar de maan. Hij monteerde ze uit de ruimte die de mensheid voor het eerst simpelweg als een opeenvolging van ge- deed beseffen hoe kwetsbaar de planeet is. elkaar de beurtenissen, een perfecte missie. Die klinische aanpak van Miller – alleen to- nen, geen interpretatie – roept ontzag op Sommige beelden van de Apollo 11-vlucht voor de ongelooflijke prestatie die al die dui- wereld gunnen uit juli 1969 (“One small step for man...”) zenden mensen leverden, maar schept vooral kun je wel dromen, dus het was opzienba- ook afstand. Al heb je maar één tienerfilm gezien, dan rend dat Todd Douglas Miller (Dinosaur 13, Apollo 11 zelf is geen spannende ontdek- weet je precies hoe Booksmart zal verlopen: 2014) in het Amerikaanse Nationaal Archief kingstocht door het genre van de via vele omwegen en met een wild feest aan stuitte op 61 nog niet eerder vertoonde film- found-footagefilm. De filmmaker voegt wei- het slot. De vriendschap die centraal staat spoelen (sommige op 70mm) en geluidsop- nig toe in compositie of stijl, en gaat niet in was een minder rommelig scenario gegund. names van de NASA. Hij luisterde naar hon- op de aard van de beelden zelf. Hij toont en- derden uren conversaties van de kel een opeenvolging van gebeurtenissen, ‘Superbad-met-meisjes’, zo vat je de per- vluchtleiding en de bemanning en mon- een perfecte missie met de nadruk op tech- misse van Booksmart het eenvoudigst sa- teerde de haarscherpe beelden in chronolo- niek, waardoor een gevoel van braafheid en men. Want net als die komedie gaat Books- gische volgorde achter elkaar. ratio overheerst. Natuurlijk zijn er span- mart over twee nerds, in dit geval Molly en In een indrukwekkend tracking shot zien nende momenten, zoals het koppelen van de Amy, die op hun laatste schooldag op zoek we bijvoorbeeld de controlekamer, waar maanmodule The Eagle en de Columbia, de gaan naar een wild feest. Hun middelbare- rijen en rijen wetenschappers de data in de capsule waarin Collins rond de maan cir- schooltijd hebben ze, zo realiseren ze zich op gaten houden op monitoren met drukknop- kelde terwijl Armstrong en Aldrin op Mare de valreep, verdaan tussen de boeken, en dit pen en schakelaars – het is nog de tijd van Tranquillitatis liepen. Collins, die daar een- is hun laatste kans om zich te misdragen. De BOOKSMART typemachines en magneetbanden. De toege- zaam zijn rondjes draait: het is stof voor vele kaarten zijn geschud, de avond valt. Al heb je stroomde menigte op de nabijgelegen cam- bespiegelingen die deze documentaire ver- maar één tienerfilm gezien, dan weet je pre- venijn, zelfhaat en manipulatie. Een posi- ping bestelt ondertussen broodjes en tuurt mijdt. In plaats daarvan wordt – ook een cies hoe hun nacht zal verlopen: iets met tieve insteek, die wordt doorgezet in een zo door verrekijkers. Vlak voor de lancering mooie prestatie – vooral de menselijke bun- drugs, romantiek, wrijving en vele, vele om- goed als obstakelvrij plot en, uiteindelijk, draait iemand nog wat bouten aan van een deling van krachten gedocumenteerd voor wegen naar wat ongetwijfeld een happy en- louter sympathieke personages. Maar daar- lekkende klep. Dan boort de raket zich door het nageslacht. ding zal zijn. mee staat er wel heel weinig op het spel. Als de koude, donkere ruimte. Met een vuur- MARISKA GRAVELAND Op gezette tijden tilt debuterend regisseur de scenaristen (vier in totaal, en allemaal stoot (“Burn for the moon”) zet hij koers naar Olivia Wilde de simpele verhaallijn van vrouw) al niet om de plot geven, waarom zou de maan. APOLLO 11 VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE TODD Booksmart net even boven de realiteit uit, de kijker dat dan wel doen? Neil Armstrong, Edwin ‘Buzz’ Aldrin en DOUGLAS MILLER | 93 MINUTEN | DISTRIBUTIE PIECE bijvoorbeeld met een gefantaseerde choreo- Booksmart heeft iets slordigs, iets onafs. Michael Collins reageren ondertussen on- OF MAGIC | TE ZIEN VANAF 27 JUNI grafie, animatiescène of intermezzo in slow De film zit vol onduidelijk geschetste perso- motion. Ook het set design wordt geken- nages, net te lange scènes, pijnlijk uitpak- merkt door een uitgebalanceerde combinatie kende improvisaties, al te makkelijke punch- van realisme en overdrijving: de herkenbaar- lines (een zorgvuldig uitgedachte scène heid van de rommelige schoolklassen staat wordt afgemaakt met: ‘Fuck you, George!’) bijvoorbeeld haaks op de over-the-topness en ongrappige bijrollen. Dat je desalniette- van de feestjes. Maar het visuele spektakel min van Booksmart kunt genieten, zelfs van staat niet altijd in verhouding tot het veder- de film kunt houden, zit ’m natuurlijk ook lichte scenario. De scènes die worden inge- juist in die rommeligheid, die iets ontegen- kleurd door de fijne, beats heavy soundtrack zeggelijk charmants heeft. Toch zou je Molly leunen bijvoorbeeld net iets te zwaar op de en Amy een film gunnen met meer focus, muziek. meer visie en meer zeggingskracht. Tot de beste scènes behoren die waarin Molly en Amy een hele act maken van de BASJE BOER complimenten die ze elkaar geven. Op deze momenten, wanneer we twee meisjes zien BOOKSMART VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE die elkaar niet minder dan de wereld gunnen, OLIVIA WILDE | MET KAITLYN DEVER, BEANIE wordt duidelijk waar het Booksmart om te FELDSTEIN, LISA KUDROW, JASON SUDEIKIS | 103 doen is: het schetsen van een meisjesvriend- MINUTEN | DISTRIBUTIE WW ENTERTAINMENT | TE ZIEN APOLLO 11 schap die eens niet wordt getypeerd door VANAF 27 JUNI

THE SECRET LIFE OF PETS 2 TOLKIEN stuit op een schijnbaar verlaten zeilboot en een- Chris Renaud | Vervolg op de animatiehit uit maal aan boord gevangen wordt gezet door een 2016, in Nederland uitgebracht als Huisdierge- mysterieuze kracht die het op hem heeft voorzien. KORT heimen, die blootlegde wat onze trouwe vier- TE ZIEN VANAF 6 JUNI voeters en andere dierlijke metgezellen uitspo- ken als ze buiten het zicht van de mens zijn. In TOLKIEN die eerste film werd de stem van terriër Max Dome Karukoski | ‘Soms hoeft niet alles wat ingesproken door komiek Louis CK, maar na een mooi klinkt iets te betekenen. Tolkien gaat #MeToo-schandaal werd hij voor dit vervolg bovenal over vriendschap, moed, dromen en vervangen door collega Patton Oswalt. fantasie, en de manier waarop die thema’s wor- TE ZIEN VANAF 5 JUNI den aangestipt is niet onverdienstelijk. Dit, gecombineerd met het ijzersterke acteerwerk, THE BOAT maakt de film een meeslepend en bij vlagen Winston Azzopardi | De Amerikaanse broers ontroerende reis door het leven van de intrige- Azzopardi leveren hun visitekaartje af met deze rende schrijver’, schrijft Filmkrant Lab-deelne- thriller op open water: Winston regisseert, Joe mer Remco Efdé. Lees zijn recensie en ons speelt de hoofdrol, en de twee schreven samen interview met Karukoski op filmkrant.nl. THE SECRET LIFE OF PETS 2 het scenario, over een visser die in dichte mist TE ZIEN VANAF 6 JUNI DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 32

FREEK Egocentrische redder In dit pijnlijke portret van cabaretier Freek ook op leeftijd is, nog zo veel optreedt. Maar de Jonge doet filmmaker Dennis Alink een het is juist dat optreden dat hem zo vitaal niet onaardige poging om de mens achter maakt, vol levensenergie. de kunstenaar te ontmaskeren. De werklust heeft evenwel grote gevolgen gehad voor De Jonges leven buiten de schijn- In een schaduwrijk mortuarium hannest een werpers, zo blijkt uit ontluisterende ge- lijkschouwer (gespeeld door komiek Henry sprekken met intimi. Hoewel de camera eerst van Loon) met een levenloos lichaam op een nog op gepaste afstand staat, en op bijna brancard. Onder het witte laken ligt een lijk- voyeuristische wijze een inkijkje geeft in bleke Freek de Jonge. Het beeld gaat op huize De Jonge, komt de lens steeds dichter- zwart. Filmmaker Dennis Alink opent zijn bij. Ook Alink gaat zich nadrukkelijker be-

portret van de éminence grise van het Ne- moeien met de taferelen die hij gadeslaat, FREEK derlandse cabaret met een speelse, macabere zoals wanneer De Jonge kletst met colle- kwinkslag. In de volgende scène draagt De ga-cabaretier Jacques Klöter. De mannen Dat lukt hem ook door de mensen de juiste Een van de kinderen van het echtpaar wil Jonge zijn lied Doodsangst voor. “Er schuilt vertellen dat ze elkaar al kennen sinds de ja- vragen te laten stellen, met pijnlijke openba- niet gefilmd worden. Een briesende De Jonge een oude man in mij.” Memento mori zou een ren zestig, waarop Alink buiten beeld roept: ringen tot gevolg. In gesprek met Hella, de vertelt vervolgens voor de camera dat niet toepasselijke ondertitel zijn geweest voor de “Hoe heten de kinderen van Jacques dan, trouwe echtgenote van De Jonge, verwijt ze alles uit zijn leven belicht dient te worden. documentaire, hoewel De Jonge de gedachte Freek?” De Jonge moet het antwoord schul- haar echtgenoot: “Je bent een redder, maar je Waarop Alink uitlegt dat Freek niet alleen aan zijn sterfelijkheid – zo blijkt in de film – dig blijven. bent soms ook een hele egocentrische man over de carrière van de komiek gaat. Als kij- weet te omzeilen door op het podium te Tussendoor worden fragmenten getoond die voor zichzelf kiest.” De Jonge gaat ver- ker heb je dat dan allang door. staan. uit de bloemrijke carrière van De Jonge. Van derop in de film door het stof: “Dat is een OMAR LARABI In Freek passeren ook een aantal ontmoe- zijn fellineske slapstick tot zijn diep-poëti- nare eigenschap van mij; ik ben een moeilijk tingen met vakgenoten van De Jonge de re- sche, ontroerende voordrachten. Hierdoor mens.” FREEK NEDERLAND, 2019 | REGIE DENNIS ALINK | 80 vue. André van Duin en Herman Finkers weet Alink het podiumdier en het mens in de Later filmt Alink de presentatie van Hel- MINUTEN | DISTRIBUTIE GUSTO ENTERTAINMENT | TE merken beiden op dat De Jonge, die intussen montage vakkundig van elkaar te scheiden. la’s nieuwste boek. Er ontstaat consternatie. ZIEN VANAF 27 JUNI

(1971), dat op deze desolate plek nog dieper technologie dienen zich ook aan in het leven ÁGA resoneert. van de dochter van het stel, die in de stad in De Bulgaarse regisseur Milko Lazarov toog een mijngroeve werkt. Waarom Nanook niet naar Jakoetië in het noordoosten van Siberië, wil praten over het vertrek van zijn dochter Schoonheid is overal maar de film is niet aan die plaats gebonden; Ága, blijft een mysterie. Sedna heeft het het had zich in elk poolgebied kunnen afspe- moeilijk met zijn zwijgzaamheid, maar dra- In Ága is het leven in het Arctische gebied telijke grootte van het poollandschap: de ijs- len. Niemand leeft meer zo traditioneel als matisch wordt Ága nooit. De ingehouden uitgebeend maar vooral opwekkend mooi in vlakte waar geen eind aan komt, de Nanook en Sedna, waarmee het fictieve Ága emoties sublimeren in de landschapsopna- beeld gebracht. De ingehouden emoties su- rotspartijen waar je reuzen in kan zien. Op de ook een melancholiek stemmende ode mes, die elke uitleg overbodig maken. blimeren in de kraakheldere landschaps- geluidsband horen we Mahlers Symfonie nr. brengt aan een manier van leven die pas kort De film is opgenomen op 35mm, zonder opnames. 5, bekend uit Visconti’s Death in Venice geleden is verdwenen. De moderniteit en herkadrering zodat je de fraaie, afgeronde hoeken van het beeld ziet. Het lijkt een detail Ze lijken het laatste echtpaar op aarde. maar dit beeld dat ronder is en niet hard Nanook en Sedna leiden in hun joert in het vierkant, geeft een warmer gevoel, dat past Arctisch gebied van Siberië een leven dat bij de liefdevolle, vanzelfsprekende samen- draait om de essentie. Eten, warm blijven, werking tussen Nanook en Sedna. Béla Tarr zorgen voor elkaar. In de wijde omgeving is is nooit ver weg hier in Siberië, en net als in verder geen mens te bekennen. Het is een zijn existentiële films is het leven uitgebeend wereld van snijden, hakken, storm en dunner maar vooral opwekkend mooi in beeld ge- wordend ijs. Van rendieren en huiden die bracht. Schoonheid is overal. drogen in de eerste zonnestralen. En van mythische verhalen en dromen, over gaten in MARISKA GRAVELAND de grond waar de sterren zich hebben verza- meld. ÁGA BULGARIJE/FRANKRIJK/DUITSLAND, 2018 | Elk shot is er één om in te lijsten, zo onge- REGIE MILKO LAZAROV | MET MIKHAIL APROSIMOV, looflijk mooi zijn de beelden, kraakhelder als FEODOSIA IVANOVA, GALINA TIKHONOVA, SERGEJ de arctische lucht. De oogstrelende compo- EGOROV | 96 MINUTEN | DISTRIBUTIE CONTACT FILM | sities roepen de sensatie op van de onbevat- ÁGA TE ZIEN VANAF 27 JUNI, OOK VIA picl.nl

X-MEN: DARK PHOENIX filmstudio Fox afgelopen april werd overgeno- DOCULAB SURINAME Simon Kinberg | Nadat Avengers: Endgame een men door Disney, gingen alle X-plannen die nog Ananta Khemradj, Ginny Roos, Kenrich Cairo, punt(komma) zette achter het 22 films tellende lagen te gisten in de prullenbak – de studio zint Nancy de Randamie, Rosita Leeflang & Tessa Marvel Cinematic Universe, komt met Dark op een herstart. Zo wordt dit verhaal, gebaseerd Leuwsha | Ter gelegenheid van de veertigjarige Phoenix ook een einde aan het losstaande op een klassieke stripreeks uit de jaren negentig onafhankelijkheid van Suriname werden in 2018 superheldenuniversum van de X-Men. Nadat waarin heldin Jean Grey wordt bezeten door een acht korte documentaires gemaakt – voor elke machtige, buitenaardse kracht, tegen wil en vijf jaar een film. Gesteund door de Nederlandse dank het slotstuk van de reeks. Filmacademie, producent Pieter van Huystee en TE ZIEN VANAF 6 JUNI het Surinaamse filminstituut The Back Lot kon- den acht jonge makers aan de slag om diverse MANOU OP DE MEEUWENSCHOOL aspecten van de Surinaamse samenleving vast Christian Haas & Andrea Block | Deze van oor- te leggen. sprong Duitse jeugdanimatie biedt een variant TE ZIEN VANAF 13 JUNI op het verhaal van het lelijke jonge eendje: de jonge vogel Manou groeit op onder de meeuwen, A DOG’S JOURNEY maar ontdekt dat hij zelf een zwaluw is. Waar Gail Mancuso | De komisch-sentimentele hon- zal hij zijn plek vinden? den-reïncarnatie-verhalen van de Amerikaanse X-MEN: DARK PHOENIX TE ZIEN VANAF 12 JUNI auteur W. Bruce Cameron zijn blijkbaar populair DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 33

grootste Christusbeeld ter wereld maar een Lynch, 1980) met dat verschil dat haar MUG aantal jaar had, want in 2011 kwam in de Pe- hoofdpersoon juist door een corrigerende ruviaanse hoofdstad Lima een Jezusbeeld dat operatie als buitenstaander wordt gezien. een meter hoger was, om vervolgens weer af- Volgens de vrome katholieke plattelandsaard Het nieuwe gezicht van Jezus getroefd te worden door de aankondiging van zijn zulke operaties, of ze nu een leven redden een 39 meter hoog beeld in Split, Kroatië. of niet, tegen Gods wil. En dus hoeft het ge- Met een scherp oog en zwart-humoristi- In Mug (Twarz) beweren een aantal gemeen- Het is een tekenend voorbeeld. Dit ge- redde slachtoffer niet op medeleven te reke- sche toon wordt in Mug de streng-katholie- teambtenaren dat het beeld van Christus Ko- loofsfanatisme, op de rand van groots en pla- nen. Sterker nog, zijn nieuwe onappetijtelijke ke gemeenschap van een Pools dorpje ge- ning (in het echt staat het in het Poolse Świe- titudes, is precies wat de Poolse regisseur voorkomen zet hem aan de zijlijn. portretteerd. In deze nieuwe Elephant Man bodzin) met zijn 33 meter hoger is dan het Małgorzata Szumowska (Elles, 2011; In the In een zwart-komische toon roept Mug te- krijgt een man een gezichtstransplantatie bekende Christusbeeld in Rio de Janeiro. Wat Name Of, 2014) in haar film aankaart. Al blijft rechte vragen op over religie, aantrekkings- die zorgt voor sociale uitsluiting. niet in de film zit is dat het de eer van het het daar niet bij. Ze giet het in een eigenzin- kracht en hoe (medische) vooruitgang in nige mix en zet het op de eurodanceklanken sommige gemeenschappen helaas gepaard van Gigi D’Agostino. Jezus is in dit geval Jacek gaat met ethische achteruitgang. Het poëti- (Mateusz Kościukiewicz), een langharige, sche camerawerk van Szumowska’s vaste me- mysterieuze jongeman die er zijn eigen wet- descenarist en cameraman Michał Englert ten en regels op nahoudt. Vanwege dat haar sluit daarbij aan. Net zoals er zorgvuldig aan noemen de lokale dronken bejaarden in de het Jezusbeeld wordt geschaafd, zo creëert supermarkt hem al Jezus, en niet geheel toe- Englert met precisie zijn vervreemdende vallig in deze context: zijn werk bestaat uit beelden. En zo blijft ook deze film zelf, net als het samen met een hele ploeg bijschaven en hoofdpersoon Jacek, een vreemde eend in de in elkaar zetten van dat enorme Jezusbeeld in bijt. Soms out of focus, soms maar een zijn Poolse provincieplaats. Maar als Jacek streepje aan scherpte. Echt grip krijgen is er rond Kerstmis aan dat beeld van Christus bewust niet bij. Met hun Jezus-parabel zoe- werkt en van een stellage valt, wordt hij op- ken Szumowska en Englert het hogere en spi- eens zelf de lijdende figuur. Alleen een ge- rituele in de strenggelovige maar toch veel te zichtstransplantatie kan hem nog redden. nuchtere dorpssferen. Szumowska vertelt Jaceks verhaal met ALEXANDER ZWART voelbare kritiek en presenteert het als een modern kerst- en paasverhaal ineen: de ge- MUG (TWARZ) POLEN, 2018 | REGIE MAŁGORZATA boorte van Jezus en de wederopstanding met SZUMOWSKA | 91 MINUTEN | MET MATEUSZ een nieuw gezicht. En alle afgunst en moder- KOSCIUKIEWICZ, AGNIESZKA PODSIADLIK, ne-mediagevolgen die daaruit voortkomen. MALGORZATA GOROL | DISTRIBUTIE AMSTELFILM | TE MUG Haar film is een nieuwe Elephant Man (David ZIEN VANAF 6 JUNI, OOK VIA picl.nl

toch. Naar de ontworteling die hij in Europa ders als slaven werden uitgebuit. Die herin- YULI moet hebben gevoeld, moeten we raden; ook nering heeft nooit plaatsgevonden, bekent het racisme in de danswereld en de sores in Acosta aan zijn ensemble. Maar dat maakt zijn thuisland worden slechts oppervlakkig hem nog niet onwaar. De Cubaanse Noerejev aangestipt. De aandacht gaat naar Yuli’s ge- LAURA VAN ZUYLEN troebleerde relatie met zijn vader en zijn Met balletten en flashbacks gidst dansle- ballerino van kleur die doorbrak op wereldni- heimwee naar zijn thuisland. Daar wringt YULI CUBA, 2018 | REGIE ICÍAR BOLLAÍN | MET gende Carlos Acosta ons in Yuli door zijn veau. Bijna twintig jaar was hij lid van het Ro- het gewicht van zijn talent immers het CARLOS ACOSTA, SANTIAGO ALFONSO | 104 MINUTEN | herinneringen. Die splijten zich tussen zijn yal Ballet in Londen en vertolkte daar hoofd- meest. DISTRIBUTIE SEPTEMBER FILM | TE ZIEN VANAF 13 JUNI hang naar Cuba en de bühne van het Royal rol na hoofdrol. Van Romeo tot Don Quixote, Gelukkig krijgt het ballet wel ruim baan. Ballet in Londen. van Spartacus tot de prinsen in Giselle, Het Yuli is een mix van kunstvormen. Acosta’s zwanenmeer en Coppelia. De Spaanse regis- autobiografieNo Way Home vormde een in- Dansers kriskassen door elkaar heen. Armen seur Icíar Bollaín verfilmde zijn leven, haar spiratiebron en de film wordt verteld in zwaaien, benen zwiepen. Een soundscape echtgenoot Paul Laverty – scenarist van flashbacks en choreografieën. Yuli’s een- van aanstekelijk geroezemoes weergalmt in veertien scripts voor arbeidersvoorvechter zaamheid en wanhoop op een balletinternaat het hoofd van de Cubaanse choreograaf en Ken Loach – schreef het script. keert in het heden terug in een danssolo, be- danser Carlos Acosta. Je hoort de warmte. Hij De kleine Yuli wordt door zijn vader ver- licht met een door tralies verdeelde aait met zijn vingertoppen liefkozend over bannen naar een balletschool en we begrij- lichtspot. De agressie van Yuli’s vader is sa- een map paperassen. Op de voorkant staat pen waarom: Cuba is failliet, mensen sterven mengebald in een duet tussen twee mannen ‘Yuli’, zijn koosnaampje. We snijden naar zijn van de honger en talent is een way out. Ver- en een slingerende riem. jeugd in de buitenwijken van Havana. Kinde- spilling van talent is verwend en onvergeef- Yuli vervlecht ook diverse werkelijkheden. ren joelen. Hij (Edlison Manuel Olbera lijk. Toch is de oudere Acosta nostalgisch De rol van Yuli wordt vertolkt door vier men- Núñez) is tien en doet Michael Jackson na: naar Cuba. Sterker nog, je proeft een schuld- sen, alsof de film wil zeggen dat je bestaat uit moonwalkend, in zijn kruis grijpend. Acosta is complex. Waarom ontkwam hij, en zoveel verschillende versies van jezelf. Zelfs Acosta gids in zijn eigen geheugenpaleis. anderen niet? Het is bij tijd en wijle wat sen- zelf speelt zichzelf én zijn vader. In een Sprongen à la Roedolf Noerejev maakten timenteel. Voorafgaand aan elk besluit kermt flashback en choreografie leidt Yuli’s vader Acosta warm voor ballet. Hij werd de eerste hij ‘papì, no!’, ‘papa, nee’. En dan doet hij het hem rond op de plantage waar zijn voorou- YULI

