Zeven Posities Tactisch Bekeken Door De Profvoetballer

Zeven posities tactisch bekeken door de profvoetballer

www.devoetbaltrainer.nl

Spits Centrale verdediger Sam Hendriks Joost Broerse

Vleugelaanvaller Vleugelverdediger Ruben Schaken Pelé van Anholt

Aanvallende middenvelder Keeper Willem Janssen Jasper Cillissen

Verdedigende middenvelder Maikel Kieftenbeld Nieuw van De VoetbalTrainer: alle informatie over training, coaching en andere relevante thema’s nu op je mobiel, iPad of desktop. Gratis voor abonnees van het blad De VoetbalTrainer of voor € 4 per maand. Coachvak voor de Pupillentrainer voor € 2 per maand.

Download nu de gratis app! voetbaltrainer.nl/coachvak TACTIEK Tekst: Gerjos Weelink

Sam Hendriks (Go Ahead Eagles) Masterclass: spits

Wekelijks maakt hij zijn doelpunten voor Go Ahead Eagles, staat bovenin het topscorerslijstje van de Jupi- ler League én kreeg ook nog eens de Bronzen Stier voor beste speler van de eerste periode in het seizoen 2017/2018. In een tot zover teleurstellend seizoen voor de Deventenaren is Sam Hendriks (23) een licht- puntje. De bij De Graafschap opgeleide spits nam tot dusverre ongeveer de helft van de doelpuntenpro- ductie voor zijn rekening. Hendriks geeft De Voetbaltrainer aan de hand van diverse scenario’s een inkijkje in de wereld van het strafschopgebied.

ik ga doen, twijfelen ze tussen dekken (zie tekening 1). Want in de diepte, Paspoort: of aan elkaar overgeven. Af en toe kij- daar ligt mijn kracht. Als het goed Sam Hendriks ken ze over hun schouder, waardoor is heb ik een voorsprongetje, omdat Geboortedatum: 25 januari 1995 ze minder kunnen letten op de bal. Ik ik op het moment van inspelen door Geboorteplaats: Doetinchem houd vervolgens in de gaten of een 2 de 2 al iets ingedraaid sta, terwijl de Clubs: VIOD, De Graafschap, of een middenvelder de bal ‘vrij heeft verdedigers nog met hun rug naar het Ajax, Go Ahead Eagles liggen’ om mij in te spelen. Precies op doel staan.’ dát moment kom ik achter de verdedigers vandaan en loop met een boog- Kaatsen je om één van hen heen de diepte in ‘Het is overigens niet altijd zo dat ik

Scenario 1: Er wordt opgebouwd en de bal is bij de 2, op de eigen helft. Wat doe je?

Verstoppen ‘Tijdens het opbouwen is het maken van contact belangrijk. Contact met je medespelers, maar ook met de tegenstander. Zodra we aan het opbouwen zijn, probeer ik me tussen of net achter de beide centrale verdedigers op te stellen en me eigenlijk wat te verstoppen. Want door net achter ze te gaan staan, kunnen ze me niet goed zien en ik merk dat verdedigers daar moeite mee hebben. Omdat ze 1 niet precies weten waar ik zit of wat Er wordt opgebouwd en de bal is bij de 2, op de eigen helft. Wat doe je?

www.devoetbal trainer.nl

72-73-74-75-76_spitspositie.indd 72 13-02-18 09:43 tegenwoordig meerdere systemen kunnen spelen, zowel met drie, twee of één spits. Bij De Graafschap heb ik in de jeugd wel in 1:4:4:2 gespeeld, en denk ook dat het goed is om jeugd- spelers al kennis te laten maken met het spelen met twee spitsen. Je komt 2 toch in nieuwe situaties terecht, het Wanneer hun laatste lijn wat verder inzakt, is er niet altijd ruimte om diep te gaan. spel is nét even anders en daar leer je van.’

Overslaan ‘Nog even terug naar het ‘verstoppen’ tussen de beide centrale verdedigers. Met behulp van een middenvelder die diep staat en in de bal komt, kan ik ook vrij voor de keeper worden gezet. Een centrale verdediger wil niet dat zo’n middenvelder wordt ingespeeld en kan besluiten om door te stappen op de middenvelder. In zo’n geval duik ik in de ruimte die daarachter vrijkomt (zie tekening 3) en kan ik worden aangespeeld via een steekbal. Deze situaties ontstaan soms zomaar in de wedstrijd, dus je moet daar erg scherp op zijn. Die diepe middenvel- 3 der heeft in dit geval een belangrijke Als een centrale verdediger doordekt op een middenvelder, kan de spits in de ruim- rol, want het ligt voor de hand dat te daarachter via een steekbal aangespeeld worden. hij door de 2 wordt ingespeeld. Daar- naast moet je dus zelf verdedigers of middenvelders hebben die de diepte de diepte in ga, soms kan het niet. (zie tekening 2), waarna we verder kunnen bespelen en een mannetje Dit ligt onder andere aan de manier kunnen voetballen. Het zoeken naar durven overslaan. Want dat overslaan waarop de laatste lijn van de tegen- diepte geldt trouwens ongeacht de zorgt voor dreiging. Op trainingen zou je dit in partijvormen kunnen benadrukken. Als je met buitenspel ‘Bal is speelklaar. Precies op speelt, ontstaat er ook meer ruimte voor de spits. In dit geval komt de bal dát moment kom ik achter de vanaf de 2, maar in de praktijk zijn het ook vooral middenvelders die dit verdedigers vandaan’ soort diepteballen geven. Ongeacht of de 2 of een middenvelder de steekbal geeft, in beide gevallen kom je schuin partij staat opgesteld. Staat die hoog, formatie waarin we spelen. In 1:4:3:3 voor de keeper uit, in een één-op- dus iets meer tegen de middenlijn of in 1:4:4:2, dat maakt niet uit. Het éénsituatie. En dat zijn situaties die aan zoals in tekening 1, dan kan het verschil zit ‘m in het feit dat je in ik op de training ook veelvuldig oefen wél omdat de ruimte er ligt. Maar 1:4:4:2 goed met de andere spits moet en daardoor merk ik dat ik vertrou- wanneer hun laatste lijn wat verder afstemmen wie diep gaat en wie in de wen krijg, zodra ik in de wedstrijd in inzakt, is er niet altijd ruimte om diep bal komt. Ook kom je in 1:4:4:2 wat een soortgelijke situatie terecht kom.’ te gaan. Dan kan ik ervoor kiezen vaker aan de buitenkant uit, maar dat (zie beelden: https://tinyurl.com/ om in de bal te komen en te kaatsen ligt mij wel. Je ziet dat de topteams yd63ds8g)

72 73 De Voetbaltrainer 232 2018

72-73-74-75-76_spitspositie.indd 73 13-02-18 09:43

TACTIEK

Scenario 2: De bal is bij de 7, die een voorzet geeft (zie tekening 4) ga ik als spits naar de eerste paal. De buitenspeler die op links staat kiest de tweede paal. De 8, hier ook wel contramiddenvelder genoemd, meldt zich ook in het strafschopgebied. We bespreken dit van tevoren en ook doordeweeks op de training. In dit geval ga ik ervan uit dat we dus met drie man sterk in het strafschopgebied zijn. In de praktijk kunnen dit er ook twee zijn of soms zelfs eentje. Zijn we met twee, ga ik niet per se naar de eerste paal maar zoek de ruimte op. En in mijn eentje ga ik doorgaans juist niet naar de 4 eerste paal, omdat je daar dan haast ‘In het voorbeeld dat de 7 de bal heeft ga ik als spits naar de eerste paal. De buitenspeler die op links niet tot scoren kunt komen vanwege staat kiest de tweede paal.’ de verdediger die tussen jou en het doel staat. Dat je als spits naar de eerste paal gaat, hoeft niet per se te Afspraken je zaken ook afdwingen door goede betekenen dat je zelf wilt scoren. Je ‘Door de jaren heen heb ik geleerd afspraken met elkaar te maken. Als je trekt een verdediger mee, waardoor er om gretiger te worden voor het doel. 1:4:4:2 speelt, maak ik afspraken met ruimte ontstaat voor een medespeler Ik leer van trainers, maar ook van andere spelers. Het dóórlopen na een schot van een medespeler, zodat ‘Als de 7 de achterlijn haalt, de rebound misschien binnengetikt kan worden, is daar een voorbeeld moet hij als het kan eerst kijken van. Maar ook scherp zijn op ballen die vanaf de zijkant komen, waarbij waar ik sta’ ik bijvoorbeeld bij de tweede paal kan scoren door er een voetje tegenaan te zetten. Dergelijke situaties de andere spits, of in 1:4:3:3 met de- die achter je vrijkomt. Aan de ene bepalen het verschil tussen winst en gene die de voorzet geeft.’ kant wil je zelf scoren, maar tegelij- verlies, dus het is heel belangrijk dat kertijd gun je de bal ook aan een spe- je scherp bent. Naast het feit dat hier Bezetting ler die er beter voor staat. ook de factor geluk meespeelt, kun ‘In het voorbeeld dat de 7 de bal heeft Een goede bezetting voor het doel is zó belangrijk! In de eerste plaats vergroot je daarmee de kans op een goal. Maar ook al scoor je niet, dan zorgt het hebben van veel mensen in het strafschopgebied voor onrust bij de verdedigers van de tegenstander. Ze proberen ballen weg te werken en wie weet staat er rond de zestienmeter wel iemand van ons klaar om de tweede bal op te pakken en binnen te schieten.’

Scenario’s ‘Bij de voorzet van de 7 zijn er diverse scenario’s en worden er zoals gezegd afspraken gemaakt. Als de 7 de 5 achterlijn haalt, moet hij als het kan ‘Als de 7 opkijkt, ziet hij dat ik bewust iets inhoud waardoor ik de teruggetrokken bal kan binnen- eerst kijken waar ik sta. Meestal volgt schieten’ er een voorzet naar de eerste paal,

www.devoetbal trainer.nl

72-73-74-75-76_spitspositie.indd 74 13-02-18 09:43 5b

omdat voorzetten vanaf de achterlijn die voorzet komen. Dat klinkt logisch, wordt en dat ‘ie hard is, zodat ook die naar de tweede paal gaan, meestal toch zie je dat veel spelers geneigd iemand bij de tweede paal de bal nog gepakt worden door de keeper. Maar zijn om hun mannetje buitenom uit binnen kan tikken. De 7 zou zo’n bal als ik alleen in het strafschopgbied te spelen en de achterlijn willen ha- in principe blind kunnen geven.’ ben, loop ik normaal gesproken niet len. Maar dat is vaak helemaal niet naar die eerste paal. De kans dat er nodig. Die vroege voorzet, gegeven Aanvoelen een verdediger meeloopt en me het vanaf zo’n positie, is juist enorm ‘In het geval van een vroege voorzet, scoren belet is erg groot. Als de 7 gevaarlijk. Mits ‘ie maar tussen de ligt het er ook een beetje aan hoe de opkijkt, ziet hij dat ik bewust iets in- verdediger en de keeper in gegeven verdedigers in het strafschopgebied houd waardoor ik de teruggetrokken bal kan binnenschieten.’ (zie tekening 5)

Vroege voorzet ‘Wat misschien nog wel vaker voorkomt, is dat de 7 een vroege voorzet geeft (zie tekening 6). En dat zijn be- ‘Als de bal vrij is, moet die voorzet komen’

langrijke situaties waar ik al vaak uit 6 gescoord heb. Als de bal vrij is, moet Een vroege voorzet moet gegeven worden als de bal vrij is.

