Maat 160 x 240mm Masthead tekst: lettertype Nueva Bold Italic

Radio Magazine Full colour omslag

september 2018 • Aanraking Inhoud info: Lettertype Myriad pro . Einde middengolf• Hartstocht semibold / black italic . Oude radio’s• Bidden Corps 16 / interlinie17 . Foto’s Vijverwegkerk• Oud worden Kleur zwart Logos . Luisteren in september WORDT INGEDRUKT PER KEER

Contact info: Lettertype Neuva regular Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Kerkplein 20, 2061 JD Bloemendaal Corps 8 / interlinie11 T: 023 - 7370098 Centreren e-mail: [email protected] Kleur zwart www.radiobloemendaal.nl www.kerkzondergrenzen.nl

Jaargang / datum enz info: Lettertype Neuva regular corps 8 Jaargangjan 92012 / nummer - feb 2012 / jaargang5/6 * laatste 44 / nummer nummer 4 *

WORDT INGEDRUKT PER KEER Van de redactie Goed nieuws En dit is het laatste nummer van het Radiomagazine. Het begon in maart 2010. Toen werd dit magazine de manier waarop Radio Bloemendaal en Kerk Zonder Grenzen Colofon gezamenlijk naar buiten traden om luisteraars 9e jaargang nr. 5/6, september 2018 van informatie te voorzien. In die ruim acht Radio Bloemendaal jaar heeft dit blad een vorm gekregen waar de Kerk Zonder Grenzen Magazine redactie trots op was en waar ze met heel veel Onder deze kop schreef ik in de herfst van Ja, logisch dat je dan wat alert wordt op Dit tweemaandelijks verschijnende magazine voor plezier aan heeft gewerkt. Als eindredacteur 1995 mijn eerste pagina 3 in het blad van deze en dergelijke berichten. Want om die luisteraars van Radio Bloemendaal is een gezamenlijke wil ik vanaf deze plek daarom een keer Adrie, Kerk Zonder Grenzen. De tekst was deels radio gaat het nu net ook bij mij: mensen uitgave van de Stichting Kerk Zonder Grenzen en de Radio Christien en Dorien danken voor hun inzet, als volgt: met het goede bericht bereiken via de radio, Raad van de Protestantse Gemeente in Bloemendaal en kundigheid en gedeelde vrolijkheid. die beide van de zender gebruik maken. De een kerkdienst uitzenden. Mensen bereiken programmering van de zender, waarvan de Protestantse ‘Hebt u dat gelezen of gehoord? Het was een die om welke reden dan ook thuis op het Gemeente eigenaar is, gebeurt in nauwe samenwerking. Op dit laatste nummer heeft de redactie haar van die schaarse goed-nieuws berichten die goede nieuws afstemmen. Misschien horen best gedaan. Harry Dijkhuizen, de voorzitter Frequentie: 1116 AM en ook www.radiobloemendaal.nl via de media bij ons binnenkomen. Het ging ze het voor het eerst. Misschien zijn ze ziek of van Radio Bloemendaal, schrijft over einde over een opwindbare radio. Een draagbare aan huis gebonden en kunnen ze alleen op Redactie en nieuw begin. Want Radio Bloemendaal Aart Mak (eindredactie), Dorien Veldman, Adrie Winter gaat door. Aart Mak schrijft over Kerk Zonder radio die los van het lichtnet en zonder deze wijze woorden en muziek ontvangen en Christien Jansen. Grenzen. Want KZG gaat ook door, niet meer batterijen drie kwartier speelt. Hoe? Door die helpen om te geloven. Via een zender Redactie-adres op de radio, wel op andere manieren. We hem op te winden. Je moet maar op het idee die tamelijk krachtig tot buiten de grenzen Radio Bloemendaal, Kerkplein 20, vroegen Paul Amels nog eens te vertellen wat komen! Nu scheen de uitvoering nog een van Noord-Holland reikt. Ik ben daar sinds 2061 JD Bloemendaal. Telefoon: 023-7370098 hij wist (en dat is veel) over de middengolf, en hele klus te zijn. Want maak maar een soort kort begonnen en hoef voorlopig alleen E-mail: [email protected] aan Pieter Veefkind om te schrijven over hoe veer - denk aan uw opwindbare wekker, of maar de al zo lang door een aantal vroegere Abonnementen je digitaal luistert. Ali Bos laat weten hoe mooi loopt die bij u ook al op stroom - die lang voorgangers en huidige medewerkers € 12,50 per jaar. Opgaven voor abonnementen en het was, het woord nemen, de luisteraars toe mutaties aan het hierboven genoemde adres. genoeg loopt om een behoorlijke tijd stroom gesponnen draad beet te pakken. Ik begin te spreken. De muzieksamenstellers, altijd te hebben en te kunnen luisteren. Dat is dus bepaald niet in het luchtledige en daar ben Websites onzichtbaar, laten zich nu een keer wel zien gelukt en de makers van deze clockwork ik dankbaar voor.’ - www.radiobloemendaal.nl Via deze site zijn ook en horen. In dit laatste blad staan foto’s van de radio-uitzendingen te beluisteren. radio, dat maakt het bericht nog mooier, zijn wat de Vijverwegkerk was en hoe het er nu op - www.kerkzondergrenzen.nl Via deze site zijn al bezig deze radio’s in fabrieken in Afrika en En nu, inmiddels 23 jaar verder? Het is veel programma’s te downloaden en zijn een die plek uitziet. Ook is er een vrolijke lijst met wekelijkse column en toespraken te vinden. de namen van bijna alle programma’s die via Azië te maken. Daar vooral kunnen ze deze wat mij betreft mooi geweest, in allerlei - www.kerkpleinbloemendaal.nl Dit is de fantastische vinding gebruiken. Nieuws, opzichten. Zelf ga ik nog een jaar door website van de locale gemeente. 1116 AM te beluisteren waren. En hoe leuk is - www.alledagkerk.nl Op deze site vindt u de het om nog een keer te kijken naar een aantal voorlichting over ziekten, natuurrampen met bouwen aan een nieuwe vorm van voorgangers en kunt u ook preken downloaden. radio’s zoals die jarenlang in vele en dergelijke kunnen via deze ‘radio voor Kerk Zonder Grenzen. Misschien hebben hebben gestaan. Tenslotte vindt u voor de de armen’ verspreid worden. Dat kan, zoals wij, lezer en/of luisteraar, nog contact, Giften en financiële ondersteuning - voor Stichting Kerk Zonder Grenzen, wat betreft maand september de gebruikelijke informatie allerlei hulporganisaties al jaren zeggen, telefonisch of via de website van KZG. missionair werk, omroeppastoraat en bij de programma’s. zo enorm schelen en helpen. Die radio Radio Bloemendaal gaat in elk geval projecten IBAN: NL28INGB0001522222 of IBAN: NL05RABO0384474888 moet dus weinig kosten. Dat staat bij de door. De wereld verandert. Deze zender t.n.v. Kerk Zonder Grenzen te Bloemendaal En dat is het dan. Wordt dit een uitvinders voorop. Hier in Nederland en verandert, analoog wordt digitaal, papier - wat betreft het in standhouden van de zender en bewaarnummer? Wie weet. Laat dit vijfde verderop in Europa betalen we er meer dan wordt een beeldscherm. Maar u kunt pastoraat IBAN: NL07INGB0000167316 t.n.v. Prot. nummer van de negende jaargang in elk Gemeente Bloemendaal en Overveen, afd. Radio het volle pond voor. Om weer anderen in blijven luisteren naar een kerkdienst en geval een nummer zijn dat symbool staat staat te stellen hem aan te schaffen. Kijk, dát mooie radioprogramma’s. Grafische vormgeving voor de vele goede herinneringen aan de 94 Cliff Barrow, Bloemendaal jaar oude radiozender die zoveel voor makers vind ik nou goed nieuws. En ik las het bericht en luisteraars heeft betekend. Wordt vervolgd toen ik net drie weken onderweg was als de Gods zegen! Productie en verzending Uitgeverij Narratio, Gorinchem via de websites! nieuwe predikant die verbonden is aan de stichting Kerk Zonder Grenzen. Aart Mak

