Human Rights FORUM 1 “CARAVAN FOR PEACE, ANG PETRON/ HUMAN RIGHTS AND SOLAR OIL SPILL 1 HOPE” By JM VILLERO 16 By TRACY P. PABICO 24

Makalipas ang 20 taon ANG CLASS SUIT LABAN SA ESTADO NI Ni PEPITO D. FRIAS ...... 4

COUNTER TERRORISM AND HUMAN RIGHTS? Ni BERNARDO D. LARIN ...... 11

Caught in the Crossfire: OFWs IN LEBANON By MARTIN R. BABIANO ...... PHILIPPINE HUMAN RIGHTS INFORMATION CENTER 13

Editorial Board MGA KUWENTONG BAYANI NYMIA PIMENTEL-SIMBULAN DR. P.H. SONNY MELENCIO Mga salaysay na nilikom ng KAKAMMPI...... 18 GINA DELA CRUZ ALAMIN ANG INYONG KARAPATAN ...... 19 BERNARDO LARIN Editor-in-Chief JM VILLERO RETAKE OR NO RETAKE Managing Editor Ang Kontrobersyal na Nursing Board Exam 2006 ARNEL RIVAL ...... Art Director Ni EDELIZA P. HERNANDEZ, RN 21

ARVIE VILLENA Illustrator HR DIGEST ...... 30

PHILRIGHTS PHOTO TEAM HR TRIVIA ...... 31

FACTS AND FIGURES ...... 31 Philippine Human Rights Information Center (PhilRights)

53-B Maliksi St. Barangay , We welcome your feedback. Telefax: 433-1714 Tel. No.: 436-5686 You might want to write to the editor or contribute an article to the Human Rights Forum. We E-mail:[email protected] would be happy to publish it. Send to: The Editor, HR FORUM, c/o Philippine Human Rights Information Center, 53-B Maliksi St., Brgy. Pinyahan, Quezon City (e-mail: [email protected]).

2 Human Rights FORUM n EDITORYAL Pagbabayad sa krimen

MAHABA-HABA na rin ang nalakbay ng mga biktima ng paglabag Natugunan na ang unang kondisyon nang ideklara ng Supreme sa karapatang pantao noong panahon ng Martial Law sa kanilang Court noong Hulyo 15, 2003 na ang $683 milyon ay ilegal na naipon paghahanap ng hustisya. ng mga Marcos at dapat ibalik sa gobyerno. Ngunit ang Dalawampung taon na ang nakalilipas nang una silang pangalawang kondisyon ay nakabitin pa rin sa alanganin dahil magsampa ng class suit laban sa yumaong diktador Ferdinand hindi pa nakakapasa sa Kongreso ang panukalang batas na Marcos noong 1986 sa Hawaii. Pagkatapos nito, halos sampung magbibigay ng kumpensasyon sa mga biktima, ang House Bill taon din ang kanilang hinintay bago idineklara ng korteng 4535. nagkasala nga ang dating pangulo at ipinag-utos na dapat Inabot din nang halos sampung taon ang debate sa Kongreso magbayad ang pamilyang Marcos ng 2 bilyong dolyar sa kanila. hinggil sa naturang panukalang batas; una, dahil sa hindi na rin Ngunit hanggang ngayon, ni isang singkong duling wala pa pagkakasundo ng mga mambabatas na nagsusulong dito, at ring natatanggap na kumpensasyon ang mga biktima. pangalawa, dahil sa mga amendments o pagbabagong isinusulong Nakakainis isipin na hindi na nga sa sariling bayan nakakuha ng kampo ni Rep. Aimee Marcos. ng pagkilala at hustisya ang mga Pilipinong nagdusa noong Martial Nais ng “Ilocos Bloc” sa Kongreso na huwag lamang ang mga Law, mismong gobyerno pa natin ngayon ang isa sa mga nagiging biktima ng Martial Law ang bigyan ng kumpensasyon kundi hadlang upang mapatupad ang utos ng korte sa Hawaii. maging ang mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao sa May nakita na sanang pwedeng panggalingan ng ipambabayad panahon ng pamumuno ng ibang presidente. sa mga biktima at ito ay ang 40 milyong dolyar na itinago ng mga Malinaw na ang layunin ng itinutulak na pagbabagong ito sa Marcos sa pamamagitan korporasyong Arelma, ngunit hinahabol HB 4535 ay upang huwag mabahiran o magkaroon ng pagkilalang din ng gobyerno ng Pilipinas ang perang ito. Bagama’t natalo na lumabag nga sa karapatang pantao ang yumaong Marcos. ang petisyon ng gobyerno sa pamamagitan ng Presidential Sa kasalukuyan ay nakatakdang talakayin sa bicameral conference Commission on Good Government (PCGG), umapela pa ito at ng Senado at Mababang Kapulungan ang nasabing panukalang napigil ang pamimigay ng pondo sa mga biktima. batas upang magkaroon ito ng iisang bersyon at tuluyan nang Pangalawang pwedeng pagkuhanan ng pondo para sa maging batas. kumpensasyon ay ang $683 milyong galing sa mga Swiss banks na Ngunit gaya ng kalagayan sa Kongreso ng maraming ngayon ay nasa kabang bayan na ng Pilipinas. panukalang batas sa karapatang pantao, oras ang kalaban ng batas Nagtakda ng dalawang kondisyon ang korte ng Switzerland sa kumpensasyon lalo na’t malapit nang maging abala ang mga bago magalaw ang naturang pondo: una, dapat mapatunayang mambabatas sa pangangampanya para sa eleksyon sa Mayo, 2007. ilegal ang pinagmulan ng perang ito; at pangalawa, dapat mapunta Ang tanong, pagkatapos matugunan ang lahat ng legal at sa mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao ang isang bahagi administratibong proseso para sa pagkakaloob ng kumpensasyon ng perang ito. sa mga biktima ni Marcos, may pera pa kayang matira? n

Human Rights FORUM 3 MAKALIPAS ANG 20 TAON ANG CLASS SUIT LABAN

SA ESTADO NI PEPITO D. FRIAS Lumapit ang pasista, dahan-dahan, nakahiga ka. Ang isip at katawan ay wala nang pagtutol FERDINAND Sa itinataas na bayoneta—sa leeg mo’y nakaasinta. At sa pagbulusok, nagsara ang mata, naipit ang luha. Sa isang segundong pagitan ay isang dekadang panahon— Sa piling ng mga mahal mo sa buhay. MARCOS (“NASA BANGUNGOT ANG MGA DESAPARECIDO,” BISIG, AKLAT 3, BLG. 1.) n Ni PEPITO D. FRIAS NG paglalarawan sa itaas ay bahagi ng isang tula na isinulat ng isang naging biktima ng paglabag sa karapatang pantao noong panahong umiiral ang batas militar sa Pilipinas. Ang ganitong Alarawan ay isa lamang sa marami at iba’t-ibang anyo ng karanasan ng mahigit sa 9,000 tao na sa kadahilanang sila ay may kakaibang paniniwalang pulitikal, kasapi ng iba’t ibang samahang kontra sa palakad ng gobyerno o kahit mga simpleng mamamayang pinaghinalaang rebelde, sosyalista o komunista ay hinuli, ikinulong, tinortyur, ginahasa, dinukot, pinatay o minasaker noong panahon ng diktadurang Ferdinand Marcos mula taong 1972 hanggang 1986. Matapos ang ganitong malawakang paglabag sa karapatang pantao, inakala na lamang ng bawat isang naging biktima o ng mga kaanak ng mga naging biktima na mababaon na sa limot at kawalang pag-asa ang paghahanap nila ng katarungan sa kanilang sinapit.

Hakbang para sa ay naging tulay para sa hustisya at pakikipag-ugnayan ni Swift sa kumpensasyon mga organisasyong pangka- Noong 1986, si rapatang pantao tulad ng Robert Swift, isang Samahan ng mga Ex-Detainee abogadong Ame- Laban sa Detensyon at para sa rikano at eksperto Amnestiya (SELDA) kaugnay sa sa usapin ng class posibilidad ng pagsasampa ng suit ay nakipag- class suit laban kay Marcos dahil talastasan sa ilang sa malawakang paglabag sa kilalang human karapatang pantao. rights advocates sa Ang class suit na ito ay ang ‘Guilty’: Sa paglabag Pilipinas tulad nina demanda ng mga naging ng karapatang pantao Jose W. Diokno at biktima ng paglabag sa ng libu-libong Pilipino. Jose Mari Velez. Ito karapatang pantao sa panahon

4 Human Rights FORUM Pag-alala at pagpupunyagi: Mga kamag-anak ng mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao. PEPITO D. FRIAS ng pamumuno ni Marcos mula mga may kasalanan. May mga Abiog. Kung meron mang katayuan ng kaso at ilan pang Setyembre 1972 hanggang 1986. naniniwala naman na ang makitang pera, hinahabol mahahalagang impormasyon, Kung mananalo, may danyos o kumpensasyon ay mahalagang naman ng gobyerno bilang ill- ang sumusunod ay isang kumpensasyon na dapat ibayad katugunan sa mga kagyat na gotten wealth. Ito ang nangyari panayam na ginawa ng Human sa mga biktima at ito ay kukunin pangangailangan kung sakali sa halagang US$650 M na frozen Rights Forum (HRF) kay sa estado (o yaman) ng mga ma’t ito ay maibigay. assets ng mga Marcos na nailipat Ginoong Rolly Abiog (RA), ang Marcoses. Ganunpaman, hindi pa rin sa Philippine National Bank. vice-chairman ng Claimants Opisyal na naisampa ang nabibigyan ng kumpensasyon 1081. Ang Claimants 1081 ay kaso sa sala ni Judge Manuel ang mga biktima hanggang Kalagayan ng kaso isang samahan ng mga naging Real ng US District Court sa ngayon. Magaling daw Upang mabigyan pa ng biktima ng paglabag sa Hawaii noong 1986. Ito ay magtago ng yaman ang mga dagdag na kaliwanagan ang karapatang pantao noong matapos matugunan ang ibat- Marcos, ito ang sabi ng maraming kasapi ng class suit panahon ni Marcos. ibang legal na mga kailangan kasalukuyang Vice-chairman ng at ganun din ang publiko kaugnay sa kaso. Claimants 1081 na si Rolly kaugnay sa kasalukuyang HRF: Ano ang kalagayan ng Pagkalipas ng anim na taon, class suit? noong Setyembre 24, 1992, RA: Final and executionary idineklara ng US District Court na yung judgment. Noon pang sa Hawaii na guilty si Marcos ng 1996. Natalo na nga yung mga paglabag sa karapatang pantao. Marcos at umapela na sila sa Noong taong 1994 nag-award [US] Supreme Court. ang Korte ng halagang US1.2 [Samantala], ang [tutok] ng bilyon para sa mahigit na 9,000 mga lawyer ay yung perang biktima. nasa escrow [650 M USD], ito Ang ruling na guilty si yung mga deposit na nasa mga Marcos ng paglabag sa Swiss banks na na-freeze. karapatang pantao ay isang Ngayon, yung time na yun na katugunan at tagumpay ng mga malakas ang pressure sa Swiss biktima sa paghahanap ng government, ginawa nila, katarungan sa kanilang sinapit. inilagay nila sa escrow. Nag-set Ang iba ay nagsabi na kulang sila ng kundisyon. Gustong pa ito, dapat maparusahan ang kunin ng pamahalaan ng

Human Rights FORUM 5 Pilipinas ang mga assets na ’yun. Dahil supposedly ill gotten, pero sabi ng Swiss Federal Supreme Court kailangang i-prove na ill- gotten para makuha ’yun. Pero may isa pang kondisyon na dapat makinabang ’yung mga naging biktima ng human rights violations. Noong 2004, naglabas ng desisyon ang Philippine Supreme Court na ill-gotten wealth ’yung nasa escrow. Nag- initiate na sila [Philippine government] ng move na kunin yung pera. Meron nang agreement noon na kailangang susugan ang CARP (Compre- hensive Agrarian Reform Program). Ang CARP, yun lang ang nagsasabing lahat ng mababawing ari-arian ni Marcos ay dapat pumasok sa land reform. Kaya lang hindi sila makakasunod sa mga kun- disyong itinakda ng Swiss government kung hindi sila gagawa ng batas na magiging paraan para makinabang ang mga biktima ng human rights violations. Kaya magmula pa noong 12th Congress, di ba ’yan na nga ‘yung inaasikaso nina Etta, [Congresswoman Etta Rosales] kaya lang walang masyadong nangyari, eto nga, hanggang 13th Congress pumasa na sa lower house at saka sa Senado yung mga bill, yung compensation bill. Paggunita sa mga biktima ng sapilitang pagkawala. Sa pamamagitan ng com- pensation bill, makakatanggap Merong nadiskubre, yung mga 2 bilyon at tumatakbo pa ng kumpensasyon ’yung mga Arelma nga, isang Panamanian Ang ruling na guilty si ’yung interes nito at kinukwenta biktima na magpa-file ayon sa na korporasyong pinaglagakan Marcos ng paglabag ngayon sa mahigit na 3 bilyon. probisyon ng bill. ng pera ni Marcos. Ang ’Yung aktwal na pondo na Ang kahalagahan ng bill, ito nangangasiwa nito ay yung sa karapatang pantao pwedeng ipamahagi ay mga ‘yung pagkilala ng responsi- Merrill Lynch. Kaya nang ay isang katugunan at ganun lang, mahigit US$35 M bilidad na nangyari noong madiskubre yun, nag-file din lang. Nang matalo ’yung PCGG panahon ng martial law. Ibig nga ng kaso at nanalo. Kaya tagumpay ng mga sa Hawaii Court, umapela sila sabihin, ang kumpensasyon na ’yung tantya, kung magkaroon biktima sa sa 9th District Circuit Court of ito ay galing sa Estado. Ang ng distribusyon mula dito sa Appeals. Matagal din ’yun, nag- problema ngayon ay paano class suit ay doon lang paghahanap ng drag, pagkatapos natalo sila. masa-satisfy yung hatol ng korte, manggagaling sa makukuha sa Muli silang umapela. yung sa US, yung class suit. Wala Arelma na mga US$35M. katarungan sa Nang muling natalo ang nang masyadong ari-arian pa na Dagdag pa rito ’yung kanilang sinapit. PCGG, nag-file sila ng motion for makita dahil magaling ngang nakuhang pera mula sa ...... reconsideration at motion to stay. magtago sina Marcos, kahit nga nadiskubreng limousine na pag- Ang ibig sabihin ng motion to ’yung ari-arian na ’yun na nasa aari ni Marcos at yung bahay sa Good Government (PCGG), stay, lahat ng mga hakbang na escrow, mahirap diskubrehin Makiki Heights sa Hawaii at hinati nila ’yun. Kaya nakakuha ginagawa kaugnay ng kaso, tigil. ’yun dahil meron silang sistema saka [paintings ni Picasso]. dun ng mahigit sa 1M USD, at Nagkataon naman, dahil ng sapin-sapin na mga kor- Nagkaroon ng kasunduan dun ’yun ngang 35 M sa Arelma. nga sumunod lang ’yung mo- porasyon at foundations para sa pagitan ng mga abogado ng Ngayon ang malaking tion to stay, ’yung nakatakdang hindi malaman kung saan class suit at saka ’yung problema sa class suit, na pagdinig ni Judge Real ay talaga pumunta ’yung pera. Presidential Commission on bagama’t malaki ang ini- award, tumakbo na. Kaya doon

