Olgetan-Benetan: Umezaroaren Lexikoa Bizkaian (II)

Iñaki Gaminde

Euskal Herriko Unibertsitatea

Hizkuntza eta Literaturaren Didaktika Saila [email protected]

Abstract Artikulu honetan, aurrekoaren bide beretik, Umezaroaren lexikoaren gainean jaso ditugun materialak ematen segitzen dugu. Materialak alfabetikoki barik gaika ematea erabaki zenez gero, oraingoan nagusiekin egiteko olgetekin egingo dugu aurrera.

Laburpena Artikulu honetan, aurrekoaren bide beretik, Umezaroaren lexikoaren gainean jaso ditugun materialak ematen segitzen dugu. Materialak alfabetikoki barik gaika ematea erabaki zenez gero, oraingoan nagusiekin egiteko olgetekin egingo dugu aurrera.

Keywords: Lexicography, Dialectology, Children games.

Gako hitzak: Lexikografia, Dialektologia, Umeen olgetak.

1. Nagusiekin egitekoak (jarraipena) Hau egiten den artean kantak edo errezitatu aproposak egiten zaizkio umeari. Umeak berak ikasten Nagusiak, bere hankak ahume eginda jesarrita, ditu errezitatuak geroago. sarritan hartzen du umea bere oinean iztertolaka edo hankurkuiluka gora eta behera erabiltzeko. Egiteko hau ARRE-ARRE MANDAKO adierazteko ondokoren bat erabiltzen da: anka eraiñe (Errigoiti) [ hanka eragina ] Arre arre mandako bier Tolosarako arre-arre (Bakio), arre-arre putxiko (Mañaria) [ arre- etzi Iruñerako arre putxiko ] andik ser ekarriko sapata ta garriko arrebolante (Zornotza) [ arrebolante ] (Jatabe ) arretriko triko (Ibarrangelu) [ arretriko triko ] Arri arri mandako bidxer Tolosarako astun ganian (Lekeitio) [ astoaren gainean ] etzi () Iruñarako da andik ser ekarriko isterkuluke (Elantxobe) [ iztertolaka ] sapata ta gerriko (Abadiño) saldi ganian : (Lekeitio) [ zaldi gainean ] Arre arre mandako txinkirrinki soñue (Fika) [ txinkirrinki soinua ] bidxer Tolosarako "Eingu dxantzan txinkirrinki soñue eta imiñi orren etzi Gernikarako ganian ( Fika )" (Egingo dugu dantzan txinkirrinki sapata ta gerriko soinua eta ipini horren gainean) (Iurreta ) txikitin-txikitin (Morga) [ txikitin-txikitin ] Arre-arre mandako bihar Tolosarako txin-txan (Arrieta) [ txin-txan ] andik zer ekarriko zapata ta gerriko txinbili-txanbolo (Arteaga) [ txinbili-txanbolo ] Norentzako? Josu ta Nerentzako txitan (Gatika) [ txitan ]

Euskalingua 2007,11,49-66 © Mendebalde Kultura Alkartea, 2007 49 (Mungia ) (Amoroto )

Arre arre mandako ARRE-ARRE ASTO BARRABANA bier Urdiñerako andi ser ekarriko Arre, arre, arre sapata ta garriko iso, iso, iso (Derio) asto barrabana okerreko lekutik Arre arre mandako nora naroana bier Tolosarako andixik andixe etzi Panplonarako Sornotzatik gora andik ser ekarriko? Mañeritxik gora sapata eta garriko San Antoniñora (Lezama) (Bakio )

Arre-arre mandako Arre arre bihar Urduñarako asto barrabana handik zer ekarriko okerreko bidetik zapatak eta garriko nora daroana (Orozko ) (Arrieta )

Arre arre mandako Arre arre tiriko biger durungorako, asto berenoa andik ser ekarriko okerreko bidetik sapata eta garriko segaitik daroa (Galdakao) (Arrieta )

Arre arre mandako Arre arre biar Iruñarako asto barrabana etzi Tolosarako kontrako lekuti andik ser ekarriko nora naroana sapatak eta garriko (Derio) (Dima ) Arre triko-triko Arre arre mandako asto berenue biar Gastelarako okerreko bidetatik andik ekarrikosku sek ete darue ogi te gastai asko (Ereño) (Zeanuri ) Arre-arre borrikito Arre-arre mandako asto barrabana bihar Iruñarako okerreko lekuetatik etzi Tolosarako nora naroana? handik zer ekarriko (Gatika, Laukiz ) zapatak eta garriko (Zeanuri ) Arre borrikito asto barrabana Arre arre mandako okerreko lekutati biger Urdiñera nora naroana andi ser ekarriko (Erandio ) sapata ta garriko (Zeberio ) Arre arre arre asto barrabana Arre, arre mandako okerreko lekutati bier Tolosarako nora nayoana andi ser ekarriko (Leioa ) sapatak eta garriko © Mendebalde Kultura Alkartea, 2007 50

