budgettraining herstructurering het knusse kerst- voor huurders Het Nije Daip dorpje van Freek van der Zwaag 03 08 09 (t)huis! hét magazine voor huurders van wooncorporatie lefi er december 2015 - editie Stadskanaal

‘Eigenlijk ken je de Purmerlaan niet meer terug’ informatieblad van column open koers

Lefi er staat midden in de samenleving. zullen we bekijken of het mogelijk is om colofon We zijn er vooral voor mensen die wel wat minder te verkopen, meer te renoveren en (t)huis! - december 2015 steun kunnen gebruiken bij het vinden van te verduurzamen. En als we dat allemaal een geschikte woning. Samenwerking met gaan doen, moeten we iets anders laten – tekstbijdragen de gemeente is daarvoor heel belangrijk. maar wat? Onze plannen voor de verdere Bureau Binnenwerk, Elke Beekman Maar we willen ook graag samenwerken toekomst? Onze sociale activiteiten? Het Doelpunt Media, René Otterloo met onze huurders. Samen (gemeente, zorgen voor monumenten? Wat we gaan corporatie, huurders) gaan we de koers doen en wat we dan moeten laten, leggen fotografi e voor de komende jaren uitzetten. De we voor aan de gemeente die daarover Jan Anninga, Hans Banus en Lefi er nieuwe woningwet die per 1 juli geldt, geeft met de huurdersorganisatie en met ons in daar goede handvatten voor. Zo wordt gesprek zal gaan. grafi sche verzorging en lay-out de gemeente gevraagd om aan te geven Staal Communiceert, Veendam hoe zij denkt over wonen in haar gebied. De inkomsten van een corporatie bestaan Als de gemeente groeit, waar gaat dan uit huur die u betaalt. Samen moeten we druk gebouwd worden? Hoeveel en wat voor ervoor zorgen dat niet alleen u, maar ook Zalsman, Groningen soort woningen komen er bij? Hoe wijzen uw kinderen goed kunnen blijven wonen. we onze woningen toe? En hoe betrekken We zijn het vast niet altijd met elkaar we onze huurdersorganisaties daarbij? Van eens en ook huurders onderling zullen die dingen... regelmatig van mening verschillen. Maar we gaan altijd met elkaar in gesprek en Ligt de woonvisie van de gemeente zullen proberen elkaar te overtuigen van in dit nummer eenmaal op tafel, dan zijn wij aan zet: wat op de lange termijn het beste is voor wooncorporatie en huurders. Wij zijn iedereen. Hopelijk lukt dat steeds beter. 3 budgettraining benieuwd wat u als huurder vindt van de Daar werken wij als Lefi er hard aan en voor huurders woonvisie en wat u er eventueel aan zou daar kunt u als huurder ook uw steentje 4 ‘Het huisvesten van willen veranderen. Als corporatie gaan we aan bijdragen, bijvoorbeeld door mee te status houders behoort tot beoordelen wat we bij kunnen dragen aan doen met de huurdersorganisatie in uw onze kerntaken’ het realiseren van de visie in de praktijk. Een woonplaats. 7 nieuwe waterleiding vraag is bijvoorbeeld of we meer kunnen We spreken elkaar! voor fl atcomplex aan bouwen en of het lukt om de huren minder Olmenhage te laten stijgen of zelfs verlagen. Ook Lex de Boer 10 ventileren is gezond en bespaart energie 12 kruiswoordpuzzel heeft u ideeën voor uw buurt?

Lefi er werkt samen met bewoners aan betere dorpen, buurten en wijken. Want als bewoner weet u immers het beste wat goed is voor uw buurt. volg ons… Heeft u een goed idee waar uw buurt van hoe stuur ik mijn idee in? op facebook en twitter opknapt? Wij kunnen u helpen! Omschrijf Stuur uw voorstel, eventueel samen met Meld u aan als vriend, relatie of volger: uw idee, stuur het naar Lefi er en wie weet buurtbewoners, naar Lefi er. Dit kan per krijgt u geld om uw idee uit te voeren. mail naar info@lefi er.nl. Of per post naar: Postbus 7104, 9701 JC Groningen. waar moet uw idee aan voldoen? Wilt u uw idee eerst aan ons voorleggen, www.facebook.com/Lefi erwonen Uw initiatief moet betrekking hebben op of wilt u weten waar uw idee aan moet huurders van Lefi er en op het schoon, voldoen, neem dan contact op met een heel en veilig houden van uw woonom- van onze bewonersparticipanten via geving. Vanaf 1 juli 2015 is er een nieuwe telefoonnummer 088 - 20 33 000 of per www.twitter.com/Lefi er_wonen woningwet. Dit betekent dat we nieuwe e-mail info@lefi er.nl. initiatieven hieraan moeten toetsen. lefi er - pag 2 budgettraining voor huurders ‘Eén keer per veertien dagen doe ik de grote boodschappen’

