deBonjo verschijnt 6x per jaar Jaargang 14 nummer 4, augustus 2019 Word voor 10 of 25 euro vriend van Bonjo en ontvang gratis abonnement op deBonjo

Uitgave van Bonjo, Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam. Telefoon 020 66 59 420. [email protected] / www.bonjo.nl

The essence of journalism is a discipline of verification. Eredivisionist FC Emmen geeft het goede voorbeeld met ‘Naoberschap Inside’ Bill Kovach & Tom Rosenstiel in ‘The Elements of Journalism’

03 Short story wijlen Simon Carmiggelt

04 Gevolgen Faber-zaak ‘GEDETINEERDEN DRAGEN voor gedetineerde psychiatrische patiënten

07 Vluchten kan niet meer

09 Interview cabaretière MET TROTS ONZE KLEDING’ Carrie Jansen 10 Onderzoek in Paul Grijpma vrouwengevangenissen

Emmen – Respect, samenwerken 19 Met depressies achter de tralies en discipline, dat zijn de belang- rijkste kernwaarden van het 20 / 21 Onthullingen uit projecten Naoberschap Inside vrouwenbajes van de voetbalclub FC Emmen. 28 De nieuwe strafkaart De club uit het meest oostelijke puntje van ons land heeft meer 29 Historische terugblik op TBS te bieden, dan voetbal alleen. FC Emmen is de eerste betaalde 35 BonjoContactBureau voetbalclub die actief is binnen 36 La Vuelta de muren van gevangenissen. Naoberschap Inside is onderdeel 38/39 Speelschema Eredivisie van de maatschappelijke stichting die FC Emmen heeft opgericht. Verantwoordelijk voor de bezig­ heden is Jos Schaart. Verder in deze editie diverse verhalen over alles wat met de Reden genoeg om onmiddellijk in bajes samenhangt. Reacties van de auto te springen om deze man te gedetineerden vanuit hun cel, verhalen van leden van Bonjo, van spreken.‘Via een medewerker met deskundigen en advocaten. En er een detentieachtergrond hier bij de zijn oproepen, aankondigingen en club ben ik in contact gekomen met natuurlijk de puzzel en het Bonjo Contactbureau. Wie informatie de landelijke projectleider van het heeft of een mening, wordt ge- ministerie, Gerko Brink, de man die vraagd die aan deBonjo te melden. Jos Schaart: ‘Naoberschap staat voor familie.’ (Foto: Paul Grijpma) op regionaal en lokaal niveau probeert gedetineerden die in de laatste fase zitten onder dak te krijgen bij werk­ gevers.’ Schaart is zelf opgegroeid in zitten en hebben gezegd: oké, we een belangrijke rol. Schaart: ‘Dat is dan Naoberschap Inside. We trainen verhaal goed kunnen behappen.’ een niet al te beste wijk van Groningen vinden het heel belangrijk dat de werving- en carrièrebedrijf Matchboys. twee keer in de week. De gedetineer­ en voelde zich aangetrokken door deze mensen die uitstromen uit de gevange­ Zij doen de werving onder bedrijven den die gescreend zijn, krijgen FC FC Emmen zit in een regio waarin de aanpak. Jos Schaart: ‘Ik was laatst in nis weer aan het werk kunnen. Je kan en onze sponsoren. En kijken of er Emmen-kleding die ze overdag ook participatie van de bewoners zwaar de PI Veenhuizen en toen kwam ik wel een heel plan hebben geschreven vacatures zijn waar gedetineerden voor aanhouden als uithangbord voor het achterloopt. Zowel bij kinderen als bij daar jongens tegen die ik kende. in de gevangenis, maar buiten moet het in aanmerking kunnen komen en wat project. En dat doen ze ook, ze zijn er volwassen als het om sport gaat. Het is Vrienden van mij. gebeuren. er dan nog voor nodig is om dat werk hartstikke trots op. We hebben een ook de regio waar de dikste kinderen Ze hebben net dat zetje nodig om niet ook echt te krijgen. Moet er bijvoor­ mooi werkplan ontwikkeld: waar wonen en de laaggeletterdheid 1 op 6 Ik dacht meteen: Tjonge, jonge, dat weer in de criminaliteit terug te liggen mijn kwaliteiten, wat heb ik al? is. Terwijl dat in de rest van het land 1 jullie hier terecht zijn gekomen. En vallen.’ En waar wil ik naar toe en wat heb ik op de 23 is. Schaart: ‘Dus dat betekent toen besefte ik me dat dit iets is wat nodig om dat te bereiken?’ dat als wij een brief sturen om deel te heel dicht bij mij staat. En het is ook FC Emmen-kleding Dat was echt nemen aan een van onze maatschappe­ heel identificeerbaar met onze club.’ Jos Schaart raakte enthousiast. ‘Ik confronterend Het project selecteert zijn deelnemers lijke projecten de meesten niet begrij­ Schaart kon mee naar Engeland waar vond het echt mooi. We zijn met iets wel. Dat wil zeggen zeer zwaar pen wat er in die brief staat. En dat is Premier League clubs zoals Tottenham unieks bezig zijn in Nederland. We voor die jongens gestraften komen niet in aanmerking. gewoon heel confronterend. Onze Hotspurs en Fulham FC al langer onderscheiden ons graag.’ Zware misdrijven, zedendelicten en stichting heet niet voor niets samenwerken met dergelijke project in Naoberschap Inside geeft voetbaltrai­ geruchtmakende zaken zijn uitgeslo­ Naoberschap United. Dat staat voor bajesen. Ze geven daar gedetineerden ningen. Er gaan ervaringsdeskundigen beeld nog een opleiding worden ten. Jos Schaart: ‘Wie het verder zijn familie, waarin de mensen dingen voor training en hangen er allerlei begelei­ mee naar de gevangenissen om groeps­ gevolgd, moeten ze nog ergens anders en waar ze vandaan komen, maakt ons elkaar doen, als de ene of de andere het ding aan in de hoop dat ze dan op het gesprekken te houden, maar ook indi­ werkervaring opdoen, hoe zit het met niet uit. We hebben jongens uit moeilijk heeft. Dat spreekt zeer tot de rechte pad blijven. Schaart: ‘De goede viduele gesprekken waarin vragen aan de huisvesting? Jos Schaart: ‘Al die Amsterdam, Drenthe, Groningen en verbeelding.’ dingen die we gezien hebben, hebben de orde komen als: waar sta je, waar rompslomp komt er bij kijken. En toen Rotterdam. We hebben inmiddels een we meegenomen in het vliegtuig naar loop je tegen aan en waarom zit je hier. hebben wij gezegd dat we acht weken nationaal netwerk omdat we een eredi­ huis. Toen zijn we weer bij elkaar gaan Op de achtergrond speelt een partner aan een traject gaan werken en dat heet visieclub zijn dus moeten we het hele Lees verder pagina 2

Strafzaak? Neem geen advocaat, neem een strafrechtadvocaat! Bel gratis ons team van strafrechtspecialisten: 0800-WEENING (0800-933 6464)

strafrechtadvocaten.nl Maastricht • Utrecht • Roermond • Hoensbroek Lees meer op pagina 3 > Op deze plaats, verdeeld over de krant, treft u de OpLidorganisaties deze plaats, verdeeldvan Bonjo over aan. de krant, treft u de Lidorganisaties van Bonjo aan. deBonjo 2 augustusdeBonjo 2016 2 augustus 2019 Gloednieuw: Semra Aytemur

ZEVervolg paginaGAAT 1 VOOR HET

ECHTESpiegel ADVOCATENWERK:Certificaten ‘In het traject zitten tien tot vijftien Aanvankelijk moesten de sponsoren STRAFRECHTdeelnemers. Dat moet wel, want er nog wel overtuigd worden. Het eerste haken ook wel jongens af. Dat komt wat ze vaak vragen of die jongens iets omdat het een traject is waar er nogal te maken hebben met een moordzaak. wat gevraagd wordt van de deelne­ Maar of iemand wel of niet weer in de zijn. Het is bijzonder, want de grens mers, zoals commitment en discipline. fout gaat, is onmogelijk te zeggen. Jos interview tussen het wel en het niet plegen van ‘WantPaul als Grijpma we op maandag en donder­ eenSchaart: strafbaar ‘Daarom feit is hebben soms heelwe die dun en dag trainen, worden er ook individuele alsmensen je dan de die mogelijkheid grens eenmaal geboden over bent,om Amsterdamgesprekken gevoerd, – ‘Graag één op wil één. ik Je veranderteen kijkje erin zodie veel wereld. in je Hoe leven. het Je daar hebt mezelf aan u voorstellen. heter aan hele toe apparaat gaat? De van beste justitie manier tegen. om Ze Ik woon sinds een jaar of kunnenbij mensen alle de dwangmiddelen ogen te openen toepassen, die we achtHet in isAmsterdam ook de Oost. Als zeop mogengeen enkele van alles. andere En manier jij hebt open alleen geboren en getogen Veen- maarhadden je gekregen.advocaat. En als die het dan endalerregio vind waar ik Amsterdam de niet goed doet, dan zit je behoorlijk in echt een geweldige stad.’ Het deWe penarie.’ hebben voor drie gedetineerden de Semra stuit op veel onbegrip vanwege het vak. isdikste Semra Aytemur kinderen die ons toezegging op werk gekregen. Eén van dit schrijft. In 2008 kwam ze Bezopende mannen kan aan de slag bij Semra Aytemur komt – nu ze zelfstan- af aan al een heel sterk rechtvaardig- met je partij ben je afhankelijk van de naarwonen de hoofdstad om als DatSportsLED, is ook de dat reden reclameborden waarom Aytemur plaatst dig is – vaker in bajesen om haar clien- heidsgevoel heeft. ‘Het gevoel voor an- ander. Willen jullie vóór dit stemmen, griffier bij een van de megas- geenbij topsportwedstrijden. ambities heeft om officierRelatief zwaarvan tèle van diverse pluimage te bezoeken. deren te moeten opkomen die dat zelf dan stemmen wij voor jullie motie. trafkamers van het Gerechts- justitiewerk, waarbij te worden. je heel Ze goedhebben van haar die niet En Aytemur beperkt zich niet alleen tot niet kunnen.’ En dat wordt alleen maar Vriendjespolitiek. Maar vooruit, een hofwordt Amsterdam dan geconfronteerd te werken. met een nodig,sterke jongenswant justitie uit de is gevangenis zo al machtig kunt en de noodzakelijke bezoekjes vlak voor versterkt door wat ze ziet en hoort over adviesje aan de minister moet kunnen: Project afgesloten met wedstrijd business clubteam en deelnemers van het project Zespiegel. schrijft: Dat zijn ‘Hoewel niet de leukste het gespre­ sterkgebruiken. genoeg. Je Aytemur:kent ze wel, ‘Ik met kan die daar de zittingen. Ze wil vaker om de ver- het gedrag van justitie. Aytemur: ‘Ik de verdediging moet meer mogelijkhe- werk ontzettend leerzaam het verschil niet maken. Als officier dachte niet aan zijn lot over te laten. had lang geleden een keer een zaakje, den krijgen, een sterkere positie in het ken. Dat was echt confronterend voor brede bovenlijven. En ook voor een was, wilde ik heel graag de heb je allerlei regels waaraan je je niet heel heftig, maar mijn broek zakte strafrecht. En ik zou willen voorkomen die jongens, maar afspraken nakomen, vierde is er werk in het vooruitzicht. advocatuur in. En dat heb moet houden. Ik denk dat je ontzettend Roemeense zakkenrollers ervan af. Het ging om een heel klein dat slachtoffers kunnen meebeslissen dus op tijd zijn op de training en je We kijken niet naar de beperkingen die rondleiding voor de sponsoren, een ik na vier jaar ook gedaan.’ veel lef moet hebben, wil je als officier Hot zijn op dit moment de Roemeense dossier over een poging tot zware in de zaak van een verdachte. En ik zou gedragen op de training, zijn allemaal ze hadden in het verleden, maar we dinertje en de uitreiking van de certifi­ En na vijf jaar in de advoca- een keer iets afwijkends doen. En dan zakkenrollers. Aytemur: ‘In dit soort mishandeling.BAJESEN Het verwijt OMARMEN was dat mijn de minister adviseren om de strafop- tuurdingen te waar hebben ze nog moeitegewerkt mee is krijgtkijken zo naar iemand de mogelijkheden weer van alles in over het caten,zaken nietis het onbelangrijk. belangrijk om meteen in cliënt bij een metrostation een steen legging aan te pakken, zodanig dat er zehebben. een Dantrotse moeten zelfstandiger ze toch respect zichheden.’ heen.’ het begin te voorkomen dat cliënt in in de richting van iemands hoofd had meer inhoud aan het na-traject wordt mettonen eenvoor advocatenpraktijk,anderen. Dat is lastig en dat Semra Aytemur vindt het heerlijk dat Mensenvoorarrest moeten komt. een Door tweede aan te kans geven dat gegooid.FC DeEMMEN-PROJECT vrouw in kwestie moest gegeven. Dus niet dat mensen die al 020merkten Advocatuur, we meteen al inaan de eerstede fase zeSchaart: zelfstandig ‘We hadden is en zelf laatste heel ook veel een mag krijgen,er geen sprakevindt Schaart. is van vluchtgevaar ‘Iedereen moet en bukken anders had ze die steen tegen heel lang vastzitten, zonder enige bege- Linnaeusparkweg.van het project. Daar zijn ‘Ik we benheel kort bepalen.voorbeeld Ze meegenomen hoort wel eens naar mensen de trai­ beseffendat verdachte dat zo een iemand vast adres met een heeft tweede in haarStefan hoofd gehad, Huijboom een poging tot zware spreektleiding zijn vrijkomen zeer te sprekenen met een over plastic de - momenteelop gaan zitten. En bezig dat heeft wat er meer wel in zeggen:ning. Die ‘Ja, was jij kok staat geworden criminelen en diebij,’ kansNederland je buurman of in Roemenië. kan worden. Dan En ga dan ik mishandeling compleet met een proces faciliteiten.zak buiten ‘Westaan kunnen en geen gewoon ondersteuning ruchtbaarheidgeresulteerd dat er nog te gevenmaar vijf aan Mensenwerkt nu vinden full time. dat En slachtoffers die heeft een de magmet deje hopenfamilie dat om die de persoontafel of aanin staat de verbaalNorgerhaven van de politie / Esserheem die de beelden- Op de naarkrijgen buiten bij alsde re-integratie.we willen. Op Dat de wordt mijnjongens kantoor.’ over waren. Maar over de meestebetoog gehoudenrechtshulp voor nodig de hebben.jongens istelefoon het leven zitten weer om op zo te veel pakken, mogelijk zodat in - haddenRe-integratiemarkt bekeken en een op aangifte beide locaties van die luchtplaatswel geprobeerd dan hè,’ met vertelt de voorwaardelijke Pascal. Enjongens in zo’n die afgehaakt geval staat zijn, wil de ik het Maartijdens dan de afsluiting.moet je niet Hij bij waarschuwde: Aytemur deformatie buurt erte geenkrijgen last om van die krijgt. aan de recht- mevrouw.van de PI En spreken toen dacht we casemanagerik, kom laat ik Veelinvrijheidstelling jongens zijn het (v.i.), erover maar eens: dat kan redactieniet hebben. van Ik heb de het Bonjo over de al jongens snel zijn.‘Jongens, Als de jullie vervolging gaan nog eenmaal tegen dingen is bank voor te leggen. Maar als iemand ookBert. eens Hij die draagt camerabeelden initiatieven bekijken als die hetnog is veeleen bajesbeter, diemeer je moetop het ‘verdie individu­ opdie hetde volbracht stoep, tukhebben op en nieuwe die trots aangevangen, ziet zij de verdachte Alseenmaal je een in bijdrage voorarrest kunt zit, leveren is het vaakaan de vanvan dat FC metrostation Emmen een aan warm de Amster hart toe.- nen’.gericht. Net als deelname aan het gezichtenop zichzelf mogen in de zijn. strafrechtad - als de zwakste schakel tijdens het terugkeerlastiger om van hem een eruit gedetineerde te krijgen. in In de het damse‘Door Boelelaan. bezuinigingen Ik naar bij het de politiebu Dienst - trajectEn dan van verder FC Emmen. is het belachelijk Je moet écht dat de vocatuur. Ik richt mij op de jongens die zich wel strafproces. samenleving,geval dat er genoeg dan vind bewijs ik dat is, je moet daar ik reauJustitiële en zie daar Inrichtingen dat die steen worden niet case eens­ gemotiveerdReclassering zijn niet en bereid criminaliteit is een straf - committeren. Kijk, blessures zijn voor AytemurWe kijken stuit vaak op naaronbegrip heeleen strafmaatverweergoed mee naar buiten voeren kunt en komen. dan bijmanagers de voeten bedolven van die mevrouw onder bureau is te-­ achteradvies je te laten. formuleren Al binnen als eende PI verdachte Demij oprichtster geen probleem. van 020 Je kanAdvoca ook -een vanwege haar vak. En ze probeer het Datprobeer moet ik je uiteraard zeker niet er nalaten.’zo min mogelijk rechtcratie gekomen. en is er Er vanuit is niets onze en kant niemand wordenniets wil gedetineerden zeggen over metde strafbare goed fei- tuur, mr. S. Aytemur, afgestudeerd in dande uit mogelijkheden te leggen aan mensen in haar straf uit te slepen.’ Een Nederlander die geraakt, dus helemaal geen poging tot ten. Je kunt toch praten over iemands andere rol tijdens de training vertol­ weinig tijd beschikbaar om jongens gedrag gevraagd deel te nemen aan Utrecht, doet zelf open en gaat voor omgeving. Ze geeft ze dan een duw voor de eerste keer zakken rolt, krijgt zware mishandeling. Maar ja, zo staat persoon, wie ben je, waar kom je ken. Je kunt scheidsrechter zijn of * Noaberschop (Twents) of naober- actief te begeleiden naar bijvoor­ dit project. Het is niet zo dat er naar het kantoor in het zorgvuldig enin zegt het dan: ‘Alsheden dit pijn doet dan is 120 uur taakstraf, waarbij Roemeense het omschreven in het proces verbaal. vandaan? En dan als nog een strafad- andere jongens motiveren of een oefe­ schap (Achterhoeks, Drents en beeld werk. Initiatieven van buiten direct een betaalde baan wordt gerestaureerde pand. Niet alle kamers dat mishandeling. Weet jij dat? Maar zakkenrollers meestal gevangenisstraf- Dat is toch echt heel kwalijk. Als ik vies formuleren voor als de persoon ning uitzetten.’ Sallands) (Nederlands: nabuurschap) zoals die van FC Emmen zijn gegeven. Nee, eerst doen de gedeti­ zijn gevuld; er komen binnenkort nog dat begrijpen ze dan niet. Ook legt ze fen krijgen. Dit is niet rechtvaardig. Ik niet was gaan kijken was die verdachte strafbaar wordt bevonden. Welke straf collega’s bij. De praktijk richt zich op uitaanlopen dat het die vaak echt genoeg veel energie voorkomt van dat ishoor een de kleine, laatste overwegend tijd van collega’s agrarische, dat ze gewoonperfect veroordeeld.’ voor de resocialisatie.’ neerdenis gepast werkervaring voor deze persoon? op als een Daar moet minderjarigenJos Schaart kan en water volwassenen, halen en aanwijvan ­ iemandjullie vragen valse in aangifte de negatieve doet. Enzin danvan gemeenschapflink onderuit vande zaknoabers krijgen. (buren). Het is af- PI Veenhuizen is een bajes zoals er soortmeer stage inhoud waarna aan worden een van gegeven. de spon­ En eenzingen simpele geven, winkeldiefstal het is maar net tot hoe een je er hoefhet woord. je maar Maar één daariemand moet te jehebben, boven Iedereschrikking. noaber Prima heeft als in je het preventief noaber- wilt Adviesjemaar weinig zijn. Een voormalig sorenja, dan van nog FC wat. Emmen Het isbij totaal voldoende onwen - grootschaligmee omgaat. politieonderzoek En als je niet aan gericht de trai ­ eenstaan. vriend Als je van een de doel aangever, hebt en dieje wilt zegt er schapstraffen een om zogenaamde te voorkomen noaberplicht. dat iemand Doenonderkomen we nog even voor de arme ministersvraag? gezinnen en tevredenheidselijk dat ik, deals gedetineerde ik getuige-onderzoek een opning ernstige meedoet, misdrijven. kan je ook nog in de datecht hij naar het toe heeft dan gezien. kan FC En Emmen dat is jedan Dithet isweer de verplichtinggaat doen, maar de dan moet je ‘Neverwezen nooit in de niet’ negentiende zou ik minister eeuw funcwil- ­ betaaldwil doen baan of bepaaldeaanbiedt.’ onderzoekwensen Geïnspireerd Semrabibliotheek Aytemur, een Nederlandsebinnenkort 34 taalles jaar: voldoendedaarbij helpen.’ om iemand te veroordelen. andereconsequent noabers zijn endesgewenst niet hoger met straffen raad lentioneert worden. nu Ik al wil ruim niks meer met dan politiek een te doorheb, dit aan succes de officier hebben om andere toestemming voet­ ‘Ikvolgen. volgde Dat strafrecht is ook investeren. op de universiteit Wij EnBij dande afsluiting krijgt zo wasiemand er een een wedstrijd strafblad. enals daadhet een bij Roemeente staan. betreft.’ makeneeuw hebben. als gevangenis. Het boek De ‘Niet binnen spreken­ balclubsmoet vragen. als Vitesse Dat staat en Fortuna gewoon in ons inzeggen Utrecht. dat Ikje vindvoetbal het kan interessant inzetten, dat Dantussen kan het alles business misgaan, club geenteam Verklavan FC- metplaats de bestuurder’ van beide heeftlocaties mijn is grootblik op en Sittardwetboek. besloten De verdedigingsrechten vergelijkbare pro­ mo- mensenbreed, de in hele aanraking club, sponsoren, met criminaliteit de ringEmmen Omtrent en deelnemers Gedrag, problemenaan het met Heel kwalijk de depolitiek gedetineerden veranderd. met In wieje eentje Bonjo kunt jectengen wel te doenwat gelijker in andere getrokken bajesen. worden. komenkracht vanen wat het hunlogo, beweegredenen de trainers, alles.’ deNaoberschap woning, en Insideproject. ontslag.’ Een Semra Aytemur zegt dat ze van kinds niks bereiken in de politiek. En ook Zo, genoeg geklaagd.’

deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 2 25-07-16 12:30 Agape 4You, Amsterdam APO Nederland, Zoetermeer deBonjo Bakboord, Den Haag augustus 2019 3 Over pech gesproken...

Simon Carmiggelt de zoveelste keer. Was al meer dan eens voor hetzelfde in de lik geweest. In de bierkroeg ging het gesprek Een wilde jongen. Nou is die vent rijk. aan de tapkast over het intrigerend Een bouwer. Hij komt de bajus binnen feit dat sommige mensen altijd en moet, net als iedereen, alles afgeven geluk hebben, terwijl anderen juist wat hij in z’n zak heeft. Z’n geld ook. voor tegenslag geboren schijnen Vijf gulden zetten ze voor je op de te zijn. Het was een vruchtbaar kantine. Kun je sigaretten voor kopen. motief, waaraan ieder wel een paar Of jam. En de rest bewaren ze voor je. treffende voorbeelden wist bij te Nou hád die gozer zó’n boek met geld dragen. Toen het onderwerp ver- in z’n zak. En een borreltje op, als je bruikt scheen, zei een lange, bleke het mij vraagt. Dus wat doet hij? Hij man met een pet op, die tot nu toe legt vijf meier op de toonbank en zegt: had gezwegen: ‘Over pech gespro- “Hier een rondje boete. Stuur maar een ken. Ik heb toch laatst met de paas- stelletje jongens naar huis.” Want dat dagen een pech gehad...’ kan. Als die boete maar betaald wordt – door wie laat ze koud. Maar ik stond Hij floot door zijn voortanden. vijf minuten later mooi op de keien. ‘O ja?’ vroeg ik, open voor het verhaal. De dag voor Pasen. Zonder een cent.’ ‘Ik sta met handel op straat,’ sprak hij. ‘Nou weet je, wij die met handel op Hij knikte zorgelijk. ‘Over pech straat staan, wij worden getrapt. Door gesproken,’ zei hij. het publiek. En door de politie. Je hebt binken die speciaal op ons lopen. Die Uitgave: Hoofdstuk: Over pech geven je om de haverklap een bon. gesproken uit We leven nog & Later is Omdat je dáár staat, of daar juist niet te laat / S. Carmiggelt, 1ste druk, staat. Afijn, we worden nou eenmaal Amsterdam Oorspronkelijke uitgeve- Simon Carmiggelt in zijn vertrouwde omgeving. Maar in welk café is dat? (Tekening van Erven Peter van Straaten) getrapt.’ rij: De Arbeiderspers, 1963, 1964. Toestemming via Singel Uitgeverijen Hij zweeg om een enorme slok bier te nemen, die zijn dorst leste en de mijne feestdagen. Met Pasen. Of met poosje uit, maar zij hebben allemaal jij gaat zitten met de Paas. Ik had verschroeiend opwekte. Pinksteren. Of met de Kerst. Want in levenslang.’ gelukkig nog een goeie week staan, de eerste plaats krijg je dan bijzonder dus ik laat me de dag voor Pasen ‘Die boetes betaal ik natuurlijk niet,’ eten, in de lik. Paaseten. Of kersteten. Hij maakte het achteloos handgebaar insluiten. Ik hoorde meteen al van de zei de man. ‘Dat hou je niet over, aan En dan is er altijd een zeker divertisse­ dat in alle kroegen ter wereld leidt tot andere jongens – we zouden fijn eten eerlijke handel. Dus een paar keer per ment. Er wordt een mooie film ver­ het vullen van een glas en vervolgde: krijgen en een film die ik nog niet jaar ga ik de hechtenis uitzitten. Je toond. Of er treedt de een of andere ‘Maar omdat we het nou hebben over gezien had, dus ik was lekker onder de kunt die dagen opsparen, tot je er een artiest op. Dus met de feestdagen zit je pech, hè. Vlak voor de Pasen koop ik pannen voor noppes. SIMON JOHANNES CARMIGGELT, stuk of tien hebt, en die neem je dan in op fluweel. En alles wordt je nagedra­ een nieuw kostuum. Een heel mooi 1913-1987 één ruk op.’ Hij had dit alles gezegd op gen. “Bewaker, geef me eens een kostuum. Kamgaren. Zwart. Maar ’t Maar wat denk je dat er gebeurt?’ Was een Nederlandse journalist, een toon of het ook voor mij een over­ glaasje water.” Of: “Bewaker, mag ik was effe boven m’n begroting, dus ik Ik had er geen flauw idee van. schrijver en dichter. Onder het bekende materie was, maar nu veran­ een vuurtje.” En dan komt hij an. Die had geen cent meer over. Nou weet je ‘Diezelfde dag voor Pasen komt er een pseudoniem Kronkel publiceerde derde zijn dictie, omdat hij er een jongens moeten de hele dag voor je hoe het gaat met feestdagen in zo’n vent in de lik en die moest vier hij bijna veertig jaar vrijwel persoonlijk element in ging brengen. klaarstaan. ’t Zijn een soort staatskel­ stad. Je bent een man alleen, je maakt maanden uitzitten,’ zei hij. ‘Ja, geen dagelijks een cursiefje in ‘Nou heb ik al jaren de gewoonte m’n ners. Ik heb wel eens met ze te doen, eens een paar deuren open en het kost hechtenis. Gevangenisstraf. Had dagblad Het Parool. hechtenis op te nemen met de weet je dat? Want wij gaan er na een allemaal geld. Dus ik denk: Nou Kees, kachel achter het stuur gezeten, al voor

Strafzaak? Neem geen advocaat, neem een strafrechtadvocaat!

Vrijheid van advocaatkeuze is een belangrijk recht. zaken over van andere advocaten. Vaak zijn wij daarbij Ons kantoor is betrokken bij grote strafzaken, maar of u U bent niet verplicht zich bij te laten staan door de geconfronteerd met dossiers waarin men steken had nu verdacht wordt van fietsendiefstal of van moord; wij advocaat die u op het politiebureau bezocht heeft. Deze laten vallen. zien in elke zaak het belang van een goede verdediging. ‘piketadvocaat’ hoeft helaas geen deskundige te zijn op het gebied van strafrecht. Ons kantoor behandelt uitsluitend strafzaken. Uw dossier Wij treden op in het hele land en doen dat ook op basis van wordt bij ons niet door één advocaat, maar door een team toevoeging (pro deo). Goede rechtsbijstand hoeft dus niet Sommige advocaten doen maar een paar strafzaken per van specialisten zorgvuldig onder de loep genomen. Wij duur te zijn! Neem vrijblijvend contact met ons op: jaar. Natuurlijk volstrekt onvoldoende om deskundig te verdiepen ons voortdurend in de laatste ontwikkelingen worden en te blijven op strafrechtelijk gebied. Zo kan het op strafrecht gebied. Wij beseffen dat onze gedetineerde Bel gratis: 0800-WEENING (0800-933 64 64). gebeuren dat de advocaat die u bijstaat in uw strafzaak cliënten regelmatig bezocht willen worden om de zich voornamelijk bezighoudt met familierecht. Wij vinden voortgang van hun zaak te bespreken. Wij voldoen aan die dit een onwenselijke situatie. Regelmatig nemen wij behoefte!

Postbus 3084, 6202 NB Maastricht strafrechtadvocaten.nl Maastricht • Utrecht • Roermond • Hoensbroek Belangenvereniging Druggebruikers MDHG, Amsterdam Bezoekgroep De Geniepoort, Boskoop Bezoekgroep De Geniepoort, Alphen aan de Rijn deBonjo 4 augustus 2019

NOODKREET UIT DE BAJES Amsterdam – Er is zo enorm veel gesteggel over de klinieken in het gevangeniswezen dat het tijd wordt dat er uitleg komt. Hoe zit het eigenlijk? Tot ons grote geluk nam een betrokkene in een kliniek zelf contact op met onze redactie. Hij is slachtoffer van de maatregel die minister Sander Dekker onmiddellijk trof na de affaires rond ‘Den Dolder’. En hij legt het systeem uitvoerig uit. Dank daarvoor. - Paul Grijpma

Met Kerst onbehandeld en niet geresocialiseerd op straat ‘HET MINISTERIE IS ALS HET WARE OP DE STOEL VAN DE RECHTER GAAN ZITTEN’

Amsterdam - Allereerst is het van Kliniek(FPK) Beveiligingsniveau 3 Allerlei soorten shampoo belang te begrijpen hoe de deten- 4. Forensisch Psychiatrische Afdeling Vanaf eind november kan ik dan voor tiefasering in Nederland werkt. (FPA) Beveiligingsniveau 2 het eerst op verlof. Al mijn verlofstap­ Detentiefasering is het geleidelijk 5. Besloten afdeling in een reguliere pen zijn begeleid, wat inhoudt dat er toekennen van meer vrijheden aan ggz-instelling Beveiligingsniveau 1 altijd één personeelslid van de kliniek gedetineerden tot aan het moment 6. Einde detentie of voorwaardelijke meegaat. Ik heb voor het eerst zelf een van hun invrijheidstelling. Bij een invrijheidstelling (v.i.). kop koffie kunnen kopen (stap 1: normale detentiefasering worden terrein),ik heb met verbazing gekeken gedetineerden vanuit de PI overge- Ik ben sinds vorige zomer (op basis wat er tegenwoordig in de supermarkt plaatst naar een minder beveiligde van art. 15.5Pbw) in een kliniek (FPK) ligt, een hele stellage vol met allerlei inrichting. geplaatst voor de resterende 18 soorten shampoo, waar ik in de PI maanden van mijn straf met als doel te beperkt was tot een keuze van slechts 2 De detentiefasering kan ook vanuit resocialiseren en behandeling te soorten (stap 2: winkelcentrum), ik een kliniek plaatsvinden in het kader krijgen voor problematiek van waaruit kon voor het eerst zelf mijn kleding van de voorbereiding op de terugkeer mijn delict is voortgekomen. Ik heb kopen en daadwerkelijk shoppen in in de samenleving (art. 43.3 Pbw zelf gekozen voor plaatsing in een een winkelstraat (stap 3: stad) en tot Penitentiaire Beginselenwet), maar kliniek omdat ik via de normale deten­ slot ben ik op visite geweest bij mijn ook voor gerichte behandeling (artikel tiefasering niet de zorg zou krijgen ouders thuis die ik vanwege de reisaf­ 15.5 Pbw). Meestal wordt een gedeti­ waar ik wel behoefte aan heb. Bij de stand naar de kliniek maar zelden zie neerde eerst via 15.5Pbw klinisch aanvraag van het stappenplan (in totaal (stap 4: huisbezoek). Allemaal hele geplaatst waarna dit wordt omgezet 4 stappen) voor mijn begeleide vrijhe­ fijne ontwikkelingen maar ook hele naar een 43.3Pbw wanneer terugplaat­ den (in de kliniek) wordt informatie spannende. Na jaren in een PI te sing van de gedetineerde vanuit de gevraagd van de kliniek, de PI en heeft hebben gezeten waar je bent afgesloten kliniek naar de PI onwenselijk is en in het OM een adviserende rol. De selec­ van de buitenwereld (en weinig tot Ministerie van justitie speelt voor rechter het kader van de detentiefasering acti­ tiefunctionaris neemt de uiteindelijke geen prikkels krijgt), komt nu alles viteiten gericht op resocialisatie en beslissing. De kliniek en de PI gaven heel intens binnen en moet ik opletten terugkeer in de samenleving aan de akkoord, maar het OM adviseerde dat ik niet word overspoelt door alle orde zijn. vastgelegd in het resocialisatiebeginsel 2. Normaal beveiligde gevangenis negatief. (In casu was het negatieve indrukken wanneer ik mijn eerste (art. 2 lid 2 Pbw): ‘Met handhaving 3. Beperkt Beveiligde Inrichting (BBI) advies puur gericht op de procedure en stappen zet in het leven ‘buiten’. Ik Gedetineerden verblijven dan in een van het karakter van de vrijheidsstraf 4. Zeer Beperkt Beveiligde Inrichting niet op basis van mij als persoon). De ben blij dat ik daarbij kan worden kliniek met het hoogste beveiligingsni­ of de vrijheidsbenemende maatregel (ZBBI) selectiefunctionaris ging niet mee met ondersteund door de kliniek. veau (niveau 3) die naarmate de fase­ wordt de tenuitvoerlegging hiervan 5. Penitentiair Programma (PP) de argumentatie van het OM en gaf ring vordert afschaalt naar een zoveel mogelijk en afhankelijk van het 6. Einde detentie of voorwaardelijke alsnog akkoord. De besluitvorming Fouten in traject Michael P. zorgsetting met beveiligingsniveau 1. gedrag van de betrokkene dienstbaar invrijheidstelling (v.i.). heeft in zijn totaliteit meer dan 2 Naast mijn begeleide vrijheden volg ik gemaakt aan de voorbereiding van de maanden geduurd, ik heb dan al bijna nog steeds therapie, doe ik mee met Het is de bedoeling dat de persoonlijk­ terugkeer in de maatschappij.’ En dit is de detentiefasering een halfjaar zonder vrijheden in de verschillende sportactiviteiten en heb heid of maatschappelijke positie van via een kliniek: kliniek gezeten, in de tussentijd volgde ik dagbesteding/arbeid. Inmiddels ben een gedetineerde op een dusdanige Dit is het verloop van een 1. Huis van Bewaring (HvB) ik het aangeboden programma van de ik overgeplaatst naar beveiligingsni­ manier wordt beïnvloed dat de kans op normale detentiefasering: 2. Normaal beveiligde gevangenis kliniek en mijn therapieën. veau 2 in afwachting van artikelomzet­ recidive kleiner wordt wat is 1. Huis van Bewaring (HvB) 3. Forensisch Psychiatrische ting. Voor de voortgang van mijn Bezoekgroep Vreemdelingengevangenis Schiphol-Oost, Amsterdam Bijzonder Jeugdwerk Brabant, Deurne deBonjo Bond Belangenbehartiging Gedetineerden (BBG), Den Bosch augustus 2019 5

behandeling is een artikelomzetting negatieve advies (gericht op de proce­ een PI met het soberste regime meer risico voor de maatschappij. Het niet ik nu in de ZBBI gezeten met de (van een 15.5Pbw naar een 43.3Pbw) dure) en de PI doet niet aan risicotaxa­ mogelijkheden tot programma invul­ omzetten van een artikel, wat in mijn mogelijkheid om elk weekend met wenselijk. In de praktijk betekend dit tie, dus het aanvullen van mijn dossier ling dan wat de kliniek mij op dit geval betekent dat ik geen vrijheden verlof te gaan, maar zónder de gerichte vooral meer mogelijkheden voor het zal geen verschil daarin maken. Het moment kan bieden. krijg tot aan mijn voorwaardelijke zorg waar het mij juist allemaal om te aanvragen van (onbegeleide) vrijheden ministerie verwacht dat als de dossiers invrijheidstelling, schiet op een doen is! Mijn conclusie is dat ik gericht op terugkeer in de maatschap­ zijn aangevuld met een risicotaxatie, Mijn behandeling en resocialisatie bepaald moment zijn doel voorbij. gevangen zit in een systeem veroor­ pij, reclasseringstoezicht in plaats van voor het merendeel van deze 21 gede­ loopt nu spaak. Gezien het verre zaakt door ‘incidentenpolitiek’ naar toezicht vanuit de PI en een uitkering. tineerden de vrijheden kunnen worden stadium van mijn straf waar ik in zit ‘Incidentenpolitiek’ aanleiding van het onderzoeksrapport Ten tijde van de aanvraag voor mijn hersteld, in mijn casus is dat dus niet (nog een halfjaar te gaan) zou de focus Na het onderzoeksrapport waarin het in de zaak-Anne Faber. Hierdoor loop artikelomzetting kwam net het rapport het geval. Samenvattend houdt het in moeten liggen op het resocialiseren, risico voor de maatschappij voorop ik mijn detentiefasering mis en ben ik van de inspecties en Onderzoeksraad dat ik tot aan mijn datum van voor­ zodat ik weer deel kan nemen aan de staat en er nieuwe maatregelen zijn genoodzaakt tot het eind van dit jaar te voor Veiligheid (OVV) over de zaak- waardelijke invrijheidstelling (v.i.) maatschappij. In deze fase van mijn getroffen is het de vraag of dit in mijn leven met een programma/behandel­ Anne Faber uit. Een zeer ongelukkig (deze Kerst) in de kliniek verblijf detentiefasering is het wenselijk dat ik geval ook positief uitpakt als ik straks aanbod in de kliniek waar zelfs het moment want het ministerie heeft naar zonder vrijheden, waardoor ik niet in moet kunnen oefenen met vrijheden. zonder resocialisatie en zonder de soberste regime van een PI niet aan aanleiding van het rapport per direct staat ben om te resocialiseren. De therapieën die ik volg zijn gericht juiste zorg vanuit de kliniek terugkeer kan tippen! En als er niets veranderd alle vrijheden opgeschort van gedeti­ neerden met een artikelplaatsing. Specifieker: gedetineerden die een arti­ kelplaatsing 15.5Pbw hebben met vrij­ heden, maar waar risicotaxatie ontbreekt en artikelplaatsingen Pas drie weken 15.5Pbw en 43.3Pbw zonder positief advies van het OM die wel vrijheden later kreeg hebben. Ik val onder de laatste catego­ rie. Er wordt geen tekst en uitleg ik een brief gegeven waarom mijn vrijheden per direct zijn ingetrokken. Pas drie weken waarin duidelijk later krijg ik een brief waarin duidelijk wordt dat het komt door de gemaakte wordt dat het fouten in het resocialisatietraject van Michael P. Door de nieuwe genomen komt door maatregelen is de rol van het OM ver­ anderd (die volgens de regelgeving van de gemaakte art. 15.5Pbw eerst adviserend was) en heeft de minister bepaald dat bij een fouten in het art. 15.5Pbw geen vrijheden horen. Het OM had eerder negatief geadviseerd resocialisatie­ over mijn begeleide vrijheden en daarom zijn deze met terugwerkende traject van kracht ingetrokken. Michael P. Met Kerst vrij Na rapport over Anne Faber-zaak werden alle vrijheden opgeschort. De PI heeft intern afspraken gemaakt vooruitlopend op alle veranderingen die er gaan komen naar aanleiding van het onderzoeksrapport. Zij nemen aan­ Dieptepunt op het vormgeven van een stabiel in de maatschappij. Nu betekent mijn wat betreft mijn vrijheden, sta ik met vragen voor artikelomzetting van In de tussentijd heeft niet alleen mijn leven buiten de kliniek wat ook de (vrijwillige) keuze voor extra zorg dat kerst onbehandeld en niet geresociali­ 15.5Pbw naar 43.3Pbw wel in behan­ weekprogramma een dieptepunt kans op recidive verkleint. Daarvoor is ik in de praktijk ‘langer’ vastzit en dat seerd op straat. Op deze manier wordt deling. Maar geven alleen een positief bereikt maar ook mijn gemoedstoe­ het noodzakelijk dat ik naar de stap door de nieuwe maatregelen het minis­ er compleet voorbij gegaan aan het inrichtingsadvies uit richting de selec­ stand. Mijn programma bestaat nu naar buiten kan maken, zodat ik de terie als het ware op de stoel van de resocialisatiebeginsel en daarbij dus tiefunctionaris indien er minimaal een enkel uit 2x 1 uur therapie in de week. dingen die ik geleerd heb in therapie in rechter is gaan zitten. De rechter houdt ook aan het ‘risico voor de maatschap­ positief advies van het OM aanwezig Een groot deel van het aanbod van the­ de praktijk kan toepassen zodat de namelijk rekening met achttien pij’, waarvoor minister Dekker per slot is, en de risicotaxatie HKT-R is afge­ rapie, dagbesteding en sport van de overgang van mijn detentie naar een maanden detentiefasering bij het uit­ van rekening al deze maatregelen heeft nomen (wat zij vooralsnog onvol­ kliniek zit niet in hetzelfde gebouw. terugkeer in de maatschappij soepel spreken van de strafmaat. Als hij had genomen. doende tot niet in hun PI doen). In Doordat ik geen vrijheden heb is het verloopt. Met omzetting van naar een gewild dat ik (netto) langer vast zou mijn casus komt het erop neer dat het niet mogelijk om daar naartoe te gaan. art. 43.3Pbw zou ik reclasseringstoe­ zitten, had hij een hogere straf Naam bij de redactie bekend onmogelijk is om van art. 15.5Pbw af Hierdoor wordt ik ernstig belemmerd zicht krijgen wat ten goede komt bij gegeven. Als ik destijds voor de regu­ Zie ook pagina 17 te komen. Want het OM blijft bij het in mijn traject en hebben ze zelfs in het zicht krijgen op een eventueel liere detentiefasering had gekozen, had Cliëntenservicepunt De Woenselse Poort, Eindhoven De ArbeidsBELmiddelaar, Bergen op Zoom De Regenboog, Amsterdam deBonjo 6 augustus 2019

Exclusief: deBonjo- interview met Holleeder-advocaat Robert Malewicz HOLLEEDER IN HOGER BEROEP: NIEUWE RONDE, NIEUWE KANSEN?

