EBRILL 2007

Rhif 216 ttaaffoodd ee l l á áii Pris 60c

Hanes y Bont Mewn Lliw

Côr Ysgol Evan James yn lansiad llyfr William Edwards Gareth Edwards yn pasio’r bêl Mae Cyngor Tref wedi cyh oeddi ail­argraffiad o lyfr gwerthfawr H.P. Richards ar fywyd W i l l i a m E d w a r d s . Y n 1 9 8 6 cyhoeddwyd hanes Williams Edwards gan y diweddar H.P. Richards, Caerffili, am y tro cyntaf. Roedd y llyfr gwreiddiol yn Saesneg gyda lluniau du a gwyn. Ond mae Brian Davies, Curadur Amgueddfa Pontypridd, a’r cyfieithydd Gareth Wort wedi cydweithio ar Mae Catrin Finch, Gwaelod y Garth, argraffiad newydd gyda lluniau lliw. wedi cychwyn academi telyn ar­lein Lansiwyd y llyfr newydd yn yr unigryw lle bydd yn rhannu ei thechnegau perfformio, rhoi gwersi Amgueddfa ar 12 Mawrth gyda sgwrs Cafwyd noson yng nghwmni Gareth ar ben nig a ch yn gor . Ewch i gan Gwyn Griffiths ar fywyd William Edwards i ddathlu Gŵyl Ddewi yng www.catrinfinchacademi.com. Edwards, cyflwyniad gan Geraint Nghymdeithas Gymraeg . Mor gan ar br osiect C ymr aeg Cynhaliwyd y cinio yn yr Hen Swyddfa Morgannwg a gwledd o ganu ac adrodd Bost, Sain Ffagan a chyflwynwyd gan ddoniau Ysgol Evan James. Gareth Edwards gan Gwilym Treharne, Mae’r llyfr ar werth o Amgueddfa un o’i gyfeillion ers iddo ddechrau Pontypridd am £6.50. chwarae rygbi. Bu Gareth yn sôn am ei ddyddiau cynnar yn chwarae rygbi a sut y daeth i fod ‘yn y man iawn, ar yr amser iawn’. Roedd o’n frwd i glodfori doniau’r chwaraewyr o’i gwmpas heb sôn am ei ddoniau arbennig ei hun. Roedd Cymraeg Cwmgors yn llifo a’r straeon am dîm Cymru ac am y Llewod ym Rhaglen deledu newydd sydd i’w weld mhellteroedd Seland Newydd yn hel ar y we yn unig yw www.siaradog.com. atgofion am oes euraidd. Noson fydd yn Mae’r rhaglen ar gyfer pobl ifanc wedi aros yn y cof am flynyddoedd. ei baratoi gan Aneirin Karadog a chriw Y diweddar H.P.Richards Tinopolis. w w w . t a f e l a i . c o m Apêl Ysgol Gymraeg tafod elái Tre­lew Patagonia

GOLYGYDD Asado a Noson Lawen Penri Williams Cinio a Dawns 029 20890040 yng nghwmni Iestyn Morris HYSBYSEBION Yn y Marquee Côr Merched y Garth David Knight 029 20891353 ar Barc y Dwrlyn, Parti'r Efail DOSBARTHU Pentyrch a'u cyfeillion John James 01443 205196 Nos Iau, Mai 17 2007 TRYSORYDD ar noson 8 Mehefin 2007 Elgan Lloyd 029 20842115 7.00 o’r gloch ar gyfer 7.45 CYHOEDDUSRWYDD yn Lakeside Farm Park, Colin Williams Cinio tri chwrs 029 20890979 Adloniant yn cynnwys Tocynnau: 01443 228196 Cyhoeddir y rhifyn nesaf Dave Escott ar 5 Mai 2007 £25 y pen (Byrddau i 10) Erthyglau a straeon CLWB Y i gyrraedd erbyn Elw at Eistedfod Genedlaethol 26 Ebrill 2007 Cymru Caerdydd 2008 DWRLYN

Y Golygydd Tocynnau: 029 20890040 Hendre 4 Pantbach Taith gerdded gyda Pentyrch Don Llewellyn CF15 9TG 2pm Dydd Sul, 22 Ebrill Ffôn: 029 20890040 Manylion: 029 20890570. Tafod Elái ar y wê Cangen y Garth http://www.tafelai.net Dr. Rhian Owen yn sôn am ei gwaith fel e-bost Cyfarwyddwr y Bwthyn Newydd [email protected] Penybont. 8yh Nos Fercher, Argraffwyr: 11 Ebrill Gwasg Neuadd Pentyrch Morgannwg Talwrn y Beirdd Castell Nedd SA10 7DR Ffôn: 01792 815152 Am ragor o fanylion, ffoniwch: 7.30pm Carol Davies, Ysgrifennydd Nos Fawrth, 24 Ebrill 029 20892038 Gwasanaeth addurno, peintio a phapuro Yng nghmni beirdd Andrew Reeves CYLCH enwog yr ardal. CADWGAN Gwasanaeth lleol ar gyfer eich cartref CYMDEITHAS neu fusnes Dr. John Davies GYMRAEG ‘Llunio’r Gwyddoniadur Ffoniwch Cymreig’ LLANTRISANT Nos Fercher Mai 9 2007 Andrew Reeves am 8.00pm. Taith bws i Aberglasne 01443 407442 yn Festri Bethlehem, a Llandeilo ar 19 Mai neu Gwaelod y Garth Taith Trên i Plymouth 07956 024930 Cydnabyddir cefnogaeth yr Academi Gymreig 9 Mehefin I gael pris am unrhyw Manylion pellach: 2 waith addurno 029 20891577 Manylion:01443 218077 MENTER IAITH Eisteddfod Dysgwyr Morgannwg ar waith yn Nos Wener 16 Chwefror, cynhaliwyd 01443 226386 Yr Eisteddfod gyntaf ar gyfer dysgwyr o fewn ardal Canolfan Cymraeg i www.menteriaith.org Oedolion Morgannwg a leolir o fewn Prifysgol Morgannwg. Yr oedd yr Eisteddfod yn fenter ar y cyd rhwng y Dathlu Gŵyl Ddewi Ganolfan Cymraeg i Oedolion a Daeth 40 o aelodau a chefnogwyr Ch an olfan D ysgu G yd ol O es Tracey Williams yn lansiad Cwlwm Busnes y Cymoedd a’r Fenter i Morgannwg. Croesawyd pawb i’r safleswyddi.com Fwyty Indica, Pontypridd ar Ddydd Ganolfan trwy ddarparu pryd o fwyd Gŵyl Dewi. Roedd hi’n noson arbennig cyn cychwyn ar y cystadlu. Daeth dros g yda lan siad gwefan n ewydd 100 o ddysgwyr i’r noson a bu cystadlu safleswyddi.com ac ocsiwn i gefnogi brwd. gwaith y Fenter. Mae Tracey Williams Ysgol Gynradd Enillydd y Goron oedd Margaret wedi sefydlu safleswyddi.com er mwyn Cummings sydd yn byw yn ac cynnig ffordd effeithiol i gyflogwyr Gymunedol Gymraeg yn aelod o ddosbarth Madeleine hysbysebu am weithwyr sy’n siarad Llantrisant Howells yn Llantrisant. Ysgrifennodd Cymraeg. Mae hi wedi gweithio ym darn ar y teitl ‘Roeddwn i yno’. Yr maes recriwtio dros yr 11 mlynedd oedd Margaret wrth ei bodd i ennill y Eisteddfod! diwethaf a hi yw Cyfarwyddwraig Goron ac yr oedd yn enillydd cwbl Llongyfarchiadau i bawb a wnaeth JobTrac Cymru. deilwng. Yr arholiad cyntaf i Margaret gystadlu yn yr Eisteddfod Gylch. Da sefyll yn ei bywyd oedd arholiad ar iawn chi blant! Cafwyd diwrnod g y f e r d y s g w y r C y m r a e g . Ieuenctid llwyddiannus gyda’r canlyniadau isod. Mae’r criw ieuenctid yn brysur yn Llongyfarchiadau gwresog iddi. Unawd Bl 2 ac Iau – 2il Alex King, paratoi ar gyfer Eisteddfod yr Urdd a Marilyn Pitcher o Gaerffili enillodd y 3ydd Bethan Davies; LlefaruUnigol Bl 2 chynnal rownd ranbarthol Brwydr y slogan i ddenu dysgwyr i ddysgu’r ac Iau – 1af Morgan Barrington Bandiau. Daeth dros 100 i’r Ffatri Bop Gymraeg a’r frawddeg gan ddefnyddio’r Williams; Unawd Bl 3 a 4 – 2il Owain ar 16 Mawrth i weld 7 band o dde llythrennau MORGANNWG. Y mae Ellis; Llefaru Bl 3 a 4 – 3ydd Llewelyn Cymru yn brwydro i fynd trwodd i’r Margaret yn aelod o’r Cwrs Dwys sydd Davies; Unawd Bl 5 a 6 – 3ydd Siwan rownd nesaf. yn cwrdd ar dri bore’r wythnos yng Henderson; Deuawd Bl 6 ac Iau – 1af Ngartholwg. Siwan Henderson a Catrin Jones, 2il Hanes Morgannwg Grace Lindley a Grace Abraham; Alaw Trefnwyd bws gan Gymdeithas Brawddeg Marilyn – Manylion o Rwsia Werin – 1af Hanna Davies, 3ydd Siwan – glo a nwy naturiol wedi Gorffen Gymraeg y i fynd i’r Ganolfan Henderson; Unawd Telyn – 1af Siwan Gydol Oes yng Ngarth Olwg i fynychu Slogan Marilyn – Henderson; Ensemble Offerynnol – 2il araith ar draddodiadau lleol gan Allan Ar ôl y dosbarth:­ Llantrisant; Dawnsio Disgo – 1af James, Llantrisant. Siarad Cymraeg – dod yn rhugl Llantrisant. Llongyfarchiadau hefyd i’r Dim ymarfer – aros mewn rhigol. canlynol a fydd yn mynd yn syth i’r Sir – Parti Unsain, Parti Deulais, Ensemble Y côr buddugol oedd Côr Cwrs Dwys Lleisiol, Côr, Dawnsio Gwerin Bl 3 a 4 Gartholwg o dan arweiniad Tudor a Bl 5 a 6. Curtis­Williams sydd yn aelod o Gantorion Creigiau. Bu hefyd yn Dathlu Canmlwyddiant yr Eglwys chwarae rhan amlwg yng nghôr y Prysur iawn oedd 1af Mawrth eleni! Gleision ar ‘Codi Canu’. Calon Lân Caerdydd a’r Cylch 2008 Cynhaliwyd Eisteddfod yr Ysgol yn ganodd y côr. ystod y dydd, a chyda’r hwyr aeth criw Y dasg i’r limrigwyr oedd gorffen Côr yr Eisteddfod o blant ac athrawon i ganu mewn limrig yn dechrau gwasanaeth arbennig i ddathlu ‘Aeth Jonny am dro ar y mynydd’. Gwahoddir unrhyw un sydd am fod yn canmlwyddiant yr Eglwys ym aelod o Dyma’r un buddugol sy’n eiddo o Mhontyclun. Gôr Eisteddfod 2008 Glenis Hunt sy’n aelod o ddosbarth i gyfarfod â’r arweinydd, Alun Guy, Cennard Davies yng Ngh oleg Noson i’r Rhieni Newydd nos Iau 19 Ebrill am 7.30 Morgannwg, : yng nghapel Bethel, Maes y Deri, Cynhaliwyd noson i groesawu’r rhieni Rhiwbeina. newydd ar nos Fawrth 13/03/07. Aeth Jonny am dro ar y mynydd Cynhelir yr ymarferion yn wythnosol i Cafwyd cyflwyniadau amrywiol am yr Er gwaetha rhagolwg y tywydd; baratoi ar gyfer Cymanfaoedd Canu’r ysgol, am y math o weithgareddau a Brasgamodd fel gwynt Cyhoeddi a’r Eisteddfod, a chyngerdd y ddarperir i’r plant bach, am waith y Yn gynt ac yn gynt Côr yn ystod wythnos yr Eisteddfod. Llywodraethwyr, ac am ein gwisg. Â tharw yn dynn ar ei drywydd. Aeth y rhieni ar wibdaith o gwmpas yr Am fanylion pellach cysylltwch â ysgol gyda phaned i ddilyn!! Diolch i Heulwen Jones Diolch yn fawr i bawb a gyfrannodd at bawb am noson lwyddiannus. [email protected] lwyddiant y noson ac yn sicr bydd ail 029 2076 3777 Eisteddfod y flwyddyn nesaf. 3 (Lluniau ar dudalen 4) Côr Ysgol Creigiau yn y Cyngerdd yn EfailIsaf Côr yn y Cyngerdd yn EfailIsaf