2 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 3 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Afscheid Orgelpunt Dankzij zijn grote kennis en de vele cd’s die hij zocht en vond op alle reizen radio, elke zondag om 14.30 uur in binnen- en buitenland, kon hij de luisteraars laten genieten van muziek en wetenswaardigheden. Hij deed dat met plezier en het speet hem en de medewerkers van Radio Bloemendaal dan ook zeer toen hij door fysieke sommige programma’s trekken. Het is Op 9 september verzorgd door beperkingen moest stoppen met mooi om te zien dat Radio Bloemendaal Kees Schuurman Orgelpunt. Op 16 september is een van tegen alle verwachting soms weleens Orgelmuziek is in de meeste gevallen voor de door Nico gemaakte afleveringen meer dan drieduizend luisteraars heeft. orgel-solo, één organist die zijn muzikale nogmaals te horen. Maar dat is niet genoeg. Kerkdiensten verhaal vertelt. Natuurlijk is orgel ook Na vele jaren van intensieve zijn tegenwoordig online overal wel te te combineren met allerlei andere Op 23 september klinkt samenwerking gaan Kerk zonder Grenzen vinden. Het zal nu ook moeten gaan instrumenten of met de menselijke stem. Musica Religiosa Orgelradio en Radio Bloemendaal uit elkaar. En om de programma’s die daaromheen Onlangs verscheen een cd met muziek daarom verschijnt nu ook het laatste aangeboden worden. Een spannende die een zelden voorkomende combinatie Op 30 september verzorgd door gezamenlijke Radioblad. Er is van alles uitdaging, zeker nu vaste partner Kerk laat horen: orgel en piano. Soms is die zo Peter Dillingh over dit uit elkaar gaan te zeggen en Zonder Grenzen vertrekt. gecomponeerd, soms ook in bewerking. In de zestiende eeuw telde de kathedraal dat gebeurde op andere plaatsen ook Het is een verrassende combinatie die van Durham in Noordoost-Engeland al wel, maar als je weet dat elke tijd Bij een afscheid hoort ook een woord mooi uitwerkt. Het orgel-duo Susanna maar liefst vijf orgels. Het orgel op ongetwijfeld ook weer om een andere van oprechte dank. Alle betrokkenen Veerman en Wim Does speelt samen het oksaal, tussen koor en schip, met aanpak vraagt, is het soms goed om willen in het bijzonder Aart Mak zeer met pianiste Mirsa Adami werk van o.a. snijwerk, verguldsel, vleugeldeuren concrete beslissingen te nemen. hartelijk danken voor zijn inzet voor Radio Alexandre Guilmant, Jean Sibelius en en houten pijpen, behoorde tot de Bloemendaal de afgelopen vele jaren. César Franck. mooiste drie van het land. Het huidige Betekent dit alles nu ook een einde van Hij heeft het radiowerk met hart en ziel orgel in de kathedraal dateert uit 1876 Radio Bloemendaal? Geenszins! Per 1 vormgegeven. Het voelt raar om zonder en is oorspronkelijk gebouwd door oktober wordt echt een nieuwe start hem verder te gaan, maar mede dankzij Henry Willis I - “Father Willis”. Het genoot gemaakt. En dat is, omdat de overtuiging zijn inspiratie is Radio Bloemendaal een internationale faam vanwege het bestaat dat er nog steeds veel mensen in vertrouwd merk gebleven. Daarvoor zijn technologische vernuft: het pijpwerk het land op zoek zijn naar een eigentijds we hem dankbaar. En voor degenen die staat opgesteld aan beide zijden van het kerkelijk geluid dat niet gebonden is het Radioblad gaan missen, wijs ik graag koor, maar was dank zij de pneumatische aan bepaalde stromingen of kleuren. op de mogelijkheid om een abonnement tractuur tegelijkertijd bespeelbaar. Het geestelijk gehalte van de publieke te nemen op het Maandbericht van de Kritiek was er op de vormgeving: de omroep wordt steeds schraler. Zo kerk van Bloemendaal. Wie Marjan Faber rijk gedecoreerde frontpijpen werden zullen ook bij de nieuwe bezuinigingen belt, medewerkster van het kerkelijk afgekraakt als ‘rollen linoleum’. De veel zinvolle levensbeschouwelijke bureau die gelukkig voorlopig nog niet moderne techniek bleek kwetsbaar. programma’s verdwijnen of in de marge vertrekt, krijgt van haar meer informatie. Al in 1900 was een groot deel van terecht komen. Hoe goed is het dan dat er het instrument onbespeelbaar. De nog steeds een Radio Bloemendaal is. We En verder is het de nieuwe website die Alexandre Guilmant orgelmakers Harrison & Harrison uit hopen dat de online-uitzendingen zullen vanaf 1 oktober uw trouwe metgezel gaat Durham reviseerden het instrument en groeien in professionaliteit en velen zullen worden en u zal bieden waar u naar op Op 16 september verzorgd door breide het in de loop van de jaren uit van bereiken, ook degenen die er nu nog niet zoek bent. Nico Timmerman 55 tot 98 stemmen. In deze aflevering vertrouwd mee zijn. Er is tegenwoordig Jarenlang maakte orgelliefhebber Nico van Orgelpunt is dus ‘een zeer Engels precies na te gaan hoeveel luisteraars Ad van Nieuwpoort Timmerman het programma Orgelpunt. orgel’ te horen.

4 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 5 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine uitvond. Die is geschikt voor alle Vaarwel goede oude radio mogelijke toepassingen en beschikt over een grote hoog elektrisch isolatievermogen. Vanwege dit laatste werd bakeliet aanvankelijk veel gebruikt in de elektrotechniek en onder meer voor het vervaardigen van radiokasten en telefoons.

In de jaren dertig zaten de luisteraars Philips was de eerste onderneming van Radio Bloemendaal aan hun radio in Nederland die bakeliet ging gekluisterd... en wat voor radio’s waren verwerken. Omdat het woord bakeliet dat! Op de foto’s is te zien dat het bijna een beschermd handelsmerk van de meubels waren. Tegenwoordig worden ze Bakeliet Maatschappij was, mocht Philips Philips 636 A, 1933-1934 beschouwd als prachtige collector’s items. zijn producten geen bakeliet noemen. Ze roepen een gevoel van nostalgie op: Daarom introduceerde Philips in 1930 barokke modellen, radio’s in Jugendstil officieel het handelsmerk Philite. en Art Deco. Later werden de modellen Vaak zijn de eerste radio’s van Philips strakker en kregen ze een zakelijker van bakeliet gemaakt, met een enorme uitstraling. variëteit in de vormgeving. Het nieuwe materiaal kwam in de plaats van de mooie houten kasten.

Philips 830 A, 1932 Begin jaren vijftig kwamen transistorradio’s voor het eerst ruim Bijzonder waren ook omstreeks 1930 voorhanden, draagbare toestellen de bakelieten radio’s. Leo Baekeland, die al snel in goedkope uitvoeringen Emerson SBR 821 A, 1950 een Belgische chemicus die in New werden aangeboden. Zo kon er in de York werkte, was degene die in 1907 tuin of het park naar Radio Bloemendaal de synthetische kunststof bakeliet geluisterd worden. Hoewel, het is niet erg waarschijnlijk dat de luisteraars van deze zender dat deden. Het was immers Bakelieten Philips radio uit 1931, bijnaam Broodtrommel een dienaar van Gods Woord wiens stem uit de ether klonk. Daarbij paste een aandachtige luisterhouding in een rustige kamer.

Inmiddels zijn we er aan gewend op elk gewenst moment beeld en geluid om ons heen te hebben. De draagbare Philips L3X81T uit 1958 De wereld is er bepaald niet stiller op geworden. Wat een verademing kan het dan zijn je ogen dicht te doen en ‘alleen’ maar te luisteren.

