Berichten uit de Westelijke Binnenstad Uitgave van ‘Tijd om volwassen te worden’ Onrust rond begraafplaats Dit blad biedt naast buurtinformatie Wijkcentrum Jordaan & Gouden Reael Columnist Rob Malasch wordt in Uitvaartverzorger PC Hooft verkoopt een platform waarop lezers hun visie op actuele jaargang 12 nummer 3 een open brief met toornige ondertoon de onrendabele aula van begraafplaats zaken kenbaar kunnen maken. Lees ook onze juli / augustus 2014 de waarheid gezegd door Kathy Arnold Vredenhof. Jordaanbewoners protesteren Webkrant: www.amsterdamwebkrant.nl van actiegroep Red de Rozenstraat 4 met 1450 handtekeningen 8

‘Bewoners worden dupe van achterstallig onderhoud’ Ymere verkoopt goedkope woningen na opknapbeurt Woningcorporatie Ymere gaat de komende vijf jaar de bewoners van 180 sociale huurwoningen in het Centrum van Amsterdam herhuisvesten. Zij moeten hun huis uit omdat Ymere 270 sociale huurwoningen en 50 bedrijfsruimten, die in slechte staat verkeren, wil renoveren. Bij de meeste panden moet de fundering worden vernieuwd. Het project kost naar schatting enkele tientallen miljoenen, ongeveer 100 duizend euro per pand. De op te knappen panden liggen verspreid door het hele Centrum.

‘Dat geld hebben we niet door de verhuurders- zijn om geld binnen te harken door sociale heffing die het kabinet de woningcorporaties huurwoningen in de verkoop te zetten.’ heeft opgelegd’, zegt woordvoerder Ger- Ook Huurdersvereniging Centrum is zeer kri- brand Corbee van Ymere. De corporatie finan- tisch over het plan van Ymere. ‘Bij een op- ciert het project door 180 van de 270 panden knapbeurt tweederde van de huurders hun na renovatie te verkopen of te verhuren in de huis uitzetten en ze hun huis ontnemen is vrije sector. Die woningen zijn bedoeld voor bizar’, zei woordvoerster Mieneke Demirdjian huurders met een middeninkomen, een groep van de huurdersvereniging in Het Parool over die nu moeilijk een passende woning kan vin- dit plan van Ymere. ‘We begrijpen ook niet den en daarom een sociale huurwoning bezet hoe dit kan en hebben het overleg met Ymere houdt. De overige 90 panden blijven in de so- opgezegd.’ ciale huursector. Volgens de Huurdersvereniging heeft Ymere Bizar de bewoners jarenlang in onzekerheid gehou- Huurdersvereniging Centrum en de SP hebben den en het onderhoud aan de betrokken wo- al verontwaardigd gereageerd op het plan ningen al die tijd verwaarloosd. Bovendien is van Ymere. Zo liet SP-raadslid Erik Flentge op een deel van de woningen in veel betere staat de site van zijn partij weten dat bewoners op dan Ymere beweert. Demirdjian: ‘Wij willen deze manier ‘de dupe worden van achterstal- niet boeten voor het slechte beleid van Ymere lig onderhoud van de corporaties’. De SP pleit in de afgelopen jaren. Wij eisen een terug- voor terugkeer van de oorspronkelijke bewo- keergarantie.’ ners naar hun opgeknapte woning. ‘Renovatie Ymere vindt dat de soep niet zo heet gege- – een wettelijke taak – kan nooit een excuus ten wordt. Vooralsnog is er geen sprake van FOTO WILMA BAKKER Ragtimekoningin Mimi Blais gedwongen uitzettingen. ‘Natuurlijk is het treedt op in Pianola Museum zuur voor de bewoners als zij hun huis moeten verlaten’, zegt Corbee. ‘Maar wij gaan met de Met trots presenteert het Pianola Museum de onbetwiste koningin van de betrokken bewoners in overleg over herhuis- ragtime: Mimi Blais. Het eerste optreden in Amsterdam van deze grote vesting.’ Volgens Corbee hebben alle betrok- comédienne van het genre, de pianiste die staande ovaties kreeg in de VS, ken bewoners met een inkomen onder de 50 duizend euro recht op een passende woning Canada en België. Een optreden in onze muzieksalon dat u niet mag missen! in het Centrum tegen een betaalbare huur. Donderdag 8 augustus 20.30 uur in het Pianola Museum, Westerstraat 106. Zittende huurders met een hoger inkomen Toegang 20 euro. Reserveren (aanbevolen) via: [email protected] of tel. 627 96 24. kunnen rekenen op hulp van Ymere bij het vinden van een huurwoning buiten het Cen- trum of een koopwoning.

Huurverhoging De huurders die moeten vertrekken in de ko- Festival op thema mende vijf jaar moeten wel rekenen op een Het jaarlijkse Over het IJ Festival is het zomer- forse huurverhoging. De gemiddelde huur van se theaterfestival van Amsterdam. Het neemt de op te knappen panden bedraagt, volgens elf dagen bezit van de NDSM-werf en spreidt Ymere, 235 euro. De huur van een nieuwe so- zich uit langs de oevers van het IJ. Van 3 t/m ciale huurwoning komt al snel op een bedrag 13 juli staan jonge talentvolle theatermakers van ruim 500 euro per maand. De sociale wo- naast bekende namen op diverse spannende ningvoorraad van Ymere vermindert (onder locaties. De voorstellingen hebben dit jaar als meer door dit project) met 100 woningen per centraal thema stad en verstedelijking. jaar. In 2020 zal Ymere in het Centrum nog Rondom en in het Festivalhart zijn verschil- 4300 sociale huurwoningen verhuren. Dat is lende mogelijkheden om lekker te eten en te 90 procent van de totale woningvoorraad van drinken. Voor verdere informatie en kaartver- Herman Bodt, Zonder titel (2014) de woningcorporatie in dit stadsdeel. koop zie: www.overhetij.nl/nl Praten op doek… Nico Goebert Bij Atelier Marline Fritzius aan de Brouwers- Johnny ontmoet gracht schilderen en boetseren mensen met Dakloosheid afasie, begeleid en geadviseerd door profes- Shaffy in sionele kunstenaars. Na hersenletsel ineens wordt duurder niet meer of alleen nog met veel moeite Het Perron kunnen spreken, dat heet afasie. ‘Je voelt je Met ingang van 1 juli gaan alle daklozen in gevangen, alles wordt anders’, zeggen men- Amsterdam een eigen bijdrage betalen voor Op een muzikale reis door twee levens – soms sen die het meemaken. de nachtopvang. Dat wordt in twee stappen groots, soms heel klein, komen we verschillen, ingevoerd. Per 1 juli wordt het bedrag 8,75 overeenkomsten en ontroerende paradoxen Voor ons atelier zoeken wij gastvrouwen en euro per nacht, per 1 oktober betaalt men 10 tegen. Johnny Jordaan en Ramses Shaffy: niet -heren die een ochtend of middag per week euro. Daarvoor krijgen daklozen een slaap- voor het eerst samen in één theater, maar wel willen helpen, vast of op invalsbasis. Koffie plaats, gebruik van toilet en douche, koffie of een eerste ontmoeting op een dieper mense- zetten, een boodschap doen, mensen uit hun thee, en eventueel een maaltijd. lijk niveau. rolstoel helpen. Goede sociale vaardigheden Eén uniform tarief voor alle locaties betekent Met zang van Martin Spee en Hanneke van en je bescheiden kunnen opstellen zijn be- dat mensen die voorheen geen bijdrage be- den Biggelaar. Piano en arrangementen Jo- langrijk. In het atelier heerst een ongedwon- taalden dat nu wel moeten gaan doen. Men- han Hoogeboom, advies Kick van der Veer, en gen en gezellige sfeer. Er wordt prachtig werk sen die nu drie euro betaalden, worden ge- geneuzel Luuk Wijmans. gemaakt. confronteerd met een aanzienlijke verhoging. ‘Dat zal wel even wennen zijn’, vermoedt de Theater Het Perron, U kunt voor meer informatie contact opne- gemeente, die net als de instellingen van me- Egelantiersdwarsstraat 130, men met Hanna, 06-16772396, of kijk op: ning is dat 10.00 euro een bedrag is dat men- woensdag 25 juni 21.00 uur, entree 12 euro. www.stichtingmarlinefritzius.nl sen redelijkerwijs kunnen opbrengen. Reserveren gewenst: www.hetperron.nl juli / augustus 2014 2 Vrijspraak exploitant jachthaven Zandhoek

De jachthavenexploitant aan de Zandhoek is in hoger beroep door de rechter vrijge- sproken van mishandeling van een buurt- genoot in de zomer van 2009. Het incident, waarbij de toen 71-jarige André de Kuiper letsel opliep, leidde in april 2010 tot een veroordeling van de jachthavenexploitant en zijn zoon door de politierechter. Zij kregen een taakstraf van 100 uur opgelegd of 50 dagen hechtenis. De jachthavenexploitant ging tegen dit vonnis in hoger beroep. Het Gerechtshof vernietigde de eerdere uitspraak van de politierechter en besloot tot vrij- spraak. Deze uitspraak is definitief. Er is geen beroep meer mogelijk.

In de uitspraak zegt het Hof het zeer te be- treuren voor alle betrokkenen dat de zaak zich zo lang heeft voortgesleept. Dat had in deze zaak niet mogen gebeuren. Voorts stel- de het Hof vast dat de verklaring van André de Kuiper op een uitzondering na niet werd van ander bewijs kon het Hof tot geen andere Op de voorlichtingsavond stond een maquette van het Frederik Hendrikplantsoen. bevestigd door andere getuigenverklaringen. uitspraak komen dan vrijspraak bij gebrek aan De Kuiper is enkele jaren geleden overleden. bewijs. De zoon van de jachthavenexploitant, Gemeenteraad neemt pas na de zomer een besluit die aanvankelijk ook tot een taakstraf was ver- Gebrek aan bewijs oordeeld, is eveneens vrijgesproken. Hij heeft De enige uitzondering was een getuige die geprobeerd de ruziënde mannen uit elkaar Komst Singelgrachtgarage wel de mishandeling bevestigde, maar niet te halen en heeft daarbij geen strafbaar feit met zekerheid kon verklaren dat de jachtha- begaan. venexploitant de dader was. Bij het ontbreken Marnix is nog lang niet zeker Met de vrijspraak is eindelijk een punt gezet achter een affaire die de bewoners van de De onderwerpen op de voorlichtingsavond over de geplande Singelgrachtgarage Zandhoek vijf jaar lang bezig heeft gehou- Marnix waren de voetgangersentrees, de bomen op het Frederik Hendrikplantsoen Toilet op slot den. Er was langere tijd sprake van gespannen en langs de Singelgracht, en de herinrichting van de Frederik Hendrikbuurt. Als je verhoudingen tussen de jachthavenexploitant niet beter wist, zou je denken dat de bouw van de onderwatergarage een voldon- Gelukkig is het prachtig weer, maar wat ik en een deel van de buurtbewoners, onder niet begrijp: dat het openbaar toilet van wie een aantal getuigen van het incident gen feit is, maar het besluit moet nog genomen worden. En het is nog maar de de Noorderspeeltuin op deze mooie dagen uit 2009. vraag of het krediet van zestig miljoen euro toereikend is om de kosten te dekken. op slot is, met als gevolg dat iedereen zijn plas of behoefte tussen de bomen aan de Nico Goebert De voorlichtingsavond over de Singelgracht- Misleidend huizenkant doet. Ook het verschonen van garage werd donderdag 5 juni gehouden in Het gemeentelijke Projectteam Singelgracht- luiers is een vast patroon en van handen was- het Cartesius Lyceum aan het Frederik Hen- garage Marnix wekt in zijn publicaties regel- sen komt al helemaal niets terecht (allemaal drikplantsoen. Hier werd pijnlijk duidelijk matig de indruk dat de bouw van de garage bepaald niet fris). Ook het onderhoud van de hoe onzorgvuldig de gemeente bij sommige een voldongen feit is: ‘Door de komst van de speeltuin aan de huizenkant lijkt nergens op. onderdelen van de planning te werk is ge- Singelgrachtgarage (…)’. Dat is onjuist en mis- Wilt u dit s.v.p. doorgeven aan de beheerders gaan. Dankzij bemoeienissen van een aan- leidend. Er is nog lang niet besloten dat deze van de speeltuinen? tal buurtbewoners komen er op Marnix- en garage er komt. Wat vaststaat is het krediet- Nassaukade geen zeven foeilelijke bouwsels besluit van 60 miljoen euro dat begin 2013 Mevrouw T. Molenaar voor de overdekte voetgangersentrees, maar werd genomen. Dat besluit stelt de gemeente slechts twee (met liftvoorziening). De overige in staat om met bepaalde voorbereidingen te zijn geschrapt. Op de plaatsen waar die bouw- beginnen, zoals het opstellen van het Ontwerp sels waren gepland komen vier gelijkvloerse Bestemmingsplan, of het conceptcontract met trapingangen aan de rand van de kades. Het de aannemer. Ook het zogenaamde ‘BLVC- aantal te kappen bomen is teruggebracht van overleg’ met een aantal buurtbewoners be- Antwoord Red de Rozenstraat aan twintig naar zeven. Tien bomen worden ver- hoort tot die voorbereidingen. Bij dat overleg 4 columnist Rob Malasch plaatst naar andere plekken in het plantsoen. werden de eisen van de bewoners ten aanzien Eeuwfeest Ons Genoegen Hoe is het toch mogelijk dat een paar bewo- van Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid ners in staat zijn een betere oplossing te be- en Communicatie vastgelegd om in het aan- 5 ‘Een oud lied’ van Kees de Dood denken dan een heel leger ambtenaren? nemerscontract te worden opgenomen. Jordaanmuseum zoekt foto’s bewoners