6 Human Rights FORUM MGA MAHAHALAGANG PANGYAYARI AT DESISYON KAUGNAY SA CLASS SUIT LABAN SA MGA MARCOS . April 7, 1986 . Isinampa ang class suit laban kay Marcos sa sala ni Hukom Harry Fong sa . . Federal District Court ng Honolulu, Hawaii. Si Robert Swift ang lead counsel at si . Jose Mari Velez ang co-counsel.Ginamit na batayan sa pagsasampa ng kaso ang . . Alien Tort Claims Act (ATCA) of 1789. Isang sibil na aksyong pwedeng ihain sa mga . korte ng Estados Unidos pag may mga kaso ng paglabag sa mga internasyunal na . . batas at mga batas sa US na ginawa sa anumang parte ng mundo. . . 1986 . Ang kaso ay ibinasura ng Federal District Court ng Hawaii at sinabing si Marcos ay . . may pribilehiyong immunity from suits bilang dating pangulo ng Pilipinas. . . 1990 . Si Hukom Fong ay pinalitan ni Hukom Manuel Real. . . 1991 . Ang US Court of Appeals sa Ninth Circuit ay nagdesisyon pabor sa mga biktima . . ni Marcos at binago ang naunang desisyon ng Federal Court. . . September 9-22, 1992 . Paglilitis ng kaso laban kay Marcos . . September 24, 1992 . Inihayag ng US Court sa Hawaii na nagkasala si Marcos ng paglabag sa karapatang . . pantao at ang mga ari-arian (estate) ni Marcos ay may pananagutang magbayad . . ng pinsala sa mga biktima. . . February 23, 1994 . Ang Federal District Court ng Hawaii ay naggawad ng exemplary damages na . . US$1.2 B sa mga biktima. . . . Nagpadala si Hukom Manuel Real ng isang grupo ng mga special masters sa September to . November 1994 . Pilipinas upang magsagawa ng deposisyon o sinumpaang testimonya sa may 135 . . na claimants mula sa mahigit na 9,000 biktima upang tiyakin ang kanilang pagiging . kasapi ng class suit at kung meron ngang naganap na malawakang paglabag sa . . karapatang pantao. . . . Pinigilan ng isang TRO (temporary restraining order) ang mga special masters sa October 22, 1994 . . pagsasagawa ng deposisyon sa mga piling claimants. . . November 2, 1994 . Ang deposisyon ay pinahintulutan ng Korte at isinagawa nina Atty. Robert Swift . . at Atty. Rod Domingo. . . . Ang resulta ng deposisyon ay isinumite sa Federal District Court ng Hawaii. December 9, 1994 . . . January 18, 1995 . Itinakda ng Federal Court ang compensatory damages para sa mga biktima na . US$776 M. Umapela si sa US Court of Appeals sa Ninth Circuit . . kaugnay sa desisyon ng Federal Court. . . PHILRIGHTS PHOTO TEAM . Ang gobyerno ng Pilipinas ay humiling sa district attorney sa Zurich na ilipat ang August 10, 1995 . . mga frozen na ari-arian ni Marcos sa Switzerland sa isang escrow account sa Pilipinas. . lumabas ’yung desisyon ni . Judge Real na ang ibibigay sa August 20, 1995 . Pinayagan ni Zurich Magistrate Peter Cosandey ang kahilingan ngunit umapela . mga abogado ay 10% ng kabu- . ang mga Marcos Foundations at ang Swiss banks. . uang halaga ng maipamama- . December 1996 . Ang apela ni Imelda Marcos ay tinanggihan ng US Court of Appeals ng Ninth hagi [bilang attorney’s fees]. . . Circuit at sa halip ay sinang-ayunan nito ang naunang desisyon ng mababang Inaprubahan din niya ’yung . . hukuman na pumapabor sa mga biktima. reimbursement ng mga gastos at . . inaprubahan din niya ’yung March 18, 1997 . Pinanindigan ng Swiss Federal Supreme Court ang paglilipat ng ari-arian ni Marcos sa isang . escrow account sa Philippine National Bank sa Manila.Itinakda rin ng korte na maaari initial na pamamahagi ng . US$2,000 bawat claimant. . lamang galawin ang nasabing pera kung matutugunan ang dalawang kondisyong ito: Una, . Ang problema, inabot ’yun . dapat magkaroon ng desisyon ang korte sa Pilipinas na sa iligal na paraan naipon ang . perang ito; at Pangalawa, dapat magkaroon ng batas na magbibigay ng kumpensasyon sa ng motion to stay. Ibig sabihin . . th . mga biktima ng human rights violations noong panahon ng Martial Law. nag-isyu ng order ang US 9 . . District Circuit Court of January 22, 1998 . Inutusan ng Federal Office for Police Matters ang mga banko ng Switzerland na . Appeals na eto ’yung stay order . ilipat ang mga ari-arian ni Marcos sa Pilipinas. . ibig sabihin tigil yan. Kaya lahat . . ng kaugnay sa kaso ng Arelma July 16, 2003 . Idineklarang ill-gotten ng Supreme Court ng Pilipinas ang frozen na $650 M at ito . ay iginawad sa gobyerno. tigil, kaya ang lumabas sa . dyaryo, ay “sana” ay maka- Pinagkuhanan ng Datos: katanggap ang bawat claimant • www.philonline.com.ph/ ng US$2,000. Dahil eto na ’yung • Ramon Casiple, “Odyssey of Human Rights Justice”, Claiming tomorrow now, Human Rights Forum; stay order, mapipilitan tayo na Vol. 7 No. 1 – July-December 1997. sumunod, di natin • Marcos victims’ hopes boosted,” Philippine Daily Inquirer, September 20, 2006

Human Rights FORUM 7 maipapatupad yan. pagkilala at kumpensasyon ’yung mga naging biktima. Ang HRF: Kaya umiiral ngayon isa kasing kahalagahan ng ang mosyon ng PCGG para sa nilalaman ng mga bills na ito rekonsiderasyon? kung maging batas, ’yung RA: Meron nang bagong pagkilala sa responsibilidad ng development. Pero lilinawin ko estado, na si Marcos bagaman muna uli ’yan. Nagkaroon na sabihin na nating inagaw niya ng desisyon si Judge Real na ’yung kapangyarihan ng estado, nakahapag sa sala, ’yun nga ’yun pa rin ang gobyerno ng ’yung reimbursement, yung Pilipinas, at dun sa nangyari, attorney’s fees na naibaba sa may pananagutan ito. 10% at yung 2000 US D. Pero At importante dun ’yung hindi nga ’yan maipapatupad pagkilala, na ang mga ito ay mga liban sa reimbursement, di ba bayani, mga martir, ’yung ganung merong 1M mahigit na hindi pagkilala. Siyempre malaking galing sa Arelma, galing ’yan bagay din ang monetary sa masyon, sa limousine, sa compensation, pero higit pa diyan paintings, puedeng gamitin ’yan siguro yung rehabilitasyon at yung para sa reimbursement kaya non-monetary compensation, mas hindi ko lang alam kung may importante ’yun, dagdag ’yun sa aktwal na reimbursement na recognition. At saka ’yung pag-ako. naganap, pero sa prinsipyo Merong bahagi ’yung batas na puede nang gawin kasi hindi merong apology ’yung estado dun sakop ng stay order ’yun. Yung sa mga biktima. Napakahalaga ng stay order ay kaugnay lang sa mga bagay na iyon. kaso ng Arelma. Ang ikinaiba noong dalawa, Kaya hindi nakatanggap ’yung class suit ano ’yan, kasong ’yung mga claimants at hindi sibil ’yan laban sa Marcos Estate, nabayaran yung 10% ng mga ibig sabihin pananagutan ni abogado dahil sa stay order. Marcos hindi lang isang Kaya magmula noong June indibidwal, kundi bilang Estate bumalik-balik sa rebyu sa 9th din. ’Yung isa naman, batas District Circuit Court ang kaso naman ito. Yung isa litigation, na ’yun at nito lamang yung isa legislation. Eto, batas September nanalo na naman naman na kinikilala ng Estado ’yung mga claimants. Talo na na merong pananagutan, naman ’yung PCGG. Wala na humihingi siya ng . . nag-a- ’yung mosyon kasi bago na ang apologize siya, kinikilala at desisyon. binibigyan ng kumpensasyon Ang hindi ko alam, meron ang mga biktima. Yan ang kaming impormasyon na malaking pagkakaiba noon. natanggap, parang magpa-file Kaya ngayon hindi dapat uli ng rekonsiderasyon sa 9th malito, baka sasabihin, eh District Circuit Court o nakakuha ka na nga ng isasampa ’yung kaso sa US kumpensasyon sa class suit, Supreme Court. Hindi ko alam tapos mag-aaplay ka pa riyan. kung uubra silang mag-apela Flores para los muertos: Listahan ng mga biktima ng rehimeng Marcos gayung en banc na yung sa Bantayog ng mga Bayani. PEPITO D. FRIAS HRF: May schedule na ba nagrebyu at saka wala naman ng bicameral? silang bagong argumento, kaya naman nakadepende doon sa Compensation Bills sa RA: Sa ngayon wala. Nung hindi ko alam kung ganun nga pagpa-file ng mosyon para sa Kongreso naaprub yan nung Sept 4 sa ba ang hakbang na gagawin nila. rekonsiderasyon. Kasi kung Senado, nauna yung sa Lower, Ang pag-aaral na lumalabas wala pang nai-file… HRF: Bilang vice-chairman sabi ni Etta, imumungkahi nya diyan ay gumagawa lang ang RA: Puwede namang ng Claimants 1081 at victim na na mag-usap yung bicameral ng gobyerno, sa pamamagitan ng ituloy at ang balita ko, at kung rin, ano ba ang opinyon mo dun September 16. Nung September PCGG, ng paraan para harangin walang motion to stay kahit sa dalawang bills na pumasa sa 16, hindi natuloy, pagkatapos ’yung distribusyon, kung hindi na may naka-file, sa batas ng Kongreso? Ano ang kaibahan ang pagkakaalam ko pumunta ’yan maharang, ma-delay ng ma- Estados Unidos daw sabi ng nito sa class suit partikular sa ng ibang bansa si Etta, hindi pa delay, kaya napakasama na ng mga abogado, kahit nag-file usapin ng pagtanggap ng siya nakakabalik. Sa pagkaka- nangyayari. ng motion for reconsideration kumpensasyon? alam ko wala pa ring skedyul. kung walang stay order, RA: Sa tingin ko naman ay Kaya ’yung preparasyon namin HRF: Yung implementas- puede mo nang ituloy-tuloy sapat ’yung balangkas o diyan, ay yung partisipasyon yon ng distribusyon ay hindi yan. framework para mabigyan ng namin, yung pag- evaluate,

8 Human Rights FORUM pagsusuri ng nilalaman nung House at Senado diyan. Sa dalawang bersyon. Senado tinakda nila na isang taon ang buhay ng board of HRF: Posible bang pag compensation. Sa Lower natapos na yung termino ng 13th itinakda nila ng dalawang taon. Congress at hindi pa napag- Sa Senado, ’yung kalahating uusapan [sa bicameral], pwede taon, ’yun ang panahon para bang mawala na naman yan? mag-aplay. Kaya lahat ng mga RA: Sa tingin ko hindi naging biktima ng human rights pababayaang magkaganun kasi violations, nakasaad dun sa pumasa na sa dalawang house. batas, mula September 1972 hanggang February 1986 pwede HRF: Noong 2004 di ba silang mag-file. Kasama man meron na rin . . . sila sa class suit o hindi, walang RA: Ang nangyari naman diskriminasyon doon. Kaya noon, inabot siya ng lang ’yung mga kasama sa class adjournment. suit ay mas mabibigyan ng prayoridad kasi dumaan na sila HRF: ’Yun na nga kung sa proseso. ganito rin ang mangyari ngayon. RA: Pero ’yun naman di pa HRF: ’Yun bang listahan ng naman pumapasa, nasa third class suit, ok ba na ’yun ang reading pa lang. ’Yung sa house isusumite, meron bang ganung naihabol, ’yung Senado ang di probisyon? naihabol. RA: ’Yung bill sa Senado parang ganun ang sinasabi, sa HRF: May ginagawa ba katunayan inilagay pa nila tayong mga lobby . . . ’yung eksaktong bilang. Pero RA: Nagla-lobby tayo, yung kahit tayo, magkakaproblema sa Senado nga inisa-isa natin, dun, dahil alam naman natin na pinadalhan natin ng sulat, pero yung bilang na ’yun ay susuriin hindi naman talaga malaking pa. Meron pang tinatawag na problema sa kanila. Nauna lang individual validation ng claims. talaga sa house, tapos, kaya nga So parang misplaced na ilagay ang bilis ng pangyayari. Nung ’yung listahan sa bill. Pero nagla-lobby kami, may sinabi lang dun na merong pinaplano pa kaming mga parang preferential treatment hakbang, biglang nasalang sa sa member ng class kasi sesyon, biglang na-aprub na. dumaan na ’yan sa proseso, Kaya dito naman sa bicam, ang meron nang mga doku- tantya, kung ano ang timpla dun mentasyon, kaya mabilis sa bicam hindi naman magiging na mapoproseso ’yun. masalimuot, kaya lang siguro di pa lang ma-iskedyul. HRF: Wala bang probisyon Masyado silang abala dun sa dun na eto ’yung mga mga isyu nung nakaraan. consultants o mga NGO na kilala talaga ’yung mga HRF: ’Yung 8 billion o 10 Taimtimaimtim: Ang paglimot sa mga nasawi sa panahon ng Batas Militar ay biktima . . . billion ba ’yan, buo pa kaya isang malaking krimen. PEPITO D. FRIAS RA: Doon sa bersyon ng yan? Meron pa ba yan kung House at Senado, may mga . . sakaling mamahagi na? Ang mga claimant-victims puwedeng magpasok ng una, kailangan talaga ng RA: Syempre hindi natin bagong claim. Kahit ’yung file matinding safeguard, malaking masasagot na andyan talaga HRF: ’Yung mga legitimate number, susuriin pa ’yun baka halaga ’yan. Dahil malaking ’yan. Pero kung pagbabatayan victims na hindi naman may mababawas pa dun, pondo ang hawak, kailangang natin ’yung mga pangungusap nakapag-file sa class suit. katulad ng mga duplikasyon at merong safeguard na hindi na ibinigay, halimbawa, nung RA: Talagang wala na spurious claim. Pero natakda na mauuwi lang sa korapsyon ’yan. andyan pa si Boncodin, meron tayong magagawa dun kasi kung sino ang kabilang sa klase. Kaya ’yung kumposisyon ng siyang sinabi na nakahiwalay kailangang tiyakin ng korte Pag dating sa klase, wala na board, nandoon ’yan sa 2 talaga ’yan, nakadeposito ’yan ’yung komposisyon ng class sa tayong magagawa dun. bersyon ng bill, kung sinu-sino. sa treasury at hindi talaga maagang yugto ng kaso. Noon Eto naman sa bill pag Sa House na bersyon, ang chair gagalawin ’yan. Syempre, pa lang inalam na ’yan. Kaya naging batas ’yan, magka- ay retired justice ng Supreme bagama’t credible siya at ’yun merong itinakdang panahon karoon ng implementing rules, Court na talagang malinis ang ang sinabi nya, hindi pa rin 100% para sa pagpa-file ng claims. itatayo ang board of compensation, record, talagang iginagalang, garantiya ’yun. Kaya nang lumampas, hindi na magkaiba ang pananaw ng tapos ang mga kasapi noon ay