Tesla 308 U van roodbruin bakeliet, 1968 Emerson 250 LW, 1933 Adrie Winter

6 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 7 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Verhaal & Co Goedemorgen, radio, elke zondag 12.45 uur dit is Radio Bloemendaal! Een impressie van omroepster Ali Bos Het vertrek Op zondagmorgen kwart over acht fiets ik volgt de eerste omroep. U, luisteraar, te van de mier door een stil Bloemendaal naar de studio, mogen begroeten vind ik een voorrecht. onderweg zachtjes toonladders zingend Ik zie u - in mijn verbeelding natuurlijk - om de stem vast wat te ontdooien. Dan zitten, nog aan het ontbijt met een kopje Op 9 september van 13.35-14.30 uur is herkennen wij onszelf: iedereen is even langs de koster, een praatje met thee. de allerlaatste aflevering van Verhaal & anders en bekijkt situaties anders en de organist en daarna de twee smalle Samen met de technicus is de omroepster Co te horen. Daarin staat de roman uit zo kan niemand dus ooit écht de reden trappen op naar boven. Daar is de verantwoordelijk voor de uitzending 2009 van Toon Tellegen Het vertrek van achterhalen van wat een ander beweegt. technicus al bezig de zender op te starten op de zondag. Het is altijd weer een de mier centraal. Het vertrek van de mier uitdaging om dat zo goed mogelijk te staat ook symbool voor het einde van dit Pas in het tweede romandeel komt de doen. Gedurende de hele uitzending van programma en het afscheid van Radio mier zelf aan het woord, in de woestijn de kerkdienst om tien uur overleggen we Bloemendaal van de middengolfzender. zoekend naar de verte en naar zijn eigen samen. Soms gaat er wat mis. Het blijft ik. Zelf zegt de mier dat hij vertrekt om natuurlijk mensenwerk. De zender valt uit, Tellegens boek is een allegorie, een voor ‘de verte’ te bereiken, maar eigenlijk is er is geen beeld of programmaonderdelen volwassenen geschreven dierenverhaal hij op zoek naar zichzelf, naar betekenis, lopen door elkaar. Meestal kunnen we het over zelfbewustzijn, onzekerheden en naar liefde voor zichzelf en compassie van oplossen gelukkig. afscheid. De hoofdpersoon, de mier, anderen. Hij is op zijn tocht eenzaam en verkeert in een identiteitscrisis. Hij angstig, probeert de leegte op te vullen Over een maand breken er andere ontdekt dat hij zichzelf is kwijtgeraakt. met gretig consumeren van eten en tijden aan. Radio Bloemendaal stopt op En hij gaat op weg naar de verte. En wat emoties; niets helpt. Intussen geeft het de middengolf en gaat digitaal en ‘on blijkt: als de mier is vertrokken, blijft er hele dierenrijk wél om hem. Hoe definitief demand’. Dat heeft ook consequenties een enorm gat achter in het leven van de die verte is, laat Tellegen aan de lezer. Feit voor de omroep, die wellicht alleen dieren. Allemaal zijn ze van slag, elk beest blijft: de mier is weg en de dieren hebben nog voor de rechtstreeks uitgezonden reageert naar zijn aard op het vertrek. geen andere keus dan een manier te kerkdienst(en) nodig zal zijn. Het vuurvliegje denkt dat de mier ‘uit’ is vinden om daarmee om te gaan. Ik zal het missen: de zo vertrouwde en niet meer ‘aan’ kan gaan. De beer weet studio, de samenwerking met de technici, wel raad met het stuk taart dat telkens De muziek in deze Verhaal & Co is de spanning tijdens de uitzendingen, zal overblijven nu de mier dat niet kan afkomstig van Le Carnival des Animaux maar vooral u, luisteraar! Niet meer een opeten. En de nerts maakt zich zorgen - Het Carnaval der Dieren - van de Franse begroeting op de zondagochtend, niet om de jas die de mier wellicht heeft componist Camille Saint-Saëns. meer fietsen door de straten terwijl aangedaan. iedereen nog slaapt. Weet dat ik in Zo verzint elk dier een vraag of antwoord samengesteld en gepresenteerd door en te controleren of alles het doet. Het gedachten u na 1 oktober om negen uur om het vertrek van de mier zin te geven. Job de Haan geluid van de eerste pingel is altijd een op zondagochtend gedag zal zeggen, en De verdrietige eekhoorn probeert hem ‘yes-moment’. Ik ga mijn stoel, microfoon wie weet, fiets ik ook nog wel een rondje zelfs met verbeeldingskracht terug en koptelefoon installeren, zodat het door de buurt. te ‘toveren’. Elk dier zoekt een reden prettig werkt. Dan is er nog tijd om koffie achter het vertrek van de mier en daarin en thee te halen. Daarna om negen uur Ali Bos

8 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 9 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine ook van 50 naar 500 Watt wilden. Dat is verder dan de horizon en het heeft een Paul Amels: gelukt!” behoorlijke kwaliteit. Paul, technicus In de jaren ’20 van de vorige eeuw pur sang: “Er is een relatie tussen afscheid van de kreeg Nederland eerst nog weinig en de frequentie en de golflengte. Het later steeds meer middengolfzenders product daarvan is de lichtsnelheid. en -ontvangers. Radio Bloemendaal Radio Bloemendaal zit op 1116 kHz. middengolf behoorde tot de eerste. Paul: “Bij de Dat is op een golflengte van 269 aanvraag in 1924 vroeg de overheid meter. Als je die twee getallen met hoe Radio Bloemendaal luisteraars elkaar vermenigvuldigt, kom je op Paul Amels is al sinds jaar en dag dacht te bereiken. Nota bene, dat 300.000 kilometer per seconde, de betrokken bij de radiozender en wat net nadat in de NSF - lichtsnelheid. Dat was vroeger 1223 kHz, kan als geen ander vertellen over de Nederlandse Seintoestellen Fabriek - de vermenigvuldigd de golflengte van toen: geschiedenis van de nu 94-jarige zender. kamer op de Lodewijk van Deyssellaan eerste radio-uitzending had verzorgd. 245,3 meter - en dat product was ook de Aart Mak had een gesprek met hem over had. Bij het overhandigen van de Toen antwoordden de Bloemendalers lichtsnelheid. Reken maar na.” de zender, maar ook over hem. attestatie in kwam ik er snel dat zij ervoor zouden zorgen dat de Paul: “Het is jammer dat Radio achter dat ik kerkelijk niet bij Haarlem, mensen ontvangers kregen. Verwoed Bloemendaal stopt op de middengolf. Paul, geboren in Sneek, groeide op maar bij Bloemendaal thuishoorde. radio-amateur Arnold de Jager had toen Maar het is realistisch. Ik ben er in en zat daar op een al de eerste zender voor Bloemendaal persoonlijk erg bij betrokken geweest. mondharmonica club. Die groep speelde En zo rolde ik erin. Ik kwam mijnheer gebouwd. En omdat zijn moeder ziek was, We hebben nu 23 jaar gedraaid één keer in de zoveel tijd bij ds. Toornvliet Klaassen weer tegen en vroeg wanneer ik heeft hij er meteen maar een ontvanger met de vernieuwde zender. Op 7 in de avonddiensten. “Op zeker moment bij de radio kon komen. Nou nee, er zijn voor bij het bed van zijn moeder bij september dit jaar hebben we 25 jaar de maakten we met die Helderse groep mensen genoeg, wacht nog maar even, gebouwd. Zo gingen ze in Bloemendaal 500W-machtiging. En dat is meteen de een singeltje. Dat werd opgenomen werd mij te verstaan gegeven.” over ontvangers beschikken.” laatste maand. Ook in de RadioRaad, waar door Jacob Klaassen met de apparatuur de mensen zich bezighouden met het van Radio Bloemendaal. Ik was erbij Aan de slag bij Radio Bloemendaal 1116 kHz beleid, heb ik gezegd: zie goed dat we en stond er met m’n neus bovenop, ik Het ging toen, begin jaren ’70, om Middengolf bleek heel geschikt te zijn dit op die manier 94 jaar gedaan hebben. vond het prachtig! Ik was toen 14. Niet vier diensten, de ochtenddienst, de voor radio-uitzendingen. Je komt veel Laten we daar blij mee zijn!” veel later, in 1969, wilde ik in Haarlem herhaling van de avonddienst van gaan studeren. Ik zocht een kamer. Bij KZG, de dienst uit de provincie en Voor we afscheid nemen en we het nog ons in Den Helder kwamen regelmatig tenslotte de middagdienst van de kerk even over de grote droogte deze zomer dominees op bezoek die daar eerst ‘s van Bloemendaal. Dus twee werden hebben, zegt Paul: “Weet je, de plek waar morgens en dan ‘s middags preekten. De rechtstreeks uitgezonden en waren twee nu de masten staan, is in feite niet goed. bandopname-diensten. “In 1971 mocht ik Ze staan te ver weg van het water. Dat beginnen bij de radio. Maar dat was in het blijkt deze zomer. De middengolf stopte Technicus pur sang begin alleen maar meedraaien. Klaasen er zelfs mee.” Hij kijkt me aan zoals hij was streng. Als je een microfoon te laat wel vaker kijkt, schuin omhoog met een openschoof, dan kreeg je een standje na beginnend lachje, en stelt me een vraag: warme maaltijd kregen ze bij ons thuis. afloop. De luisteraar mocht niets missen!” “Waarom stonden en staan de landelijke Op een zondag dat er WK schaatsen op “We hadden een zender van 50 Watt in die zendmasten altijd met de voeten in het televisie was, zeiden wij als kinderen: hoe tijd. De Flevo-zenders van nu stonden toen water?” Ik begrijp het, zoals ik dankzij kun je nu vandaag een dominee bij ons nog in Lopik. Bij Lopik was het toen 100 en Paul altijd zoveel ging begrijpen over een te eten hebben? Het middageten was 120 Kilowatt. Na de verhuizing werd dat techniek die er 94 jaar lang voor gezorgd op, dominee Oegema zei: jongens, jullie bij de grote zenders 400 en 500 Kilowatt. heeft dat mensen thuis naar deze zender gaan toch wel schaatsen kijken nu? Die In 1988 hebben wij de overheid erop konden luisteren. dominee woonde in Haarlem. Hij heeft gewezen dat alle zenders om ons heen me toen aan iemand geholpen die een alsmaar sterker werden en dat wij daarom Inwendige van de zender van 1995-2018 Aart Mak