Het valt tegenwoordig lang niet altijd bonnen verzekeringen. Een onafhankelijke website mee om inkomsten en uitgaven in ‘Het is belangrijk dat je iedere week als Independer kan je daarbij helpen.’ balans te houden. De budgettraining even kijkt wat er is gebeurd op fi nancieel van Welzijnszorg Groei! (gratis voor gebied’, weet Jacob. ‘Wat is er binnen automatisch huurders van Lefi er) geeft meer inzicht gekomen, wat is er uitgegaan? Tijdens de Tegenwoordig worden veel kosten betaald in je fi nanciële situatie. Daardoor weet training hield ik alle bonnen bij in een kas- via een automatische afschrijving. ‘Dat je beter wat er binnenkomt, wat eruit boekje. Je ziet dan precies wat je uitgeeft. merk je vaak niet en daardoor weet je gaat en wat je moet reserveren. Deel- Voor mij was het niet echt een verrassing, eigenlijk niet goed hoe je er voor staat. nemers leren een eenvoudige thuis- maar sommige deelnemers schrokken Sommige dingen moet je gewoon betalen, administratie op te zetten. Aan bod van wat ze per week aan boodschappen zoals de huur en verzekeringen. Op de komen onderwerpen als een kasboek uitgaven.’ training kregen we de tip om daar kritisch bijhouden, verzekeringen, maand- en naar te kijken. Dan houd je veel beter jaarbegroting en bespaartips. Ook tips overzicht.’ Jacob Baas volgde de training. ‘We gaven elkaar onderling ook tips. Zo ‘Jammer dat het maar vier bijeenkom- vertelde ik dat wij één keer per veertien op orde sten waren, ik vond het heel interes- dagen de grote boodschappen doen. Dat Al met al vond Jacob het een interessante sant!’ is veel voordeliger dan steeds naar de training. ‘Het is altijd goed om weer even winkel gaan als je wat nodig hebt. Dan stil te staan bij hoe je je fi nanciële zaken Jacob is grondwerker. Over het algemeen geef je veel meer geld uit.’ Nuttig vond geregeld hebt. Ik vind het belangrijk om dat redden hij en zijn vrouw zich wel van wat Jacob ook de bijeenkomst over verzeke- goed op orde te hebben. Als het dan mis er aan geld binnenkomt. Wel is het soms ringen. ‘Aan het eind van het jaar kan het dreigt te gaan, zie je het aankomen en kun lastig dat de huur aan het begin van de geld opleveren als je kritisch kijkt naar je je er wat aan doen.’ maand wordt afgeschreven, terwijl de inkomsten aan het eind van de maand op de rekening staan. verstand van zaken De cursus bestond uit vier bijeenkomsten van tweeëneenhalf uur en werd gegeven door twee dames die echt verstand van zaken hadden, aldus Jacob. ‘Je kon aan alles merken dat ze wisten waar ze het over hadden. Ik vond dat ze het heel goed en prettig deden.’ map De training begon met het opstellen van een basisadministratie. ‘We hebben een map gemaakt met verschillende tabbladen. De trainers namen met ons door hoe we de map konden indelen. Onderwerpen wa- ren onder andere verzekeringen, huur, gas en elektra. We kregen ook tips, bijvoor- beeld dat je altijd je post open moet maken en direct in de map moet opbergen. Voor mij niet echt nieuws, maar andere deelne- mers waren jong en woonden nog maar net op zichzelf. Je zag dat het bij hen wel aankwam.’

lefi er - pag 3 ‘Het huisvesten van statushouders behoort tot onze kerntaken’

Statushouders zijn mensen die in rekening nemen. Dat komt neer op zo’n 75 maatschappelijke begeleiding stopt na drie ons land asiel hebben aangevraagd woningen in de hele gemeente. Veel men- maanden.’ en in het bezit zijn van een (tijdelijke) sen denken dat alle vrijkomende woningen verblijfsvergunning. Daarmee hebben naar statushouders gaan, maar dat is niet meer doen ze ook recht op woonruimte. Het Rijk zo. In de praktijk is het nog geen 5%.’ Met de toenemende stroom vluchtelingen geeft gemeenten opdracht om hier- is het duidelijk dat het komende jaar extra voor te zorgen. De meeste gemeenten profi el huisvesting noodzakelijk zal zijn, aldus dragen dit vervolgens over aan de Het COA (Centraal Orgaan opvang asiel- Kirstin. ‘Dat kan op allerlei manieren, denk wooncorporaties. zoekers) voert met elke statushouder een aan (tijdelijke) woningen bouwen op braak- intakegesprek en stelt dan een profi el op. liggende terreinen of aan de ombouw van In de stad Groningen staan de vrije wo- In dat profi el staat onder meer of het gaat leegstaande panden. Wat ons betreft is de ningen van alle corporaties op de website om een gezin of een alleenstaande. Kirstin: taakstelling vanuit het Rijk een minimum. woningnet. Als statushouder ben je urgent ‘Komt er een woning vrij, dan kijken onze We zouden meer willen doen. Corporaties woningzoekende en kun je zelf reageren verhuurmakelaars of die geschikt is voor zijn er voor huisvesting van mensen die op woningen, ongeacht de aanbieder. een van de statushouders op de lijst.’ dat zelf niet kunnen. Dat zijn bijvoorbeeld Maar afgezien van Groningen, hebben de Nederlanders met een smalle beurs en meeste gemeenten in het werkgebied van ingewikkeld mensen die begeleid moeten wonen. En Lefi er de toewijzing van woningen aan sta- Als je als statushouder een woning krijgt dus ook mensen die hier naartoe zijn ge- tushouders overgedragen aan de woon- toegewezen, komt er heel wat op je af, vlucht en een verblijfsvergunning hebben.’ corporaties. Programmamanager Kirstin zegt Kirstin. ‘Je moet verhuizen, inrichten, Meringa vertelt hoe dit in zijn werk gaat. gas en licht regelen, kinderen moeten naar taakstelling Lefi er in 2015 school, je maakt kennis met de buurt, je vijf procent volgt een inburgeringscursus. Juist omdat Aantal statushouders ‘Het Rijk bepaalt hoeveel statushouders het zo ingewikkeld is, wordt er altijd voor Borger-Odoorn 22 de gemeente moet huisvesten. Hoe meer begeleiding gezorgd. Vrijwilligers van Emmen 150 inwoners, hoe meer statushouders. De Vluchtelingenwerk Noord-Nederland, Groningen 88 gemeente Emmen bijvoorbeeld moet dit Humanitas en andere maatschappelijke Hoogezand-Sappemeer 20 jaar 208 mensen onder dak brengen. Lefi er welzijnsorganisaties helpen statushouders Stadskanaal 24 is de grootste wooncorporatie in Emmen bij alles wat te maken heeft met de huis- en wij moeten hiervan 70% voor onze vesting, van verhuizing tot inrichting. Deze

‘Voor ons is alles heel mooi hier!’