Van onze verslaggevers Stefan Huijboom Marion Van de Laar

Amsterdam – Midden in de Amsterdamse Pijp staat het bekende advocatenkantoor Cleerdin & Hamer. De inmiddels overleden naamgever van een van Holleeder: de grootste strafrechtadvocaten- kantoren, Gerard Hamer, genoot ‘Ik kan niet veel bekendheid door geruchtma- kende strafzaken. Het mag dan anders zeggen ook geen verrassing zijn dat het kantoor sinds 2016 de belangen dan dat ik al die van Willem Holleeder behartigt. Advocaten Sander Janssen en fotobijschrift: Advocaat Robert Malewicz: ‘Linksom of rechtsom, een hoger tijd gelijk heb Robert Malewicz gingen voor vrij- beroep was onvermijdelijk.’ spraak, maar toch veroordeelde de gehad’ rechtbank Amsterdam hem tot een levenslange gevangenisstraf voor alle ten laste gelegde moordaan- Tevens is zij samen met haar zus Sonja opdrachtgeven tot liquidaties en bewijs dit, of dat. Maar hoe kun je nu goed is een ‘monster met verschillende slagen. Zal het Gerechtshof hierin bijzondere getuige in de zaak daarvoor is er dan ook niet. Maar ik vaststellen dat de zussen de waarheid gezichten’. meegaan? Holleeder. Dat zij zowel getuige is als ben nu tóch veroordeeld,’ schrijft spreken? Wat er is ingebracht ter ver­ De rechtszaak tegen Willem Holleeder auteur die haar leven met Willem Holleeder. Hij concludeert dat de dediging van Holleeder is onvoldoende was dan ook de enige gelegenheid ‘Linksom of rechtsom, een hoger Holleeder heeft opgeschreven én mediacampagne een invloed moet serieus genomen, de zussen werden te waar hij zich kon verdedigen tegen de beroep was onvermijdelijk,’ begint betrokken is bij de productie van films hebben gehad op de beslissing van de makkelijk geloofd, althans blijkens het ten hem laste gelegde moordaanslagen, Malewicz. ‘Als de rechtbank in ons en series over haar leven, wordt door rechtbank. ‘Ik kan niet anders zeggen vonnis. Daar zijn wij behoorlijk ont­ maar ook impliciet tegen wat zijn voordeel had beslist, was het Openbaar Willem Holleeder gezien als bewijs dat dan dat ik al die tijd gelijk heb gehad.’ stemd over omdat we heel veel punten zussen steevast in boeken hebben Ministerie in hoger beroep gegaan.’ De het de zussen om geld draait. hebben ingebracht waaruit duidelijk beweerd. Zoals Holleeder zelf meer­ kaarten liggen nu anders op tafel en Tijdens het strafproces heeft Willem Zussen Holleeder blindelings geloofd bleek dat wat de zussen zeiden niet malen heeft gezegd, hij was al veroor­ dus heeft de verdediging van Willem Hollleeder meermalen zijn zorgen In het vonnis heeft de rechtbank een klopte. Daarom zijn wij ook in hoger deeld voordat er überhaupt een vonnis Holleeder hoger beroep aangetekend geuit tegenover de rechtbank wat passage opgenomen dat zij zich niet beroep gegaan.’ was. tegen het vonnis dat inclusief bijlagen betreft de ‘ongekende’ mediacampagne hebben laten beïnvloeden door de honderden pagina’s beslaat. Alle argu­ die zijn zussen tegen hem zouden enorme media-aandacht. Holleeder Beeldvorming De verdediging van Holleeder, zo zegt menten van de verdediging zijn gepas­ hebben gevoerd. Na het uitspreken van moet het met deze tekst doen, maar hij Sommige beweren dat de persoon van Malewicz, heeft altijd aan waarheids­ seerd en dus is het afwachten wat een het vonnis door rechtbankvoorzitter heeft allicht wel een punt: wie contro­ Willem Holleeder een cultstatus kreeg. vinding willen doen en is van mening hoger rechtscollege van de hele zaak Frank Wieland brachten Holleeder’s leert immers óf de rechtbank zich laat Na zijn vrijlating in 2012 voor de dat andere scenario’s aannemelijk zijn maakt. advocaten een verklaring van hun beïnvloeden door de media? Niemand. afpersing van o.a. Willem Endstra ging voor de zes moordaanslagen. De recht­ cliënt naar buiten. In deze handge­ De onpartijdigheid van de rechtbank is Holleeder columns schrijven voor de bank ziet echter qua modus operandi in Mediacampagne zussen Hol- schreven verklaring schrijft Holleeder een aanname die voor elke procesdeel­ Nieuwe Revu en was hij zelfs te gast andere zaken zoals Passage overeen­ leeder dat de rechtbank hem altijd heeft ver­ nemer geldt, maar desalniettemin heeft in College Tour. Maar toen de zussen komsten en hecht veel waarde aan de Een dag na de uitspraak verscheen het zekerd niet te worden beïnvloed door het Holleeder niet doen overtuigen. Holleeder gingen praten, kreeg hij al verklaringen van de zussen Holleeder. nieuwe boek van Astrid Holleeder, de mediahetze en dat de rechtbank de Robert Malewicz over het vonnis: snel in boeken, interviews, artikelen, Opmerkelijk is dat een van de kroon­ Familiegeheimen. Astrid Holleeder zaak op grond van feiten en bewijs zou ‘Wat de rechtbank eigenlijk zegt, is dat de status van Nederland’s ‘gevaarlijk­ getuigen in deze zaak, Fred Ros, heeft haar leven inmiddels in een trilo­ beoordelen. De uitspraak bewijst het wat wij ook telkens hebben willen ste crimineel’. In het boek van Astrid gie, Judas, Dagboek van een getuige, tegendeel volgens Holleeder.‘Ik heb inbrengen, de rechtbank constant ver­ Holleeder wordt dit evenwel bena­ en nu, Familiegeheimen, neergepend. mij niet schuldig gemaakt aan het wijst naar, ja maar de zussen zeggen drukt. Zoals zij hemzelf omschrijft, het Lees verder pagina 18

Strafzaken Telefoon LAAT je advocaat Overplaatsingen +31 (0)165 743 743 Pro deo

JE ZITTEN? mr. H. van Asselt [email protected] Heb je het gevoel dat je advocaat niet lid NVSA alles voor je uit de kast haalt? Heb je mr. M. Broere geen vertrouwen in je proces? Neem [email protected] dan contact op met Van Asselt & 06 57 99 60 46 Broere Strafrechtadvocaten. We staan je bij met maximale inspanning. Door Ontmoeting en Opvang Resocialisatie (DOOR), Middenburg Drugspastoraat Amsterdam, Amsterdam deBonjo Exter-Art, Rotterdam augustus 2019 7 Meeste gedetineerden hebben geen belang bij vluchten

Bregje Veltman kenmerkende strategie om zich in de buurt van de ontsnapplek te verstop­ Leiden - Vrijheidsbeneming resul- pen. Met deze informatie werd naar teert bij menig gedetineerde in hem gezocht en hij werd drie meter frustratie van de aangeboren van de muur vandaan gevonden. vrijheidsdrang. Hoewel het gros Een andere ontsnapping vond plaats in van de gedetineerden de straf de gevangenis in Zwaag. Op een binnen de muren uitzit, probeert zondag in 1991 werd Douw op zijn een deel van hen de gevange- eerste vakantiedag gebeld door colle­ nis te ontvluchten. Zo proberen ga’s van zijn gevangenis waar hij gedetineerden tunnels te graven vlakbij woonde. Er was een helikopter naar de vrijheid met bijvoorbeeld op de binnenplaats geland, terwijl lepels of verfkrabbers. Vrij recent tijdens de bouw was gezegd dat dit ontsnapte een gedetineerde door onmogelijk was. Vanuit het netwerk zich in een vuilniszak te laten mee- van de gedetineerde was een piloot van nemen met een gedetineerde die luchthaven Lelystad met een pistool zijn straf reeds had uitgezeten. In bedreigd en gedwongen om met een 2015 maakte het Ministerie van kleine helikopter naar PI Zwaag toe te Veiligheid en Justitie bekend dat vliegen. Daar werd ook het gevange­ in vijf jaar tijd 51 vluchtpogingen nispersoneel bedreigd waarna de gede­ plaatsvonden waarbij 63 gedeti- tineerde in wist te stappen om Voetbalveldje in Zaanbajes ideale landingsplaats? Zal wel niet. neerden betrokken waren. Slechts vervolgens weg te vliegen. Deze grote in veertien gevallen slaagden de crimineel met veel geld en netwerk gedetineerden erin om daadwer- was eerder in Frankrijk al met een heli­ kelijk het gevangenisterrein af te voorstel en wacht het oordeel van het nauwelijks kunnen functioneren waar­ deze categorie is structureel sprake van kopter ontsnapt. Tegenwoordig wordt komen. Wetenschappelijk Onderzoek- en door ook zij hier geen belang bij weglopen en vluchten. Deze gedeti­ informatie over vluchtgevaar internati­ Documentatiecentrum (WODC) af. hebben. Gedetineerden met vlucht­ neerden kunnen gezien worden als onaal gecommuniceerd waardoor dit Vluchten is niet strafbaar gesteld plannen kampen vaak met problemen. pathologische ontsnappers; ontsnap­ nu niet meer zou kunnen gebeuren. omdat gedetineerden zich hiermee op Pathologische ontsnappers pingskunstenaars die gek worden in de hun fundamentele recht op vrijheid Een deskundige inzake de bedrijvig­ Douw onderscheidt drie categorieën gevangenis. Gijzeling beroepen. Desondanks kunnen hier heid rondom penitentiaire inrichtingen van gedetineerden die uit de gevange­ Gevangenissen kennen verschillende negatieve gevolgen aan kleven. Zo is Frans Douw. Hij is 27 jaar gevange­ nis willen ontsnappen. De grootste Helikopter beveiligingsniveaus waarmee rekening komen gedetineerden niet langer in nisdirecteur geweest in verschillende groep bevat criminelen die Nederland Frans Douw beschrijft een ontsnappo­ wordt gehouden bij het plaatsen van aanmerking voor vervroegde vrijlating gevangenissen in Noord-Holland, willen ontvluchten, dit zijn veelal ging van een hoog-intelligente man uit gedetineerden. Extreem vluchtgevaar­ en bepaalde privileges. Verder kunnen waaronder de ‘Bijlmerbajes’. Douw mensen met een andere nationaliteit het Pieter Baan Centrum die al uit lijke gedetineerden worden geplaatst in vluchtgevaarlijke gedetineerden over­ benadrukt dat de meeste gedetineerden dan de Nederlandse. Deze gedetineer­ allerlei gevangenissen ontsnapt was. de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in geplaatst worden naar zwaarder geen belang hebben bij vluchten en dat den dienen te kunnen overleven in het Zo kon hij na sleutels bekeken te Vught. Douw omschrijft dit als een bewaakte gevangenissen. Indien met ontsnappogingen slechts door een buitenland om zo uit het oog van de hebben deze namaken met metaal uit gevangenis in een gevangenis. Hierin ontsnappingen vernielingen, geweld of klein deel begaan worden. Nederlandse justitie te blijven. de werkzaal. Hij had op de luchtplaats bevinden zich slechts enkele gedeti­ andere indirecte gevolgen gepaard Voortvluchtige gedetineerden kunnen Daarnaast dienen zij hiervoor over een opening gemaakt door een houten neerden, zo’n vijf of zes. Ten aanzien gaan, is het gedrag van de gedetineerde geen normaal leven leiden, terwijl zij zowel een netwerk als de middelen te doelpaaltje gedurende een paar weken van vluchtgevaar wordt bij plaatsing wel strafbaar. Op het helpen bij een familie en verantwoordelijkheden beschikken. Zodoende betreft deze lang los te wrikken. Na de lucht, bege­ rekening gehouden met de beveiliging vluchtpoging staat een maximumstraf hebben. Eenvoudige zaken als geld groep vaak grotere criminelen die leid door een groepsleider waarvan hij van het gebouw. Zo bevinden de lucht­ van vier jaar. Daarnaast kunnen cipiers opnemen kunnen al fataal zijn. berekenend te werk gaan. De tweede wist dat hij niet al te oplettend was, plaatsen van gevangenis Zaanstad zich die al dan niet bewust betrokken zijn Zodoende accepteren de meeste gede­ categorie bevat gedetineerden die plaatste hij voorwerpen tussen de niet direct naast de buitenwereld, maar bij een vluchtpoging hiervoor bestraft tineerden hun strafrechtelijke vrij­ spontaan en impulsief ontsnappen uit deuren zodat deze niet dichtvielen. Hij tussen gebouwen in. Douw heeft in de worden. Volgens de VVD dient op heidsbeneming. Frans Douw zegt dat de gevangenis vanwege een concrete wist achter te blijven en vervolgens jaren tachtig een gijzeling meege­ vluchtpogingen van gedetineerden een zo’n 98 procent niet wil vluchten. Van aanleiding buiten de muren. onder de balie met gevangenismede­ maakt, maar die vorm van ontsnappen maximumstraf van vier jaar te staan. de gevangenispopulatie zit zeventig Gedetineerden willen bijvoorbeeld hun werkers langs te kruipen. Hierbij had is al lang niet meer voorgekomen. Het wetsvoorstel wordt gesteund door procent een straf uit van minder dan kinderen zien of hebben relatieproble­ hij rekening gehouden met de voetbal­ de PVV, SP en het CDA. Ook Sander drie maanden, deze groep heeft weinig men. De laatste categorie betreft de wedstrijd die de medewerkers die Dekker, Minister voor belang bij vluchten. Veel langgestraf­ gedetineerden die willen vluchten avond op de centrale post keken. Deze Rechtsbescherming, is positief over het ten zouden na een vluchtpoging omdat zij altijd weg willen. Binnen beruchte ontsnapper had als

Advocaten in strafzaken Adverteren in deBonjo brengt u in de bajes Venlo 077 351 10 42

Strafzaken | Overleveringszaken | Tbs-zaken | Cassatiezaken Z Een Nieuwe Start, Amsterdam Het 8ste wonder, Oosterwolde H T E InformatieSteunPunt (ISP)-1ste lijn ggz, Haarlem E T A G E deBonjo 8 B S B L A N Kaugustus 2019 V R E E E Z R B R Publicatie strafvonnis met naam en toenaam op internet H E I L D R O N K E E O G R E O A E N R M A K E V N E K S Z R L N O I A M A F RECHTSPRAAK DOET AAN ‘NAMINGA A D P W J I E P L K R O E S F T R R M E L I E N N S F A E E N P I P A B D I A R A K R G D E D M H L N A C H T T AND SHAMING’ E M T J A K T E E N T E V R IJ L H R T

F.J. Stoker E I U G E R R OBeschermingS B vanI de EzakelijkeF belanE ­K E H N R S L W A genI vanC derdenR D(banken,R belastingE P­ B C Amsterdam - De strafkamer van dienst en ander zakelijke partijen) de Rechtbank Amsterdam heeft K O IJ M P TmaarE die zijnI ookE zonderV publicatieA O A onlangs een opmerkelijk vonnis L K I N Dvan deS uitspraakS O op deA hoogteS vanM de gewezen waarbij de verdachte is veroordeling door de intensieve veroordeeld voor witwassen en P L A NsamenwerkingK Z tussenT L al dezeN partijen. faillissementsfraude. De rechter Een eenvoudige raadpleging van het legde een straf van 18 maanden V I SfaillissementsregisterK O M O en andere syste­ onvoorwaardelijk op en ook B Emen Nzoals Uhet verwijzingsregisterL die kreeg de man voor de duur van banken en verzekeraars gebruiken, vijf jaar een zogenaamd ‘bestuur- SleverenK directE bruikbare informatie op. dersverbod’ opgelegd. Hij kan Niet Xvalt in te zien waarom de bakker dus gedurende die periode geen en de slagerBUZING voor Puzzelsaltijd in kennis onderneming meer leiden en inge- zouden moeten komen van de straf­ schreven blijven in het handelsre- rechtelijke veroordeling. Waarom gister. Op zich nog niet een wereld worden bijvoorbeeld medici niet schokkende uitspraak, behalve dat getroffen door openbaarmaking van in hetzelfde strafvonnis een ingrij- straf of tuchtrechtelijke uitspraken, Ingrijpende bijkomende straf: eeuwige op internet pende bijkomende straf is opge- terwijl buiten twijfel is dat (herhaalde) legd. Het strafvonnis zal geheel ALLAH FICHE misslagen NvanA dezeCH Tpersonen voor TALER met naam toenaam en geboorte- ernstig nadeel van toekomstige patiën­ datum van de veroordeelde op het plaatsvinden op www.rechtspraak.nl niet op korte termijnAMA eenTI feit zijn. Juridische G bermbomAZON ten zouden N kunnenORE leiden.N Of het straf­ TRIEST internet gepubliceerd worden. op het moment dat de uitspraak onher­ Maar de rechtbank heeft een grensver­ De strafrechter is naar mijn mening vonnis in deze vorm uiteindelijk stand roepelijk zal zijn geworden. Dus totdat leggend strafvonnis AME gewezenIDE waarbij met de openbaarmaking GEPLAA vanG het straf­ zal houden O moetND nogER blijken.JURK Dit VADER Een dergelijke publicatie blijft de man de hoogste rechter het door de de belangen van de verdachte nadat hij vonnis voorbij geschoten aan het crite­ vonnis is een juridische bermbom en dus gedurende zijn hele leven zowel Rechtbank Amsterdam gewezen straf­ zijn vrijheidsstraf BE DheeftAR ondergaanEND en rium dat ook G eenER veroordeeldeST na de dat mag nooit ON deM bedoelingACHT zijn. VERKWIKKELIJK nationaal als internationaal achtervol­ vonnis zal hebben bekrachtigd. Er een langdurig B bestuurdersverbodEDENKELI JheeftK executie van H deA uitspraakARKA nietM zijn hele ORION VERVAL gen. In deze zaak achtte de rechtbank vanuit gaande dat de strafadvocaat van opgelegd gekregen, ook nog eens zijn leven met de nadelige gevolgen van F.J. Stoker is redacteur van deze dat de maatschappij tegen de verdachte de verdachte, Serge Weening, tegen het hele leven met B deE KnadeligeAF gevolgen een publicatie H EopI hetLD internetRON moetK krant PLANK VISKOM in bescherming moest worden vonnis inmiddels hoger beroep heeft van de uitspraak geconfronteerd zal blijven worden geconfronteerd. Welk genomen. De openbaarmaking zal ingesteld zal de openbaarmaking nog moeten blijven. B ENUL redelijk doel I Nis daarmeeSIDER beoogd? RITUS WREEF BLANK KINDS ROSBIEF ZEEKREEFT

BRAVO KLIEK SLOME ZESDE

N E P O L I K S T R A A

BRIESJE KRATS K SNOTAAP ZOVEEL

R P O O D R U U V E V R

E < Oplossing BonjoBajesPuzzel,

K O E N D T K N A

DRANGER KROES B van pagina SO B38.ER K E N T G D F R O K R

T S E I B K E E W K E E N

de colofon ETAGE LOZINGS SPALK A V U E A L A I E B

D N A A M T S G O O R O O

D E H D E M M A L L

deBonjo colofon L P I L C N O T S O B L S

S S E I K S M A deBonjo is een uitgave van de vereniging Paul Grijpma Hettie Cremers M

S U T S U G U A N A B A

Bonjo en verschijnt zes keer per jaar. Willemijn Los KNVB L

L A T F L E L E G O K R

Oplage: 10.000 exemplaren Roselyne Oudenampsen-Joyal, voorzitter Marion R

A M E R T E G O E B F

Abonnementen 25,00 euro per jaar Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid S P E E L S E G S T R A R O O

S L A V G E E L E T T O Losse nummers 4,50 euro inclusief porto Redactie Persmuseum B

Paul Grijpma, hoofdredacteur Ramiro Romano Redouanne Currie

Contactadres [email protected] Selena Torres

. d l e e b r o o v j i telefoon: 0800 3334446 (gratis) www.paulgrijpma.nl Singel Uitgeverijen Oplossing welk woord is zoek?, van pagina 34:B

. 8 7 . 7 7 . 6 7 . 5 7 . 3 7 . 0 7 - r e i c i f f o r e d n O - ) . k f a ( t a a m s d u o h n I - e j t n i e l K - f a n a V - l e P - l e d d i m k a a m n o o h c 020 66 59 420 020 33 48 388 of 0651496309 S

. 9 6 . 8 6 . 6 6 . 2 6 . 0 6 . 9 5 - n e o Z - l e g o V - ) . k f a ( e l a r t n e c k a v . d e N - d r o o w d i L - t a a r a K - g n a g d n a r Postbus 10109 Art direction/vormgeving A P P A R T E M E N T E N C O M P L E XB

. 7 5 . 6 5 . 4 5 . 0 5 . 8 4 . 7 4 - g i d u o v n e E - d n a l w u o B - s t a a l p k a B - l e s g n e m r a a b d e e n K - n e i d n I - p e o l s e l l a m 1001 EC Amsterdam Jaap Brandligt Vandenberg, Maarn S

. 6 4 . 1 4 . 0 4 . 8 3 . 6 3 . 5 3 . 4 3 - f e h n a a f e i r B - r e j n a K - n a a e p o r u E - s n u l K - t u o h g a l S - k u t s g n i d e l K - j i t r a [email protected] F. J. Stoker p

. 3 3 . 1 3 . 9 2 . 7 2 . 5 2 e s t i u D - g a r d e B - l j i b e r a w Z - ) . k f a ( t i e t i s r e v i n U e k j i l e t n e e m e G - s n e r g s k j i R - d m e o n e www.bonjo.nl Ronald Bos Illustratie g

. 0 2 . 7 1 . 5 1 . 3 1 k o o r e b m e t p e s t d r o w o Z - t h c a l s e G - p i h c s m o o t S - d i e h g i z e b s g n i n n a p s t n O - d l e g f j i r h c Jordi l’Homme Sanne Marieke Smit S

. 2 1 . 1 1 . 0 1 . 9 - p o h c s s i b s t r a A - k e e w k e e n S e d t r a t s e e m r e i H - ) . k f a ( n e r o b e G - g i u t k r e w w u o b d n a Advertenties: Willemijn Strebus L

. 8 . 6 . 5 . 4 . 3 . 2 . 1

- t n a n e t i u L - e d m e o n e g t e h n a A - e t k u r D - t r o p s l a B - l e r r o b s p e e h c S - l e t o h d n e v j i r

Informatie over adverteren in Emilie Peek Druk Een kunstwerk, tekening, D

deze krant kunt u inwinnen bij Stefan Huijboom Janssen/Pers, Gennep l a a c i t r e

[email protected] of Talle Galama Handling & verspreiding: songtekst of gedicht gemaakt? V

020 66 59 420 Bregje Veltman Janssen/Pers, Gennep

. 0 8 . 9 7 . 4 7 . 2 7 . 1 7 . t r o p s r e t n i W - n o t r a k k u t S - n e d e r t p o e t s r e E - l e e d f r E - n o e N - s t a a l p t i Postbus 10109 ISSN: 2352-104X Z

. 7 6 . 5 6 . 4 6 . 3 6 . 1 6 - r e m a k e i t a r e p O - l e e d s m a a h c i L - d j i t h c i w n e e r G - d n a M - d n a l s e i r F n i t n e m e n e v

1001 EC Amsterdam Medewerkers Stuur het op naar Bonjo. E . 8 5 . 5 5 . 3 5 . 2 5 . 1 5 . 9 4 - k l e m e t s r e E - t e l o i v a r t l U - s l a o Z - t s r o v e s k r u T - n a a g r o r o o h e G - d m e o n e Arno Ruitenbeek De volgende deBonjo verschijnt g

. 5 4 . 4 4 . 3 4 k o o s u t s u g u a t d r o w o Z - ) . k f a ( e k j i l e g r e d n E - ) . k f a ( d i e h g o o H e g i t h c u l r o o D - . w n v k j i l n o o s r e

Directeur Bonjo Bianca Buzing (puzzel en woordzoeker) op 1 oktober 2019 Een grote kans dat het in de krant komt. P

. 2 4 . 1 4 . 9 3 . 7 3 . 5 3 . 2 3 - r e i d g n o J - n e d e l t s t a a L - d l e p s s a D - s n a d s p a h c s l e z e G - m o o b f o o L - l e k i t r a t r o p Jaap Brandligt De Arbeiderspers S

. 1 3 . 0 3 . 9 2 . 8 2 . 6 2 - r e d e o M - r a a j t e h n a v l e e D - r u u g i f e s l e b j i B - l e i t c e j o r P - t n e m e l g e r s g n i r e g e Dennis Zegers R

. 4 2 . 3 2 . 2 2 . 1 2 . 9 1 . 8 1 - g e o l p t r o p S - . w n v k j i l n o o s r e P - l e g o v e h c s i d n I - n o i t c i f e c n e i c S - n e k e t l e e

Bestuur Bonjo Dini van het Noorden Postbus 10109 - 1001 EC Amsterdam D . 6 1 . 4 1 . 0 1 . 7 . 1 - l u e z e G - p e o r e b h c s i d e M - n e e m e G - ) . k f a ( p a h c s n e e m e g e h c s i m o n o c E - t h c u r v n e z o Toine Bakermans Eredivisie NV R

Ronald Bos Hans Smits

l a a t n o z i r o

Miep van Diggelen (penningmeester) Hedda van Lieshout H

BUZING Puzzels BUZING

0 8 9 7

8 7 7 7 6 7 5 7 4 7 3 7 2 7

1 7 0 7 9 6 8 6 7 6 6 6 5 6

4 6 3 6 2 6 1 6

0 6 9 5 8 5 7 5 6 5 5 5

4 5 3 5 2 5 1 5

0 5 9 4 8 4 7 4 6 4 5 4

4 4 3 4 2 4 1 4 0 4 9 3

8 3 7 3 6 3 5 3 4 3

3 3 2 3 1 3 0 3

9 2 8 2

7 2 6 2 5 2 4 2 3 2

2 2 1 2 0 2 9 1 8 1

7 1 6 1 5 1 4 1

3 1 2 1 1 1 0 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Kriminaliteit & Strafrecht (K&S), Baarn Landelijke GedetineerdenCommissie, Capelle a/d IJssel deBonjo Mainline, Amsterdam augustus 2019 9

Mr Carrie Jansen is een roepende in de woestijn ‘Niet de kwaliteit bepaalt de zorg, maar de prijs die het kost’

Jaap Brandligt nog. Maar voordat ik Judith Bokhove instroomlijsten. Er is bureaucratie. De kon vragen of het echt waar was, flad­ markt bepaalt en niet de noodzaak. Bij Rotterdam - ‘Ik was als kind al een derde ze alweer weg, druk, druk, druk. het Nieuwe Kans-project dat in dat beetje doof. Niet dat ik alles slecht Skateland werd gepresenteerd, werd hoorde, maar bepaalde woorden Houd je muil gemeld dat van de jongeren met een kwamen niet binnen. Opruimen, Gelukkig waren er nog meer dames. crimineel verleden 85 procent af valt afwassen, en ook het woordje Sabine Kuiper, hoofd Jeugd van de voor het einde van ‘de behandeling’. nee. Ik hoorde het gewoon niet. gemeente en Claudia Toet van het En dat alles door huisvesting, door Laatst was ik in Skateland achter Jongerenloket. En ook die flapten er bureaucratie, door vervreemding bij de de Oranjeboomstraat. Een enorme enthousiast uit dat die maand zoektijd beleidsmakers van het werkelijke leven hal waar een congres met driehon- eruit moest. Ik zat te stralen. aan de andere kant van de samenleving derd man gehouden werd over Maar toen bleek er op het stadhuis nog die beleidsmakers zo vaak vreemd is. wat we nou toch aan moeten met ergens een spuit elf te zitten. Richard ‘Kwetsbare mensen worden afgeschre­ jongens die niet willen deugen. Moti, wethouder uitkeringen. En die ven’. Dat is de uitwerking van de Of misschien wel willen, maar niet zei meteen kribbig: Nee, die maand marktmaatschappij waarbij het niet om kunnen deugen. Eerst kwam de wordt niet afgeschaft. Want die is wet­ de kwaliteit van de zorg gaat, maar wethouder, Judith Bokhove. Die telijk bepaald. Oh ja joh, Moti? Heb ik vooral om de vraag of de aanbieder zei dat alles goed was, en mooi en toch twee tips voor je: lees eerst eens niet te duur is. Niet de kwaliteit bepaalt prachtig maar wel beter kon. Ik die wet, art. 18 lid 1 en houd dan je de zorg, maar de prijs die het kost.’ kreeg én een intens verlangen naar muil. Het woordje nee is zo passé.’ Carrie wordt er niet blij van. Carrie Jansen: ‘Het is te gek dat een jongere die zich meldt bij het een betere speechschrijver én een jongerenloket een maand moet wachten’ net zo’n diepe behoefte aan slaap. Deze column is van Carrie. Hij stond Op de dag dat ik met Carrie praatte, De slaap won. Tot ik wakker schrok in het Algemeen Dagblad. De auteur kwam het rapport van de Commissie van één piepklein woordje. Dat was heet officieel Carrie Jansen. onderzoek naar Geweld in de het woordje ‘maand’. Tegenwoordig mr Carrie Jansen. In het meteen: het is te gek dat een jongere ze – dankzij de participatiewet – niet Jeugdzorg uit. Dat gaat in principe verre verleden bekend als actievoerder, die zich meldt bij het jongerenloket helpen. Ze moeten eerst zelf met ons over dezelfde groep kwetsbare jonge­ Dat moet ik even uitleggen. Als je in ze is ook cabaretière. Tegenwoordig een maand moet wachten voordat hij huiswerk aan de slag: een baan zoeken ren. De focus is dan niet resocialisatie Rotterdam een uitkering gaat aanvra­ advocaat. Niet voor strafrecht. Nog geholpen gaat worden. In die maand of werk doen’. zoals bij De Nieuwe Kans toch wel het gen, sturen ze je meteen weer weg en steeds sociaal bewogen. Een vrouw gaat er natuurlijk van alles mis. Zie de focus is, maar geweld. De overeen­ mag je pas na een maand weer terug­ met oog voor de mens achter de zaak. column boven. En dat geldt voor alle Laaiend komsten zitten in het gebrek aan kwa­ komen. In die maand kan je de huur Ook Bonjo was ook op die bijeen­ jongeren tussen de 18 en de 27 jaar. Uit het verslag van de conferentie in litatieve zorg. Willen we voorkomen niet betalen, is er geen eten, kan je niet komst in dat Skateland. Het ging Nauwelijks meer jongeren zou ik Skateland: ‘Slechts 15 procent van de dat jongeren de criminaliteit in gaan of met het openbaar vervoer en kan je daarbij ook over criminele jongeren of zeggen. Ze verhaalt over een meisje multiprobleem jongvolwassenen die er in blijven, dan moet er nog heel veel niet bellen ook. Nou voordat je het jongeren met een crimineel verleden dat niet meer thuis kan wonen, omdat zich aanmeldt bij het jongerenloket aan rechtvaardigheidsverdelingen van weet is je eerste schuld al opgebouwd en soms een criminele toekomst. Ik ze door haar stiefvader misbruikt rondt een interventie succesvol af.’ inkomen, kennis en macht gedaan en lig je lekker aan het gas. zag Carrie op het podium en voor mij wordt. Een maand wachten. Claudia Carrie is daar laaiend over. ‘Stel,’ zegt worden. Dan moeten brandpunten ver­ En die Bokhove zei nu ineens dat we was dat een reden om haar eens op te Toet, afdelingshoofd van het jongeren­ ze, ‘dat je behoefte hebt aan woon­ huizen van prijs naar kwaliteit. Om dat toch eens na moesten gaan denken zoeken. Want de boosheid die zij heeft loket: ‘Toen ik in 2015 aan de slag ruimte, dan moet je drie maanden te bereiken hebben we roependen in de over die maand. Hup, ik zat meteen over het lakse omgaan met – in dit ging bij het jongerenloket viel me op wachten op een begeleid wonen woestijn zoals Carrie hard nodig. overeind. Potdomme, dat zou wat geval Rotterdamse – jonge mensen is dat er veel uitval was tijdens de zoek­ project. En de informatie op de werk­ wezen. Utrecht en Amsterdam hebben een boosheid die we ook nog al eens periode. Zo rond de 45 procent kwam vloer bereikt de beleidsmens helemaal die rotmaand allang afgeschaft. Nu wij bij Bonjo hebben. Carrie spuide het na de wachttijd niet terug. We mogen niet.’ Er zijn wachtlijsten, er zijn Mainline, Amsterdam Zuidoost MijnReclassering, Maastricht Motiva, Amersfoort deBonjo 10 augustus 2019

Elanie Rodermond deed onderzoek en promoveerde Hoe vergaat het vrouwelijke ex-gedetineerden?

