LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI MIASTA I GMINY

Wykonawca:

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica jest opracowywany w ramach projektu dofinansowanego z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

2017 r. Spis treści 1. Wprowadzenie...... 3 2. Powiązania programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi ...... 6 3. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz charakter potrzeb rewitalizacyjnych...... 14 3.1. Położenie gminy ...... 14 3.2. Środowisko naturalne...... 18 3.3. Strefa przestrzenna...... 19 3.4. Strefa społeczna...... 25 3.5. Strefa gospodarcza ...... 49 3.6 Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji ...... 58 4. Zasięg przestrzenny obszaru rewitalizacji ...... 64 5. Wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji ...... 66 6. Cele rewitalizacji oraz kierunki działań ...... 68 7. Planowane projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne i wspierające ...... 71 8. Mechanizmy komplementarności i integrowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych...... 92 9. Indykatywne ramy finansowe dla przedsięwzięć rewitalizacyjnych ...... 96 10.Mechanizmy włączenia interesariuszy w proces rewitalizacji...... 108 11. System wdrażania i monitorowania...... 113 12. Obszar rewitalizacji – załącznik graficzny ...... 116

2 1. Wprowadzenie

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica stanowi rozwinięcie działań w zakresie rewitalizacji obszarów zdegradowanych, prowadzonych dotychczas na obszarze miasta. Przy opracowaniu Programu uwzględnione zostały zalecenia zawarte w „Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020”, które zostały opracowane przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju.

Logo rewitalizacji, www.mr.gov.pl Dokument ujmuje działania w sposób kompleksowy tak, aby nie pomijać aspektu społecznego, ekonomicznego, przestrzennego, technicznego, środowiskowego i kulturowego związanego zarówno z danym obszarem, jak i jego otoczeniem. Program to przede wszystkim narzędzie do planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych projektów z zakresu rewitalizacji, który opracowywany i przyjmowany jest przez samorząd gminy w drodze uchwały na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 Ustawy o samorządzie gminnym. Rewitalizacja to proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez przedsięwzięcia całościowe tj. integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, jak również lokalnej gospodarki oraz przestrzeni - środowiska i infrastruktury. Ponadto, zaplanowane przedsięwzięcia muszą być skoncentrowane terytorialnie i powinny być prowadzone w sposób zaplanowany, spójny oraz zintegrowany poprzez program rewitalizacji. Według definicji określonej przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju rewitalizacja jest procesem wieloletnim, prowadzonym we współpracy z lokalną społecznością. Obszar zdegradowany to obszar, na którym zidentyfikowano sytuację kryzysową, natomiast za stan kryzysowy należy uznać sytuację, w której mierniki poziomu rozwoju społecznego, gospodarczego i przestrzennego (infrastrukturalnego lub środowiskowego) są na niskim poziomie lub obserwuje się ich silną tendencję spadkową. Za stan kryzysowy można uznać także sytuację występowania intensywnych (z dużym natężeniem) problemów społecznych, gospodarczych i przestrzennych. Jednocześnie, rewitalizacja to proces przemian służących wyprowadzeniu ze stanu kryzysowego najbardziej zdegradowanych obszarów miejskich. W tym procesie zakłada się optymalne wykorzystanie endogenicznych uwarunkowań i wzmacnianie lokalnych potencjałów. Właściwy Lokalny Program Rewitalizacji musi charakteryzować się następującymi cechami:  kompleksowość

3 − działania całościowe i wielowymiarowe, uwzględniające aspekty: społeczny, ekonomiczny, przestrzenny, techniczny, środowiskowy i kulturowy, − włączenie środków z EFRR, EFS, FS, innych publicznych oraz prywatnych.  koncentracja − koncentracja na obszarach najbardziej zdegradowanych, tj. obszarach gminy, gdzie skala problemów i zjawisk kryzysowych jest największa.  komplementarność − wzajemne oddziaływanie między projektami rewitalizacyjnymi, − powiązanie działań rewitalizacyjnych z planami inwestycyjnymi Miasta i Gminy Koprzywnica, − efektywny system zarządzania projektami rewitalizacyjnymi (współdziałanie instytucji, spójność procedur itp.), − kontynuacja i dopełnienie przedsięwzięć zrealizowanych w ramach polityki spójności 2007- 2013.  partycypacja − nierozerwalnie wpisane w proces rewitalizacji uczestnictwo we współdecydowaniu, − musi mieć realny charakter, − stanowi fundament działań na każdym etapie procesu rewitalizacji: diagnozowania, programowania, wdrażania, monitorowania i oceniania.

W tym celu w ramach przedmiotowego „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica” dokonano: − pełnej diagnozy służącej wyznaczeniu obszaru zdegradowanego wskazanego w programie rewitalizacji oraz zdefiniowano dotykające go problemy. Diagnoza obejmuje łącznie kwestie społeczne, ekonomiczne, przestrzenne - infrastrukturalne i środowiskowe, a także kulturowe (w tym związane z dziedzictwem kulturowym) a także techniczne, − właściwego doboru narzędzi i interwencji do potrzeb i uwarunkowań danego obszaru, − zsynchronizowania uzupełniających się działań w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzennej (infrastrukturalnej i środowiskowej), − ustalono hierarchię potrzeb w zakresie działań rewitalizacyjnych, − zrealizowano wynikającą z art. 5 rozporządzenia nr 1303/2013 zasadę partnerstwa polegającą na łączeniu szerokiego grona partnerów (w szczególności lokalnych społeczności i przedsiębiorców, a także ekspertów) w procesy programowania i realizacji projektów rewitalizacyjnych w ramach programów operacyjnych oraz konsekwentnego, otwartego i trwałego dialogu oraz z tymi podmiotami i grupami, których rezultaty rewitalizacji mają dotyczyć,

4 − podejścia do rewitalizacji, jako istotnego elementu całościowej wizji rozwoju Koprzywnicy. Opracowany dokument składa się z następujących części:  diagnozy i identyfikacji potrzeb rewitalizacyjnych,  delimitacji obszarów zdegradowanych,  wizji wyprowadzenia obszaru zdegradowanego z sytuacji kryzysowej,  wykazu dopełniających się wzajemnie głównych projektów rewitalizacyjnych dotyczących obszaru zdegradowanego,  ogólnego, zbiorczego opisu innych, uzupełniających rodzajów projektów rewitalizacyjnych wraz z ramami finansowymi,  opisu mechanizmów zapewnienia komplementarności między poszczególnymi projektami rewitalizacyjnymi oraz pomiędzy działaniami różnych podmiotów i funduszy na obszarach objętych programem rewitalizacji,  mechanizmów włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie Koprzywnicy w proces rewitalizacji,  systemu realizacji (wdrażania) programu rewitalizacji,  systemu monitoringu skuteczności działań i systemu wprowadzania modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu.

Prace związane z opracowaniem „Lokalnego Programu Rewitalizacji” realizowane były przy aktywnym udziale społeczeństwa, które na etapie tworzenia dokumentu miało możliwość wniesienia swoich pomysłów, opinii, stanowisk, sprzeciwu, aprobaty. Konsultacje społeczne były skierowanie do szerokiego grona odbiorców: mieszkańców Miasta i Gminy Koprzywnica, przedstawicieli sektora gospodarczego, pozarządowego. Zaangażowanie mieszkańców, organizacji pozarządowych i partnerów społecznych spoza JST przebiegało na etapie uzgadniania zapisów dokumentu strategicznego m.in. w zakresie identyfikacji przedsięwzięć rozwojowych (wywiady z mieszkańcami, udział w spotkaniach konsultacyjnych). Projekt „Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica” został poddany weryfikacji podczas otwartych konsultacji społecznych z przedstawicielami społeczności lokalnej.

5 2. Powiązania programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica wykazuje szereg powiązań z innymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi na różnych poziomach. Istotą rewitalizacji jest prowadzenie kompleksowych działań na obszarach cechujących się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk społecznych, współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej ze sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej, bądź technicznej. Podejmowana interwencja wiązać się będzie z realizacją szeregu projektów rewitalizacyjnych mających na celu przywrócenie do życia określonych fragmentów miasta, gwarantując w ten sposób poprawę jakości życia jego mieszkańców.

DOKUMENTY POZIOMU KRAJOWEGO

W Krajowej Polityce Miejskiej - dokumencie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju rewitalizacja wskazana jest jako jeden z wątków tematycznych istotnych w polityce miejskiej na najbliższe lata. W dokumencie tym rewitalizacja określona jest jako kompleksowy, Rys. 3 Logo Krajowej Polityki skoordynowany, wieloletni proces przemian społecznych, Miejskiej www.mr.gov.pl ekonomicznych, przestrzennych i technicznych, prowadzony na obszarze zdegradowanym, tak aby nastąpiło osiągnięcie ogólnego celu, którym jest wyprowadzenie tego obszaru ze stanu kryzysowego, w szczególności przez nadanie mu nowej jakości funkcjonalnej i stworzenie warunków do jego rozwoju w oparciu o charakterystyczne uwarunkowania endogeniczne. Najbardziej zaawansowane z takich działań w ramach tego procesu stanowi kompleksowa rewitalizacja, realizowana na obszarach najbardziej zdegradowanych, odnosząca się do konkretnego, ograniczonego terytorium i łącząca wysiłki różnych podmiotów, których suma ma spowodować trwałe ożywienie społeczne i gospodarcze obszaru.

Celem działań władz samorządowych powinno być wyprowadzanie ze stanu kryzysowego najbardziej zdegradowanych obszarów miasta poprzez przedsięwzięcia całościowe (integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki), skoncentrowane

6 terytorialnie i prowadzone we współpracy z lokalną społecznością. Działania te powinny być prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany przez określenie i realizację programów rewitalizacji.

Zapisy Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju zawierają wśród celów polityki przestrzennego zagospodarowania kraju Cel 2: Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. W rozwinięciu tego celu wskazuje się, iż działania polityki przestrzennej w odniesieniu do zdegradowanych obszarów zurbanizowanych mają na celu przywrócenie ich funkcji administracyjnych, społecznych i gospodarczych oraz stworzenie warunków sprzyjających ich powtórnemu zagospodarowaniu dzięki skorelowanym interwencjom w sferze planowania przestrzennego, inwestycjom infrastrukturalnym oraz wsparciu zasobów ludzkich i przedsiębiorczości. Działania restrukturyzacyjne i rewitalizacyjne doprowadzą do odzyskania atrakcyjności danego obszaru lub miasta, do przywrócenia korzystnych warunków życia i podejmowania działalności gospodarczej oraz inwestycyjnej z wykorzystaniem istniejącego potencjału kulturowego i zachowaniem funkcji symbolicznych oraz przyrodniczych obszaru w procesie jego adaptacji do nowych funkcji. Przygotowanie lokalnych programów rewitalizacyjnych będzie warunkiem niezbędnym do prowadzenia działań inwestycyjnych przewidzianych w regionalnych strategiach rozwoju. Poziom lokalny będzie ponadto odpowiedzialny za uporządkowanie stanu prawnego nieruchomości w miastach (regulacje dotyczące restytucji majątku i roszczeń majątkowych). Kompleksowe lokalne programy rewitalizacji powinny obejmować priorytety techniczne, przestrzenne, społeczne, kulturowe, gospodarcze i ekologiczne. Ich zakres, oprócz poprawy stanu budynków mieszkalnych oraz budynków użyteczności publicznej, powinien obejmować ochronę dziedzictwa kulturowego, zapewnienie wysokiej jakości przestrzeni publicznych, poprawę transportu publicznego, integrację społeczną mieszkańców rewitalizowanych obszarów, przywrócenie terenom zdegradowanym ich funkcji przyrodniczej lub nadanie im takiej funkcji, a także promowanie zrównoważonego rozwoju.

7 DOKUMENTY POZIOMU REGIONALNEGO

Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020 jest najważniejszym dokumentem na poziomie regionalnym określającym kierunki rozwoju województwa świętokrzyskiego. Zapisy Strategii wskazują na konieczność podjęcia zintensyfikowanych działań w zakresie rewitalizacji. Obszary wymagające rewitalizacji są to obszary, na których istnieją tereny i obiekty zdegradowane, zdewastowane, w tym głównie poprzemysłowe dotknięte problemami związanymi z degradacją środowiska przyrodniczego oraz nasileniem negatywnych zjawisk społecznych. Znaczenie problematyki przekształcania terenów poprzemysłowych wynika ze skali ich występowania i ich lokalizacji. Ponadto, zgodnie z ww. strategią jedną z zasad na której opiera się rozwój regionu jest jego zrównoważony rozwój. Koncepcja ta ma na celu „(…) zagwarantowanie możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb społeczności regionu (zarówno współczesnego jak i przyszłych pokoleń) uwzględnia zachowania równowagi przyrodniczej i równoważenie szans w dostępie do środowiska oraz trwałość podstawowych procesów przyrodniczych; oznacza ona potrzebę preferowania i wzmacniania takich procesów rozwoju, które będą przyczyniały się do ograniczenia zużycia zasobów w ogóle, a nieodnawialnych w szczególności oraz minimalizowania wytwarzania odpadów i zanieczyszczeń” (s. 73). „Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica” zdecydowanie odpowiada tej koncepcji. Realizacja przyjętych założeń procesu rewitalizacji ma duży wpływ na zrównoważony rozwój województwa świętokrzyskiego, którego jednym z celów jest kształtowanie ładu przestrzennego w zagospodarowaniu centrów gmin oraz poprawa ich wizerunku, co warunkuje efekt w postaci lepszego wizerunku całego województwa. Do podstawowych wyzwań polityki rozwoju województwa uznano równoważenie procesów rozwoju regionu w zakresie rewitalizacji obszarów poprzemysłowych i zdegradowanych. Poniżej scharakteryzowano cele strategiczne, cele operacyjne oraz kierunki działania, które są spójne z założonymi celami szczegółowymi, określonymi w Lokalnym Programie Rewitalizacji.1

Cel strategiczny 1: Koncentracja na poprawie infrastruktury regionalnej 1.2 Poprawa infrastruktury społecznej i usług publicznych, czyli wzrost kapitału społecznego, wsparcie zatrudnienia i wyższa jakość życia w regionie • wspieranie zatrudnienia, wyłączenia społecznego i zwalczania ubóstwa; • usprawnienie materialne i organizacyjne takich instytucji jak m.in.: szpitale, sanatoria,

8 • jednostki organizacyjne pomocy i integracji społecznej, szkoły, przedszkola, obiekty kultury, • obiekty sportowe, instytucje administracji publicznej, organizacje pozarządowe; • tworzenie na poziomie regionalnym i lokalnym systemowych rozwiązań, wzmacniających więzi społeczne mieszkańców oraz umożliwiających likwidację barier dla społecznej i obywatelskiej aktywności mieszkańców (szczególnie młodzieży); • rozwój sektora ekonomii społecznej oraz sektora organizacji pozarządowych, jako istotnych elementów systemu zaspokajania potrzeb społecznych.

Cel strategiczny 2: Koncentracja na kluczowych gałęziach i branżach dla rozwoju gospodarczego regionu 2.4 Pakietyzacja i komercjalizacja produktu turystycznego – czyli rynkowa gra zespołowa • rozbudowa i modernizacja infrastruktury turystycznej oraz wzmacnianie potencjału turystycznego regionu; • wsparcie władz samorządowych w zakresie promocji regionu, wykorzystującej zróżnicowane kanały dotarcia do potencjalnego klienta; • dalszy rozwój turystyki wydatnie wykorzystującej bogate dziedzictwo kulturowe regionu.

Cel strategiczny 3: Koncentracja na budowie kapitału ludzkiego i bazy dla innowacyjnej gospodarki 3.1 Sprzyjanie kumulowaniu kapitału ludzkiego czyli zdrowi, kreatywni i wykształceni ludzie jako podstawa myślenia o pomyślnej przyszłości • rozwój systemu usług umożliwiających zapobieganie występowaniu różnych form wykluczenia społecznego w szczególności wobec osób starszych, a także niesamodzielnych i niepełnosprawnych, rodzin wielodzietnych oraz dzieci pochodzących ze środowisk dysfunkcyjnych; • powstrzymanie procesów emigracji, szczególnie osób młodych i wykształconych oraz stymulowanie procesów reemigracji i imigracji; • umiejętne profilowanie wykształcenia, z naciskiem na kierunki ścisłe; • poprawę jakości kształcenia na wszystkich poziomach edukacji i wzrost prestiżu regionalnych uczelni;

9 • działanie na rzecz rozwoju kultury fizycznej i sportu, w szczególności wśród dzieci i młodzieży, jako ważnego czynnika sprzyjającego kreowaniu postaw prospołecznych, przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu oraz promocji zdrowego trybu życia; • propagowanie, szczególnie wśród młodych mieszkańców regionu, wolontariatu i innych form aktywności społecznej i obywatelskiej, umożliwiających podniesienie kompetencji społecznych, budowę więzi ze swoim regionem oraz zdobycie pierwszego doświadczenia; • pełne wykorzystanie zasobów dziedzictwa kulturowego, ułatwianie dostępu do dóbr kultury, między innymi poprzez digitalizację zbiorów dziedzictwa kulturowego.

Cel strategiczny 4: Koncentracja na zwiększeniu roli ośrodków miejskich w stymulowaniu rozwoju gospodarczego regionu 4.2 Ośrodki miejskie jako subregionalne i lokalne bieguny wzrostu • wspieranie tworzenia na terytorium wspomnianych ośrodków miejskich inkubatorów przedsiębiorczości oraz instytucji otoczenia biznesu; • wspieranie rewitalizacji subregionalnych i lokalnych ośrodków wzrostu; • poprawę infrastruktury komunikacyjnej i telekomunikacyjnej – przede wszystkim wzrost dostępu do szybkiego transferu internetowego; • wzrost poziomu usług publicznych i komunalnych; • skoordynowane i konsekwentne działanie władz regionalnych i lokalnych mające na celu podniesienie spójności terytorialnej całego województwa.

Cel strategiczny 6. Koncentracja na ekologicznych aspektach rozwoju regionu 6.1 Energia versus emisja, czyli próba rozwiązania dylematu, jak nie szkodzić jednocześnie środowisku i gospodarce • promocja i wspieranie znacznie szerszego niż dotychczas wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE), jako istotnego elementu dywersyfikacji źródeł energii oraz budownictwa energooszczędnego.

10 DOKUMENTY POZIOMU LOKALNEGO

Strategia Rozwoju Powiatu Sandomierskiego na lata 2014-2020 Strategia Rozwoju Powiatu Sandomierskiego na lata 2014-2020 wyznacza główne kierunki jego rozwoju, a także przyjmuje do realizacji szereg inwestycji. W dokumencie tym zostały wyznaczone następujące cele strategiczne i Herb powiatu sandomierskiego. operacyjne, zgodne z Lokalnym Programem Rewitalizacji Gminy Koprzywnica:

CEL STRATEGICZNY I. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I OCHRONA ŚRODOWISKA Cele operacyjne: 1.1 Organizacja sprawnego systemu komunikacyjnego 1.2 Zapewnienie efektywnej gospodarki wodnej 1.3 Zachowanie walorów naturalnych i poprawa stanu środowiska naturalnego

CEL STRATEGICZNY II. KONKURENCYJNA GOSPODARKA LOKALNA Cele operacyjne: 2.1.Rozwój obszarów wiejskich i przedsiębiorczości rolniczej 2.2 Wzmocnienie konkurencyjności gospodarki lokalnej 2.3 Budowa konkurencyjnej oferty rynkowej opartej na potencjale turystycznym powiatu

CEL STRATEGICZNY III. BUDOWA KAPITAŁU LUDZKIEGO Cele operacyjne: 3.1 Zwiększenie elastyczności lokalnego rynku pracy 3.2 Realizacja strategii rozwiązywania problemów społecznych 3.3 Dostosowanie systemu edukacji w szkołach powiatowych do aktualnych potrzeb 3.4 Aktywizacja postaw obywatelskich

CEL STRATEGICZNY IV. ROZWÓJ USŁUG PUBLICZNYCH Cele operacyjne: 4.1 Świadczenie wysokiej jakości usług zdrowotnych i promocja zdrowia 4.2 Doskonalenie systemu zarządzania jednostką samorządową

11 4.3 Promocja dziedzictwa kulturowego oraz rozwój kultury i sportu 4.4 Dbanie o bezpieczeństwo publiczne

Strategia Rozwoju Gminy Koprzywnica na lata 2014–2020 Strategia Rozwoju Gminy Koprzywnica na lata 2014-2020 jest kluczową deklaracją samorządu, w której definiuje on wizję, kierunki i priorytety rozwoju. Prezentowany program działania jest spójny ze strategiami i programami rozwoju

Herb Koprzywnicy na poziomie krajowym i wojewódzkim. W dokumencie tym zostały wyznaczone następujące cele strategiczne i cele operacyjne rozwoju Koprzywnica zgodne z Lokalnym Planem Rewitalizacji Gminy Koprzywnica:

CEL STRATEGICZNY 1: Rozwój infrastruktury technicznej sprzyjającej poprawie jakości życia mieszkańców. 1.1. Realizacja inwestycji z zakresu gospodarki wodno – ściekowej, 1.2. Poprawa stanu technicznego dróg, rozbudowa infrastruktury około drogowej i zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego, 1.3. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, 1.4. Modernizacja obiektów dydaktycznych, kulturalnych i sportowo – rekreacyjnych.

CEL STRATEGICZNY 2: Wzrost konkurencyjności gospodarstw rolnych i dochodów rolników. 2.1.Rozwój gospodarstw ekologicznych, 2.2.Rozwój pozarolniczych form działalności gospodarczej, 2.3. Wspieranie działań prowadzących do poprawy wydajności i jakości produkcji rolnych.

CEL STRATEGICZNY 3: Stworzenie optymalnych warunków do rozwoju turystyki. 3.1. Wykorzystanie i ochrona zabytkowych obiektów wraz z ich otoczeniem, 3.2. Aktywna promocja oferty turystycznej, 3.3. Rozwój jakości infrastruktury turystyczno - rekreacyjnej.

12 CEL STRATEGICZNY 4: Rozwój życia kulturalnego wśród mieszkańców gminy. 4.1. Zwiększenie dostępu do kultury jako sposobu spędzania wolnego czasu, 4.2 Rozwój i modernizacja infrastruktury kultury.

CEL STRATEGICZNY 5: Pobudzenie rozwoju gospodarczego gminy poprzez tworzenie klimatu przyjaznego przedsiębiorczości. 5.1. Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy. 5.2. Wspieranie powstawania nowych oraz kreowanie warunków sprzyjających już istniejącym podmiotom gospodarczym w oparciu o lokalne zasoby.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Koprzywnica

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Koprzywnica zawiera cele rozwojowe gminy zgodne z celami zawartymi w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica.

Jako główny cel rozwoju gminy SUiKZP zakłada się osiągnięcie stabilnego, wszechstronnego rozwoju, w którym byłyby zapewnione warunki wzrostu jakości życia mieszkańców przy zachowaniu równowagi między aktywnością gospodarczą, a ochroną środowiska przyrodniczego i kulturowego.

Jako drogę osiągnięcia celu głównego wskazano realizację następujących celów: a) społeczno-gospodarczych wyrażających się w:

- dążeniu do kształtowania mechanizmów stymulujących rozwój gospodarczy gminy zapewniający mieszkańcom w maksymalnym stopniu źródła utrzymania w obrębie gminy głównie poprzez restytucję usług dla potrzeb rolnictwa oraz specjalistyczną produkcją rolniczą; - kształtowanie ładu przestrzennego i estetycznego w rozwoju osadnictwa; - sukcesywne doposażenie terenów osadniczych w infrastrukturę techniczną. b) ekologicznych wyrażających się poprzez:

13 - dostosowanie rozwoju społeczno-gospodarczego do uwarunkowań przyrodniczych; - racjonalną gospodarkę zasobami wód, lasów oraz ochroną przestrzeni terenów otwartych; - prawną ochronę wartości przyrodniczych takich jak użytki ekologiczne, pomniki przyrody itp. c) kulturowych polegających na za zachowaniu wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego i kształtowaniu atrakcyjnego wizerunku gminy. d) przestrzennych ukierunkowanych na podnoszenie ładu przestrzennego w kształtowaniu zagospodarowania gminy przy zachowaniu walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych.

3. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz charakter potrzeb rewitalizacyjnych

3.1. Położenie gminy Koprzywnica leży w województwie świętokrzyskim w południowo - zachodniej części powiatu sandomierskiego. Historycznie położona jest w Małopolsce, w ziemi sandomierskiej. Była miastem klasztoru cystersów koprzywnickich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku. Gmina położona jest przy drodze krajowej Kraków – na krawędzi doliny Wisły. Powierzchnia gminy wynosi około 6 935 ha, a samego miasta 1 788 ha. Gmina graniczy z trzema świętokrzyskimi gminami: Klimontów, Samborzec i Łoniów oraz przez rzekę Wisłę (linia przechodzi środkiem rzeki) z Tarnobrzegiem i powiatem tarnobrzeskim woj. podkarpackiego.