Mohammed (5) doet de deur open de tweelingbroertjes van Mohammed hard mee aan de slag. Met resultaat, want en begroet de bezoekers in perfect aandachtig wat er allemaal gebeurt. Ze hij vertelde dit verhaal vrijwel geheel in het Nederlands. Als je hem hoort pra- zijn bijna een jaar geleden geboren in het Nederlands. ten, zou je niet zeggen dat de fami- Refaja-ziekenhuis. lie Motamaa nog geen twee jaar in Libië Nederland is. Mohammed gaat naar communicatie In Damascus was Haitham autoverkoper school in het dorp en buurjongen Thijs Overburen Jan en Bertha Wever zijn bij en Nour schoonheidsspecialiste. Drie jaar is zijn beste vriend. het gesprek aanwezig om te helpen bij geleden vertrokken ze met hun zoontje de communicatie. Haitham praat goed Mohammed uit Syrië. ‘Ik heb alleen maar Eenmaal binnen worden fotograaf en Engels, maar hij staat erop het gesprek zussen en mijn moeder was bang dat ik tekstschrijver voorzien van koffi e en koek- in het Nederlands te voeren. ‘Haitham en in het leger zou moeten’, zegt Haitham. jes. De vader en moeder van Mohammed, Nour willen zo snel mogelijk Nederlands ‘Nour had al haar vader en een broer Haitham en Nour, vertellen hoe ze vanuit leren’, zegt Jan Wever. ‘Ze weten hoe verloren. We besloten te vertrekken.’ De Damascus in Stadskanaal terecht zijn belangrijk dat is.’ De eerste stap is de reis ging eerst naar Libië, waar het gezin gekomen. In de box en op schoot volgen inburgeringscursus. Daar is Haitham nu een jaar verbleef, wachtend op een ge-

lefi er - pag 4 schikt moment om per boot naar Italië te vertrekken. ‘Toen Nour op straat bedreigd werd door een man met een geweer, heb ik haast gemaakt, ook omdat ze zwanger was.’

400 mensen Voor 5000 euro kocht Haitham een boot- ticket naar Lampedusa voor hemzelf en zijn gezin. ‘Toen ik de boot zag, kreeg ik spijt. Het was een boot van 14 meter waar 400 mensen op moesten. Maar toen ik zei dat ik niet mee wilde, joegen ze ons met de Kalasjnikovs aan boord.’ Nour: ‘We zaten als haringen in een ton, en dat 32 uur lang.’

Stadskanaal Eenmaal aangekomen op Lampedusa werden ze goed ontvangen. De reis ging via Frankrijk naar België en uiteindelijk naar Nederland. Na wat omzwervingen eindigde meer dan buren vrouw hielp Nour met het inrichten van de reis in Stadskanaal, waar ze anderhalf Nour en Haitham zijn heel blij dat ze nu in de babykamer. Toen ze moest bevallen, jaar geleden een eigen huurwoning toe- Nederland wonen. ‘Voor ons is alles heel reden ze ons naar het ziekenhuis.’ Bertha: gewezen kregen. Nour is heel blij. ‘Ik kan mooi hier’, zegt Haitham, en hij steekt zijn ‘Haitham helpt ons ook, hoor! Hij maakt de hier gewoon de deur opendoen als iemand duim omhoog. ‘Onze lieve buren helpen dakgoot schoon, maait het gras en doet aanbelt, ik ben niet meer bang.’ ons met van alles. De buurman helpt ons andere klusjes.’ Nour en Haitham: ‘Jullie met brieven van de gemeente, de buur- zijn meer dan buren, jullie zijn familie.’

betaal uw huur via een machtiging aan Lefi er zo betaalt u de huur veilig, eenvoudig en altijd op tijd

Als u een woning huurt van Lefi er, heeft u een huurcontract en betaalt u huur. U bent verplicht om vóór de eerste van de maand het maandelijkse huurbedrag automatisch betalen te betalen. Met huurders die al lang in hun woning wonen, kan een andere datum of in gesprek met Lefi er? in het huurcontract zijn vastgelegd. Kijk in uw huurcontract wat we met u hebben afgesproken. Om betalingsproblemen te voorkomen, houdt Lefi er de huurbetaling Wilt u Lefi er machtigen de huur af te scherp in de gaten. Bij oplopende huurachterstanden is niemand gebaat. schrijven? Bel ons dan. We sturen u een machtigingskaart toe. De kaart betalen: liefst met machtiging het huurbedrag van uw rekening af te kunt u invullen en kosteloos naar ons De meeste huurders betalen met een schrijven. Dat heet automatische incasso. terugsturen. Doet u dit voor de 15e machtiging aan Lefi er. Het is de eenvoudig- U heeft er geen omkijken naar. De huur van de maand dan wordt de huur ste manier om de huur te betalen. U geeft wordt altijd op tijd betaald, ook als u weg vanaf de opvolgende maand auto- dan opdracht aan Lefi er om elke maand of op vakantie bent. matisch afgeschreven. Heeft u proble- men met het betalen van de huur en betalingsproblemen? wilt u daar met ons over praten? bespreek ze met ons! We maken graag een afspraak met Als u niet op tijd betaalt, ontvangt u al snel u! In beide gevallen belt u met ons via een herinnering van ons. Dreigt er een 088 - 20 33 000. huurachterstand te ontstaan, neem dan contact met ons op. Als u te lang wacht, kan dat betekenen dat u voor extra kosten komt te staan. Misschien kunnen we een regeling met u afspreken of u doorverwijzen naar instanties die u verder kunnen helpen.