Eisteddfod y Dysgwyr Joanne Morris Efail Isaf

Isod Cyngerdd Merched y Garth yn Harlech

Côr Cwrs Dwys Gartholwg

Llun lliw o’r gorffennol Yn rhifyn Medi 1988 roedd hanes am daith fynychwyr selog dosbarth llenyddol Efail Isaf i Sir Gâr i ymweld â bedd William Williams, Pantycelyn yn Llanymddyfri

Margaret Cummings, enillydd y Goron

Marilyn Pitcher enillydd y slogan 4 ddydd Sadwrn, 3 Mawrth. Roedd y Côr gynulleidfa. EFAIL ISAF yn canu mewn Noson Lawen yn Theatr Cyflwynwyd elw’r noson tuag at Ardudwy, Harlech ac yn rhannu’r Apêl Lesotho yr eglwys. Gohebydd Lleol: llwyfan gyda’r delynores Meinir Heulyn, y grŵp Pryd Ma’ Te, Ffarmwr Y Croeshoeliad Loreen Williams Ffowc a disgyblion Ysgol Ardudwy. Bydd cyngerdd arall ar Nos Sul, 1 Ar nos Fercher, 21 Mawrth, bu’r Côr Ebrill am 7.30 yr hwyr. Cantorion yn diddanu Cangen Merched y Wawr, Creigiau, o dan arweiniad Mair Roberts Gwellhad Buan Tonysguboriau. Y nos Iau canlynol fydd yn perfformio’r “Croeshoeliad” Dymunwn yn dda i’r Parchedig Eirian roedd y merched yn canu ar Y Lanfa gan Syr John Stainer gyda Graham Rees, a Gary Raison, Heol y yng Nghanolfan y Mileniwm cyn mynd Holcombe (organydd), Richard Allen Ffynnon, a’r ddau wedi treulio cyfnod am bryd bach o fwyd i’r Mimosa yn y (Tenor), a Martin Lloyd (Bas). Fe fydd byr yn yr ysbyty yn ystod y mis. Bae. elw’r noson honno hefyd yn cael ei Dymunwn adferiad iechyd llwyr i’r ddefnyddio i greu dolen rhwng yr ddau. Parti’r Efail eglwys â Lesotho. I’r brif ddinas yr aeth Parti’r Efail i Ymddeoliad ganu a diddanu’r gwahoddedigion Gwasanaeth Sul y Mamau Mae Ann Dixey, Heol y Ffynnon wedi mewn priodas yn neuadd y Ddinas. Cafwyd gwasanaeth Sul y Mamau ymuno’n swyddogol â’r criw o bobl Lowri Glain oedd y briodferch a arbennig iawn yn y Tabernacl eleni. sydd wedi ymddeol yn y pentref. hithau’n wyres i’r diweddar Mrs Enid Aelodau Teulu Twm luniodd y Athrawes Economeg y Cartref yn Watkin Jones o Bentyrch. Brodor o’r gwasanaeth a chafwyd amrywiaeth o Ysgol gyfun y Cymer oedd Ann tan yn India oedd y priodfab ac mae’r ddau gerddoriaeth gwahanol iawn i’r arfer. ddiweddar. Rhaid imi brysuro i ddweud wedi cartrefu yn Llundain. Cafwyd tipyn o hwyl yn gwrando ar y mai ymddeol yn gynnar wnaeth Ann criw ifanc yn perfformio “Rap Teulu oherwydd afiechyd. Dymunwn yn dda “Taith dros Fywyd” Twm” a gyfansoddwyd ar y cyd rhwng iti a gobeithio y cei flynyddoedd o Llongyfarchiadau i Jessica, merch yr aelodau ac Aneirin Karadog o’r hapusrwydd a dedwyddwch. Bydd Owen a Joanne Morris, Swyddfa’r Post grŵp “Genod Drwg”. cyfle i ymweld ag Enfys a Meilyr yn am godi £150 tuag at Sefydliad Aren Dewis elusen Teulu Twm eleni yw amlach nawr. Cymru. Cerddodd Jessica, sy’n “The Joshua Foundation”. Bu farw ddisgybl yn Ysgol Gymraeg Joshua Cornelius o gancr yn saith oed Swydd Newydd dair milltir o gwmpas ’r Eglwys. yn 1998. Pan ymwelodd Sarah, mam Llongyfarchiadau i Dylan, mab Celt ac Cyngor Cymuned Llanilltud Faerdref Joshua ag aelodau Teulu Twm mi Enfys Hughes, Nant y felin sydd drefnodd y “Daith dros Fywyd” a ddywedodd fod gan bawb ddewis bellach yn hyfforddwr Mathemateg yn gwahoddwyd cangen brownies, Efail mewn bywyd ­ naill ai eistedd yn y Ysgol Gyfun Rhydfelen ar gampws Isaf i ymuno ar y daith. Da iawn ti gornel a gadael i fywyd fynd heibio neu Garth Olwg. Fe gychwynnodd Dylan ar Jessica. fynnu cael byw bywyd llawn, yn llawn ei swydd newydd ddechrau’r flwyddyn. profiadau hapus a bythgofiadwy, beth Dymuniadau gorau i ti, Dylan. TABERNACL bynnag fo hyn y bywyd hwnnw. Dyna yw sail yr elusen ac mi roddodd Sarah Corau’r Pentref. Aelod Newydd y profiadau bythgofiadwy yma i Bu tri chôr y pentref yn brysur yn Yn y Gwasanaeth Cymun ddechrau mis Joshua. ddiweddar. Mawrth derbyniwyd Siân Barnes yn Gwahoddwyd y gynulledifa i gyd i Côr Godre’r Garth aelod yn yr eglwys. Daeth Siân a’i gael basnaid o gawl yn y Neuadd ar ôl Teithiodd aelodau Côr Godre’r Garth i haelodaeth atom o Eglwys Salem yng yr Oedfa a chafodd pawb gyfle i ardal enedigol Eilyr Owen Griffiths i Nghaernarfon, lle bu’n aelod gyfrannu tuag at elusen Joshua. gynnal cyngerdd yng nghapel Hebron, gweithgar. Mae Siân yn gweithio yn y profiad digon trist a dweud y gwir i Hen Golwyn. Fore trannoeth fe Cydbwyllgor Addysg yng Nghaerdydd. aelodau Teulu Twm oedd ffarwelio â ymunodd y Côr gyda’r gynulleidfa Croeso cynnes i chi. Bethan a Huw. Mae’r ddau wedi mewn Oedfa Foreol yn Llanrhaeadr arwain y Twmiaid yn flaengar a Dyffryn Clwyd mewn seremoni i ail­ Cyngerdd y Plant brwdfr ydig am bum mlynedd. agor yr adeilad ac i ddathlu fod Nain Cafwyd gwledd o gerddoriaeth yn Y Anrhegwyd y ddau ar ddiwedd y Eilyr wedi bod yn organyddes yn y Tabernacl ar nos Fawrth, 13 Mawrth. gwasanaeth i fynegi diolchgarwch capel am ddeg a thrigain o Plant Ysgol gynradd y Creigiau a aelodau’r eglwys i gyd am waith diflino flynyddoedd. Tipyn o record! Yn phlant Ysgol gynradd Garth Olwg fu’n Huw a Bethan. anffodus bu’n rhaid i Eilyr ruthro o’r ein diddanu. Roedd y ddau gôr fel ei oedfa ar frys i ddal awyren yn gilydd yn canu’n ardderchog. Cawsom Trefn yr oedfaon ar gyfer mis Ebrill Heathrow gan ei fod yn mynd â grŵp o eitemau unigol ac eitemau grŵp o safon 1 Ebrill. Gwasanaeth cymun o dan fyfyrwyr o Goleg y Drindod i Efrog uchel gan u ddwy ysgol. Diolch o galon arweiniad y Gweinidog. Newydd. Mae aelodau’r Côr yn dal i i’r plant, yr athrawon a’r prifathrawon 8 Ebrill. Moliant y Pasg o dan ofal Mr sôn am y cinio bendigedig a baratowyd am roi o’u hamser a’u doniau i gefnogi Emlyn Davies iddynt gaen aelodau’r capel cyn iddynt apêl y capel. 