74 75 De Voetbaltrainer 232 2018

72-73-74-75-76_spitspositie.indd 75 13-02-18 09:43 TACTIEK

7 ‘Als je geluk hebt, en als de 7 het ziet, geeft ‘ie de bal niet tussen de laatste lijn en de keeper maar legt hij de bal in één keer op je af en kun je zo afwerken.’

staan opgesteld. Want het komt voor ringen. Bijvoorbeeld als de bal ineens te herhalen kweek je vertrouwen en dat ze me juist niet kort dekken. Dat stil voor je voeten valt in de zestien word je beter.’ doen ze bewust, omdat ze bang zijn dat ik achter ze opduik (zie het geel gearceerde gebied in tekening 7). Als ‘Ik probeer vooral met binnenkant je geluk hebt, en als de 7 het ziet, geeft ‘ie de bal niet tussen de laatste voet af te werken’ lijn en de keeper maar legt hij de bal in één keer op je af en kun je zo afwerken (zie tekening 7). Als spits pro- en je vanaf een meter of twaalf kunt beer je een inschatting te maken waar uithalen. Als die bal hard ingeschoten de bal gaat komen. Aan de ene kant wordt, gaat ‘ie er vaak toch in, ook al DVD leer je dat aanvoelen, maar ook door mik je minder nauwkeurig.’ ‘Toen ik nog een stuk jonger was, er veel op te trainen kun je beter wor- adviseerde een jeugdtrainer bij den. Bijvoorbeeld in afwerkvormen, Rustiger De Graafschap me ooit eens om waarbij je ballen vanaf de zijkant af- ‘Net als met de buitenspeler, praat beelden van Dennis Bergkamp te werkt, met of zonder verdediger erbij.’ ik over het afwerken in een één-op- bekijken en hij gaf me een DVD. éénsituatie met onze keepers. Wat Mij viel toen al op dat van de hon- Scenario 3: Je komt in het strafschop- vinden zij moeilijk? Daar leer ik weer derd doelpunten, Bergkamp er bij gebied in een één op één situatie met van. Dat afwerken met de binnen- wijze van spreken 99 met de bin- de keeper. Hoe handel je? kant, in situaties één-op-één, is train- nenkant van zijn voet maakt. Door baar. Ik heb gemerkt dat ik dankzij bij andere spitsen af te kijken heb Binnenkant veel oefenen rustiger ben geworden. ik veel geleerd. Naast Bergkamp ‘In situaties waarin ik, bijvoorbeeld Eigenlijk zou je veel van deze tekenin- ook van Torres in zijn goede jaren, na een steekbal, één-op-één met de gen ook als een oefenvorm kunnen of Lewandowski en Huntelaar. Hoe keeper kom kijk ik even kort op waar beschouwen. Misschien moet de trai- Huntelaar loopacties maakt rond of de keeper staat. Vervolgens druk ik ner er een paar spelers afhalen, maar in het strafschopgebied, daar kan heel snel af, zodat de keeper niet veel het nabootsen van wedstrijdsituaties, elke spits van leren. Wat ik bij hen tijd heeft om te beslissen. Net als daar gaat het om bij spitsentraining. zie, probeer ik eerst zelf bewust toe Bergkamp, probeer ik vooral met de Het schuin op de keeper uitkomen te passen, waarna ik het na verloop binnenkant af te werken om te zorgen zoals bij scenario 1 beschreven is. Of van tijd als het ware ook onbewust dat die bal in elk geval tussen de pa- die voorzetjes vanaf de zijkant uit ga doen.’ len belandt. Tuurlijk, er zijn uitzonde- scenario 2. Want met name door veel

www.devoetbal trainer.nl

72-73-74-75-76_spitspositie.indd 76 13-02-18 09:43 Oefenstof van toptrainers? Die vind je in de TrainersPlanner!

Zoals deze opbouwvorm Handig! van ook als video en Pep Guardiola pdf.ﬁ le

 Complete trainingen en oefeningen voor alle leeftijdscategorieën  Oefenstof en trainingen van toptrainers  Samengesteld door experts van De Voetbaltrainer  40% van de oefeningen voorzien van video  Al vanaf €50 per jaar! Ga naar voetbaltrainer.nl/abonneren

voetbaltrainer.nl/tp TACTIEK Tekst: Gino van den Broecke en Paul Geerars

Ruben Schaken (ADO Den Haag) Masterclass: De flankaanvaller

Elk nummer van De Voetbaltrainer staat vol met goedbedoelde coachopmerkingen. Termen als doordekken, uithalen, kantelen, knijpen worden vaak gebruikt. Maar is het wel zo terecht dat die coachopmerkingen gemaakt worden? In sommige situaties is het bijvoorbeeld misschien beter om juist niet door te dekken of om niet te knijpen. De Voetbaltrainer spreekt daarom nu eens met iemand die voetbalsituaties vanuit de praktijk meemaakt. Ruben Schaken, rechtsbuiten bij ADO Den Haag, geeft ons een inkijkje in de wereld van de ‘klassieke’ vleugelspeler.

www.devoetbal trainer.nl

24-25-26-27-28-29_schaken7.indd 24 03-12-15 08:24 Rol tijdens opbouw Beschrijving van de situatie: De keeper speelt vanuit een doeltrap een centrale verdediger in. Wat is de rol van de rechtsbuiten op het moment dat de opbouw van het eigen team begint? Is het dan zaak om Masterclass: vrij te lopen, weg te blijven of in de bal te komen? Wat is het verschil qua rol van de 9 rechtsbuiten ten opzichte van de wijze van 11 7 drukzetten door de tegenstander? Ruben Schaken: “In onze speelwijze De flankaanvaller willen we in de opbouw graag proberen om een van de centrale verdedi- 10 gers in te laten dribbelen richting het 2 middenveld óf via een pass een van de 6 aanvallers te bereiken. Wanneer onze 8 keeper de centrale verdediger aan- 5 speelt, dan gaan automatisch de backs (2 en 5) breed staan. De centrale verdedigers (3 en 4) proberen dan eerst, door zelf breed uit elkaar te staan, de diepe 3 spits van de tegenpartij te ‘frustreren’ 4 door de 2:1 uit te spelen. Dit door de bal enkele keren van kant naar kant te spelen. Uiteindelijk zal de spits een kant kiezen en dát is het moment voor bijvoorbeeld de 3 om in te dribbelen richting het middenveld. Onze 2 gaat hoog waardoor hun bui- 1 tenspeler gedwongen wordt om mee te lopen. De middenvelder aan de kant waar de centrale verdediger indribbelt, in dit geval de 6, beweegt weg van de Ik ga als rechtsbuiten (7) op dat mo- inlopen, terwijl de 6 en de 10 proberen bal terwijl ook de andere twee mid- ment diep weg aan de zijlijn om de eronder te komen. Dan heb ik in die denvelders van de bal weg bewegen ruimte groot te houden én de passlijn situatie als 7 twee vervolgopties: de en de linksback (5) hoger gaat spelen. naar de spitsen open te laten. Daarna bal meegeven aan de opkomende 2 die Dat houdt automatisch in dat onze kom ik van buiten naar binnen in de vervolgens de voorzet geeft op de spit- 11 (Eduard Duplan) en 9 (Mike Have- bal met mijn rug naar het doel van de sen óf de kaats terug op de bijsluitende naar) dieper gaan weglopen en op die tegenstander. Als de pass komt kan ik 6. Deze kan dan de crossbal spelen op manier ruimte maken en hun directe hem vasthouden. Dat is het moment onze 11 omdat de back van de tegen- tegenstanders dwingen tot het maken dat we lopende mensen moeten heb- stander in die situatie iets naar binnen van keuzes. ben. De 2 zal langs de lijn de diepte geknepen moet staan, zodat bij de 11

24 25 De Voetbaltrainer 214 2015

24-25-26-27-28-29_schaken7.indd 25 03-12-15 08:24 TACTIEK

9 7 7 9

10 2 2 6

2a 2b

ruimte ontstaat. tegenstander die fysiek wél sterk is, Wat je soms ziet in wedstrijden die Wil je het dan echt goed uitspelen, zoals bijvoorbeeld Mitchell Dijks van we met ADO Den Haag spelen, is dat dan zal onze 8 op het moment voor Ajax, dan moét ik juist wel vanuit de tegenstanders ook proberen om mij de crossbal een opofferende loopactie beweging de vooractie maken om uit- te ‘dubbelen’. Het is voor mij dan na moeten maken om de 2 van de te- eindelijk echt los te komen van mijn mijn loopactie van buiten naar bin- genstander naar het centrum weg te tegenstander. Voorwaarden creëren nen niet mogelijk om door te draaien lokken en de passlijn voor de crossbal is daarbij van groot belang. Daarmee of mijn actie te maken. Ook in die op de 11 open te spelen. Die hoeft dan bedoel ik dat ik als 7 ervoor moet zor- situatie is het dan wel mogelijk om niet eens een duel aan te gaan met gen dat door een gerichte loopactie we door te voetballen, mits onze 2 op het juiste moment de loopactie maakt en de diepte zoekt langs de lijn. Ik kan ‘Bij een inworp maak ik bijna hem dan de bal meegeven waarna hij de diepte zoekt en de voorzet geeft op altijd de contrabeweging als onze 9 of eventueel de 11 die dan door een loopbeweging hun positie kiezen buitenspeler’ voor de goal richting eerste en tweede paal. Het is overigens wel een gegeven, hun 2, maar kan direct de bal aanne- kunnen doorvoetballen. Dan moeten dat de rol van de 7 in het hedendaagse men en de aanvallende actie maken of natuurlijk in dat geval ook onze 6, 8 voetbal, met vaak toch opkomende voorzet geven.” en 10 op het goede moment eronder backs, sterk is veranderd en er nu ook komen zodat ik voldoende afspeelmo- in defensief opzicht soms veel meer Voorwaarden creëren gelijkheden heb én moet onze 2 over wordt verwacht. Dat is in mijn geval bij Ruben Schaken: “Bij een fysiek min- me heen gaan voor nog een extra af- ADO Den Haag en binnen onze speel- dere tegenstander kan ik ook kiezen speeloptie. wijze ook het geval.” al meer aan de binnenkant in positie te gaan staan met hun back in mijn Vragen om de bal in de diepte is vaak Inworp (tekening 2a/2b) rug op het moment dat onze 3 indrib- moeilijk en is te veel gebaseerd op Beschrijving van de situatie: De rechtsback belt. Heb ik te maken met een directe toevalsvoetbal in deze spelsituatie. mag een inworp nemen. Hoe positioneer jij

www.devoetbal trainer.nl

24-25-26-27-28-29_schaken7.indd 26 03-12-15 08:24 jezelf als rechtsbuiten en wat is je speci- te dubbelen. Hun 8 komt vaak voor Variatie fieke rol? Wat zijn je verschillende opties me staan, terwijl ik door de 5 word Ruben Schaken: “Er zijn echter ook ten opzichte van de wijze waarop de tegen- vastgezet. In dat geval zijn ze afhanke- momenten in een wedstrijd dat de stander jullie in die spelsituatie vastzet? lijk van coaching. Vooral hun 8 moet tegenstander ons bij een inworp com- Ruben Schaken: “Meestal ga ik achter afgaan op de coaching van de back. Ze pleet vastzet. In dat soort specifieke 7 de 5 van de tegenstander staan of een moeten elkaar nu coachen zonder uit situaties ga ik als 7 stijf aan de zijlijn 9 beetje tussen de 4 en de 5 in (zie teke- positie te lopen of te veel ruimte vrij staan (zie tekening 2b). We hebben met ning 2a). Voor mij is het dan van belang om een goede vooractie te maken. Dat wissel ik af. Wanneer ik van buiten ‘Als de bal aan de andere 2 naar binnen ga en hun back uitstapt, dan kom ik in de bal voor de ingooi óf kant is, ben ik soms te veel een ik maak de loopactie andersom en loop naar buiten om daar de ingooi te ont- slaapmuts’ vangen. Bij een spelsituatie zoals een inworp doe ik altijd de contrabeweging te geven. Het is voor mij van belang Mike Havenaar een kopsterke spits. als buitenspeler. Dit om de tegenstan- om die coaching te verstoren en met Wanneer hij de inworp dan doorkopt, der te misleiden en uiteindelijk vrij een goede vooractie in beweging te maak ik de loopactie om de bal op te te komen om aangegooid te kunnen komen. Is deze vooractie goed, dan pikken voor de vervolgactie, terwijl worden. Zo kan ik de bal controleren, zal bij een inworp de coaching van de onze 9 en 11 kruislings positie zullen vasthouden en wachten op bijslui- 5 op de 8 altijd te laat zijn en kom ik kiezen voor doel. In de vervolgactie tende mensen zoals de ingooiende 2 vrij aan de bal, ongeacht welke keuze heb ik verschillende opties zoals het of onze lopende middenvelders 6, 8 en van vrijlopen ik maak. Als dan na de zestienmetergebied binnen dribbelen 10. Wanneer hun 5 mij kort dekt en inworp de druk komt van hun 8 moet en eventueel zelf schieten, de bal te- druk geeft, dan kaats ik de bal meestal ik zorgen voor de juiste keuze van han- rugleggen op de inlopende 10 of een direct terug. delen. Een goede keuze maken tussen goede voorzet afleveren op een van Wat we vaak zien, is dat tegenstanders doordraaien, kaatsen, passen of zelf de onze twee aanvallers voor het doel. me ook bij een inworp vaak proberen actie inzetten dus.” Het is natuurlijk wel zo, dat je met het Foto: Pro Shots