(Gatika ) Arre borrekin borrekin, borrekin Arre arre asto barrabana ausoak okerreko lekuti in sedien barre okerreko lekuti (Urduliz ) nora i ete yona (Jatabe ) DIN DAN BERROA Arre borrikito asto barrabana Din dan berroa okerreko lekurik saldi sarran erroa nora naroana (Arrieta, Mungia ) (Lezama )

Astotxue txikitxua TXINKIRRINKI SOINUA orren belekua okerreko bidetik Txintxirrinki soñue sek ete darua txinbilinerako (Otxandio ) sapatatxu barridxek udebarrireko Arre arre arre (Fika ) asto barrabana okerreko lekutik Errezitatuak, txikerretako bertsotxoak eta, besterik nora naroana ezean, testularitzaren esparruan koka daitezkeen esaldi (Zamudio ) errimatuak erabiltzen dira. Ondokoan "eguzkia" agertzen da. Arre, arre, arre Eguskie badoa asto barrabana beren amagana kontrako lekutik bier etorriko da nora naroana denpora ona bada (Zamudio ) (Dima )

Arre, arre, arre Eguskidxe badoa asto barrabana bere amagana okerreko lekuetatik bidxer etorriko da nora naroana denpora ona bada (Mungia ) (Forua )

Arre arre, ixo ixo Euskidxa dxun da asto berenoa bere amagana okerreko bidetik bidxar etorriko da sek ete daroa denpora ona bada (Zeberio ) (Lekeitio )

Asto bat etorri de Durango aldeti Eguskie yoan da uskerra dariola atzeko suloti bere amagana arre kaballito, asto berenoa biar etorriko da okerreko lekuti sek ete daroa denpora ona bada (Galdakao : Usansolo) (Lezama )

Eguskie yoan da BAZTARRAK bere amagana bier etorriko da Arre arre denpora ona bada bastarrak (Zamudio ) in sedien barre

(Fruiz )

Eguskie badoa bere amagana A, e, i, o, u bier etorriko da ama meridxendi bidogu denpora ona bada arrotzatxu batas koipetzu (Zeanuri ) (Ibarrangelu )

Eguski santxu bet A, e, i, o, u, mundun bedeinketu ama meridxendie biogu eta serun alabadu arrotza bi tte koipetzu esaittes alaxegana lastana (Iurreta ) narres lotzatute geratu (Barrika ) A, e, i, o, u ama meriendia biadu, arrotzatxu bet eta koipetzu Leku gehienetan bokalekin egiten izan den kantutxo baten bertsioak ematen ditugu jarraian; leku batzuetan (Larrabetzu ) kantu moduan erabiltzen da eta beste leku batzuetan errezitatu moduan. Normalean umeek eurek egiten izan A, e, i, o, u dute. ama beriendia biagu arrutzetxu bet eta koipetzu A, e, i, o, u (Lezama ) ama beridxendie bidogu lau arrutze ta koipetzu A e i o u (Arrieta ) ama meriendea biadu arrutze bi te koipetzu A, e, i, o, u, (Usansolo ) ama, berinya bear du, arto bero ta koipetzu, A, e, i, o, u au de mutillen kakatzu ama meriendea biu, (Mungia ) arrontza bi eta koipetzu (Zeberio ) A, e, i, o, u ama merixendie biogu Kukurruku ser biosu bata jan dou arrotza bi tte koipetzu eta bestie biogu (Otxandio ) (Etxebarria ) A, e, i, o, u A, e, i, o, u ama beridxendie biogu ama merixendia biogu bat dxan dou te (Ondarroa ) bestie nai dogu (Ispaster ) A, e, i, o, u ama meridxendie biogu arrotza bi ta koipetzu Zenbakiak aipatzeko eta beharbada ikastekotan (Ereño ) egiten izan direnak mota desberdinetakoak izanik ere segituan aurkezten ditugu hemen: A, e, i, o, u ama beridxendia preste du BAT, BI, HIRU ETA LAU (I) talo bi tte koipetzu Bat eta bi tte iru ta lau (Fika ) Txomiñek andrie falta dau Txomiñek deko dendie A, e, i, o, u, sagar usteles betie ama meriendie gure du arixek saltzen doyela talo bi tte koipetzu

bidien topau dau andrie amar, bederatzi (Abadiño ) sortzi, saspi, sei, bost lau, iru, bi te bat (Axangiz )