15 Ebrill. Y Parchedig Aled Edwards droi am adre. Yn yr egwyl rhwng perfformiadau’r 22 Ebrill. Oedfa Deulu. ddwy ysgol cawsom ein diddanu gan 29 Ebrill. Mr Geraint Rees. Côr Merched y Garth Steve Preston a chafodd pawb gyfle i Cafodd aelodau Côr Merched y Garth glapio a chanu yn y gân olaf gan greu gyfle i deithio i’r Gogledd hefyd ar teimlad o hapusrwydd dr wy’r 5 Ysgol PENTYRCH GILFACH GOCH Garth Olwg Gohebydd Lleol: Marian Wynne Gohebydd Lleol: Betsi Griffiths Pêl rwyd CLWB Y DWRLYN Cawson ni ein gêm gyntaf yn erbyn Dathlwyd Dydd Gŵyl Dewi eleni gyda CYDYMDEIMLAD Ysgol Gynradd Castellau. Roedd hi’n chinio yn y Mochyn Du. Daeth criw da Roedd pawb yn flin i glywed am gêm gyflym, a chyfle i nifer ddangos ynghyd i fwynhau’r wledd a baratowyd farwolaeth sydyn Mr Glyn Williams, sgiliau pasio penigamp. Yn anffodus, ar ein cyfer a braf oedd gweld cynifer o Cambrian Avenue, dim ond ychydig collon ni’r gêm, ond mwynheuodd bobl ifanc wedi mentro i’n plith. Pleser dros flwyddyn wedi marwolaeth ei pawb. pur oedd gwrando ar Nia Tudur yn canu briod, Brenda. Brodor o Benygraig oedd Trefnwyd twrnament yn ein hysgol ni i gyfeiliant Rhian Huws ar y piano a Glyn ac yn berchennog garej trwsio ceir brynhawn Mercher, 14eg Chwefror. llwyddodd Catrin Heledd yn ei dull yno, ac roedd bob amser yn barod i Daeth Ysgol Gynradd dihafal i’n difyrru â’i sylwadau ffraeth! helpu pobl gyda'u ceir. Anfonwn ein ag Ysgol Gynradd Heol y Celyn i’r Bu’n noson i’w chofio a mawr yw ein cydymdeimlad at ei ferch Sarah a'i ysgol. Chwareon ni yn erbyn Llantwit diolch i Morfydd a Gareth am eu croeso. theulu yn eu profedigaeth. Roedd yr Fardre yn gyntaf, ac er yr holl feddiant, angladd yn Amlosgfa Llangrallo. roedden ni’n anlwcus i golli’r gêm. CYDYMDEIMLAD Collodd Llantwit Fardre yn erbyn Heol Estynnwn ein cydymdeimlad dwysaf i D O S B A R T H G W N I O A y Celyn, ac yna enillon ni yn erbyn Heol Nerys a James Snowball a’r teulu ar CHREFFTAU GARDEN VILLAGE y Celyn. Da iawn chi blant! farwolaeth sydyn Mrs. Richards,mam Mae Merched y Dosbarth Gwnio a Nerys, i fyny yng ngogledd Cymru. chrefftau wrthi eto yn gweu cywion a Rygbi chwningod ac yn rhoi wy Pasg yn eu Dydd Mawrth, 13eg Mawrth, buodd y GENEDIGAETH boliau a'u gwerthu er lles Ysbyty tim rygbi’n chwarae yng Ngilfynydd. Llongyfarchiadau i Grant a Carys Felindre. Amser y Nadolig buont wrthi Cafwyd gêm gystadleuol iawn rhwng y Sanders (Cefn Llan gynt) ar enedigaeth yn gweu sanau a'u llenwi a losin, ac yn ddau dîm. Y sgôr terfynol oedd Garth eu merch fach, Mali, yn Plymouth ar brodio sêr a chanhwyllau a'u gwerthu er Olwg 10, 20. Chwefror 28. lles Tŷ Hafan. O ganlyniad i'w hymdrechion cyflwynwyd £1,100­10c i Pêl­droed Dŷ Hafan tuag at y gwaith ardderchog Buodd bechgyn blwyddyn 4, 5 a 6 yn Rhiannydd Thomas yn gyntaf yng sy'n cael ei wneud i gynorthwyo plant chwarae pêl­droed yng Nghystadleuaeth nghystadleuaeth Gwaith Creadigol 3D sâl iawn a'u teuluoedd. Mae'r merched ‘New Directions’. Cafwyd diwrnod Blynyddoedd 5 a 6. yn gobeithio y llwyddant i godi swm arbennig wrth i ysgolion o Dde Cymru Osian Gruffydd yn ail yng tebyg i Felindre dros y Pasg. gyfan cael eu cynrychioli yng Ngerddi nghystadleuaeth Graffeg Cyfrifiadurol Soffia. Chwaraeodd y bechgyn tair gêm Jodie James yn gyntaf yng CARNIFAL gan golli dwy ag ennill un. nghystadleuaeth Argraffu Addurno ar Dywed Julie Kelly o Gymunedau Mis diwethaf, buodd tîm merched Ffabrig Blynyddoedd 5 a 6 Creadigol Rhondda Cynon Taf, fod y Garth Olwg yng nghystadleuaeth pêl­ Rachel Real yn gyntaf yng trefniadau ar y gweill ar gyfer Carnifal i droed yr Urdd. Cafwyd diwrnod da ym nghystadleuaeth 3D Tecstiliau Donyrefail, Gilfach Goch a'r Cymmer. Mhen­y­bont wth i’r merched gael dwy Blynyddoedd 5 a 6 Y dyddiad fydd Dydd Sadwrn gêm gyfartal a cholli un. Jessica Sayle yn gyntaf yng Gorffennaf 21ain . Cynhelir Gorymdaith nghystadleuaeth Print Du a Gwyn yn y Gilfach yn cychwyn o'r Parc am 10 Clwb garddio Blwyddyn 2 ac iau o'r gloch ac yn mynd o gwmpas y cwm i Mae rhai o blant Blwyddyn 6 yn mynd Trystan Gruffydd yn gyntaf yng gae Hendreforgan, ac yna ceir bysiau i i’r clwb garddio bob nos Iau. Rydyn nghystadleuaeth Print Lliw Blwyddyn gludo pawb i Barc Tyn y Bryn lle bydd ni’n brysur iawn ar hyn o bryd yn 3, 4, 5, 6 stondinau ac ati. Bydd gorymdaith paratoi’r tir ar gyfer plannu ffrwythau a Angharad Evans yn ail Printiau Du a yn gorffen yn y Parc lle bydd llysiau. Roedddem ni’n ffodus iawn i Gwyn Blwyddyn 3, 4, 5, 6 ac yn ail pawb yn ymuno yn yr hwyl a'r gael cwmni rhaglen deledu ‘Ffeil’ nos yng nghystadleuaeth Gemwaith gweithgareddau. Bydd mwy o fanylion Iau 22ain Fawrth. Blwyddyn 3 a 4 nes ymlaen. Gabrielle Bush yn gyntaf yng Celf, Dylunio a Thechnoleg yr Urdd nghystadleuaeth creu Arteffact Llongyfarchiadau mawr i bawb Blwyddyn 6 ac Iau. ym Mhorthcawl. Pob lwc i bawb! gymerodd ran yng nghystadleuaeth Celf, Dylunio a Thechnoleg yr Urdd. Cafodd Eisteddfod Cyngerdd yng Nghapel y Tabernacl, yr ysgol lwyddiant mawr. Llongyfarchiadau mawr i bawb a Efail Isaf Elis Widgery yn gyntaf yng gystadlodd yn yr Eisteddfod Gylch yng Perfformiodd yr ysgol mewn cyngerdd nghystadleuaeth Gwaith Creadigol 2D Nghanolfan Hamdden y Ddraenen Wen. gydag Ysgol Gynradd y Creigiau yng Blynyddoedd 3 a 4 Fe ddaeth Carwyn Roberts ac Eleri Nghapel y Tabernacl, yn Efail Isaf nos Daniel Thomos yn ail yng Roberts yn gyntaf yn yr unawdau ag Fawrth, 13eg o Fawrth. Pwrpas y nghystadleuaeth Gwaith Creadigol 3D Osian Gruffydd yn gyntaf yn yr unawd gyngerdd oedd codi arian ar gyfer Capel Blynyddoedd 3 a 4 a’r llefaru. Enillodd y Côr, y Parti yn Lesotho yn Affrica. Cafodd y Rhian Parry yn ail yng nghystadleuaeth Unsain a’r Parti Deulais hefyd, ac felly gynulleidfa wledd o weld perfformiadau 6 2D Blynyddoedd 5 a 6 byddant yn cynrychioli’r Cylch yn y Sir rhagorol gan y ddwy ysgol. A Cymdeithas Gymraeg Capel Salem. PHENTRE’R Mae’r gymdeithas yn parhau i EGLWYS gwrdd yn gyson. Ym mis Mai y siaradwraig wadd fydd Dr Katherine Gohebydd Lleol: Sylvia Fisher Jenkins. Croeso i bawb.