genoeg dat de matige ontvangst van Lassa hoofdpersonen uit elkaar houdt – letterlijk, CHILD’S PLAY Hallströms verfilming A Dog’s Purpose (2017) want vanwege hun ziekte moeten ze fysiek Lars Klevberg | Ook deze klassieke horrorfilm deze vervolgfilm (gebaseerd op een vervolg- afstand van elkaar (en de rest van de wereld) uit 1988 krijgt, na het succes van de nieuwe It, boek) niet in de weg heeft gestaan. Hallström houden. werd wel vervangen door Gail Mancuso, die een TE ZIEN VANAF 13 JUNI solide reputatie opbouwde als regisseur van televisiekomedies, van Friends tot Modern IRON SKY: THE COMING RACE Family. Timo Vuorensola | Het knotsgekke Iron Sky, TE ZIEN VANAF 13 JUNI waarin de nazi’s opnieuw aanvallen na zich decennialang verscholen te hebben aan de don- FIVE FEET APART kere kant van de maan, was in 2012 een onver- Justin Baldoni | Over Friends gesproken: tiener- wachte culthit. Dit vervolg kwam mede tot ster Cole Sprouse was als kindsterretje al in die stand dankzij een crowdfundingcampagne serie te zien. Hier staat hij tegenover rijzende waarmee uim een half miljoen dollar werd ster Haley Lu Richardson in de zoveelste tiener- opgehaald. Ook elders gaat in dit vervolg alles film die draait om hoofdpersonages die om grootser en gekker – de nazi’s rijden nu zelfs op moeten gaan met een ziekte. In dit geval is het dinosauriërs rond. A DOG’S JOURNEY taaislijmziekte, of cystic fibrosis, die de twee TE ZIEN VANAF 13 JUNI FIVE FEET APART Filmjaarboek 2018/ 2019 In het Filmjaarboek 2018/2019 vindt u beschrijvingen en uitgebreide credits van alle bioscoopfilms die in 2018 in Nederland zijn uitgebracht. 2018/2019 In dit Filmjaarboek staan ook zeven artikelen: over Alle bioscoop>lms van 2018 de auteur van het Jaar Hirokazu Kore-eda, Netflix, westerns, internet-memes, filmprogramma’s op tv, een HEEFT U enquête onder filmmakers en het Jaaroverzicht met de belangrijkste films en trends. l Net?ix in de Bioscoop l Filmprogramma’s op tv Verder bevat het Filmjaarboek een lijst met filmprijzen, l bezoekcijfers en adressen van film- en dvd-distributeurs. Westerns l Memes als internethype Het Filmjaarboek is een onmisbare bron van informatie l Regisseur Kore-Eda Hirokazu RECHT voor iedere filmliefhebber, en is zowel professioneel als thuis te gebruiken. Nu verkrijgbaar in de betere boekhandel of bij AUP.nl OP EEN VERGOEDING?

SEKAM en SEKAM Video incasseren auteursrechtelijke Voor producenten vergoedingen en verdelen deze onder producenten. worden collectieve SEKAM incasseert kabelvergoedingen voor uitzendingen in rechten beheerd. het buitenland en SEKAM Video incasseert en verdeelt de Het kan zijn dat u Thuiskopievergoeding. Wilt u meer weten? Neem dan contact met ons op. recht heeft op een Misschien heeft ook u recht op een vergoeding! vergoeding daarvoor. www.sekam.org | www.sekamvideo.org | T. 020 6765088

Amsterdam AUP.nl University Press 9789463721035 Filmjaarboek

cover_2018-2019.indd 1 8-4-2019 09:58:22 NU DIRECT PRESENTEREN TOEGANKELIJK VIA MrMOVIE EN DE FILMKRANT adv_fjb_filmkrant.indd 1 15-4-2019 11:16:49 FILMKRANT.NL DE COMPLETE EN MrMOVIE.NL FILMAGENDA VAN NEDERLAND DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 35

LE SEMEUR Dorp zonder mannen Best lastig, een dorp zonder mannen in de alle mannen uit het dorp waren weggerukt, achttiende eeuw, want hoe voorkom je dat deze keer opgeslokt door de loopgraven in de de gemeenschap uitsterft? In een Frans Eerste Wereldoorlog. Ailhaud bedong dat het bergdorpje verzinnen vrouwen een oplos- manuscript pas na 1952 mocht worden uit- sing. gegeven. Het werd vergeten, maar in 2006 alsnog gepubliceerd. Onwaarschijnlijk ver- In 1851 pleegde Karel Lodewijk Napoleon haal? Volgens een Franse journalist die zich Bonaparte een staatsgreep, waarna de coup- erin verdiepte, té onwaarschijnlijk. Volgens

CAMINO pleger zich een jaar later tot keizer Napoleon hem is Ailhaud een pseudoniem van Maria III liet kronen. Tegen die tijd waren in Frank- Borrély (1890-1963), een vergeten schrijver rijk bijna dertigduizend republikeinen opge- uit de Provence, die het verhaal verzon. CAMINO pakt. Van sommigen werd nooit meer iets Of het verhaal echt gebeurd is of niet doet gehoord, anderen keerden jaren later terug er in dit geval toe: als het echt gebeurd is, is naar huis. Tegen die achtergrond speelt Le de debuutfilm van Marine Francen een his- Zwijgen is goud semeur (De zaaier) zich af. In een geïsoleerd torisch drama, in het andere geval een histo- bergdorpje in de Provence arresteren solda- rische fabel. Voor de strekking van de film Filmmaker Martin de Vries richt de camera de maker observaties deelt als “volgens mij ten na Napoleons staatsgreep alle mannen maakt het niet uit: het licht-feministische op zichzelf tijdens zijn bedevaartstocht moet ik daarheen” en “het is nog heter van- op verdenking van republikeinse sympa- verhaal toont de vitaliteit en overlevings- naar Santiago de Compostela. Het resul- daag”. Gezever over een ingegroeide teenna- thieën. Ze verdwijnen naar onbekende be- kracht van vrouwen. Misschien iets te idyl- taat is een platte reiskroniek, waarin echte gel – bah – en een ontboezeming over naakt stemmingen. De achtergebleven vrouwen lisch met alle schitterende landschappen en openbaringen uitblijven. wildpoepen (“Poepen in de natuur vind ik staan er plotseling alleen voor en moeten nu plattelandsvrouwen, die uit modebladen lij- heerlijk, daar neem ik ruimschoots de tijd ook het mannenwerk doen, zoals het land ken weggelopen, maar Le semeur ademt ta- “Een reis van 1000 mijl begint met een eerste voor”) zijn dan weer bijzonder geestig. Toch bewerken. Het gaat de vrouwengemeen- lent en maakt nieuwsgierig naar Francens stap”, zo luidt het gezegde van de Chinese kent het zelfportret ook een tragische kant: schap goed af, maar er doemt een probleem volgende film. wijsgeer Laozi. Filmmaker Martin de Vries over geprivilegieerde witte mannen van een op: hoe het geïsoleerde dorp voor uitsterven JOS VAN DER BURG koketteert met de uitdrukking wanneer het zekere leeftijd die naar oplossingen zoeken te behoeden als er geen kinderen meer wor- even tegenzit op zijn bedevaartstocht naar voor hun midlifecrisis. De een koopt een den geboren? De vrouwen spreken half-­ Santiago de Compostela. In Camino maakt auto, De Vries kuiert erop los. grappend af dat als er toevallig een man in hij de kijker deelgenoot van zijn beslomme- De Vries vindt zijn intieme tocht van het dorpje langskomt ze hem in bed zullen ringen op de 1.600 kilometer lange Sint-Ja- Frankrijk naar Spanje tamelijk uniek, anders delen. cobsroute. Aan het begin van de film prevelt zou hij de camera wellicht niet ter hand heb- Als de knappe Jean in het dorpje ver- hij over de mooie omgeving waarin hij zich ben genomen. Maar zijn existentiële bespie- schijnt, die zegt dat hij hoefsmid is, houden begeeft: “Ik weet niet welke woorden ik hier- gelingen over het aankomende laatste de dames, om hem niet in paniek te brengen, voor moet gebruiken.” De uitspraak is teke- hoofdstuk van zijn leven klinken juist zeer de dekhengstconstructie nog even voor hem nend voor De Vries, die sublieme landschap- herkenbaar – ja, hoe ouder je wordt, hoe verborgen. Hij zal eerst een tijdje worden op- pen niet voor zichzelf kan laten spreken. meer mensen om je heen zullen sterven. gevangen door een van de vrouwen. Geen Later in de film zegt De Vries: “Het is heel Dat wordt helemaal duidelijk als De Vries goed idee, want in het schijnsel van acht- apart, ik ga tegen mezelf praten.” Maar ei- dichter bij zijn eindbestemming komt en er tiende-eeuws kaarslicht worden de twee genlijk praat hij tegen de beoogde kijker, van meer wandelaars opdagen. Hij beklaagt zich verliefd, waarna delen ingewikkeld wordt. zijn nog te maken film. Het ervaren en regis- over de drukte: “Het is niet alleen mijn ca- Op dat punt doet Le semeur denken aan treren van iets bijzonders is een kwestie van mino.” Het is een ironische observatie: er communes in de jaren zestig: leuke theorie perceptie, van zien en luisteren en niet van wandelen op ontelbare wegen ontelbare wan- dat alles delen, maar rampzalig voor relaties. praten. Maar het is bijna alsof de hoofdper- delaars wiens levens lang niet zo verfilmbaar De plot van Le semeur doet een Franse soon zich niet wil laten overvallen door het zijn als je op het eerste gezicht zou denken. De o-la-la-komedie vermoeden maar gelukkig spirituele, het onbestemde. Tot die conclu- Vries is er daar een van. blijft de film daar ver vandaan. Hij is geba- LE SEMEUR sie komt De Vries op een gegeven moment OMAR LARABI seerd op een novelle van dorpsschooljuf Vio- ook, wanneer hij bekent dat hij een openba- lette Ailhaud, die in 1851 als zestienjarige in LE SEMEUR FRANKRIJK/BELGIË, 2017 | REGIE ring had verwacht. CAMINO NEDERLAND, 2019 | REGIE MARTIN DE VRIES een dorpje woonde waar deze gebeurtenis- MARINE FRANCENI | MET PAULINE BURLET, ALBAN Zodoende laat Camino zich omschrijven | 85 MINUTEN | DISTRIBUTIE PERISCOOP FILM | TE ZIEN sen zich afspeelden. Zij schreef het verhaal LENOIR | 98 MINUTEN | DISTRIBUTIE ARTI FILM | TE als een bij vlagen banale reiskroniek waarin VANAF 6 JUNI, OOK VIA picl.nl op 84-jarige leeftijd in 1919 toen opnieuw ZIEN VANAF 13 JUNI, OOK VIA picl.nl

een remake voor de 21ste eeuw. Wat vooral pele oordelen over goed en kwaad niet ver betekent dat de moorddadige speelgoedpop komt’, schreef Leo Bankersen in de Filmkrant (met dit keer de stem van Mark ‘Luke Skywal- #414. Lees de recensie op filmkrant.nl. ker’ Hamill) die erin centraal staat, een 2.0-­­ TE ZIEN VANAF 20 JUNI update heeft gekregen: Chucky is vanaf nu voorzien van kunstmatige intelligentie en via de app Buddi verbonden met het wereldwijde web. Als dat maar goed gaat. TE ZIEN VANAF 20 JUNI

LA TERRA DELL’ABBASTANZA Damiano & Fabio D’Innocenzo | ‘Dit is geen misdaadthriller in traditionele zin. Eerder een psychologisch noodlotsdrama in een stijl die verwant is aan het neorealisme van weleer, met veel nadruk op de sfeer en verhoudingen in een armoedige buitenwijk van Rome, waar de maffia LA TERRA DELL’ABBASTANZA een voedingsbodem vindt en waar je met sim- CHILD’S PLAY DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 36

QUEEN OF HEARTS Sluipend roofdier Een vrouw als #MeToo-roofdier? In het ge- door vrouwen. We kunnen het ons waar- waagde Deense drama Queen of Hearts le- schijnlijk amper voorstellen dat een vrouw ven we lang mee met een vrouw die stap iets begint met de halfbroer van haar doch- voor stap allerlei seksuele grenzen over- ters. Knap is hoe regisseur May el-Toukhy schrijdt. alles filmt vanuit het inlevende perspectief van Anne, zodat de kans groot is dat je haar “Off with their heads”, is de beruchte uit- lange tijd niet als dader of #MeToo-roofdier roep van de Queen of Hearts in Alice in ziet, maar een heel eind met haar ontketende

Wonderland. In die omgekeerde wereld gedrag meegaat. De jongen doet toch vrijwil- NOUS FINIRONS ENSEMBLE worden de onredelijke straffen al uitgedeeld lig mee? Totdat de scheve machtsverhoudin- nog voordat er een veroordeling is. In de in- gen onmiskenbaar worden. En pijnlijk dui- trigerende Deense film Queen of Hearts delijk wordt dat slachtoffers vaak niet NOUS FINIRONS ENSEMBLE (Dronningen) leest moeder Anne haar twee- worden geloofd. Zo worden ook onze eigen ling voor uit Lewis Carrolls beroemde boek. morele grenzen overschreden, wat Queen of Ze is advocaat van slachtoffers van seksueel Hearts tot een gewaagde film maakt. Reünie met beproefde formule geweld en gespecialiseerd in onrecht. Zelf “Je begrijpt niet hoe mensen in elkaar zit- lijkt ze een perfect leventje te leiden in een ten”, zegt iemand in de film, en ook El- De Franse sterrencast stort zich energiek de manier waarop Eric (Gilles Lellouche) zijn steriele villa. Toukhy laat wijselijk in het midden wat Anne op dit vervolg op de Franse hit Les petits ruzie met Max hoopt bij te leggen. Behendig Dat verandert als de stuurse tienerzoon drijft. Het opvallende camerawerk versterkt mouchoirs. De verwarring van het leven volgt Canet het vertrouwde recept van de re- uit een eerder huwelijk van haar man bij hen de botsende tegenstellingen en de eenzaam- wordt met flair en bravoure verbeeld, maar üniefilm. Goedbedoelde onhandigheden en intrekt. Die is van hem vervreemd, zodat heid van de personages die daartussen be- tegeltjeswijsheden liggen op de loer. onverwachte situaties zorgen voor veelsoor- Anne zich het lot aantrekt van haar stief- kneld zitten. Een prachtig shot waarin het tige perikelen in allerlei relaties. Er zijn de zoon. Dat is ze ook bij haar getraumatiseerde gezin van Anne een lange, steile oprit afrijdt, Drie dagen voor zijn zestigste verjaardag onvermijdelijke bekentenissen, uitgelaten cliënten gewend, die ze regelmatig mee naar zegt veel over de benauwde kaders waarbin- opent Max (François Cluzet) met een zorge- dronkenschap en onverwachte intimiteit. huis neemt. Maar haar stiefzoon woelt iets nen het ideale gezin moet manoeuvreren en lijk gezicht de deur van zijn riante, maar be- Hoe achter een zelfverzekerde levens­­ meer in haar los, waarna ze alle grenzen de neergang die sluipenderwijs is ingezet. klemmend lege strandhuis. Tegelijkertijd houding iets heel anders schuil kan gaan de- overschrijdt: ze beginnen een affaire. sluipen om de hoek zijn vrienden, die hij lang monstreert bijvoorbeeld de brutale Marie Dat deze wending onwaarschijnlijk klinkt, MARISKA GRAVELAND niet heeft gezien, dichterbij, klaar om hem (Marion Cottilard). Want waarom zoekt haar zegt veel over het taboe op seksueel misbruik een feestelijke verrassing te bezorgen. zoontje Nono als het eropaan komt troost bij QUEEN OF HEARTS (DRONNINGEN) DENE­MAR­ Dat pakt anders uit. “Jullie lieten me stik- iemand anders? KEN/ZWEDEN, 2019 | REGIE MAY EL-TOUKHY | MET ken”, zal Max hen voor de voeten werpen. De sterkste kant van dit eigentijdse QUEEN OF HEARTS TRINE DYRHOLM, GUSTAV LINDH, MAGNUS KREPPER | FILMSCHUUR HAARLEM, Want ja, eerst ruzie maken en nu de beste groeps­portret van mensen die veel met zich- 127 MINUTEN | DISTRIBUTIE SEPTEMBER | TE ZIEN 22 JUNI 13.45 UUR maatjes spelen? Samen met de schrijnende zelf bezig zijn is het levendige ensemblespel. VANAF 20 JUNI openingssong ‘It’s All Over Now, Baby Blue’ Maar na een veelbelovend begin ontstaat zet dit de toon voor Nous finirons ensemble, toch de indruk dat Canet vooral doende is de een energiek drama vol misverstanden en kijker behendig te bespelen. Naast de nodige ongemak, tragiek en komedie. Zoals het le- zwaarte is het feelgood-gevoel nooit ver ven zelf, lijkt regisseur Guillaume Canet te weg, sfeervol ondersteund door een sound- willen zeggen, al valt er ondanks alle flair op track met voornamelijk Amerikaanse songs. de uiteindelijke impact wel iets af te dingen. Saai is het niet, maar een groeiend gevoel van Het zal in ieder geval veel herkenning op- vluchtigheid wordt slechts ten dele goedge- leveren voor de pakweg 21 duizend Neder- maakt door een spectaculair intermezzo en landse kijkers die in 2011 naar Les petits een geforceerd aandoende dramatische mouchoirs gingen – in Frankrijk was het een wending. Het antwoord op de hamvraag ‘wat monsterhit. Is het nodig om die voorganger betekent vriendschap?’ blijft wat mager. gezien te hebben? Nauwelijks. Hoogstens is “We hebben ons lang niet laten zien, maar het handig te weten dat een zekere Ludo, die we zijn er als het nodig is”, zo vat een van soms in de gesprekken opduikt, destijds op Max’ makkers het samen. Een open deur. sterven lag en daarmee zijn zogenaamde vrienden tot een ongemakkelijk zelfonder- LEO BANKERSEN zoek dwong. Hier draait het om restauranthouder Max, NOUS FINIRONS ENSEMBLE FRANKRIJK/ in het leven minder geslaagd dan hij durft toe BELGIË, 2019 | REGIE GUILLAUME CANET | MET te geven en ook nog in scheiding met Véro FRANÇOIS CLUZET, MARION COTILLARD, GILLES (Valérie Bonneton). Zijn geheim heeft ingrij- LELLOUCHE | 135 MINUTEN | DISTRIBUTIE CINÉART | TE QUEEN OF HEARTS pende gevolgen voor het samenzijn. Net als ZIEN VANAF 6 JUNI

MEN IN BLACK: INTERNATIONAL deel in de reeks zijn afscheid van de studio, die 100% COCO NEW YORK F. Gary Gray | ‘The universe is expanding’, inmiddels eigendom is van Disney. Na aantijgin- schreeuwt de trailer van deze vierde film in de gen van onbetamelijk gedrag trad Lasseter af Men in Black-reeks, waarvan het eerste deel als CEO van Disney’s animatietak en werd zijn inmiddels 22 jaar oud is. Dat valt nog mee: plek als regisseur van Toy Story 4 overgenomen plannen om deze franchise te kruisen met de door debutant Josh Cooley. reeks 21 Jump Street-films werden uiteindelijk TE ZIEN VANAF 26 JUNI toch afgeblazen. Will Smith en Tommy Lee Jones, de hoofdrolspelers van de drie delen tot 100% COCO NEW YORK nu toe, keren niet terug en worden vervangen Ruud Schuurman | Twee jaar geleden leerde de door Chris Hemsworth en Tessa Thompson. dertienjarige ‘style tiger’ Coco dat ze maar het TE ZIEN VANAF 20 JUNI beste 100% zichzelf kon zijn en wilde ze door de wereld (en vooral haar pestkoppende klasgeno- TOY STORY 4 ten) geaccepteerd worden. Inmiddels is Coco Josh Cooley | Cirkeltje rond: waar John Lasseter vijftien en blijkt de saaie zomer die ze voor zich als regisseur van de eerste Toy Story-film ‘zijn’ zag een stuk avontuurlijk dan ze had verwacht animatiestudio Pixar in 1995 op de kaart zette, wanneer ze op reis mag naar New York. MEN IN BLACK: INTERNATIONAL betekent het vierde (en naar verluidt laatste) TE ZIEN VANAF 27 JUNI DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 37