Bat erremata pun pa txintxiliñ mota Bat, bi, iru, lau mutilddute pa te te te te bost, sei, saspi, sortzi buterrik bute pa te te te te bederatzi, amar arrebata takue amaika, amabi altximini arrematxi amairu, amalau (Abadiño ) amabost, amasei amasaspi, amasortzi Bat, bi, iru, lau emeretzi, ogei Txomiñek andrie falta dau ogei, emeretzi txomiñek deuko dendie amasortzi, amasaspi sagar usteles betie amasei, amabost (Aulesti ) amalau, amairu amabi, amaika Bat, bi, iru, lau amar, bederatzi Txomiñek andrie falta dau sortz, saspi, sei, bost Txomiñe teko kaixie lau, iru, bi eta bat sagar usteles betie (Zeanuri ) (Elantxobe ) BAT PATXI PARRAT Bat, bi, iru, lau Bat Matxin parrat Txomiñek andria falta dau Bi Matxin ipurdi Txomiñe tekola dendia Iru korta bete miru sagar usteles betia Lau otzuek jango al au Txomiñen dendara basuas Bost klost dxoko saitxula masuas Sei korta bete sei (Elantxobe ) Saspi korta bete aspi Sortzi arkondara bete sorri txiki Bat, bi, iru te lau Beratzi katuei narrue eratzi amar, amalau Amar katue mar mar aittek saldu nau Amaika katue lukainka amak erosi nau Amabi katuek bustenien kana bi Bilboko alkate sarrak (Abadiño ) kartzelan sartu nau (Otxandio ) Bat Matxin parrat bi Matxin ipurdi iru kolko bete diru BAT, BI, HIRU ETA LAU (II) lau sardiña makalau sei korta bete bei Bat, bi, iru, lau saspi korta bete aspi bost, sei, saspi, sortzi bederatzi jo ta eratzi bederatzi, amar amar katue marmar amaika, amabi amaike lukainke amairu, amalau amabi altzo bete madari amabost, amasei (Amoroto ) amasaspi, amasortzi emeretzi, ogei Bat Matxin barrabas ogei, ogei, emeretzi Bi Matxin ipurdi amasortzi, amasaspi iru kolko bete diru amasei, amabost lau ikomelau amalau, amairu bost ainka motz amabi, amaika sei ainka sei

saspi aspi lau sardiña bakalau sortzi neskiaren kortxi (Elantxobe ) beatzi jo eta eratzi amar katuaren mamar Bat Matxin parrat amaika txakurran bustena tente bi Matxin ipurdi amabi txakurran bustena kalabi iru kolko bete diru (Ondarroa ) lau sagusarrak jango al au bost koskotien kosk Bat, Matxin parrat sei korta bete bei bi, Matxin eperdi saspi katuai sapi iru, kolko bete diru bedeatzi jo burun eratzi lau, sardiña makalau amar katue marmar bost, koskotien kosk (Etxebarria) (Arteaga ) Bat Matxin parrat Bat Patxi parrat bi Matxin bere bi bi eperdi bi iru kolko bete diru iru kolko bete diru lau sardiña bakalau lau andreak galdu nau bost prost bost kokotean kost sei esin esarri nei sei, arka bete sei saspi kolko bete baspi saspi kolko bete baspi (Fika ) sortzi etze bete sorki bederatzi katue narru eratzi Bat Matxin parrat amar katue marmar bi matxin eperdi amaka katue gauero kaka iru kolko bete diru amabi, altzo bete madari lau sardiña bakalau (Bakio ) bost koskotien kosk sei arkanak sei Bat Matxin parrat saspi korta bete baspi bi Matxin eperdi sortzi txakur bete sorri iru kolko bete diru bederatzi katueri narru eratzi lau andreak galdu nau amar katueri marmar bost topa beako nau amaike kako bete lukainke sei kolko bete bei amabi altzo bete madari saspi kolko bete baspi (Forua ) -- bederatzi katueri narrue eratzi Bat Matxin parrat amar katue marmar bi Matxin eperdi (Dima ) iru ilbete miru lau sardiña makalau bost kokotien kosk Bat Matxi parrat sei prakak nasei bi Matxi porrot saspi korta bete aspi iru kolko bete diru sortzi txapel bete sorri lau andreak galdu nau bederatzi katueri narrue eratzi bost topa beako nau amar katueri mar-mar sei korta bete bei amaika kako bete lukainka saspi katillu bete baspi amabi altzo bete madari -- (Forua ) bederatzi katueri narrue eratzi amar marmar Bat bat Batxi parrat (Dima ) bi, bi Batxi eperdi iru, iru, iru Batxi diru Bat Matxin parrat lau, lau sardiña makalau bi Matxin eperdi bost bost gure katue porros porros iru esko bete diru sei sei nik esiñ asi nei