Eisteddfod yr Urdd CYDYMDEIMLAD cydymdeimlad tuag at ei weddw , Pob hwyl i aelodau’r Urdd o’r ardal Trist yw cofnodi marwolaeth Mr. Mrs Valmai Miller, ei fab Alun sydd yn cystadlu yn Eisteddfod y E.Lyn Miller, 61 Ffordd Gerddinen, Miller a’r teulu, y Padocs a’i ferch Sir. Tonteg ychydig ddyddiau cyn y Janet Rowlands a’r teulu, Llys Coed Nadolig. Roedd yn frodor o Faesteg Derw. PRENTIS Y FLWYDDYN ond treuliodd 32 o flynyddoedd yng Llongyfarchiadau i Ryan Watkins, Nghaerfyrddin lle roedd yn Rygbi merched The Oaks, Pentre'r Eglwys ar ennill gynorthwy­ydd cyfreithiol i Gyngor Does dim rhaid i’r bechgyn gael yr y teitl cenedlaethol Prentis y Sir Caerfyrddin. Symudodd ef a’i hwyl i gyd! Anghofiwch am yr Flwyddyn. wraig i Donteg ddwy flynedd yn ôl i esgidiau dawnsio a gwisgwch y Mae Ryan, sydd yn gyn ddisgybl i fod yn nes at eu mab a’u merch sy’n bŵts. Mae Clwb Rygbi Llanilltud Ysgol Gynradd Gartholwg ac Ysgol byw ym Mhentre’r Eglwys. Cofir Faerdref eisiau sefydlu timau Gyfun Rhydfelen, wedi bwrw ei amdano fel dyn teulu oedd â chariad merched ar gyfer y tymor 2007 / brentisiaeth fel peiriannydd gyda at lyfrau ac yn ddilynwr brwd o’i 2008. Eu nod yw creu dwy garfan, chwmni Bosch gan ddilyn cwrs ym hoff dim rygbi Maesteg RFC. Roedd 11 – 13 oed a 14 – 16 oed. Oes Mhrifysgol Morgannwg. Erbyn hyn yn aelod ffyddlon o Gapel Heol diddordeb gennych chi? Byddan mae Ryan yn cymryd hoe o'i waith Awst Caerfyrddin a pharhaodd i nhw’n ymarfer ar faes Cae Fardre. fel peiriannydd er mwyn teithio gadw’r cysylltiad hyd yn oed wedi Am ragor o wybodaeth ffoniwch Awstralia, Seland Newydd a Ffiji symud i Donteg. Estynnwn ein 212 461 am flwyddyn.

7 Mathew a Corey. Bob yn ail fe ddewison nhw chwaraewr. Roedd y gêm yn un agos iawn gyda dim ond un gôl ynddi. Joe sgoriodd y gôl i ddod â buddugoliaeth i dîm Corey. Roedd pawb wedi mwynhau’n fawr iawn gan gynnwys Mr. Evans. www.mentercaerdydd.org 029 20565658 Pêl­rwyd Diwrnod y Trwynau Coch Ar y 12fed o Fawrth fe aeth y tîm pêl­ Ddydd Gwener 16eg o Fawrth, rwyd i chwarae gêm yn erbyn Ysgol cymerodd bawb ran yn yr hwyl trwy Cynlluniau Gofal Gynradd Radur. Cawson ni lawer o wisgo esgidiau sydd ddim yn bâr. Fe fydd tri Chynllun hwyl ond yn y diwedd ni enillodd. Codon ni £621 o bunnoedd. Roedd rhai Gofal yn rhedeg dros Roedd pawb yn y tîm wedi sgorio ond y plant wedi gwerthu cacennau a gyfnod gwyliau’r Pasg darn gorau oedd cael y diod a bisgedi ar chyflawni distawrwydd noddedig. yn Ysgol Treganna, ddiwedd y dydd ac rydyn yn edrych Diolch i’r plant a’r rhieni oedd wedi Ysgol Berllan Deg ac Ysgol Melin ymlaen at chwarae yn eu herbyn nhw yn cefnogi’r diwrnod. y dyfodol! Gruffydd. Mae ffurflenni cofrestru Gwibdaith Dosbarth 1 a 2 ar gael yn y swyddfa nawr, neu ar Cyngerdd y Côr Thema Dosbarth 1 a 2 yw Dydd a Nos. ein gwefan. Am fanylion pellach, Nos Fawrth y chweched o Fawrth fe Ddydd Mawrth diwethaf aeth Dosbarth cysylltwch â Rachael Evans. berfformiodd y côr a rhai unawdwyr 1 a 2 i Barc Treftadaeth y Rhondda ac yng Nghapel Efail Isaf i godi arian at i’r pwll glo i weld sut oedd Susan Rees Ffwrnais Awen Gapel yn Lesotho. Fe gawsom ni hwyl yn gweithio ers talwm. Ar y ffordd yn ôl Mae’r Fenter, mewn partneriaeth â’r yn canu Molwn ef am Gymru ac galwon nhw ym Mharc Ynysangharad Urdd yng Nghaerdydd, ar fin emynau eraill. Cymerodd Ysgol Garth Pontypridd i weld cofeb James James ac cychwyn clwb newydd cyffrous i Olwg ran hefyd a Steve a Gerwyn o Evan James. Yno fe ganon nhw Hen blant ddiwedd y mis. Fe fydd . Ond un o’r rhannau gorau oedd Wlad fy Nhadau gyda’u llaw ar eu cael siocled a sudd oren ar y diwedd. calonnau. Cawsant ddiwrnod wrth eu Ffwrnais Awen yn cael ei gynnal boddau. lawr yng Ngwersyll yr Urdd yn y Eisteddfod Gylch Gorllewin Bae, ac fe fydd plant o Flwyddyn 2 i Caerdydd Eisteddfod yr Ysgol Flwyddyn 10 yn cael y cyfle i brofi a Ddydd Mercher y 7fed o Fawrth, aeth Ar y cyntaf o Fawrth fe gynhalion ni ein datblygu sgiliau drama, dawns a rhai o blant Ysgol Creigiau i gystadlu yn Eisteddfod Ysgol fel arfer. Fe cherddoriaeth o dan hyfforddiant yr Eisteddfod Gylch ym Mhlasmawr. gystadlodd y pedwar tîm ­ Collwyn, tiwtoriaid proffesiynol. Am Llongyfarchiadau i’r canlynol: Joshua Gwrgant, Einion ac Iestyn i ennill fanylion pellach, cysylltwch ag Morgan a ddaeth yn 1af ar yr unawd 10­ Tarian Eisteddfod yr Ysgol. Fe Angharad Thomas yn swyddfa’r 12, Georgia Geary 1af ar ganu’r piano gymerodd pawb ran dros eu timau trwy Fenter neu e­bostiwch 10­12, Jacqueline Hopkins 1af ar lefaru ganu mewn grwpiau a llefaru ac ar y [email protected] 2il iaith 10­12 a Phoebe Richards 1af ar diwedd fe ganon ni Hen Wlad fy lefaru ail iaith 8­10. Llongyfarchiadau Nhadau. Roedd y sgôr diweddglo yn hefyd i’r Parti Unsain a aeth drwyddo i’r agos iawn, ond enillodd Collwyn ac Penwythnos Teulu i Wersyll yr rownd nesaf er iddyn nhw ddod yn 2il. Iestyn. Am y tro cyntaf erioed daeth dau Urdd Llangrannog – Ebrill 13­15 Da iawn bawb a gynrychiolodd yr ysgol. dîm yn gyfartal gyntaf. Daeth Einion yn Mae lle ar ôl i deuluoedd ar 2ail a Gwrgant yn olaf. (dim ond o benwythnos y Fenter i Wersyll yr Sioe Diogelwch gan y Brodyr Gregory dipyn bach.) Urdd, Llangrannog, ganol y mis. Ddydd Llun, Mawrth y 19eg o Fawrth Mae’r pris yn cynnwys yr holl fe ddaeth y Brodyr Gregory i’r ysgol i Darllen Miliwn o Eiriau weithgareddau, llety a bwyd a diod. gynnal sioe diogelwch wych i ddangos i Mae ysgolion yng Nghymru yn cymryd Am fanylion pellach, cysylltwch ag bawb yn yr Adran Gymraeg sut i gadw’r rhan yn yr ymgyrch i Ddarllen Miliwn o Angharad – gymuned yn iach a diogel. Roeddent yn Eiriau. Mae Dosbarth 6 a Class 7 ill dau canu ac yn actio cymeriadau gwahanol wedi darllen miliwn o eiriau yn barod ­ [email protected]. ac yn cael help gan Eli Eco a Gari mae’n debyg mai n h w yw’r Gofal. Ond yn y diwedd roedd y dosbarthiadau cyntaf yng Nghaerdydd i gynulleidfa yn sefyll i ganu a dawnsio, wneud hynny. Llongyfarchiadau mawr i hyd yn oed yr athrawon! Cymrodd Anna blant y ddau ddosbarth! Fe gafon nhw Rees, Oscar Unsworth a llawer o’r sticeri yr un a thystysgrif i’r Dosbarth. athrawon ran yn y sioe. Diolch i’r Noson gyda’r brodyr am gynnal sioe mor wych i ni. Bynsen i Mam Athro Hywel Teifi Edwards Dyna’r gorau eto! Am y tro cyntaf roedd ein cogydd, ac Arwerthiant Lyfrau Bernie, wedi coginio cacennau ar gyfer Gêm Bêl­droed Sul y Mamau i ni. Roedden nhw yn Ddydd Mercher y 14eg o Fawrth fe edrych yn flasus iawn a chawsom eu yn yr Oakdale, Sain Ffagan gafodd yr ysgol gêm ymarfer rhag cario adre mewn bagiau papur yr 7pm, Nos Iau, 10 Mai siomi’r plant oedd yn edrych ymlaen at oedden wedi eu haddurno. Tocynnau: £7 gael chwarae gêm a gafodd ei ohirio. Fe tuag at Eisteddfod 8 ddewisodd Mr. Evans ddau gapten, Caerdydd 2008 YSGOL GYFUN TONYREFAIL RHYDFELEN www.rhydfelen.org.uk Gohebydd Lleol: Helen Prosser Merry Wives – y miwsical Ar y deunawfed o Ionawr aeth hanner cant yn griw eiddgar i Stratford i weld JEANETTE THOMAS “Merry Wives”. Roedd y “Royal Shakespeare Company” wedi addasu Gyda thristwch, rhaid nodi drama Shakespeare a’i droi yn fiwsical. marwolaeth un o ddarllenwyr Un o’r rhesymau mwyaf am fynd i weld ffyddlonaf Tafod Elai yn ardal y sioe oedd Judi Dench. Er nad oedd hi Tonyrefail. Bu Jean hefyd yn aelod ond yn actio rhan fechan mae hi yn selog yng Nghapel y Ton a phawb yn wych ym mhopeth mae hi’n ei wneud. ei hadnabod am iddi gadw’r siop gig Roedd nifer o enwogion ynddo, Alistair Siôn Talbot. yn y Stryd Fawr am flynyddoedd McGowen a Hayden Gwyn. Roedd y lawer. Bu’n gymydog annwyl ac cynhyrchiad yn llawn lliw a hwyl. o geir yn rasio. Cawsom esboniad o mae’r cymdogion yn y Stryd Fawr yn Gwnaethpwyd llawer o’r set ac fe gynllun y peiriant, y gerau, y teiars a’r gweld ei heisiau. Nid oedd wedi byw lwyddwyd i greu amryw o leoliadau yn rheswm am yr aden fawr ar y cefn. Heb yn ein plith ers rhyw flwyddyn ond dda. Roedd Ian Hughes fel y Cymro yn yr aden yn gwthio i lawr mae’n debyg yn hytrach mewn cartref nyrsio yn y wych ­ yn defnyddio ei acen naturiol byddai’r car yn troi’n awyren! Roedd y Gogledd er mwyn bod yn nes at ei heb ystrydebu. Cynhyrchiad ffantastig a ddarlith yn ddiddorol a’r cwmni yn braf wnaeth i bawb wenu! theulu. Cynhaliwyd yr angladd yn yr a chyrhaeddodd pawb yn ôl mewn pryd amlosgfa ym Mhen­y­bont ar Ogwr i ginio. Gŵyl Shakespeare ddydd Iau, 15 Mawrth o dan Ar y pumed o Chwefror fe gawsom y arweiniad y Parchedig Ruth fraint o berfformio “Harri’r 5ed” yn y Moverley, ficer y plwyf. Miwni ym Mhontypridd. Roedd ugain PONTYPRIDD ohonom yn y cast ac roeddem wedi bod POEMS AND PINTS yn ymarfer ers mis Tachwedd. Y Cafwyd noson lwyddiannus iawn i Gohebydd Lleol: Jayne Rees sialens oedd cyflwyn o drama ddathlu Dydd Gŵyl Dewi yn y Clwb Shakespeare mewn hanner awr gan Rygbi. Trefnydd y noson oedd Mr sicrhau bod y stori yn glir. Roeddem ni Hywel Gillard ar ran Prifysgol y hefyd yn ei berfformio yn y Gymraeg ­ Drydedd Oes, sydd yn ffynnu yn sialens arall i’r gynulleidfa! Llongyfarchiadau Yn ôl yr arfer roedd yr ymarfer wisg Nhonyrefail. Cafwyd darlleniadau Dymuniadau gorau i Eiry Miles, gan aelodau o Brifysgol y Drydedd yn ofnadwy ond erbyn y noson wedyn gynt o ar ei dyweddïad â ac ar ôl geiriau caredig gan ein hathro fe Oes a chyfeillion – nifer o gerddi aeth popeth yn dda. Er nad oedd David Bryer, yn wreiddiol o Dre gwreiddiol gan yr aelodau ond hefyd mwyafrif y gynulleidfa yn deall Meichion, Sir Ddinbych. Mae'r ddau cerddi gan feirdd megis Gwenallt ac Cymraeg roeddent i gyd yn dweud eu bellach wedi ymgartrefu ym Idris Davies. Cafwyd eitemau bod wedi deall y stori. Cawsom Mhontarddulais ar ôl bod yn byw yn cerddorol gan rai o blant Tonyrefail werthusiad teg iawn yn canmol ein Abertawe. Byddant yn priodi yn yr a’r Gilfach Goch. gwaith grŵp. Profiad ffantastig a diolch Hydref yn y Gerddi Botaneg yn i’r Adran Ddrama. Llanarthne. Derbyniodd rhieni Eiry, CYDNABYDDIR CEFNOGAETH Carwyn Rees. Blwyddyn 8. Gareth a Gina Miles, Graigwen Parc, y newyddion ardderchog tra yn Rasio Beiciau Modur Buenos Aires. Roeddent wedi bod Llongyfarchiadau i Siôn Talbot o flwyddyn 9 a enillodd bencampwriaeth yn treulio tair wythnos ar wyliau yng y flwyddyn gyda’r “East ngwlad Chile a'r Ariannin. Motorcross Club” am y flwyddyn 2006. I’R CYHOEDDIAD HWN Mae yn ymarfer ar y trac yn , www.bwrdd­yr­iaith.org ac yn rasio yn erbyn clybiau eraill fel “Severn Valley” a “Corsham”. Mae hyd at bedwar deg o feicwyr eraill yn dechrau pob ras.