26 27 De Voetbaltrainer 214 2015

24-25-26-27-28-29_schaken7.indd 27 03-12-15 08:24 TACTIEK

doorkoppen van veel factoren afhanke- 3b). Hij loopt dan op met de bal, speelt vroeg de loopactie in de zestienmeter lijk bent om te kunnen doorvoetballen. aan de binnenkant onze 11 aan die maken. Bewust wegblijven kan soms 9 7 Allereerst moet het kopduel worden hem teruggeeft op onze back die de ook een goede optie zijn omdat je dan gewonnen en daarna ligt het eraan of voorzet geeft. Je ziet dan dat de twee wel de tweede bal kunt oppikken en 11 de bal na het doorkoppen goed valt.” centrale verdedigers onze 9 afdekken een vervolg aan de aanval geven. Ben 10 en ik daar als 7 in de rug kortbij moet je te vroeg met inlopen, dan valt de Voorzet andere kant komen. Al is deze spelsituatie met de bal achter je en is het heel moeilijk (tekeningen 3a/3b) zogenaamde ‘vroege voorzet’ niet altijd anticiperen. Je staat dan vaak met je 5 Beschrijving van de situatie: De bal is aan ideaal en vaak ook erg opportunistisch rug naar de situatie toe of moet in het de andere zijde van het speelveld. Wat is en is wellicht meer geduld en kiezen slechtste geval zeventig meter in de de rol van de rechtsbuiten bij een voorzet voor een beter moment qua voorzet omschakeling omdat de tegenstander door de opkomende 5 of na een actie van de verstandiger. kan uitverdedigen en counteren.” 11? Kom je in de zestienmeter of kies je er soms ook voor bewust weg te blijven? Soms is gewoon voetballen beter en Belabberde voorzet Ruben Schaken: “Dit is een spelsitu- blijf je sowieso in balbezit. Zeker als Ruben Schaken: “Het is voor een 7 toch atie die tijdens wedstrijden heel vaak je, zoals in ons geval, 1:4:3:3 speelt. belangrijk dat hij de actie durft maken voorkomt. Wat je dan bij ons ziet is dat Dan is het van belang om steeds van tijdens een wedstrijd als de spelsitu- onze 5, Aaron Meijers, opkomt en onze kant naar kant het spel te verleggen, atie goed is uitgevoerd. Je moet dan 11 iets uitzakt om de bal te ontvangen. In het geval van Duplan, die een heel goede individuele actie heeft, zal hij er ‘Graziano Pellè vertelde me bij vaak langs gaan en de voorzet geven. Dan moet onze 9 de eerste paal opzoe- Feyenoord vaker dan eens: ken, de 10 moet de zestienmeter pak- 3a ken en ik moet als 7 richting de tweede “Shit became chocolate”’ paal gaan en elke bal die daarachter valt of blijft liggen moet voor mij zijn. net zolang tot je als buitenspeler in de voldoende lopende mensen rond je Het komt echter veel vaker voor, dat één-tegen-één komt. Anderzijds is het hebben, in ons geval de aanvallers en niet onze 11 maar onze 5 vanaf de lin- wel zo dat áls de vroege voorzet komt, bijsluitende middenvelders. Zij moeten kerkant de voorzet geeft (zie tekening ik als 7 er veel korter in de zestienme- goed positie kiezen. Afhankelijk van ter bij moet zijn. In dat soort situaties de druk die de 5 van de tegenstander moet ik dat nog veel meer zijn, omdat geeft, kan of moet ik de bal vroeg, eer- ik wel eens een ‘slaapmuts’ kan zijn, ste óf tweede paal geven. Daar trainen Paspoort waar ik in het verleden, maar ook nu we veel op, al is het in de wedstrijd Naam: Ruben Schaken nog bij ADO regelmatig op gewezen vaak van meerdere factoren afhan- Geboortedatum: 3 april 1982 ben. Via videoanalyse worden die kelijk. Maar wanneer er voldoende Geboorteplaats: Amsterdam momenten dan besproken en wordt beweging is voor de goal van de spits er gekeken waar en op welke wijze ik kan het zo zijn, dat een niet zo beste 2002 – 2005: Cambuur daar nog gerichter aan te kan werken voorzet van de buitenspeler alsnog een 2005 – 2008: Veendam op trainingen. Ik ben me daar wel be- kans of goal oplevert. Wanneer hij een 2008 – 2010: VVV-Venlo wust van, maar als rechtsbuiten moet voorzet kreeg met een stuit bijvoor- 2010 – 2015: Feyenoord je in die specifieke situaties simpelweg beeld zei Graziano Pellè bij Feijenoord 2015 – 2015: Inter Bakoe alerter zijn en er korter bij zitten dan regelmatig: ‘Ruben, shit became choco- 2015 – heden: ADO Den Haag kan je doelpunten ‘snoepen’, net zoals late today’. Hij wilde daarmee zeggen in de wedstrijd tegen FC Twente. Zeker ‘de voorzet was niet best, maar ik heb Nederlands elftal wanneer je zoals wij met een kop- er wat van gemaakt.’ En zo is het ook. 2012 – 2013: 6 interlands sterke 9 speelt. Dan moét je als de bal Als de spits zijn loopactie maakt kan na het duel of een voorzet erachter valt het altijd wat opleveren. als 7 in de zestien zijn. Maak je als bui- Wat dat betreft is het ook als buiten- tenspeler in zo’n situatie die loopactie speler wel belangrijk met welk type niet en sta je buiten de zestienmeter, spits je in je team te maken hebt. Met dan kom je niet eens in die positie en Havenaar hebben we nu een iets meer maak je dat soort goals niet. statische spits dan we met Michiel Kra- Er zijn bij dit soort voorzetten ook mo- mer hadden. Dat heeft gevolgen voor menten waarbij ik als rechtsbuiten een mijn rol als 7. Een goede voorzet is van andere keuze maak. Je moet ook niet te nóg groter belang. Wanneer je een 9 in

www.devoetbal trainer.nl

24-25-26-27-28-29_schaken7.indd 28 03-12-15 08:24 9 7 9 7 11 10 11 10

3a 3b

je elftal hebt die constant in beweging blijven uit de situatie een juiste Mediatheek is, van wie Pellè voor mij de allerbeste keuze om beter te kunnen anti- Abonnees op deze service kunnen is waarmee ik heb samengespeeld, dan ciperen. in de mediatheek van De Voet- kan er ongeacht een goede of kwali- • De rol van de 7 in het heden- baltrainer videobeelden zien van tatief mindere voorzet altijd wat ge- daagse voetbal is sterk veran- de uitleg van Ruben Schaken over beuren. Maar gelukkig kan ik met mijn derd, mede door mee opkomende een aantal tactische situaties. karakteristieke kenmerk voldoende ac- backs. ties en voorzetten herinneren die uit- • De 7 moet vooral gericht zijn op eindelijk tot doelpunten hebben geleid. de voorzet richting de spits. Het ontvangen van de crossbal, de bal opdrijven, de 5 opzoeken, schaar met links en dan voorzet met rechts. Als al die elementen samenvallen dan komt de rol van de klassieke rechtsbuiten in aanvallend opzicht ultiem tot uiting.” Positie sterft uit Ruben Schaken: “Ik ben een echte, klassieke rechtsbuiten. Actie buitenom, Samenvatting: snelheid en voorzet. Dat zijn belangrijke basiskwaliteiten. Mijn scorend • De 7 moet tijdens de opbouw vermogen kan beter. Qua assists heb ik als profvoetballer een goede score altijd voorwaarden creëren om behaald. Tegenwoordig wordt er zelden ‘klassiek’ 1:4:3:3 gespeeld. De op- door te voetballen, door op het komende backs zorgen voor een andere rol van de rechtsbuiten. Ons soort goede moment de juiste loopac- wordt dus met uitsterven bedreigd. Heb ik te maken met een heel dominante tie te maken. rechtsback die opkomt, dan zal dat per definitie ten koste gaan van mijn • De 7 moet met een contrabewe- aantal assists. En daar zou je dan op afgerekend kunnen worden, als er on- ging proberen om de coaching voldoende oog is voor de opofferende loopjes en het bal vasthouden dat ik tussen de 5 en 8 bij de tegen- wel degelijk doe. Het is dus zaak om een goede wisselwerking te bewerkstel- stander te verstoren. ligen met de back.” • Soms is voor de 7 bewust weg-

28 29 De Voetbaltrainer 214 2015

24-25-26-27-28-29_schaken7.indd 29 03-12-15 08:24 TACTIEK Tekst: Gerjos Weelink

Willem Janssen (FC Utrecht) Masterclass: De aanvallende middenvelder

Elk nummer van De Voetbaltrainer staat vol met (goedbedoelde) coachopmerkingen. Termen als doordekken, uithalen, kantelen en knijpen worden vaak gebruikt. Maar is het wel zo terecht dat die coachopmerkingen gemaakt worden? In sommige situaties is het bijvoorbeeld misschien beter om juist niet door te dekken of om niet te knijpen. De Voetbaltrainer spreekt daarom nu eens met iemand die voetbalsituaties vanuit de praktijk meemaakt. Willem Janssen, aanvallende middenvelder bij FC Utrecht, geeft ons een inkijkje in de wereld van de schaduwspits.

Geduldig Tekening 1 Beschrijving van de situatie: De bal gaat van de 4 naar de 3 en er wordt getracht diep te spelen. Wat is de rol van de 10 tijdens de opbouw van achteruit? Biedt hij zich aan of blijft hij juist weg? Willem Janssen: “We willen graag dat een van onze verdedigers kan inschui- ven naar het middenveld. Dat mag een back aan de zijkant zijn of een centrale verdediger in het centrum. In mijn rol, spelend op 10, is het van belang dat ik vooral lang wegblijf van de bal en tussen de linies probeer te spelen. Je kunt het speelveldgedeelte waarin ik me beweeg zien als de ruimte achter de 6 en 8 van de tegenpartij, maar onder Ruud Boymans, onze 9 (zie het gearceerde gedeelte in tekening 1a). Ik probeer steeds schuin onder de

Foto: Pro Shots 9 te komen. Als de 3 de bal naar de 6

www.devoetbal trainer.nl

16-20_willemjansen.indd 16 27-01-15 09:29 1

3 4 2 9 4 5 3 5 2 7 11 9 10 11 10 7 8 6 6 3 6 10 8 8 9 8 6 7 10 11 2

7 2 5 3 9 11 4

5 4 3 2 1

1 1

1a 1b

speelt, schuift de 9 normaal gespro- pact staat (zie tekening 1b). Wat ik dus mij niet overneemt. Het is mijn taak om ken wat naar de balkant toe. Ik loop moet voorkomen is een situatie waarin te voorkomen dat hun 6 mee kan doen tegendraads weg en probeer zo lang hun 3 tegen hun 6 zegt dat hij me wel in het drukzetten. Ik kan dit bereiken mogelijk diagonaal te blijven staan kan laten lopen. Als dat gebeurt, sta ik door zó te gaan lopen dat de 3 mij niet ten opzichte van onze 3. Bovenal moet ik hier het geduld opbrengen om niet naar de bal toe te bewegen. Als het ‘Ik houd in de gaten hoe de positiespel wat stroef gaat, ben je wel eens geneigd om de bal te gaan halen. tegenstander mij wil verdedigen’ Maar je speelt daarmee de tegenstander juist in de kaart, omdat je het middenveld op gaat lopen. Zij kunnen dan dus te diep. Hun 6 kan doorstappen op kan oppakken en de 6 dus moet blijven ook iemand doorschuiven en het veld onze 8 en hun 10 kan doorstappen op staan.” kleiner maken. Dus het is de kunst om onze 4, waardoor de 3 of de 6 in de pro- in 1:4:3:3 juist lang weg te blijven, ook blemen komt doordat er vol drukgezet Overtal al betekent wegblijven dat je de bal wordt en er niet meer teruggespeeld Willem Janssen: “Als het mij lukt om soms een tijdje niet raakt.” kan worden op de 4 (zie de looplijnen zó weg te blijven dat hun 6 niet mee in tekening 1b). Oftewel: ik moet me kan doen bij het drukzetten, staan we Over de schouder weer wat laten inzakken op het mid- bij ons achterin met een overtal. Onze Willem Janssen: “Tijdens de opbouw denveld, waardoor hun 3 eigenlijk wél 3, 4, 6 en 8 staan tegen hun 9, 10 en houd ik goed in de gaten hoe de tegen- weer wil dat de 6 mij oppakt. We praten 8 te spelen. Als er druk wordt gezet stander mij wil verdedigen. Als ik na- hier dus over afstanden van zo’n tien op de centrale verdediger in balbezit melijk te ver zak en het middenveld op meter in de diepte waarin ik me beweeg zijn onze 6 en 8 degenen die helpen kom, kan de 6 mij gemakkelijk verde- en over fracties van seconden waarin om onder die druk uit te voetballen. digen. Als ik te diep sta, pakt hun vrije beslissingen genomen worden. Het écht Doordat ik schuin onder de 9 sta, zijn verdediger mij op en dan kan hun 6 tussen de linies spelen betekent dus dat er in het centrum meestal wel twee doorstappen om druk te zetten. Tegen- ik enerzijds de 6 dwing om als het ware afspeelmogelijkheden. Men kan de 9 standers durven in zo’n geval wel een- over zijn schouder te kijken waar ik sta inspelen of ik kan ingespeeld worden op-een te gaan spelen, omdat men com- en anderzijds dat ik ervoor zorg dat de 3 tussen de linies. Met een korte draai

16 17 De Voetbaltrainer 209 2015

16-20_willemjansen.indd 17 27-01-15 09:29

TACTIEK

4 3 3 2 9 9 11 2 4 5 7 5 3 11 6 8 10 7 6 10 10 2 8 6 11 7 8 2 8 9 7 11 6 2 5 5 2 3 9 1 4 4 1 3