Human Rights FORUM 9 chair ng [Commission on] sino ang biktima, sino ang Ang pag-aaral na indibidwal ay madaling gawin, Human Rights, secretary of claimant. Ang mga claimants ay kaysa yung di mo kilala, walang justice, tapos mga kinatawan ng parang mga reference lang ng lumalabas diyan ay mukha, walang larawan yan, mga NGOs, mga institusyon na claims. Ang importante ay yung tapos bigla na lang … ako si tumulong sa mga biktima insidente at ’yung biktima. gumagawa lang ang ganito di ba? Ibig sabihin nyan, noong panahon ng martial law. Ngayon, ’yung biktima ang gobyerno, sa mangangailangan yan ng Sa bersyon ng Senado meron dapat ma-compensate. Kung wala konsolidasyon ng claimant at ngang naka-spell-out kung anu- na yung biktima, ide-determine pamamagitan ng saka maabot ’yung di pa ano itong mga NGO na ito, tulad ng korte kung sino ’yung PCGG, ng paraan para miyembro para sa pamamagitan ng FLAG, Medical Action benepisyaryo o legal heir. ng inter-aksyon meron tayong Group, Protestant Lawyers Halimbawa, merong harangin ’yung nagagawang pagpapayaman ng League, AMRSP yata, so namatay, sino ang magmamana distribusyon, kung kanilang mga record, meron nanduon ’yun. Mula sa kanilang ng mga maiiwan. May mga tayong counter-checking na mga kinatawan, mamimili batas na sinusunod, nag-aaplay hindi ’yan maharang, nagagawa, validation, cross- kung sino ang mauupo sa Board dyan. Hindi porke nailagay referencing di ba? of Compensation. ’yung pangalan dun ng ma-delay ng ma-delay, “Nakulong ako sa Fort ...... claimant, halimbawa, pinsan Bonifacio” noong ganitong HRF: Mga ilan ang miyem- siya, siya ang nakakaalam ng paraan. At saka ’yung care, ibig taon, malamang may kakilala bro ng Claimants 1081* insidente, siya ang nakaalam na sabihin, ang kailangan talaga, tayong nakulong din nong RA: Noong nag-update may ganito palang kaso, nag- ang dapat makatanggap ay ganung taon, dapat kilala siya kami, mga 3,000. [May] mga file siya, kasi alam niya ’yun, ’yung kung sino ang dapat di ba? So ’yun ang mga paraan miyembro [na] taga-, walang masama dun. Dapat nga makatanggap. Ang isang na pwede nating idokumento, Davao, Agusan, Cotabato, maparating sa korte na may problema diyan ay kung paano at pagdating ng panahon ng Bukidnon. Dito sa ganitong insidente at ganitong mo nga gagawin ’yun. Puede tinatawag nilang individual maliit lang ang membership. biktima. ’Yung taong nag-file, bang ipatawag mo ang mga tao validation ng claim . . . . mga Marami na ang namatay, siya yung reference. Siya ang at magdala lang ng valid na miyembro namin, mapapanin- marami na ang nagkasakit, nabubuhay at siya ang identification at mga dokumento digan namin yan, ’yun ang yung iba hindi na nakakaalis ng nakakaalam noon, siya ang nag- ay ibibigay mo na ang pera dun. ginagawa natin ngayon. bahay, sa mga meetings, mga submit ng dokumento para Napakalaking risk noon kasi Kaya ang ginagawa ng anak na ang dumadalo, may patunayan na merong ganun, madaling mag-produce dito sa claimants nag-bi-build ng … pagkakataon pa nga na dati pero pag tapos na ang kaso at atin ng mga ganun. Pag ’yung information system, asawa ang nadalo, nang distribusyon na, hahanapin na idinyaryo mo yan, at Pedro ginagawa namin yun … tapos namatay ang asawa, anak ng korte kung sino talaga ang pumunta ka dito at nagkakampanya tayo sa mga naman ang nadalo, minsan legal heir o beneficiary. makakatangap ka ng dalawang miyembro na punuan ang mga kasama na ang mga apo. libong dolyar, baka sampung impormasyon na ito gaya ng Pagpapatunay Pedro ’yung dumating. Kahit mga individual . . .digital as well Mga benepisyaryo ’yung mga abogado at ’yung as non-digital materials, yung birth HRF: May mga listahan na, korte, personal na tingin ko, ay certificate, baptismal, ilalagay sa HRF: Paano kung wala na magkakaroon pa uli ng bagong hindi pa nakapirmi sa kanila kanya-kanyang folder … ’yung claimant-victim, pwede proseso ng pagdetermina? kung paano gagawin ’yung gumagawa ng computer program, na yung beneficiary, paano kung RA: Parang ganito, noon pa ganung proseso na hindi naman ’yung mga inquiries nandoon, wala sa listahan? man, mula nang itinayo ang magda-drag pa at magtagal tapos ’yung mga corrections, RA: Kung susuriin natin, Claimants 1081, ipinapaliwanag ’yung proseso ng distribusyon. kasi, merong hindi nakatanggap itong class suit, ito ’yung na ng mga abogado na bagama’t ng notice, nagkamali ng address. demanda ng mga nabiktima kasama tayo sa class suit ay Pag-aayos ng mga tala at Saan ngayon pupunta ang noong panahon ni Marcos laban hindi automatic na makaka- dokumento notice. Pag hindi mo natanggap sa Marcos Estate. Ibig sabihin tanggap tayo, kasi meron pang ’yun, hindi ka makakapag- ang sentral na usapin dito ay dadaanan na individual validation HRF: May napag-usapan na update. ang paglabag sa karapatang ng claims. ba kayo tungkol dyan? ...... pantao. Anong insidente? Kung Para bigyan tayo ng ideya RA: Meron, meron kaming *Ang ibang kasapi ng class may insidente, sino ang bikti- kung ano ’yun, di ba may mga hakbang na ginagawa. suit ay hindi kasapi ng ma? Kapag may napatunayang dumating ditong special master Gusto sana nating gamitin ’yung Claimants 1081 paglabag sa karapatang pantao, at nagkaroon ng random check ng network ng claimants, pahigpitin ibig sabihin may insidente, may mga 137 biktima. Bawat isa ang ugnayan ng miyembro, PINAGKUHANAN NG DATOSOS: biktima na dapat ma-compensate. tinatanong talaga para malaman tulungan ang mga miyembro na So paano siya mabibigyan ng kung may malawakang pag- i-build-up ’yung sarili nilang mga Ramon Casiple, “Odyssey of kumpensayon? Dapat mag-file labag sa karapatang pantao. Ibig file, ibig sabihin bawat record ng Human Rights Justice”, Claiming siya ng claim. Ngayon may sabihin may kaso ba talaga. isang miyembro nandoon ’yung tomorrow now, Human Rights Forum; sitwasyon na ang mga biktima Parang ganun ’yung ideya. lahat ng documentary at saka iba Vol. 7 No. 1, July-December 1997. ay patay na, halimbawa, disap- Ngayon, nagtatanong din sa pang mga ebidensya na Hilda Narciso, & T. Gravador peared, summarily executed, kaya atin ang mga abogado sa magsusuporta ng claim niya at Camacho, “It is time to heal,” may tao na magpa-file para sa pananaw natin kung paano dahil miyembro siya ng Claiming tomorrow now, Human kanya. magagawa ’yung distribusyon organisasyon ibig sabihin ang Rights Forum; Vol. 7 No. 1, July- Ngayon nasa masterlist ’yan, sa efficient, safe at secure na positive identification ng bawat December 1997.

10 Human Rights FORUM n By BERNARDO D. LARIN WAS lining up for an early check-in at the Northwest counter of the old Ninoy Aquino International Airport en route to the United States when my first encounter with the post 9/ 11 airport security happened. II was with my fellow participants in the US State Department’s International Visitor Leadership Program (IVLP), Attys. Sarah Arriola and Cesar Salazar, legal staffs of Sen. Jamby Madrigal and Sen. Panfilo Lacson, respectively, when a lady attendant asked me to follow her instead of going to the usual check-in counter. My heart skipped a beat. I Under the auspices of was silently asking myself, protecting its citizens from “What did I do?” Did they scan anything suspicious inside my terrorism and spreading the luggage? gospel of democracy, the US In a peripheral area, a male government has applied attendant shyly rummaged through my two check-in bags interventionist and arm bringing out all my stuff while twisting style of diplomacy. I was bombarding him with questions. Why are you doing ......

COUNTER Stepped-up security measures: Bomb-sniffing dogs on patrol. PEPITO D. FRIAS integrated in these policies. Also of equal importance TERRORISM AND was the cultural exchange aspect of our program where we get a glimpse of the American culture and way of life while we in turn HUMAN RIGHTS? share to our hosts how things this? Why am I being singled on Justice of the Lower House; (NGO) sector. stand in the . out? Why do you have to do and yours truly from the civil Anyway, the primary goal Being the central nerve of this? What’s the use of your x- society. of our visit was for us to have a the American government, ray machines? During the rest of the trip, I first hand experience on how naturally our meetings in In the end he meekly jokingly introduced myself as America’s foreign policy were Washington were supposed to answered, “You were randomly the “token” delegation from the being formulated and how orient us on the national chosen, sir.” Luckily, I was able non-government organization human rights were being policies and programs of the to hold off the activist in me and US’s counter terrorism efforts. prevented an ugly scene in spite We met people from the of the humiliation and intrusion State Department, Pentagon, I felt. Department of Justice, Tough luck, tough day. Department of Homeland What a way to start my IVLP Security, Judge Leonie program on Counter Terrorism Brinkema who won public and Human Rights! admiration with the way she There were eight of us in this handled the celebrated particular IVLP program and all Moussaoui case in Alexandria, except me were from the Virginia. Zacarias Moussaoui government namely: Angelito was convicted of conspiring to Nayan and Michelle Eduarte kill Americans during the 9/11 from the Department of Foreign attacks on the World Trade Affairs; Attys. Arriola, Salazar, Center and Pentagon. and Renato Bantug from the Senate; State Prosecutor Juan The New People’s Army (NPA) Pedro Navera; Atty. Narcisa as terrorists Guevarra from the Committee Beefed-upBeefed-up: But where are the threats to human security? PEPITO D. FRIAS During these encounters and

Human Rights FORUM 11 even in other stages of our were showing this in the polls. sojourn, me and Atty. Arriola During our stay there, Senate who also used to work for a stalwart and staunch supporter human rights institution, kept of the Iraq war Joe Lieberman on raising the problem from the Democratic Party got regarding the labeling of rebel a beating from Ned Lamont in groups as terrorists because it the party primary in would always be a stumbling Connecticut. Some other minor block to peace negotiations as Republican politicians in the in the case of the Philippines. House of Representatives also We asked the person we met yielded their seats to in the State Department the Democratic bets whose criteria that they used in placing campaign platforms were the New People’s Army (NPA) centered on anti-Iraq war in the list of foreign terror position. organizations because I conveyed to him that I PEPITO D. FRIAS So, Who’s Running the Show? personally believe that this terrorism was slowly shifting “The Worldwide Swing to the A professor we met in the rebel group could not be from military means to Left” East-West Center in the classified as such for two addressing the root cause of this Another interesting person University of Hawaii asked our reasons: scourge such as poverty and lack we met in D.C. was Arnaud de group, so after three weeks, First, it does not deliberately of social opportunities. Borchgrave from the Center for were you able to determine how target civilians as part of its He was very composed Strategic and International US foreign policy is being military tactics and strategy; and during his talk until Atty. Studies (CSIS), a retired shaped? Because if yes, he said Second, it still respects and Arriola asked him about the journalist and an expert on he would gladly treat us or pay observes the international conditions of prisoners in international relations and us that much if we could tell him humanitarian law in the Guantanamo and whether these transnational crimes. All the how because that’s what he’s conduct of its people’s war. inmates were covered by while I was expecting him to been trying to figure out for The State Department guy, international humanitarian law defend US foreign policies years. of course I won’t mention his and human rights. To which he related to terrorism since his At that time we were not name, calmly claimed that it was responded, “I am not very organization is one of the able to give a well thought out the Philippine government who familiar with the situation there Washington think tanks. response but looking back, I requested that the US but I think they are treated very So I was surprised when I believe that the American government do so. well.” heard him stating his people in general has left it to If this is true, this will He became more agitated disapproval of the war on Iraq their politicians to determine establish what many suspect to when I asked him whether their and his displeasure with the way how they would relate with the be one of the real barriers for counter terror programs meant President Bush was setting the world. the peace talks to prosper, to solve the situation that breed tone of the country’s foreign Under the auspices of distrust on both sides. terrorism were guided by policy without the American protecting its citizens from If verified, this also human rights principles and people having a voice on the terrorism and spreading the illustrates how governments standards. He answered my matter. gospel of democracy, the US could use the war on terror as a question with another question, He also lashed out at the government has applied pretext to go after its political “how about the rights of the media whose penchant for interventionist and arm opponents. victims of 9/11?” trivial things such as scandals twisting style of diplomacy – I guess the words “human and entertainment, he observed, and military aggression if the Human Rights Inside the rights” used within the counter was the culprit behind the high former fails, as in the recent case Pentagon terrorism context provoked him level of political apathy of many of Iraq – fueling enmity and Another telling experience and caused him to take my Americans. paranoia in the world we had was with a certain Col. question completely out of Lastly, his most community. Bullard inside the Pentagon who context. And I thought we were controversial observation, but If we were to reverse this gave us a standard briefing on there to see how human rights gave me secret hope, was that approach towards interna- counter terrorism (we knew his were being integrated in the because of what America and the tional solidarity and talk was “standard” from the country’s counter terrorism western powers were doing to cooperation – and we should filename of his presentation initiatives. other countries and to the – the ordinary US citizens have which was flashed in the LCD I got a more sensible answer environment, there will be a key role in achieving this monitor). to this question when we visited worldwide “swing of the since under their much Col. Bullard began his the US Pacific Command in political pendulum” to the left. flaunted democracy, political discussion very mildly Hawaii when Karen Kelly, the A very acute observation power is supposed to emanate mentioning to us how he love public diplomacy officer who because even the Americans in from the people. his granddaughters and how he welcomed us there, admitted spite of their general lack of And besides, it’s in their is very serious about protecting that they have not yet integrated opinion on external matters name that human rights them against terrorists. the human rights approach to were starting to be disgusted violations all over the world are He then proceeded by saying their counter terror programs with the way things were being committed by their that America’s approach on but they are open to the idea. turning out in Iraq and they government.

12 Human Rights FORUM Caught in the Crossfire: OFWs IN LEBANON

n By MARTIN R. BABIANO*

HE ARROYO government has once again shown negligence in Tits duty to protect Filipino lives abroad with its irresolute handling of the evacuation of OFWs in the recent war in Lebanon. The war in Lebanon exacted its toll on the more than 30,000 OFWs who live and work in that country. The heavy toll came not only with the mortal danger these OFWs faced while Israeli bombs dropped all over, but also with the ordeal of fending for themselves while Philippine government officials bickered over the absence of repatriation funds. At the onset of the 34-day war, the country’s Labor undersecretary made an absurd assertion that “most Filipinos in Lebanon were safe because they worked for Christian families and lived in Christian areas.” That assertion came with an even more absurd set of advice from the DFA: “Seek refuge in churches. Hitch a ride with passing vehicles. Pack up and go.” Only on the ninth day of the war did the first group of 192 OFWs travel from Beirut to Damascus, Syria. The censure from migrant advocates and ordinary citizens finally pushed President Arroyo to order the repatriation of OFWs and form Task Force War vetsvets: Pinay domestics helpers, home from Lebanon. Lebanon to deal with the problem. The order came three

Human Rights FORUM 13 Empty-handedEmpty-handed: But relieved to be back home. weeks into the conflict, after expense to the Philippine The government must sustained while trying to escape OFWs “felt the earth shake as government, or almost half of their employers who would not bombs exploded near their place the total number of repatriated get its act together in let them leave. of work, saw billows of smoke OFWs. Credit should also go to While the fatalities and from targeted areas in Southern the repatriated OFWs who, times of crisis as what injuries among the OFWs may Lebanon, and heard the drone because of their discipline, happened in Lebanon, if be ‘few’ compared to the of Israeli war planes.” allowed the evacuation to destruction suffered by Despite its slow response, proceed smoothly. only to repay these Lebanon, the fact remains that the Arroyo government The Lebanon war caused the the Philippine government managed to bring home about death of 1,250 people and OFWs whose billion- failed to act in haste when 5,600 OFWs by the time a UN- wounded 3,508, mostly dollar remittances have hostilities began. brokered truce took effect. (This civilians. It also destroyed or The Overseas Workers number has further gone up to damaged 29 vital installations, helped this same Welfare Administration 6,287 as of October 13.) 6,950 homes, 160 business (OWWA) reported in late Half the credit, however, establishments, 600 kilometers government to survive. September that it has already should be given to the of roads, 73 fuel stations, 73 ...... spent P155 million of the P500- International Organization for bridges, and 72 overpasses. million earmarked for the Migrants (IOM), which helped Two Filipinos died at the her employer who would not repatriation of OFWs from the Philippine government in height of the conflict. One allow her to be evacuated. Lebanon. getting trapped OFWs out of accidentally fell from the Twenty-nine (29) other OFWs The OWWA had earlier Lebanon. The IOM, which balcony of the flat she was suffered injuries as they fled projected the evacuation and maintains an office in Manila, cleaning. The other fatality also Lebanon. Most of the wounded repatriation operations at P2 has repatriated 3,450 at no fell down while trying to escape had leg and foot injuries, billion, one billion of which