Jaap Brandligt zoals goede romantische relaties en kinderen’ dat die niet leiden tot weg­ Nieuwersluis - Een goed gelegen blijven uit de criminaliteit. Vrouwen en redelijk goed bekend staande die met zichzelf in het reine komen, vrouwengevangenis. Medewerkers die een gevoel terug hebben dat ze wat van Bonjo waren er een keer om waard zijn, die doen wel wat met part­ te vertellen wat Bonjo voor gede- ners, met kinderen en met een baan. tineerden en ex-gedetineerden Bij al die factoren – daar gaan we weer kan betekenen. Er was een contact – is ‘het hebben van den stabiele thuis­ met een mevrouw die daar zat situatie een cruciale factor’. ‘Vrouwen wegens drugsgedoe, zoals veel ervaren het hebben van een dak boven vrouwen er zaten toen wegens hun hoofd als teken dat ze er weer bij drugsgedoe. Maar die mevrouw horen, het geeft structuur en ze willen kwam op een vrijdagmiddag dat niet meer kwijt door weer in de cri­ buiten en meldde zich bij Bonjo. minaliteit te gaan’. En dat dak boven Vrijdagmiddag, de sociale dienst het hoofd is niet dak- en thuislozenop­ is dan al aan het weekend begon- vang zoals sommige gemeenten nen. We vonden een buddy voor haar, maar in essentie moest ze het weekend alleen door. Zonder geld Tegen de prijs van en zonder – en dat was toch ook erg ingewikkeld –een plek om te een potje neuken, slapen. Niet dat dat zo’n probleem had hoeven zijn. Tegen de prijs van kon ze op veel een potje neuken, kon ze op veel Elanie Rodermond: ‘Mik op huisvesting en betekenisvol werk plaatsen terecht. Dat wilde ze niet. plaatsen terecht Begrijpelijk. Ze was ook hartstikke welkom in haar oude drugscircuit. geloven. Want dat blijft in principe Dat deed ze dus. En vervolgens ver- zijn. Twee derde van de vrouwen die Daklozenuitkering is dat er ondersteuning is bij het vinden dakloosheid en dus de straat als mis­ dween ze uit beeld. Waarschijnlijk buiten komt heeft kinderen en een Zo’n veertig procent van de kinderen van huisvesting’ herhaalt zich: stabili­ gaanmechanisme. Rodermond besluit recidivist geworden. minderheid van hen is ook getrouwd. van gedetineerde vrouwen zit bij de teit in de huisvesting en het doen van haar dissertatie met een betekenisvolle Tegen de verwachting in hebben deze jeugdzorg of bij familie, bleek eerder betekenisvol werk, dat zijn nodige uitspraak. ‘Een voortdurende focus op Elanie Rodermond deed onderzoek familierelaties op zichzelf geen directe al uit onderzoek. Soms komen die kin­ hulpmiddelen bij het niet weer naar de het maken of in stand houden van naar hoe het met vrouwen gaat, die uit invloed op de kans nog een keer deren terug bij de moeder, soms ook bajes gaan. Dat kan overigens ook vrij­ sociaal kapitaal, de band met kinderen de bajes komen. Ze promoveerde erop. binnen te geraken. Dat wil niet zeggen niet. Als huisvesting en werk goed willigerswerk zijn. Ook dat is vaak en betekenisvol werk, dat zijn belang­ We gingen bij haar langs, want het is geregeld zijn, dan zijn kinderen een betekenisvol. Rodermond wijst daarop. rijke zaken. Naast huisvesting natuur­ een hartstikke interessant onderwerp. belangrijke factor om niet te recidive­ En – dat is nog niet genoemd – bij het lijk. Er is in dat opzicht nog veel te Rodermond wilde weten welke facto­ ‘Het hard nodig ren. Als dat niet goed geregeld is, dan oplossen van de schuldenproblematiek. doen voor de reclassering en de ren een rol spelen bij het stoppen of is de straat de werkelijkheid en op Want ja, er zijn vaak majestueuze gemeentes. En natuurlijk voor re-soci­ doorgaan met criminaliteit. Bij is dat er onder- straat zijn er te veel ontregelende schulden en die maken een sociaal alisatieactiviteiten van de Dienst vrouwen. In de wetenschap dat veertig zaken. Het is niet voor niets dat het bestaan ook al niet makkelijk. Justitiële Inrichtingen (DJI). Als er procent van de ex-gedetineerde steuning is bij krijgen van een daklozenuitkering een maar op de goede zaken gemikt wordt: vrouwen opnieuw in detentie komt. De weg naar recidive is. Een daklozenuit­ Misgaanmechanisme huisvesting en betekenisvol werk. Dat helft pleegt nogmaals een delict. Niet het vinden van kering is ‘een indicator voor dakloos­ Rodermond wil dat ‘ketenpartners naar wordt nog te vaak nagelaten.’ elke delict-pleger komt in detentie. heid’ en dus ‘is er een hoger risico om binnen komen, de gevangenis in’ en Wat zijn de factoren die een rol spelen huisvesting’ te recidiveren dan bij vrouwen die een dat ‘werkgevers in de gevangenissen bij het (niet) weer in de fout gaan. dergelijke uitkering niet krijgen’. In de met werk dat gedaan kan worden te Zie ook pagina 20 en 21 Eigenlijk toch dezelfde factoren die dat ze zonder invloed zijn, ze leveren weken waarin ze (de vrouwen) een vinden zijn’. Betekenisvol werk en niet ook voor mannen spelen: stabiel vaak een wil om te veranderen op, daklozenuitkering krijgen, is er een het zakjes plakken dat nu in veel wonen en een ‘betekenisvolle baan’. maar als huisvesting, financiën en hoger risico een delict te plegen dan in gevangenissen gebeurt. Rodermond ‘Als je vrij komt, moet je iets hebben. drugs niet op een goede manier zijn de weken waarin ze die niet ontvan­ herhaalt het eigenlijk steeds op basis Je zou verwachten dat het hebben van geregeld, dan zijn dat belangrijke fac­ gen’. Het is allemaal niet zo verrassend van haar onderzoek. ‘Factoren die kinderen en het hebben van goede toren om weer naar binnen te gaan, voor wie het leven op straat kent, zeker vaak in verband worden gebracht met familierelaties van de grootste invloed opgesloten te worden.’ in de grote steden. Het het ‘hard nodig het delictvrij blijven van vrouwen

‘‘ Ik vecht voor jou. ’’ Lucy Oldenburg DWDD 11.10.2017 VERDWAALD? Bonjo en haar lidorganisaties helpen je weer op weg!

tel: 06 247 358 43 www.oldenburgadvocaat.nl Never Lose Hope, Velsen-Noord Onterecht Gedetineerd, Zuidwolde Nieuwe Start Ervaringsdeskundigen, Oss Paard in Nood Brunssum deBonjo One Legal, Almere deBonjo PI Nieuwegein, Nieuwegein augustusaugustus 20192016 1113 Eens sliepen er dronkaards, bedelaars, landlopers en souteneurs, nu hotelgasten GroenLinks wil onderzoek naar onterechte veroordelingen door strafbeschikkingen HETBAJES KAN VERANDERT PLOTSELING VANGOED GEDAANTE MISGAAN

Den Haag - Duizenden mensen geen Verklaring Omtrent Gedrag. Dat hebben in de afgelopen jaren zou gevolgen hebben omdat ik ook WAT TE DOEN BIJ EEN een strafblad gekregen, terwijl penningmeester ben van een zangkoor. STRAFBESCHIKKING? ze mogelijk vrijgesproken Begrijp me goed, m’n hele leven heb hadden moeten worden. Dat ik mij netjes aan de wet gehouden en blijkt uit interne rapporten ik zit er niet op te wachten dat ik nu Strafrechtadvocaat van het Openbaar Ministerie alsnog een strafblad krijg.’ Uiteindelijk Sander Arts geeft tips: (OM). Het gaat om zogenaamde ging Ed naar de rechter en die sprak • Komt er een strafbeschikking strafbeschikkingen. hem vrij. op de mat? Reageer binnen Hans Smits twee weken. Dit heet ‘verzet Zo werd Ed van der Velde bijna ver­ Maat is vol instellen’. oordeeld wegens diefstal van een tele­ Voor GroenLinks is de maat vol. • Neem contact op met een foon,Amsterdam terwijl hij - De slechts uit 1890 onderzocht dateren- wie Tweede Kamerlid Kathalijne nieuwbouwervaren een advocaat Huis vanen laat Bewaring deze dede eigenaar en in 2013 was. defi GroenLinks nitief gesloten wil dat er Buitenweg wil dat er een onderzoek te stichten,een inschatting om het cellentekort maken. Dit vooris onderzoekgevangenis komt aan naar de Havenstraatdeze onterechte in komt naar onterechte veroordelingen preventiefvaak kosteloos.gedetineerden in de arron- Zijn de rapportages nog te vertrouwen? veroordelingen.Amsterdam-Zuid, die tot 1 juli nog door de strafbeschikking. ‘De nega­ dissementen• Twijfel bijAlkmaar voorleggen en Amsterdam zaak dienst deed als noodopvang voor tieve gevolgen moeten worden her­ te verlichten.aan een rechter?Uiteindelijk Teken werd dan daar Watvoornamelijk is een strafbeschikking? Syrische asielzoe- ‘Een steld,’ zegt ze. Op dit moment is vanafverzet gezien, aan, wegens kan altijd de moeilijke weer strafbeschikkingkers, wordt volledig is een gerenoveerd door de waaruit blijkt dat in vijftien procent hiervoor geen steun van een meerder­ bereikbaarheidworden ingetrokken. van het eiland. Later Bin-in om te worden overgedragen aan Officier van Justitie uitgedeelde straf. van alle zaken de schuld niet vol­ heid in de Tweede Kamer. Onder meer nen deverzet gemeente gaan kan Hoorn niet! verrees een The British School of Amsterdam. Ed: ‘Volgens nieuw Huis van Bewaring in Zwaag. Er komt geen rechter aan te pas. De doende blijkt.’ de coalitiepartijen zijn tegen. Wel • Het heeft niet altijd zin om The British School, nu nog gehuis- Maar Oostereiland bleef voorlopig straf kan een boete zijn, maar ook een krijgen verdachten vanaf oktober een verzet aan te tekenen. Als de vest op drie locaties in Amsterdam, deDe Krententuin Officier was speciaal van bestemd voor het bijbrengen van arbeidsethos aan souteneurs. nog een gevangenis, want vanaf forse werkstraf,’ legt strafrechtadvo­ Gevonden telefoon advocaat toegewezen om gerechtelijke zaak helder is en de straf zal eind 2018 of begin 2019 zijn in- 1988 werden er 136 afgewezen caat Sander Arts van Singel Advocaten Dat het goed mis kan gaan ontdekte Ed dwalingen te voorkomen. Daarnaast passend, dan kan beter veel trek nemen in de historische bajes, JustitieIn 1795 werd de Admiraliteithad ik in Hoorn Als gevolg van de nieuwe Gestich- gedetineerden en dertien slaapzalen asielzoekers uit Afrika en Azië in uit.die Wie dan het plaats daar zal niet bieden mee eens aan is, 900 kan opgeheven door de Franse bezetter. vantenwet der vanVelde. 1884 Hij werd werkt het aan Huis het van spoor wilvoor Buitenweg elk twaalf datgedetineerden. de strafbeschikkin Op ­ bewaringgedoe gesteld, bespaart in blijven. afwachting van deleerlingen. rechter vragen In de om loop er alsnogder jaren naar zijn te deVanaf telefoon1817 bood het als bedelaars-ge- enCorrectie vond tijdens in 1888 zijn opgeheven. werkzaamheden genhet terreinduidelijker van Oostereiland,worden. Ze zien in het er nu hun• uitzetting. Bij verzet Geenis geen dag advocaat is hetzelfde kijken.meer gevangenissen Dit heet ‘verzet instellen’.van gedaante De werkhuis plaats aan 1400 bedelaars een kapotte telefoon. ‘Na overleg met nogzeventiende-eeuwse te veel uit als verkeersboetes, gedeelte werd maar als je nodig.in een Bespreekgevangenis wel werkt, de was rechteren bestemming bekijkt dan veranderd. opnieuw de zaak en stolenuit heel noordelijk en Nederland. moest De U- mijnDronkaards, collega’s besloot bedelaars, ik om de teleland-­ hebbenvanaf 1959 doordat de open je een gevangenis strafblad kanDe het motto.mogelijkheden. Directeur W. Hage, die kan tot vrijspraak komen, maar ook vormige bebouwing werd verdubbeld foonlopers, naar souteneurseen reparateur te brengen. krijgen,Sluis gehuisvest, veel grotere bestemd gevolgen. voor langge- sinds• Trap1983 in in elk Hoorn geval werkzaam níet in de was eenDat zwaarderegeldt bijvoorbeeld straf geven. voor Uit de onderHuizen­ ikwaardoor een een carréboete ontstond. van WeHet wildengebouwencomplex het glas laten kreeg vervangen, ver- ‘GroenLinksstraften die aan is hierhun altijdlaatste tegen periode van en directeursprookjes zou die worden vaak worden in Zwaag, zoekvan Bewaring van het OM in Almeloblijkt dat en in Roermond een € waarnavolgens we een konden bestemming ontdekken als Rijks- van wie geweest.vijf maanden Niet bezigeen medewerker waren. Zij werktenvan het zei inverkondigd 1988 tegen door Vrij hetNederland: Openbaar aantal(beide gevallen hotels), deeen vrouwengevangenis straf opgelegd is, Huis400,- van Correctie betalen dewerkinrichting telefoon was.’ voor Hoewel de executie Ed’s inten van­ OM,buiten maar de poort de rechter en mochten moet oordelen gedurende ‘Het isMinisterie, waar dat namelijkje binnen dat het de gevan- terwijlin Zwolle dit onterecht(’t Spinhuis), was. de Arts: gevangenis- ‘Wie In 1828 werd het bedelaarswerkhuis tiesde zogenaamde goed waren, bijkomende belde de telefoonwin straffen, ­ overde weekeinden zaken waarvoor naar huis. je een De strafblad Sluis, die geniswezenstraf anders wel vaakhoger voor zou verras- nietsen inbinnen Leeuwarden twee weken (Blokhuispoort) reageert, moet gesloten, waarna er in het gebouwen- keldie tochwerden de politie.opgelegd Toen aan hij dronkaards, weer in de kuntin 1986 krijgen. werd Hetgerenoveerd, OM heeft boodeen ander plaats singenworden. komt te staan.’ In 1992 werd eren van Utrecht uitgaan (Wolvenplein) de zijn schuld en danhet heleauto ­ Omtrentcomplex Gedrageen Huis (VOG). van Correctie Ook kunnen voor winkelbedelaars, kwam landlopers werd hij en gearresteerd. souteneurs. perspectiefaan twintig engedetineerden. dat leidt ertoe dat zij Oostereiland• Betaal nóóit wederom voordat als verzet gevange- matischgevangenisdorp vaststaat. in Er Veenhuizen. is geen bezwaar De problemende noordelijke ontstaan provinciën bij reizen van naarhet het Ed:De belangrijkste‘Volgens de Officier Rijkswerkinrichtin- van Justitie hogere straffen opleggen, soms zelfs in nis voornog kortgestraften niet zeker. In dat in gebruikgeval is meervoormalige mogelijk gevangenis en mogelijk met is het een meest straf ­ buitenland,rijk werd gevestigd. zoals Amerika’. Dat was Arts in feite gaat hadgen ikbevonden de telefoon zich gestolen in Veenhuizen. en moest De ik zakenElf hotelkamers waarvoor geen bewijs is.’ genomen,bezwaar om nietin 1999 meer opnieuw mogelijk. voor afwisselende verleden is het huidige een gevangenis voor reclasseerbare Krententuin, zoals Oostereiland werd Na 1945 herbergde De Krententuin de opvang van asielzoekers dienst te blad het gevolg. Dat geeft problemen er vanuit dat dit vaak gebeurd is. ‘Er is een boete van € 400,- betalen. Ook zou `gevangenishotel’ Oostereiland in lichtgestraften, met verplichte arbeid. genoemd, was speciaal bestemd voor jarenlang NSB’ers, SS’ers en andere doen. Op 15 december 2002 verliet bij het aanvragen van een Verklaring pasgeleden een onderzoek geweest ik een strafblad krijgen en mogelijk Zie ook pagina 26 Hoorn. Het eiland werd tussen 1656 De gevangenen sliepen in slaapzalen, het bijbrengen van arbeidsethos aan politieke delinquenten van wie er zo’n de laatste asielzoeker het complex en 1662 aangelegd als landtong voor in hangmatten. Tot er, in verband met souteneurs, mannen die uit ontucht van achthonderd tot duizend in de zalen en stond het leeg. In 2007 werd Oos- de uitbreiding van de toen fl orerende ‘grote zedeloosheid’, een uitbreiding vrouwen voordeel hadden getrokken. werden gepropt. In 1974 werd Ooster- tereiland gekocht door de gemeente havenstad aan de Zuiderzee. De eerste volgde met een zogenaamde alkoven- Zij kregen een bijkomende straf die tot eiland weer als gevangenis heropend, Hoorn, vanaf 2009 tot halverwege bebouwing bestond uit pakhuizen die gebouw, ontworpen door de bekende drie jaar kon duren. Over de herkomst een tijdelijke maatregel vanwege een 2012 vindt restauratie en herinrich- vanaf 1690 werden omgevormd tot de gevangenisarchitect J.F.Metzelaar. Dat van de naam De Krententuin bestaat acuut plaatsgebrek voor de executie ting plaats. De voormalige gevan- GEEN‘Admiraliteit van West- PILLEN Friesland en gebouw, metSLIKKEN? markante rode kappen, geen zekerheid. DAN Het kan zijn datSTRAF… de van korte vrijheidsstraffen waarvoor de geniscellen van De Sluis werden het Noorderkwartier’. Het Hoornse werd in 1873 opgeleverd. De gedeti- oorspronkelijke bedelaarskolonie wachttijden uit de hand waren gelopen. omgetoverd tot elf hotelkamers, met Amsterdammarine-etablissement - Iemand moest beklaagde in de glo- gesteldneerden van werden de gemoedstoestand ’s nachts ingesloten van in onderbouwdzich al bezighield moeten met worden. het ‘krenten’ Hier datDe tijdelijkede beslissing maatregel van de duurde directeur veertien tot dekomt in tottact de gehouden conclusie sfeer dat de van beëindi een ­ zichrietijd over van het de Verenigde feit dat de Oostindische directeur klageralkoven, en cellendiens bereidheidvan ijzeren tot traliewerk. mede­ speeldevan in Hoorn ook een aangevoerde rol dat klager gedroogde niet enigejaar, de schade laatste bij jaren klager diende had Ooster-geleid. bajes.ging van Een de brasserie, ordemaatregel een cinema niet afhan en ­ hetCompagnie beëindigen de Hollandse van de ordemaat linieschepen- werking.Na een reeks In het verbouwingen onderhavige beschiktegeval is eerderdruiven. was In gezien1932 verdwenen door een psycholoog de laatste eiland als halfopen inrichting voor eenkelijk ‘cultuurplein’ was gesteld vanop dede voormaligemedicatie, regelbevoorraden afhankelijk die in heeftHoorn gesteld en Helle- van getrachthet complex om klager ook over te motiveren tal van werk- tot het ensouteneurs nog niet naareerder Veenhuizen de betreffende waarna medi ­ Dezelfmelders, directeur kortgestraftenwas hier niet blij zonder mee en luchtplaats.maar van klagers gedrag. hetvoetsluis innemen hun oorlogshavensvan medicatie. hadden. innemenplaatsen waarondervan medicatie. een weverij,Daar is op een catieOostereiland voorgeschreven een gemeenschapsge- had gekregen. gingvoorarrest, in beroep die bijmet de twaalf Raad man voor op één In de Hoornse Grashaven lagen 32 zichzelfkleermakerij, niets miseen mee,borstelmakerij maar vanwege en sticht voor kortgestraften werd, met Strafrechttoepassingzaal sliepen. Er waren en plannenJeugd­ om HansBron: Smitskenniscentrum is oud-verslaggever commissie vanvan Deoorlogsschepen. voorzitter van de commissie van heteen ingrijpende schoenmakerij. karakter van de inname Hetverblijfszalen beklag werd voor derhalve achttien gegrond à twintig ver ­ beschermingop het Oostereiland (RSJ), Dezedoor renovatievernietigde en Hettoezicht Parool en Vrij Nederland. toezicht overwoog dat de duur van van medicatie had de koppeling met klaard. Een tegemoetkoming werd niet de uitspraak van de commissie en ver­ afzondering afhankelijk kan worden het verblijf in afzondering beter geboden, omdat niet aannemelijk was klaarde het beklag ongegrond. De RSJ

deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 13 25-07-16 12:31 Onterecht Gedetineerd, Zuidwolde Paard in Nood, Stichting, Brunssum PI Nieuwegein, Nieuwegein deBonjo 12 augustus 2019

Personeel soms geen zin verdachte uit cel te halen VERDEDIGING VOORLOPIG GEHECHTEN ‘PUNTJE VAN ZORG’ Jaap Brandigt

Utrecht - In 2017 was ongeveer 44 procent van de gedetineerden voorlopig gehecht. Deze bereiden al of niet ondersteund door een advocaat de strafzaak in de bajes voor. In de regelgeving is vastge- legd (artikel 6 lid 3 onder b) in het Europese Verdrag voor de Rechten Er is op de van de Mens (EVRM) dat de ver- afdeling vaak dachte daarvoor tijd en faciliteiten nodig heeft. Hij heeft daar recht weinig privacy op. Dat gaat niet altijd goed, ‘een puntje van zorg’. en dat wil je De Vereniging voor Penitentiair Recht toch wel als en Penologie organiseerde samen met het Montaigne Centrum voor je met je Rechtsstaat en rechtspleging van de Pauline Jacobs in Straatsburg (foto: Paul Grijpma) Universiteit van Utrecht een bijeen­ advocaat belt komst over de toegang tot het recht voor voorlopig gedetineerden, voorlo­ pig gehechten. Twee vragen stonden Improving protection of fundamental ontplooiingsmogelijkheden zoveel eufemisme – doorgegeven. Er is op de spoedeisendheid en flexibiliteit niet centraal op de bijeenkomst: heeft de rights and access tot legal aid for mogelijk worden benut en dienstverle­ afdeling vaak weinig privacy en dat altijd handig. De bloktijden maken het vrijheidsbeneming belemmerende remand prisoners in the European ning naar eigentijdse maatstaven wil je toch wel als je met je advocaat niet eenvoudig, maar ook niet de effecten op de mogelijkheden contact Union onderzoek naar gedaan. De mogelijk blijft.’ Dat klinkt gedateerd, belt. Dan is er ook nog het zogeheten beperkte beschikbaarheidheid van niet- te onderhouden met de buitenwereld in resultaten van de onderzoeken in de maar het staat nog steeds zo in de basisprogramma waarbij gedetineerden afluisterbare spreekkamers en alweer het algemeen en met de advocaat in het diverse Europese landen – besproken Beginselenwet van het gevangeniswe­ veel tijd in de cel doorbrengen. Vaak de beperkte beschikbaarheid van bijzonder? in Straatsburg waar Bonjo aanwezig zen. Het bekende stoplichtmodel van 17.00 uur tot 8.00 uur. En hoe lang PIW’ers. Bij de spreekkamers willen was – komen later naar buiten. Maar (gewenst gedrag wordt beloond, onge­ is een gedetineerde op de afdeling, sommige bajesen dat je een week van op deze bijeenkomst in de Domstad wenst gedrag gestraft) werkt er niet erg gedachtig het drukke programma dat tevoren een kamer reserveert. Het is kon er voorgeproefd worden. goed op in. Ook al doordat het promo­ zij hebben? De bezuinigingen hebben niet zo raar dat dat voor spoedoverleg Spreekkamers veren en degraderen in een HvB inge­ ook al geen goed gedaan, want te niet echt handig is. Tenslotte is er de Inspanningsverplichting wikkeld is, omdat het plusprogramma weinig medewerkers om op een beetje beperkte beschikbaar van personeel. in sommige Vastgelegd is dat het Huis van niet in een HvB wordt aangeboden. oneigenlijk uren bellen te faciliteren. Het is niet eenvoudig ingeslotenen nog bajesen een week Bewaring (HvB) drie belangrijke taken Er is nu de zogeheten MyTelio-app in staat te stellen met hun advocaat te heeft. Een zekere Commissie Van MyTelio-app waarmee contacten tussen verdachten overleggen, want ja, geen mensen van tevoren Hattum heeft dat al midden jaren Maar verder over de verdachte en de en advocaten geregeld kunnen worden. beschikbaar. Maar we kenen ook de negentig van de vorige eeuw opge­ advocaat. Hoe hebben die contact bij Het is nog even de vraag hoe dat gaat situaties dat personeel domweg geen reserveren schreven en die taken gelden nog het voorbereiden van een rechtszaak? werken en vooral of er niet meegeluis­ zin heeft om een verdachte uit zijn cel steeds: het bevorderen van een goede Dat kan telefonisch. Dat kan door terd gaat worden. te halen. Dan staat de advocaat voor rechtsgang, beveiliging van de gedeti­ bezoeken. Er zijn telefoons op de afde­ een dichte deur. Kostbaar, ook al En: hoe zit het met de toegang tot dos­ neerde en beperken van de detentie­ lingen. Die kunnen gebruikt worden, Advocaat voor dichte deur gezien de weinig centjes die advocaten sierstukken en het zelf kunnen verza­ schade. Van Hattum vindt dat de maar de gebruiksmomenten vallen Dan zijn er uiteraard de bezoekmoge­ krijgen voor dit werk. melen van ontlastend bewijsmateriaal? HvB’s een zogeheten inspanningsver­ lang niet altijd samen met aanwezig­ lijkheden. Advocaten moeten de Pauline Jacobs, Joost Lindeman en ook plichting hebben richting ‘een zoda­ heid van een advocaat. Dan heb je inrichting bellen om een afspraak te Anton van Kalmthout hebben daar in nige menswaardige behandeling van terugbelverzoeken. Maar die worden maken. Veel HvB’s willen dat je dat het kader van het Europese project gedetineerden dat niet altijd – volgens sommigen een een dag van tevoren doet. Dat is voor

GOUDEN DUO

Wij, mr. Kim Kieft en mr. Claartje van Keulen, zijn ervaren strafrechtadvocaten en oprichters van het kantoor Kieft & Van Keulen Advocaten. Wij zijn gespecialiseerd in het strafrecht en alle zaken die daarmee samenhangen. Ook voor pro deo bijstand kunt u bij ons terecht.

- Alle strafzaken - TBS-zaken - Jeugd (straf) zaken - Beklagzaken - BOPZ- zaken - Voetbalzaken - Bestuursrecht

MRM . M W. MMR. M W. C LAA R TJE KIM KIEFT VA N K E ULE N

+3+ 1 (0) 6 4 0 2 7 938 3 KKIE FT & VAN K E ULEN ++31 ( 0 ) 6 4 4 7 8 2 0 6 2 VANKE U LEN @KIEFTVA NKE ULE N - A D V O C AT E N . N L VAV NKE U LEN @KIEFTVA NKE ULE N - A D V O C AT E N . N L KIEFT@KIEFTVA NKE ULE N - A D V O C AT E N . N L A D V O C AT E N

WWW W.KIEFTVA N K E U L E N - A D V OCATEN . N L NIN E UWE UIL ENB U R G E R S TRA AT 14, 1011 L P, AMS T E R DA M Platform Kocon, Katwijk PrisonLAW, Amsterdam deBonjo RESO, Amsterdam augustus 2019 13

Strafrechtadvocaat Juriaan de Vries plotseling ervaringsdeskundige ‘Arresteren blijft mensenwerk’

Stefan Huijboom onrechte als dader zag, verloor de échte dader ten minste een fractie van een seconde uit het oog. ‘Dat kan niet AMSTERDAM - Niets zo steriel en anders. Plots zag zij mij als dader en ze vies tegelijk als het cellencom- was erg vasthoudend in haar overtui­ plex van een politiebureau in ging.’ De Vries weet nu wat een ver­ Amsterdam. Bonjo kan het weten. dachte cliënt doormaakt, als hij of zij Beton, véél beton, en als je dan onschuldig vastzit. ‘In mijn geval mag slapen een hard matras waar duurde het een halve dag, maar als je al veel verdachten op hebben dagen, maanden, misschien zelfs jaren gelegen. Om maar niet te spreken ten onrechte als dader wordt aange­ van de vieze geur die er hangt merkt, dan ga je daaraan kapot.’ boven het toilet. En als een cou- Sommige cliënten van De Vries gaan lante arrestantenverzorger dienst ‘Het enige waar laconiek om met de recente arrestatie heb, mag je van geluk spreken dat van hun advocaat. ‘Zij zien mij nu een zodra je op de intercom drukt je wc mijn hoofd mee beetje als ervaringsdeskundige, als lot­ wordt doorgespoeld. Nee, vastzit- genoot. Dat ben ik natuurlijk nu ook, ten op het bureau is geen pretje. bezig was: hoe in die zin dat ik ten onrechte verdachte Advocaten kennen de verhalen van was en vast heb gezeten.’ hun cliënten maar al te goed, maar kom ik hier zo wat als je als advocaat tóch plots Mensenwerk Advocaat Juriaan de Vries ten onrechte vast voor doorrijden na ongeluk in zo’n betonnen hok zit. Als ver- snel uit’ Wat De Vries van zijn arrestatie bij­ dachte. Onterecht. Dat overkwam blijft, is dat iemand arresteren ook advocaat Juriaan de Vries van het mensenwerk is. Je hebt te maken met kantoor Ficq & Partners. Als je als aanwezig was bij het telefoongesprek behandeling op het bureau is hij posi­ belangrijkste getuige – die De Vries op een persoon en niet met een object. Zo advocaat een cliënt hebt die stelt met mijn advocaat, interesseerde me tief. ‘Ik ben op een normale manier straat aanwees – had een vergissing was hij laatst aanwezig bij de inverze­ onschuldig te zijn en een zekere op dat moment totaal niet. Ik wilde de behandeld. Ik kom daar natuurlijk gemaakt. ‘De mevrouw in kwestie was keringstelling van een cliënt. ‘De hulp­ overtuiging ontwikkelt dat deze zaak opgehelderd hebben en werkte vaker, maar gelukkig herkenden de zó overtuigd van haar gelijk en de officier van justitie was cliënt ook écht onschuldig is, staat mee aan het onderzoek, terwijl ik bewaarders mij niet. Ik was daar ook politie nam deze getuigenis in eerste onprofessioneel jegens mijn cliënt. Het er letterlijk een leven op het spel. normaal best recalcitrant kan zijn.’ niet mee bezig. Het enige waar ik in instantie voor waar aan waardoor ze gaat over vrijheidsbeneming van een Er zijn maar weinig advocaten die mijn hoofd mee bezig was: hoe kan ik mij hebben opgehouden voor onder­ persoon en de hulpofficier was vrij weten hoe het is om ten onrechte zo snel mogelijk in verhoor. Omdat ik zoek. De fase voorafgaand aan de grof en bot.’ De cliënt van De Vries zat van iets beschuldigd te worden en het niet had gedaan, wilde ik zo snel inverzekeringstelling, zeg maar.’ voor het eerst vast en de onzekerheden daarvoor te worden vastgezet. De Belangrijkste mogelijk mijn verhaal doen.’ Na de Achteraf vindt De Vries het onterecht die dan spelen over wat er gaat gebeu­ Vries is een van hen. Op een warme gebruikelijke vingerafdrukken, gelaats­ dat hij een hele nacht is opgehouden ren, spoken door zijn hoofd. ‘Toen regenachtige dag in Amsterdam schakel: een ge- foto’s en identiteitscontrole werd De voor onderzoek. ‘Het Openbaar mijn cliënt de hulpofficier vertelde werd hij gezien als de automobilist tuige die hem vol Vries in een arrestanten-cel gezet Ministerie wist die nacht al dat andere onschuldig te zijn, keek de hulpofficier die een fietser had aangereden waarna hij al snel te horen kreeg dat getuigen een foto van de auto van de hem boos en verontwaardigd aan. Iets en daarna was doorgereden. De overtuiging als hij een nacht zou moeten blijven. Het dader hadden gemaakt. Tóch hebben meer wederzijds begrip had ik op dat belangrijkste schakel in deze: een verhoor zou de volgende ochtend pas ze me een hele nacht opgehouden. Dat moment wel verwacht.’ Arresteren getuige die hem vol overtuiging als dader aanwees plaatsvinden. De volgende dag werd er is onterecht en daarover ga ik graag blijft hoe dan ook mensenwerk, dader aanwees. Maar hij was het gerekwireerd in een grote liquidatie­ met het OM in gesprek.’ De aanhou­ onschuldig of niet. niet. zaak en de dag erna moest hij pleiten. ding van De Vries gebeurde in Keurig behandeld ‘Ons wereldje is klein en verhalen dezelfde week dat het Openbaar Het CBS stelde in 2016 vast dat er Mee naar het bureau De politie controleert bij verkeersza­ doen snel de ronde. Ik wilde dat Ministerie plannen bekendmaakte om ruim 6200 gedetineerden onterecht ‘Toen duidelijk werd dat ik verdachte ken altijd of er alcohol en/of drugs in mensen, indien gewenst, het hele burgers meer te betrekken bij het hebben vastgezeten in dat jaar. was van dit misdrijf dacht ik alleen het spel zet. Om die reden wilde de verhaal konden kennen. Om die reden opsporen van strafbare feiten. De Vries maar: hoe helder ik dit misverstand zo politie dat De Vries ging blazen. Maar besloot ik in een verklaring mijn is huiverig voor deze plannen. snel mogelijk op? Ik had het immers pas op het bureau. De Vries daarente­ verhaal te doen.’ ‘Politieagenten in Nederland zijn er nu niet gedaan,’ vertelt De Vries op zijn gen wilde direct blazen. Ter plekke. juist voor opgeleid om zo objectief kantoor. ‘Ik was teleurstellend genoeg Hij had zich immers niet schuldig Onschuldig mogelijk onderzoek te doen. Burgers niet bezig met mijn rechten. Ik kan me gemaakt aan een verkeersongeval, en De volgende ochtend werd duidelijk kunnen dit niet en hun bevindingen ook nog herinneren dat me dit opviel, gedronken had hij zeker niet. Nadat hij dat De Vries onschuldig was. De auto staan geregeld haaks staan op de wer­ maar ik heb er toen niets mee gedaan. op straat had geblazen, is hij overge­ van de dader werd gevonden en de ver­ kelijkheid. Zoals in mijn zaak’ De Dat de hulpofficier gedeeltelijk bracht naar het hoofdbureau. Over zijn moedelijke bestuurder gearresteerd. De belangrijke getuige die De Vries ten

GA VOOR SPOED NAAR www.strafzaken.nl BEL BONJO Tel. 073 610 2005, GRATIS! 0800 voor gedetineerden 0800-1001. 3334446 SimoneAtWerk, Rijswijk St. Bureau Maatschappelijk Herstel & Rehabilitatie, Den Haag Steunpunt Gevangenispastoraat, Amsterdam deBonjo 14 augustus 2019

Slachtoffer Epskamp in 2005 gevonden langs de A2 bij Abcoude na marteldood Advocaat: ‘Enkhuizenaar er in geluisd door oud-kompanen’

Arno Ruitenbeek wordt Ab H. geslachtofferd. Hij was er Als ze op bij in Roosendaal en houdt zijn lippen Enkhuizen - Ab H. (71) uit stijf op elkaar,’ zegt de advocaat. H. Enkhuizen, zo goed als zeker ten 19 januari met heeft altijd volgehouden dat Izaak een onrechte veroordeeld voor de politie-informant is, die valse verkla­ marteldood van Schagenaar Paul een boormachine ringen heeft afgelegd. Twee jaar Epskamp in 2005, kreeg onlangs geleden is er dus een verklaring van kans op rehabilitatie. Toen begon zijn knieën deze Izaak uit het Artemis-dossier in Den Haag het nieuwe, door het opgedoken, waarin die bij de rechter- Hof van Justitie van de Europese bewerken, krijgt commissaris in Amsterdam zelf uit de Unie opgelegde proces over deze school klapt: ‘Ik ben uit mijzelf naar geruchtmakende zaak met een de Schagenaar de politie gegaan. (…) Ik heb met de regiezitting. Inhoudelijke behan- CIE gepraat (red.: criminele inlichtin­ deling zal vermoedelijk eind dit vermoedelijk een gen eenheid, oftewel sectie stiekem).’ jaar plaatshebben. Hij verklapt aan de CIE dat Ron een hartstilstand pistool heeft en dat diezelfde Ron Europese Hof: Recht op eerlijk proces geschonden H. is er volgens zijn advocaat ingeluisd mensen bedreigt. Hij zou Joegoslaven door drie oud-kompanen. Er is bijvoor­ en overlijdt afsturen op vrachtwagenchauffeur beeld bewijs dat een van hen politie- Cees als die problemen ging maken. informant was. De opzienbarende werd dan ook zonder meer ingewilligd, schrijft dan ook aan de Hoge Raad: op een gegeven moment vertrekken, Izaak probeert hier niet alleen weer H. verklaring van deze 35-jarige maar dat wil niet zeggen dat ‘Nu deze heren, naar het zich laat Epskamp blijft achter. Als ze op 19 zwart te maken, maar ‘weet 100 Enkhuizenaar Izaak* maakte onderdeel Hendriksen heeft stilgezeten. aanzien, achter de verdwijning van de januari met een boormachine zijn procent zeker dat Ron (ook) te maken uit van het lijvige herzieningsverzoek hasj zitten, hadden zij er alle belang bij knieën bewerken, krijgt de Schagenaar heeft met de moord op Epskamp’. Ron dat H.’s advocaat Niek Hendriksen uit Artemis mijn cliënt de schuld voor de dood van vermoedelijk een hartstilstand en over­ is bij verstek veroordeeld tot 4,5 jaar Purmerend heeft ingediend bij de Hoge Met H., die altijd heeft beweerd Epskamp in de schoenen te schuiven.’ lijdt. Het lichaam van Epskamp wordt cel voor de hasjtransporten in de Raad. onschuldig te zijn, heeft hij keihard op 21 januari 2005 gevonden langs de Artemis-zaak en zijn zwarte winst van gewerkt aan een stevig dossier ‘dat Inderdaad denken de bestolen drugsba­ A2 bij Abcoude. Zijn ribben zijn 507.000 euro moest hij aan de Staat Nederlandse hoogste rechtsinstantie destijds het Gerechtshof Amsterdam ronnen (die nooit zijn gevonden) dat gebroken, er is geboord in zijn knieën. afstaan. Hij zou al jaren in Spanje heeft twee jaar geleden beslist dat het tot de conclusie zou hebben gebracht Ab H., Joop en Epskamp de partij met De daders verdwijnen in het niets. verblijven. Haagse gerechtshof het ‘Epskamp’- dat H. dient te worden vrijgesproken.’ een handelswaarde van vijf miljoen ‘Openbaar ministerie en politie willen proces over moet doen. Dat was nadat De strafpleiter en zijn cliënt zijn er in euro achterover hebben gedrukt. voor pers en publiek iemand laten bun­ *Deze namen zijn gefingeerd. Bij de het Europese hof voor de rechten van geslaagd documenten boven water te Transporteur H., omdat hij op 17 gelen voor Epskamps dood, maar redactie zijn de werkelijke namen de mens H. in februari 2017 in het krijgen, onder meer uit een (andere) december en kort voor zijn vertrek met dreigen door gebrek aan bewijs met bekend. gelijk heeft gesteld. Volgens het Hof in drugszaak genaamd Artemis, waarin zijn Braziliaanse vrouw naar haar lege handen te blijven staan. Daarom Straatsburg heeft de Nederlandse Staat veel betrokkenen in de ‘Epskamp’- geboorteland, een vrachtwagen en een H.’s recht op een eerlijk proces zaak ook een rol of rolletje speelden. chauffeur heeft geregeld voor het geschonden. Bij verstek (H. zat vast in Centraal staat een trio Noord- vervoer van de drugs van een opslag in Noorwegen) veroordeelt het Hollanders, de in het criminele milieu Mijdrecht naar Nibbixwoud. Joop Gerechtshof Amsterdam hem in 2010 zeer bekende Zaandammer Ron* (58), omdat hij het spul onder zich had. als enige verdachte tot acht jaar voor­ en Izaak en Cees* (80) uit Epskamp, die op instigatie van Joop en gijzeling, marteling en daarop vol­ Grootebroek. Aanvankelijk werken ze zonder dat de eigenaren dat weten, BEWEGEN gende dood van Paul Epskamp uit samen, later zullen vooral Ron en naar een koper moet zoeken. Schagen. ‘Het hof had niet mogen Izaak gebrouilleerd raken. Vier ver­ Als je niet kan vliegen, kan je rennen doorgaan met de behandeling, omdat schillende getuigen verklaren onafhan­ Roosendaal en als je niet kan rennen, kan je duidelijk was dat Ab erbij had willen kelijk van elkaar dat Ron zit achter de Januari 2005. In een pand in wandelen. En als je niet kan wandelen, zijn. Bovendien heeft het Hof hem tot diefstal van 3000 kilo hasjiesj uit een Roosendaal verhoren vijf of zes dan kan je kruipen. Wat het ook is, hoe een substantieel hogere straf opgelegd loods van Joop* in Nibbixwoud, op Noord-Afrikanen de vermeende dieven dan ook, blijf vooral bewegen dan de 4,5 jaar die hij in Alkmaar Tweede Kerstdag 2004. en de Marokkaanse broers El K. uit kreeg, zonder dat hij zelf iets te berde Op basis van het dossier van Amsterdam, die hun kennis H. hadden Ramiro Romano Redouanne Currie kon brengen,’ zei Hendriksen van meet Hendriksen lijkt deelname daaraan gevraagd de hasj uit Mijdrecht op te af aan. Zijn verzoek tot herziening door Cees en Izaak realistisch. Hij halen. Joop, Ab en de El K.’s mogen Stichting de Zijderups, Almere Stichting DoVo, Amsterdam deBonjo Stichting Eigen Kracht Centrale, Zwolle augustus 2019 15

Ronduit zorgelijk dat gewone burgers gevaar lopen MINDER CRIMINALITEIT, MEER ONDERMIJNING

Den Haag - De criminaliteit is in 2018 weer verder gedaald. Er werden vorig jaar 185.600 mis- drijven geregistreerd. Dat is een daling van 6 procent ten opzichte van 2017, toen de politie en het Openbaar Ministerie 189.600 mis- drijven vastlegden. In 2016 waren dat er 199.600. Dat blijkt uit het jaarbericht 2018 van het Openbaar Ministerie (OM). De daling van de misdaad is in het tweede half jaar van 2018 tot stilstand is gebracht. OEUVRE ROODBEEN Er is ook slecht nieuws, zegt het OM. Procureur-generaal Van der Burg op bijeenkomst van ouders van Het aantal overvallen is namelijk met vermoorde kinderen. (Foto: Paul Grijpma) OVERGEDRAGEN AAN BEELD vier procent gestegen ten opzichte van de voorgaande jaren. Ook werden er meer verkeersmisdrijven, zoals rijden EN GELUID onder invloed, gepleegd (een stijging Ongekend liquidaties is moeilijk, maar politie en van tien procent) en werd de Wet beklemmende stap OM doen er alles aan om potentiële Wapens en Munitie vaker een overtre­ Voorzitter van het college van procu­ daders het zo lastig mogelijk te maken. Van de redactie een streepje voor vanwege zijn den (ook een plus van tien procent). reurs-generaal Gerrit van der Burg, Liquidaties worden niet als afzonder­ mooie anekdotes en lange ervaring De toename van het aantal ondermij­ vindt het ‘ronduit zorgelijk’ dat lijke incidenten beschouwd. Het gaat Amsterdam - Chris Roodbeen als rechtbanktekenaar. Gedurende ningszaken baart het OM grote zorgen. onschuldige burgers meer gevaar lopen om ernstige uitingen van ondermij­ was ruim 45 jaar rechtbank- zijn lange loopbaan had het vak een Het aantal ondermijningszaken dat in om geraakt te worden bij afrekeningen nende criminaliteit, die samenhangt tekenaar, aanvankelijk bij de enorme ontwikkeling doorgemaakt. 2018 is afgerond met een vonnis, steeg in het criminele milieu. Hij noemt de met andere vormen van criminaliteit, Haagsche Courant en het ANP, De balans tussen onze openbare met zestien procent van 1270 naar koelbloedige moord op de broer van zoals grootschalige drugshandel. Bij de en sinds 1981 voor De Telegraaf. rechtspraak en de privacy van ver­ 1471. In 1173 van die zaken is de ver­ kroongetuige Nabil B. ‘een ongekend aanpak hiervan worden criminele ver­ Voor die krant maakte hij ook dachten, was een voortdurende dachte schuldig verklaard door de beklemmende stap in het liquidatiege­ banden onderzocht en faciliterende veel illustraties, onder andere oorzaak van spanning. Roodbeen rechter. De rechter legde in 988 geval­ weld.’ Het OM stelt ook vast dat crimi­ netwerken blootgelegd.’ De ongeveer bij de Mr. Raab-columns van kon het tekenen moeilijk laten. len, ofwel in 84 procent, een celstraf nelen steeds minder schroom hebben 5300 medewerkers van het OM behan­ Max Moszkowicz sr. Roodbeen Zelfs op vakantie stuurde hij zijn op. om liquidaties op klaarlichte dag en op delden in 2018 ruim 300.000 strafza­ verzorgde daarnaast jarenlang reisillustraties naar De Telegraaf. openbare plaatsen uit te (laten) voeren. ken, inclusief 134.200 overtredingen. spotprenten voor Elseviers Hij bleef dan ook tot het laatste Van der Burg: ‘Het voorkómen van Magazine. moment actief op het hoogste niveau. Nog geen twee maanden Zijn imposante carrière begon voor zijn dood maakte hij tekenin­ Roodbeen aan de Academie voor gen bij het proces tegen de moorde­ Beeldende Kunst in Rotterdam, de naar van oud-minister Els Borst. stad waar hij ook zijn jeugd had doorgebracht. Op de academie werd Roodbeen was toen bijna 87 jaar Er is op hoog niveau gelogen hem verteld dat hij nooit zijn brood oud. In dezelfde periode werd zijn zou kunnen verdienen met tekenen. werk met veel succes tentoongesteld Amsterdam - Als in 2009 het is voorzitter van de strafzaak in hij nog als er geen waarheid bestaat? Dat bleek mee te vallen. Naast in De Kunsthal te Rotterdam. ontzielde lichaam van de jonge hoger beroep. Parallel aan deze heikele rechtszaak klussen voor jeugdbladen als Okki, Onlangs in juli hebben de erven van Esther Dorsman wordt gevonden, volgen we het leven van een man die Jippo en Taptoe, werkte hij vanaf Chris Roodbeen zijn journalistieke schreeuwt het publiek om wraak. Komend uit een Rotterdams milieu van zich opwerkt tot rechter maar onder­ 1970 als rechtbanktekenaar. oeuvre overgedragen aan het Een eerste verdachte wordt vrij- harde werkers zonder veel opleiding, tussen veel verliest. Instituut voor Beeld en Geluid in gesproken, de tweede krijgt van hoopt Pieter zijn carrière als jurist Roodbeen versloeg geruchtmakende Hilversum. Het is met een paar de rechtbank twaalf jaar gevange- passend af te sluiten. Langzaam komt Uitgeverij De Arbeiderspers, processen zoals die tegen Willem duizend stuks de grootste schenking nisstraf. Pieter Coorn, raadsheer hij erachter dat er op hoog niveau is foto Koos Breukel Holleeder, Lucia de B. en de Bende van rechtbanktekeningen in de bij het gerechtshof in Den Bosch, gelogen. Hij begint te twijfelen. Wie is van Venlo. Bij veel collega’s had hij geschiedenis van het instituut.