THE BIGGEST LITTLE FARM Paradijs in een zee van monocultuur In het al te gladde, maar hoopgevende The mistische toon heeft ook de film. De vertel- Biggest Little Farm documenteert John ling voelt in het middendeel bovendien soms Chester hoe hij en zijn vrouw Molly acht jaar wat klakkeloos – ‘en toen en toen en toen’. ploeterden om hun paradijselijke, biodyna- Ook blijft de film soms tergend vaag over es-

IK BEN ER EVEN NIET mische boerderij uit de grond te stampen. sentiële details – bijvoorbeeld waar onaf- hankelijk filmmaker John en foodblogger In Blade Runner 2049 bood Denis Villeneuve Molly de bakken vol geld vandaan halen om IK BEN ER EVEN NIET in 2017 een uiterst troosteloos beeld van de hun boerderij te starten. wereld over dertig jaar. In grootse helikop- tershots toont hij de omgeving van Los An- Luikje open naar sensaties geles, een doodse woestenij waar alle natuur is vervangen door een eindeloze zee van kas- Waar ben je als je er even niet bent? Een ha- jan op het idee om kunstenaars en compo- sen waarin kunstmatig voedsel wordt gepro- pering van het brein opent de deur naar een nisten te vragen om de absence-ervaringen duceerd. rijke binnenwereld in Maartje Nevejans om te vormen tot kunst. Het resultaat is een John Chesters documentaire The Biggest prettig meanderende documentaire. prettig meanderende documentaire, onder- Little Farm speelt op diezelfde locatie – het deel van een transmediaal project, die niet boerenland rondom Los Angeles – maar dan Maartje Nevejan speelde als kind aan zee. direct naar de monding stroomt maar meer in het heden. Ook hier tonen droneshots Ineens stopte ze, bevroren in de branding. Ze associatief te werk gaat. soms een schrikbarend beeld: monocultuur was er even niet meer bij. Later kwamen haar Haar zoon gaat samen met een lotgenoot met zo ver het oog reikt velden vol hetzelfde ouders erachter dat ze absence-epilepsie langs bij Anish Kapoor, die het patent bezit gewas. Beelden die schrikbarend dicht bij die heeft, momenten van korte afwezigheid, een op het zwartste zwart Vantablack, waarin van Villeneuve liggen. Maar Chesters toont hapering van het brein. bijna al het licht wordt geabsorbeerd. Het dat het anders kan, anders moet – niet alleen Waar ben je als je er even niet bent? Dat doet Abel denken aan de zwarte gaten waar met deze film maar vooral met de boerderij vraagt Nevejan zich al jaren af, ook omdat ze hij zich als astrofysicus in heeft gespeciali- die hij en zijn vrouw Molly acht jaar geleden weet dat haar zoon Abel dezelfde aandoening seerd. Dat kan geen toeval zijn, denkt Neve- begonnen. heeft. De wetenschap is er altijd vanuit ge- jan – die fascinatie van haar zoon komt vast Al die jaren filmde Chester ook het lange gaan dat er kortsluiting ontstaat in de herse- voort uit de black-outs die hij heeft gehad. en moeizame traject van kaalgeslagen land nen, waarna je even je bewustzijn verliest. Abel herinnert zich eerder dat hij zich als naar levendige boerderij, waarvan The Big- Maar tijdens een aanval heb je wel degelijk al- kind onderdeel voelde van een kosmisch gest Little Farm de weerslag is. Het begint als lerlei, vaak bizarre, ervaringen, zo vertellen verband. Maar dat gevoel kan hij nu tot zijn een droom, die (zo geeft het stel openlijk toe) THE BIGGEST LITTLE FARM verschillende mensen die ze spreekt. Sommi- spijt niet meer terughalen. vooral gebaseerd is op hoe boerderijen in gen zien wolven, dieren uit een schaduwwe- Zo gaat de documentaire ook over het ver- kinderboeken worden afgeschilderd – een The Biggest Little Farm is dan ook vooral reld, of voelen zich achtervolgd. Ze betreden liezen van de onbevangen blik van het kind – idylle waar koeien, varkens en kippen alom een sprookje, met een zeldzaam hoopvolle een andere wereld, een binnenwereld die net de grote onttovering. In je hoofd bestond al- wroeten en waar de velden vol staan met alle blik op de toekomst van ons klimaat. Zoals zo echt aanvoelt als de tastbare om ons heen. les echt. Nevejan zet een luikje open naar die soorten groente en fruit die je maar kunt be- de beste sprookjes is de film het interessantst Maartje en Abel ervaren een vreemde sensatie. denken. Het wonder is dat hun Apricot Lane wanneer er ruimte is voor de duistere kan- schaalvergroting: een rotsblok met het for- MARISKA GRAVELAND Farm er na acht jaar bloed, zweet en tranen ten. Want de grootste en moeilijkste les die maat van Amsterdam, of een olifant tussen je ook écht zo bij ligt – een paradijselijk ei- de Chesters moeten leren, is dat de kringloop kiezen. Kunstenaar Anish Kapoor spreekt IK BEN ER EVEN NIET NEDERLAND, 2019 | REGIE landje in een zee van uitstervende monocul- van de natuur niet kan bestaan zonder ein- over de horror vacui, de angst voor de leegte, MAARTJE NEVEJAN | 90 MINUTEN | DISTRIBUTIE tuur. Dat is voor een flink deel te danken aan digheid en dood. die wij altijd met man en macht proberen op AMSTEL­FILM | TE ZIEN VANAF 20 JUNI | DE TENTOON­ Alan York, de biodiversiteitsdeskundige doe te vullen. De mensen die Nevejan spreekt, STELLING BIJ DE DOCUMENTAIRE IS VANAF 23 JUNI TE John en Molly in de arm nemen. JOOST BROEREN-HUITENGA lijken aan die leegte, of hun angst, ook onbe- ZIEN BIJ BEAUTIFUL DISTRESS HOUSE IN AMSTERDAM Als film stelt het verder weinig voor. wust een vorm te geven. Kijken is een con- EN LATER OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL (26 Chester boetseerde uit de duizenden uren THE BIGGEST LITTLE FARM VERENIGDE structie: je maakt wat je ziet. SEPTEMBER – 4 OKTOBER) EN INSCIENCE FILM aan materiaal eerder al een reeks korte films STATEN, 2018 | REGIE JOHN CHESTER | MET JOHN Abel stond als achtjarige voor een kunst- FESTIVAL NIJMEGEN (6 – 10 NOVEMBER) | MEER voor Oprah Winfrey’s mindfulness-zender CHESTER, MOLLY CHESTER, ALAN YORK | 91 MINUTEN | werk en zei: “Zo voelt het!” Zo kwam Neve- INFORMATIE areyouthere.nl SuperSoul Sunday, en die grenzeloos opti- DISTRIBUTIE CINEMIEN | TE ZIEN VANAF 13 JUNI

ANNABELLE COMES HOME naar Singapore om zijn roots te onderzoeken. Zijn ook de oorspronkelijke titel van de film. Lees ons YESTERDAY Gary Dauberman | Naast de Child’s Play-re- eigen culturele vermenging krijgt vorm in het interview met Khoo op filmkrant.nl. Danny Boyle | Halverwege de jaren negentig, toen make en de vierde Toy Story blijkt er in juni nóg door hem ontwikkelde fusiongerecht ‘ramen teh’, TE ZIEN VANAF 27 JUNI Danny Boyle doorbrak met de ‘junkie chic’ van meer ruimte voor tot leven gekomen speelgoed. Trainspotting (1996) en Richard Curtis een inter- Na de op zichzelf staande prequel Annabelle: YESTERDAY nationale megahit scoorde met romkom Four Creation uit 2017 pakt deze derde film in de hor- Weddings and a Funeral (1994), zou men je voor rorreeks (en de achtste in het uitdijende en gek hebben verklaard als je had voorspeld dat de steeds eenvormiger wordende Conjuring-uni- twee ooit samen een film zouden maken. Het kan versum van horrorhandelaar James Wan) de verkeren, want nu is die film er. Yesterday, actie op direct na de eerste Annabelle uit 2014. geschreven door Curtis en geregisseerd door TE ZIEN VANAF 27 JUNI Boyle, draait om een armzalige singer-songwriter die wakker wordt in een parallel universum waarin RAMEN SHOP hij zich als enige de liedjes van The Beatles herin- Eric Khoo | Liefhebbers de combo food en film nert. Succes verzekerd, natuurlijk, maar hoe ver hoeven niet langer telkens weer terug te vallen staat zijn geweten hem toe om te gaan? op Tampopo als ze met een goede kom ramen in TE ZIEN VANAF 27 JUNI de weer willen. In deze hartverwarmende culi- naire film reist een jonge Japanse ramenchef JOOST BROEREN-HUITENGA DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 38

6.6, za 8.6, ma 10.6, di 11.6 | 1419 | filmhuiscavia.nl String Quartet | Très Court In- They Shall Not Grow Old do Craigslist Allstars + Hard On ternational Film Festival Films 13.6, wo 19.6, vr 21.6 | Wajib di za 15.6 (Q&A), vr 21.6 | Lost In met een maximale duur van vier 18.6, ma 24.6 France do 20.6 (Q&A), vr 28.6 | minuten wo 12.6, zo 16.6 Swallow: Begotten + Vore King 4 Kriterion AMERSFOORT zo 23.6 | Ten Canoes vr 7.6, do Roetersstraat 170 | 020‑623 4 Filmtheater De Lieve Vrouw 13.6 | Walden za 29.6 1709 | kriterion.nl Agenda Lieve Vrouwestraat 13 | 4 Cinecenter Afer Midnight Multiple Mani- 033‑422 6555 | lievevrouw.nl Lijnbaansgracht 236 | 020- acs elke zaterdagnacht | IDFA Programmagegevens voor de Filmkrant van juli/augustus moe­ Cine Latinos! Latijns-Ameri- 623 6615 (vanaf 15.45) | cine- in Kriterion Father and Son + ten vóór vrijdag 21 juni (schriftelijk of per e-mail agenda@film­ kaans filmprogramma do 6.6 center.nl Father and Son on a Journey zo krant.nl) bij de redactie zijn ingeleverd. De Filmkrant is niet t/m wo 10.6 | Cinesingle Yuli zo Premières Nous finirons en- 16.6 | Kriterion Kiest About a verantwoordelijk voor onjuiste vermeldingen of wijzigingen. 16.6 | Documentaires Daymohk semble do 6.6 | Tolkien do 6.6 | Boy do 13.6, zo 30.6 | Moder- Aanvangstijden en nadere informatie vindt u op de websites 17.6 | Freek 27.6 | The Good Ter- Cine Expat The Wild Pear Tree ne klassieker American Beauty van de betreffende theaters. De volgende Filmkrant verschijnt rorist do 27.6 | They Shall Not zo 9.6 | Specials Camino vr 7.6 ma 24.6 | Jesus, du Weisst ma op donderdag 4 juli en loopt t/m woensdag 28 augustus. Grow Old | Untouchable 20.6 | (Q&A) 10.6 | The Return ma 17.6 Gay Film L’animale zo 9.6, ma 4 Eye Filmmuseum 4 Lab111 ALKMAAR 11.6, wo 12.6 24.6 | Nog te zien The Biggest IJpromenade 1 | 020-589 1400 Arie Biemondstraat 111 | 020- 4 Filmhuis Alkmaar Little Farm | Camino | Made- | eyefilm.nl 616 9994 | [email protected] | Pettemerstraat 3 | 072-520 ALMERE HAVEN moiselle de Joncquières | Not- Cinema Concert Anniversary of lab111.nl 2022 | filmhuisalkmaar.nl 4 Corrosia ti magiche | Red Joan | Rocket- the Revolution za 15.6 | Sunrise Mamoru Hosoda The Boy and Cracking the Frame Harry Markt 43 | 036-521 5929 | man | Shadow | Take Me Some- zo 23.6 | Wings zo 9.6 | Eye- the Beast vr 7.6, za 15.6, za 22.6 Gruyaert di 18.6 corrosia.nl where Nice | The Wild Pear Tree shadow Trainspotting za 15.6 | The Girl Who Leapt Through BlacKkKlansman vr 7.6 | Green | Wild Rose | Premières Ága do | The Royal Tenenbaums za Take Me Some- Time za 8.6, wo 26.6 | Sum- ALMELO Book vr 14.6 | Man on Wire vr 27.6 | Carmen & Lola do 20.6 | 27.6 | Fare Cinema Il Gattopar- mer Wars zo 9.6, do 27.6 | Wolf 4 Filmhuis Almelo 21.6 | A Star is Born vr 28.6 | An Elephant Sitting Still do 6.6 do zo 9.6 | De Keuze van Kool- where Nice gaat Children do 13.6, za 29.6 | Elisabethhof 4 | Informatie/ Mijn dinsdagavondfilm The | Las herederas do 2.7 | Nous fi- hoven: Night of the Gangs do Brunch & Film The Never-En- reserveren 0546-850 264 | True Cost di 18.6 nirons ensemble do 6.6 | Queen 27.6 | Parra Odyssee Dirty Pic- weliswaar deels ding Story zo 16.6, za 22.6, za filmhuisalmelo.nl of Hearts do 20.6 | Ramen Shop ture za 22.6 | Frank & Eva vr 21.6 29.6 | Classics Cidade de deus Zomerstop – Het nieuwe sei- ALPHEN A/D RIJN do 27.6 | Tolkien do 6.6 | Yester- | Het geheim van de Saramac- over machtsver- ma 17.6, do 20.6, vr 28.6 | Heat zoen begint in september. 4 Filmhuis Parkvilla day do 27.6 | Yuli do 13.6 | The ca-rivier zo 23.6 | Let the Music houdingen, en wo 19.6, vr 21.6, za 29.6 | Life Cornelis Geellaan 2 (Park Royal Ballet Romeo and Juliet Dance vr 21.6 | Lost in Amster- of Brian zo 23.6, zo 30.6 | Ko- ALMERE Rijnstroom) | 0172-493 737 | di 11.6, vr 21.6 dam za 22.6 | Mijn nachten met speelt met de yaanisqatsi di 18.6, vr 21.6, 4 Het nieuwe filmhuis/De parkvilla.nl/filmhuis/ Susan, Olga, Albert, Julie, Piet zo 30.6 | Playtime ma 17.6, zo nieuwe bibliotheek Another Day of Life di 11.6, vr AMSTERDAM & Sandra do 20.6 | De nacht van ideeën die we over 23.6, zo 30.6 | Stand by Me Stadhuisplein 101 | 036-548 14.6, ma 17.6 | Christo wo 12.6, 4 Cinema De Balie de wilde ezels zo 23.6 | Obses- ma 24.6, di 2.7 | Docu dins- 6000 | denieuwebibliotheek. di 18.6 | Claire Darling do 27.6, Kleine-Gartmanplantsoen 10 sions do 20.6, za 22.6, zo 23.6, en weer van elkaar dag Christo do 11.6 | Fema- nl/hetnieuwefilmhuis za 29.6 ma 1.7, di 2.6 | Dirty God | Info: 020-553 5151 | Reserve- wo 26.6 | Openbaringen van le Frame Daisies wo 12.6 | Fish God Only Knows vr 14.6, za 15.6, do 27.6, vr 31.5, ma 3.6, di 4.6 ren: 020-553 5100 | debalie. een slapeloze di 25.6 | Parra- hebben. (...) Maar Tank do 6.6 | Heatwave Cine- di 18.6, wo 19.6 | The Man Who | Grâce à dieu vr 7.6, zo 9.6, ma nl/cinema dox ma 24.6 | Wan pipel zo 23.6 al die thema’s ko- ma 12 Angry Men do 6.6 | Bar- Stole Banksy vr 21.6, za 22.6, 10.6, do 13.6 | Le grand bain za De Balie kijkt The Biggest Little | Premières An Elephant Sitting ton Fink wo 19.6, zo 23.6 | Cool di 25.6, wo 26.6 | Red Joan vr 22.6, zo 23.6, di 25.6, wo 26.6 Farm ma 10.6 Still vr 7.6 | Der goldene Hand- men bijna in het Hand Luke vr 14.6, do 20.6 | Da- 28.6, za 29.6, di 2.7, wo 3.7 | | Maurice za 15.6, do 20.6, di 4 Filmhuis Cavia schuh do 13.6 | Restored & Un- zed & Confused do 13.6, za 22.6 The White Crow vr 7.6, za 8.6, di 25.6 | On the Basis of Sex do Van Hallstraat 52-1 | 020-681 seen A Woman Under the In- voorbijgaan aan | Dirty Dancing za 15.6, za 29.6 fluence ma 10.6 | The Killing of | Dog Day Afternoon za 8.6, ma dy als timmerlieden geen a Chinese Bookie ma 1.7 | Wil- bod. Juist dat on- 1.7 | Stand by Me ma 24.6, di 2.7 Laurel & Hardy succes; zij zagen onder ande- liam Kentridge The White Gaze | A Streetcar Named Desire wo re hun auto doormidden. di 11.6 | Between Friends za 15.6 nadrukkelijke 12.6, zo 30.6 ‘Laurel & Hardy zijn terug’ worden begeleid. In The Fi- De filmdag, waarop in de 4 FC Hyena maakt Take Me 4 The Movies is de titel van de jaarlijkse nishing Touch (1928) maakt pauze twee Britse lookalikes Aambeeldstraat 24 | 020-363 Haarlemmerdijk 161 | 020- Laurel & Hardy-dag op 8 juni een aannemer de fout om optreden, vindt plaats in het 8502 | fchyena.nl Somewhere Nice 638 6016 | themovies.nl in Tuschinski in Amsterdam. Laurel en Hardy in te huren kader van de dertiende con- Premières The Biggest Little Verwacht The Biggest Litt- Was het duo ooit weg dan? Te voor het afbouwen van een ventie van de internationale Farm do 13.6 | De libi do 13.6 | naast stilistisch le Farm do 13.6 | Long Shot do zien zijn drie korte en één huis. In Leave ’em Laughing Laurel en Hardy-fanclub Ramen Shop do 27.6 | Toy Sto- 13.6 | Nous finirons ensemble lange film. Ook zijn er look- (1928) veroorzaakt het duo in Sons of the Desert. De vrolij- ry 4 wo 26.6 | Yesterday do 27.6 indrukwekkend do 6.6 | Tolkien do 6.6 | Yester- alikes. hun T-Ford een verkeers- ke filmvereniging is vier da- Buitenbios We Make The City day do 27.6 | Arts in Cinema Re- Lastig als je zelf deugt, chaos nadat ze bij een tand- gen bij elkaar om het werk za 22.6 | A Female Direction A ook inhoudelijk noir zo 30.6, di 2.7, wo 3.7 | The maar je tweelingbroer die arts verdoofd zijn met lach- van hun helden te vieren. Simple Life do 6.6 | Food & Film subtiel – een film Royal Ballet Romeo and Ju- sprekend op jou lijkt niet. Het gas. En in de talkie Busy Bo- PATHE.NL/FILM/21383 The Biggest Little Farm ma 10.6 liet di 11.6 overkomt Laurel en Hardy in dies (1933) zijn Laurel en Har- /LAUREL-HARDY | Ramen Shop ma 24.6 die meteen uitno- 4 Oxville Cinema Our Relations (1936). Het duo 4 Het Ketelhuis Meer en Vaart 300 | oxville.nl raakt stevig in de problemen Westergasfabriekterrein, digt om hem een Baantjer het begin ma 17.6, wo als van beiden een losbandige Pazzanistraat 4 | 020-684 19.6 | In Blue di 18.6 | Peterloo tweelingbroer in de stad op- 0090 | ketelhuis.nl tweede keer te wo 26.6 | Doxville Devil’s Pie: duikt. Steeds als deze losban- The Biggest Little Farm do 13.6 D’angelo ma 10.6 | Three Iden- dige matrozen iets hebben | Camino do 6.6 | Carmen & Lola zien. tical Strangers do 20.6 | WK uitgevreten, worden Stan en do 13.6 | De Libi do 13.6 | Der Janna Reinsma in de Vrouwenvoetbal Special Free- Oliver erop aangekeken. ‘Een goldene Handschuh do 20.6 | Ik Filmkrant dom Fields za 8.6 in Cluppi, Jo- knotsgekke komedie waarin ben er even niet do 20.6 | Queen han Huizingalaan 91 | Oscars een acuut geval van identi- of Hearts do 20.6 | Le semeur Green Book do 27.6 | If Beale teitsverwarring tot een ga- do 13.6 | Toy Story 4 do 27.6 | Street Could Talk zo 30.6 lopperend gekkenhuis leidt’, Nog te zien Mademoiselle de 4 Rialto oordeelde The New York Joncquières | Rafiki | Take Me Ceintuurbaan 338 | 020‑676 Times destijds. Somewhere Nice | Deutsches 8700 | rialtofilm.nl Naast deze lange film (73 Kino Wackersdorf di 25.6 | Het Summer with Herzog Aguirre, minuten) staan drie korte Schimmenrijk Hans Beerekamp der Zorn Gottes ma 10.6, vr 21.6 films op het programma, eert overleden filmpersoonlijk- | Auch Zwerge haben klein an- waarvan twee zwijgende, die heden zo 9.6 | Special De droom gefangen vr 7.6, ma 17.6 | Fitz- door de Britse organist Do- van Stockhausen installatie carraldo vr 14.6 | Herz aus Glas nald MacKenzie op het orgel LEAVE ’EM LAUGHING van Frank Scheffer |Helicopter wo 19.6 | Jeder für sich und Gott DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 39

