Aberdaron Plas Yn Rhiw Aberdaron Aberdaron

Am ei maint mae Aberdaron yn cynnig nifer o Mae’r llwybr yma’n cynnig golygfeydd syfrdanol o ben This route provides fantastic views from Rhiw, and the wasanaethau, yn cynnwys gwestai, llefydd i fwyta, Rhiw, a hefyd y cyfle i ymweld â Phlas yn Rhiw, maenordy opportunity to visit Plas yn Rhiw, the 17th Century manor siop bapurau newydd, siop groser, becws, o’r 17eg ganrif hefo gardd brydferth a pherllan newydd. house with its beautiful garden and orchard. swyddfa’r bost a siop anrhegion. Mae’r prif faes parcio yng nghanol y pentref, ac Pellter: 11.3 milltir distance: 11.3 miles yma mae Porth y Swnt canolfan ymwelwyr yr Amser: 1.5 – 2 awr o feicio Time: 1.5 – 2 hours cycling Ymddiriedolaeth Genedlaethol sy’n cynnig lle da i Lefel o anhawster: Anodd diﬃculty: Hard Hon yw’r llwybr mwyaf heriol o’r tri, hefo 1400 troedfedd i’w This is the most challenging of the three routes, with a total chi ddarganfod mwy am yr ardal leol. ddringo a rhai darnau serth iawn! Mae’r allt hir gyson allan o ascent of 1400 feet and some very steep hills! A long steady Aberdaron i fyny i gyfeiriad Rhiw yn cael ei ddilyn gan climb out of Aberdaron up to Mynydd Rhiw is followed by a Am fwy o wybodaeth am y pentref gwelwch ddisgyniad serth troellog i Blas yn Rhiw, ac allt serth hir (hyd steep descent down to Plas yn Rhiw, and a steep climb ( with www.aberdaronlink.co.uk at 20%) y nôl i fyny i bentref Rhiw. a gradient of up to 20%) back up to Rhiw village.

UchAfbwynTiAU roUTe highLighTs

Plas yn rhiw Plas yn rhiw

Cafodd y Plas ei brynu gan y chwiorydd Keating yn 1938, a Plas yn Rhiw was purchased by the Keating sisters in 1938 3

L w

bu’r chwiorydd yn brysur yn adfer y tŷ a'r tir cyfagos. who took it upon themselves to restore the derelict building roUTe cycLe

•

Gadawodd y tair chwaer y tŷ i’r Ymddiriedolaeth and surrounding land. They bequeathed the property to the R

u T E Genedlaethol yn 1952, ond roeddynt yn byw ynddo hyd at National Trust in 1952 but continued to live there until 1981 rhiw yn PLAs

1981 pan fu farw'r chwaer olaf. Mae datblygiadau diweddar when the last of the sisters died. Recent developments at AberdAron

i'r hen stad yn cynnwys perllan hefo 32 math o goed the Plas include the orchard, which has 32 diﬀerent varieties

ﬀrwythau Cymraeg prin. of rare welsh fruit trees. feicio LLwybr

cottages

These two restored cottages

or ‘Tyddynnod’ provide a

glimpse into the past, with

Fron Deg (the red cottage)

open to the public and

LLWYBR FEICIO

portraying how people ABERDARON

PORTHOR

TE OU •R R CYCLE ROUTE would have lived during the B Y

L L 2

LLWYBR FEICIO 19th century. Tan yr Ardd LLWYBR FEICIO ABERDARON ABERDARON OUTE •R PLAS YN RHIW R B Y

