Tijd voor Geschiedenis Oorlog en Vrede Activiteitenprogramma uit de bezettingsjaren 1940-’45. De wijk leeft, maar nu het cultureel van de archieven, de musea, de historische en heemkundeverenigingen erfgoed nog. Twee belangrijke vraagstukken staan open: Wat is de in Parkstad . September t/m november 2009 betekenis van deze wijk en hoe kan het getransformeerd worden naar een uniek waardevol bezit? Joep Broeren zal namens Stichting Moderne Kijk op www.rijckheyt.nl voor aanvullingen en verdere Traditie (www.motra.eu) meer inzicht geven in de achtergrond van dit bijzonderheden. bijzondere cultureel erfgoed en instrumenten bieden om tot een hoogwaardige ontwikkeling te komen.

2 t/m 28 september Vrijdag 11 september, 16.00 u. Bibliotheek -Centrum en Gemeentearchief Kerkrade Thermenmuseum / Rijckheyt, aula Fototentoonstelling ‘Kerkrade op de kaart’ Tentoonstelling Tweede Wereldoorlog: ‘Faces in battle’ Samengesteld door dhr. W. Klinkenberg Wethouder Cor Duijf opent de tentoonstelling en Peter Pauwels en Info: www.bibliotheek-kerkrade.nl stadshistoricus Roelof Braad geven een korte historische impressie. Info: 045-560 45 82 Woensdag 2 september, 10.00 u. www.rijckheyt.nl Eurode Business Center Opening monumentenmaand door dhr. H. Bosch, wethouder onderwijs en jeugd in Kerkrade. Na een feestelijk ontbijt zullen Drs. M. Kockelkoren en Drs. S. Ilbrink een presentatie geven over de geschiedenis en de toekomst van Kerkrade. Info: www.kerkrade.nl

Woensdag 2 september, 20.00 u. Bibliotheek Kerkrade-Centrum Lezing ‘Van lappendeken tot duo’ door Drs. E. Ramakers. De geschiedenis van de beide provincies Limburg wordt belicht. De lezing is gratis toegankelijk, a.u.b. in verband met het beperkt aantal plaatsen reserveren via de klantenservice van Bibliotheek Kerkrade: 045-545 24 08. Tevens wordt de fototentoonstelling ‘Kerkrade op de kaart’ van dhr. zaterdag 12 september, 11.00 u. W. Klinkenberg geopend. Stationshal (stadszijde), Stationsplein 1a Info: www.bibliotheek-kerkrade.nl Opening Monumentendag Heerlen en start van de Architectuur- en ‘Rest Center’ wandeling woensdag 9 september, 20.00 u. Wethouder Pé Diederen opent Open Monumentendag bij de start van de *, Glaspaleis, Bongerd 18, Heerlen speurtocht naar architectuur en erfgoed dat herinnert aan ‘Oorlog en Lezing ‘Erfgoed in ontwikkeling: De Maria-Christinawijk, Vrede’ tussen station en Bekkerveld. De wandelingen o.l.v. professionele Heerlen. De weg naar een uniek bezit’ gidsen starten om 11, 12, 13 en 14 uur. Iedere deelnemer krijgt een door: architect Joep Broeren. brochure met de uitgebreide beschrijving van de wandeling. Het is De Maria-Christinawijk is aangewezen als rijksmonument. Hiermee lijkt noodzakelijk in te schrijven via www.openmonumentendagheerlen.nl een nieuw hoofdstuk te zijn aangebroken voor deze Duitse mijnkolonie of bij de VVV in Heerlen.