1c 2a

kan ik een buitenspeler wegsturen, spelers van ons de diepte in kunnen een kaats van 9 ontvang en de 7 diep maak de combinatie met de 9 of geef lopen.” stuur, dan gaat bij ons de 8 meestal de een steekbal.” diepte in (zie tekening 2a). Voor mij- Diepte zelf is het namelijk lastiger om én de 7 Doorstappen Tekening 2 weg te sturen én op tijd in bij het doel Willem Janssen: “In oktober 2014 Beschrijving van de situatie: De bal gaat te zijn. In de praktijk is het dus zo dat speelden we de uitwedstrijd bij FC van de 4 naar de 9. Wat is dan jouw rol? wanneer de 7 de diepte in wordt ge- Dordrecht, een ploeg die heel snel Kom je onder de 9 om de kaats te ontvan- stuurd, er wat wordt verwacht van de door wil stappen op het middenveld gen en probeer je vervolgens een steekbal 8. Als ik tussen de linies sta (zoals al en een-op-een wil gaan spelen. We te geven? beschreven bij de eerste tekeningen) hadden ons hier heel goed op inge- Willem Janssen: “Zoals gezegd pro- is een korte draai voor mij al genoeg steld, doordat ik juist in de breedte beer ik tijdens de opbouw vooral heel om een buitenspeler aan het werk te steeds wegliep en hun vrije man (de 4 in dit geval) daarom niet de mogelijkheid gaf om op mij door te stappen ‘Ik probeer diagonaal te (zie tekening 1c). Als ik me ten opzichte van onze 9 aan de rechterkant staan ten opzichte van de 9’ had opgesteld, had de 4 me eerder kunnen oppakken. Anders gezegd: des te verder ik bij hun vrije verdediger diagonaal te staan ten opzichte van de zetten. Dit is echter wel afhankelijk wegbleef, des te minder mogelijkheid 9. Dit betekent dat er in wedstrijden van de positie waar hij de bal krijgt. In FC Dordrecht had om een-op-een te niet veel situaties ontstaan waarin thuiswedstrijden staan we wat hoger gaan spelen. Ze konden niet doordek- de 9 een bal op mij terug kan leggen, op en dan kan de 7 eerder de voorzet ken op het middenveld. Bovendien omdat ik te veel naast hem sta. Bij geven na een steekbal. In uitwedstrij- kozen we ervoor om met de punt naar ons zorgen juist de 6 en 8 ervoor dat den zakken we iets meer in en dan is achteren te gaan spelen met de 6 als ze een kaats van 9 op kunnen vangen. de afstand tot het doel nog te groot. controleur, wat het doordekken op Zij kunnen dan een steekbal geven op Dan merk ik dat ik ook wat vaker on- het middenveld voor de tegenstander 7 of 11 en ik kan me richten op het der de 9 kan komen dan dat in thuis- nog moeilijker maakt omdat er meer voor de goal komen. Stel dat ik wel wedstrijden het geval is.”

www.devoetbal trainer.nl

16-20_willemjansen.indd 18 27-01-15 09:29 1 1

2 3 4 3 2 5 11 9 4 10 4 10 11 7 6 7 9 5 6 3 10 8 10 8 8 6 11 8 6 2 7 7 5 2 5 11 9 2 9 4 3 1

2b 2c

Afstemming in het zestienmetergebied kom (zie Willem Janssen: “De afstemming van tekening 2c). Paspoort loopacties tussen de 9 en 10 is ook be- Belangrijk bij het inspelen van de 9 is langrijk als je praat over het inspelen dus in elk geval dat er contact is tus- van de 9 door een van onze verdedi- sen 9 en 10. Je kunt hier gaandeweg de gers. Tegen een ploeg die snel een- wedstrijd ook keuzes in maken. Al bij op-een wil gaan spelen kun je het de een eerste loopactie van de 9 kijk ik hoe verdedigers erg lastig maken. Als onze hun 4 reageert. Als de 4 meeloopt, komt 3 de bal heeft, maakt 9 een loopactie er zoals gezegd ruimte voor mij. In zo’n richting hun 4. Vervolgens komt hij in geval coach ik de 9 in volgende situaties de bal door het middenveld op te lo- ook om in de bal te komen, omdat ik pen. Ik kijk dan wat hun 4 doet. Loopt weet hoe hun 4 reageert en hoop dat de 4 mee? Dan kan ik de ruimte inlo- onze 3 dan een diepe bal geeft. Hoe pen die de 4 achterlaat en een diepe complex deze situaties kunnen zijn, bal krijgen van de 3 (zie tekening 2b). blijkt uit het feit dat onze 3 moet weten Loopt de 4 niet mee? Dan staat 9 vrij waarom onze 9 in de bal komt. Onze 3 Naam: Willem Janssen Geboortedatum: 4 juli 1986 ‘Bij een loopactie van 9 Geboorteplaats: Nijmegen 2004-2007: VVV Venlo kijk ik hoe hun 4 reageert’ 2007-2011: Roda JC Kerkrade 2011-2013: FC Twente op het middenveld, kan draaien en kan ervoor kiezen om de 9 gewoon in te 2013-heden: FC Utrecht een buitenspeler wegsturen. Hij kan er spelen (tekening 2c), maar ook om mij dan trouwens ook voor kiezen om de de diepte in te sturen (tekening 2b). Het Erelijst bal terug te leggen op 6 of 8, waarna gaat er daarbij om dat onze 3 doorheeft 2011: Johan Cruijff de bal alsnog diep gespeeld kan wor- wat hun 4 doet. Het is ook in deze fase Schaal den. Ik zorg er dan voor dat ik op tijd van het aanvallen zo dat we proberen

18 19 www.devoetbal trainer.nl De Voetbaltrainer 209 2015

16-20_willemjansen.indd 19 27-01-15 09:30

TACTIEK

4 5 3 2 6 10 9 7 11 8 6 10 8 11 7 2 9 5 3 4

om de tegenstander zo veel mogelijk en kom ik bij de tweede paal. Dit zijn stelt van degene achter je. Een verde- voor een keuze te stellen. Van belang automatismen. Als de 9 ziet dat ik nog diger zal namelijk wel mee moeten is het vervolgens dat de man aan de te ver weg ben om de loopactie naar lopen naar die eerste paal.” bal de goede keuze maakt en dat ik de de tweede paal te maken, dan gaat hij diepte zoek om voor de goal te komen.” volledig voor zijn eigen kansen en beslist zelf waar hij heen loopt. Samenvatting: • De 10 is tijdens het opbouwen Opofferingsloop Ook hierbij zie je dus weer dat het vooral bezig met positie kiezen Tekening 3 contact tussen 9 en 10 heel belangrijk tussen de linies. Beschrijving van de situatie: De bal wordt is. We hoeven niet eens meer te over- • De 9 en 10 dwingen de tegen- naar een buitenspeler (7) gespeeld. Hoe is leggen over onze looplijnen, want dat stander steeds tot het maken de onderlinge afstemming vervolgens tus- zijn vaste afspraken geworden. We van keuzes. sen de 9 en 10? hopen op een vroege voorzet van de 7, • De afstemming tussen looplijnen Willem Janssen: “Voordat je hier iets omdat die bal dan achter de verdedi- van 9 en 10 is waar mogelijk ge- zinnigs over kunt zeggen, zul je eerst ging kan belanden waar we alleen nog automatiseerd. moeten bepalen wáár de bal op de zij- maar tegenaan hoeven te lopen. Als • De 10 is voornamelijk bezig met kant precies is. Een situatie waarin de de 7 eerst een actie maakt en vanaf de het voor de goal komen. bal hoog is (zie tekening 3) vergt ande- achterlijn een voorzet geeft, is de situ- re handelingen van 9 en 10 dan wan- atie ook weer anders, want dan komt neer de bal rond de middenlijn is. Ook de bal meestal wat meer achterin. de vraag of de tegenstander inzakt en In dat geval is de loop van 9 naar de compact speelt is van belang, want in eerste paal meestal een opofferings- zo’n situatie kom je in de bal voor de loop. De kans dat de bal bij de 9 komt combinatie en om de 7 te helpen. In is kleiner dan de kans dat 10 de bal het geval dat de bal hoog is, zijn 9 en krijgt. Deze opofferingslopen worden 10 eigenlijk alleen maar bezig met het door zowel de 9 als de 10 wel eens voor de goal komen. We kruisen hier- gemaakt in een wedstrijd. Belangrijk bij altijd. In het geval dat de 7 al hoog hierbij is dat je vol voor die eerste paal staat, gaat de 9 naar de eerste paal gaat en je loopactie volledig in dienst

www.devoetbal trainer.nl

16-20_willemjansen.indd 20 27-01-15 09:30 DE VOETBALTRAINER, HÉT VAKPORTAAL VOOR EN DOOR TRAINERS

De VoetbalTrainer e

nummer 34 225 JAARGANG | APRIL 2017 | www.devoetbaltrainer.nl

Alain Casanova Hoofdtrainer RC Lens Analyse Vakblad De Voetbaltrainer Conte’s Chelsea

Mischa Visser De week van Be Quick 1887

Omgaan met Al 35 jaar hét vakblad voor voetbaltrainers. tegenslag Rudy Heylen

Belang van slapen Verschijnt acht keer per jaar op de mat. Praktische tips De JeugdVoetbalTrainer

De JeugdVoetbal Trainer e

nummer 6 48 JAARGANG | APRIL 2017 | www.devoetbaltrainer.nl

Hoe speel je 6:6? Nieuwe wedstrijdvorm

Wedstrijdvideo’s Instructiebeelden Mediatheek

Talentontwikkeling Go Ahead Eagles

Omgaan met tegenslag Abonnement € 115 p.j. Afﬁ ches Thema: Jeugdopleiding FC Utrecht

Marcel van der Net Scouting

Jack Bijsterveld Onder 9

Nick Vreeman Onder 10

Mourad El Idrissi Onder 12

33_coverjvt.indd 31

10-04-17 15:32

Inclusief gratis abonnement op CoachVak, KNVB-katern

Iedereen heeft Voetbaltalent

nummer 38 SAMEN TALENT ONTWIKKELEN

Maurice Hagebeuk Jeugdplan Nederland Jongens

Minke Booij en Roos Brouwer Meiden- en vrouwenvoetbal Paul Koster en Marco Neuvel het digitale kennisplatform van De Voetbaltrainer. Jeugdvoetbalbeleidsplan

trainers.voetbal.nl

D e V o e t b a l t r a i n e r 2 2 5 2 0 1 7

55_coverknvb.indd 55 10-04-17 15:33 John van den Brom Strijden op drie fronten

01_cover.indd 1

12-04-17 16:28

1 De TrainingsPlanner 31 Online trainingsplanner TrainingsPlanner met 1475+ oefenvormen en trainingen. Kies voor een individueel trainersabonnement of een clubabonnement. Vanaf € 50 p.j.

Tactics Manager De Mediatheek Mediatheek Teken je eigen Online database opstellingen! Ideaal met wedstrijdvi- tekenprogramma deo’s en interviews voor trainers. Online database. Eenmalig € 79,50 Vanaf € 37,50 p.j.

DeVoetbal Trainer www.voetbaltrainer.nl

TACTIEK Tekst: Gerjos Weelink

Maikel Kieftenbeld (FC Groningen) Masterclass: De verdedigende middenvelder

Elk nummer van De Voetbaltrainer staat vol met (goedbedoelde) coachopmerkingen. Termen als doordekken, uithalen, kantelen en knijpen worden vaak gebruikt. Maar is het wel zo terecht dat die coachopmerkingen gemaakt worden? In sommige situaties is het bijvoorbeeld misschien beter om juist niet door te dekken of om niet te knijpen. De Voetbaltrainer spreekt daarom nu eens met iemand die voetbalsituaties vanuit de praktijk meemaakt. Maikel Kieftenbeld, verdedigende middenvelder bij FC Groningen, geeft ons een inkijkje in de wereld van de controleur.

Paspoort Naam: Maikel Kieftenbeld Geboortedatum: 26 juni 1990 Geboorteplaats Lemelerveld 2008-2010: Go Ahead Eagles 2010-heden: FC Groningen Foto’s: Pro Shots

www.devoetbaltrainer.nl

12-15_kieftenbeld.indd 12 03-12-14 11:24 3 4 2 9 5

6 7 Tekening 1 11 10 Beschrijving van de situatie: De keeper 10 neemt een doeltrap en speelt een centrale 8 verdediger in. Wat is de rol van de ver- 8 6 11 dedigende middenvelder op het moment 7 2 dat de opbouw van de eigen partij begint? 5 9 Is het altijd nodig om vrij te lopen en zo 3 4 2 ja, hoe kom je los van je tegenstander en waar loop je heen? En in hoeverre is dit 1 afhankelijk van de wijze waarop de tegenstander druk zet? Maikel Kieftenbeld: “Tijdens het opbouwen willen we de tegenstander zoveel mogelijk keuzes geven. Des te 1 meer keuzes de tegenstander heeft, des te moeilijker het voor ze is. We gaan voor het gemak even uit van twee situaties: een tegenstander die per inspelen, de centrale verdediger of Tegen teams die hoog druk zetten hoog druk zet en ons dus vastzet en vooruit kijken en een middenvelder of hebben we de afspraak dat de 6 of 8 een tegenstander die laag druk zet en een back proberen in te spelen. tussen onze centrale verdedigers gaat ons laat opbouwen. spelen. De tegenstander moet dan Om met die laatste te beginnen: als de Voor een verdedigende middenvelder kiezen: gaan we met z’n allen door en tegenstander niet veel druk zet op het is het niet gunstig om een rechte bal laten we ruimte op het middenveld? moment dat een centrale verdediger ingespeeld te krijgen van de 4, want Of wachten we toch af? Doordat een wordt ingespeeld, gaat de back (2) hoog als het goed is heb je een directe te- verdedigende middenvelder tussen de staan en zak ik (in dit geval de 6) wat genstander dicht op je staan. Tegelij- centrale verdedigers zakt, hebben we in op zijn positie. Ik kom dan dus wat kertijd betekent het uitzakken dat je er geregeld een overtal waardoor we naast de 4 te spelen. De 8 die aan de je directe tegenstander voor een keuze ons onder de druk uit kunnen voet- linkerkant staat komt wat naar binnen, stelt: meelopen of blijven staan? Ik ballen. We proberen in dat geval een want we willen de centrale positie op merk bij directe tegenstanders nog back te bereiken, die wat hoger staat het middenveld bezet houden. De 10 wel eens wat twijfel. Lopen ze met me opgesteld. Meestal weten we van te- blijft in eerste instantie diep weg omdat mee naar die positie naast de 4 of la- voren wel hoe een tegenstander druk hij anders de ruimte voor de 7 dicht- ten ze me lopen? Het feit of ik al dan zet, omdat we beelden hebben gezien. loopt. Doordat ik inzak, komt er meestal niet de bal krijg op die positie heeft Maar eigenlijk is er nooit één oplos- een middenvelder van de tegenpartij dus te maken met hoe de tegenstan- sing in dit soort situaties. Elke situ- met me mee en ontstaat er centraal op der druk zet. Als ze laag druk zetten atie is weer anders en ook tijdens de het middenveld extra ruimte. Zelf ben krijg ik er de bal. Als er hoog druk wedstrijd passen teams hun manier ik, wanneer ik de bal krijg op de positie wordt gezet is de situatie weer anders. van druk zetten wel aan. Als wij op- naast de 4, minder kwetsbaar. Ik sta In dat geval zal de 8 dus helemaal met bouwen gaat het er vooral om dat we vaak al opengedraaid en heb voldoende mij meelopen en het is maar de vraag snel herkennen wat een tegenstander afspeelmogelijkheden. Ik kan de kee- of ik me telkens zo laat uitzakken. doet.”