10 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 11 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Die variatie voor het tweede deel van de zet die op een usb-stick. “Ik ben best Het gaat veranderen… zondag geldt ook voor Cees, die al vier perfectionistisch, dus ik zoek de mooiste jaar voor Radio Bloemendaal muziek uitvoeringen. Soms moet het applaus uitkiest. Hij is een liefhebber van liederen worden weggehaald. Al met al ben ik uit Taizé en van opnamen van het Roder wel even bezig.” Daan en Hans – “het kost Jongenskoor waar organist Sietze de me ruim een halve dag” - gaan naar de Vries tot voor kort de zangers begeleidde. studio om daar hun keuze te maken en “Ik heb verder prachtige opnamen laten in te voeren. ”Want we moeten alles ook horen van de Noorse jongenssopraan in de zogenaamde playlist zetten, zodat Op 30 september is voor de laatste keer een uitdaging om op zoek te gaan naar Aksel Rykkvin. Hij is nog altijd jong, maar automatisch als de technicus start, het de zondagsdienst in de Dorpskerk van onbekende componisten en iets nieuws zingt inmiddels als bariton. Natuurlijk totale programma voor die zondag kan Bloemendaal op de radio via AM 1116 te te laten horen. Op die manier leerde ik er houden we bij onze muziekkeus rekening worden afgespeeld.” Cees, die vaak ergens horen. Daarna kan iedereen de diensten zelf ook van.” met de feestdagen en het verloop van het moet orgelspelen tijdens een dienst, en alle andere programma’s van Radio kerkelijk jaar. Zo zocht ik voor mei dit jaar luistert vaak in de auto onderweg naar Bloemendaal digitaal beluisteren, op een pinksteroratorium uit. Maar ik zorgde Radio Bloemendaal. de computer, de iPad of smartphone. Eindeloos uit de enorme gedurende de zondag ook voor veel On demand, zoals dat heet, oftewel op voorraad putten afwisseling.” Allemaal hopen de muzieksamenstellers, afroep. Dat heeft ook consequenties al zit hun eigen taak er definitief op, dat voor sommige medewerkers van Radio Wel even bezig de luisteraars van Radio Bloemendaal Bloemendaal. Hans koos eenentwintig jaar lang ook Allemaal zijn ze wel wat tijd kwijt voor ook na 30 september via internet de met plezier muziek uit. “Rondom de deze maandelijkse klus. Agnes doet verschillende programma’s blijven volgen. Ze vinden het best jammer dat hun kerkdiensten is er iets anders gewenst het thuis, kiest een selectie uit haar werk er vanaf 1 oktober op zit. Dat dan later op de dag. Maar er staan op grote verzameling muziekstukken en Dorien Veldman vertellen de muzieksamenstellers van de computer in PC radio dertigduizend Radio Bloemendaal. Het zijn Hans nummers, dus we hebben keus genoeg. Paap, Cees Verschoor, Daan Molenaar Ik heb de tijd nog meegemaakt dat we en Agnes van Bekkum. Zij vulden tot zelf cd’s meenamen en voor de technici nu toe op zondag de stille momenten aangaven wat ze moesten afspelen. tussen een aantal programma’s met Op een gegeven moment hebben we door hen zelf gekozen muziek. Zo staat heel veel muziek in de database gezet, bijvoorbeeld het precieze tijdstip waarop het digitaal opgeslagen archief waar de kerkdienst eindigt nooit vast en moet we eindeloos uit de enorme voorraad er een passende muzikale opvulling konden putten. Dat was trouwens voor gezocht worden tot het moment waarop de toenmalige muzieksamenstellers een het volgende programma begint. En enorme klus.” zo zijn er gedurende de zondag meer overbruggingen nodig. Daan maakt daar dankbaar gebruik van, maar neemt zelf ook regelmatig lp’s mee Met plezier gedaan naar de studio om iets te laten klinken Agnes, die sinds anderhalf jaar wat niet in de database staat. Een jaar muzieksamensteller is: “Ik heb het altijd of twee is hij nu muzieksamensteller. heel leuk gevonden om dit te doen, “Voor de zondagochtend is mijn keus jammer dat het stopt. Van tevoren altijd gericht op de oudere luisteraars, die bedacht ik voor elke eerste zondag van inschakelen om de kerkdienst te volgen. de maand, dan had ik ‘dienst’, wat ik zelf Later op de dag laat ik van alles horen, zou willen horen. Voor mij was het ook ook bijvoorbeeld film- of volksmuziek.” V.l.n.r.: Agnes van Bekkum, Cees Verschoor, Daan Molenaar en Hans Paap

12 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 13 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Verder blijft Radio Bloemendaal live eens te doen. Medewerkers van Radio Radio te horen via de website en met een Bloemendaal nemen binnenkort contact internetradio, niet alleen op zondag, maar met u op om te zoeken naar de juiste Bloemendaal ook door de week wordt uitgezonden. oplossing. Dus wie zin heeft in een typisch Radio Bloemendaal programma, om te Wat gaat er na 1 oktober nog meer na 1 oktober onthaasten of om naar een goed gesprek veranderen? te luisteren, kan dat meteen vinden. Niet alleen de AM zender wordt 2018 opgegeven, maar ook stopt de Hoe kunt u naar Radio Bloemendaal samenwerking met Kerk Zonder Grenzen blijven luisteren? op deze datum. Dat is elders in dit blad te Wat is er te verwachten van Radio Ten eerste zijn de programma’s te volgen lezen. Bloemendaal? via de website met een computer, laptop, Tussen Radio Bloemendaal en de stichting Alle betrokkenen bij Radio Bloemendaal tablet of smartphone. Dit is vergelijkbaar KZG bestond al heel lang een innige band. kijken naar de toekomst, dat hebben ze met wat u nu al kunt doen. Daarnaast kunt Een van de bewijzen is dit blad dat u nu altijd gedaan, anders houd je het geen u gebruik maken van een internetradio. leest, het RadioMagazine. Verder werd 94 jaar vol. Veel luisteraars zijn ook met Die is te vergelijken met een gewone een deel van de zondagse uitzendingen hun tijd meegegaan en hebben inmiddels radio, maar nu komt het signaal niet uit de gevuld met KZG programma’s, zoals een laptop of een tablet om met hun lucht maar via internet en WIFI. Woord op Zondag en de Binnenkamer. (klein)kinderen te communiceren, om Verder zijn wij voor de luisteraars rondom KZG heeft besloten dat als RB stopt met het nieuws te volgen op internet, om een de gemeente Bloemendaal nog bezig uitzenden via de ether, er geen onderlinge recept op te zoeken enzovoort. Daarom met DAB+, de digitale opvolger van FM. binding meer is, ook omdat de vraag naar gaat Radio Bloemendaal vanaf 1 oktober Hierbij komt het signaal ook uit de lucht pastorale zorg, het oorspronkelijk doel door Harry Dijkhuizen, zich volledig concentreren op internet. en daarvoor hebt u ook een speciale radio van KZG, vrijwel nihil geworden is. Daar de voorzitter RadioRaad Er komt een nieuwe website waar alle nodig. Helaas is dit nu nog niet zover, stichting ook gericht is op de toekomst, bekende programma’s terug te vinden maar voor de nabije toekomst geldt het slaat zij andere wegen in en stopt met het Na 1 oktober dit jaar stopt Radio zijn, waar meer achtergrond informatie als een reële optie. Via de website wordt maken van programma’s en kerkdiensten. Bloemendaal met het uitzenden via de met beeldmateriaal te vinden is, waar men u op de hoogte gehouden van de deze Als voorzitter van RB, hoe spijtig ik het ether. Via de aloude frequentie 1.116 kennis kan maken met de maker achter mogelijkheid. ook vind, begrijp ik dit besluit en beide kHz zal na 94 jaar niets meer te horen het programma en ga zo maar door. organisaties gaan dan ook als goede zijn. Is dat jammer? Er zal voor elk wat wils blijven: de Wat kunt u als luisteraar doen? partners uiteen, maar blijven wel in orgelliefhebber kan blijven genieten van Natuurlijk zullen wij ervoor zorgen dat contact met elkaar. Beide partijen zijn Aan de ene kant spijt het veel mensen dat Orgelpunt, de fan van gospelmuziek kan zoveel mensen naar Radio Bloemendaal er namelijk van overtuigd dat ze in de de uitzendingen van Radio Bloemendaal blijven luisteren naar Surprise en degene kunnen blijven luisteren, veel luisteraars toekomst elkaar toch blijven treffen en straks niet meer via de middengolf te die graag hoort hoe anderen denken over weten de zender al te vinden via internet wellicht gezamenlijk weer iets kunnen horen zijn, want daarmee komt een de wereld om ons heen, kan afstemmen en zij zijn dus precies op de hoogte van oppakken. Het bloed kruipt tenslotte waar einde aan een lange traditie. Maar is het op Hemelse Modder en Areopagus wat ze moeten doen na 1 oktober. Maar het niet gaan kan. ook niet zo dat wij soms te lang willen Bloemendaal. Maar er is meer en dat blijft weet u het (nog) niet, vraag dan familie vasthouden aan de zaken van vroeger? zo, dus grotendeels zijn ook de andere of bekenden om u wegwijs te maken met Als voorzitter van de RadioRaad wil ik Zoals dat aandenken van oma, dat het programma’s terug te vinden. uw tablet of computer, zodat u ook naar namens alle luisteraars en medewerkers hele jaar in een lade ligt en er alleen even Alle programma’s komen, zodra ze zijn Radio Bloemendaal kunt blijven luisteren. van Radio Bloemendaal iedereen binnen uitkomt als de lade eens een keertje wordt gemaakt, direct beschikbaar op de Hebt u geen internet en is dat nog niet KZG en met name Aart Mak hartelijk schoongemaakt. Het wordt even bekeken website, dus mensen hoeven niet zoals nu aan het kerkelijk bureau aangegeven, danken voor de goede samenwerking en het gaat weer voor 365 dagen terug in te wachten tot ze zijn uitgezonden, maar neem dan telefonisch contact op via 023 de afgelopen jaren. We kijken met de donkere lade. Zo’n toekomst wil Radio kunnen ze direct beluisteren wanneer ze 524 1913. Wie al heeft laten weten niet dankbaarheid terug naar de periode die Bloemendaal niet. maar willen. On demand zoals dat heet. internet te beschikken, hoeft dat niet nog vanaf 1 oktober achter ons ligt.