14 Lokalizacja Gminy Koprzywnica, opracowanie własne.

Źródło: UG Koprzywnica

15 Siedzibą gminy miejsko – wiejskiej jest Koprzywnica. W latach 1975 – 1998 miasto administracyjnie należało do województwa tarnobrzeskiego. W skład Gminy Koprzywnica wchodzi 15 sołectw, miasto Koprzywnica oraz dwa osiedla, zgodnie z poniższym wykazem: 1. 2. WIEŚ 3. ZBIGNIEWICE KOLONIA 4. 5. 6. NIEDŹWICE 7. 8. 9. 10. ŁUKOWIEC 11. CISZYCA 12. BŁONIE 13. SOŚNICZANY 14. KAMIENIEC 15. ŚWIĘŻYCE, oraz Miasto KOPRZYWNICA: CEGIELNIA (osiedle), ZARZECZE (osiedle).

Maga Koprzywnicy, www.google/maps.pl

16 Na podstawie danych GUS teren Miasta i Gminy Koprzywnica w 2015 roku zamieszkiwało łącznie 6 823 osób, zgodnie z faktycznym miejscem zamieszkania. Analizując te dane na przestrzeni ostatnich lat obserwujemy niekorzystną tendencję spadkową: 31.12.2014 roku – 6 853 mieszkańców, 31.12.2013 roku – 6 901. Powodem takiej sytuacji są czynniki związane z emigracją młodych oraz trendem starzenia się społeczeństwa, który dotyczy nie tylko obszaru gminy Koprzywnica, ale i całego kraju.

Miejscowość ogółem faktyczne miejsce zamieszkania stan na 31 XII 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 7 025 6 978 6 943 6 901 6 853 6 823 Koprzywnica - miasto 2 616 2 604 2 589 2 575 2 539 2 541 Koprzywnica - obszar wiejski 4 409 4 374 4 354 4 326 4 314 4 282 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych

ZARYS HISTORYCZNY Koprzywnica jest jedną z najstarszych osad w regionie sandomierskim. Rozwinęła się przy erygowanym w 1183 - 1185 r. opactwie cystersów, do którego należała do końca XVIII w. Położona przy średniowiecznym szlaku z zachodu przez Śląsk, Kraków na Sandomierz i Ruś, otrzymała prawa miejskie w 1268 r., wielokrotnie niszczona przez najazdy Tatarów w 1241 i 1259/60, pożary w 1494, 1657, 1891, utraciła prawa miejskie w 1864 r. i ponownie je uzyskała w roku 2000. Parafia w Koprzywnicy pod wezwaniem Wszystkich Świętych wzmiankowana jest od 1268 r. W Koprzywnicy wymieniane są w źródłach jeszcze dwa kościoły - pod wezwaniem św. Leonarda zbudowany z kamienia i cegły, który stanowił oratorium dla oo. Cystersów, rozebrany ok. 1530 r. i drewniany pod wezwaniem św. Ducha z funkcjonującym przy nim przytułkiem i szpitalem. Ośrodek dawnej osady i miasta

Parafia Św. Floriana w Koprzywnicy, źródło: www.wikipedia.pl

17 stanowił zachowany prostokątny rynek z położonym po jego północno-wschodniej stronie kościołem pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w miejscu kościoła Wszystkich Świętych. Pomiędzy rynkiem a położonym na zachód dawnym opactwem cystersów prowadzące z rynku ulice wyznaczają dawny wydłużony plac targowy. Obecnie Koprzywnica jest ośrodkiem administracyjnym miasta i gminy. Dziś, na tzw. Europejskim Szlaku Cystersów, nad rzeką Koprzywianką i zalewem miasto jest atrakcją turystyczną. W sąsiedztwie niewielkiego zalewu wznosi się dawny zespół klasztorny Cystersów: kościół pod wezwaniem Św. Floriana, zbudowany w latach 1207 - 1240, wielokrotnie rozbudowywany z późnobarokową fasadą oraz cennym wyposażeniem, polichromią i malowidłami, a także przylegające do kościoła późnoromańskie skrzydło wschodnie klasztoru, w którym zachował się piękny kapitularz z przełomu XII/XIII wieku ze sklepieniem wspartym na dwóch kolumnach. W sąsiedztwie zachowały się dawne zabudowania przyklasztorne. W kościele znajdują się relikwie Św. Floriana, patrona strażaków, sprowadzone tu z Wawelu dnia 3 maja 1995 roku. Ponadto w rynku wpisanym w XIII wieczny układ urbanistyczny miasteczka, znajduje się kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej z 1470 roku, rozbudowany w stylu barokowym pod koniec XVII wieku, z ogrodzeniem, z dzwonnicą z końca XIX wieku1.

3.2. Środowisko naturalne

W powiecie sandomierskim występują dwa Główne Zbiorki Wód Podziemnych:  GZWP 422 – Romanówka – powierzchnia zbiornika wynosi 74 km2. Jest to zbiornik szczelinowo - krasowy, porowy, gdzie wody występują w utworach jury górnej i trzeciorzędu, a w dolinie Wisły również w utworach czwartorzędowych. Zbiornik rozciąga się od Sandomierza do Zawichostu, jego zasoby szacowane są na 580 m3/h.  GZWP 425 – północne obrzeże zbiornika Dębica-Stalowa Wola-Rzeszów - jest to zbiornik porowy, gdzie wody występują przeważnie w utworach czwartorzędu. Zasoby zbiornika rozciągają się od Sandomierza po zachodnie granice gmin leżących w dolinie Wisły i Koprzywianki. Jest to największy zbiornik na terenie województwa podkarpackiego, a jego niewielka część sięga na teren województwa świętokrzyskiego. Kolektorami zasobów wodnych zbiornika są czwartorzędowe piaski i żwiry, mające charakter porowy, są zasilane przez infiltrację opadów atmosferycznych lub bezpośrednio poprzez przepuszczalną lub półprzepuszczalną pokrywę nadkładu, a wody występują

1 UMiG Koprzywnica. 18 głównie w utworach czwartorzędu. Właśnie z zasobów tego drugiego - GZWP 425 ujmowane są wody podziemne w gminie Koprzywnica. Koprzywianka przepływa przez centralną część gminy z zachodu na wschód. Koprzywianka jest lewostronnym dopływem Wisły, o długości 66 km, której źródło znajduje się na południowym stoku Wesołówki (leżącej w Paśmie Jeleniowskim Gór Świętokrzyskich), na wysokości 380 m n.p.m., a ujście ma w Sandomierzu na wysokości 141 m n.p.m. Szerokość doliny Koprzywianki jest zmienne, na zachodzie wynosi ok. 500 m. a sama rzeka płynie nieuregulowanym meandrującym korytem. Od Koprzywnicy począwszy ku wschodowi dolina rzeki jest ograniczona wałami przeciwpowodziowymi, jej szerokość zmniejsza się do 100 m. Pozostała sieć wodną w gminie stanowią bezimienne cieki, które bezpośrednio zasilają wody Wisły lub uchodzą do Koprzywianki. Ponadto na terenie gminy występują liczne cieki epizodyczne, prowadzące niewielkie ilości wody. W dnie doliny Koprzywianki na zachód od Koprzywnicy wybudowany został zbiornik wodny o powierzchni ok. 18 ha2.

Źródło: www.koprzywnica.eu 3.3. Strefa przestrzenna

Na elementy charakterystyki sfery przestrzennej w niniejszej diagnozie składają się m.in.: infrastruktura wodociągowa, sanitarna, gazowa. W tej części Programu nawiązano również do zaopatrzenia w energię elektryczną, dostępności usług telekomunikacyjnych oraz transportu, a także obiektów zabytkowych na terenie Gminy Koprzywnica.

2 Strategia Rozwoju Gminy Koprzywnica na lata 2014 – 2020. 19 GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA

Miasto i jest w 100% zwodociągowana. Poniższa tabela prezentuje podstawowe wskaźniki odnośnie wodociągów m.in. długość sieci, ilość podłączeń oraz średnie zużycie wody w gospodarstwach domowych. L.p. WSKAŹNIKI Dane wg. stanu na III 2014 r.

1. Wskaźnik zwodociągowania gminy 100 %

2. Długość sieci wodociągowej rozdzielczej 55,9 km

3. Podłączenia wodociągowe prowadzące do budynków 1 764 szt. mieszkalnych 4. Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach 16,71 m3/mieszkańca/rok domowych Źródło: UMiG Koprzywnica

Na podstawie danych prezentowanych przez Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych eksploatacja sieci wodociągowej przez gospodarstwa domowe na terenie gminy Koprzywnica na przestrzeni lat 2010 – 2015 ulega nieznacznym wahaniom, zgodnie z poniższymi danymi.

Nazwa eksploatacja sieci wodociągowej - gospodarstwa domowe 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [dam3] Koprzywnica 107,0 115,0 110,8 107,6 108,4 105,7 Koprzywnica - miasto 44,9 53,9 44,7 44,3 45,1 46,6 Koprzywnica - obszar wiejski 62,1 61,1 66,1 63,3 63,3 59,1 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych Minimalny spadek można zaobserwować w ilości zużycia wody w gospodarstwach domowych ogółem na 1 mieszkańca gminy Koprzywnica, gdzie w 2015 r. wynosił 16,6 m3.

Miejscowość zużycie wody na 1 mieszkańca 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [m3] [m3] [m3] [m3] [m3] [m3] Koprzywnica 18,0 19,9 19,4 17,2 17,3 16,6 Koprzywnica – miasto 23,1 28,2 24,8 21,0 21,5 21,2 Koprzywnica - obszar wiejski 15,0 14,9 16,1 14,9 14,8 13,9 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych Wydajność podziemnego ujęcia wody pitnej w Koprzywnicy wynosi 565 m3/dobę.

20 Według stanu na 2014 r. obszar Miasta i Gminy Koprzywnicy był skanalizowany w 34 %, zaś długość sieci kanalizacji sanitarnej wynosiła 28,09 km. Liczba zbiorników bezodpływowych wynosiła 1 094 w 2014 r. oraz 1 189 w 2015 r., zgodnie z danymi w poniższej tabeli.

Nazwa zbiorniki bezodpływowe 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] Koprzywnica 1 702 1 702 1 702 1 094 1 094 1 189 Koprzywnica – miasto 398 398 398 153 153 151 Koprzywnica - obszar wiejski 1 304 1 304 1 304 941 941 1 038 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych Miasto i Gmina Koprzywnica posiada jedną oczyszczalnię ścieków, której dociążenie w 2014 r. wynosiło 79 %.

SIEĆ GAZOWA

Gmina Koprzywnica posiada system sieci gazowniczej. Siecią gazową na terenie powiatu zarządza Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S. A. Oddział Handlowy Gazownia Sandomierska oraz Karpacka Spółka Gazownictwa Sp. z. o. o. w Tarnowie, Oddział Zakład Gazowniczy w Sandomierzu. Czynna sieć gazowa w Gminie Koprzywnica ma długość 66 746 m. Czynnych jest 996 przyłączy do budynków ogółem. Ludność korzystająca z sieci gazowej w 2015 r. wynosiła 2 308 osób. Miejscowość długość czynnej sieci gazowej ogółem w m 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [m] [m] [m] [m] [m] [m] Koprzywnica 66 187 66 336 66 503 66 620 66 620 66 746 Koprzywnica - miasto 21 076 21 179 21 346 21 346 21 346 21 346 Koprzywnica - obszar wiejski 45 111 45 157 45 157 45 274 45 274 45 400 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość czynne przyłącza do budynków ogółem (mieszkalnych i niemieszkalnych) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] Koprzywnica 945 960 969 977 985 996 Koprzywnica - miasto 508 516 525 530 535 541 Koprzywnica - obszar 437 444 444 447 450 455 wiejski Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

21 Miejscowość ludność korzystająca z sieci gazowej 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 2 332 2 368 2 267 2 273 2 285 2 308 Koprzywnica - miasto 1 484 1 486 1 382 1 386 1 393 1 404 Koprzywnica - obszar wiejski 848 882 885 887 892 904 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

TELEKOMUNIKACJA

Gminy wchodzące w skład Ekologicznego Związku Gmin Dorzecza Koprzywianki są stelefonizowane siecią naziemną, mają dostęp do Internetu różnego typu. Ponadto na terenie Związku zlokalizowane są stacje telefonii komórkowej oraz internetowa stacja przekaźnikowa.

ENERGIA ELEKRTYCZNA

Zasilanie w energię elektryczną odbywa się poprzez sieci przesyłowe najwyższych napięć (NN) 400 i 220 kV, którymi energia elektryczna z elektrowni zawodowych przesyłana jest do stacji systemowych, gdzie po zredukowaniu poziomu napięcia, przesyłana jest dalej liniami wysokich napięć (WN) 110 kV. Układ sieci rozdzielczych w Mieście i Gminie tworzą linie 15 kV — napięcie średnie i 0,4 kV — napięcie niskie. Siecią elektroenergetyczną zarządza Rzeszowski Zakład Energetyczny Dystrybucja Sp. z o.o. Rejon Dystrybucji Energii Staszów. Linie niskiego napięcia stanowią ponad 50% wszystkich linii elektroenergetycznych na terenie województwa świętokrzyskiego. Linie te są stosunkowo wyeksploatowane i wymagają znacznych nakładów na modernizację. Liczba odbiorców energii elektrycznej na niskim napięciu w Koprzywnicy niewiele zmalała w stosunku do roku 2010 r., kiedy to wynosiła 794 osób, zaś w 2015 r. stanowiła 778 osób (zgodnie z poniższą tabelą). Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu wynosi ok. 1 367 MWh rocznie.

Nazwa odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] Koprzywnica 794 795 794 795 788 778 Koprzywnica – miasto 794 795 794 795 788 778 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

22 Nazwa zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [MWh] [MWh] [MWh] [MWh] [MWh] [MWh] Koprzywnica 1 396 1 412 1 444 1 415 1 363 1 367 Koprzywnica - miasto 1 396 1 412 1 444 1 415 1 363 1 367 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

TRANSPORT

Przez teren Gminy przebiegają drogi o różnym zasięgu administracyjnym (od dróg krajowych do dróg gminnych). Mieszkańcy Miasta i Gminy Koprzywnica mogą przemieszczać się autobusami i busami. Większość sołectw ma zapewnioną możliwość korzystania z komunikacji. Jednak są też miejscowości, które wciąż borykają się z trudnościami wynikającymi z braku możliwości transportu środkami transportu zbiorowego. Przewóz osób w Gminie realizują głównie prywatni przewoźnicy, którzy ze względów na ekonomiczną opłacalność świadczą usługi transportowe w większych miejscowościach, gdzie ilość osób korzystających jest dużo większa niż w małych wsiach.

Maga Koprzywnicy, www.google/maps.pl

23 ZABYTKI

Zgodnie z rejestrem zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego (stan z dnia 30.10.2016 r.) w gminie Koprzywnica znajdują się obiekty, stanowiące bogate zasoby dziedzictwa kulturowego, w tym: Błonie - park dworski, nr rej.: 695 z 19.12.1957 A.690

Błonie, Park dworski, źródło: www.dwory.cal.pl Koprzywnica - układ urbanistyczno - krajobrazowy, nr rej.: 343 z 04.12.1956, nr rej.: 117 (t.) z 23.10.1987 A.691 - kaplica p.w. Matki Bożej Różańcowej, ob. prezbiterium kościoła parafialnego p.w. Matki Bożej Różańcowej, nr rej.:46 z 31.03.1971 oraz 119 (t.) z 14.06.1977 A.692 -zespół opactwa cystersów, nr rej.:: 118 (t.) z 14.06.1977 A.693/1-4 •kościół par. pw. św. Floriana, nr rej.: 120 z 16.12.1931 oraz 10 z 10.01.1966 •skrzydło wsch. klasztoru, nr rej.: 121 z 19.10.1932 oraz 10 z 10.01.1966 •dworek opacki, nr rej.: 10 z 10.01.1966 •ogród klasztorny z ogrodzeniem. -cmentarz paraf. przy ul. Cmentarnej (najstarsza część i groby wojenne), A.694nr rej.: 324 (t.) z 10.04.1989

24 Klasztor Cystersów w Koprzywnicy, źródło: UMiG Koprzywnica Niedźwice -zespół dworsko-parkowy, nr rej.: 141 (t.) z 15.04.1985: A.695 •dwór, nr rej.: 22 z 01.03.1967 oraz 141 (t.) z 16.06.1977 •piwnica lamusa, nr rej.: 22 z 01.03.1967 •pozostałości parku, nr rej.: 141 (t.) z 16.06.1977

3.4. Strefa społeczna

Na elementy charakterystyki sfery społecznej w niniejszej diagnozie składają się liczba mieszkańców, charakterystyka mieszkalnictwa, oświata, kultura i sport, turystyka, opieka zdrowotna i opieka społeczna w Gminie Koprzywnica.

LICZBA MIESZKAŃCÓW

Demografia jest bardzo istotnym czynnikiem warunkującym potencjalny rozwój gminy. Teren gminy Koprzywnica w 2015 roku zamieszkiwało łącznie 6 823 osób, zgodnie z faktycznym

25 miejscem zamieszkania. Analizując te dane na przestrzeni ostatnich lat obserwujemy niekorzystną tendencję spadkową: 31.12.2014 roku – 6 853 mieszkańców, 31.12.2013 roku – 6 901. Powierzchnia gminy wynosi 69 km2. Gęstość zaludnienia na koniec roku 2015 wynosi 99 osób na km2, dla porównania gęstość zaludnienia dla powiatu sandomierskiego wynosi 118 osób na km2. Analizując dane GUS na przestrzeni lat 2012 – 2015 można zaobserwować niekorzystny trend wyludniania się mieszkańców, spadku liczby urodzeń oraz starzenia się lokalnego społeczeństwa. W przedziale wiekowym 0-4 z roku na rok maleje liczba mieszkańców, podobny trend można zaobserwować w grupie wiekowej 20-24, wzrasta natomiast liczba osób w wieku 40-44 oraz 55- 59, zgodnie z poniższymi tabelami. Miejscowość Przedział wiekowy: 0-4 Ludność ogółem 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 306 297 276 265 Koprzywnica - miasto 102 119 107 103 Koprzywnica - obszar wiejski 204 178 169 162 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość Przedział wiekowy: 20-24 Ludność ogółem 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 529 536 504 479 Koprzywnica - miasto 190 189 173 174 Koprzywnica - obszar wiejski 339 347 331 305 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość Przedział wiekowy: 40-44 Ludność ogółem 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 438 460 452 467 Koprzywnica - miasto 158 163 161 165 Koprzywnica - obszar wiejski 280 297 291 302 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość Przedział wiekowy: 55-59 Ludność ogółem 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 490 511 523 529 Koprzywnica – miasto 196 197 198 208 Koprzywnica - obszar wiejski 294 314 325 321 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

26 Zgodnie z danymi GUS oraz charakterystyką struktury ludności, można zaobserwować niewielkie wahania liczby osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym, która wynosi 59 osób w 2015 r. Ponadto liczba ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym wynosi 119,6. Zauważalny jest sukcesywny wzrost na przestrzeni lat 2010 – 2015. Podobny trend zauważalny jest w przypadku ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym, gdzie liczba ta wynosi 32,6 w 2015 r., zgodnie z poniższym zestawieniem.

Miejscowość ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 61,0 60,3 60,8 60,8 59,7 59,9 Koprzywnica - miasto 57,6 56,6 57,0 58,4 56,5 56,1 Koprzywnica - obszar wiejski 63,1 62,5 63,1 62,3 61,6 62,3 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 95,1 99,5 105,7 109,4 114,7 119,6 Koprzywnica - miasto 91,6 94,8 103,5 108,1 115,3 118,4 Koprzywnica - obszar wiejski 97,1 102,3 107,0 110,1 114,3 120,2 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] Koprzywnica 29,7 30,1 31,2 31,8 31,9 32,6 Koprzywnica - miasto 27,5 27,5 29,0 30,3 30,3 30,4 Koprzywnica - obszar wiejski 31,1 31,6 32,6 32,6 32,8 34,0 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Przyrost naturalny w Koprzywnicy jest ujemny i wynosi -3,2 na 1000 ludności. W 2015 roku wskaźnik urodzeń żywych na 1000 ludności wynosił 7,9, zaś zgonów 10,83. Wskaźniki te ulegają wahaniom na przestrzeni ostatnich sześciu lat, zgodnie z poniższymi danymi szczegółowymi.

27 Miejscowość urodzenia żywe na 1000 ludności 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [-] [-] [-] [-] [-] [-] Koprzywnica 7,7 7,2 8,5 8,5 7,6 7,9 Koprzywnica - miasto 9,2 7,7 8,5 10,4 5,5 10,3 Koprzywnica - obszar wiejski 6,8 6,9 8,5 7,4 8,8 6,5 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość zgony na 1000 ludności 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [-] [-] [-] [-] [-] [-] Koprzywnica 9,68 12,59 12,37 12,45 12,21 10,83 Koprzywnica - miasto 9,20 11,49 12,36 13,54 12,10 12,23 Koprzywnica - obszar wiejski 9,96 13,25 12,37 11,79 12,27 10,00 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość przyrost naturalny na 1000 ludności 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [-] [-] [-] [-] [-] [-] Koprzywnica -2,0 -5,4 -3,9 -3,9 -4,7 -2,9 Koprzywnica - miasto 0,0 -3,8 -3,9 -3,1 -6,6 -2,0 Koprzywnica - obszar wiejski -3,2 -6,4 -3,9 -4,4 -3,5 -3,5 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Poniżej, zestawienie liczby ludności z podziałem według płci na przestrzeni lat 2013 – 2015 na terenie gmin powiatu sandomierskiego. W gminie Koprzywnica zaobserwować można niekorzystny trend demograficzny, czyli stopniowo zmniejszającą się liczbę ludności, gdzie w 2013 r. liczba ta wynosiła 6 901 ogółem i stopniowo malała w 2014 r. do 6 853 i 6 823 w 2015 r. Większość ludności w gminie stanowią kobiety 3 468 (2015 r.) w porównaniu do mężczyzn 3 355 (2015 r.). Analogiczna sytuacja jest w odniesieniu do mieszkańców powiatu sandomierskiego i wybranych gmin, zgodnie z poniższą tabelą.

Miejscowość Liczba mieszkańców - ogółem

ogółem mężczyźni kobiety

2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015

[osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba] [osoba]

Powiat 80 069 79 625 79 266 39 081 38 877 38 640 40 988 40 748 40 626 sandomierski

28 Sandomierz 24 552 24 326 24 187 11 531 11 444 11 351 13 021 12 882 12 836

Dwikozy 8 974 8 933 8 893 4 382 4 391 4 369 4 592 4 542 4 524

Klimontów 8 432 8 352 8 272 4 235 4 184 4 129 4 197 4 168 4 143

Koprzywnica 6 901 6 853 6 823 3 401 3 374 3 355 3 500 3 479 3 468

Łoniów 7 542 7 526 7 540 3 816 3 805 3 808 3 726 3 721 3 732

Obrazów 6 591 6 591 6 570 3 240 3 230 3 223 3 351 3 361 3 347

Samborzec 8 657 8 634 8 596 4 310 4 289 4 263 4 347 4 345 4 333

Wilczyce 3 800 3 796 3 778 1 912 1 908 1 890 1 888 1 888 1 888

Zawichost 4 620 4 614 4 607 2 254 2 252 2 252 2 366 2 362 2 355

Tabela, Liczba ludności wg podziału na płeć, źródło: BDL Urząd Statystyczny

ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym

Miejscowość 2013 2014 2015

[osoba] [osoba] [osoba]

Powiat sandomierski 60,6 60,8 61,7

Sandomierz 59,6 60,9 62,2

Dwikozy 56,8 56,7 57,3

Klimontów 61,2 60,7 60,8

Koprzywnica 60,8 59,7 59,9

Łoniów 61,5 62,2 63,3

Obrazów 63,2 62,7 63,9

Samborzec 62,4 62,4 62,8

Wilczyce 58,3 58,1 57,9

Zawichost 65,4 65,4 67,0

Tabela, Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym, źródło: BDL Urząd Statystyczny.

ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym Miejscowość 2013 2014 2015

[osoba] [osoba] [osoba]

Powiat sandomierski 117,7 123,4 128,6

Sandomierz 130,5 137,6 144,5

Dwikozy 123,1 129,1 133,3

29 Klimontów 99,3 102,9 106,7

Koprzywnica 109,4 114,7 119,6

Łoniów 100,3 105,3 111,6

Obrazów 121,1 126,1 131,6

Samborzec 121,9 125,9 130,1

Wilczyce 114,2 121,4 122,8

Zawichost 115,3 122,2 126,9

Tabela, Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym, źródło: BDL Urząd Statystyczny.

ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym

Miejscowość 2013 2014 2015

[osoba] [osoba] [osoba]

Powiat sandomierski 32,7 33,6 34,7

Sandomierz 33,7 35,2 36,7

Dwikozy 31,3 31,9 32,7

Klimontów 30,5 30,8 31,4

Koprzywnica 31,8 31,9 32,6

Łoniów 30,8 31,9 33,4

Obrazów 34,6 35,0 36,3

Samborzec 34,3 34,8 35,5

Wilczyce 31,1 31,9 31,9

Zawichost 35,0 35,9 37,5

Tabela, Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym, źródło: BDL Urząd Statystyczny.

MIESZKALNICTWO

Zasoby mieszkaniowe Gminy Koprzywnica na przekroju kilku lat niewiele się zmieniły. Na koniec 2015 r. było 1976 mieszkań. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosi 96,9 m2, która jest wyższa od średniej w powierzchni w powiecie. Według Banku Danych Lokalnych wydatki na gospodarkę mieszkaniową stanowiły w 2014 r. – 2,3% ogółu wydatków budżetu gminy.