(Fruiz ) (Larrabetzu )

Bat Patxi parrat Bat Patxi parrat bi Patxi eperdi bi Patxi eperdi iru, kolko bete diru iru Patxi serrajeru lau andreak galdu nau lau andreak galdu nau bost ardiek kosk kosk bost pospoliñek post sei kolko bete sei sei nik esiñ asi nei saspi kolko bete baspi saspi esku bete baspi sortzi kolko bete sorri sortzi kolko bete sorri bederatzi katueri narru eratzi bederatzi katuri narru eratzi amar katuek kamaran marmar amar katuk itten deu marmar amaka Mateok goyan kaka amaka katuk kamaran kaka amabi katuek bustenan kana bi amabi katuk bustenen kana bi (Gatika ) amairu gorta bete miru (Laukiz ) Bat Matxin parrat bi Matxin eperdi Bat, Patxi parrat iru kolko bete diru bi, patxi eperdi lau sardiña makallau iru, kolko bete diru bost koskotian kosk sei gorta bete sei (Ibarrangelu ) bederatzi katun narru eratzi amar katuk iten deu marmar Bat Patxin parrat (Leioa ) bi Patxin eperdi iru kolkoa bete diru Bat Patxi parrat lau amak saldu nau bi Patxi eperdi bost kosk kosk iru kolko bete diru sei korta bete bei lau andreak galdu nau saspi kolkoa bete baspi sei esiñ asi nei sortzi otara bete sorki saspi kolko bete baspi --- sortzi kolko bete sorri amar katue marmar bederatzi katueri narru eratzi (Igorre ) amar katu marmar amaka sure amak goyan kaka Bat Matxin parrat amabi aitxek eperdin amari bi Matxin eperdi (Lemoiz ) iru kolko bete diru lau sardina bakalau Bat batxi parrat bost kokotian kosk bi batxin eperdi sei korta bete bei iru kolko bete diru - lau andreak galdu nau - bost kokotean klosk bederatzi katueri narrue eratzi sei gorta bete basabei amar katue marmar saspi burue bete baspi (Larrabetzu ) sortzi burue bete sorri bederatzi katueri narrue eratzi Bat matxin parrat amar katue marmar bi matxin eperdi (Lezama ) iru kolko bete diru lau sardina y bakalau Bat batxi parrat bost kolko bete klos bi batxi eperdi sei korta bete bei iru kolko bete diru saspi kolko bete baspi lau andriak galdu nau sortzi katueri narru eratzi - bederatzi katueri narru eratzi, sortzi estakit, da - amar katue marmar saspi kolko bete baspi

sortzi kolko bete sorri bi Matxin eperdi bederatzi katueri narru eratzi iru kolko bete diru amar katue marmar lau andrea falta dau amaka antzarrak gora kaka bost topau beako dau amabi amaka altzodi eta madari sei korta bete bei (Mungia ) saspi plater bete baspi sortzi plater bete sorri Bat, matxin parrat bederatzi katueri narrue eratzi bi matxin eperdi amar katue marmar iru kolkoa bete diru (Zeanuri ) lau sardiñe makalau bost koskotien kosk ta sei praka nasei Bat Matxin parrat (Muxika ) bi, Matxin eperdi iru, Manuel diru Bat, Matxin parrat lau, andreak galdu nau bi, Matxin eperdi bost, kokotean klosk iru, kolko bete diru sei, korta bete bei lau, sardiña bakalau saspi, korta bete baspi bost koskotien kosk sortzi, kolko bete sorri sei frakak nasei bederatzi ausoko katueri narru eratzi (Nabarniz ) amar, katue kamaran marmar amaka katuek kaka Bat errondan ibili amabi katuek goyen buelta bi bi enas ondo ibili (Zeberio ) iru kolko bete diru lau andreak galdu nau Bat Matxin parrat bost kokotean kosk Bi Matxin eperdi sei erre ta yalgi Iru kolko bete diru saspi kolko bete baspi (Zornotza ) sortzi kolko bete sorri bederatzi katuen narrue eratzi Bat Matxin Parrat amar katuek marmar Bi Matxin eperdi amaka katuen kaka Iru kolko bete diru amabi mosueri kana bi Lau sagusarrak dxango al dau (Zamudio ) Bost eldu kataploust Sei korta bete bei Bat Matxipar bat Amar marmar bi Matxipar bi (Ispaster ) iru kolko bete diru lau sardina bakalau Ondokoak esakuneak besterik ez dira. Umeak (Zamudio ) tutulunberde egin edo oso-osoan behera jausi eta min hartu duenean, esate baterako, kontsolatzeko eta mina Bat Matxin parrat arintzen laguntzeko, kolpea edo zauritxoa hainbestekoa bi Matxin eperdi ez dela izan adierazteko "lamaridxen pupu" esaten da iru kolko bete diru Bermeon eta garaikoetan honakoak: lau andrea falta dau bost kokotean klosk Mentzameko dxangoikuk sei kolko bete sei dxakingo baleke saspi kolko bete baspi etorri eta osatu sortzi kolko bete sorri eingo lekitzu bederatzi gure katueri narrue eratzi (Elantxobe ) amar gure katue marmar amaika gure katuek amari altzoan kaka Txakur txiker baten pupu (Zeanuri ) eta lau marin trapu (Gatika ) Bat Matxin parrat

