Strategia Rozwoju Gminy Bierzwnik Na Lata 2008-2020
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Załącznik do Uchwały Nr XI/80/2008 Rady Gminy Bierzwnik z dnia 15 lutego 2008r. STRATEGIA ROZWOJU GMINY BIERZWNIK NA LATA 2008-2020 Sporządził: Horyzontalny zespół zadaniowy ds. rozwoju lokalnego w składzie: 1. Piotr Krzyżanowski – koordynator 2. Władysława Trzuskowska – członek 3. Danuta Banaś - członek 4. Bogumił Obrębski – członek 5. Lech Sławnikowski – członek 6. Anna Marczuk – Szumielewicz - członek 7. Daniel Domagała - członek przy wsparciu pracowników Urzędu Gminy, gminnych jednostek organizacyjnych oraz sekretarza gminy. Bierzwnik, luty 2008r. SPIS TREŚCI str. WSTĘP 3 ROZDZIAŁ I. Przeszłość gminy Bierzwnik oraz aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza 5 I. Przeszłość gminy 5 II. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza 6 1. Położenie 6 2. Sytuacja demograficzna 7 3. Środowisko przyrodnicze i klimat 10 4. Rolnictwo 12 5. Infrastruktura techniczna i komunalna 16 6. Kultura 18 7. Stowarzyszenia 19 8. Sport 21 9.Opieka społeczna 19 10. Ochrona zdrowia 21 11.Oświata 22 12.Bezrobocie 23 13.Turystyka 27 14.Wzgórze klasztorne i inne zabytki w gminie Bierzwnik 29 15.Przedsiębiorczość 31 16. Budownictwo 32 17.Ochrona środowiska 32 18.Bezpieczeństwo w gminie 34 19.Budżet gminy 36 ROZDZIAŁ II. Cele gminy Bierzwnik na lata 2008-2020 41 I. Analiza SWOT 41 II.Cele gminy Bierzwnik na lata 2008-2020 46 ROZDZIAŁ III. Kontrola i monitorowanie strategii 49 2 Wstęp Programowanie rozwoju jest bardzo ważną dziedziną, do której realizacji gmina zobowiązana jest na mocy przepisów prawa (Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990r.; Dz.U. z 2001, Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.). Jednym z narzędzi służących programowaniu jest opracowanie strategii rozwoju gminy. Dokument ten określa kierunki rozwoju gminy, formułuje strategiczne cele, których realizacja w określonym horyzoncie czasu zapewnieni szeroko rozumiany rozwój gminy, czyli rozwój we wszystkich dziedzinach życia istotnych dla jakości życia mieszkańców gminy. Gmina Bierzwnik, jako wspólnota samorządowa obejmująca swoim zasięgiem wszystkich mieszkańców zamieszkujących na określonym terytorium, zobowiązana jest do opracowania swojej strategii rozwoju oraz podejmowania działań, które będą służyły realizacji wszystkich wyznaczonych w niej celów. Jeszcze inną funkcją strategii, nadającą jej szczególnego znaczenia jest fakt, iż posiadanie strategii rozwoju jest podstawą ubiegania się o środki pomocowe (pozabudżetowe) krajowe jak i z funduszy strukturalnych. Koniecznym wymogiem przy opracowywaniu strategii jest przeprowadzenie analizy sytuacji społeczno-gospodarczej w gminie w momencie wyjściowym. Dopiero po dokonaniu takiej oceny możliwe jest wyznaczenie kierunków działania. Z tego względu stosunkowo dużo miejsca w niniejszym dokumencie poświęcono właśnie części diagnostycznej. Kolejnym ważnym krokiem, podjętym w procesie opracowywania strategii było przeprowadzenie w różnych formach konsultacji społecznych. Z odbytych konsultacji wyciągnięto wnioski, które stały się podstawą do opracowania celów strategicznych gminy. Strategia gminy Bierzwnik określa kierunki rozwoju gminy Bierzwnik na lata 2008-2020. Cele gminy Bierzwnik określone w niniejszym dokumencie są zgodne z celami Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020 oraz z celami Strategii Rozwoju Powiatu Choszczeńskiego na lata 2007-2015. Strategia gminy Bierzwnik na lata 2008-2020 składa się z następujących części: I. Wstępu – zawierającego informacje podstawowe dotyczące Strategii Gminy Bierzwnik II. Diagnozy – obejmującej informację o przeszłości gminy Bierzwnik oraz analizę stanu istniejącego w najważniejszych sferach funkcjonowania gminy III. Analizy SWOT – zawierającej identyfikację sił i słabości w układzie wewnętrznym gminy oraz szans i zagrożeń dla jej rozwoju znajdujących się w jej szeroko rozumianym otoczeniu IV. Celów rozwoju gminy Bierzwnik – wyodrębnionych w poszczególnych sferach funkcjonowania gminy V. Kontroli i monitoringu Strategii. Narzędziami realizacji strategii są plany i programy gminne. Są to dokumenty kroczące, korygowane w zależności od zmian w otoczeniu zewnętrznym i wewnętrznym gminy. Aktualnie są to następujące dokumenty: Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Bierzwnik na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011, 3 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bierzwnik na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011, Plan Rzeczowo Finansowy Modernizacji Sieci Wodociągowej oraz Hydroforni na terenie Gminy Bierzwnik, Program Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi na rok 2008, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Bierzwnik, Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego. W opracowaniu są kolejne dokumenty, które są ściśle związane ze Strategią: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Bierzwnik na lata 2008 – 2013, Wieloletni Plan Inwestycyjny Gminy Bierzwnik na lata 2008 – 2013. 