Er zijn al vrij gedetailleerde plannen voor de De gemeente heeft duidelijk gesteld dat niet 6 Feestprogramma Westelijke Eilanden herinrichting van de straten in de Frederik tot gunning (d.w.z. dat de aannemer met zijn Hofjes- en Pleinconcerten Hendrikbuurt. Waarom die haast? Pas als de werkzaamheden kan beginnen) zal worden garage klaar is, kunnen in die straten 400 par- overgegaan voordat er duidelijkheid is over 7 Geen brug te ver met Steintje Assen keerplaatsen worden opgeheven. Dat is dus de houdbaarheid van het Bestemmingsplan. – Autorijles naar de verwachting van de gemeente over Er is dus nog niets definitief besloten. 8 Onrust rond begraafplaats Vredenhof vijf jaar. De bewoners van de Noord-Jordaan De uiteindelijke beslissing over de bouw van – motorrijles ‘Quackreigers’ aan de Palmgracht hebben nog geen idee waar in hun buurt 400 de garage ligt bij de gemeenteraad, die daar – bromfietsles parkeerplaatsen gaan verdwijnen. past na de zomer over zal beraadslagen. Eerst 9 Scholen in de Planciusbuurt Bij de aanvang van de bouw worden 150 par- moet de Nota van Beantwoording op alle Historische gevelreclame keerplaatsen langs de Singelgracht opgeheven, zienswijzen op het ontwerpbestemmingsplan maar waar de gebruikers van die plaatsen hun nog worden gepubliceerd. Zowel deze Nota 10 Kleine reorganisatie Wijkcentrum auto moeten gaan parkeren, is vooralsnog van Beantwoording als een eventueel groen een raadsel. Bij de presentatie van de plan- licht van de gemeenteraad kan aanleiding zijn 11 Bioscopen op Haarlemmerstraat en nen lijkt de gemeente ervan uit te gaan dat tot juridische stappen richting Raad van State. haarlemmerplein 41 Haarlemmerdijk die garage er definitief komt, maar dat is nog 1013 HR Amsterdam Klein festival op Hollandse Tuin bepaald niet zeker! Nieuwe financiële analyse 020 - 4 12 12 12 Inhoud Al eerder hebben wij een overzicht gemaakt van de ons bekende kostenposten voor dit project. Daar zijn nu nog de kosten bijgeko-

men voor het verplaatsen van de bomen (per boom enkele tienduizenden euro’s). We zet- ten grote vraagtekens bij de toereikendheid van het krediet om alle kosten te dekken. Bloemgracht 68-70, tel. 626 37 21 Omdat we van veel posten de bedragen niet kennen, blijft het grotendeels bij vraagtekens. Daarom hebben wij bij de bestuurscommissies Fietsverhuur hijstouw & blok van beide stadsdelen gepleit voor de uitvoe- onderdelen sloten accessoires ring van een nieuwe financiële analyse voor- dat het definitieve bouwbesluit wordt geno- klaar-in-één-dag-reparatieservice men. AZOR BIKE - DAHON vouwfietsen Bij de onderhandelingen voor het nieuwe stadsbestuur verklaarde D66: ‘Vanaf nu gaan Voor reparaties en onderhoud wij reëel begroten want te veel projecten zijn veel duurder gebleken dan voorzien.’ We ver- van alle soorten tweewielers wachten dat de gemeente zich hieraan houdt. bakfietsen -transportfietsen Arie van Staveren juli / augustus 2014 33 Stadsdeel helpt bij initiatieven van bewoners Oud worden doe je het liefst in je eigen buurt

Niet iedere woning is geschikt voor mensen die slecht ter been zijn of op een andere manier te maken hebben met een handicap of een beperking. Sterker nog, in de Jordaan zijn de meeste woningen ongeschikt en dus maken veel mensen die ouder worden zich zorgen over de toekomst. Ze willen het liefst oud worden in hun eigen vertrouwde buurt, maar misschien moeten ze straks wel verhuizen. Dan heb je wel een lift maar zit je niet meer in de Jordaan en misschien moet je ook nog veel meer huur betalen.

Dit is misschien wel het allertaaiste probleem Veel woningen zijn oud en klein en zitten in waarmee ik me, samen met mijn collega’s monumenten. Dat maakt aanpassingen com- Boudewijn Oranje en Jeanine van Pinxteren, plex en duur. Zo duur dat je ze daarna eigen- de afgelopen jaren bezig heb gehouden. We lijk niet meer sociaal kunt verhuren. Het stads- hebben gesproken met woningbouwcorpora- deel wil best meewerken aan aanpassingen ties en zorginstellingen, met de BOJ (Belan- van deze woningen, maar wil niet meewerken gengroep Ouderenhuisvesting Jordaan), de met volledige sloop en nieuwbouw. Daarvoor OAR (Ouderen Advies Raad) en veel verschil- zijn de monumenten te waardevol. FOTO MINKE WAGENAAR lende bewonersinitiatieven. We hebben een Er zijn woningen die met liften ontsloten werkgroep, de Taskforce Wonen met Zorg, kunnen worden maar liften kosten veel geld. opgericht en daarin onderzoeken we samen Daarom is er nu een subsidieregeling voor lif- met professionals en bewoners wat precies de ten. problemen zijn en proberen we oplossingen corporaties afspraken over verhuizen zonder woning in de eigen buurt kunnen realiseren. te vinden. Gelabeld huursprong als ouderen bijvoorbeeld verhui- Daarom moeten we vooral zorgen dat de Niet alle woningen die voor ouderen geschikt zen naar een toegankelijke woning op de be- zorg in de buurt goed georganiseerd is. Zodat zijn worden ook aan ouderen verhuurd. Daar- gane grond. Als u daarin geïnteresseerd bent, mensen ook thuis kunnen blijven wonen als om zorgen we dat meer woningen gelabeld dan kunt u het beste contact opnemen met hun woning misschien iets minder geschikt is. worden voor ouderen. uw eigen corporatie. Vooral daarvoor zal ik me de komende jaren Voor ouderen is het een hele grote beslissing inzetten. om te verhuizen en daarom laten ze kansen Er zijn bewonersinitiatieven om zelf voor be- vaak lopen. Daarom gaan we ouderen ac- taalbare ouderenwoningen te zorgen. Het Roeland Rengelink, tiever wijzen op mogelijke woningen. Veel stadsdeel helpt daarbij. Maar, we weten dagelijks bestuur mensen kunnen een hogere huur niet betalen. inmiddels ook dat we op deze manier niet Bestuurscommissie Centrum Daarom maakt de gemeente samen met de voor iedereen een betaalbare toegankelijke

garage voor autoreparatie waar alleen auto’s mogen staan die ergens anders zijn gerepa- Yellow Submarine verbannen reerd’, zegt Meijer lachend. ‘Dat kan toch helmaal niet.’ Daarom stelt hij alles in het van Bickerseiland werk om de gele onderzeeër terug te halen naar Bickerseiland en af te bouwen als unieke De vermaarde diversiteit aan vaartuigen in Amsterdam dreigt te verschralen als varende feestruimte. gevolg van het onbegrijpelijke beleid van gemeentelijk toezichthouder Waternet. Stripverhaal Dat valt op te maken uit de strijd om de Gele Onderzeeër van Bickerseiland, eigen- Afgezien van de twee anonieme klachten over dom van bewoner Rob Meijer en tot voor kort blikvanger te midden van de andere de kleur van de boot, schijnen de meeste ei- kleurrijke schepen op de Bickersgracht. landbewoners de terugkeer van de Yellow Submarine toe te juichen. ‘Ik vind hem mooier De door Waternet (voorlopig) weggesleepte bijzonder is. Deze eilanden zijn al eeuwenlang dan die wereldberoemde 15 meter hoge bad- Even voorstellen onderzeeër, een lookalike van de Yellow Sub- maritiem gebied, waar wonen en werken sa- eend van kunstenaar Florentijn Hofman’, zegt marine van The Beatles, is inzet geworden van mengaan. Dat levert nog steeds een beeldbe- een bewoonster. ‘Als ik ’s morgens de gordij- ‘Mijn naam is Martin Spee, 53 jaar, en sinds 15 een juridische strijd over de vraag in welke ca- palend ‘rauw randje’ op, dat juist één van de nen open schoof, schoot ik altijd in de lach mei ben ik parttime als teamleider werkzaam tegorie de boot thuishoort. Ook al is het alle aantrekkelijkheden van dit stukje Centrum is.’ bij het zien van die onderzeeër, die uit een in Wijkcentrum Jordaan & Gouden Reael. partijen duidelijk dat maritiem ondernemer stripverhaal geknipt leek. Nu hij weg is, is de Meijer zich houdt aan de bestaande afspraken ‘Waternet grijpt nu iedere anonieme klacht gracht wat grijzer geworden.’ Ik ben opgegroeid in Amsterdam-West als met de gemeente. aan om mijn werk aan bijzondere boten on- jongste zoon van een hotelier. Later werd ik mogelijk te maken en gesteund door een on- Martin Pluimers onder meer marinier, ‘diender’ op het roem- Rauw randje beperkt budget voor proceskosten de grijze ruchte politiebureau Warmoesstraat, trainer, Rob Meijer werkt al dertig jaar op de Weste- middelmaat als standaard af te dwingen. Al- marketingadviseur, impresario, cosmetica- en lijke Eilanden. Eerst op het Prinseneiland en lemaal gemeenschapsgeld dat word aange- wijnimporteur, reclasseringswerker en onder- sinds 21 jaar op het naastgelegen Bickersei- wend ten gunste van het ingezette legertje nemer. En nu dus teamleider in deze buurt. land. Zijn werk, van specialistische aard, be- advocaten.’ ADVOCATENKANTOOR In het Welzijn was ik eerder actief als manager treft buitengewone boten en hun toebeho- in de Dapperbuurt en als teamleider Jeugd & ren. Om dat werk te kunnen doen, pacht hij al De onderzeeër lag binnen de door Meijer ge- Jongeren in Diemen. Ik ga mijn best doen op sinds de vorige eeuw 35 meter kade en werk- pachte kaderuimte om er een motor in te bou- Seegers & Lebouille een inspirerende en creatieve wijze leiding te ruimte aan de Bickersgracht. wen. ‘Na twee anonieme klachten heb ik hem geven. Heeft u vragen met betrekking tot het ‘Als je ziet wat voor ongewone boten hier onder druk van Waternet moeten verplaatsen reilen en zeilen van het wijkcentrum of wilt hebben gelegen en nog gaan liggen, begrijp zolang die motor niet is geïnstalleerd. Het is Met problemen op het gebied u eens uw licht opsteken of laten schijnen op je dat mijn gele onderzeeër helemaal niet zo de wereld op z’n kop, te vergelijken met een onze rol in de samenleving en in de buurt? van huur van woon- en Schroom niet, maar bel of mail mij voor een bedrijfs­ruimte, werk en ontslag, afspraak, of kom spontaan een bakkie doen.’ uitkeringen, verblijfs­ Wijkcentrum Jordaan & Gouden Reael vergunningen, huwelijk Tel. 7192371, 06-46277832 en echtscheiding, Claverhuis, Elandsgracht 70 [email protected] letselschade en straf­recht kunt u bij ons terecht.

Meld misstanden Juridisch advies uitsluitend in de zorg na telefonische afspraak Abvakabo FNV heeft een meldpunt geopend voor misstanden in de zorg. Zorgmede- werkers willen goede zorg leveren, maar ADVOCATENKANTOOR door onder meer een te hoge werkdruk, te weinig personeel, en een toenemend aantal flexkrachten lukt dat helaas niet altijd. Seegers & Lebouille

De vakbond wil inventariseren wat er misgaat FOTO M artin P luimers Egelantiersgracht 576 in de zorg, om hier in de cao oplossingen voor 1015 RR Amsterdam te realiseren. Mensen die een misstand in de zorg aantreffen of daar slachtoffer van zijn, tel.: 420 08 88, fax: 638 30 22 kunnen dat bij het Meldpunt aangeven: [email protected] www.fnvvoorzorg.nl. Dat kan ook anoniem. Maritiem ondernemer Rob Meijer met een schaalmodel van de Yellow Submarine juli / augustus 2014 4

Red de Rozenstraat antwoordt Rob Malasch zouden dit jaar weer komen, maar nu vielen Trendy mandje de Open Tuinendagen samen met hun op- ‘Het is volop Lente’, en opeens staan niet de tredens in Dublin.) Ik had vorig jaar ook een tulpen maar de hedonisten met een Peter ‘Kom op Rob, een beetje straatbarbecue aan het eind van de zomer in Pan-syndroom in volle bloei. Sorry Rob, maar gedachten, maar dat plan was op dat moment we kunnen niet allemaal hip, trendy en jong helaas te ambitieus. zijn – vooral jong. Op een gegeven moment gevoel voor proporties’ wordt het tijd om volwassen te worden, min- Agressieve woorden der egocentrisch, minder narcistisch, en zul je Beste Rob Malasch, jouw stuk in de vorige buurtkrant Jordaan&GoudenReael liet Vanaf die tijd zijn wij heel stil geweest, voor- rekening moeten houden met de wereld of de drie dingen zien: 1) Je hebt geen flauw idee van wat Red de Rozenstraat is, 2) Jouw namelijk omdat de bij de peuterspeelzaal buurt om je heen. Zelfs als je tijd noch fut hebt betrokken ouders voor een moeilijke keus om iets aan die omgeving te doen. grip op de feiten is volledig afwezig, en 3) Jouw vriendjespolitiek kan consequenties stonden: wel of niet met de speelzaal naar We zitten midden in een verschrikkelijke eco- hebben voor deze buurt. de Oude-Kerkbuurt te gaan. (Ik verwachtte nomische crisis. De werkloosheid neemt toe, eigenlijk dat ze wel zouden gaan. Maar daar- één op de vier kinderen in Amsterdam groeit Jarenlang heb ik geruchten aangehoord over platform waar mijn mening hierover werd ge- mee was Red de Rozenstraat nog niet weg ge- in armoede op, drie bejaardentehuizen in het de komst van een zeer ongewenst hotel in vraagd. Want het feit is, dat hier op heel slink- weest, hoor!) Het was winter en we hadden Centrum gaan zeer binnenkort dicht, de hu- mijn straat. In het nieuwe bestemmingsplan se wijze een hotel moest en zou komen. Over het druk met veel andere dingen. Totdat de ren rijzen de pan uit, enzovoort. voor het Centrum stond, dat er geen hotels de rug van een peuterspeelzaal zou een be- buurtkrant ons om een update vroeg. Alles in deze stad moet – juist onder leiding meer zouden komen. Toch bleven de geruch- slissing voor de hele buurt worden genomen. Tegelijk met die update stond jouw commen- van de PvdA – wijken voor toerisme, met al ten aanhouden. Die konden niet worden be- Van een democratische en kloppende proce- taar op onze actiegroep in de krant. In eerste onze economische, sociale en culturele eieren vestigd, want het stadsdeel deed er geheim- dure was geen sprake. Vorig jaar heb jij zelf in instantie moest ik lachen en dacht: ‘Wat je in één trendy mandje gestopt, alsof we een zinnig over, het COC liet na de verkoop iedere deze buurtkrant bevestigd dat de komst van zegt ben je zelf.’ Want nooit in alle teksten derdewereldland zijn, onder curatele van het vraag onbeantwoord, en ook Ymere hield zijn dat hotel doorgestoken kaart is. die wij hebben geleverd hebben wij zo’n over- IMF. Neem bijvoorbeeld dat lelijke transfor- mond dicht, ook als het erom ging wie de wer- daad aan negatieve en agressieve woorden matorhuisje op de Elandsgracht. Het is voor kelijke eigenaar van de grond was. Zelfs som- Daarom heb ik iets meer dan een jaar geleden gebruikt: jarenlang gelamenteer, gewauwel- velen niet eens zo erg dat het weg moet, maar mige leden van de Commissie Bouwen en Wo- samen met Peuterspeelzaal Rozenstraat en gehalte, grote ego’s, misselijk, hysterisch, jen- het gaat om de manier waarop. nen konden geen inzage in de plannen krijgen. een paar straatbewoners de actiegroep Red gelen, krijsen, blèren (hoewel met fragiele Ik zou misschien eens een keer naar die trendy Deze instanties durven het woord ‘sociaal’ in de Rozenstraat opgericht. Al vanaf het begin ruggetjes), ergerlijke PvdA-argumentatie, hotspot onder de parkeergarage willen, als de mond te nemen, maar laten heel goed zien kwam de aandacht op de peuterspeelzaal en wanhopig, demagogie (dit laatste zocht ik die er ooit komt. Maar dan denk ik ook wel dat ‘sociaal’ alleen wordt gebruikt als het om de speeltuin te liggen: een klein, honderd nog even op: gedrag waarbij je iemand of een aan het gemak waarmee de etensresten door- hen gaat, en niet om de consequenties van jaar oud en zeldzaam stuk openbaar groen menigte ophitst met mooie praatjes en over- gesluisd kunnen worden naar de ernaast ge- hun acties en hun beslissingen over anderen. in de binnenstad. Maar voor mij was ook de tuigt van een onwaarheid). legen voedselbank, waar honderden huishou- straat belangrijk. Vandaar dat we voor een dens elke week genoodzaakt zijn hun eten te Doorgestoken kaart gezamenlijke ‘opzomering’ zorgden met de Je beschuldigt ons van dingen die helemaal halen. Ik kon me als buurtbewoonster tot niemand speeltuin en de Laurierhof. Tijdens de Open niet waar zijn en de details zijn zo fout dat wenden, want ik werd door alle instanties Tuinendag in 2013 kwam het Rozenkoor zin- ik drie pagina’s nodig zou hebben om ze al- Kom op Rob, een beetje gevoel voor pro- buitengesloten. Nergens was er een plaats of gen in verschillende tuinen in de straat. (Ze lemaal recht te zetten. Eén beschuldiging, die porties! Moeten we in extase rondhuppelen kwalijk is en naar smaad neigt, vond ik bij- om een legendarisch, wonderlijk, nog niet zonder interessant: wij zouden de vermeende bestaand restaurant voor de incrowd-met- ontwikkelaar ‘maffioos’ hebben genoemd. bootjes? Terwijl een kleine, net bestaande Het was de eerste keer dat ik het hoorde, maar actiegroep (voor rust in de straat en een cor- nu je het zelf zegt zou het kunnen verklaren recte behandeling door de lokale overheid) wie die knokploegachtige mannen waren die en een groepje peuters venijnig afgeschilderd de spandoeken en de foto’s van de kinderen worden als de grootste vijanden van de buurt? aan het hek van de peuterspeelzaal hebben En dat alles omwille van een jong, vooral jong, vernield. Verwerpelijk zijn niet zozeer de loze vrindje dat misschien een masterplan voor een kreten waarmee je ons probeert tot moes te homotel misloopt? Seriously? slaan, maar de contrasten die je gebruikt om gelijk te krijgen. Groetjes, Kathy Arnold