lefi er - pag 5 straat in beeld: Purmerlaan, Stadskanaal ‘Eigenlijk ken je de Purmerlaan niet meer terug’

jaar oud en gebouwd vanwege de komst van Philips naar Stadskanaal. Het was een hele operatie, deze ombouw, maar ik kijk er achteraf met veel plezier op terug.’

optimale isolatie De woningen werden stuk voor stuk voorzien van nieuwe gevels – inclusief ramen en kozijnen - die voor optimale isolatie zorgen. Op de daken liggen zonnepanelen. Gerlinde: ‘Wij kunnen precies zien hoeveel energie deze panelen opleveren en hoeveel energie je zelf verbruikt. Dat maakt je eerlijk gezegd een stuk bewuster.’ Jeffrey: ‘Vanwege alle maatregelen blijven wij in de toekomst verschoond van een hoge energienota. Hoeveel het gaat schelen, weten wij nog niet. Je moet eerst een jaar verder zijn, voordat een goed vergelijk mogelijk is. Maar dat het scheelt, weet ik zeker.’ Gerlinde: ‘De temperatuur in huis is ook vlakker.’ Aly: ‘Wij hebben geen tocht meer ‘Wat een enorme verbetering! Het is zo rustig geworden in huis en het straat- in huis. De trek is eruit, dat scheelt enorm. beeld is er geweldig van opgeknapt!’ Het omvangrijke project Stroomversnelling dat eind mei werd uitgevoerd in de Purmerlaan in Stadskanaal zorgt een halfjaar vliering later nog altijd voor enthousiaste reacties onder de huurders. De echtgenote van Aly neemt ons mee naar de vliering. Via een vlizotrap bereiken We schuiven aan tafel bij drie bewoners serie aan de Chrysantstraat in Nieuw- wij de zolderetage. ‘Kijk, wij hebben nu van deze straat, die in pakweg tien weken Buinen, volgens de meest moderne drie installaties op zolder staan die te tijd met recht een totale metamorfose isolatie- en energiebesparende normen maken hebben met de ombouw. Het is onderging. Het zijn Aly Hummel, Jeffrey de zijn gerenoveerd. Om te beginnen is het een prachtig systeem. Wij woonden hier Laet en Gerlinde Smit. gas uit de woning verdwenen. Koken is al met veel plezier, maar het comfort is alleen nog mogelijk op de inductieplaat enorm toegenomen. ’s Zomers blijft de ‘Eigenlijk ken je de Purmerlaan niet meer (elektrisch dus). Elke huurder kreeg zo’n warmte buiten, dan is het heerlijk koel terug, zo fraai zijn de woningen ook van kookplaat geïnstalleerd met gratis daarbij binnen. Wanneer het buiten ruim boven de de buitenzijde opgeknapt’, stelt Aly die op geleverd een fraaie pannenset. dertig graden is, blijft het binnen constant huisnummer 24 woont. Samen met Jeffrey, ongeveer 23 graden.’ Gerlinde en buurman Johan Bos vormt lekker eten zij de werkgroep namens de bewoners Gerlinde: ‘Ik heb het idee dat het eten saamhorigheid uit de straat die met Lefi er nadenkt over mij hierdoor lekkerder smaakt. Je kookt Gerlinde, Jeffrey en Aly vertellen dat de de kinderziektes van de SKID en de minder lang en het is bovendien een periode van renovatie en ombouw best communicatie hierover met bewoners. stuk veiliger. En je hebt er minder afwas overlast met zich meebracht. ‘Maar aan van. Het is een schone wijze van je eten de andere kant: het was ook wel weer meest moderne normen bereiden.’ Aly: ‘Ik zou niet meer zonder gezellig. Iedereen in de straat kwam even Stroomversnelling dus. Wat betekent willen. Eerst keek ik er tegenop, tegen dat bij elkaar kijken hoe ver het overal was dit eigenlijk? Het komt er in het kort koken op inductie, maar nu… Heerlijk!’ Het gevorderd. Het is de saamhorigheid in de op neer dat de huurwoningen in deze echtpaar Hummel woont al vijftig jaar op Purmerlaan zeker ten goede gekomen.’ straat, maar bijvoorbeeld ook een hetzelfde adres. ‘Deze woningen zijn 52 lefi er - pag 6 nieuwe waterleiding voor fl atcomplex aan Olmenhage ‘Gevoel sociale veiligheid stelt mij hier gerust’