2 3 Zaterdag 12 september en zondag 13 september , Eygelshoven, Kerkrade, , , Onderbanken, , Open Monumentendag ‘Op de Kaart’ Diverse activiteiten. Zie www.openmonumentendag.nl en het gratis magazine.

zondag 13 september Liberty Walk Vanaf 10.00 u. kunt u meewandelen in het voetspoor van de bevrijders ter gelegenheid van de 65-jarige bevrijding van Heerlen. De wandeling start bij het Bekkerveld. Met busjes wordt u naar Ubachsberg gebracht, zaterdag 12 en zondag 13 september vanwaar de wandeling weer terug Bekkerveld richting Bekkerveld gaat. Onderweg Bevrijdingsfeest Bekkerveld en Open Monumentendag wacht een aantal verrassingen! Het is ‘Op de kaart’ noodzakelijk van te voren in te schrijven Met cultuurhistorische wandelroute, de ‘Liberty Walk’, een tocht van via www.openmonumentendag historische jeeps van de Old Hickory, optredens met jaren ’40 muziek en heerlen.nl of bij de VVV in Heerlen. een fly-over met een historisch vliegtuig. Het Bekkerveld is dat weekend een groot Open Luchtmuseum met originele voertuigen (o.a. een Sherman-tank) en attributen uit de Tweede Wereldoorlog. Info: 045-560 45 66 www.openmonumentendagheerlen.nl

maandag 14 september 20.00 u. Thermenmuseum / Rijckheyt, aula Lezing LGOG kring Parkstad De Evacuatie van Kerkrade Maandag 25 september 1944. Op bevel van de Duitse stadscommandant verzamelen zich rond 30.000 inwoners van Kerkrade om via een zaterdag 12 september t/m zondag 1 november vastgelegde route de stad te verlaten. Van de ene dag op de andere Tentoonstelling Tweede Wereldoorlog: ‘Faces in battle’ moeten zij een goed heenkomen zien te vinden in de al bevrijde In het Thermenmuseum is een extra tentoonstelling over de Tweede gebieden van Zuid-Limburg. Terugkeer naar hun geschonden stad is pas Wereldoorlog te zien. Een aantal maquettes tonen scènes uit een maand later mogelijk. Deze unieke uittocht - dwars door de verschillende veldslagen zoals het Ardennenoffensief en de inval van Amerikaanse linies - is in 2004 door Jo Ploum en Hub Schetters Normandië. In de vitrines ziet u verschillende gezichten uit de oorlog. De vastgelegd in het boek “Kerkrade evacueert”. Uitgangspunt hierbij was voorwerpen laten de overeenkomsten en de verschillen tussen de het vastleggen van de individuele ervaringen van de onzekere en verschillende legers zien. Deze tentoonstelling wordt samengesteld door angstige vluchtelingen met als achtergrond de situatie van de stad het Thermenmuseum, Rijckheyt, Dhr. Rutten en Dhr. Pauwels en is te Kerkrade, de opmars van de Amerikaanse “Old Hickory” divisie en de bezichtigen tijdens openingstijden van het Thermenmuseum tegen blijvende veranderingen na de bevrijding. De op het boek gebaseerde betaling van de reguliere entreeprijs. lezing, geeft, gesteund door een reeks afbeeldingen, een levendig beeld Info: 045-560 51 00 van deze gevaarvolle periode uit de Kerkraadse geschiedenis. www.thermenmuseum.nl Info: www.lgog.nl