ADVERTORIAL 9.6 | Le grand bain elke maan- Frame Harry Gruyaert wo 26.6 20.6, zo 23.6, di 25.6 | Tolkien vr Rialto in juni Rialto presenteert deze zo- dag | Green Book di 11.6 | Made- | Klassiekers Vive l’amour ma 21.6, za 22.6 (High Tea), zo 23.6, mer zeven van zijn films die moiselle de Jonquières do 6.6 10.6 | The River zo 16.6, ma 24.6 di 25.6, za 29.6 | Werk ohne Au- Klassiek: duidelijk maken hoe bijzon- t/m wo 12.6 | Notti magiche do | Go Short De kortste nacht vier tor ma 10.6 | The White Crow vr Summer with Herzog der en hoe eigenzinnig: 6.6 t/m di 11.6 | Nous finirons je met films vr 21.6, za 22.6 7.6, zo 16.6 | The Wild Pear Tree “Als ik voor een van mijn Fitzcarraldo (3 & 14 juni); ensemble zo 9.6 t/m do 27.6 | do 13.6, ma 17.6, di 18.6, wo 19.6 films moest afdalen in de hel Even Dwarfs Started Small (7 Queen of Hearts do 20.6 t/m zo ASSEN | Wild Rose do 27.6, zo 30.6 | en worstelen met de duivel & 17 juni); Aguirre, the Wrath 30.6 | Ramen Shop do 27.6 t/m 4 Bioscoop De Nieuwe Kolk Yuli vr 28.6, za 29.6, zo 30.6 zelf, dan zou ik dat doen”, al- of God (10 & 21 juni); Heart of zo 30.6 | Rocketman do 6.6 t/m Weiersstraat 1 | 088-012 8560 dus de Duitse regisseur Wer- Glass (19 juni & 10 juli); No- zo 30.6 | Roxane do 20.6 t/m | asserfilmliga.nl BOLSWARD ner Herzog (München, 1942). sferatu the Vampyre (24 juni zo 7.7 | Le semeur do 13.6 t/m Un amour impossible ma 10.6, 4 Filmhuis Met andere woorden: Herzog & 5 juli); The Enigma of Kas- di 25.6 | They Shall Not Grow di 11.6, za 15.6 | Lazzaro felice za Broereplein 7/8 | filmhuis- is een gedreven filmmaker en par Hauser (28 juni & 8 juli) Old ma 1.7 | Tolkien do 6.6 t/m 8.6 | Minding the Gap ma 24.6, bolsward.nl dat resulteerde in een bijzon- en Stroszek (1 & 12 juli). wo 26.6 | Untouchable vr 21.6 di 25.6, za 29.6 | Ray & Liz ma A Star Is Born za 8.6 der en eigenzinnig oeuvre. RIALTOFILM.NL t/m zo 30.6 | The Wild Pear Tree 17.6, di 18.6, za 22.6 do 6.6 t/m zo 16.6 | Wild Rose BREDA do 6.6 t/m za 22.6 | The Yel- BERGEN 4 Chassé Cinema low Submarine di 25.6 | Yester- 4 Filmtheater CineBergen/ Claudius Prinsenlaan 8 | 076- day wo 26.6 t/m wo 10.7 | Yuli Zwarte Schuur 530 3131 | chasse.nl do 13.6 t/m wo 26.6 | Cinemaal! Eeuwigelaan 7 | 072-581 5914 | Premières The Biggest Little Ramen Shop do 27.6, vr 28.6 | cinebergen.nl Farm do 13.6 | Camino do 6.6 | Indische filmavond Noem mij Ayka do 6.6, zo 9.6, di 11.6 | Car- An Elephant Sitting Still do 6.6 | maar Kartini di 2.7 | Vaderdag men & Lola do 27.6, vr 28.6, zo Der goldene Handschuh do 20.6 ontbijt & film Camino | Rocket- 30.6 | Christo zo 16.6, di 18.6 | The Wild Pear Tree | Nous finirons ensemble do 6.6 man | Yuli zo 16.6 Claire Darling do 6.6 | The Fall | Queen of Hearts do 20.6 | Ra- of the American Empire zo 9.6 is aan alle kanten men Shop do 27.6 | Le semeur do ARNHEM | Hotel Mumbai vr 21.6, za 22.6, 13.6 | Tolkien do 6.6 | Yuli do 13.6 4 Focus Filmtheater ma 24.6, wo 26.6 | Le grand een film over man- | Arts in Cinema Klimt & Schie- Audrey Hepburnplein 1 | bain za 8.6, zo 9.6, vr 31.5, za le vr 7.6, di 18.6 | Renoir zo 30.6 088‑190 0666 | 1.7 | The Man Who Stole Banksy nelijkheid. De cri- | Belcrum Bios @Podium Bloos focusarnhem.nl ma 10.6, wo 12.6 | Notti ma- sis van wat man- Call Me By Your Name di 25.6 | Architectuur Film Festival giche za 8.6, di 11.6, wo 12.6 | God’s Own Country di 18.6 | Lea- Bauhaus Spirit za 15.6 | Citizen Nous finirons ensemble do 13.6, nelijkheid ge- ve No Trace di 2.7 | Gayfilm Sau- Jane Battle for the City za 15.6 vr 14.6, za 15.6, wo 19.6 | Nu- vage di 25.6, za 29.6 | The Ro- | The Competition wo 12.6 | The reyev zo 16.6 | Red Joan vr 7.6 | noemd kan wor- yal Ballet Romeo and Juliet wo Destruction of Memory vr 14.6 Le semeur do 20.6, zo 23.6, wo 12.6 | Woensdagdocu Cold Case | Arts in Cinema Klimt & Schie- 26.6 | Singel 39 vr 14.6, za 15.6 den. Met het con- Hammarskjöld wo 12.6 | Day- AGUIRRE, THE WRATH OF GOD le vr 14.6, zo 23.6 | Cracking the | La terra dell’abbastanza do mohk wo 19.6 | Harry Gruyae- flict tussen Sinan rt wo 26.6 gegen alle vr 28.6 | Nosferatu en vader Idris als ma 24.6 | Stroszek ma 1.7 Claudia Cardinale in Italiaanse filmweek BUSSUM 4 Studio/K centrale focus. 4 Filmhuis Bussum Timorplein 62 | 020-692 0422 Is Claudia Cardinale dol op aan wat anderen in je willen 2018), Nome di donna (Mar- Brediusweg 1 | 035-693 8694 | | studio-k.nu Nederland? Je zou het den- zien.’ co Tullio Giordana, 2018), Maar ook religieu- filmhuisbussum.nl The Biggest Little Farm do 13.6 ken, want drie jaar na haar Er valt nog meer te bele- Contromano (Antonio Alba- The Biggest Little Farm do 13.6, | Christo do 23.5 | Long Shot do bezoek aan het festival Film ven tijdens de door het Itali- nese, 2018) en Momenti di ze en andere pa- vr 14.6, za 15.6, zo 16.6, vr 21.6, 13.6 | Le semeur do 13.6 | Tol- by the Sea komt de legendari- aanse Cultureel Instituut trascurabile felicità (Daniele za 22.6, zo 23.6, wo 26.6 | Ca- kien do 6.6 | On the Road in/K sche diva alweer. In Eye is ze 7 georganiseerde filmweek. Zo Luchetti, 2019). Ten slotte triarchale gezags- mino do 6.6, vr 7.6, za 8.6, vr The Blues Brothers za 22.6 | juni eregast op de openings- vertoont het culturele insti- praten onder de titel ‘Caffè verhoudingen ko- 14.6, za 15.6, zo 16.6 (Q&A), wo Stagecoach za 15.6 | Two-Lane avond van de Italiaanse film- tuut vijf films waarin de ac- Cinematografico’ Italiaanse 19.6, za 22.6, ma 24.6, wo 26.6 Blacktop za 8.6, wo 26.6 | Y tu week Fare Cinema. trice schittert. Ook het Ke- filmprofessionals in Eye over men aan de orde. | Coureur za 8.6, zo 9.6, ma 10.6 mamá también wo 12.6, za 29.6 In 1955 won de zeventien- telhuis doet mee met de Ita- hun werk en ervaringen in de | Devil’s Pie: D’Angelo vr 14.6, za 4 Filmtheater De Uitkijk jarige Cardinale in Tunis, liaanse filmweek met de ver- filmwereld. Omdat er nauwe- 15.6, di 18.6 | An Elephant Sit- Prinsengracht 452 | 020-223 waar ze met haar Siciliaanse toning van vier recente Itali- IICAMSTERDAM.ESTERI.IT ting Still zo 16.6 | Le grand bain 2416 | uitkijk.nl ouders woonde, een schoon- aanse films: Due piccoli Ita- EYEFILM.NL lijks uitgewerkte vr 7.6, zo 23.6 | Mademoisel- Klassieker Cléo de 5 à 7 zo 9.6, heidswedstrijd. De prijs was liani (Paolo Sassanelli, KETELHUIS.NL le de Joncquières vr 7.6, vr 14.6, zo 16.6, zo 23.6, zo 30.6 | Spe- een bezoek aan het filmfesti- vrouwelijke per- za 15.6, ma 17.6 | Nureyev zo 9.6 cials Les amours imaginaires val van Venetië. De rest is ge- sonages naast of | Notti magiche za 8.6 | Nous fi- di 18.6 | Being John Malkovich schiedenis: Cardinale be- nirons ensemble do 6.6, za 8.6, di 2.7 | Le bonheur di 11.6 | Vive landde als sekssymbool in de tegenover staan, zo 9.6, ma 10.6, vr 14.6, za 15.6, l’amour di 25.6 | Vriendenfilm Italiaanse filmwereld, maar zo 16.6, di 18.6, vr 21.6, ma 24.6 Dust in the Wind wo 26.6 bewees snel dat ze ook uitste- is The Wild Pear | Queen of Hearts do 20.6, vr 4 Zuid-Afrikahuis kend kon acteren. In de jaren 21.6, za 22.6, zo 23.6 | Red Joan Keizersgracht 141-C | 020- zestig speelde ze schitteren- Tree ook een film ma 10.6, vr 21.6 | Rocketman 624 9318 | Reserveren: evene- de rollen in onder meer Felli- do 6.6, vr 7.6, za 8.6, zo 9.6, ma [email protected] | ni’s Otto e mezzo (1963) en van het navel- 10.6, di 11.6, wo 12.6, vr 14.6, za zuidafrikahuis.nl Visconti’s Rocco e i suoi fra- staarderige soort. 15.6, ma 17.6, di 18.6, do 20.6, za Johnnie is nie dood nie do 13.6 telli (1960) en Il gattopardo 22.6, zo 23.6, di 25.6 | Roxane (1963). Dana Linssen in de Filmkrant do 20.6, za 22.6, zo 23.6 (met APELDOORN In Eye zal de inmiddels ontbijt), wo 26.6 | Le semeur do 4 Filmtheater/Podium Gigant 81-jarige Cardinale vóór de 13.6, vr 14.6, za 15.6, zo 16.6, vr Nieuwstraat 377 | 055‑521 vertoning van Il gattopardo 21.6, za 22.6, zo 23.6 | La ter- 6346 | gigant.nl geïnterviewd worden over ra dell’abbastanza do 20.6, vr Ayka vr 21.6 t/m wo 26.6 | The haar ervaringen in de filmwe- 21.6, za 22.6, di 25.6 | Tolkien Biggest Little Farm do 13.6 t/m reld. Drie jaar geleden zei ze do 6.6, vr 7.6, za 8.6, zo 9.6, ma zo 30.6 | Camino do 6.6 t/m zo er in NRC dit over: ‘Ik heb 10.6, di 11.6, wo 12.6, do 13.6, 23.6 | Carmen & Lola do 20.6 mezelf nooit als sekssymbool vr 14.6, za 15 14.30 zo 16 14.50 t/m di 2.7 | An Elephant Sit- gezien. Dat is het geheim. De ma 17.6, di 18.6, wo 19.6, vr 21.6, ting Still zo 16.6 | The Fall of the truc is om van binnen sterk te za 22.6, zo 23.6, ma 24.6 | The American Empire do 6.6 t/m zo zijn en je niet te conformeren OTTO E MEZZO Wild Pear Tree vr 7.6, za 8.6, wo DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 40

12.6, vr 14.6, ma 17.6, wo 19.6, di 25.6 | Goesting Novecento + Red Joan za 8.6, di 11.6, do 13.6, men 2 | Long Shot | Nous fi- 6848 | natlab.nl vr 21.6, wo 26.6 | Yuli do 13.6, maaltijd za 23.6 | Nieuwe Fil- ma 17.6, di 18.6 | Sofia zo 9.6 | nirons ensemble | Rocketman Dag van de architectuur Ke- za 15.6, zo 16.6, wo 19.6, vr 21.6, mers Filmcafé wo 19.6 The White Crow za 8.6, di 11.6 | Le semeur | Tolkien | The Wild vin Roche za 15.6 | Gay Film za 22.6, zo 23.6 | Arts in Cine- | Three Identical Stangers za Pear Tree | Yesterday Night L’animale zo 9.6, zo 23.6 ma Klimt & Schiele vr 7.6, za 8.6 DEN HAAG 15.6, zo 16.6, di 18.6 | Arts in Ci- | Sneak Preview elke maandag- | Sneak Preview di 11.6, di 18.6, 4 Filmhuis Den Haag nema Klimt & Schiele wo 5.6 | DRACHTEN avond di 25.6 Spui 191 | 070‑365 6030/345 Filmdebat Goede Buren do 13.6 4 Schouwburg De Lawei 4 Filmhuis De Zwarte Doos 9900 | filmhuisdenhaag.nl Laweiplein 1 | Reserveren via TU/e terrein | 040-247 5348 CAPELLE A/D IJSSEL Arts in cinema Klimt & Schie- DORDRECHT de site of 0512 335 050 | lawei. of 040-2474900 (ma t/m wo) 4 Isalatheater le za 15.6, wo 26.6 | Renoir wo 4 Cinema The Movies nl/film | tue.nl/sg Stadsplein 5 | 010-458 6300 | 3.7 | Border Sessions Zorba the Nieuwstraat 60-62 | Info & De dirigent wo 12.6 | Le grand Wild wo 12.6 isalatheater.nl Greek wo 12.6 | Cine China Up reserveren: 078-720 0777 bain do 6.6, do 13.6 | A Private Zomerstop – Het nieuwe sei- the Mountain za 29.6 | Cinepre- (vanaf 11.00) | themoviesdor- War do 6.6, vr 7.6 | The Wife za EMMEN zoen begint in september. mieres Nous finirons ensem- drecht.nl 8.6 | Openluchtfilm La grande 4 Filmhuis Emmen ble 9.6 | Cult Classics Pink Fla- Movies op Verzoek God’s Not bellezza vr 14.6 Westeinde 70 | 0591-668 250 | mingos vr 14.6 | Film & Debat Dead 3 vr 14.6 | Home Away filmhuisemmen.nl The Uprising do 13.6 | The Ha- From Home vr 14.6 | Mantra ma EINDHOVEN High Life di 2.7 | Lazzaro felice gue Pride Greta do 6.6 | Carmen 24.6 | Verwacht The Biggest 4 Natlab ma 1.7, wo 3.7 | Minding the Gap & Lola vr 7.6 | Taxi zum Klo za Little Farm | Huisdierengehei- Kastanjelaan 500 | 040‑294 ma 10.6, |wo 12.6 | Pájaros de 8.6 | Hoe lees ik een film Car- verano ma 17.6, wo 19.6 | Poso- Nog meer over film weten? men & Lola wo 19.6 | Surf Film ki di 18.6 | Ray & Liz di 11.6 | Sa- De Filmkrant komt live in de Nacht El mar, mi alma do 13.6, Briljante Japanse animatie kawa di 25.6 | Sunset ma 24.6, filmtheaters bij u in de wo 26.6 wo 26.6 buurt. Filmkrant-medewer­ We kennen de animatieparels Met zijn derde film, The Girl Origineel is Ayka kers verzorgen elke maand DEN HELDER van Hayao Miyzaki (Spirited Who Leapt Through Time ENSCHEDE intro’s bij speciaal geselec­ 4 Cinema Zevenskoop Away; Howl’s Moving Castle) (2006), vond hij zijn eigen 4 Concordia Film Theater dus niet per se, teerde films en daarnaast Julianaplein 43 | 0223‑610 en ander grootheden van de stijl en (familie)thematiek. Expositie inleidingen, lezingen, Q&A’s 941 | http://cinemazevens- Japanse Ghibli Studio, maar Daarna maakte hij tot nu toe Oude Markt 15 | 053-430 maar daarmee is en workshops bij andere koop.wix.com/recent er komt meer geweldige ani- nog vier lange films: Summer 0999 | concordia.nl de kous niet af. films uit het actuele aanbod Dirty God do 20.6 t/m ma 24.6 matie uit het land dan alleen Wars, Wolf Children, The Boy The Biggest Little Farm zo 16.6, en filmprogramma’s (op al­ | Grâce à Dieu do 13.6 t/m ma uit deze studio. Zoals de films and the ma 17.6, wo 19.6 | Camino za Aangrijpend en ur- fabetische volgorde naam 17.6 | Red Joan do 27.6 t/m ma van Mamoru Hosoda. Lab111 Beast en Mirai. In deze films, 8.6, zo 9.6, ma 10.6 | The Disas- stad). 1.7 | The White Crow do 6 t/m vertoont vijf films van deze die de hele maand juni in ter Artist do 27.6 | An Elephant gent is de film na- ma 10.6 animatiegrootmeester. Lab111 zijn te zien, draait het Sitting Still vr 7.6, ma 10.6, zo 4 Gigant | Apeldoorn Geen gebrek aan lof van om familiebanden en op- 16.6 | The Room do 27.6 | Pre- melijk des te œ Ayka | 25 juni, 20.00 uur | DEVENTER filmcritici voor het werk van groeien, een vertrouwd the- mières Der goldene Handschuh Hugo Emmerzael 4 Filmhuis De Keizer de 51-jarige Mamoru Hosoda. ma in Japanse animatie. za 22.6 | Nous finirons ensem- meer. Heden- 4 Filmschuur | Haarlem Keizerstraat 78 | 0570‑618 ‘In de eerste minuten van de Hosoda onderscheidt zich ble do 6.6 | Queen of Hearts do daags Rusland œ The Wild Pear Tree | 1 juni, 822 | filmhuisdekeizer.nl Japanse anime Mirai valt je in het Japanse animatieland- 20.6 | La terra dell’abbastanza 15.15 uur | Joost Broeren- The Biggest Little Farm do 13.6 mond al een paar keer open’, schap door zijn onafhanke- do 20.6 | Tolkien do 6.6 | Yester- blijkt zich bij uit- Huitenga | Camino do 6.6 | Carmen & schreef NRC-criticus André lijkheid. In het verleden day do 27.6 | Yuli do 13.6 | 15 Mi- œ Queen of Hearts | 22 juni, Lola do 13.6 | An Elephant Sit- Waardenburg vorige maand. werkte hij een blauwe maan- nutes after Sunset The Big Le- stek te lenen voor 13.45 uur ting Still do 6.6 | Der goldene In de Filmkrant noemde re- dag voor Studio Ghibli, maar bowski di 18.6 | Food & Film La œ Le jeune Ahmed | 6 juli, Handschuh do 20.6 | Nous fi- censent Rik Herder Hosoda zijn hang naar onafhankelijk- La Land vr 21.6 | Kunstenland- een Dardenne-­ 13.30 uur | Gerlinda Heywegen nirons ensemble do 6.6 | Queen samen met Makoto Shinkai heid dreef hem weg. In 2011 schap The Girl za 8.6, zo 9.6, of Hearts do 20.6 | Ramen Shop (Your Name) ‘de belangrijkste richtte hij zijn eigen Chizu ma 10.6 | Ontbijt & film zo 16.6 achtige insteek, FILMKRANT.NL/FILMKRANTLIVE do 27.6 | La terra dell‘abbas- anime-auteur van het mo- Studio op, omdat hij zelf alle tanza do 20.6 | Tolkien do 6.6 ment’. Het is duidelijk: met touwtjes bij het maken van ERMELO een tegelijk maat- DELFT | Yuli do 13.6 | Arts in Cinema Mirai omarmt iedereen Ho- zijn films in handen wilde 4 Filmhuis Ermelo schappelijk geën- 4 Filmhuis Lumen Klimt & Schiele zo 2.6 | Klas- soda. Daardoor lijkt het alsof hebben. Het heeft uitstekend Raadhuisplein 4 | Reserveren Doelenplein 5 | 015‑214 0226 | sieker João en het mes ma 10.6, hij uit de lucht is komen val- uitgepakt, met het Oscarge- per e-mail: filmhuisermelo@ gageerde en ul- filmhuis-lumen.nl ma 17.6 | Obsessions ma 24.6, len, maar Hosoda maakte bij- nomineerde Mirai als (voor- gmail.com of 06-20207920 An Elephant Sitting Still do 27.6 ma 1.7 | Sneak Preview di 11.6 | na twintig jaar geleden al zijn lopig?) hoogtepunt. De wilde stad di 11.6, wo 12.6 tiem intieme film- | Miel-Emile do 6.6 | Western Special Camino met Q&A regis- eerste lange animatiefilm. LAB111.NL Arabs do 13.6 | Acusada 20.6 seur do 6.6 GOES stijl. t/m 26.6 | Carmen & Lola 13.6 4 ’t Beest Joost Broeren-Huitenga t/m 19.6 | Sofia 6.6 t/m 12.6 | DIEMEN Beestenmarkt 3 | 0113‑228 142 in de Filmkrant Tolkien 6.6 t/m 12.6 | Arts in Ci- 4 Filmtheater De Omval | tbeest.nl nema Young Picasso zo 16.6 | Ouddiemerlaan 104 | 020- Dirty God do 13.6, wo 19.6 | Clai- Deutsches Kino Wackersdorf 600 1897 | theaterdeomval.nl re Darling vr 14.6, di 18.6, wo do 20.6 | Festival Mooi Weer Grâce à Dieu do 20.6, di 25.6 | 19.6 | Gloria Bell vr 7.6, di 11.6 | Spelen They Call me Busker vr Le grand bain do 13.6, di 18.6 | Le grand bain do 6.6, vr 7.6, di 21.6 | Klassieker Frankenstein Lazzaro felice do 6.6, di 11.6 11.6, wo 12.6 | Red Joan do 20.6, vr 28.6, met live muziek | Sneak vr 21.6 Preview elke zondag DOESBURG 4 Filmhuis Doesburg GOUDA DEN BOSCH Het Arsenaal 1309, Klooster- 4 Filmhuis 4 Verkadefabriek straat 15 | 0313‑482 336 | film- Lethmaetstraat 45 | 0182‑522 Boschdijkstraat 45 | 073-681 huis-doesburg.nl 200 | filmhuisgouda.nl 8160 | verkadefabriek.nl The Biggest Little Farm vr 14.6, Premières Asako I & II do 27.6 DOETINCHEM zo 23.6, wo 26.6, za 29.6 | C’est | The Biggest Little Farm do 4 Filmhuis/Gruitpoort ça l’amour za 8.6, zo 16.6 | Cold 13.6 | Camino do 6.6 | Carmen Hofstraat 2 | 0314-340 943 | Case Hammerskjöld zo 9.6, do & Lola do 13.6 | La terra del- gruitpoort.nl 20.6 | Coureur vr 21.6, di 25.6, l’abbastanza do 20.6 | Nous fi- Claire Darling do 6.6, vr 7.6, vr 28.6, wo 3.7 | The Fall of the nirons ensemble do 6.6 | Queen zo 9.6, ma 10.6, di 11.6 | Cou- American Empire vr 7.6, za of Hearts do 20.6 | Ramen Shop reur do 6.6 | Goede Buren ma 29.6, di 11.6, wo 19.6 | Grâce do 27.6 | Tolkien do 6.6 | Yes- 17.6, di 18.6 | Le grand bain ma à Dieu di 11.6 | Le grand bain terday do 27.6 | Arts in Cinema 10.6, di 18.6, zo 16.6 | Mantra ma 1.7 | Greta ma 24.6, vr 28.6, Young Picasso zo 9.6, di 18.6, vr 7.6 | Nureyev za 8.6, di 11.6 | THE GIRL WHO LEAPT THROUGH TIME di 2.7 | Les invisibles wo 12.6, DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 41