MYNYDD MAWR W on the other hand is L

L CYCLE ROUTE CYCLE ROUTE 3 TE OU R • R B Y

occupied by one of the W

L L 1

demonstrates how traditional buildings can be restored

sympathetically without losing their character whilst

Aberdaron Tyddynnod The view from Rhiw across Porth Neigwl (Hell’s Mouth) Mae’r ddau dyddyn yma’n cynnig cip olwg i mewn i’r towards Cilan and Snowdonia in the distance is one of the gorffennol, hefo Fron Deg (y tyddyn coch) yn agored i’r most striking on the Peninsula. Porth Neigwl is well known Although small, the seaside village of Aberdaron cyhoedd ac yn cynnig cyfle i weld sut oedd pobl yr ardal yn for its suitability for surfing, but previously it was notorious offers many amenities, from hotels, places to eat, a byw yn ystod y 19eg ganrif. Mae Tan yr Ardd ar y llaw arall yn for shipwrecks. out of the 142 known shipwrecks around the newsagent and a grocery store to a bakery, post gartref i un o denantiaid yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol, Llŷn Peninsula in the last 180 years at least 30 occurred here office and a gift shop. ac yn enghraifft o sut mae adeilad traddodiadol yn medru at Porth Neigwl. cael ei hadnewyddu mewn ffordd sympathetig heb golli The main car park is located in the centre of the cymeriad yr adeilad gan alluogi cysuron bywyd modern. village, along with the National Trust visitor centre Porth y Swnt, which provides a good place to find Porth neigwl out more about the local area. Mae’r olygfa o Rhiw drosodd am Borth Neigwl tuag at Fynydd Cilan ac i mewn i Eryri yn un o’r rhai mwyaf trawiadol For more information on the village see yma yn Llŷn. Mae Porth Neigwl yn adnabyddus am syrffio erbyn heddiw, ond yn y gorffennol roedd o’n ddrwg-enwog www.aberdaronlink.co.uk am longddrylliadau. Allan o’r 142 o longddrylliadau cofnodedig yma yn Llŷn yn ystod y 180 mlynedd ddiwethaf mae o leiaf 30 ohonynt wedi digwydd ym Mhorth Neigwl. © Gareth Jenkins LLwybr 3 roUTe 3

1 Gan gychwyn yng nghanol Aberdaron ewch i 1 Starting in the centre of Aberdaron head up the hill see a red letter box and a junction to your left with fyny’r allt heibio Eglwys Hywyn allan o’r past St Hywyn’s Church and continue along this a churchyard on your right, take this left turn. pentref, gan ddilyn y lôn yma am tua 2 filltir. road for approximately 2 miles. 6 Taking care down this steep slope with sharp 2 Ar ôl 2 filltir trowch i’r chwith cyferbyn a thŷ 2 After 2 miles turn to the left, directly opposite a corners you will reach Plas yn Rhiw, with the car mawr ar eich dde o’r enw Blawdty. large stone house on the right side of the road park on your left and the house on your right. called Blawdty. 3 Dilynwch y lôn yma am ychydig dros 1 milltir a 7 on your way back to Aberdaron you need to throwch i’r dde yn y gyffordd nesaf (yn dilyn 3 Follow this road for a little over a mile up to a continue down the hill past Plas yn Rhiw, and after yr arwydd am rhiw) cyn troi i’r chwith yn junction.Turn right at the signpost for rhiw 2 approximately 100 metres turn right at the junction. syth i fyny’r allt eithaf serth. miles, and immediately turn left up a straight and 8 Climb the steep hill (approximately 0.75 miles fairly steep hill. 4 Dilynwch y lôn am 1.75 milltir nes i chi long) into the village of Rhiw. (This hill is steep, gyrraedd cyffordd ar eich dde sy’n arwain chi i 4 Follow this road for about 1.75 miles until you some sections have a 20% or greater gradient, fyny tuag at Mynydd Rhiw. reach a junction on your right leading up toward so you may have to get off your bike and walk!) Mynydd Rhiw. 5 Parhewch ar hyd y lôn yma hefo golygfeydd 9 After reaching the summit of the hill and the hyfryd o Borth Neigwl i lawr ar eich chwith, a 5 Continue along this road for 1.5 miles, with views village of Rhiw continue along this road without Mynydd Rhiw ar eich dde. Ar ôl 1.5 milltir fe down to Hell’s Mouth on your left, and up to turning off for about 3.5 miles which is mostly ddowch ar draws blwch llythyrau coch a Mynydd Rhiw on your right. After 1.5 miles you will downhill back into the village of Aberdaron. throad i’r chwith gyferbyn a mynwent ar y dde. 6 Trowch i’r chwith wrth y gyffordd yma gan ddilyn y lôn serth troellog i lawr at Blas yn Rhiw ar eich dde. (Cymerwch ofal, mae’r lôn yma’n serth!) 7 Ar eich ffordd yn ôl i Aberdaron parhewch i lawr yr allt heibio’r Plas. Ar ôl tua 100 medr trowch i’r dde wrth y gyffordd. 8 Dringwch yr allt serth am Rhiw sydd tua 0.75 milltir i ffwrdd. (Mae’r allt yma’n serth, i fyny at 20% yn rhai llefydd felly efallai bydd angen cerdded!)

9 Ar ôl cyrraedd ben yr allt ym mhentref Rhiw P dilynwch y lôn yn ôl i Aberdaron heb droi i ﬀwrdd am tua 3.5 milltir.

ALLwedd / Key Hurio beiciau Bike hire Man cloi beic Bike locking point

Parcio Parking Llwybr beicio Cycle route Gwylfan Viewpoint

Canolfan Seasonal

gwybodaeth information Cyfeiriad beicio Cycling direction Bwyd Food tymhorol centre

Canolfan Visitor Nodweddion Special ymwelwyr centre arbennig features Sa!e picnic Picnic site