4 5 Zaterdag 19 september Dinsdag 22 september, 20.00 u. Heemkundevereniging De Bongard, Simpelveld-Bocholtz Schimmert, Hoofdstraat 77, Zaal `t Weverke Bevrijdingswandeling Lezing: Nazi opleidingsinstituut te Valkenburg Aanvang 19.00 uur in Bocholtz, vertrek bij hoeve Scholtissenhof aan de De heer Paul van Steen zal nader ingaan op het fenomeen Nazi- Heiweg en aanvang 19.45 uur in Simpelveld, vertrek bij ZLSM station aan opleidingsinstituut te Valkenburg aan de . Lezing wordt georganiseerd de Stationsstraat. door LGOG Kring Heuvelland en Heemkundeverening Schimmert De herdenkingstochten voeren langs diverse oorlogsmonumenten, graven Info: www.lgog.nl en gedenkwaardige plaatsen die herinneren aan WOII. De tochten vinden Tel. 045-404 21 44 plaats op initiatief van Heemkundevereniging De Bongard. Door leden van de sectie gidsen van deze vereniging zullen de deelnemers tijdens de Dinsdag 22 september, 20.00 u. wandeling op bepaalde plaatsen van toelichting worden voorzien. Tevens Bibliotheek Kerkrade –Centrum zal het gemeentebestuur een herdenkingstoespraak houden. Lezing: Het Hertog Limburgpad Info: www.debongard.nl De heer F. Sprokel vertelt over het Hertog Limburgpad, een langeafstandswandeling (140 km) door het oude Hertogdom Limburg. Zondag 20 september, 10.30-15.00 u. De lezing is gratis toegankelijk, a.u.b. in verband met het beperkt aantal Aken plaatsen reserveren via de klantenservice van Bibliotheek Kerkrade: Rondleiding in het Frankenbergerviertel te Aken 045-545 24 08. o.l.v. Dr. H.A. Dux, met koffie en gebak, lunch en afsluitend drankje. Het www.bibliotheek-kerkrade.nl Frankenberger Viertel is in WO II nauwelijks aangetast en de façades typeren verschillende bouwstijlen zoals het classicisme, de renaissance, 28 september, 19.30-21.45 u. barok en gotiek. Begin van de 20e eeuw domineren ‘Jugendstil’ en de Leeuwenborg Sittard, Arendstraat 12 nieuwe ‘Sachlichkeit’. Een interessante wandeling met culinaire Start cursus ‘Storm over Limburg’ bijzonderheden! Kosten € 25,00. In verband met het beperkt aantal Docent Evert van Acker presenteert u tien boeiende avonden (om de vier plaatsen reserveren en betalen via de klantenservice van Bibliotheek weken) over Nederlandse en Limburgse geschiedenis in de 16de en 17de Kerkrade: 045-545 24 08 of VHS : +49 (0)241 479 21 11. eeuw. Kosten € 110,-. Aanmelden: Arcus Volksuniversiteit Heerlen, Info: www.bibliotheek-kerkrade.nl 045-560 90 50 Info: Evert van den Acker, tel. 043-407 17 84 Zondag 20 september, 12.00-16.00 u. www.volksuniversiteitarcus.nl Heemkundevereniging Heerlen-Stad Rondleidingen Begraafplaats Akerstraat Heerlen Woensdag 30 september, 20.00 u. Op de Heerlense begraafplaats aan de Akerstraat in Heerlen valt veel Bibliotheek Kerkrade –Centrum te ontdekken. Er liggen veel markante Heerlenaren begraven. De Lezing en film door Drs. S. Langeweg over mijnwerkers en rondleiding gaat langs de Joodse begraafplaats, het Belgisch monument migranten. (Eerste Wereldoorlog), oorlogsmonumenten en de graven van belangrijke De lezing is gratis toegankelijk, a.u.b. in verband met het beperkt aantal Heerlenaren als Dr. Hustinx, de fam. Peutz, het graf van het Rood Truut. plaatsen reserveren via de klantenservice van Bibliotheek Kerkrade: De rondleiding duurt ongeveer 45 minuten en start meermaals per uur 045-545 24 08. bij de ingang bij de monumenten die herinneren aan de Tweede www.bibliotheek-kerkrade.nl Wereldoorlog. Deelname is gratis. Info: tel. 045-571 28 55 1 t/m 27 oktober www.heemkundeverenigingheerlenstad.nl Bibliotheek Kerkrade –Centrum Tentoonstelling Beeldbank WO II Een selectie van foto’s en affiches van het NIOD die in de beeldbank WO II zijn opgenomen. www.bibliotheek-kerkrade.nl

16 oktober 19.00 u. Zie: www.rijckheyt.nl Openingsbijeenkomst Geschiedenisweek Lezing en video over ‘Oorlog en vrede’ in en om Heerlen door de eeuwen heen. De Historische Kring