30 ZASOBY MIESZKANIOWE

Liczba budynków mieszkalnych - ogółem Miejscowość 2013 2014 2015

[-] [-] [-]

Powiat sandomierski 18 722 18 785 18 819

Sandomierz 3 043 3 069 3 057

Dwikozy 2 603 2 612 2 619

Klimontów 2 379 2 381 2 389

Koprzywnica 1 965 1 968 1 976

Łoniów 1 892 1 904 1 911

Obrazów 1 849 1 857 1 863

Samborzec 2 395 2 401 2 407

Wilczyce 1 134 1 135 1 139

Zawichost 1 462 1 458 1 458

Tabela, Zasoby mieszkaniowe na terenie gmin powiatu sandomierskiego - Dane dotyczą budynków mieszkalnych i mieszkalno - usługowych jeśli posiadają jedno mieszkanie , źródło: BDL Urząd Statystyczny

Miejscowość Budynki mieszkalne w gminie - ogółem 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [-] [-] [-] [-] [-] [-] [-] Koprzywnica 1 960 1 971 1 958 1 962 1 965 1 968 1 976 Koprzywnica - miasto 777 784 795 797 797 799 802 Koprzywnica - obszar wiejski 1 183 1 187 1 163 1 165 1 168 1 169 1 174 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Miejscowość przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [m2] [m2] [m2] [m2] [m2] [m2] [m2] Powiat sandomierski 79,5 81,2 81,3 81,3 81,5 81,6 81,9 Koprzywnica 95,0 96,3 96,4 96,4 96,6 96,7 96,9 Koprzywnica - miasto 82,2 83,7 83,7 83,8 84,0 84,1 84,6 Koprzywnica - obszar wiejski 103,5 105,0 105,2 105,2 105,3 105,4 105,5 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Ponadto, według stanu na 2015 r. wyposażenie mieszkań zlokalizowanych na terenie Miasta i Gminy Koprzywnica w łazienkę stanowi 76,5 % ogółu mieszkań, co w porównaniu do wskaźnika w powiecie sandomierskim, który wynosił 93,3 % jest niższe. Podobna sytuacja dotyczy

31 wyposażenia w inne instalacje, takie jak np. centralne ogrzewanie, gdzie na terenie gminy wskaźnik ten wyniósł 67,9 % zaś w powiecie 89,9 %.

Miejscowość Wyposażenie mieszkań łazienka centralne ogrzewanie 2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015 [%] [%] [%] [%] [%] [%] [%] [%] [%] [%] Powiat sandomierski 93,1 93,2 93,2 93,3 93,3 89,6 89,8 89,8 89,9 89,9 Koprzywnica 76,2 76,3 76,4 76,5 76,6 67,3 67,4 67,7 67,7 67,9 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

OŚWIATA I SPORT

W obszarze oświaty na terenie Miasta i Gminy Koprzywnica funkcjonuje kilka placówek oświatowych zaprezentowanych w poniższej tabeli.

L.p. PLACÓWKA LICZBA LICZBA LICZBA UCZNIÓW NAUCZYCIELI ETATÓW STAN NA VIII 2014 r. 1. ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH IM. 236 29 27 PAPIEŻA JANA PAWŁA II W KOPRZYWNICY 2. PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA IM. 282 37 29 WŁADYSŁAWA JASIŃSKIEGO W KOPRZYWNICY 3. SZKOŁA PODSTAWOWA W GNIESZOWICACH 39 Brak danych 5 4. SZKOŁA PODSTAWOWA IM. STEFANA 68 13 9 ŻEROMSKIEGO W NIEDŹWICACH 5. SZKOŁA PODSTAWOWA W POSTRONNEJ Brak danych Brak danych Brak danych

Źródło: UMiG Koprzywnica

Poniżej, wykaz wyników egzaminu z poszczególnych przedmiotów 2016 r. w Gimnazjum w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Koprzywnicy. Wynika z nich, że w porównaniu do wyników osiągniętych na poziomie kraju, województwa i gminy, uczniowie lokalnej szkoły wypadli najlepiej w przedmiotach takich jak: język polski oraz historia i WOS, średnio wypadła matematyka, najsłabiej zaś język angielski na poziomie rozszerzonym oraz język niemiecki na poziomie rozszerzonym.

32 Tabela: Wyniki szkół z egzaminu gimnazjalnego 2016

SZKOŁA Egzamin krajuW W szkoleW W gminieW W powiecieW W województwieW Liczba Wyniki egzaminów w % punktów zdających Powiat Gmina Język polski 65 64 64 66 69 69

Historia i WOS 65 51 51 54 56 56

Matematyka 65 39 39 45 48 49

Gimnazjum Przedmioty 65 47 47 49 52 51 w Zespole Szkół przyrodnicze Ogólnokształcących w Koprzywnicy Język angielski PP 62 47 47 58 63 64 KOPRZYWNICA SANDOMIERSKI Język angielski PR 62 28 28 38 43 45

Język niemiecki PP 3 47 47 46 58 57

Język niemiecki PR 2 13 13 23 51 44

Źródło: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi

Jednocześnie, analizując wyniki ze sprawdzianów szkół podstawowych na terenie Gminy Koprzywnica opublikowanych przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Łodzi za 2016 r. wynika, że w przedmiocie język polski najlepiej wypadła Publiczna Szkoła Podstawowa im. Stefana Żeromskiego w Niedźwicach, zaś w przedmiocie ścisłym – matematyka oraz języku angielskim najlepsza okazała się Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Gnieszowicach.

Tabela: Wyniki szkół ze sprawdzianu w 2016 r.

część 1 jęz. polski matematyka jęz. angielski

Szkoła Liczba wynik Liczba wynik wynik % wynik % zdających % zdających %

Szkoła Podstawowa im. Wł. Jasińskiego w Koprzywnicy 46 51,4 65,7 37,1 46 57,7

Publiczna Szkoła Podstawowa im. Stefana Żeromskiego w 13 61,0 74,6 47,3 13 48,1 Niedźwicach

Publiczna Szkoła Podstawowa 6 61,3 66,7 55,8 6 52,5

33 w Postronnej

Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Gnieszowicach 4 60,6 65,0 56,3 4 62,5

Dane: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi

Dla szkół w Gnieszowicach i Postronnej organami prowadzącymi są stowarzyszenia. Szkoła Podstawowa w Niedźwicach od 2007 roku pozyskuje wraz z Uczniowskim Klubem Sportowym „Junior” dofinansowanie z Ministerstwa Sportu ze środków Funduszu Zajęć Sportowych dla uczniów na Powszechny Program Pływania „Już Pływam”. Na ten cel pozyskano dotychczas aż 98 tys. zł. Zajęcia odbywają się na basenie w Sandomierzu. Ponadto w Szkole Podstawowej w Niedźwicach pod koniec 2012 roku dokonano montażu drugiej pracowni językowej składającej się m.in. z pulpitu nauczyciela wbudowanego w blat biurka z

SP w Niedźwiedzicach, źródło: www.koprzywnica.eu oprogramowaniem, 11 podwójnych uczniowskich stanowisk przyłączeniowych, słuchawek z mikrofonem dynamicznym itp.

W Koprzywnicy funkcjonuje Szkoła Podstawowa im. Władysława Jasińskiego, która liczy 18 sal lekcyjnych. Podobnie jak w szkole w Niedźwicach jest w pełni wyposażona. Jest tam sala komputerowa, pracownia językowa oraz sala zabaw. Działa także sala gimnastyczna, stołówka i biblioteka. Szkoła bardzo aktywnie SP im. W. Jasińskiego, źródło: www.koprzywnica.eu uczestniczy w projektach unijnych. W latach 2007-2014 wzięła udział aż w 9 projektach.

W Koprzywnicy zlokalizowany jest także Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Papieża Jana Pawła II w Koprzywnicy, w którym kształcą się gimnazjaliści i licealiści. Dysponuje on 16 salami lekcyjnymi w tym: dwiema pracowniami komputerowymi, pracownią językową. Znajduje się tu także biblioteka i hala sportowa, a na zewnątrz szkoła posiada boisko sportowe. Między 2007 a 2014 rokiem Zespół brał udział w 3 projektach unijnych.

34 ZSO im. JPII w Koprzywnicy, źródło: www.koprzywnica.eu

Na terenie Miasta i Gminy Koprzywnica funkcjonują także szkoły prowadzone przez stowarzyszenia. Do takich placówek należą: Szkoła Podstawowa w Gnieszowicach oraz Szkoła Podstawowa w Postronnej. Zarówno szkoły w Gnieszowicach jak i Postronnej mają SP w Gnieszowicach, źródło: www.koprzywnica.eu dla mieszkańców tych miejscowości duże znaczenie.

Edukację przedszkolną na terenie Gminy Koprzywnica realizują 2 przedszkola Przedszkole Publiczne w Koprzywnicy z filią w Niedźwicach Niepubliczne Przedszkole w Postronnej Punkt przedszkolny „Smerfy” w Gnieszowicach

W skład infrastruktury sportowej zlokalizowanej na terenie Miasta i Gminy Koprzywnica wchodzą dwa boiska sportowe: Boisko sportowe w Koprzywnicy - o wymiarach 44 x 22 - boisko szkolne z przeznaczeniem dla uczniów na zajęcia szkolne i poza szkolne - o nawierzchni sztucznej - zarządcą obiektu jest Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Papieża Jana Pawła II Boisko sportowe w Niedźwicach - o wymiarach 44 x 22 - boisko szkolne z przeznaczeniem dla uczniów na zajęcia szkolne i poza szkolne - o nawierzchni - sztuczna trawa - zarządcą obiektu jest Szkoła Podstawowa im. St. Żeromskiego w Niedźwicach.

Najstarszym klubem na terenie miasta jest "KS Koprzywianka", założona w 1932 roku. Po wojnie w 1947 roku na bazie "Strzelca" założony został "Ludowy Zespół Sportowy Koprzywianka".

35 W tym też roku za sprawą wielkiego miłośnika sportu i Koprzywnicy Pana Stefana Kopra, zostaje wydzielony plac pod budowę boiska piłkarskiego i społeczeństwo pod wodzą dr Kopra przystąpiło do budowy stadionu. Obiekt posiada dwa boiska pełnowymiarowe z zadaszonymi trybunami i zapleczem socjalnym oraz utwardzony teren pod korty tenisowe.

Oprócz „KS Koprzywianka” na terenie miasta Koprzywnica działają także kluby sportowe: Uczniowski Klub Sportowy "Koprzywianka" przy Zespole Szkół Ogólnokształcących oraz Uczniowski Klub Sportowy „Arka” przy Parafii Św. Floriana.

„KS KOPRZYWIANKA" jak również LKS „ZRYW" Zbigniewice finansowane są ze środków gminy w formie dotacji.

Klub Sportowy ARKA, źródło: www.koprzywnica.eu

KULTURA

Od 2007 roku utworzono gminną jednostkę organizacyjną działającą w formie samorządowej instytucji kultury pod nazwą „Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury i Sportu”. Celem Ośrodka jest prowadzenie wielokierunkowej działalności rozwijającej potrzeby kulturowe mieszkańców oraz upowszechnienie i promocja kultury, a także realizacji zadań działalności z zakresu sportu i rekreacji.

36 Dom Kultury w Koprzywnicy, źródło: www.facebook.com/domkulturykoprzywnica Do podstawowego zakresu działalności Ośrodka należy : organizowanie różnorodnych form edukacji kulturalnej i wychowania przez sztukę, gromadzenie, dokumentowanie, tworzenie, ochrona i udostępnianie dóbr kultury, tworzenie warunków dla rozwoju folkloru, a także rękodzieła ludzkiego i artystycznego, tworzenie warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego oraz zainteresowanie sztuką, rozpoznawanie, rozbudowywanie i zaspakajanie potrzeb oraz zainteresowań kulturalnych i sportowych, kształtowanie wzorów i nawyków aktywnego uczestnictwa w kulturze i sporcie, prowadzenie zespołowych i indywidualnych form aktywności twórczej, wspieranie i fachowa pomoc dla inicjatyw kulturalnych mieszkańców, współpraca z instytucjami i organizacjami społecznymi działającymi na rzecz kultury, sztuki i sportu, koordynowanie działalności na terenie gminy w zakresie organizacji imprez kulturalno- sportowych, wdrażanie nowoczesnych systemów informacji w celu umożliwienia sprawnego dostępu do korzystania ze środków prasowej komunikacji.

37 Ponadto, na terenie Miasta i Gminy Koprzywnica istnieje wiele kół zainteresowań, z oferty których mogą korzystać lokalni mieszkańcy, m.in.: Młodzieżowa Orkiestra Dęta, grupy tańca, grupy teatralne, grupy wokalne, grupy plastyczne, grupy florystyczne, Międzypokoleniowy Klub Aktywności czy sekcje ruchowo – sportowe. Dobrym przykładem miejsca, które skupia osoby aktywnie uczestniczące w życiu miejscowości jest świetlica wiejska – spełniająca rolę centrum aktywności społecznej, miejsca otwartego na każdego bez względu na status społeczny, wykształcenie, sytuację socjalno – bytową. Świetlica jest bowiem budynkiem lub pomieszczeniem przeznaczonym do spędzania czasu wolnego, rekreacji, rozwijania zainteresowań, a także integracji lokalnych społeczności. Na terenie Miasta i Gminy Koprzywnica działają świetlice w: Dmosicach, Beszycach, Niedźwicach , Ciszycy ,Sośniczanach, Zbigniewicach, Gnieszowicach, Krzcinie i Postronnej. Głównymi zadaniami świetlic jest: troska o wychowanie dzieci, zapewnienie dzieciom i młodzieży miejsca do spędzania wolnego czasu, pomoc rodzinom w prawidłowym wychowaniu dzieci, tworzenie optymalnych warunków rozwoju dziecka, zaspokajanie potrzeb biologicznych, psychicznych i społecznych, wzbogacanie potrzeb poprzez rozwijanie zainteresowań dzieci, propagowanie aktywnych form spędzania czasu wolnego, zapewnienie dzieciom możliwości rozwoju społeczno-moralnego, pomoc w rozwiązywaniu trudnych sytuacji życiowych, pomoc w odrabianiu prac domowych, rozwijanie umiejętności pracy indywidualnej oraz współdziałania w grupie.

Na terenie Miasta i Gminy Koprzywnica funkcjonuje Miejsko - Gminna Biblioteka Publiczna, która jest samorządową instytucją kultury wpisaną do Rejestru instytucji kultury prowadzonego przez organizatora zlokalizowana w Koprzywnicy. Biblioteka posiada jedną Filię biblioteczną w Niedźwicach. Biblioteka aktywnie uczestniczy w życiu najmłodszych organizując liczne akcje, m.in.: spotkanie „Przedszkola pod Sosnami” , spektakl Teatru Edukacji i Profilaktyki „Maska” pt. „Magiczna księga czarodziejki Arielki”, głośne czytanie baśni wybranych przez dzieci z grupy 6-latków oraz przez bibliotekarki, gminny konkurs recytatorski poezji Juliana Tuwima dla najmłodszych pt. „W barwnym świecie wierszy Juliana Tuwima”, lekcje biblioteczne dla uczniów szkoły. Biblioteka współpracuje z domem kultury oraz ze szkołami z terenu gminy jak również przedszkolem

38 zapraszając dzieci na wycieczki do biblioteki oraz organizując lekcje biblioteczne, których scenariusze dostosowywane są do wymagań programów edukacyjnych lub oczekiwań nauczycieli.

Budynek Biblioteki, źródło: UMiG Koprzywnica

TURYSTYKA

Na terenie Gminy Koprzywnica nie działają gospodarstwa agroturystyczne, pomimo czynników sprzyjających: przestrzennej atrakcyjności Miasta i Gminy wyrażającej się w obszernym powierzchniowo terytorium oraz jej rolniczo - sadowniczego charakteru. Na terenie Miasta i Gminy nie ma również ośrodków wypoczynkowych. Bazę gastronomiczną stanowi tylko jedna restauracja o nazwie „Jubilatka” mieszcząca się w Koprzywnicy. Koprzywnica jest częścią trasy dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego na obszarze powiatu sandomierskiego. Wędrując po okolicy turysta ma możliwość obcowania z naturą, podziwiania nie tylko piękna krajobrazu, ale również wspaniałych zabytków architektury murowanej i drewnianej, czy też zachowanych obiektów architektury dworskiej wraz z pięknym drzewostanem okalających je parków. Szczególnymi znakami w krajobrazie Sandomierszczyzny są krzyże, kapliczki, figury przydrożne drewniane i kamienne. Każda z nich to kawałek historii tej okolicy. Warto w Koprzywnicy zobaczyć wcześniej omawiany Klasztor Cystersów (obecnie Kościół Parafialny pw. Św. Floriana) należący do Europejskiego Szlaku Cystersów. Do walorów turystyczno-krajobrazowych należy także zaliczyć akwen na rzece Koprzywiance w Koprzywnicy. Oddany został do użytku w 1991 roku. Ma charakter retencyjno- wędkarsko - rekreacyjny. Dzięki środkom unijnym nastąpiła rozbudowa części rekreacyjnej akwenu. Powstało kąpielisko, molo, boisko sportowe, plac zabaw dla dzieci, plaża, altana i wieża obserwacyjna. W Mieście i Gminie Koprzywnica powstaje także w ramach rekultywacji terenów posiarkowych drugi

39 zbiornik rekreacyjny zwany jeziorem Piaseczyńsko- Krzcińskim, położonym na pograniczu gmin Łoniów i Koprzywnica. Będzie przede wszystkim regulować poziom wód gruntowych na Nizinie Koprzywnickiej. Jednak przy okazji stanie się też atrakcyjnym ośrodkiem wypoczynkowym. Poza nim na terenie gminy jest jeszcze kilkanaście mniejszych i większych stawów. W większości są one zlokalizowane w dolinie Wisły. Jeziora zachowały się w Ciszycy, Świężycy, Krzcinie. Dodatkowo w każdej miejscowości gminy Koprzywnica powstały sztuczne, większe i mniejsze zbiorniki wodne oraz stawy rybne. Przez Miasto i Gminę prowadzi kilkanaście szlaków turystycznych, znakowanych i nieznakowanych m.in.: Sakroturystyczno – pątniczy (ok.6 km). Klasztor pocysterski ul. Floriańska – od Koprzywnicy, leśną drogą biegnącą w górę Koprzywianki, równolegle do jej biegu. Od dziesiątków lat podążają nim pielgrzymi od strony Koprzywnicy przez Cegielnię, Beszyce, Skwirzową do Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej zwanej też Sulisławską w Sulisławicach. Obecnie jest to wygodna szosa asfaltowa (oddana w 2010 roku) z infrastrukturą turystyczną (zalew, przystanki leśne, świetlica wiejska z placem zabaw w Beszycach). Koprzywnica – Błonie – Ciszyca (ok. 8 km), przeprawa promowa przez Wisłę – . Koprzywnica – Krzcin – Piaseczno – ok. 5 km (dół posiarkowy – jezioro). „Szlak Jagielloński” Kraków-Lublin-Wilno. Sandomierski Szlak Jabłkowy.

Sandomierski Szlak Jabłkowy to wyjątkowa trasa turystyczna, prowadząca po najpiękniejszych i najciekawszych zakątkach Ziemi Sandomierskiej. Wirtualnie wytyczony odcinek ma długość ok. 200 km i wiedzie przez wszystkie gminy powiatu sandomierskiego, zaczynając od „Centrum Ogrodniczego” ŚODR w Sandomierzu, a na gminie Zawichost kończąc. Z racji dużych odległości szlak jest przeznaczony głównie dla turystów zmotoryzowanych. Można jednak wybrać tyko jeden niewielki fragment trasy i przemierzyć go rowerem lub pieszo.

Szlak biegnie przez urokliwe miasteczka i wsie, bogate sady owocowe i malownicze krajobrazy lessowych wąwozów, dolin rzek i łanów kolorowych pól. Pozwala turystom poznać wspaniałą spuściznę kulturową tego regionu, zachęcając do zwiedzania obiektów zabytkowych, muzeów czy izb regionalnych. Na szlak zapraszają gospodarstwa sadownicze, agroturystyczne, winiarskie, rybackie i pasieki, które kultywują wieloletnie rodzinne tradycje, a także inne podmioty takie jak

40 restauracje, ośrodki szkoleniowo – wypoczynkowe, przetwórnie, grupy producenckie czy zabytkowy młyn.

Sandomierski Szlak Jabłkowy, źródło: www.sandomierz.pl

Europejski Szlak Cysterski. Czerwony Szlak Turystyczny (znakowany) z Gołoszyc do Piotrowic. Zielony Szlak Rowerowy z Sandomierza do Ujazdu.

Na terenie Gminy Koprzywnica występuje także specjalny obszar ochrony siedlisk NATURA 2000. Jest to Tarnobrzeska Dolina Wisły (PLH 180049) – zajmuje 419,98 ha terenu gminy. Obszar cechuje duża bioróżnorodność gatunków roślin i zwierząt a także duża różnorodność siedlisk przyrodniczych, takich jak: naturalne starorzecza z roślinnością pływającą, zanurzoną oraz zaroślową, dużą ilością gatunków ciekawych przyrodniczo takich jak np. Salwinia natans, Trapa natans czy Osoka aloesowata; skupiska łęgów nadrzecznych z dużą ilością rodzimych gatunków

41 Populus alba oraz Populus nigra, często dużych rozmiarów; łąk kośnych; zarastających wydm nadwiślańskich. Spośród siedlisk przyrodniczych, największe znaczenia mają tu: łęgi nadrzeczne, łąki selernicowe oraz starorzecza. Obszar bogaty jest także w liczne gatunki ryb i płazów

OPIEKA ZDROWOTNA

Na terenie Miasta i Gminy funkcjonują dwa Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej w Koprzywnicy:  Centrum Medyczne „Rokitek”,  Zakład Opieki Zdrowotnej „Medyk”. Ten pierwszy zapewnia opiekę lekarską, pielęgniarską i położniczą dla całej rodziny.

W Centrum przyjmuje 3 lekarzy: medycyny rodzinnej, pediatra oraz chorób wewnętrznych. Ponadto pomocy udzielają położna i 3 pielęgniarki. W gabinetach znajduje się wyposażenie zgodnie z wymogami NFZ – aparat EKG, lampa bakteriobójcza, zestaw do udzielania pierwszej pomocy lekarskiej.

Centrum powstało w wyniku adaptacji pomieszczeń kupionej części budynku. Lekarze oraz personel pielęgniarski tam pracujący znają NZOZ ROKITEK, źródło: UMIG Koprzywnica znakomicie środowisko, gdyż ich praca jest kontynuacją opieki medycznej nad mieszkańcami Koprzywnicy i okolic. Pacjenci tej filii w czasie dyżurowym uzyskują pomoc w macierzystej firmie w Sandomierzu.

42 NZOZ ROKITEK, źródło: UMiG Koprzywnica

W Koprzywnicy funkcjonuje także Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Medyk” który zapewnia opiekę lekarska, pielęgniarską i fizjoterapeutyczną. Zakład prowadzi działalność medyczną dla mieszkańców miasta i gminy Koprzywnica. Zatrudnia 35 osób w następujących komórkach organizacyjnych:  Podstawowa Opieka Zdrowotna, w ramach której obejmuje opieką 4000 osób, praktykuje dwóch lekarzy rodzinnych i lekarz chorób wewnętrznych.  Poradnia Dziecięca - praktykuje specjalista chorób dziecięcych.  Punkt Szczepień.  Gabinet Higieny Szkolnej.  Gabinet Zabiegowy.  Gabinet USG  Punkt pobrań materiałów do badań laboratoryjnych.  Poradnia Okulistyczna,  Poradnia Ginekologiczna.  Poradnia Psychologiczna.  Poradnia Logopedyczna.  Gabinet Stomatologiczny.  Pracownia Fizykoterapii w udziale usług rehabilitacyjnych o szerokim zakresie.  Ośrodek Hipoterapii Konnej w Koprzywnicy z siedzibą w Samborcu.

43 Ponadto NZOZ „MEDYK" prowadzi działalność w opiece długoterminowej.  Zakład Opiekuńczo-Leczniczy, w którym opieką całodobową objętych jest 28 chorych z różnymi schorzeniami w tym z Chorobą Alzheimera.  Opieka Hospicyjno-Domowa, w ramach której wyjazdową opieką objętych jest 17 chorych. Wszystkie typy usług są bezpłatne. Zakład podpisał umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia w Kielcach. W gabinetach znajduje się wyposażenie zgodnie z wymogami NFZ – aparat EKG, aparat do pomiaru ciśnienia, zestaw do udzielania pierwszej pomocy lekarskiej, itp..