De wind en het herfstgebladerte waaien woest rond het appartementencomplex mijn tevredenheid. Aanvankelijk was dit aan de Olmenhage in Stadskanaal. Het jaargetijde verandert, de winter is een complex waar je alleen kon wonen aanstaande. In de sfeervol ingerichte woning van Hendrik Drenth, die op de als je 55 jaar of ouder was, maar dat is eerste etage woont, is het echter behaaglijk warm. niet meer zo. Er wonen nu ook jongere mensen. Ik vind dat niet bezwaarlijk. Met Wie denkt dat de winterslaap vat heeft kant: als het maar een dag duurt, kun je jongere mensen praat je ook nog eens gekregen op het fl atcomplex, heeft het best een keertje zonder de douche toch? Ik over andere onderwerpen.’ mis. De novembermaand staat hier in het wel tenminste.’ teken van een grondige verbeteringsslag. prettig gevoel Alle zeventig appartementen worden prima wonen Het grootste voordeel van het wonen voorzien van een nieuwe waterleiding. Het Het karwei om het volledige waterleiding- aan de Olmenhage vindt Hendrik het vergt aanpassing van de huurders, maar net te vervangen startte op 27 oktober punt van sociale veiligheid. ‘De centrale met een fraai vooruitzicht in het verschiet, en duurt naar verwachting tot het eind ruimte van onze fl at is alleen toegankelijk kijken de meeste bewoners er niet van dit jaar. Hendrik: ‘De aannemer lost via het intercomsysteem. Je kunt niet zo tegenop. Hendrik (75): ‘Er moest gewoon het allemaal keurig op. Eerst wordt de maar naar binnen lopen. Voor veel oudere iets gebeuren, want er ontstonden teveel nieuwe leiding aangelegd en aangesloten bewoners is dat een heel prettig gevoel.’ problemen met de vorige waterleidingen. en daarna wordt de oude verwijderd. Het Gelukkig heeft Lefi er dit nu opgepakt. Elke is vanaf nu zeker dat we er geen overlast alles dichtbij woning wordt voorzien van roestvrijstalen meer van hebben. De geboren en getogen Knoalster is niet buizen, waardoor we weer een fl inke van plan te vertrekken uit het fl atcomplex periode vooruit kunnen.’ jongere mensen aan de Olmenhage. ‘Absoluut niet. Ik Hendrik betrok zijn hoekwoning in 2002, woon hier fi jn en ik woon op een locatie noodvoorziening inmiddels alweer dertien jaar geleden. waar alles wat ik nodig heb dichtbij is. Ik In een brief van de corporatie aan alle ‘Ik woonde aan de Marijkelaan, maar mag bij mooi weer graag fi etsen op mijn bewoners stond op voorhand vermeld deze woningen werden gesloopt. Toen elektrische fi ets. dat zij rekening moesten houden met enig ben ik hier terecht gekomen en zeer naar ongemak. Vervanging van de leidingen zou in het ergste geval betekenen, dat ze drie tot vier dagen zonder water konden komen te zitten. Uiteraard zorgde Lefi er voor een noodunit buiten het gebouw die was voorzien van toiletruimte, douches en wasmachines. Het is immers onmogelijk om zo’n lange periode zonder water te leven en te wonen. uitstekend werk Hendrik Drenth vertelt dat aannemer Niemeijer Installatietechniek BV uit Emmen uitstekend werk heeft verricht, want de aanleg van de nieuwe leidingen was soms al binnen een dag geregeld. ‘Het personeel van de aannemer werkte van boven naar beneden en dan per woningenrij onder elkaar. En telkens schoven ze dan een woning op. Op deze manier was het ook goed mogelijk om gebruik te maken van het water of de douche van de buren. Velen hebben dat ook gedaan. En aan de andere

lefi er - pag 7 herstructurering Het Nije Daip ‘Dit is ons project!’

Als herstructureringsproject Het Nije Daip is afgerond, is de bloemenbuurt je bewoners betrekt bij alle ontwikkelingen één van de mooiste buurten van Nieuw-Buinen. Tot eind 2017 worden in totaal 80 en het niet af doet in één-tweetjes tussen woningen gesloopt, 22 nieuwe woningen gebouwd en 119 woningen verbeterd. organisaties onderling.’ Ook het openbaar gebied krijgt een opknapbeurt. Naast aandacht voor ´stenen en straten´ wordt er veel tijd besteed aan de leefbaarheid van de buurt. De eerste sociale activiteiten fase van het project nadert nu zijn einde. Opbouwwerker Gerrit van Aragon en De herstructurering verstevigde het contact voorzitter van de huurdersvereniging Anne Kwant vertellen er meer over. tussen bewoners onderling. ‘Dat willen we graag vasthouden als het project klaar is. Het is dus belangrijk dat sociale activiteiten gewoon doorgaan tijdens de verbouwing. Daarom haken we onder andere aan bij de landelijke burendag. En de actieve speel- tuinvereniging Buiner Disney organiseert niet alleen de jaarlijkse straatspeeldag, maar ontwierp ook een nieuwe speel- voorziening aan het water. De tekeningen hangen hier in de modelwoning, voor wie nieuwsgierig is.’