14 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 15 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Kerk Zonder Grenzen schrijft over de veranderingen bij en de toekomst van Radio Bloemendaal. na 1 oktober 2018 Wat gaat Kerk Zonder Grenzen doen? Hieronder is op een rijtje gezet wat KZG gaat doen.

1. Ze gaat door met MomenTaal. Bijna zes jaar geleden werd gestart met deze 3. In de vroege herfst zal het rituele service aan mensen bij hoogte- Stadsklooster Haarlem van start gaan en dieptepunten in hun leven. Een met eerst nog een bescheiden aantal heel team van mensen staat klaar om activiteiten. Hierin werkt KZG samen aan de vragen te voldoen. MomenTaal met de Antonius Gemeenschap aan draait vooral in en de de Groenmarkt, met de protestantse gebieden daaromheen. Er is, lijkt het, gemeente Haarlem, met de doopsgezinde alle reden om ook op andere plekken in gemeente aan de Frankestraat en met Nederland theologen, ritueelbegeleiders katholieke parochies. De bedoeling is aan en verhalenvertellers in teamverband in alle Haarlemmers en met name degenen te zetten. Waarom? Omdat de ervaring is die geen idee hebben van de geestelijke dat er steeds meer mensen zonder kerk kant van hun stad, gelegenheid te bieden of kluis in dit land rondlopen die, als het stilte te ondergaan, een gesprek over echt spannend wordt in hun leven, wel levensvragen te hebben, te studeren op eens gebruik willen maken van goede iets waar je je nooit in verdiept hebt en sprekers met diepgang of een oud ritueel sowieso de schoonheid te ervaren van om de vreselijke dood te verbinden met oude gebouwen en ruimten. de hoop op geloof in de liefde (Liselore Gerritsen). 4. Met het bestuur van Op Goed Gerucht, Kerk Zonder Grenzen kijkt met Nieuwe wegen een domineesbeweging met zo’n dankbaarheid terug op een bestaan van KZG beseft heel goed dat dit voor een 2. Vanaf september 2018 begint vijfhonderd aangesloten predikanten, vijftig jaar. Al die tijd vormde KZG een aantal van haar luisteraars vreemd zal een nieuw project in Haarlem waar is KZG aan het kijken wat voor een stichting die er was voor pastoraat aan zijn. Maar Aart Mak, de predikant die MomenTaal volop aan meedoet. De organisatie nodig is om dominees te de luisteraars naar Radio Bloemendaal. in de zomer van 2019 met emeritaat andere partners zijn Stem in de Stad, de helpen meer werk buiten de kerk te doen. En volgens haar opdracht was zij er gaat, herinnerde het bestuur aan de gemeente Haarlem en Uitvaartcentrum Terwijl veel gemeenten teruglopen in vooral voor diegenen die zelf niet lid oorspronkelijke opdracht - het bereiken Haarlem aan de Parklaan. Ook in ledenaantal en belangstelling, zou de waren van een lokale kerkgemeenschap. van mensen buiten de kerk om - en vroeg Haarlem sterven mensen zonder kind voorganger in plaats van naar binnen Dat heette toen radio-evangelisatie. om tijdig de koers te wijzigen en om hem of kraai. Ook in Haarlem is hier en daar te keren ook de beweging naar buiten Juist om die reden hebben bestuur de gelegenheid te geven nieuwe wegen de eenzaamheid bij leven zo groot dat moeten maken. Wat heeft de theoloog en medewerkers van KZG na intens te wijzen om aan die opdracht gevolg niemand weet dat iemand gestorven is. te bieden aan de samenleving? En zou beraad besloten de steven te wenden. te blijven geven. In dit verhaal past ook Om niemand in stilte zonder enig woord daar de christelijke gemeente niet erg Dat begon met het afscheid van de live dat Radio Bloemendaal blijft bestaan, zij of gebaar aan de aarde toe te vertrouwen, van opknappen? Het is een fantastische plaatsvindende avondkerkdiensten het dat deze zender vanaf 1 oktober niet gaan ook in Haarlem (in en uitdaging om hieraan te werken! in Bloemendaal al eerder dit jaar. En meer via de middengolf, maar alleen nog andere grote steden bestaat dit al langer) dat zal per 1 oktober a.s. leiden tot het via internet is te beluisteren. Ook daarmee sprekers en dichters het laatste doen wat 5. KZG gaat door met het maken van beëindigen van de verbintenis met wordt een tijdperk afgesloten. Zie ook wat je voor iemand kunt doen: hem of haar de podcasts. Daarbij gaan de makers zich Radio Bloemendaal. Harry Dijkhuizen elders in dit nummer laatste eer bewijzen. veel meer dan hiervoor richten op