Darlith Ceir Fformiwla 1 Am hanner awr wedi naw o’r gloch ar y cyntaf o Chwefror cychwynnodd 60 o ddisgyblion blwyddyn 9 ar fws araf i weld sioe am gynllunio ceir Fformiwla 1. Darlith flynyddol Faraday yr IET oedd y daith, ac yn ymweld â Neuadd Dewi Sant, Caerdydd. Gwelwyd clipiau 9 Ysgol Ymweliad Ensemble Offerynnau Pres Gymraeg Cafwyd perfformiad proffesiynol iawn Castellau gan Ensemble Offerynnau Pres RhCT yn ddiweddar. Roedd y plant o’r Feithrin i Flwyddyn 6 wrth eu boddau’n clywed alawon adnabyddus o fyd ffilm Chwaraeon Llwyddodd y storïwr i ddal sylw’r plant Mewn dwy gêm bêl­droed yn erbyn yn llwyr gyda’i gyflwyniad bywiog a a theledu a chafodd nifer ohonyn nhw’r Ysgol Gymraeg Gartholwg yn diddorol. cyfle i chwythu’r offerynnau er mwyn ddiweddar, enillodd tîm bechgyn creu sain. Castellau o 4 i 0 a thîm merched Sioe Hetiau Pasg Castellau o 4 i 1. Colli o 5 i 3 oedd Cynhelir ein Sioe Hetiau Pasg i’r Cymdeithas Rieni ac Athrawon hanes tîm rygbi Castellau yn erbyn dosbarthiadau Meithrin a Derbyn fore Y n y c y f a r f o d d i w e d d a r a f , Ysgol Llwyncrwn, ond mewn 5 gêm dydd Mercher, Mawrth 28ain am 10.00 penderfynwyd derbyn cyfansoddiad yng Nghystadleuaeth y Gleision, y bore. Croeso cynnes i deuluoedd a newydd er mwyn cofrestru fel elusen en illwyd 4 gêm a ch olli 1. ffrindiau yn ôl yr arfer. gofrestredig. Cynhelir Cyfarfod Llongyfarchiadau i bawb a diolch i’r Blynyddol yn nhymor yr haf er mwyn ethol swyddogion ar gyfer pwyllgor ddau Mr. Davies am hyfforddi’r timau. Unawd Bl.2 ac iau Llongyfarchiadau mawr i Ellie Conway, 2007/8. Trefnwyd Disco Pasg i blant Storïwr enillydd ar yr Unawd Bl.2 ac iau, sef Cafodd plant Blynyddoedd 5 a 6 ‘Mr Triongl’, yn yr Eisteddfod Gylch. Blwyddyn 2 – 6 nos Fawrth Mawrth brynhawn ardderchog yng Nghanolfan Bydd Ellie’n ymddangos ar y llwyfan 27ain ac yna Helfa Wyau Pasg i’r plant Dysgu Gydol Oes Gartholwg ar Ddydd ym Mhorthcawl fore dydd Sadwrn bach brynhawn dydd Mercher Mawrth Gŵyl Ddewi wrth wrando ar y storïwr Mawrth 24. Pob lwc iddi hi! 28ain. Cynhelir arwerthiant Cist Car Michael Harvey yn adrodd chwedlau brynhawn dydd Sul Ebrill 29ain ar dir yr Cymreig adnabyddus a rhai mwy lleol. ysgol.

el Corn y nt Pla

ALLWCH CHI GOPIO‛R LLUN AR Y GRID?

