THE WILD DUCK simon stone belvoir 2 3 INFO CREDITS SIMON STONE: ‘THEATER KAN Baal en vorig jaar nog Strange Interlude van HARTVERSCHEURENDER ZIJN Eugene O’Neil en Death of a Salesman van DAN WAt je zelf meemaakt’ Arthur Miller. Achtentwintig jaar en verslin- data / dates door / by gerd aan de klassieken? Hoe zit dat? zo 2, ma 3, di 4 juni 2013 Simon Stone met Chris Ryan naar after Sun 2, Mon 3, Tue 4 June 2013 Henrik Ibsen De jonge regisseur Simon Stone maakte Nee, het antwoord ligt niet in een buiten- locatie / venue regie / direction bij het theater Belvoir uit Sydney een gewone liefde voor de canon van de toneel- Muziekgebouw aan ’t IJ Simon Stone emotioneel intense, explosieve nieuwe literatuur, maar komt uit onvermoede hoek. aanvang / starting time toneelbeeld / set design versie van The Wild Duck van Henrik Stone: ‘Ik ben in het theater begonnen als 20.30 u Ralph Myers Ibsen. Waarom koos hij voor zijn acteur en ik wil vooral echte menselijke 8.30 pm kostuums / costumes eigentijdse vorm van theater een stuk interacties op het toneel zetten. Ik wil dat je duur / running time Tess Schofield uit 1884, en hoe kwam hij tot zijn rigou- echt iets tussen de acteurs ziet gebeuren op 1 uur 15 minuten, zonder pauze licht / lighting reuze bewerking? het moment dat je in de zaal zit. En daarbij 1 hour 15 minutes, no interval Niklas Pajanti is een klassieke tekst behulpzaam, omdat taal / language muziek, geluidsontwerp / music, Simon Stone (28), een van de rising stars in die zichzelf al heeft bewezen, dat is gega- Engels met Nederlandse boventiteling sound design het Australische theater. Hoe jong hij ook is, randeerd een sterk verhaal. Dus hoeven de English with Dutch surtitles Stefan Gregory nu al reist hij met zijn werk de wereld over. acteurs geen verantwoordelijkheid te nemen inleiding / introduction regie-assistent / assistant director In de weken dat ik hem probeer te spreken voor het stuk en kunnen ze zich honderd door by Rob van der Zalm Anne-Louise Sarks is hij nu eens in Barcelona, dan weer in procent bezighouden met waar het in mijn 19.45 u dramaturgie / dramaturgy Londen. Maar rennend met zijn gsm door het theater om gaat: mensen echt iets laten 7.45 pm Eamon Flack de Britse hoofdstad – ‘Mijn batterij kan elk beleven.’ meet the artist voorstellingsleiding / moment uitvallen!’ – wil Simon Stone best met with Simon Stone stage manager iets vertellen over zijn bewerking van Ibsens Dat is trouwens, benadrukt Stone, een ma 3 juni, na afloop van de voorstelling Luke McGettigan The Wild Duck (2011). Zoals de vraag die heel normale manier om met de oude Mon 3 June, after the performance assistent voorstellingsleider / misschien meer mensen op de lippen brandt: verhalen om te gaan. ‘Kijk naar hoe Shake- moderator Nathalie Wevers assistent stage manager waarom kiest een 28-jarige regisseur voor speare Rome en Italië op het toneel zette. website Amy Morcom een negentiende-eeuwse Ibsen en waarom De Romeinen in zijn stukken lopen erbij als www.belvoir.com.au tour management moderniseert hij die vervolgens zo dat in het zestiende-eeuwse Engelsen. Hij gebruikte ze Arts Projects Australia resultaat alleen nog de contouren van Ibsen niet om een geschiedenisverhaal te schrijven, cast te herkennen zijn? Waarom Ibsen? Waarom maar om iets over zijn eigen tijd te zeggen. Blazey Best The Wild Duck? Waarom zo rigoureus aan Brecht en Müller herschreven hun hele leven Brendan Cowell het bewerken geslagen? Waarom geen fon- oude stukken. Niemand wil naar iets onbe- John Gaden kelnieuwe eigen tekst? En, met een blik op tekenends kijken. Die grote stukken heb- Damon Herriman zijn cv, waarom steevast die keuze voor klas- ben zich bewezen, dus die zijn perfect om Eloise Mignon sieke teksten? opgevoerd te worden. Maar dan moet je het Anthony Phelan wel in je eigen taal doen, anders ben je niet productie / production Want de regisseur die al een tiental regies herkenbaar voor je publiek.’ Belvoir op zijn naam heeft staan heeft het bewerken wereldpremière / world premiere van klassieke stukken in korte tijd al tot zijn En herkenbaarheid, dat is misschien wel de Sydney, 12.2.2011 handelsmerk verheven. Stone regisseerde belangrijkste waarde van theater, gelooft al nieuwe versies van Voorjaarsontwaken Stone (‘Dat vond Aristoteles ook al’). ‘Voor van Wedekind, Tsjechovs Platonov en Drie een goed verhaal kun je beter naar de film Zusters, Thyestes van Seneca, Bertolt Brechts gaan of een roman lezen, die kunnen veel 4 5 beter verhalen vertellen dan theater dat ooit de acteurs scheiden van de toeschouwers. Ik vind Ibsen als toneelschrijver ongeëve- De acteurs komen met hun waarachtige spel zal kunnen. Maar theater kan mensen samen Van de tekst schrapte Stone een groot deel naard. Ik deed ook al zijn Kleine Eyolf, onder juist recht bij de toeschouwer binnen, net