16 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 17 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine de geëigende circuits van luisteraars zijn, thematisch aangeboden en uiteraard Spelen met naar podcasts. Dat is volgens velen met een aanbeveling van de maker. een groeiende groep. Een regelmatig Heilig Vuur uitkomende nieuwe podcast waarin 7. KZG zal komend seizoen nodig gebruik mensen hardop nadenken over maken van de diensten van Aart Mak als de essentiële zaken van het leven, de aan haar verbonden predikant. Dat elke zondag om 12.45 uur Ruard Ganzevoort bijvoorbeeld hun ‘woord op zondag’, is is tot 1 juli 2019. Tot die tijd zal hij nog meer dan de moeite waard om aan te een gespreksgroep leiden, begeleidt hij werken. mensen die daarom vragen of met wie Vanaf 26 augustus verzorgt Job de Haan zijn betekenisloos geworden. Ze zijn hij een in jaren opgebouwde band heeft een serie over een pleidooi voor publieke buiten de orde van de wereld waarin 6. De website van KZG zal er per 1 en zal hij voorgaan in diensten her en der theologie. In het pamflet Spelen met Heilig we leven komen te staan. Andere zijn oktober of zo snel mogelijk daarna anders waarvan sommige zullen doorklinken Vuur gooide in 2013 de theoloog Ruard zo zwaarbeladen dat ze een sta-in-de- uitzien. Ook daaraan wordt hard gewerkt. via de website. Daar zullen regelmatig Ganzevoort (53) een steen in de vijver van weg vormen voor een zinvol gesprek. Al de bovengenoemde activiteiten columns (blogs) van Aart Mak verschijnen. gezapig, protestants-christelijk Nederland. Vergeving. Zonde. Het Kwaad. Offer. moeten vindbaar zijn op de website En zijn oproep is nog altijd actueel. Hij Heiligen. Schuld. Genade. Voorzienigheid. van de moederorganisatie. Daarnaast KZG hoopt dat u zo beter weet wat er schrijft: Geheimenis. Gebod enz. enz. [...] is het idee op die website ook opnieuw gaat gebeuren met de organisatie die ‘De hedendaagse theologie verdwijnt Publieke theologen zijn makelaars in tuimelteksten aan te bieden, aangevuld voor een fors aantal lezers van dit blad zo steeds meer in de marge van de levenswijsheid. Voor mensen die zoeken met nieuwe uitspraken, net even anders vertrouwd is. Omdat ook dit blad ophoudt samenleving, terwijl belangrijke vragen naar een betekenisvol huis om in te maar wel bedoeld om elke dag even na te bestaan, gaat het contact voortgezet en ideeën voor het oprapen liggen. Zij wonen, wijzen zij de weg. Ze weten wat te denken over een aspect van het leven. worden via de website. Daarnaast zal dreigt daarmee een reliek te worden er op de markt is en leiden de zoeker Verder is de website ook meer dan nu KZG voorlopig ook nog per post aan de te worden van vervlogen tijden, alleen graag rond. Ze leggen verbindingen en bedoeld om in contact te komen met de haar bekende mensen laten weten dat herkend en erkend door geloofsgenoten, zorgen ervoor dat mensen op de juiste organisatie. Daar kan ook een column of de stichting bestaat en wat ze doet, in maar volstrekt irrelevant voor de rest van plek terechtkomen. Soms gebruiken ze toespraak of een bericht via de Twitter- de hoop ook dat het bijna 51-jarige KZG, de samenleving. De binding aan de kerk bloemrijke taal om de zoeker enthousiast ladder bij horen. En omdat KZG een in haar nieuwe poging om mensen te die in het verleden haar bestaansrecht te maken: authentieke elementen, veel dankzij Radio Bloemendaal radiogeniek bereiken die anderen niet bereiken, op was, is voor de hedendaagse theologie potentieel, voor mensen met twee verleden heeft, zullen afleveringen van ieders aandacht, gebed en steun mag een groot risico. Willen theologen een rechterhanden, op een goede locatie... ettelijke radioprogramma’s te beluisteren rekenen. functie behouden in de samenleving, Maar uiteindelijk gaat het de makelaar dan zullen zij buiten de kaders van de erom dat mensen een huis vinden waar christelijke kerk moeten treden en zich ze zich thuis kunnen voelen, tot ze weer moeten richten op publieke theologie. Ze op zoek gaan naar een volgend huis. zullen hun claim op de waarheid moeten Mensen die te lang op hun plek zitten, opgeven en binnen de veelkleurige verleidt de makelaar met het aanbod Daans Platenkoffer samenleving hun plaatsen moeten van nieuwe mogelijkheden. Het gaat de zoeken door het gesprek aan te gaan theoloog erom dat mensen een religieus Radio, vierde zondag, 13.30-14.30 uur over levenswijsheid in kunst en cultuur, verhaal vinden dat hen wijzer maakt. politiek en economie, zorg en onderwijs, Creatief, open en verbindend zetten ze de Iedereen is het wel eens overkomen, problemen met het openbaar vervoer. wetenschap en sport. mensen aan om te spelen met heilig vuur. In elk geval stappen mensen vaak in trein, bus of tram niet vlak bij waar ze wonen en In dat gesprek hebben we als theologen Daarvoor hebben ze de waarheid niet stappen ze uit waar ze niet precies moeten zijn. Dat is onvermijdelijk verbonden met niet alleen last van het imago van de nodig. Geloof, hoop en liefde zijn genoeg.’ openbaar vervoer, al decennia lang. Weliswaar speelde dat vroeger, toen minder mensen kerk, andere religieuze instituten en Spelen met Heilig Vuur - Waarom de een eigen auto hadden, meer dan nu. Muziek en liedjes hierover konden niet uitblijven. de theologie. We hebben ook last van theologie de claim op de waarheid moet Het busje komt zo uit 1995 zal te horen zijn in het uur dat Daan Molenaar aan dit thema de religieuze taal en beelden. Veel van opgeven is uitgekomen bij uitgeverij Ten wijdt, met teksten over andere middelen van openbaar vervoer. de klassieke theologische begrippen Have in 2013.

18 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 19 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine dat luisteraar en programmamaker/ Digitale radio, presentator gemakkelijker contact met elkaar hebben. Je hoeft niet meer naar de hoe luister je daarnaar? studio te bellen.

Achteraf luisteren Er is nog iets moois bij digitale radio. Wie bij de kerkdienst is geweest en achteraf de preek nog eens wil terugluisteren, kan dat door Pieter Veefkind, tevoorschijn! Niet-live radio is per definitie doen, een geslaagde combinatie van live als technicus verbonden aan digitaal. Het is beschikbaar als je ernaar radio en digitaal/on-demand achteraf. Radio Bloemendaal wilt luisteren. Je kunt voor een uitzending De techniek van digitale radio lijkt nog zoveel tijd gebruiken als je nodig hebt. steeds een beetje onvolwassen. Gewone Persoonlijk word ik nog steeds gegrepen En, al is dat ook een valkuil, je kunt de radio is er gewoon. Altijd. Die valt niet door live radio. Het gebeurt hier en nu, opnamen monteren, opknappen en zo uit en je hoeft er niets voor te doen om je wordt als luisteraar aangesproken mooi maken als je wilt. Daar worden ze het te kunnen ontvangen. Alleen als je op dit moment en de actualiteit voert verzorgder van. Maar het is ook mooi als in een tunnel rijdt, valt het geluid weg. de boventoon. Maar aan de andere je je programma in één keer goed maakt, Maar digitale radio via internet is nog te kant: evenementen of belangrijke zonder dat al te veel gepruts achteraf vaak moeilijk te ontvangen, je moet er iets gebeurtenissen vangen in live radio nodig is. voor doen op je computer of telefoon, de wringt altijd. Er wordt tijd voor ingeruimd verbinding valt soms weg of is - vooral als in de uitzending, maar de tijd die nodig Luisteraars ongrijpbaarder je onderweg bent - niet goed genoeg. En is, past vaak niet in de uitzending. En Van niet-live digitale radio is de grote om dat te verhelpen verlagen radiomakers daar komt de charme van niet-live radio vraag wie er naar gaat luisteren en stiekem de geluidskwaliteit. Digitale radio heeft de mogelijkheid om geluid in heel goede kwaliteit uit te zenden. Maar de bandbreedte en de opslag die waarom. Als radio live is, luisteren de dat vraagt, brengt nog teveel problemen mensen die op dat moment het station met zich mee. Om dat inmiddels veel kiezen en een verwachting hebben mensen luisteren met een telefoon over wat ze daar gaan horen. Niet-live en een oortelefoontje, valt de matige programma’s moeten worden gevonden. geluidskwaliteit niet meer zo op. Er is nog Dat gebeurt, omdat mensen iets zoeken volop ruimte voor technische verbetering. over de presentator, iets over het Maar hoe we het ook doen, het is en blijft onderwerp of omdat ze kijken of er nog radio, wel zo mooi! iets nieuws en interessants is op het radiostation. Als het moment er niet meer toe doet, worden luisteraars ongrijpbaarder. Aan de andere kant biedt het ook nieuwe kansen. Luisteraars kunnen vrienden en familie op een programma attenderen, zodat die het op een ander moment ook kunnen beluisteren. En er is een wereld te winnen door interactie te zoeken met luisteraars. Digitale radio maakt mogelijk