BBBinnenstad gaat door!

Sinds december 2013 bestaat de stichting via de website van de stichting. Men kan daar- Bewoners&BuurtbelangenBinnenstad (BBB). in dan zien hoe andere buurten bepaalde pro- Het doel van de stichting is de belangen blemen hebben aangepakt. Met andere woor- van bewoners in Amsterdam Centrum meer den: men hoeft niet zelf het wiel opnieuw uit stem te geven dan, naar de mening van te vinden. velen, tot nu toe in het stadsdeel Centrum het geval was. Hoe gaan we te werk 1. We vragen van u een inventarisatie te Er is een poging gedaan om een zetel te krij- maken van de problemen die in uw buurt gen in de nieuwe Bestuurscommissie Centrum. de afgelopen twee jaar hebben gespeeld. Helaas is dit niet gelukt, maar de vele stem- Wat zijn de acties van de buurt geweest? men die werden uitgebracht op BBBinnen- Wat waren de resultaten daarvan? stad sterken ons wel in de gedachte dat er 2. Stuur deze inventarisatie naar behoefte is aan een niet-politiek gebonden [email protected]. platform, waar de bewoners van Amsterdam 3. Wij zorgen ervoor dat de problemen worden Documentaire over Koekjesbrug Centrum terecht kunnen met buurtgebonden gerubriceerd en gepubliceerd op onze web- problemen. site: www.bbbinnenstad.nl bij jeugdtheater de Krakeling De eerste stap die de stichting wil nemen is Graag zien wij uw reacties tegemoet. Al meer dan honderd jaar verbindt de Koekjes- Zo volgen we actrice Mira van der Lubbe tij- een database in te richten waarin opgedane brug het Centrum met stadsdeel West. dens repetities in jeugdtheater de Krakeling ervaringen met en aanpak van buurtgebon- Met hartelijke groet, In die tijd hebben ontelbaar veel Amsterdam- en de première van De Storm, vieren we de den problemen worden gerubriceerd. Deze Wally Soesman, voorzitter Stichting mers over de brug gelopen. Wereldkoekjesdag op de brug met die op- database zal voor een ieder toegankelijk zijn Bewoners&BuurtbelangenBinnenstad Documentairemaker Liesbeth van den Bosch merkelijke naam, zien we beelden van de volgde ruim een jaar lang een aantal regel- verbouwing van het geboortehuis van Beatrijs matige gebruikers van de brug en legde daar- Smulders, en leven we mee met de verhuizing bij ook ontwikkelingen in hun persoonlijke van de 140 bewoners van verzorgingshuis Ber- leven vast. nardus.

Greet Hofmans Ook andere memorabele bruggebruikers uit het verleden komen we in de documentaire tegen, zoals journalist en columnist van de Volkskrant Martin Bril en de ongeletterde ge- bedsgenezeres Greet Hofmans, die in de jaren vijftig zoveel invloed had op koningin Juli- ana dat het voortbestaan van de monarchie erdoor op de tocht kwam te staan. Hofmans hield haar drukbezochte spreekuur in Bos- boom Toussaintstraat 3, net aan de overkant van de Koekjesbrug. © KAMPMAN ARCHITECTEN In de documentaire vervlecht Liesbeth van den Bosch archiefmateriaal met hedendaagse beelden en ontwikkelingen. Daardoor lijkt de De Makroon film het verleden nog dichterbij te brengen. Nieuw hotel op de Elandsgracht

Op het terrein van het voormalige Bernardus U kunt een gratis kaartje voor de documen- Op de plaats van het oude Edison Theater, dat gemeente is gekozen voor een ontwerp met zijn de werkzaamheden voor de aanleg van taire reserveren bij de kassa van de Krakeling, jarenlang als bedrijfsruimte werd gebruikt, een moderne uitstraling dat past in het hui- de ondergrondse garage voor verzorgingshuis tel. 020-6245123 of via [email protected], komt een nieuw hotel. Kampman Architecten dige gevelbeeld. De grondwerkzaamheden en De Makroon in volle gang. Nieuwe Passeerdersstraat 2. maakte een ontwerp. In samenspraak met de de bouw van de kelder zijn intussen gestart. juli / augustus 2014 55

Schrijvers en de Jordaan staan bij het uitkleden van een kraamvrouw: ‘Ze had onder d’r jak eerst een gebreide borst- rok, en toe een lang flanel en toe een onderlij- ‘Een oud lied’ van Kees de Dood fie van gebreje wol en toe weer een flanel en toe een linnen hemd en dááronder nog een Geen geboren en getogen Jordanees, maar wel een schrijver die zijn roman Een baaiehemd. En zes rokken had ze an en twee oud lied laat spelen in de Jordaan. Cornelis (Kees) de Dood (1892-1965) was filosoof, dikke wollen broeken.’ Ze valt in zwijm door de overweldigende stank die uit deze onge- journalist en auteur. Onder eigen naam en onder de schrijversnaam Per Olafson wassen klerenhoop opstijgt en mist de beval- publiceerde hij een aantal romans. ling, die ondanks alles vlekkeloos verloopt. Deze scène wordt ingeleid door de auteur Kees de Dood vertaalde Engelse en Duitse op alleen roekeloze waaghalzen en blufferige met: ‘Hier moet eigenlijk voortijdig het ver- boeken en vertaalde – of werkte mee aan nieuwlichterige krant- en snelheidvereerders haal worden geplaatst van de twee en veer- vertalingen van – Nederlandse boeken in het op rondreden!’ Dat bezorgde hem de bijnaam tigjarige Jordaanvrouw, die in Maart 1891 van Engels. Na een werkzame periode als journa- de Trappert. Tegenover hem staat de bejaarde een kind werd verlost door de welbekende list en gemeentepoliticus is hij broodschrijver en beminde dokter Van der Plas, bijgenaamd vroedvrouw juffrouw Seitz (wat in de Jordaan geworden. Hij was getrouwd met de danseres de Sloffendokter, een vertegenwoordiger van natuurlijk ‘Seist’ werd uitgesproken).’ Florrie Rodrigo, artiestennaam van Flora Juda het oude. Zo’n opmerking wekt de indruk dat Kees de Rodriguez (1893-1996). Florrie Rodrigo, vrouw van de auteur, Dood in zijn roman stof verwerkt heeft uit De roman opent met een heftig ongeluk op de door Gerrit van der Veen (1936) negentiende-eeuwse medische verslagen. Een De Trappert Prinsengracht ter hoogte van de Reesluis, waar vermoeden dat ook bevestigd wordt door het De roman Een oud lied speelt vanaf de eerste een met twee paarden bespannen bierwagen het woord laurier niet is het welluidend ‘lau- feit dat hij de jonge moderne dokter zijn af- bladzijde nadrukkelijk in de Jordaan. Door het een café binnendendert en daar grote ravage wer’ van den zangerigen Bellamy, maar het schuw laat uitspreken over de zogenaamde gewone volk, de echte Jordaners, wordt plat aanricht, waarbij een dode en enkele gewon- onwelluidende ‘lauwelier’ van den onmuzika- ‘Boldootwagen’. Fictie en realiteit wisselen gesproken. Lief en leed, feesten en volksge- den vallen. De kroegbaas laat beide dokters len en lui-tongigen Johannes Kaldewijn [een elkaar af. De schrijver heeft zich behoorlijk bruiken typisch voor deze buurt komen uitge- roepen, maar alleen de nieuwlichter komt, de van de figuren uit de roman, J.B.] en al zijn gedocumenteerd en weet veel interessants te breid aan bod. Daarmee voegt Kees de Dood oude heeft – heel veelzeggend – geen tijd. buurtgenoten. Bovendien heet de Lijnbaans- vertellen over vroegere volksgebruiken. zich in de rij van Jordanese schrijvers. De jonge dokter treedt vakkundig en doortas- gracht in het Jordaans nog heden de ‘Baan- De roman speelt aan het einde van de ne- tend op, tot ongenoegen van de aanwezigen gracht’.’ Het taalgebruik van de Jordaners is bij De gentiende eeuw. De hoofdpersoon is de dan die in al zijn doen en laten nutteloze nieuw- Dood vooral platte spreektaal. Ruw en ordi- jonge dokter Alfred Valkenberg, in veler ogen lichterij zien. Zelfs de moderne stethoscoop Dit citaat zegt ook iets over de negatieve kijk nair horen onontwikkelde, achtergestelde een nieuwlichter, die zijn visites niet per koets kan in hun ogen geen genade vinden, want op het Jordaanse plat. In een voetnoot legt de volksmensen te praten. Het is geen echt Jor- maakt, maar op een rijwiel, ‘op een ding waar- het is ‘niet zo’n degelijken houten trechter als schrijver uit dat de vroedvrouw Juffrouw Seitz, danees. In een eerdere in Limburg spelende de Sloffendokter gebruikte’. Maar in de loop uit de Nieuwe Leliestraat, met ‘Ik bin niet teer- roman had de schrijver al eens een mislukte van het verhaal zal de jonge held steeds meer van-conflexie’ bedoelde ‘teer van complexie’. poging gewaagd dialect te gebruiken. De mensen voor zich winnen. Zijn moderne me- Hij vraag zich af: ‘Hoe zou deze uitdrukking in hierboven gegeven citaten laten ook zien dat dische en hygiënische inzichten zorgen uitein- de Jordaantaal ingang hebben gevonden en de stijl van dit boek, zelfs voor de tijd waarin delijk voor een doorbraak. stand gehouden tot op den huidige dag?’ het verscheen, nogal gedateerd is. Toch laat Een oud lied zich nog heel goed lezen, en dan Behoorlijk werkman In zwijm vooral als tijdsdocument. Het oude lied is een socialistische roman. De Bijzonder aardig om te lezen is wat het niet jonge dokter is niet alleen een modern medi- zwakke gestel van Juffrouw Seitz moest uit- Jan Berns cus, maar ook een idealist. Een van zijn trouwe aanhangers wordt de mismaakte Manke Bram, de ‘vooruitstrevende straatpoliticus’, want hij is straatcolporteur van Recht voor allen van Domela Nieuwenhuis. Normaal werk kon hij niet verrichten want ‘Manke Bram had van een hersenziekte, in zijn eerste jeugd door- staan, een gaparalyseerd rechterbeen, een lammen rechterarm en een in elkaar gewron- gen rechterhand overgehouden, gebreken die hem belet hadden een behoorlijk werkman te worden.’ Voor wie de Jordaan niet zo goed kent, geeft de schrijver op bladzijde 31 een extra topogra- fische toelichting: ‘Ter opheldering van deze Kees de Dood (1892-1965) publiceerde plaatsaanduiding zij voor den niet-deskundi- ook onder de naam Per Olafson ge opgemerkt, dat de Jordaanse uitspraak van STADSARCHIEF AMSTERDAM

Lange Siewerszgang (Willemsstraat 86 t/m 90) rond 1912. Historicus Hans Brandenburg ontdekte dat deze is vernoemd naar Sijvert Reijnertsz (geboren ca. 1576), een schuitenvoerder die zelf in de gang heeft gewoond. Jordaanmuseum zoekt foto’s van gangenbewoners

Vrijwel alle voorouders van Jordanezen Gang, de Lange Siewerszgang en ‘t Klooster. hebben in gangen gewoond. Historici doken Vaak veranderde de schrijfwijze in de loop van voor het Jordaanmuseum in de archieven en de tijd. ontdekten dat eeuwenlang een meerderheid van Jordaanbewoners in gangen woonde. Nakomelingen FOTO’S SIEGFRIED VAN HOEK EN NICO SIBRANDI Op dinsdag 9 september vertelt Mieke In de archieven vonden wij de namen van fa- Krijger hier meer over in haar lezing Het milies die eeuwenlang in deze gangen heb- Gangenproject in de serie Oude Houthaven- ben gewoond. In de tweede helft van de lezingen bij Café Westerdok. negentiende en het begin van de twintigste eeuw waren hier de meest voorkomende fa- Eeuwfeest van Ons Genoegen In 1775 waren er in de Willemsstraat in totaal milienamen Barbé, Le Blanc, Cerneus, Draaijer, 57 gangen. Tussen de tegenwoordige huis- Failé, Hasert, Marinus, Mozes, Paesi, De Raat, Wat was het een geweldig feest, de viering van het honderdjarig jubileum van nummers 22 en 110 bevonden zich 42 panden, Schoenmaker, Seur en Smis. Ons Genoegen! Roeland Rengelink opende dit eeuwfeest voor leden en vrijwilligers waarvan 83 procent inpandig. Slechts 17 pro- Het Jordaanmuseum zoekt contact met nako- van de vereniging. Het ging allemaal precies zoals het was bedoeld. cent stond dus aan de straat! Een opmerke- melingen van deze gangenbewoners en an- Kinderen van nu ontmoetten kinderen van zestig jaar geleden: oudgedienden die lijke conclusie die in één klap duidelijk maakt dere bewoners van de Willemsstraat. Wij zijn vroeger speelden in de drumband of het orkest van de speeltuinvereniging, die hoe anders het dagelijks leven in de Jordaan vooral geïnteresseerd in (groeps)foto’s die in geweest moet zijn. Doel van Het Gangenpro- de gangen of op straat zijn gemaakt, en por- deelnamen aan de vele clubjes of mee waren geweest met een zomerkamp. Het ‘weet ject is informatie over dat dagelijks leven en tretten van oud-bewoners. je nog?’ en ‘hoe gaat het eigenlijk met...?’ waren niet van de lucht. Er werd gedanst, die cultuur te verzamelen en toegankelijk te muziek gemaakt en gezongen. Op het jubileumfeest bleek hoe inspirerend Ons maken. Op 9 september houdt Mieke Krijger in Café Genoegen voor velen nog altijd is. Tussen Willemsstraat 22 en 110 bevonden zich Westerdok een lezing over het Gangenproject. zes gangen: de Schiemakers Gang, de Wijde Aanvang: 20.00 uur, Westerdoksdijk 715A. Anneke van de Meene Gang, de Kaas en Brood Gang, de Lobbetjes Toegang gratis. juli / augustus 2014 6 Feestprogramma 400 jaar Westelijke Eilanden De viering van 400 jaar Westelijke Eilanden gaat op zaterdag 28 juni van start met een groot feest op het Bickerseiland. Op het Hendrik Jonkerplein voor café-res- taurant ’t Blaauwhooft spreekt de speciaal voor deze gelegenheid in 17de-eeuwse kledij gestoken Heer Bicker een welkomstwoord.