Lau marin pupue SANTI BURDUNTZI sortzi marin trapue (Mungia , Zeberio ) Santi burruntzi ume gustiek iruntzi Lau sirin pupu (Zeberio ) te lau marin trapu (Sopela ) TARRAPATAN Lau marien pupue ta sortzien trapue Tarrapatan (Zeberio ) batxi lapatan andik etorri tte arto sopak yan Negar eta negar dabilenean, min hartu duelako edo (Barrika ) kafiadaka eta jaurtikadaka badabil treta hartzen duenean, orduan ondokoetariko bat esaten zaio TXITXI MAKALA

Negar ta barre Txitxi makala bier goxian kaka berde txio-txio ein (Mungia ) eta mau-mau

(Zeberio )1

Negar da barra

kaka berde ZELAN IZENA (Zeberio )

Selan deukok ixena? Beste hauetan umearen tasunak aipatzen dira, gehienetan kualitate eta ezaugarri onak nabarmentzeko. Okela gisena Kualitate txarrak agirian ipini baragarri uzteko eta Apellidue? besteen barregarri izateko, izena eta abizena esateko, Juan barkillerue e.a. (Zeberio )

NESKATILA PISPOTA Selan usena? okela gixena Neskatilla pispota Apellidu? buruan dosu kopeta Juan Barkilleru sure soñeko yantziek (Barrika ) iru dosena kortxeta (Gatika ) LAZTANEN PORTALEAN

MOTZA KATU KOROTZA Laztanen Portalean dagos arbola bi Motza, katu korotza bata da Maitetxo (Gatika ) ta bestea Yosutxo (Dima ) Motza katu korotza eperdien sotza punte sorrotza FEDEA (Zamudio ) Ser da Fedie? Bakidxoko aritzen dago arie GURE MUTILA (Bakio ) Gure mutille yateko opille Ser da Fedea? (Gatika )

1 Okela zati txikerra ebaki eta jan egiteko esaten da.

Abarka sarren edea serure dxuteko (Zeberio ) serure setako? pastelak dxateko pastela setako? ZU ETA NI inyarra okitxeko (Bermeo ) Su te ni balientek eta bi (Gatika ) Txotxo non dok aitxe? Seruetan jaune Setan? Umeak astundu egiten direnetan, nor edo nogana Artotxue batzen joateko esaten zaie tardantza eskatzeko edo emateko, Artotxue setako? bide batez norberari baketan uzten diote. Ollotxuentzako Ollotxue setako? Arrutzetxue eitxeko tardantze eskatu (Berango, Jatabe); tardantzie Arrutzetxue setako? eskatu/emon (Arrieta, Bakio); tardantze Abadientzako eskatu (Mungia); tardantzea eskatu/emon Abadie setako? (Lemoa) [ tardantza eskatu, tardantza eman ] Mesie emoteko "Tardantzie emon, botatearren umie, botatearren Mesie setako? noberan ondotik ( Arrieta )" - (Tardantza eman, Jesukristontzako botatzearren umea, botatzearren norberaren Jesukristo setako? ondotik) Geu salbetako "Tardantze eskatu ixu ( Berango )" - (Tardantza (Errigoitia ) eska ezazu) Mutil tonto "Soas amamagana ta, esayotzesu tardantzea jateko pronto emoteko, denporea pase dien yoan da etorrien aitxe nun dago? umeak, da norberak seoser ein dien, soloan suluan edo, dana dalakoa ( Lemoa )" (Zoaz Ser eraitxen? amamagana eta, esaiozu tardantza emateko, artua eraitxen denbora pasa dezan joan eta etorrian umeak, artua setako? eta norberak zer edo zer egin dezan, soroan alluarentzako edo, dena delakoa) ollua setako? arrautzi eitxeko arrautzi setako? abadiarentzako Badira itaun erantzunen bidez egiten diren errezitatu ederrak, batzuen luzera ikusita, gogoan gordetzeko abadia setako? meritua behar da mesia esateko mesia setako? purgotoixoko arimentzako TXOTXO NON DOK AITA? (Ondarroa ) Juan tonto aitxe non dakosu? Bela bela jaune soluen non dago aitxe jaune? ser eitxen? seruetan artotxuek eraitxen setan? artotxue setako? arto eraitxen ollotxuentxako artoa setako? ollotxue setako? olloantzako arrotxie eitxeko olloak setako? arrotxie setako? arrutzek eitxeko abadientxako arrutzek setako? abadie setako? abadiantzako mesie emoteko abadia setako? mesie setako? mesia emoteko