12 13 De Voetbaltrainer 206 2014

12-15_kieftenbeld.indd 13 03-12-14 11:24

TACTIEK

Tekening 2 Beschrijving van de situatie: Er wordt door het eigen team aangevallen over de linkerkant van het veld. Wat is in dit soort situaties de rol van de verdedigende middenvelder? Kan hij diep gaan en ondersteunen, of blijft hij staan om een eventuele counter van de tegenpartij te verijdelen? Maikel Kieftenbeld: “Bij ons is het belangrijk om de centrale positie op het middenveld bezet te houden. De trainer hamert daar op. Als controleur ben je daar verantwoordelijk voor en je bewaakt dat samen met de 3 en 4. In deze situatie blijf ik (de 6 in dit geval) dus achter de bal. Dit heeft in elk geval twee redenen. Ten eerste sta ik goed opgesteld, mochten we de bal kwijtraken. Ik kan lopende mensen van de tegenpartij oppakken of een ballijn er uithalen. Daarnaast sta ik, aanvallend gezien, vrij omdat de 10 van de tegenpartij toch iets meer inzakt. Mijn medespelers kunnen me inspelen en ik kan het spel verplaatsen naar de andere kant. Voor een controleur is het ook niet nodig om nu dieper te gaan staan, want dan loop je de ruimte achter 1 de spitsen dicht. Dit soort situaties is voor een controleur erg belangrijk. Hij moet rekening houden met het moment dat de bal wordt verloren, 2 3 4 maar tegelijkertijd ook zo gaan staan 9 8 dat je ballen kunt uithalen en door 5 11 10 kunt voetballen. In dit soort situaties 6 proberen we trouwens zoveel moge- 7 8 lijk te voorkomen dat ballen van de 5 10 rechtstreeks naar de 11 gaan, omdat 6 de 11 dan met zijn rug naar de tegen- 7 stander staat. Om de 11 schuin aan 11 5 te spelen is er dus ook actie van een 9 2 middenvelder nodig en dat kan een 4 taak van de controleur zijn. Dit be- 3 tekent dat we met ons drieën op het middenveld erg op elkaar letten. Daar komt bij dat we alle drie onze specifieke kwaliteiten hebben. Tjaronn 1 Chery maakt achter de spitsen betere keuzes dan ik. En omgekeerd willen we liever niet dat Chery voor onze verdediging komt te spelen. Dus je let op je eigen positie in het veld, maar 2 ook zeker op die van je medespelers.”

www.devoetbal trainer.nl

12-15_kieftenbeld.indd 14 03-12-14 11:24 Tekening 3A Beschrijving van de situatie: De tegenstander bouwt op en probeert de spits te bereiken. De verdedigende middenvelder (de 8 in dit geval) heeft een directe tegen- 1 stander, maar heeft ook een mogelijkheid om de ballijn naar de 9 eruit te halen. Zijn hier afspraken over gemaakt wat voor- rang heeft? Blijf je bij je man of haal je ballijnen eruit? 1 Maikel Kieftenbeld: “Als de tegenstan- 3 4 der opbouwt proberen wij ze naar een kant te dwingen. Dus de 3 of 4 van de 2 9 tegenpartij dwingen om de bal naar de 5 zijkant te spelen en vooral niet door het 11 2 10 6 7 midden, naar een middenvelder of de 9. In het begin van het seizoen verloren we 10 8 van Cambuur en op de beelden zagen 6 we dat ze te veel en te vaak wél door 8 het midden konden inspelen. Dus van 7 11 5 de 3 naar de 10 en/of van de 4 naar de 8. 2 4 9 De afspraak bij ons is dat we aan de 3 balkant geen ballijnen eruit halen. Oftewel: als de bal van de 4 naar de 1 3 gaat blijft de 8 bij zijn man en gaat hij geen ballijn naar 9 eruit halen. Andersom geldt dit principe ook. Als de 3 naar de 4 speelt blijft de 6 bij zijn man. De controleur die niet aan de 3a balkant speelt (in dit geval de 6) komt naar binnen en kan wél ballijnen er uit halen. Hij vult als het ware de ruimte voor de verdediging op. In deze Met Pröpper kon dit, omdat hun spits tekening kan de 8 dus geen ballijnen op onze rechter centrale verdediger (3) eruit halen, maar kan de 6 dat wel stond. Als de 4 al in de mandekking doen. Als de 6 naar binnen komt staat staat en Pröpper zou diep gaan, moet de 8 van de tegenpartij vrij. Onze 7 ik meelopen omdat aan elkaar over- knijpt en dekt de 8 van de tegenpartij geven niet meer kan. Door dus van wat aan de buitenkant af. Hij hoeft tevoren goed te gaan staan probeer je niet helemaal aan de binnenkant te dit soort situaties te voorkomen. komen, maar moet de 8 wel binnen Dat goed staan betekent achterin dus 3 4 zijn bereik hebben mocht die inge- dat de centrale verdediger aan de bal- 2 5 speeld worden.” kant (4) vrij blijft en dat de 9 door de 9 andere centrale verdediger (3) wordt 7 Tekening 3B opgepakt. We trainen veel op dit soort 11 6 Maikel Kieftenbeld: “Vorig seizoen situaties, ook al ontbreekt dan wel de 10 8 speelden we in de play-offs tegen echte druk zoals je die in wedstrijden 10 8 6 11 Vitesse. Davy Pröpper (10) was mijn ervaart. In trainingen zie je dat spelers 7 5 9 2 directe tegenstander. Hun 7 zakte in, meer risico nemen dan in bijvoorbeeld 4 3 waardoor onze 5 mee naar voren ging. een volle ArenA. Ze geven op trainin- Pröpper liep dan bij mij weg de diepte gen wél die risicovolle pass of maken 1 in. Onze 4 zei tegen me dat ik Pröpper wél die kapbeweging. Daarom zeggen kon laten lopen, want hij pakte hem we wel eens: als je dit overgeven op wel op. Het is dus een kwestie van de training beheerst, zou je het ook in 3b heel goed met elkaar communiceren. de wedstrijd moeten kunnen.”

14 15 De Voetbaltrainer 206 2014

12-15_kieftenbeld.indd 15 03-12-14 11:24

TACtIEK Tekst: Gerjos Weelink

Joost Broerse (PEC Zwolle) Masterclass centrale verdediger

Elk nummer van De Voetbaltrainer staat vol met (goedbedoelde) coachopmerkin-

PAspoort gen. Termen als doordekken, spelers aan elkaar overgeven en knijpen worden vaak gebruikt. Maar is het wel zo terecht dat die coachopmerkingen gemaakt worden? In sommige situaties is het bijvoorbeeld mate veel factoren, dat het moeilijk is misschien beter om juist niet door te dek- om vooraf een standaard te ontwikkelen. ken. De Voetbaltrainer spreekt daarom nu Tekening 1 eens met iemand die voetbalsituaties van- Beschrijving van de situatie: De bal is achter gegaan en de keeper haalt de bal Naam: Joost Broerse uit de praktijk meemaakt. Joost Broerse, op om een doeltrap te nemen. De aan- Geboortedatum: 8 mei 1979 vallende partij wil graag via de centrale Geboorteplaats: De Bilt centrale verdediger bij PEC Zwolle, geeft verdedigers opbouwen. Wanneer en Carrière als speler: hoe biedt de verdediger zich aan en in ons een inkijkje in de wereld van een ver- hoeverre is dit afhankelijk van de wijze 1997-2003 FC Groningen waarop de tegenstander druk zet? 2003-2007 FC Utrecht dediger. 2008-2011 Apoel Nicosia Joost Broerse: “Zodra de bal achter is 2011-2012 Excelsior gegaan probeer ik zo snel mogelijk 2012-heden PEC Zwolle Aan de hand van drie situaties (een de situatie in te schatten. Waar staan 1995-1997 Nederlands elftal aanvallende en twee verdedigende) de spelers die betrokken zijn bij het onder 18 vertelt Broerse wat hij doet en wat opbouwen? Dan doel ik op onze eigen 2000-2001 Nederlands elftal mogelijke oplossingen zijn. Iedere verdedigers, de middenvelders, maar onder 21 keer komt een belangrijk aandachts- ook zeker de tegenpartij. Wat zijn zij punt voor trainers terug: Staar je van plan? Door beelden van de tegen- Erelijst: KNVB-beker (FC Utrecht, vooral niet blind op coachmomenten stander te bekijken hebben we in de 2003/2004), Johan Cruijff Schaal die bij een oefenvorm staan. De han- aanloop naar de wedstrijd vaak al een (FC Utrecht, 2004/2005). delingen van een speler en de keuzes beeld gekregen van hoe de tegenstan- die hij maakt zijn afhankelijk van der- der druk wil zetten. Maar ook tijdens

www.devoetbal trainer.nl

26-27-28-29-30_broerse.indd 26 15-04-14 11:32 Foto’s: Pro Shots

de wedstrijd kijk ik hoe het gaat. In het opbouwen hebben we bepaalde ‘Als een back geen vervolg heeft, uitgangspunten. We proberen in de ruimte kort voor de verdediging een speel ik hem niet in’ 3:2-situatie te krijgen. Dus de 3 en 4 samen met de 6 of 8, tegen twee spelers van de tegenstander. De tegen- het geval dat je een back niet goed stander wacht meestal totdat er een kunt inspelen, de bal in het centrum 1 back wordt ingespeeld, kantelt vervol- wat vaker naar elkaar toe te spelen gens heel snel naar de balkant en zet en te kijken of er een middenvelder alles vast. Tegen een tegenstander die ingespeeld kan worden. Ook, en dat is dat druk zetten goed beheerst, is het eigenlijk de mooiste oplossing, kun je lastig opbouwen, zeker via de zijkan- de bal wel eerst naar een zijkant spe-

ten. Voor een centrale verdediger be- len, waarna de tegenstander kantelt. 4 tekent dit gegeven nog iets anders. Je Als de back dan kaatst of terugspeelt 5 zult je goed moeten afvragen wat het op de keeper, kun je snel openen naar 9 2 3 7 gevolg is als je bijvoorbeeld een back de andere kant. Daar staat de andere 11 10 inspeelt. Kan de back daadwerkelijk back misschien wel vrij met de nodige 8 6 iets met de door jou ingespeelde bal, ruimte voor zich. Sowieso geven wij 6 7 8 11 of komt hij in de problemen? Dus ook de 2 of de 5 wel eens de opdracht om 2 10 5 9 hier maak ik weer een inschatting. diep te gaan lopen terwijl onze keeper 4 3 Als een back geen vervolg kan geven, de bal heeft. De back trekt dan een

speel ik hem niet in. Want stel je doet aanvaller mee en dat geeft de ach- 1 dat wél en de tegenstander verovert terhoede meer ruimte om de opbouw de bal, dan staan ze binnen twee pas- te verzorgen. Samen met de keeper 1 ses voor ons doel. Beter is het om, in staan we dan namelijk in een 4:3, in

26 27 De Voetbaltrainer 201 2014

26-27-28-29-30_broerse.indd 27 15-04-14 11:32 plaats van 5:4. De afweging tussen het Tekening 1b Tekening 1c geven van een lange bal of het spelen Naar binnen lopen Schuin uitzakken van positiespel hangt af van meerdere Joost Broerse: “In sommige gevallen Joost Broerse: “Als een tegenstander factoren. In het begin van de wedstrijd stap ik wat naar binnen, terwijl de met twee spitsen speelt, heb ik de nemen we doorgaans iets minder risi- keeper de bal heeft. Hierdoor ontstaat mogelijkheid om schuin uit te zakken. co en kiezen dan eerder voor de lange er ruimte voor de 5 om in te zakken De 6 of 8 heeft dan meer ruimte om bal als we onder druk worden gezet. en de bal op te vragen. Van daaruit ingespeeld te worden door onze kee- Als een keeper lang speelt, heeft de proberen we een opening te vinden, per, omdat de spits van de tegenpartij achterhoede als opdracht om aan te door bijvoorbeeld de combinatie te ruimte laat doordat hij in mijn rich- sluiten en het veld klein te houden.” zoeken met de zich aanbiedende 8.” ting is gelopen.”