14 Human Rights FORUM instruments laid down to address conflicts such as the Lebanon war. Just like the citizens of their host government involved in a major conflict, OFWs are similarly entitled to the protection laid down by the Geneva Convention relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War, which states that “Persons taking no active part in the hostilities … shall in all circumstances be treated humanely, without any adverse distinction founded on race, colour, religion or faith, sex, birth or wealth, or any other similar criteria.” The Lebanon war was only Filipino workers decent jobs one in the long string of Arab- here in the country. SOURCES: Israeli battles. Israeli soldiers In the meantime, the have time and again crossed into Philippine government must “More OFWs from Lebanon arriving. “ Lebanon to kill guerrillas and face up to its primary task of Phil. Daily Inquirer, Oct. 13, 2006 totally destroy Hezbollah. But protecting at all costs these “Execs bicker; OFWs cower.” Phil. Daily in its most recent attempt, it OFWs, whom it has deployed Inquirer, July 29, 2006 failed in its mission and instead in large numbers over the last ”P155M spent so far for Lebanon repatriation – OWWA.” Phil. Daily Inquirer, harmed innocent civilians and three decades. The government Sept. 26, 2006 destroyed property. must always have a contingency “Arroyo: Bring home all OFWs in Hezbollah, meanwhile, has plan ready in case war breaks Lebanon.” Phil. Daily Inquirer, August 3, remained largely intact and has out in places where OFWs are 2006 kept its ability to inflict harm concentrated. Or in case of “IOM: More than just getting OFWs out on Israel. Created precisely to probable war, it should of harm’s way.” Phil. Daily Inquirer, August destroy Israel and fight a proxy immediately ban the 20, 2006 Mad at Arroyo’s response to Lebanon war for its Iranian and Syrian deployment of OFWs. crisis, Phil. Daily Inquirer, July 29, 2006 patrons, Hezbollah will never On the ground level, it “How long will the ceasefire last?” Phil. cease attacking Israel until it has should start forging agreements Daily Inquirer, October 16, 2006 fulfilled its goal. with Philippine and foreign “Mysteries of the Middle East.” On the other hand, Israel’s airlines and ship owners to have http://www.philippinenews.com/ desire to destroy Hezbollah and them use their air and sea craft news/view_article.html?article_id= the US threats against Iran may to help evacuate Filipinos in case 933d7aa40f183955c1eda6f6c9ffd56d trigger a ‘global wave of suicide of war. It should pinpoint “Manila Should Evacuate All OFWs From Lebanon Now.” bombings that would create evacuation points in advance, so http://arabnews.com/ was to be allocated by the Palace widespread insecurity.’ that the government does not ?page=7§ion=0&article=85697&d=2 and the other one billion to It will only take some time panic at the last moment, running 1&m=7&y=2006&pix=opinion.jpg&category come from funds that the before another war erupts in around trying to find shelter for =Opinion Department of Budget and that part of the globe. The Filipinos fleeing from war. “The Lebanon-OFWs tragedy and Management would identify. possibilities are many. The next Upon repatriation, the damnation amid wars of aggression.” http:/ As the war raged, the conflict may engulf the whole government should also make /mindanews.com/index.php?option= apparent lack of funds for the com_content&task=view&id=596&Itemid=63 of Lebanon. It may draw in Iran money available to tide these “Group decries death of two Filipina repatriation of OFWs touched and Syria. It may involve the OFWs over after losing their maids; slams government neglect of Filipino off calls for a probe on the whole Arab world against Israel. jobs abroad and experiencing migrant workers trapped in Lebanon.” OWWA funds. Party-list The next war may force the the horrors of war. It must also August 13, 2006 representatives in Congress Philippine government to start finding decent jobs for http://forums.abs-cbn.com/ called on the House committee grapple not only with these evacuees. lofiversion/index.php/t36033.html on labor to probe the evacuating 30,000 OFWs in Most importantly, the “Pinoys in Lebanon moved to churches.” whereabouts of the OWWA Lebanon and another 30,000 in government must get its act http://www.malaya.com.ph/jul18/ fund. Former Solicitor General Israel; it may have to worry together in times of crisis as what news3.htm Frank Chavez was more blunt about the safety and evacuation happened in Lebanon, if only to “The war in Lebanon.” July 31, 2006 as he held Mrs. Arroyo of the 1.5 million OFWs in the repay these OFWs whose billion- http://www.ellentordesillas.com/ accountable for using OWWA whole Middle East. dollar remittances have helped ?p=376 money to boost her election A long-term solution to the this same government to survive...... campaign in 2004. problem of OFWs being caught In cases where help from The possibility of OFWs in wars in other countries lies their own government is not * Martin R. Babiano is connected again being caught in another in a genuine national forthcoming, OFWs can still with the Center for Migrant Advocacy- conflict in that region is high. development that can offer have recourse to international Philippines (CMA-Phils.)

Human Rights FORUM 15 Assembly at AMRSP Nuns and priests from various congregations and members of several human rights groups assemble for the Peace caravan. LAKBAY KAPAYAPAAN:

Church leaders and workers, students and human “CARAVAN FOR human rights by the Task Force Detainees of the P PEACE, HUMAN RIGHTS AND HOPE” n Text and Photos by TRACY P. PABICO N SEPTEMBER 22, 2006, the Association of Major Religious Superiors of the Philippines (AMRSP) and its Mission Partners, joined by the human rights community, embarked on a caravan dubbed Lakbay Kapayapaan. The caravan traveled through three dioceses of Central Luzon: Malolos, OBulacan; San Fernando, and San Jose, Nueva Ecija. These are areas where militarization and the upsurge Some activists from KARAPATAN, a human rights in extrajudicial killings have caused fear, anxiety and insecurity among the people. This initiative is part of the AMRSP’s effort to declare their commitment to peace and to the promotion of human rights. STATION I: MALOLOS CATHEDRAL, BULACAN

Sr. Cres Lucero of the Task Force Detainees of the Philippines (TFDP) responds to the The contingent arrives at the Malolos Cathedral questions of the participants.

16 Human Rights FORUM STATION II: ST. SCHOLASTICA’S COLLEGE, SAN FERNANDO, PAMPANGA

The contingent arrives at St. Scholastica’s College Church leaders and workers, students and human rights activists during the video presentation on human rights by TFDP.

n rights activists during the video presentation on Philippines (TFD).

Students from St. Scholastica’s College join the program Reciting Panata para sa Karapatan at Kapayapaan Fr. Deo Galang, Social Action Director of Diocese of San Fernando addresses the Caravan participants.

Members of the Kilusan para sa Pambansang Demokrasya recite the Panata together with the caravan participants.

group, show support for the Caravan. STATION II: SAN JOSE CATHEDRAL, NUEVA ECIJA The caravan arrives in Nueva Ecija

Church leaders and workers, students, and human rights advocates during TFDP’s video presentation on Sr. Ma. Luz F. Mijares, OSA, human rights. Co-Chairperson of the Association of Major Religious Superiors of the Most Rev. Mylo Hubert C. Vergara, DD, of the Diocese of Nueva Philippines (AMRSP) speaks to Ecija addresses the caravan participants and members of his participants in Malolos diocese.

Human Rights FORUM 17 Mga salaysay na nilikom ng KAKAMMPI Arlene Del Rosario, ni Ate Fe.1 namin. Hindi naman kami Marikina City Gusto ko nang tumakas pero baguhan sa mga kaguluhan, nasa 6th floor ang tinitirhan ko2. Pakiramdam dahil naranasan na rin namin Sabi sa akin ni Ate Fe, baka daw ito dito sa Mindanao. Pero MALIS PO ako sa ako maaksidente kung hindi naman ganun ka-grabe Pilipinas dahil sa ko may giyera magpumilit akong umalis. Isa ang sitwasyon, tulad ng hirap ng buhay dito. U pa, wala sa akin ang passport ko, naranasan namin sa Lebanon. Namasukan ako bilang rin sa amin sa dahil kinuha ito ng amo ko ‘ Kaya kahit masakit isiping domestic helper, dahil iyon lang noong dumating ako sa mawawalan kami ng trabaho, ang aking kayang gawin. Lebanon at ayaw ibalik sa akin. Marikina. napilitan kaming magpa- Marami akong pinasukan Tanging text na lang ni Ate Fe alam sa aming mga amo. Iba- sa abroad pero hindi ako ...... at ng aking Nanay sa Marikina iba ang naging reaksyon ng sinuwerte sa mga bansang ang nagdadala sa akin ng aming mga amo. Yung iba aking pinupuntahan. Kung rin kami sa wakas. Pero biglang tighaw at pag-asa sa mga nga ayaw pumayag pero ang hindi maliit ang kita, nasira ang tulay na dadaanan panahong iyon. iba naman sa amin, dahil minamaltrato naman ako ng namin patungong Syria kaya Ang cellphone ko lagi kong naiba ang destinasyon namin.’ talagang mababait ang mga aking amo. itinatago dahil bawal mag- amo, ay pinayagan agad. Ang Hanggang sa nagtungo Mas matagal ang biyahe. cellphone at tiyak na papagalitan iba nga naming kasamahan ako sa Lebanon. Akala ko Mga apat na araw bago ako kung malaman na nagte- ay inihatid pa ng kanilang maganda doon dahil sa kami nakarating ng Pilipinas. mga amo sa embahada. walang placement fee ang text ako sa pamilya ko. Ang hirap ng pinagdaanan ko. Ang iba naman sa amin ay agency, at tumagal ako nang Matinding takot at pangam- Wala kaming dalang sapat na sadyang kinuha ng pamaha- ilang buwan kahit mahirap ba ang nararamdaman ko pagkain dahil maraming ruta laan sa aming mga amo. ang trabaho. Masyado kasing tuwing gabi. Iyak ako nang iyak. ang dinaanan bago kami Maraming usapan para ma- malaki ang bahay at Ang tanging kinakapitan nakaalis at nakasakay ng kumbinsi ang mga amo na maraming amo. kong pag-asa ay ang sinabi ng eroplano. Ilang beses kaming paalisin na ang kanilang mga Ilang buwan pa lang ako KAKAMMPI na ibinigay na nila nagpalipat-lipat. Pinay na DH. Problema nga doon nang sumiklab ang ang pangalan ko sa Embassy Dumating ako sa Pilipinas lang ay wala kaming mga giyera sa Lebanon. Talagang natin. na walang kadala-dala dahil nga suweldo at ang ibang nai- nakakatakot. Masyadong Isang araw, biglang may iniwan ko ang lahat ng bagahe pundar namin ay hindi namin malakas ang mga pagsabog, dumating na taga-embassy, at ko. Sabi kasi sa akin, hindi raw nadala dahil personal na halos mayanig ang mga sinusundo ako. Noong una ay pwedeng magdala ng kahit ano gamit lang ang pwedeng bahay. ayaw nila akong ibigay pero kundi isang bag lang. Hindi rin dalhin. Nakapanlulumo, Gusto ko nang magpa- dahil bigla akong lumabas at ako nakasuweldo dahil walang nakapanghihinayang talaga alam noon pero sabi ng amo nag-iiyak, napilitan silang pera ang amo ko. ang mga kagamitang naiwan ko matatapos din daw ang ibigay ako. Pero kung nag- Hanggang ngayon, hindi pa ng mga kababayan natin. giyera, kaya tuloy din daw matigas ang amo ko noon, baka rin ako mapanatag. Hindi ako Hindi namin alam kung ma- ang trabaho ko. Pero ang hindi rin nila ako nakuha dahil mapakali, lagi pa rin akong kukuha pa iyon, basta’t ang problema ko, hindi naman ayon sa amo ko, kung hindi nila natatakot. Pakiramdam ko may mahalaga lang ay nakabalik ako maka-suweldo at wala ako ibibigay ay walang giyera rin sa amin sa Marikina. na kami dito sa Pilipinas. akong maipadalang pera sa magagawa ang pamahalaan Sa ngayon ay mag-aaral pamilya ko. natin. Malamang, hindi ako Kuwento ng 26 na OFW mula kami ng computer, sa pama- Sa pangalawang linggo, nakauwi dito. sa magitan ng KAKAMMPI talagang grabe na ang Habang nasa center na ako, chapter dito sa Zamboanga. pagpapasabog ng Israel. kabado pa rin ako kasi hindi ko SA UNANG pagputok pa lang At ayon sa pamahalaan ay Gusto ko na talagang alam kung ano naman ang ng giyera sa Lebanon, talagang maaaring may training para sa umalis. Naglakas-loob akong mangyayari sa akin. Hindi ko matindi na ang takot at amin na ibibigay ng TESDA. magpaalam sa aking mga kabisado ang mga pangyayari. pangamba namin dahil parang amo ngunit ayaw nila akong Ang alam ko lang, may giyera ang lapit lang sa aming ...... at nanganganib ang buhay ng payagan. Nagalit pa nga sila tinitirhan ng mga pagsabog. 1 Si Maria Fe P. Nicodemus ay sa akin dahil iyak ako nang mga tao. Lahat kami ay may mga trauma ang Chairperson ng iyak. Mahirap mag-stay sa center dulot ng naranasan namin. Ang Kapisanan ng mga Kamag- Dahil gusto ko na talagang dahil hindi naman sapat ang iba sa amin ay ayaw pauwiin anak ng Migranteng makaalis sa Lebanon, nagtext pagkain at agawan at unahan sa ng aming mga amo. Pero dahil Manggagawang Pilipino, Inc. ako nang palihim sa amin sa pagpapa-book ng pag-alis. malapit kami sa mismong (KAKAMMPI) Marikina. Sa kabutihang Ilang araw din akong lungsod na naging pokus ng 2 Ang pamilya ng amo ni Arlene naghintay doon. Nang paalis na mga kalaban ng Hezbollah, palad, naiparating ng ay nakatira sa ika-6 na pamilya ko sa KAKAMMPI kami, nakasakay na kami sa bus, napilitan ang aming mga amo palapag ng Basma Building, ang paghingi ko ng tulong. natuwa na kami ng mga kasa- na isoli na lang kami. sa El Kahayet, Beirut, At dito na kami nagtawagan mahan ko dahil makakaaalis na Sobra-sobra ang takot Lebanon.

18 Human Rights FORUM Alamin ang inyong mga KARAPATAN

Ang mga sumusunod ay ilan sa mga importanteng batas na nagpoprotekta sa ating mga likas-yaman at kapaligiran. B. National Integrated A. Batas Protected Pangkagubatan Areas (PD 705) System

Ang PD 705 o ang Forestry Reform (NIPAS) Code of the Philippines ang Act (RA pangunahing batas na nagbabawal sa iligal na pagtotroso o illegal logging. 7586) Ayon sa seksyon 68 nito, may tatlong Itinakda ng NIPAS ang mga pamamaraan paraan ng iligal na pagtotroso: at proseso para sa pangangasiwa ng mga tinatawag na protektadong lugar (protected area). Kinilala rin ng batas na ito ang mahalagang papel at pagtutulungan ng gobyerno, pribadong sektor, komunidad, katutubong Pilipino, mga non-government organizations (NGO), at samahan ng taumbayan sa pangangalaga ng kalikasan.

Ang mga protektadong lugar ay mga bahagi ng lupa at tubig na may 1.) Pagputol, pagkuha, pagkolekta, at pag-alis ng kahoy mahahalaga at kakaibang pisikal at o anumang produktong gubat sa lupang pampubliko bayolohikal na katangian. Sa nang walang kaukulang pahintulot; ngayon, ang mga sumusunod ang itinuturing na protected area: 2.) Pagputol, pagkuha, pagkolekta, at pag-alis ng kahoy sa lupang alienable at disposable, pampubliko, at - pambansang parke pribado nang walang kaukulang pahintulot; at (national park) - kanlungan ng mga mailap 3.) Pagtataglay ng kahoy at produktong gubat nang na hayop (game refuge) walang legal na dokumento. - sanktwaryo ng mga ibon at buhay-ilang (bird and wildlife sanctuary) Itinuturing din ng batas - kasukalan (wilderness area) na troso ang bakawan - strict nature reserve (mangrove) at gubat - watershed ang bakawanan kaya - bakawan (mangrove reserve) bawal din itong putulin, - sanktwaryo ng isda (fish sanctuary) kuhanin, kolektahin, - natural landmark alisin, at taglayin. - historic landmark - protected and managed seascapes and landscapes Kasama rin sa - virgin forest ipinagbabawal ng PD 705 ang mga Itinadhana ng NIPAS ang pagtatayo ng Protected Area sumusunod: Management Board (PAMB) na siyang gagawa at magpapatupad ng mga polisiyang kailangan upang mapangalagaan ang isang a.) pagpasok, pag-okupa, o pagsira ng kagubatan, protected area. pastulan, at kahuyan nang walang pahintulot; Kabilang sa mga bumubuo ng PAMB ang kinatawan ng bawat b.) pagsunog o pagdulot ng sunog dahil sa kapabayaan, barangay na sakop ng pinangangalagaang lugar, isang kinatawan ng kagubatan o pastulan; ng bawat katutubong komunidad kultural na naninirahan sa loob ng lugar, at hindi bababa sa tatlong (3) kinatawan ng mga NGOs, k.) pagkakaingin sa loob ng kagubatan o pastulan organisasyon ng taumbayan (POs) o di kaya ay organisasyon pangsimbahan o sibiko sa lugar.

Human Rights FORUM 19 K. Batas - malalaking minahan at quarry Pampangisdaan - proyektong pangkagubatan at pagtotroso - pagpoproseso ng kahoy (RA 8550) - pagpasok ng hayop mula sa ibang bansa sa ating kagubatan Ang Fisheries Code naman ang - pagtira sa kagubatan nangangalaga sa yamang-dagat at - pagkuha ng bakawan katubigan ng Pilipinas. - pagpapastol - proyektong pampangisdaan Binibigyang proteksyon din nito - paggawa ng palaisdaan at pagdidike ang mga maliliit na mangingisda sa pamamagitan ng k.) Proyektong imprastruktura pagrereserba ng munisipal na pangisdaan para sa kanilang - malalaking dam eksklusibong paggamit. - malakihang planta ng kuryente - malaking tambakan ng basura / pananambak Ang munisipal na - malakihang kalsada at tulay pangisdaan ay anumang anyo ng katubigan (lawa, d.) Laruan ng golf batis, ilog, dagat, at iba pa) na ang sukat ay 15 kilometro mula sa pampang. Ang katubigang ito ay Ang mga nasa baba naman ay mga itinuturing na nanganganib na itinuturing na sakop o kontrolado ng munisipyo o ng pamahalaang lugar pangkalikasan (environmentally critical areas): panglungsod. - mga pambansang parke, protected areas, D. Environmental watershed reserves, wildlife reservation at Impact animal sanctuary Assessment - mga lugar na (EIA) (PD 1586) ibinukod dahil sa angking Ito ay sistema ng pagsusuri ng kagandahan at isang panukalang proyekto kung kaakit-akit sa saan kalahok ang iba’t-ibang mga turista sektor, grupo, komunidad at mga institusyong maaapektuhan ng nasabing balakin. Batay sa resulta ng pag-aaral, karapatan ng mga maaapektuhang sektor, grupo o komunidad na tanggapin o tanggihan ang iminumungkahing proyekto. - mga Ang isang proyekto, publiko man o pribado, ay dapat na dumaan sa lugar na tahanan ng EIA kung ito ay itinuturing na mapanganib sa kalikasan o mga nanganganib na halaman o hayop kung ito ay ilalagay sa mga nanganganib na lugar pangkalikasan (environmentally critical areas). - mga lugar na may siyentipiko o arkeolohikal na kahalagahan Ang mga sumusunod na proyekto ay itinuturing na mapanganib sa kalikasankalikasan: - mga lupaing ninuno o ancestral domains ng mga katutubo a.) Malalaking industriya - mga lugar na malimit tamaan ng mga kalamidad - non-ferrous metal industries - mga lugar na itinakdang mahusay na lupang - iron and steel agrikultural mills - petroleum - mga mapanganib na libis and petro- chemical - katubigan industries - smelting - Mga bakawan plants - Mga bahura b.) Mga industriyang kumukuha / *Halaw mula sa “Gabay sa Pag-aaral Paralegal para sa gumagamit ng Kalikasan, Ikalawang Edisyon,” ng Tanggol Kalikasanasan. likas na yaman

20 Human Rights FORUM RETAKE OR NO RETAKE Ang Kontrobersyal na Nursing Board Exam 2006

Napakarami nilanila: pero gustong lumikas at magsilbi sa labas. n Ni EDELIZA P. HERNANDEZ, RN* ang iyong husay makipag- mga estudyante, interes ng mga kapwa tao. Ang ibang tawag magulang at kamag-anak, at ANG-AYON SA depinisyon ng Webster dito ay “bedside manners”. pati walang mga interes ay Comprehensive Dictionary, “A nurse is a Nitong nakaraang ilang nagkakainteres. Sa madaling person who cares for the sick, wounded, or buwan, nasentro sa kontro- salita, naging pambansang enfeebled, especially one who makes a bersya ang propesyong ito. sawsawan ng panlalait, profession of it.” Nataya ang kredibilidad, kahihiyan at debate ang isang kalidad , kultura at tradisyon ng dakilang propesyon. Ang SBilang isang graduate ng delikado kaya malaki ang tiwala mga paaralan, review centers at tanong ay “Bakit nga ba?”, kursong BS Nursing, tiyak at inaasahan sa iyong bawat mga institusyon sa larangan ng “Sino ba ang may sala?”, akong isa ito sa pinakadakilang galaw. Ang tawag dito ay propesyong pagna-nurse. hanggang sa humaba na ang propesyon dahil nangangai- “Tender Loving Care” o TLC. Sentro sa kontrobersyang ito mga tanong at mapunta na ito langan ito ng tapang, talento at Hindi pwede dito ang ang Professional Regulation sa “Magkano nga ba?” malaking puso, para mangalaga duwag at takot sa dugo. Hindi Commission (PRC) at ang ng mga maysakit at may rin pwede ang maselan at ayaw pamahalaan mismo na hang- Ang eskandalo kapansanan. Hindi ka pwedeng ng mabaho. Lalong hindi pwede gang sa kasalukuyan ay tumu- Bagama’t lagi nang may mga magpabaya o magpaliban ng pag hindi ka marunong tulay sa pagitan ng tamang ganitong tsismis ng “leakage” dapat gawin sapagkat ang ngumiti kahit pagod ka na dahil desisyon o popular na desisyong tuwing may pambansang nakataya dito ay buhay. Lalo pa ang isang salik ng propesyong nagbunga ng urong-sulong na pagsusulit, hindi ito kasing grabe at ang mga may karamdaman ito, bukod sa dapat ay marunong posisyon. Nakataya din dito ang ng naganap ngayon. Open secret ay maselan, bulnerable at kang magbilang nang tama, ay samut-saring interes: interes ng at biruan na ito sa mga

Human Rights FORUM 21 estudyanteng kukuha ng exam, ang umasa at mag-abang na baka may dumating na leakage. Subalit sa dakong huli, nakasalalay talaga ang pagpasa sa kahandaan, pundasyon at kaalaman ng estudyanteng kukuha ng pagsusulit. Sang-ayon sa mga napaulat sa pahayagan, nagsimula ang eskandalong ito matapos ang pagsusulit nitong nakaraang Hunyo 2006 kung saan mahigit 42,000 ang kumuha subalit 17,000 lamang ang nakapasa (Tingnan ang Graph 1). 41.2% lamang ito ng kabuuang nangarap na makapasok sa dakilang propesyong ito. Marami ang hindi nag- Table 1 qualify, dahil kaya emosyon sa isyung ito dahil mga bagong graduates sa talagang mahirap ang SAAN NAGPUPUNTA ANG trabaho at kung saan kikita nang ATING MGA NURSES nakataya ang maraming kursong ito? O pangarap. Kagustuhan ng mga sapat upang mabuhay nang pinahirap talaga ang 1 Gitnang Silangan (Middle East) mag-aaral na makapaglingkod disente. Kaya dagsaan ang mga pagsusulit para masala 2 United Kingdom nag-eenrol sa nursing, kahit nga 3 Ireland sa mga nangangailangan, ang totoong may hilig regular na makapagtrabaho o di mga duktor, gusto nang mag- dito. O baka naman 4 Estados Unidos (USA) (150,000 ang kakailanganing nurses sa susunod na kaya ay kumita nang malaki sa nursing para makapag-abroad. maraming kumikita 5 taon, ayon sa Department of Labor ibang bansa upang makaahon Sa isang impormal na dito dahil kailangan & Employment) sa kahirapan. Kasama na rito pagsusuri2, 60% ng mga mo uling mag-review 5 Netherlands at iba pang bansa sa ang kanilang mga magulang, estudyante ay wala talagang para sa susunod na Europa kapatid at mga kamag-anak na hilig sa kursong nursing at pagsusulit. Maraming Source : POEA nagbibigay ng suportang moral hinikayat o pinuwersa lamang ispekulasyon. at pinansyal para makamit ang sila ng kanilang mga magulang Unang pumiyok ang mga kakayahan ng PRC na i-regulate mga pangarap na ito. para pasukin ang kursong ito. estudyante mula sa Baguio at at pangalagaan ang pagiging Noong medyo maalwan pa Ang problema dito ay ang mula rito ay ginawa na itong sagrado ng mga test papers. ang buhay ng mga Pilipino dedikasyon at katapatan ng mga pulutan ng lahat. Ang unang Nasalang na naman sa krusyal (kailan na nga ba iyon?), lagi estudyante sa kanilang reaksyon ay mamangha tayo sa na sitwasyon ang “political will” mong maririnig sa mga magu- pinasukang propesyon. dayaan hanggang sa bandang ng pamahalaan na parusahan lang, “anak, ano ang pangarap Kunsabagay, hindi na ito huli ay nauwi na ito sa pam- kaagad ang mga nagkasala, lalo mo? anong kurso ang gusto bago. Para sa mga magulang na bansang biruan at katatawanan. na ang mga nakinabang. mong kunin?” Ito ang mga pana- pilit iginagapang ang kanilang Sa kasalukuyan, lalo pa Nagkaroon naman ng tsansa hon na malayang pinapapili at mga anak na makapag-aral, itong umiinit dahil sa pagsulpot ang ibang ahensya ng pamaha- pinapayagan ng mga magulang upang mabago naman ang takbo ng mga testigo mula sa iba’t- laan na kumilos at tumulong, ang kanilang mga anak na ng kanilang buhay, ang praktikal ibang panig ng bansa. Noong katulad ng Senado sa pamama- sundin ang kanilang hilig. na bahagi ang pinipili. Dito una ay tahasan itong ibinulgar gitan ng isang hiwalay na Walang restriksyon at mga nakahubog ang edukasyon sa ng mismong mga propesor na imbestigasyon, subalit hang- pasubali sapagkat alam nilang Pilipinas. Kung ano ang kaila- empleyado ng mga review gang sa kasalukuyan, puro kung saan ang talento ng bata, ngan ng mga pagawaan, kung ano centers, subalit sa dakong huli, rekomendasyon lamang ang doon ito dapat sanayin. ang idinidikta ng mga kapitalista hindi na rin mapatunayan nararating. Imbes na makatu- Natural, ang mga maga- batay sa sitwasyon, ito ang pinag- hanggang sa tila unti-unti na long sa pagpapahupa sa tensyon, galing sa numero ay dito tutuunan ng mga pampubliko at itong inuurungan. lalo pa itong gumagatong sa magpapakadalubhasa (hal. pribadong paaralan. mainit nang sitwasyon. engineering, math, physics, Turuan kung sino ang Sa ganitong kalagayan, atbp.) samantalang ang mga Mga kabuteng nagsulputan responsable lalong napapasama sa mata ng may hilig sa sining ay dito Dahil malaki ang pangan- Natural lamang na umani ito buong mundo at nalalagay sa mapupunta (hal. Fine Arts, gailangan sa mga nurse sa ibang ng batikos. Napunta sa kahihiyan, hindi lamang ang Theater, Music, atbp.). Pero unti- bansa (Tingnan ang Table 1) at depensibong posisyon ang mga propesyong pagna-nurse, kundi unti na itong nawawala dahil may pangako itong malaking paaralan at unibersidad na pati na ang pagiging pabaya at lagi nang nangingibabaw ang kita, dito bumubuhos ang mga nagtuturo ng nursing. Gayundin mahina ng pamahalaan. praktikal na konsiderasyon sa estudyanteng karamihan ay ang mga review centers na pagpili ng kurso ng mga kaba- mga anak ng mga mangga- kumikita sa pagbabalik-aral ng Pagmumuni-muni taan. Sa ngayon, ang pagpili gawang dumaranas ng hirap at mga kukuha ng pagsusulit. Sa seryosong pagsusuri, ng kurso ay nakabatay sa kung kawalan ng kasiguruhan sa Nalagay sa “public scrutiny” ang sangkot ang matinding ano ang makakapagpasok sa hanapbuhay.

22 Human Rights FORUM Ang nangyari ay parang mga sa labas ng bansa.” Muli, sa yaman (resources) at batay sa Ang tunay na biktima kabuteng nagsulputan ang mga pagtatantya sa loob ng sampung kakayahan at talino ng ating Ang naganap na anomalya sa paaralang nagtuturo ng kursong taong pag-aaral, umaabot sa mamamayan. Patuloy tayong nursing board exam ay pampagising nursing. Kinumpetensya ng mga 8,931 kada taon ang mga nurses nakaasa sa mga dayuhan – lamang sa pagiging inutil ng ito ang mga datihang paaralan na nangingibang-bayan upang dayuhang mangangalakal/ gobyerno at ng mga namumuno at malawakang nangumbinsi ng magtrabaho, ayon sa PRC. mamumuhunan, dayuhang rito. Marami pang magaganap na mga mag-aaral kahit kulang pa Taas noong sinasabi ng mga teknolohiya, dayuhang tulad nito sa iba’t-ibang anyo at ang kanilang kahandaan sa nasa pamahalaan kung gaano produktong industriyal, at pati paraan dahil sa kagustuhang pagtuturo’t pagsasanay ng kurso. kalaki ang kontribusyon at na dayuhang produktong makatakas ng mga kabataan sa Mula sa 250, ngayon ay may kabayanihan ng ating mga agrikultural na bumabaha laganap na kahirapang umiiral sa halos 460 schools of nursing na sa overseas workers na nakikipag- ngayon sa ating mga palengke ating bansa. buong bansa. Ang masama, sapalaran para lang mabuhay. dulot ng liberalisasyon sa maluwag at agad pinayagan ng Isa itong malaking kahihiyan pangangalakal. Konklusyon pamahalaaan ang pagsulpot ng dahil mistulang inabandona ng Halos 8 milyon na ang mga Dapat lang na parusahan ang mga bagong paaralan. gobyerno ang kanyang manggagawang Pilipinong mga pasimuno/promotor at Kasunod nito ay ang mga obligasyong makapagbukas ng nakakalat sa mahigit 100 bansa nakinabang sa anomalyang ito, review centers na ang mga oportunidad para sa sa buong mundo at walang mula sa pamahalaan hanggang pangunahing interes ay kumita disenteng hanap-buhay ng nakikitang solusyon para sa mga kapitalistang edukador. mula sa mga mag-aaral na mamamayan. Sa patakaran pigilan ito. Bagkus, lalo pang Sila ang mga lintang sumisipsip naghahanda para sa pagkuha ng nitong pagluluwas ng lakas iniengganyo ng estado ang sa dugo at pawis ng mga board exam upang maging paggawa ng mga Pilipino, pangingibang bansa ng mga magulang at pati na sa mga ganap na mga nurses. Mula sa inilalagay ng gobyerno sa manggagawang Pilipino. Isa na pangarap at sakripisyo ng mga halos wala noong dekada ’70, panganib ang buhay at ito sa mga inaasahang mag-aaral. may mahigit 200 review centers kaligtasan ng mga mangga- industriya at dito na umiikot Ang mga estudyante ay ngayong nakakalat sa buong gawang Pilipino, pati na ang ang malaking bahagi ng hindi dapat parusahan. Sila ay bansa na sumisingil ng bayad moral na kalagayan ng kanilang ekonomiya. Sa halos 2,500 mga biktima ng bulok na mula P5,000 hanggang P23,000. mga pamilya, kapalit ng mga manggagawang umaalis sa sistema ng edukasyon na Sekundaryo na lamang sa mga dollar remittances at upang bansa araw-araw, buhay at ngayon ay nahuhubog na sa ito ang makatulong dahil maisalba ang naghihingalong nagpipyesta ang mga pandaraya at kasinungalingan. obligadong gawin nila ang lahat ekonomiya ng bansa. recruitment agencies, medical Hindi dapat parusahan ang mga ng pamamaraan para mapa- Mayaman sa likas na yaman clinics, government permits, biktima. Dapat silang natili ang prestihiyo ng kanilang ang Pilipinas subalit walang transportasyong panghimpa- ipagtanggol at hindi dapat mga paaralan at review centers istratehikong direksyon kung pawid, mga bangko at iba pang isama sa mga nagkasala. para patuloy makahikayat muli paano itatayo ang ating kaugnay na negosyong Kung tutuusin, ang apat na ng mga magbabayad na mag- ekonomiya batay sa ating mga nabubuhay sa kalakarang ito. taong pag-aaral at pagpasa sa aaral. Ito ay isang patuloy na kursong nursing sa mga ikot ng komersyalisadong paaralang binigyan ng edukasyong umiiral sa ating kaukulang permit ay isa nang bayan. malaking patunay sa kakayahan ng mga mag-aaral. Ang isang dahilan Bukod dito ay may mga Ang isang dahilan kung bakit pagsasanay na ibinibigay ang ganito ang nagaganap ay ang mga ospital na kanilang kawalan ng hanapbuhay at papasukan sa pagsisimula ng oportunidad sa ating bansa. kanilang serbisyo. Ito ang Malawak ang unemployment at tutoong sukatan ng kanilang patuloy tayo sa pagdausdos sa pinag-aralan – ang praktika sa kahirapan. Maraming Pilipino loob ng mga pagamutan – at ang umaalis sa ating bansa upang hindi ang ma-anomalya, profit- humanap ng ikabubuhay sa oriented at komersyalisadong ibayong dagat; mga guro, edukasyong umiiral sa bansa. inhinyero, doktor at iba pa mula ...... sa iba’t-ibang larangan at propesyon na pinapasok ang *Si Edeliza P. Hernandez ay pagiging entertainer, domestic kasalukuyang executive helper o caregiver sa ibang bayan. director ng Medical Action Sa isang lektura ni Dr. Jaime Group (MAG). Galvez-Tan, sinabi niya na ang Pilipinas ay nangunguna sa 1 Mga datos na kinuha sa pagluluwas (export) ng mga Philippine Daily Inquirer and Professional Regulation nurses sa ibang bansa. Sa Commission pagtatantya, “mga 85 porsyento 2 Borromeo, Annabelle R., ng mga empleyadong Pilipino “Fixing the Leaks,” Newsbreak, pp. nurses (150,000) ay nagtatrabaho 18-21, November 6, 2006

Human Rights FORUM 23 A IKATLONG quarter ng taong 2006, evacuation o sapilitang paglikas ang naging matingkad na problema ng mga Pilipino. Nasalang na sa matinding pagsubok ang kakayahan ng gobyernong Arroyo na pangalagaan ang kapakanan ng mamamayan sa panahong nanganganib ang kabuhayan, kalusuganS at mismong buhay ng mga komunidad na sinalanta ng mga kalamidad at panganib. ANG PETRON/SOLAR 1 Tinaguriang pinakagrabeng oil spill sa bansa, ang paglubog ng isang oil tanker sa Guimaras Strait noong Agosto 11 ay tiyak na sisira di lamang sa ource: http://unosat.web.cern.ch

s kapaligiran ng Guimaras at mga OIL SPILL karatig probinsiya kundi sa kabuhayan mismo ng mga tao sa lugar. Ang karagatang nakapaligid sa Guimaras, Panay at Negros ay isa sa pinakamayamang pangisdaan sa bansa, at hindi biro ang lason na dala ng tinatayang mahigit 1 milyong litro ng ‘bunker fuel’ na tumagas mula sa lumubog na tanker.

Oil spill sa Guimaras Ang isla ng Guimaras ay isa sa mga popular na tourist destinations sa bansa. Kilala rin ito sa mga produktong prutas, lalo na ang mangga, na naibebenta pati sa labas ng bansa at tinaguriang ‘pinakamatamis na mangga sa mundo.’ Dating nasa listahan ng ‘20 Pinakamahirap na Probinsya’ ng Pilipinas, maganda na sana ang pag-usad ng ekonomiya ng Kulang sa pananggalang Kulang sa pananggalang: Pagsasamsam ng contaminated debris sa baybayin ng Guimaras. maliit na probinsyang ito. Unang naging sakit ng ulo ni “Bagong Bayani” nito. Sa gilid ng bulkan. Sa unang Mahalaga sa mga residente Pangulong Arroyo ang katunayan, nahirapan ang linggo ng Agosto, inilikas ang ang karagatang nakapalibot sa pagpapauwi sa humigit- gobyerno na tipunin sa isang may 40,000 na nakatira sa probinsya (ang Guimaras Strait, kumulang 30,000 overseas ligtas na lugar ang mga Pinoy tinatawag na ‘8-kilometer Iloilo Strait, Panay Gulf at ang Filipino workers (OFWs) sa dahil mistulang preso ang danger zone’ at dinala sa mga Visayan Sea). Karamihan sa Lebanon na nalagay sa karamihan sa kanila sa mga evacuation centers. Karamihan sa kanila ay tanging pangingisda matinding panganib nang pinapasukan dahil ayaw silang kanila ay mahigit isang buwang ang ikinabubuhay, at ang mga lusubin ng Israel ang nasabing paalisin ng kani-kanilang mga nanatili sa mga centers bago baybay-dagat naman ang bansa (tingnan ang kaugnay na amo (tingnan ang mga salaysay ng pinayagang makauwi (tingnan pangunahing atraksyon nito sa istorya sa p. 13) nitong Hulyo. Ang mga nakauwing OFWs sa p. 18). ang HR Digest, p.30). mga turista. Sa madaling salita, ibang dayuhan sa Lebanon ay Hindi pa nakakabawi ang Hindi pa man naibababa ng ang karagatan ang pangunahing mabilis na nailikas ng kani- gobyerno sa kapalpakan nito sa Phil. Institute of Volcanology bumubuhay sa mga tao rito at kanilang pamahalaan ngunit ang Lebanon, sumunod naman ang and Seismology (Phivolcs) ang ito ang tanging haligi ng mga Pilipino ay nahirapang banta ng bulkang Mayon. alert level ng Mayon, nabaling kanilang ekonomiya. makalabas dahil walang sapat na Nanganib ang may 74,000 katao naman ang atensyon ng lahat sa Kaya lubos ang pagka- pondo at kahandaan ang (mga 13,900 pamilya) na aksidenteng nangyari sa lungkot ng mga taga-Guimaras gobyerno para iligtas ang mga nakatira sa 40 nayon na nasa karagatan ng Guimaras. sa nangyaring oil spill na sumira

24 Human Rights FORUM hindi lamang sa kanilang kabuhayan kundi sa ipinagmamalaki nilang malinis at magandang mga dagat at aplaya na siyang panghatak ng probinsya sa mga nagbabakasyong Pinoy at dayuhan. Ayon kay gobernador Joaquin Nava, “Two of our main economic drivers – tourism and fishery – have been rendered inutile. The environment that sustains us had been badly damaged.”

‘Marine-based economy’ Malaking hagupit hindi lang sa ekolohiya kundi sa ekonomiya ng probinsya at kabuhayan ng mga Guima- rasnon ang pagkalason ng karagatan.

BINUBUHAY NG DAGAT SA tinatayang 150,000 na populasyon ng Guimaras, sobra kalahati nito (80,900) ay nakatira sa mga baybaying barangay (54 sa 98 barangays ang nasa tabing dagat). maliliit na pulo, kasama ang Sa mahigit 19,000 na pamilyang nakatira sa mga coastal barangays, Taklong na isang pambansang BAKIT LUMUBOG? halos 9,200 dito ang direktang umaasa sa maliitang pangingisda. marine sanctuary. Sa small-scale fishing pa lang, humigit-kumulang 145,000 metriko AYON sa isinagawang ulat ng tonelada ng isda ang nahuhuli kada taon. Bukod pa dito ang produksyon Naligwak na lason Special Board of Marine Inquiry sa aquaculture (bangus, tilapia, sugpo, atbp.). Maganda pa kasi ang (SBMI) na inilabas nitong kondisyon ng karagatan, kaya masagana pa sa isda at produktong Noong Agosto 11, lumubog Septyembre, overloading, dagat ang lugar. Hindi katulad sa karagatan sa ibang bahagi ng bansa, ang M/T Solar 1 sa karagatan ng kakulangan ng kakayahan o dito ay napanatili ang mga koral, bakawan at halamang dagat na Guimaras Strait, pagitan ng incompetence at ilang mga mahalaga sa mga isda dahil ito ay silungan at feeding grounds nila. Sa Guimaras at Negros, mga 25 kapabayaan o lapses ang sanhi paligid ng isla, buhay ang may 91 ektarya ng corals, 270 ektarya ng kilometro timog ng Guimaras. ng paglubog ng M/T Solar 1. mangroves, at 140 ektarya ng seagrass, bago mangyari ang oil spill. Karga ng tanker ang may 2.19 Napag-alamang overloa- milyong litro ng fuel oil. Ang ded ang tanker ng 150 tonelada ng langis at 200 tonelada ng tanker, pag-aari ng Sunshine Dahil nga kinikilala ng mga dagat nakikinabang ang tubig habang nagbibiyahe na tao ang kahalagahan ng malinis probinsya. Maraming resorts ang Maritime Development masama ang panahon, dahilan na karagatan, aktibo sila sa matatagpuan sa probinsya at Corporation, ay inarkila ng upang kumiling ito at tuluyang pangangalaga ng kanilang likas mga pulo nito. Nitong mga taon Petron upang maghakot ng lumubog. Isang pagkakamali na yaman. Isinasagawa sa 1,800 kasi, ang mga puting buhangin bunker fuel mula sa refinery din ang desisyon ng kapitan ng ektarya ng dagat ang iba’t-ibang ng Guimaras ay nagiging nito sa Bataan patungong tanker na ipagpatuloy ang Coastal Resources Conservation and alternatibong destinasyon para Zamboanga. biyahe kahit masama ang Ilang araw din bago pumutok panahon. Sinasabing kulang sa Enhancement Projects, tulad ng sa mga turistang sawa na sa mga kaalaman ang kapitan; wala mga fish at marine life sanctuaries, nakagawiang resorts tulad ng sa headlines ang paglubog ng itong lisensiya na magmaneho at mangrove restoration/refores- Boracay. Meron ditong mga 30 tanker. Tumampok lamang ang ng oil tanker dahil ang lisensiya tation at marine reserves. Hindi pa na primera klase at mamahaling balita nang hindi na maikaila na niya ay para sa isang chemical kabilang dito ang Toyo Reefs resorts. Noong nakaraang taon ito na nga ang pinakagrabeng oil tanker. Ang may-ari naman ng Marine Protected Area, na may (2005), umabot sa 182,000 ang spill sa kasaysayan ng bansa. Mga tanker ay “lubos na 2-kilometro ang radius. Ang turistang dumating. Umabot walong buwan pa nga lang ang ipinagwalang-bahala ang lahat nakalilipas nang magkaroon ng ng regulasyon, polisiya at mga Taklong National Marine naman sa P20.64 milyon ang kita rekisitos hinggil sa Reserve ay nagsisilbing mula sa turismo noong 2005. oil spill sa Semirara Island, seaworthiness ng sasakyang laboratoryo ng University of the (Dalawang linggo makaraan (na malapit din sa pandagat,” ayon sa SBMI. Philippines-Visayas. Ang ang spill, umabot na sa P3.54 Guimaras), kung saan may May pananagutan din ang Southeast Asian Fisheries milyon ang kalugian ng mga 365,000 litro ng langis ang Petron Corp. sa overloading ng Development Center (SEAF- resort sanhi ng kinanselang mga umalwak mula sa isang kargamento na nagresulta sa DEC), pangunahing ahensiyang bookings, ayon kay Joseph sumubsob na power barge ng instability ng tanker. Pinag-aaralan din kung ano nagtataguyod sa research Durano, secretary ng Department National Power Corporation. ang posibleng kakulangan at (Nang mangyari ang oil spill sa hinggil sa marine resources, ay of Tourism.) 24 na tourist pananagutan ng Coast Guard at may sariling research station destinations ang apektado ng Semirara, halos walang narinig ng Maritime Industry Authority din dito. spill: 7 ay mga beach resorts, 4 na pag-aalburuto. Na-pollute ang (MARINA). Hindi lang sa produktong ay mga island resorts, 13 ay mga 40 kilometro ng baybayin ng

Human Rights FORUM 25 Antique, nasira ang 230 ektarya ang bayan ng Valladolid, na nasa PAWANG mga Hapon ang nagmamay-ari ng Sunshine Maritime ng malagong bakawan, at timog na bahagi ng probinsya. Development Corpo-ration, kahit ang tumatayong presidente nito ay apektado ang kabuhayan ng Ang karagatan sa paligid ng isang Pilipino, si Clemente Cancio. Ang Petron naman ang 10,000 mahihirap na Inampulugan, isang island resort pinakamalaking kompanya ng langis sa Pilipinas. Sobra 1/3 ng mangingisda. Tinatayang sa Pulupandan, Negros Occ., ay kinakailangang langis sa bansa ay suplay ng Petron. Malaki ang mahigit P100 milyon ang na-contaminate na rin. puhunan ng gobyerno sa higanteng korporasyong Petron: 40% ng shares gagastusin sa rehabilitasyon. Kumalat din ang langis nito ay pag-aari ng Philippine National Oil Company, isang kompanyang Ayon sa World Wildlife Fund patungong Iloilo. Ang slick pag-aari ng gobyerno. [WWF], hindi pa nga natatapos galing Panay Gulf ay inanod pa- hanggang ngayon ang paglilinis hilaga. Unang nasapol ng ng spill.) maitim na dumi ang Bay-ang Agosto 14 nang magdeklara Point, sa bayan ng Ajuy, Iloilo ang probinsya ng “state of noong Agosto 19. Apektado ang calamity” at umugong ang mga coastal barangay sa gilid malakas na paghingi ng saklolo ng Canal Bay at Ajuy Bay: ang ng mga kinauukulan sa Barangay Day-ong, Culasi, pambansang gobyerno at Barredo, Tagohangin, Bocana internasyunal na mga ahensya. Buglas, at Siangon. Apektado Agosto 15, lubhang balisa na din ang mga pulo sa lugar: ang ang Philippine Coast Guard Nasidman, Calabasa, Guin- (PCG) sa lawak ng oil spill: asyatan Diutay, Guin-asyatan nakumutan na ng maitim na Daku, Binongan-an, Brgy. langis ang may 27 kilometro ng Puntaburi, at Tagunbanhan. dagat, sa lapad na 50 metro, at Tinawag ang lumubog na ito’y inaanod ng malakas na tanker na ‘ticking time bomb.’ agos papuntang timog-silangan Ayon sa mga opisyal at mga sa Negros. Ang Coast Guard ay grupong nagtatanggol sa umamin na hindi nito kayang kalikasan, hangga’t hindi pa kontrolin ang lumalawak na nahihigop ang lahat ng kargang spill. Lalong wala itong kakayahang palutangin ang lumubog na tanker na nasa 900 PINSALANG DALA NG OIL SPILL metro ang lalim. Dahil sa Nasalantang mga Lugar . . . malalakas na alon, hindi daw . . . Probinsya/Munisipyo. Barangay . Bilang ng Pamilya . Bilang ng Tao naging epektibo ang ‘floating . . . Guimaras. 30 barangay . 4,727. 23,635 booms’ na pangharang sa . . . kumakalat na langis. Kaya . Dolores, Tando, San Roque, Lucmayan, . 2,520. 12,600 . . . Nueva Valencia. La Paz, Cabalagnan, Panobolon (isla), . . gumamit na sila ng ‘chemical . . . dispersants’. . Canhawan, Igdarapdap, San Antonio, ...... Guiwanon (kasama ang isla ng Unisan) . . . . . Pinsala at banta . Alegria, Bubog, Inampologan (isla), . . . San Isidro (kasama ang mga isla ng . . Tatlong probinsya ang . . . Sibunag. Pamancolan, Sararay, Nalibas, Nauway, . 1,424. 7,120 agarang apektado ng oil spill: . . . . Us-usan at Nagarao), Sebaste (kasama . . Guimaras, Iloilo at Negros . . . . ang mga isla ng Ado at Natunga), Nabas, . . Occidental. . . . . Maabay, Dasal at Sabang . . Sa Guimaras, binalot ng . . . San Lorenzo. Sebario, Igcawayan (kasama ang isla ng. 589 . 2,945 . . . burak (sludge) ang baybayin ng . Nadolao), Cabano, M. Chavez, Suclaran, . . . . . tatlong munisipyo: ang Nueva . San Enrique . . Valencia, Sibunag at San . . . Jordan. 3 barangay. 194. 970 Lorenzo. Direktang apektado . . . Buenavista. East Valencia . . ang may 3,357 pamilyang ...... nakatira sa 27 barangays ng Iloilo. 29 barangay . 3,143. 15,369 . . . nasabing mga munisipyo. Sa . Mga barangay at isla ng Nasidman, . 1,738. 7,866 kalaunan, pati na rin ang bayan . Calabazas, Bay-ang, Punta Buri, . . . . . Ajuy. Tagubanhan, Pacada, Luca, Culasi, . . ng Jordan ay nasalanta, at . . . . Barredo, Malayu-an, Bucana, Junglas, . . umabot sa 59 barangay ng . . . buong Guimaras ang apektado . Silagon, Bato, Biasong, Pantalan, Nabaye, . . . Roxas at Taguhangin . . ng oil spill. Ang buong Taklong . . . Concepcion . Nipa, Tagbak, Plandico, Bagongon, . 1,405. 7,503 Marine Reserve ay tuluyang . . . . Botog, Malangabang, Balagluan, Polopina, . . natakpan ng burak na 4 na pul- . . . . Tambaliza, Macatunao, Mailog-ilog, . . gada ang kapal, na sinasabing . Dungon at Loong . . parang pulot ang lapot. . . . Total. 59. 7,870. 39,004 Sa Negros Occidental, . . . nagdeklara ng ‘state of calamity’