Iets te melden? Stuur het naar Bonjo! Postbus 10109 - 1001 EC Amsterdam

Strafrechtspecialisten die altijd voor u klaar staan

www.kennemeradvocaten.nl Kate Lans Louke Korfker PARTNERS IN CRIME 06 81 89 81 99 06 82 94 46 76 Stichting Juradi, Heerhugowaard Stichting Moria, Nijmegen Stichting Profor, Amsterdam deBonjo 16 augustus 2019

Het nieuwe Bajeskwartier zoals de wijk gaat heten Sloopkogel gaat door Bijlmerbajes

Van de redactie

Amsterdam - De sloop van de HUMOR OM TE LACHEN Bijlmerbajes begint nu echt zicht- baar te worden. Was in november Amsterdam - Een tachtigjarige vorig jaar al begonnen met maken vrouw werd gearresteerd voor van een doorgang in de oude winkeldiefstal. Toen zij voor de muur, nu zijn de sloopkogels en rechter stond, vroeg deze haar: de knip- en knijpmachines aan het ‘Wat heeft u gestolen?’ De werk. De voormalige gevangenis vrouw antwoordde: ‘Een blik in Amsterdam Overamstel moet perziken,’ Toen de rechter haar plaatsmaken voor een woonwijk vroeg waarom ze dat had gesto­ met 1350 woningen, die Bajes len, zei de vrouw dat ze honger Kwartier gaat heten. Veel materiaal had. Toen vroeg de rechter uit de gevangenis, zoals celdeu- hoeveel perziken in het blik ren, worden in de nieuwe wijk zaten. De vrouw zei: ‘Zes.’ ‘Dan hergebruikt. geef ik u zes dagen gevangenis­ straf,’ zei de rechter. Plotseling De Bijlmerbajes was van 1978 tot en stond de man van de vrouw op met 2016 in gebruik als gevangenis. en verzocht te mogen spreken. Na de sluiting woonden er asielzoekers De rechter stemde toe en de man en studenten. De gevangenis sloot zei: ‘Ze heeft ook een blik dop­ omdat er een nieuw gebouw kwam, erwten gestolen!’ het Justitieel Complex Zaanstad, in de volksmond de Zaanbajes. Ook Na sluiting van de Bijlmerbajes woonden er asielzoekers en studenten. (Foto: Paul Grijpma) de Koepel in Haarlem en een andere penitentiaire inrichting in Amsterdam gingen om die reden dicht. bekte, raakte hij algauw ingeburgerd. en andere gebouwen worden energie­ kinderopvang en een hotel. De wijk de gevangenis worden afgebroken, Het gebouw werd ontworpen als een De grond is vorig jaar voor 84 miljoen neutraal. Ook komen er scholen, wil een proeftuin zijn voor duurzame sommige worden verbouwd tot ruimtes ‘humane gevangenis’, zonder tralies euro verkocht aan een consortium, dat winkels, horecagelegenheden en energieopwekking, met zonnepanelen, voor Dutch Design. De voormalige voor de ramen, maar toen bleek dat het de wijk gaat bouwen. Alle woningen, ruimte voor kunst en design, openbare windenergie en hergebruik van vrouwentoren wordt een plek voor glas toch kapot kon, werden er alsnog waaronder 400 sociale huurwoningen, tuinen, een gezondheidscentrum, warmte. Niet alle gebouwen van stadslandbouw. tralies aangebracht. Die werden lamel­ len genoemd.

De Kalverstraat Het complex bestond uit zes torens en bood plaats aan zo’n 600 gedeti­ neerden. De torens waren met elkaar verbonden door een lange gang, die door de gevangenen De Kalverstraat werd genoemd. De naam Bijlmerbajes werd in 1974 voor het eerst gebruikt in de kop boven een artikel van Vrij Nederland-journalist Hans Smits, die zijn afschuw uitte over de te bouwen gevangenistorens. De torens kwamen zelf niet in de Bijlmer, maar de gevan­ genen zouden wel kunnen ‘genieten’ van het uitzicht op de nieuwe wijk, Definitief afscheid van de Bijlmerbajes (Foto: Paul Grijpma) De wijk moet een proeftuin zijn voor duurzame energieopwekking. aldus Smits. Doordat de naam lekker

Een kunstwerk, tekening, songtekst of gedicht gemaakt?

Stuur het op naar Bonjo. Een grote kans dat het in de krant komt.

Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam Stichting Tijdelijk Eigen Kamer (STEK), Amsterdam Stichting Juradi Stichting Visie R, Lisse Stichting Moria, Nijmegen deBonjo Stichting Vrouw en Welzijn, Geleen deBonjo Stichting Profor, Amsterdam augustus 2019 augustus 2016 17 17 Bruggen slaan naar gezondere leefomgeving ‘Weer in de fout’ na de tbs Advokatenkollektief Rotterdam Gespecialiseerd in bescherming ERVARINGSDESKUNDIGEPOST UIT DE BAJES IN van burgers tegen de overheid De beste advocaten voor Nieuwsgierig naar cijfers OPMARSSTEEDS WEER KVV strafrecht en detentierecht Martin Iwema Reinier Feiner HOE ZIT DAT? Katja Logtenberg achter de cijfers telefoon 010 465 09 66 Ik ben sinds 2012 in Nederland. Met de Wet wederzijdse [email protected] www.advokatenkollektief.com Jaap Brandligt erkenning en tenuitvoerlegging (WETS) overgeplaatst uit Oostenrijk. Ik kwam in PI Ter Apel. Ik volgde vrijwillig Den Haag - Het WODC, het onder- de training Kies Voor Verandering (KVV). Daarna deed zoeksinstituut van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, heeft ik het na overplaatsing naar PI Zwolle en PI Zoetermeer Bonjo gaat vertrekkende gemeten hoe de recidive eruit ziet nog een keer. van de tien tbs-klinieken die we hebben. De conclusie is dat de reci- Exodus-directeur Timmer dive, ‘weer in de fout’, naar verhou- In november 2018 begon ik aan het laatste traject en mocht ding laag is. En dat er geen grote ik met mijn status van het Penitentiair Psychiatrisch missen verschillen zijn tussen de tbs-kli- Centrum naar begeleid wonen. Dat werd geen succes. Na nieken. Met deze conclusie zou dit artikel kunnen eindigen. Het pers- zoveel jaar detentie kwam de vrijheid voor mij te vroeg. Ik bericht van het ministerie eindigt kwam niet terug van verlof, wat redelijk dom was. Ik kwam huishoudens waar vader of moeder de ervaring de baas. Het betekent niet zo en ademt grote tevredenheid. Toine Bakermans in de PI Grave terecht. Met PPC-status,buiten de grens maar van het werd normale in een gaat. dat helemaal ze niet kwetsbaar zijn. Rotterdam - Ervaring uit proble- Kleine kinderen maken zaken mee Een alcoholist kan net zo snel terug In de Zaanbajes krijgen psychiatrische patiënten speciale zorg in een inpan- tweepersoons cel geplaatst wat niet kon door mijn in Ik ben altijd nieuwsgierig naar de men waarvan anderen kunnen zoals huiselijk geweld, niet zelden vallen als een game- of gokverslaafde. dige kliniek. cijfers achter de cijfers, naar de feiten leren. De ervaringsdeskundigeOostenrijk opgebouwdevoorkomende trauma’s. uit drank of drugs. Er Het verhaal van een ervaringsdeskun- achter de feiten. Zoals dat ruim 22 gaat op scholen voorlichting geven ontstaan schulden. Daardoor ontstaan dige is een kwetsbaar verhaal. Ga maar procent van de totale groep van ruim een jongere generatie ervan te spanningen en bedenk het maar of eens voor een klas staan en vertel dan 550 ex-tbs-gestelden binnen twee jaar maakt geen verschil in recidive. Toch forensisch psychiatrisch centrum (fpc) weerhoudenNa acht om weken op het slechteGrave padwerd hetik aangemeldis eren en al ellende. voor KVV Kinderen en maar eens dat je drugs hebt gebruikt, een nieuw justitiecontact heeft. Bijna ook opmerkelijk, gezien verwachte uit­ zich in positieve of negatieve zin te gaan.tegelijk overgeplaatst naar Arnhem.die er niets Daar aan werd kunnen ik doen,ook inkomen een uit stelen bent gegaan, mensen en achttien procent had een justitiecontact komsten. Problematisch gebruik van onderscheidt als het gaat om de reci­ Kiezentweepersoons voor criminaliteit cel gezet, of een wat ik daardoorecht niet volledig wilde. van Daar slag kreegin GGZ- ik zelfs familie hebt opgelicht. Als of dit met een maximale strafdreiging van middelen verhoogt de kans op recidive. dive van de ex-patiënten in de periode vlucht in middelen zoals cannabis, instellingen terecht voor behandeling. niet gek genoeg is ook nog eens in de vier jaar of meer en bijna tien procent Dat is dan weer niet opmerkelijk. Nog 2004 tot 2010. Want die periode XTC,ook cocaïne bericht of heroïne dat ik gevenzes weken opOorzaken basis moest van stoornissen voordat komenik groen gevangenis hebt gezeten. Na die tijd een justitiecontact dat tbs-waardig is. zo iets. Ex-tbs-gestelden die een onbe­ beslaat het onderzoek. Het WODC meer(= problemen aangepast dan gedrag, menig meermens vrijheden)overal vandaan, kon krijgen. maar niet En zelden dat ligtna begon de ellende weer, want eenmaal kan vermoeden. De leefwereld van Bijna vijftig procent dus. Een niet kend slachtoffer maakten recidiveer­ zegt bij de conclusies en de discussie- het aan een omgeving waar het goed zichtbaar in het systeem staan de een achtjongere weken kan snellerbasis in veranderen Grave. Dat mis neemt is. niet weg dat ik al snel schuldeisers weer voor de deur. onaanzienlijk aantal. Mannen recidive­ den vaker dan ex-tbs-gestelden die een invalshoeken dat het een volgende keer dan dat er ooit een weg terug kan ren vaker dan vrouwen. Ex-tbs- bekend slachtoffer maakten. Het lijken beter zou zijn niet de vraag ‘ís er reci­ te horen kreeg dat ik op groen zou gaan, want goed gedrag zijn naar een normaal leven. Ik ben niet gek! Brandbomgooiers gestelden met eerdere justitiecontacten dive’ te stellen, maar ‘van hoeveel en altijd een ‘schone’ urine controle (uc). Kinderen behoren op te groeien in een In de NRC staat het artikel: ‘Brand- recidiveren meer dan first offenders, recidive is er sprake’. Opmerkelijk is Niet zelden hoor ik jongeren vertellen veilige omgeving. En waar is in die bomgooiers voelen zich geen terrorist.’ nieuwkomers. Patiënten die tijdens de De kans op reci- de zin dat ‘er geen verschillen gevon­ waaromMaar het niet dat lukte bleek om hun anders school te gaan.veilige Van omgeving mijn casemanager de grens? We denken Vijf mannen worden verdacht voor het tbs-periode werden overgeplaatst naar den konden worden in de mate waarin af te maken. Drugs en alcohol zijn de er niet meer over na, en laten we gooien van brandbommen naar een een andere kliniek, vallen eerder terug dive ‘t groots bij forensische psychiatrische centra oorzaak.hoorde En alcohol ik dat is danik eerst nog een opnieuw eerlijk KVV zijn, moest onze doen,omgeving wat is ik zo al veilig moskee in Enschede. Een van hen, Amersfoort - Directeur Rien Timmer zin van het leven houdt niet op met dan patiënten die niet overgeplaatst (fpc’s) de kans op recidive onder hun redelijkdrie geaccepteerd keer gedaan middel, had maar en wie daarna niet. Hetzou leven ik op is groencomplex mogen. geworden, Marco H., schetst een beeld van zich heeft onlangs afscheid van Exodus detentie, maar loopt door’. ‘Binnen werden. Dat laatste is dan weer een vermogensdelict ex-patiënten in gunstige zin hebben wel eens een kater heeft gehad weet we laten ons overspoelen met sociale zelf: Ik ben geen nazi, heb onder mijn genomen. Dat deed hij in Amers- en buiten de bajes kiezen we samen interessant gegeven. De kans op reci­ weten te beïnvloeden’. En de volgende dat jeMaar met een voor kater KVV zeer wasslecht een kan wachtlijst media, van games drie en maanden.allerlei ongezonde Tegen vrienden moslims, die haat ik absoluut foort. Het thema van de afscheidsbij- (DJI en Exodus) ervoor om in die dive is het grootst bij een vermogens­ me allemaal interessante uitkomsten conclusie dat hiermee niet ‘gezegd is functioneren.die tijd En hoezou zit ik dat al metbuiten jon- zijn leefstijlen.en was er Het dus is dantijdens ook niet mijn te voor- niet. Als H. vast blijft zitten, komt hij eenkomst was ‘Samen het verschil (ex-)gedetineerden mensen te blijven delict en het kleinst na een zeden- dan voor behandelaars. Maatwerk wordt dat de fpc’s niet bijdragen aan de geren vanaf,detentie laten geen we zeggen, groen zestien meer. Duskomen werd dat me hier verteld allerlei problemendat ik op ont- zwaar in de problemen beweert hij. maken’. Een thema dat op uitdruk- zien. Daar kunnen we elkaar scherp in wel een geweldsdelict. Ook dit is een mogelijk. Overigens rept het rapport reductie van recidive, maar wel dat jaar? Bedenk maar eens dat alcohol- staan. Het zal zichzelf niet oplossen en Zo zal hij zijn huis kwijt raken, moet kelijk verzoek van Rien Timmer is houden. Gemakkelijk is dat niet altijd memorabel gegeven. De stem des niet over maatwerk en behandelplan­ daarin vooralsnog geen verschillen gebruik een basissterke invloedmoest blijven heeft op tot eindeer zal detentie.meer professionele Dus wees hulp moeten hij uit de schuldensanering en zal hij gekozen. Over het verschil tussen de als je de dossiers achter al die mensen volks zou anders verwachten. nen. Het feit dat er statistisch geen ver­ tussen de fpc’s zijn ontdekt’. Zo levert het voorstegewaarschuwd gedeelte van als de hersenen,je overgeplaatst komen wordt. om dit op Je te KVV-toekomst lossen. Erkenning zijn gesprekken voor autisme moeten oude wereld van het pre-bajesleven kent en als je je aan alle procedures en de frontale cortex. Dit gedeelte is van problemen is ook zoiets. Vooral missen. Nou, dit is dus een prototype en de nieuwe wereld van het post- wetten wil houden die met ons werk schillen zijn aan te geven tussen de wat beter doorlezen interessante infor­ verantwoordelijken dus je voor weg zelfcontrole van de basis, jongerenis ongewis in de in puberale detentieland. fase van hun van een ervaringsdeskundige, alleen bajesleven. Ex-gedetineerden lieten samenhangen. Maar toch: ons werk is Onderzoekaantallen te klein tbs-klinieken wordt door de onderzoe­ matie op die genuanceerder is dan de en het sociale functioneren, maar ook leven weten het vaak beter. Ga ze maar is hij er duidelijk niet klaar voor. Pas zien en horen hoe moeilijk het soms is mensenwerk. Werk voor mensen met Hoe meer problemen er in het verleden kers bij goed lezen wel enigszins gere­ wat snorkende kop van het persbericht: voor doelgericht handelen, redeneren eens vertellen dat ze morgen naar een als hij zijn problemen op orde heeft en om uit de onderwereld, die blijft trek- een gezicht’. zijn geweest, des te groter is de kans lativeerd. De onderzoekaantallen zijn ‘Geen grote verschillen in recidive tbs- en problemen oplossen.Naam Schade inzender aan bijpsycholoog redactie moetenbekend gaan om aan hun begrijpt waar hij tot deze laffe daad is ken, weg te komen en hoe veel moeite Zo is het maar net. Ik persoonlijk heb dat er wordt gerecidiveerd. Lichte psy­ te klein. De conclusie van de onder­ klinieken’. De werkelijkheid is altijd de frontale cortex zorgt dus voor een probleem te werken. Het antwoord: Ik gekomen, dan kan hij aan de slag. En het soms kost om in de bovenwereld te altijd goed met Rien Timmer kunnen chische stoornissen of zware, dat zoekers is dus dat geen enkele grilliger dan de one-liner. achteruitgang in intellectuele vaardig- ben niet gek! geloof mij maar, daar is lef voor nodig. beklijven. samenwerken. Ik zal hem missen, maar heden. Even voor alle duidelijkheid: Ervaringsdeskundigen zijn mensen Ervaringsdeskundigen zullen in de toe- wens hem veel succes in zijn nieuwe hersenen zijn pas volgroeid bij een zoals jij en ik, we zijn allemaal wel komst steeds meer ingezet worden om Mensenwerk baan bij de Leo Kanner Onderwijs- mens tussen de 20 en 25 jaar. Heb eens slachtoffer van een probleem. De bruggen te slaan naar een gezondere Het is misschien goed hier uit een arti- groep. Tijdens de afscheidsreceptie ik het alleen nog maar over alcohol een kan daar goed mee omgaan en de leefomgeving. kel te citeren dat Rien Timmer in ‘DJI begreep ik van hem dat onderwijs min- gehad. Drugs hebben een groter effect ander wat minder en komt daardoor Zien’ van februari 2016 geschreven stens zo erg is als justitie qua procedu- dan alcohol al heeft. Niet alleen hier steeds dieper in de problemen, proble- Toine Bakermans docent bij Stich- heeft. ‘Waar vrijheid ophoudt en weer res en gedoe. Het zal hem leren. komt de ervaringsdeskundige vandaan, men die uiteindelijk heel complex wor- ting Nieuwe Kans in Rotterdam en is kan beginnen. Die slogan hanteert KIND JARIG? maarAdverteren komen ook ervaringen in indeBonjo een den. brengt Eenmaal uitu dein problemen de bajes zijn ze bestuurslid van Bonjo. DJI wel eens en ik vind ‘m mooi. De Jaap Brandligt VERRAS JE KIND MET EEN CADEAUTJE!

Je kunt meedoen als je: mr. J.M.C. van Gorkum is gespecialiseerd Advocatenkantoor Klunder - in de gevangenis verblij ft, in Jeugdrecht en heeft jarenlange ervaring Strafrechtadvocaat NVSA - kind jonger is dan 12 jaar met zaken betreffende: - kind in Nederland woont Mr. B. Klunder verdedigt • OMGANG • ONDERTOEZICHTSTELLING - toestemming hebt van de andere ouder verdachten in strafzaken en • ERKENNING • UITHUISPLAATSING of verzorger BEL BONJO mensen die een TBS of PIJ • GEZAG maatregel opgelegd Meedoen is gratis! GRATIS! Zij treedt op in het gehele land, hebben gekregen ook op basis van toevoeging (pro deo). Bel gratis naar 0800 331 05 68 0800 Voor informatie bel (niet geblokkeerd) 073 8200 953 vrijblijvend geloof in herstel www.advocatenkantoorvangorkum.nl 3334446 06 42 35 34 38

deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 17 25-07-16 12:31 Stichting ToReachIt, ‘s-Gravenzande Stichtig Tijdelijk Eigen Kamer (STEK) Amsterdam Stidag, Zwolle Stichting Visie R, Lisse deBonjo 18 Straat Consulaat, Den Haag augustus 2016 Surant bezoekersgroep, Almere deBonjo 18 augustus 2019 Detentiefasering kan alleen in laatste achttien maanden

GENIETENVervolg pagina 6 VAN VERLOF EN DETENTIEFASERING IN helemaal niet zoveel over Holleeder andere manier was gegaan en dat rechtbank in de zaak Holleeder na een vastzit. Malewicz zegt daarover: ‘Op gevangenisstraf is ook bij het Europees VEELheeft gezegd. Zo zegtGEVALLEN Malewicz: Holleeder helemaal nietEERDER degene was veel beperktere UITZONDERING behandeling ter zitting enig moment moet hij wel naar een DAN Hof voor de RechtenREGEL van de Mens niet ‘Tijdens de zittingen heeft die kroon­ die opdracht had gegeven voor de op dat onderdeel diezelfde jongens reguliere afdeling overgeplaatst onopgemerkt gebleven. Sinds 2016 getuige ook aangegeven dat Holleeder moord op Van Hout. De rechtbank zegt ineens benoemde als uitvoerders van worden. Het is voor niemand goed om moet er na 25 jaar gevangenisstraf het helemaal niet voor het zeggen had hierover:’Dat zetten wij apart en wij die moorden, gaf ons natuurlijk geen te lang in de EBI te worden gekeken worden of een gedetineerde en dit blijkt ook uit onderzoek dat wij haken aan bij wat de zussen zeggen.’ goed gevoel.” vastgehouden.’ gefaseerd naar buiten mag. Op papier zelf hebben gedaan in de duizenden Volgens Malewicz is er nog iets dat is dit een gegeven. De praktijk moet pagina’s die wij hebben kunnen opvalt in het vonnis: ‘Als je kijkt naar De EBI Over het verblijf in de EBI wil dit leren. In het requisitoir van het OM inzien.’ de zaak over de moord op Willem De zaak Holleeder is van zo’n grote Malewicz verder niet veel zeggen. werd hier ook aandacht aan besteed. Endstra en de jongens die verdacht Maar een ding wil hij wel kwijt: ‘In de ‘Levenslang hoeft in Nederland niet ‘Historie niet van belang’ worden voor het uitvoeren van die beginfase van Holleeder’s detentie per se levenslang te zijn,’ werd in Malewicz zegt dat hij en zijn confrère moord, dan heeft de rechtbank in stond er met chocoladeletters in de zoveel woorden uitgesproken door het Sander Janssen eindeloos onderzoek eerste aanleg gezegd: die spreken we De rechtbank Telegraaf dat hij een aanslag wilde OM refererend aan de uitspraak van hebben kunnen doen. ‘We hebben bij­ vrij. Toen is het OM in appél gegaan. verwijst contant beramen op zijn zussen en Peter R. de Europees Hof waarin gesteld werd dat voorbeeld best veel teruggehaald hoe Dat loopt nu nog. Hetzelfde speelt bij Vries. Daar is onderzoek naar gedaan levenslang zónder kans op vervroegde het in de jaren negentig tot aan de de zaak over de moord op John naar de zussen en daar is helemaal niks van waar vrijlating in strijd is met het Europese moord op Cor Van Hout is gegaan. Mieremet in Thailand, die jongen is gebleken. We hebben het OM op zit­ Mensenrechtenverdrag. Onder andere binnen het milieu van daar nooit voor veroordeeld en daar tingen er ook nooit meer over gehoord. Het blijft natuurlijk wel een verschil Joegoslavische criminelen en wat ons loopt nog een zaak over. Maar de omvang dat we inhoudelijk in Bij de rechter-commissaris hebben we als een verdachte van in de twintig tot betreft hebben we kunnen terughalen rechtbank Amsterdam heeft in de zaak deBonjo-krant niet álles kunnen publi­ de getuige gehoord die het verhaal de levenslang wordt veroordeeld (dubbele Michelledat er een heel Wezepoel ander scenario goed tegen Holleeder nu gezegd: die ceren. Er zijn talloze boeken over wereld in had geholpen en toen bleek liquidatie in de Staatsliedenbuurt in mogelijk was. De rechtbank zegt jongens zijn daarvoor verantwoorde­ Holleeder geschreven en nu de zaak in dat die verdenking op helemaal niets 2012) of dat een verdachte van in de hierop: ‘We vinden die historie niet zo lijk. Dat is een veel te snel getrokken hoger beroep over een aantal jaar was gebaseerd.’ zestig tot levenslang wordt veroor­ Denvan Haag belang. - Voor Dit heeft veel ons gedetineer- ook conclusie. Die zaken lopen nog en de verder gaat, zal het zeker niet stil zijn deeld.datum De de zaak casemanager Holleeder schriftelijk wordt hoe te denbevreemd. is verlof We en hebben detentiefasering immers heel erg rechtbank heeft in de zaak Endstra na over hem. Wat opvalt is dat Willem Levenslang danverzoeken ook vervolgd. de adviezen (van reclas- ingoed de laatste het spoor achttien kunnen maanden volgen, aanne ­ zeer uitvoerig onderzoek gezegd: we Holleeder al enkele jaren in de Extra Dat Nederland bekend staat staat om sering/politie en OM) op te vragen en vanmelijk detentie kunnen helaas maken geen dat het gege- op een spreken die jongens vrij. Dat de Beveiligde Inrichting (‘EBI’) in Vught de in-humaniteit van een levenslange de selectieaanvraag tijdig in te dienen. ven. In theorie ziet een normale Als je toch vertraging dreigt op te lo- detentiefasering - het geleidelijk voordat hij in aanmerking kan komen mene verloven waar een gedetineerde legde gevangenisstraffen. Het gevolg pen, loont het om een beklag tegen het toekennen van meer vrijheden aan voor detentiefasering. Detentiefase- om mag verzoeken, behoort maxi- is dan dat de gedetineerde ogen- handelen en/of nalaten van de case- gedetineerden tot aan het moment ring kan hooguit de laatste achttien maal de helft van het aantal maanden schijnlijk veel eerder in aanmerking manager/Inrichting in te dienen bij de vanWeer invrijheidstelling nuttige ledenbijeenkomst:(ook wel re- maanden van de opgelegde gevange- strafrestant te bedragen. De laatste vijf zou komen voor detentiefasering, Commissie van Toezicht, zodat je een socialisatiebeginsel genoemd) - er nisstraf plaatsvinden. Met uitzondering dagen van de detentie vindt geen verlof hier naartoe leeft en de inrichting dit signaal afgeeft en er vaak ook nog een als volgt uit. van zelfmelders die meestal meteen plaats. In de praktijk komt het echter vervolgens op het allerlaatste moment aardige fi nanciële compensatie aan in een Beperkt Beveiligde Inrichting vaker voor dat er fouten sluipen in MOSZKOWICZwil terugdraaien. Er moet namelijk overhoudt. De RSJ hanteert ongeveer ElkeVERDIEPT gedetineerde komt in beginsel (BBI)INZICHT kunnen worden geplaatst indien deze berekening. Als een gedetineerde bij voorwaardelijke gevangenisstraf- € 75,- per maand vertraging. Overi- eerst in een huis van bewaring terecht, het strafrestant minder dan twee jaar bijvoorbeeld in hoger beroep onver- fen helemaal geen voorwaardelijke gens is voor fasering wel van belang om vervolgens na een gewezen rech- beslaat. hoopt tot een hogere strafoplegging invrijheidstelling (v.i.) van worden dat er tijdig een betalingsregeling met terlijkVERHOOGT vonnis geselecteerd te worden KWALITEITwordt veroordeeld, zie je nog weleens afgetrokken. Het gros van de gedeti- het CJIB tot stand is gekomen. Een voor een normaal beveiligde gevange- Fouten dat het verlofschema niet ten gunste neerden kampt echter met casemana- advocaat inzetten tegen de afwijzing nis. Vervolgens kan een gedetineerde Alvorens een gedetineerde in aanmer- wordt gewijzigd. Bij een hogere straf gers die de faseringsaanvraag te laat van verlof of detentiefasering, maar inJaap aanmerking Brandligt komen voor detentiefa- kinger nogal komt wat voor aanleidingen detentiefasering, om ons komt komtbetrokkene men immers bij de ontwikkeling in aanmerking van voor indienen bij de selectiefunctionaris. vooral beroep bij de RSJ, loont. Veel sering naar een Beperkt Beveiligde hijbezig veelal te houden eerst in met aanmerking mensen in voor tbs enal- meerzijn vakgebied.. verlofaanvragen. Er worden Wat vragenhet fase- De Raad voor Strafrechttoepassing gehoorde argumenten zijn dat de InrichtingAmersfoort (BBI) - In voor mei de was duur er vanweer gemeensoms eerst verlof, in detentie wanneer en ten daarna minste in tbs.een ringschemagesteld en zo betreft, rolden komt Ikram het Ben voor Amar dat en Jeugdbescherming (RSJ) heeft behandeling nog niet is gestart en het maximaaleen bijeenkomst 18 maanden voor met onze iedere vrijwil vier - derdeWe hadden van de drie al dan mensen niet onherroepelij- die hun medewerkersen Leontien Mollink van de opinrichting een natuurlijke de op- bepaald dat de inrichting voortvarend recidiverisico derhalve nog hoog is, er wekenligers weekendverlof en andere belangstellenden en/of een Zeer keverhaal onvoorwaardelijke vertelden. Job straf Knoester, is onder- gelegdemanier het straf gesprek in het in.verkeerde Je weet (reken)nooit te werk dient te gaan en adviezen nog een schadevergoedingsmaatregel Beperktwaarin Beveiligde ze zichzelf Inrichting konden bijscho(ZBBI) - gaan,gekend én tbshet- advocaatstrafrestant en nogvoorzitter ten minste van formuliergoed wat deinvullen. exacte Deresultaten fi ctieve van eind- dit tijdig moet aanvragen. In de praktijk openstaat, er negatieve adviezen lig- metlen ieder of noem weekend het bijtankenverlof; duur op verblijf een driede Vereniging maanden en van ten tbs hoogste-advocaten. één jaar En datumsoort bijeenkomsten wordt dan onjuist zijn. berekend. Maar een Zo zie je echter veelal dat adviezen of gen van politie en/of OM enzovoorts. isonderwerp hooguit een dathalf ze jaar. in hunTot slot werk kan met bedraagt.twee mensen Zoals uit gezegd, de Van isder detentiefa- Hoeven isvan er deeen aanwezigen formulier voorzei na gedetineerden afloop tegen selectieaanvragen pas worden aange- Uitstel door de inrichting of de selec- jegedetineerden maximaal één jaar en deelnemen/ of ex-gedeti aan- seringKliniek, en Ikramhet genieten Ben Amar van enverlof Leontien in de diede mensentot een geheelvan de onvoorwaardelijkeVan der Hoeven vraagd of ingediend, als de fi ctieve tiefunctionaris door het aanvoeren van eenneerden Penitentiair tegen Programma komen. (PP). In praktijkMollink. eerder uitzondering dan regel. strafKliniek zijn en veroordeeld tegen Job Knoester (waarbij datv.i.- hij faseringsdatum al bijna in zicht is of dergelijke argumenten, betekent veelal sommige gevallen betreft het dan het Hieronder volgen enkele voorbeelden aftrekanders plaatsvindt). aan was gaan Daarnaast kijken naar bestaat wat er zelfs al geweest is. geen afstel van verlof of fasering. De Einde van een tijdperk aan de Herengracht eindeDeze van keer de stond detentie, tbs, termaar beschikking in andere uitHet de aardige praktijk, van waarmee dit soort je bijeenkom als gedeti-­ erin eende tbs apart-klinieken formulier gebeurt voor engedetineer- wat aanhouder wint, meestal dan. gevallenstellen dus,treedt centraal. de voorwaardelijke Een actueel thema neerdesten is indat aanraking ze informeel kunt zijn. komen. Er zijn deneromheen die tot speelt.een deels Dat voorwaardelijke is winst, want Aanhouder wint invrijheidstellinggezien de Anne Faber(v.i.) -in.toestand, Dat is gere-gezien Ingeen de eerstelange voordrachtenplaats wordt de met berekening plaatjes. gevangenisstrafdaar gaat het in dezezijn veroordeeld.bijeenkomsten AmsterdamHet gevolg is – datHij jezou als graag gedetineerde zo Zijn naam heeft nog lang op de gevel geldde moordin de ‘Regelingop een ex- selectie,tbs’er door plaatsing andere vanEr wordthet faseringsschema een soort klassiek en hetonderwijs ver- om: verdiept inzicht waardoor de kwa­ weerzo minimaal de toga twee aantrekken maanden en vertraging in zijn gestaan,Michelle nadat Wezepoel Bram Moszkowiczis strafrecht- en(ex overplaatsing-) tbs’ers in Lelystad.van gedetineerden’. Strenger lofschemagegeven, noemverricht het door klasse medewerkers- en leerge­ Terugdraaienliteit van het vrijwilligerswerk oudeoploopt. pand Vandaar aan de dat Gouden het van Bocht belang vanadvocaat het tableau bij Advocatenkantoor is geschrapt. Maar Hieruit volgt dat elke gedetineerde ten van de PI. En waar mensen werken, In de praktijk zie je helaas al herhaal- is om zelf al tijdig vóór je fi ctieve Van Stratum in Den Haag straffen zoals onze minister van rechts­ sprekken, waarin de inleider – de toeneemt. van de Herengracht in Amsterdam nu zijn de goudkleurige letters minste een derde deel van zijn straf in worden nu eenmaal fouten gemaakt. delijk dat blijkt, dat de einddatum van bescherming wil. Moeilijker maken meester – vertelt hoe het – in dit geval kruipen. MOSZKOWICZ definitief verdwenen. een gesloten inrichting dient te hebben Het komt dan ook dikwijls voor dat het een deels voorwaardelijk opgelegde voor gedetineerden om op verlof te – zit met de stand van zaken rondom Jaap Brandligt is directeur van De boel wordt verbouwd. Einde van doorgebracht (met uitzondering van verlofschema of de faseringsdata niet straf onjuist is berekend, met het for- gaan. Het terughalen van mensen die al tbs gezien vanuit zijn advocatenverant­ Bonjo. Een probleem?een tijdperk. Bel Bonjo! de Extra Beveiligde Inrichting (EBI), juist zijn berekend. Het aantal alge- mulier voor onvoorwaardelijk opge- forensisch waren naar cellen. Zo zijn woordelijkheid, maar ook als direct Gratis nummer 0800 3334446 Doornbos Suringar Wiersema advocaten mediator Spong

Ervaren strafrechtadvocaat, komt door het hele land langs in de PI Strafrecht, Penitentiair recht, TBS zaken, Tuchtrecht Advocatenkantoor Van Stratum ‘SPECIALIST IN STRAFZAKEN’ tevens ‘CASSATIESPECIALIST’ Postbus 705, 9400 AS Assen Telefoon 0592 31 76 76 mr. M. van Stratum Weissenbruchstraat 410 [email protected] www.dswadvocaten.nl 2596 GS Den Haag telefoon 070 360 81 00 e-mail [email protected] Mr. M.G. Doornbos mobiel 06 10 91 49 44 website www.advocatenkantoorvanstratum.nl

———— CMYK BONJO KRANT · 103x80

• ••• SPONG ADVOCATEN C0-1 OUTLINED (PARTLY) © 2017 JanWillemVis @ ArtDirected.nl voor deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 18 Spong Advocaten Amsterdam / Tim Vis 25-07-16 12:31 Total Training Service, Rotterdam Vereniging Vrijwillige Hulpverlening Gedetineerden, Alkmaar deBonjo Vereniging Vrijwilllige Hulpverlening Gedetineerden, Zuid-Scharwoude augustus 2019 19 IN ‘N DIP

Dini van het Noorden hebben mij er doorheen geholpen. Het leven ziet er weer zonniger uit, met af Hij zat naast mij aan de taaltafel en en toe een bewolkte dag. Maar ook keek met een doffe blik naar het zo’n dag gaat voorbij, en die zon komt boek dat voor hem lag. Hij maakte wel weer terug. geen aanstalten om te gaan lezen. Hij zag daar het nut niet zo van Glimlach in, zei hij. Want hij kón lezen en De jongeman die naast mij aan de taal­ schrijven. Wel niet zo goed, maar tafel zat, had gelukkig geen zware toch vroeg hij zich af waarom hij depressie, maar een dip is ook geen naar Onderwijs was gestuurd. Ik pretje. Ik vond het knap dat hij wist dat ook niet, maar het zou zo ondanks zijn moedeloosheid toch elke maar kunnen dat dat op advies keer weer naar Onderwijs ging, en zich van zijn mentor was geweest. Of actief bezig hield met lezen en schrij­ van zijn casemanager of van een ven. Het leek op zelf-therapie. Bezig bewaarder die met hem te doen blijven, en niet helemaal wegzakken had. Want hij zat in een dip en wel- was blijkbaar zijn motto. En soms kon licht zou afleiding en aandacht tijdens een gesprek zomaar een glim­ goed voor hem zijn. Wie hem dan lach verschijnen en verdween de doffe ook naar Onderwijs had gestuurd, het was een goede keus geweest. Wij helpen met taal, rekenen, ‘Het is mijn eigen of bijvoorbeeld met een cursus Veiligheids Certificaat Aannemers schuld,’ zei een (VCA). En tijdens die onderwijs- Hij merkte dat het lezen, het schrijven en de gesprekken daarover hem goed deden. uurtjes vergeet men vaak de sores, van die cursisten verdwijnen problemen naar de achtergrond, en is men even uit de dip. aan de taaltafel zat en onderwijs niet waarbij niet alleen aandacht werd nood. Waarbij, behalve een luisterend blik uit zijn ogen. Maar op een dag zo zag zitten. Maar gaandeweg begon geschonken aan depressies, maar ook oor, het belangrijkste advies is om zo kwam hij niet opdagen. Want hij was, Dat ontroerde me dat toch te veranderen. Hij merkte dat aan angststoornissen, schizofrenie en snel mogelijk professionele hulp te zoals dat wordt genoemd: ‘in vrijheid In de jaren dat ik als bezoek- en taal­ het lezen, het schrijven, en de gesprek­ andere geestelijke gezondheidsproble­ zoeken. Want hoe eerder je met een gesteld’. Hij zal, net als vrijwel ieder­ vrijwilligster in de PI werk, heb ik ken daarover hem goed deden. Naast men. Tevens kwamen op de training de behandeling kunt starten, hoe eerder een, echt nog wel eens vaker in een dip meermalen contact gehad met gedepri­ taalhulp is er overigens soms ook tijd gevolgen van overmatig drugs- en het herstel kan beginnen. In zijn boek zitten. Het leven kent nu eenmaal ups meerde gedetineerden. Het leven van voor leerzame en leuke spelletjes, alcoholgebruik aan de orde. Kortom, ‘Pil’ vertelt de schrijver/cabaretier/ en downs. Maar een dip kan hij wel gedetineerden staat immers vaak bol puzzels en quizjes. Een win-win situa­ componist Mike Boddé over zijn aan, dat is al gebleken. Mocht hij van spanningen. Om de rechtszaak, het tie. Men doet op een leuke manier depressies, en hoe hij daar uit kwam echter ooit in een zware depressie thuisfront, de financiën, huisvesting en kennis op, en van een dip is dan niets dankzij bij hem passende professionele terecht komen, dan hoop ik dat hij pro­ inkomen na de detentie, enzovoort. Er te merken. Ooit zei een andere depres­ ‘Een zware hulp en medicijnen. Het was een fessionele hulp gaat zoeken. Hoe zijn genoeg redenen om in een dip te sieve gedetineerde tegen me dat hij na depressie is poosje zoeken naar de juiste medicatie, eerder hoe beter. schieten. Al geldt dat trouwens niet zo’n uurtje onderwijs weer dagen maar zijn psychiater bleef doorzoeken. voor iedereen. Er zijn ook gedetineer­ vooruit kon. Dat ontroerde me. Want een hel. Alles Tot er tenslotte een medicijn was Dini van het Noorden is bezoek- en Vereniging Vrijwillige Hulpverlening Gedetineerden, denAlkmaar die me hebben verteld dat ze ver­ het kan dus zo simpel zijn: aandacht en gevonden waar Mike goed op rea­ taalvrijwilligster in een Penitentiaire Voorlichtingsproject Kriminaliteit en Strafrecht (K&S),keerde Soest keuzes hebben gemaakt en die afleiding. Dat is de beste medicijn om is pikdonker’ geerde. Er zijn echter ook patiënten die Inrichting. Ze schrijft over haar vrij- deBonjo Vrijwillige Hulpverlening aan (ex-)gedetineerden, Leeuwardennu min of meer blijmoedig op de iemand uit een dip te halen, zelfs al is geen hulp willen, onder meer omdat er willigerswerk en daaraan verwante oktober 2015 blaren zitten. ‘Het is mijn eigen het maar voor even. 19 een taboe rust op psychische aandoe­ onderwerpen. schuld,’ zei een van die cursisten. Maar het was een intensieve cursus, en zeer ningen. Of omdat ze geen medicijnen het zou niet weer gebeuren, zwoer hij. Alles is pikdonker leerzaam en interessant. Onze trainers, willen slikken. Naar mijn mening doen      Hij meende dat echt, en geloofde in MaarPaulich een zware Seton depressie Sijmons is een heel beiden werkzaam als psychiatrisch deze mensen zichzelf daarmee tekort. zichzelf. Hij ging naar Onderwijs om ander verhaal.Advocaten En om meer kennis op verpleegkundige, leerden ons onder Een ex-patiënt verwoordde het zo: misdaad en straf een diploma te halen, en werkte hard te doen over depressie en andere gees­ meer hoe we een depressie of andere ‘Een zware depressie is een hel. Alles Telefoon 033 456 22 47 aan een betere toekomst. Hij was zeer telijke problemen,Postbus volgde 2551 ik een poosje psychische problemen kunnen herken­ is pikdonker, je ziet geen enkel licht­ KOEPELS VOOR ASIELZOEKERS gemotiveerd, in tegensteling tot de geleden3800 de GCtraining Amersfoort MHFA, Mental nen. En ook hoe we het beste kunnen puntje. Maar de artsen, therapeuten, depressieve jongeman die nu bij mij Health First Aid. Een pittige training, handelen bij iemand in geestelijke verpleegkundigen en de medicijnen Koepelgevangenis Haarlem. Koepelgevangenis Breda.

Mevr. Mr. H. Seton 06 10 38 21 31 Mr. X.B. Sijmons 06 28 69 55 05 Adverterenwww.ps-advocaten.nl in deBonjo brengt u in de bajes

ADVOCATENKANTOOR VAN RIJTHOVEN

r

(FTQFDJBMJTFFSE
JO
4USBG[BLFO
PB
ESVHT
EJFG- TUBM
NJTIBOEFMJOH
[FEFO
FO
MFWFOTEFMJDUFO r

-JE
/FEFSMBOETF
7FSFOJHJOH
WBO
4USBGSFDIU BEWPDBUFO r

"EWPDBBU
WBOBG

NFU
FFO
SVJNF

FSWBSJOH
JO
LMFJOF
FO
HSPUF
TUSBG[BLFO r
8FSL[BBN
UFHFO
CFUBMJOH
PG
1SP
%FP r
%JSFDU
FO
MBBHESFNQFMJH
DPOUBDU r
*L
USFFE
WPPS
V
PQ
(FFO
LBOUPPSHFOPPU

/JFVXTHJFSJH
#FM





0G
TUVVS
FFO
CSJFG
OBBS
1BMMBOEF
 
/)
0JSTDIPU

Koepelgevangenis Arnhem De koepel in Breda (ooit verblijfplaats geleerde prof. dr. R. Rijksen in 1968: van Duitse oorlogsmisdadigers) biedt ‘De meeste gevangenissen liggen als Hans Smits gelgevangenis, aan het Kleine Gartman- in de koepelgevangenissen die naar een nog huisvesting aan asielzoekers. En dat een gesloten, massief blok in het drukke plantsoen (bij de Weteringschans) in Am- in 1792 gepubliceerd idee van de Engelse gaan ook ‘Arnhem’ en ‘Haarlem’ doen gedoe van de stad. Zij lijken een symbool Den Haag - ‘Tientallen jaren toe- sterdam. Vleugelgevangenissen kwamen [   voor 350 tot 400 asielzoekers, zij het van de gevangenisstraf, onaantastbaar, passing der celstraf hebben ons er aan het einde van de negentiende eeuw waren dat alle cellen vanuit één centraal met de nodige tegenzin en bij gebrek onveranderlijk’. Dat beeld is duidelijk wijs gemaakt. Ze hebben ons ge- ook in steden als Den Bosch (Leuvense- punt konden worden geobserveerd. In aan beter, want de cellen zijn daarvoor veranderd. De oude gevangenissen en leerd dat de nobele, van optimisme poort), Utrecht (Wolvenplein), Rotterdam feite was Benthams systeem erop gericht zeker niet geschikt.Ook de oudste huizen van bewaring zijn inmiddels uit doortrokken verwachtingen onzer (Noordsingel), Groningen (later Mes- om veel mensen tegelijk in het oog te vleugelgevangenissen staan inmiddels de binnensteden verdwenen. En zelfs de voorvaderen niet zijn vervuld en dagkliniek), Den Haag (Casuariestraat) houden, maar die zaten in het cellulaire leeg, kregen een andere bestemming of eerste naoorlogse nieuwbouw (Overmaze dat de celstraf allerminst geschikt en Leeuwarden (Blokhuispoort). De wet systeem juist achter de deuren. De door zijn afgebroken. Het Huis van Bewa- en Bijlmerbajes) is of wordt afgedankt. is om de gevangene zedelijk te van 1851 waarmee het cellulaire stelsel Johan Metzelaar ontworpen koepelge- ring ‘Weteringschans’ in Amsterdam De nieuwere en nieuwste gevangenis- verbeteren en moreel te verheffen’. werd bekrachtigd, bepaalde overigens vangenissen in Breda en Arnhem zijn ging al in 1979 tegen de vlakte, nadat de sen en huizen van bewaring zijn (maar Dat schreef de ‘Commissie voor de dat de eenzame opsluiting slechts kon voorzien van middeleeuws aandoende Bijlmerbajes in gebruik was genomen. veel minder opzichtig) te vinden in de verdere uitbouw van het gevange- worden opgelegd in de gevallen waarin poortgebouwen met imposante torens. De in 1856 gebouwde gevangenis aan aloude rechtbanksteden Rotterdam, niswezen’ in 1947 in een rapport de rechter een gevangenisstraf van één Die ontbreken bij de door zijn zoon het Wolvenplein in Utrecht bleef nog tot Arnhem, Leeuwarden, Almelo, Zwolle, aan de minister van Justitie. jaar of minder uitsprak, en in geen geval Willem Metzelaar ontworpen koepelge- 2014 in gebruik. Het huis van bewaring Zutphen, Dordrecht en Middelburg. Maar voor langer dan de helft van de duur der vangenis in Haarlem. De drie koepels in Den Bosch staat, net als het Paleis van nu en straks ook in de buitenwijken van Mooie taal, maar in dat jaar 1947 stam- gevangenisstraf. Geleidelijk aan werden werden trouwens honderd jaar later, in Justitie, als rijksmonument leeg sinds slaapsteden, forensenoorden en dorpen: den vrijwel alle huizen van bewaring en de wettelijke mogelijkheden tot cellulaire de periode van het cellentekort, nog on- 2008. De voormalige strafgevangenis in Zoetermeer, Alphen aan de Rijn, Krimpen strafgevangenissen in Nederland nog uit opsluiting verder uitgebreid en parallel misbaar geacht en zelfs gerenoveerd. Het Groningen (later Mesdagkliniek), die ook aan de IJssel, Almere, Lelystad, Zaans- de tijd dat juist alle heil werd verwacht hiermee werden er steeds meer cellulaire zijn nu rijksmonumenten en die mogen werd ontworpen door Johan Metzelaar tad, Zwaag, Heerhugowaard, Nieuwegein, van eenzame opsluiting. In alle steden gevangenissen in de rechtbanksteden niet worden gesloopt. Het is trouwens (compleet met toegangspoort en torens), Vught, Sittard, Grave, Evertsoord, Horst met een rechtbank stonden indrukwek- gebouwd. zeer de vraag of er, buiten opvang asiel- is eveneens een rijksmonument. Dat geldt aan de Maas en (sinds jaar en dag) Veen- kende celgebouwen, aanvankelijk zoekers, alternatieve bestemmingen voor ook voor de oude celgebouwen in Utrecht huizen. Die gebouwen ogen niet meer als allemaal huizen van bewaring, waarvan Eenzame celstraf de koepels gevonden kunnen worden. en Leeuwarden. De voormalige gevange- afschrikwekkende symbolen van misdaad die in Breda, Arnhem en Haarlem het Na de bezettingsjaren, toen de Duitsers Want eigenlijk zijn ze maar voor één doel nissen (en rijksmonumenten) in Hoorn en en straf. Maar of de gedetineerden zich meeste opvielen. Nu ook die drie wereld- dankbaar gebruik maakten van ons cellu- geschikt: mensen opsluiten. Almelo kregen een horecabestemming. daarin prettiger voelen dan vroeger in de wijd unieke koepelgevangenissen geen laire gevangenissen, gebeurde het tegen- historische stadsbajesen is zeer de vraag. gedetineerden meer herbergen, is er een overgestelde. De eenzame celstraf werd Te koop Afschrikwekkende symbolen tijdperk afgesloten dat in 1847 begon met steeds meer vervangen door of gecombi- ‘Arnhem’ en ‘Haarlem’ en ook Breda In zijn veelgelezen boekje ’Achter slot en Hans Smits is oud-verslaggever van de bouw van de eerste cellulaire vleu- neerd met een gemeenschapsregime. Ook zijn te koop, maar voorlopig nog niet. grendel’ schreef de Utrechtse strafrechts- Vrij Nederland en Het Parool. verdwaald bent in het winkelcentrum.

Treffender dan het op ons visitekaartje staat, kunnen we het niet zeggen:

Van Berge Henegouwennegouwen | AdAdvocatenvocaten Als het écht om uw vrijheid gaat! Bel: 043 35 10 511 (ook pro deo en second opinion). www.vanbergehenegouwen.com | [email protected] Vrijwilllige Hulpverlening aan (ex-)Gedetineerden, Leeuwarden When the eagle learns to fly, Den Haag Young in Prison (YiP), Amsterdam deBonjo 20 augustus 2019

Amsterdam - Ter redactie arriveerde een brief van een ex-gedetineerde die uit de doeken doet hoe het eraan toegaat in de vrouwengevangenissen in Nieuwersluis en Evertsoord. Om er zeker van te zijn dat met het verhaal geen nog zittende gedetineerden in gevaar worden gebracht, namen gebruik. Zo is niemand aan te wijzen als mogelijke bron. Ook de auteur wil niet met de eigen naam in de krant. Ze maakt gebruik van een schuilnaam. Haar echte naam en haar achtergrond zijn bij de redactie bekend.

Gedragsbeïnvloeding in gevangenissen staat goede re-integratie juist in de weg HET GROTE GEVAAR: WILLEKEUR

Selena Torres opmerkingen onder langgestraften. De medewerking aan het opstellen van dat vraag is nu of dit systeem de gedeti­ D&R-plan is het meedoen aan arbeid Nieuwersluis / Evertsoord - In neerden inderdaad helpt om, zoals de in de werkzaal voor 76 eurocent per Nederland stelt men dat het DJI schrijft, succesvol terug te keren in uur en de beoordeling van het gedrag belangrijk is om al tijdens de de samenleving, of dat het hen juist als gewenst (groen) of ongewenst detentieperiode te starten met onzekerder maakt in de vrije wereld. (rood) bepalend voor promotie. Geen re-integratie. Daartoe wordt een Met dit artikel wil ik een poging doen promotie betekent dat de gedetineerde Detentie- en Re-integratieplan te laten zien hoe het DBT-systeem en in het basisprogramma blijft en er niet opgesteld. Daarin worden trainin- de pilots het juist in de hand werken in je ‘geïnvesteerd’ wordt. Voor lang­ gen, opleidingen en gedragsinter- dat mensen niet meer buiten het gevan­ gestraften betekent dit ook dat zij niet venties opgenomen die mensen geniswezen kunnen functioneren. Het in aanmerking komen voor zouden moeten helpen bij de is gebaseerd op wat gedetineerde detentiefasering. terugkeer in de samenleving. Zo vrouwen in de gevangenissen is de kans op recidive kleiner, zegt Nieuwersluis en Ter Peel aan mij Reeds in de begintijd van de detentie de Dienst Justitiële Inrichtingen hebben verteld of geschreven. Dit wordt zware druk gelegd op medewer­ (DJI). In Nederlandse gevangenis- zonder hun identiteit prijs te geven king en het tonen van ‘groen’ gedrag. sen geldt sinds 1 maart 2014 het omdat ze bang zijn voor represailles. Omgekeerd geldt ook dat wie gepro­ Dagprogramma Beveiliging en Ze laten zien dat van wat op papier zo moveerd is zich voortdurend beoor­ Toezicht op Maat (DBT), ofwel het mooi lijkt, er in werkelijkheid niets deeld weet op niet duidelijk ‘stoplichtmodel’ van promotie en terecht komt. aangegeven criteria. Als het gedrag degradatie. Gewenst gedrag wordt wordt beoordeeld als ‘ongewenst’, kan beloond, ongewenst gedrag bete- Zware druk dit aanleiding geven tot degradatie en kent straf. Tegelijk vinden er pilots Wie vanaf 1 maart 2014 in Nederland dus terugkeer naar het basispro­ plaats om te experimenteren met in een penitentiaire inrichting (PI) gramma. In dit stadium wordt de kiem re-integratie in de samenleving. De belandt, komt in het basisprogramma. gelegd voor een zenuwslopende tijd pilots staan los van de DBT’s en de Het aantal uren recreatie, sport en van onzekerheid. Justitie heeft naar detentiefasering tijdens de laatste bezoek is beperkt. In de eerste zes eigen zeggen beoogd gedetineerden achttien maanden. Die detentiefa- weken moet een detentie- en re-inte­ sering geeft meer vrijheid in de gratieplan (D&R-plan) worden opge­ inrichting. steld door het re-integratiecentrum (RIC) en de toegewezen casemanager. Je voelt je De DBT’s en pilots klinken als een In deze periode wordt een taaltest en teruggezet heel goed idee. Er gaat echter iets niet ‘reflector’ afgenomen. De reflector is goed in de praktijk, waar langgestraf­ een vragenlijst waarmee ‘inzicht in de en je komt ten melden dat plaatsing in plus-regi­ houding, gewoonten en gedrag wordt mes en pilots als gunsten worden verkregen.’ Daarna moet er een cursus niet vooruit gepresenteerd en aangeboden. Doordat ‘Kiezen Voor Verandering’ (KVV) ‘Ik voel me zo ongelukkig, machteloos, veel verdriet en woede. In één klap alles weg voor iets wat ik niet gedaan heb.’ er geen (duidelijke) richtlijnen zijn en worden gedaan. Dat is een ‘training deze per afdeling en per PI verschillen, waarbij de betrokkene een persoonlijk meer verantwoordelijkheid te geven, weten gedetineerden echter niet waar plan opstelt voor stoppen met maar zadelt hen juist op met druk om ze aan toe zijn en voelen zij zware criminaliteit’. aangepast en aangeleerd gedrag te ver­ Op papier zien de bedoelingen van de overplaatsing naar een gelijksoortig druk om zich zo te gedragen dat zij de tonen in plaats van het eigen denkver­ plusprogramma’s er mooi uit. ‘De regime al helemaal niet. verleende gunst kunnen behouden. Dit Hieraan niet meewerken heeft tot mogen te stimuleren. Maar doordat dit gedetineerde gaat intensiever aan de betekent dat zij zich voortdurend moet gevolg dat er geen D&R-plan wordt gedrag is afgedwongen, is eerder slag met activiteiten gericht op zijn Strenger regime bewijzen in een stelsel dat willekeur in gemaakt en er niet kan worden gepro­ sprake van een in gevangenschap terugkeer in de samenleving.’ Maar in In de PI’s Ter Peel en Nieuwersluis de hand werkt. ‘We lopen op eieren’, moveerd naar het plusprogramma met opgedane Pavlov-reactie die niet helpt de praktijk blijkt dat de PI’s zich daar bestaan twee heel verschillende pilots. ‘elke dag is een strijd’ en ‘ik voel me meer recreatie, meer sport en een extra om zelfstandig om te gaan met situa­ niet aan houden. Vooral niet bij lang­ Het zijn proeven, geen gunsten. In niet veilig’ zijn veel gehoorde uur bezoek. Naast het verlenen van ties buiten de muren van de inrichting. gestraften, en bij een horizontale Nieuwersluis bestaat een pilot PBMA.

BEL BONJO GRATIS! 0800 3334446 Zorgconcept, Monnickendam Stichting Duurzame Bewustwording, Eindhoven deBonjo Stichting Re-Boost, Amsterdam augustus 2019 21

De vrouwen zitten op een gewone terrein bewegen en werken in de was­ dus een eigen invulling geven aan de gemaakt door een penitentiair inrich­ mijn tenen te lopen.’ gevangenisafdeling, maar kunnen serij, de winkel, het magazijn of de pilot. Daardoor er is geen continuïteit. tingswerker (PIW’er) naar aanleiding gaandeweg steeds vaker met verlof en tuin. Daarnaast kunnen ze functies Het is dus altijd onzeker of het wel van een incident, de directeur beoor­ In alle gevallen die hierboven beschre­ bijvoorbeeld een baantje krijgen als krijgen als voorvrouw of heftruck­ hetzelfde blijft en voor hoe lang. De deelt of er een straf of maatregel wordt ven zijn, baseert de directie zich louter tuinvrouw of in de kantine van het per­ chauffeur. Dit geeft meer bewegings­ betreffende directeuren hebben tot nu opgelegd. op informatie komend van het perso­ soneel, de ‘mess’. Deze pilot staat vrijheid en zelfstandigheid, hele dagen toe het regime strenger gemaakt. neel. Dit zijn rapportages van bijvoor­ echter op het punt om te worden werk en dus meer loon. En ook: meer In het ergste geval is een overplaatsing beeld de penitentiair afgeschaft. verantwoordelijkheid. Vrouwen die ik In één klap tenietgedaan een strafoverplaatsing. Maar ook een inrichtingswerkers die op de afdeling sprak daarover zeiden dat ze daardoor De buitenstaander zal denken: dat is horizontale overplaatsing is een grote werken. De PIW’ers kunnen echter In Ter Peel bestaat bij het schrijven van het gevoel hadden meer een leven te toch allemaal heel mooi, wees blij met stap terug. Het heet een overplaatsing ongecontroleerd individuen bevoorde­ dit verhaal de pilot die ‘Het Groene leiden zoals buiten. Ze voelen zich de geboden kansen. Maar in die ver­ naar eenzelfde regime te zijn. Maar dat len of benadelen, zich baserend op wat Klimaat’ heet. Het is officieel een minder opgesloten. schillende regimes, pilots en inrichtin­ is nooit het geval. Wat je hebt opge­ er door zowel gedetineerden als andere gen, met verschillende directies en bouwd, wordt in één klap tenietgedaan. personeelsleden over een gedetineerde personeel schuilt een groot gevaar: De gedetineerde moet weer van voren de ronde doet. Hoewel dit niet de willekeur. Verder kan vastgesteld af aan beginnen. bedoeling is, gebeurt dit in de praktijk worden dat het hele idee van gedrags­ wel. beïnvloeding door het verstrekken van ‘Klagen doe je maar niet,’ meldt een beloningen (promotie) en verlenen van gedetineerde Zo schrijft een vrouw mij: gunsten (plaatsing in pilot) niet werkt ‘Ineens gaat de deur weer dicht om ‘Iedereen kan alles over je zo opzoe- om de doodeenvoudige reden dat ze kwart voor vijf ‘s middags en kun je ken. Waarom je hier zit, je hele straf- makkelijker kunnen worden afgeno­ nog maar halve dagen werken in de zaak. Dat zijn vaak ook grotendeels men dan dat ze worden gegeven. werkzaal voor minder loon. Het is een interpretaties en vooroordelen van de psychische dreun. Alles waarvoor ik mediamensen die het schrijven. (…) Ter illustratie, voor plaatsing in Het gewerkt had, alle goede wil die ik Daartegen kun je je niet beschermen, Groene Klimaat is het volgende nodig: toonde: het is ineens niets meer waard. wetende dat het niet allemaal waar is. De gedetineerde moet ‘groen’ staan, Vervolgens moet je in zes weken tijd Zo wordt er al een negatief beeld over ofwel gepromoveerd zijn, in het plus­ weer zien op te krabbelen en jezelf je geschetst. Dat belemmert je in je regime zitten. De beslissing om hem bewijzen om terug in de pilot te mogen, gehele detentieperiode, met voorname- voor te dragen voor Het Groene terwijl je bang bent dat je niet kunt lijk gedetineerden die voor kortere Klimaat wordt genomen na overleg voldoen. Zes weken is te kort. Je voelt duur zitten. (…) De meeste gedetineer- je teruggezet en je komt niet vooruit. den ken je niet eens. Maar zij jou wel, Klagen doe je maar niet.’ zonder echt contact met je te hebben gehad, door roddels en leugens van Ik ben alleen In ‘Nederlands Detentierecht’, anderen. Als zij, door anderen beïn- maar bezig met geschreven door Prof. Mr. C. Kelk, vloed, negatief over je blijven praten, staat: ‘Door de inperking van alle dag­ hoe moet je jezelf daartegen bescher- op mijn tenen activiteiten tot vijf uur wordt het in men? En hoe moet de inrichting jou veel gevallen moeilijk om de contacten daarin beschermen? (...) te lopen’ met thuis te onderhouden, zeker in Het is oh zo makkelijk om dan te gevallen van werkende gezins- en zeggen ‘iedereen heeft ruzie met je, er familieleden en van schoolgaande kin­ wordt veel over je gepraat’. Daardoor met de mentor en de casemanager in deren. Dit beïnvloedt het gezinsleven word ik van alles en nog wat beschul- het Multi Disciplinair Overleg (MDO). uiterst nadelig en lijkt op gespannen digd en krijg tot slot weer voor de Goedkeuring is vervolgens nodig van voet te staan met art. 8 EVRM (het zoveelste keer te horen: ‘Je verstoort de Vrijheden Commissie, het Openbaar recht op gezinsleven). Ook de contac­ de rust, orde en veiligheid!’ Het is Ministerie en de directie. De gunst ten van advocaten met hun gedeti­ eerder andersom: de rust, orde en vei- afnemen daarentegen, gaat een stuk neerde cliënten wordt aldus zeer ligheid worden voor mij verstoord. En gemakkelijker. Voor een horizontale bemoeilijkt.’ Dit geldt het meest voor is het dan echt kwalijk als je het wilt overplaatsing terug naar standaard het basisregime. opnemen voor jezelf? (…) Ik wil niet gevangenisregime in een andere PI is meer vechten. Ik wil rust. Eindelijk na het advies van de directie voldoende. Een vrouw schreef me: al die jaren was ik bezig mezelf te leren ‘Ik voel me zo ongelukkig, machteloos, veel verdriet en woede. In één klap alles weg voor iets wat ik niet gedaan heb.’ De Selectie Functionaris beslist. Over ‘Ik voel me zo ongelukkig, machteloos, waarderen, mijn kwaliteiten in te zien, horizontale overplaatsing terug naar veel verdriet en woede. In één klap me zeker te voelen, de wonden te het standaard gevangenisregime in alles weg en dat voor iets wat ik niet genezen, mijn grenzen aan te geven, gevangenisregime, maar deze bevindt De wijze van uitvoering van het dezelfde PI beslist de directie zelf. Er gedaan heb. Ik heb zo hard voor mezelf van mezelf te leren houden, met al mijn zich niet in de met hekken, camera’s Groene Klimaat is echter onderhevig wordt dus uitvoerig overlegd voordat moeten knokken, terwijl er om mij heen mankementen en beschadigingen. Ik en schrikdraad beveiligde celblokken geweest aan drie directiewisselingen in iemand in de pilot mag meedraaien, altijd onrust gecreëerd werd door zat midden in het proces waar ik zoveel waar het Huis van Bewaring en de vier jaar tijd. Daardoor zijn de aard maar de beslissing om de gunst weer af bepaalde gedetineerden die anderen aan het leren en verkennen was. Dat is standaard gevangenisafdelingen zich van en de vereisten voor plaatsing in te nemen, wordt juist helemaal niet daarin meesleepten. Ook bepaalde me in een keer allemaal ontnomen en bevinden. De vrouwen zitten daarbui­ Het Groene Klimaat verslechterd. In zorgvuldig afgewogen. Drie keer een personeelsleden zagen mij als een ten, in ‘Het Klooster’ en kunnen zich de wet is niets over de invulling van rapport in vijf jaar is reden genoeg. negatief persoon. Ik voel voortdurend relatief vrij op het beperkt beveiligde pilots geregeld. Iedere directeur kan Dat rapport is een aantekening druk. Ik ben alleen maar bezig met op Lees verder pagina 22

ADVOCAAT DETENTIERECHT MET LANDELIJKE PRAKTIJK

Disciplinaire straf Ordemaatregel Fasering Verlof Overplaatsing BzT Urinecontrole Plaatsing in afzondering 088 1260600 Open kamp BEL BONJO Promoveren/degraderen Commissie van Toezicht RSJ FRAUDEZAKEN GRATIS! Bel voor vragen vrijblijvend op WITWASSEN 0800 telefoonnummer 043 799 9062 VERMOGENSDELICTEN 3334446 mr. R.I. Kool, advocaat Platform Relaties van Gedetineerden, Westzaan Ned Legal, Amsterdam 22 Bedrijfsadvieskantoor, IJsselmuiden

Vervolg pagina 21 ‘Je menselijkheid kwijtraken. Afstompen’

dat doet veel pijn. (…) Het heeft mijn en krijg je een slechte naam bij het Een andere getuigenis: de personele voorzieningen kunnen noodzakelijke medische zorg. Het ont­ vertrouwen beschadigd.’ personeel. Dat is nadelig. Maar een ‘Ik kan me daartegen nooit bescher- behalve voor het interpersoonlijke breken van daadwerkelijk perspectief rapport dat niet weerlegd wordt is ook men binnen de detentie, hoeveel ik verkeer tussen gedetineerden ook voor buiten. Tot besluit laat ik een van hen Het is vrijwel onmogelijk je te verwe­ nadelig. Rapporten moeten beter mezelf ook zou terugtrekken of op de de veiligheid van de gebouwen en dus nog even aan het woord: ‘Elke dag is ren achter de gesloten deuren. Je kunt onderbouwd worden, het is lastig je te achtergrond houden. Wat ik eigenlijk van de gedetineerden immense gevaren een strijd. Er zijn te veel eisen. Je moet niet weglopen. Veel gedetineerden verweren. Je kunt niet voor je rechten wel kwalijk vind want een gedetineerde schuilen.’ kalm blijven en meewerken. Ik houd richten zich op goede relaties met het opkomen. Intussen lijkt het net of alles moet zich te allen tijde veilig voelen mijn emoties binnen. Dat is ongezond. personeel. Dan krijg je meer gedaan. in de gevangenis goed gaat, want er binnen de PI en worden beschermd, Een van de vrouwen die ik sprak Ik merk ook dat ik geïnstitutionaliseerd Hierdoor gaat vriendjespolitiek een rol wordt weinig geklaagd.’ maar dat is bij mij nooit het geval beaamde dat. raak. Hoe moet ik hier beter spelen en afgunst en jaloezie onder geweest. Dat alleen al is een trauma, ‘Een van de verhalen die er over mij uitkomen?’ gedetineerden zijn het gevolg. Doordat Is de oplossing dan om altijd maar terwijl je al genoeg beschadigd bent en wordt verteld, viel niet te controleren. sommige PIW’ers langdurig op alles te accepteren? Je mond te zo hard bezig bent jezelf te helen (…). Weinig personeel aanwezig. Geen De vraag is: hoe moet dit systeem van dezelfde afdeling werken, wordt dit in houden? Maar ook mijn fouten heb ik geaccep- camera’s. Bewijs maar eens dat het gedetineerden mensen maken die in de hand gewerkt. Wat er gebeurt als je wel klachten teerd en daarvoor ook hard aan mezelf niet waar is. Gevolg: horizontale staat zijn om voor zichzelf op te indient, wordt omschreven als een gewerkt en mijn straf geaccepteerd.’ overplaatsing.’ komen, en eigen verantwoordelijkheid Een vrouw zei daarover: vicieuze cirkel: Je krijgt rapport. Je te dragen met een positieve instelling ‘PIW’ers zouden moeten rouleren, ze gaat in beklag. Je krijgt daardoor een Het Dagprogramma Beveiliging en Zelf heb ik vier maanden gezeten. Ik voor de toekomst? krijgen een machtspositie, zowel tegen- slechte naam bij ‘al het personeel’. Toezicht op Maat (DBT) en de pilots was een van de vele kortgestraften die ‘Ik kan zo niet goed re-integreren en over nieuw personeel als tegenover Roddels onder zowel gedetineerden als zijn ontstaan vanuit het idee om dras­ langs kwam. Mensen die komen en aan mezelf werken. Je kunt jezelf gedetineerden, als ze te lang op personeel zijn daar dan weer het tisch te bezuinigen. Prof. Mr. C. Kelk gaan. Drie vrouwen hebben het aange­ hierin verliezen. Je menselijkheid dezelfde plek werken. Er zijn ook goeie gevolg van. Dit geeft weer nieuwe pro­ constateert in Nederlands durfd met mij te praten, of om wat op kwijtraken. Afstompen. Dan ben je PIW’ers. Die leggen het af tegen de blemen. Dan krijg je weer voor iets Detentierecht: ‘Gedurende de laatste papier te zetten. Daar was veel moed jezelf niet als je eruit komt. Hoe is dat slechte en dat zijn de meesten. De anders rapport. Enzovoorts. Zo kan het paar jaren heeft zich een aantal niet voor nodig. In de wandelgangen voor je kinderen? Voor je partner?’ goeden kunnen niet zichzelf zijn en gebeuren dat een verhaal over iemand onbelangrijke ontwikkelingen in het hoorde ik nog veel meer. Hoe casema­ De bezuinigingen die hebben plaatsge­ gaan weg. Of ze kunnen niet goed hun een eigen leven gaat leiden in het justitiële inrichtingswezen voorgedaan. nagers hun werk niet doen en niet rea­ vonden zijn goedkoop = duurkoop. functie uitoefenen en moeten het vuile inrichtings- en het penitentiair dossier Deze komen voort uit drastische bezui­ geren op spreekbriefjes. Hoe dingen Niet alleen ex-gedetineerden worden werk van hun collega’s opruimen.’ en dat zal je altijd blijven achtervol­ nigingen, met maar liefst 17 procent waarmee ze je moeten helpen niet erdoor getroffen, maar ook de gen. Je kunt nooit meer de zaak recht­ van het budget. Met een en ander is geregeld worden, zoals een identiteits­ samenleving. Een ander vertelde: zetten en je krijgt een reputatie waar je niet alleen de leefbaarheid, maar ook bewijs. Hoe vrouwen zonder woon­ ‘Ik dien na een rapport geen klacht in niet meer vanaf komt. de veiligheid in de gevangenis ten ruimte op straat komen en dakloos meer in. Dan word je gezien als lastig zeerste gemoeid: in de inkrimping van blijven of raken. Het onthouden van

Een gedetineerde wilde weer contact met de familie IJzersterk verhaal op conferentie in Kortrijk (B)

Hedda van Lieshout de vele verhalen over herstel die coördinator de man kon bezoeken. Hij procedures duurde dat lang en verloor voorlas op de Eigen Kracht- we uitwisselen. Een verhaal van vertelde open over wat er gebeurd was de man moed. De contactpersoon bij bijeenkomst. De middag begon bijzon­ Amstdam - Community Well-being een collega van een van onze buur- en wat hij had gedaan. Hij zat onder de gevangenis werkte hierin geweldig der, omdat zijn oom hem ophaalde bij and Resilience’ heet de conferentie landen vertel ik graag verder. ‘De andere vast voor ernstige mishandeling mee door afspraken snel mogelijk te de gevangenis. In de eerste ronde zei die het International Institute for vraag kwam vanuit een gevange- van een oom, met wie hij het daarvoor maken.’ de oom: ‘Het is een nieuwe kans. Toen Restorative Practices (IIRP) hield in nis’ zegt deze collega. ‘Van een man altijd goed kon vinden. De coördinator ik hoorde dat hij met ons allemaal Kortrijk, met Ligand en Oranjehuis. die contact wilde met zijn familie. bezocht vervolgens zijn ouders. Zij Brief wilde spreken, wilde ik hem die kans IIRP is een Amerikaanse organisatie Hij had hen niet gesproken sinds waren enorm geraakt door het feit dat ‘Ook werkte de gevangenis mee door geven.’ De anderen sloten hierbij aan die wereldwijd werkt op het gebied de veroordeling en wilde in contact hun zoon dit wilde doen. Ook de rest de man verlof te bieden voor de confe­ en daardoor lukte het een plan te van herstel en herstelrecht en komen en blijven, tijdens en na de van de familie was blij dat er iets rentie. Hij vond het spannend. Hij had maken met afspraken over contact internationale congressen organi- detentie.’ gebeurde. Sommigen gaven aan dat ze veel verdriet over het leed dat hij zijn houden en ook over wat te doen als hij seert. De Eigen Kracht Centrale gaf hem misten. Anderen waren bang als oom en de rest van de familie had aan­ vrijkomt.’ een workshop en we bezochten zelf Moed hij vrij zou komen. De coördinator gedaan. Omdat hij bang was dat hij interessante workshops. Ik geniet ‘Onze contactpersoon bij de gevangedeBonjo­ moest steeds terug naar de man als hij niets zou durven zeggen, had hij alles Uit: Nieuwsbrief Stichting Eigen 26 van de contacten tussendoor en nis zorgde dat een onafhankelijkeaugustus 2016 iemand had bezocht. Door de opgeschreven in een brief die hij Kracht

BERICHTEN UIT DE BAJES GA VOOR SPOED NAAR www.strafzaken.nl Tel. 073 610 2005, voor gedetineerden 0800-1001.

Post uit de Mesdagkliniek Extreem lange behandelduur

Op tijd gedotterd door snel optreden personeel

Vught - Langs deze weg wil ik u het voor 19.00 uur last van druk op mijn beperkt vooral, zoals de arts zegt, door volgende laten weten. Ik ben gedeti- borst en heb op de knop gedrukt. snel optreden van de piw’ers en de neerd in de PI Vught en lees heel vaak medische dienst. Dit mag toch ook wel klachten over de PI in deBonjo. Ik Ik schrijf u nu dat daar heel snel op eens gezegd worden. Het personeel kon hier voorheen niet over meepraten gereageerd werd, waardoor ik om van de PI Vught reuze bedankt. daar ik nooit op de noodoproep drukte. ongeveer 21.15 uur gedotterd en wel Maar op 11 juni 2016 kreeg ik iets in een ziekenhuis lag. De schade is Kees Fijneman

Verzekeraars weigeren ex-gedetineerden M. Kenter Groningen - TBS-behandelingen duren veel te lang, waardoor bijna iedereen volledig hospitaliseert. Ik praat met veel cliënten binnen de tbs-kliniek en zij zeggen allemaal dat ze meer dan zes jaar binnen zitten, terwijl de rechter hen heeft vrijgesproken van straf en een behandeling eist. Dit is in strijd met Europese regels.

Als een cliënt zijn mening geeft (zonder agressie), wordt hij verwijderd en in zijn kamer opgesloten. Ik noem dit machtsmisbruik van de kliniek en het is mij ook dikwijls overkomen. Cliënten binnen de Tbs mogen niet opkomen voor hun eigen mening, want dan krijgen ze een negatief rapport waardoor de Tbs zomaar twee tot vier jaar langer duurt. Er is geen beklagcommissie die zich met de be- handeling en bejegening bemoeit. Iedere klacht wordt daardoor niet-ontvankelijk verklaard. Dat de behandeling wel erg lang duurt, is ook de mening van sommige therapeu- ten. Zo zegt muziektherapeut Almout Pioch in de Mesdagcourant van april 2016: ‘De behandeling duurt vaak veel te lang, waardoor de motivatie bij de cliënten naar beneden gaat, omdat ze gefrustreerd raken en dat vind ik zorgelijk.’

Gestripte kamer Zelf heb ik vanaf december 2012 Tbs met dwangverpleging. Alle deskundigen hebben aangegeven dat ik toen in de Mesdagkliniek geplaatst moest worden vanwege mijn problematiek. Den Haag was eigenwijs en heeft mij naar een kliniek gestuurd waar men absoluut geen kennis had van mijn problemen. Ik heb daardoor in De Rooyse Wissel non-stop in afzondering gezeten in een gestripte kamer, overplaatsingsverzoeken werden genegeerd. Tot ik een incident ver- oorzaakte en toen kon men mij wel overplaatsen. Nu zit ik in ieder geval op de Dag Bonjo, je voor een gewone middenklasser, zoeken van oplossingen in de sfeer van plaats waar men met mijn problematiek kan omgaan. zonder de bonus voor schadevrij rijden de auto op naam van iemand anders Goed om eens aandacht te besteden al gauw zo’n 150 euro per maand zetten of iets dergelijks. Maar wat als M. Kenter zit in de Mesdagklinie. aan verzekeringen, waarvoor ex-gede- betaalt. Zo’n 6, 7 keer het bedrag je zo iemand niet hebt? Misschien dat tineerden worden geweigerd. Maar een wat je normaal kwijt bent voor een een medewerker of advocaat hier eens verzekering waar iedereen tegenaan verzekering. De verzekeraar wil geen aandacht aan kan besteden. eb jij ook iets te melden loopt die wil autorijden, is de auto- ex-gedetineerden als verzekerde ook Met vriendelijke groeten, srijf dan naar Bonjo. Postbus 10109, verzekering. En gewone verzekeraars al heeft je delict niets te maken met 1001 EC Amsterdam. (maar wat heet gewoon?) weigeren ex- oplichting, diefstal of fraude. En de Hendrik gedetineerden en sturen hen door naar overheid vindt dit oké. De verleiding Rialto, de verzekeraar voor wat wordt om te liegen bij het invullen van het Naam van de briefschrijver bij de genoemd probleemgevallen. Waar aanvraagformulier is dan groot. Of het redactie bekend.

deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 26 25-07-16 12:31 Naves mentorschap, Zwolle Aktiva, Hoogeveen deBonjo Regenboogkind, Hilversum augustus 2019 23

Sabotage altijd mogelijk ENKELBANDDRAGERS HADDEN HET DOOR: ER IS IETS MIS

Van de redactie Daarmee hoopt hij zoveel mogelijk te voorkomen dat de dragers de boel Den Haag – De storing onlangs saboteren en dat ze tijdens softwaresto­ in mei waardoor dragers van een ringen uit zicht raken. enkelband tijdelijk buiten beeld waren, was de derde van dit jaar. Het is een illusie te denken dat er Ook in januari en april weigerde enkelbanden bestaan die in het geheel het systeem, meldt minister Sander niet te saboteren zijn. Dat vindt ook de Dekker van Rechtsbescherming. minister. Dat heeft te maken dat de Vorige maand waren alle 725 band geen gevaar mag vormen voor de dragers van een enkelband een drager. Bovendien moet de band, dag buiten beeld. Het was de gemaakt van rubber en glasvezel, in ergste van de storingen, omdat noodsituaties snel verwijderd kunnen de dragers doorkregen dat er iets worden, bijvoorbeeld als een arts een mis was. Tachtig mensen werden been in het gips moet zetten. Om zo uit voorzorg vastgezet. Een drager snel mogelijk tot verbetering te komen ging van ervandoor en werd later laat Dekker een externe organisatie opgepakt. De storingen kwamen onderzoek doen naar elektrische moni­ door onderhoud aan de meldka- toring, waarbij vooral gekeken wordt mer. In een brief aan de Tweede naar problemen tijdens het reguliere Kamer staat dat er vorig jaar 101 onderhoud. Daarnaast heeft de minister mensen hun band doorknipten, de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) vier mensen zijn nog spoorloos. de opdracht gegeven de afspraken met de leverancier van de enkelbanden aan De bewindsman wil in 2020 stevigere te scherpen. enkelbanden aanschaffen met een ‘sta­ Die dingen zijn van rubber en glasvezel bielere netwerkverbindingen’,

Personalia PENN ADVOCATEN

Een goed resultaat komt niet vanzelf. Gelijk heb je nooit, maar Vers bloed voor de rechtspraak moet je krijgen. Bel ons als er doorgepakt moet worden!

Wij houden deze volgorde voor ogen: op de Antillen 1. Ken het recht 2. Ken het dossier 3. Verplaats je in je cliënt Van de redactie 4. Verplaats je in de rechter 5. Kies de juiste woorden

Den Haag - De Rijksministerraad Wij behandelen alle soorten heeft besloten meerdere rechters strafzaken en voeren de voor te dragen voor benoeming verdediging bij alle rechtbanken tot lid van het Gemeenschappelijk en hoven in het land. Op betalende basis, maar ook pro Hof van Justitie op voorstel van deo. minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming, mede namens Daarnaast staan wij u graag zijn ambtgenoten van Aruba, terzijde in procedures bij: • De beklagcommissie Curaçao en Sint Maarten. • De selectiefunctionaris • De RSJ Het betreft: Mevrouw mr. J.M. • De rechter in kort geding Ghrib (rechter-commissaris straf i.c.m. bestuurs- en civiele rechtspraak Sint Maarten); mevrouw mr. H.G. Wie wil niet in zo’n omgeving rechtspreken? Eskes (rechter-commissaris straf Curaçao; mevrouw mr. W.J. Geurts – de Veld (strafrechtspraak hoger beroep Curaçao); de heer mr. C.T.M. Luijks mevrouw mr. A.J. Martijn (lid van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie). L.M. Virginia (als lid). Met deze voor­ (civiele rechtspraak Sint Maarten); Gemeenschappelijk Hof van Justitie Mw. mr. K.A.M. Lasten, dhr. prof. mr. dracht worden alle vacatures bij het de heer mr. J. Snitker (strafrechtspraak Curaçao, eerste aanleg civiel); de heer B.J. van Ettekoven (als plv. lid), dhr. Gemeenschappelijk Hof van Justitie eerste aanleg Sint Maarten); mevrouw mr. A.J.J. van Rijen (vicepresident van mr. dr. E.J. Daalder (als plv. lid). vervuld. mr. C.E.M. Nootenboom – Lock de vestiging Sint Maarten van het Voor meer informatie: (civiele rechtspraak Curaçao). Gemeenschappelijk Hof van Justitie); Daarnaast is besloten tot een voor­ Mr. D.M. Penn de heer mr. J.J.J. Schols (plaatsvervan­ dracht voor benoeming in de Raad 088-2503200/06-29179198 Www.pennadvocaten.nl Daarnaast worden voorgedragen: gend lid / rechter-commissaris van het voor de rechtshandhaving: Dhr. mr. Forensica, Hengelo Jurcoach, Nijkerk deBonjo 24 augustus 2019

Ze hebben zelf de regie om te kiezen wat ze willen laten zien over hun leven. Ex-gedetineerde jongeren gaan met eigen ‘Levensverhaal’ de boer op

Jaap Brandligt

Amsterdam / Utrecht - Jongeren WAAROM STEUNT KOERSde Bonjo 36herkennen zich vaak niet in hun EN KANSEN DIT PROJECT?augustus 2016 dossier. In de rechtbank gaat het over hun delict, in een justitiële Programmamedewerker jeugdinrichting meestal over wat Marieke Jakobsen: ‘Het project mis met hen is. Het Levensverhaal van Young in Prison past heel van Young in Prison probeert hier mooi binnen de veranderlijn verandering in te brengen. ‘Het ‘levensloop centraal’ en ook bij proces is erg gericht op fouten, de ontwikkeling van de gedachte waardoor jongeren kunnen verge- rondom ‘omgevingsadvies’. Het ten wat ze allemaal wél kunnen.’ project gaat namelijk om het breder kijken dan alleen naar Coach Lamyn Belgaroui bezig met workshops voor jongeren. Vanuit hun kantoor in Amsterdam- delict of straf. Door het verhaal West werken de medewerkers van van de persoon zelf in beeld te Young in Prison (YiP) sinds 2013 in brengen, ontstaat een veel rijker Nederland aan ‘creatieve en sportieve waarin de jongeren na detentie hun waarin ze zelf de regie hebben om te eigen verhaal is. Daarna kunnen ze dat beeld van wat er speelt en wat er programma’s voor persoonlijke ont­ ervaringsdeskundigheid inzetten. ‘Ze kiezen wat ze willen laten zien over ook gaan gebruiken.’ nodig is om op het rechte pad te wikkeling in gevangenschap en erna’. geven dan trainingen en advies aan hun leven.’ Met hun eigen levensver­ komen. We hopen dat dit initia- In de praktijk betekent dit dat coach mensen uit het justitiële jeugdwerk­ haal de boer op. Mentoren en gedrags­ Koers en kansen heeft ervoor gezorgd tief jongeren helpt bij het nemen Lamyn Belgaroui zijn dagen vooral veld, die werken met jongeren zoals zij wetenschappers – die het soms dat YiP de Levensverhaal-pilot heeft van verantwoordelijkheid en bij vult met het ontwikkelen en houden zelf.’ In al dit contact met jeugdige moeilijk vinden om tot de jongeren kunnen opzetten. Belgaroui hoopt dat het effectiever opleggen en uit- van workshops voor jongeren. Voor en (ex-)delinquenten zagen Belgaroui en door te dringen – krijgen dit door dit creatieve proces de frustraties voeren van interventies.’ na detentie. De workshops voor jonge­ zijn collega’s een aantal knelpunten. Levensverhaal als een formele inter­ van de jongeren minder worden. ‘Ze ren in detentie worden gegeven door ‘Jongeren herkennen zich vaak niet in ventie in hun dossier. Jongeren kunnen creatieve rolmodellen om te werken hun dossier. In de rechtbank ‘zijn ze het verhaal daarnaast buiten de gevan­ aan life-skills. Post-release worden hun delict’ en in Justitiële Jeugd genis aan familie of potentiele werkge­ jongeren gekoppeld aan een vrijwillige Inrichtingen (JJI’s) wordt er vaak gefo­ vers laten zien. In samenwerking met Jongeren cust op wat mis met ze is. Daardoor de Hogeschool Leiden hoopt YiP het vergeten jongeren soms wat ze alle­ Levensverhaal uiteindelijk als open­ herkennen zich maal kunnen.’ bare tool aan te kunnen bieden. Ze hebben zelf vaak niet in HUMOR OM TE LACHEN de regie om te Creatief cv opbouwen Minder frustraties, meer hun dossier’ Het Levensverhaal-traject is hieruit vertrouwen Amsterdam - Een blondje kiezen wat ze voortgekomen. Met ‘creatief participe­ De inhoud van de sessies voor het schrijft vanuit de gevange- rend onderzoek’ in JJI’s is het de Levensverhaal wordt momenteel uitge­ doen zichzelf vaak te kort. Door de nis aan haar vriend: ‘Bedankt willenBetrokken laten zien Deskundigbedoeling een basis te leggen voor Bereikbaar een werkt. Belgaroui, als spoken word- juiste vragen te stellen kan men dichter voor de vijl die in het brood nieuwe interventie, in verschillende artiest en kickbokser, wil met dit bij elkaar komen. Ik hoop dat ze door zit. Ik heb nu de mooiste over hun leven expressievormen: rap, spoken word, nieuwe project vooral werken aan zelf­ deze tool zelfvertrouwen krijgen• omWe speaknagels English van het hele blok…’ Alle strafzaken en penitentiairestorytelling. Al zaken, dan niet vastgelegdook PRO op DEOvertrouwen, balans en zelfkennis met zaken met mensen uit te wisselen die Zebra’s zijn eigenlijk paarden beeld of in audio. ‘Deze ‘levensverha­ de jongeren. ‘Waar willen ze naartoe? in hun belevingswereld eerder •tegen Wir­ sprechendie ontsnapt Deutsch zijn uit de Bel gratis 0800 - STRAFZAAK (787 239 225) of buiten kantooruren 06 13 74 88 88 mentor, die bijvoorbeeld kan helpen len’ die de jongeren zo optekenen, Voor jongeren die letterlijk en figuur­ over ze stonden. Dat ze mensen• meer Hablamos gevangenis. Español met praktische zaken.’ Belgaroui houdt krijgen ze als tool mee, waar ze ook lijk vastzitten is dat een hele vraag. gaan vertrouwen.’ zich specifiekVondelstraat bezig met het41 Youthlab, | 1054 GJheengaan. Amsterdam Als een soort | www.vanoostenadvocaten.nl creatief cv, Eerst moeten ze gaan snappen wat hun • Nous parlons Français

Tijdelijke huisvesting Er zijn Bonjo lidorganisaties die voor tijdelijke huisvesting kunnen zorgen. Huisbewaring Bonjo past op het huis als u de bajes in moet. Bezoeken in de Penitentiaire Inrichtingen Wie bezoek wil kan zich bij Bonjo melden. Buddy’s Behoefte aan een buddy die klaar staat als het nodig is? Bonjo bellen, gratis nummer 0800 333 444 6. Contacten Het Bonjo Contactbureau maakt het mogelijk contacten te leggen, binnen en buiten de bajes. Achterblijvers Bonjo steunt ook uw partners, familie en vrienden in de tijd dat u vastzit. De weg naar arbeid Bonjo-leden weten hoe u van binnen naar werk geholpen kan worden. Hulp bij problemen U belt Bonjo en u wordt verder geholpen. Een weg naar advocaten Wij van Bonjo kennen veel advocaten en kunnen u dus BONJO GEEFT RICHTING AAN... aan een bij u passende advocaat helpen.

DE TOP VAN DE NIEUWE GENERATIE STRAFRECHTADVOCATEN ADVOCATENKANTOOR VAN DER WEIDE 24 UUR PER DAG, 7 DAGEN PER WEEK BEREIKBAAR OP 06 46 02 39 69

Johannes Verhulststraat 113 1071 MZ Amsterdam telefoon 020 67 27 838 fax 020 67 27 839 [email protected] mr Richard van der Weide www.advocatenkantoorvanderweide.nl de pitbull onder de pleiters

deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 36 25-07-16 12:32 Themis Monchique (P) Total Training Service (TTS) Breda Vereniging Vrijwillige Hulpverlening Gedetineerden, Alkmaar deBonjo 20deBonjo augustus 2016 augustus 2019 25 Meer en meer fouten gerechtshoven blijven zonder gevolg DRONESSTEEDS MEER BRENGEN CASSATIEZAKEN OPENBAAR STRANDENMINISTERIE BIJ OPSELECTIE CURAÇAO AAN INDE VERLEGENHEIDPOORT

Van de redactie in te krijgen. Meestal zitten daar drugs jaren niet gelukt orde en veiligheid in in, maar vaak ook mobiele telefoons en de SDKK-gevangenis te verbeteren. Er Willemstad (Curaçao) - Het sterke drank. Girigorie kondigde zijn regelmatig geweldsincidenten, Openbaar Ministerie (OM) op eerder al aan dat er een anti-dronesys­ waarbij ook doden vallen. Ook vinden Curaçao is opnieuw ernstig in verle- teem is aangeschaft, maar dat dit nog er geregeld uitbraken plaats. Onlangs genheid gebracht door een filmpje niet is geïnstalleerd. Een deel van de kwam het nog tot een gewelddadig dat veel wordt gedeeld op sociale apparatuur is ook nog niet binnen, laat treffen tussen gedetineerde media. Met een drone wordt een hij nu weten. De gevangenis is een Venezolaanse vluchtelingen en Dirkpakketje Daamen afgeleverd op de binnen- hoofdpijndossier binnen het bewaarders. Daarbij werd met rubber­ plaats van de SDKK-gevangenis in Koninkrijk der Nederlanden. Ook met kogels geschoten. Bewakers zeggen Koraal Specht. Minister van Justitie Nederlandse steun is het de afgelopen geen goede geweldsinstructie te MaastrichtQuincy Girigorie – De Hoge laat weten Raad heeft op de hebben en dreigden het werk neer te klacht kan maken over een punt dat de beginhoogte juni te zijneen vanarrest de gewezenvideo. De leggen. De Raad voor de kern van de zaak raakt, een punt dat waarinzaak is wordtin onderzoek. toegelicht in welke Er worden Rechtshandhaving concludeerde twee van belang is voor de bewijsvraag of gevallen voor een niet-ontvanke- jaar geleden dat de omgang met gede­ de strafoplegging. Als de Hoge Raad lijkverklaringDe gevangenisdirectie wordt gekozen.zegt dat er Al wekelijks drones tineerden, de maatschappelijke re-inte­ vindt dat de verdachte mogelijk ten sindswekelijks vier drones jaar kan worden de Hoge onderschept Raad gratie en de interne veiligheid van het De drone-pakjes over het hek bevatten drugs,onrechte maar of voor ook iPhoneseen te zwaar en delict, eendie proberen cassatieberoep pakketjes niet-ontvanke de gevangenis - onderschept SDKK onvoldoende zijn geborgd. sterke drank. bijvoorbeeld medeplegen in plaats lijk verklaren als de partij die het van medeplichtigheid, is veroordeeld, cassatieberoep instelt ‘klaarblij- zal de zaak opnieuw moeten worden kelijk’ onvoldoende belang heeft behandeld. Klagen over een punt dat bij het cassatieberoep of omdat de de selectie aan de poort meestal niet klachten ‘klaarblijkelijk’ niet tot overleeft, is ook nog te proberen, maar cassatie kunnen leiden. De trend dan zal de advocaat wel goed moeten blijft dat steeds meer fouten van uitleggen waarom het in deze zaak wel gerechtshovenAANGESCHERPTE zonder gevolg blij- ingediend, maar nu wordt eerst snel PRIVACYWETGEVINGIn 2012 had de Hoge Raad al een het recht ‘onbestraft’ blijven. belangrijk genoeg is om de zaak over ven. Waar liggen nog wel kansen bekeken of er wel ‘iets in zit’. Vinden arrest gewezen over art. 80a RO, met te laten doen. om er in (of na) cassatie op vooruit de Hoge Raad en de advocaat-generaal al een reeks voorbeelden van gevallen Kansrijke cassatieklachten teVERLANGT gaan? allebei datAANPASSING dit niet zo is, dan kan de waarin niet-ontvankelijkheid volgt:GEGEVENSVERKEER Waar is dan nog wel winst te behalen Dirk Daamen is strafrechtadvocaat in zaak zonder conclusie en met een zeer onder andere als het hof is vergeten te bij de Hoge Raad? De kansen zijn het Maastricht en lid van de Vereniging Een verdachte die in hoger beroep korte uitspraak worden afgedaan. De vermelden dat het voorarrest van de grootst als de advocaat een cassatie- van Cassatieadvocaten in Strafzaken. isVan veroordeeld de redactie door het gerechtshof, gegevensverkeerverdachte wordt danin gebruik.Sinds niet-ontvankelijk mei casestraf­- managermoet worden een toestemmingsver afgetrokken of als­ applicatie AGG naar de gemeente. manager). De gedetineerde kan de toe­ kan zijn zaak nog in hoogste instantie 2019verklaard versturen en er penitentiairewordt niet toegelicht inrichtin ­ klaringer niet isin. beslist Hij geeft over per inbeslaggenomen basisvoor­ Deze neemt op zijn beurt contact op stemming in een later stadium intrek­ voorleggenDen Haag –aan Het de gegevensver Hoge Raad der- genwaarom gegevens de Hoge naar Raad gemeenten het niet via eens de is waardevoorwerpen. (werk In en het inkomen, arrest van onderdak, 7 juni met de gedetineerde als die een hulp­ ken of wijzigen. Daarvoor ondertekent Nederlanden.keer tussen deIn Dienstde zogeheten Justitiële cassatie - Applicatiemet de argumenten Gegevens van­verstrekking de cassatiead - zorg,2016 schulden,geeft de Hoge identiteitsbewijs Raad een over plus- vraag heeft en de gemeente ondersteu­ hij een intrekkingsverklaring. Bij wij­ procedureInrichtingen beoordeelt (DJI) en de de Hoge gemeente Raad of Gemeentenvocaat. Door (AGG). de beslissing Dit vervangt wordt het zorgzicht voor van dethuis) ontwikkelingen toestemming. sinds Samen dat ningRol wil of kan advocaat bieden. ziging vultbeperkt hij samen met de casema­ hetis aangepast. gerechtshof Het het rechtziet er correct inge- heeft oudearrest systeem van het Digitaalhof direct Platform definitief. De eerste arrest. Er is weer een hele serie nager een nieuw informatieblad in dat toegepast.wikkeld uit, Dit maar gebeurt dat aan is hetde hand mis- van AansluitingHoge Raad doetNazorg dit in(DPAN). ongeveer veertig gevallen bijgekomen waarin de Hoge Eenrichtingsverkeer naar de gemeente wordt gestuurd. concreteschien wel klachten niet. Daarvan de komen verdediging. we procent van de strafzaken. Raad het artikel heeft ingezet, met Grootbij verschil verhoorbijstand met de oude werkwijze Delater Hoge wel Raad achter. kijkt DJI dus vervangt niet opnieuw het Daarnaast moet een gedetineerde nu Grootname voor de verschilcategorie ‘onvoldoende is dat het informatieblad uit slechts Tijdelijke oplossing naarDigitale de feiten Platform van de Aansluiting zaak en doet eenWanneer toestemmingsverklaring niet-ontvankelijk onderte­ belang’. De rode draad in het arrest is twintig onderwerpen bestaat, terwijl Het project Detentie & Re-integratie de zaak niet helemaal over, zoals bij Volgens art. 80a RO kan de Hoge Raad metdat het artikel de wordt oude toegepast als de Nazorg (DPAN) door de Applicatie kenen als DJI informatie over hem/ DPAN 220 tekstvelden telde. De infor­ van de divisie Gevangeniswezen heeft hoger beroep. Geeft de Hoge Raad de in twee gevallen voor deze afdoening verwachting is dat een nieuwe behan- Van de redactie Gegevensverstrekking Gemeenten haar op het gebied van de vijf basis­ matie is minder en gerichter. Daarnaast de andere werkwijze ontwikkeld in advocaat gelijk, dan zal het arrest van kiezen. Het eerste is ‘klaarblijkelijk’ werkwijzedeling van de zaak niet tot een andere (AGG) Dit alles te maken met de voorwaarden wil delen met de is de uitwisseling over en weer tussen samenspraak met casemanagers en het hof geheel of deels worden vernie- onvoldoende belang: dan is er wel iets uitkomst zal leiden. Als er toch weer Den Haag - De Tweede Kamer is akkoord gegaan met een voorstel die de aangescherpte privacywetgeving. gemeente. Dit geldt niet voor de DJI en gemeenten via het systeem niet gemeenten. Overigens is AGG een tij­ tigd en zal de zaak meestal opnieuw fout gegaan in hoger beroep, maar (bijna) hetzelfde uitkomt, vindt de rol van de advocaat bij het politieverhoor beperkt. Deze mag alleen voor- moeten worden gedaan door het hof. meldingis die fout begin niet enzo eindeerg of detentie. kan die op vullenHoge Raadze een het informatieblad niet nodig dat in, de waarin zaak meerafgaand mogelijk. en na Het afloop is meer van eenrich het verhoor­ delijk vragen systeem. stellen. In een Hij laterkan stadiumdus niet InVoor 2012 het is delen aan devan Wet gegevens op de rechter over de- Dezeeen andere blijft DJImanier op deworden oude wijzehersteld. naar verschillendehelemaal opnieuw vragen wordt over gedaan.de leefge Dat­ tingsverkeeractief meedoen. vanuit Bert DJI. FibbeNa toezending van de Ordeworden van deNederlandse melding begin Advocaten en einde ziet lijkevijf basisvoorwaarden organisatie een nieuw is nu artikel toestem toe­ - gemeenteHet tweede sturen.Voor geval is dat gegevensdeling de klachten biedenis ook nietworden nodig gesteld. als het De arrest casemana een fout­ vannog het wel informatieblad een uitweg: is‘De het minister aan de heeftdetentie gezegd en dathet watinformatieblad er in het besluit ver­ gevoegd,ming van metde gedetineerde nummer 80a. nodig. Daarmee Ook overklaarblijkelijk de vijf basisvoorwaarden niet tot cassatie vultkunnen de gerbevat uploadt die voor het iedereendocument duidelijk in Tulp is: gemeentestaat als contactminimum op tegeldt. nemen In met de praktijkde stuurd mag via daarvan Injus, het worden systeem afgeweken. van de isis ‘selectieer een nieuw aan desysteem poort’ vooringevoerd. digitaal gedetineerdeleiden: de advocaat samen heeftmet de duidelijk Selectiedan kan enaan stuurt het hof het een via herstelbeslisde nieuwe - gedetineerdeMaar (….) de (direct politie of viageeft de ercase de- laatsteJustitiële tijd geen Informatie blijk van Dienst. verhoorbij- Vroeger moest de advocaat-generaal geen gelijk of er wordt geklaagd over sing worden gevraagd. Deze benade- stand te zien als een kans’. Fibbe is ook van mening dat adequate finan- altijd een conclusie maken als de iets waarover je bij de Hoge Raad niet ring lijkt erg logisch, maar het gevolg ciering ontbreekt. In de Tweede Kamer waren de SP en D66 het daarmee advocaat een cassatieschriftuur had kunt klagen. is wel dat heel veel schendingen van eens. Alle andere partijen niet. Dus kansloos.

Advocatenkantoor Groenendijk strafrechtadvocaten Een specialisme is een eis voor uw strafzaak, dat bieden wij u aan.

• Wij houden ons alleen bezig met strafrecht! Waar kent u ons van? • Ruim 15 jaar ervaring in het strafrecht! • Haagse Metselmoorden: vrijspraak • Alle strafzaken op TOPniveau en Pro deo! • Grootste cocaïnevangst ooit in Nederland: vrijspraak • Regelmatig bezoek van onze advocaat aan u! • Interpol valse bankbiljetten: vrijspraak • Wij zijn door het hele land actief ! • Verduistering geld bij Waardetransport: vrijspraak • Alle acties in overleg met u! • 1 Overval + 2x voorbereiding in Westland: taakstraf • Coldcase, mensenhandel/smokkel, moord Rotterdam, • Cocaine in lattenbodem, Wij nemen graag uw Strafzaak over! • Enzovoorts. Bel ons: 070 427 93 13 of 06 28 09 56 91 en vraag naar Mr. I.A. Groenendijk

deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 20 25-07-16 12:31 deBonjo 26 augustus 2019 Rare situatie die nergens op slaat

Jaap Brandligt ongebruikelijk in vechtscheidingen selectiefunctionaris dus – wijst het Barbertje-moet-hangen van de zijde van de selectiefunctionaris dat er problemen tussen voorma- Penitentiaire Programma (pp) en verlof Het rare in deze zaak is dat de reclas­ onwenselijk voorkomt door ruim een Amsterdam - Soms zijn er curieuze lige geliefden ontstaan. af omdat er geen vertrouwen bestaat sering vindt dat ze wel kan faseren en half jaar lang elk verzoek tot deten­ zaken waarbij we na het bestu- dat zij afspraken na komt. Dat slaat op p.p.-en, dat de directeur dat eigenlijk tiefasering af te wijzen zonder dat deren van de zaak met vraagte- Het curieuze is dat het openbaar minis­ het terughalen van haar zoon naar ook vindt, maar het niet mag vinden enige duidelijkheid bestond over een kens in het hoofd blijven zitten. terie de aanklacht van onterechte ont­ Nederland. De ontvoering heeft in van het openbaar ministerie en dat de gevangenneming in klaagsters tweede Het is de zaak van een vrouw uit trekking aan het ouderlijk gezag termen van de selectiefunctionaris een politie het verlofadres ook goed keurt. strafzaak. Het lijkt allemaal toch wel een Afrikaans land. Ze heeft een honoreerde. Mevrouw werd tot drie voortdurend conflict dat pas eindigt als En de RSJ verklaart het beroep van Kafka of Barbertje moet-hangen. Een kind – ze heeft er meer, maar het jaar veroordeeld. Ze is ertegen in cas­ de zoon terug is in Nederland. Maar mevrouw gegrond en vernietigt de rare situatie die volgens alle betrokken gaat om één kind. Laten we hem satie gegaan. Dat ongeveer ter zijde, dat kan niet doordat dat land in Afrika beslissing, want de openstaande straf­ partijen behalve het openbaar ministe­ Pieter noemen. Hij verblijft in maar niet onbelangrijk. Overigens hem niet zonder meer laat gaan. Het zaak was volgens de RSJ geen beletsel. rie nergens op slaat. Afrika, in zijn land van geboorte. heeft dat niet geholpen. Er zijn twee simpele feit dat haar zoon niet terug is, De minister moet – zoals dat dan gaat - Hij is daarheen gegaan omdat het maanden af gegaan. Ze is nu zover met is voor het openbaar ministerie een een nieuw besluit nemen. Het heeft allemaal niet zo geweldig ging in het uitzitten van haar drie jaar dat ze doorlopend feit dat pas eindigt als de niet geholpen. De selectiefunctionaris Nederland. Hij wilde zelf naar dat kan gaan faseren. De directeur van de zoon terug is. Maar dat gebeurt niet en weigerde de fasering totdat de nieuwe land. Daar gaat het hem goed. Hij instelling waar ze binnen zit, weigert dus wordt ze feitelijk steeds in de bajes veroordeling en gevangenneming studeert er. De ex van de mevrouw dat. Hij volgt het openbaar ministerie gehouden. Er is – terug naar het daadwerkelijk een feit was. We citeren maakte daar bezwaar tegen, die vindt dat mevrouw niet kan verhaal - om die reden op de drie jaar de RSJ: ‘Ten overvloede merkt de tegen dat gaan naar dat land. Niet faseren. De minister – de nog drie jaar gekomen. Zes jaar dus. beroepscommissie op dat het handelen

ALSNOG IN VERZET GAAN BIJ GEEN GELUL, TEN ONRECHTE OPGELEGDE GEWOON TWEE STRAFBESCHIKKINGEN NAALDEN ERIN

Van onze redactie onbekend aantal mensen geconfron­ een officier van justitie kan beslissen Van de redactie het probleem te verhelpen, is door teerd is met een strafbeschikking een zaaktversneld af te doen, zonder twee naalden in beide kanten van de Den Haag - Burgers die in het waarvan de bewijsvoering niet deugde. rechter. Een flink deel van de strafbe­ Londen - Britse gedetineerden penis te steken, om vervolgens het verleden gedupeerd zijn door Zij zijn waarschijnlijk onterecht ver­ schikkingen wordt via dit ZSM uitge­ vertellen wat ze gezien hebben. bloed eruit te zuigen. Het bloed spuit onterechte strafbeschikkingen oordeeld. Met alle gevolgen van dien: vaardigd. Er is veel kritiek op de Een voorbeeld. ‘We krijgen veel er dan uit als twee fonteintjes. Als de moeten daartegen alsnog in verzet het moeten betalen van een boete, zorgvuldigheid in dit soort zaken. Juist mannen binnen met een overdosis dokter de procedure beschrijft, sputte­ kunnen gaan. En zeker als een maar ook het krijgen van een strafblad. in zaken die door de officier van justi­ aan medicijnen voor erectiepro- ren ze meestal eerst nog tegen en zaak versneld door een officier van Ook bestaat de kans dat zij hierdoor tie zelf, dus zonder tussenkomst van blemen, wat resulteert in een uren- vragen ze of ze het niet toch beter even justitie wordt behandeld, moet geen Verklaring Omtrent het Gedrag een onpartijdige rechter, versneld lange stijve penis. kunnen uitzitten. Maar als ze dat doen, rechtsbijstand door een advocaat (VOG) krijgen. Dat moet anders vindt worden afgedaan moet de verdachte zal het bloed gaan klonteren en sterft plaatsvinden. de NOvA. Burgers moeten, na bestu­ weten wat zijn rechten zijn en goed Het is psychologisch nogal beangsti­ het weefsel af, wat ervoor kan zorgen dering van hun dossier, alsnog in geïnformeerd worden over de moge­ gend, en een aangenaam gevoel is het dat ze hun penis verliezen. Het hele Daarvoor pleitte de Nederlandse orde verzet kunnen gaan. Het OM zou dat lijke gevolgen. Die bijstand hoort, net allerminst, waardoor ze vaak in totale tafereel is verschrikkelijk, en elk deel van advocaten (NOvA) in de aanloop actief moeten regelen. Dit klemt toch als bij de rechter, plaats te vinden door paniek en tranen binnenkomen. Het ervan is ondraaglijk om te zien.’ naar een debat in de Tweede Kamer. vooral bij de Zo Spoedig Mogelijk een onpartijdige en onafhankelijke enige wat je als dokter kunt doen om De afgelopen jaren is vanuit verschil­ behandeling (ZSM), het goedkope belangenbehartiger. Tijdige betrokken­ lende hoeken de nodige kritiek geuit broertje of zusje van een echte rechts­ heid van een advocaat zou in veel op het instrument van de zaak. De advocaten willen dat ze beter gevallen misstanden hebben kunnen OM-strafbeschikking, ook door onze worden ingeschakeld bij de ZSM- voorkomen. krant. Het staat wel vast dat een beschikkingen, beschikkingen waarbij

Oproep ‘Branche’ in beeld brengen

Hilversum - Voor een nieuwe De insteek is zeer breed. Doel is de documentaire voor televisie op ‘branche’ zo realistisch als mogelijk in NPO3 - via omroep NTR - ben ik op kaart te brengen inclusief de gevolgen zoek naar mensen die op de een of en de impact ervan. andere manier met drugshandel in aanraking zijn gekomen en daar- Reageer naar over willen vertellen. [email protected] of bel met: Martijn Haas, 06-28580928 Dat kan zijn omdat je een hok of lab hebt gehad - of er hebt gewerkt, omdat je een transport hebt gereden, een partij hebt uitgehaald, je ooit een Oproep: wie wil er op de zender? locatie hebt bewaakt, noem maar op. deBonjo augustus 2019 27

Geen recht op AOW als je binnen zit Hoog tijd om hele betaalstelsel van de bajesen te herzien

Van onze redactie studenten. Maar dat zijn onvergelijk­ enkele categorie gedetineerden gedu­ dat jaar ingehouden premies en alge­ is er tegen dat de AOW op een reke­ bare dingen. AOW is immers een vorm rende detentie vermogen kan opbou­ mene middelen van de overheid, zegt ning geparkeerd wordt die wordt uitbe­ Amsterdam - Het recht op een uit- van uitgesteld loon. Je kunt de stelling wen uit de uit de collectieve middelen hij. Vanwege de keuze voor een taald als je weer buiten bent? Eigenlijk kering als je binnen zit, is in mei betrekken dat de staat dus loon van bekostigde uitkeringen. Dat kan de omslagstelsel is het inhouden toelaat­ vergelijkbaar met het Duitse stelsel 2000 afgeschaft. Dat gold toen AOW’ers rooft en die in de eigen kas baar. Op zichzelf is dat merkwaardig waarbij je binnen fatsoenlijk verdient, voor alle uitkeringen, behalve de stopt. De Centrale Raad van Beroep omdat je ook kunt zeggen dat de AOW dat geld geparkeerd wordt en je het als AOW. Die werd tijdens detentie (CRvB) oordeelde in mei 2013 dat het gedeeltelijk via een kapitaaldekkings­ je naar buiten gaat, uitbetaald krijgt. doorbetaald. Staatssecretaris inhouden van de AOW – in afwijking Hoog tijd om stelsel wordt betaald. Je financiert Dat voorkomt ook dat mensen arm als Aboutaleb - staatsecretaris van van wat het Europese Verdrag voor de hele betaalstelsel daarmee je eigen oude dag- AOW. de kerkratten zijn als ze buiten komen. justitie in het kabinet Balkenende Rechten van de Mens (EVRM) zegt, Zeker in het licht van het individuali­ Het wordt hoog tijd het hele betaalstel­ IV - vond echter dat gedetineerden namelijk dat het recht op ongestoord te herzien serende ouderdomsstelsel zou het te sel van de bajesen te herzien en daarin met een AOW-uitkering niet anders genot van het eigendom bestaat – overwegen zijn dat een gedetineerde de AOW – immers in essentie uitge­ behandeld moesten worden dan terecht is als dat in het algemeen recht houdt op zijn oude dag voorzie­ steld loon waarvoor je zelf gespaard andere uitkeringsgerechtigden. belang is. De CRvB heeft beslist dat rechter zeggen, omdat hij vindt dat de ning. Het is begrijpelijk dat de over­ hebt – mee te nemen. die ontneming door de beugel kan. De AOW gefinancierd wordt uit een heid niet wil dat er mensen binnen Dat tegelijk met het afschaffen van de achterliggende gedachte is dat het de omslagstelsel, de jaarlijkse kosten van zitten die geen geld hebben en mensen studiebeurs voor gedetineerde bedoeling van de wetgever is dat geen de AOW worden gefinancierd uit de die behoorlijk geld hebben. Maar wat

DIRECTE PLAATSING ZELFMELDERS IN BEPERKTE BEWAKING WEER MOGELIJK

Hettie Cremers SPOG). Dit betekent ten eerste dat het vermeldde diverse medische klachten. Het is in ieder geval belangrijk voor strafrestant maximaal achttien Het argument namens de minister dat zelfmelders om tijdig vóórdat de ’s-Hertogenbosch – Het is sinds maanden mag bedragen. Er moet daarom eerst moet worden onderzocht detentie aanvangt – dus meteen na ont­ dit voorjaar voor zelfmelders verder sprake zijn van een beperkt wat de huidige mogelijkheden waren, vangst van de oproepingsbrief van de weer mogelijk om bij aanvang vlucht- en maatschappelijk risico. Ook werd daarom begrijpelijk geacht door Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) - van detentie meteen te worden dient er een aanvaardbaar verlofadres de RSJ. Dat onderzoek kon kennelijk een goed gemotiveerd verzoek in te geplaatst in een Beperkt te zijn. Tenslotte dient men gepromo­ dienen bij de selectiefunctionaris tot Beveiligde Inrichting (BBI). veerd te zijn; dit bereikt men direct plaatsing in een BBI. Het goede De minister heeft volgens de door zich op de dag dat men wordt Belangrijk: goed nieuws is dat deze gedurende bovenge­ beroepscommissie van de Raad opgeroepen keurig te melden in de noemde procedures heeft verzekerd dat voor Strafrechtstoepassing en betreffende PI. gemotiveerd hier nog plaats genoeg is, hetgeen Jeugdbescherming (RSJ) namelijk ondergetekende waagt te betwijfelen. nog steeds gewoon de bevoegd- Gemotiveerd verzoek verzoek indienen heid hiertoe. Inmiddels is er helaas ook alweer een Hettie Cremers is advocaat te ‘maar’ bij een bepaald geval: bij deze alleen in een gesloten inrichting. De ’s-Hertogenbosch Wel dient men te voldoen aan alle cliënt was er geen sprake van een beroepscommissie liet daarbij buiten voorwaarden van artikel 3 van de blanco strafblad; hij had eerder in een beschouwing de vraag of cliënt Regeling selectie, plaatsing en over­ Penitentiair Psychiatrisch Centrum voldeed aan bovengenoemde voor­ plaatsing van de gedetineerden (de (PPC) gezeten en het dossier waarden van artikel 3 van de SPOG.

Iets te melden? Stuur het naar Bonjo!

Heb jij ook iets te melden? Schrijf dan naar Bonjo. Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam. deBonjo 28 augustus 2019 DAAR IS IE WEER: DE STRAFKAART

Van de redactie in de bajesen kunnen gebruiken. - naar onder andere: de ernst van de van een straf. Deze sanctiekaart is Stelselmatige Daders (ISD) of gedraging, de context van de afdeling primair geschreven voor de gedetineer­ Penitentiaire Psychiatrisch Centrum Den Haag - Er is een nieuwe De strafmaat zoals opgenomen in de en inrichting, de persoon van de gede­ den in de reguliere regimes (arrestan­ (PPC). Centraal staat de persoonsge­ sanctiekaart, de beroemde straf- sanctiekaart is nadrukkelijk een richt­ tineerde, of er sprake is van herhaling/ ten, Huis van Bewaring, richte afweging, aldus alweer DJI. kaart. Daarin staan geactuali- lijn. Bij de oplegging van een straf zal recidive. De kaders van de Gevangeniswezen (GW). De uitgangs­ seerde sancties die de Penitentiaire gekeken moeten worden – zegt de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) zijn punten zijn ook toepasbaar voor de Inrichtingen (PI’s) voor vergrijpen Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) leidend in het besluit tot het opleggen doelgroep in bijvoorbeeld Inrichting

ALGEMEEN WEIGEREN /TE LAAT/ NEGEREN REGELS Niet op programma onderdeel verschijnen Insluiten tijdens activiteit Niet nakomen afspraak functionaris 2 dagen eigen cel Werkweigering1 ( op afdeling of arbeid) of onterecht ziekgemeld 2 dagen eigen cel; geen loon Weigeren of te laat transport (afhankelijk van gedrag)2 Boete van twee weken weekloon. 2 tot 7 dagen eigen cel bij niet nakomen verplichting. Negeren rookverbod 2 dagen eigen cel. Evt. innemen rookwaar Weigeren cel reinigen Maatregel op eigen cel tot cel is gereinigd; of door reiniger, €25 boete ACTIVEREN BRANDALARM Niet opzettelijk/niet vermijdbaar Waarschuwing Opzettelijk/vermijdbaar 3 dagen in eigen cel; schaderegeling NIET-MEEWERKEN EN VERBALE AGRESSIE Weigeren opdracht personeel / verbale agressie Corrigerend gesprek + waarschuwing/ 3 dagen eigen cel VERKEERDE PLAATS Op verkeerde afdeling (mate van verwijtbaarheid) 3 dagen eigen cel Onttrekken toezicht (afhankelijk van situtie) 7 dagen eigen cel Poging tot ontvluchting Poging tot ontvluchting ONTVREEMDING Stelen/verduisteren Gestolen waar vergoeden, 7 dagen eigen cel Stelen arbeidsmateriaal 7 dagen strafcel SCHADE Schade rijkseigendom (ongeluk) Schaderapport Opzet 2 dagen eigen cel + schaderapport GEWELD Verbale agressie of bedreigen fysiek/ mentaal Bandbreedte Pbw = (max.) 14 dagen strafcel Ernstige bedreiging en toepassen geweld medegedetineerden Bandbreedte Pbw = (max.) 14 dagen strafcel + evt. verzoek tot over-plaatsing Bedreigen fysiek/ mentaal/toepassen geweld personeel Bandbreedte Pbw = (max.) 14 dagen strafcel + evt. verzoek tot over-plaatsing VERLOF VERWIJTBAAR TE LAAT Te laat terug van verlof Uren korten op vervolgverlof Tot 3 dagen eigen cel Vervolgverlof heroverwegen Wangedrag tijdens verlof Naar bevindingen, intrekken vervolgverlof CONTRABANDE INVOER CONTRABANDE Door bezoeker Bezoeker wordt toegang tot PI ontzegd voor een periode van maximaal 3 maanden; Bij strafbaar feit: aangifte3. GEGEVENS-DRAGERS GSM, Smartphone, sim-kaarten, assecoires, Bandbreedte Pbw = (max.) 14 dagen strafcel evt. zelfgemaakte communicatiemiddelen Overige contrabande Bandbreedte Pbw = (max.) 14 dagen strafcel MIDDELEN-GEBRUIK/ CONTRABANDE SOFT DRUGS / ALCOHOL Positieve UC bij inkomst van buiten Geen sanctie Positieve UC 5 dagen eigen cel, intrekken eerstvolgend verlof Bezit en handel softdrugs Bandbreedte Pbw = (max.) 14 dagen strafcel + evt. verzoek overplaatsing Te laag kreatinegehalte <2,0 1e keer waarschuwing, daarna sanctie gelijk aan sanctie bij harddrugs HARDDRUGS4 Positieve UC 7 dagen eigen cel; intrekken eerstvolgende verlof Bezit en handel harddrugs 14 dagen strafcel + evt. verzoek overplaatsing. PILLEN Door arts verstrekt; Beïnvloedende middelen Afhankelijk van hoeveelheid Doel: handel 14 dagen strafcel + evt. verzoek overplaatsing. Doel: niet willen innemen/vergeten Afhankelijk van verwijtbaarheid waarschuwen tot sanctie gelijk aan softdrugs. Altijd MDO informeren Gebruik of bezig met niet voorgeschreven zware illegale middelen5 Gelijk aan harddrugs VOORWERPEN Geen gevaar voor orde, rust en veiligheid (b.v. lotions, teveel kleding) Van waar-schuwing tot 3 dagen eigen cel. Wel gevaar voor orde, rust en veiligheid (b.v. tatoeageapparaat) 4 dagen eigen cel Steekwapen, aangeslepen mes, tandenborstel, etc. 3 tot 7 dagen strafcel, afhankelijk van situatie Schiettuig, schietpen, pistool 14 dagen strafcel + verzoek tot overplaatsing OVERIG Weigeren meewerken meerpersoonscel Maximaal 14 dagen strafcel, dagelijks motiveren tot medewerking. Weigeren DNA afname Zie protocol. Weigeren medewerking TBC onderzoek. Plaatsing in afzondering tot onderzoek heeft plaatsgevonden.

1* In HvB situatie: mits arbeidscontract of getekende opgavelijst aanwezig is. 2* Afhankelijk van de aard van het transport. Bij een door de gedetineerde zelf aangevraagd transport (voor bijvoorbeeld bezoek aan familie of begrafenis) is weigering strafbaar. Dit geldt niet voor weigering op transport te gaan naar bijvoorbeeld een zitting bij de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ). 3* Bij inwerkingtreding van het wetsvoorstel strafbaarstelling smokkel contrabande zal dat altijd het geval zijn. 4* Frauderen/weigeren, sanctie gelijk aan harddrugs. 5* Illegale middelen: middelen in lijst I en stoffen die aangewezen zijn bij Algemene maatregel van bestuur overeenkomstig art. 2, lid 2 van de Opiumwet deBonjo augustus 2019 29

Wijlen Paroolrechtbankverslaggever Jacques van Veen in 1986: ‘Er bestaat flink wat misverstand over TBR Nederland is voorbeeldgevend als het over tbs gaat

Hans Smits andere kant moest het volgens Van hebben gezeten als de dood zo bang Veen ook te denken geven, dat delin­ voor het verblijf aldaar. (Overigens is Amsterdam - Nederland kent sinds quenten over het algemeen zeer afwij­ ook levenslang al weer geruime tijd 1925 een middenweg in de keus zend staan tegenover een levenslang.) tussen gevangenis en (na krank- dwangverpleging en wanneer zij met zinnig verklaring) psychiatrische die mogelijkheid tijdens de behande­ Niets mag inrichting. Een delinquent met ling van hun rechtszaak worden gecon­ Van Veen refereerde aan de advocate een gebrekkige ontwikkeling of fronteerd, de voorkeur geven aan het mr.J.Bakker-Weesing die jarenlang ten ziekelijke storing van zijn geest- ondergaan van gevangenisstraf. ‘In strijde trok tegen de ter beschikking vermogens kon, indien hij voor zijn beide gevallen zullen zij lange tijd van stelling. Zij fungeerde ook als voorzit­ misdrijf verminderd toerekenings- hun vrijheid worden beroofd, maar er ter van de Stichting Belangen­ vatbaar werd geacht, ter beschik- is het grote verschil dat gevangenis­ behartiging TBR-gestelden. Van Veen king van de regering worden straf wordt opgelegd voor bepaalde citeerde uit haar toespraak op de eerste gesteld ‘ten einde van harentwege bijeenkomst van die stichting: ‘De te worden verpleegd’. De Regering, ervaring is dat je mens af bent zodra je dat was de R van de toen geheten De psychiater de inrichting binnenkomt. Je wordt TBR, met hoofdletters. Die TBR constant behandeld, privacy is onbe­ kon ook voorwaardelijk worden zet je klei voor kend, er is machteloosheid en onder­ opgelegd, en was, en is als tbs nog drukking, niets mag. Het systeem Kliniek Veldzicht lang geleden steeds, geen straf maar een straf- en laat je voelen bepaalt wat er gebeurt. De psychiater rechtelijke maatregel. zet je klei voor en laat je voelen. Je hebt geen eigen ervaring met die klei, In de memorie van toelichting op de reclassering. In dat geval zou de duur Kwast, noemde de TBR-maatregel duur (er komt geen dag bij) en dat een nee je voelt wat de psychiater zegt, dat justitiebegroting voor 1973 werd de maximaal vier jaar zijn, tenzij de indertijd een noodzakelijk kwaad dwangverpleging steeds weer kan moet je voelen. En o wee als de patiënt psychopatenzorg zoals de zorg voor de rechter tussentijds alsnog verpleging in waarbij de noodzakelijkheid wordt worden verlengd.’ In de tweede plaats, weigert te kneden! Dat kan vergaande ter beschikking van de regering gestel­ een inrichting gelastte. Voorwaarde bepaald door de bereidheid van de schreef Van Veen, zijn vooral delin­ gevolgen hebben.’ den toen nog altijd heette, een moei­ volgens de bestaande bepalingen zou samenleving tot het aanvaarden van quenten die al eens in zó’n inrichting lijke en gevoelige materie genoemd. zijn dat het opleggen van TBR ‘bepaal­ risico’s en de mogelijkheden van Jaarlijks werden er toen zo’n 130 delijk door het belang van de openbare ambulante hulpverlening. Hij bekriti­ delinquenten opgenomen in zoge­ seerde de geringe financiële tegemoet­ naamde rijksasielen, psychiatrische koming aan de toen nog bestaande (Dit voorbeeld berustte kennelijk op dwangbehandeling. In de huidige inrichtingen en particuliere inrichtin­ ‘De ervaring is reclasseringsverenigingen, die wetgeving gaat het over tbs met bevel tot dwangverpleging in een tbs-kli- gen. De potentieel meest-gevaarlijke gestoorde delinkwenten in de vrije niek, met als alternatief het mildere tbs met voorwaarden.) In 2011 is de en vluchtgevaarlijke ‘psychopaten’ (in dat je mens af maatschappij probeerden te helpen, in Stichting Forum TBS opgericht. Met als doel: het bevorderen van reële de psychiatrie toen al een in onbruik vergelijking met de hoge kosten van informatie en het wegnemen van ongefundeerde angstbeelden. In 2017 geraakte term) moet zijn zaten toen in bent zodra je dwangverpleging. Over de bereidheid koos Forum TBS ervoor meer op de achtergrond te blijven omdat de tbs in het rijksasiel Van Mesdag in van de samenleving tot het nemen van rustiger vaarwater was gekomen. Dat vaarwater lijkt in 2019 niet meer zo Groningen, de jongeren in de particu­ de inrichting risico’s schreef Van der Kwast in het rustig. Ook omdat tbs-klinieken en forensisch-psychiatrische inrichtingen liere kliniek Groot Bavelaar in boek Mensen in onvrijheid (samenge­ in de publiciteit nogal eens door elkaar worden gehaald. Lunteren en de moeilijke (en vaak uit­ binnenkomt’ steld door P.E.Hutte): ‘Alleen al het zichtloze) gevallen in het rijksasiel feit dat wij hem behandelen, brengt Veldzicht in Avereest. In de Van orde wordt gevorderd.’ met zich mee dat hij vroeg of laat voor Mesdag kliniek werd een intensieve een poging tot resocialisatie in aanmer­ psychotherapie toegepast, in de parti­ In het wetsontwerp werd die voor­ king moet komen. Het zou wel een culiere Van der Hoevenkliniek in waarde nauwkeurig geformuleerd: heel vreemde behandeling zijn, als we Utrecht heerste een sociotherapeutisch ‘Indien het belang van de veiligheid hem niet in staat stelden er daadwerke­ klimaat, in de nieuwgebouwde particu­ van anderen dan wel de algemene vei­ lijk de vruchten van te kunnen liere Pompekliniek te Nijmegen werd ligheid van personen of goederen blij­ plukken, maar niet ontkend kan geëxperimenteerd met de toen modern­ kens de ernst van het begane feit of de worden dat daarbij teleurstellingen ste methoden van sociotherapie veelvuldigheid van voorafgaande ver­ onvermijdelijk zijn. Van meer dan een oordelingen wegens misdrijf, het zorgvuldig afwegen van verschillende Politieke discussie opleggen van de maatregel eist.’ Door belangen kan geen sprake zijn; meer Minister van Justitie Dries van Agt de jaren heen, tot op de dag van dan een compromis is hier niet diende in augustus 1972 een wetsont­ vandaag, is de terbeschikkingstelling, mogelijk.’ werp in waarin de TBR een zo ver­ sinds 1988 tbs genoemd met kleine strekkende maatregel werd genoemd letters, een onderwerp gebleven dat bij Jacques van Veen, de legendarische dat zo objectief en eng mogelijke ontvluchtingen en misdrijven tijdens rechtbankverslaggever van Het Parool maatstaven moesten worden aange­ verlof, in de publieke opinie een mas­ en na zijn pensioen columnist van Vrij legd. In het wetsontwerp werd in ver­ sapychotische verontrusting teweeg Nederland en het Algemeen Dagblad gelijking met de toen bestaande brengt, gevoed door de berichtgeving (AD), schreef op 30 januari 1986 in wetgeving een veelvoud aan beperkin­ in sommige dagbladen. En als gevolg het AD: ‘Er bestaat bij het publiek gen voorgesteld. Bijvoorbeeld dat de daarvan laait ook de politieke discussie flink wat misverstand over het instituut verplichting om TBR te combineren steeds weer op. Dit ondanks het feit van de TBR. Vooral wanneer het gaat met straf, indien de verdachte (vermin­ dat Nederland internationaal als voor­ om daders van levensdelicten als derd) toerekeningsvatbaar is, moest beeldgevend wordt gezien als het gaat moord en doodslag kan men het maar vervallen. De maatregel TBR moest om de tbs-klinieken. moeilijk aanvaarden, dat die niet - ook ook kunnen worden opgelegd zonder al kunnen zij daarvoor volgens psychi­ dat dwangverpleging in een inrichting Jacques van Veen ater en rechter nauwelijks verantwoor­ Oud- minister Dries van Agt: ‘Zo objectief en eng mogelijke moeten plaats zou vinden, maar onder voor­ De vroegere beleidspsychiater van de delijk worden gesteld - een langdurige maatstaven worden aangelegd.’ waarde van begeleiding door de Pompekliniek, prof. Sam van der gevangenisstraf krijgen’. Maar aan de deBonjo 30 augustus 2019

Afluisteren advocaten en verdachten te vaak onbestraft Strafrechter zou officier van justitie vaker niet ontvankelijk moeten verklaren indien sprake is van illegaal tappen

F.J Stoker

Amsterdam - Het contact tussen een verdachte en zijn advocaat dient geheel vrij te blijven van inmenging van opsporings- instanties zoals de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst Bij onderzoek (AIVD) en het Openbaar Ministerie. In beginsel is de correspondentie vuurwerkramp en communicatie tussen een ver- dachte en zijn advocaat geheim in Enschede zijn ook al zijn aan de verdachte beper- kingen opgelegd. Het gaat zelfs stelselmatig en zo ver dat het belang van waar- heidsvinding in strafzaken dient te op grote schaal wijken voor het maatschappelijk belang dat een ieder zich vrijelijk advocaten getapt en zonder vrees voor openbaarma- Uit de film das Leben der Anderen over het afluisteren door de Stasi. Zo bont is het hier niet. king tot zijn of haar advocaat moet kunnen wenden.

Deze papieren waarheid blijkt in de en trok deze belangenvereniging aan dat wel zou moeten. aan ‘programmeerfouten’, zijn er naar de duur, de omvang en de conse­ praktijk veelvuldig geweld te worden de bel bij het College Bescherming gegronde redenen om daaraan te twij­ quenties van de door DJI opgevoerde aangedaan. Zo heeft de recherche in Persoonsgegevens (CBP). De veilig­ Nummerherkenning felen. DJI blijft in verzuim om transpa­ systeemfouten. De commissie zal eind diverse onderzoeken willens en wetens heidsdienst heeft diverse kantoren van Een advocaat kan zijn kantoor en rante en toetsbare informatie te oktober 2019 verslag uitbrengen. Het telefoongesprekken tussen advocaten strafrechtadvocaten stelselmatig onder mobiel telefoonnummer bekend maken verstrekken, terwijl ondertussen de zou de strafrechter sieren om de offi­ en hun cliënten getapt. De daarmee de tap gehouden. Het Gerechtshof Den aan justitie zodat door het systeem van illegale praktijken voortduren. Op vele cier van justitie vaker niet ontvankelijk erkende bijzondere positie van geheim­ Haag heeft in het arrest dd. 27 oktober nummerherkenning bij de Dienst misstanden reageert minister Dekker te verklaren in een strafrechtelijk houders dient volgens de Wet geres­ 2015 een uitvoerig gemotiveerde uit­ Justitiële Inrichtingen (DJI) duidelijk van justitie met nieuwe regels maar dat onderzoek indien sprake is van illegaal pecteerd te worden, maar in de praktijk spraak gedaan en onder meer vastge­ is dat het een telefoonnummer van een is hier overbodig omdat illegaal tappen tappen. Onverschilligheid op dit punt is dat een stuk weerbarstiger. Zo is in steld dat het tappen van advocaten geheimhouder betreft. Maar het reeds vele decennia geregeld is. is een verdere miskenning van het het strafrechtelijk onderzoek van de onwettig is op voorwaarde dat die systeem van nummerherkenning werkt Dekker heeft recent de Commissie belang van een verdachte. vuurwerkramp in Enschede stelselma­ advocaat niet zelf als verdachte is aan gebrekkig, zodat gesprekken tussen Telefonie voor Justitiabelen ingesteld tig en op grote schaal sprake geweest te merken in hetzelfde onderzoek. De cliënten en advocaten wel degelijk onder leiding van de oud-President van F.J Stoker is redacteur van deze krant van het aftappen van advocaten. Meer contacten tussen advocaten en ver­ onwettig worden getapt. Hoewel DJI de Rechtbank Rotterdam Erik van dan vijftien jaar geleden sloeg de ver­ dachten die zich in de PI bevinden, stelt dat de geconstateerde fouten niet Emster (1949). Van Emster en zijn eniging van strafadvocaten reeds alarm blijven lang niet altijd geheim terwijl met opzet gebeuren maar te wijten zijn team dient een onderzoek in te stellen

Eerst de feiten dan de mening NIEUWE VESTIGING 97,5 PROCENT VAN DE ENKEL­ VOOR BOEVENWAGEN BANDEN BLIJFT OM HET BEEN NAAST ZAANBAJES

Van onze redactie waar hij hoort: om de enkel van een 97 van de 101 mensen hierna zijn Van de redactie directie Facilitair, Huisvesting en drager. Per dag dragen gemiddeld 700 opgespoord of zichzelf hebben gemeld. Inkoop hadden wel eerst een onder­ Amsterdam - Elektronische mensen een elektronische enkelband. Het restant staat gesignaleerd en wordt Zaanstad - De Dienst Vervoer en zoek uitgevoerd om te zien of de Monitoring (ook wel de enkelband Totaal in 2018 droegen bij benadering gezocht. Opgespoorde saboteurs van Ondersteuning (DV&O) gaat in hoofdafdeling DV&O in JC Zaanstad genoemd) is een ondersteunend 4000 delinquenten een enkelband. Dit de enkelband worden gevangen gezet. Zaanstad nieuwbouw realiseren. kon worden ondergebracht. Dat onder­ middel bij het controleren van is een toename ten opzichte van 2017, Daarna wordt bepaald welke precieze Het Rijksvastgoedbedrijf heeft zoek heeft uitgewezen dat qua omvang onder voorwaarden in vrijheid toen ongeveer 3500 personen een gevolgen de overtreding heeft. hiervoor grond aangekocht. Het (aantal m²) en vanuit het primair gestelde justitiabelen aan wie enkelband droegen. Uit gegevens van Daarnaast wordt bij vernieling van een nieuw te bouwen pand komt naast proces, het niet mogelijk was om een locatieverbod of -gebod is de reclassering en de DJI blijkt dat in enkelband aangifte gedaan, omdat dan Justitieel Complex (JC) Zaanstad, DV&O binnen de inrichting van JC opgelegd. 2018 101 personen zich 103 keer sprake is van een nieuw strafbaar feit. er is dus geen uitbreiding van JC Zaanstad te huisvesten. Daarom is het hebben onttrokken in combinatie met Zaanstad. Rijksvast­goedbedrijf gevraagd elders Cijfers van de reclassering en de sabotage van hun enkelband. Op basis een locatie te vinden. Dit leverde geen Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) van verkregen informatie van het Het pand van DV&O wordt één van de geschikt pand op, waardoor de conclu­ wijzen uit dat een enkelband in 2018 in Centraal Justitieel Incassobureau is vijf hoofdvestigingen van de dienst in sie is getrokken om over te gaan tot 97,5 procent van de gevallen bleef bekend (peildatum 11 maart 2019) dat het land. DV&O, JC Zaanstad en de nieuwbouw en aanschaf van grond. deBonjo augustus 2019 31

Jammer dat vrijwilligersorganisaties buiten akkoorden worden gehouden RECLASSERING NIEUWE PARTNER IN BESTUURLIJK AKKOORD

Jaap Brandligt justitieel verblijf nog sprake is van initiatief gezien toch vooral de zorg­ re-integratie. Opvallend is dat de doel­ eend in de bijt net als de gevaarvor­ reclasseringstoezicht, is de reclassering taak van de gemeente en de toezicht­ groep van dit convenant bestaat uit jus­ mers bij terugkeer. Spannend hoe dit Den Haag - Het convenant dat verantwoordelijk voor de realisatie van taak van reclassering. Gemeenten titiabelen met een korte vrijheidsstraf allemaal gaat uitpakken. Benieuwd de Vereniging Nederlandse de voorwaarden en het toezicht daarop hebben wonen, eventuele schulden, het en arrestanten, die niet in een ook of er meer geld voor de nazorg Gemeenten en het Ministerie van verzorgen van een identiteitsbewijs en Penitentiaire Inrichting (PI) verblijven, naar de gemeentes toe komt. Jammer Justitie en Veiligheid jaren geleden meer van dat soort zaken in hun porte­ maar in een zorginstelling (ISD, TBS) dat vrijwilligersorganisaties buiten dit met elkaar ondertekenden voor feuille, terwijl reclassering er toch met verpleging van overheidswege, die soort akkoorden gehouden worden en de nazorg, kent een nieuwe versie. Mensen van vooral is om toe te zien of een ex- in het kader van detentiefasering of dat ze gewoon niet in het denken van De doelstellingen zijn uiteraard gemeenten en gedetineerde die onder voorwaarde detentieongeschiktheid buiten een PI betrokken organisaties voorkomen. dezelfde: samenwerken voor buiten loopt, zich aan die voorwaarden dan wel een Huis van Bewaring ver­ veilige terugkeer in de samen- van de reclas- houdt. In het akkoord wordt de reclas­ blijven, die een terroristisch misdrijf leving buiten de bajes, een per- sering genoemd ‘als enige betrokkene gepleegd hebben en justitiabelen die soonsgericht re-integratieplan en sering gaan dus bij alle fasen van het strafproces, van informatie-uitwisseling. Het con- het moment van inverzekeringstelling venant heeft wel een nieuwe titel: beiden de bajes tot begeleiding na einddatum detentie Spannend hoe ‘Kansen bieden voor re-integratie’ of zorg’. en kent ook nog een interessante in en maken dit allemaal gaat ondertitel: ‘Re-integratie voor (ex)- Opvallende beperking justitiabele burgers’. daar afspraken Dat is een spannende formulering uitpakken omdat de reclassering daarmee in de Voor neerlandici lijkt me het een inte­ begeleidings- en zorgmodus wordt ressante ‘hoofdbreekkwestie’ wat het en de gemeente voor het mogelijke gezet waar het tot nu toe schrijven was bij hun terugkeer nog steeds een verschil is tussen justitiabele burgers aanbod van zorg en sociale voorzienin­ van adviezen voor de rechter en con­ gevaar kunnen zijn voor de openbare en andere burgers. Maar goed, dingen gen. Zij maken hierover al tijdens het troleren of iemand zich wel naar voor­ orde en veiligheid. Een opvallende moeten een naam hebben. Opvallend is verblijf in de justitiële inrichting waarden gedraagt. Het convenant wil beperking van de doelgroep van dit dat de drie reclasseringsinstellingen afspraken’. Mensen van de gemeente dat door samenwerking van de Dienst convenant. Levenslang gestraften en anders dan bij het vorige convenant nu en mensen van de reclassering gaan Justitiële Inrichtingen (DJI), gemeen­ andere gestraften met een lange straf mee ondertekend hebben. De reden: dus beiden de bajes in en maken daar ten en reclassering een basis wordt lijken er buiten te vallen en de terroris­ ‘wanneer na beëindiging van het afspraken. Dat is een spannend geschapen voor een succesvolle mepassage is een toch wat vreemde

Post van Sjoerd de Leeuw

Amsterdam – Op onze locatie aan de Amsterdamse grachten kwam post binnen van Sjoerd de Leeuw. ‘Hallo, ik ben weer vrij maar deze tekeningen heb ik tijdens mijn detentie gemaakt. deBonjo 32 augustus 2019

De gevangenismonologen CRIMINALITEIT IS HOT, SPANNEND

Jaap Brandligt dood door schuld of doodslag? Dat bleef in de voorstelling onduidelijk. Amsterdam-Zuidoost -Het is altijd Zoals het ook onduidelijk bleef weer leuk om in de Bijlmer Bajes waarom hij wel de bajes in ging en zijn Rauw. te zijn. Herinneringen komen dan maat niet. Maar dat neemt niet weg dat Realistisch. vanzelf tevoorschijn. Gestimuleerd in de voorstelling alles zo’n beetje aan door een bajesgeschiedenis in bod kwam dat gedetineerden tegen Puur. woorden en belden aan de muur. komen. Dwars gedrag in de bajes, een Tot en met tot mijn plezierige Penitentiaire Inrichtingswerkster EEN VOORSTELLING DIE verrassing die van Frans Douw, (PIW- ster) die hem een hopeloos BINNENKOMT. ooit eens directeur daar en later geval vond. Zijn oude maat die inmid­ befaamd criticus van het gevan- dels voor het gevangeniswezen werkte geniswezen. Daar werden de en die hem er wel uit dat leven zou Gevangenismonologen deel 2 halen. De confrontatie tussen beiden. opgevoerd. Ik was wat vroeg en Zijn naar buiten gaan met een zak, zat onder genot van mijn onver- geen blauwe, maar het was wel een mijdelijke sigaar op een bankje zak. Zijn ontmoeting met de vriendin met verwondering te kijken naar van de dode handelaar en wat daar de grote hoeveelheid mensen die tussen hen speelde. Zijn inzicht dat hij op zo’n bajesactiviteit verschijnt. schuld had aan haar verdrietige Het bevestigde mijn beeld dat bestaan. De eerste confrontatie weer criminaliteit hot is, spannend en met zijn verslaafde moeder. Zijn ont­ zoals een van de producenten van moeting met die oude vriend die hem ‘Ik ben de monologen na afloop tegen me uit de sores wilde helpen en nog benieuwd zei: ‘Als je naar het televisiekanaal steeds. Zijn wonen in een kelder, want Netflix kijkt dan zijn er niet anders geen woning beschikbaar. In een tus­ wat het bij de dan misdaaddingen. Spannend. senzin de schulden die hij heeft en die Dat triggert waarschijnlijk mensen een toekomst gecompliceerd maakt. gedetineerden­ om erheen te gaan. Afstand nemen oproept en Het ging om de levensgeschiedenis Allemaal herkenbaar en belangrijk. De theatervoorstelling ‘Gevangenis van iemand die nu buiten is. Zijn ver­ Jammer was wel dat er niet echt tijd Monologen 2’ daagt Nederland uit na te of er daar slaafde moeder, zijn ook verslaafde, was voor een nabespreking, want ik maar in de voorstelling afwezige ben razend nieuwsgierig wat mensen denken over hoe wij omgaan met de wel diepere (dood?) vader. Zijn maat die met hem die nog nooit een gevangenis van 20.000 gedetineerden die ieder jaar vrij bij een oudere dealer geld ging halen. dichtbij gezien hebben, nu eigenlijk discussies De desastreuze afloop daarvan doordat opsteken van zo’n voorstelling. Enige komen. die dealer dood ging. Moord dus. Of educatieve verdieping – zeg ik als ex- komen.…’ onderwijsman – zou wellicht geholpen hebben. Nu beperkte het zich bij het vragen stellen tot bijvoorbeeld de Alles wat een vraag of de reclassering geen wonin­ reclassering zich in doorsnee beperkt meer dan gemiddeld geïnteresseerd voor mij al met al een boeiende avond. gen heeft. Er was wat reclassering aan­ tot het controleren of de voorwaarden zijn en op de hoogte zijn van het Met veel vraagtekens over wat het bij gedetineerde wezig en die gaf toe die ze dat voor de voorwaardelijke invrijheidstel­ gevangeniswezen. De gevangenismo­ het volk dat komt kijken veroorzaakt. inderdaad niet hebben, maar dat ze wel ling (v.i.) worden nageleefd. nologen gaan ook de bajesen zelf in. Ik Hopelijk afstand nemen van het repres­ tegen komt, veel doen – zei hij –voor de re-integra­ ben benieuwd wat het bij de gedeti­ sieve bajesbeleid dat we tegenwoordig tie van ex-gedetineerden. Reden voor De moeite waard om na toe te gaan? neerden oproept en of er daar wel onder druk van populisten kennen. kwam aan bod mij om erop te wijzen dat de rol van Ja, zeker voor lezers van deze krant die diepere discussies komen. Het was deBonjo augustus 2019 33

Boekbespreking

THIJSSEN KAN ZICH METEN MET SPIONAGEGROOTHEDEN

Arno Ruitenbeek sfeer bijkans kan proeven.’ moet bedenken dat iedereen, of het nu netjes opstuurde naar Washington. Dat de Japanners of de Amerikanen waren, heeft hem de kop gekost: in 1967 is hij ‘Ik houd van spionage. Eric Ambler, Oorlogsbuit bij hoog en bij laag ontkenden dat die spoorloos verdwenen. Het is de Len Deighton, Tomas Ross.’ Met zijn Net als de vorige vijf delen speelt dit oorlogsbuit er ooit is geweest.’ beroemdste moordzaak van Azië, en nieuwste boek Het Birma bedrog boek zich af in Indochina. Kort voor nog steeds onopgelost. Geen lijk, geen (uitgeverij Marmer, € 19,99) toont het einde van de Tweede Wereldoorlog ‘Het is aannemelijk om te denken dat spoor.’ Gaan zijn romans over gehei­ auteur Roel Thijssen opnieuw proberen de Japanners hun kapitale de Amerikanen een deel hebben men, over zichzelf is Thijssen een aan dat hij zich kan meten met de oorlogsbuit - in de door hen bezette gebruikt om de CIA-operaties te finan­ open boek. Hij werd in 1962 geboren grootheden uit het genre. landen gestolen kunst, zilver, goud en cieren. De geheime dienst beschikte als Jeroen Kuypers, is historicus met juwelen - via het officieel neutrale, over een enorm budget, dat staat vast, de Tweede Wereldoorlog als specia­ Een on-Nederlands goed spionagever­ maar Japan goedgezinde Thailand in de herkomst echter niet. Daarnaast lisme, geïnteresseerd in boeddhisme en Roel Thijssen: spionage, feiten en haal, noemde ik Thijssens, in 2015 veiligheid te brengen. ‘Dat is ze deels heeft de VS hoogstwaarschijnlijk woont al de helft van zijn leven in fictie. (Foto: Hadewych Veys) verschenen thriller Vorstelijk verraad. gelukt,’ aldus de schrijver. ‘Ameri­ Japan veel gestolen goed laten houden, België. Hij verdient de kost als zelf­ Hetzelfde geldt onverkort voor kaanse agenten van CIA-voorganger als soort aanbetaling omdat de standig journalist en recensent voor nummer zes in zijn populaire reeks OSS, die voorloper van de CIA, waren Japanners meestreden tegen de Belgische en Nederlandse bladen. rond CIA-agent Graham Marquand, eind jaren veertig blijven hangen in communisten.” ‘Daarom ook dat pseudoniem. Als Het Birma bedrog, die al vanaf 15 juni Thailand. Ze vestigen zich bijvoor­ potentiële opdrachtgevers Kuypers in de boekhandel ligt. beeld als planter en beginnen handel­ Thompson googelen, moet in een oogopslag dui­ tjes, de een schimmiger dan de andere, Naast de verzonnen Marquand vervult delijk zijn dat de verslaggever zich aan Feiten en fictie zijn vermengd tot zeer maar allemaal met het doel om rijk te de ‘levensechte’ Jim Thompson een de feiten houdt. De boekenschrijver geloofwaardige faction. ‘Ik ben zelf worden. De geldkraan gaat vol open hoofdrol. ‘Deze in Thailand neerge­ Thijssen is een afgesplitste veel geweest in Indochina, er nog meer als zij een van die Japanse konvooien streken OSS-agent was, in tegenstel­ persoonlijkheid.’ over gelezen en onderzoek gedaan. Ik onderscheppen.’ Een kleine 25 jaar la­ ling tot zijn maten in Het Birma wil ervoor zorgen dat de lezer het ter krijgt Thijssens held Graham Mar­ bedrog, geen ritselaar. Volgens zijn gevoel krijgt dat hij zelf op reis is in quand van de Thaise autoriteiten het biografie The ideal man was hij een Bangkok, Laos of Birma. Dat hij of zij verzoek na te gaan of er een verband rechtschapen, eerlijk mens. Een ooggetuige wordt van gebeurtenissen is tussen de destijds geroofde schat­ onkreukbare zakenman (in zijde) die en personen, de soms onheilspellende ten en een afpersingszaak. ‘Waarbij je geen cent voor zichzelf hield en alles

Hoe een Alkmaars straatje strijdtoneel van advocaten en politici werd DE ACHTERDAM

Alkmaar - In krap 30 jaar is het Maar liefst 92 van die vergunningen hoerenstraatje.Vanaf medio jaren het voormalige Oostblok begin deze ambachtelijke straatje in de oos- zijn in handen van oud-rijschoolhouder tachtig is het een publiek geheim dat eeuw ook snel verstommen. (Uit de telijke binnenstad van Alkmaar Koos Nool en zijn familie, verenigd in Holleeder en Cor van Hout losgeld proloog) uitgegroeid tot het internationaal de Maatschap Nool c.s. Die exploiteert voor de biermagnaat en zijn chauffeur bekende zusje van de Wallen en de de hoerenpanden voor derden, onder (de ontvoering had plaats in 1983, er Het boek is te koop via de site Reeperbahn. Op haar hoogtepunt wie lui met een bevlekt blazoen: werd 35 miljoen losgeld betaald) in het www.nzg-journalisten.nl in 2008 heeft de Achterdam 125 de Heineken-ontvoerders Willem straatje hebben geïnvesteerd. Niemand ramen, in die gezwollen ambtelijke Holleeder en Cor van Hout en drugs­ die het op dat moment interesseert, laat taal: 125 exploitatievergunningen baron Johan ‘De Hakkelaar’ V. Zij staan er iets tegen uitricht. Zoals buurt­ voor een seksinrichting verdeeld zouden hun misdaadwinsten hebben protesten tegen de komst van vrouwen­ over vijf exploitanten. witgewassen in, of met het handelaren en mensensmokkelaars uit

ER IS OP HOOG NIVEAU GELOGEN

Amsterdam - Als in 2009 het is voorzitter van de strafzaak in Parallel aan deze heikele rechtszaak ontzielde lichaam van de jonge hoger beroep. volgen we het leven van een man die Esther Dorsman wordt gevonden, Komend uit een Rotterdams milieu van zich opwerkt tot rechter maar onder­ schreeuwt het publiek om wraak. harde werkers zonder veel opleiding, tussen veel verliest. Een eerste verdachte wordt vrij- hoopt Pieter zijn carrière als jurist gesproken, de tweede krijgt van passend af te sluiten. Langzaam komt Uitgeverij De Arbeiderspers, foto de rechtbank twaalf jaar gevange- hij erachter dat er op hoog niveau is Koos Breukel nisstraf. Pieter Coorn, raadsheer gelogen. Hij begint te twijfelen. Wie is bij het gerechtshof in Den Bosch, hij nog als er geen waarheid bestaat? deBonjo 34 augustus 2019

Frikadellen voor op brood Nieuwe beste vriend voor het leven Werkwijze Stap 3.  Ingrediënten Als het geheel gebakken is en de uien • 12-15 frikadellen Stap 1.  glazig zijn giet er dan de ketjap manis Ontdooi de frikadellen en snijd deze in bij de maggi blokjes en de tomatenpu­ • 4 grote uien schuine stukjes, zodat er reepjes ont­ ree en laat het geheel even inkoken. • 1 a 2 madamme Jeannete (hete staan. Frituur deze frikandelschijfjes pepers) tot ze bruin zijn zoals een gewone Stap 4.  • 1 bolletje knoflook frikandel. Voeg daarna de frikandellenstukjes toe en roer het geheel goed om. Zorg • 1 flesje ketjap manis Stap 2.  ervoor dat je het omgeroerd toch mini­ • 2 maggi blokjes Bak in een wok reepjes halve ui met de maal een half uur laat staan voordat je • Zout / peper /paprika poeder fijngesneden bol knoflook en de peper­ het op een broodje doet, je herkent de • Scheutje olie tjes tot een kruidig mengsel. Voeg frikandel niet, maar je hebt een nieuwe daaraan wat zout peper en paprika beste vriend voor het leven gevonden. poeder toe. Minimaal een half uur laten staan

MAGNETRONCAKE, NAAR EEN RECEPT VAN RICHARD

Ingrediënten Stap 1.  Stap 3.  • 3 repen pure chocolade Brokkel de chocolade in een magne­ Meng dit alles tot het een homogeen tronschaal (met deksel voorzien van geheel is en sluit de magnetronschaal • 3 eieren gaatjes) en smelt deze samen met de af met de deksel. • 1 plasticbekertje zelfrijzend boter. bakmeel Stap 4. • ¾ kuipje boter (200 gram) Stap 2. Zet het geheel voor 10 -12 minuten op Voeg daarna het bekertje bloem toe en 600 watt in de magnetron. • 200 gram suiker de losgeklopte eieren en de suiker.

WELK WOORDZ IS ZOEK? H T E Z ALLAH HAARKAME T A G E SLOME B S B L A N K H T E AMATI HEILDRONK SNOTAAP V R E E E Z R B R E T A G E AMEIDE INSIDER SOBER H E I L D R O N K E E B S B L A N K BEDAREND KINDS SPALK O G R E O A E N R M A K E V R E E E Z R B R BEDENKELIJK KLIEK TALER V N E K S Z R L N O I A M A F H E I L D R O N K E E BEKAF A A D P KRATSW J I E P L K R TRIESTO E S F T O G R E O A E N R M A K E R R M E L I E N N S F A E VADERE N P I P A BENUL KROES V N E K S Z R L N O I A M A F BLANKB D I A R A LOZINGK R G D E D M H VERKWIKKELIJKL N A C H T T E M T J A K T E E N T E V R IJ L H R T A A D P W J I E P L K R O E S F T BRAVO NACHT VERVAL E I U G E R R O S B I E F E K E H R R M E L I E N N S F A E E N P I P A VISKOM BRIESJE N R S NORENL W A I C R D R E P B C B D I A R A K R G D E D M H L N A C H T T DRANGER K O ONDERJURKIJ M P T E I E V WREEFA O A E M T J A K T E E N T E V R IJ L H R T ETAGE L ONMACHTK I N D S S O A ZEEKREEFTS M E I U G E R R O S B I E F E K E H P L A N K Z T L N FICHE ORION ZESDE N R S L W A I C R D R E P B C V I S K O M O GAZON PLANK ZOVEEL K O IJ M P T E I E V A O A B E N U L GEPLAAG RITUS S K E L K I N D S S O A S M GERST ROSBIEF X P L A N K Z T L N BUZING Puzzels V I S K O M O B E N U L S K E

Oplossing puzzel, zie pagina 8. X ALLAH FICHE NACHT TALER BUZING Puzzels AMATI GAZON NOREN TRIEST AMEIDE GEPLAAG ONDERJURK VADER BEDAREND GERST ONMACHT VERKWIKKELIJK BEDENKELIJK HAARKAM ORION VERVAL ALLAH FICHE NACHT TALER BEKAF HEILDRONK PLANK VISKOM BENUL INSIDER RITUS AMA WTIR EEF GAZON NOREN TRIEST BLANK KINDS ROSBIEF AME ZIDEEK REEFT GEPLAAG ONDERJURK VADER BRAVO KLIEK SLOME BED AZERSEDNED GERST ONMACHT VERKWIKKELIJK BRIESJE KRATS SNOTAAP BED EZNOVKEEELLI JK HAARKAM ORION VERVAL DRANGER KROES SOBER BEK AF HEILDRONK PLANK VISKOM ETAGE LOZING SPALK BENUL INSIDER RITUS WREEF BLANK KINDS ROSBIEF ZEEKREEFT BRAVO KLIEK SLOME ZESDE BRIESJE KRATS SNOTAAP ZOVEEL DRANGER KROES SOBER ETAGE LOZING SPALK

A P P A R T E M E N T E N C O M P L E X

A P P A R T E M E N T E N C O M P L E X deBonjo augustus 2019 35 BONJOCONTACTBUREAU

ZO WERKT HET CONTACTBUREAU 1. Je stuurt je advertentie naar Bonjo contactbureau, Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam. 2. Bonjo stuurt de advertentie naar een beoordelings­ commissie.­­ Deze moet goedkeuring geven voor plaatsing. 3. Bij goedkeuring plaatst Bonjo je advertentie in deBonjo en/of op de website. 4. Een reactie op een advertentie stuur je naar Bonjo contactbureau. Vermeld hierbij wel het advertentienummer anders kunnen wij je reactie niet doorsturen. Doe een postzegel op de enveloppe en stuur ’m op. 5. Als je reageert maar niet wilt dat je adres bekend wordt, vermeld je adres dan niet in je brief maar op een bijgevoegd papiertje. Zonder je adres kunnen wij geen reacties naar je terug sturen. Een eerlijk verhaal scoort het best. Dus schrijf een brief met daarin je interesses, hoe lang je nog moet, wat je graag wilt en wat weer niet. Ieder die de site bezoekt weet dat hij/zij met een gedetineerde te maken heeft. Transparanter kan niet!

1825 (polish kitchen especially). Maybe I have no children. I’m passionate ben redelijk sportief gebouwd (zegt welkom, alleen door te lezen weet je My name is Monika. I’m a polish will spend 5-6 years in prison. I’m not about technology, traveling and men). Heb grijs haar en heb blauwe of er een klik is. Ps. Iedereen is woman. I am 31 years old. I’m attrac­ looking for fun. I’m looking here for exploring new cultures. I’m looking ogen. Mijn lengte is 175cm en heb welkom. tive and nice woman, I’m 165cm tall, friendship, love and respect. Best for a smart, creative, straightforward een heel normaal postuur. Ik rook niet 55kg. I have a nice appearance. I like regards, Agnieszka. personality. en ben echt een buitenmens die de sport, I love good food and music, natuur graag opzoekt. Hartelijke skiing, swimming, fitness, spending 1827 1829 groeten, Theo. time with friends and family, laug­ Hey, ik ben Steven en ik ben 26 jaar Goed uitziende man op leeftijd van 72 hing, fun. Accident made this that en ik ben een leuke en lieve jongen. jaar (oogt 60 jaar). Verblijft in de PI 1830 unfortunately I’m sitting in prison, Ik sta open voor alle vragen en ik ver­ Vught, maar komt binnenkort op vrije Hoi, ik ben 28 jaar. 182cm lang. Ik zit but I will go out from here soon. I’m blijf in de kliniek FPC Antwerpen. Ik voeten. Is op zoek naar leuk gezel­ momenteel in Drenthe in een PI. Ik looking here for friendship, maybe in wil heel graag contact om nieuwe schap, allereerst voor fijne vriend­ ben op zoek naar een leuk iemand om the future love and respect. I’m mensen te leren kennen maar het liefst schap en dat kan groeien naar meer. mee te schrijven en wie weet wat waiting for contact in polish, english met meiden van 18 jaar tot 40 jaar. Mijn naam is Theo, ben voor mijn daaruit ontstaat. Ik kan volgend jaar and french. Best regards, Monika. Daar wil ik graag brieven mee schrij­ leeftijd zeer sportief en houd in het zomer faseren en zit een gevangenis­ ven. Ik ben single en ik wil graag een bijzonder van lekker eten, als het straf uit van 7 jaar. Ik hou van genie­ 1826 relatie met een lieve en schattige meid mogelijk is in leuk gezelschap. In ten van het leven zoals een terrasje Hello! My name is Agnieszka. I’m van Nederland. Ik hoop dat ik een mijn vrije tijd wandel ik graag, helaas pakken met lekker weer, lekker ergens polish. I’m 31 years old. I speak reactie krijg van jullie. Groet, Steven is dat er de laatste jaren weinig van uiteten, vakantiegaan, etc. Misschien polish and a little bit dutch and gekomen door mijn detentie. Een dat we dat in de toekomst wel samen english. I’m 160cm tall. I’m attrac­ 1828 leuke dame is altijd graag welkom, kunnen doen. Mocht mijn advertentie tive. I like biking withmy son, liste­ Hi, my name is Audri, 33 years, leeftijd speelt echter geen enkele rol, jou aandacht hebben getrokken, stuur ning to different music. I love cooking 1,77m, 105IQ, 107kg, blue eyes. I eveneens als huidskleur of afkomst. Ik me dan een berichtje. Elke reactie is

DEKKER PAKT SMOKKEL AAN Eenvoudig en snel berichten ontvangen

Van de redactie Ook komt er nieuwe apparatuur voor binnenkomt in gevangenissen en wat het opsporen van drugs op kleding. voor spullen het betreft. In de eerste Den Haag - In de strijd tegen de Ook kijkt DJI naar technische maatre­ vier maanden van dit jaar zijn op een smokkel onder gedetineerden gelen voor het tegengaan van drones’, totaal van ongeveer 9500 cellen 1760 komt minister Sander Dekker met aldus Dekker. Het verscherpen van vondsten van smokkel geregistreerd. opvallende gadgets:. een gsm- het (camera)toezicht bij het luchten In 60 procent van de gevallen ging het paraplu, muurdetectie en andere moet de smokkel terugdringen, net als om drugs, waarvan het grootste deel technische innovaties om drones het invoeren van een beperkt bevei­ softdrugs, en 30 procent bestond uit en drugs op te sporen. In totaal ligde afdeling (bba) waarmee gedeti­ communicatiemiddelen zoals tele­ wordt er zo’n drie miljoen beschik- neerden met verlof beter moeten foons. Daarnaast werden wapens baar gesteld voor de nieuwe worden gescheiden van overige (geen vuurwapens), alcohol, rookwaar middelen, extra speurhonden gevangenen. en geld aangetroffen. In 40 procent en aanvullende investeringen in van de gevallen lag de smokkelwaar hekwerk, netten en camera’s. in de cel van de gedetineerde. De De eMates Fotoservice is Sinds 1 janu- minister wil dit smokkel, net als Met de gsm-paraplu kan telefoonver­ geweld tegen personeel en tussen nu beschikbaar in (bijna) keer worden gelokaliseerd en ver­ gedetineerden onderling, zwaarder stoord. In een brief aan de Tweede ari 2019 wordt bestraffen. De maximale straf voor alle PI’s in Nederland! Kamer Kamerstelt de minister dat een deze vergrijpen wordt veertien dagen *Alleen nog niet in PI Grave en PI Haaglanden en ander technisch mogelijk lijkt te centraal geregis- isoleercel. zijn en dat het Agentschap Telecom treerd hoeveel begin april 2019 heeft aangegeven dat Er is eerder al een wetsvoorstel Bekijk in het RIC de speciale whitelisted pagina de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) contrabande er gedaan dat het strafbaar maakt om voor gedetineerden op onze website: voor twee providers een experimen­ waar de gevangenis binnen te smok­ teervergunning krijgt. Ook stelt hij binnenkomt kelen. Uiteindelijk wil Dekker ernaar­ www.emates.nl/info dat de testen in de gevangenis in toe dat smokkelwaar vernietigd mag Zaanstad positieve resultaten hebben worden. opgeleverd. Met muurdetectie kan Isoleercel smokkelwaar die over de gevangenis­ Sinds 1 januari 2019 wordt centraal muur gegooid wordt, herkend worden. geregistreerd hoeveel contrabande er Meer info? www.emates.nl/info deBonjo 36 augustus 2019

VUELTA 2019: ETAPPES RONDE VAN SPANJE MET EXPLOSIEVE ANDORRA-RIT

Las Salinas de Torrevieja - De 74e ETAPPE 1 ETAPPE 7 ETAPPE 13 ETAPPE 19 editie van de Vuelta a España start Las Salinas de Torrevieja > Onda > Mas de la Costa Bilbao > Los Machucos Ávila > Toledo op zaterdag 24 augustus 2019 Torrevieja ETAPPE 8 ETAPPE 14 ETAPPE 20 met een vlakke ploegentijdrit. De ETAPPE 2 Valls > Igualada ??? Arenas de San Pedro > Gran Salida is in Las Salinas van Benidorm > Calpe ETAPPE 9 ETAPPE 15 Platforma de Gredos Torrevieja, een natuurgebied met ETAPPE 3 Andorra la Vella > Tineo > Santuario del Acebo ETAPPE 21 roze gekleurde meren. De Ronde Ibi > Alicante Cortals d’Encamp ETAPPE 16 Fuenlabrada > Madrid van Spanje van 2019 finisht op ETAPPE 4 ETAPPE 10 Pravia > Alto de La Cubilla 15 september in Madrid. Er staan Cullera > El Puig Jurançon > Pau ETAPPE 17 zeven bergetappes op het menu, ETAPPE 5 ETAPPE 11 ??? waarbij de explosieve Andorra-rit, L’Eliana > Javalambre Saint Palais > Urdax ETAPPE 18 de gevreesde Los Machucos en ETAPPE 6 ETAPPE 12 Colmenar Viejo > de klim naar de sterrenwacht van Mora de Rubielos > Circuit van Navarra > Bilbao Becerril de la Sierra Javalambre eruit springen. Ares del Maestrat deBonjo augustus 2019 37

Historie: sinds 1898 EREDIVISIE INTERNATIONAAL BEKEND ALS AANTREKKELIJKE, DOELPUNTRIJKE COMPETITIE

Zeist - Al sinds het jaar 1898 wordt het record van het snelste doelpunt er in Nederland gestreden om de staat al sinds 1982 vast: op 20 maart landstitel. De club die zich aan het van dat jaar scoorde Koos Waslander eind van dat seizoen de allereerste al na 8 seconden tijdens de wedstrijd kampioen mocht noemen, was NAC-PEC Zwolle. Het record van de Concordia uit Rotterdam. De titel meeste doelpunten in één wedstrijd werd behaald via het spelen van door één speler gescoord is van recen­ een kampioenscompetitie, waarin tere datum: Afonso Alves wist in 2007 de kampioenen van de districten namens sc Heerenveen zevenmaal te tegen elkaar uitkwamen. Pas met scoren tegen Heracles. Willy van der het instellen van de Eredivisie in Kuylen is topscorer aller tijden van de 1956/’57 kwam een einde aan die eredivisie, hij maakte liefst 311 keer geografische indeling. Vanaf dat doelpunten (waarvan 308 voor PSV en seizoen speelden de sterkste clubs 3 voor MVV). De meest doelpuntrijke in één competitie. ontmoeting in de Eredivisie is – ook letterlijk – een klassieker: Feyenoord- In het eerste seizoen bestond de Ajax eindigde in 1960 met de uitslag Eredivisie uit de volgende 18 clubs: 9-5. De grootste overwinning komt op Ajax, Amsterdam, BVV, DOS, naam van Ajax, dat in 1972 Vitesse Eindhoven, USV Elinkwijk, Sportclub naar huis stuurde met de uitslag 12-1. Enschede, Feyenoord, Fortuna ’54, De Amsterdammers wisten ook de GVAV, MVV, NAC, NOAD, PSV, meeste doelpunten in een seizoen te Rapid JC, Sparta, VVV en Willem II. de Eredivisie uit 18 clubs, alleen in de elkaar gevoetbald. Ook PSV (23 titels) kampioenschap. Voor iedere tien lands­ maken: 122 in 1966/’67. Van dit rijtje clubs hebben alleen Ajax, periode 1962/’63-1965/’66 werd en Feyenoord (15) wisten zich meer­ titels die een club verovert, mag een Feyenoord en PSV voortdurend in de hiervan afgeweken en streden slechts dere malen tot beste van Nederland te ster op het shirt worden gedragen. In Eredivisie CV Eredivisie gespeeld. Ook FC Utrecht, 16 teams om de titel. kronen. Landstitels voor clubs buiten Nederland zijn dat alleen Ajax (3 De achttien Eredivisie clubs hebben dat voortkomt uit een fusie van DOS, de traditionele top drie komen weinig sterren), PSV (2 sterren) en Feyenoord zich verenigd in een zelfstandige USV Elinkwijk en Velox in 1970, heeft Meteen kampioen voor. Slechts DOS (1958), Sparta (1 ster). rechtsvorm, de Eredivisie CV (ECV). altijd op het hoogste niveau geacteerd. De Eredivisie staat internationaal (1959), DWS (1964), AZ (1981 en Deze houdt zich vooral bezig met de Terwijl sommige clubs regelmatig bekend als een aantrekkelijke, doel­ 2009) en FC Twente (2010) slaagden Records belangenbehartiging van de heen en weer pendelen tussen puntrijke competitie, waarin talent er in de kampioensschaal te veroveren. In de zestig jaar dat de Eredivisie Eredivisieclubs op zowel nationaal als Eredivisie en Eerste Divisie (zoals FC volop tot wasdom kan komen. De prestatie van DWS is helemaal bestaat, zijn vele records gevestigd en internationaal niveau, zoals de verkoop Volendam, VVV en De Graafschap), opvallend, de club uit Amsterdam pro­ verbroken. Toch lijken sommige van de tv-rechten. Op nationaal gebied zijn er ook enkele verenigingen die De eerste kampioen van de Eredivisie moveerde in het seizoen 1962/63 naar records voor de eeuwigheid. Het aantal werkt de ECV nauw samen met de nooit in de Eredivisie zijn uitgekomen. was Ajax. In totaal (inclusief de kam­ de Eredivisie om het seizoen daarna van 43 doelpunten dat PSV’er Coen KNVB en de Coöperatie Eerste Divisie Van de huidige profclubs zijn dat Top pioenschappen van voor de invoering meteen kampioen te worden. Sinds Dillen in het eerste Eredivisieseizoen (CED). Oss en Almere City FC. Vanaf de start van de Eredivisie) hebben de 1985 ontvangt de kampioen een zilve­ (1956/’57) maakte, is nog altijd niet in 1956 tot de dag van vandaag bestaat Amsterdammers 33 landstitels bij ren schaal voor het behaalde geëvenaard, laat staan verbeterd. Ook

Recordhouders in de Eredivisie SPIEGELBEELD Van de redactie Kežman in 2002/2003 35 keer raak in Keeper Jan Jongbloed is de oudste één seizoen. speler ooit in de Eredivisie, hij was 44 Als ik in de spiegel kijk Amsterdam - Ajax is de recordhou- jaar, 9 maanden en 14 dagen bij zijn der als het gaat om landstitels in de Meeste doelpunten ploeg laatste wedstrijd. Hij speelde op dat Dan zie ik een man Eredivisie, in totaal hebben ze er De ploeg met de meeste doelpunten in moment voor Go Ahead Eagles, eerder Die na maanden zichzelf heeft gehaat 24. Het totaal aantal landstitels is één seizoen is Ajax, ze scoorde in het speelde hij voor AFC DWS, FC Weer van zichzelf houden kan zelfs 32, maar de eerste acht titels seizoen 1966/1967 in totaal 122 doel­ Amsterdam en Roda JC. Tevens was waren van voor 1956, en dus niet punten. Ook het record van hoogste hij de keeper van het Nederlands Elftal Ik kan mezelf weer in de ogen kijken van de Eredivisie. doelsaldo staat op naam van Ajax, in op het WK van Duitsland (1974) en Ik heb het mezelf kunnen vergeven het seizoen 1997/1998 behaalde ze +90 Argentinië (1978). Het rare is dat Voor wat ik fout heb gedaan ‘Mister PSV’ Willy van der Kuijlen is (112 voor en 22 tegen). Het minste Jongbloed altijd verkondigde dat hij met 311 doelpunten de topscorer aller­ aantal doelpunten door een ploeg staat liever ging vissen dan voetballen, in Ik hoef mijn spiegelbeeld tijden van de Eredivisie. Hij scoorde op naam van FC Volendam, in het 1974 ging hij dan ook niet naar Ajax Niet meer te ontwijken 308 doelpunten in dienst van PSV seizoen 1971/1972 scoorde ze slechts omdat hij dan zijn vrije visdag moest Want als ik in de spiegel kijk (1964-1981) en nog 3 doelpunten voor 16 goals. Het slechtste doelsaldo werd opofferen. Heeft hij het toch maar lang MVV waar hij zijn laatste seizoen behaald door Heracles in 1985/1986, volgehouden! Dan zie ik een man speelde. Hij had in totaal 528 wedstrij­ -73 (26 voor en 99 tegen). In het Die van zijn fouten heeft geleerd den nodig om de goals te scoren. seizoen 1956/1957 scoorde PSV spits En zichzelf weer In het seizoen 1956/1957 scoorde PSV “Het Kanon” Coen Dillen in totaal 43 spits ‘Het Kanon’ Coen Dillen in totaal keer in één seizoen, hiermee is hij tot In de ogen kijken kan 43 keer in één seizoen, hiermee is hij op heden de recordhouder. tot op heden de recordhouder. Ajacied De meest doelpuntrijke wedstrijd uit Dennis Zegers - PI Dordrecht Henk Groot kwam in het seizoen de Eredivisie is de klassieker uit 1960/1961 met 42 doelpunten dicht in 1960, Feyenoord – Ajax werd dat jaar de buurt. Meer recent scoorden zowel 9-5 Luis Suarez in 2009/2010 als Mateja deBonjo 38 augustus 2019 BONJO KNVB - SPEELRONDES SPEELRONDE 1 - 2,3,4 AUGUSTUS UITSLAG vrijdag 2 augustus BAJES PEC Zwolle 20.00 Willem II - zaterdag 3 augustus Vitesse 18.30 Ajax - PUZZEL FC Emmen 18.30 FC Groningen -

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 VVV-Venlo 20.45 RKC Waalwijk - FC Twente 20.45 PSV - 14 15 16 17 zondag 4 augustus 18 19 20 21 22 Heracles Almelo 12.15 sc Heerenveen -

23 24 25 26 27 ADO Den Haag 14.30 FC Utrecht - Feyenoord 14.30 Sparta - 28 29 AZ 16.45 Fortuna Sittard - 30 31 32 33 SPEELRONDE 2 - 9,10,11 AUGUSTUS UITSLAG 34 35 36 37 38 vrijdag 9 augustus 39 40 41 42 43 44 Sparta 20.00 VVV-Venlo - 45 46 47 48 49 50 zaterdag 10 augustus

51 52 53 54 FC Groningen 18.30 FC Twente - Ajax 18.30 FC Emmen - 55 56 57 58 59 60 PSV 20.45 ADO Den Haag - 61 62 63 64 Willem II 20.45 Vitesse -

65 66 67 68 69 70 71 zondag 11 augustus Fortuna Sittard 12.15 Heracles Almelo - 72 73 74 75 76 77 78 sc Heerenveen 14.30 Feyenoord - 79 80 RKC Waalwijk 14.30 AZ -

BUZING Puzzels FC Utrecht 16.45 PEC Zwolle -

Horizontaal SPEELRONDE 3 - 16,17,18 AUGUSTUS UITSLAG Horizontaal 1. Rozenvrucht - 7. Economische gemeenschap (afk.) - 10. Gemeen - 14. vrijdag 16 augustus Medisch beroep - 16. Gezeul - 18. Deelteken - 19. Sciencefiction - 21. Indische 1. Rozenvrucht - 7. Economische gemeenschap (afk.) - 10. Gemeen - 14. Medisch beroep - 16. Gezeul - Vitesse 20.00 PEC Zwolle - vogel - 22. Persoonlijk vnw. - 23. Sportploeg - 24. Regeringsreglement - 26. 18. Deelteken - 19. Sciencefiction - 21. Indische vogel - 22. Persoonlijk vnw. - 23. Sportploeg - 24. zaterdag 17 augustus RegeringsreglemProjectielent - 26 -. 28.Pro Bijbelsejectiel -figuur 28. B - 29.ijb eDeellse fvanigu hetur -jaar 29 -. 30.De eMoederl van h- e31.t j aSportar - -30. Moeder - 31. VVV-Venlo 18.30 Ajax - Sportartikel - 32artikel. Loo f- b32.oo Loofboomm - 35. G -e 35.zel Gezelschapsdansschapsdans - 3 7- .37. D aDasspeldsspeld -- 339.9. LaatstledenLaatstlede n - 41. Jong dier - 42. Persoonlijk vnw-. 41.- 4 3Jong. D odierorl -u 42.cht Persoonlijkige Hoogh vnw.eid (-a 43.fk. )Doorluchtige - 44. En d eHoogheidrgelijke (afk.)(afk. )- 44.- 4 5. Zo wordt augustus oADOok Den Haag 18.30 Sparta - genoemd - 49. GEneh dergelijkeoororgaa (afk.)n - 5 1- .45. T uZork wordtse vo raugustusst - 52. ookZo agenoemdls - 53. U- 49.ltr aGehoororgaanviolet - 55. E- erste melk - 58. Heracles Almelo 20.45 PSV - 51. Turkse vorst - 52. Zoals - 53. Ultraviolet - 55. Eerste melk - 58. Evenement Evenement in Friesland - 61. Mand - 63. Greenwichtijd - 64. Lichaamsdeel - 65. Operatiekamer - 67. FC Emmen 20.45 sc Heerenveen - in Friesland - 61. Mand - 63. Greenwichtijd - 64. Lichaamsdeel - 65. Operatie- Zitplaats - 71. Neon - 72. Erfdeel - 74. Eerste optreden - 79. Stuk karton - 80. Wintersport. kamer - 67. Zitplaats - 71. Neon - 72. Erfdeel - 74. Eerste optreden - 79. Stuk zondag 18 augustus karton - 80. Wintersport. Fortuna Sittard 12.15 Willem II - Verticaal Feyenoord 14.30 FC Utrecht - Verticaal FC Twente 14.30 RKC Waalwijk - 1. Drijvend hote1.l -Drijvend 2. Sche hotelepsb -o 2.rr Scheepsborrelel - 3. Balsp o- r3.t -Balsport 4. Dru -k 4.te Drukte- 5. A a- n5. hAanet g heten ogee-mde - 6. Luitenant - 8. Landbouwwerktnoemdeuig - 9 .- G6. eLuitenantboren (a -f 8.k. )Landbouwwerktuig - 10. Hiermee s t-a 9.rt Geborende Sne e(afk.)kwe e- k10. - 1Hiermee1. Aar tsbisschop - 12. AZ 16.45 FC Groningen - Schrijfgeld - 13.start On tdesp Sneekweekanningsbe -z 11.igh Aartsbisschopeid - 15. Sto -o 12.ms Schrijfgeldchip - 17. -G 13.es Ontspanningsbelacht - 20. Zo- wordt september ook genoemd - 25. Rzigheidijksgr e- n15.s - Stoomschip 27. Geme -e 17.nte lGeslachtijke Un -i v20.er sZoite wordtit (af kseptember.) - 29. Z ookwa genoemdre bijl - 31. Bedrag - 33. Duitse partij - 34. Kled-i n25.gs tRijksgrensuk - 35. S - l27.ag hGemeentelijkeout - 36. Kl uUniversiteitns - 38. E (afk.)urop e- a29.an Zware- 40. Kbijla n- j31.er - 41. Briefaanhef - 46. Smalle sloep - 4Bedrag7. Indi -e 33.n - Duitse48. K npartijeed b- a34.ar Kledingstukmengsel - 5- 035.. B Slaghoutakplaa t-s 36. - 5 Kluns4. Bo -u 38.wl and - 56. Eenvoudig - 57. Brandgang - 59.Europeaan Karaat - -6 40.0. LKanjeridwo o- r41.d -Briefaanhef 62. Ned. v- a46.kc Smalleentral esloep (afk -. )47. - 6Indien6. Vo -g 48.el - 68. Zoen - 69. SchoonmaakmidKneedbaardel - 70. mengselPel - 73 -. 50.Va Bakplaatsnaf - 75. -K 54.le iBouwlandntje - 76 .- I56.nh oEenvoudigudsmaat - (57.afk Brand.) - 7-7. Onderofficier - 78. Bij voorbeeld. gang - 59. Karaat - 60. Lidwoord - 62. Ned. vakcentrale (afk.) - 66. Vogel - 68. Zoen - 69. Schoonmaakmiddel - 70. Pel - 73. Vanaf - 75. Kleintje - 76. Inhouds- maat (afk.) - 77. Onderofficier - 78. Bij voorbeeld.

B O T T E L E E G V A L S O O R A R T S G E S L E E P Oplossing puzzel, zieT paginaR E M 8.A S F B E O G E E L F T A L R R K O G E L L A B A N A U G U S T U S M A M S K I E S S S L B O S T O N C L I P L L L AMr.M RobertM E D HPoldermanE D O O G S TsindsM A 1996A N Duw specialistO O R in: B E I A L A E U V A B I E S T• strafzakenS N E E K W E E K R K O R• Fbeklag-D enG TberoepszakenN E K O K B A• NTBS,K longstayT D en ISDN E E R V E V U U R D O O P R Iets te melden? K A A R T• VOG-S K enI LCBR-proceduresO P E N T 072 574 44 09 Stuur het E [email protected] W www.boddaertadvocaten.nl naar Bonjo! deBonjo deBonjo 34augustus 2019 augustus39 2016 Onderzoek naar verhoging strafmaat moord van dertig naar veertig jaar Recht op eerlijk proces in LEVENSLANG NIET LANGER de Grondwet Van de redactie SPEELRONDE 4 - 24,25 AUGUSTUS UITSLAG SPEELRONDE 7 - 20,21,22 SEPTEMBER UITSLAG LEVENSLANGzaterdag 24 augustus vrijdag 20 septemberDen Haag - Vanaf 1 juli staat in de Grondwet: ‘De Grondwet waarborgt Willem II 18.30 FC Emmen - FC Twente de democratie, de rechtsstaat20.00 en de grondrechten’.Heracles Ook Almelo staat vanaf nu- in de Grondwet dat er een recht is op een eerlijk proces en dat de rechter Ajax 18.30 Fortuna Sittard - zaterdag 21 septemberonafhankelijk en onpartijdig is. Daarmee volgt Nederland enkele buiten- Heracles Almelo 19.45 Vitesse - Sparta landen. 18.30 RKC Waalwijk - sc Heerenveen 20.45 FC Twente - Willem II 19.45 VVV-Venlo - Niet iedereen is even blij met dit besluit. Zo maakt Carolien Grütters van de PSV 20.45 FC Groningen - FC Groningen 19.45 PEC Zwolle - Radboud Universiteit in Nijmegen er bezwaar tegen dat er onderscheid wordt zondag 25 augustus Vitesse gemaakt tussen gewone rechters20.45 en onafhankelijkeFortuna en onpartijdige Sittard rechters.- Een RKC Waalwijk 12.15 ADO Den Haag - zondag 22 septemberrechter in Nederland is per defi nitie onpartijdig en onafhankelijk. Ze noemt het ‘een ronde cirkel’. Zij zou liever hebben gezien dat er gestaan zou hebben: Ieder PEC Zwolle 14.30 Sparta - PSV 12.15 Ajax - heeft recht op een eerlijk proces binnen een redelijke termijn voor een rechter en FC Utrecht 14.30 VVV-Venlo - ADO niemand kan tegen zijn wil14.30 worden afgehouden vanAZ de rechter die de wet hem- Feyenoord 16.45 AZ - sc Heerenveen toekent en tenslotte dat de 14.30rechter onafhankelijk enFC onpartijdigUtrecht is. - FC Emmen 16.45 Feyenoord -

SPEELRONDE 5 - 30,31 AUG EN 1 SEPT UITSLAG SPEELRONDE 8 - 27,28,29 SEPTEMBER UITSLAG vrijdag 30 augustus vrijdag 27 september FC Emmen 20.00 PEC Zwolle - VVV-Venlo 20.00 sc Heerenveen - zaterdag 31 augustus zaterdag 28 september sc Heerenveen 18.30 Fortuna Sittard - AZ 18.30 Heracles Almelo - RKC Waalwijk 19.45 PSV - PEC Zwolle 18.30 PSV - FC Groningen 19.45 Heracles Almelo - Ajax 20.45 FC Groningen - ADO Den Haag 20.45 VVV-Venlo - Fortuna Sittard 20.45 Sparta - zondag 1 september zondag 29 september Van de redactie periode is gekozen, omdat de duur van naar mensen die specifi ek ‘de positie FC Twente 12.15 FC Utrecht - Feyenood 12.15 FC Twente - detentie van een levenslanggestrafte en de belangen van slachtoffers en DenSparts Haag - Er is al heel lang veel in ieder14.30 geval substantieel langerAjax dient nabestaanden- kunnen behartigen’.RKC Waalwijk We 14.30 Vitesse - bezwaarWillem IItegen het opleggen te zijn14.30 dan de duur van de detentieFeyenoord missen daarbij- dan de positieFC Utrecht van de 14.30 Willem II - van levenslange straff en zonder Vitesse van een16.45 veroordeelde die deAZ maximale daders. Alles- ruikt er tochFC Emmen een beetje 16.45 ADO Den Haag - uitzicht op herstel. Het Europese tijdelijke gevangenisstraf van dertig naar dat het nu moet, maar dat het een Hof voor de Rechten van de Mens jaar opgelegd heeft verkregen.’ Die inderdaad, een moetje is. (EHRM)SPEELRONDE foetert herhaaldelijk 6 - 14,15 SEPTEMBER naar komt ‘immers in beginsel na twintig UITSLAG SPEELRONDE 9 - 4,5,6 OKTOBER UITSLAG Nederlandzaterdag 14dat september het zo niet langer jaar voorwaardelijk vrij’. Toetjes vrijdag 4 oktober kan. Nederlandse rechtbanken AZ 18.30 Sparta En waarom de- Raad voorFC GroningenStrafrecht- Koning 20.00 RKC Waalwijk - hebben terecht de Nederlandse Vervolgtoetsen toepassing en Jeugdbescherming Willem 1 met de StaatPSV bevolen een begin te maken Tot het18.30 moment dat het adviescollegeVitesse (RSJ) de beoordeling- nietzaterdag kan doen, 5 oktober Grondwet van 1815. metVVV-Venlo activiteiten die naar resociali- gaat toetsen,19.45 staat de detentieFC vanGroningen de komt helemaal- niet aanHeracles de orde. Almelo 18.30 FC Emmen - satieFC Utrecht leiden. levenslanggestrafte20.45 in het ‘tekenFC Emmen van Een nieuw adviescollege- Sparta terwijl alle 19.45 FC Twente - vergelding en bestraffi ng’. Nadruk- rechtsgangen redelijk gezekerd lijken De grondwetswijziging is duidelijk een poging om te bereiken dat de rechter Ajax 20.45 sc Heerenveen - PSV 19.45 VVV-Venlo - Dat is in Den Haag gebeurd, maar ook kelijk ‘worden in deze periode geen in ons land, dat roept vragen op. Zoals het parlement kan terugfl uiten als het wetten aanneemt die strijdig zijn met de bijzondag de rechtbank 15 september Noord-Nederland. Die activiteiten aangeboden die gericht het volstrekt onduidelijksc isHeerenveen welke Grondwet. Dat kon tot nog20.45 toe niet. Frits Bakker PECen Kees Zwolle Sterk van de Raad- laatstePEC Zwolle rechtbank ging niet over tot het zijn op12.15 re-integratie’. Het isRKC allemaal Waalwijk beroepsgang- er tegen eenzondag advies 6 oktobervan voor de Rechtspraak vinden de grondwetwijziging daarom een aanwinst. Wim opleggen van een levenslange gevan- ingewikkeld gemaakt. Want als de dat adviescollege en het oordeel van Voermans van de Universiteit Leiden vindt dat ‘het geen juridische werking Feyenoord 14.30 ADO Den Haag - ADO Den Haag 12.15 Ajax - genisstraf. Dat deed bij de justitiestaat- staatsecretaris het advies van dat de staatssecretaris denkbaar is. De heeft. Het is totaal onnodig en lost niks op’. Hij wenst ‘dit wanproduct alle ssecretarisHeracles KlaasAlmelo Dijkhoff de alarm- adviescollege14.30 heeft overgenomen,Willem danII rechten van de- goed-socialiserendeFortuna Sittard da- voorspoed’. In de reacties kwamen14.30 we ook de termFeyenoord window dressing tegen, -il- klokFortuna luiden. Sittard Hij wil zoals hij zegt dat komen16.45 er vervolgtoetsen metFC eventu-Twente der hebben duidelijk- geenVitesse rol gespeeld lusiewetgeving. We komen14.30 dat vaker tegen in de FCbesluiten Utrecht van het parlement.- Of ‘de zwaarste straf beschikbaar moet eel verlof. Het adviescollege bepaalt bij het bedenken van ditWillem beleid. II Er is het toch een aanwinst zoals16.45 Bakker en Sterk stellen?AZ We gaan het volgen -bij al blijven voor de zwaarste criminelen en welke vervolgtoetsingen er plaats zijn nog twee toetjes. De eerste is dat die zaken die bij Bonjo binnen komen. Dikwijls is er sprake van onzorgvuldige de zwaarste misdrijven’. De aanpas- moeten vinden. En ja: de slachtoffers Dijkhoff de strafmaat voor doodslag vervolging dan wel veroordeling. singen die hij voorstelt zijn ‘noodza- en de maatschappij in abstracto spelen wil verhogen van vijftien jaar naar iets kelijk om te voorkomen dat levenslang daar ook een rol in. Je kunt bijna uit- hogers. Hij komt nog met een voorstel. een dode letter in de wet wordt’. tekenen dat levenslang dichter bij de Het tweede toetje - toetjes smaken Er komt in het voorstel van Dijkhoff dertig tot vijfendertig jaar komt dan bij altijd naar meer - is dat aan het Weten- een adviescollege dat de staatsecreta- die vijfentwintig. Maar misschien is schappelijk Onderzoek- en Documen- ris gaat adviseren of een levenslang dat te veel een somber perspectief. In tatiecentrum (WODC) is gevraagd Adverteren in deBonjo gestrafte na de eerste 25 jaar celstraf het adviescollege zitten vijf mensen. onderzoek te doen naar de mogelijk- in aanmerking kan komen voor re- Een onafhankelijke voorzitter, twee heden de strafmaat voor moord te ver- integratieactiviteiten. Na vijfentwintig leden met een juridische en twee leden hogen van dertig naar veertig jaar. De brengt u in de bajes jaar! Hoe komt hij aan die vijfentwin- met een gedragskundige (psychater daders - ook de goed socialiserende tig jaar? Ik citeer uit de brief van 2 en psycholoog) achtergrond. Bij het daders - moet het klaarblijkelijk niet te juni aan de Tweede Kamer. ‘Voor deze aanwijzen van de leden wordt gezocht makkelijk gemaakt worden.

BODDAERT VERWEEL Bonjo en haar GA VOORadvocaten SPOED NAAR www.strafzaken.nl deVERDWAALD?Bonjo augustuslidorganisaties 2016 helpen je weer op weg! Tel. 073 610 2005, voorMr. Robertgedetineerden Polderman 0800-1001. sinds 1996 uw specialist35 in: • Strafzaken • Beklag- en beroepszaken Wil je bezoek? Bel Bonjo De talloze reacties• TBS entonen longstay aan dat deBonjo goed •wordt VOG- en gelezen. CBR-procedures 0800 3334446 Ook goed voor onze adverteerders! Vrijwilligers komen bij je langs door heel T 072 574 44 09 Nederland om je verhaal te horen, voor E [email protected] wetenswaardighedeneen luisterend oor, een steuntje in de rug. www.boddaertverweel.nl Vliegende auto’s BONJOBAJESPUZZEL deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 34 25-07-16 12:31 Een vliegende auto is een auto die 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 net als een gewone auto over de 12 13 14 15 16 openbare weg mag rijden. Daarnaast ook kan opstijgen, vlie- 17 18 gen en landen als een vliegtuig. 19 20 21 22 1 Nadat de gebroeders Wright hun eerste vlucht maakten, begonnen lucht- 23 24 25 26 vaartpioniers te geloven in een hybride 27 28 29 30 vliegende auto. De eerste vliegende auto die ook daad- 31 32 33 werkelijk zou vliegen, werd gebouwd door Waldo Waterman. Op 21 maart 34 35 36 37 38 39

1937 ging zijn Arrowbile voor het 40 41 42 43 eerst de lucht in. 2 44 45 2 De eerste Nederlandse vliegende auto, PAL V, op de weg ook een snelle 46 47 48 49 50 rakker, 180 km/u. Staat nu in de show- 51 52 53 room van een autodealer te koop. 54 55 56 57 58 59 60 3 Het dashbord van de Nederlandse vliegende auto. 61 62 63 64 65 66

67 68 69 4 De Terrafugia’s visie voor de

toekomst van persoonlijk vervoer, de BUZING Puzzels TF-X, is een semie-autonome vierzits hybride electrische vliegende auto met verticale opstijgen en landen. Horizontaal Horizontaal 1. Gejaagd - 6. Lengtemaat - 8. Kennis - 12. Eerwaarde Moeder (afk.) - 13. Cable 5/6 De Slowaakse ontwerper Stefan van 200 km/u en kan met een volle 3 1. Gejaagd - 6. NewsLeng Networktemaat (afk.)- 8. K - e14.nn Afwasis - 12 -. 16.Ee Plaatsrwaa rind eOverijssel Moeder - (17.afk Ongebogen.) - 13. Ca -b le News Network Klein ontwierp deAeromobil. Deze tank 700 km afleggen. 18. Olympische sport - 19. Telegraaf restant - 20. Academisch Ziekenhuis - (afk.) - 14. Afwas - 16. Plaats in Overijssel - 17. Ongebogen - 18. Olympische sport - 19. Telegraaf fraaie vliegende auto weegt 450 kilo 21. Spinsel - 23. Olympische sport - 28. Neon - 29. Vereist - 30. Ongeveer (afk.) en heeft een topsnelheid in de lucht Wim Wal restant - 20. Ac-a 31.de mRijkswaterstaatisch Zieken -h 32.uis Olympische- 21. Spin svechtsportel - 23. O - l33.ym Ziepis ommezijdeche spor t- -34. 28 Jong. Ne on - 29. Vereist - 30. Ongeveer (dierafk .-) 36.- 3 Voetbalterm1. Rijkswa -t e39.rs tChineseaat - 32 maat. Ol y- m40.p iLeedsche - v42.ec Olympischehtsport - 3 3teamsport. Zie om - mezijde - 34. Jong dier - 36. Voetb44.al tTechnischeerm - 39. titelCh i-n 45.ese Italiaanse maat - 4omroep0. Lee -d 46. - 4 Kiki2. O Bertenslympi sisc heene t .....eam - s49.po Zeert -- 44. Technische titel 4 - 45. Italiaanse wierom r-o 51.ep Plus- 46 -. 52.Ki kOverschotjei Bertens -i s54. ee Hondengeluidn ..... - 49. Z -e 56.ew Eerwaardeier - 51. P Heerlus -(afk.) 52. Overschotje - 54. Hondengeluid - 58.56 .Bazige Eerw avrouwarde -H 59.ee rZangstem (afk.) - -5 61.8. BEerwaardeazige vr oheeruw - -63. 59 Olympisch. Zangste Comitém - 61 . Eerwaarde heer - 63. Olympisch -C 65.om Gereedschapité - 65. G -e r67.ee dOosterseschap -titel 67 .- O68.o sZwemvogelterse titel -- 69.68 Enigszins. Zwemv zoet.ogel - 69. Enigszins zoet.

Verticaal Verticaal 1. Eenheid van trilling - 2. Brabantse rivier - 3. Olympische sport - 4. Springstof - 5. Binnen - 6. Dafne Schippers is een ..... - 7. Kerel - 9. En andere (afk.) - 1. Eenheid van10. tri lSlotling - -11. 2 .Overdreven Brabants e- 14.riv iVrijeer - 3Universiteit. Olympi s- c15.he Robinsport Haase- 4. S isp reen...... ingsto f - 5. Binnen - 6. Dafne Schippers is ee n- 18...... Te - 7zijner. Ke tijdrel - 20.9. ESpiln a -n 21.de rSoorte (af verzekeringk.) - 10. S l-o 22.t - Hier11. Owordenverdr deev eOlympin - 14-. Vrije Universiteit - 15. Robin Haschease iSpelens een. .gehouden.... - 18. -T 24.e z Nootijne r- t25.ijd Slot- 20 - .26. Sp Enil -dergelijke 21. Soo r(afk.)t ver -z 27.eke Olympiring - -22. Hier worden de Olympische Spscheelen watersport gehoude -n 30. - 2 Frisdrank4. Noot -- 31.25 .Rijkswaterstaat Slot - 26. En - 32.der Bevestiginggelijke (af k- .35.) - Noot27. Olympische watersport - 30-. 37.Fri Aankomendsdrank - 3 1- .38. R iLandjksw -a 41.ter sSchoonmaakmiddeltaat - 32. Bevest i-g 42.in gKleine - 35. vruchtNoot -- 37. Aankomend - 38. Land - 41. Scho43.on Balspelmaakm - i46.dd Kleurel - 4 2- 47.. K lHeiligeeine v -r u48.ch Elasticiteitt - 43. Ba -l s50.pe lGekookt - 46. K sapleu -r 53. - 4 Palm7. H-eilige - 48. Elasticiteit - 50meel. Ge -k 55.oo kKleint sap zeil - 5 -3 56.. P aEenlm mzekereeel - - 557.5. HogesnelheidstreinKlein zeil - 56. E - e60.n zHeeleke rwate - -5 7. Hogesnelheidstrein - 60. Heel wat -62. 6 2Gewicht. Gewi c(afk.)ht (a -f 64.k.) Compagnon- 64. Com p(afk.)agn o- n66. (a Friesfk.) -riviertje. 66. Fr ies riviertje.

Oplossing puzzel, zie pagina 08.

H A A S T I G H M W E E T E M C N N V A A T A N E 6 R E C H T T U R N E N D 5 T R O A Z D N W E B Z W O R S T E L E N A R Z N E N O D I G C A R W S J U D O S Z O Z W E L P A P A S S L I S M A R T B A S K E T B A L M I R E T R A I I T E N N I S S T E R A L G E E N G T R E S T J E R K E F E H K A A L T R D N O C N S F G E R E I A G A K O E T Z O E T I G

deBonjo 11-nr4 augustus 2016.indd 35 25-07-16 12:31 deBonjo 40 augustus 2019

Een frisse blik op uw strafzaak? Als er iets in zit, halen wij het eruit!

Wij hebben specialisten op het gebied van:

• diefstal • wapens & munitie Onze gedetineerde cliënten kun- We speak English • drugszaken • zeden nen ons gratis bereiken op: Wir sprechen Deutsch • fraude • detentierecht/beklagzaken 0800-9336464 (0800-WEENING) Nous parlons Français • geweld • cassatie • mensenhandel • jeugdstrafrecht Achterkant• moord en doodslag • ontneming • terrorisme • TBS & PIJ

Ook pro deo. Wij bezoeken u in elke PI in Nederland.

Postbus 3084, 6202 NB Maastricht strafrechtadvocaten.nl Maastricht • Utrecht • Roermond • Hoensbroek