iets laten ervaren, de mensen die kijken en en herschreef hij het meeste (in zijn versie de titel The Only Child. En ik wil er nog veel als het hartverscheurende leed van de per- de mensen die het recht voor je neus staan te werden slechts drie of vier originele zinnen meer doen. Ibsen creëert een perfecte struc- sonages, die zonder dat er opzet in het spel spelen. Theater is de plek waar je empathie van Ibsen behouden, volgens een recensent tuur in zijn teksten, zijn plots zijn perfect, de is elkaar genadeloos te gronde richten. Ook kunt beleven en herkenning kunt voelen. met een telraam). De vele bijrollen (een dok- dramaturgie… Niemand in de geschiedenis al gebruiken ze daarvoor niet meer de zin- Natuurlijk, mensen zitten in een zaal en ter, een accountant, een huishoudster, een van het theater voelt beter aan wat wanneer nen van Ibsen en heeft Stone er veel minder doen alsof ze er niet zijn, en acteurs spelen dienstknecht, een student theologie, twee moet gebeuren. Bovendien had Ibsen de personages en subplots voor nodig, het stuk een rol en doen zelf ook alsof ze er niet zijn. heren, zes tafelgasten en verscheidene obers) samenleving waarin wij nu leven heel goed houdt de dramatische intensiteit van Ibsens Maar die afstand is juist behulpzaam: je ziet streepte hij uit het script. door. De familiestructuur is heel belangrijk verhaal, en volgens Stone blijven het ook je eigen leven weerspiegeld in mensen die je Wat overblijft is de bijna thrillerachtige plot in zijn werk, alles draait om het kerngezin, rasechte Ibsen-personages. Heeft hij niet de helemaal niet kent. Dat kan hartverscheuren- die zich afwikkelt onder de hoofdpersonages. vooral in The Wild Duck. Dat herkennen wij neiging, na zoveel werk aan de tekst en met der zijn dan wat je zelf meemaakt, want dan Hjalmar en Gina wonen in een kleine wo- in onze tijd, want het enige wat wij in onze de acteurs, het stuk een beetje meer naar zich ben je in shock. In het theater kun je reflecte- ning met hun slechtziende dochter Hedvig, maatschappij nog aan structuur hebben is toe te trekken? Zijn de personages ook niet ren op je eigen leven en problemen. Dat kan Hjalmars ooit rijke vader en een kreupele familie. Alle andere vaste verbanden zijn een beetje zijn kinderen inmiddels? Stone: in geen enkele andere kunstvorm worden eend. Het lijkt een niets-aan-de-hand-be- weggevallen, vrienden zie je wel op Face- ‘Dan zou ik zeggen: de karakters zijn ver- bereikt. En dat vind ik veel belangrijker dan staan, totdat Hjalmars jeugdvriend Gregers book, de kerk speelt geen prominente rol zonnen door Ibsen, tot leven gebracht door welk verhaal je uiteindelijk vertelt.’ na jaren terugkeert naar zijn geboortedorp meer. De enige vaste waarde die overeind is de acteurs en gefinetuned door mij.’ en zonder het te willen het eerste zaadje gebleven, is familie.’ Steeds neemt Stone een klassiek toneelstuk, plant voor een totale ontsporing. Na zijn trekt het uit elkaar en reconstrueert het zo ontdekking dat Hedvig niet de dochter is van De kernfamilie in The Wild Duck, uit balans dat zijn acteurs het zo geloofwaardig moge- Hjalmar, maar van zijn eigen vader Håkon gebracht door buitenstaander Gregers, lijk kunnen overbrengen. De creditlijst van (bij wie Gina vroeger in de huishouding plaatste Stone zoals gezegd in een soort The Wild Duck vermeldt nadrukkelijk ‘naar werkte) besluit Gregers open kaart te spelen, glazen terrarium. Hun stemmen worden Henrik Ibsen’; de acteurs spelen een geheel met alle dramatische gevolgen (en uiteinde- versterkt, zodat voor de toeschouwer elk nieuwe tekst van Stone zelf, die hij schreef in lijk de dood van Hedvig) van dien. De korte, woord en elke zucht te horen zijn. De wand samenspraak met bevriend acteur en sparring hevige scènes worden vaak abrupt, soms werkt niet als scheidingswand om de afstand partner Chris Ryan. ‘De hoofdpersonen uit zelfs midden in de dialogen, afgekapt door van de toeschouwers tot de acteurs te ver- Ibsens stuk heb ik in een tijdmachine gezet black-outs die worden opgevuld door intense groten, benadrukt Stone nog maar eens. Ze en naar onze wereld getransporteerd,’ vertelt vioolmuziek van componist Stefan Gregory. werkt juist als een soort vergrootglas, die de Stone. In zijn energieke turboversie van The toeschouwer met zijn neus op de dilemma’s Wild Duck laat hij bijna niets over van wat zij ‘Toen ik The Wild Duck las had dat onwijs van de personages drukt. allemaal doen in Ibsens verhaal, de woorden veel impact op me,’ verklaart Stone zijn keu- ‘In het begin denken toeschouwers dat het die ze zeggen hebben ze in 1884 achtergela- ze voor juist dit stuk. ‘Ik kies altijd stukken allemaal niets met hen te maken heeft, omdat ten, ze spreken nu een eigentijds Australisch waarmee ik me persoonlijk kan verbinden, alles zich achter glas afspeelt.