NZOZ MEDYK, źródło: UMiG Koprzywnica

Na koniec 2015 r. pacjentom podstawowej opieki zdrowotnej udzielono 17 208 porad, co według Banku Danych Lokalnych zmalało w stosunku do roku 2010 r., gdzie liczba porad POZ wynosiła 32 592, zgodnie z poniższym zestawieniem na podstawie danych GUS. Nazwa porady POZ ogółem 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [-] [-] [-] [-] [-] [-] Powiat sandomierski 353 359 332 951 316 056 318 841 334 860 338 867 Koprzywnica 32 592 30 149 18 204 17 774 16 869 17 208 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

44 Podstawowa Opieka Zdrowotna - porady ogółem

ogółem Miejscowość 2013 2014 2015

[-] [-] [-]

Powiat sandomierski 318 841 334 860 338 867

Sandomierz 139 298 138 419 125 006

Dwikozy 21 442 20 762 20 387

Klimontów 27 337 51 380 50 898

Koprzywnica 17 774 16 869 17 208

Łoniów 32 915 34 522 34 948

Obrazów 14 461 14 733 14 737

Samborzec 26 440 20 855 26 343

Wilczyce 12 493 10 887 25 630

Zawichost 26 681 26 433 23 710

Tabela, Liczba udzielanych porad w ramach POZ w poszczególnych miejscowościach powiatu sandomierskiego, źródło: BDL Urząd Statystyczny

Ambulatoryjna opieka zdrowotna - porady lekarskie ogółem

ogółem Miejscowość 2013 2014 2015

[-] [-] [-]

Powiat sandomierski 480 519 509 667 517 316

Sandomierz 288 551 298 890 289 324

Dwikozy 23 208 22 291 21 839

Klimontów 29 276 53 530 52 982

Koprzywnica 18 973 18 139 18 440

Łoniów 37 824 40 622 41 452

Obrazów 14 461 14 733 14 737

Samborzec 27 607 22 605 27 834

Wilczyce 12 996 11 392 26 110

Zawichost 27 623 27 465 24 598

Tabela, Liczba udzielanych porad w ramach AOZ w poszczególnych miejscowościach powiatu sandomierskiego, źródło: BDL Urząd Statystyczny

45 OPIEKA SPOŁECZNA Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koprzywnicy jest gminną jednostką organizacyjną utworzoną do realizowania zadań własnych i zadań zleconych gminy z zakresu pomocy społecznej. Swoim obszarem działania obejmuje cały obszar Miasta i Gminy Koprzywnica. Ośrodek Pomocy Społecznej w Koprzywnicy został powołany na mocy Uchwały Nr XX/23/90 Gminnej Rady Narodowej w Koprzywnicy z dnia 01 kwietnia 1990 roku w sprawie powołania jednostki budżetowej - Terenowego Ośrodek Pomocy Społecznej w Koprzywnicy, a utworzony na mocy Zarządzenia Nr 2/90 Naczelnika Gminy z dnia 5 kwietnia 1990 roku w sprawie utworzenia Terenowego Ośrodka Pomocy Społecznej. W Ośrodku zatrudnionych jest 9 pracowników: kierownik, sześciu pracowników socjalnych, główny księgowy, oraz specjalistyczna opiekunka. Do obowiązków pracowników socjalnych należy: przyjmowanie zgłoszeń klientów o udzielenie pomocy społecznej, rozpoznanie i diagnoza potrzeb socjalnych mieszkańców, przeprowadzanie wywiadów środowiskowych i kompletowanie niezbędnej dokumentacji do przyznawania świadczeń, wnioskowanie o udzielenie pomocy, prowadzenie akt osobowych klientów.

Powód trudnej sytuacji życiowej Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie Ubóstwo 62 200 Niepełnosprawność 55 120 Długotrwała lub ciężka choroba 37 103 Bezradność w sprawach ppiekuńczo - wychowawczych 38 158 w tym: - Rodziny niepełne 20 54 - Rodziny wielodzietne 15 92 Trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu 1 2 z zakładu karnego Alkoholizm, sytuacje kryzysowe, zdarzenia losowe, 0 0 przemoc w rodzinie Źródło: OPS w Koprzywnicy

Poza ubóstwem, które jest główną przyczyną przyznawania zasiłków, także ludzie niepełnosprawni oraz bezradni w sprawach opiekuńczo-wychowawczych stanowią dużą grupę potrzebującą wsparcia z zakresu pomocy społecznej. Ośrodek Pomocy Społecznej w Koprzywnicy mocno angażuje się w projekty mające na celu pomoc bezrobotnym. W 2008 roku realizował projekt systemowy pn. „Do pracy by się szło” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. W roku

46 2013 w projekcie wzięły udział 32 osoby bezrobotne, pozostające bez pracy i korzystające z pomocy społecznej. Wszyscy w/w wzięli udział w treningu pracy oraz treningu kompetencji społecznych. Ukończyli także kursy zawodowe, tj. sprzedawca z obsługą kasy fiskalnej, kucharz, obsługa wózków widłowych, rękodzieło artystyczne z elementami florystyki. 3 osoby odbyły staż zawodowy. Od początku realizacji projektu do 2013 roku w projekcie wzięło udział łacznie115 osób. Dodatkowo Ośrodek Pomocy Społecznej intensywnie wspiera niepełnosprawnych. Od 01 października 2012 roku funkcjonuje Środowiskowy Dom Samopomocy w Krzcinie dla osób przewlekle psychicznie chorych i dla osób upośledzonych umysłowo prowadzony przez Fundację La Zebra. W roku 2013 w zajęciach ŚDS uczestniczyło 32 osoby. Są to osoby nie tylko z terenu Miasta i Gminy Koprzywnica, ale również z gminy Łoniów.

PRZESTĘPCZOŚĆ

Miasto i Gmina Koprzywnica obsługiwana jest przez Komisariat Policji w Koprzywnicy.

Komisariat Policji w Koprzywnicy, źródło: www.google/maps.pl

Najwięcej przestępstw w ciągu ostatnich trzech lat popełnili pijani kierowcy. Na tle pozostałych kategorii przestępstw liczba ta jest bardzo wysoka. W 2011 roku Policja zatrzymała 28 pijanych kierowców, rok później 31, a w 2013 roku 25 „piratów drogowych”. Świadczy to o tym, że częste i wzmożone kontrole na drogach są uzasadnione i powinny się odbywać regularnie.

47 2011 2012 2013 Zabójstwa - - - Rozboje i wymuszenia - - - Bójki i pobicia 1 2 1 Kradzieże rzeczy 4 6 3 Kradzieże z włamaniem 1 1 0 Pijani kierowcy 28 31 25 Pożary - - - Przemoc w rodzinie / znęcanie 8 6 5 Inne 23 18 28 Źródło: Komisariat Policji w Koprzywnicy

Zgodnie z udostępnionymi przez Główny Urząd Statystyczny statystykami przestępstw jedynie dla powiatów, dlatego prezentowane poniżej dane są wartościami szacunkowymi bazującymi na ilości mieszkańców powiatu oraz mieszkańców Koprzywnicy. Według ww. statystyk łączna liczba przestępstw stwierdzonych ogółem w 2015 r. wynosiła 32, z czego 20 dotyczyło przestępstw o charakterze kryminalnym, 12 przeciwko mieniu, 5 drogowe, 4 gospodarcze i 1 przeciwko życiu i mieniu. W odniesieniu do lat ubiegłych liczba przestępstw jest stosunkowo najniższa, gdzie ogółem w poszczególnych latach można było wskazać: 60 w 2012 r., 46 w 2013 r. i 32 w 2014 r., zgodnie z poniższym zestawieniem.

Źródło: www.polskawliczbach/koprzywnica.

Wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw, według danych powiatowych wynoszą w 2015 r.: 73,9 % ogółem, 65,1 % kryminalne, 78,3 % gospodarcze oraz 98,1 % drogowe. W porównaniu do 2014 r., kiedy to wskaźniki te wynosiły kolejno: 78,0 % ogółem, 69,0 % kryminalne, 88,0 % gospodarcze oraz 99,4 % drogowe można zaobserwować niewielki spadek, zgodnie z poniższym wykresem.

48 Źródło: www.polskawliczbach/koprzywnica.

3.5. Strefa gospodarcza

Na elementy charakterystyki sfery gospodarczej w niniejszej diagnozie składają się analizy w zakresie profilu gospodarczego gminy, zakresu przedsiębiorczości, rolnictwa oraz bezrobocia w Gminie Koprzywnica.

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

W prowadzonym przez Urząd rejestrze na koniec 2013 r. figurowało 169 firm, z czego 20 przedsiębiorstw zarejestrowało swoją działalność a 12 zostało wyrejestrowanych. Znaczna część mieszkańców Gminy utrzymuje się dzięki zatrudnieniu w Urzędzie Miasta i Gminy Koprzywnica i jednostkach podległych, a także w placówkach zdrowotnych i oświatowych oraz z działalności rolniczej. Statystyki na koniec każdego roku kalendarzowego wskazują, iż co roku odnotowuje się określoną liczbę nowych rejestrowanych przedsiębiorstw oraz liczbę wyrejestrowanych. W ostatnich latach nie zaobserwowano wyraźnej jednoznacznej tendencji wzrostowej lub spadkowej w kształtowaniu się liczby przedsiębiorstw. Wątpliwości nie pozostawia jednak fakt, że liczba nowopowstałych i wyrejestrowywanych przedsiębiorstw wpływa na sytuację na rynku pracy dla mieszkańców Miasta i Gminy Koprzywnica. Powstające podmioty gospodarcze dają bowiem zatrudnienie nie tylko ich właścicielom, ale również są szansą mieszkańców na podjęcie pracy zawodowej. Im większa liczba wyrejestrowywanych podmiotów tym bardziej zmniejszają się szanse mieszkańców na otrzymanie pracy, co w konsekwencji wpływa na zwiększenie liczby osób bezrobotnych oraz negatywnie przesądza o atrakcyjności inwestycyjnej Gminy i aktywności

49 mieszkańców. Tutaj największy kryzys odnotowano w 2011 roku kiedy to liczba wyrejestrowanych przedsiębiorstw wyniosła 24.

W Urzędzie Miasta i Gminy w Koprzywnicy funkcjonuje „LOKALNE OKIENKO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI", które zapewnia podejmującym działalność gospodarczą pomoc krok po kroku w założeniu firmy przez osoby fizyczne, obecnie w oparciu o przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Z chwilą wejścia do unii działalność podmiotów gospodarczych jest określana według PKD (Polskiej Klasyfikacji Działalności). W wyniku zmian systemowych handel i usługi oraz większą część przemysłu terenowego zostały przyjęte przez osoby prywatne. Obecnie w Gminie zarejestrowanych jest 125 podmiotów gospodarczych, głównie są to sklepy spożywczo – przemysłowe, transport, mechanika pojazdowa. Prowadzony jest również handel obwoźny na targowiskach i targowicach o różnym zakresie. Sklepów w terenie jest wystarczająca ilość. Wzrost ich może doprowadzić do obniżenia dochodów ich właścicieli poprzez spadek liczby obsługiwanych klientów, chociaż konkurencja jest wskazana.

Brak jest wzrostu w tworzeniu stałych punktów zbiorowego żywienia tj. barów i restauracji. Słabiej rozwija się sfera usług i rzemiosła: murarz, szewc, cieśla, kowal, młynarz, rymarz i stolarz. Niektóre podmioty gospodarcze zatrudniają od kilku do kilkunastu osób. Do głównych pracodawców w Gminie należy zaliczyć piekarnie oraz zakłady mechaniki pojazdowej.

Dalszy rozwój handlu, usług i drobnej wytwórczości będzie wymagał od podejmujących działalność zaangażowania większego kapitału i lepszego przygotowania zawodowego oraz umiejętność pozyskiwania środków z różnych źródeł.

Według danych GUS w przedziale lat 2011-2015 można zaobserwować nieznaczny wzrost podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 10 tys. ludności i w roku 2015 wynosił 501 w Koprzywnicy oraz 797 w powiecie sandomierskim, zgodnie z poniższym zestawieniem.

50 Miejscowość podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności 2011 2012 2013 2014 2015 [-] [-] [-] [-] [-] Powiat sandomierski 759 780 790 791 797 Koprzywnica 440 461 483 483 501 Koprzywnica - miasto 641 660 660 693 704 Koprzywnica - obszar wiejski 320 342 377 359 381 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Ponadto, na terenie gminy Koprzywnica w 2015 r. zarejestrowanych było 19 spółek cywilnych, liczba ta utrzymuje się na podobnym poziomie w przedziale kilku ostatnich lat. Dla porównania spółek takich było 473 w całym powiecie sandomierskim.

Miejscowość rok Spółki cywilne ogółem 2012 2013 2014 2015 [-] [-] [-] [-] Powiat sandomierski 473 469 472 473 Koprzywnica 20 19 19 19 Koprzywnica - miasto 15 14 14 14 Koprzywnica - obszar wiejski 5 5 5 5 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Ogólna liczba wpisanych podmiotów gospodarczych w sektorze publicznym w 2015 r. w gminie Koprzywnica wynosiła 14, przy 206 w powiecie sandomierskim. Trend ten utrzymuje się w odniesieniu do lat 2010-2014 w gminie, zaś w powiecie można zaobserwować spadek, zgodnie z poniższą tabelą.

Podmioty wpisane sektor publiczny ogółem 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [-] [-] [-] [-] [-] [-] Powiat sandomierski 225 224 219 218 210 206 Koprzywnica 14 14 14 14 14 14 Koprzywnica - miasto 11 11 11 11 11 11 Koprzywnica - obszar wiejski 3 3 3 3 3 3 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

51 W przypadku liczby wpisanych podmiotów gospodarczych w sektorze prywatnym w 2015 r. w gminie Koprzywnica wynosiła 327, przy 6 099 w powiecie sandomierskim.

Miejscowość rok wpisane sektor prywatny ogółem 2010 2011 2012 2013 2014 2015 szt. Powiat sandomierski 6 183 5 919 6 067 6 107 6 088 6 099 Koprzywnica 305 293 306 319 317 327 Koprzywnica - miasto 162 156 160 159 165 168 Koprzywnica - obszar wiejski 143 137 146 160 152 159 Opracowanie własne na podstawie danych GUS/ Bank danych lokalnych

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Koprzywnicy w 2015 r. wynosiło 3 665,14 PLN, co odpowiada 88.30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Polsce, które stanowi 4 151,00 PLN.

Źródło: www.polskawliczbach/koprzywnica.

podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności

Miejscowość 2012 2013 2014 2015

[-] [-] [-] [-]

Powiat sandomierski 780 790 791 797

Sandomierz 1 386 1 391 1 375 1 367

Dwikozy 516 530 540 555

52 Klimontów 505 508 511 511

Koprzywnica 461 483 483 501

Łoniów 473 491 506 525

Obrazów 544 558 575 583

Samborzec 567 583 602 620

Wilczyce 418 416 416 431

Zawichost 587 589 596 603

Tabela, Liczba podmiotów gospodarki narodowej w poszczególnych miejscowościach powiatu sandomierskiego, źródło: BDL Urząd Statystyczny

osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 1000 ludności

Miejscowość 2013 2014 2015

[-] [-] [-]

Powiat sandomierski 60 59 59

Sandomierz 104 101 100

Dwikozy 40 41 42

Klimontów 40 40 40

Koprzywnica 37 36 38

Łoniów 40 41 42

Obrazów 42 42 41

Samborzec 46 48 49

Wilczyce 25 25 27

Zawichost 42 43 44

Tabela, Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 1 000 ludności w poszczególnych miejscowościach powiatu sandomierskiego, źródło: BDL Urząd Statystyczny

Tabela: Ilość przedsiębiorców zarejestrowanych w CEIDG w 2016 roku z podziałem na miejscowości w gminie Koprzywnica (01.2017).

L.p. Miejscowość Ilość zarejestrowanych działalności

1. DMOSICE 3

2. ZBIGNIEWICE WIEŚ 1

3. ZBIGNIEWICE KOLONIA 0

53 4. POSTRONNA 5

5. BESZYCE 0

6. NIEDŹWICE 0

7. TRZYKOSY 6

8. GNIESZOWICE 6

9. KRZCIN 6

10. ŁUKOWIEC 0

11. CISZYCA 9

12. BŁONIE 5

13. SOŚNICZANY 8

14. KAMIENIEC 0

15. ŚWIĘŻYCE 1

16. KOPRZYWNICA 111

ŁĄCZNIE: 161

Opracowanie własne, źródło CEIDG

ROLNICTWO

Sady, źródło: www.fresh-market.pl Miasto i Gmina Koprzywnica, dla której funkcją wiodącą jest rolnictwo, położona jest w obrębie makroregionów: Wyżyny Kielecko Sandomierskiej i Niecki Nidziańskiej.

54 Rodzaj i skala produkcji są ściśle związane z kompleksami glebowymi, tradycją uprawy roślin i hodowlą zwierząt, funkcjonowaniem zakładów przetwórczych, bliskością dużych aglomeracji miejskich. W gminie obserwuje się ogólnie spadek a nawet zaniechanie takich produkcji jak: zboża, chów trzody chlewnej, młodego bydła rzeźnego, bydła mlecznego na rzecz sadownictwa i warzywnictwa.

Rodzaje gruntów Powierzchnia ha % Grunty orne 3874,93 59,25 Sady 564,11 8,63 Łąki, pastwiska 1235,76 18,89 Lasy 563 8,61 Pozostałe 302,16 4,62 Powierzchnia ogółem 6539,96 100 Źródło: Urząd Miasta i Gminy Koprzywnica

Najwięcej użytków rolnych pojawia się na terenach II, III i IV klasy. Gleby klasy I występują sporadycznie. Dominuje tutaj ogrodnictwo wraz uprawami warzywniczymi. W sadach królują jabłonie (ponad 1500 ha). Drugie miejsce zajmują wiśnie (190 ha). Śliwy rosną na 40 ha a grusze na 15 ha. Pozostałe drzewa owocowe zajmują ok. 150 ha. Na polach dużo sieje się zbóż, około 1500 ha. W tradycyjnych gospodarstwach rolnych wciąż utrzymywany jest chów zwierząt. Zarówno pod względem liczby gospodarstw jak i powierzchni w ha pierwsze miejsce zajmuje Koprzywnica. Dużą liczbą gospodarstw może się także poszczycić os. Cegielnia oraz Sośniczany, Krzcin i Gnieszowice. Natomiast porównując średnią powierzchnię gospodarstw to największe znajdują się w Trzykosach, Kamieńcu, Świężycach oraz Zbigniewicach Kolonii3.

BEZROBOCIE

Wśród ważniejszych przyczyn bezrobocia na terenie Gminy Koprzywnica wymienić można:  zbyt małą przedsiębiorczość mieszkańców (jedynie 12 osób założyło firmę w 2013 roku),  małe chęci do zakładania własnych firm co spowodowane jest m.in. brakiem własnych środków finansowych na uruchomienie działalności,  światowy kryzys, którego skutki dotykają także Polskę, powiat sandomierski oraz Gminę Koprzywnica (24 firmy wyrejestrowane w 2011 roku),  nieopłacalność produkcji rolnej (minimalna opłacalność małych gospodarstw rolnych

3 Strategia Rozwoju Gminy Koprzywnica na lata 2014-2020 55 nie nastawionych na specjalizacje np. mleko, brak rynków zbytu),  małą motywację do pracy - przeświadczenie o jej nieopłacalności, zbyt rozbudowany system świadczeń socjalnych.

Wyszczególnienie 2011 2012 2013 Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba rodzin osób rodzin osób rodzin osób Bezrobocie 89 327 92 328 71 219 Źródło: OPS w Koprzywnicy

Bezrobotni w liczbie 219 (w 2013 roku) osób stanowią 27,31% ogółu osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. W gminie jest tym samym 71 rodzin borykających się z problemem braku pracy, co stanowi 26,89% wszystkich rodzin korzystających z usług Ośrodka Pomocy Społecznej. W 2013 roku można zaobserwować wyraźny spadek liczby osób/rodzin korzystających ze wsparcia OPS z tytułu bezrobocia. Liczba osób zarejestrowanych jako bezrobotni w Powiatowym Urzędzie Pracy w Sandomierzu nieznacznie wzrosła od 2011 do 2013 roku. Wzrosła także liczba osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Bezrobotne kobiety z terenu Gminy Koprzywnica stanowiły w 2013 roku 18,66 % ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w Sandomierskim Urzędzie Pracy. Procentowy udział osób bezrobotnych z prawem do zasiłku w strukturze bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w latach 2011 – 2013 ulegał wahaniom spadkowo-wzrostowym i wyniósł kolejno 1,96% w 2011 roku, 1,32% w 2012 roku i 1,66% w 2013 roku. Od trzech lat procent bezrobotnych w wieku produkcyjnym w stosunku do ogółu bezrobotnych utrzymuje się na podobnym poziomie i mieści się w przedziale od 29,29% do 27,5%. Spory odsetek bezrobotnych na terenie Gminy stanowią osoby pozostające bez pracy dłużej niż 12 miesięcy. W kolejnych latach 2011 – 2013 odsetek ten wynosił 14,97%, 14,79%, i 15,65%. 9,26 % procent bezrobotnych z całego powiatu sandomierskiego stanowią bezrobotni z terenu gminy Koprzywnica.

Wśród bezrobotnych 53,8 % stanowią kobiety, gdzie w porównaniu w powiecie stanowią 50,1 %. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w % wynosi w gminie 9,1 % oraz 8,5 % w powiecie sandomierskim.

56 BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI WG. PŁCI

ogółem mężczyźni kobiety

Miejscowość 2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015

[osoba]

Powiat 5 030 4 187 3 229 2 474 2 091 1 616 2 556 2 096 1 613 sandomierski

Sandomierz 1 409 1 209 952 698 603 475 711 606 477

Dwikozy 577 487 371 280 244 167 297 243 204

Klimontów 669 574 427 336 285 214 333 289 213

Koprzywnica 466 390 290 218 180 140 248 210 150

Łoniów 459 360 295 212 182 151 247 178 144

Obrazów 396 333 258 202 157 136 194 176 122

Samborzec 471 345 253 239 183 130 232 162 123

Wilczyce 245 211 169 127 113 85 118 98 84

Zawichost 338 278 214 162 144 118 176 134 96

Tabela, Liczba bezrobotnych wg. płci, źródło: BDL Urząd Statystyczny.

Źródło: Urząd Statystyczny w Kielcach, 2014 r.

57 3.6 Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji

Poniżej przedstawiono zestawienia dotyczące danych społecznych w poszczególnych miejscowościach Gminy Koprzywnica, jak również dane dotyczące infrastruktury na obszarze gminy. Poniższe dane pokazują obrazują występujące różnice pomiędzy poszczególnymi miejscowościami, skalę potrzeb i problemów społecznych, aktywność mieszkańców jak i zróżnicowanie pod względem infrastruktury.