Vervolgens is het woord aan Jan Witte, de Het startfeest op het Hendrik Jonkerplein dichter van de Eilanden, die voordraagt uit luidt een jubileumjaar in met veel culturele open ateliers eigen werk. Op het programma staan verder activiteiten. Het feestjaar wordt mede moge- westelijke muzikale optredens van troubadour Chris Teu- lijk gemaakt door sponsoring van veel grote eilanden nissen, Club Mahagonny met opera en songs, en kleine bedrijven en organisaties op en rond en La Sirène met Liefde en Weemoed. de Westelijke Eilanden, en van stadsdeel Cen- trum. omslag postkaarten_boekje.indd 1 24-04-14 07:41 Naald en Kraak nemen ons swingend mee te- Kunstroute zoekt nieuw bestuur rug naar de jaren ’50 en ’60, Casa Sevillanas Hendrik Jonkerplein, zaterdag 28 juni van confronteert het publiek met vurig Spaans 18.30 tot 23.00 uur. Meer over het feestjaar De oudste Open Atelierroute van Nederland gegaan. Geïnteresseerden kunnen tot septem- temperament, en Johnny & the Gangsters ma- vindt u op www.400jaarwe.nl. U kunt ook zoekt nieuwe bestuursleden. Doreen Canne ber reageren. ken duidelijk wat er nu eigenlijk met hot rock contact opnemen met de organisatie: Meijer, de huidige coördinator van Open Ate- Het nieuw te vormen bestuur staat voor de uit- & pop wordt bedoeld. [email protected]. liers Westelijke Eilanden, vindt dat het tijd is dagende taak om de Open Ateliers Westelijke om als bestuur het stokje door te geven. Elf Eilanden voort te zetten op een wijze die past jaar lang coördineerde zij de atelierroute met in een snel veranderende tijd. Doreen Canne enthousiasme, geduld en humor. ‘Vooral die Meijer: ‘Bedenk daarbij ook dat wij als bestuur laatste twee zijn een absolute vereiste.’ zo lang ons werk hebben kunnen doen omdat wij een leuke club vormden. Dat komt niet al- Het bestuur van Open Ateliers Westelijke Ei- leen de samenwerking ten goede, maar ook landen bestaat uit een voorzitter, secretaris, de sfeer tijdens de vergaderingen.’ coördinator, penningmeester, een kunstenaar en een webmaster. Kandidaat-bestuurders kunnen mailen Naar alle kunstenaars op de Westelijke Eilan- naar: [email protected] of den is een e-mail met functieomschrijving uit- [email protected] STADSARCHIEF AMSTERDAM

De Benonies Faber (klarinet). Dividivi3 speelt voorname- Hofjes- en Pleinconcerten Een kwaliteitsorkestje met een bijzonder, ge- lijk klassieke muziek, maar maakt ook graag varieerd en vooral Italiaans repertoire, zoals uitstapjes naar andere muziekstijlen. Omdat de muziek die Nino Rota schreef voor films de stukken die zij uitzoeken meestal niet ge- in de Jordaan van Fellini. De muziek van De Benonies is af- schreven zijn voor de instrumenten waarop ze De Werkgroep Kunst en Cultuur voor Jordaan en Gouden Reael organiseert hof- wisselend vrolijk en melancholiek, swingend spelen, maken ze daar eigen arrangementen en melodieus. De bezetting van De Benonies van. Daarmee vestigen zij ook de aandacht op jes- en pleinconcerten in deze buurten van de westelijke binnenstad. De concerten is fluit, klarinet, saxofoon, gitaar, contrabas, de veelzijdigheid van hun instrumentarium. worden op zondagmiddag gehouden in diverse hofjes en op pleintjes. Ze zijn gratis slagwerk en zang. Zondag 10 augustus, 15.00 uur, toegankelijk, beginnen om 15.00 uur en duren circa een uur, zonder pauze. In totaal Zondag 13 juli, 15.00 uur, Madelievenplein, Concordia, Westerstraat 221-289 Madelievenstraat/Anjeliersstraat zijn er 7 à 8 concerten in de zomerperiode. Er zijn ongeveer 100 zitplaatsen, en de Muziek Buiten De Concertzaal concerten zijn rolstoeltoegankelijk. Helaas is er meestal geen toilet aanwezig. Bij Laurens Moreno Quartet Dit jaar wordt de reeks Hofjes- en Pleinconcer- slecht weer wordt uitgeweken naar een binnenlocatie. Echte Hongaarse zigeunermuziek op viool, ten afgesloten door Stichting Muziek Buiten altviool, contrabas en cymbaal. Het repertoire De Concertzaal. Deze groep jonge talentvolle In samenwerking met de Stichting Noorder- Zomerprogramma van het Laurens Moreno Quartet is enorm en musici brengt kamermuziek op originele loca- kerkconcerten organiseert de werkgroep jaar- onuitputtelijk en doet recht aan de muzikale ties in een vrije atmosfeer, waarin een opti- lijks op 4 mei het dodenherdenkingsconcert in Amsterdamse Bachvereniging veelzijdigheid van het ensemble. Zo hoort u male wisselwerking kan ontstaan tussen mu- de Noorderkerk. In deze kerk wordt in augus- Een gemengd oratoriumkoor met 50-60 en- romantische walsen, meeslepende nóta’s en sici en publiek. tus of september ook het slotconcert van de thousiaste zangers en zangeressen van uiteen- vrolijke csárdassen uit landen als Rusland en Deze middag hoort u onder anderen pianist Je- reeks Hofjes- en Pleinconcerten gehouden. lopende leeftijd. De Amsterdamse Bachvereni- Roemenië. Componisten als Brahms en Djan- roen Sarphati, violiste Myrthe Helder en cellist ging bestaat inmiddels 45 jaar en wordt sinds go Reinhardt tekenden voor de muziek. Leonard Besseling. Mogelijk sluit ook de beken- Historische locaties januari 2008 met succes geleid door Alina So- Zondag 27 juli, 15.00 uur, de tenor Morschi Franz zich bij het gezelschap Werkgroep Kunst & Cultuur bestaat uit en- kolova. Behalve (uiteraard) werk van J.S. Bach, Rozenhofje, Rozengracht 147-181 aan. Wij hopen dat u met volle teugen zult ge- thousiaste vrijwilligers. Ze vaart onder de vlag voert het koor ook werken uit van onder an- nieten van dit laatste concert in de reeks Hof- van Wijkcentrum Jordaan & Gouden Reael deren Mozart, Rossini en Bruckner. Dividivi3 jes- en Pleinconcerten van het zomerseizoen. en ontvangt elk jaar een kleine subsidie van Zondag 29 juni, 15.00 uur, Looiershof, Een jong blazerstrio bestaande uit Rieneke Zaterdag 23 augustus, 14.00 uur, stadsdeel Centrum. Alle concerten worden ge- Passeerdersstraat 16-18 Brink (fluit), Paloma de Beer (hobo) en Jesse Noorderkerk, Noordermarkt geven op historische locaties in de binnenstad, Theo Weisscher, Werkgroep de musici krijgen een geringe vergoeding. De Kunst & Cultuur gratis toegankelijke concerten zijn bedoeld voor een zo breed mogelijk publiek van buurt- bewoners, maar ook voor passanten. Er wordt zeer gevarieerde muziek aangeboden, van klassieke muziek (o.a. de Amsterdamse Bach- Steun ons. vereniging) tot zigeunermuziek, rock, jazz en swing. In het voor- en najaar wordt er eens Word collectant. per maand een concert georganiseerd in het Claverhuis aan de Elandsgracht. Daarover ver- Collecteweek 14 t/m 20 september 2014. schijnen aparte flyers. De vrijwilligers van de werkgroep zullen u FOTO BERT NIENHUIS met open armen ontvangen en zij hopen dat u ten volle zult genieten van deze muzikale geschenken! De Benonies Dividivi3 juli / augustus 2014 7

Rob Malasch Alvast geen gebrek aan zonnige dagen. Het lemaal aan afval in bloembakken gooien is laatste Holland Festival van directeur Pierre bijna onverklaarbaar. Ik wil natuurlijk meteen Audi is alweer bijna voorbij. Voetbalminnend weten van wat en hoe en hoeveel… van dirt Nederland blijkt verbaasd enthousiast dat kan ik geen genoeg krijgen. Maar zij zegt: Ik Geen brug onze jongens nog steeds in de race zijn. ga jou niet aan je neus hangen wie hier op D66 slaagde erin om niet alleen een buurt- de gracht al die rotzooi veroorzaakt.’ te ver café te openen in de Hazenstraat, maar ook nog een stadsbestuur te formeren in deze ‘Dat stoppen met het verzorgen van de Wie wordt er nou niet depressief bij alsmaar hitsige tijden. Met onder meer een wethou- bloembakken valt samen met het remigre- dat mooie weer? De dagen worden godzij- der Kunst & Cultuur die geen dom blondje ren uit Spanje, waar we ook 25 jaar hebben dank alweer korter en de mooie zomer mag zal blijken. Na een hoop vrouwelijke kneusjes gewoond. Vooral in de winters. We hadden nog eventjes stralen voordat hij zienderogen eindelijk een daadkrachtige dame, die weet een huisje in Santa Pola bij Alicante. Een aftakelt tot een waterig herfstbriesje. Eerst waar ze het over heeft. Haar naam is Kasja prachtig vissersdorpje. In Spanje maken ze gaat de hele Jordaan-Zuid nog op vakantie Ollongren. van elke dag een feestje. Er is altijd wel een naar Bakkum en de Oeverlanden, of – of all of andere heilige geboren, of dood gebleven places – op naar Zandvoort. Maar zover zijn Onze Kasja is half Zweeds, moeder van twee en ten hemel gestegen… dus hupsakee, weer we nog lang niet. De zomer van 2014 wordt kinderen en getrouwd met een vriendin. Op een vrije feestdag! Veel gevist, gefietst, in er misschien wel eentje om nooit te vergeten. papier dus een power woman van jewelste. de zon gelegen. Er wordt constant gegeten Een soort van Hillary Clinton van de grach- en heus niet alleen paella. Toen konden we tengordel. Ik hoor Jantje Paternotte nu al in ons huisje gelukkig onverwachts voor een de wandelgangen van de Stopera aan Kasja schappelijk prijs kwijt en zijn we teruggegaan beteuterd bidden & smeken wanneer het naar de Lauriergracht. Misschien was de koek nou eens echt afgelopen mag zijn met die wel gewoon op. We waren er toch na zoveel verdomde jaarlijkse Canal Parade, en of die jaren een beetje op uitgekeken. We zijn echt stichting Gay Care ten faveure van onder blij dat we terug zijn…’ meer seniele homofielen alsnog met het lauwe badwater weggespoeld mag worden… Hoefsmid Zou Paternotte een schijn van kans hebben? ‘Ik ben hier in de Jordaan geboren en Amsterdam is er voor iedereen. Maar is D66 Getrouwd uit het ouderlijk huis… getogen. Op de Tweede Rozendwarsstraat er voor de Jordaan? boven waar vroeger de nachtwinkel Reitema was meteen helemaal stapelmesjokke van zat. Ook mijn moeder, mijn oma en mijn Stapelmesjokke d’r. Maar haar moeder zei: ‘Wegwezen! Kom overgrootmoeder zijn hier geboren. Op mijn Nu even iets heel anders. Het wordt echt de jij over een jaartje of zo maar terug.’ Precies zeventiende, vlak voor ons trouwen, kwam ik hoogste tijd om die andere power woman, een jaar later stond ik weer op de stoep van op hier op de Lauriergracht te wonen. Het is de Hillary Clinton van de Lauriergracht, in Lauriergracht 110. We zijn uit dit ouderlijk mijn ouderlijk huis. Vanuit ons huis kan ik zo het zonnetje te zetten. Haar naam is Steintje huis getrouwd en wonen er nu nog steeds.’ op de brug kijken. Mijn vader stond altijd op Marjanne Assen-Exman. Steintje is al 52 jaar de brug en dan sprak hij met zijn vrienden gelukkig getrouwd met haar George, die Na 25 jaar is onze Steintje helaas gestopt die langs kwamen. Echt gezellig. Mijn broer afkomstig is uit Kattenburg. met het bijhouden en verzorgen van de woont aan de overkant. George: ‘Tot mijn pensionering ben ik bloembakken aan brug no. 1986-101 over de brandweerman geweest, en daarvoor was Lauriergracht. ‘Het werd me echt teveel…’ In Spanje miste ik schaduw van de Wester- ik zeeman op de wilde vaart. Steintje ben ik Het lijkt voor de buitenstaander misschien toren. Als ik mijn ogen dicht doe dan ruik ik Steintje Assen-Exman tegen het lijf gelopen op haar vijftiende en een sinecure, maar wat voorbijgangers al- gewoon weer de hoefsmid in de Elandsstraat die zijn werkplaats had waar nu Loes en Angela van De Haasjes zitten. In de buurt wa- ren toen hele grote families zoals de Pastoors, Buurt & Bickels een fijne gelijkvloerse woning te midden van lerauteur Robert Ludlum, ik heb ze allemaal’, De Ridders en de Lindemannetjes. kleurrijke mensen.’ zegt ze met een brede lach. ‘Een hele fijne jeugd, ik kan niets anders zeg- De mores van Na Amerika belandde Maria in Almere, en gen, ik mocht altijd alles. Maar soms was er Maria woont nu een kleine 25 jaar op het ei- weer begon alles op elkaar te lijken. ‘De kin- gewoon geen geld meer. Mijn vader werkte Amsterdam land. Ze heeft hier een zoon en twee doch- deren gingen in Amsterdam naar school, zo bij de Fordfabriek en mijn moeder had een si- ters opgevoed. Hun aanwezigheid is onder hield ik godzijdank nog contact met de stad.’ garenwinkel in de Tweede Rozendwarsstraat. Wanneer je wieg wordt omgeven door een meer op te maken uit een klein woud aan Tif- Via woningruil vond zij uiteindelijk haar stek Mijn opa was sigarenmaker. Mijn andere opa wereldoorlog, moet je mazzel hebben met je fany glas-in-loodlampen, geschenken van haar op Bickerseiland. ‘Het is goed zo.’ heeft nog aan de Bosbaan gewerkt. Je werd moeder. Bickel Maria weet dat als geen an- dochter die in de VS woont. Maria heeft zelf toen tewerkgesteld. der. Vanaf haar geboorte in Amsterdam, in de begin jaren ’70 ook in Amerika gewoond – al- Op een kastje in de woonkamer staat een hongerwinter van 1944, was niets meer van- weer: zo moeder zo dochter. porseleinen beeld van twee vrouwen die vol ‘Ik ben opgeleid als kleuterleidster maar heb zelfsprekend. Maar haar goedgemutste on- eerbied een rode, lichtgevende bol voor zich uiteenlopende baantjes gehad. Bij de familie verzettelijkheid is altijd gebleven – zo moeder Zij herinnert zich: ‘Een machtige tijd natuurlijk, uitdragen, symbool voor het moederschap. Van Eeghen was ik kindermeisje. Was zelfs zo dochter. ook modellenwerk gedaan, maar ik ging de ‘Op Bickerseiland heb ik mijn haven gevonden’, een poos verzorgster of huishoudelijke hulp Amsterdamse mores erg missen tussen die zo- zegt Maria. ‘Ik ga hier nooit meer weg.’ bij Hans Gruijters op de Herengracht. En ja, jij Na een lange zoektocht naar rust en ritme genaamd beleefde Amerikanen in van die uit- gelooft het misschien niet, maar ik was bij de is Maria nu omringd door de vrede van Bic- gestorven buitenwijken. In die periode ben ik Woord en beeld oprichting van D66 met Van Mierlo en kerseiland. ‘Ik heb hier mijn thuis gevonden, verslingerd geraakt aan de boeken van thril- Martin Pluimers politieke kornuiten. Ook Hans Wiegel die toen op de Bloemgracht woonde kwam ge- regeld langs met een pannetje eten. Gruijters en hij waren goede vrienden. Ik zou er zo een boek over kunnen schrijven… maar dat doe ik niet.

‘De Jordaan is behoorlijk veranderd. Het is allemaal wat achteruitgegaan. Er wordt hier op de gracht ook veel te vaak onderverhuurd, dat heet shortstay of B&B, of zoiets. Wat ik heel naar vind is dat je zo weinig contact met je buren meer krijgt. Bij Robbie, mijn linker buurman, bleef het televisietoestel heel lang keihard aan staan. De politie erbij, en toen bleek hij helemaal in zijn eentje te zijn over- leden. Er is zelfs bij ons op klaarlichte dag ingebroken. Ik kan de buurt niet veranderen, maar toch zou ik nooit hier weg willen. Ik pas me wel aan.

‘Waar ik wel spijt van heb is dat ik mijn ouwe moeder naar het St. Bernardus heb moeten brengen. Ze werd daar helemaal niet goed verzorgd en ze mocht niets buiten de strakke regels om doen. Ze mocht zelfs niet met haar schoonzusters, die er ook woonden, gezellig samen aan een tafel zitten. Ik heb de directie nog wel een brief geschreven maar mijn moe- der zei al: ‘Ik leg me erbij neer.’ De volgende dag was ze dood. Ik heb daar veel verdriet van gehad.’

De crux van dit verhaal is natuurlijk de vraag: Wie gaat de bloembakken op brug no: 1986- 101 verzorgen en bijhouden? En kan D66 misschien ervoor zorgen dat de brug gewoon omgedoopt wordt tot het Steintje? Amsterdam is er voor iedereen, ik ga Felix Rottenberg eens bellen wat hij van dit plan- netje vindt. juli / augustus 2014 8 Onrendabele aula gaat in de verkoop Onrust rond begraafplaats Vredenhof Op woensdag 4 juni hebben boze en verontruste bewoners van de Jordaan 1450 handtekeningen overhandigd aan de burgemeester van Amsterdam. Daarmee protesteren zij tegen de plannen van PC Hooft Uitvaartverzorging om de aula van begraafplaats Vredenhof aan de Haarlemmerweg in de verkoop te doen. Als de plannen doorgaan, kunnen daar geen begrafenisplechtigheden meer plaatsvinden.

Wie de website van de uitvaarverzorger be- een aulaplechtigheid kan plaatsvinden, waar- zoekt, begrijpt niets van alle opwinding, want onder Uitvaartcentrum Watergraafsmeer.’ nog steeds biedt PC Hooft hier ‘diverse moge- De uitvaartverzorger ziet het aantal begrafe- lijkheden voor een graf: een algemeen graf, nissen teruglopen en daardoor is de aula on- een eigen graf, familiegraf of urnengraf’. En: rendabel geworden. Om die reden is het ge- ‘Voorafgaand aan de begrafenis is er de mo- bouw in de verkoop gezet. De verkoop heeft gelijkheid om in het karakteristieke pand een tot gevolg dat het park eromheen veranderd plechtigheid te houden.’ Over de geplande gaat worden. Daar zullen zelfs een aantal gra- FOTO M artin P luimers verkoop en functieverandering van de monu- ven voor moeten wijken. mentale aula wordt met geen woord gerept, terwijl er met ingang van 1 juli geen plechtig- Jordanezen heden meer gehouden kunnen worden. Vredenhof aan de Haarlemmerweg, in 1897 geopend, is een schepping van de bekende Vredenhof aan de Haarlemmerweg is een van de mooiste begraafplaatsen van Amsterdam. Via een mededeling achter een der zijramen tuinontwerper Leonard Springer. Ook al is er Talloze Jordanezen hebben er hun laatste rustplaats gevonden. van de aula werden belangstellenden op de in de loop van de tijd een en ander veranderd, hoogte gebracht van de sluitingsplannen: ‘Per het oorspronkelijke ontwerp is goeddeels be- Grote klap 1 juli zullen er geen aulaplechtigheden meer waard gebleven. Het is een van de mooiste Hoewel het geen zaak van het stadsbestuur is, dood is de ander zijn brood’ geldt, is dat wel worden gefaciliteerd op Begraafplaats Vre- begraafplaatsen van Amsterdam en door zijn heeft burgemeester Van der Laan toegezegd voor de uitvaartbranche. Wat er minder bin- denhof. Om het begraven op Begraafplaats ligging dicht bij het centrum zeer in trek bij tal te zullen doen wat in zijn vermogen ligt. On- nenkomt door een teruglopend aantal begra- Vredenhof betaalbaar te houden en continu- van Amsterdammers. dertussen heeft PvdA-fractievoorzitter Mar- fenissen, zal toch ruimschoots gecompenseerd ïteit te borgen, is besloten de aulafunctie op Op Vredenhof hebben talrijke Jordanezen jolein Moorman schriftelijke vragen gesteld: worden door het toegenomen aantal crema- de begraafplaats af te stoten.’ hun laatste rustplaats gevonden. Een gang ‘Deze prachtige aula vervult al 120 jaar een ties. langs de graven is als een wandeling door de belangrijke functie. Voor veel Amsterdam- Ligt hier niet een taak voor de ‘ogen en oren Watergraafsmeer Jordaan, aldus Tiny de Oude, die de handte- mers zou het eventuele verdwijnen hiervan van de buurt’, de bestuurscommissie van Na 1 juli kan men er alleen nog terecht om keningen aanbood. Johnny Jordaan ligt er een grote klap betekenen. Daarom wil ik van stadsdeel Centrum? Dit is toch echt een zaak de kist in het graf te laten zakken. Voor een begraven, de beroemde accordeonist Johnny het college horen of er nog mogelijkheden die veel bewoners van het centrum na aan het plechtigheid vooraf verwijst de tactvolle uit- Meijer en ook Leo Fuld, de internationaal zijn de aula te behouden en of nabestaanden hart ligt. vaartverzorger naar een alternatief: ‘PC Hooft bekende zanger van het Joodse lied, om er hierin zelf een rol kunnen vervullen.’ heeft meerdere locaties in Amsterdam waar slechts enkelen te noemen. Als voor iets het spreekwoord ‘De een zijn Jan Berns

ook de eieren werden graag gegeten. Om- Twee ‘quackreigers’ streeks 1900 werden de kwakken door stro- pers gevangen vanwege de lange nekveren, de zogenaamde Bismarcksveren, die veel op aan de Palmgracht dameshoeden werden gedragen. In Zaandam staat nog het onderstuk van molen De Reiger Met twee kwijtscheldingen wordt Reijer Jacobsz eigenaar van twee huizen onder die ook wel De Quack wordt genoemd. één dak aan de zuidzijde van de Palmgracht, op de oosthoek van de Palmdwarsstraat. De eerste is gedateerd 22 december 1653, de tweede 17 januari 1658. Onno Boers

Reijer Jacobsz, een beschuitbakker afkomstig nog wat achterhuizen met een houten loods Met dank aan Hans Brandenburg uit het Noord-Hollandse Jisp, noemde zich op de Lindengracht, en een achterhuis en erf voor het huisonderzoek later Reijer Jacobsz Quack. Op 17 november op de Anjeliersgracht. 1629, toen hij 23 was, was hij in ondertrouw Reijer Jacobsz Quack had kennelijk goede za- gegaan met de eveneens uit Jisp afkomstige ken gedaan als beschuitbakker. De genoemde Marretje Jacobs. Na haar overlijden hertrouw- twee huizen aan de Palmgracht, waren de de Reijer in 1664 met Elsje Andries. Op 6 mei voormalige nummers 45 en 47 met elk een 1673 wordt hij begraven op het kerkhof van gevelsteen met een reiger geflankeerd door

de Noorderkerk. Hij en Marretje Jacobs had- twee stenen met ‘Anno’ en ‘1661’. STADSARCHIEF AMSTERDAM den drie kinderen: Aefje, Jacob en Trijntje. In In een latere, door brandschade aangetaste de boedelbeschrijving, opgesteld na Marretjes boedelbeschrijving uit 1667 moest het een en overlijden en gedateerd 26 januari 1663, wordt ander veranderd worden. Eén van de twee een uitgebreid huizenbezit omschreven. huizen aan de Palmgracht ‘waar de Quackrei- De twee panden van Reijer Jacobsz op de ger in de gevel staat, het kleinste van de twee’ hoek van de Palmgracht en de Palmdwars- Vier huizen met achterhuizen en erven, naast wordt toegewezen aan Jan Cornelis Roos, we- straat die in 1936 werden afgebroken. Boven elkaar in de Lindenstraat, waar ‘de Quackrei- duwnaar van Aefje Reijers, een van de twee de houten onderpui de gevelstenen. ger’ in de gevel staat. Nog eens een huis en dochters van Reijer Jacobsz. Het andere, bre- erf in de Lindenstraat. Twee huizen met hun dere hoekpand, ook met ‘de Quackreiger’ in bank Stadsarchief Amsterdam) zijn het brede erf, naast elkaar op de Palmgracht, op de hoek de gevel, wordt toebedeeld aan Hendrick hoekhuis (voormalig nr. 47) en het smallere van de Middelstraat, noordzijde, waar ‘de Luijten Slecht, gehuwd met Trijntje, ook een buurhuis (voormalig nr. 45) duidelijk herken- Quackreiger’ mede in de gevel staat. En dan dochter van Marretje en Reijer. baar. Boven de hoge houten onderpuien zijn de twee gevelstenen met de Quackreigers Kennelijk waren de panden aan de Palmgracht en de flankerende jaartalstenen ‘Anno 1661’ gebouwd als beleggingsobjecten en was de te onderscheiden. Beide reigers hebben een woning met de beschuitbakkerij gevestigd gouden kroontje om de nek – waarom…? De aan de Lindengracht, want in een scheidings- ene reiger is gaande voorgesteld, terwijl de akte uit 1683 wordt deze expliciet genoemd andere gewoon staande is afgebeeld. Beide met de naam ’s Lands Welvaren’. De beschuit- stenen plus de jaartalstenen werden na de af- bakkerij bleef daar tot omstreeks 1800 onder braak samen met tientallen andere bouwfrag- dezelfde naam gehandhaafd. In 1794 wordt menten opgesteld in de tuin van het Stedelijk specifiek van een ‘beschuitbakkerij’ gespro- Museum. Toenmalig directeur Sandberg vond ken. het maar niks, die ouwe troep in zijn tuin. De twee panden aan de Palmgracht gaan in In 1962 werden de twee reigers, met de an- de loop van de 18de eeuw via ingewikkelde dere ‘troep’, overgedragen aan het Koninklijk verervingen en verdelingen regelmatig in an- Oudheidkundig Genootschap. Op 30 novem- dere handen over. Opmerkelijk is, dat in een ber 1996 kregen op initiatief van de Vereni- koop/verkoopakte van 1744 betreffende het ging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen smalle pand gesproken wordt als waar ‘de (VVAG) beide ‘Quackreigers’ een fraaie pek Lepelaar in de gevel staat’. Deze benaming in de nieuwbouw (1979) van architect Theo wordt ook nog gebruikt in 1760, daarna heet Bosch op de plaats waar de panden van Reijer het ‘het tweede huis van de Dwarsstraat’. Het Jacobsz hebben gestaan. Vanaf die datum is brede hoekhuis blijft wel met de oude naam het adres Palmdwarsstraat 1-11. aangeduid worden, echter niet als ‘Quackrei- ger’, maar simpelweg als ‘de Reiger’. Maar in De ‘quackreiger’ of de hedendaagse ‘kwak’ Eén van de twee ‘Quackreigers’ aan de het Precarioregister over 1713 wordt dit pand is een reigersoort die in Noord-Holland ook gevel van de nieuwbouw op de hoek van aangeduid als ‘de Lepelaar’. Verwarrend… ‘nachtreiger’ of ‘schildreiger’ wordt genoemd, de Palmgracht en de Palmdwarsstraat. Ook of vanwege zijn doordringend gekrijs ook wel de jaarstenen ‘Anno’ en ‘1661’ zijn op deze Gevelstenen ‘nachtraaf’. In vorige eeuwen was de jacht op gevel aangebracht. Op foto’s van vóór de afbraak in 1936 (Beeld- kwakken populair. Het vlees was smakelijk en juli / augustus 2014 9 Scholen in de Planciusbuurt Zelf gekweekte hyacinten in het gymnastieklokaal In eerdere afleveringen hebben we gelezen dat er rond 1900 verschillende scholen in onze buurt waren, de christelijke Smalle Padschool, de openbare Armenschool (later ‘gebouw de Arend’ en nu Plancius Kinderdagverblijf IJsterk), ‘School 122’, een openbare school der tweede klasse in de Planciusstraat op nummer 22 naast het spoorwegviaduct, en de Planciusschool in de Tweede Breeuwersstraat. Deze aflevering gaat over de Planciusschool, de openbare lagere school aan de Nieuwe Teertuinen 17.

In 1916 moest ‘School 122’ wijken voor de len verdeeld over twee etages. Zoveel ruimte verdubbeling van de spoorlijn naar Zaandam was wel nodig want in de Planciusbuurt, de en Haarlem. In opdracht van de Nederlandse Haarlemmer Houttuinen en op de Westelijke Spoorwegen werden op hetzelfde terrein vier Eilanden – en dan met name op het Bickers- dienstwoningen gebouwd voor het personeel eiland – woonden honderden kinderrijke ge- dat de spoorbruggen over de Houtmankade zinnen. Zij huisden vooral in kleine woningen, STADSARCHIEF AMSTERDAM moest bedienen. Zo ontstond de huidige vaak twee gezinnen op één verdieping, zodat Schiemanstraat, waar die huisjes nog steeds veel personen in één of twee kamertjes slie- staan. Het verdwijnen van de School 122 was pen. wel problematisch in zo’n kinderrijke buurt, Net na de oorlog moesten de vaders hard wer- De Planciusschool op de hoek van de Nieuwe Teertuinen en de Sloterdijkstraat omstreeks 1940. maar voor de NS was het geen probleem om ken om het land weer op te bouwen. De moe- Voor de bouw van deze school moesten een aantal huizen worden gesloopt. een aanzienlijke financiële bijdrage te leveren ders waren thuis om de kinderen op te voe- voor de bouw van een nieuwe school. den en probeerden financieel de eindjes aan nieuwe vakken als aardrijkskunde en geschie- van 10 jaar een aandenken van de gemeente elkaar te knopen. De school was dan voor de denis confronteerde. Ik herinner me nog de kregen. Aan de binnenzijde van de map was kinderen vaak een rustpunt. ‘blinde kaart’ van Nederland die tijdens de les het stadswapen afgebeeld, en daarbij een be- werd uitgerold. Dan wees de meester met een knopte geschiedenis van het wapen. Muisstil stok een rode stip aan en moesten wij zeggen Het was 1951 toen ik als jongetje van 6 naar welke plaats dat was. Dat ging, net als het uit Die oorlog liep wel als een rode draad door de ‘grote school’ ging. Ik had al twee jaar op het hoofd leren van jaartallen bij geschiedenis, onze jeugd, want we werden er vaak mee de kleuterschool gezeten, maar daar had ik niet iedereen goed af! Ik kon aardig meeko- geconfronteerd. Vooral op visites en verjaar- niet veel meer gezien dan de klassen op de be- men, dus ik vond dat wel een mooie periode dagen werd vaak alleen over deze donkere gane grond en de speelplaats. Nu hoorde ik er in mijn schooltijd. periode gesproken, ook al omdat mijn vader echt bij, want onze klas was op de eerste ver- en opa in een werkkamp in Duitsland hadden dieping. Meester Bolijn, één van de oprichters Er waren ook andere activiteiten. Ik weet nog gezeten. Ieder jaar waren er op 4 en 5 mei van voormalig Wijkcentrum De Gouden Reael, dat we in december altijd een hyacintenbol veel activiteiten waar bijna iedereen aan mee- was onze hoofdonderwijzer. Hij gaf les aan de mee haar huis kregen. De bedoeling was dat deed, zowel jongeren als ouderen. Zo ook op grote jongens en meiden van de zesde klas, en je die dan thuis zorgvuldig opkweekte en in Bevrijdingsdag 1955, toen onze klas aanwezig De vierde klas van de Planciusschool hij leek mij een strenge meester. Onze klas- april werden de resultaten mee naar schoon moest zijn bij een speciale gebeurtenis in de in het schooljaar 1954-1955 senjuf was een wat oudere maar zeer aardige genomen. Het gymnastieklokaal werd profes- Schiemanstraat. Het wijkcentrum De Gouden dame, mevrouw Prinzhorn. Zij was de weduwe sioneel omgebouwd tot een kleine Floriade, Reael bestond vijf jaar en bood een plaquette De plek die men daarbij voor ogen had, was van een Duitse meneer, die tijdens de Tweede en wie de mooiste bloemen had kreeg een aan ter gelegenheid van de 10de Bevrijdings- een paar honderd meter verderop op de hoek Wereldoorlog op zee was verdronken. prijsje. ’s Avonds mochten de (groot)ouders dag. De gedenksteen werd onthuld door een van de Nieuwe Teertuinen en de Sloterdijk- komen kijken naar onze zelf gekweekte pro- dappere buurtgenoot, die een hond van de straat. Daarvoor moesten eerst wel een aantal Mevrouw Prinzhorn kon mooie verhalen ver- ducten. Als ik nu een hyacint ruik, moet ik nog verdrinkingsdood had gered. Het was een huizen worden gesloopt. In 1916 werd een tellen. In 1908 als Antje Uittien geboren in altijd aan die tentoonstelling denken. bruinmarmeren steen met goudkleurige inge- splinternieuwe School 122 opgeleverd, naar het Groningse Loppersum, had zijn al veel van slepen letters. Helaas is de originele gedenk- een ontwerp van de afdeling Publieke Wer- de wereld gezien. Ze had in Nederlands-Indië Werkstuk plaat verdwenen en vervangen door een so- ken van de gemeente. Het moet een prach- gewoond en was daar getrouwd. De klas was Alle leerlingen op Amsterdamse lagere scho- bere wandplaats met de tekst: tige verrijking voor de buurt zijn geweest, altijd muisstil als zij gedreven vertelde over de len vanaf de vierde klas kregen in 1955 een Ter herinnering aan de zo’n imposant gebouw. Niet veel later stapte natuur in de tropen. We maakten kennis met speciale map, uitgegeven door het gemeente- 10e Bevrijdingsdag Amsterdam af van de schoolnummering en zaken waar we nooit van gehoord hadden, bestuur, waarin zij documentatie uit de oor- 5.5.1945-5.5.1955 werd School 122 de Bickersschool. De Planci- zoals rijstvelden, karbouwen, dessa (dorp) en logsjaren konden stoppen, zoals krantenfo- usschool in de Tweede Breeuwersstraat moest kali (rivier). Met dezelfde gedrevenheid bracht to’s, voedselbonnen en persoonsbewijzen. Het Aan het einde van het schooljaar bleek dat eind jaren dertig wijken voor een depot van deze klassenjuf ons de beginselen van lezen, was de bedoeling dat je aan de hand van die de Planciusschool niet alle leerlingen meer de Stadsreiniging, maar kennelijk vond men schrijven en rekenen bij. Vooral het opzeggen documentatie een werkstuk maakte ter gele- kon herbergen. Daarom moest de vijfde klas de naam van de school toch bepalend in deze – bijna zingen – van de tafels van vermenig- genheid van de 5de mei 1955, de dag waarop verhuizen naar de Hudsonschool in de Rogge- buurt, want niet veel later werd de naam Bic- vuldiging zorgde ervoor dat die er voorgoed werd gevierd dat er precies tien jaar eerder veenstraat. kersschool veranderd in Planciusschool. Een werden ingestampt. een eind aan de oorlog kwam. Ik vond het in mijn ogen prachtig gebouw in een L-vorm, bijzonder dat wij op die manier als kinderen Wim Huissen met op de begane grond drie klaslokalen voor Blinde kaart de peuterschool en een gymnastieklokaal. Op In de vierde klas kregen we meester Van de de bovenverdiepingen 4 klaslokalen aan de Heijden. Hij was net dertig, dus veel jonger straatkant en haaks daarop nog eens 3 loka- dan onze juf. Een fijne meester die ons met Historische Mantelzorg- gevelreclame spreekuur aan ‘huis met in De Rietvinck de engel’ Elke vierde maandag van de maand houdt Het beeldbepalende pand op de hoek van de Markant in De Rietvinck een inloopspreekuur Haarlemmerstraat en het Singel, ook wel be- voor mantelzorgers. U kunt hier van 10.00- kend als ‘het huis met de engel’ werd in mei

F oto N osrat M ansouri 12.00 uur terecht bij Harry Cox voor advies en volledig gerenoveerd. Tijdens de renovatie ondersteuning. Hij is vertrouwd met wet- en maakte ook de Werkgroep Historische Gevel- regelgeving, zoekt zaken uit, biedt emotio- reclames Amsterdam gebruik van de bouw- IJsterk Wijk- nele ondersteuning en komt op voor uw per- steiger om de tegeltableaus, het marmerglas soonlijke belangen. Als dat nodig is, komt hij en de godin Minerva op het dak te herstellen. arrangementen ook op huisbezoek. Een indicatie of verwijzing De over de gevel verspreide tegeltableaus ge- is niet nodig. De hulp is gratis. ven de naam ‘Noord Braband Verzekeringen’, Ook na de zomervakantie komt IJsterk Wijkar- ‘Waalwijk’ en het stichtingsjaar ‘1843’ aan. rangementen weer met een programma vol De Rietvinck, Vinkenstraat 185. leuke naschoolse activiteiten. Nieuw is, dat Voor meer informatie of voor een afspraak De godin Minerva, die inderdaad vleugels u zich nu online kunt inschrijven en betalen kunt u contact opnemen met Markant, heeft en daarom wel wat op een engel lijkt, via de Kidsactiviteitenplanner. Dus inschrijven Centrum voor Mantelzorg, tel. 8868800, staat fier op de wereldbol, helemaal aan de wanneer het u uitkomt en geen lange wacht- [email protected] of op het inloopspreekuur top van de gevel. Haar vleugels zijn nu weer rijen meer op de inschrijfdagen! zelf, tel. 06–52414751. met bladgoud versierd en ze heeft haar oor- Meer informatie over de activiteiten staat in spronkelijke kleuren terug. Het marmerglas het nieuwe programmaboekje dat in de week aan een erker op de eerste etage, dat ernstig van 25 augustus op de scholen wordt ver- vervaagd en beschadigd was, heeft een spreid. Tot ziens bij één van onze naschoolse opknapbeurt ondergaan. De letters zijn weer activiteiten. goed leesbaar.

Talentmakelaar Wanda Broers Edward Schenk, Werkgroep FOTO’ s M artin P luimers [email protected] Historische Gevelreclames Amsterdam juli / augustus 2014 10 Kleine reorganisatie bij het Wijkcentrum

In de loop van vorig jaar werd duidelijk dat wijkcentrum. Dit alles heeft als consequentie het IJsterk menens was met het beëindigen gehad dat de coördinator Huis van de Buurt van de samenwerking Huis van de Buurt. Carolien Satink per 1 mei jl. is vertrokken. Het Ook het stadsdeel wilde wat anders: sociale bestuur dankt haar hartelijk voor alles wat wijkteams, waarin meerdere welzijnsorgani- zij in de afgelopen jaren tot stand heeft ge- saties nauw samenwerken. bracht.

Inmiddels participeert ons wijkcentrum actief Nu zijn we weer een stap verder. Per 15 mei in de door het stadsdeel verlangde nieuwe is de nieuwe teamleider aangetreden: Martin werkwijze. Als gevolg van deze ontwikke- Spee. Wij zijn erg blij dat we zo snel een zo er- lingen heeft het bestuur eind vorig jaar een varen medewerker hebben kunnen aanstellen. bescheiden reorganisatieplan gemaakt om de Op pagina 3 van deze krant stelt de nieuwe organisatorische consequenties op te vangen. teamleider zich aan u voor. De functie coördinator Huis van de Buurt is ko- men te vervallen. Een nieuwe, kleinere func- Namens het bestuur tie is gecreëerd, die van teamleider van het Leny van Vliet-Smit, voorzitter

Kennismakingsborrel FOTO BEELDBANK WIJKCENTRUM op Noorderspeeltuin

Op vrijdag 27 juni van 16.00 tot 17.30 uur is harte welkom. Tweede Lindendwarsstraat 10. er een Voor Elkaar in de Buurt-borrel in het Voor meer informatie kunt u terecht bij Frank Watertuin in Prinsengracht gebouw van de vereniging Noorderspeeltuin. Groot of Suzanne Hakkenberg van het wijk- Aanmelden is niet nodig. centrum, tel. 7192371 Op een stralende morgen in juni werden door een groep vrijwilligers vier vlotten in ontvangst genomen en ingeplant. De watertuin in de Prinsengracht ter hoogte van de Met deze buurtborrel willen we deelnemers Op de site www.voorelkaarindebuurt.eu ver- Elandsgracht ligt er nu weer als nieuw bij! aan de website voorelkaarindebuurt de mo- schijnen wekelijks nieuwe advertenties van gelijkheid bieden om elkaar te ontmoeten. buurtbewoners die iets te bieden hebben of Rob Versluys Ook mensen die nog niet deelnemen aan naar iets op zoek zijn. Bijvoorbeeld: kattenop- deze buurtmarktplaats zijn natuurlijk van pas aangeboden, hulp voor in de tuin gezocht, aanbod naaiklusjes, hulp bij een boorklusje, etc. Op deze website vindt u ook gevarieerd Keuring rijbewijs Spreekuur aanbod van buurtactiviteiten. Daarnaast is er de facebookpagina: in Claverhuis Pluspunt is www.facebook.com/voorelkaarindebuurt Met ingang van juli kunnen buurtbewoners en starten we binnenkort met een digitale van 75 jaar en ouder voortaan twee keer per verhuisd nieuwsbrief. U kunt zich hiervoor aanmelden maand terecht in het Claverhuis voor een me- Het tweewekelijks spreekuur, dat het Sociaal bij Suzanne Hakkenberg, dische rijbewijskeuring. De keuringen vinden Wijkteam in woonzorgcentrum De Rietvinck [email protected] plaats op elke eerste en derde maandag van hield, is vervallen. Nu houdt het wijkteam we- Suzanne Hakkenberg de maand. De komende keuringsdata zijn 7 en kelijks het spreekuur Pluspunt in jongerencen- Voor elkaar 21 juli. Uw arts is C. Carlier. trum Reel. Natuureducatie Meenemen naar de keuring Iedereen kan elke hier elke donderdag van in de Buurt� Eigen verklaring voor de gemeente waarvan 10.30 tot 12.30 uur terecht om een antwoord Wijkcentrum Jordaan & Gouden Reael orga- de voorzijde door u is ingevuld, rijbewijs als te vinden op administratieve of financiële vra- Jordaan & Gouden Reael niseert meerdere activiteiten met betrekking legitimatie, medicijnlijst, een potje met een gen, bijgestaan door professionals en vrijwil- tot tuinen en groeneducatie. Het kan gaan beetje urine, bril voor in de auto (bij lenzen ligers. Jongerencentrum Reel is gevestigd aan voorelkaarindebuurt.eu over een tuinonderhoud- of snoeicursus, een de sterkte hiervan noteren). Tussen de Bogen 16. uitstapje (met gids) naar een park, of een natuureducatiefilm. Wij zijn op zoek naar De keuringskosten voor een gewoon rijbewijs buurtbewoners die het leuk vinden om dit (B/E) zijn 37,50 euro. De kosten van een keuring soort groenactiviteiten te bedenken, op te voor een groot rijbewijs (C/D/E) zijn 45,00 euro Vrijwilliger zetten of te ondersteunen. (alleen voor 75-plussers). Graag contant betalen. Activiteiten conversatielessen Heeft u affiniteit met natuur en natuureduca- U kunt zich opgeven via de receptie volwassenen tie, heeft u een specifiek talent voor organisa- van het Claverhuis, tel. 6248353, Nederlands tie, loopt u rond met leuke ideeën die u graag Elandsgracht 70 in Jongeren- verder uitgewerkt zou willen zien? Kunt u Wij zoeken een vrouwelijke vrijwilliger die con- mensen motiveren om een clubje te vormen? versatielessen Nederlands wil geven aan vrou- centrum Reel Of heeft u een zelfbeheerproject, maar mist u wen van Turkse afkomst. Het is de bedoeling de benodigde kennis om uw tuin tot een suc- Spreekuur Sooj dat de lessen vanaf 1 september elke maandag Sinds kort zijn er in Jongerencentrum Reel aan ces te maken? Laat het ons weten! In de SOOJ is er een tweewekelijks spreekuur plaatsvinden van 10.30-12.00 uur, op de eerste het Hendrik Jonkerplein ook activiteiten voor Bij voldoende animo zetten we een cursus op maandag van 11.30 tot 12.30 uur. U kunt etage van de Fatih Moskee, Rozengracht 146. volwassenen. op. Voor deze activiteiten is een budget be- dan terecht bij Suzanne Hakkenberg met vra- Elke maandag kunt u hier met buurtgenoten schikbaar, de hoogte daarvan is bespreekbaar. gen over de buurt, activiteiten in de buurt en Bent u geïnteresseerd, neem dan contact creatief handwerken, verse soep eten en deel- Neem vrijblijvend contact op om uw idee(en) over buurtmarktplaats Voor elkaar in de Buurt, op met Sevim Saruhan, tel. 06-34881830, nemen aan de Seniorensoos 55+. voor te leggen of om gewoon eens van ge- waarop vraag en aanbod worden samenge- e-mail: [email protected] dachten te wisselen. bracht van diensten die buurtbewoners met Op de woensdag is er inloop Voor elkaar in gesloten beurs voor elkaar willen doen. Het de Buurt, het websiteproject van het Wijk- Kees Kramer, opbouwwerker groen eerste spreekuur na de zomervakantie wordt centrum waar u onder meer vraag en aan- tel. 7192371, [email protected] gehouden op maandag 21 augustus. bod op deze digitale buurtmarktplaats kunt laten zetten. Elke donderdag kunt u terecht Sooj, Tichelstraat 50. bij Pluspunt voor advies en hulp bij al uw ‘pa- Excursie pierzaken’, zoals een brief schrijven, formulier invullen, bellen naar een instantie. Op de vrij- stadsnatuur dagen kunt u hulp krijgen bij het ordenen van ‘Groene pagina’ uw administratie. in de Jordaan op Facebook Maandag 10.30-12.30 uur Creatief handwer- De binnenstad van Amsterdam is rijk aan na- ken (deelname 1 euro). Van 12.30 tot 13.00 tuur, maar bijna niemand weet dat. Op zon- Sinds kort is er een Facebookpagina voor uur Verse Soep (1 euro per kom) en 14.00 tot dag 17 augustus organiseert het Instituut voor alles op het gebied van groen, natuur en stimuleert, 16.00 uur Seniorensoos 55+ (deelname 2,50 Natuureducatie en Duurzaamheid een excur- milieu, speciaal voor en door bewoners van ontwikkelt euro). sie door de stadsnatuur van de Jordaan. Start: de Jordaan en de Gouden Reael. stimuleert,& verbindt Woensdag 11.00-14.00 uur Voor elkaar in de 14.00 uur op de hoek van Westerstraat en Prin- ontwikkeltmensen Buurt, donderdag 10.30-12.30 uur Pluspunt en sengracht (bij de Noordermarkt). Op deze pagina kunnen die bewoners foto’s & verbindt vrijdag 10.00-12.00 uur Sorteergroep. Ontmoetingen met wilde planten in hun eigen plaatsen van hun ‘eigen trots’, groenactivitei- omgeving, met vogels, waterwild, stadskloven, ten aankondigen, of interesses delen op het mensen Jongerencentrum Reel, Tussen de Bogen 16 ravijnen en rivieren. De wandeling duurt an- gebied van groen. Hier kunnen ook planten (bij het Hendrik Jonkerplein). Voor vragen derhalf uur. en zaden worden geruild of weggegeven. kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang, scholen kunt u contact opnemen met Sevim Saruhan, & educatie,kinderdagverblijven, opvoeding buitenschoolse& ontwikkeling, opvang, speeltuinen scholen & tel. 6248353 / 06-34881830, Jan Hendriks, tel. Kosten: vrijwillige bijdrage. Neem een kijkje op: & educatie, opvoeding & ontwikkeling, speeltuinen & buitenspeelclubs,buitenspeelclubs, peuterspeelzalen peuterspeelzalen & voorscholen,& voorscholen, actief actief 5573338 (9.00-11.00 uur) of Frank Groot, tel. Informatie: Arend Wakker, tel. 020-4191412, www.facebook.com/groups/ burgerschapburgerschap & participatie, & participatie, buurt-, buurt-, tiener- tiener- & jongerencentra & jongerencentra 7192371 (11.00-15.00 uur). [email protected] degroenejordaangoudenreael www.ijsterk.nlwww.ijsterk.nl 020020 5210200 5210200 juli / augustus 2014 11

Bioscopen op Haarlemmerdijk en Haarlemmerstraat trek geen publieke vermakelijkheden zijn, alle reden van bestaan te hebben. Het is in de prak- tisch ingerichte zaal met een hangende galerij Actiefilms, blockbusters, voor het damesorkest onder leiding van juf- frouw Rentmeester, avond aan avond stamp- vol. Er worden goede bioscope-vertooningen arthouse en porno gegeven. De heer Lucien, een coupletzanger, met warm, aangenaam geluid, zingt er en de The Movies aan de Haarlemmerdijk is de oudste nog in gebruik zijnde bioscoop heer Henri Orvan vergast er de menigte op hu- in Amsterdam. Het theatercomplex, gevestigd aan de rand van de Jordaan, werd moristische voordrachten. Als de directie blijft in 1912 opgericht onder de naam Bioscoop Tavenu. Twee jaar later werd die naam zorgen, dat de bioscope-vertooningen niet gewijzigd in Cinema Hollandia. zondigen tegen den goeden smaak en de te zingen coupletten niet door de platheid ont- Tot de Tweede Wereldoorlog fungeerde Cine- aan te kopen, zodat er drie extra zalen toege- sierd worden, heeft hare onderneming een ma Hollandia als buurtcinema. Nieuwe speel- voegd konden worden. In de foyer kwam een goede toekomst.’ films werden eerst vertoond in de grote bio- bar. In 1989 verkocht Goedings de bioscoop scopen van de stad, daarna bleven ze draaien aan enkele beleggers, onder wie Roeland Ker- Parisien in de kleine zaaltjes van de vele buurtbiosco- bosch. Die kocht na een paar maanden de an- Van 1912 tot 1989 bevond zich in de Haarlem- pen. Na de oorlog bracht Hollandia vooral ac- deren uit en haalde Matthijs van Heijningen merstraat op nummer 39 de bioscoop Scala, tiefilms. In de jaren zestig, toen veel buurtbio- binnen als mede-eigenaar. Het theater werd die later ‘Rex’ heette en weer later ‘Parisien’. scopen ten onder gingen, wist deze bioscoop uitgebreid met een vierde zaal en een restau- STADSARCHIEF AMSTERDAM In 1912 begon eigenaar Gerrit Tjepkema het te overleven. rant. Matthijs van Heijningen verliet The Mo- theatertje met honderdvijftig stoelen. In 1922 vies in 1997. werd een nieuw theater met duizend stoelen ‘Klein Tuschinski’ Bioscoop Rex aan Haarlemmerstraat 27-29 gebouwd. Tien jaar later werd Scala overge- In 1971 werd het theater verkocht aan Pieter In oktober van dat jaar verkocht Roeland Ker- nomen door Cinema Royal N.V. met Jan Bias- Goedings. Deze wilde de naam van de cinema bosch de bioscoop aan een groep vastgoedbe- gepleegd waarvan de daders beweerden ge- man als directeur. aanvankelijk veranderen in ‘Piccadilly’, maar leggers. De exploitatie kwam in handen van ïnspireerd te zijn door A Clockwork Orange, In 1936 neemt de Rus Aron Chermoek de zaak koos uiteindelijk voor ‘The Movies’. In het Kadir Selçuk, tot dusver directeur van de Rot- hield Kubrick de distributie van de film in En- over, vermindert het aantal stoelen tot 730 programma verlegde hij het accent van ac- terdamse bioscoop Lantaren/Venster. Jaren- geland tegen. The Movies bleef de onverkorte en verandert de naam in Rex Theater. Na zijn tiefilms naar kwalitatief betere films. Het art lang draaide The Movies op nachtfilms die in versie als vaste nachtfilm vertonen, totdat de dood in 1939 kwam het in handen van zijn deco-interieur bleef echter behouden, waar- de vrijdag- en zaterdagnacht werden vertoond. film ook in het Verenigd Koninkrijk legaal ver- zoon E. Chermoek. Omdat Chermoek joods door de bioscoop al spoedig de bijnaam klein In één van de zalen heeft ongeveer acht jaar toond mocht worden. was, werd zijn theater in de Tweede Wereld- Tuschinski kreeg. lang A Clockwork Orange (1971) van Stanley In het zeventiende-eeuwse bioscooppand be- oorlog onteigend. In de verdere oorlogsjaren De zaken liepen goed. Na enkele jaren wist Kubrick als vaste nachtfilm gedraaid. Nadat in vindt zich ook een restaurant. Het is niettemin werd het beheerd door de Holland-Twente de nieuwe eigenaar de naastgelegen panden Groot-Brittannië een aantal misdrijven waren een theater met een bescheiden omvang. Er Bioscooponderneming. zijn vier zalen met in totaal 400 stoelen. De programmering houdt het midden tussen de In 1945 namen E. Chermoek en de weduwe blockbusters en de kunstzinnige arthouse- Bascha-Chermoek de directie weer over. Pas in films. 1951 kreeg Chermoek alles weer in eigendom. Tot de bioscoop in 1970 werd overgenomen Humoristische voordrachten door Bastiaan van Helden. Die bracht het aan- Het Apollo Theater was een bioscoop op Haar- tal stoelen terug tot 536. In 1987 nam de di- lemmerdijk 82. Het werd geopend op 25 fe- rectie van het Parisien Theater de exploitatie bruari 1911 en sloot definitief op 8 november over en draaide er tot 1989 voornamelijk por- 1964. Het theater had een capaciteit van 400 nofilms. Het theater werd in 1992 gesloopt. zitplaatsen. Het was een bioscoop voor de ge- Ondergetekende ging rond 1936 regelmatig wone man en trok toeschouwers uit de naast- met zijn ouders naar de voorstellingen in dit gelegen Jordaan en de Westelijke Eilanden. In theater. Er werden toen altijd twee hoofd- Het Nieuws van den Dag van 24 januari 1912 films gedraaid, zodat je op één avond vier uur was te lezen: lang van film kon genieten. ‘Het Apollo-Theater op de Haarlemmerdijk blijkt in deze buurt, waar in den geheelen om- Bram Huyser STADSARCHIEF AMSTERDAM

Bioscoop Apollo op Haarlemmerdijk 82-90 Cinema Hollandia op Haarlemmerdijk 161-169

www.amsterdamwebkrant.nl FOTO’ s M artin P luimers

Looiersgracht 70 - 72 1016 VT Amsterdam Samenwerken voor een frisse en vrolijke buurt 020-6227742 Klein festival op Hollandse Tuin Filmfestival op Ziet u het niet meer zitten? Wat drie jaar geleden begon als een afslui- den. Organiseren, feestvieren, opruimen, we Stenen Hoofd Hebt u problemen, verdriet, tend feest na een ingrijpende renovatie, is doen alles samen’, zegt medewerkster Agnes. uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerend Ook dit jaar slaagde de organisatie erin aan Pluk de Nacht bestaat 11 jaar! De organisa- levensvragen? klein festival van en voor de bewoners rond de Hollandse Tuin een klein maar fijn festi- tie werd in 2003 opgericht door een groepje de Hollandse Tuin op Bickerseiland. Zondag valterrein in te richten, afgebakend door een vrienden met een grote liefde voor film. Hun Mist u een luisterend oor of 25 mei was het weer zover. Op de brede pannenkoekentent, een springkussen en een doel was – en is nog steeds – om zoveel mo- begrip voor uw situatie? kade aan het Westerdok kon jong en oud podiumwagen. gelijk mensen te laten genieten van films die bij prachtig weer genieten van de Bickelse Dankzij de brede, trapsgewijze indeling van niet in Nederland zijn uitgebracht of maar een Bel dan eens met evangelist zangtalenten Myra en Jos, de hapjes van de kade is er altijd voldoende dans- en zit- klein publiek hebben bereikt. Pluk de Nacht Trudy, Jeu de Boules met verse eieren, en ruimte bij de verrassende en gevarieerde op- vindt plaats op het Stenen Hoofd, een pier in J. Krijgsman. nog veel meer. tredens. Men kon genieten van local heroes het voormalige havengebied van Amsterdam. als jazz-zangeres Myra en klassiek zangeres Op woensdagen tussen ‘Dit kleinschalige feest is vooral bedoeld als Jos, maar ook van het koor van Karin de Vries, Ontmoetingsplaats 11.45 en 12.30 uur. uitnodiging om kennis te maken en samen de band van Gijs, de zang van Okke en, als Pluk de Nacht is uitgegroeid tot een bijzon- te werken om de buurt fris en vrolijk te hou- klap op de vuurpijl, de Fanfare van de Eerste dere ontmoetingsplaats waarbij de vertoning Voor een vertrouwd, eerlijk Liefdesnacht. Alle reden voor een nieuw Bic- van niet eerder uitgebrachte films vermengd kels buurtfeest in 2015! wordt met kunst- en nieuwe media projecten, en anoniem adviesgesprek. eten, drinken en feestjes. Pluk de Nacht biedt Naast de vele vrijwilligers wil Agnes namens veel jonge kunstenaars een podium zodat er Samen zoeken we naar een de organisatie ook eetcafé ’t Blaauwhooft buiten de films om nog heel veel meer op het oplossing. nadrukkelijk bedanken voor de sponsoring, festival te beleven is. samen met The Movies, Fleurmonde, Slagerij Tel. 020 – 622 77 42 Pouw, Koffiehuis ’t Zonnetje, De Key, Kaas- Openlucht filmfestival Pluk de Nacht, land, Albert Heijn en Wijkcentrum Jordaan & 3 t/m 13 juli op de pier Het Stenen Hoofd aan Gouden Reael. de Westerdoksdijk, toegang vrij. Er is geen parkeerplaats op het festivalterrein. www.bijsimondelooier.nl Martin Pluimers juli / augustus 2014 12

Amphora Art, Vinkenstraat 71 Appels Gallery, Brouwersgracht 151 Cultuur Galerie Bart, Elandsgracht 16, tot 28 juni: Buurtspreekuren Isabelle Wenzel & Sara Glahn, fotografie, Receptie Claverhuis Gratis juridisch inloopspreekuur film en installatiejuli Elandsgracht 70, Pontius Advocaten B.V. houdt elke dag van agenda Suzanne Biederberg, 1e Egelantiersdwarsstr 1 tel 6248353 14.00-16.00 uur een gratis spreekuur voor onder- Eduard Planting, 1e Bloemdwarsstraat 2 links, ma t/m vrij van nemers en particulieren. Westerdoksdijk 1, 9.00-22.00 uur Informatie voor de Cultuuragenda kunt u tot 21 juni: Didi van der Hoek, onderwater- tel. 4212145, [email protected] fotografie, 28 junij - 2 aug:ul Dirk de Herder,i www.ijsterk.nl mailen naar: [email protected]. ‘A suitcase full of dreams’ Burenhulp Jordaan en Gouden Reael U kunt de cultuuragenda ook vinden op: Wijkcentrum Jordaan & Gouden Reael Voor hulp bij boodschappen,hond uitlaten, Ellen de Bruijne Projects, Rozengracht 207a, www.amsterdamwebkrant.nl. De agenda Voor informatie, advies en ondersteuning dokters-ziekenhuisbezoek, steun bij verhuizing wordt samengesteldj doorul Hans Sizoo. i tot 21 juni: L.A. jRaeven,ul ‘Mindless Living’,i buurtactiviteiten, Elandsgracht 70, naar verzorgingshuis, vriendschappelijk huisbe- 28 juni - 2 aug: George Korsmit ma t/m vrij 11-17 uur, tel. 7192371. zoek, lichte tuinwerkzaamheden (evt. snoeien), MUZIEK Galerie Fontana, Lauriergracht 11, tot 28 juni: [email protected] hulp bij computervragen thuis of in het buurt- Werkgroep Kunst & Cultuur presenteert Robert Polidori, fotografie, renovatie Château www.jordaangoudenreael.nl huis en wandelen met buurtbewoners die alleen Hofjes en Pleinconcertenjul: i de Versailles AUG niet meer op straat komen. Zo 29 juni 15.00 u: Looiershof, Gallery238, Brouwersgracht 238 Wijksteunpunt Wonen Centrum Burenhulp (langdurig of tijdelijk), José Kersten, Passeerdersstraat 16, Oratoriumkoor van Van Gelder, Planciusstraat 9 B, tot 25 juni: Voor informatie en advies over huren/wonen. tel. 5573300 (Centram), [email protected] Woonspreekuur Elandsgracht 70, elke werkdag de Amsterdamse Bachvereniging o.l.v. François Dey en Christoph Westermeier, 14-16 uur en di 19-20 uur, tel. 6258569. Blue Huiselijk Geweld Alina Sokolova, werken van Bach, Mozart, 28 juni - 3 aug: groepstent. en Ruchama juli AUG [email protected], www.wswonen.nl Voor wie te maken heeft met huiselijk geweld Noorda Rossini en Bruckner. Toegang gratis. en behoefte heeft aan een luisterend oor. Annet Gelink Gallery, Laurierstraat 187-189, Zo 13 juli 15.00 u: Madelievenplein/ Huurteam Binnenstad Voor wie verdere hulp wil, wordt bemiddeld met Anjeliersstraat, De Benonies, zang en orkest, tot 12 juli: Antonis Pittas, Maria Barnas Voor controle huurprijs en onderhoudsklachten. de hulpverlening. Voor een afspraak met een Italiaans repertoire.j Toegangul gratis. i Gist, BloemgrachtA 82 UG Werkt via afspraak. vertrouwenspersoon, tel. 5573338, Zo 27 juli 15.00 u: Rozenhofje, Rozengracht Go Gallery, Prinsengracht 64 Telefonisch spreekuur 10-11 uur e-mail: [email protected], www.centram.nl 147-181, Laurens Moreno Quartet, zigeuner- Ten Haaf Projects, Laurierstraat 248, 28 juni tel. 4205835 (behalve woensdag) muziek uit Hongarije, Rusland en Roemenië. - 31 juli: Groepstent. met internationale kun- Elandsgracht 70 BeterBuren Amsterdam Toegang gratis. juli stenaars AUG [email protected], www.wswwonen.nl Voor hulp bij conflicten tussen buren en buurt- genoten, tel. 6891859, [email protected], Zo 10 aug 15.00 u: Concordiahof, Galerie Hooffzaak, Haarlemmerdijk 54, 4-27 juli: Nanda Lowitz, ‘Watery Work’ Huurdersvereniging Centrum www.beterburen.nl Westerstraat 221-289, Blazerstrio Dividivi3, tel. 6258569, [email protected] Kers Gallery, Lindengracht 148 fluit, hobo en klarinet, vnl. klassiek repertoire. www.huurdersverenigingcentrum.nl Za 23 aug 14.00 ju: Noorderkerk,ul i Koppelaar’s KunsthuiskamerAU, G Politie: alarm (spoed) 112 Noordermarkt, ‘Muziek buiten de concert- Touwslagerstraat 29, za/zo Amsterdamse Sociaal Loket Centrum Politie algemeen: tel. 0900 8844 stadsgezichten zaal’, kamermuziek, o.a. Jeroen Sarphati, Voor informatie en advies over welzijn, zorg en 06-nummers alleen tijdens kantooruren! piano, Myrthe Helder, viool, Leonard Rob Koudijs, Elandsgracht 12, tot 2 aug: Ralph wonen, taalcursussen, inburgering, ondersteu- juli Bakker, ‘PatternA Magic’, frontU room:G Eunmi ning mantelzorg, en bij hinder van of zorgen Jordaan-Zuid Besseling, cello, en evt. tenor Morschi Franz. Toegang gratis. Chun. ‘Precious Beasts – Blooming’ over uw buren. Max Engelander, 06-51308685 en Dayenne Venema, 06-22217004 Noorderkerk, Noordermarkt, tel 6204415 Life the Gallery Amsterdam, tot 2 aug: Jacques Telefonisch spreekuur 9-17 uur, tel. 2564800 Inloopspreekuur di 13-17 uur, Elandsgracht 70 [email protected] Alle concerten vinden plaats op zaterdagmid- Renoir & Ramon Otting juli AUG Spreekuur in de Stopera, ma, di, wo, vrij dag 14.00 tot ca. 15.00 uur. Toegangprijzen Martin van Zomeren, Prinsengracht 276 hs, tot Jordaan-Midden 8.30-15.00 uur, do 13.00-19.00 uur. voor de concerten vindt u op www.noorder- 28 juni: groepstent. Hans van Lent, 06-53143495 My Own Choice, Bloemgracht 136, kunst en [email protected] kerkconcerten.nl. Centram Za 20 sept: ‘In dej ban vanul Zang’, feestelijki kunstnijverheidA uit Zuid-AfrikaUG Voor problemen bij relaties, met instanties, ouder Jordaan-Noord openingsconcert van het seizoen 2014-2015, Movie Ink, Palmdwarsstraat 40 worden, geld, wonen, zorg en werk. Tom Onderwater, 06-22914992 met Johannette Zomer, zang en Piet Jan Galerie Moon, Grote Bickersstraat 71, tot eind Telefonisch spreekuur tel. 5573338, [email protected] juli: Anja Eliasson, ‘Psychiatrie’, cartoons ma t/m vrij van 9.00-11.00 uur. Beelder, klavecimbel, werken van Purcell, Westelijke grachtengordel Onrust, Planciusstraat 7 Vivaldi en Bach. juli AUG Piet Zwaneveld, 06-53346963 Pianola Museum, Westerstraat 106, Atelier Oosterbosch, Vinkenstraat 154 hs Inloopspreekuur Pluspunt Voor advies en ondersteuning bij het orde- [email protected] tel. 6279624 Ornis A. Gallery, Hazenstraat 11 nen van financieen en administratie, aanvraag Do 26 juni 20.30 u: Galerie Gabriel Rolt, Elandsgracht 34, Haarlemmerdijk e.o tot 2 aug: zomeropstelling voorzieningen of betalingsachterstanden, elke Peter Noot, 06-22384969 ‘Tango por pianola’,j cd-presentatieul i AUG dinsdag 14.00 tot 16.00 uur, Claverhuis, Rento Brattinga / galerie, Lauriergracht 80, [email protected] Vrij 27 juni 20.30 u: Elandsgracht 70 Barrelhouse Blues & Boogie Woogie tot 5 juli: Bonnie Séverien Haarlemmerstraat e.o. Zo 29 juni 12.00 u: Koffieconcert Ron Mandos, Prinsengracht 282, 26 juni - José Andrade, 06- 51413882 juli 28 juli: Renie SpoelstraA enU Renato Nicolodi,G [email protected] THEATER 2-30 aug: beste eindexamens Zoekertjes Westelijke Eilanden Jeugdtheater de Krakeling, Stigter Van Doesburg, Elandsstraat 90, 28 juni Richard Hoogenboom, 06-53346937 Nieuwe Passeerdersstraat 1, tel. 6245123 - 26 juli: zomertent. In de rubriek Zoekertjes kunt u als particulier/stichting een [email protected] Het Perron, Egelantiersstraatjul 130, i TegenboschvanvredenA, BloemgrachtUG 57, advertentie plaatsen. Uw tekst moet uiterlijk 25 augustus Westerdokseiland 3-19 juli: kunstenaars van de galerie tel. 3307035 bij de redactie zijn. Zoekertjes tot 150 tekens € 7,- (incl. spa- Petra Goldstein, 06-51809180 Di 24 juni 21.00 u: Torch, Lauriergracht 94, 5 juli - 9 aug: ties en leestekens). Tot 250 tekens € 12, -. Tot 500 tekens [email protected] Jan Beuving & Daan van Eijk (uitverkocht) Suzan Kolen, Nikki Koole en Pinar & Viola € 23,-. Betaling graag vooraf bij de redactie, Claverhuis, juli Ververs GalleryA, HazenstraatU 54 G Elandsgracht 70. Wo 25 juni 21.00 u: ‘Johnny ontmoet Shaffy’, met Martin Spee en Hanneke van den VZL/Contemporary Art, Brouwersgracht 161, Biggelaar locatie Oostelijke Handelskade 1003, Shirley Hessels, gediplomeerd ziekenverzorgster helpt u graag indien u zorg nodig heeft! Voor informatie kunt u Uitgave van het wijkcentrum Do 26 juni 21.00 u: Syb van der Ploeg & 7-30 juli: Raymond Cuijpers juli Fons Welters, BloemstraatAU 140, G bellen naar 06-22761110, www.maatwerkzorg.nl Gé Reinders, ‘t Versjil is oeral geliek’, liedprogramma tot 19 juli: Sven Kroner, ‘I’m just a dream’ Nieuwe cursus Spaans in Claverhuis start eind sept 2014. Oplage 21.500, gratis huis aan huis Ma 30 juni 21.00 u: En Vrac (De Binnenkomer), Witteveen V.A.C. Konijnenstraat 16a, Info: www.spaansspaans.nl het betere Nederlandse lied tot 12 juli: groepstent. schilderijen bezorgd, 6 x per jaar. Het verspreidings­ juli AUG gebied wordt omsloten door het Za 4 juli 21.00 u: Leonie Thielemans, vocaal, Witzenhausen Gallery, Hazenstraat 69 THE WORK VAN BYRON KATIE in de Jordaan (Tussen de jazz/fusion Galerie Wouter van Leeuwen, Bogen). Workshops, sessies en jaartrainingen door een water van Prinsengracht, Leidsegracht, De Roode Bioscoop, Haarlemmerplein 7, Hazenstraat 27, 28 juni - 26 juli: ervaren, gecertificeerde begeleider. Info: Aafke Heuvink, Singelgracht, Westerkanaal, Zoutkeets­ 06-21870535, www.living-heart.nl tel. 6257500 juli Asako NarahashiA en GerryU JohanssonG gracht, IJ, Westertoegang, Westerdoks­ Di 24 juni, 21.00 u: Helen en Yvonne, WM Gallery, Elandsgracht 35 eiland, Singel en Brouwersgracht. De Levende Jukebox Bezorgklachten Wo 25 en do 26 juni 20.30 u: Trio Wolfert [email protected] Brederode, met jGulli Gudmundsson,ul bas, i en Jasper van Hulten, drums Kopij/advertenties Zo 21 sept 15.00 en 20.30 u: Bonnie Prince Deadline: 25 augustus 2014 Billy (uitverkocht) juli Redactieadres MUSEA e.d. Buurtkrant Jordaan&GoudenReael Bibliotheca Philosophica Hermetica, Elandsgracht 70, 1016 TX Amsterdam Bloemstraat 15, tijdelijk gesloten tel. 7192371, 06-34188841 Fotogram, Kortej Prinsengrachtul 33, open i [email protected] ma t/m do 11-22 u, vrij, za: 11-16.30 uur www.amsterdamwebkrant.nl Jordaanmuseum, tentoonstelling De Jordaancultuur in woonzorgcentrum Redactie Jordaan&GoudenReael De Rietvinck, Vinkenstraatjul 185, i Anneke van de Meene www.jordaanmuseum.nl Jan Berns, Nico Goebert KunstKerk, Kunstexposities en -projecten, Raymond Baan (eindredactie) Prinseneiland 89,j Amsterdamul i Productie Astrid Brand Pianola Museum zie muziek Medewerkers Theo Thijssen Museum, 1e Leliedwarsstraat Ellie Pronk, Hans Sizoo, Martin Pluimers, 16, do t/m zo 12.00-17.00 uur Rob Malasch, Wim Huissen SM Bureau Amsterdamjul, Rozenstraat 59, i di t/m zo 11-17 u, 12 juli - 31 aug: Uli Westphal Vormgeving Woonbootmuseum, Prinsengracht t.o. 296, Jan Nanne www.woonbootmuseum.nl juli Druk GALERIEËN Rodi Media, Broek op Langedijk De meeste galerieën zijn geopend van woensdag t/m zaterdag en de eerste zondag De volgende Jordaan&GoudenReael van de maand tussenj 13.00ul uur en 18.00 uur.i verschijnt 16 september 2014