4 Rozdział I. PRZESZŁOŚĆ GMINY BIERZWNIK ORAZ AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA 1. Przeszłość gminy Bierzwnik jest miejscowością pogranicza słowiańsko-germańskiego, stąd w swej tysiącletniej historii administrowany był przez słowiańskie władze plemienne, następnie przez wiele wieków znajdował się w granicach państwa niemieckiego, aby po 1945 roku znowu znaleźć się w państwie polskim. Historyczne losy miejscowości przekładały się na jej rozwój lub zastój w zakresie rozwiązań ustrojowych i gospodarczych. W swej wczesnej historii najistotniejszy wpływ na rozwój okolic Bierzwnika wywarło opactwo cysterskie założone w XIII wieku. Opactwo to, oprócz wpływów kulturowych i szerzenia chrześcijaństwa, w istotny sposób zmieniało gospodarkę, unowocześniając ją według wzorów i osiągnięć z krajów Europy Zachodniej – Francji, Niemiec, Włoch i Skandynawii. W miejsce wykarczowanych lasów powstawały nowe wsie, a Bierzwnik został miejscowością gminną na prawie niemieckim. Po drugiej wojnie światowej władze polskie utworzyły w Bierzwniku jednostkę administracji państwowej – gminę. Jej dość szeroki zasięg został w krótkim czasie okrojony przez wydzielenie rad gromadzkich – jednostek administracyjnych o małym zasięgu, ale też i o ograniczonych kompetencjach w następujących miejscowościach: Kolsk, Klasztorne, Łasko, Zieleniewo. Rady gromadzkie były transmisją ideologiczną panującego ustroju, jak też realizowały szereg funkcji gospodarczych, szczególnie w zakresie rolnictwa i gospodarki leśnej – warunki naturalne preferowały te dziedziny gospodarki. Mimo wielu ograniczeń gospodarka rolna i leśna stawała się coraz bardziej wydajna i zaspokajała potrzeby mieszkańców oraz dawała produkcję towarową na rynek. Dystans społeczno-gospodarczy kraju w stosunku do krajów Europy Zachodniej pogłębiał się, a władze państwowe utworzyły w miejsce rad gromadzkich gminy państwowe. Wyposażono je w większe uprawnienia, poszerzając równocześnie wolność gospodarczą, a z racji większego terytorium dysponowały one większymi budżetami. Gmina Bierzwnik wchłonęła więc z powrotem wsie z rad gromadzkich w Łasku, Zieleniewie, Klasztornem i Kolsku w roku 1973. Gmina wykorzystała szansę rozwojową w latach siedemdziesiątych: zwodociągowano wsie, przebudowano sieć energetyczną, zmodernizowano infrastrukturę komunikacyjną, poszerzono bazę szkolnictwa podstawowego, powstała sieć ośrodków kultury, powstał ośrodek zdrowia i czytelnia, budynek administracyjny gminy, szereg domów mieszkalnych, a nade wszystko wyzwolona została inicjatywa społeczno-gospodarcza mieszkańców gminy, za co gmina zajmowała miejsca na podium w Szczecinie i w Warszawie. W 1975 roku w związku z reorganizacją województw gmina została włączona w strukturę województwa gorzowskiego. W roku 1990 gmina stała się gminą samorządową, obejmującą obszar 239 km2, 15 sołectw, około 5000 mieszkańców i przejęła część mienia państwowego na własność komunalną. W 1999 roku w wyniku nowego podziału administracyjnego państwa gmina Bierzwnik włączona została do województwa zachodniopomorskiego. 5 2. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza 2.1. Położenie Według podziału administracyjnego Polski Gmina Bierzwnik leży w południowej części powiatu choszczeńskiego, położonego w województwie zachodniopomorskim. Sąsiaduje z gminami: - od północnego zachodu graniczy z gminą Choszczno (woj. zachodniopomorskie), - od północnego wschodu z gminą Drawno (woj. zachodniopomorskie), - od południa z gminami Dobiegniew i Strzelce Krajeńskie (woj. lubuskie), - od zachodu z gminą Krzęcin (woj. zachodniopomorskie). Gmina Bierzwnik jest gminą wiejską, jej siedzibą jest największa jednostka osadnicza - Bierzwnik, przez który przebiega wojewódzka trasa nr 160, łącząca się z drogą krajową nr 22 Gorzów - Gdańsk oraz drogą krajową nr 10 Szczecin - Bydgoszcz. Odległość Bierzwnika od poszczególnych dróg wynosi: - od drogi nr 22 - 10 km - od drogi nr 10 - 40 km. Gmina Bierzwnik położona jest peryferyjnie w stosunku do: głównych obszarów aktywności gospodarczej województwa zachodniopomorskiego: - obszaru aglomeracji szczecińskiej, - strefy nadmorskiej i przygranicznej: głównych ośrodków obsługi: metropolitarnych i regionalnych; głównych przejść granicznych (Kołbaskowo - 114 km, Krajnik Dolny - 83 km, Kostrzyń - 103 km; lotniska w Goleniowie - 110 km, portu morskiego w Szczecinie i Świnoujściu, Odległość siedziby gminy wynosi od: - ośrodka wojewódzkiego Szczecina - 95 km, - ośrodka powiatowego Choszczna - 25 km, - innych ośrodków: - Gorzowa Wlkp. - 54 km, Poznania -146 km, Zielonej Góry - 165 km, Berlina 206 - km. W gminie Bierzwnik wyróżnia się 15 sołectw oraz 42 miejscowości (patrz Tabela 1). Obszar gminy zajmuje powierzchnię 239 km2. Tabela 1 Wykaz sołectw i miejscowości w obrębie sołectw w Gminie Bierzwnik Sołectwa