klankbordgroep Dat de modelwoning ook het kantoor van Dorpsbelangen en huurdersvereniging De modelwoning aan de Chrysantstraat is december zijn 30 woningen gerenoveerd ’t Huurdertje is, was een bewuste keuze. tevens het kantoor voor huurdersvereniging en de laatste drie woningen gesloopt. Anne: ‘Mensen weten de weg hier naar toe ’t Huurdertje. Vanuit de woonkamer kijk je Daarmee is fase 1 afgerond. Dan vieren we goed te vinden. Daardoor hoor je snel wat uit op een blok gerenoveerde woningen. een feestje met elkaar!’ klachten zijn, kun je antwoord geven op ‘Die zijn helemaal klaar’, wijst Anne. ‘De vragen en misverstanden uit de weg ruimen. huizen hebben een nieuwe schil gekre- sceptisch Wat dat betreft doet de klankbordgroep ook gen met een nieuw dak, nieuwe gevel en Dat feestje is terecht, vindt Gerrit: ‘Het goed werk. Dit zijn betrokken bewoners die zonnepanelen. Waar nodig en afhankelijk is echt een mooi plan en dat vind ik niet fungeren als vraagbaak voor anderen. Lefi er van wensen van bewoners, is de boel ook alleen. Bewoners zijn wel eens geïrriteerd is soms traag met communiceren en komt binnen opgeknapt. Veel huurders hebben door de overlast van de renovatie, maar afspraken niet altijd na. Daar zijn dan wel nieuwe tegels in douche en toilet en een iedereen gelooft in het eindproduct. Dat redenen voor, maar als je die niet vertelt, nieuwe keuken. En straks heeft niemand was in het begin niet zo. Toen de start van weet niemand dat. De mensen van de meer gas in huis, ook koken doen ze de werkzaamheden wat lang op zich liet klankbordgroep pikken dit soort signalen op elektrisch.’ wachten, werden veel bewoners sceptisch, en zorgen ervoor dat het op de juiste plek zeker toen er vervolgens niet veel actie terecht komt. Of ze zeggen: ‘Kom even op feestje werd ondernomen. ‘Het gaat zeker weer kantoor, dan weet je hoe het zit’.’ De bouwvakkers zijn bezig met het afwer- niet door, net als de plannen in de jaren ne- ken van de dertig woningen die bij fase 1 gentig!’ Maar nu gebeurt het dan eindelijk.’ succes horen. ‘Het gaat om de laatste loodjes’, Naast het prachtige eindresultaat zijn Gerrit aldus Anne. ‘Een deur die niet goed sluit, prettig samenleven en Anne vooral goed te spreken over de een windveer die er nog moet komen. In Gerrit houdt zich één dag per week bezig nauwe samenwerking tussen bewoners, het blok waar de modelwoning bij hoort, met de sociale kant van de herstructure- Lefi er en gemeente. Gerrit: ‘Vanaf het begin moet het meest gebeuren. Het was een ring. ‘Het gaat er natuurlijk om dat we met hebben we ons samen ingezet voor een proefblok en er is het een en ander mis ge- z’n allen prettig samenleven in Nieuw- mooi huis in een mooie woonomgeving.’ gaan, onder andere met de verwarmings- Buinen en dus moet je ook investeren in Anne: ‘Bewoners hebben het over ‘ons’ installatie. Dat wordt nu hersteld. Medio het sociale deel. Onderdeel daarvan is dat project. Dat zegt genoeg!’

lefi er - pag 8 het knusse kerstdorpje van Freek van der Zwaag

Sommige Lefi er-huurders hebben een bijzondere hobby. Neem nu Freek van der Zwaag. Stiekem zou Freek uit Stadskanaal willen wegdromen in de wereld-zonder-zorgen van zijn kerst- dorpje, dat hij elk jaar creëert in zijn portiekwoning aan het Europaplein.

Half november begint het altijd te kriebe- len bij Freek (58), die overdag werkt als kantinemedewerker van Wedeka aan de Electronicaweg. Daar is hij al meer dan veertig jaar en tot zijn volle tevredenheid in dienst. ‘Meestal haal ik rond 15 novem- ber de dozen van zolder waarin ik mijn kerstdorp bewaar. Dit jaar was ik zelfs wat eerder. Ik had er gewoon zin in om alles weer op te bouwen’, zegt hij. euro voor. Maar het leukst is het om juist richten. Eerst plaats ik alles op de tafels en verzamelwoede na de kerstperiode spulletjes te kopen. Dan dan ga ik er eens rustig voor zitten. Als ik Zijn bonte verzameling aan huisjes, draai- heb je vrijwel overal veertig procent korting een idee heb, ga ik aan de slag om alles molens, reuzenraden, poppetjes, auto’s, op. Mij maakt het niet uit, dat gebruik ik het defi nitief op zijn plek te zetten. Ja, elk jaar een boerderij en andere attributen in kerst- jaar daarna gewoon weer.’ ziet het geheel er anders uit.’ stijl is het resultaat van twaalf jaar verzamel- woede. Rommelmarkten, kringloopwinkels, behangtafels martinitoren de Action, tuincentra; overal waar hij komt Freek stalt zijn dorpje uit op behangtafels In het knusse kerstdorpje ontdekken we speurt hij naar aanwinsten voor zijn col- die hij keurig afdekt met witte kerstkleden. een replica van het fraaie gemeentehuis lectie. Tuincentrum Oosterik in Denekamp Langs de muren van zijn woonkamer staat van Gouda, de Kaaswaag in Alkmaar en is zijn favoriete adres. Daar is hij, meestal zijn verzameling uitgestald op een lengte zowaar ook de Martinitoren. ‘Twaalf jaar met zijn zus en zwager, een paar keer per van tien meter. Aan de wand hangen foto’s geleden ben ik er voor de gein mee begon- jaar op struintocht. Sommige huisjes die ik en schilderijen met veel sneeuwgezich- nen en van lieverlee kreeg ik steeds meer koop, zijn best duur. Daar betaal ik vijftig ten. ‘Ik ben een week bezig om alles in te in huis. Ik vind het een geweldige hobby. Eigenlijk zou ik de uitstalling nog veel groter willen maken, maar ik kan niet meer kwijt in de kamer.