Demografia w poszczególnych miejscowościach Gminy Koprzywnica Miejscowość 2013 2014 2015 Koprzywnica 2504 2438 2540 Beszyce 257 256 259 Błonie 358 351 352 Ciszyca 352 361 355 Dmosice 239 243 244 Gnieszowice 505 510 506 Kamieniec 109 115 112 Krzcin 521 510 508 Łukowiec 322 327 322 Niedźwice 309 308 307 Postronna 234 237 232 Sośniczany 405 411 406 Świężyce 168 169 175 Trzykosy 262 263 262 Zbigniewice Kolonia 277 282 284 Zbigniewice Wieś 121 120 119 Źródło: Urząd Miasta i Gminy Koprzywnica

Bezrobocie w poszczególnych miejscowościach Gminy Koprzywnica Miejscowość 2013 2014 2015 Koprzywnica 185 150 118 Beszyce 15 17 12 Błonie 23 22 15 Ciszyca 25 16 13 Dmosice 18 15 12 Gnieszowice 28 24 16 Kamieniec 3 4 1 Krzcin 31 25 22 Łukowiec 16 10 8 Niedźwice 12 20 6 Postronna 19 16 17

58 Sośniczany 20 17 12 Świężyce 8 8 3 Trzykosy 14 10 9 Zbigniewice Kolonia 22 19 15 Zbigniewice Wieś 13 11 9 Źródło: Urząd Miasta i Gminy Koprzywnica

Pomoc społeczna udzielana mieszkańcom Gminy Koprzywnica w roku 2016

Zasiłki rodzinne Pomoc społeczna Ogółem Miejscowość rodziny osoby rodziny osoby rodziny osoby Koprzywnica 139 497 76 217 215 714 Beszyce 20 74 23 73 43 147 Błonie 23 83 7 21 30 104 Ciszyca 26 88 13 51 39 139 Dmosice 14 59 9 28 23 87 Gnieszowice 30 105 6 10 36 115 Kamieniec 4 14 2 7 6 21 Krzcin 27 103 10 33 37 136 Łukowiec 28 110 6 17 34 127 Niedźwice 16 70 6 17 22 87 Postronna 18 66 13 41 31 107 Sośniczany 22 82 5 18 27 100 Świężyce 12 49 3 12 15 61 Trzykosy 11 48 3 5 14 53 Zbigniewice Kolonia 18 67 7 23 25 90 Zbigniewice Wieś 10 35 3 3 13 38 Źródło: Urząd Miasta i Gminy Koprzywnica

Interwencje Policji w poszczególnych miejscowościach Gminy Koprzywnica

Miejscowość 2013 2014 2015 Koprzywnica 25 22 19 Beszyce 29 30 20 Błonie 14 16 24 Ciszyca 34 32 31 Dmosice 11 19 8 Gnieszowice 31 28 29 Kamieniec 13 8 11 Krzcin 33 40 64 Łukowiec 16 18 19 Niedźwice 6 10 10 Postronna 20 27 18 Sośniczany 28 33 26

59 Świężyce 6 6 11 Trzykosy 16 10 15 Zbigniewice Kolonia 11 4 14 Zbigniewice Wieś 38 34 19 Źródło: Urząd Miasta i Gminy Koprzywnica

Zestawienie budynków użyteczności publicznej Budynki użyteczności publicznej Stan budynków Koprzywnica Budynek administracyjny w Koprzywnicy Wymaga termomodernizacji Budynek Ośrodka Zdrowia w Koprzywnicy Dobry Budynek Przedszkola w Koprzywnicy Dobry Budynek Szkoły Podstawowej Dobry, wymaga drobnych prac w Koprzywnicy remontowych Gimnazjum, LO i hala sportowa w Koprzywnicy Dobry Budynek Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Koprzywnicy Dobry Budynek Pawilonu sportowego w Koprzywnicy Wymaga remontu

Oczyszczalnia ścieków w Koprzywnicy, Budynek technologiczny, Budynek socjalny Budynek do przebudowy Beszyce Budynek świetlicy wiejskiej w Beszycach Dobry Dobry/ wymaga drobnych prac Sklep spożywczy Beszyce remontowych Błonie Hydrofornia Błonie Wymaga prac remontowych Ciszyca Budynek Remizy OSP Ciszyca Dobry Dmosice Budynek świetlicy wiejskiej w Dmosicach Dobry Gnieszowice

60 Budynek Szkoły Podstawowej Dobry/ wymaga drobnych prac w Gnieszowicach remontowych , termomodernizacja Budynek Remizy OSP Gnieszowice Dobry Przepompownia wody w Gnieszowicach Dobry Kamieniec Krzcin

Dobry/ wymaga drobnych prac Budynek Remizy OSP Krzcin remontowych , termomodernizacja Budynek - Skup tytoniu Krzcin Wymaga gruntownego remontu Łukowiec

Budynek po byłej Szkole Podstawowej Wymaga gruntownego remontu w w Łukowcu wraz z budynkiem stanie obecnym nie nadaje się do gospodarczym użytkowania Niedźwice Budynek Szkoły Podstawowej wraz z halą sportową w Niedźwicach Dobry, termomodernizacja Wymaga gruntownego remontu w Budynek Agronomówki stanie obecnym nie nadaje się do w Niedźwicach użytkowania Budynek OSP Dobry/ wymaga drobnych prac w Niedźwicach remontowych Budynek po byłej bibliotece (obecnie – świetlica wiejska) w Niedźwicach Dobry Postronna Budynek Szkoły Podstawowej w Postronnie Dobry Budynek Remizy OSP Postronna Wymaga prac remontowych Sośniczany Skup owoców i warzyw w Sośniczanach Wymaga prac remontowych

Budynek byłej Szkoły Podstawowej w Sośniczanach- obecnie świetlica Wymaga drobnych prac wiejska w Sośniczanach remontowych, termomodernizacja Świężyce Budynek świetlicy wiejskiej w Świężycach Dobry Trzykosy

61 Budynek OSP Wymaga remontu, Trzykosy termomodernizacji Zbigniewice Kolonia Zbigniewice Budynek Remizy OSP Dobry/ wymaga drobnych prac Zbigniewice remontowych Stadion w Zbigniewicach Dobry Źródło: Urząd Miasta i Gminy Koprzywnica

Stan infrastruktury drogowej na terenie Gminy Koprzywnica

Miejscowość Stan dróg

Koprzywnica w większości dobry, ok. 20% wymaga remontów i przebudowy Beszyce dobry Błonie dobry Ciszyca dobry Dmosice dobry Gnieszowice dobry Kamieniec dobry Krzcin dobry Łukowiec dobry Niedźwice dobry Postronna dobry Sośniczany dobry Świężyce dobry Trzykosy dobry Zbigniewice Kolonia dobry Zbigniewice Wieś dobry Źródło: Urząd Miasta i Gminy Koprzywnica

Przedsiębiorczość na terenie Gminy Koprzywnica

Ilość podmiotów gospodarczych w poszczególnych miejscowościach Gminy Koprzywnica Koprzywnica 111 Beszyce 0 Błonie 5 Ciszyca 9 Dmosice 3 Gnieszowice 6 Kamieniec 0 Krzcin 6

62 Łukowiec 0 Niedźwice 0 Postronna 5 Sośniczany 8 Świężyce 1 Trzykosy 6 Zbigniewice Kolonia 0 Zbigniewice Wieś 1 Źródło: CEIDG

Z danych przedstawionych w powyższych tabelach wyłania nam się obraz zróżnicowania międzygminnego które możemy zaobserwować w poszczególnych miejscowościach. Wśród miejscowości gminnych najliczniejsze problemy społeczne występują w najliczniejszej miejscowości gminnej tj. Koprzywnicy. Biorąc pod uwagę ilość osób korzystających ze wsparcia Pomocy Społecznej oraz ilość osób bezrobotnych, największa skala potrzeb oraz potrzeba wsparcia występuje również w Koprzywnicy. Największe w skali gminy potrzeby infrastrukturalne także wskazywane są w Koprzywnicy gdzie znajduje się największa liczba obiektów użyteczności publicznej, z której korzystają wszyscy mieszkańcy gminy, oraz występuje najbardziej rozbudowana infrastruktura drogowa wymagająca w części remontów i modernizacji. Główna gminna miejscowość skupia najliczniejszą grupę przedsiębiorców, co ma znaczenie dla pozostałych miejscowości i ich mieszkańców z których znaczna część pracuje w Koprzywnicy. Na bazie danych wskazujących potrzeby i skalę oddziaływania poszczególnych miejscowości w obszarze gminy Koprzywnica, obszar zdegradowany został wyznaczony na terenie znajdującym się granicach administracyjnych miejscowości Koprzywnica. Obszar zdegradowany pokrywa się z obszarem rewitalizacji. Kryteria według których wskazano obszar zdegradowany opierają się na, liczbie osób korzystających ze wsparcia/pomocy społecznej; liczbie osób bezrobotnych; skali potrzeb w zakresie poprawy infrastruktury ogólnodostępnej. Analizując dane z poszczególnych miejscowości, największe potrzeby społeczne oraz infrastrukturalne występują w Koprzywnicy. Dodatkowo Koprzywnica wywiera największe oddziaływanie na pozostałe miejscowości gminne z uwagi lokalizacji instytucji pełniących szereg funkcji społecznych, jednocześnie znaczna ilość prowadzonych działalności gospodarczych świadczy o znaczeniu miejscowości i wpływie jaki wywiera na pozostałe miejscowości gminne. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego w miejscowości Koprzywnica jest zatem w pełni zasadne z uwagi na skalę występujących tu problemów i potrzeb społecznych oraz skalę potrzeb infrastrukturalnych w dostępie i funkcjonalności obszaru miejscowości.

63 4. Zasięg przestrzenny obszaru rewitalizacji

Analiza zjawisk w sferze społecznej gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno -funkcjonalnej oraz technicznej, która przestawiona w poprzednim rozdziale, pozwoliła na wstępne wytypowanie obszarów problemowych występujących na obszarze gminy Koprzywnica. Są to:  w sferze społecznej: problemy demograficzne społeczeństwa gminy, ubóstwo, bezrobocie, przestępczość, niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu kulturalnym,  w sferze gospodarczej: niski poziom przedsiębiorczości oraz niski poziom konkurencyjności lokalnej gospodarki,  w sferze środowiskowej: zanieczyszczenie środowiska spowodowane m.in. starym oświetleniem ulicznym, niskim wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii  w sferze przestrzenno-funkcjonalnej: niedostosowana do zapotrzebowania infrastruktura rekreacyjna, turystyczna i kulturalna oraz zagospodarowanie zieleni  w sferze technicznej: przybudowa systemu komunikacji, dróg, zły stan chodników.

Synteza wyników uzyskanych z przeprowadzonych analiz obecnej sytuacji Gminy Koprzywnica, dobra znajomość lokalnych uwarunkowań przez członków Zespołu ds. LPR-u, a także oczekiwania i potrzeby lokalnej społeczności, doprowadziły do wyodrębnienia obszaru kryzysowego na terenie gminy, cechującego się największą kumulacją negatywnych zjawisk i problemów. Obszar rewitalizacji w gminie Koprzywnica obejmuje centrum i tereny bezpośrednio przylegające. Obszar rewitalizacji wyznaczony został w oparciu o pogłębioną diagnozę istniejącego stanu dla całego obszaru gminy Koprzywnica, a także opinie mieszkańców Koprzywnica wyrażone w ankiecie dotyczącej rewitalizacji. W ramach procedury delimitacji obszaru rewitalizacji zwrócono szczególną uwagę na występowanie (koncentrację) różnego rodzaju negatywnych zjawisk kryzysowych (przede wszystkim zaś problemów o charakterze społecznym), wewnętrzny potencjał rozwojowy i znaczenie dla rozwoju całego obszaru gminy Koprzywnica. Głównym kryterium jakim kierowano się przy delimitacji obszaru rewitalizacji było ponadprzeciętne w skali gminy występowanie różnorodnych problemów społecznych. W celu identyfikacji tych problemów oraz ich przestrzennej koncentracji wykorzystano przede wszystkim dane udostępnione przez jednostki gminne.

Obszar rewitalizacji rekomendowany do rewitalizacji na terenie gminy Koprzywnica obejmuje: drogę krajową 79 (ul. Krakowska), ulice: 11 listopada, 3-go maja, Kopra, Sandomierską, Klasztorną oraz Rynek zlokalizowane na działkach: 3832, 3883, 3833, 3835,

64 3837, 3838, 3839/1, 3839/2, 3846, 4018, 4019, 4020, 4022 w Koprzywnicy i zajmuje powierzchnię około 4,73 km2 i zamieszkiwany jest przez około 1950 osób. Tym samym obszar ten spełnia kryteria wielkościowe dla obszarów rewitalizacji, jakie zostały określone w Ustawie z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, a także Wytycznych Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014–2020 (obszar nie większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez nie więcej niż 30% mieszkańców gminy).

Obszar Liczba Procent Powierzchnia Procent ludności [km2] Gmina 6 823 100 % 69,19 100 % Koprzywnica Obszar rewitalizacji 1950 28, 57 % 4,73 6,83

Wyznaczenie obszaru rewitalizacji w Koprzywnicy, która jest centrum gminy była także podyktowana lokalizacją w na tym terenie instytucji gminnej użyteczności publicznej takich jak: Urząd Miasta i Gminy, Ośrodek Pomocy Społecznej, a także ośrodki zdrowia i placówki szkolne, pełni więc rolę publiczną, edukacyjną a także integrującą mieszkańców całej gminy. Dodatkowo położenie geograficzne a także walory społeczno – kulturalne Koprzywnicy dają możliwości przyciągnięcia inwestorów i turystów. Na podstawie analizy wyłonił się obraz obszaru rewitalizacji posiadający następujące problemy: W sferze społecznej: • uzależnienie od pomocy społecznej i pogłębianie bierności zawodowej, • skalę występującego bezrobocia, • występujące wykroczenia i łamanie prawa, • odpływ młodych ludzi, opuszczanie miejscowości – obniżenie patriotyzmu lokalnego, • bierność mieszkańców, • słabe wyniki nauczania. W sferze przestrzenno-funkcjonalnej: • niszczenie zabytków i wysokie koszty inwestycji renowacyjnych, • potrzeba zagospodarowania zabytków, parków, • zły stan techniczny (energetyczny) budynków w obszarze, • konieczność budowy i doposażenia miejsc rekreacyjnych dla mieszkańców, • wiele barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych, • wymagana poprawa infrastruktury drogowej, parkingów-miejsc postojowych.

65 W sferze infrastrukturalno-gospodarczej: • zbyt małe wspieranie drobnej przedsiębiorczości, • potrzeby rozbudowy sieci kanalizacyjnej, • niewystarczająca promocja walorów turystycznych oraz zachęcających do inwestowania, • przeciętny poziom postaw przedsiębiorczych mieszkańców, • brak wiedzy i informacji i możliwościach pozyskiwania środków na działalność gospodarczą.

Tym samym obszar rewitalizacji wyznaczony w granicach gminy Koprzywnica posiada charakter wielofunkcyjny i spełnia szereg istotnych funkcji (m.in. administracyjne, gospodarcze, usługowe, społeczne, mieszkaniowe, rekreacyjne). Jest to zatem obszar o znacznym potencjale wewnętrznym i niezwykle ważnym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego całego obszaru gminy Koprzywnica. Niemniej ze względu na występowanie różnych zjawisk kryzysowych obszar ten wymaga wsparcia w ramach procesu rewitalizacji w celu wyeliminowania lub ograniczenia problemów i barier rozwojowych oraz wzmocnienia jego wewnętrznego potencjału rozwojowego. Wybrany obszar rewitalizowany łączy konieczność podjęcia na nim zdecydowanych, kompleksowych działań, która wynika bezpośrednio z istniejącego na nim deficytu prac remontowych.

Obszar rewitalizacji przedstawiony jest na załączonych mapach – załącznik graficzny.

5. Wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji

Wizja zaplanowana w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji, jest swego rodzaju projekcją przyszłości, do jakiej dążą władze samorządu i społeczność lokalna. Wizja rozwoju opisuje pożądany stan docelowy w perspektywie kilku lat. Wizja odpowiada zamierzeniom i aspiracjom oraz oczekiwaniom, wynikającym z możliwości rozwoju i wykorzystania potencjału obszaru wskazanego do rewitalizacji oraz jego otoczenia oraz jest odpowiedzią na zdiagnozowane problemy społeczne i gospodarcze.

Wizja obszarów wskazanych do rewitalizacji powinna nawiązywać do kierunków rozwoju całego obszaru gminy. Działania rewitalizacyjne powinny być realizowane w taki sposób aby:  Zapobiegać problemom społecznym, takim jak ubóstwo, bezrobocie, przestępczość,  Wspierać aktywność, integrację i włączenie społeczne zagrożonych wykluczeniem mieszkańców,

66  Wspierać rozwój gospodarczy oraz przedsiębiorczość, w szczególności w oparciu o lokalne zasoby i potencjał,  Rozwijać walory turystyczne i kulturowe miejsc i obiektów na terenie gminy, które posiadają potencjał do wykorzystania  Zapewniać bezpieczeństwo mieszkańcom  Wspierać ochronę środowiska.

Wizja rewitalizacji jest ściśle związana z wizją gminy i składa się z elementów komplementarnych, wzajemnie się wspomagających. Pełni funkcje motywacyjne wobec podmiotów lokalnych ale i zewnętrznych inwestorów do podejmowania działań na rzecz rozwoju gminy. W wyniku inwestycji w infrastrukturę społeczną, gospodarczą, techniczną i środowiskową wzrośnie poziom kapitału regionalnego. Przemiany wspierać będzie konkurencyjna gospodarka. Powstaną nowe, miejsca pracy w wyniku czego redukcji ulegnie sfera ubóstwa, a problemy wykluczenia społecznego będą miały charakter marginalny. Zdegradowanym obszarom w zależności od potrzeb przywrócone zostanie dawne lub zostaną nadane nowe funkcje. W rezultacie strefa publiczna stanie się miejscem wypoczynku, rekreacji i integracji. Wyprowadzony z kryzysu obszar rewitalizacji będzie tworzył dodatkową przestrzeń do aktywizacji publicznej, społecznej i gospodarczej dla mieszkańców całej gminy Koprzywnica, podnosząc jej atrakcyjność inwestycyjną i turystyczną oraz jakość, atrakcyjność i komfort życia jej mieszkańców.

Wizję wyprowadzenia obszaru rewitalizacji z sytuacji kryzysowej jako planowany efekt rewitalizacji, w wyniku konsultacji społecznych sformułowano w następujący sposób:

Gmina Koprzywnica miejscem o wysokiej dostępności i jakości usług publicznych, edukacyjnych i turystycznych, stwarzającym dogodne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej, zapewniającym mieszkańcom wysoki standard życia i bezpieczeństwo

67 Podsumowując, zaplanowane działania rewitalizacyjne zwiększą atrakcyjność obszaru rewitalizowanego jako miejsca do życia i prowadzenia działalności gospodarczej. Dodatkowo współpraca z otoczeniem wzmocni jakość usług świadczonych na rzecz mieszkańców i przedsiębiorców, co przyczyni się ostatecznie do przyspieszenia rozwoju obszaru oraz podniesienia poziomu życia lokalnej społeczności w gminie Koprzywnica.

6. Cele rewitalizacji oraz kierunki działań

Podstawowym celem Programu Rewitalizacji będzie podniesienie atrakcyjności Gminy Koprzywnica, jako miejsca zamieszkania i pracy oraz atrakcji turystycznej ze względu na zrewitalizowanie centrum Koprzywnicy. Proces rewitalizacji, w wyniku którego nastąpi zmniejszenie bezrobocia, wzrost aktywności społecznej i zawodowej mieszkańców obszaru rewitalizacji oraz podejmowane będą działania na rzecz zmniejszenia wykluczenia społecznego, będzie jednocześnie procesem determinującym wzrost konkurencyjności całej gminy. Rozwiązywanie problemów społecznych przyczyni się do wzrostu atrakcyjności turystycznej gminy, co z kolei wpłynie na rozwój społeczno-gospodarczy. Zgodnie z wytycznymi zdefiniowane obszary problemowe będą rewitalizowane z uwzględnieniem kryteriów przestrzennych, ekonomicznych oraz społecznych. Szczególny nacisk będzie kierunkowany na obszary o wysokim odnotowanym nasileniu problemów społecznych – głównie w zakresie marginalizacji materialnej i społecznej mieszkańców terenu zdegradowanego. Na bazie diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej gminy oraz identyfikacji problemów na obszarze rewitalizacji, określono cele rewitalizacji oraz kierunki działań, które będą realizowane poprzez katalog projektów rewitalizacyjnych. W oparciu o przeprowadzone analizy sytuacji społeczno- gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, środowiskowej i technicznej gminy Koprzywnica, które przedstawiono w poprzednich rozdziałach, a także przy uwzględnieniu zapisów dokumentów strategicznych sporządzonych na wyższych szczeblach (krajowym i wojewódzkim), sformułowane zostały cele rewitalizacji gminy Koprzywnica. Zgodnie z logiką interwencji cele rewitalizacji odnoszą się do zidentyfikowanych obszarów problemowych, wyznaczonych na podstawie analizy wskaźnikowej oraz konsultacji społecznych. Cele strategiczne stanowią bezpośrednią odpowiedź na potrzeby mieszkańców, wyniki diagnozy strategicznej oraz zidentyfikowane problemy gminy Koprzywnica.

68 Poprawa funkcjonalności przestrzeni publicznej i bezpieczeństwa mieszkańców oraz Wsparcie dla rozwoju gospodarczego Rozwój kapitału społecznego oraz redukcja wykorzystanie potencjału turystycznego i w celu poprawy oferty obszaru oraz negatywnych zjawisk społecznych w obszarze kulturowego gminy Koprzywnica zmniejszenia zjawiska bezrobocia i ubóstwa rewitalizowanym Cele strategiczne

1.1 Lepsze wykorzystanie lokalnych zasobów w 2.1 Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej 3.1 Wzrost kompetencji zasobów ludzkich poprzez procesie rozwoju centrum Koprzywnicy dla przedsiębiorstw edukację 1.2 Zapewnienie dostępności i wysokiego 2.2 Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw standardu infrastruktury służącej zaspokajaniu w gminie Koprzywnica 3.2 Przeciwdziałanie procesom wykluczenia i potrzeb mieszkańców marginalizacji społecznej 2.3 Zwiększenie szans na zatrudnienie 1.3 Poprawa infrastruktury technicznej, 3.3 Rozwój usług społecznych bezpieczeństwa i porządku publicznego Cele szczegółowe  Poprawa stanu zagospodarowania i estetyki  Reintegracja społeczna i zawodowa osób przestrzeni publicznych  Tworzenie warunków dla rozwoju lokalnej zagrożonych wykluczeniem  Poprawa stanu infrastruktury komunikacyjnej przedsiębiorczości  Przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizacja i zwiększenie bezpieczeństwa pieszych i  Ożywienie gospodarcze centrum ekonomiczna mieszkańców podróżnych miejscowości  Wzrost integracji społecznej, pobudzenie do  Modernizacja obiektów użyteczności  Zwiększenie aktywności badawczo- aktywnego udziału w życiu kulturalnym i publicznej rozwojowej przedsiębiorstw na obszarze gospodarczym  Rozwój infrastruktury rekreacyjnej i gminy Koprzywnica.  Zwiększenie integracji osób zagrożonych turystycznej  Zwiększenie zastosowania innowacji w Kierunki działań Kierunki ubóstwem lub wykluczeniem społecznym  Rozwój infrastruktury edukacyjnej i społecznej przedsiębiorstwach poprzez wzmocnienie ich szans na  Poprawa jakości życia mieszkańców  Polepszenie warunków do rozwoju zatrudnienie  Wzrost integracji społecznej, pobudzenie do przedsiębiorstw  Zwiększenie poziomu aktywności zawodowej i aktywnego udziału w życiu kulturalnym i  Poprawa stanu infrastruktury zatrudnienia wśród osób sprawujących opiekę gospodarczym komunikacyjnej

69  Wsparcie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej  Realizacja programów edukacyjnych dla  Ochrona i udostępnianie dziedzictwa dzieci i młodzieży  kulturowego i naturalnego  Zwiększenie udziału energii produkowanej Realizacja programów edukacyjnych dla  Zwiększenie udziału energii produkowanej z OZE z OZE w ogólnej produkcji energii w osób dorosłych  w ogólnej produkcji energii województwie świętokrzyskim Wzrost kompetencji u pracowników  Promowanie gospodarki niskoemisyjnej w  Promowanie gospodarki niskoemisyjnej administracji i nauczycieli  województwie świętokrzyskim  Zwiększenie efektywności energetycznej Podniesienie kompetencji osób dorosłych   Zwiększenie efektywności energetycznej przedsiębiorstw Poprawa jakości życia mieszkańców  budynków  Zwiększenie jakości usług oferowanych Wyrównywanie równości szans  publicznych oraz sektora mieszkaniowego przez IOB Podniesienie kompetencji kluczowych  Poprawiona jakość oraz szersze udostępnienie uczniów podmiotów ochrony zdrowia  Zwiększenie dostępu do opieki nad dziećmi  Poprawiona jakość oraz szersze udostępnienie do lat 3 obiektów pomocy i integracji społecznej  Rozwój postawy sportowej wśród młodzieży i mieszkańców gminy Koprzywnica  Wzrost jakości i promocja profilaktyki zdrowotnej  Podniesienie jakości kształcenia zawodowego

70 Wymienione wyżej cele rewitalizacji korespondują z aspektami rewitalizacji, które uwzględniają : I. Aspekt Przestrzenno-Urbanistyczny • działania dotyczące rozwoju infrastruktury technicznej, • działania dotyczące podniesienia walorów estetycznych i funkcjonalnych przestrzeni publicznych, • działania dotyczące rozwoju transportu, • działania dotyczące remontów i renowacji istniejących zasobów mieszkaniowych, • działania dotyczące rozwoju infrastruktury społecznej, kulturalnej i turystycznej, II. Aspekt Ekonomiczny • działania dotyczące rozwoju turystyki bądź innych sektorów gospodarki lokalnej, • działania dotyczące wspierania przedsiębiorczości, • działania dotyczące uruchamiania finansowanych mechanizmów wsparcia (np. budżet obywatelski), • działania wynikające z programów pomocowych dla rozwoju MŚP. III. Aspekt Społeczny • działania dotyczące rozwoju zasobów ludzkich, • działania dotyczące przeciwdziałania wykluczaniu społecznemu, • działania dotyczące walki z patologiami społecznymi, • działania dotyczące tworzenia równych szans, • działania dotyczące zapobieganiu zjawisku bezrobocia, • działania dotyczące zapobieganiu zjawisku bezdomności, • działania na rzecz aktywności środowisk dziecięcych i młodzieżowych, w tym poprawa warunków nauki oraz wychowania przedszkolnego;

7. Planowane projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne i wspierające

Realizacje działań inwestycyjnych w polach interwencji objętych LPR winny służyć przede wszystkim poprawie jakości życia mieszkańców oraz ożywieniu gospodarczemu i społecznemu całej Gminy Koprzywnica. Projekty z zakresu rewitalizacji muszą być realizowane jako kompleksowe przedsięwzięcia dotyczące wszystkich aspektów wpływających na sytuację kryzysową rewitalizowanego obszaru. Głównym celem podejmowanych działań będzie zmiana dotychczasowych funkcji i dostosowania terenu oraz znajdujących się tam obiektów do nowych

71 potrzeb w zakresie usług, turystyki, rekreacji, kultury, zdrowia i oświaty. Realizacja pozostałych zamierzeń rewitalizacyjnych przyczyni się także do zmniejszenia dysproporcji występujących pomiędzy rozwojem wskazanego obszaru zdegradowanego Gminy Koprzywnica w odniesieniu do ośrodków o podobnym potencjale społeczno-gospodarczym w regionie. Pilną koniecznością staje się również rozwiązanie szeregu trudnych problemów społecznych. Zjawiska te związane są ze sferą ubóstwa, uzależnień, przestępczości, wykluczenia osób starszych i niepełnosprawnych. Działania zaplanowane na obszarze rewitalizowanym zorientowane są przede wszystkim na aktywizację społeczności lokalnej poprzez rozszerzenie pracy socjalnej, współpracę różnych instytucji i organizacji pozarządowych, zajmujących się działalnością społeczną w Gminie oraz instytucji działających w szerszym obszarze polityki społecznej, takich jak: kultura, oświata, służba zdrowia i bezpieczeństwo. Działania o charakterze społecznym polegać będą zatem na umocnieniu postaw aktywnych w sferze społecznej i indywidualnej, tworzeniu systemu wsparcia, poradnictwo m.in. prawne, pedagogiczne, terapię, wyspecjalizowaną pracę socjalną połączoną ze stymulowaniem postaw przedsiębiorczych i prospołecznych wśród lokalnej społeczności. Działania polegające na kompleksowej rewitalizacji zdelimitowanego terenu uwzględniają zarówno projekty miękkie – środki Europejskiego Funduszu Społecznego i infrastrukturalne – środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz zadania inwestycyjne wraz z charakterystyką, wskaźnikami, podmiotami wdrażającymi oraz szacunkowymi kosztami:

72 Lp. Nazwa projektu/ Podmiot Lokalizacja Zakres zadań Szacunkowa Rezultaty Kierunki działań przedsięwzięcia realizujący wartość służące realizacji celów

Projekty kluczowe – inwestycyjne (strefa społeczna+gospodarcza+przestrzenna)

1. Kompleksowa Gmina Miasto Koprzywnica Przebudowa i remont 12 000 000,00 liczba kilometrów  Poprawa stanu przebudowanych dróg na zagospodarowa rewitalizacja centrum Koprzywnica istniejących ciągów Koprzywnicy. komunikacyjnych, terenie miasta; nia i estetyki przebudowa i budowa wzrost bezpieczeństwa przestrzeni skrzyżowań, budowa i publicznego; publicznych przebudowa ciągów liczba kilometrów  Poprawa stanu przebudowanych ciągów pieszych, budowa ciągu infrastruktury pieszych na terenie komunikacyjnej pieszo-rowerowego, miasta; i zwiększenie budowa zatok powierzchnia bezpieczeństwa przystankowych z wiatami, przebudowanej pieszych i budowa zjazdów, budowa przestrzeni publicznej; podróżnych instalacji elektrotechnicznej długość przebudowanych  Poprawa jakości do oświetlenia ulic, zmodernizowanych sieci życia przebudowa i budowa wod-kan. mieszkańców wodociągu, budowa  Ożywienie kolektora kanalizacji gospodarcze deszczowej z centrum odwodnieniem korpusu miejscowości. drogi, przebudowa infrastruktury technicznej kolidującej z projektowaną inwestycją (kanalizacja sanitarna, instalacje elektrotechniczne), budowa małej architektury, zagospodarowanie

73 przestrzenie zielonej, rozbudowa monitoringu.