6 7 Het Land van Herle presenteert ‘Oorlog en Vrede’ uit 65 jaargangen van dinsdag 20 oktober, 19.30 u. het historisch tijdschrift. Heemkundeverening De Bongard, Simpelveld-Bocholtz Lezing over de Tweede Wereldoorlog 17 en 18 oktober, 10-17 u. Met Najaars - Algemene Ledenvergadering Landelijke archievendag Info: www.debongard.nl Gratis toegang bij vele archieven en musea, zie voor open instellingen: Dinsdag 20 oktober, 19.00 u. www.weekvandegeschiedenis.nl/landelijke-archievendag en Volkshochschule Aachen. Forum, Peterstraße 21 – 25, D-52062 Aachen www.weekvandegeschiedenis.nl Erlebte Geschichte – Mauerfall und Ende der DDR Auch für Journalisten, deren Beruf es ist, über politische Ereignisse und Prozesse zu berichten und diese zu kommentieren, kamen der Fall der Mauer, der Zusammenbruch der DDR und die Wiedervereinigung überraschend. In unserer Gesprächsrunde diskutieren Journalisten aus unserer Region, aus Deutschland, Belgien und den Niederlanden, die Ereignisse von 1989, die sie selbst als Zeitzeugen erlebten, aus damaliger Sicht und heutiger Erkenntnis. Die Diskussion mit dem Publikum ist ausdrücklich erwünscht. Van Nederlandse zijde neemt journalist Jos van Wersch aan de discussie deel. Hij deed destijds uitvoerig verslag van de val van de muur in het Limburgs Dagblad. Info: +49 (0)241-479 21 79 Website: www.89-90-verstehen-was-passiert-ist.de of 17 oktober t/m 1 november www.vhs-aachen.de Pancratiusplein, Heerlen Tijdvensters ‘Oorlog en Vrede’ Woensdag 21 oktober 20.00 u. Van welke oorlogen had Heerlen gedurende 20 eeuwen het meest te Thermenmuseum / Rijckheyt, aula verduren? Op het plein zijn twee weken lang grote tijdvensters te zien en Lezing LGOG kring Parkstad op de website van Rijckheyt kunt u in een tijdbalk een meer compleet De kerkelijke reformatie en het onderwijs in de Staatse Landen beeld krijgen van Heerlen door de eeuwen heen. van Overmaas Info: www.rijkcheyt.nl Door Frans Crutzen. In de lezing vooral aandacht voor de spanningen tussen rooms-katholiek en protestants in ons gebied. 17 oktober t/m 1 november, dagelijks 12-17 u. Info: www.lgog.nl Pancratiusplein, Heerlen Schelmentoren open. Geschiedenis van de Vesting Heerlen In een mini-expo wordt de geschiedenis van de vesting Heerlen verteld. Bijzonder is dat de toren, normaal het privé-domein van Carnavalsverenigng ‘De Winkbülle’, voor publiek open is. Klim naar de bovenste verdieping en neem in kijkje in de cachotten (cellen) die daar de tweede helft van de 18de eeuw zijn aangebracht. Ontdek tijdens die tocht de ‘graffity’ van de 18de eeuwse cipier. Entree: € 1,- per persoon. Info: www.rijckheyt.nl

Woensdag 21 oktober, 20.00 u. Bibliotheek Kerkrade –Centrum Lezing ‘Het radiotoestel in de Tweede Wereldoorlog’ door de heer G. Verheijen in bibliotheek Kerkrade-Centrum. De lezing is gratis toegankelijk, a.u.b. in verband met het beperkt aantal plaatsen reserveren via de klantenservice van Bibliotheek Kerkrade: 045-545 24 08. www.bibliotheek-kerkrade.nl

8 9 Donderdag 22 oktober, 19.30 u. Heemkundevereniging Landgraaf, An de Voeëgelsjtang 12 Het verzet in Landgraaf in WO II Lezing door de heer Zijlstra. Tevens die avond een kleine expositie en fotopresentatie.