HENGELO niorenfilm Mary Queen of Kampeerfilmfestival Vlieland 4 Filmhuis Hengelo Scots do 20.6, do 27.6 | Slie- Beursstr 44 | 074-255 6789 | kerdocs Three Identical Stran- Kamperen en film kijken? Amerikaanse legerkapitein 2017) vindt een 83-jarige filmhuishengelo.nl gers wo 5.6 | Verwacht Cami- Waarom ook niet. Het kan in een ziek Indianenopperhoofd vrouw dat het nooit te laat is Het nieuwe seizoen begint op no do 6.6 | Queen of Hearts do twee kampeerfilmweekenden naar zijn geboortegrond in het leven om in Schotland zaterdag 31 augustus. 20.6 | Tolkien do 6.6 | do 27.6 | op Vlieland. In de films spe- brengen. Het wordt geen ple- te gaan klimmen. En in het Yuli do 13.6 len tenten, caravans, cam- ziertochtje. schitterende Leave No Trace HILVERSUM pers, rugzakken, kampvuren In de documentaire The (Debra Granik, 2018) woont 4 Filmtheater LELYSTAD en andere kampeerverschijn- Dawn Wall (Josh Lowell & een Vietnamveteraan met Herenplein 5 | 035‑623 5466 | 4 Filmtheater/Agora selen een grote rol. Peter Mortimer, 2017) krui- zijn dochtertje jarenlang te- filmtheaterhilversum.nl Agorabaan 12 | 0320-239 239 | Podium Vlieland, met pen twee bergbeklimmers uit ruggetrokken in een natuur- The Biggest Little Farm do 13.6 agora-lelystad.nl camping Stortemelk de orga- hun tent om een steile, dui- park tot zij worden ontdekt, | Camino do 6.6 | Carmen & Lola Claire Darling di 2.7 | Gloria Bell nisator van de kampeerfilm- zend meter hoge bergwand te waarna zij gedwongen terug- do 20.6 | An Elephant Sitting di 18.6 | Le grand bain di 11.6 | weekenden, noemt het ‘de beklimmen. Don’t try this at keren naar de bewoonde we- Still do 6.6 | Freek do 27.6 | Der Wild Rose di 25.6 perfecte combinatie van home! In Edie (Simon Hunter, reld. PODIUMVLIELAND.NL goldene Handschuh do 20.6 | kamperen en cultuur’. Con- Nous finirons ensemble do 6.6 LEUSDEN creet betekent dat ‘slapen op | Queen of Hearts do 20.6 | Ra- 4 De Filmtuin een bed in een volledig inge- men Shop do 27.6 | Le semeur De Smidse 1b | 033-495 3107 | richte tent, het strand op do 13.6 | Tolkien do 6.6 | Untou- www.detuininleusden.nl | loopafstand, en tussendoor chable do 20.6 | Yesterday do Vertoning van sept t/m mei kijken naar de mooiste films 27.6 | Yuli do 13.6 | Film & Food Zomerstop – Het nieuwe sei- over kamperen.’ Ja, zulke Tolkien ma 3.6 | Ontbijt & Film zoen begint in september. films bestaan, ook al kennen Rocketman zo 26.5 | Yester- Een filmmaker in wij kamperen en film alleen day zo 30.6 LISSE van akelig uit de hand lopen- crisis is geen ori- 4 Filmhuis Lisse de horror in enge bossen. HOOGEVEEN Floralisplein 69 | 0252‑213 Vergeet die associatie, 4 Filmhuis gineel gegeven, 458 | filmhuis-lisse.nl want het Kampeerfilmfestival VUE Hoogeveen, van Echten- Green Book di 25.6 | Shoplifters zoekt het niet in goedkope plein | 0528-234 000 | film- maar Van der Valk di 11.6 | Werk ohne Autor di 18.6 griezelwaar. In beide week- huishoogeveen.nl heeft er met het | Het wonder van Le Petit Prin- enden (21-23 juni en 28-30 Leave No Trace ma 10.6 | Todos ce di 25.6 juni) staan dezelfde vijf films lo saben di 18.6, ma 24.6 visueel dynami- op het programma. De eerste MAASTRICHT is Michel Gondry’s inventie- HOORN sche Nocturne 4 Lumière Cinema ve Microbe et Gasoil (2015), 4 Cinema Oostereiland Bassin 88 | 043‑321 4080 | waarin twee tieners met een Krententuin 25 | 0229-232 296 een vrolijk stem- lumiere.nl zelfgebouwd vehikel een | cinemaoostereiland.nl Premières Ága do 27.6 | The roadtrip door Frankrijk ma- Ága do 27.6 t/m za 29.6, di 2.7 | mende film over Biggest Little Farm do 13.6 ken. In Hostiles (Scott Coo- The Biggest Little Farm do 13.6, gemaakt. En altijd | Camino do 6.6 | Carmen & per, 2017) moet in 1892 een MICROBE ET GASOIL za 15.6, zo 16.6, di 18.6 | Cami- Lola do 13.6 | An Elephant Sit- no za 8.6, ma 10.6 | Karakter to- fijn als een Neder- ting Still do 6.6 | The Fall of the za 15.6, za 22.6, zo 30.6 | Leto merschool RUG The Cleaners HARDERWIJK nen vr 21.6, za 22.6 | Nous fi- American Empire do 6.6 | Der zo 9.6, vr 14.6, vr 21.6, zo 30.6 | di 18.6 | The Green Shift The 4 Filmhuis Harderwijk/ nirons ensemble do 6.6 t/m landse filmmaker goldene Handschuh do 20.6 | Mademoiselle de Joncquières End of Meat vr 28.6 | The Lord Catharinakapel wo 12.6 | Osg West-Friesland The Good Terrorist do 27.6 | Ik do 6.6, ma 10.6, za 15.6, zo 23.6, of The Rings The Fellowship of Klooster 1 | 0341-419 500 | di 11.6, wo 12.6, vr 14.6, za 15.6 | niet de in Noctur- ben er even niet do 20.6 | Ma- vr 28.6 | Minding the Gap vr 7.6, the Ring ma 10.6 | The Two To- filmhuisharderwijk.nl Queen of Hearts do 20.6 t/m wo nou op de Meeuwenschool do za 15.6, vr 21.6 | Rafiki zo 9.6, vr wers ma 17.6 | The Return of the Zomerstop – Het nieuwe sei- 26.6 | Rocketman do 6.6 t/m ne genoemde 6.6 | Notti magiche do 6.6 | 14.6 | Red Joan zo 23.6, do 27.6, King ma 24.6 zoen begint in september. wo 12.6 | | Tolkien do 6.6 t/m wo straten De Mid- Nous finirons ensemble do 6.6 di 2.7 | Shadow za 8.6 | They 4 RKZ Bios 12.6 | Yesterday do 27.6 t/m wo | Queen of Hearts do 20.6 | Le Shall Not Grow Old zo 16.6, zo Emmastraat 15-s101 | HEEMSKERK 3.7 | Yuli do 13.6, za 15.6, di 18.6, denweg en Het semeur do 13.6 | La terra dell’ 16.6, di 18.6, di 18.6 | The White 050‑526 2482 | rkzbios.nl 4 Fh Heemskerk/Gebouw de wo 19.6 abbastanza do 20.6 | Tolkien do Crow vr 7.6, ma 17.6 | Yuli za 4 Cinema Kinski Cirkel Gebaande Pad be- 6.6 | Untouchable do 20.6 | The 22.6, di 25.6, zo 30.6 | Voorpre- Grote Markt 35 | grandtheat- Vrijburgtlaan 2 | decirkel- HOUTEN Wild Pear Tree do 6.6 | Yester- mière Home Away From Home regroningen.nl heemskerk.nl 4 Film Aan de Slinger wandelt. day do 27.6 | Yuli do 13.6 | World do 13.6 Filmclub do 27.6 Zomerstop – Het nieuwe sei- De Slinger 40 | 030-635 1024 | Jos van der Burg in de Refugee Day (i.s.m. Unicef Stu- zoen begint in september. aandeslinger.nl Filmkrant dents) do 20.6 GRONINGEN HAARLEM Bon Dieu 2 di 11.6 | A casa tutti 4 Groninger Forum 4 Filmschuur HEERLEN bene za 29.6 | Claire Darling do MIDDELBURG Hereplein 73 | 050-312 0433 | Lange Begijnestraat 9 | 023- 4 Filmhuis De Spiegel 13.6, vr 14.6 | Edie za 15.6 | Ma- 4 Cinema Middelburg groningerforum.nl 517 3910 | filmschuur.nl De Bongerd 18 | 5e verdieping rio di 4.6 | Red Joan do 6.6, vr Achter de Houttuinen 30 | Premières The Biggest Litt- Carmen & Lola ma 17.6 | An Glaspaleis | 045‑577 2209 | 7.6 | Ventoux vr 21.6 | Zin in film 0118‑613 482 | cinemamid- le Farm do 13.6 | Camino do 6.6 Elephant Sitting Still ma 10.6, filmhuisdespiegel.nl Kauwboy wo 5.6 delburg.nl | Carmen & Lola do 13.6 | Der wo 12.6 | Cracking the Frame Another Day of Life do 13.6 | A Late Quartet do 27.6, zo 30.6, Goldene Hanschuh do 20.6 | La Harry Gruyaert, Photographer Claire Darling ma 10.6 | vr 14.6, KAMPEN (live muziek i.s.m. Kamermu- terra dell’abbastanza do 20.6 ma 17.6 | Documentaires The za 22.6 | En guerre do 6.6, vr 7.6 4 Filmhuis ziekfestival) wo 3.7 | Cami- | Queen of Hearts do 20.6 | Ra- Biggest Little Farm za 15.6 | Ca- | Grâce à Dieu za 15.6 | zo 23.6 | Burgwal 84 | Reserveren via no vr 14.6, za 15.6, zo 16.6, wo men Shop do 27.6 | Tolkien do mino zo 9.6 | Verwacht Nous fi- Nu verandert er langzaam iets website | filmhuiskampen.nl 19.6 | Le grand bain vr 21.6, za 6.6 | Yesterday do 27.6 | Yuli do nirons ensemble do 6.6 | Queen vr 21.6, ma 24.6 | Le semeur do Zomerstop – Het nieuwe sei- 22.6, zo 23.6, wo 26.6 | Le se- 13.6 | Ciné-club Le semeur di of Hearts do 20.6 | Yuli do 13.6 | 27.6, za 29.6 | zo 30.6 | Sun- zoen begint in september. meur do 13.6, za 15.6, ma 17.6, di 18.6 | Expat Cinema Carmen Voorpremière Freek vr 21.6 set za 8.6 | zo 16.6 | Vox Lux vr 18.6, wo 19.6 | Nureyev do 20.6, & Lola vr 14.6 | Ramen Shop vr 28.6, ma 1.7 LEEUWARDEN vr 21.6, zo 23.6, ma 24.6, wo 28.6 | Feminist Film Factory HARDENBERG 4 Slieker Film 26.6 | Queen of Hearts do 27.6, American Honey di 25.6 | Suf- 4 Filmhuis Hardenberg HELMOND Wilhelminaplein 92 | 058‑205 vr 28.6, za 29.6, zo 30.6 Rafi- fragette di 11.6 | Pride Cinema Badhuisplein 3 | 0523-280 353 4 De Cacaofabriek 0300 | sliekerfilm.nl ki vr 21.6, za 22.6 | Red Joan do Mario ma 24.6 | The Royal Bal- | filmhuishardenberg.nl Cacaokade 1 | 0492‑529 009 An Elephant Sitting Still zo 16.6 6.6, di 11.6, wo 12.6 | The Wild let Romeo and Juliet di 11.6 | Zomerstop – Het nieuwe sei- (di t/m do van 9.00 - 17.00) | (inleiding) | Gaycinema Car- Pear Tree do 13.6, vr 14.6, zo Sneak Preview di 2.7 | Specials zoen begint in september. cacaofabriek.nl/film men & Lola za 22.6, zo 23.6 | 16.6 Wild Rose vr 28.6, za 29.6, An Elephant Sitting Still za 8.6 The Royal Ballet Romeo and Ju- The Lord of the Rings The Re- ma 1.7, di 2.7, wo 3.7 | Avond van | Untouchable wo 26.6 | Sum- liet di 11.6, zo 16.6 turn of the King ma 10.6 | Se- de Franse film Le grand bain do DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 42

20.6 | De filmkeuze van Nihalia 010‑277 2277 | lantarenven- SITTARD Blanken Rafiki di 25.6 | Stads- Voorbij de individualiteit ster.nl/film 4 Filmhuis De Domijnen feesten Bohemian Rhapso- The Biggest Little Farm do Ligne 3 | 088-599-5587 | de- dy Sing Along vr 7.6, za 8.6, ma Misschien is festival een te vertoont het festival vier 13.6 | Carmen & Lola do 20.6 domijnen.nl 10.6 | A Star is Born Encore vr groot woord voor de verto- films over (groepen) mensen | An Elephant Sitting Still do Camino wo 12.6 (Q&A) | Dir- 7.6, za 8.6, zo 9.6 ning van vier films, maar het die de gevestigde orde niet 6.6 | Der goldene Handschuh ty God do 6.6, vr 7.6, wo 12.6, is dan ook pas de eerste editie voor zoete koek slikken. De do 20.6 | The Good Terrorist vr 14.6, za 15.6, wo 19.6 | Gloria MIDDELHARNIS van het Communities Film documentaire Freedom Fields do 27.6 | Nous finirons ensem- Bell do 20.6, za 22.6, wo 26.6, 4 Fh Middelharnis (Het Festival, dat van 12 t/m 15 juni (Naziha Arebi, 2018) volgt vijf ble do 6.6 do 27.6, vr 28.6, za 29.6 | In Ute- Diekhuus) wordt gehouden in theater de jaar lang een team vrouwen- Queen of Hearts do 20.6 | Ra- ro zo 30.6 | Les invisibles vr 7.6, Beneden Zandpad 7 | 0187- Meervaart en Studio/K in voetballers in het door oorlog men Shop do 27.6 | Le semeur za 8.6, wo 12.6, vr 14.6, zo 16.6 482 400 | hetdiekhuus.nl Amsterdam. Het festival en fundamentalisme ver- do 13.6 | La terra dell’abbas- | A Private War do 13.6, vr 14.6, richt zich op nieuwe, zinvolle scheurde Libië. De documen- tanza do 20.6 | Tolkien do 6.6 | zo 16.6, wo 19.6, 21.6, za 22.6, NEERIJNEN manieren van samenleven. taire The Biggest Little Farm Yesterday do 27.6 | Yuli do 13.6 | wo 26.6, vr 28.6, zo 30.6, wo 3.7 4 Stroomhuis Neerijnen ‘Het lijkt erop dat steeds (John Chester, 2018, zie pagi- Afrolijk: Afripedia di 25.6 | Supa | Le roi danse wo 19.6 | Take Me Van Pallandtweg 1 | 06-1347 meer mensen zich afkeren na 37) portretteert een stel Modo wo 19.6 | Arts in Cinema Somewhere Nice vr 7.6, wo 12.6 3992 | stroomhuisneerijnen.nl van de gevestigde machts- dat een duurzaam boerenbe- Klimt & Schiele vr 7.6, wo 12.6 | | The White Crow do 6.6, vr 7.6, I Served the King of England za structuren en maatschappe- drijf opzet. De documentaire Renoir zo 30.6, di 2.7 | Cracking za 8.6, do 13.6, vr 14.6, za 15.6, 29.6 | The Last Emperor do 6.6 lijke indelingen.’ Aldus Com- Wonen op de Wallen (Eveline the frame Harry Gruyaert wo zo 16.6, vr 21.6, zo 23.6, wo 26.6 munities Film Festival- van Dijck, 2011) gaat over de 26.6 | Docs Camino do 6.6 | Jazz | Three Identical Strangers vr NIJMEGEN directeur Eddy Appels, die we bewoners van de Wallen, die documentary Blue Note Re- 14.6, za 15.6, zo 16.6, wo 19.6, vr 4 Filmhuis O42 ook kennen van Cineblend, twintig jaar geleden de ver- cords zo 30.6 | LV ♥ IFFR Enco- 21.6, zo 23.6, wo 26.6 Oranjesingel 42 | 024 303 1111 | het documentairefestival dat loedering beu waren en een re twee films uit Cannes di 25.6 filmhuiso42.nl zich richt op culturele en et- bewonersorganisatie op- | Lust for Life De films van Ed Je kunt wel onge- STADSKANAAL Avant-première Contact Film nische gemeenschappen. Het richtten. Na afloop een ge- van der Elsken ma 10.6, zo 16.6, 4 Filmliga Stadskanaal Ága vr 21.6 | Leiderschap Des Communities Film Festival sprek over het nut van bewo- vr 21.6 | Reggae Vibrations Yar- veer uittekenen Menistenplein 9 | 0599‑610 hommes et des dieux ma 3.6 | ligt er dicht tegenaan, want nersinitiatieven. De docu- die za 15.6 | Save the Rave Pro- 777 | smoky.nl Verwacht Ága do 27.6 | Three ook daarin draait het niet om mentaire Casa Minahassa gramma over dance in Rotter- hoe het verder Blaze di 25.6 | Capharnaüm di Identical Strangers do 13.6 individuen maar om mensen (Firoez Azarhoosh, 2018) gaat dam wo 12.6 | Science Ficti- gaat met deze ro- 18.6 | Das schweigende Klas- 4 Lux met een gezamenlijk streven. over de opvang van status- on Apollo 11 za 22.6 | Ed Wood senzimmer di 11.6 Mariënburg 38-39 | 024-381 Concreet: de zoektocht naar houders in de Indische Buurt zo 16.6 | Metropolis di 11.6 | Plan mance, maar 6859 | lux-nijmegen.nl ‘kleinere en meer overzichte- in Amsterdam. Na afloop een 9 From Outer Space zo 16.6 | TIEL Cursus de grote regisseurs lijke samenlevingsvormen paneldiscussie over de op- Spanish Film Festival di 4.6 Rafiki is meer dan 4 Filmtheater Agnietenhof Yasujirō Ozu wo 12.6 | Akira tegenover de als anoniem er- vang van asielzoekers in t/m zo 9.6 St. Agnietenstraat 2 | 0344- Kurosawa wo 19.6 | Summer varen grootstedelijke samen- stadswijken. een liefdesge- 673 500 | agnietenhof.nl School Film & Eten wo 3.7 | Pre- levingen’. STUDIO-K.NU SCHAGEN Zomerstop – Het nieuwe sei- mières Asako I & II do 27.6 | The Tegen deze achtergrond MEERVAART.NL 4 Fth De Luxe/Scagon schiedenis. De zoen begint in september. Biggest Little Farm do 13.6 | Theater Camino do 6.6 | Carmen & Lola Torenstraat 1B (Cultuurhuis film (die, niet ver- TILBURG do 13.6 | An Elephant Sitting M18) | 0224-213 162 | filmthe- rassend maar wel 4 Cinecitta Still do 6.6 | Der goldene Hand- aterdeluxe.nl Willem II straat 29 | 085-902 schuh do 20.6 | The Good Terro- Gloria Bell do 27.6, vr 28.6 | Laz- teleurstellend, in 2996 | cinecitta.nl rist do 27.6 | Freek do 27.6 | Mug zaro felice do 13.6, vr 14.6 | A Carmen & Lola | Mademoisel- do 6.6 | Nous finirons ensem- Private War do 20.6, vr 21.6 | Kenia verboden le de Joncquières | Rocketman | ble do 6.6 | Queen of Hearts do Ray & Liz do 6.6, vr 7.6 | Thun- Take Me Somewhere Nice | Tol- 20.6 | Ramen Shop do 27.6 | Le der Road vr 28.6 werd) vertelt een kien | Yesterday | Gay Film L’a- semeur do 13.6 | La terra dell’ nimale wo 26.6 | Vaderdag ont- abbastanza do 20.6 | Tolkien SCHIEDAM verhaal over twee bijtfilmThe Biggest Little Farm do 6.6 | Yesterday do 27.6 | Yuli 4 Wenneker Cinema jonge vrouwen die zo 16.6 do 13.6 | Arts in Cinema Klimt Vijgensteeg 2 | 010-473 3000 | & Schiele zo 9.6, vr 21.6 | Renoir FREEDOM FIELDS wennekercinema.nl zichzelf een toe- UDEN wo 3.7 | English subs Nous fi- Eighth Grade do 13.6, za 15.6 | 4 Filmhuis De Pul nirons ensemble ma 10.6 | The Arts in Cinema Tintoretto do wo 12.6 | Sofia vr 7.6, za 8.6, wo Grâce à Dieu do 27.6, vr 28.6, komst durven te Kapelstraat 13 | 0413-265 091 Royal Ballet Romeo and Ju- 6.6 12.6 | Sunset ma 10.6 | Demen- za 29.6 | Le grand bain do 20.6, | filmpul.com liet di 11.6, zo 16.6 | Special Ca- tievriendelijke voorstelling De vr 21.6, za 22.6 | Hotel Mumbai dromen, dwars te- C’est ça l’amour do 13.6 | High mino Q&A + wandeling za 15.6 | OUDENBOSCH wilde stad do 6.6 t/m za 8.6 | do 27.6 t/m zo 30.6 | A Private gen conservatis- Life do 6.6 | Le semeur do 20.6 | Voorpremière Queen of Hearts 4 Filmtheater Fanfare Gay Special L’animale vr 14.6, War do 20.6, vr 21.6, za 22.6, wo Wild Rose do 27.6 | di 11.6 Utopiazaal (Markland Colle- za 15.6, di 18.6 26.6 | Tea with the Dames do me en provincia- ge) | Pagnevaartweg 7 | 6.6, vr 7.6, za 8.6, zo 9.6 (High UTRECHT OIRSCHOT 0165‑314 503 | filmtheater- ROTTERDAM Tea) | Thunder Road do 13.6, za lisme in. 4 ’t Hoogt 4 Filmclub/Rabotheater De fanfare.nl 4 KINO Rotterdam 15.6, wo 19.6 | Los versos del ol- Kantoor: Nijverheidsweg Sasja Koetsier in Enck Anna’s War do 6.6 | Greta do Gouvernestraat 129-133 | 010 vido zo 16.6 | The White Crow do 16-C | 030‑2312216 | hoogt.nl De Loop 67 | 0499-572 691 | 13.6 | Red Joan do 30.5 | Sha- 268 1160 | kinorotterdam.nl 6.6, vr 7.6, za 8.6, wo 12.6 | Ci- de Filmkrant CineArt La grande bellezza do deenck.nl dow do 20.6 | Wild Rose do 27.6 Verwacht Tolkien 6.6 | The Big- nema & filosofie Los versos del 27.6 (De Nijverheid) | CineMu- Three Billboards Outside Eb- gest Little Farm 13.6 | Long olvido di 18.6 | Food & Film El ziek The Beatles: Eight Days a bing, Missouri ma 17.6 PURMEREND Shot 13.6 | Le semeur 13.6 | Un- reino & Spaans buffet zo 23.6 Week wo 19.6 (Parel van Zuilen) 4 Filmhuis Purmerend touchable 20.6 | Toy Story 4 | Roze filmavonden L’anima- 4 Louis Hartlooper Complex OLDENZAAL Kerkstraat 11 | 0299-416 506 26.6 | Yesterday 27.6 | Cinéma le di 11.6 Tolsteegbrug 1 | 030‑232 0452 4 Filmhuis/Stadstheater De (reserveringen via internet) | de Melville Un flic za 8.6 | Ex- | hartlooper.nl | Onderstaande Bond filmhuispurmerend.nl pat Der goldene Handschuh: SCHIJNDEL films draaien in Louis Hart- Molenstraat 25 | 0541-511 094 Zomerstop – Het nieuwe sei- ma 17.6 | Filmklub vr 28.6 | Spe- 4 Filmclub Schijndel/’t looper òf Springhaver | filmhuisoldenzaal.nl zoen begint in september. cial De Libi wo 12.6 | Chas Ger- Spectrum Asako I & II do 27.6 | Cami- Zomerstop – Het nieuwe sei- retsen Apocalypse Now za 22.6 Steeg 9 | 073-547 4837 | no do 6.6 | La terra dell’ab- zoen begint op 3 september. ROERMOND | Pixar Perfect Ratatouille zo schijndelfilm.nl bastanza do 20.6 | Le semeur 4 ECI Cultuurfabriek 9.6 | Wall-E wo 12.6, zo 16.6 | Zomerstop – Het nieuwe sei- do 13.6 | Long Shot do 13.6 | OSS ECI 13 | 0475-317 171 | ecicul- Up wo 19.6, zo 23.6 | Inside Out zoen begint eind augustus. Nous finirons ensemble do 6.6 4 Cultuurpodium Groene tuurfabriek.nl wo 26.6, zo 30.6 | Coco wo 3.7, 4 Het Gasthuis | Queen of Hearts do 20.6 | Ra- Engel Coureur do 13.6 | Greta do 13.6 zo 7.7 Lidwinahof 70 men Shop do 27.6 | Roxane do Kruisstraat 15 | 0412-405 504 | Le grand bain do 6.6 | A Pri- 4 Lantaren Venster Film op elke tweede, derde en 27.6 | The Biggest Little Farm | groene-engel.nl vate War vr 7.6, za 8.6, di 11.6, Otto Reuchlinweg 996 | vierde di van de maand. do 13.6 | Tolkien do 6.6 | Yester- DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 43