2. Rewitalizacja Parafia św. Floriana Miasto Koprzywnica Odnowienie wschodniego 8 000 000,00 Liczba  Ochrona i Pocysterskiego Zespołu zmodernizowanych udostępnianie w Koprzywnicy skrzydła dawnego Klasztoru Klasztornego w Cystersów, konserwacja i zrewaloryzowanych dziedzictwa Koprzywnicy zabytków ruchomych, obiektów kulturowego i księgozbiorów i zbiorów zabytkowych naturalnego Etap I – rewitalizacja  Modernizacja piśmienniczych oraz Liczba projektów zespołu klasztornego udostępnienie ich obiektów wpływających na użyteczności odwiedzającym turystom. Etap II – rekonstrukcję poprawę centrum gminy publicznej Remont, adaptacja i zniszczonego skrzydła  Ożywienie Liczba turystów klasztornego z funkcją rozbudowa budynku szkoły gospodarcze korzystających ze obsługi turystycznej i pocysterskiej na ośrodek centrum zrewitalizowanych pielgrzymkowej, opiekuńczo – leczniczy. miejscowości. Adaptacja i rozbudowa obiektów Etap III – remont, budynków gospodarczych adaptacja i rozbudowa na zaplecze dla Klubu budynku szkoły Sportowego Arka (szatnie, pocysterskiej na ośrodek łazienki i magazyny opiekuńczo – leczniczy, sprzętu). Etap IV – adaptacja i rozbudowa budynków gospodarczych na zaplecze dla Klubu Sportowego Arka (szatnie, łazienki i magazyny sprzętu).

3. Zachowanie dziedzictwa Parafia pw. Matki Miasto Koprzywnica Renowacja dachu, elewacji, 1 300 000,00 Liczba  Ochrona i kulturowego poprzez zmodernizowanych udostępnianie Bożej Różańcowej roboty konserwatorskie i wykonanie prac renowacyjne tynków i zrewaloryzowanych dziedzictwa remontowych, w Koprzywnicy wewnętrznych i malowideł obiektów kulturowego i renowacyjnych i dekoracyjnych zabytkowych naturalnego konserwatorskich  Modernizacja Liczba projektów

74 Kościoła pw. Matki wpływających na obiektów Bożej Różańcowej w poprawę centrum gminy użyteczności Koprzywnicy publicznej  Poprawa jakości życia mieszkańców

4. Roboty modernizacyjne Niepubliczny Miasto Koprzywnica Pomieszczenie Groty Solnej 160 000,00 Liczba projektów  Poprawa jakości budynku i pomieszczeń wpływających na życia Zakład Opieki z wyposażeniem, zabudowa Zakładu Opiekuńczo- tarasu, zabudowa poprawę centrum gminy mieszkańców Leczniczego w Zdrowotnej pomieszczenia poddasza  Modernizacja Koprzywnicy "Medyk" wraz z posadzką, obiektów klimatyzacja pomieszczenia użyteczności poddasza, wymiana publicznej  Poprawa jakości pokrycia dachu istniejącego oraz szersze budynku. udostępnienie podmiotów ochrony zdrowia

5. Budowa basenu Niepubliczny Miasto Koprzywnica Budowa basenu o 5 000 000,00 Liczba projektów  Poprawa jakości rehabilitacjo wpływających na życia Zakład Opieki wymiarach 8x15 m, z rekreacyjnego w zapleczem SPA i poprawę centrum gminy mieszkańców Koprzywnicy Zdrowotnej rwhabilitacją.  Rozwój Poprawa infrastruktury infrastruktury "Medyk" zdrowotno- rekreacyjnej i rehabilitacyjnej turystycznej  Tworzenie warunków dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczo ści

75 6. Remont kompleksowy Komenda Miasto Koprzywnica Kompleksowy remont 780 000,00 Poprawa stanu obiektów  Modernizacja Komisariatu Policji w użyteczności publicznej, obiektów Wojewódzka Policji budynku Komisariatu Koprzywnicy Policji w Koprzywnicy wraz poprawa stanu użyteczności w Kielcach z zagospodarowaniem bezpieczeństwa publicznej wokół, ogrodzenie i mieszkańców  Poprawa jakości skomunikowanie z ulica 11 życia listopada mieszkańców

7. Rozwój infrastruktury STOWARZYSZEN Gnieszowice Projekt będzie polegał na: 257 117,08 zł Poprawa stanu szkolnych  Modernizacja sportowej i doposażenie IE ROZWOJU WSI -modernizacji boiska obiektów użyteczności obiektów SP w Gnieszowicach GNIESZOWICE sportowego przy SP w publicznej użyteczności "SAMI SWOI" Gnieszowicach publicznej -wymianie drzwi w budynku  Poprawa jakości szkoły życia - doposażeniu w pomoce mieszkańców do pracowni matematyczno- przyrodniczych.

8. Poprawa infrastruktury Gmina Koprzywnica, Projekt będzie polegał na: 1 271 916,07 Poprawa stanu szkolnych  Modernizacja edukacyjnej na terenie Koprzywnica - przebudowie budynku obiektów użyteczności obiektów Niedźwice zł Gminy Koprzywnica byłej AGRONOMÓWKI publicznej użyteczności na sale lekcyjne dla potrzeb publicznej SP  Poprawa jakości w Niedźwicach (głównie życia sale do zajęć mieszkańców matematyczno- przyrodniczych), - budowie łącznika w SP w Koprzywnicy, - doposażeniu obu placówek w pomoce dydaktyczne do pracowni matematyczno- przyrodniczej, informatycznej.

76 Projekty uzupełniające - inwestycyjne

1. Inwestycje w ramach Gmina Gmina Koprzywnica -Budowa, przebudowa i Ok. 5 000 000 - Liczba jednostek  Modernizacja modernizacja (w tym wytwarzania energii obiektów odnawialnych źródeł Koprzywnica, JST, Oddziaływanie PLN zakup urządzeń) elektrycznej z OZE użyteczności energii związki i Obszar I stowarzyszenia JST, infrastruktury, służącej do - Dodatkowa zdolność publicznej przedsiębiorstwa, wytwarzania energii wytwarzania energii ze  Zwiększenie instytucje kultury, elektrycznej i cieplnej, źródeł odnawialnych udziału energii pochodzącej ze wszystkich podmioty lecznicze produkowanej z źródeł odnawialnych z OZE możliwością podłączenia w ogólnej do sieci dystrybucyjnej/ produkcji energii przesyłowej. w − Budowa lub  Promowanie modernizacja jednostek gospodarki wytwarzania energii niskoemisyjnej elektrycznej i ciepła w województwie wysokosprawnej świętokrzyskim kogeneracji z OZE z  Zwiększenie możliwością podłączenia efektywności do sieci dystrybucyjnej/ energetycznej przesyłowej budynków − Budowa lub publicznych oraz modernizacja jednostek sektora wytwarzania energii mieszkaniowego elektrycznej, ciepła i  Tworzenie chłodu w trigeneracji z warunków dla OZE rozwoju lokalnej − Budowa i montaż przedsiębiorczości instalacji służącej do  Ożywienie produkcji gospodarcze biokomponentów i centrum biopaliw (drugiej i trzeciej miejscowości generacji).

77 2. Wymiana oświetlenia Gmina Gmina Koprzywnica Ok. - Liczba  Poprawa stanu 1. modernizacja zmodernizowanych infrastruktury drogowego na Koprzywnica 10 000 000 energooszczędne i/lub oświetlenia ulicznego (ulic źródeł oświetlenia komunikacyjnej i budowa ścieżek placów, terenów PLN ulicznego zwiększenie rowerowych publicznych) na - Długość ścieżek bezpieczeństwa energooszczędne, rowerowych pieszych i 2. budowa lub - Zmniejszenie zużycia podróżnych modernizacja sieci energii końcowej w  Modernizacja ciepłowniczej, wyniku realizacji obiektów 3. wymiana źródeł ciepła, projektów użyteczności 4. mikrokogeneracja, publicznej 5. działania informacyjno-  Poprawa jakości promocyjne dotyczące np. życia oszczędności energii, mieszkańców 6. kampanie promujące:  Zwiększenie − budownictwo udziału energii zeroemisyjne, produkowanej z − inwestycje w zakresie OZE budownictwa pasywnego w ogólnej 7. budowa ścieżek produkcji energii rowerowych i lub w parkingów  Promowanie gospodarki niskoemisyjnej województwie świętokrzyskim  Zwiększenie efektywności energetycznej budynków publicznych oraz sektora mieszkaniowego 3. Termomodernizacja Gmina Gmina Koprzywnica - Inwestycje związane Ok - Ilość zaoszczędzonej  Poprawa stanu m.in. z: energii elektrycznej, zagospodarowania obiektów użyteczności Koprzywnica, JST, 15 000 000 publicznej związki i 1. ociepleniem obiektu, cieplnej i estetyki stowarzyszenia JST, 2. wymianą okien, drzwi PLN - Liczba przestrzeni spółdzielnie i zewnętrznych, oraz zmodernizowanych publicznych wspólnoty oświetlenia na energetycznie budynków  Modernizacja

78 mieszkaniowe, energooszczędne, obiektów policja ,podmioty 3. przebudową systemów użyteczności lecznicze, jednostki grzewczych (wraz z publicznej ochotniczej i wymianą i podłączeniem  Zwiększenie Państwowej Straży do źródła ciepła lub udziału energii Pożarnej podłączeniem do sieci produkowanej z ciepłowniczej), systemów OZE wentylacji i klimatyzacji w ogólnej oraz instalacji wodno- produkcji energii kanalizacyjnych, w 4. instalacją OZE w  Promowanie modernizowanych gospodarki energetycznie budynkach, niskoemisyjnej 5. instalacją systemów województwie chłodzących, w tym świętokrzyskim również z OZE,  Zwiększenie 6. instalowaniem urządzeń efektywności energooszczędnych energetycznej najnowszej generacji budynków 7. wymiana pokrycia publicznych oraz dachowego, sektora 8. instalacją systemów mieszkaniowego inteligentnego zarządzania energią, 9. mikrokogeneracją. 4. Inwestycje w Gmina Gmina Koprzywnica - Przeprowadzenie robót Ok - Ludność objęta  Poprawa stanu budowlanych ulepszonymi usługami zagospodarowania infrastrukturę zdrowotną Koprzywnica 10 000 000 niezbędnych z punktu zdrowotnymi i estetyki widzenia udzielania PLN - Liczba wspartych przestrzeni świadczeń zdrowotnych, w podmiotów leczniczych publicznych tym w zakresie  Modernizacja dostosowania obiektów infrastruktury do potrzeb użyteczności osób starszych i publicznej niepełnosprawnych  Poprawa jakości - Wyposażenie w sprzęt życia medyczny mieszkańców  Poprawiona jakość oraz szersze udostępnienie

79 podmiotów ochrony zdrowia  Wzrost jakości i promocja profilaktyki zdrowotnej

5. Inwestycje w Gmina Gmina Koprzywnica - Rozbudowa Ok - Liczba wybudowanych/  Poprawa stanu infrastruktury społecznej przebudowanych zagospodarowania infrastrukturę społeczną Koprzywnica 15 000 000 wraz z zakupem obiektów, w których i estetyki wyposażenia PLN realizowane są usługi przestrzeni aktywizacji społeczno- publicznych zawodowej  Modernizacja obiektów użyteczności publicznej  Rozwój infrastruktury edukacyjnej i społecznej  Poprawa jakości życia mieszkańców  Wzrost integracji społecznej, pobudzenie do aktywnego udziału w życiu kulturalnym i gospodarczym  Poprawiona jakość oraz szersze udostępnienie obiektów pomocy i integracji społecznej  Reintegracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych

80 wykluczeniem  Przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizacja ekonomiczna mieszkańców  Wzrost integracji społecznej, pobudzenie do aktywnego udziału w życiu kulturalnym i gospodarczym  Zwiększenie integracji osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poprzez wzmocnienie ich szans na zatrudnienie

Projekty wspierające „miękkie” - społeczne

1. Przeprowadzenie szkoleń Gmina Gmina Koprzywnica - Objęcie wsparciem 200 000 PLN - liczba osób u których  Poprawa jakości pracowników Koprzywnica pracowników administracji podwyższono życia administracji i nauczycieli samorządowej i kompetencje mieszkańców nauczycieli poprzez  Wzrost organizację szkoleń, m.in. - liczba godzin kompetencji u dotyczących tematyki: przeprowadzonych pracowników Zamówienia publiczne, szkoleń administracji i nauczycieli Finanse publiczne,  Podniesienie Gospodarowanie kompetencji osób nieruchomościami,

81 Zarządzanie jednostką, dorosłych Nadzór pedagogiczny,  Wyrównywanie Rozwiązywanie równości szans konfliktów, Umiejętność współpracy, Przepisy Ochrony Środowiska

2. Rozwój oferty Gmina Gmina Koprzywnica - Rozbudowa/Remont 370 000 PLN - liczba nowo  Poprawa jakości przedszkolnej w Gminie Koprzywnica obiektu przedszkola utworzonych miejsc życia Koprzywnica poprzez przedszkolnych mieszkańców utworzenie dodatkowych - Wyposażenie obiektu w  Realizacja miejsc przedszkolnych sprzęt i pomoce -liczba godzin zajęć programów dydaktyczne dodatkowych dla edukacyjnych dla przedszkolaków dzieci i młodzieży - Organizacja i  Wyrównywanie prowadzenie zajęć równości szans dodatkowych dla przedszkolaków

3. Zwiększanie dostępu do Gmina Gmina Koprzywnica Ok. 1 000 000  Poprawa jakości opieki nad dziećmi do lat Koprzywnica JST, 1. Tworzenie nowych PLN - Liczba utworzonych życia 3 żłobki oraz kluby żłobków oraz klubów miejsc opieki nad dziećmi mieszkańców dziecięce i ich dziecięcych (w tym w wieku do lat 3  Realizacja organy prowadzące, dostosowanych do potrzeb programów osoby fizyczne dzieci z edukacyjnych dla niepełnosprawnościami). sprawujące opiekę dzieci i młodzieży 2. Tworzenie nowych  Wyrównywanie nad dziećmi do lat miejsc opieki w równości szans 3 jako dzienni istniejących żłobkach i  Zwiększenie opiekunowie oraz klubach dziecięcych (w dostępu do opieki nianie tym dostosowanych do nad dziećmi do lat potrzeb dzieci z 3 niepełnosprawnościami). 3. Wsparcie tworzenia i rozwoju usług świadczonych przez dziennego opiekuna oraz nianie

82 4. Wsparcie profilaktyki Wszystkie Gmina Koprzywnica Ok. 1 000 000 - Liczba osób objętych  Poprawa jakości zdrowotnej podmioty z 1. Wsparcie profilaktyki PLN programem zdrowotnym życia wyłączeniem osób nowotworowej mieszkańców fizycznych ukierunkowanej na  Wzrost jakości i wczesne wykrywanie raka promocja piersi profilaktyki 2. Wsparcie profilaktyki zdrowotnej nowotworowej ukierunkowanej na wczesne wykrywanie raka szyjki macicy 3. Wsparcie profilaktyki nowotworowej ukierunkowanej na wczesne wykrywanie raka jelita grubego

5. Kształcenie ustawiczne Wszystkie Gmina Koprzywnica - Realizacja: Ok. 800 000 - Liczba osób, które  Poprawa jakości osób dorosłych podmioty z szkoleń lub innych form PLN uzyskały kwalifikacje lub życia wyłączeniem osób podnoszenia, nabyły kompetencje mieszkańców fizycznych uzupełniania,  Wyrównywanie nabywania kompetencji równości szans lub kwalifikacji z  Realizacja zakresu języków obcych programów b) szkoleń lub innych form edukacyjnych dla podnoszenia, osób dorosłych uzupełniania,  Podniesienie nabywania kompetencji kompetencji osób lub kwalifikacji dorosłych cyfrowych

83 6. Rozwój szkolnictwa Wszystkie Gmina Koprzywnica 1. Realizacja dla uczniów Ok. 600 000 - Liczba uczniów, którzy  Poprawa jakości ponadpodstawowego podmioty z dodatkowych zajęć PLN nabyli kompetencje życia wyłączeniem osób pozalekcyjnych i kluczowe mieszkańców fizycznych pozaszkolnych, doradztwa  Realizacja edukacyjno – programów zawodowego, wsparcia edukacyjnych dla psychologiczno – dzieci i młodzieży pedagogicznego  Wyrównywanie 2. Doskonalenie równości szans umiejętności i kompetencji zawodowych nauczycieli w zakresie stosowania metod oraz form organizacyjnych sprzyjających kształtowaniu i rozwijaniu u uczniów kompetencji kluczowych 3. doposażenie bazy dydaktycznej niezbędnej do realizacji programów nauczania w zakresie kształtowania u uczniów kompetencji kluczowych 7. Rozwój i wysoka jakość Wszystkie Gmina Koprzywnica 1. Realizacja staży i praktyk Ok. 800 000 -Liczba szkół i placówek szkolnictwa zawodowego podmioty z zawodowych u PLN kształcenia zawodowego wyłączeniem osób pracodawcy dla uczniów wykorzystujących  Poprawa jakości fizycznych objętych wsparciem doposażenie zakupione życia projektowym. dzięki EFS mieszkańców 2. Wsparcie dualnego - Liczba osób  Realizacja systemu kształcenia i uczestniczących w programów szkolenia- teoria plus pozaszkolnych edukacyjnych dla praktyka dla uczniów dzieci i młodzieży objętych wsparciem - Liczba uczniów szkół i  Wyrównywanie projektowym. placówek kształcenia równości szans 3. Współpraca szkół zawodowego  Podniesienie zawodowych z otoczeniem uczestniczących w jakości kształcenia społeczno – stażach i praktykach u zawodowego gospodarczym, szczególnie pracodawcy z pracodawcami/ przedsiębiorcami.

84 4. Realizacja kompleksowych programów doradztwa zawodowego (oparta na współpracy różnych instytucji). 5. Doposażenie szkół i placówek kształcenia zawodowego w nowoczesny sprzęt i materiały dydaktyczne wyłącznie jako część projektów wspierających kształcenie zawodowe. 6. Upowszechnianie nowoczesnego nauczania poprzez rozwijanie metod aktywnego i praktycznego uczenia się (m.in. wykorzystanie TIK). 7. Zwiększanie kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy uczniów/słuchaczy szkół/placówek kształcenia zawodowego. 8. Doskonalenie umiejętności nauczycieli zawodu i instruktorów praktycznej nauki zawodu jako część projektów wspierających kształcenie zawodowe. 9. Tworzenie i rozwój centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego

85 8. Przedsięwzięcia Wszystkie Gmina Koprzywnica 1. Kompleksowa i Ok 700 000 - Liczba osób  Poprawa jakości wspierające aktywność i podmioty z zindywidualizowana PLN zagrożonych ubóstwem życia integrację zwiększająca wyłączeniem osób aktywizacja społeczno – lub wykluczeniem mieszkańców szanse na zatrudnienie fizycznych w tym zawodowa wykorzystująca społecznym, które  Wzrost integracji JST oraz w zależności od potrzeb uzyskały kwalifikacje po społecznej, instytucje pomocy i elementy aktywizacji opuszczeniu programu pobudzenie do integracji edukacyjnej, społecznej i aktywnego udziału społecznej w życiu zawodowej kulturalnym i gospodarczym  Reintegracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem  Przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizacja ekonomiczna mieszkańców  Wzrost integracji społecznej, pobudzenie do aktywnego udziału w życiu kulturalnym i gospodarczym  Zwiększenie integracji osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poprzez wzmocnienie ich szans na zatrudnienie  Wsparcie rozwoju podmiotów ekonomii

86 społecznej

9. Rozwój wysokiej jakości Wszystkie Gmina Koprzywnica 1. Profilaktyka społeczna Ok. 600 000 - Liczba osób usług społecznych podmioty z skierowana do dzieci i PLN zagrożonych ubóstwem  Poprawa jakości wyłączeniem osób rodzin w ramach lub wykluczeniem życia fizycznych w tym działalności placówek społecznym objętych mieszkańców JST oraz wsparcia dziennego, usługami społecznymi  Wzrost integracji instytucje pomocy i świetlic środowiskowych - Liczba wspartych w społecznej, integracji 2. Wsparcie na rzecz programie miejsc pobudzenie do społecznej prawidłowego świadczenia usług aktywnego udziału funkcjonowania rodziny, społecznych w życiu 3. Wsparcie procesu kulturalnym i usamodzielniania się i gospodarczym integracji ze środowiskiem  Reintegracja 4. Wsparcie systemu pieczy społeczna i zastępczej zawodowa osób 5.Deinstytucjonalizację zagrożonych opieki nad osobami wykluczeniem niesamodzielnymi  Przeciwdziałanie 6. Podnoszenie kwalifikacji bezrobociu i i kompetencji osób aktywizacja związanych ze ekonomiczna świadczeniem usług mieszkańców społecznych  Wzrost integracji społecznej, pobudzenie do aktywnego udziału w życiu kulturalnym i gospodarczym  Zwiększenie integracji osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym

87 poprzez wzmocnienie ich szans na zatrudnienie  Wsparcie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej

Wszystkie ww. przedsięwzięcia rewitalizacyjne wynikają z określonych kierunków działań służących realizacji celów rewitalizacji co kompleksowo będzie odpowiedzią na zdiagnozowane na wyznaczonym obszarze rewitalizacji problemy społeczne, gospodarcze, przestrzenne oraz techniczne i środowiskowe. Powyższa tabela wskazuje podział na projektu kluczowe, uzupełniając i wspierające „miękkie” ale sukces i założony cel zostanie osiągnięty tylko przez ich kompleksową realizację i wzajemne współgranie co pozwoli na rozwój gospodarczy całego regionu.

Bezpośredni wpływ na rozwój lokalny Gminy Koprzywnica oraz województwa świętokrzyskiego ma także rozwój gospodarczy, co wiąże się z rozwojem przedsiębiorczości na danym regionie. Dlatego też w LPR Gminy Koprzywnica przewidziano realizację projektów/przedsięwzięć nastawionych na wsparcie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw działających na obszarze gminy. Włynie to bezpośrednio na rozwój sfery gospodarczej w Koprzywnicy ale także oddziaływać będzie na sferę społeczną poprzez zwiększenie szans na zatrudnienie oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej tego obszaru dla przedsiębiorstw a więc i polepszeniu jakości i standardów życia mieszkańców Gminy Koprzywnica.

Sfera gospodarcza Lp. Nazwa projektu/ Podmiot Lokalizacja Zakres zadań Rezultaty Kierunki działań służące

88 przedsięwzięcia realizujący realizacji celów 1. Wzrost innowacyjności Przedsiębiorstwa, -Rozwój istniejącego lub - Liczba 1. Zwiększenie aktywności przedsiębiorstw partnerstwa stworzenie nowego zaplecza przedsiębiorstw, badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw, Gmina badawczo - rozwojowego które otrzymały przedsiębiorstw na jednostek Koprzywnica służącego działalności dotacje obszarze gminy naukowych i NGO innowacyjnej przedsiębiorstw Koprzywnica - Liczba -Realizowanie badań przedsiębiorstw 2. Wzrost przemysłowych i prac korzystających ze konkurencyjności rozwojowych albo prac wspartej przedsiębiorstw w gminie rozwojowych obejmujące infrastruktury Koprzywnica dofinansowanie wydatków do badawczej momentu stworzenia prototypu 3. Zwiększenie i jego pierwszej produkcji - Liczba atrakcyjności inwestycyjnej projektów B+R centrum Koprzywnica dla realizowanych przy przedsiębiorstw wykorzystaniu 4.. Ożywienie gospodarcze wspartej centrum miejscowości infrastruktury badawczej 5. Zwiększenie szans na zatrudnienie

2. Wspieranie tworzenia i Przedsiębiorstwa Gmina - Inwestycje związane z - Liczba 1. Zwiększenie poszerzania Koprzywnica rozwojem przedsiębiorstw, przedsiębiorstw, zastosowania innowacji w zaawansowanych wprowadzeniem nowych które otrzymały przedsiębiorstwach zdolności w zakresie produktów i/lub usług, a także dotacje 2. Wzrost rozwoju produktów i unowocześnieniem wyposażenia -Liczba konkurencyjności usług przedsiębiorstw związanego z działalnością gospodarczą, wprowadzeniem przedsiębiorstw, przedsiębiorstw w gminie innowacji produktowych, które wprowadziły Koprzywnica w działalności technologicznych i/lub 3. Zwiększenie organizacyjnych nowe produkty/usługi atrakcyjności inwestycyjnej centrum Koprzywnicy dla

89 przedsiębiorstw 4. Ożywienie gospodarcze centrum miejscowości 5. Zwiększenie szans na zatrudnienie

3. Promowanie Przedsiębiorstwa Gmina - Modernizacja i rozbudowa linii - Liczba 1. Zwiększenie efektywności Koprzywnica produkcyjnych ( w tym zakup przedsiębiorstw, efektywności energetycznej energetycznej i urządzeń, maszyn) na bardziej które otrzymały przedsiębiorstw korzystania z efektywne energetycznie dotacje 2. Zwiększenie odnawialnych źródeł - Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków w - Liczba atrakcyjności inwestycyjnej energii w przedsiębiorstwach, przedsiębiorstw, przedsiębiorstwach centrum Koprzywnicy dla -Zastosowanie technologii które w wyniku (mikroinstalacje4) przedsiębiorstw efektywnych energetycznie w wsparcia przedsiębiorstwach, poprawiły 3. Ożywienie gospodarcze -Zastosowanie efektywność centrum miejscowości energooszczędnych (energia energetyczną elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii 4. Promowanie Jednostki Gmina - Tworzenie nowych i przedsiębiorczości, w samorządu Koprzywnica rozbudowa istniejących terenów - Powierzchnia 1. Polepszenie warunków szczególności poprzez terytorialnego, inwestycyjnych poprzez przygotowanych do rozwoju ułatwianie instytucje otoczenia kompleksowe uzbrojenie terenu terenów przedsiębiorstw gospodarczego biznesu pod działalność gospodarczą inwestycyjnych 2. Zwiększenie wykorzystywania atrakcyjności inwestycyjnej nowych pomysłów oraz centrum Koprzywnicy dla sprzyjanie tworzeniu przedsiębiorstw nowych firm, w tym 3. Ożywienie gospodarcze również poprzez

4 Przedsięwzięcia planowane w ramach zadania nie mogą być objęte Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (tj. Dz.U. 2010 nr 213 poz. 1397, z późn.zm.), 90 inkubatory centrum miejscowości przedsiębiorczości 5. Promowanie Instytucje otoczenia Gmina - Rozszerzenie lub podniesienie - Liczba instytucji przedsiębiorczości, w biznesu Koprzywnica jakości dotychczas oferowanych otoczenia biznesu 1. Polepszenie warunków szczególności poprzez wystandaryzowanych usług IOB wspartych w do rozwoju ułatwianie na rzecz rozwoju zakresie przedsiębiorstw gospodarczego przedsiębiorczości profesjonalizacji usług 2. Zwiększenie jakości wykorzystywania usług oferowanych przez nowych pomysłów oraz IOB sprzyjanie tworzeniu 3. Zwiększenie nowych firm, w tym atrakcyjności inwestycyjnej również poprzez centrum Koprzywnicy dla inkubatory przedsiębiorstw przedsiębiorczości 4. Ożywienie gospodarcze centrum miejscowości

91 Sposoby oceny i mierzenia rezultatów projektu będzie realizowany poprzez bieżący monitoring okresowy – kwartalny raport uwzględniający stopniową realizację założonych wskaźników, co w przypadku ryzyka nieosiągnięcia zakładanych celów umożliwi zaplanowanie i podjęcia działań naprawczych. Dodatkowo sporządzane będą roczne sprawozdania z monitoringu, które w przypadku realizacji projektów finansowanych ze środków UE będą także na bieżąco składane do Instytucji Zarządzającej Programem. Wszystkie wskaźniki zostały określone liczbowo, bądź szczegółowe wartości zostaną im przypisane na etapie aplikowania po przygotowaniu dokumentacji projektowej. Oszacowanie wartości końcowej zaplanowanych rezultatów będzie jasno i precyzyjnie możliwe do zmierzenia i oceny np. na postawie protokołów odbioru robót, ewidencji osób korzystających z danej infrastruktury, listy obecności czy też dzienników zajęć przy projektach „miękkich” szkoleniowych. Wszystkie wyżej wymienione projekty zaplanowane zostały do realizacji w możliwym do realizacji harmonogramie czasowym określonym dla programu rewitalizacji oraz w zgodzie z wytycznymi Programów Operacyjnych w ramach, których planowane jest ich sfinansowanie (harmonogram czasowy określony został w rozdziale dotyczącym planu finansowego dla realizowanych projektów).

8. Mechanizmy komplementarności i integrowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Koprzywnica planuje działania kompleksowo z uwzględnieniem realizacji projektów rewitalizacyjnych, które mogą być współfinansowane ze środków EFRR, EFS, FS oraz innych publicznych lub prywatnych źródeł tak, aby łączyć aspekt rozwoju społecznego, gospodarczego i przestrzennego oraz technicznego, związanych zarówno z danym obszarem, jak i jego otoczeniem. Komplementarność jest bardzo istotnym elementem Programu Rewitalizacji. Zapewnienie powiązań pomiędzy poszczególnymi projektami skutkować będzie trwalszym i bardziej efektywnym wykorzystaniem środków finansowych przeznaczonych na rewitalizację. Zgodnie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014- 2020 wymogiem koniecznym przy opracowaniu programów rewitalizacji jest konieczność zapewnienia komplementarności w pięciu aspektach:  komplementarność przestrzenna,  komplementarność problemowa,  komplementarność proceduralno-instytucjonalna,

92  komplementarność międzyokresowa,  komplementarność źródeł finansowania. Program rewitalizacji złożony z wielu różnorodnych uzupełniających się przedsięwzięć jest konstrukcją warunkującą osiągnięcie kompleksowości planowanej interwencji, poprzez wzajemne powiązania oraz synergię projektów rewitalizacyjnych. Zapewnieniu komplementarności procesu rewitalizacji w różnych jego wymiarach (tj. przestrzennym, problemowym, proceduralno- instytucjonalnym, międzyokresowym i źródeł finansowania) w gminie Koprzywnica służyć mają: - powiązanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizowanych zarówno na obszarze rewitalizacji, jak również projektów realizowanych poza jego granicami, które oddziałują na ten obszar,

- stały monitoring efektów decyzji przestrzennych związanych z realizacją poszczególnych projektów rewitalizacji,

- realizacja wzajemnie uzupełniających się projektów pod względem tematycznym, wpływające na realizację zbieżnych celów, kompleksowo oddziaływując na obszar rewitalizacji, zarówno pod względem społecznym, gospodarczym jak i przestrzenno-funkcjonalnym, oraz technicznym),

- powiązanie programu rewitalizacji z innymi politykami i działaniami rozwojowymi gminy,

- zaprojektowanie systemu zarządzania procesem rewitalizacji, dającego możliwość efektywnego współdziałania różnych interesariuszy oraz zapewniającego spójność i wzajemne uzupełnianie się procedur,

- uwzględnienie różnych źródeł finansowania (środki UE, środki publiczne i prywatne) projektów rewitalizacyjnych umieszczonych w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Koprzywnica

Komplementarność przestrzenna oznacza konieczność wzięcia pod uwagę podczas tworzenia i realizacji programu rewitalizacji wzajemnych powiązań pomiędzy przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi realizowanymi na obszarze rewitalizacji, jak i znajdujących się poza nim, ale oddziałujących na obszar rewitalizacji. Zapewnienie komplementarności przestrzennej projektów rewitalizacyjnych ukierunkowane jest w celu efektywnego oddziaływania cały dotknięty kryzysem obszar określony w Programie rewitalizacji. Wszystkie kluczowe projekty rewitalizacyjne skupiają się na obszarze rewitalizacji i są z nim ściśle powiązane oraz wspierane są przez zaplanowane projekty uzupełniające zarówno inwestycyjne jak i „miękkie” społeczne. Są odpowiedzią na główne problemy dla tego terenu. Ich realizacja wywyła pozytywne skutki, które będą widoczne będą na całym obszarze, ponieważ wiele z nich dotyczy działań podejmowanych dla miejsc lub obiektów użyteczności publicznej, przez co korzystać z nich będą mogli mieszkańcy obszaru

93 gminy Koprzywnica. Celem zapewnienia komplementarności przestrzennej interwencji jest także to, by prowadzone działania nie skutkowały przenoszeniem problemów na inne obszary lub nie prowadziły do niepożądanych efektów społecznych takich jak segregacja społeczna i wykluczenie.

Komplementarność problemowa oznacza konieczność realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, które będą się wzajemnie dopełniały tematycznie, sprawiając, że program rewitalizacji będzie oddziaływał na obszar rewitalizacji we wszystkich elementach tj. pod względem społecznym, gospodarczym, przestrzenno-funkcjonalnym, technicznym, środowiskowym. Przenikanie się projektów pod tym względem sprowadza się do analizy pod kątem ich wzajemnego dopełniania. Do realizacji ww. działań i zapewnienia kompleksowości tematycznej, ukierunkowanej na rozwiązywanie wspólnych problemów pod względem społecznym gospodarczym i przestrzennym przyczynią się organizowane przez Gminę Koprzywnica działania o charakterze społecznym (integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym itp.) w zmodernizowanych obiektach użyteczności publicznej. Modernizacja obiektów dotyczy zarówno sfery infrastrukturalnej, przestrzennej a także środowiskowej (np. wymiana źródeł energii). W tym aspekcie komplementarności ważne jest precyzyjne określenie pożądanych efektów rewitalizacji. Dla każdego projektu, dlatego określone zostały wskaźniki i rezultaty wynikające z jego realizacji. Zaplanowanie stanu po zakończeniu działań i opatrzenie go odpowiednimi parametrami pozwoli na precyzyjne dobranie wskaźników opisujących uzyskane efekty i bieżący monitoring realizacji oraz podjęcie działań naprawczych w przypadku ryzyka nieosiągnięcia założonych rezultatów. Lista przedsięwzięć rewitalizacyjnych opierała się na przeprowadzonej analizie pod względem ukierunkowania na określony problem lub obszar tematyczny a także pod względem implikacji, tj. planowania przedsięwzięć, których realizacja jest niezbędna z perspektywy wdrażania innych zaplanowanych projektów, tzn. wymagana jest uprzednia realizacja danego projektu, aby wdrożyć inne przedsięwzięcie- dotyczy to także połączenia projektów inwestycyjnych finansowanych z EFRR z działaniami „miękkimi” finansowanymi z EFS. Zapewnienie komplementarności problemowej pozwoli na wykluczenie fragmentacji działań oraz braku kompleksowości procesu rewitalizacji. Poszczególne projekty realizowane w izolacji od pozostałych nie pozwolą na efektywne prowadzenie rewitalizacji. Skuteczna komplementarność problemowa oznacza konieczność powiązania działań rewitalizacyjnych ze strategicznymi decyzjami gminy na innych polach, co skutkuje lepszą koordynacją tematyczną i organizacyjną działań administracji samorządowej. Zaplanowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji działania są odpowiedzią na zdiagnozowane problemy, których występowanie spowodowało stan kryzysowy. Wypracowane projekty uzupełniają się

94 tematycznie, dzięki czemu zapewniona została komplementarność problemowa oraz kompleksowość programu rewitalizacji.

Komplementarność proceduralno-instytucjonalna oznacza konieczność takiego zaprojektowania systemu zarządzania programem rewitalizacji, który pozwoli na efektywne współdziałanie na jego rzecz różnych instytucji oraz wzajemne uzupełnianie się. W związku z opracowaniem programu rewitalizacji planowane jest zaangażowanie merytorycznych pracowników Urzędu Gminy, którzy posiadają wieloletnie doświadczenie w realizacji zróżnicowanych projektów zewnętrznych, w szczególności inwestycyjnych i społecznych w celu skutecznej oraz efektywnej realizacji procesu rewitalizacji. Jednocześnie zaangażowane zostaną jednostki organizacyjne Gminy oraz podległe Gminie zgodnie z posiadanymi kompetencjami w ramach integracji Społecznej i przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznego. Funkcje zarządcze i koordynujące Program Rewitalizacji będzie pełnił Burmistrz przy pomocy Zespołu ds. Wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miejscowości Koprzywnica, m.in. nadzorując prace diagnostyczne i planistyczne oraz przeprowadzał cykliczne oceny efektów. Zespół zostanie powołany stosownym Zarządzeniem Burmistrza i w jego skład wejdą:  przedstawiciele Burmistrza Miasta i Gminy Koprzywnica – w tym Pełnomocnik ds. Lokalnego Programu Rewitalizacji, który będzie przewodniczył pracom Zespołu,  przedstawiciele Rady Gminy,  przedstawiciele organizacji pozarządowych działających na terenie obszaru rewitalizowanego,  przedstawiciele przedsiębiorców,  inne osoby wskazane przez Burmistrza. Powołanie członków ww. zespołu nastąpi w sposób transparentny i dostępny dla wszystkich zainteresowanych stron. Opisany sposób zarządzania procesami rewitalizacji gwarantuje długofalowy, kompleksowy i wielowątkowy system monitoringu podejmowanych działań. Określenie odpowiednich instrumentów zarządzania oraz wdrażania jest działaniem niezbędnym dla pełnego i efektywnego wykorzystania narzędzi finansowych i instytucjonalnych.

Komplementarność międzyokresowa. Zachowanie ciągłości programowej polegającej na kontynuacji lub rozwijaniu wsparcia z polityki spójności 2007-2013 ma w procesach rewitalizacji kluczowe znaczenie. Zmiany wprowadzane w programach rewitalizacji odpowiadają na te potrzeby zmian, które wynikają głównie z ich ewaluacji, opartej na systematycznym monitoringu. Niektóre przedsięwzięcia realizowane w Gminie Koprzywnica w latach 2007-2013 ma swoją

95 kontynuację w okresie 2014-2020, są też takie projekty które zostały zrealizowane pod względem infrastrukturalnym i warto dla zapewnienie kompleksowego efektu uzupełnić je w obecnej perspektywie finansowej o wspierające projekty o charakterze społecznym, gospodarczym czy nawet środowiskowym. Dlatego też Gmina wspólnie z zainteresowanymi interesariuszami planowała przedsięwzięcia rewitalizacyjne aby odpowiadały kompleksowo na zdiagnozowane problemy. Jest to o tyle ważne, że wnioski z ewaluacji mogą posłużyć jako sygnalizacja zmian do wprowadzenia przy projektach programowanych na lata 2014-2020. Wynikają z potrzeb zmian systemu wdrażania dla ich lepszego oraz bardziej efektywnego zarządzania. Doświadczenia z poprzednich okresów finansowania wpłynęły na wsparcie przewidzianych projektów w obecnej perspektywie finansowej.

Komplementarność źródeł finansowania. Projekty zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Koprzywnica mają zapewnione finansowanie z różnych instrumentów wsparcia (m.in. EFRR, EFS, FS) bez ryzyka podwójnego dofinansowania. Założona jest stała koordynacja i synergia projektów rewitalizacyjnych finansowanych szczególnie w ramach EFS i EFRR w celu uzyskania korzystnych efektów dla obszarów rewitalizacji. Jednocześnie uwzględniają zaangażowanie środków prywatnych i publicznych. Dzięki umiejętnemu wykorzystaniu środków będzie można uzyskać korzystne i optymalne efekty na obszarze rewitalizacji.

Budowa i realizacja kompleksowego programu rewitalizacji jest zabiegiem złożonym i wymaga przeprowadzenia wielu działań o charakterze diagnostycznym, konsultacyjnym, negocjacyjnym, planistycznym, prawnym, wdrożeniowym i monitoringowym, korygowania projektów i działań w trakcie ich realizacji oraz kompleksowej oceny po zakończeniu.

9. Indykatywne ramy finansowe dla przedsięwzięć rewitalizacyjnych

Wyprowadzenie obszarów zdegradowanych w gminie Koprzywnica z sytuacji kryzysowej jest procesem długotrwałym i wymagającym znacznych nakładów finansowych na realizację poszczególnych projektów. Gmina Koprzywnica planuje wykonanie wyszczególnionych w dokumencie inwestycji w oparciu m.in. o zewnętrzne środki finansowe (stawiając nacisk na bezzwrotne dotacje), jak również o środki własne. W chwili zakończenia prac nad niniejszym dokumentem Polska znajduje się w okresie, w którym środki z perspektywy budżetowej na lata 2014 – 2020 zostały uruchomione. W Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014–2020 działania rewitalizacyjne przyporządkowane są do osi

96 priorytetowej 6, działanie 6.5. Duży potencjał niesie ze sobą perspektywiczne zaangażowanie w rewitalizację innych partnerów, angażując tym samym dodatkowy kapitał i rozkładając ciężar finansowy rewitalizacji na różne podmioty. Do głównych źródeł finansowania projektów rewitalizacyjnych należą przede wszystkim: • środki własne podmiotów realizujących inwestycje, • bezzwrotne dotacje z funduszy europejskich, • dotacje celowe z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, • dotacje celowe z Ministerstwa Sportu i Turystyki, • dotacje celowe z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, • dotacje celowe z Ministerstwa Rozwoju, • dotacje i pożyczki z Funduszu Ochrony Środowiska, • inwestorzy prywatni (Partnerstwo Publiczno Prywatne), • kredyty i pożyczki komercyjne.

Zgodnie z Założeniami Narodowego Planu Rewitalizacji 2022 - finansowanie działań w ramach Narodowego Planu Rewitalizacji może pochodzić z następujących źródeł finansowych, które częściowo skierowane są właśnie do realizacji celów rewitalizacji: 1. Publiczne wspólnotowe, tj. Europejskie Fundusze Strukturalne i Inwestycyjne: Europejskie Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny (EFS) i Fundusz Spójności (FS), w ramach programów regionalnych i krajowych.

Szacunkowo na wsparcie rewitalizacji zostanie przeznaczona część środków w ramach określonych priorytetów inwestycyjnych uzależniona od celu danego wsparcia i zgodności z charakterem rewitalizacyjnym, można przyjąć, iż na przedsięwzięcia rewitalizacyjne zostaną wydatkowane następujące kwoty: • technologie informacyjno-komunikacyjne (jako element projektów na rewitalizowanych obszarach) – ok. 200 mln EUR, • gospodarka niskoemisyjna – ok. 1,7 mld EUR, • środowisko i kultura – ok. 600 mln EUR, • transport – ok. 300 mln EUR, • rynek pracy i przedsiębiorczość – ok. 2mld EUR, • włączenie społeczne, w tym dostęp do usług publicznych– ok. 2 mld EUR, • edukacja – ok. 200 mln EUR.

97 2. Publiczne – w ramach istniejących instrumentów i źródeł (m.in. w zakresie prowadzenia różnych polityk dotyczących m.in. wykluczenia społecznego, edukacji, infrastruktury, środowiska, kultury, zabytków, mieszkalnictwa itd.) oraz nowych, m.in. obejmujących instrumenty inżynierii finansowej. Podejmowane są też działania na rzecz ukierunkowania na rewitalizację środków budżetu państwa przeznaczanych na dofinansowanie inwestycji z zakresu zadań własnych JST (np. rezerwa celowa budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych JST). Należy zaznaczyć, że środki te stanowią dodatkowe źródło i mogą być uruchamiane niezależnie od środków UE - chodzi o dotacje celowe budżetu państwa przyznawane na podstawie art. 20a ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (działania z zakresu polityki rozwoju, stanowiące zadania własne JST, niefinansowane ze środków UE w ramach RPO, jeżeli trwale przyczynią się do podniesienia rozwoju oraz konkurencyjności regionu, lub pozostają w związku z działaniami realizowanymi w ramach RPO) lub na podstawie art. 20b ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (przedsięwzięcia uzgodnione w kontraktach terytorialnych lub wydatki wynikające lub związane z realizacją programów operacyjnych).

3. Prywatne, m.in. poprzez upowszechnianie formuły PPP.

Dla zwiększania skali działań rewitalizacyjnych rozbudowywana będzie oferta instrumentów finansowych (zwrotnych). Dlatego w projektowaniu zasad instrumentów zwrotnych w nowej perspektywie budżetowej będzie kładziony akcent na możliwość szerokiego zastosowania ich na rzecz działań rewitalizacyjnych.

W ramach Umowy Partnerskiej, przyjętej przez Komisję Europejską 23 maja 2014 r. zidentyfikowano gminy oraz miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji jako jedne z pięciu obszarów strategicznej interwencji wymagające kompleksowych, zintegrowanych działań społecznych, gospodarczych i przestrzennych. Fundusze unijne będą stanowiły jedno z podstawowych źródeł finansowania działań rewitalizacyjnych, głównie w ramach regionalnych programów operacyjnych, a także w ramach programów krajowych: Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, Programu Operacyjnego Polska Wschodnia, Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, Program Operacyjny Polska Cyfrowa.

W celu zapewnienia spójności, większej synergii i efektywności realizacji projektów rewitalizacyjnych, wskazano różne możliwe źródła ich finansowania w latach 2014 -2020, w

98 ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS):

Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego Program - 1,4 mld EURO Program Rozwoju Operacyjny Obszarów Infrastruktura i Wiejskich - 8,6 Środowisko - mld EURO 27,41 mld EURO

Finansowanie działań zaplanowanych Program Program w LPR Operacyjny Operacyjny Wiedza Edukacja Polska Cyfrowa - Rozwój - 4.69 2,17 mld EURO mld EURO

Program Program Operacyjny Operacyjny Polska Inteligentny Wschodnia - Rozwój - 8,61 2 mld EURO mld EURO

Źródło: Opracowanie własne

Wykaz priorytetów inwestycyjnych w ramach których Miasto i Gmina Koprzywnica może aplikować o fundusze na realizację zadań objętych LPR opisano poniżej:

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020

99  4iii Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym,  4v Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu,  6c Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego  6e Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz propagowania działań służących zmniejszaniu hałasu,  9a Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczyniają się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia, promowanie włączenia społecznego poprzez lepszy dostęp do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz przejścia z usług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczności lokalnych.

Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój  8ii Trwała integracja na rynku pracy ludzi młodych, w szczególności tych, którzy nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą, w tym ludzi młodych zagrożonych wykluczeniem społecznym i ludzi młodych wywodzących się ze środowisk marginalizowanych, także poprzez wdrażanie gwarancji dla młodzieży.

Program Operacyjny Polska Wschodnia  4e Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu.

Program Operacyjny Polska Cyfrowa  2a Poszerzanie zakresu dostępności łączy szerokopasmowych oraz wprowadzanie szybkich sieci internetowych oraz wspieranie nowych technologii i sieci dla gospodarki cyfrowej,

100  2c Wzmocnienie zastosowań TIK dla e-administracji, e-uczenia się, e-włączenia społecznego, e-kultury i e-zdrowia.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 Przedsięwzięcia dotyczące rozbudowy i modernizacji targowisk, przewidziane do realizacji w niniejszym programie mogą uzyskać wsparcie ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–202031. Tego typu projekty mogą zostać dofinansowane w szczególności w ramach działania M07. Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich. W ramach powyższego działania wspierane będą m.in. projekty obejmujące budowę lub modernizację targowisk bądź obiektów budowlanych przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów. Beneficjentami (wnioskodawcami) tego rodzaju inwestycji mogą być gminy i powiaty, a także ich związki. O dofinansowanie mogą się ubiegać projekty realizowane na terenie miejscowości liczących nie więcej niż 200 tys. mieszkańców.

Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Projekty przewidziane do realizacji w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Łańcuta dotyczące ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego (zarówno materialnego, jak i niematerialnego), rozwoju infrastruktury kulturalnej, a także wspierania aktywności kulturalnej mieszkańców mogą zostać wsparte w ramach różnego rodzaju Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna na lata 2014-2020 możliwe będzie wsparcie procesu przygotowania i wdrażania rewitalizacji w regionalnych i krajowych programach operacyjnych. Wsparcie procesu przygotowania i wdrażania rewitalizacji może mieć następujący charakter:  wsparcia procesu programowania rewitalizacji poprzez wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji jako podstawy prowadzenia rewitalizacji, w tym identyfikacji projektów rewitalizacyjnych, które po spełnieniu warunków nałożonych przez programy operacyjne mogą starać się o dofinasowanie lub preferencje w dofinasowaniu środkami UE;  wsparcia procesu przygotowywania do realizacji niektórych projektów rewitalizacyjnych ze względu na ich znaczenie lub charakter.

101 Priorytety inwestycyjne bezpośrednio związane z rewitalizacją w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego:

Cel Tematyczny 3 Wzmacnianie konkurencyjności MŚP 3a Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości. Cel tematyczny 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach 4c Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym, 4e Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu. Cel tematyczny 6 Zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami 6c Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego, 6e Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz propagowania działań służących zmniejszaniu hałasu. Cel tematyczny 7 Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej 7d Rozwój i rehabilitacja kompleksowych, wysokiej jakości i interoperacyjnych systemów transportu kolejowego oraz propagowanie działań służących zmniejszaniu hałasu. Cel tematyczny 8 Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników 8i dostęp do zatrudnienia dla osób poszukujących pracy i osób biernych zawodowo, w tym długotrwale bezrobotnych oraz oddalonych od rynku pracy, także poprzez lokalne inicjatywy na rzecz zatrudnienia oraz wspieranie mobilności pracowników, 8iii praca na własny rachunek, przedsiębiorczość i tworzenie przedsiębiorstw w tym innowacyjnych mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw.

102 Cel tematyczny 9 Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem 9b wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności na obszarach miejskich i wiejskich, 9i aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie, 9iv ułatwianie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym, 9v wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej i solidarnej w celu ułatwiania dostępu do zatrudnienia.

Planowa źródła finansowania inwestycji:

Lp. Nazwa projektu/ Podmiot Kwota Źródło Planowany przedsięwzięcia realizujący zaplanowana na finansowania harmonogram dane działanie w realizacji danym RPOWŚ

Projekty kluczowe - inwestycyjne

1 Kompleksowa Gmina 50 037 691 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 rewitalizacja Koprzywnica 2020/Działanie 6.5 centrum Koprzywnicy. +budżet JST

2 Odnowienie Parafia św. 50 037 691 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 zespołu kościelno- Floriana w 2020/Działanie 6.5 klasztornego oraz Koprzywnicy zagospodarowanie +budżet JST terenu wokół niego w celu poprawy estetyki publicznej i utworzenia infrastruktury rekreacyjno – turystyczno - kulturalnej w centrum miejscowości.

3 Zachowanie Parafia pw. 37 412 210 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 dziedzictwa Matki Bożej 2020/ Działanie kulturowego Różańcowej 4.4 poprzez wykonanie w prac remontowych, Koprzywnicy Ew. POIŚ 2014- renowacyjnych i 2020/ działanie 8.1 konserwatorskich Kościoła pw. Matki Ew. PROW/ PI 6B Bożej Różańcowej w Koprzywnicy

103 4 Roboty Niepubliczny 44 992 070 EURO RPOWŚ 2014- modernizacyjne Zakład 2020/ Działanie 2016-2020 budynku i Opieki pomieszczeń Zdrowotnej 7.3 "Medyk" Zakładu +budżet własny Opiekuńczo- Leczniczego w Koprzywnicy 5 Budowa basenu Niepubliczny 44 992 070 EURO RPOWŚ 2014- Zakład rehabilitacjo 2020/ Działanie 2016-2020 rekreacyjnego w Opieki Koprzywnicy Zdrowotnej 7.3 "Medyk" +budżet własny PFRON 6 Remont Komenda - Środki 2016-2018 kompleksowy Wojewódzka własne/budżet Komisariatu Policji Policji w państwa w Koprzywnicy Kielcach

7 Rozwój STOWARZY 205 693,67 zł RPO WŚ 2014- 2019-2021 infrastruktury SZENIE 2020, działanie 7.4 sportowej i ROZWOJU doposażenie SP w WSI Gnieszowicach GNIESZOW ICE "SAMI SWOI"

8 Poprawa Gmina 571 428,57 zł RPO WŚ 2014- 2019-2021 infrastruktury Koprzywnica 2020, działanie 7.4 edukacyjnej na terenie Gminy Koprzywnica Projekty uzupełniające - inwestycyjne

6. - Inwestycje w Gmina 34 086 206 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 ramach Koprzywnica, 2020/ Działanie odnawialnych JST, związki i źródeł energii stowarzyszeni 3.1 a JST, +budżet JST przedsiębiorst wa, instytucje kultury, Ew. POIŚ 2014- podmioty 2020/ działanie 1.1 lecznicze

7. Wymiana Gmina 61 350 868 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 oświetlenia Koprzywnica 2020/ Działanie drogowego na energooszczędne 3.4 i/lub budowa +budżet JST ścieżek rowerowych

8. Termomodernizacj Gmina RPOWŚ 2014- 2016-2020 51 99 265 EURO a obiektów Koprzywnica, 2020/ Działanie użyteczności JST, związki i publicznej stowarzyszeni 3.3 a JST, +budżet JST

104 spółdzielnie i wspólnoty Ew. POIŚ 2014- mieszkaniowe , policja 2020/ działanie 1.3 ,podmioty lecznicze, jednostki ochotniczej i Państwowej Straży Pożarnej

9. Inwestycje w Gmina 44 992 070 EURO RPOWŚ 2014- infrastrukturę Koprzywnica 2020/ Działanie 2016-2020 zdrowotną 7.3 +budżet JST 10. Inwestycje w Gmina 44 992 070 EURO RPOWŚ 2014-2020 2016-2020 infrastrukturę Koprzywnica / Działanie 7.3 społeczną +budżet JST

Projekty wspierające „miękkie” - społeczne

10. Przeprowadzenie Gmina 1 970 471 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 szkoleń Koprzywnica 2020/ poddziałanie pracowników 8.4.2 administracji i nauczycieli +budżet JST Ew. POWER/ działanie 2.4 i 2.10, 2.19

Ew. PROW/ PI 1C

11. Rozwój oferty Gmina 13 600 000 EURO RPOWŚ 2014- 2017-2018 przedszkolnej w Koprzywnica 2020/ poddziałanie Gminie 8.3.1 Koprzywnica poprzez utworzenie +budżet JST dodatkowych miejsc w przedszkolnych

12. Zwiększanie Gmina 11 800 000 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 dostępu do opieki Koprzywnica, 2020/ poddziałanie nad dziećmi do lat JST, żłobki 8.1.1 3 oraz kluby dziecięce i ich +budżet JST organy prowadzące, osoby Ew. POWER/

105 fizyczne działanie 2.1 sprawujące opiekę nad dziećmi do lat 3 jako dzienni opiekunowie oraz nianie

13. Wsparcie Wszystkie 10 377 290 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 profilaktyki podmioty z 2020/ poddziałanie zdrowotnej wyłączeniem 8.2.2 osób fizycznych +budżet JST Ew. POWER/ działanie 5.1 i 5.2

14. Kształcenie Wszystkie 1 970 471 EURO RPOWŚ 2014-2020 2016-2020 ustawiczne osób podmioty z / poddziałanie dorosłych wyłączeniem 8.4.2 osób fizycznych +budżet JST Ew. POWER/ działanie 2.4 i 2.14

Ew. PROW/ PI 1C

15. Rozwój Wszystkie 3 136 479 EURO RPOWŚ 2014-2020 2016-2020 szkolnictwa podmioty z /poddziałanie 8.3.4 ponadpodstawowe wyłączeniem go osób +budżet JST fizycznych

Ew. POWER/ działanie 2.10

16. Rozwój i wysoka Wszystkie 30 351 420 EURO RPOWŚ 2014- 2016-2020 jakość szkolnictwa podmioty z 2020/ poddziałanie zawodowego wyłączeniem 8.5.1 osób fizycznych +budżet JST Ew. POWER/

106 działanie 1.2 i 2.15

Ew. PROW/ PI 1C

17. Przedsięwzięcia Wszystkie 33 252 672 RPOWŚ 2014- 2016-2020 wspierające podmioty z EURO 2020/ Działanie aktywność i wyłączeniem 9.1. integrację osób zwiększająca fizycznych w +budżet JST szanse na tym JST oraz zatrudnienie instytucje Ew. POWER/ pomocy i działanie 2.5 i 2.6, integracji 2.7 i 2.8, 2.9, 4.1 społecznej

18. Rozwój wysokiej Wszystkie 47 886 942 RPOWŚ 2014- 2016-2020 jakości usług podmioty z EURO 2020/ poddziałanie społecznych wyłączeniem 9.2.1 osób fizycznych w +budżet JST tym JST oraz instytucje pomocy i Ew. POWER/ integracji społecznej działanie 2.5 i 2.6, 2.7 i 2.8, 2.9, 4.1

Lp. Nazwa projektu/ Podmiot Kwota Źródło Planowany przedsięwzięcia realizujący zaplanowana finansowania harmonogram na działanie w realizacji danym PO 6. Wzrost Przedsiębiorstwa, 61 000 000 RPOWŚ 2014- 2016-2020 innowacyjności partnerstwa EURO 2020/ Działanie przedsiębiorstw przedsiębiorstw, 1.2 jednostek naukowych i Ew. NGO POIR/Działanie 1.1 i 2.1, 4.1 Ew. POPW/Działanie 1.1, 1.3 Środki prywatne, kredyty, pożyczki

7. Wspieranie Przedsiębiorstwa 60 794 983 RPOWŚ 2014- 2016-2020 tworzenia i EURO 2020/Działanie poszerzania 2.5 zaawansowanych Ew.

107 zdolności w POIR/Działanie zakresie rozwoju 3.2 produktów i usług Ew. przedsiębiorstw POPW/Działanie 1.1, 1.2, 1.4

Środki prywatne, kredyty, pożyczki

8. Promowanie Przedsiębiorstwa 20 453 874 RPOWŚ 2014- 2016-2020 efektywności EURO 2020/Działanie energetycznej i 3.2 korzystania z Środki prywatne, odnawialnych kredyty, pożyczki źródeł energii w przedsiębiorstwach Ew. POIŚ 2014- 2020/ działanie 1.2

9. Promowanie Jednostki 7 725 598 RPOWŚ 2014- 2016-2020 przedsiębiorczości, samorządu EURO 2020/Działanie w szczególności terytorialnego, 2.2 poprzez ułatwianie instytucje +budżet JST gospodarczego otoczenia biznesu wykorzystywania Środki prywatne, nowych pomysłów kredyty, pożyczki oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości 10. Promowanie Instytucje 7 902 371/ RPOWŚ 2014- 2016-2020 przedsiębiorczości, otoczenia biznesu 29 088 903 2020/ Działanie w szczególności EURO 1.3 lub działanie poprzez ułatwianie 2.1 gospodarczego Ew. wykorzystywania POIR/Działanie nowych pomysłów 2.3 oraz sprzyjanie tworzeniu nowych Środki prywatne, firm, w tym kredyty, pożyczki również poprzez inkubatory przedsiębiorczości Źródło: opracowanie własne 10.Mechanizmy włączenia interesariuszy w proces rewitalizacji

108 Na etapie zarówno przygotowywania Lokalnego Programu Rewitalizacji, jak i jego wdrażania i monitoringu niezbędnym elementem jest udział interesariuszy procesu rewitalizacji. Istotnym aspektem rewitalizacji jest zaangażowanie jak największej liczby potencjalnych partnerów. Umożliwi to społeczności lokalnej czynny udział w kształtowaniu planów rozwoju gminy, gdyż to właśnie ta grupa jest w stanie dostarczyć istotnych informacji nt. potrzeb i problemów w gminie i pomóc w wyznaczeniu obszarów kryzysowych. Dlatego też władze Miasta i Gminy Koprzywnica postanowiły stworzyć forum wzajemnej wymiany informacji i dyskusji o tym, jaki kształt powinna przybrać rewitalizacja. W dialogu powinno uczestniczyć jak najwięcej podmiotów zainteresowanych udziałem w Programie: organizacje pożytku publicznego, stowarzyszenia, przedsiębiorcy, spółdzielnie czy też indywidualni mieszkańcy Miasta i Gminy Koprzywnica Utworzenie tego rodzaju swoistej platformy dyskusyjnej wymaga udostępnienia zainteresowanym szeregu sposobów komunikacji, wyrażania własnych opinii i zgłaszania potrzeb.

Skutecznym sposobem komunikacji bezpośredniej są różnego rodzaju seminaria, konferencje, Warsztaty. Za ich pomocą dotrzeć można do dużej grupy potencjalnych partnerów, a forma tego rodzaju komunikacji wspiera obustronny przepływ informacji i sugestii. W ten sposób można na bieżąco informować lokalną społeczność o możliwościach pozyskiwania finansowania inwestycji ze środków zewnętrznych, które przyczynią się m.in. do rozwoju gospodarczego gminy.

Funkcję promocyjną powinna pełnić przede wszystkim komunikacja pośrednia, a więc publikacja broszur informacyjnych, ulotek, reklam, plakatów. Warto też przekazywać informacje dotyczące rewitalizacji za pośrednictwem lokalnej prasy. Mając na uwadze kształtowanie się w Polsce społeczeństwa informacyjnego nie wolno zapomnieć o bardzo znaczącym medium, jakim jest Internet – promocja na portalu zapewni skuteczną promocję Lokalnego Programu Rewitalizacji, a także pozwoli zainteresowanym na szybki dostęp do podstawowych informacji.

ETAP DIAGNOZOWANIA I PRZYGOTOWANIA LPR W trakcie opracowywania Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica udział społeczności lokalnej zapewniony został poprzez spotkania konsultacyjne, ankiety wypełniane przez mieszkańców a także możliwość wyrażania opinii na temat planowanego procesu rewitalizacji za pośrednictwem strony internetowej Urzędu Gminy, na której zamieszczano informacje o postępie prac nad LPR.

SPOTKANIA KONSULTACYJNE

109 Na pierwsze spotkanie informacyjno-konsultacyjne w dniu 8 wrzesień 2016 r. w budynku UMiG w Koprzywnicy dotyczące opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica zostali zaproszeni mieszkańcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorcy.

Podczas spotkania przedstawiciel firmy ”FRESH-BIZ” – wykonawca dokumentu, zaprezentował zgromadzonym uczestnikom spotkania założenia rewitalizacji, omówił korzyści płynące z opracowanego programu rewitalizacji w tym możliwości pozyskania dofinansowania na inwestycje w zakresie rewitalizacji oraz przedstawił dotychczas zebrane informacje o czynnikach degradujących w Koprzywnicy.

Drugie spotkanie odbyło się w dniu 18 października 2016 r. w budynku w budynku UMiG w Koprzywnicy. Na spotkanie informacyjno-konsultacyjne dotyczące opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji zostali zaproszeni mieszkańcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorcy.

Podczas spotkania przedstawiciel firmy ”FRESH-BIZ”– wykonawca dokumentu, zaprezentował zgromadzonym uczestnikom spotkania założenia rewitalizacji, omówił korzyści płynące z opracowanego programu rewitalizacji w tym możliwości pozyskania dofinansowania na inwestycje w zakresie rewitalizacji oraz przedstawił dotychczas zebrane informacje o czynnikach degradujących w Koprzywnicy. W dalszej części trwała dyskusja nad problemami i najważniejszymi inwestycjami o charakterze rewitalizacyjnym jakie są oczekiwane przez mieszkańców.

Zgłaszane problemy:

• zgłoszono potrzebę budowy basenu o charakterze szkolno - rekreacyjnym z przeznaczeniem do nauki pływania dla dzieci w wieku szkolnym oraz podopiecznych Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego prowadzonego przez Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Chorobą Alzheimera w Koprzywnicy. • wprowadzeni lepszej organizacji gospodarowaniem śmieciami komunalnymi przy cmentarzu • odbudowa, wyposażenie i zagospodarowanie obiektów klasztoru cysterskiego • brak miejsc przedszkolnych w obecnych obiektach - potrzeba rozbudowy, budowy przedszkola i żłobka

110 • problem z wandalizmem • brak usług gastronomicznych i hotelowych w Mieście co ogranicza rozwój turystyki • potrzeba zagospodarowania centrum Miasta w okolicy Urzędu Miasta

Podczas spotkania uczestnicy uzupełnili anonimowe ankiety w sprawie opracowania LPR-u

Zdjęcia ze spotkań konsultacyjnych na temat LPR z mieszkańcami Miasta i Gminy Koprzywnica

111 Etap wdrażania i monitorowania LPR

Szansą na powodzenia wdrażanych projektów rewitalizacyjnych na zdegradowanych obszarach Miasta i Gminy Koprzywnica jest wzajemna współpraca pomiędzy sektorem społecznym, gospodarczym i publicznym. W związku z tym określenie zasad i sposobów współuczestnictwa wszystkich interesariuszy jest kluczowym elementem osiągnięcia zgodności podejmowanych działań z potrzebami i oczekiwaniami społeczności lokalnej, marginalizowania konfliktów, a także jest podstawą do zbudowania świadomego społeczeństwa. Partnerstwo trzech sektorów: publicznego, społecznego i gospodarczego, zmierza do realizacji wspólnego celu, jakim jest wyprowadzenie zdegradowanych obszarów z sytuacji kryzysowej.

Osiągnięcie zaplanowanego celu i zakładanych rezultatów zapewni:  wykorzystanie potencjału organizacji pozarządowych oraz społeczności lokalnej poprzez skoordynowanie działań w ramach kilku wspólnych i kompleksowych projektów ukierunkowanych dla wszystkich uczestników;  wykorzystanie kompetencji i zasobów będących w dyspozycji gminy, kapitału ludzkiego oraz potencjału organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców;

112  wsparcie innowacyjności proponowanych rozwiązań, umożliwiającą rozwój gospodarczy regionu.

11. System wdrażania i monitorowania

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica na lata 2016-2023 zawiera katalog działań przewidzianych do realizacji, które cechuje wielosektorowość podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację, a także kompleksowość oczekiwanych efektów. Prawidłowa koordynacja przewidzianych w programie zadań, jak również właściwe zarządzanie programem możliwe jest poprzez przyjęcie systemu wdrażania, zapewniającego pełną partycypację interesariuszy procesu rewitalizacji. W tym celu powołany zostanie Zespół ds. Rewitalizacji, którego funkcjonowanie oparte będzie na partycypacyjnym modelu współpracy wybranych pracowników Urzędu Miasta i Gminy Koprzywnica z interesariuszami procesu rewitalizacji.

Głównym zadaniem Zespołu jest koordynowanie wdrażania, monitorowanie i bieżąca ocena procesu rewitalizacji, jak również reagowanie na problemy i działania korygujące umożliwiające prawidłową realizację procesu rewitalizacji oraz jego aktualizację, jeśli zajdzie taka potrzeba. Ponadto reprezentanci Zespołu obecni będą podczas lokalnych wydarzeń (w tym w szczególności wydarzeń zaplanowanych w ramach LPR) w celu rozpowszechniania idei rewitalizacji, udzielania informacji oraz zbierania uwag, propozycji i opinii od mieszkańców na temat przedsięwzięć, Programu i potrzeb rewitalizacyjnych.

Do zadań Zespołu będzie należało w szczególności:  przygotowywanie rocznych sprawozdań z realizacji LPR,  przedkładanie Radzie Gminy propozycji zmian w treści Lokalnego Programu Rewitalizacji,  zapoznanie się z uwagami Rady Gminy dotyczącymi rocznego sprawozdania z realizacji LPR,  opiniowanie wniosków przedkładanych przez Partnerów Projektów dotyczących zadań realizowanych w ramach obszaru rewitalizowanego,  przygotowanie i zatwierdzenie Planu Komunikacji LPR,  ewaluację LPR,  podejmowanie decyzji odnośnie regulaminu prac Zespołu, wyboru sekretarza, itp.,  inne określone w Regulaminie i mające znaczenie dla realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji.

113 Celem monitorowania jest więc określenie postępu rzeczowo-finansowego projektów rewitalizacyjnych oraz zapewnienie zgodności ich realizacji z wcześniej zatwierdzonymi założeniami. Monitorowanie realizacji LPR to ciągły i systematyczny proces zbierania i analizowania danych ilościowych oraz jakościowych, który umożliwia opisanie aktualnego stanu realizacji LPR. Polega na bieżącej obserwacji postępu finansowo-rzeczowego projektów rewitalizacyjnych, która pozwala ocenić stan zaawansowania realizacji przedsięwzięć oraz stwierdzić czy są realizowane zgodnie z założeniami, jakie zostały przyjęte na etapie ich planowania. Jest to proces bieżący i ciągły przez cały okres wdrażania LPR oraz trwałości realizowanych projektów.

W celu prawidłowego procesu monitoringu założono analizowanie efektów wg. dwóch typów wskaźników: wskaźniki produktu oraz rezultatu. Produkt to bezpośredni i materialny efekt realizacji przedsięwzięcia mierzony za pomocą konkretnych wielkości. Natomiast rezultat określa się jako bezpośredni i natychmiastowy wpływ zrealizowanego zadania na obszar rewitalizacji, uzyskany w krótkim czasie po zrealizowaniu projektu.

Planowane do monitorowania wskaźniki produktu i rezultatu LPR-u

Wskaźnik produktu:

 Liczba zrealizowanych projektów inwestycyjnych „twardych”  Liczba zrealizowanych projektów społecznych „miękkich”  Liczba zrewitalizowanych obiektów  Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów

Podmioty realizujące projekty rewitalizacyjne zobowiązane do przekazania do Urzędu Miasta i Gminy Koprzywnica informacje w zakresie projektów, w tym:  Stan zaawansowania przygotowania/ realizacji projektu,  Osiągnięte wartości wskaźników produktu i rezultatu  Problemy w realizacji działań zaplanowanych w projekcie wraz z uzasadnieniem  Ewentualne zmiany wpływające na efekt końcowy projektu,

System wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica jest realizowany w oparciu o przepisy regulujące sposoby wdrażania pomocy strukturalnej Unii Europejskiej. Gmina, korzystając ze środków finansowych funduszy strukturalnych UE zobowiązane jest przestrzegać zasad i procedur wspólnotowych.

114 Dla zadań wynikających z LPR przewiduje się model wdrażania oparty na wymianie informacji z poszczególnymi podmiotami realizującymi wskazane zadania. Stała wymiana informacji pozwoli zoptymalizować proces wdrażania LPR oraz dokładnie określić postęp realizacji poszczególnych zadań.

Lokalny Program Rewitalizacji realizowany będzie w horyzoncie czasowym 2016-2023.

Warunkiem niezbędnym dla pełnego wdrożenia zadań gminnych Programu jest również uwzględnianie wydatków z nim związanych w kolejnych budżetach na lata 2016 - 2020.

W celu sprawnego i efektywnego wdrażania Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica niezbędne jest ciągłe monitorowanie efektów rzeczowych projektów, wchodzących w zakres Programu oraz wydatków na ich realizacje. Sam proces monitorowania obejmuje zbieranie danych, obrazujących tempo i jakość wdrażania projektów. Za proces monitorowania i raportowania odpowiadać będzie Burmistrz Miasta Koprzywnica wraz z Urzędem Miasta i Gminy oraz gminnych jednostek organizacyjnych, a także inne podmioty realizujące zadania zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji.

Ocena wykonania Lokalnego Programu Rewitalizacji powinna zawierać następujące dane: • rzeczywiste oraz zawarte w poszczególnych wnioskach daty rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych projektów, • metody zarządzania projektami w czasie ich realizacji oraz po wdrożeniu poszczególnych projektów, • ocenę społeczną oddziaływania poszczególnych projektów, • szczegółowy wykaz kosztów poniesionych w fazie realizacji projektu oraz jego funkcjonowania.

Ocena stanowić będzie podstawę sporządzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji na kolejny okres programowania. W celu zachowania aktualności opracowania prowadzony będzie stały monitoring postępów realizowanych zgodnie z założeniami programu projektów.

Ważnym elementem realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica jest promocja dokumentu wśród beneficjentów docelowych. Istotą działań promocyjnych jest poinformowanie możliwie największej liczby mieszkańców o ostatecznych zapisach i zaproszenie do aktywnego udziału w pracach na rzecz realizacji zamierzonych celów. Poprzez właściwe przeprowadzenie działań w zakresie kreowania pozytywnego wizerunku przyjętego Lokalnego Programu Rewitalizacji rozumie się umieszczenie najważniejszych zapisów Programu do informacji publicznej na stronie internetowej Urzędu Miasta i Gminy. Za właściwe informowanie

115 i promocje Lokalnego Programu Rewitalizacji na poziomie miasta odpowiedzialny będzie organ wykonawczy tj. Burmistrz Miasta i Gminy Koprzywnica.

Informacja o ostatecznym wykazie zadań zawartych w dokumencie, w tym harmonogram ich realizacji będzie udostępniana w następujący sposób: publikacja Programu oraz jego oceny, korekty i analizy na stronach internetowych gminy, w Biuletynie Informacji Publicznej oraz w prasie lokalnej.

Grupami docelowymi promocji Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Koprzywnica będą:  społeczność lokalna,  organizacje pozarządowe,  przedsiębiorcy,  partnerzy społeczno-gospodarczy,  media.

12. Obszar rewitalizacji – załącznik graficzny

116 117