1 1

4 3 4 3 9 5 2 9 5 2

7 11 6 7 11 6 8 10 10 7 7 6 8 5 11 11 8 8 2 5 6 10 2 4 9 9 2 10 4 3 1 3

1 1 1

1b 1c

www.devoetbal trainer.nl

26-27-28-29-30_broerse.indd 28 15-04-14 11:32 ‘Je moet proberen om dan dat de 9 de bal vrij zou kunnen aannemen, dicht bij de middenlijn. zo lang mogelijk in de organisatie Zeker als je de linies kort op elkaar hebt, kan zo’n 9 in dat laatste geval te blijven staan’ ook door een middenvelder onder druk gezet worden en is doorstappen minder noodzakelijk. De 4 zou in dit Tekening 1d Stam zei dat hier bij PEC Zwolle ook geval tegen de 3 moeten zeggen dat Doorlopen na inspelen 5 geregeld: ‘De laatste vier spelers dicht hij rugdekking moet geven op 2 en Joost Broerse: “Nadat ik een back heb bij elkaar houden en zo min of zo laat zijn directe tegenstander kan overge- ingespeeld wil ik nog wel eens bewust mogelijk instappen.’ Als je namelijk ven. De 4 neemt dan zelf de plek van het middenveld oplopen. De back instapt, komen er lijnen vrij in de 3 over en gaat in de dekking spelen. wordt namelijk onder druk gezet en diepte en dat wil je voorkomen. Een Met een beetje geluk kan een midden- kan dan de bal vrij eenvoudig terug- tegenstander heeft dan meer ruimte velder de ballijn naar de inzakkende spelen op de keeper, die dan op de an- voor een steekbal. Aan de andere kant, 9 eruit halen. Dan is een 9 alleen nog dere kant kan openen. Stel dat ik on- als je wél instapt en de bal verovert, maar te bereiken door een stiftbal en der de back kom is de mogelijkheid tot dan kun je gelijk op de counter spelen. dat gebeurt niet. Maar lukt het uit- terugspelen op de keeper alweer veel Daarom is het ook zo lastig om met halen van die ballijn niet? Dan laat kleiner, omdat ik ook een tegenstander een standaard te komen voor dit soort je de 9 aanspelen ter hoogte van de meeneem naar die ruimte. Bovendien situaties. In Nederland zijn er veel middenlijn en probeer je daar spelers staan we dan gelijk onder druk.” trainers die roepen dat er vooral door- druk te laten geven. Je zorgt boven al- gedekt moet worden. In mijn ogen ligt les dat de tegenstander de bal niet in Tekening 2 dat dus echt aan de situatie. Is er wel de diepte achter de verdediging kan Beschrijving van de situatie: De te- of geen druk op de bal? Als er wel druk leggen. Wij geven tegenstanders pas genstander bouwt op via de 3 en 4. De is op de bal en er is rugdekking, dan aan elkaar over op het moment dat er spits van de tegenpartij (9) laat zich dekken we vol door. Als speler maak je gecoacht wordt. Dit is gemakkelijker inzakken om aanspeelbaar te zijn. Op dus steeds inschattingen. Welke han- gezegd dan gedaan. Want als iemand hetzelfde moment zoekt de 11 van deling is op dit moment de beste? begint met het overgeven van een de tegenpartij de diepte, waardoor Wat mij betreft is in deze situatie tegenstander, heeft dat ook gevolgen er voor onder andere het centrale de bal in de diepte veel gevaarlijker voor andere spelers.” duo van de verdedigende partij een belangrijke keuze gemaakt moet worden. Doordekken, aan elkaar overgeven of gewoon blijven staan? ‘Ophouden is in feite niets anders dan

Joost Broerse: “Persoonlijk zou ik je medespelers de mogelijkheid geven zeggen dat je zo lang mogelijk in de organisatie moet blijven staan. Jaap weer mee te doen in het verdedigen’

1 1

3 4 2 9 5 7 11 10 9 8 3 4 6

5 10 6 11 2 10 7 8 11 6 2 7 9 11 5 4 8 8 3 5 7 6 9 10 2 3 4 2 1 1 1 3 4

1d 2

28 29 De Voetbaltrainer 201 2014

26-27-28-29-30_broerse.indd 29 15-04-14 11:32 Joost Broerse: “Bij corners heb je ver- stander heeft nog een functie. Als je 7 1 2 4 5 3 10 dedigend gezien spelers nodig die de zelf niet snel bent en je directe tegen- 9 6 10 afvallende bal pakken. Die spelers stander wel, zijn er situaties denk- 4 11 7 staan zo rond de zestienmeterlijn. baar waarin je dus juist niet kort bij 8 8 6 Het kan natuurlijk voorkomen dat je, je tegenstander moet gaan staan. Des na een afgeslagen bal, in de situatie te meer ruimte je geeft, des te groter komt dat je in een ondertal of in een de kans is dat de tegenstander die gelijk aantal moet verdedigen met speler in de voeten gaat aangespelen. 5 9 11 3 2 veel ruimte in je rug. De tegenstan- Stel dat ik kort op een snelle speler der is dan in voorwaartse beweging ga staan, is de kans groot dat er een en wij lopen achteruit. Als achterste dieptebal volgt. En dat laatste is een verdediger heb je dan grofweg gezegd situatie die ik probeer te voorkomen. drie opties. Of je stapt in en probeert Maar ook hier geldt weer dat je uit- de bal af te pakken zodra de spits stappen moet zien als een laatste wordt ingespeeld. Je maakt een over- redmiddel. Je moet zeker weten dat treding, waardoor het spel stil komt je, in het geval dat je uitstapt, de bal 1 te liggen. Of je loopt drie meter ach- hebt.” teruit en laat de diepste speler in de 3 voet aanspelen. Wat die laatste optie Samenvatting: betreft: je vertraagt het spel als je bij • Per situatie kijkt Broerse wat de een counter de tegenstander min of beste handeling is. meer kunt dwingen een speler in te • Door loopacties te maken helpt Tekening 3 spelen die met zijn rug naar de goal hij zijn medespelers tijdens de Na een corner (aanvallend) wordt de staat. De 9 van de tegenpartij krijgt opbouw. bal afgeslagen en opgepikt door een een bal aangespeeld, moet een aan- • Doordekken op een inzakkende speler (7) van de tegenpartij. De ach- name doen en ook nog eens draaien. speler is zeker niet altijd de bes- terhoede van de verdedigende partij In de tijd die je daarmee wint, geef te optie. komt in een situatie 3:3 terecht, waar- je medespelers de mogelijkheid om • Broerse wil de verdedigende or- bij de verdedigers een keuze moeten weer terug te komen. ‘Ophouden’ is ganisatie zo lang mogelijk intact maken. Instappen en een aanval doen in feite niets anders dan je mede- houden. op de speler die aangespeeld gaat spelers de mogelijkheid geven weer • Door een tegenstander ruimte worden of ophouden en wachten op mee te doen in het verdedigen. Het te geven, voorkom je dat je op versterking? afstand nemen van je directe tegen- snelheid geklopt wordt.

www.devoetbal trainer.nl

26-27-28-29-30_broerse.indd 30 15-04-14 11:32 DE VOETBALTRAINER, HÉT VAKPORTAAL VOOR EN DOOR TRAINERS

Nieuw! CoachVak app Online kennisplatform voor alle (jeugd-)trainers. Gratis voor abonnees van het vakblad of voor € 4 per maand. CoachVak voor pupillentrainers € 2 per maand.

Trainersmaterialen Van coachboekjes tot trainersmappen. Verkrijgbaar in onze TrainersShop. Vanaf € 5,95

www.devoetbal trainer.nl

EBM_2017_03_Flipover.indd 1

17-03-17 11:09

eBooks Van pupillenvoetbal tot voorbereidings- periode senioren. Keuze uit ruim 50 eBooks. Vanaf € 2,50 per eBook.

DeVoetbal Trainer www.voetbaltrainer.nl

TACTIEK Tekst: Gerjos Weelink

Pelé van Anholt (sc Heerenveen) Masterclass: De vleugelverdediger

Elk nummer van De Voetbaltrainer staat vol met coachopmerkingen. Termen als doordekken, spelers aan elkaar overgeven en knijpen worden vaak gebruikt. Maar is het wel zo terecht dat die coachopmerkingen gemaakt worden? De Voetbaltrainer spreekt met iemand die voetbalsituaties vanuit de praktijk meemaakt: de speler. Pelé van Anholt, speler van SC Heerenveen, geeft ons een inkijkje in de wereld van een vleugelverdediger.

Paspoort Pelé van Anholt speelde voornamelijk als aanvaller en middenvelder in de Kingsley Pelé van Anholt jeugd van CAB uit Bolsward. Op zijn elfde kwam hij bij SC Heerenveen bij de Geboortedatum: 23 april 1991 voetbalschool en tekende in 2009 zijn eerste contract bij de club. Van Anholt Geboorteplaats: Sneek debuteerde op 22 oktober 2011 in de met 1-4 gewonnen wedstrijd tegen FC Clubs: CAB Bolsward (jeugd) Utrecht. Trainer Marco van Basten zag in de geboren Sneker een vleugelver- SC Heerenveen (jeugd) dediger. Ondanks dat het uitschakelen van de directe tegenstander volgens FC Emmen (2010-2011) Van Anholt nog steeds de prioriteit is voor een vleugelverdediger, kan hij op SC Heerenveen (2011-heden) die positie door zijn aanvallende kwaliteiten inmiddels ook goed uit de voeten.

Situatie 1: De keeper neemt een doeltrap. spelen. Eljero Elia van Feyenoord doet Wat is op dat moment jouw rol? Wan- dat bijvoorbeeld. De 3 kan in zo’n ge- neer blijf je diep weg en wanneer bied je val kaatsen op de keeper, maar kan je aan? er ook voor kiezen om wat meer naar binnen te dribbelen met de bal (zie te- Loeren kening 1). Dan dwingt hij de 11 tot een Pelé van Anholt: “Zodra de keeper keuze: dóórlopen naar het centrum of de bal neerlegt om een doeltrap te blijven staan. Als de 11 doorloopt, zak nemen, let ik vooral op wat mijn di- ik in om aanspeelbaar te zijn. Als de 3 recte tegenstander doet. Soms speel wat naar binnen dribbelt, zal de 4 ook ik tegen een 11 die echt loert op het wat naar links moeten gaan en de 5

Foto’s: Pro Shots moment dat de 3 wordt aangespeeld gaat wat dieper.” en er dan als het ware tussen gaat

www.devoetbal trainer.nl

26-27-28-29-30_anholt.indd 26 03-03-16 09:04 1 2 ‘De 3 kan in dit geval kaatsen op de keeper, maar kan er ook voor ‘Een tweede optie is dat ik een diepere beginpositie aanneem. Als de 11 kiezen om wat meer naar binnen te dribbelen met de bal.’ dan kort gaat zitten op een 3, kan de keeper een lange bal op mij geven.’

Dieper bal zo lang mogelijk in de as houden, van het veld. Wat kun je vertellen over Pelé van Anholt: “Een tweede optie is omdat we van daaruit de meeste af- het vervolg? Op welke afspeelmogelijkhe- dat ik een diepere beginpositie aan- speelmogelijkheden hebben. Voor mij den richt je je? neem (zie tekening 2). Als de 11 dan heeft het dan geen zin om gelijk al uit kort gaat zitten op een 3, kan de kee- te zakken. Pas als de 3 naar het mid- Crossen per een lange bal op mij geven. Ook denveld dribbelt en geen opties ziet Pelé van Anholt: “Het ligt misschien in deze situatie zullen andere spelers om vooruit te spelen, kan ik me laten voor de hand om de 7 aan te spelen, moeten opletten wat er gebeurt. Zodra de keeper de lange bal op mij geeft, gaat onze 6 wat meer naar links om ‘Door naar binnen te dribbelen, ruimte te maken voor mijn aanname. De 8 van de tegenpartij zal waar- dwing ik hun 2 om meer te schijnlijk meelopen met de 6 in plaats van gelijk druk te zetten op mij. Ook knijpen’ de 7 zal diep moeten blijven staan om ervoor te zorgen dat de 5 van de te- inzakken en eventueel de keeper weer maar omdat die een tegenstander in genpartij niet doorstapt op mij om het inspelen. We noemen dat de uitlaat. de rug heeft, doe ik dat maar zelden. duel aan te gaan.” De keeper kan vervolgens weer ope- Ik probeer in de aanname de bal al zó nen op links, omdat daar de ruimte neer te leggen dat ik schuin naar vo- Uitlaat ligt (zie tekening 3).” ren verder kan voetballen. Ik richt me Pelé van Anholt: “Bij een tegenstan- daarbij op de 9 of, afhankelijk van hoe der die wat meer inzakt, willen wij de Situatie 2: Je hebt de bal aan de zijkant hoog de verdediging van de tegenpar-

3 4 ‘Pas als de 3 naar het middenveld dribbelt en geen opties ziet om vooruit te ‘Ik probeer in de aanname de bal al zó neer te leggen dat ik schuin naar spelen, kan ik me laten inzakken en eventueel de keeper weer inspelen.’ voren verder kan voetballen.’