kerstboom Wat spreekt Freek nu zo aan? ‘De gezellig- heid die het uitstraalt, vind ik geweldig. En een dag na Sinterklaas komt de kerst- boom voor het raam te staan. Dat hoort er natuurlijk bij. Maar wanneer de kerstdagen voorbij zijn, ruim ik alles meteen weer op.’ Freek probeert het geheel er zo realistisch mogelijk uit te laten zien. ‘Zo heb ik hier een kiepauto staan. Zie je wat daar in zit? Echt strooizout. Dat vind ik nu leuk om te bedenken.’

lefi er - pag 9 ventileren is gezond en bespaart energie

Ventileren is ‘gebruikte warme lucht uit raam open te zetten. Tijdelijk luchten van uw woning afvoeren en frisse lucht erin uw huis is niet hetzelfde als ventileren. Voor De tips in dit artikel gelden niet voor brengen’. Goed ventileren is erg be- een gezond binnenklimaat is het noodza- nieuwe woningen met balansventilatie. langrijk. Vochtige en vervuilde lucht in kelijk om 24 uur per dag te ventileren. In deze woningen wordt de ventilatie huis kan gezondheidsklachten veroor- automatisch geregeld. Vergeet niet de zaken. Een huis met voldoende frisse ventilatieroosters open, mechanisch fi lters en afvoerventielen regelmatig lucht is prettiger om in te wonen en is ventilatiesysteem aan schoon te maken. bovendien makkelijker warm te sto- Het is niet nodig om de hele dag uw ramen ken. U bespaart dus energie en kosten. open te zetten. Ramen en deuren kortere Bovendien voorkomt u schade aan uw tijd tegen elkaar open zetten geeft een warmt sneller op dan vochtige lucht. Als woning door vocht en schimmel. goed resultaat. Ventilatieroosters moeten u goed ventileert, gebruikt u dus minder altijd open blijven staan. Als u geen roos- energie!’. Lieuwe vult aan: ’Met andere vocht en vervuilde lucht ters heeft kunt u het (klap-) raam een klein kleine tips kunt u al veel bereiken. Ventileer Bij activiteiten als douchen, koken, afwas- stukje open houden. Als u een mechanisch de badkamer extra, de eerste paar uren sen, de was drogen en roken komt vocht ventilatiesysteem heeft, moet u deze altijd nadat u heeft gedoucht. Maak de douche- en vervuilde lucht in de woning. Het is aan laten staan! hoek direct na het douchen droog met een belangrijk dit af te voeren, omdat het trekker of handdoek. Laat na het koken schadelijk is voor uw gezondheid en uw tegenstrijdig de afzuigkap nog een tijdje aanstaan. Zo woning. Er kunnen vocht- en schimmel- Allround vakmannen Nico Knevelbaard en houdt u uw huis vrij van te veel vocht en plekken ontstaan, verf kan afbladderen en Lieuwe Bos komen voor vochtproblemen vervuilde lucht.’ behang kan loslaten. Een muffe lucht en vaak bij huurders thuis. Nico: ‘Het klinkt ruiten die lang beslagen blijven zijn signalen tegenstrijdig: de hele dag frisse (koude) Meer weten over hoe u goed kunt ventile- dat uw huis te vochtig is. Door te ventileren lucht binnenlaten en minder energie ren? Vraag de informatiefolder op bij Lefi er. brengt u schone lucht het huis binnen. Het verbruiken. Toch is het waar, want door te Bel met 088 - 20 33 000 of kom langs op is niet voldoende om af en toe even een ventileren voert u vocht af. En droge lucht onze vestiging.

lefi er - pag 10 gezond en veilig wonen in een woning van Lefi er

Lefi er wil voor al haar huurders een gezonde en veilige woonomgeving. In deze terugkerende rubriek vertellen we u wat we op het gebied van gezondheid en veiligheid allemaal doen. Verder geven we u informatie en tips om het wonen zo aangenaam mogelijk te maken.