mesia setako? gure jauna bera da bat serure ietako berak salbako gayosak serue setako? esa lau, lau lau ebanjelistiak lau pastelak yateko iru, iru trinidadiak iru (Mungia ) Erromako altarak bi gure jauna bera da bat Or godxen ser dau? berak salbako gayosak edoidxek esa bost, mandamentuak bost Emen beyen? esa sei, sei argeleridxoak sei arri kiskorrak esa saspi, saspi sakramentuak saspi Nire opiltxu erre da? esa sortzi, sortzire tire seruen baitxe jan be esa bederatzi, bederatzi ordenamentuek bederatzi Nok jan deu? esak amar, amar mandamentuek amar Txakurtxuek esak amaike, ... Txakurtxue nun dau? esak amabi, amabi apostuluek amabi eskillaretan ... Eskillarak nun daus? (Arrieta ) suek erre Amabi apostoluak Sue nun dau? amar mandamentuak urek amatau bederatzi ordenamentuak Ure nun dau? sortzirak dira seruan kortako idi gorridxek edan saspi sakramentuak Kortako idi gorridxe nun dau? sei argilarioak sei dirukin saldu bost Jesukriston bost llaga bost Diruk nun daus? lau ebanjelistia lau kartakin galdu iru trinidadiak iru Kartak nun daus? Erromako altarak bi Kortako ormaseiñien usteldu gure jaune bera da bat (Ereño ) berak salbauko gaitus (Fika ) Fraide mondrongo dungo kandia Amabi apostuluak ama nun da? amaike mille aingeruak urune eralgiten amarra mandamentuak urune setako? bederatzi ordenamentuak olluentzako sortzira tira seruak olluek setako? saspi sakramentuak arrutze itteko sei argiliridxua sei arrutze setako? Jesukristoren bost llaga bost abadientzako lau ebanjelistia lau abadie setako? iru trinidadiak iru mesie emoteko Erromako altara bi mesie setako? Gure jauna bera da bat atzuentzako berak salbauko gadxosak atzuek setako? (Ispaster ) aingeru bidxen erdidxen serua dxuteko Amabi apostoluak (Otxandio ) amaika milla birjiña amar mandamentuak HAMABI APOSTULUAK beratzi ordenamentuak Esa bat gure jauna bera da bat sortzi dira seruak berak salbako gayosak saspi sakramentuak esa bi Erromako altarak bi sei argillariak sei gure jauna bera da bat Jesukristoren bost llaga bost berak salbako gayosak, lau ebanjelistiak lau esak iru, iru trinidadiak iru iru trinidadia iru Erromako altarak bi Erromako altarak bi