26 27 De Voetbaltrainer 217 2016

26-27-28-29-30_anholt.indd 27 03-03-16 09:04

TACTIEK

1-op-1 komen te spelen is alertheid erg belangrijk. Als de 3 de bal krijgt en indribbelt (zie tekening 5), ga ik gelijk wat naar binnen. Onze eerste taak is dan om niet te veel ruimte weg te geven aan de tegenstander en dat betekent dat we met de achterste drie dicht bij elkaar gaan spelen. Maar het heeft onze voorkeur dat onze 6 zich laat inzakken zodat we toch met vier verdedigers achterop spelen. Bij het 1-op-1 spelen is het inschatten van situaties belangrijk, waarbij je let op de kwaliteiten van je directe tegen- 5 stander. Stel dat mijn 11 snel is, moet ‘Als de 3 de bal krijgt en indribbelt, ga ik gelijk wat naar binnen.’ ik zorgen dat ik niet te dicht op hem sta omdat de kans groot is dat ik dan in de diepte geklopt word. Tegelijker- tijd moet ik juist wel kort zitten op het moment dat de 11 in de voeten aangespeeld wordt, zodat ik bij de eerste aanname het duel kan aangaan. Na die eerste aanname moet je wél zorgen dat je in het duel komt, want anders kan een 11 op snelheid komen en dat mag je niet laten gebeuren.”

Situatie 4: De 7 krijgt aan de rechterkant van het veld de bal. Wat zijn dan voor jou momenten om ‘er overheen’ of ‘eronder’ te komen?

Voorwaarts Pelé van Anholt: “Om te bepalen of ik onder of bij de 7 kan komen, is de vraag of hij de bal onder controle heeft van belang. Als de 7 nog in duel is, mag ik niet inlopen. Want als 6 ik wél onder de 7 kom en hij de bal ‘Als de 7 nog in duel is, mag ik niet inlopen. Want als ik wél onder de 7 kom en hij de bal kwijtraakt, staat kwijtraakt, staat mijn 11 nog vrij (zie mijn 11 nog vrij.’ tekening 6). Niet elke buitenspeler verdedigt mee. Dat kan een voordeel tij staat, eventueel de crosspass op de dan in elk geval ruimte bij onze 11, zijn als je de bal in bezit houdt en dus 11 (zie tekening 4). Bij die laatste vari- waardoor de crosspass een goede op- een overtalsituatie hebt gecreëerd, ant dribbel ik als het kan eerst naar tie is geworden.” maar een nadeel als de bal verloren binnen, zodat de 2 van de tegenpartij wordt en ik in een voorwaartse bewe- ook wat naar binnen komt. Dat lijkt Situatie 3: Als een 3 of 4 doorstapt naar ging ben.” een detail, maar is wel degelijk van in- het middenveld, kom je achterin 1-op-1 te vloed op het vervolg. Door mijn drib- spelen. Wat is er bij dat 1-op-1 belangrijk Verrassen bel naar binnen is bij de tegenpartij de en hoe lossen jullie dat op? Pelé van Anholt: “In wedstrijden ge- noodzaak tot knijpen groter, omdat ik beurt het wel dat ik naast of schuin door naar binnen te komen de kans Alert onder de 7 in balbezit kom op het op een steekbal vergroot. Er ontstaat Pelé van Anholt: “In situaties dat we middenveld. Wanneer de bal bij ons

www.devoetbal trainer.nl

26-27-28-29-30_anholt.indd 28 03-03-16 09:04 via de 5 naar de 4 en de 3 gaat, proberen we de 7 in te spelen ter hoogte van de middenlijn (zie tekening 7). Ik maak dan een schuine loopactie naar het middenveld, waarbij ik uit de rug van de 11 probeer weg te lopen. Onze 7 staat rondom de middenlijn geregeld vrij, omdat de 5 van de tegenpartij het lang niet altijd aandurft om zover door te dekken. De 5 gaat namelijk erg ver uit positie lopen als hij helemaal meeloopt tot aan de middenlijn. De 7 kan de bal op mij afleggen en ik kan op het middenveld een overtalsituatie uitspelen of een steekbal geven op een 7 aanvaller. De middenvelders moeten ‘Ik maak hier een schuine loopactie naar het middenveld, waarbij ik uit de rug van de 11 probeer weg te lopen.’ dan ruimte maken voor mij. Dus in plaats van buitenom te gaan bij onze 7, ga ik juist voor de actie binnendoor. We merken dat we tegenstanders hier geregeld mee verrassen.”

Situatie 5: De tegenstander bouwt op via hun rechterkant. Jij moet kantelen, maar tegelijkertijd moet je ook je directe tegenstander en je medeverdedigers in de gaten houden. Hoe doe je dat en waar let je op?

Afwachten Pelé van Anholt: “In eerste instantie let ik op diepgaande middenvelders. Die zijn gevaarlijker dan mijn directe tegenstander, want de afstand die ze nog hebben te overbruggen tot aan het doel is korter. In het geval dat de bal nog bij de back is, heb ik liever dat hij de bal cross speelt op de 11 dan dat hij de diepe bal op een diepgaande 8 geeft (zie tekening 8). De afspraak 8 is dat ik in elk geval vóór de 3 en 4 ‘In het geval dat de bal nog bij de back is, heb ik liever dat hij de bal cross speelt op de 11 dan moet blijven om buitenspel niet op te dat hij de diepe bal op een diepgaande 8 geeft.’ heffen. Door te knijpen wil ik voorkomen dat de 8 diep gaat en tegelij- me daar het prettigst bij voel. Ik wacht vrij de diepte in lopen.” kertijd raak ik het contact met de 11 totdat de 11 de bal aanneemt en zit niet kwijt, want ik weet wel ongeveer er dán gelijk heel kort op. Dat kan na Situatie 6: De tegenstander bouwt op via hoe ver hij van mij afstaat. Als ik dus een aanname met de voet, borst of hun linkerkant. Hoe kort sta je op je di- geknepen heb en hun 2 besluit om hoofd zijn. Als een aanname niet he- recte tegenstander en waar let je op? de crossbal op 11 te geven, heb je als lemaal goed is, heb ik de meeste kans verdediger twee opties: het duel aan- om het duel te winnen. Je hebt ook Druk gaan op het moment dat de 11 de bal verdedigers die niet willen dat een 11 Pelé van Anholt: “De mate van dek- wil aannemen of even wachten totdat aanneemt en er gelijk bovenop zitten. ken heeft hier onder andere te maken die eerste aanname is geweest. Ik kies Natuurlijk is dat een optie, maar stel met het type speler dat tegenover mij zelf meestal voor het laatste, omdat ik dat je het duel dan verliest kan de 11 staat. Is de 11 heel snel, dan neem ik

28 29 De Voetbaltrainer 217 2016

26-27-28-29-30_anholt.indd 29 03-03-16 09:04

TACTIEK

op de 11 te gaan staan. Een absolute voorwaarde voor mij is dan wel dat er voorin druk is op de bal. In tekening 9 is dat bijvoorbeeld niet het geval. Als er geen druk is en ik zit kort op de 11, kan ik in de diepte verslagen worden op snelheid. Dus bij het kort zitten let je ook op de bal en op de mate van druk die we geven.”

Samenvatting: • Bij het positie kiezen in de opbouw let Van Anholt op wat de 11 doet. • Als een centrale verdediger indribbelt, laat Van Anholt zich zakken om de bal uit te kunnen halen. • Aan de bal zoekt hij de 9 of geeft 9 een crosspass op de 11. ‘Natuurlijk kun je al in een eerder stadium kiezen om korter op de 11 te gaan staan. Een absolute voorwaarde • Door met de bal aan de voet voor mij is dan wel dat er voorin druk is op de bal. In deze tekening is dat niet het geval.’ naar binnen te dribbelen, dwingt hij de tegenstander tot het maken van keuzes. eerst even wat afstand en ga er kort die aanname geweest is, ga ik heel • Van Anholt wacht de aanname op zitten zodra hij in de voeten wordt kort zitten. Natuurlijk kun je al in van de 11 af en gaat dan gelijk aangespeeld (zie tekening 9). Zodra een eerder stadium kiezen om korter kort zitten.

www.devoetbal trainer.nl

26-27-28-29-30_anholt.indd 30 03-03-16 09:04 Tekst: Paul Geerars en Gerjos Weelink De JeugdVoetba lTrainer

Jasper Cillessen (Ajax) Masterclass: De keeper

Elk nummer van De Voetbaltrainer staat vol met coachopmerkingen, ook ten aanzien van de keeper. Ter- men als uitkomen en jezelf groot maken. Maar is het wel zo terecht dat die coachopmerkingen gemaakt worden? In sommige situaties is het bijvoorbeeld misschien beter om juist niet uit te komen maar gewoon te blijven staan. De Voetbaltrainer spreekt daarom nu eens met iemand die voetbalsituaties vanuit de praktijk meemaakt. Jasper Cillessen, keeper bij Ajax en het Nederlands elftal, geeft ons een inkijkje in de wereld van de man tussen of voor de palen.

Voorzet manier waarop de voorzet gegeven die naar binnen komt in de korte hoek Beschrijving van de situatie: De tegen- wordt. Als hun rechtsbuiten de bal probeert te schieten.” stander valt aan via de vleugels. De 7 met rechts voor gaat zetten sta ik krijgt de bal en staat op het punt om een ongeveer op de vijfmeter, tussen het voorzet te geven. Waar liggen op dat mo- midden van die vijfmeterlijn en de ment de accenten bij de keeper? eerste paal (zie tekening 1). Vanuit Jasper Cillessen: “Bij voorzetten vanaf mijn ooghoeken let ik wel op inlo- de zijkant ben ik in eerste instantie al pende mensen, maar het belangrijkste voorwaardelijk bezig. Dit voorwaar- is dat ik op de bal let. Ik sta wat open- delijke betekent dat ik ervoor zorg dat gedraaid zodat ik zowel naar de zijde back al kort zit op de vleugelspits kant kan bewegen als naar voren kan in balbezit en dat die probeert om de lopen. Soms, en dat merk je dan al voorzet eruit te halen. Ook zorg ik wel in de warming-up, waait het erg dat de overige verdedigers én onze 6 op een veld en daar houd je dan reke- goed staan. Hierbij zijn de onderlinge ning mee. Je weet dat ballen kunnen afstanden belangrijk. De verdedigers blijven hangen en daar stel je je op in. 1 moeten dicht bij elkaar blijven, de 2 De keuze tussen vangen of stompen 2 komt naar binnen toe en blijft aan de maak ik pas op het allerlaatste mo- binnenkant van hun linksbuiten. Ook ment. Instinctief besluit ik of het beter 3 al zijn dit afspraken die we gemaakt is om te vangen of te stompen. hebben, toch controleer ik ze. Ik doe Zojuist vertelde ik hoe ik me positio- er zo veel mogelijk aan om te voorko- neer zodra de rechtsbuiten met zijn men dat die voorzet gegeven kan wor- rechterbeen een voorzet geeft. Stel 4 den en om te zorgen dat we, indien die 7 komt naar binnen en geeft een de voorzet toch komt, organisatorisch indraaiende bal met links, dan let ik goed staan. iets meer op het afdekken van de eer- Of ik uitkom of niet hangt af van de ste paal. Je ziet nogal eens dat iemand 1

40 41 De Voetbaltrainer 208 2015

41-42-43-44-45_cillessen.indd 41 03-03-15 10:39 De JeugdVoetba lTrainer

Uitkomen of niet de middenvelder die in balbezit komt, voren of naar achteren. Ik kan wat Beschrijving van de situatie: De tegen- gedekt is. Stel dat is niet zo en hij kan verder naar voren lopen zodra ik zie stander heeft de bal op het middenveld in gelijk open draaien, dan blijf ik zo dat de middenvelder, mits hij kort bezit en geeft een diepe bal of een steek- rond de vijf- of elfmeter staan. Som- gedekt wordt, de bal niet in één keer bal. Wanneer en hoe bepaal je of je uit- mige spelers proberen je van afstand over mij heen kan spelen (zie tekening 2). Net als in het voorbeeld van de voor- ‘Ik probeer te voorkomen dat er zet is communiceren met mijn achterste linie erg belangrijk. De verdedigers een voorzet gegeven wordt’ moeten er, in samenwerking met het middenveld, voor zorgen dat die diepe bal niet gegeven kan worden. En, in komt om de diepe bal te onderscheppen? dan te verrassen. Denk aan Memphis het geval dat de diepe bal wél komt, Wat is je uitgangspositie? Depay van PSV, Albert Rusnák of Tja- moeten ze zo lang mogelijk meelopen Jasper Cillessen: “In dit geval is het ronn Chery van FC Groningen. Bij die met de aanvaller. Ik maak daarbij een lezen van de situatie heel belangrijk. laatste is het bovendien nog afhanke- inschatting en bepaal dan wat ik doe. Het is in eerste instantie belangrijk of lijk van of hij de bal voor zijn linker- Want als er een diepe bal komt en of rechterbeen heeft liggen. onze 5 loopt nog vóór de 7, dan stel ik Tegelijkertijd let ik ook op de positie mij naast het doel op om een terug- van hun aanvallers. Stel dat een mid- speelbal te ontvangen. Het kan ook denvelder open kan draaien en de 7 in voorkomen dat de 5 in duel kan ko- de diepte wegstuurt, bepaal ik in een men met de 7. Dan wacht ik af, of - als fractie van een seconde of ik uit kan ik zeker weet dat ik de bal kan hebben komen. Belangrijk is daarbij in ieder - kom ik uit en laat verbaal merken