20 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 21 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine heb,’ schrijft Kagie, ‘veel aan de hopman en sinds 2016 van de Utrechtse Schola ik er maar bij geweest… je kunt elkaar te danken, maar dankbaarheid is niet het Davidica. Met de twee laatstgenoemde Hemelse Modder misschien nog vasthouden over de eerste woord dat bij me opkomt als ik aan gezelschappen verzorgt hij elke maand een zelfmoordaanslagen op de luchthaven Elke zondag om 16.00 uur hem terugdenk.’ Choral Evensong in de Groningse Nieuwe van Brussel. Dit artikel werd bekroond met Kerk en de Janskerk in Utrecht. De Tegel in de categorie Interview. Begin Op 23 september is bij presentator Sytze 2012 kwam Koelewijn in het nieuws na de Vries te gast de Groninger dirigent, Op 30 september spreekt Job de Haan het publiceren van informatie over het ski- Op 2 september ontvangt presentator componist en cantor/organist Daniël met Aart Mak, sinds september 1995 ongeval van prins Friso. Klaas Vos journalist en auteur Jannetje Rouwkema (1974). Rouwkema was nog verbonden aan de stichting Kerk Zonder Koelewijn (1959). Zij is sinds 1997 maar 14 jaar oud toen hij als organist in zijn Op 9 september is schrijver en journalist werkzaam als redacteur bij NRC- geboorteplaats Smilde werd benoemd. Van Rudie Kagie (1950) als gast aanwezig bij Handelsblad. Koelewijn studeerde jongs af aan componeert en arrangeert presentator Klaas Vos. Kagie begon zijn Nederlands en werkte daarna twaalf jaar hij muziek. Een sterke impuls vormde loopbaan als freelancer bij Vrij Nederland bij Vrij Nederland. Ze schreef verschillende daarbij zijn kennismaking met de Engelse in 1972. Hij bleef daar ruim veertig jaar boeken, allereerst Het koningsdrama van koormuziek. Zijn werken voor koor en orgel voor schrijven en nam in 2014 afscheid als Fokker over het conflict in de bestuurs- lijken in Engelse kerken en kathedralen redacteur. In 2016 werd hij hoofdredacteur geboren. Hij schrijft toegankelijke van het Kring Magazine, een uitgave melodieën en zettingen, gebaseerd op van de Amsterdamse sociëteit De Kring. liturgische teksten en geliefde hymnen Hij was een van de oprichters van de uit de Anglicaanse traditie. Het is dan ook tweewekelijks verschijnende -papieren- niet verwonderlijk dat hij in 2002 naar Grenzen en vanaf die tijd 23 jaar lang opiniekrant Argus. Kagie schreef meer Engeland vertrok, naar de bron. Daar werd elke zondag op een of andere manier dan veertig boeken waaronder een te beluisteren via Radio Bloemendaal. ontluisterend portret van Boudewijn Büch Deze zender zal na 30 september alleen en twee autobiografische memoires. Het nog haar programma’s via internet eerste deel is Schuifkaas in 2011, over aanbieden. Vanaf 1 oktober stopt Kerk de teloorgang van het huwelijk van zijn Zonder Grenzen met de samenwerking ouders, waardoor hij als tienjarig jongetje top van de vliegtuigbouwer. Daarna met Radio Bloemendaal. Daarover en terechtkwam in een tehuis. Het tweede publiceerde zij onder meer Alleen winnaars over alles wat daaraan vooraf ging en deel verscheen in 2017 onder de titel overleven over topondernemers in het wat dat met zich meebrengt, zal een deel Hopman. Dat gaat over hoe hij in de jaren Nederlandse bedrijfsleven en De alledaagse van het gesprek ongetwijfeld gaan. Maar na het tehuis ‘wordt ontdekt, betast, dood over chronisch zieken en hun ook over wat Kerk Zonder Grenzen gaat geadopteerd en ook weer in de steek nabestaanden. doen en wie weet ook over wat Aart na gelaten door ‘de hopman’, leider van een In 2011 deed De hemel bestaat niet veel hij benoemd als zanger in het kathedrale zijn pensioen, in de zomer van 2019, van verkenningsgroep van padvinders, tevens stof opwaaien, over het leven van haar koor van Chester Cathedral in Engeland, plan is. Het aardigste is misschien te horen hoofdredacteur van een lokaal krantje. ‘Ik ouders en voorouders in Spakenburg bespeelt er ook het orgel en dirigeerde het wat er met hem gebeurd is, al die jaren in en Amsterdam. Een signeersessie in meisjeskoor. Vanaf 2003 bekleedde hij de diepgaand contact met luisteraars. Daarbij Spakenburg moest worden afgelast, prestigieuze post van Master of Music in St. leidde hij meestal twee diensten per omdat een familielid van Koelewijn protest George Belfast, waar hij als organist tevens zondag, maakte hij programma’s en leidde aantekende bij de boekhandelaar waar verantwoordelijk was voor het jongens- en intussen ook nog eens zijn eigen leven. de sessie zou plaatshebben. Volgens het mannenkoor. In 2005 keerde hij terug naar Hij herinnerde zich altijd de woorden van Reformatorisch Dagblad kan niet iedereen Nederland en legde zich verder toe op zijn een van zijn stichtingsvoorzitters: hoe kun in het dorp zich vinden in de manier werk als componist. Verder is hij artistiek je in vredesnaam van je geloof je beroep waarop zij het orthodox-protestantse leider van Vocaal Ensemble Magnificat in maken. geloof in het dorp beschrijft. In 2017 Emmen, de Koorvereniging Concertante schreef Koelewijn voor de NRC Was in Voorburg, Choral Voices in Groningen Job de Haan

22 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 23 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Areopagus Bloemendaal

radio, derde zondag, 1600 uur

Op 16 september ontvangt presentator Ad van Nieuwpoort in het live programma Areopagus Bloemendaal René van Rijckevorsel, schrijver, journalist en lid van de hoofdredactie van het weekblad Elsevier. Van Rijckevorsel werd in 1961 in Assen geboren als lid van de adellijke tak van de familie Van Rijckevorsel.

Hij studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Utrecht, vestigde zich vervolgens in 1990 als freelancejournalist maandblad met veel aandacht voor in Tunis en was daar correspondent voor innovatie, wetenschap en ontwikkelingen diverse media. In 1994 keerde hij terug in het buitenland. naar Nederland en werd chef buitenland op de redactie van Elsevier. Vervolgens Van Rijckevorsel schreef enkele bekroonde werkt hij als correspondent Zuidelijk- boeken, waaronder Tunis, waarvoor hij Afrika voor Elsevier en NRC-Handelsblad in 2015 de Schaduwprijs voor het beste Aangeraakt vanuit Zimbabwe. Na terugkeer werd Nederlandse thrillerdebuut kreeg. Zijn hij chef van de binnenlandredactie van thriller ZIM, die zich grotendeels afspeelt Elsevier en adjunct-hoofdredacteur. In rond een boerenbedrijf in Zimbabwe, pastorale rubriek van 13.00-13.45 uur bluit mien eerappellaand, prachtig op 2004 zette hij voor dat blad de nieuws- en is door de bezoekers van de website met verhalen en muziek, samengesteld en muziek gezet door singer-songwriter opiniewebsite op. In 2013 stond hij aan Thrillzone uitgeroepen tot de beste gepresenteerd door Ineke Clement Ede Staal. En ook De steppe zal bloeien, de wieg van Elsevier Juist, een informatief Nederlandstalige thriller van 2016. lied van opstanding van de hand van Een dankbaar onderwerp vormen natuur Huub Oosterhuis en gezongen bij een en muziek. Op 9 september begint Ineke begrafenis. Verder klinkt La Mer, een Clement met Der Himmel lacht, die Erde compositie van Claude Debussy over een Woord op Zondag in september jubilieret van Bach. Deze muziek schreef bange, verwarde vrouw die intens geniet hij in Weimar voor eerste paasdag 1715. van de zee. radio, elke zondag om 09.15 uur Het libretto voor de cantate is van de hof- 2 september: Elianne Meijer in gesprek met Rikko Voorberg poëet Salomon Franck en staat geheel in Het is duidelijk: de natuur kan mensen 9 september: Aart Mak in gesprek met Tom de Haan het teken van de opstanding van Christus, troosten. De natuur is net als muziek zoals beschreven in het evangelie van een goddelijke gave, maar is dat altijd 16 september: Tom de Haan in gesprek met Janneke Stegeman Marcus. zo? Misschien kan een fragment van het 23 september: Tom de Haan in gesprek met Frits de Lange Verder vertelt Ineke pastorale verhalen: oratorium van Mendelssohns Elias, over 30 september: Tom de Haan in gesprek met Arjan Broers van de Groningse boer met Doar de profeet Elia, daar antwoord op geven.

24 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 25 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Door de jaren heen…

Hieronder en op pagina 28 staat een overzicht, alfabetisch en zo volledig mogelijk, van alle programma’s die in de loop der jaren via de middengolfzender 1116 AM te beluisteren waren. Het is niet volledig, wij beseffen het. Soms was een programma met een mooie naam zo kort in de lucht dat het voorbij was voor je wist dat het bestond. Het meest beluisterde programma ontbreekt in deze lijst. Het is misschien ook niet een programma. Het was en is de kerkdienst…

A Aartse Zaken, een (IS DIT ZO BEDOELD?) Aart Mak Aangepaste interkerkelijke gezinsdienst Pelgrimkerk Haarlem Areopagus Ad van Nieuwpoort Aangeraakt Ineke Clement B Bijbelse Klanken Daan Molenaar Binnenkamer Aart Mak Buitenkamer Aart Mak Bijbel voor beginners Ad van Nieuwpoort C Cantate Govert Teijgeler, Kees Schuurman Capsule Aart Mak Cantates van Bach Muzieksamenstellers D Dichtwerk Leny Deurloo Daan’s Paastentoonstijling Daan Molenaar E Even afstemmen Een Goed Begin Aart Mak Engelse Koorzang Muzieksamenstellers G Gespreksdienst o.a. Lex Jongsma Gevarieerde muziek Velen Groeten uit Kennemerland Daan Molenaar H Het Gebeuren Henk Exel Het verleden van Radio Bloemendaal Daan Molenaar Hemelse Modder Diverse presentatoren Op deze pagina beelden van voorbije jaren, van de oude kerk aan de Vijverweg, van de I kerk die in 1959 in gebruik werd genomen, van de sloop en van wat er binnenkort staat, Intermezzo o.a. Henk Exel van de studio, van het orgel en van de kerk, zonder en met kerkgangers. Want, ja, dít was In de Marge Aart Mak de radiokerk…