26 Human Rights FORUM Geary Barias, police director ng MGA LUGAR NA NASA PANGANIB (THREATENED) Western Visayas, na “very . anemic” ang naging pagtugon PROBINSYA. MUNISIPYO/SIYUDAD . ng Petron. . Guimaras. Jordan Habang ang mga opisyal ay . Iloilo . Miag-ao, Guimbal, Tigbauan, Oton, Leganes, Zarraga, Dumangas, Barotac nag-uusap-usap tungkol sa oil . Nuevo, Anilao, Banate, Barotac Viejo, Estancia, Carles, Sicogon Island, . spill, ang mga apektadong . Calagnaan Is., Binulwangan Is., Naburrut Is., Concepcion (kasama ang mga . residente, sa tulong ng mga . isla ng Tagubahan, Igbon, Malangaban at Pan de Azucar), at Iloilo City . lokal na pamahalaan at mga Negros Occidental. Himamaylan, Binalbagan, Hinigaran, Pontevedra, San Enrique, Valladolid, EB . NGOs, environmental groups at . Magalona, Pulupandan, Manapla, Ilog, Cauayan, Hinobaan, at ang mga siyudad mga volunteers ay agad namang . ng Bago, Talisay, Silay, Victorias, Cadiz, Sagay, Escalante, Sipalay at Bacolod . kumilos upang mapigilan ang . Cebu. 1 munisipyo paglawak ng slick, at upang linisin na rin ang karagatan at baybayin na nabalot ng NAPINSALANG LIKAS-YAMAN/YAMANG DAGAT (GUIMARAS AT ILOILO): nakalalasong dumi. Dahil sa kakulangan sa mga . LIKAS-YAMAN . LAWAK O LAKI NG PINSALA makabagong teknolohiya, . Coral reefs. 15.8 sq. km gumamit ng ‘low-tech’ na mga . . paraan at kagamitan, tulad ng Corals. 100 ektarya . kawayan, bunot, buhok, Sea grass. 20 ektarya . sawdust, at kung anu-ano pa. Baybayin (coastline). 247 kilometro . Samantala, gumamit naman Marine reserves (Taklong National Marine Reserve)Nanganganib. 1,143 ektarya (kabilang dito ang 209 ang PCG at ang Petron ng . din ang Sebaste Marine Reserve, Nagarao Marine Park, Nauai. ektarya ng bakawan; 20 ektarya ng ‘chemical dispersants,’ na agad Marine Park at Ususan Marine Park, at ang Toyo Reef Marine. seagrass; at 100 ektarya ng corals) . naging sanhi ng kontrobersya. Protected Area (lahat nasa Guimaras) . . Una, hindi pa talaga . Isla. 2 napapatunayan na ito nga ang . Seaweed plantation. 116 ektarya pinakamahusay na paraan sa . Bakawan. 1,128 ektarya (468 ektarya dito ang paglilinis ng oil slick. Sa . . lubhang napinsala o heavily damaged) katunayan, may mga dalubhasa . na nagsasabing ang paggamit ng Karagatan. 66 sq. km. . dispersants ay nagdadala ng Fishponds . 1385 ektarya . lason at nagdudulot ng pinsalang *Tinatayang danyos sa 367.29 ektarya na fishpond: P1,069,185.00 . . mas malaki pa kaysa oil slick. Lupain. 183 ektarya Mas nakapipinsala langis ng lumubog na tanker, mga apektadong mangingisda na makupad na aksyon ng mga hindi pa ligtas sa mas malaking economic aid) o magbigay ng P100 kinauukulan. “What has got up Ang gobyerno naman ay oil spill ang mga probinsya sa milyon (ang kuwenta ng bayaring our goat is that we hear a lot of talk nanghingi ng ayuda sa Estados Visayas. hiningi ng Coast Guard) para sa about what should be done but Unidos, Indonesia at Japan, at paglilinis ng oil spill. nothing has happened (Ang inamin ang kawalan ng Makupad na tugon Agad din itong sinang- nakakaasar dito, maraming kakayahan sa ganitong mga Gaya na rin sa mga nakaraang ayunan ng task force na binuo sinasabi kung ano ang dapat kalamidad. Sa isang pahayag na kalamidad na sumalanta sa ng Department of Justice. Ayon gawin, pero wala namang binasa ni Presidential chief of bansa, sobrang mabagal ang kina Macabangkit Lanto at nangyayari),” sabi ni Cmdr. staff Michael Defensor, sinabi ng pagtugon ng gobyerno. Ang Ernesto Pineda, mga Harold Jarder, ang namumuno presidente: “The current oil spill gobernador ng Guimaras na si undersecretary ng DOJ, walang sa paglilinis ng spill. Ayon sa off Guimaras illustrates…our Joaquin Nava, at ang grupong pananagutang kriminal ang kanya, sobrang isang linggo helplessness in dealing with Greenpeace, ay nagpahayag ng Petron sa nangyari paglubog ng makalipas ang spill, “officials are accidents of this magnitude.” pagkabagot sa tila kakulangan ng tanker at ng oil spill. still talking (pinag-uusapan pa rin Ipinangako naman ni Arroyo na commitment at mabagal na Mismong ang mga opisyal ng mga opisyal).” “magbabayad” ang sinumang pagtugon mula sa pambansang ng Coast Guard ay nabagot sa Sinabi naman ni Chief Supt. mapapatunayang maysala at ang pamahalaan at sa Petron. mga biktima ay mabibigyan ng Mabilis namang tinutulan ng angkop na atensyon. Petron ang responsibilidad sa PALPAK NA NAMAN Naging kontrobersyal din ang ginawang ‘cash-for-work’ na trahedya. Ayon sa mga NOONG Septyembre 19, pinigilan ng PCG na makalarga ang MV Carmen, tagapagsalita nito, walang ang barge na naghahakot ng nasamsam na oil sludge. Napag-alamang pakana ng Petron, kung saan kasalanan ang Petron sa expired na pala ang mga lisensiya ng mga tripulante na sina Engineer kinuha nito bilang taga-linis ang nangyaring oil spill dahil hindi Rolex Carbo at chief mate Benny Abong, na siyang nagmamaneho ng mga lokal na residente, sa naman nito pag-aari ang tanker. tugboat na humihila sa MV Carmen. halagang P150-300 kada araw. Napag-alaman pang kulang sa lakas o underpowered ang motor ng Sila’y pinaglinis ng nakalalasong Sinabi nito na walang legal o nasabing tugboat. contractual obligation ang dumi kahit walang mga ‘protective Karga ng MV Carmen ang 500 metriko tonelada ng sludge na gear’ o pananggalang. Tuloy, lalo kompanya na magtalaga ng P10 dadalhin sana sa isang pabrika ng semento sa Misamis Oriental. bilyong ayuda (ang hinihingi ng pang nalantad sa maraming

Human Rights FORUM 27 peligro sa kalusugan ang mga tao. ang pag-monitor sa loob ng NANGANGANIB NA SPECIES Pinatigil muna ng Department of limang taon, upang maseguro na Health ang paglilinis, nang walang pangmatagalang • Mga hayop at halamang dagat katulad ng mudcrab, mangrove shrimp, blue crabs, giant clams, sea cucumber tuligsain ang ganitong masamang epekto sa kanilang • Iba-ibang klase ng lumbalumba (dolphin), katulad ng spinner, pagpapahamak, at nagpatuloy katawan ang direktang spotted, Fraser’s, common bottlenose, at Risso’s dolphin lamang ito nang mabigyan na ng pagkakalantad nila sa oil slick. • Pawikan sapat na kagamitan at ‘protective • Dugong gear’ ang mga tao. Susubaybayan Demandahan • Iba-ibang klase ng balyena, katulad ng pilot, melo-headed, pygmy ng DOH ang kalusugan ng may Mga isang buwan killer, at false killer whales (Ang dugong at balyena ay nasa ‘red 1,600 na tumulong sa paglilinis na makalipas ang paglubog ng list’ – o nanganganib na mga species – ng International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources) walang pananggalang. Gagawin tanker, nagsampa ng kasong ...... EPEKTO SA KALUSUGAN • 254 respiratory diseases (4 ang na-admit sa Guimaras Provincial OPERATION TAPAL Hospital) TAKPAN ang dungis para hindi makita ng mga inspektor at bisita. Ito • 29 katao, kasama ang 4 na bata, ang naospital dahil sa mataas na umano ang mando ng mga empleyado ng Petron Corp. sa mga residente level ng hydrogen sulfide (isang nakalalason na gas) ng Guimaras na tumulong sa paglilinis ng oil sludge. • 2 ang naiulat na namatay dahil sa nakalalason na singaw: 1 Ayon sa isang residente ng Barangay Tando, Nueva Valencia, mangingisda at 1 batang lalaki na 2 anyos pa lamang Guimaras, ipinag-utos sa kanila na takpan ng buhangin ang mga batong • 1,070 katao ang naiulat na may karamdamang dala ng polusyon ng balot ng langis. Ang mando ay galing sa mga empleyado ng Petron na oil spill (Sept. 8, 2006) (999 mga taga Nueva Valencia, Sibunag, San namamahala sa paglilinis at humahawak sa pa-sweldo ng mga tauhan. Loranzo at Buenavista, Guimaras; 71 taga Concepcion at Ajuy, Iloilo) Hindi rin maintindihan ng isa pang residente ng Tando kung bakit ...... “pininturahan” ng semento ang mga bato at korales na nagsisilbing MGA SINTOMAS SANHI NG PAGKAKALANTAD SA OIL SPILL: breakwater malapit sa paaralan nila. Ang breakwater ay balot din ng • Pag-uubo • Dizziness (pagkahilo) langis. • Gastric pain • Headache Itinanggi naman ni Carlos Tan, tagapagsalita ng Petron, na bulagsak • Flu • Asthma sila sa paglilinis ng oil sludge. “It makes no sense for us to do that • Allergic cough • Pagsusuka because if anyone would say that there’s still bunker fuel in a particular • Gastritis • Skin allergy area, we would be forced to return and clean it again,” sabi niya. • Throat irritation • Iba pang impeksyon Mukhang minamadali kasi ng Petron ang paglilinis ng oil spill...... Noong Oktubre 15, sinabi nito na kumpleto na ang paglilinis sa 15 lugar PERWISYO SA KABUHAYAN: sa Sibunag at Nueva Valencia, dalawa sa pinakamalalang apektadong • 50,000 na nakatira sa coastal barangays ng Guimaras ang munisipyo. Nagdeklara din ang National Disaster Coordinating Council apektado ang kabuhayan (NDCC) na kumpleto na ang paglilinis sa Guimaras, at nasa yugto na • Kawalan sa kita ng mga maliliit mangingisda (pangkabuuan): P3 - sila ng rehabilitasyon. P5 milyon kada araw Bagay namang pinabulaanan ng mga residente at lokal na opisyales • Bilang ng pamilyang nasa evacuation centers: 201 pamilya (as of ng Guimaras. “Kailangan pa ng ibayong paglilinis,” sabi ni Diosdado Sept. 17) Gonzaga, mayor ng Nueva Valencia. Diumano, ang paglilinis na isigawa • Bilang ng pamilya na na-displace dahil sa oil spill: 6,156 (30,531 pala ng Petron ay nakasentro lang sa mga lugar na may naninirahan. katao) • P57 milyon ng nasirang fish cages at fish pens • P50 milyon lugi sa industriya ng sugpo/hipon sa Pulupandan, Negros Occidental • P50 milyon lugi sa industriya ng dilis sa Valladolid, Negros Occidental • P3.57 milyon nawala sa turismo ng Guimaras mula Agosto 11-27 pa lang ...... Sweldo ng mga tumutulong sa paglilinis: P150-300 kada araw...... ANG HYDROGEN SULFIDE: Ay isang nakamamatay na uri ng gas na amoy bulok na itlog. Level ng hydrogen sulfide sa Cabalagnan: 537.9 – 2,145 parts per million (ppm) Level ng hydrogen sulfide sa La Paz: 13.2 – 165 ppm Allowable level ng hydrogen sulfide, ayon sa US Environmental Agency Provisional Remediation Goal (US-EPA PRG): 0.00071 ppm Ayon sa mga mediko, kahit ang panandaliang pagkaka-expose sa mataas na lebel ng hydrogen sulfide (lampas ng 500 ppm) ay maaaring magresulta sa pagkawala ng malay. Posible ring mamatay ang taong na-expose sa ganito katinding lebel ng hydrogen sulfide. Mas malala ang epekto nito sa mga bata...... ANG BUNKER FUEL OIL. Ayon sa mga siyentipiko, ang bunker fuel oil ay maligat (viscous), corrosive at nakalalason, at ito ay hindi madaling ma-degrade. Ibig sabihin, matagal bago matanggal at malinis ang dumi at lason na dala nito sa kapaligiran. Kaya nga hindi epektibo dito ang paggamit ng chemical dispersant. Operation kudkod sa nalason na baybayin.