gure Jauna bera da bat ... gu salbatzeko jayo san (Ondarroa ) Esaik amabi, esaik amabi ollarrak yoten dau munduan Esaik bat, esaik bat aingeru ederrak seruan bat gure jauna bera da bat auxe aingeru ederra berak salbeko gaituesak entrege ber dotzet amabirjiñeari eskuetan Esaik bi, esaik bi (Mungia ) Erromako altarak bi gure jauna bera da bat Amutil, esaik bat berak salbeko gaituesak gure jauna bera dok bat berak salbauko gadxosak Esaik iru, esaik iru Amutil esaik bi iru trinidadiak iru bi argillak bi Erromako altarak bi gure jauna bera dok bat gure jauna bera da bat berak salbauko gadxosak berak salbeko gaituesak Amutil esaik iru iru trinidadiak iru Esaik lau, esaik lau bi argillak bi lau ebanjelistiuak lau gure jauna bera dok bat iru trinidadiak iru berak salbauko gadxosak ... Amutil esaik lau lau ebanjelistak lau Esaik bost, esai bost iru trinidadiak iru Jesukriston bos yaga bost ...... lau ebanjelistiua(k) lau Amutil esaik bost ... Jesukriston bost llagak bost lau ebanjelistak lau Esai sei, esai sei ...... sei, (...) sei (Otxandio ) Jesukriston bos yaga bost ... Esaik bat Jesukristo bera da bat 2 Esai saspi, esai saspi berak salbauko jayosak 3 saspi sakramentuak saspi Esaik bi sei, (...) sei Erromako altarak bi ... gure Jaune bera da bat berak salbauko jayosak Esai sortzi, esai sortzi Esaik iru sortzira tira seruan iru trinidadiak iru saspi sakramentuak Erromako altarak bi ... gure Jaune bera da bat berak salbauko jayosak Esai bederatzi, bederatzi Esaik lau bederatzi ordenamentuak lau ebanjelistiak lau sortzira tira seruan iru trinidadiak iru ... Erromako altarak bi gure Jaune bera da bat Esaik amar, esaik amar berak salbauko jayosak amar mandamintxuak Esaik bost bederatzi ordenanmentuak Jesukristoren bost llagak bost ... lau ebanjelistiak lau

Esaik amaka, esaik amaka 2 "Gure Jaune bera da bat" ere bai. amaka milla angeruak 3 "yagosan" eta "jayosan" ere erabiltzen dira "jayosak" amar mandamintxuak horren ordez.

iru trinidadiak iru bederatzi ordenamentuak Erromako altarak bi sortzira (k) tira zeruak gure Jaune bera da bat saspirek sakramentuak berak salbauko jayosak sei argileridxuak sei Esaik sei Jesukristoren bost llagak bost sei argileridxuak sei lau ebanjelistiak lau Jesukristoren bost llagak bost iru trinidadiak iru lau ebanjelistiak lau Erromako altarak bi iru trinidadiak iru gure Jaune bera da bat Erromako altarak bi berak salbauko jayosak gure Jaune bera da bat Esaik amabi berak salbauko jayosak amabi apostoluak Esaik saspi amaika mila aingeruak saspirek sakramentuak amarrak mandamentuak sei argileridxuak sei bederatzi ordenamentuak Jesukristoren bost llagak bost sortzira(k) tira zeruak lau ebanjelistiak lau saspirek sakramentuak iru trinidadiak iru sei argileridxuak sei Erromako altarak bi Jesukristoren bost llagak bost gure Jaune bera da bat lau ebanjelistiak lau berak salbauko jayosak iru trinidadiak iru Esaik sortzi Erromako altarak bi sortzira(k) tira seruak gure Jaune bera da bat saspirek sakramentuak berak salbauko jayosak sei argileridxuak sei Estok amairu badok amairu Jesukristoren bost llagak bost ollarrak jo deu munduan lau ebanjelistiak lau amabirjiñiari entregetetzegu iru trinidadiak iru geure arimia eskuan Erromako altarak bi ondo ondo gorde dayala gure Jaune bera da bat eriotzako orduan berak salbauko jayosak (Ereño ) Esaik bederatzi bederatzi ordenamentuak sortzira(k) tira zeruak DIRUA NON? saspirek sakramentuak Dirue nun? sei argileridxuak sei kartetan galdu Jesukristoren bost llagak bost kartak nun? lau ebanjelistiak lau suek erre iru trinidadiak iru sue nun? Erromako altarak bi urek amateu gure Jaune bera da bat ure nun? berak salbauko jayosak kortako sesenak edan Esaik amar kortako sesena nun? amarrak mandamentuak diruaittik saldu bederatzi ordenamentuak dirue nun? sortzira (k) tira zeruak kortako armaridxuan usteldu saspirek sakramentuak (Forua ) sei argileridxuak sei Jesukristoren bost llagak bost lau ebanjelistiak lau Kukurruku nok ein yotzu? iru trinidadiak iru aseridxek, Erromako altarak bi nun dau aseridxe? gure Jaune bera da bat mendidxen berak salbauko jayosak nun dau mendidxe? Esaik amaika suek erre amaika mila aingeruak sue nun dau? amarrak mandamentuak urek amateu