day do 27.6 | Yuli do 13.6 | Ci- tional do 20.6 | Tolkien do 6.6 ZAANDAM figi.nl/bioscoop te War di 25.6 | Festival Klas- nefest An Affair do 13.6 | Car- | (FbtS) ma 24.6 | Toy Story 4 4 Filmtheater De Fabriek Como nossos pais di 18.6 | De siek Zoetermeer Les uns et les men & Lola do 20.6 | Der golde- wo 26.6 | Dark Phoenix do 6.6 | Jan Sijbrandsteeg 12 | 075‑631 dirigent ma 17.6 | Hidden Fi- autres di 2.7 ne Handschuh do 20.6 | Lan- Yesterday do 27.6 | Ladiesnight 1993 | de-fabriek.nl gures di 11.6 | BFF Night 100% guage No Problem Shadow zo Yesterday wo 26.6 | The Royal The Biggest Little Farm do 13.6 Coco New York vr 21.6 | The Ro- ZUTPHEN 9.6, zo 23.6 | Queer L’animale di Ballet Romeo and Juliet di 11.6 t/m 17, do 20.6 t/m zo 23.6, wo yal Ballet Romeo and Juliet 4 Filmtheater Luxor 1.7 | Science & Fiction di 11.6, di 26.6 | Camino za 22.6 (nage- di 11.6 Houtmarkt 64 | 0575‑513 750 | 25.6 | Timeless Rebel Without VOORSCHOTEN sprek), zo 23.6, di 25.6 | Chris- luxorzutphen.nl a Cause zo 16.6 4 Filmtheater Voorschoten to vr 14.6 | The Fall of the Ame- ZEVENAAR Ága vr 28.6, zo 30.6 | An Elep- 4 Springhaver Prinses Marijkelaan 4 | 071- rican Empire vr 7.6, za 8.6, za 4 Filmhuis Zevenaar hant Sitting Still vr 7.6, zo 9.6 | Springweg 50 | 030‑231 3789 | 561 2566 | filmtheatervoor- 15.6, ma 17.6 | Mademoiselle de Wittenburgstr 14 | 0316-331 Daymohk za 1.6, vr 7.6 | De diri- springhaver.nl | Bovenstaan- schoten.nl Joncquières do 13.6, za 15.6, zo 527 | Reserveringen 0316-344 gent ma 3.6 | La terra dell’ab- de films draaien in Louis Fighting with My Family wo 16.6, vr 21.6, za 22.6, wo 26.6 | 250 (na 19.15) | filmhuiszeven- bastanza do 27.6, za 29.6 | Le Hartlooper òf Springhaver 12.6, do 13.6, zo 16.6 | Grâce à Notti magiche za 8.6, wo 12.6 aar.nl semeur do 13.6, za 15.6, zo 16.6, Language No Problem Sha- Dieu do 6.6, za 8.6, zo 9.6 | The | Nous finirons ensemble do Premières Bon Dieu 2 vr 7.6 | do 20.6, za 22.6, ma 24.6 | Ma- dow wo 19.6 | Queer L’anima- Biggest Little Farm za 22.6, wo 6.6 t/m ma 10.6, vr 14.6 t/m zo Dumbo zo 16.6 | Lazzaro Feli- demoiselle de Joncquières do le ma 17.6 | Timeless To Kill a 26.6, wo 3.7 | The White Crow 16.6, di 18.6 | Queen of Hearts ce ma 10.6 | The Mule do 6.6 | Le 6.6, za 8.6, di 11.6 | Notti magi- Mockingbird ma 10.6 | Rebel do 20.6, za 22.6, zo 23.6 | Toy do 20.6 t/m ma 24.6 | Rocket- grand bain do 13.6 | Pajaros de che do 6.6, za 8.6, ma 10.6, do Without a Cause zo 23.6 Story 4 zo 23.6, wo 26.6, vr man do 6.6 t/m zo 9.6, wo 12.6, verano vr 14.6 | Pina ma 24.6 | A 13.6, za 15.6, di 18.6 | Nous fi- 28.6, za 29.6, wo 3.7 | Arts in vr 14.6 t/m zo 16.6, di 18.6, vr Private War do 20.6 | Red Joan nirons ensemble do 20.6, za VEENDAM Cinema Tintoretto zo 9.6 | Live 21.6 t/m zo 23.6 | Tolkien do 6.6 vr 7.6 | Vice do 6.6 22.6, di 25.6, do 27.6, za 29.6 | 4 Filmhuis vanBeresteyn opera Don Giovanni vr 21.6 t/m di 11.6, do 13.6 t/m zo 16.6, Nureyev vr 21.6, di 2.7 | Rafiki vr Museumplein 5a | 0598-317 wo 19.6, vr 21.6 t/m zo 23.6, di ZIERIKZEE 14.6, ma 17.6 | Ramen Shop vr 730 | vanberesteyn.nl Fedortsjenko laat WAALWIJK 25.6 | The Wild Pear Tree vr 7.6, 4 FiZi 28.6, ma 1.7 | The Wild Pear Tree Gloria Bell ma 17.6 | Le grand 4 Filmtheater De Leest zo 9.6, di 11.6 | Wild Rose do Kerkhof 3 | 0111-410 202 | fizi. vr 21.6, zo 23.6 | Three Identical bain ma 3.6 | Rocketman ma zijn film opzette- Vredesplein 12 | 0416-337- 20.6 t/m za 22.6, ma 24.6 | 50+ nl Strangers vr 14.6 | Arts in Ci- 24.6 746 | deleest.nl film do 6.6, do 13.6, do 20.6 | De Baantjer het begin za 8.6, vr nema Tintoretto zo 30.6 | 100 lijk niet eindigen Avengers: Endgame wo 19.6, do Zaanstreek met live muziek zo 21.6, vr 28.6 | Camino do 13.6, jaar in 50 films Lili Marleen wo VEENENDAAL in mineur, zoals 20.6 | Baantjer het begin vr 7.6, 9.6 | Zaanse Zomergasten do 20.6 | Dumbo za 15.6, zo 12.6 | Yol wo 19.6 | Fanny & Al- 4 Filmhuis Veenendaal di 11.6, vr 14.6, za 15.6, vr 21.6 | Myrna van Kemenade Walk 30.6 | L’homme fidèle do 6.6, exander wo 26.6 | Paris, Texas Kees Stipplein 72 (Spectrum) | veel andere Holo- Bohemian Rhapsody za 29.6 | with Me wo 19.6 di 11.6 | Red Joan vr 7.6, di 18.6, wo 3.7 Alleen info 06-5388 3412 | Claire Darling vr 14.6 | Coureur za 29.6 | Shazam! zo 16.6 | Sin- filmhuisveenendaal.nl caust-drama’s di 18.6 | Dragged Across Con- ZALTBOMMEL gel 39 za 22.6, di 25.6, do 27.6 | ZWOLLE Baantjer het begin za 15.6, wo crete zo 16.6 | Dumbo zo 30.6 | 4 Filmtheater Cinemaarten Sofia zo 30.6 | Thunder Road zo 4 Filmtheater Fraterhuis 19.6 | C’est ca l’amour za 22.6, doen vanuit de ge- Le grand bain wo 12.6, do 13.6 In Theater de Poorterij 9.6, vr 14.6 | Wajib zo 16.6 | The Blijmarkt 25 | Reserveren via wo 26.6 | Le grand bain za 8.6, | Green Book di 25.6 | Greta za Nieuwstraat 2 | cinemaarten. Wild Pear Tree zo 23.6 website | filmtheaterfrater- wo 12.6 | Red Joan za 29.6 dachte dat er voor 15.6 | Hotel Mumbai wo 12.6, do nl | Reserveren via e-mail huis.nl de grote meerder- 13.6 | Le jeu di 11.6 | Red Joan di [email protected] ZOETERMEER Premières Ága do 27.6 | The VENLO 18.6 | Shadow di 25.6 | A Star Le grand bain di 25.6 | Sofia di 4 Filmhuis Cameo Biggest Little Farm do 13.6 | 4 Filmtheater De Nieuwe heid van de Is Born vr 28.6 | Vox Lux vr 7.6 | 11.6 | The White Crow di 4.6 | Theaterplein 10 | filmhuisca- Queen of Hearts do 20.6 | Roxa- Scene Wild Rose vr 28.6, za 29.6 | Wild Rose di 18.6 meo.nl ne do 20.6 | Nous finirons en- Nieuwstraat 13 | 077‑351 8183 slachtoffers geen C’est ça l’amour di 18.6 | Laz- semble do 6.6 | Le semeur do | nieuwescene.nl WAGENINGEN ZEIST zaro felice di 11.6 | The Man 13.6 | Tolkien do 6.6 | Yesterday Un amour impossible do 6.6 uitweg was. Het is 4 Filmhuis Movie W 4 Hotel Theater FIGI Who Stole Banksy zo 30.6 | On do 27.6 | Yuli do 13.6 | Arts in Ci- t/m wo 12.6 | Le grand bain do Generaal Foulkesweg 42a (‘t Het Rond 2 | 030-692 7400 | the Basis of Sex di 4.6 | A Priva- nema Renoir za 29.6, ma 1.7, 13.6 t/m wo 26.6 | Greta do 6.6 een legitieme Venster) | moview.nl t/m wo 12.6 | High Life do 20.6 keuze, omdat de Claire Darling do 6.6 t/m di 11.6 van films, van mainstream tot t/m wo 3.7 | Hotel Mumbai do | Camino do 6.6 t/m wo 19.6 | Joods Film Festival arthouse. Op zijn naam staan 27.6 t/m wo 3.7 | Mountain do Rus het verhaal Dirty God do 13.6 t/m wo 26.6 onder meer films van Andrzej 13.6 t/m wo 19.6 | Thunder Road | The Fall of the American Em- Een nieuw festival en nu eens ner werd in 1918 in een Joodse Wajda (Eine Liebe in Deut- do 6.6 t/m wo 19.6 | Us do 6.6 vertelt door de pire vr 28.6 t/m di 9.7 | Mirai vr niet in Amsterdam maar in familie in Lodz geboren en schland, 1983) en István Sza- t/m wo 19.6 | Los versos del ol- 14.6 t/m di 25.6 | Nureyev do Groningen. Van 27 juni t/m 1 overleefde de oorlog doordat bó (Hanussen, 1988). Ook vidos do 27.6 t/m wo 3.7 | Vox ogen van een kind 6.6 t/m wo 12.6 | Rafiki do 20.6 juli vindt in de Doopsgezinde zijn ouders met hun vijf kin- was Brauner coproducent van Lux do 13.6 t/m wo 26.6 | Wajib t/m wo 3.7 | Le semeur do 27.6 Kerk de eerste editie van het deren naar de Sovjet-Unie Fons Rademakers’ The Rose do 20.6 t/m wo 3.7 | The White dat nog mag dro- t/m wo 10 jul Joods Film Festival plaats. vluchtten. Bijna alle in Polen Garden (1989) en Frans Crow do 6.6 t/m wo 12.6 | Wild Het brengt een hommage aan achtergebleven familieleden Weisz’ Charlotte (1981). Rose do 27.6 t/m wo 3.7 | Arts men – en in onze WEESP de honderdjarige Pools-­ werden vermoord. Na de oor- Het Joods Film Festival in Cinema Young Picasso 20.6 dromen is de ge- 4 City of Wesopa Duitse producent Atze Brau- log vestigden Atzes ouders en vertoont naast de genoemde t/m wo 3.7 Herengracht 23 | 0294-458 ner. drie van hun kinderen zich in films van Wajda en Szabó Eu- schiedenis mis- 093 | wesopa.nl Ongelofelijk maar waar: Israël, maar Atze en zijn broer ropa Europa (Agnieszka Hol- VLAARDINGEN Gloria Bell do 20.6 | Sunset do producent Atze (ook wel Ar- gingen – opmerkelijk – in land, 1990). Ook staan er do- 4 Filmtheater Het Zeepaard schien niet zo ge- 6.6 | Wild Rose do 27.6 tur) Brauner heeft vanaf 1946 Berlijn wonen. Daar ontwik- cumentaires op het program- Veerplein 134e (Vue Vlaardin- 316 films (!) geproduceerd. kelde Atze zich razendsnel tot ma, waaronder A Film Unfi- gen) | hetzeepaard.nl nadeloos. WINTERSWIJK Een bizar groot aantal. Brau- een succesvolle producent nished (Yael Hersonski, Claire Darling do 13.6, zo 16.6 | Omar Larabi over Anna’s War 4 Filmhuis Winterswijk 2010). Deze documentaire Dirty God do 20.6, zo 23.6 | Red in de Filmkrant Meddosestr 4-8 | 054-352 1515 legt de propaganda bloot in Joan do 27.6, zo 30.6 | filmhuiswinterswijk.nl de in 1942 door de nazi’s ge- A Private War di 11.6 maakte ‘documentaire’ Das VLISSINGEN Ghetto, dat een authentiek 4 Cine City WOERDEN beeld suggereerde van het le- Spuikomweg 1 | cinecity.nl 4 AnnexCinema ven in het Joodse getto in Premières An Affair do 13.6 | Rosmolenlaan 1 | 0348-436 Warschau. De documentaire Annabelle Comes Home do 27.6 510 | annexcinema.nl Art and Power – 1937 (Erwin | Ballon (FbtS) ma 10.6, (FbtS Nous finirons ensemble di 11.6 Leiser, 1992) analyseert aan amuse) di 11.6 | Booksmart do | CinemaPlus Red Joan di 25.6 de hand van de expositie van 27.6 | Child’s Play do 20.6 | A | Singel 39 di 25.6 | The Royal Entartete Kunst in 1937 in Dog’s Journey do 13.6 | Five Feet Ballet Romeo and Juliet di 11.6, Berlijn de culturele nazipro- Apart do 13.6 | Iron Sky: The Co- di 25.6 paganda. ming Race do 13.6 | Long Shot SITES.GOOGLE.COM/SITE/ do 13.6 | Men in Black: Interna- EUROPA EUROPA SHALOMCULTURE DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 44

film, waarin een ex-gevange- daad ten gunste Pim de la Parra’s pieken en dalen ne een horde naar seks ver- langende vrouwen in de Bijl- van álle vrouwen – Van filmmiljonair door Blue mer tegenkomt, trok meer Movie tot man die door zijn dan 2,3 miljoen (!) bezoekers. zijn prominent in geldsmijterij bijna aan de be- De film maakte Pim & delstaf raakte: wie iets van de Wim, zoals het duo werd ge- het script ver- jaren zestig en zeventig in de noemd, miljonair. De rest is Nederlandse filmwereld wil geschiedenis. Vrouwenver- werkt, maar wor- begrijpen, kan niet om Pim de sierder De la Parra smeet met la Parra heen. Eye vertoont geld, ruziede met Verstap- den tenietgedaan als hommage vijftien films pen, ging zwaar over budget door de ontkno- (het halve oeuvre) van de man met het Surinaamse epos die volgend jaar tachtig Wan People en in 1976 was ping. Zonder te wordt. $corpio failliet. Gedwongen Wie Pim de la Parra zegt, door geldgebrek maakte De la veel te verklap- zegt Wim Verstappen. De Parra in de jaren tachtig en twee maakten in 1966 indruk negentig onder de noemer pen: de markies met hun debuutfilm De min- minimal movies in guerrilla-| der gelukkige terugkeer van stijl gefilmde low- en bevrijdt zichzelf Joszef Katus naar het land van no-budget films. Meester- van de angst voor Rembrandt. Niet alleen een werken heeft dat niet opgele- goede titel, maar met docu- verd, maar ze inspireerden een schandaal en mentairebeelden van vooral een jonge generatie filmma- De feministisch Amsterdam ook verfrissende kers om niet te wachten op eindigt met een bedoelde state- polder-nouvelle vague. De subsidie en met weinig mid- kans op geluk, film kreeg na vertoning op delen inventief en creatief ments van Mada- een internationaal festival de aan de slag te gaan. Madame blijft al- zegen van Jean-Luc Godard. Wie deze tijd nog eens wil me de La Pomme- Artistiek een succes dus, herbeleven, of voor het eerst leen achter. maar het publiek liet het af- wil zien hoe De la Parra de raye – ze be- weten. Dat moest anders, suffe Nederlandse filmwereld Sandra Heerma van Voss vond het duo, dat hun pro- opschudde, kan van 20 t/m schouwt haar re- over Mademoiselle de ductiemaatschappij niet voor 26 juni terecht in EYE, in ge- niets $corpio noemde. De zelschap van de maker die de vanche als een Joncquières in de Filmkrant dollars stroomden in 1971 hele week aanwezig is. binnen met het bizarre suc- ces van Blue Movie. De bloot- OBSESSIONS EYEFILM.NL/PARRA Bor Beekman de Volkskrant Jan Berend Bockting de Volkskrant der Burg van Jos Het Parool Busch Gerhard Cinema.nl/VPRO de Belinda van Graaf Trouw Dana Linssen Handelsblad NRC Rovers Ronald De Filmkrant/ Trouw Floortje Smit de Volkskrant André Waardenburg Handelsblad NRC Weijers Marco De Telegraaf Ab Zagt Dagblad Algemeen Zwol Coen van Handelsblad NRC

Acusada 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Aladdin 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Ayka 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Camino 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 112311 Coureur 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 Devil’s Pie 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 111231 11111 11111 11111 Dragged Across Concrete 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 The Fall of the American Empire 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Ganz: How I Lost My Beetle 11111 11111 111231 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Hotel Mumbai 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 John Wick 3 – Parabellum 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Mademoiselle de Joncquières 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Nocturne 11111 11111 111231 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Notti magiche 11111 11111 11111 112311 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Nureyev 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Rafiki 11111 11111 11111 111231 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Rocketman 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Singel 39 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Le semeur 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Tolkien 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Take Me Somewhere Nice 11111 11111 11111 112311 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Three Identical Strangers 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Wild Rose 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 The Wild Pear Tree 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111

11111 is zeer goed | 11111 is goed | 11111 is redelijk | 11111 is matig | 11111 is slecht | 11111 is niet gezien DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 45

houden, een Frans initiatief Lekker kort is, is goed zichtbaar in het Lezersacties juni Ook een hekel aan films die te programma: van de 38 films lang duren? Die kans loop je zijn er 15 van Franse makelij. LET THE RIGHT ONE IN – Saviano. BLAZE niet op het Très Court Interna­ De overige filmpjes komen uit 10TH ANNIVERSARY Gennaro ‘Genny’ Salvato- De kleurrij- tional Film Festival, dat op 12 Spanje (7), Duitsland (2), de EDITION re, zoon van de in seizoen 2 ke sin- en 16 juni in het Ketelhuis Verenigde Staten (4), Tien jaar vermoorde Don Pietro, moet ger-song- wordt gehouden. De interna- Groot-Brittannië (1), Portu- geleden na de dood van zijn broer en writer Bla- tionale selectie van 38 film- gal (1), Turkije (2), Noorwe- werd To- zijn aartsvijand Ciro voor een ze Foley pjes vraagt in totaal niet meer gen (1) Australië (1), Argenti- mas Al­ nieuw machtsevenwicht zor- was een dan twee uur van je leven. nië (1), Taiwan (1), Brazilië (1) fredsons gen in de wijk. Om zijn fami- sleutelfi- Zo kan het ook: de filmpjes en Canada (1). vampier- lie te kunnen beschermen, guur in de in het Très Court Internatio- Inderdaad: geen films uit filmLet the ziet hij zich genoodzaakt een Texas Out- nal Film Festival duren maxi- Nederland. Dat kan alleen Right One drastische verandering in law mu- maal vier minuten. Ze zijn af- maar liggen aan Frans chau- In door de gang te zetten. Hij besluit ziekbewe- komstig uit alle mogelijke ge- vinisme, want de Nederland- filmpers zich te rehabiliteren en begint ging van de nres: van documentaire tot se korte film staat internatio- uitgeroepen tot beste film van een carrière als zakenman. jaren ze- animatie, van fictie tot mu- naal op hoog niveau. Wie het jaar. Om het jubileum van Gomorra 4 is vanaf 25 juni ventig en tachtig. Hij over- ziekvideo. In Nederland is herinnert de Fransen aan het deze horrorklassieker te vie- verkrijgbaar op dvd. Lumière leed te jong als onbekende het programma te zien in het prijswinnende werk van Job, ren is de film opnieuw te zien stelt vijf dvd’s beschikbaar muzikant, maar niet zonder Ketelhuis, maar buiten ons Joris & Marieke, die een Os- in de filmtheaters en is de ge- voor lezers van de Filmkrant. countryartiesten als Willie land in dezelfde periode in carnominatie kregen voor A restaureerde versie op blu- Nelson en Merle Haggard te nog dertig landen. Alleen al Single Life (2014) en dit jaar ray en dvd uitgebracht. I DREAM IN ANOTHER hebben geïnspireerd. Een in Frankrijk vertonen biosco- met Kop op de International Zoals wuxia be- Een grauwe buitenwijk LANGUAGE eerbetoon van regisseur pen in honderd steden de se- Emmy Kids Award wonnen? wordt opgeschrikt door een Wanneer Ethan Hawke aan een haast lectie. Dat het festival, dat KETELHUIS.NL taamt gaat het reeks gruwelijke moorden. een taal uit- vergeten countryheld. voor de 21e keer wordt ge- TRESCOURT.COM Niemand verdenkt het meisje sterft, ver- Fritz de Jong in de Film- hier vooral om het Eli, dat onlangs in de buurt is dwijnt er krant: ‘Hawke weeft alle lij- komen wonen. Ook de een unieke nen organisch door elkaar, in spektakel. Na het twaalfjarige Oskar, haar blik op de geluid en beeld het desolate uiteenzetten van buurjongen, legt geen ver- wereld en milieu schilderend waaruit band. Maar hij ontdekt al snel gaan herin- Foley’s muziek is voortgeko- alle intriges, wat iets bijzonders aan zijn nieu- neringen men. Daarbij profiteert de re- we vriendinnetje. Mariska voor altijd gisseur optimaal van de het geduld soms Graveland destijds in de verloren. Deze gedachte staat doorleefde hoofdrol van zijn Filmkrant: ‘Let the Right One centraal in het veelbekroon- vriend Ben Dickey, een muzi- op de proef stelt, In is tragisch zonder tranen, de I Dream in Another Lan- kant en Foley-fan die hier- griezelig zonder effectbejag guage, de poëtische, soms mee zijn ijzersterke, op het is het in de tweede en dramatisch zonder lar- magisch-realistische film van Sundance-festival bekroon- helft tijd om uit te moyantie.’ de Mexicaanse regisseur Er- de acteerdebuut maakt.’ ATHLETICUS Source 1 Media stelt vijf nesto Contreras. De­ inheemse Blaze is sinds half mei ver- pakken. Dat doet dvd’s beschikbaar voor lezers taal Zikril is in gevaar omdat krijgbaar op dvd. September wo 3.7 | Geprolongeerd Made- 4 Het Ketelhuis van de Filmkrant. twee van de drie laatste spre- Film stelt vijf dvd’s beschik- moiselle de Joncquières | Nu- Huisdiergeheimen 2 6+ do 6.6 Zhang als geen an- kers ervan al meer dan 50 jaar baar voor lezers van de Film- reyev | Rocketman | The Wild 4 Oxville Cinema GOMORRA 4 geen contact meer willen. krant. Pear Tree | Wild Rose | Klassie- Masha en de Beer 2 6+ za 8.6 der. Met als hoog- Seizoen 4 Dana Linssen in de Film- ker Heat And Dust vr 14.6, ma 4 Studio/K van de rau- krant: ‘I Dream in Another INTERESSE? 17.6 | De nachtburgemeesters Huisdiergeheimen 2 6+ do 6.6 tepunten soldaten we Itali- Language is een rijke film die, Stuur een e-mail met naam Wakers do 13.6 | Pop Up Cine- die als geharnaste aanse suc- hoewel alles in plot en verhaal en adres naar info@filmkrant. ma Celeplein Colette vr 21.6, za ARNHEM cesserie over taal gaat, toch relatief nl en geef daarin aan voor 22.6 | De wilde stad vr 28.6, za 4 Focus Filmtheater egels door de stad over de ge- weinig woorden nodig heeft welke actie u belangstelling 29.6 | Zwolse premières Cami- Shorts voor de hele familie 6+ organiseer- om dat geraffineerd en ge- hebt. Er zal worden geloot no | Carmen & Lola | Freek | Ra- za 22.6 rollen en een fe- de misdaad laagd te vertellen.’ onder de inzenders. men Shop in de bui- I Dream in Another Lan- N.B. Slechts één actie per BUSSUM nomenale cross- tenwijken guage is vanaf 18 juni ver- inzender. Deze actie loopt tot JEUGDFILM 4 Filmhuis Bussum van Napels. De serie is net als krijgbaar op dvd. Remain in 4 juli 2019. Winnaars ont- Overzicht van vertoningen Casper en Emma op jacht naar cut met een vanuit de gelijknamige film uit 2008 Light (Contact Film) stelt vijf vangen bericht en over de van kinderfilms. De adressen de schat 4+ zo 9.6, wo 19.6, hun geheime gebaseerd op het boek Go- dvd’s beschikbaar voor lezers uitslag kan niet worden ge- zijn te vinden in het eerste za 22.6 | Manou op de Meeu- morra van journalist Roberto van de Filmkrant. correspondeerd. deel van de agenda. wenschool 6+ wo 26.6 | Won- hoofdkwartier der Park 6+ vr 7.6, ma 10.6, wo AMERSFOORT 12.6, za 15.6 tokkelende gene- GRONINGEN de schat 4+ do 6.6, vr 7.6, zo ZAANDAM 4 Filmtheater De Lieve Vrouw 4 Groninger Forum 9.6, ma 10.6, wo 12.6 4 Filmtheater De Fabriek Casper en Emma op jacht naar DELFT raal en zijn vrouw Mijn bijzonder rare week met Casper & Emma op jacht naar de schat 4+ | Circus Noël | Mirai 4 Filmhuis Lumen terwijl de strijd- Tess 5+ zo 30.6 NIJMEGEN de schat 4+ za 8.6, zo 9.6, za Casper en Emma op jacht naar 4 Lux 15.6, zo 16.6, za 22.6, zo 23.6 AMSTERDAM de schat 4+ | Kleine Anna en machten op winst HARDENBERG Manou op de meeuwenschool 4 Eye Filmmuseum lange oom 4+| Pim en Pom 4+ 4 Filmhuis Hardenberg wo 12.6 ZEIST Casper en Emma op jacht naar staan. Huisdiergeheimen 2 6+ wo 5.6 4 Hotel Theater FIGI de schat 4+ za 8.6, zo 9.6, ma DEVENTER VLISSINGEN Casper en Emma op jacht naar Alexander Zwart over 10.6, za 15.6, zo 16.6, za 22.6, 4 Filmhuis De Keizer 4+ HOORN 4 Cine City de schat 4+ zo 9.6 zo 23.6, za 29.6, zo 30.6 | Cir- Casper en Emma op jacht naar Shadow in de Filmkrant 4 Cinema Oostereiland 100% Coco New York 5+ do 27.6 cus Noël 6+ za 8.6, zo 9.6, ma de schat 4+ | Mijn bijzonder Dumbo 6+ zo 16.6 | Masha en de | Manou op de meeuwenschool ZIERIKZEE 10.6, za 15.6, zo 16.6, za 22.6, rare week met Tess 5+ do 27.6 beer 2 3+ zo 9.6, zo 23.6 | Mijn 6+ wo 12.6 4 FiZi zo 23.6, za 29.6, zo 30.6 | Cine- bijzonder rare week met Tess Cats: op zoek naar Kattopia 5+ mini Picknick met taart 4+ zo ENSCHEDE 5+ zo 30.6 VOORSCHOTEN wo 12.6, zo 23.6 | Geheim agent 9.6 | Wie is waar? 4+ zo 16.6, zo 4 Concordia K & C Cinema 4 Filmtheater Voorschoten Marnie 6+ zo 9.6, wo 26.6 | 23.6, za 30.6 Mijn bijzonder rare week met MIDDELBURG Huisdiergeheimen 2 6+ vr 7.6, Huisdiergeheimen 2 6+ wo 3.7 4 FC Hyena Tess 5+ zo 30.6 4 Cinema Middelburg zo 9.6, ma 10.6, wo 12.6, wo Huisdiergeheimen 2 6+ 6.6 Casper en Emma op jacht naar 19.6, za 22.6, wo 03.7 CARMEN & VANAF 13 JUNI IN DE BIOSCOOP

‘FRESH-FEELING, VIBRANT, LOLAEen film van Arantxa Echevarría UNBRIDLED AND TOUCHING’ Cineuropa

“TERRIFIC PERFORMANCES’ The Hollywood Reporter

“SUN-KISSED SENSUALITY’ Screen International

www.cherrypickersfilm.nl facebook.com/cherrypickersfilm

NOMINATIE WINNER “OOGVERBLINDEND EN BESTE FILM BESTE REGIEDEBUUT OVERTUIGEND FILMDEBUUT” FILM BY THE SEA SAN SEBASTIAN VLISSINGEN FILMFESTIVAL ~ Cinemania “ZORGVULDIGE EN LIEFELIJKE

IEDEREEN KAN HE I FILM GESCHIEDSCHRIJVING” het gouden Paul Ruven & Marian Batavier ~ Screen International T! DEE WAARGEBEURD ZIN hoe verkoop hoe verzin je het? je het? en speciale adressen. Als extra een hoofdstuk over Nederlandse gouden film-ide ë testen en omwerken tot een gouden film-idee. GEHEIM VANboek HET HOLLYWOOD deze unieke handleiding over hoe je idee kunt baar maken. film-idee bestaat. Dan kun je het ook zelf verzinnen, heel eenvoudig en daarna verkoop- THE FLOWER GUY en verkocht het voor 2,5 miljoen dollar. discreet aan maitresses bloemen aflevert van overspelige filmsterren. Hij noemde het 1985 per ongeluk is ingevroren in ijs, ontdooit nu en denkt dat alles nog als in 1985 is zinnetje maar goud is. doen. En het maakt ook niets uit of je nog nooit iets in de film gedaan hebt. Als dat te kopen, vaak voor miljoenen dollars. hebt is een gouden film-idee.Dan staat Hollywoodom dat ene zinnetje in de rij van je RIJK DOOR 1 ZIN: HET GOUDEN FILMIDEE staat volRIJK DOOR 1 ZIN: HET metsucces-voorbeelden, tips, trucs, Hollywood-kenners Paul Ruven en Marian Batavier schreven na hun succesvolle als je weetHet uit welke lijkt simpel, en dat is het ook, elementen een gouden Dezelfde man las in de krant over een artikel een bloemen-man, die in het geheim Een man verkocht het volgende zinnetje voor 600.000 dollar: “Een die politieagent, er niets Je eens voor hoeft naar Hollywood, je kunt het gewoon vanuit je luie stoel Iedereen kan door 1 zinnetjeworden. schatrijk Vandaag nog. Het enige dat je nodig Nederlands Fonds de Film. voor werd mogelijk gemaakthet van door een bijdrage uitgave Deze €19,95. baar voor september daar verkrijg - half vanaf de Theatrebookshop; van Een uitgave Het gouden filmidee”. “Rijk door 1 zin. en Marian Batavier: Paul boek van Ruven Het nieuwe STUDENTENFILM WON. OSCAR VOOR BESTE BUITENLANDSE O.A. MEE AAN ‘ALASKA’, DAT EEN EN MARIAN BATAVIER WERKTEN BEKENDE FILMMAKERS PAUL RUVEN

LEES HET VANDAAG! en.

in .”

FILMIDEE

Paul Ruven & Marian Batavier Marian & Ruven Paul het gouden het

Een film van Marine Francen VANAF 13 JUNI TE ZIEN www.artifilm.nl 3ga DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 47

HAARLEM FILMSTAD HOLLYWOOD IN HAARLEM danks de activiteiten van een comité tot behoud van de Hollandia-studio dat brede steun uit de filmwereld kreeg hield de gemeente Haarlem voet bij stuk en werd in het voorjaar van 1988 de laatste nog bestaan- de opnamestudio voor stomme films op het vasteland van Europa door slopershamers geveld. De gemeen- te Haarlem (...) was van mening dat het pand geen historische waarde bezat’. Wonderlijk dat Hosman in zijn hoofdstukje over Filmfabriek Hollandia hier met geen woord over rept. Een andere conclusie van Bishoff neemt hij namelijk wel over (zonder expliciete bronvermelding): ‘Tussen 1912 en 1923 produceer- de de Filmfabriek Hollandia van Binger zestig lange speelfilms: zo’n continuïteit is in de Nederlandse film nimmer meer geëvenaard.’ Binger, een handige zakenman, zag brood in het maken van Nederlandse films, het liefst met klompen en molens want die verkochten goed in het buiten- land. Zijn filmstudio was opgezet naar Amerikaans voorbeeld: een continue productie verdeeld in ver- schillende genres met filmsterren in de hoofdrol. Een van die sterren was Annie Bos, de eerste echte Nederlandse filmdiva. Hosman: ‘Uit haar oogopslag FILMFABRIEK HOLLANDIA sprak levenslust. En ze had een uitgesproken mimisch talent.’ Tussen 1913 en 1920 speelde zij in menig Voor de Tweede Wereldoorlog was Haarlem een nooit echt een filmpaleis zoals Tuschinski, al kwamen Hollandia-film, totdat een Engelse producent, door bruisende filmstad, met veel bioscopen, een Cinema Palace (‘het Haarlemse Tuschinski’) en de Binger binnengehaald om zijn noodlijdende bedrijf te heuse filmstudio en meerdere filmmakers. Het Luxor in de buurt. Het Lido had een plafond waarin redden, besloot dat zij te oud was – ze was begin der- boek Haarlem Filmstad haalt herinneringen op 240 lampjes de sterrenhemel verbeeldden. tig. Hosman: ‘Naar verluid nam ze geen afscheid. On- aan die rijke filmcultuur. DOOR ANDRÉ WAARDENBURG Net als andere Nederlandse filmtheaters had Haar- der de nieuwe directie was er geen ruimte meer voor lem te maken met de (eerst nog lokale) filmkeuring. feesten en diners.’ In 1923 sloot Filmfabriek Hollandia Filmliefhebbers uit Haarlem en omstreken kunnen Ook andere landelijke filmfenomenen zien we in zijn deuren, al ging een gedeelte verder als Polygoon, tegenwoordig naar een sfeerloos Pathé-multiplex of Haarlem terug: de Witte Bioscoop, waar katholieke bekend van de bioscoopjournaals met de stem van naar de Filmschuur, waar vooral filmhuisfilms draai- films werden vertoond; de opkomst van het Vrije Cir- Philip Bloemendal. en. Dat dit ooit anders was, blijkt uit het naslagwerk cuit in de jaren zeventig; de teloorgang van bioscopen Haarlem Filmstad. Samensteller Harry Hosman in de binnenstad om plaats te maken voor de mono- NAGEBOUWD IN BOEDAPEST schrijft in de inleiding: ‘Dit boek vertelt hoe Haarlem cultuur van de multiplex. In Haarlem en omstreken was ook een aantal film- een halve eeuw bruiste van film, wie erbij betrokken Dat laatste stemt onvermijdelijk treurig. Wie het makers actief. Haarlem Filmstad wijdt aan elk van waren en waarom de stad die positie verloor.’ boek leest, ziet al snel een patroon waarvan de ironie hen een hoofdstuk: Dick Laan (de latere auteur van Het koffietafelboek telt 271 pagina’s, is chronolo- afdruipt. Zo werden in de beginjaren van de film veel Pinkeltje), J.C. Mol, Jan Hin, Herman van der Horst, gisch opgebouwd en bestaat uit korte hoofdstukjes. winkels verbouwd tot bioscoop, iets wat in de jaren Lennaert Nijgh (later tekstdichter, vooral voor Boude- Het boek is rijkelijk geïllustreerd met bioscoopfoto’s, zeventig en tachtig in omgekeerde richting gebeurde wijn de Groot) en de animatiefilmer Gerrit van Dijk. affiches en filmstills. De teksten, waarvan het meren- – niet alleen in Haarlem. Zo zit er in de voormalige Het boek besluit met een hoofdstuk over film- en deel door Hosman geschreven is, zijn zakelijk. Om Cinema Palace in de Grote Houtstraat nu een Esprit televisieopnames in Haarlem. Ook daar weer ironie, droogheid te voorkomen zijn ze verlevendigd met waar voor wie goed kijkt nog enkele details verwijzen want Haarlem staat vaak model voor Amsterdam. En contemporaine citaten uit kranten – met name het naar het illustere verleden als bioscoop. In het voor- voor Kenau (Maarten Treurniet, 2014), de historische Haarlems Dagblad – en andere historische bronnen. malige Frans Hals Theater, waar ooit de softpornofilm film over het beleg van Haarlem, werd Haarlem nage- Toch is het niet een boek om in één ruk uit te lezen, De herberg der vurige deernen (Walter Boos, 1978) bouwd in een filmstudio in Boedapest. maar eerder een naslagwerk: goed dat de filmgeschie- draaide, zit tegenwoordig de Fonteinkerk. Veel is Het Hollywood aan de Spaarne is Haarlem al met denis van Haarlem en omstreken is vastgelegd. echter helemaal afgebroken om plaats te maken voor al nooit geworden. De in Haarlem geboren regisseur (lelijke) nieuwbouw. Dick Maas vroeg zich in zijn column van 19 maart WINKELS 2019 in Het Parool al retorisch af of die typering mis- De filmcultuurgeschiedenis van Haarlem weerspiegelt FILMDIVA schien toch niet ‘een beetje de zelfoverschatting van grotendeels die van heel Nederland: van de reizende Dat laatste gebeurde ook met Filmfabriek Hollandia, een slome provinciestad is.’ bioscoop op kermissen naar vaste bioscopen in de waarvoor directeur Maurits Binger ooit droomde binnenstad. Die vaste bioscopen kenden bovendien van een Hollywood aan het Spaarne. In het boek HAARLEM FILMSTAD HARRY HOSMAN variatie, met buurtbioscopen (de zogenaamde ‘pet- Hollywood in Holland (1988) van Ruud Bishoff, waar (SAMENSTELLING) | 2019, LECTURIS | 271 PAGINA’S | tenbioscoop’) en wat luxere theaters. Haarlem had Hosman schatplichtig aan is, staat het volgende: ‘On- € 35,00 DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 48 Thuiskijken