26 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 27 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine

K Kinderkwartier Inez Schreuder Goedheijt Programma­overzicht Kerk en Israël Groep Kerk en Israël Kerkinactie wereldwijd Nico Timmerman Radio Bloemendaal Kostgangers Nico ter Linden L Leerhuis Groep uit Vijverwegkerk Uitzendschema Radio Bloemendaal van zondag 9 tot en met zondag 30 september M Muzi(ek)kant Nel Lagendijk, Nico Timmerman 9 september 16 september Musica Religiosa Kees Schuurman 09.00 Muziek 09.00 Muziek Meer geluk dan wijsheid Ad van Nieuwpoort 09.05 De Binnenkamer met Aart Mak 09.05 De Binnenkamer met Aart Mak 09.15 Woord Op Zondag 09.15 Woord Op Zondag Musica Religiosa Orgelradio Kees Schuurman 09.45 Opmaat met Ad van Nieuwpoort 09.45 Opmaat met Ad van Nieuwpoort N 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort, live dienst 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort, live dienst Notenbeeld Hans Bos 11.30 Ds. Aart Mak 11.30 Ds. Aart Mak O 12.45 Spelen met Heilig Vuur 12.45 Spelen met Heilig Vuur Ontmoeting met het Jodendom Leden Vijverwegkerk 13.00 Aangeraakt met Ineke Clement 13.00 Cantates van Bach Orgelpunt Velen 13.45 Verhaal & Co 14.00 Dichtwerk met Leny Deurloo Opmaat diverse dominees 14.30 Orgelpunt met Kees Schuurman 14.30 Orgelpunt met Nico Timmerman Oratorium Plus Henk Exel 15.30 Musica Religiosa 15.30 Musica Religiosa P 16.00 Hemelse Modder 16.00 Areopagus Psalmen Aart Mak 17.00 Surprise 17.00 Surprise Psalmenmuziek Henk Exel 18.00 Muziek 18.00 Muziek R 19.00 Ds. Aart Mak 19.00 Ds. Aart Mak Reflex o.a.. Arnold vd Heiden dienst elders: S 11 september Alle-Dag-Kerk uitzending 10.00 Ds. Aart Mak Surprise Sefanja, Henk, Rick e.a. 12.00 Muziek http://www.pkn- Straatgeluiden Joris Obdam 12.25 Ds. Aart Mak middenwestfriesland.nl/kerkdienst T Thematiek in de muziek Dirk Out Tien Geboden met Karel Eykman Karel Eykman U Uitgelicht Team Kerk Zonder Grenzen Uit Daans Platenkoffer Daan Molenaar V Voetnoot Stephan Thijs Vragenderwijs Aart Mak Verhaal & Co Henk Exel W Woord Op Zondag Elianne, Tom en Aart Z Zending, werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking Nico Timmerman Zondagskinderen Inez en Zwanine

28 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 29 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 18 september Alle-Dag-Kerk 25 september Alle-Dag-Kerk uitzending uitzending Ook leuk om te doen 12.00 Muziek 12.00 Muziek 12.25 Ds. Martin van der Kils 12.25 Ds. Erick Versloot Om in één adem uit te lezen: Butcher’s 23 september 30 september Crossing van de Amerikaanse auteur 09.00 Muziek 09.00 Muziek John Williams. De vertaling van dit boek 09.05 De Binnenkamer met Aart Mak 09.05 De Binnenkamer met Aart Mak uit 1960 verscheen in 2013. Butcher’s 09.15 Woord Op Zondag 09.15 Woord Op Zondag Crossing is een gehucht in Kansas in 09.45 Opmaat met Ad van Nieuwpoort 09.45 Opmaat met Ad van Nieuwpoort de VS en dankt zijn ontstaan aan de 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort, 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort, verwoestende bizonjacht. Daardoor zijn live dienst live dienst er rond 1880 nog maar een paar honderd 11.30 Ds. Aart Mak 11.30 Ds. Aart Mak Een bezoekje aan de stadskweektuin aan van deze dieren in leven. Williams 12.45 Spelen met Heilig Vuur 12.45 Spelen met Heilig Vuur de Kleverlaan 9 in Haarlem is altijd de geeft in zijn fascinerende boek niet 13.00 Cantate met Kees Schuurman 13.00 Musica Religiosa moeite waard, lekker dichtbij en toch niet alleen prachtige natuurbeschrijvingen, 13.30 Uit Daans Platenkoffer 14.00 Europese Koormuziek zo bekend. Het is een heel complex met maar beschrijft ook de psychologische 14.30 Musica Religiosa Orgelradio 14.30 Orgelpunt met Diederik Koornstra een educatieve tuin, een tropische kas, een effecten van de immense slachtpartij 15.30 Musica Religiosa 15.30 Musica Religiosa dierenweide en een speeltuintje. In het op de vier mannen die op jacht gaan 16.00 Hemelse Modder 16.00 Hemelse Modder restaurant zijn heerlijke eigengemaakte en maandenlang met elkaar moeten 17.00 Surprise 17.00 Surprise hapjes te proeven en lunchen. Kinderen optrekken. 18.00 Muziek 18.00 Muziek kunnen allerlei kleine hoekjes vinden waar 19.00 Ds. Aart Mak 19.00 Ds. Aart Mak zij kunnen spelen. Soms worden excursies dienst elders: Dienst elders: op het terrein georganiseerd. Ook zijn 09.30 Aart Mak, Open Hof, 10.00 Ds. Aart Mak, De Kleine Kerk de tropische kassen te bezichtigen van Sint Jacobiparochie Voorhout maandag ten met vrijdag van 08.30-16.00 uur. De stadskweektuin is de hele week geopend van tot 17.00, in het weekend van 10.00-17.00 uur. romantische periode: van de Belgische componist Joseph Callaerts met de Messe, In Museum Haarlem aan het Groot Middenin het Zaans Museum aan het Graduel et Offertoire pour quatre voix avec Heiligland 47 is tot 7 januari a.s. Schansend in Zaandam ligt de Verkade accompagnement d’Orgue. Daarna wordt Schilderachtig Bloemendaal te zien, Experience, een belevenis voor jong en een Missa Brevis van de Nederlandse een tentoonstelling van het werk oud! Hier wanen bezoekers zich in een door Kees Schuurman protestantse kerkmusicus Martin van Simon de Heer (1885-1970) die vroeg twintigste-eeuwse chocolade- en Zonnenberg uitgezonden en ook nog een zelf ook in Bloemendaal woonde. De koekjesfabriek, waar de originele machines Missen zijn er in alle soorten en maten en heel eenvoudige eenstemmige mis van duinen, het meertje van Caprera en de nog volop draaien en de geschiedenis ze zijn ook nog eens van ‘alle’ tijden. Een een zekere P. Francois uit België. Bloemendaalse straten zijn geschilderd in van Verkade tot leven komt. In de Verkade bont palet aan stijlen dus en niet alleen In Nederland bestaan jongenskoren impressionistische stijl. De expositie is een Experience is de bedrijfscollectie van de beperkt tot de rooms-katholieke kerk. Ook naar Engelse snit die een hoge kwaliteit aanrader voor liefhebbers van pasteltinten firma Verkade ondergebracht. Te zien bij lutheranen en protestanten kom je bereiken. Dit is een door veel mensen en mooi geschilderde portretten. zijn onder meer reclame-uitingen als missen tegen, al wordt er net een andere gewaardeerde vorm van zang. In de posters, verpakkingen, blikken, en nog inhoud aan gegeven. In deze uitzending uitzending op 23 september klinkt tussen veel meer unieke objecten. Bijzonder van Cantate op 2 september laat Kees 13.00 en 13.30 uur kathedrale koormuziek zijn ook de wisselende presentaties met Schuurman van 13.00 tot 14.00 uur twee uit Engeland en andere Europese landen, originele aquarellen van de beroemde heel verschillende missen horen. Eerst maar ook een paar bewerkte popsongs Verkadeplaatjes en de daarbij behorende klinkt een prachtige mis uit de 19e eeuwse zijn te beluisteren. albums.

30 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine 31 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Kerkplein 20, 2061 JD Bloemendaal tel. 023 737 00 98 e-mail: [email protected] www.radiobloemendaal.nl - www.kerkzondergrenzen.nl