Deze dagtocht kost € 47,50 per persoon. Inbegrepen zijn: de busreis en de entrees voor 3 musea. De opstapplaatsen zijn : , De Geusselt 07.00. u.; Valkenburg, station 07.10. u., Heerlen, achterkant station (nabij busstation) 07.30. u.; Gulpen busstation 07.45. u. In Luxemburg is gelegenheid om iets te eten, maar vergeet niet de broodjes voor onderweg. In de bus is koffie, bier, frisdrank en soep te koop voor € 1,00 per stuk. Aanmelden bij : Willy Moenen, Burg. Kleutersstraat 2, 6231 GN . De boeking is pas geldig na betaling. Bankrekening nr. 44.61.66.367 ABN-AMRO bank te Meerssen t.n.v. J.W.G. Moenen. Tel: Willy Moenen: 043-36 43 967. Tel: Hub Schetters: 045-53 53 283. Gsm: 06-55 931 170. E-mail: [email protected]

Maandag 26.10.2009 t/m zondag 15.11.2009 Volkshochschule Aachen. Forum, Peterstraße 21 – 25, D-52062 Aachen MauerFall – Zeitgeschichte im Spiegel von Aachener Nachrichten Vrijdag 23 oktober, 20.00 u. und Aachener Zeitung Amicitia, Hoensbroek, Markt 9 Zwanzig Jahre ist der Fall der Berliner Mauer jetzt her. Heute erscheint Thema-avond ‘Oorlog en Vrede in Hoensbroek’ manche Entwicklung logisch und folgerichtig, was aber 1989 nicht so Heemkundevereniging Hoensbroek organiseert deze avond met gesehen wurde. Die Ausstellung zeigt den Ablauf der Ereignisse, voordrachten, film en foto’s over ‘Oorlog en vrede in Hoensbroek’. dokumentiert an den Titelseiten der Aachener Zeitungen, ergänzt um De entree is vrij. zeitgenössische Kommentare und eine Chronologie des damaligen Info: www.heemkundehoensbroek.nl/aktiviteiten Geschehens. Zeitgeschichte wird so wieder lebendig. Die Ausstellung Tel.: 045-521 77 21 wurde erstellt in Kooperation der Volkshochschule mit dem Zeitungsverlag Aachen. Gruppen melden sich bitte für eine Begleitung Zaterdag 24 oktober 2009 durch die Ausstellung an: [email protected] Workshops für Ardennentocht Gruppen (Schule, Jugendeinrichtung, OT, usw.) zur DDR-Geschichte Op deze dag organiseert de Werkgroep Tweede Wereldoorlog uit Kerkrade können zusätzlich vereinbart werden. Eintritt frei. een rit door het gebied waar in de winter van 1944 / 1945 het Info: +49 (0)241-4792-179 Ardennenoffensief plaatsvond. De route die gereden wordt is als volgt: Website: www.89-90-verstehen-was-passiert-ist.de of Vertrek vanuit Limburg vanaf diverse opstapplaatsen en vervolgens via www.vhs-aachen.de o.a. Margraten / Verviers / Malmedy / Bougnez / Ligneuville / Poteau / St. Vith / Wemperhardt / Bastogne / Houffalize / La Gleize / Henri Chapelle / Donderdag 29 oktober, 20.00 uur en terug naar Limburg. We zien de Amerikaanse begraafplaats van Henri Bibliotheek Kerkrade-Centrum Chapelle en de Koningstijger tank in La Gleize. U kunt inkopen doen in Filmavond ‘Anonyma: Vrouw in Berlijn’ noord Luxemburg (drank en sigaretten). De volgende musea worden Ooggetuigenverslag van een jonge vrouw over de laatste dagen van WO II bezocht: in Berlijn. De film is gratis toegankelijk, a.u.b. in verband met het beperkt 1. Historical Center Baugnez 44. aantal plaatsen reserveren via de klantenservice van Bibliotheek 2. Ardennen Poteau 44 Museum. Kerkrade: 045-545 24 08. 3. Bastogne Historical Center en Mardason. Info: www.bibliotheek-kerkrade.nl

10 11 ‘Tijd voor geschiedenis’ is een initiatief van:

met medewerking van: