L’ À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

Landau (D) DES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE 1920 m 131 km - Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse D77 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Parc Rott Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / Naturel Landau (D) Drachenbronn D152 Birlenbach Wissembourg 3 D27 Lobsan D77 Rott Gœrsdorf D77 D51 Parc Niederbronn-les-Bains Frœschwiller MOSELLE D677 Soultz- Lembach Cleebourg D1062 D28 Wœrth Mitschdorf sous-Forêts Naturel Drachenbronn D28 D152 Régional Birlenbach Wingen-sur-Moder Sauer 3 D27 Lobsan Keffenach D919 Lampertsloch Memmelshoffen des Vosges D77 D51 Mo Gœrsdorf Retschwiller der Niederbronn-les-Bains Frœschwiller D677 Soultz- D56 D28 Preuschdorf du Nord D1062 D1062 Oberbronn D28 sous-Forêts Zinsel Wœrth Mitschdorf D1063 Moder D28 Reichshoffen SoufflenheimRégional Zinswiller Surbourg N61 Pfaffenhoffen Betschdorf D14 Bouxwiller Schweighouse- Wingen-sur-Moder Wimmenau Sauer Neuwiller-lès- sur-Moder Rothbach Offwiller D919 des Vosges er od Mo Dossenheim-sur-Zinsel D133 D1340 M der D28 Ernolsheim-lès-Saverne A35 D56 Mertzwiller duBischwiller Nord A4 Weinbourg Ingwiller D1062 D219 A4 Zinsel Saint-Jean-Saverne Gries Hochfelden Greffern (D) D1063 Moder D1004 Weiterswiller Soufflenheim in N61 Pfaffenhoffen Rh n au 4 r D14 arne Zo Schweighouse- Saverne Canal de la M Bouxwiller Neuwiller-lès-Saverne sur-Moder Haguenau rn Zo r de D102 Hœrdt o Dossenheim-sur-Zinsel D133 D1340 M

Marmoutier D263 A35 Ernolsheim-lès-SaverneKilstett A35 A4 D219 Rheinhardsmunster A4 D117 Saint-Jean-Saverne Gries Drusenheim A4 Greffern (D) Le Rhin Hochfelden Ill Eckartswiller Dettwiller D229 D1004 D1004 Herrlisheim Monswiller in MOSELLE u Rh Brumath n e a 4 or Bischheim Ottersthal Canal de la Marn Z Saverne Weyersheim Offendorf Kirchheim rn Zo D1004 A351 Gambsheim Haegen D102 Hœrdt Scharrachbergheim Wolfisheim D263 A35 Soultz-les-Bains Ill 5 Bru che La Wantzenau A35 Rheinhardsmunster D117 Dimbsthal Hengwiller Salenthal A4 Illkirch- Ill Le Rhin Graffenstaden D229 AllenwillerD1004 Mundolsheim Birkenwald A352 MOSELLE Romanswiller Wasselonne D1420 Bischheim ALLEMAGNE 5 Marlenheim Eschau ALLEMAGNE A35 Ittenheim Schiltigheim D35 Kirchheim che D216 Bru Odratzheim D1004 A351 Scharrachbergheim Wolfisheim STRASBOURG I D709 Soultz-les-Bains ll u D1083 la 5 nd Br Holtzheim Lingolsheim A Avolsheim uch D1420 e A35 Entzheim Barr Mutzig Molsheim Duppigheim Illkirch- Sand Duttlenheim Graffenstaden lau Urmatt Geispolsheim And Kertzfzeld Dorlisheim A352 A35 D1420 5 Epfig Rosheim Lipsheim Eschau ALLEMAGNE D1083 A35 PFALZ (D) e D35 D35 D1422 h D216 Bischoffsheim Villé Bruc Départ du circuit / Start der Tour / Hindisheim Start of trail / Vertrekpunt Wissembourg Dambach-la-Ville ll I Kappel (D) Schirmeck Obernai Ebersheim Sens du circuit / Richtung der TourBernardswiller / Meistratzheim BADEN Direction of trail / Rijrichting SCHWARZWALD (D) Château de l’Ortenbourg D709 Route / Straße / Road / Verharde weg D1083 BAS-RHIN Goxwiller lau Strasbourg nd Erstein Voie à circulation restreinte/ A N59 Châtenois D1420 Heiligenstein Sélestat Straße mit eingeschränktem Verkehr / Molsheim Restricted access road / Weg met beperkt verkeer Gertwiller Osthouse D35 in Château du Haut-Kœnigsbourg h Barr Westhouse R Parcours cyclables en site propre/ u a Radweg im Gelände / Separate cycle track / Fietspad Mittelbergheim SandColmar Gerstheim A35 e n dlau Saint-Hippolyte D1083 6 ô An Kertzfzeld h Stotzheim Fribourg (DE) R Bandes cyclables / Radweg auf der AndlauStraße / Benfeld u Cycle lanes / Fietsstrook A35 d Obenheim l Huttenheim Colmar (68) a Itterswiller Mulhouse HAUT-RHIN n Gare SNCF / Bahnhof / Thann a Epfig HAUT-RHIN C Railway station / Treinstation Nothalten D1083 Autres / Andere TourenBlienschwiller / D35 Kogenheim 0 2,5 5 km Other trailsVillé / Andere tochten D1422 BÂLE (CH) Rhinau Départ du circuit / Start der Tour / Légendes Cartographie Bac gratuit / Kostenlose Rheinfähre / Start of trail / Vertrekpunt Dambach-la-Ville ll Free ferry / Gratis pont I Kappel (D) Dieffenthal Ebersheim Sens du circuit / Richtung der Tour / Direction of trail / Rijrichting Château de l’Ortenbourg Scherwiller Route / Straße / Road / Verharde weg Muttersholtz Voie à circulation restreinte/ N59 Châtenois Sélestat Straße mit eingeschränktem Verkehr / Restricted access road / Weg met beperkt verkeer D35 in JANVIERChâteau 2014 du Haut-Kœnigsbourg - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.comh 1/8 R Kintzheim Parcours cyclables en site propre/ u a Orschwiller Radweg im Gelände / Separate cycle track / Fietspad

A35 e n Saint-Hippolyte D1083 6 ô h R Bandes cyclables / Radweg auf der Straße /

u Cycle lanes / Fietsstrook d

l Colmar (68) a HAUT-RHIN n Gare SNCF / Bahnhof / Thann a C Railway station / Treinstation Autres tours / Andere Touren / 0 2,5 5 km Marckolsheim Other trails / Andere tochten Légendes Cartographie Bac gratuit / Kostenlose Rheinfähre / Free ferry / Gratis pont L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE 1920 m Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse 131 km - Cycling in Alsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas /

Au départ de la cité médiévale de Wissembourg, Ab Wissembourg, der nördlichsten Stadt De fietstocht vertrekt in het middeleeuwse la plus septentrionale d'Alsace, l'itinéraire traverse des Elsaß mit ihrem herrlichen mittelalterlichen Wissembourg, het meest noordelijke stadje van le Parc Naturel des Vosges du Nord et épouse Stadtkern, führt die Tour entlang der Vorläufer der de Elzas, en gaat door het Regionale Natuurpark dans sa première partie le piémont des Vosges. De Vogesen durch den Regionalnaturpark Nördliche van de Noordelijke Vogezen. Het eerste stuk rijdt Cleebourg à Niederbronn-les-Bains en passant par Vogesen. Die Strecke führt durch Cleebourg, das für u op de uitlopers van de Vogezen. De tocht gaat Merkwiller-Pechelbronn, le parcours progresse en seine Weinberge berühmt ist, und anschließend am door Cleebourg, beroemd om zijn wijngebied, en lisière de forêt. Au-delà de la cité thermale, la route Waldrand entlang bis nach Niederbronn-les-Bains, vervolgens fietst u langs de rand van het bos naar se fait plus ondoyante, ponctuée par les vallées de einem berühmten Thermalkurort. Anschließend het elegante kuurstadje Niederbronn-les-Bains. Van la Zinsel du Nord, de la Moder, de la Zinsel et de folgt ein hügeliger Abschnitt durch das Tal der Zinsel daaruit wordt de route wat meer heuvelachtig met la . Les vergers et pâturages abondent vers du Nord (nördlichen Zinsel), durch das Moder-Tal, af en toe een dal: de noordelijke Zinsel, de Moder, l'Est tandis qu'à l'Ouest, la montagne et les forêts durch das Zinsel-Tal und schließlich durch das Tal de Zinsel en de Zorn. In oostelijke richting sieren occupent le paysage. À Saverne, on quitte le Parc der Zorn . In östlicher Richtung erstrecken sich boomgaarden en weilanden het landschap. In het Naturel des Vosges du Nord. Après le passage du weitläufige Obstanbau- und Weidegebiete, währ westen liggen de met bossen bedekte bergen. canal de la Marne-au-Rhin, le long duquel chemine end das westliche Landschaftsbild von Bergen Vervolgens trekken in Neuwiller-lès-Saverne, Saint- l’EuroVelo 5 - Via Romea Francigena, les Vosges und Wäldern geprägt ist. Unterwegs kann man Jean-Saverne en wat verder in Marmoutier enkele moyennes accompagnent le randonneur jusqu'au mehrere bemerkenswerte Kirchen romanischen fraaie romaanse kerken uw aandacht. In Saverne, terme du parcours. Les villages pittoresques, blottis Baustils erblicken: Neuwiller-lès-Saverne und Saint- dat een deel van zijn bekendheid dankt aan het au pied de la montagne, se succèdent jusqu'au col Jean-Saverne. Ein Stück weiter des Wegs folgt die kasteel van de familie Rohan, verlaat de route het de . La vigne fait alors son apparition et romanische Kirche von Marmoutier . In Saverne, Natuurpark van de Noordelijke Vogezen. Na de dominera le paysage jusqu'à Colmar. dem Sitz des Schlosses «Château des Rohan», verläßt passage over het Marne-Rijnkanaal, waarlangs de Posée sur le cours de la Lauter, Wissembourg est der Weg den Regionalnaturpark. Er überquert den EuroVelo 5 - Via Romea Francigena gaat, bereikt u hérissée de tours et de clochers. Son patrimoine Marne-Rhein-Kanal, und die EuroVelo 5 - Via Romea via de Midden-Vogezen het eind van de tocht. De historique est remarquable : ancienne abbatiale Francigena und führt weiter durch die mittleren Wijnfietsroute van de Elzas begint bij Marlenheim Saint-Pierre-et-Paul, Maison du Sel, Musée Vogesen. Bis zum Paß von Westhoffen bieten sich en gaat via Colmar naar Thann. Westercamp. Cleebourg est célèbre pour son dem Fahrradfahrer zahlreiche malerische, an die vignoble et ses rues bordées d'un bel ensemble Hänge der Vogesenausläufer geschmiegte Dörfer de maisons basses à colombages. Plus loin, la dar. In Marlenheim beginnt der Radweg der route permet d'apercevoir les anciens sites de elsässischen Weinstrasse. Er führt sie nach Thann production pétrolière de Merkwiller-Pechelbronn über Colmar. et les champs de bataille de 1870 à Woerth. La cité thermale de Niederbornn-les-Bains est réputée After leaving the medieval town of pour ses eaux qui sont embouteillées, son casino et Wissembourg, the most northerly in Alsace, the les nombreuses excursions qui s'offrent au départ trail goes through the Northern Vosges Nature de la ville. Vers la vallée de la Zorn, les silhouettes Reserve and its first part follows the piémont of the d'églises romanes comme à Neuwiller-lès-Saverne, Vosges. From Cleebourg, famous for its vineyards, Saint-Jean-Saverne et plus loin Marmoutier to Niederbronn-les-Bains, the thermal spa town, the retiendront l'attention du visiteur. La ville de trail runs along the edge of the forest. The road then Saverne doit en partie sa renommée au Château becomes more hilly , punctuated by the valleys of des Rohan mais aussi à la Maison Katz, l'une des the North Zinsel, the Moder , the Zinsel and the plus jolies demeures d'Alsace et au couvent des Zorn. Orchards and pastures are in abundance Récollets. À Wasselonne, le vieux centre a retrouvé in the East, whereas in the West, mountains son cachet des XVIe et XVIIe siècles. À Marlenheim and forests occupy the countryside. As he goes débute la Véloroute du Vignoble d’Alsace qui se by, the visitor will notice the silhouettes of the termine à Thann via Colmar. Romanesque churches of Neuwiller-les-Saverne, Saint-Jean-Saverne and further on, Marmoutier . In Saverne, site of the château of the Rohans, we leave the Northern Vosges Nature Reserve. After crossing the Marne-Rhine canal and the EuroVelo 5 - Via Romea Francigena, the cyclist is accompanied by the middle Vosges. Picturesque villages, huddling at the foot of the mountains, succeed one another until the Westhoffen pass. Then the vineyards appear and dominate the scenery. From Marlenheim, the Alsace Wine Road cycle trail takes you down to Colmar and Thann.

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE 1920 m Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse 131 km - Cycling in Alsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas /

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Partiel Total Localités Teilabschnitt Gesamt Orte - Towns - Gemeentes Partial Total Landau/Bad Bergzabern (D) - 0 km 0 km Wissembourg - 25 km 25 km

Wissembourg • - 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Rott D77 3,5 km 3,5 km ◆ Ep-Be Cleebourg D777/D77 3,7 km 7,2 km ◆ Drachenbronn D777 3,9 km 11,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ Birlenbach D152 1,3 km 12,4 km ◆ ◆ ◆ Keffenach D152 2,2 km 14,6 km Memmelshoffen D170 1,0 km 15,6 km Retschwiller D170 2,0 km 17,6 km ◆ ◆ Soultz-sous-Forêts • D246 2,2 km 19,8 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ D51 4,4 km 24,2 km ◆ ◆ Lampertsloch D77 2,8 km 27,0 km Preuschdorf D77 2,6 km 29,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ Mitschdorf D677 2,8 km 32,4 km Goersdorf D677 1,6 km 34,0 km ◆ ◆ ◆ Be Woerth D677 2,8 km 36,8 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Froeschwiller D28 2,0 km 38,8 km ◆ ◆ Reichshoffen • D28 4,9 km 43,7 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Niederbronn-les-Bains • C/PC 3,4 km 47,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Oberbronn D28 3,2 km 50,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ ◆ Zinswiller D28 2,9 km 53,2 km ◆ ◆ Ep-Be Offwiller D28 3,8 km 57,0 km ◆ ◆ Ep-Bo Rothbach D28 1,4 km 58,4 km ◆ ◆ Be Ingwiller • D28 6,3 km 64,7 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Weinbourg D56 4,5 km 69,2 km ◆ ◆ Weiterswiller D56 3,5 km 72,7 km ◆ Be-Bo Neuwiller-les-Saverne D14 3,8 km 76,5 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ Dossenheim-sur-Zinsel PC 2,7 km 79,2 km ◆ ◆ ◆ Ep-Bo ◆ ◆ Ernolsheim-les-Saverne D219 2,5 km 81,7 km ◆ ◆ Be St Jean Saverne D219/D716/D619 4,4 km 86,1 km ◆ ◆ Bo Eckartswiller D115 0,4 km 86,5 km Ottersthal D115 2,2 km 88,7 km ◆ ◆ Saverne • D15/D1004 2,3 km 91,0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Haegen D102 4,0 km 95,0 km ◆ ◆ Rheinhardsmunster IC DRS 5,9 km 100,9 km Be Hengwiller D117 2,3 km 103,2 km Birkenwald IC DRS 1,9 km 105,1 km ◆ ◆ ◆ Dimbsthal D229 1,9 km 107,0 km ◆ ◆ ◆ Salenthal D817 1,5 km 108,5 km ◆ Allenwiller D817 1,7 km 110,2 km Romanswiller D817/D917 2,9 km 113,1 km ◆ ◆ ◆ Be-Bo ◆ Wasselonne PC 3,3 km 116,4 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Marlenheim PC 30 4,5 km 120,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Kirchheim PC 30 2 km 122,9 km ◆ ◆ Odratzheim PC 30 1 km 123,9 km Be Scharrachbergheim PC 30 1 km 124,9 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo Soultz-les-Bains PC 30 2,5 km 127,4 km ◆ ◆ Be ◆ ◆ Avolsheim PC 30 1,5 km 128,9 km ◆ Molsheim • PC 30 2,5 km 131,4 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE 1920 m Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse 131 km - Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas /

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période • Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel-restaurant, d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Tourist office / VVV Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle L=leisure, opening season) / Camping Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant with bicycle shed Hébergement utilisant les énergies renouvelables / Alsatian accommodation (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official classif., ch=no. of rooms) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / using renewable energy sources / Elsässische Tourismus-Unterkünfte die Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur / Hotel-restaurant met fietsenstalling erneuerbare Energien benützen /Accommodatie met duurzame energie Piscine / Schwimmbad / Swimming pool / Binnenbad Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Bicycle repairs / Piscine couverte / Hallenbad / Indoor swimming pool / Buitenbad Restaurant Fietsenmaker Petit déjeuner buffet* / Frühstücksbuffet* / Buffet breakfast* / Ontbijtbuffet* Bistrot-café / Bistro-Cafe / Bistro-café / Bistro Panier repas pour le déjeuner* / Lunchpaket zum Mitnehmen* / Take-away dinner* / Luchpakket* Nature de la voirie / Art der Straßen / Alimentation / Lebensmittel / Food shop (Ep : épicerie/Lebensmittel- Outils pour petites réparations/ Werkzeuge für kleine Reparaturen / Types of tracks / Wegsoorten : geschäft/grocer's/Kruidenier - Be : boulangerie/Bäcker/baker's/ Bakker Tools for small repairs / Reparatiekit - Bo : boucherie/Metzgerei/butcher's/Slager) PC Parcours cyclable / Radweg / Cycle track / Fietspad Transport des bagages à l’étape suivante* / Gepäcktransfer zur nächsten Pharmacie / Apotheke / Pharmacy / Apotheek BC Bande cyclable / Radweg auf der Straße / Cycle lane / Fietsstrook Etappe* / Transportation of luggage to next stop* / Bagagevervoer* IC Itinéraire cyclable local / Fahrrad-Strecke / Local cycle trail / *Sur demande préalable / *auf vorige Anfrage / *on prior demand / *op aanvraag Plaatselijke fietstocht Bureau de poste / Post / Post office / Postkantoor RF Route forestière / Waldweg / Forest road / Bosweg Chambre d’hôtes / Gästezimmer / Bed and breakfast / B&B C Route communale / Gemeindestraße / Local road / Gemeenteweg Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Cash dispenser / Geldautomaat D Route départementale / Landstraße / «B» road / Departementale weg 100 Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Baignade / Bademöglichkeit / Bathing / Zwemmen toegestaan N Route nationale / Schnellstraße / «A» road / Provinciale weg (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

ADRESSES UTILES / NÜTZLICHE ADRESSEN / USEFUL ADDRESSES / NUTTIGE ADRESSEN

Comment s’y rendre Où se loger ■■LOBSANN (67250) ■■NIEDERBRONN-LES-BAINS ■■INGWILLER (67340) Wie erreicht man Unterkünfte How to get there Where to stay Refuge Club Vosgien (67110) Aux Comtes de Hanau ** Bereikbaarheid Accommodatie Soultzerkopf (38 lits) Mercure **** H 59 ch. H/R 11 ch. ■■WISSEMBOURG (67160) 03 88 80 73 25 03 88 80 84 48 03 88 89 42 27 SNCF 36 35 (0,34 € / minute) http://perso.orange.fr/markrei/ www.mercure.com www.aux-comtes-de-hanau.com www.sncf.fr Au Cygne *** H/R 23 ch. 03 88 94 00 16 ■■PREUSCHDORF Muller H/R 46 ch. À proximité, à Ligne/Linie/Line/ Lijn www.hostellerie-cygne.com À proximité, à 03 88 63 38 38 (67340) Strasbourg-Wissembourg www.hotelmuller.com 3 chambres d'hôtes 3 épis • Wissembourg Citôtel d'Alsace ** H 41 ch. MERKWILLER PECHELBRONN Bristol H/R 26 ch. + table d'hôtes • Soultz-ss-Forêts 03 88 94 98 43 (67250) www.hotel-alsace.fr L'Étoile ** H/R 40 ch. 03 88 09 61 44 chez Mme Emmannuelle Ligne/Linie/Line/ Lijn www.lebristol.com LOHMULLER Strasbourg-Niederbronn-les- Moulin de la Walk H/R 25 ch. 03 88 80 71 80 Le Parc H/R 42 ch. 03 88 89 22 57 Bains 03 88 94 06 44 www.hotel-restaurant-etoile.com 03 88 09 01 42 www.sburehiesel-schillersdorf.fr • Reichshoffen-Ville www.moulin-walk.com 1 chambre d’hôtes 2 épis www.parchotel.net 5 chambres d’hôtes (4 épis) • Niederbronn-les-Bains ■■CLEEBOURG (67160) chez Mme Annie HAUSHALTER Centre A. Schweitzer (62 lits) chez Serge JUNG Ligne/Linie/Line/ Lijn 03 88 80 90 87 4 chambres d'hôtes 3 épis 03 88 80 81 27 03 88 89 42 80 Strasbourg-Sarreguemines www.gitehaushalter.com + table d'hôtes www.cas-niederbronn.org 06 70 76 79 61 • Ingwiller chez Mme Anne KLEIN ■■GOERSDORF (67360) www.freydbarry.com Gîte de séjour Villa le Riesack Ligne/Linie/Line/ Lijn 03 88 94 50 95 À proximité, à (42 lits) 3 épis ■■NEUWILLER-LES-SAVERNE Strasbourg-Saverne www.chez.com/cleebourg LIEBFRAUENTHAL (67360) chez Mme Rachel (67330) • Saverne ■■DRACHENBRONN- Liebfrauenberg (126 lits) LIPS-ERDMANN Au Herrenstein ** H/R 13 ch. Ligne/Linie/Line/ Lijn BIRLENBACH (67160) 03 88 09 31 21 06 80 20 38 39 03 88 70 00 53 Strasbourg--St Dié 5 chambres d'hôtes 3 épis www.liebfrauenberg.com www.leriesack.fr www.herrenstein.fr • Molsheim chez M. Claude FINCK ■■REICHSHOFFEN (67110) ■■OBERBRONN (67110) 03 88 94 50 90 Ligne/Linie/Line/ Lijn 3 chambres d'hôtes 3 épis Strasbourg-Molsheim-Sélestat www.auberge7fontaines.com Maison des Sœurs du Très Saint chez Anny et Jean BUNDSCHUH Sauveur (100 lits) 5 chambres d'hôtes 2 épis 03 88 80 31 06 03 88 80 84 59 chez M. Philippe FINCK www.mittelbuehl.com http://soeurs-stsauveur.cef.fr 03 88 94 50 90 www.auberge7fontaines.com Camping L'oasis *** T (31/3 -> 31/10) 03 88 09 71 96 www.oasis-alsace.com

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE 1920 m Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse 131 km - Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas /

■■DOSSENHEIM-SUR-ZINSEL 3 chambres d’hôtes 2 épis Offices de Tourisme Musée Westercamp / Museum / Internationales Musik Festival : chez M. Paul GOETZ Verkehrsämter Museum / Westercampmuseum Ende August - Anfang September (67330) Tourist Offices Camping Plage Loisirs ** L 03 88 87 52 94 VVV 3, rue du Musée International Music Festival : (1/4 -> 30/9) ■■MOLSHEIM (67120) 03 88 54 28 14 End of August - Beginning of ■■WISSEMBOURG ** 03 88 94 10 11 03 88 70 01 64 Diana *** H/R 60 ch. 03 88 94 10 11 September www.camping-dossenheim.com www.ot-wissembourg.fr 03 88 38 51 59 www.ot-wissembourg.fr Reflet du passé de la ville de Internationaal Muziekfestival : À proximité, à www.hotel-diana.com ■■MERKWILLER- Wissembourg et de sa région, eind augustus - begin september (67790) Centre ** H 26 ch. PECHELBRONN le musée est installé dans un ■■CLEEBOURG 3 chambres d'hôtes 1 et 2 épis 03 88 38 54 50 03 88 80 72 36 magnifique bâtiment Renaissance Visite de cave voir / + table d'hôtes www.hotelrestaurant-centre.biz www.tourisme-nordalsace.fr au cœur de la cité. Section Weinkellerbesichtigung siehe / chez M. Gérard GUCKHOLZ Bugatti ** H 45 ch. ■■NIEDERBRONN-LES-BAINS archéologique (stèles romaines, Visit of wine-cellar / Bezoek aan 03 88 91 30 86 03 88 49 89 00 ** sculptures du Moyen Âge, etc.). Vie wijnkelder quotidienne et imagerie populaire ■ www.hotel-le-bugatti.com 03 88 80 89 70 www.vinsalsace.com ■ST JEAN SAVERNE (67700) (mobilier et costumes en usage www.niederbronn.com Kleiber ** H/R 17 ch. Camping L&M ** T dans la région du XVIIIe au début 03 88 91 11 82 (avr. -> oct) ■■INGWILLER ** du XIXe s.), etc. www.kleiber-fr.com 03 88 49 82 45 03 88 89 23 45 Attention : fermé pour travaux ■■SAVERNE (67700) www.tourisme-hanau-moder.fr jusqu’en 2015. Où réparer une bicyclette ■ Als Spiegel der Geschichte 1er dimanche d’août : Fête du Villa Katz *** H/R 8 ch. Fahrrad-Reparaturen ■SAVERNE ** der Stadt Wissembourg und Crémant /1. Sonntag im August : 03 88 71 02 02 Where to get a bicycle fixed 03 88 91 80 47 st ihrer Umgebung, ist das Cremant-fest /1 Sunday of www.villakatz.com Fietsreparatie www.ot-saverne.fr Museum in einem prachtvollen August : Festival of sparkling ■■WISSEMBOURG (67160) ■ e Chez Jean *** H/R 23 ch. ■MARMOUTIER ** Renaissancegebäude im Herzen der Cremant wine / 1 zondag van 03 88 91 10 19 Espace Cycles 03 88 71 46 84 Stadt untergebracht. Archäologische augustus: Crémantfeest www.paysdemarmoutier.com www.chez-jean.com 03 88 54 33 77 Abteilung (römische Grabsteine, 3e dimanche de septembre : Europe*** H 28 ch. ■■SOULTZ-SOUS-FORÊTS ■■WASSELONNE * mittelalterliche Skulpturen, usw.). Fête des vendanges /3. Sonntag 03 88 71 12 07 (67250) 03 88 59 12 00 Tägliches Leben und volkstümliche im September : Weinlesefest / www.suisse-alsace.com Bildkunst (Mobiliar, Kostüme, die im rd www.hotel-europe-fr.com LIEGEOIS Roland 3 Sunday of September : Grape 18. und zu Beginn des 19. Jh. in dieser e Auberge de Jeunesse (87 lits) 03 88 80 41 14 ■■MARLENHEIM harvest festival / 3 zondag van 03 88 87 75 80 Gegend üblich waren), usw. september: Wijnoogstfeest 03 88 91 14 84 ■■REICHSHOFFEN (67110) www.fuaj.org/aj/saverne www.tourisme-marlenheim.fr Achtung: bis 2015 geschlossen. ■■LAMPERTSLOCH MC BIKE Christian MEYER The museum is housed Camping Les Portes d’Alsace*** ■■MOLSHEIM ** e 03 88 09 91 67 in a magnificent Renaissance Marché du terroir : 2 samedi du (1/4 -> 30/9) 03 88 38 11 61 building in the historic center mois (matin) Markt mit regiona- 03 88 91 35 65 ■■INGWILLER (67340) www.ot-molsheim-mutzig.com of Wissembourg. Its collections len Produkten : 2. Samstag im www.vacances-seasonova.com MUTZIG Cycles mirror the history of the town and Monat (Vormittag) / Regional ■■BIRKENWALD (67440) 03 88 89 41 09 Que visiter its region. Archeological section produce market : 2nd Saturday Besichtigungen Garage LEDIG (Roman stelae, sculptures of the in the month (morning) / Chasseur*** H/R 22 ch Visits Streekmarkt: 2e zaterdag van 03 88 70 61 32 03 88 89 45 02 Te zien Middle-Ages, etc…). Everyday life and popular imagery (furniture, de maand (‘s ochtends) ■■SAVERNE (67700) ■■WISSEMBOURG www.chasseurbirkenwald.com costumes in use in the region in Dernier week-end de juin : Fête Ohl Cycles Sàrl Ville labellisée / Stadt mit the 18th and beginning of the 19th du cheval / Letztes Wochenende Vosges *** H/R 11 ch. 03 88 91 17 13 Auszeichnung / Town listed as/ c.) etc… im Juni : Pferdefest / Last week- 03 88 70 61 06 ■■WASSELONNE (67310) Stad met label : « Les plus beaux Careful: closed until 2015. end of June : Horse festival www.hotelrestaurantdes détours de » Blik op het verleden van de / Laatste weekend van juni : Regel Cycles vosges.com stad Wissembourg en omgeving. Paardenfeest 03 88 87 03 93 ■■DIMBSTHAL (67440) Het museum is gevestigd in een ■ ■ prachtig renaissancegebouw in de ■PREUSCHDORF 4 chambres d’hôtes 2 épis ■MARLENHEIM (67520) binnenstad. Archeologische afdeling A proximité à / In der Nähe in / Ferme auberge Vélo Passion (Romeinse zerken, beelden uit de Nearby in / In de buurt : chez M. Marc Wolbert 03 88 62 95 58 middeleeuwen, enz.). Dagelijks leven MERKWILLER-PECHELBRONN 03 88 70 60 34 ■■MOLSHEIM (67120) Abbatiale Saints-Pierre et Paul en volksprenten (meubilair en kle- / Peter-und-Paul Abteikirche / Musée du Pétrole de ■■WASSELONNE (67310) CTT derdracht uit de streek van de 18e tot Pechelbronn / Erdölmuseum 03 88 38 23 76 Saint Peter and Paul’s Abbey/ begin 19e eeuw), enz. Relais de Wasselonne** Abdijkerk Saints-Pierre-et-Paul / Petroleum Museum / H/R 20 ch. Garage KRANTZ Let op: gesloten wegens verbouwing Oliemuseum van Pechelbronn Tél. 03 88 94 10 11 tot in 2015. 03 88 87 29 10 03 88 38 11 57 www.ot-wissembourg.fr 4, rue de l'École www.relais-wasselonne.com Style gothique (XIIIe s.), vitraux Marché du terroir : 03 88 80 91 08 Camping municipal *** T Où louer une bicyclette remarquables (XIe au XVIe s.), samedi matin www.musee-du-petrole.com (15/4 -> 15/10) Fahrrad-Vermietung rosaces (XIIe s. et XIIIe s.), cloître Markt mit regionalen Produkten : Histoire du pétrole en Alsace Where to rent a bicycle e e depuis 1498 jusqu'à la fermeture 03 88 87 00 08 Fietsverhuur (XIV s.), tourclocher romane (XI s.). Samstag Vormittag www.wasselonne.fr Gotischer Baustil (13. Jh.), bemer- de la raffinerie en 1970. Visite ■■WISSEMBOURG Regional produce market : d'installations extérieures et de la ■■MARLENHEIM (67520) kenswerte Buntglasfenster (11. und Saturday morning Espace Cycles 16. Jh.), Rosetten (12. und 13. Jh.), source thermale "Les Hélions II". Le Cerf **** H/R/ 17 ch. 03 88 54 33 77 Kreuzgang (14. Jh.), romanischer Streekmarkt : Geschichte des Petroleums 03 88 87 73 73 zaterdagochtend in Elsass von 1498 bis zur ■■REICHSHOFFEN Glockenturm(11. Jh.). www.lecerf.com Gothic style (18th c.), remark- Week-end de Pentecôte : Stillegung der Raffinerie im Reeb *** H/R 28 ch. MC BIKE Christian MEYER able stained glass windows (11th Festivités de Pentecôte Jahre 1970. Besichtigung von 03 88 87 52 70 03 88 09 91 67 and 16th c.), rose windows (12th / Pfingstwochenende : Außeneinrichtungen und von der www.hostellerie-reeb.fr ■■SAVERNE and 13th c.), cloisters (14th c.), Pfingstfestlichkeiten / Whit Thermalquelle "Les Hélions II". Romanesque bell tower (11th c.). week-end : Whitsun festi- History of petroleum in Alsace Relais Route du Vin Cycles OHL from 1498 to the closing down H/R 11 ch. 03 88 91 17 13 Gotische stijl (13e eeuw), opmer- vities / Pinksterweekend: kelijke glas-in-loodramen (11e-16e Pinksterfeesten of the refinery in 1970. Visit of the 03 88 87 50 05 ■■MOLSHEIM outside installations and of the www.relais.fr eeuw), roosvensters (12e en 13e Festival International Office de Tourisme eeuw), kloostergang (14e eeuw), "Hélions II" hot spring. de musique : Geschiedenis van de oliewinning Vélos à assistance électrique romaanse torenspits (11e eeuw). fin août - début septembre 03 88 38 11 61 in de Elzas van 1498 tot aan de

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 5/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE 1920 m Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse 131 km - Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas / sluiting van de raffinaderij in 1970. Eisenindustrie ist, beleuchtet beson- Mini-Golf Die Kirche (7. - 18. Jh.) hat man- ■■SAVERNE Bezoek aan de installaties buiten en ders die Arbeit von Betrieben wie De 03 88 80 35 03 nigfältige Stile: von der Frühromanik Musée de la ville de Saverne / de kuurbron ‘Les Hélions II’. Dietrich und Tréca sowie die industri- 03 88 80 89 89 bis zum Barock. In der Kapelle Museum der Stadt Saverne / ■■WOERTH elle Entwicklung vom Hochofen von Marché hebdomadaire : ven- befinden sich mittelalterliche Museums of the city of Saverne/ 1767 bis zum TGV von 1986. dredi matin / Wochenmarkt : Wandteppiche, die dem Leben von Musea van de stad Saverne Musée de la Bataille du 6 Août A former 18th c. presbytery con- Saint Adelphe gewidmet sind. 1870 / Museum der Schlacht Freitag Vormittag / Weekly mar- Château des Rohan tains collections dealing with the ket : Friday morning / Wekelijkse Abbey-church with a large vari- vom 6. August 1870 / Museum th th 03 88 91 06 28 archeology, economy and indus- markt: vrijdagochtend ety of styles (7 -18 c.): from the www.ot-saverne.fr of the 6th August 1870 Battle try of the Reichshoffen region. early Romanesque to the Baroque. Commemorative Museum / Avant dernier samedi de juillet : Musée d'art et d'histoire Dedicated to iron metallurgy, the In the chapel are tapestries from e Museum van de Slag van 6 Nuit artisanale (sculptures religieuses des XV et museum is particularly informative the Middle Ages, presenting Saint e Augustus 1870 XVI s., mobilier et arts décoratifs on the De Dietrich and Tréca fac- Vorletzter Samstag im Juli : Adelphe's life. e e Château de Woerth du XIX s., peintures des XVIII et tories (iron-melting processes) and Abend der Handwerkskunst Kerk (7e-18e eeuw) met een XIXe., lapidairie du XIIe au XVIIIe s., 2, rue du Moulin on the industrial evolution, from grote diversiteit aan stijlen: van pri- 03 88 09 30 21 The second last Saturday of etc.) et musée archéologique the 1767 blast-furnace to the TGV July : Craft evening mitief romaans tot barok. In de kapel (monuments funéraires, stèles www.woerth-en-alsace.com (high speed train) in 1986. wandkleden uit de middeleeuwen Een na laatste zaterdag van juli: votives gallo-romaines, etc.). Salles Ce musée évoque la sanglante Archeologische collecties in een over het leven van de heilige Adelfus. journée du 6 août 1870 qui vit l'af- Ambachtennacht consacrées à la journaliste Louise oude pastorie uit de 18e eeuw. Het ■■DOSSENHEIM SUR ZINSEL Weiss qui a œuvré pour l'idée frontement entre les troupes fran- museum beschrijft de nijverheid en ■■OBERBRONN çaises et allemandes (documents, Refuge fortifié / Befestigter européenne. bestaansmiddelen uit de omgeving 3e dimanche d’octobre : Fête de uniformes, armes blanches, armes Kirchhof / Fortified shelter / Museum für Kunst und van Reichshoffen. Het hoofdthema la châtaigne à feu, peintures, etc.). Un grand Versterkte schuilplaats Geschichte (religiöse Skulpturen van het museum is de bewerking van der 15. und 16. Jh. Mobiliar diaporama de 4000 figurines en ijzer, met aandacht voor de bedrijven 3. Sonntag im Oktober : 80, cour de l'Église étain, peintes à la main, retrace les Kastanienfest 03 88 70 04 45 und Kunstgewerbe des 19. Jh., De Dietrich en Tréca en de industriële Gemälde der 18. und 19. Jh., péripéties de la bataille. 3rd Sunday of October : Sweet 03 88 70 00 04 revolutie - van de hoogoven uit 1767 Steinschneidekunst vom 12. bis Das Museum erinnert an den blu- tot de TGV uit 1986. chestnut festival www.tourisme-hanau-moder.fr tigen Zusammenstoß deutscher und zum 18. Jh., usw.) und archäolo- 3e zondag van oktober : Vestiges d'un habitat-refuge französischer Truppen, am 6. August Marché du terroir : jeudi gisches Museum (gallo-römische Kastanjefeest remontant au Moyen Âge dans 1870 (Dokumente,Uniformen, Stoß- matin / Markt mit regiona- lequel les habitants gardaient leurs Grabdenkmäler und Votivtafeln, und Schußwaffen, Gemälde, usw…). len Produkten : Donnerstag ■■OFFWILLER biens et vivres. Exposition perma- usw.). Säle über Louise Weiss, Vormittag / Regional produce Journalistin die für das Ideal von Ein großes Diaporama von 4000 La Maison du Village d'Offwiller nente d'interprétation du site. market : Thursday morning / Europa kämpfte. handgemalten Zinnfiguren zeigt den / Heimatsmuseum / Country Überreste einer befestigten Streekmarkt : donderdagoch- Art and history museum (reli- Verlauf der Schlacht. Museum / Het Dorpshuis van Fluchtstätte aus dem Mittel-Alter. tend gious sculptures from the 15th and This museum commemorates Offwiller Sichtbar sind die Zellen wo die 16th c., furniture and decorative the glory battle fought between ■■NIEDERBRONN-LES-BAINS 42, rue de la Libération Einwohner ihre Güter und Proviant arts from the 19th c., paintings from French and German troops on 03 88 89 31 31 lagerten. Dauerausstellung über die the 18th and 19th c., lapidaries from August 6th, 1870 (documents, Musée d'arts et traditions Geschichte des Ortes. the 12th to the 18th c., aso…) and uniforms, side-arms, fire-arms, populaires (traditions celtiques). Remains of fortifications of Maison de l'Archéolo- archeological museum (Gallo- paintings, etc…). Noteworthy is Museum der volkstümlichen Kunst the Middle Ages built around the gie des Vosges du Nord / Roman funeral monuments and the large diaporama representing und Tradition (Keltische Traditionen). church in which the dwellers were Archäologisches Haus der votive stelae, etc…). Louise Weiss' the battle and containing 4,000 Museum of popular arts and keeping their goods and supplies. Nordvogesen / Archeological exhibition rooms who dedicated hand-painted tin soldiers. traditions (Celtic traditions). Permanent explanatory exhibition house of the Northern Vosges her life as a journalist to the build- Dit museum beschrijft de Museum over Volkskunst en about the site. / Archeologiemuseum van de ing of Europe. bloedige gevechten tussen Franse Noordelijke Vogezen Volkstradities (Keltische tradities). Resten van een schuilplaats uit en Duitse troepen op 6 augustus Kunst- en historisch museum 44, avenue Foch Le dimanche suivant les de middeleeuwen waar de inwoners 1870 (documenten, uniformen, (religieuze beelden - 15e en 16e 03 88 80 36 37 Mardi Gras: lancer de disques hun spullen en levensmiddelen vei- steekwapens, vuurwapens, schilde- eeuw, meubels en sierkunst - 19e www.musee-niederbronn.fr enflammés «Schieweschlawe»/ ligstelden. Permanente expositie met rijen, enz.). De gebeurtenissen van eeuw, schilderijen - 18e en 19e eeuw, Collections d'archéologie Sonntag nach Fastnacht : uitleg over de plek. de slag worden uitgelegd in een edelsteenslijperij - 12e tot 18e eeuw, locale : préhistoire, époques gallo- „Schieweschlawe” Werfen von ■■SAINT-JEAN-SAVERNE diavertoning waarin vierduizend enz.) en Archeologisch Museum romaine et médiévale. Production glühenden Holzscheiben/ handbeschilderde tinnen soldaatjes Église Saint-Jean-Baptiste / (grafmonumenten, Gallo-Romeinse des usines De Dietrich du début Sunday after Shrove Tuesday de hoofdrollen spelen. Kirche / Church / votiefstenen, enz.). Zalen gewijd aan de l'ère industrielle. Organise éga- : ”Schieweschlawe” throwing Kerk Saint-Jean-Baptiste de journaliste Louise Weiss, actief ■■REICHSHOFFEN lement des chantiers de fouilles. of glowing wooden discs / De 32, rue de l'Église voorstandster van een verenigd Sammlungen von zondag na Dolle Dinsdag : wer- 03 88 91 02 60 Europa. Lokalarchäologie der Vorgeschichte, pen van brandende schijven Ancienne abbatiale romane Roseraie / Rosengarten / Rose- gallo-römischen und mittelalter- ‘Schieweschlawe’ Musée du Fer / Eisen-Museum / d'un couvent de Bénédictines fon- garden / Rosarium Iron Museum / IJzermuseum lichen Zeiten. Von den De Dietrich ■ dée au XIIe s., avec un des premiers Werken am Anfang der Zeit der ■INGWILLER 03 88 71 83 33 9, rue Jeanne d'Arc voûtements d'ogives en Alsace et www.roseraie-saverne.fr 03 88 80 34 49 Industrialisierung hergestellten Marché du terroir : samedi matin / Markt mit regiona- un bel ensemble de tapisseries du Jardin de 1,5 ha avec 8800 Un ancien presbytère du Geräten. Organisiert auch archäolo- e len Produkten : Samstag début du XVI s. rosiers de 450 variétés différentes. XVIIIe siècle abrite des collections gische Ausgrabungen. Ehemalige romanische Abtei- Local archeological collections: Vormittag / Regional produce Garten von 1,5 ha mit 8800 illustrant l'archéologie et la vie Kirche eines Benediktinerinnen Rosensträuchern von 450 verschie- économique et industrielle de la prehistory, Galloroman and medi- market : Saturday morning / Streekmarkt : zaterdagochtend Klosters im 12. Jh. gegründet. denen Spielarten. région de Reichshoffen. Le musée, eval ages. Equipment produced Bemerkenswertes Kirchenschiff by the De Dietrich factories at ■ Garden of 4 acres with 8,800 dont la spécificité est la métallur- ■NEUWILLER-LES-SAVERNE mit Stützenwechsel und einem rose-trees of 450 different varieties. gie du fer, reflète particulièrement the beginning of the industrial Kreuzrippengewölbe, Wandteppiche era. Organizes also archeological Abbatiale St-Pierre et St-Paul Tuin van 1,5 hectaren met les activités des établissements / Abteikirche / Abbey-church / vom Anfang des 16. Jh. 8.800 rozenstruiken van 450 ver- De Dietrich et Tréca et l'évolution excavations. Former abbey-church of a Collecties plaatselijke vondsten: Abdijkerk St-Pierre et St-Paul schillende soorten. industrielle, du haut-fourneau de 5, Cour du Chapitre Benedictine convent founded in 1767 au TGV de 1986. prehistorie, Gallo-Romeinse tijd the 12th c. Interesting alternated en middeleeuwen. Productie van 03 88 70 00 51, Presbytère Ein aus dem 18. Jh. stammendes, www.tourisme-hanau-moder.fr piles and cross-ribbed vaults in the de fabriek De Dietrich aan het th ehemaliges Pfarrhaus, beherbergt e e nave, tapestries of beginning 16 . c. begin van het industriële tijdperk. Église (VII - XVIII s.) ayant une Sammlungen, die die Archäologie, grande diversité de styles : du Voormalige romaanse abdijkerk sowie das ökonomische und Organiseert ook archeologische van een benedictijnenklooster uit opgravingen. roman primitif au baroque. Dans la industrielle Leben der Gegend chapelle, tapisseries du Moyen Âge de 12e eeuw met een van de eerste von Reichshoffen illustrieren. Das relatant la vie de Saint Adelphe. spitsbooggewelven in de Elzas. Museum, dessen Spezialität die

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 6/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE 1920 m Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse 131 km - Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas /

Tour de l'Ancien Télégraphe Produkten : Donnerstag / monumenten in de Elzas. Romaanse - Exposition "Flûtes du Monde" : ■■WASSELONNE Chappe / Turm des ehemaligen Regional produce market : gevel (begin 12e eeuw), gotisch kerk- sélection issue de la collection Marché hebdomadaire : lundi Chappe Telegrafen / Chappe Thursday / Streekmarkten: schip en voorhal (13e eeuw), piëta de 1000 flûtes réunies durant 40 matin / Wochenmarkt : Montag Telegraph Tower / Semafoor van donderdag (15e eeuw), stenen preekstoel (1561), années par le chercheur de flûtes Vormittag / Weekly Market : Chappe 3e dimanche de juin : Fête des Silbermann-orgel (1710), roosvenster Charles Tripp. Présentation de Monday morning / Wekelijkse 03 88 52 98 99 roses / 3. Sonntag im Juni : (18e eeuw). flûtes des 5 continents depuis la markt : maandagochtend www.shpta.com Rosenfest / 3rd Sunday of June : Archeologische crypte onder de Préhistoire, diversité des matériaux Cette tour s'élève au pied du e dwarsbeuk en het koor (toegang utilisés, décoration et fonctionne- Dernier vendredi de juillet : Rose festival / 3 zondag van Marché nocturne du terroir rocher du Haut-Barr, 200 m avant juni : Rozenfeest via de rechter dwarsbeuk), unieke ment des instruments, etc. d'arriver au château. Elle faisait manier om via de overblijfselen de Zwei interaktive Ausstellungen: et de l'artisanat / Letzter partie de la ligne qui joignit Paris à ■■DIMBSTHAL geschiedenis van de opeenvolgende - Das Europäische Orgelzentrum: Freitag im Juli : Nächtlicher Strasbourg de 1798 à 1852. Ce site A proximité à / In der Nähe in / abdijkerken van Marmoutier te Die tausendjährige Geschichte Markt Handwerkskunst und permet la découverte de la télé- Nearby in :/ In de buurt : volgen: Merovingisch, Karolingisch der Orgel. Videosäulen mit Filmen Regionalprodukte / Last Friday graphie Chappe qui fut le premier MARMOUTIER en Ottonisch. Presentatie en uitleg über die musikalischen und tech- in July : Nightly crafts and local produce market / Laatste vrijdag réseau de télécommunications au Église abbatiale de Marmoutier van opgegraven voorwerpen op nischen Besonderheiten, virtuelle monde. panelen: sarcofagen (waaronder een Orgelkonsole mit zwei Tastaturen und van juli : avondmarkt met streek- / Abteikirche / Abbey-church / producten en ambachten Am Fusse des Felsens des Haut- Abdijkerk van Marmoutier die uit één stuk hout is vervaardigd). Pedalen zum Komponieren, usw. Barr, 200 Meter von der Burg, erhebt 03 88 71 46 84 Musée d'arts et traditions Die Orgeln im Elsaß und in der Dernier dimanche d’août : sich der Turm. Er war ein Teil der www.marmoutier.net populaires / Museum für volks- Oberrheinebene. Sehenswert: Ein Festivités de la foire / Telegraphielinie, welche, zwischen L'un des monuments les plus tümliche Kunst und Tradition Pedal von Silbermann (1709), Piano Letzter Sonntag im August : 1798 und 1852 Paris mit Strasbourg remarquables d'Alsace. Façade / Museum of Popular Art and Forte (gleichzeitig Klavier und Orgel, Veranstaltungen der Stadt verband. Entdeckung der Chappe- romane (début XIIe s.), nef et nar- Traditions / Museum voor 1825), 16-Pedal Spiel von Silbermann Wasselonne / Last Sunday in Telegrafentechnik, die das erste thex gothiques (XIIIe s.), Pietà (XVe Volkskunst en Volkstradities (1746), usw. August : Fair festivities / Laatste Fernmeldenetz der Welt darstellte. s.), chaire en pierre (1561), orgues 03 88 71 46 84 - Ausstellung Flöten aus aller Welt: zondag van augustus : feeste- At the foot of the crag on Silbermann (1710), rosace (XVIIIe s.). www.marmoutier.net Eine Auswahl der in 40 Jahren von lijkheden rond de jaarmarkt which stands the Haut-Barr castle, Crypte archéologique sous le Maison à colombages du XVIe Charles Tripp gesammelten tausend Lundi suivant le dernier 200 meters before one reaches transept et le chœur (entrée dans s. équipée et meublée (cuisine, Flöten. Flöten der fünf Kontinente dimanche d’août : marché the castle itself, stands the tower. It le transept droit), exemple unique Stub), plafond polychrome fin XVIe, seit der Vorgeschichte aus allen annuel was part of the line linking up Paris erdenklichen Materialien. Dekore de vestiges permettant de suivre collection de moules, souvenirs Montag nach dem Letzten and Strasbourg between 1798 toute l'histoire des églises abba- de la communauté juive, artisanat, und Funktion der Instrumente, usw. and 1852. This site gives visitors Two permanent interactive Sonntag im August : Jährlicher tiales successives de Marmoutier : etc. Markt the opportunity to discover the mérovingienne, carolingienne et Fachwerkhaus aus dem 16. exhibitions: Chappe telegraphy system, the ottonienne. Présentation à l'aide Jh., eingerichtet und ausgestattet - The European Organ Centre: Monday after the last Sunday in first telecommunications network de panneaux signalétiques et (Küche, Stube), gemalte Decke Ende discovering the thousand-year his- August : Yearly market in the world. explicatifs des objets dégagés : 16. Jh., Backformensammlung, tory of organs. Video stations with Maandag na de laatste zondag Deze toren staat aan de voet sarcophages (dont un monoxyle Andenken an die jüdische films and activities tracing musical van augustus : jaarmarkt van de rots van Haut-Barr, op 200 and technical features, a virtual rare)… Gemeinschaft, Handwerker, usw. ■■MARLENHEIM meter voor de burcht. De sema- Einer der bemerkenswertesten Halftimbered house of the organ console with two keyboards foor stond van 1798 tot 1852 op Monumenten im Elsass. Romanische 16th c. equipped and furnished and pedal-board so that you can Visite de cave voir / de telegraaflijn Parijs-Straatsburg. Fassade (Anfang des 12. Jh.), (kitchen, living-room), painted make up your own tune, etc. Weinkellerbesichtigung siehe / U ontdekt er het functioneren gotische Kirchenschiff und Vorhalle ceiling end 16th c., earthen moulds, Presentation of organs around Visit of wine-cellar see / Bezoek van de optische telegraaf van (13. Jh.), Pietà (15. Jh.), Steinkanzel souvenirs from the Jewish com- Alsace and the Upper Rhine. Don't aan wijnkelder : Chappe, het eerste telecommuni- (1561), Silbermannorgel (1710), munity, arts and crafts, etc… miss: the Silbermann pedal-board www.vinsalsace.com catienetwerk ter wereld. Fenster-Rose (18. Jh.). Vakwerkhuis uit de 16e eeuw, (1709), piano organ (1825), set of Jardin Botanique / Botanischer Archäologische Krypta unter dem volledig ingericht (keuken, ‚Stub‘, Silbermann 16 foot pitch bom- Garten / Botanical garden / Querschiff und dem Chor (Eingang polychroom plafond eind 16e eeuw, bardes (1746), etc. Botanische tuin im rechten Querschiff), einzigartiges bakvormencollectie, herinnerin- - "Flutes around the World" exhibi- 03 88 91 80 47 Beispiel von Überresten, die erlauben, gen aan de joodse gemeenschap, tion: samples from a collection of Marché du terroir : samedi Jardin de 2,5 ha situé à 3 km du die ganze Geschichte der aufein- ambachten, enz. 1,000 flutes gathered over a period matin / Markt mit regiona- of 40 years by flute collector centre-ville, en bordure de la RN4, anderfolgenden Abteikirchen von Centre Européen de l’Orgue len Produkten : Samstag dans le Col de Saverne. Rocailles Marmoutier zu verfolgen: Gebäude Charles Tripp. Display of flutes from Vormittag / Regional produce - Les Flûtes du Monde / the 5 continents since Prehistoric fleuries, prairie avec orchidées, tour- aus den Merowinger-, Karolinger- Europäisches Orgelzentrum market : Saturday morning / bière avec plantes insectivores, arbo- und Ottoner-Zeiten. Vorführung Times, diversity of materials used, Streekmarkt : zaterdagochtend – Flöten aus aller Welt / decoration, how the instruments retum, collection de fougères, etc. durch beschreibende und erklärende European Organ Centre - Flutes 14 et 15 août : Mariage de l’Ami Fritz Garten von 2,5 ha., 3 km vom Tafeln. Ausstellung der ausgegra- work, etc. around the World / Europees Twee permanente interactieve 14. und 15. August : Hochzeit Stadtzentrum entfernt, am Rande benen Gegenstände: Sarkophage Orgelcentrum - Wereldfluiten der RN4 Strasse, im Paß von Saverne. (darunter ein seltener Einbaum)… exposities : des „Ami Fritz“ 50, rue du Couvent - Europees Orgelcentrum: de Steine mit Blumen geschmückt, One of the most remark- 03 88 03 21 34 14th and 15th of August : Orchideenwiese, Torfmoor mit able monuments in Alsace. duizendjarige geschiedenis van Wedding of “Old Fritz “ http://pagesperso-orange.fr/ het orgel. Videozuilen met films Insektenfressende Pflanzen, Romanesque façade (beginning of ceorgue 14 en 15 augustus : Bruiloft van th th en animaties over de muzikale en Arboretum, Farn Sammlung, usw. the 12 c.), nave and narthex (13 Deux expositions permanentes l’Ami Fritz Garden of 6 acres located 3 c.), Pietà (15th c.), pulpit in stone technische bijzonderheden, virtuele interactives : speeltafel met twee toetsenborden 3e dimanche d’octobre : Fête des km away from downtown, along (1561); Silbermann organ (1710), - Le Centre Européen de l’Orgue : the RN4 road, in the Saverne Pass. rosewindow (18th c.). en voetklavier om zelf een melodie vendanges découverte de la civilisation mil- te maken, enz. Presentatie van orgels Flowery rock-garden, grass-land Archeological crypt under the lénaire de l'orgue. Bornes vidéo 3. Sonntag im Oktober : with orchids, turf-moor with insect- transept and the choir (entrance uit de Elzas en de Boven-Rijn. Te Weinlesefest avec films et animations retraçant zien: Silbermann voetklavier (1709), eater plants, arboretum, collection of in the right transept), unique les spécificités musicales et tech- 3rd Sunday of October : Grape ferns, etc… example of remains, showing the pianoforte/orgel (1825), Silbermann niques, console d'orgue "virtuel" bombarde 16’ (1746), enz. harvest festival Tuin van 2,5 hectaren op 3 kilo- complete history of successive à deux claviers et pédalier per- e meter afstand van de binnenstad abbey-churches in Marmoutier - Expositie ‘Wereldfluiten’ : selectie 3 zondag van oktober : mettant de créer soi-même une uit de collectie van duizend fluiten Wijnoogstfeest langs de N4 bij de pas van Saverne. dating back to the Merovingian, mélodie, etc. Rotstuinen met bloemen, orchi- Carolingian and Ottonian eras. die de onderzoeker Charles Tripp in Présentation des orgues d'Alsace 40 jaar verzamelde. Fluiten van vijf deeënveld, veen met insec- Explanatians and description et du Rhin Supérieur. À voir : péda- tenetende planten, arboretum, displayed on boards. Exhibition of continenten sinds de prehistorie, lier Silbermann (1709), piano forte diversiteit in gebruikte materialen, varencollectie. the excavated objects: sarcophagi organisé (à la fois piano et orgue (with a rare hollowed trunk)… versiering en functioneren van de Marchés du terroir : Jeudi - 1825), jeu de bombarde 16 pieds instrumenten, enz. / Märkt mit regionalen Een van de meest opmerkelijke Silbermann (1746), etc.

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 7/8 L’ ALSACE À VÉLO DES VOSGES DU NORD À LA ROUTE DES VINS D’ALSACE 1920 m Radwandern im Elsass Von den Nordvogesen zur Elsässischen Weinstrasse 131 km - Cycling in ALsace 2 From the Northern Vosges to the Alsace Wine Road Fietsen in de Elzas Noordelijke Vogezen - Wijnfietsroute van de Elzas /

■■SCHARRACHBERGHEIM ■■AVOLSHEIM Style gothique tardif (1615- populaires, documents et 2 voi- ments et ouvrages d’art se trou- Visite de cave voir / Dompeter / Kirche / Church / 1617). Eléments remarquables : tures Bugatti. À l’extérieur : vestiges vant sur la ligne. C’est une balade Weinkellerbesichtigung siehe / / Kerk fresques, peintures, stucs et de l’église des Chartreux, cloîtres et dans le passé et une petite leçon Visit of wine-cellar see / Bezoek 03 88 38 11 61 dorures dans les chapelles du tran- cellules restaurées. d’histoire qui s’offrent aux visiteurs. sept. Grande Croix des Chartreux Im Haus des Priors der ehe- Nachbau im Maßstab 1/20 der aan wijnkelder : www.ot-molsheim-mutzig.com e e e (XV s.), Vierge à l’Enfant (XVI s.), maligen Kartause von Molsheim Eisenbahn, die früher zwischen www.vinsalsace.com Église romane du X s. Nef bancs (XVIIe s.). Orgue prestigieux consacrée en 1049 par le pape (1598-1792) untergebracht, stellt das Saverne und Molsheim fuhr. Rund de J.A.Silbermann (1781). Museum die Geschichte der Stadt herum zahlreiche Bauten, die längs Léon IX. Lieu de culte dès l’époque Späte Gotik (1615-1617). mérovingienne. Baptistère du IXe dar, Archäologische Sammlungen, der Bahnlinie standen. Ein wun- Sehenwürdigkeiten: Fresken, volkstümliche Kunst und Tradition, derschöner Rundgang durch die s. avec fresques remarquables. Gemälde, Stuck und Vergoldungen Romanische Kirche des 10. Jh. Archiven der Bugatti Zeit und Bugatti Vergangenheit. ■■SOULTZ-LES-BAINS in den Kapellen des Querschiffs. Kfz. Draußen: Ruinen der Kartauser Enthusiasts of the history of Kirchenschiff eingeweiht 1049 vom Großes Kartäuser-Kreuz (15. Jh.), Sentiers des Casemates / Papst Leon IX. Gottesdienste seit den Kirche, Kreuzgang und restaurierte the railways have immortalised the Jungfrau mit Kind (16. Jh.), Bänke Zellen. train that used to run from Saverne Kasematten Weg / Pillbox way / merowingischen Zeiten. Taufkapelle (17. Jh.). Wunderbare Orgel von J.A. Kazemattenpad des 9. Jh. Mit merkwürdigen The museum building was the to Molsheim on a scale of 1:20, by Silbermann (1781). Prior’s house in the town’s former reproducing numerous buildings Rue du Fort Wandmalereien. Late Gothic style (1615-1617). th Carthusian monastery (1598-1792). and bridges along the line. This 03 88 38 11 61 Romanesque church of the 10 Remarkable elements: frescoes, www.ot-molsheim-mutzig.com c. Nave consecrated in 1049 by paintings, stucco and gilding Archeological collections, popular journey into the past offers a short Sur un parcours de 6 km, ce Pope Leon IX. Mass was celebrated in the transept chapels. Great arts and traditions, documents of history lesson for visitors. sentier permet de découvrir des in this church since Merovingian Carthusian-Cross (15th c.), Virgin Bugatti and Bugatti cars. Outside: Liefhebbers van de geschiedenis vestiges de la Première Guerre times. Baptistery of the 9th c. with and Child (16th c.), benches (17th remains of the Carthusian church, van de spoorwegen hebben op een Mondiale. Les Allemands avaient remarkable frescoes. c.). Prestigious organ by J.A. cloister and restored cells. schaal van 1:20 de spoorlijn van contruit dès le début de la guerre Romaanse kerk uit de 10e eeuw. Silbermann (1781). Het museum is gehuisvest Saverne naar Molsheim nagemaakt, une importante position fortifiée Kerkschip in 1049 ingewijd door Laatgotische stijl (1615-1617). in het huis van de prior van het inclusief de gebouwen, bruggen entre Strasbourg et le Fort de paus Leo IX. Gebedsplaats sinds de Opmerkelijke elementen: muur- voormalige kartuizerklooster van en viaducten langs dit spoor. Een Mutzig «Feste Kaiser Wilhelm II». Merovingische tijd. Doopkapel uit schilderingen, schilderijen, stucwerk Molsheim (1598-1792) en beslaat de ware tocht door het verleden en Die 6 km lange Strecke ist von de 9e eeuw met opmerkelijke muur- en goudwerk in de kapellen van de geschiedenis van de stad en nabije een levende geschiedenisles voor de Überresten aus dem Ersten Weltkrieg schilderingen. dwarsbeuk. Groot kartuizerkruis (15e omgeving van het begin tot heden. bezoekers. Archeologische collecties, volkskunst gesäumt. Von deutscher Seite wurde ■■MOLSHEIM eeuw), madonna (16e eeuw), kerk- Marché hebdomadaire : lundi schon Anfang des Krieges eine große banken (17e eeuw). Fraai orgel van en -tradities, documenten en 2 / Wochenmarkt : Montag / Festung zwischen Strasbourg und Visite de cave voir / J.A. Silbermann (1781). Bugatti‘s. Buiten: resten van de kar- Weekly market : Monday / Mutzig gebaut: die Feste Kaiser Wilhelm II. Weinkellerbesichtigung siehe / tuizer kerk, gerestaureerde klooster- Wekelijkse markt: maandag Visit of wine-cellar see / Bezoek Musée de la Chartreuse et de la gangen en kloostercellen. On this 6 km trail, you will Fondation Bugatti / Kartause- aan wijnkelder : week-end avant le 15 sep- discover vestiges from the First und Bugatti Stiftung Museum Train de jardin de Molsheim www.vinsalsace.com tembre /Wochenende vor World War. The Germans built a / Carthusian and Bugatti / s’Molshemer Bähnele / dem 15. September / weekend large fortified position between Foundation Museum /Kartuizer- Molsheim garden train / before September 15 th : Festival Strasbourg and Mutzig Fort called en Stichting Bugattimuseum Treintje van Molsheim Bugatti / Weekend vóór 15 sep- “Feste Kaiser Wilhelm II” right at the 03 88 49 59 38 Cour arrière de l’hôpital local de tember : Bugattifestival beginning of the War. www.chartreuse-molsheim.info Molsheim e Pad van 6 kilometer langs de Église des Jésuites / Jesuiten 2 week-end d’octobre / 2. Installé dans la maison du 03 88 04 86 71 nd resten van verdedigingswerken uit Kirche / Jesuit Church / Prieur de l’ancienne Chartreuse www.trainmolsheim.com Wochenende im Oktober / 2 de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers Jezuïetenkerk de Molsheim (1598-1792), le Des amoureux de l’histoire weekend of October : Fête du hadden vanaf het begin van de oor- Rue Notre-Dame Raisin / Weinfest / Wine festival musée présente l’histoire de la du chemin de fer ont pérennisé e log een machtige stelling gebouwd 03 88 38 11 61 ville et de sa proche région, des à l’échelle 1/20e le train qui relia / 2 weekend van oktober: tussen Straatsburg en Fort Mutzig: www.ot-molsheim-mutzig.com origines à nos jours. Collections autrefois Saverne à Molsheim en Druivenfeest ‘Feste Kaiser Wilhelm II’. archéologiques, arts et traditions reproduisant de nombreux bâti-

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 8/8