28 Human Rights FORUM kriminal ang lokal na Environment and Natural pamahalaan ng Guimaras sa DANYOS-PERHUWISYOS Resources (DENR). Nahinto mga opisyales ng Petron Corp. Saan kukunin ang perang gugugulin sa pag-ayuda sa mga apektadong lamang ang pagtambak nang at ng Sunshine Maritime. pamilya at pag-rehabilitate ng karagatan? magreklamo na ang mga Kabilang sa mga nakaharap ng Mayroong pondong internasyunal na maaring pagkuhanan ng perang residente at opisyal ng lugar kaso ay sina Khalid al-Faddagh, pambayad sa mga apektado ng oil spill, ang International Oil Pollution dahil sa masangsang na amoy Compensation Fund (IOPCF). Ito ay isang pandaigdigang sistema na presidente ng Petron; Clemente nagbibigay ng pondong gagamitin sa anumang gastusin kaugnay sa mga at sa peligrong dala ng Cancio, presidente ng Sunshine oil spills. Ang pondong IOPC ay itinatag noong 1992. nakatambak na dumi. Maritime; Nicasio Alcantara, Sa ilalim ng mga regulasyon, ang may-ari ng isang tanker at ang taga- chairman at CEO ng Petron; at seguro (insurance company) nito ay kailangang magbayad para sa ‘Irreversible damage’ Felimon Antiporda at Carlos pinsalang dala ng spill. Kung ang kakayahan ng may-ari at ng taga- Hanggang sa ngayon, hindi Tan, mga opisyales ng Petron. seguro ay hindi sapat para sa lahat ng gastusin at bayaran, pwedeng pa rin talaga matatantya ang Sila’y inakusahang lumabag magbigay ng karagdagang pondo ang IOPCF. kabuuang pinsala na dala ng oil Ang pera ng IOPCF ay galing sa mga taripang kinokolekta nito mula sa Republic Act 9275 (Clean Water spill, lalo na ang pinsalang dulot sa mga kargamentong langis. Ang Petron Corp., halimbawa, ay nakapag- Act of 2004), Republic Act 8749 ambag na ng P120 milyon sa pondo mula noong 1999. nito sa maselang ecosystem ng (Clean Air Act of 1999) at Republic Ayon kay Nicasio Alcantara, chairman ng Petron, aabot sa US $301 karagatan. Ang mga ulat sa Act 9003 (Ecological Solid Waste milyon ang pwedeng ibigay ng IOPCF sa mga mangingisda, may-ari ng ngayon ay pawang resulta Management Act of 2000). mga resort at iba pang taong nawalan ng kabuhayan dahil sa oil spill. lamang ng mga mabilisang Ang kaso ay pangunahing Maaring bayaran ng IOPCF ang mga sumusunod: pagsisiyasat o rapid assessments na nakabatay sa perwisyong 1. danyos sa mga ari-arian, isinagawa ng mga siyentipiko. natamo ng Guimaras at ng mga 2. halaga ng aktwal na paglilinis ng dagat at baybayin, Ayon sa grupong 3. pagkawala ng kita ng mga mangingisda at mga taong Guimarasnon, lalo na ang nakadepende sa pangisdaan (aquaculture), Greenpeace, ang oil spill ay pagkasira ng dati’y mayamang 4. pagkawala ng kita ng mga negosyong turismo, at tiyak na magdudulot ng marine life sa paligid ng 5. pagpapanumbalik sa nasirang kalikasan/kapaligiran. pangmatagalang danyos sa probinsya at ang pagkawasak Inaasahang maglalagay ang IOPCF ng isang opisina sa Guimaras. kapaligiran at kabuhayan ng ng ikinabubuhay ng mga tao. Sinasabi sa manwal ng IOPCF na para makatanggap ng bayad sa mga tao. Posible pa nga na ang Ayon sa gobernador ng danyos, kailangang mapatunayan na ang perwisyong natamo ay galing perwisyo ay permanente at Guimaras, 26,000 Guimarasnon talaga sa oil pollution. Kailangan din na ‘quantifiable’ ang sinasabing hindi na mapapanumbalik pa sa kawalan sa pangkabuhayan. na umaasa sa pangingisda ang Dito mahihirapan ang libo-libong mangingisdang apektado ng oil dati ang ecosystem na nasira. apektado ng oil spill. spill. Mahihirapan silang magpakita ng papeles na magpapatunay sa Mananatili nang ilang dekada Kasama din sa demanda ang pagkawala ng kita. Hindi katulad ng mga may-ari ng resort na naka- ang epekto ng oil spill sa ginawa ng Petron sa San dokumento ang mga transaksyon at may pinanghahawakang resibo, karagatan, sabi ni Von Antonio, Nueva Valencia. Dito walang maipapakitang matibay na ebidensya ang maliliit na mangingisda. Hernandez ng Greenpeace. itinambak ng Petron ang Sa katunayan, nauna nang nag-file ng danyos ang mga may-ari ng resort, Malaking tulong naman ang contaminated debris nang walang at direkta nila itong ipinasa sa IOPCF. garantiya ng International Oil Batay sa manwal ng IOPCF, ang maksimum na maaring bayaran nito, pahintulot mula sa lokal na Pollution Compensation Fund kada insidente ng oil spill, ay: pamahalaan at Department of 1. 203 milyon Special Drawing Rights (SDR) ng International (IOPCF) na sasaluhin nito ang Monetary Fund, na katumbas ng $290 milyon (ito ang nakasaad gastos sa pagkuha ng langis na sa 1992 Fund), at nasa ilalim pa ng karagatan. 2. 750 milyon SDR, katumbas ng $1,100, para sa mga insidenteng Ikinatatakot kasi na baka saklaw ng Supplementary Fund. mabutas ang mga pinaglalagyan Pero dahil hindi pa nararatipika ng Pilipinas ang Supplementary Fund nito dahil sa matinding pressure Protocol, hanggang sa $290 milyon lang ang pwedeng ipondo ng IOCPF. sa ilalim ng dagat, at madagdagan pa ang oil spill. SUPPLEMENTARY BUDGET Konklusyon Ang Kongreso naman ay nagtalaga ng P1.35 bilyon sa 2006 supplemental budget para sa paglilinis at rehabilitasyon ng mga lugar Pero hindi lang ang na apektado ng oil spill: paglilinis ng slick at pag- 3 P364.6M na pangkabuhayan at serbisyong suporta sa mga kukudkod sa sludge ang agrarian reform beneficiaries sa nasalantang lugar problema sa Guimaras, Iloilo at (Department of Agrarian Reform); Negros Occidental. 3 P250M para sa cash-for-work (Department of Social Welfare and Mas mahalaga ang agarang Development); pagtugon sa mga panga- 3 P250M para sa recovery plans ng local government units; 3 P118M para sa cleanup operation ng Philippine Coast Guard ngailangan ng libu-libong taong (Department of Transportation and Communications); nawalan ng pang-araw-araw na 3 P100M gagamitin sa pagpapanumbalik ng coastal natural kabuhayan. Unang dapat resources (Department of Environment and Natural Resources); tugunan ang kanilang karapatan 3 P100M na pangtustos sa mga alternatibong proyektong sa pagkain at malinis na tubig. pangkabuhayan (Department of Agriculture); At doon naman sa mga 3 P50M para sa Taklong Island Marine Station (University of the pamilyang nakatira sa mga lugar Philippines); 3 P30M para sa waste disposal management (DENR); na pinakamalala ang polusyon, 3 P22M gagamitin sa pagmamanman ng kalusugan (Department kailangan ding matugunan ang of Health); at, kanilang karapatan sa kalusugan 3 P65.4M ibibigay sa iba pang ahensya. at pangangailangan sa tirahan.

Human Rights FORUM 29 HR DiGEST

Importante ang pangan- galaga sa kalusugan ng mga Stressful Waiting: taong apektado, lalo yaong direktang nalantad sa oil slick, nakalanghap ng singaw mula sa Mayon evacuees slick, nakainom ng kontami- nadong tubig, o nakakain ng fabricated shelters and tents. As nalasong isda. hit the pits in similar emergency Ang nawasak na kabuhayan situations, evacuees had to ay nangangailangan ng make do with problems of pangmatagalang solusyon, overcrowding and poor hindi lamang hanggang sa ventilation. Up to 17 families simpleng pagbabayad sa kanila had to share a room that sa mga ginagawang paglilinis normally accommodate 42 (tulad ng ginagawa ng Petron). pupils. The food rations At hindi rin sapat na mabayaran consisted of rice, instant lang ang mga apektadong noodles and canned goods. residente ng danyos o A significant number of the kompensasyon na makukuha evacuees experienced stress “due mula sa IOPCF. to the discomfort of living in Habang ginagawa ang mga congested shelters.” According to ito, puspusan din ang pagre- provincial health officer Luis rehabilitate sa karagatang Dangerous: Mayon Volcano’s pefect cone Mendoza, the villagers went nalason. Ayon sa mga through fits of depression. dalubhasa, matagal na proseso S THE Philippine Camalig, Daraga, Ligao, Mali- “The evacuees have been ito, at nangangailangan ng Institute of Volcano- lipot, Santo Domingo, Tabaco dependent on relief goods since limpak-limpak na pera. Hindi A logy and Seismology and parts of Legazpi City. their main sources of livelihood man tuluyang maibalik ang (Philvolcs) raised the alert level By August 6, around 13,000 in the farms at the foot of Mayon dating kalinisan at kasaganaan to 4 in the face of an “imminent” people had already been ferried were disrupted. To sleep on a ng dagat, ang importante, eruption of Mayon Volcano, to safety by government autho- bed not your own causes too patuloy na makikinabang ang authorities prepared to eva- rities. They were placed in some much discomfort and even mga tao sa produktong dagat. cuate an estimated 74,000 (about 28 evacuation centers around sleepless nights,” he explained. At habang hindi pa 13,870 families) in about 40 Albay. By the following week, By mid-September, authori- nababaling ang atensyon ng villages around the volcano. the number of evacuees would ties allowed the evacuees to lahat, dapat na ring pagtuunan Early this August, Albay’s reach 43,725 (9,346 families), as return to their villages, as ng pansin ng pamahalaan kung Provincial Disaster Coordina- the national and local govern- Mayon’s volcanic activity waned paano maiiwasan sa mga ting Council declared an 8-kilo- ments, with the help of NGOs, and Phivolcs lowered the alert susunod na araw ang ganitong meter radius around the volcano rushed food, medical supplies status to level three. JMVillero sakuna. as “no man’s land” and ordered and relief items to the area...... JMVillero the mandatory evacuation of all Most of the evacuees were SOURCE: residents in the affected areas. sheltered in public schools, http://www.news.inq7.net/ ...... Affected were the residents of while some were housed in pre- archive (various pages) MGA PINAGKUHANAN NG DATOS: http://archive.inq7.net/ index.php (iba-ibang pahina) National ID System – Constitutional, says SC http://earthobservatory.nasa HE SUPREME Court, on uniform ID system. belonging to the Philippine .gov/Newsroom/NewImages/ July 21 this year, Citing infringement on the Alliance of Human Rights images.php3?img_id=17385 reaffirmed its April right to privacy and other civil Advocates (PAHRA) also http://exploreguimaras T decision upholding the rights, critics led by the expressed fears that the go- .blogspot.com/2006/09/guimaras- constitutionality of an Kilusang Mayo Uno and Bayan signal given to EO 420 would profile.html executive order establishing Muna, filed a motion for eventually pave the way for the http://ndcc.gov.ph (iba-ibang an integrated ID system for reconsideration requesting implementation of a national pahina) http://unosat.web.cern.ch/ government agencies and the high court to reverse its ID system. Bernie Larin government-controlled April 19 ruling on the unosat/ ...... http://www.gmanews.tv/ corporations, by rejecting proposed ID system. archives.php (iba-ibang pahina) with finality the motion for The petitioners also argued SOURCES: http://www.greenpeace.org/ reconsideration filed by that the EO was a rehash of Cueto, Earl A. SC rules national seasia/en/ (iba-ibang pahina) militant groups. Administrative Order 308 ID plan constitutional, http:// http://www.ligtasguimaras. The Court previously (Adoption of a National www.manilatimes.net/national/ com.ph (iba-ibang pahina) voted 12-2 hailing Executive Computerization Identification 2006/july/21/yehey/top_stories/ http://www.newsflash.org (iba- Order 420 as constitutional Reference System) issued by 20060721top1.html, July 21, 2006 ibang pahina) and saying that the President former President Ramos that Requejo, Rey E. High court http://www.panda.org/ has the authority to order was declared unconstitutional upholds unified ID, http:// about_wwf/what_we_do/marine/ agencies under the executive by the SC in 1998. www.manilastandardtoday.com/ news/index.cfm?uNewsID=78300 department to adopt a Human rights activists iserver?page=politics04_july21_2006, http://www.projectsunrise.org

30 Human Rights FORUM HR TRiViA: F A C T S A N D F I G U R E S n THE RIGHT WORDS CRIME AND DELINQUENCY REPORTED CRIMES 2003 2004 2005* “Fighting terrorism is cen- Roth noted that the US mis- tral to the human rights cause. treatment of detainees are not PHILIPPINES 83,704 77,253 39,497 But using illegal tactics against simply attributable to “a fail- Index Crimes 42,987 42,676 22,493 alleged terrorists is both ure of training, discipline or Murder 6,436 6,344 3,358 Homicide 3,983 3,515 1,669 wrong and counterproduc- oversight” and cannot be dis- Physical Injury 11,847 11,602 6,591 tive.” missed as acts of “a few bad Robbery 7,536 7,558 3,734 – KENNETH ROTH, apples,” since the abusive Theft 9,801 10,739 5,593 executive director of policy is deliberately “em- Rape 3,084 2,918 1,548 Human Rights Watch, braced by the top leadership.” Non-Index Crimes 41,017 34,577 17,004 in presenting the HRW’s World Evidence of this are: President Report 2006. The report noted Bush’s threat to veto a bill op- that the Bush administration’s posing “cruel, inhuman and de- CRIME RATE 1993-2005 “policy of abuse” inherent in its grading treatment.” Vice Presi- (Per 100,000 population) counterterrorism strategy is un- dent Cheney’s “attempt to ex- dermining the global defense of empt the Central Intelligence human rights. This “conscious Agency from the law,” Attor- policy choice,” which includes ney General Alberto Gonzales’ abusive interrogation, torture claim that the US “can mistreat and mistreatment of suspected detainees so long as they are terrorists, has “hampered non-Americans held abroad,” Washington’s ability to cajole or and CIA director Porter Gross’ pressure other states into re- assertion that “water-board- specting international law,” ac- ing,” a method of torture that cording to HRW. According to dates back to the Spanish Inqui- the international human rights sition, was simply “a profes- organization, these “illegal tac- sional interrogation tech- tics were fueling terrorist recruit- nique.” ment, discouraging public assis- tance of counterterrorism efforts (Source: U.S. Policy of Abuse and creating a pool of Undermines Rights Worldwide, unprosecutable detainees,” in- http://www.hrw.org/english/ stead of curbing terrorist activi- docs/2006/01/13/ POLICEMAN TO 2002 2003 2004 ties. global12428.htm) POPULATION RATIO 1:710 1:727 1:707 n IN THIS QUARTER Reported cases of violence 9,481 8,011 7,383 against women th The French Revolution which During the 19 century, the Reported cases against children 8,273 7,316 7,557 started in 1789 played a signifi- Declaration became the inspira- cant role in the worldwide tion for similar documents in Reported cases of drug/ 5,965 8,189 5,787 spread of ideas pertaining to other European as well as Latin substance abuse in fundamental Human Rights. American nations. Its most en- rehabilitation centers One of its significant contribu- during legacy is its influence on Average jail population 40,903 48,907 55,800 tions to civilization and de- the 20th century human rights mocracy in general, and human movement. Its one drawback, Male 38,299 44,933 50,800 rights in particular, is the “Dec- however, is that it failed to Female 2,604 3,974 5,119 laration of the Rights of Man enunciate on the rights of *as of first quarter of 2006 and the Citizen,” adopted in women and children. Source: Philippines in Figures 2006, National Statistics Office (NSO) principle before July 14, 1789, and finalized and approved by the French National Assembly on August 26 of the same year.

The Declaration, which consists of a preamble and 17 articles, enumerates such “natural and indefeasible” rights as liberty, property, se- curity, and the right to resist oppression. It likewise recog- nizes equality, especially be- fore the law and justice. One of its most critical contribution to modern-day democracy is the principle of the separation of powers of the State.

Human Rights FORUM 31 F A C T S A N D F I G U R E S

HEALTH AND WELFARE PROJECTED LIFE EXPECTANCY AT BIRTH

LABOR AND EMPLOYMENT PHILIPPINES JULY 2006 JULY 2005 Total 15 years old and over 55,875 54,583 (in ‘000) Labor Force (in 000) 36,165 35,237 Labor Force Participation Rate (%) 64.7 64.6 Employment (in ‘000) 33,257 32,522 Employment Rate (%) 92.0 92.3 2001 2002 2003 Unemployment (in 000) 2,908 2,715 Unemployment Rate (%) 8.0 7.7 Barangay health facilities 15,107 15,343 15,605 Health expenditures 116,602 117,180 135,959 Underemployment (in 000) 7,823 6,660 2002 2003 2004 Underemployment Rate (%) 23.5 20.5 Hospitals 1,738 1,723 1,723 Source: July 2006 Labor Force Survey (LFS), National Statistics Office Public 661 662 657 Private 1,077 1,061 1,066 Bed capacity 85,166 85,040 82,775 INCOME AND PRICES Public 45,395 45,305 41,933 Private 39,771 39,735 40,842 INCOME 1997 2000 2003 Annual average family income (P) 123,168 145,121 147,888 Contraceptive prevalence rate (%) 2002 2003 2004 Expenditures 99,537 118,839 123,690 Any method 48.8 48.9 49.3 Savings 23,631 26,282 24,198 Modern method 35.1 33.4 35.1 Traditional method 13.8 15.5 14.2 POVERTY 1997 2000 2003 Annual per capita poverty threshold (P) 9,843 11,451 12,267 Total Fertility Rate 3.7 3.5 3.5 Magnitude of poor families (TH) 3,983 4,138 3,966 Incidence of poor families (%) 28.1 27.5 24.7 Registered Health professionals 2003 2004 2005 Dentists 1,192 1,039 47,335 PRICES 2003 2004 2005 Medical technologist 1,836 1,558 49,465 Consumer Price Index(2000=100) Medical laboratory technician 81 96 3,736 All items 113.8 120.6 129.8 Midwife 1,480 1,818 145,256 Food, beverages, and tobacco 109.5 116.3 123.8 Nurse 7,195 10,013 381,411 Clothing 111.4 114.4 118.4 Nutritionist/dietitian 190 280 12,338 Housing and repairs 117.0 121.4 126.9 Optometrist 70 55 9,435 Fuel, light, and water 123.2 132.3 156.2 Pharmacist 1,654 1,631 52,171 Services 121.6 132.8 148.5 Physician 2,164 2,168 98,210 Miscellaneous 111.1 113.5 117.1 Physical therapist 1,466 1,143 19,433 Occupational therapist 205 157 2,280 Inflation rate (2000=100) 3.5 6.0 7.7 Radiologic technologist 410 253 5,845 Purchasing power of Peso (2000=100) .88 .83 .77 X-ray technologist 49 59 8,444 Source: Philippines in Figures 2006, NSO Source: Philippines in Figures 2005, NSO

32 Human Rights FORUM