10 YSGOL GYFUN LLANHARI

Eisteddfod. Os ewch chi i Ddolgellau; unrhyw Yn ystod y tymor ers Nadolig, mae adeg o’r flwyddyn a chrybwyll yr enw disgyblion yr ysgol wedi bod yn John Dyer James, galla i eich sicrhau brysur iawn yn paratoi ar gyfer chi bydd pawb, fwy neu lai, yn ‘nabod Eisteddfod YR Ysgol. Mae nifer neu yn gyfarwydd â’r enw. Ond y peth fawr o gystadlaethau poblogaidd, ac hynod am boblogrwydd John Dyer yw fe fu cystadlu brwd iawn drwy’r bod pawb yn ei ‘nabod am resymau dydd ar Fawrth 1af. gwahanol. A dyna pam mae’n fraint i fi Ar wahanol adegau yn ystod y alw John Dyer James yn Daid i mi. Gall dydd, fe gafodd pob llys lwyddiant, unrhywun siarad â Taid, mae hi mor hawdd cael sgwrs gyda fe, ac am ac fe fu pawb ar y blaen gyda unrhywbeth. marciau ar wahanol adegau. Ar Ar hyd y blynyddoedd mae Taid wedi ddiwedd y dydd, er bod llys Dyfan darganfod ei hun mewn nifer o wedi ennill gyda'u côr eto eleni, fe sefyllfaoedd a swyddi cymdeithasol ddaeth llys Illtyd i’r brig gyda'u sy’n cyfleu ei barodrwydd i gwrdd â harweinydd llys newydd Miss Catrin phobl newydd. Yn y gorffennol mae Rowlands. Llys Baruch oedd yn ail. wedi cynrychioli ar y Cadeirio Iolo James Cyngor a Phwyllgor Gyfeillio Dolgellau â Llydaw ac wedi bod yn Faer dros Bardd y Gadair. hwynebau. Anghofiaf fyth yr amseroedd Enillwyd cadair yr Eisteddfod gan Ddolgellau. Hyd heddiw mae’n gweithio yn siop lyfrau Dolgellau, Siop pan aem i lawr i’r parc tu ôl i fy nhŷ i Iolo James, Blwyddyn 12 ac o lys y Dydd, lle mae’r trigolion yn aros i chwarae un o hoff hobïau Taid ­ criced. Illtyd. Fe enillodd hon ar ôl gael sgwrs gyfeillgar bob tro y maent yn Treuliai oriau yn gwylio criced ar y ysgrifennu 2 ddarn o ryddiaith. mynd heibio. Er bod fy Nhad wedi teledu, tra’n eistedd yn hamddenol braf Llongyfarchiadau mawr iddo. dweud droeon bod Taid yn medru rhoi yn ei gadair a chwpaned o de stŵr (a dyle fy Nhad wybod, medde fe), bendigedig Nain yn ei law. Mwynha, dydw i erioed wedi ei weld yn colli ei hyd yn oed yn fwy pan golla Lloegr! Portread dymer; dyna pam ei fod yn gymeriad Sonia Dad yn aml am y tripiau niferus i mor hoffus. Sain Helen, cartref Sir Forgannwg i ‘Pnawn anhygoel o ran tywydd, ­ Fel plentyn cofiaf un nodwedd fwrw’r Sul a chefnogi arwyr Taid sef cryfder pelydrau’r haul a wnâi aml unigryw am Taid sef ei gof anhygoel. Majid Khan ac Allan Jones. Arferai ddiwrnod o haf i gywilyddio, ­ a ninnau Roedd e wastad yn ailadrodd hen Morgannwg chwarae un gêm y yn ei fwynhau tra y pery! Nain yn benillion a cherddi a dyfyniadau o hen flwyddyn ym Mae Colwyn a mawr oedd ddiwyd hel eitemau at yr antur fawr nofelau megis Dickins a D.J. Williams. syndod Dad pan yn fachgen ysgol yn ei wythnos i heddiw. Ni chawsom ni law, Pan fydda i’n wyth deg tri ac yn medru arddegau i Taid fynnu ei fod yn colli hyd yma, amser ein hymadawiad, ­ nag cofio hanner y pethau mae ef yn ei gofio diwrnod o’r ysgol er mwyn i’r ddau ychwaith enw y gwesty yn Seville; daw bydda i’n gwybod bod cof da gen i! Dyn ohonynt fod yn dyst i hud a lledrith popeth at ei gilydd mewn da bryd.’ aruthrol o ddoeth yw Taid, ond er ei fod Majid. Pan chwalwyd wiced y gŵr o wedi derbyn gradd dosbarth cyntaf Bacistan ac yntau wedi sgorio nawdeg Daw rHyw fath o lythyr o Ddolgellau mewn Bywydeg a Swoleg dyw coginio naw o rediadau mae Dad yn taeru iddo fwy neu lai bob mis; yn adrodd ddim yn un o’i gryfderau. Ar un glywed Taid yn “damnio” dan ei wynt! gwahanol straeon a rhai helyntion achlysur, pan oedd Mam yn fy nisgwyl Ers cyn co’ ‘dwi wedi cysylltu Taid fyddai byth yn diflasu’r llygad. Yr wyf i, parataodd Taid pryd o fwyd iddi; wŷ gyda chriced. Pan ddaeth ef a Nain i i’n gweld y llythyron misol yma fel ar dost. Ond pan ddaeth Taid i fewn i’r lawr o Ddolgellau am y penwythnos yn sgwrs. Sgwrs na fyddai unrhyw ystafell fwyta yn cario y plat yn ddiweddar roeddech chi’n siwr o’i drafodaeth ar y ffôn yn medru cyfleu. sigledig, roedd gwyn yr wŷ fel dŵr. O’r ddarganfod yn ein hystafell fyw a’r Ein cysylltiad personol rhwng y De a’r diwrnod hwnnw roedd Mam yn gwybod teledu lloeren yn darlledu Cyfres y Gogledd. Fel pob hen oedolyn, tywydd nad oedd Taid yn gogydd penigamp! Lludw yn ei holl ogoniant. yw canolbwynt pob sgwrs. Gallai Rydw i wastad wedi gweld Taid fel Yn anaml iawn mae Taid yn y tŷ, rhywun feddwl bod y tywydd yn siapio hen blentyn. Er fod ei groen a'i glyw mae e allan yn cymdeithasu, efallai y bywyd rhai pobl. Does dim angen i mi wedi gweld dyddiau gwell, fel unrhyw Gymdeithas Lên neu Bwyllgor y Blaid, edrych ar ragolygon y tywydd ar y Daid arall, plentyn bach chwareus yw efallai yn darllen i’r deillion neu’n teledu, mae’r sgyrsiau ysgrifenedig yma Taid o hyd. Pan ddaw i’n gweld lawr cymryd cofnodion i Undeb yr yn pennu y tywydd dros Gymru gyfan, yma yn y De caf wledd o’i weld yn rolio Amaethwyr. Dyna fyd Taid, rhoi o’i am weddill y flwyddyn! ac yn gwneud symudiadau di­ri ar y orau ac aeddfedu fel gwin da. carped yn ein lolfa. Alla i ddim enwi un Gawn sgwrs dros y wifren eto cyn Taid wythdeg tri mlwydd oed arall sy’n “Lle ‘da chi wedi bod Taid?” cychwyn ar ein teithiau gwahanol. diddanu ei ŵyrion fel mae fy Nhaid i yn “O dim ond i fyny i’r Ysbyty i “Gwyn eich byd” ­ dyna ein dymuniad ei wneud. Ac er bod fy chwaer a finne gadw cwmni i’r hen bobl ‘sti.” ni ein dau yn serchog. wedi aeddfedu ryw fymryn erbyn Nain a Taid xxxxx heddiw mae’n dal yn gwybod bod ei Da iawn chi Taid. ddoniolwch yn dod â gwên i’n Iolo James. 11 MERCHED Y Ymgyrch Cefnogi Nicaragua Cymru Buwch, llo a mochyn i bawb ­ mwy o obaith yn Nicaragua WAWR ers dros ddegawd a mwy Cangen y Garth Dychwelodd y Nawfed Dirprwyaeth o o Kukra weithdy ar gynhyrchu Yn ystod misoedd yr haf, mae’n siwr Gymru i Nicaragua dros y penwythnos, rhaglenni gan Huw, sy’n gynhyrchydd bod nifer fawr ohonom yn mwynhau ar ôl ymweliad llawn gobaith. gyda rhaglen C2 ar BBC Radio Cymru. gwylio’r amrywiaeth o raglenni Treuliodd y grŵp bythefnos yn y Mae'r rhaglen gan wirfoddolwyr Radio garddio a geir ar y teledu. Un o’r wlad yng Nghanolbarth America, yn Kukra Hill yn cynnwys cyfweliadau uchafbwyntiau blynyddol yw Sioe ymweld â phrosiectau cymunedol, gan ddwy arall o'r ddirprwyaeth, mam Flodau Chelsea, pan fyddwn yn ffermwyr masnach deg, undebau llafur, a'i merch Carol a Branwen Ellis o rhyfeddu at weledigaeth rhai o’r a gwleidyddion o'r llywodraeth Flaenau Ffestiniog. garddwyr wrth iddynt greu gerddi newydd. Darlledir y rhaglen ar Radio Bro anhygoel wedi’u selio ar themau Aeth y grŵp i aros ar fferm masnach Blaenau ar Radio Cymru yr wythnos diddorol. Dyna hefyd sy’n digwydd deg yn La Coruna, cymuned fechan yn nesaf (mae Radio Kukra Hill a Radio yn sioe’r Gymdeithas Arddwriaethol y mynyddoedd yng Ngogledd Bro Blaenau yn rhannu'r un donfedd ­ Frenhinol, sef yr RHS, yng Nicaragua, a buont yn aros am bedwar 92.5 FM!). Tra roeddent yno, rhoddodd Nghaerdydd bob mis Ebrill erbyn hyn. diwrnod gyda phrosiect Action Aid yn y ddirprwyaeth 40 radio clocwaith i Un o’r garddwyr sydd wrthi’n brysur Kukra Hill ar Arfordir y Caribî. Kukra Hill, i'w dosbarthu i deuluoedd a ar hyn o bryd yn paratoi ar gyfer y "Roedd y prosiect Action Aid yn un o'r chymunedau heb drydan, ac sydd ddim sioe honno yw Brian Jones o Faglan, rhai mwyaf llwyddiannus a welsom ar yn gallu fforddio pris batris hyd yn Port Talbot, a buom yn ddigon ffodus ein holl daith i Nicaragua," meddai oed. i gael cwmni hyfryd a diymhongar Huw Meredydd Roberts, aelod o’r Un arall o'r uchafbwyntiau oedd Brian yn ein cyfarfod ar Fawrth 14eg. ddirprwyaeth sy’n byw ym Mhentre’r cwrdd â'r mudiad sydd wedi saernïo’r Mae Brian yn darlithio yn yr Adran Eglwys. "Roeddent wedi gweithio cynllun newydd i atal pobl rhag llwgu Arddwriaeth yng Ngholeg Pencoed ac gyda'r gymuned a'r Cyngor lleol i yn Nicaragua. mae ef, a’i fyfyrwyr wedi bod yn sefydlu system dwr glân, cynllun 'Dim Llwgu' ydy enw'r cynllun credyd­micro, busnesau bach, a helpu i newydd, a gyflwynwyd gan y cystadlu yn yr RHS ac yn sioe gefnogi ffermwyr lleol." Llywodraeth Sandinistaidd fis ar ôl Gardener’s World ers sawl blwyddyn Sefydlodd y prosiect Radio Kukra ennill grym ym mis Tachwedd. Cafodd ac wedi ennill gwobrau aur yno am Hill hefyd, a chafodd y gwirfoddolwyr y cynllun ei ddatblygu gan y mudiad greu gerddi gwych. Cawsom weld cymunedol CIPRES, a chafodd y lluniau’n dangos sut roedd y criw yn ddirprwyaeth gyfle i siarad ag un o'r mynd ati o’r dechrau i benderfynu ar CYLCH MEITHRIN EFAIL ISAF arweinwyr, sydd newydd gael ei thema, gweithio ar y cynllun, dod o Bob Bore benodi gan y Llywodraeth i ehangu'r hyd i’r defnyddiau oedd eu hangen a Mawrth, Mercher, Iau a Gwener cynllun i'r wlad i gyd. dewis y llwyni, planhigion a’r blodau 9.30 ­ 11.30 "Mae'r cynllun yn syml iawn," addas. Yna, gweld lluniau o’r gerddi Yn Neuadd y Pentref, Efail Isaf meddai Ben Gregory, Ysgrifennydd yr gorffenedig – anhygoel, yn enwedig Manylion: 01443 208806 Ymgyrch. "Bydd 75,000 o deuluoedd wrth i ni sylweddoli mai cyllid bach yn derbyn buwch a llo, a moch, a chael iawn oedd ganddynt a bod y myfyriwr TI A FI BEDDAU hadau, credyd a chyngor technegol i eu hunain yn gorfod talu am y Bob Bore Mercher dyfu eu bwyd eu hunan, i fwyta a defnyddiau. Wrth gwrs, ar ôl ennill, 10.00 ­ 11.30a.m. gwerthu. Bydd pob teulu yn cael 'bio­ yn Festri Capel Castellau, Beddau roedd tipyn mwy o arian ganddynt i digester' i greu nwy i goginio a chreu symud ymlaen at eu cynllun nesaf! TI A FI TONTEG gwrtaith, a bydd y llywodraeth yn Y project nesaf yw dechrau paratoi sefydlu rhwydwaith o farchnadoedd ar gyfer sioe’r RHS yng Nghaerdydd Bob Dydd Mawrth 10 ­ 11.30 lleol i dderbyn y cynnyrch, ag agor ym mis Ebrill, ac mae’n ddigon posibl yn Festri Capel Salem, Tonteg banciau credyd a swyddfeydd cyngor y bydd llawer iawn o bobl o ardal y lleol." Garth yn ymweld â’r safle eleni er TI A FI CREIGIAU Mae CIPRES wedi peilotio'r cynllun mwyn gweld campwaith diweddaraf Bore Gwener 10 ­ 11.30am gyda 3,000 o deuluoedd, a bydd y Brian! Neuadd y Sgowtiaid, cynllun cenedlaethol yn cyrraedd Un pwynt pwysig iawn arall ­ Y Terrace, Creigiau 500,000 o bobl o fewn y pum mlynedd wedi dysgu Cymraeg y mae Brian ac Manylion: 029 20890009 nesaf. "Bydd y cynllun yn gam mawr erbyn hyn, mae’n rhugl ac yn gallu tuag at gyrraedd y Gol Datblygu'r siarad yn gyhoeddus yn huawdl. (Dyli CYLCH MEITHRIN CILFYNYDD Mileniwm cyntaf, sef haneru tlodi a nodi bod rhywfaint o’r diolch am Bore Llun, Mercher a Iau dileu llwgu," meddai Ben. hynny i Carol Penri, a ddisgrifiodd 9.30­11.30 Mi fydd Llinos a Huw Roberts yn Brian fel dyn ‘lyfli’ – roedd hi’n TI A FI CILFYNYDD gwneud cyflwyniad yn trafod y berffaith iawn !!!) Dydd Gwener ddirprwyaeth yn ystod y gwasanaeth Diolch o galon iddo am ddod yr 9.30­11.30 yng Nghapel y Tabernacl, Efail Isaf, ar holl ffordd o Faglan i’n diddori! Neuadd Y Gymuned, fore Dydd Sul, Ebrill 22ain am Stryd Howell,Cilfynydd. 10.45am. Manylion: Ann 07811 791597 12 Lluniau Ysgol Gynradd Gymraeg Tonyrefail