HOMECOMING Beyoncé: de maker, de moeder Een concertfilm op zijn Beyoncés – dat is Zo zingt Beyoncé Lift Every Voice and Sing – Homecoming. Zoals we inmiddels gewend het informele Afro-Amerikaanse volkslied. zijn van Queen Bey is de registratie van haar “Zonder gemeenschap is er geen bevrijding”, monumentale optreden Beychella veel luidt de quote van Audre Lorde die dan in meer dan dat. beeld komt. Beyoncé bouwt hier aan die ge- meenschap, ze verbindt via haar kunst. Een jaar na haar twee legendarische perfor- Knap hoe Homecoming alsnog een intiem mances op het Amerikaans popfestival Coa- portret schetst van de vrouw achter deze mo- chella verscheen zonder aankondiging de numentale performance. Het Coachella-op- concertregistratie op Netflix. Beyoncés treden vergde acht maanden repetities, kort Homecoming is een klassiek exemplaar in het na de geboorte van haar tweeling die ter we- genre, maar dan wel in de categorie ‘ver- reld kwam via de keizersnede. Intersectioneel wachtingen overstijgend goed’ zoals de Tal- feminisme, dat vrouwelijke ongelijkheid in king Heads-film Stop Making Sense (Jonathan een eindeloos groter prisma plaatst van onder Demme, 1984). Net als de ambitieuze regis- andere klasse, ras en geaardheid, is een be- tratie van Demme is dit een concertfilm in langrijk thema in haar werk. Hier verdiept ze overtreffende trap. De twee concertdagen zijn dat verder. Wanneer was de laatste keer dat op de danspas precies versneden en laten de een vrouw met een miljoenenpubliek over de kostuums en design van Olivier Rousteing, complicaties van haar zwangerschap ver- van modehuis Balmain, schitteren. De hoe- telde? Of hoe fysiek en emotioneel zwaar het veelheid dansers zorgt voor een ambitieuze, is om een werkende moeder te zijn? Een su-

indrukwekkende choreografie, waarbij de vo- perster die dit durft te vertellen én te integre- EVERYBODY IN OUR FAMILY calen van Beyoncé altijd loepzuiver blijven. ren in kunst is opvallend en inspirerend. En dan zijn er de gastoptredens: Jay-Z, voor- De intimiteit is natuurlijk zorgvuldig gecu- malig Destiny’s Child-leden Kelly Rowland reerd. Een scepticus kan de film ook om- EVERYBODY IN OUR FAMILY en Michelle Williams en haar minstens even schrijven als een lange commercial voor haar creatieve zus Solange. sportkledingmerk Ivy Park. Al laat Homeco- Er is meer. Als eerste Afro-Amerikaanse ming steeds zien wat de prijs is die Beyoncé Vaders op het kookpunt headliner in de twintigjarige geschiedenis betaalt om een show als deze te geven. Het is van Coachella liet Beyoncé zich inspireren daarmee een bewijs van hoe zwaarbevochten Met het ambitieuze I Do Not Care If We Go Naar die balans heeft Jude moeten zoeken, door de HBCU’s, hogescholen en universi- indrukwekkende kunst is. Hier met een stra- Down in History as Barbarians bewijst Radu laten de eerdere korte films op deze nieuwe teiten die zijn ontstaan door de uitsluiting lend middelpunt dat alles tegelijk is: de ma- Jude een van de interessantere hedendaag- blu-ray-uitgave zien. In The Tube with a Hat van zwarte leerlingen bij andere onderwijs- ker, de performer, de slimme, de mooie, de se Roemeense regisseurs te zijn. In de gru- (2006) zien we nog een driftige vader met instellingen. Ze gaat specifiek in op de tradi- moeder. Zij is de prediker die ons, net als haar welijk hilarische chaos van zijn eerdere lan- een missie. Al loopt het nooit echt uit de tie van homecoming, waarbij (oud-)leden en concertcrew, voorgaat in gebed. Haar publiek ge speelfilm zit die potentie al. hand in deze ingetogen roadmovie over va- de gemeenschap verwelkomd worden bij de de weg wijzend naar een toekomst waarin ie- der en zoon die een oude beeldbuistelevisie viering van het jubileum van een organisatie. dereen een plek op het podium krijgt. W.E.B. Soms zitten er van die zinnen in een film die wegbrengen ter reparatie. In Alexandra Daarmee zet ze de spotlights, net als op haar DuBois parafraserend: ze heeft geen hoop, ze de boel perfect samenvatten. In de gitzwarte (2006) beginnen de haast ondragelijke on- imposante popalbum Lemonade (2016), fel is hoop. Roemeense komedie Everybody in Our Fa- derhuidse spanningen van Everybody in Our op de zwarte cultuur. De quotes waarmee SACHA GERTSIK mily (Toată lumea din familia noastră, 2012) Family al op te borrelen. Weer een vader in Homecoming doorsneden zijn, plaatsen de zit er zo een: “Je kan niet alles onder controle het appartement van zijn dochter, ex-vrouw film in dialoog met invloedrijke zwarte HOMECOMING VERENIGDE STATEN, 2019 | REGIE houden. Alles is chaos.” Die komt nadat een en haar nieuwe vriend. Weer dreigt een sim- stemmen uit de geschiedenis, zoals Maya BEYONCÉ KNOWLES-CARTER EN ED BURKE | MET simpel gegeven – een gescheiden vader komt pel bezoek – papa komt de fiets repareren – Angelou, Nina Simone, W.E.B. DuBois en BEYONCÉ, JAY-Z, KELLY ROWLAND, MICHELLE zijn dochter ophalen voor een minivakantie te eindigen in geweldsuitbarstingen. Chimamanda Ngozi Adichie. Dansbaarheid WILLIAMS, SOLANGE | 137 MINUTEN | TE ZIEN OP – is ontspoord in een nachtmerrie. Hij gijzelt Al die gefrustreerde vaders worden ver- en intellectuele diepgang vullen elkaar aan. NETFLIX namelijk de moeder, stiefvader en oma van tolkt door Gabriel Spahiu, een geweldige zijn dochter om alsnog met haar op vakantie Roemeense acteur die komisch potentieel te mogen, en om van de inmiddels gebelde weet te halen uit zijn meest onsympathieke politie af te komen. De kans dat die cam- kanten. Steeds wordt hem iets dierbaars pingtrip doorgaat wordt steeds kleiner in ontnomen. Daarna wil hij dat terug. En in deze tweede lange speelfilm van Radu Jude. elke volgende film levert dat intenser spel op, Jude is misschien een minder grote naam met Everybody in Our Family als absoluut dan zijn Roemeense collegae Cristian hoogtepunt. Daarin brengt Jude al de onder- Mungiu (4 maanden, 3 weken en 2 dagen, huidse spanningen van zijn eerdere films 2007) en Cristi Puiu (The Death of Mr. Laza- eindelijk naar een chaotisch kookpunt. Het rescu, 2005), maar hij heeft minstens zoveel levert een ongemakkelijke, broeierige film op bij te dragen aan ons beeld van de heden- die de lach afdwingt omdat het anders alle- daagse Roemeense cinema: ernstig, depri- maal bijna te grimmig wordt. merend, maar met een zekere komische noot die alleen kan ontstaan in al die verdorven- HUGO EMMERZAEL heid. Zijn nieuwste I Do Not Care If We Go Down in History as Barbarians (2018) is daar EVERYBODY IN OUR FAMILY (TOATĂ LUMEA het beste voorbeeld van. Deze ambitieuze DIN FAMILIA NOASTRĂ) ROEMENIË/NEDERLAND 2012 | film over in het reine komen met de Roe- REGIE RADU JUDE | MET GABRIEL SPAHIU, SERBAN meense Jodenvervolging tijdens WOII is in al PAVLU, SOFIA NICOLAESCU | 107 MINUTEN | TE ZIEN OP HOMECOMING zijn complexiteit alsnog luchtig. IMPORT BLU-RAY (SECOND RUN) DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 49

NETWORK Duivelspact met multinational Het Amerikaanse duo Paddy Chayefsky en bij een morele filmmaker die zweert bij Sidney Lumet maakte in 1976 indruk met rechtvaardigheid en macht wantrouwt. Lu- het tussen satire en aanklacht laverende met groeide op in armoede, koesterde verzet Network. Hun met vier Oscars bekroonde en voelde zich “aangetrokken tot radicaliteit woedekreet blijkt zowel tijdloos als visio- en personages die rebelleren, een status quo nair. niet aanvaarden en autoriteit bevragen”. Voor hem is de sleutelscène van Network die Ruim veertig jaar na zijn Oscar-triomf blijft waarin UBS-baas Arthur Jensen de zelf- de ‘perfectly outrageous’ film Network even destructieve Beale (Peter Finch, die zich in sterk als actueel. De donkere, satirische werkelijkheid letterlijk dooddronk) over- kroniek van de gekke televisieprofeet Ho- tuigt dat bedrijfsbelangen belangrijker zijn ward Beale is een metafoor voor een samen- dan individuele en nationale noden. leving uit balans. Met dank aan de mise- Dit duivelspact, waarbij identiteit en ide- en-scène van Dog Day Afternoon-regisseur alisme vernietigd worden door een ver- Sidney Lumet, die de studiofilm een rebels vreemdende multinational, boeide ook en extreem karakter bezorgde, en het Chayefsky. Maar voor hem was de cruciale scenario van Paddy Chayefsky, dat visionair scène die waarin Beale kijkers oproept om bleek. Het is geen toeval dat een Broad- “I’m as mad as hell and I’m not going to take way-adaptatie, onder regie van Ivo van this anymore” uit te schreeuwen. Chayefsky

Hove, momenteel furore maakt. Tijd voor vreesde niet alleen de banalisering van KNOCK DOWN THE HOUSE een eerbetoon, dacht Carlotta Films en de nieuws en waarheid, zijn schrikbeeld was Franse distributeur pakt uit met een ‘ultra een medium dat kijkers dicteert wat te den- collectors box’ die, naast een gerestau- ken en te doen. De woelige jaren zestig had- KNOCK DOWN THE HOUSE reerde versie van Network, met een boek den met gevoelens van angst, paranoia en (Fou de rage van Dave Itzkoff) en een docu- woede immers een voedingsbodem gecre- mentaire (By Sidney Lumet van Nancy Buir- ëerd voor maatschappelijke spanningen en Politiek momentum voor ski) de inbreng van zowel scenarist een narcistische cultuur. Blinde woede is ge- Chayefsky als regisseur Lumet belicht. vaarlijk, want manipuleerbaar, wist Chayef­ In de film wordt een ontslagen nieuws- sky. Maar zwijgen is geen optie. Woede moet vrouwelijke Democraten presentator plotseling populair wanneer hij niet opgekropt maar geuit worden. Als pro- dreigt met een live zelfmoord. Volgens Lu- test tegen onrecht. Rachel Lears’ documentaire over vier opko- wereldberoemd. Vooral Alexandra Oca- met waren tv-zenders niet per se hun doel- IVO DE KOCK mende Amerikaanse vrouwelijke politici, sio-Cortez (online vaak afgekort als AOC) is wit. “We joegen op groter wild. Voor mij onder wie Alexandria Ocasio-Cortez, biedt een internationaal symbool geworden van draaide het om de corruptie van de Ameri- NETWORK VERENIGDE STATEN, 1976 | REGIE hoop in schijnbaar hopeloze tijden. oprecht progressieve, socialistische politiek. kaanse geest. Network gaat niet alleen over SIDNEY LUMET | MET FAYE DUNAWAY, WILLIAM Toen Lears haar filmde stond ze gewoon nog televisie, het is een metafoor voor een Ame- HOLDEN, PETER FINCH, ROBERT DUVALL, NED BEATTY | Zonder twijfel is Knock Down the House de op de stoepen van New York om zieltjes te rika dat verandert in een mega-onderne- 121 MINUTEN | TE ZIEN OP BLU-RAY/DVD (CARLOTTA meest inspirerende documentaire over poli- winnen, the old school way. Knock Down the ming.” Die kritiek op corporate Amerika past FILMS) tici in lange tijd. Daar moet bij vermeld wor- House toont zo het glazen plafond van de den: veel competitie is er niet. Van een klun- Amerikaanse politiek. Ocasio-Cortez (New zige Mitt Romney tot een sexting Anthony York), Vilela (Nevada), Bush (Missouri) en Weiner stonden populaire documentaires Swearengin (West Virginia) moeten op straat- over Amerikaanse politici vooral in het teken niveau beginnen, terwijl de gevestigde Repu- van hopeloze witte mannen van de Republi- blikeinse orde er gewoon wat geld tegenaan keinse partij. De agressieve verkiezingscam- smijt om de verkiezingen door te komen. pagne van Donald Trump heeft dit soort zo- Het mooiste aan de film is hoe deze vrou- genaamd gematigde Republikeinse wen politiek momentum krijgen. En om te kandidaten van tafel geveegd. En Trump horen waar hun motivaties vandaan komen. speelt open kaart: minder van dat woke ge- Het begint vaak bij frustratie of verlies. Al neuzel en meer oorlog, wapens, olie en deze vrouwen hebben een intens leven ach- grensbescherming. ter de rug dat hen sterkt in hun politieke am- Enter Knock Down the House, een docu- bities. Het zijn verhalen die hier niet vermeld mentaire over vier vrouwelijke politici die hoeven worden omdat ze waardevoller zijn het tij willen keren. Geld hebben ze niet ge- als u ze van hen hoort. Dit is het meest in- noeg. En steun in hun respec­tievelijke dis- drukwekkende aan deze documentaire: dat tricten is ook geen gegeven. Hoop is dus hun voor deze politici ook echt iets op het spel valuta in deze hopeloze tijden. Maar hoe staat, en niet alleen hun baan. Wie zich zor- overtuig je Amerikaanse burgers die notoir gen maakt over waar het heen gaat met de weinig stemmen en bovendien beïnvloed- wereld, het klimaat en ons politiek systeem baar zijn door media-aandacht,­ geld en kan zich hier ongetwijfeld mee identificeren. roem? Rachel Lears’ documentaire toont het Sisyphuswerk dat Democratische up-and- HUGO EMMERZAEL comers Alexandria Ocasio-Cortez, Amy Vi- lela, Cori Bush en Paula Jean Swearengin op KNOCK DOWN THE HOUSE VERENIGDE STATEN, zich hebben genomen om hierin verandering 2019 | REGIE RACHEL LEARS | MET ALEXANDRIA te brengen. OCASIO-CORTEZ, AMY VILELA, CORI BUSH, PAULA JEAN NETWORK Inmiddels zijn sommige van deze politici SWEARENGIN | 86 MINUTEN | TE ZIEN OP NETFLIX DE FILMKRANT #421 JUNI 2019 50

Torenstraat 5, 1981 BC Velsen-Zuid 6 mei 2019, 14.15 uur

“Kom hier! Rotjong!”, roept de oud-ijzer- boer – groene overall, pet en klompen – te- gen zijn onzichtbare kwelgeest. Een paar tel- len later vliegt hij door de lucht. Hij landt veilig op een dikke judomat, die buiten het zicht van de camera op de grond ligt. In het oude dorp Velsen wordt de ope- ningsscène opgenomen van Kruimeltje, het vervolg op Maria Peters’ kaskraker uit 1999 (1.136.000 bezoekers) naar het gelijknamige boek van Chris van Abkoude over een Rot- terdamse straatjongen in de jaren twintig. Daarin vond het weesjongetje Kruimeltje (Ruud Feltkamp) eerst zijn moeder (Thekla Reuten) en vervolgens ook zijn vader (Rick Engelkes) terug, die rijk is geworden in Ame- rika. In het door Engelkes geproduceerde, door Diede in ’t Veld (Mees Kees de serie; Spangas op survival) geregisseerde vervolg woont Kruimeltje met zijn ouders (Kim Pie- tenspuit overlegt In ’t Veld even met came- weer is teruggelegd en de figuranten op de HELEMAAL LINKS MET BRIL REGISSEUR DIEDE IN ’T VELD, ters heeft de moederrol overgenomen) in een raman Coen Stroeve. Producent Rick Engel- juiste plek staan. Dan vliegt er een politie­ HELEMAAL RECHTS DOP COEN STROEVE, EN MIDDEN ACTEUR REIN HOFMAN kast van een landhuis buiten Rotterdam. kes, in cowboy-outfit, en de nieuwe helikopter over. In de openingsscène loopt Kruimeltje over Kruimeltje, de dertienjarige musicalster Even later vliegt Hofman opnieuw door de de markt in Rotterdam, als zijn oog valt op Viggo Neijs, staan buiten het zicht van de ca- lucht, nóg spectaculairder, maar nu heeft hoe de oud-ijzerboer zijn vastgebonden mera’s de pers te woord (“Bij film moet je het Stroeve nog commentaar. “Het moet in volle KRUIMELTJE NEDERLAND, 2020 | SCENARIO TIJS hond slaat. Kruimeltje twijfelt geen moment vanbinnen voelen”, zegt Neijs voor de ca- vaart aankomen”, zegt hij. “Dan wordt het VAN MARLE | REGIE DIEDE IN ’T VELD | PRODUCENT en bevrijdt de hond. Het beest en Kruimeltje mera van SBS 6). een interessantere val.” Stroeve neemt een REP FILM (RICK ENGELKES, FRANK GROENVELD) | IN gaan ervandoor, de oud-ijzerboer zet de Stroeve en alle figuranten nemen hun po- aanloopje, gooit zijn benen in de lucht en COPRODUCTIE MET NUTS & BOLTS FILM COMPANY achtervolging in. Een volstrekte chaos is het sities weer in. “Repetitie... en actie!”, roept land soepeltjes op de zwarte judomat. “Zo- (DENIS WIGMAN, MARIJN WIGMAN) | CREATIEF resultaat: Kruimeltje stoot een stapel kisten de opnameleider. “Grijp dat rotjoch!”, roept iets”, zegt hij. “Als er een dubbele mat ligt, is PRODUCENT SYTZE VAN DER LAAN | UITVOEREND om, de koppen van alle tulpen breken af in Hofman, voordat hij een enorme smakkerd het dan makkelijker om achterover te val- PRODUCENT MICHIEL BARTELS | CAMERA COEN een bloemenstal, groente en fruit rollen over maakt. In ’t Veld komt achter zijn monitor len?”, vraagt de stuntcoördinator aan Hof- STROEVE | MONTAGE MICHIEL BOESVELDT | ART de grond. De oud-ijzerboer glijdt uit over de vandaan. Hij is nog niet helemaal tevreden man. “Dan kun je je benen misschien iets DIRECTION DIMITRI MERKOULOV | KLEDING FIEKE appels. over de val. “Je moet spelen alsof het glibbe- meer opgooien.” NICOLAÏ | MAKE-UP JACQUELINE HOOGENDIJK | MUZIEK Velsen-Zuid doet dienst als Rotterdam. rig is”, zegt hij. “Met iets meer paniek in je Na de volgende take staat In ’t Veld te MATTHIJS KIEBOOM | MET VIGGO NEIJS, SABIJN Tussen tal van Rijksmonumenten is een ogen, iets meer comedy!” Hofman ant- schateren achter de monitor. “Hahaha. Die DUNNEWIJK, RICK ENGELKES, KIM PIETERS, REIN markt opgebouwd, met kramen vol bloemen, woordt: “Alles voor de kunst”, en hij strom- was hoog! Reintje, you rock. Je vloog hóóg, HOFMAN, BAS KEIJZER, VICTOR LÖW, ILSE WARRINGA, brood, kazen, groente en fruit en héél veel fi- pelt quasi-gewond terug naar zijn beginpo- dit is te gek!” HORACE COHEN, HUUB SMIT | DISTRIBUTIE JUST guranten. Terwijl het gezicht van acteur Rein sitie. “Houdt het stil, we gaan ’m opnemen”, JAN PIETER EKKER ENTERTAINMENT | TE ZIEN VANAF 5 FEBRUARI 2020 Hofman wordt natgemaakt met een plan- zegt de opnameleider als alle groente en fruit FOTO BOB BRONSHOFF

DE FILMKRANT #422 VERSCHIJNT OP DONDERDAG 4 JULI Volgende maand PREVIOUSLY UNRELEASED SO LONG, MY SON CLAIRE’S CAMERA LE JEUNE AHMED THE DAY AFTER ISABELLE HUPPERT THE LION KING MIJN BIJZONDER RARE WEEK MET TESS ENGEL TEMBLORES LA QUIETUD WILKOLAK BALLON AN AFFAIR FUNAN CAT STORIES PEARL TEL AVIV ON FIRE WELDI SPIDER-MAN: FAR FROM HOME DIEGO MARADONA ONCE UPON A TIME IN... HOLLYWOOD T-34 THE PROFESSOR AND THE MADMAN AU BOUT DES DOIGTS RICHARD SAYS GOODBYE QUI M’AIME ME SUIVE! THE LITTLE COMRADE DUCK DUCK THE WOLF’S CALL EL REINO MIA AND THE WHITE LION PERFECT CADEAU RETABLO BRITT-MARIE WAS HIER CRAWL DE FRANSE BIOSCOOPHIT FRANÇOIS MARION GILLES LAURENT BENOÎT CLUZET COTILLARD LELLOUCHE LAFITTE MAGIMEL PASCALE CLÉMENTINE VALÉRIE JOSÉ ARBILLOT BAERT BONNETON GARCIA

NA

EEN FILM VAN GUILLAUME CANET

/cineartnederland /cineartnl /cineartnl /cineart_nl www.cineart.nl TE ZIEN VANAF 6 JUNI

NFE Filmkrant 118x300 new.indd 1 28-05-19 12:42 vanaf donderdag 6 juni in de filmtheaters