brandveiligheid open verbrandingstoestellen asbest

• Alle wooncomplexen van Lefi er wor- • Omdat open verbrandingstoestellen • Vorig jaar hebben alle huurders den de komende tijd door gespeci- zoals geisers, kachels en gashaarden van Lefi er een informatiefolder over aliseerde bedrijven gecontroleerd op relatief onveilig zijn, vervangt Lefi er asbest ontvangen. Daarin geven we brandveiligheid. Aan de hand van ze graag voor centrale verwarming. belangrijke tips en leggen we ons deze globale scan van de bedrijven Vaak weten we in welke Lefi erwo- beleid over asbest uit. Vanaf 1994 is gaan we de komende jaren aan de ningen open verbrandingstoestellen het gebruik van asbest verboden slag om wooncomplexen brandveili- zitten. Met de bewoners van deze • In woningen jonger dan 1994 is dus ger te maken. Aan wooncomplexen woningen nemen we contact op. geen asbest aanwezig. In 2015 en waar de risico’s het grootst zijn, Maar… we weten het niet altijd. 2016 inventariseren we complex- besteden we als eerste aandacht. Heeft u een open verbrandingstoe- gewijs woningen die voor 1994 zijn • U kunt nu al veel doen om het risico stel en wilt u een veilige centrale gebouwd op de aanwezigheid van op brand te verkleinen. Zorg voor verwarming? Neem contact met ons asbest. Risicovolle asbest verwijde- een brandblusser en branddeken in op. Wij bekijken de mogelijkheden en ren we meteen. Na de asbestsane- uw woning. Controleer regelmatig of komen met een voorstel. ring laten we in alle woningen een uw brandmelder nog werkt. Zorg er • Open verbrandingstoestellen die u meterkaart achter waarop staat of ook voor dat u vluchtwegen in uw heeft overgenomen van een vorige er nog niet-risicovol hechtgebonden complex vrij houdt. huurder zijn uw eigendom. Wilt u uw asbest aanwezig is in de woning en • Heeft u een open haard of hout- eigen open verbrandingstoestel be- waar dat precies zit. kachel? Zorg dat de schoorsteen houden? Zorg dan in elk geval voor • Heeft u een woning van vóór 1994, jaarlijks wordt geveegd. Gebruik goed jaarlijks onderhoud, goede wilt u klussen en twijfelt u over de alleen droog en schoon hout. Stook ventilatie en een CO2-melder! aanwezigheid van asbest? Neem niet bij windstil of mistig weer. De • Vanwege de serieuze gezond- voor uw eigen veiligheid contact op rook blijft dan hangen, wat slecht is heidsrisico’s zal Lefi er vanaf nu met Lefi er voordat u begint. voor uw gezondheid en dat van uw strenger gaan optreden tegen • Gaat u verhuizen? Let dan vooral buren. huurders die niet meewerken aan op bij het verwijderen van vloerbe- het vervangen en onderhouden dekking, zeil, gaskachels in huis en van verbrandingstoestellen en de golfplaten op schuurtjes. Neem bij controle van de rookgasafvoer. twijfel contact met ons op. Als er Heeft u een uitnodiging gehad voor asbest in de materialen aanwezig een onderhoudsbeurt en nog geen is, verwijdert Lefi er het materiaal, afspraak gemaakt doe dit dan zo zonder dat het u iets kost. snel mogelijk.

lefi er - pag 11 kruiswoordpuzzel Kruiswoordpuzzel

© www.puzzelpro.nl

123 4567 8910 11 12 13

14 15 16 17 18 19

20 21 22 23

24 25 26 27 Neem uit de kruiswoordpuzzel de 28 29 30 31 letters over op de antwoordbalk

32 33 en stuur de oplossing naar communicatie@lefi er.nl of naar Lefi er, t.a.v. Communicatie, 34 35 36 37 38 39 40 41 Postbus 7104,

42 43 44 45 9701 JC Groningen. Onder de goede inzendingen 46 47 48 49 50 verloten we vier bood schappen- 51 52 53 54 55 56 57 pakketten ter waarde van 35 euro.

58 59 60 61 62 prijswinnaars vorige puzzel 63 64 65 66 De oplossing van de kruiswoord- puzzel in ons vorige bewonersblad HORIZONTAAL is: inbraakpreventie. We kregen ruim 400 inzendingen binnen. 1 ratelpopulier 4 drietal 8 breekbaar 11 lor 14 deel v.d. voet 16 onbeschoft 17 lidwoord 18 toneelachtergrond 20 ruimtelijke Onder de goede inzendingen weergave 22 hemelsblauw 23 gletsjerpuin 24 grassteppe 26 sportman 28 kluizenaar 30 rebellie 32 afslagplaats bij golf 33 hebben we vier energieboxen metaal 35 atmosfeer 39 zeepwater 42 stralenkrans 44 deel v.e. verloot. Ze zijn gewonnen door auto 46 ten dele 49 planeet 51 ouderling 54 kleine baai W. van Uem (Emmer-Compascuum), 55 redenaar 58 mondeling 59 een zekere 60 zeehond 62 gering J. Spijk (Stadskanaal), 63 zangstem 64 pl. in Frankrijk 65 galop 66 Engelse titel. J.W. Oldenhuizing (Hoogezand) en C. Ubels (Groningen). VERTICAAL Prijswinnaars gefeliciteerd! 1 takje 2 geraamte 3 via 5 rekening-courant 6 land in Azië 7 Griekse drank 8 oppergod 9 arbeid 10 annexus 11 op grote afstand 12 grote zee 13 Spaanse titel 14 pl. in Duitsland 15 plant 18 vochtbehoefte 19 al 21 Spaanse uitroep 23 klap 25 onheilsgodin 27 elektrisch geladen deeltje 29 troep jachthonden 31 deel van Oostenrijk 34 tegoed 35 bebouwde oppervlakte 36 vorm 37 Engels bier 38 tijdstip 39 krachtig 40 vleesgerecht 41 vogel 43 domoor 45 kunsttaal 47 band 48 verwonding 49 karakter 50 liefdesgod 52 Ierse verzetsgroep 53 huisdier 56 postadres indien 57 nageslacht 59 water in Friesland 61 uitroep van afkeer. Postbus 7104 | 9701 JC Groningen

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende bezoekadres nummer. Beneluxlaan 64 | Stadskanaal 62 14 19 64 4 34 31 49 24 telefoon 088 - 20 33 000 maandag tot en met vrijdag klachten en storingen van 08.00 tot 17.00 uur CV-storing Energiewacht 0800 - 03 88 Rioolverstopping RRS 0800 - 099 13 13 mail Glasschade Glastotaal Beheer 0800 - 452 72 34 (U kunt rechtstreeks contact opnemen, maar ook bellen met Lefi er info@lefi er.nl 088 - 20 33 000 voor deze klachten en storingen) website overige nummers Gaslekkage of stroomstoring Nationaal storingsnummer 0800 - 9009 www.lefi er.nl Waterleiding Waterbedrijf Groningen 050 - 368 86 88

lefi er - pag 12