Pypedau Lowri Pritchard Dyma blant blwyddyn 1 yn dathlu Dydd Gŵyl Dewi

Eisteddfod yr Urdd Cefnogi Nicaragua Eisteddfod Gylch Mae’r plant wedi bod yn brysur iawn yn Cafwyd llwyddiant yn y cystadlaethau paratoi ar gyfer yr Eisteddfod Gylch ac isod: yn gweithio’n galed gyda gwaith celf a Llefaru dan 8 oed – Jacob Hughes yn chrefft. drydydd Llefaru dan 10 oed – Harriet John yn Celf a Chrefft fuddugol a Gwynfor Dafydd yn ail Llongyfarchiadau i’r canlynol am ennill Canu dan 10 oed – Harriet John yn clod i’r ysgol gyda’u gwaith celf a fuddugol a Lauren Jones yn drydydd chrefft: Kate Maidment Davies, Ffion Llefaru dan 12 oed – Natasha Doyle yn Haf Jones, Charlotte Howarth, Georgia fuddugol a Ieuan Lewis yn ail Davies, Meaghan Euston, Ben Hughes, Ymgom – Grŵp Grace yn ail a Grŵp Ffion Davies, Lowri Pritchard, Summer Ffion yn drydydd Gowing ac Olivia Andrews. Ensemble – yr ensemble telynau yn Bydd gwaith Lowri Pritchard (Pyped fuddugol – Natasha Doyle, Breifni dan 8 oed) a Kate Maidment Davies Heymann a Megan Roderick (Gwaith creadigol 2D dan 8 oed) yn Pob lwc i Harriet, Natasha, yr Ensemble mynd ymlaen i gynrychioli’r sir yn telynau a’r Grŵp Llefau yn yr Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd. Eisteddfod Sir.

Ensemble Gorsaf radio Kukura a’r criw o Daeth Glenda Clwyd ac Ensemble Gymry aeth ar y daith i Rhondda Cynon Taf i ddiddanu’r plant. Nicaragua. Y Flwyddyn Newydd Tseiniaidd Bu’r plant yn dysgu am y flwyddyn newydd Tseiniaidd.

Masgiau y Flwyddyn newydd Tsieniaidd 13 Yn yr Ail Ryfel Byd roedd Enoch yng FFYNNON TAF Nghatrawd Sir Fynwy. Un noson aeth i weld ffrind oedd yn yr ysbyty ac yn A GWAELOD Y GARTH ffansïo nyrs. Roedd wedi trefnu oed ac awgrymodd y ffrind y dylai Enoch fynd Gohebydd Lleol: Martin Huws mas gyda ffrind y nyrs yr un noson. 029 20 811413 neu [email protected] Cytunodd Enoch heb feddwl dim byd. Trodd noson hamddenol yn briodas.

O2: ‘TYNNU’R PLWG’ caban wedi cael ei strywo’n llwyr,” DIWEDD CYFNOD Roedd sôn fisoedd yn ôl am gais cwmni meddai Mrs O’Brien. “Ac maen nhw Roedd dydd Sadwrn, Mawrth 23, yn ffôn poced O2 i godi mast ar dir Clwb wedi mynd â’r fan am resymau ddiwrnod trist, Neil o hen siop Spar yn Rygbi Ffynnon Taf. diogelwch. cau am y tro ola. Am wythnos roedd Yn wreiddiol, gwrthododd y cyngor Dywedodd fod cymydog wedi ei arwydd wedi bod yn ei ffenest: “’Wy’n sir ganiatâd cynllunio ond apeliodd y ffonio pan oedd hi yn y gwaith. “Pan diolch i bawb sy wedi ‘y nghefnogi i ers cwmni a dywedodd Llywodraeth y gyrhaeddes i wnes i feddwl fod tân yn 10 mlynedd. Credwch fi, ‘wy wedi Cynulliad y dylid gwrthdroi’r yr ardd drws nesa. Pan gyrhaeddodd y gwerthfawrogi hyn yn fawr iawn.” penderfyniad gwreiddiol. dynion tân a chwistrellu dŵr ar y fan Ond doedd y gefnogaeth ddim yn Wedyn roedd datblygiad annisgwyl. chwalodd y ffenestri.” ddigon. Roedd wedi sôn ers tipyn am y Roedd y clwb rygbi wedi cael cynnig newidiadau mawr ar waith, grym arian pe bai’r mast yn cael ei godi ar eu DATHLU 150 MLYNEDD archfarchnadoedd Tesco yng Nglan­bad tir ond penderfynodd pwyllgor y clwb Nid dim ond Cymru sy â chysylltiad â’r a c A s d a yn g N g h o r yt o n a dynnu’n ôl eu caniatâd i godi’r mast. Y Ariannin. Roedd miloedd ddechrau chystadleuaeth y Co­op yn y pentre. rheswm am hyn oedd bod aelodau’r Mawrth yng Ngweriniaeth Iwerddon a’r Pob lwc iddo. Dyw e ddim yn siŵr pwyllgor yn gofidio am effaith bosib y Ariannin yn coffáu marwolaeth y beth fydd ei swydd nesa. Does neb yn mast ar iechyd pobl leol. Llyngesydd William Brown. siŵr beth fydd yn digwydd i’r siop. Os Bu farw yn 1857 a bu seremonïau yn yw’r cwmni marchanata ar lawr cynta’r AR DAITH I’R ANDES ei dre enedigol, Foxford, Swydd Mayo, adeilad am ehangu, bydd rhaid gwneud Croeso’n ôl i Dafydd a June Huws, ac yng Nghei Syr John Rogerson yn cais cynllunio. Gwaelod­y­garth, aeth i Chile a’r Nulyn. Fe sefydlodd Lynges yr Ariannin Ariannin am ddau ddiwrnod yn brin o a chwarae rhan bwysig wrth ymladd am DIGWYDDIADAU fis. Eu cyd­deithwyr oedd Gareth a Gina ryddid y wlad honno. CAPEL BETHLEHEM, Gwaelod­y­ Miles o Bontypridd. garth, 10.30am. Ebrill 1: Parchedig Bu’r pedwar mewn sawl man, gan ENNILL TIR Robin Samuel, Cymundeb; Ebrill 6: gynnwys Santiago, prifddinas Chile yng Doedd dim llawer o sôn yn y wasg am Gwasanaeth Bore’r Groglith; Ebrill 8: nghanol mynydd Cerro San Cristobal, Gorfforaeth Ymddiriedolwyr Pensiwn Mr Arfon Jones; Ebrill 15: Parchedig Valparaiso, Puento Varas, Bariloche, AXA’n prynu Stad Ddiwydiannol Menna Brown; Ebrill 22: Parchedig Puerto Madryn ym Mhenrhyn Valdés, Fairfield yng Ngwaelod­y­garth. Lona Roberts; Ebrill 29: Parchedig Trelew a’r Gaiman. “Roedden ni’n awyddus i brynu mwy Carwyn Arthur. Dim llety gwael, golygfeydd godidog, o dir yn ne Cymru,” meddai John digon o brofiadau newydd a llwyth o Osborn o’r cwmni “ac mae’r stad lle CYLCH MEITHRIN Ffynnon Taf, atgofion. Mwy o fanylion eto, gobeithio. mae bron 50,000 o droedfeddi sgwâr yn 9.30­12, ddydd Llun tan ddydd Gwener. Gyda llaw, y gred yw bod Patagonia yn cynnwys tenantiaid fel y Post Taliadau: £4.75 y sesiwn. Ti a Fi, 1.15­ dod o Patagones, enw’r bobol gynta Brenhinol.” Y pris oedd £3.7 miliwn. 2.30 bob dydd Mawrth. Taliadau: £1.50 gyrhaeddodd yr ardal 10,000 o y sesiwn. flynyddoedd yn ôl. HELPU FFRIND YN DROBWYNT Llongyfarchiadau i Enoc a Doris Smith CYMDEITHAS ARDDWROL CREU ARGRAFF sy wedi bod yn briod ers 65 mlynedd. Ffynnon Taf a’r Cylch: ddydd Mawrth Gwall argraffu mwya trawiadol y mis, o Bu’r ddau’n cael cinio yng ngwesty cynta’r mis, Clwb Cyn­Aelodau’r gofio cynnwys y stori, oedd yr un yn Cwrt Bleddyn, Casnewydd, gyda Lluoedd Arfog, Glan­y­llyn. Manylion rhifyn Mawrth y cylchgrawn materion ffrindiau o Gymdeithas y Gofalwyr. oddi wrth Mrs Toghill, 029 20 810241. cyfoes Barn pan oedd Siriol Griffiths yn holi Sian Gwynedd, golygydd newydd Radio Cymru, y fenyw gynta i ddal y swydd. Hwn yw’r dyfyniad allweddol: “O ran yr iaith Gymraeg, yn amlwg mae gennym ni ddyletswydd i fod yn safonol.”

FAN: LLOSGI BWRIADOL Llosgi bwriadol oedd y tân mewn fan yn Nhŷ Rhiw, Ffynnon Taf, ar Chwefror 20, medd yr heddlu. Mae Alison a Christopher O’Brien, Y Meuryn, Gerallt Lloyd Owen, a'r cynhyrchydd, Dwynwen Morgan, gyda rhai o oedd wedi troi lori’n fan gwersylla, aelodau'r Dwrlyn ­ Ynyr Williams, Menna Thomas, Ifan Roberts a Rhodri Gwyn­ wedi dweud fod difrod o £5,000. “Mae’r Jones ­ a'u gwrthwynebwyr yn y rownd ym Mhen­y­Bont ar Ogwr o Dalwrn y Beirdd. 14 Tîm y Cŵps ­ Rocet Arwel Jones, Dafydd John Pritchard a Dafydd Morgan Lewis. C 1 2 3 4 5 5 6 7 C R O E S A I R 8 6 7 L 9 10 11 Dyma gyfle arall i chi ennill Tocyn Llyfrau. 12 13 14 15 16

Atebion i: Croesair Col 11 17 18 19 34, Pen Bryn Hendy, Yr Encil, Meisgyn, 20 14 21 . CF72 8QX 22 23 24 erbyn 20 Ebrill 2007 Enillyd mis Mawrth 25 26 27 28 29 Mrs Siân Webb, Pontyclun 30

Ar Draws 31 21 32 1. Dyffryn, glyn (4) 6. Cân hir mewn cynghanedd (4) 33 8. Cwymp eira (7) 9. Ys dywed (2,2) 10. Llinyn o gotwm (4) 34 35 11. Cyfanswm yr amser y bydd person byw (7) 12. Oferyn i drin gwallt (4) 14. Yn cytuno (4) Atebion Mawrth 17. Mordwyo (5) Prynu ar­lein a 20. Preswylio, byw (5) H I N F Y N A G 5 D A C W chefnogi’r Fenter Iaith 21. Ffug­chwedl (5) S I E O I 6 E 7 22. Math o ffrwyth (5) C O R O N I D I G O N I Gallwch gefnogi’r Fenter drwy 25. Afon fechan (4) D L S R A F wneud eich siopa ar­lein yn 28. Enw dyn (4) 10 A N I F E I L A I DD 30. Twyllodrus (7) 14 C 12 E O G www.buy.at/menteriaith 31. Erw (4) T Y R CH O D C A N T E L Dewis eang o Amazon, M&S, Littlewoods 32. Fforest (4) D W 18 15 E N a gwasanaethau eraill. 34. Diffyg cwsg (4) H A F A L O CH R O G 18 35. Ceubwll, basn (4) DD N CH DD 19 E I P O E N F A 21 B A N N O G I Lawr L E I E F L 2. Pwrs (5) 3. Derbynneb (5) T I W N N O R M A D O L Gair yn Eich Clust! 4. Rhwygo, dryllio (6) 5. Gloywi, llyfnhau (6) 6. Nodi gwerth (5) Cyfarfod dwyieithog ar y 7. Rheg diniwed (5) CAPEL gweill? 12. Pib (5) SALEM Poeni sut i gadw’r ddysgl 13. beichio wylo (5) yn wastad? 15. Gogoneddus, hyfryd (5) TONTEG Huriwch offer cyfieithu am 16. Ffŵl, ynfytyn (5) 17. Cen gwyn y llygaid (3) GWASANAETHAU bris anhygoel o isel oddi 18. 480 o ddalennau (3) wrth Uned Cyfieithu 19. Coed (3) CYMRAEG Rhondda Cynon Taf. 23. Caseg ifanc (6) DYDD SUL 9.30 - 10.30am Dim ond £40.00 (gyda TAW) 24. Aros (6) Y GYMDEITHAS GYMRAEG y diwrnod gwaith am bob 26. Pwrpas (5) 27. Trwst (5) POB NOS WENER blwch. 28. Ffiaidd, annymunol (5) 7.00 - 8.30pm 29. Syth, di­oed (5) Eisiau gwybod rhagor? Cyfle i fwynhau cwmni Ffoniwch Steffan Gealy, Cymry Cymraeg. Pennaeth yr Uned, ar (02920 813662) (01443) 744431 15 CREIGIAU Priodas hyfryd! ‘N ôl ym mis Ionawr fe briodwyd Gin Gohebydd Lleol: ac Ian – merch Jenny a Mike MacDonald yw Gin a daw Ian Harvey ei Nia Williams gwr o Gaerdydd. Fe’u priodwyd mewn gwasanaeth cofiadwy iawn gan y Parch Eirian Rees yng Nghapel y Tabernacl. Cafwyd nifer o eitemau pwrpasol iawn yn ogystal – yn gerddorol ac o fyd llên. Cofir yn arbennig ddatganiad teimladwy Gareth, brawd Ian o’r clasur ‘Myfanwy’. Fe ddathlwyd yr uniad ymhellach yng Ngwesty Coed y Mwstwr. Gyda’r nos bu’r hybarch Eric Willis yn llywio’r gweithgareddau yn gelfydd iawn gan olrhain hanes bywyd Gin yn arbennig o ffraeth! Mae Ian yn gweithio gyda Banc Lloyds a Gin yn physiotherapydd gyda Awdurdod Iechyd Caerdydd a’r Fro. Maent wedi gwneud eu cartref yng Nghaerdydd. Diwrnod i’w gofio! Passiflora caerulea Faesteg ac mae’n gyfieithydd yn ESIS. Dywedir bod y blodyn yn ymdebygu i Gwellhad llwyr a buan i ... Pan nad yw’n eistedd o flaen ei groeshoeliad Crist: ... Mr Peter Condron, Stratford – dyw chyfrifiadur mae’n mwynhau dawnsio • mae’r ddeilen yn symbol o’r wayw Peter ddim wedi bod yn hwylus iawn yn gyda Dawnswyr Gwerin Penyfai, a ddefnyddiwyd i drywanu Crist ddiweddar – ac mae ei hen ffrindiau pherfformio ar lwyfan gyda chwmniau • y pum petal a’r pum sepal – y deg yma’n Creigiau yn cofio’n garedig drama ac opera lleol. apostol amdano. Brysia wella’n llwyr Peter, a • y pump anther – y pump clwy gobeithio bod y driniaeth yn llwyddiant. Cydymdeimlad dwys • y tendrils – y fflangellau Bu farw Siân Watkins, nith fach Merch yn bencampwraig! • colofn yr ofari – pileri’r groes ddeunaw oed Ann a Phil Angel, ar yr A pham lai? Tybed a gofiwch chwi ‘n ôl wythfed o Chwefror eleni (diwrnod yr • y stamens – y morthwylion a at ddechrau’r tymor rygbi, chwe pyndit ddefnyddiwyd i daro’r hoelion eira mawr) yn Ysbyty Llandochau, ar ôl dewr yn ceisio darogan sgôr y pum gêm brwydr hir a dewr. Yn Alltyblaca, ger • y tri stigma – y tair hoelen rygbi rhyng­wladol (na fu’r disgleiria o Llanybydder roedd cartref Siân, ac • y filaments oddi mewn i’r blodyn – y berfformiadau!) – wel, cyflawnodd roedd yn dioddef o Cystic Fibrosis. goron ddrain Bethan Thomas o Faesteg gamp Merch chwaer Ann – sef Elin a’i gŵr • y calyx – y gogoniant anhygoel – gwnaeth ddyfalu y sgôr yn Gary oedd Siân ac wyres i John a • y wawr wen ­ purdeb gywir deirgwaith. Daw Bethan o Menn a Williams, Rh os ybedw, • y wawr las – y nefoedd Ffaldybrenin, Sir Gaerfyrddin. Diolch i Heddwyn Richards Cafodd angladd fawr yng Nghapel Ffaldybrenin. Roedd dros 700 o alarwyr Mrs Dilys Samuel yn bresennol yn gwisgo dillad lliwgar – Dymuna Gary a Beth a’r teulu ddiolch yn ôl dymuniad Siân. Mae’r cyfraniadau yn gynnes iawn am bob caredigrwydd tuag at ymchwil i Cystic Fibrosis a ac arwydd o gydymdeimlad a Ward Cilgerran, Ysbyty Glangwili wedi ddangoswyd iddynt yn eu profedigaeth cyrraedd bron i £8000. ddiweddar o golli Mam, Mam­gu a hen­ Carai Ann a Phil ddiolch i’w ffrindiau famgu, ynghŷd â ffrind arbennig. Diolch yma yng Nghreigiau am eu cefnogaeth i’r Parchedig Eirian Rees ac i bawb arall frwydrodd yn erbyn yr elfennau i fynychu’r Gwasanaeth Angladdol. Arddangosfa Siarad cyhoeddus. Bu tri o blant Creigiau sef Catrin Siprys Herbert, Gareth Rosser a Geraint H e r b e r t y n c y s t a d l u y n g ‘ G w r y w ’ y w t e i t l nghystadleuaeth Rotari Youth Speaks arddangosfa Siprys ­ grŵp yn d di wed d ar ar r an Y s g ol o artistiaid ­ yn Oriel Plasmawr.Daethant yn fuddugol yn y Canfas, Glamorgan Street, rownd gyntaf a chael mynd ymlaen i Treganna o 24 Mawrth i 21 gystadlu yn rownd ardal Caerdydd a’r Ebrill. Mae’r arlunydd, Fro yn erbyn wyth o ysgolion eraill. Bu Allan Rosser o Waelod y dadlau brwd ac er na cafon nhw’r wobr Garth, yn arddangos tri llun gyntaf yn yr ail rownd bu’n noson dda a o’i waith. 16 phrofiad gwych.