1 ‘De keeper moet goed 2 samenwerken met in het bijzonder 3 de laatste linie’

geval mijn uitgangspositie. Waar sta dat die bal voor mij is. In zo’n geval is ik op dat moment? Meestal begin ik het de taak van de 5 om de 7 zoveel in dit soort situaties tussen de elf- en mogelijk te blokken, door bijvoorbeeld zestienmeter. Al naar gelang die mid- voor hem te gaan lopen of door hem 2 denvelder gedekt is, stap ik wat naar wat af te houden.

www.devoetbal trainer.nl

41-42-43-44-45_cillessen.indd 42 03-03-15 10:39 De JeugdVoetba lTrainer

Uiteraard zijn er situaties waarin je (zie tekening 3) op de wedstrijd tegen Spanje liet twijfelt wat de juiste keuze is. Bij Jasper Cillessen: “In de Champions Frans Hoek al merken dat de kans niet twijfel blijf ik staan, maar dat beslis League-thuiswedstrijd tegen FC Bar- groot was dat ik door het midden in ik al vóórdat ik uitloop. Als ik uitkom celona (5 november 2014, red.) kwam een 1:1-situatie terecht zou komen. en vervolgens blijf staan, ben ik ge- Luis Suarez in een dergelijke situ- Dit had natuurlijk te maken met het zien. Tijdens het WK 2014 in Brazilië atie op mij af. Er is een aantal zaken feit dat wij met vijf verdedigers speel- hebben we over dit onderwerp veel waar ik bij duels 1:1 op let. In eerste den en dat er weinig tot geen ruimte gesproken. Op trainingen hebben we instantie probeer ik zo kort mogelijk in het centrum lag. Aan de zijkanten die onderlinge afstanden ook bewust op de spits te komen. Dit kort op de echter lag wel wat ruimte voor de opgezocht. Centraal stond daarbij de tegenstander komen heeft meerdere Spanjaarden om door te komen. We vraag: Wat is de balans tussen mijn doelen. Als eerste zorgt het ervoor dat hebben het van tevoren gehad over positie én de positie van de achterste de spits minder ruimte heeft om in de het ‘blijven staan’ bij een duel 1:1, zo- linie? Wanneer sta ik dicht genoeg hoeken te schieten. Daarnaast heeft als ik al eerder aangegeven heb. Toen bij mijn doel om me niet te laten ver- hij minder mogelijkheden om op snel- David Silva het strafschopgebied bin- rassen en sta ik ver genoeg uit mijn doel om de diepe bal op te kunnen vangen? Het bleek dat als we met de ‘Ik probeer zo kort mogelijk op de laatste lijn op de middenlijn kwamen te spelen, ik voor mijn gevoel iets te spits te komen’ ver mijn doel uit moest komen om de diepe bal eruit te halen. Als de laatste linie op de rand van de cirkel ging heid langs me heen te gaan, omdat ik nen kwam bleef ik lang rechtop staan, spelen hoefde ik iets minder ver uit te dichter op de bal ben gekomen. zodat híj een keuze moest maken. stappen. Ik voelde mij daar prettiger Zodra ik wat uitgekomen ben, blijf ik Bij dat maken van een keuze speelt bij. Je bent die onderlinge afstanden zo lang mogelijk staan, waardoor ik tempo ook een rol. In eerste instantie dan echt op elkaar aan het afstem- de 9 dwing om na te denken. Stel dat komt een speler op snelheid op je af, men, waarbij opnieuw blijkt dat de hij om mij heen wil gaan, probeer ik waardoor hij je kan passeren omdat keeper goed moet samenwerken de op de bal te duiken. Of ik dwing hem je zelf bijna stil staat. Zodra de spe- rest van het team en in het bijzonder verder naar de zijkant, waardoor een ler een keuze moet maken, houdt hij met de laatste linie.” verdediger misschien terug kan ko- automatisch wat in, waardoor je qua men om het doel af te schermen. In tempo vrijwel gelijk bent gekomen. De onzichtbare keeper het geval van Suarez bij FC Barcelona Dat is in het voordeel van de keeper. Jasper Cillessen: “Voor mij is het neer- bleef ik lang staan, waarna hij uitein- Bij dat uitkomen moet je ervoor wa- zetten van je laatste lijn misschien delijk tegen mij op schoot. Hierbij is ken dat de bal niet langs je gespeeld wel het belangrijkste in het keepen. toch elke situatie weer anders, want kan worden, dus je zult ook met je Als je er als keeper voor zorgt dat je de ene spits kijkt op voordat hij schiet voeten moeten kunnen redden. Daar- je verdedigers goed hebt gepositio- en een andere spits schiet op gevoel, om moet je in dit soort situaties op je neerd, heb je zelf minder handelingen zonder te kijken waar ik sta. Suarez is nodig om doelpunten te voorkomen. daar een voorbeeld van en ook ex-Aja- Bij het Nederlands elftal noemde kee- cied Dmitri Bulykin was zo’n type. Die perstrainer Frans Hoek dit ook wel: krijgen de bal onder zich en schieten ‘Onzichtbaar keepen’. Edwin van der gewoon, zonder dat je een idee hebt 1 Sar (tegenwoordig Directeur Marketing in welke hoek de bal zal gaan. Maar, bij Ajax, red.) was daar een kei in. Hij of ze nu wel kijken naar de bal of niet, hoefde niet altijd de meest spectacu- ik probeer kort op ze te komen en de laire reddingen te verrichten, maar 9 tot een keuze te dwingen. Als ik te dat kwam grotendeels doordat hij er snel ga liggen wordt het voor de spits in het voortraject al voor zorgde dat alleen maar gemakkelijker.” hij zo min mogelijk in situaties te- 1 rechtkwam waarin reddingen verricht Tijdens de eerste wedstrijd van het Ne- 2 6 moesten worden.” derlands elftal op het afgelopen WK werd 3 7 9 11 Spanje met 1-5 verslagen. Nadat de 4 3 Duel 1:1 Spanjaarden op 1-0 waren gekomen had 5 2 Beschrijving van de situatie: De tegen- David Silva kort voor rust de 2-0 op zijn stander valt aan door het midden en hun schoen. Oog in oog met Jasper Cillessen 9 komt vrij voor de keeper te staan. Wat probeerde hij de keeper met een stiftbal te doe je op dat moment om ervoor te zorgen verschalken. 3 dat die 9 in het duel 1:1 niet kan scoren? Jasper Cillessen: “In de voorbereiding

42 43 De Voetbaltrainer 208 2015

41-42-43-44-45_cillessen.indd 43 03-03-15 10:39 De JeugdVoetba lTrainer

voorvoeten staan, zodat je beweeglijk nen bij vrije trappen die recht voor Tegelijkertijd is het ook zo dat ik let bent. Je sluit je benen omdat je niet het doel liggen. Sommige spelers, op degene die de vrije trap neemt. Als wilt dat ze de bal ertussendoor spe- denk aan Luis Suarez, Mario Balotelli de bal voor mij aan de linkerkant ligt len. Nu had ik het geluk dat Silva die en Zlatan Ibrahimovic, hebben een (zie tekening 4a) en een linksbenige bal niet goed genoeg stifte, waardoor vervelende zwabberbal. Ze schieten speler staat klaar, dan zet ik de twee ik die redding kon maken. Maar dat recht en hard over de muur, waarbij langste spelers aan de rechterkant in geluk dwong ik wel af doordat hij tot de bal op het laatste moment nog de muur. Dit doe ik omdat de kans nadenken werd aangezet.” van richting kan veranderen. Voor het grootst is dat de bal daaroverheen keepers zijn deze ‘snelle ballen’ erg zal gaan. Bij indraaiende vrije trap- Vrije trap tegen lastig. Het is de taak van de muur om pen die echt vanaf de zijkant worden Beschrijving van de situatie: De tegen- die snelle bal er zoveel mogelijk uit te genomen (zie tekening 4b), is er altijd stander krijgt een vrije trap. Wanneer zet halen. Ik kies, zeker op afstanden zo een zoneman die de indraaiende bal je een muur neer en wat zijn daarbij de rond de twintig meter, voor een vier- weg moet proberen te koppen. Bij het meest gangbare afspraken? mansmuur. Dan houd ik voldoende Nederlands elftal vervulde Robin van Jasper Cillessen: “Voordat ik inga op spelers over om rondom die muur Persie die rol en hij deed dat uitste- de verschillende vrije trappen, eerst te verdedigen of om zelfs voorin te kend.” even een stukje over de organisatie. houden, waardoor een tegenstander In alle gevallen wil ik zicht houden gedwongen wordt om spelers achter Indraaiende vrije trappen op de bal. Ongeacht of de bal recht of te houden. Naast de muur zet ik altijd Jasper Cillessen: “Bij situaties dat de schuin voor het doel ligt. Daarnaast een speler die ervoor moet zorgen dat bal dicht bij de zijlijn ligt en er inge- is het steeds de buitenste speler in de een steekbal onderschept wordt.” draaid wordt, is een eenmansmuur muur die contact met mij heeft over vaak wel genoeg. De zoneman is dan de positie. Ook heb ik met deze speler Schuin voor het doel wel belangrijk om de indraaiende bal contact over het feit of er al dan niet Jasper Cillessen: “Afhankelijk van weg te koppen. Bij dit soort vrije trap- gesprongen mag worden.” wie de vrije trap neemt, bepaal ik pen is mijn startpositie essentieel. Je wie op welke positie in de muur gaat ziet geregeld situaties waarbij zo’n Recht voor het doel staan. Meestal staan de langste twee vrije trap er in één keer in gaat. Dit Jasper Cillessen: “Laten we begin- spelers in het midden van de muur. heeft er onder andere mee te maken

4a 4b

www.devoetbal trainer.nl

41-42-43-44-45_cillessen.indd 44 03-03-15 10:39 De JeugdVoetba lTrainer Foto: Pro Shots

dat keepers twijfelen bij het uitlopen van een goede organisatie. of te lang in het doel blijven staan. • Bij voorzetten vanaf de zijkant In de mediatheek van De Voetbaltrainer vinden Des te langer je in het doel blijft staan, beslist hij op het laatste moment abonnees op deze service oefenstof van Carlo l’Ami des te meer je de aanvallers van de te- of hij vangt of stompt. met keeper Jasper Cillessen. genpartij de kans geeft om in te lopen. • Bij een diepe bal is de startposi- Vaak is een kleine aanraking van de tie van de keeper belangrijk om bal, of juist helemaal geen aanraking, een goede keuze te kunnen ma- dan al genoeg om een doelpunt te maken. ken. Ik kom in elk geval iets uit mijn • Bij één-tegen-één situaties blijft doel zodat ik de ruimte voor me kan hij zo lang mogelijk staan, waar- bespelen. Hoe meer ruimte ik voor door de spits aan het twijfelen mezelf maak, des te meer tijd heb ik wordt gebracht. om een inschatting te maken.” • Bij vrije trappen tegen wordt er altijd een zoneman naast de Samenvatting: muur gezet. • Cillessen is tijdens het keepen vooral bezig met het neerzetten

44 45 De Voetbaltrainer 208 2015

41-42-43-44-45_cillessen.indd 45 03-03-15 10:39 Handige trainersmaterialen voor jezelf of voor je club! Bestel ze online via devoetbaltrainer.nl/winkel

Coachboekjes ‘Wedstrijdregistratie’

- Praktisch, met ringband Abonnees A6 formaat A5 formaat - Bevat veldjes en schema’s ontvangen € 5,95 € 6,95 - Veel ruimte voor notities - Keuze uit A5 en A6 formaat 7,5% korting

veldenblokomslagnieuw_NW_veldenblokomslag.qxd 01-10-12 13:35 Pagina 1 DeVoetbalTrainer Coachboekjes ‘Trainingsregistratie’ www.devoetbaltrainer.nl Veldenblok, A4 formaat

- Praktisch, met ringband - Velden op A4 formaat A5 formaat - Overzichtslijst trainingsbezoek - Eenvoudig af te scheuren € 6,95 - Veel ruimte voor notities A4 formaat - Volop ruimte voor notities - Keuze uit A5 en A6 formaat € 5,50

Veldenblok

Flipover blok ‘Voetbaltrainer’

NIEUW - Formaat 70 x 100 cm Veldenblok - Met voorbedrukt veld ﬂ ipover - Bevat 20 vel per blok € 9,95 - Handig met 5 boorgaten - Past op veel ﬂ ipover systemen

EBM_2017_03_Flipover.indd 1 www.de voetbal trainer.nl

17-03-17 11:09

Trainers mappen vanaf € 18,-

DeDe Voetba l Trainer devoetbaltrainer.nl/winkel