ure nun dau? aitek niri giltze, kortako idiskotxuek edan nik amari giltze, kortako idiskotxue nun dau? eta amak emoyesten ogi. diruekaittik saldu (Leioa ) diruek nun daus? orma silloan usteldu (Muxika ) Ez dira gure behar honetakoak lotarako egiten diren kantuak; baina, kuman, zibiroan edo hankaren gainean umea kulunkatzen den artean, "Peru zapataria" esan YONITZEN AMAANA geniezaiokeena sano arrakastatsua izan da: Yonitzen amaana emoteko ogi, amak esayesten Trin traun emoteko giltze, Peru sapataridxe aitean giltze; ser ein yau? yonitzen aiteana pekatu emoteko gitze, ausoko txakurre urketu aiteak esayesten (Abadiño ) emoteko gantze, txarriaren gantze; Txin txaun Maridxe yonitzen txarriana Peru sapataridxe emoteko gantze, ser egin yau? txarriak esayesten pekatu emoteko esne, ausoko txakurre urketu beyaren esne; ixillopien beratu yonitzen beyeana labaganien siketu emoteko esne, elixara doyela beyeak esayesten kakarralduek bilyurtu emoteko bedar, (Abadiño ) munearen bedar; yonitzen muneana Din dan nor il da emoteko bedar, Peru sapataridxe muneak esayesten ser egin yeu pekatu emoteko iriti, eusoko txakurre urkatu errementarien iriti; txixillu ganien beratu yonitzen errementariana talletu ganien siketu emoteko iriti, (Arrieta ) errementariak esayesten emoteko pluma, Peru sapataridxe arrayaren pluma; ser eginyau pekatu yonitzen arrayeana ausoko txakurrek urketu te murketu emoteko pluma, ori es da pekatu arrayak esayesten baridxekuan koipetzu emoteko axe, oixe da pekatu itxasoan axe; (Aulesti ) itxasoak niri axe, nik arrayari axe, Din dan arrayak niri pluma, nor ilye? nik errementariri pluma, Peru sapataridxe erremetarik niri iriti, ser inyeu? nik muneari iriti, pekatu muneak niri bedar, ausoko txakurre urketu nik beyeri bedar, txixillupien beratu beyak niri esne, erramara ganien siketu nik txarriri esne, ni noyela eleixara txarrik niri gantze, kakarraldoak billurtu nik aiteri gantze, (Axangiz )

pekatu Din dan ausoko txakurra urkatu nor il ye? tella ganian sikatu Peru sapataridxe aren emaste koitxaduak ser egin yeu? aik marmar pagatu pekatu (Elantxobe ) eusoko txakurre urketu tellatu ganien siketu Din dan ori beiño espadeu eiñ nor il da? eiñ yeitzegun parkatu Peru sapataridxa (Bakio ) ser egin dau pekatu? ausoko txakurra urkatu Din dan tella ganian siketu nor il ye aren emaste koitxaduak amar madai pagatu Peru sapaterue (Elantxobe ) ser egin deu pekatu Dilin dalan boleran eusoko txakurre urketu nor ilye? ori bada pekatu Peru sapataridxe in bearko dxakola parkatu ser inyeu? (Bakio ) pekatu eusoko txakurre urketu ori esta pekatu erromada ganien siketu Din daun nor il ye, (Forua ) Peru Sapataridxe, ser in yeu pekatu, Din dan boleran eusoko txakurre urketu, nor ilye? txixe lupien sakatu, Peru sapataridxe tellatu ganien siketu ser inyeu? (Bakio ) pekatu eusoko txakurre urketu Din dan nor il da? errama baten ganien siketu Peru sapatarie (Forua ) Ser egin dau pekatu? Ausoko txakurre urketu Tirrin tarran Txixe lupean beratu nor il de (Berango ) peru sapaterue ser ein deu Dinda nor il de? eusoko txakurre urketu Periko sapaterue da telletuen siketu eleixaldera daroala (Galdakao ) kakarraldoak uxetu (Derio ) Din dan nor il da Din don Peru sapatarie nor il de? ser egin deu Peru sapatarie pekatu ser egin deu? ausoko txakurrek urketu pekatu ori es dala pekatu ausoko txakurre urkitu ori bai dala pekatu (Dima ) (Gatika )

Din don Din dan kaleko nor il da? nor il de? Peru sapataridxa Txomin sapataridxe ser egin dau? ser ein deu?

pekatu ausoko txakurrek urketu Din daun nor il ye (Ibarrangelu ) Peru sapataridxe ser ein yeu pekatu Din dan nor il de ausoko txakurre urketu Txomin sapaterue galdaran beratu ser egin dau pekatu txitxilupian sikatu ausoko txakurre urkitu ori esta pekatu ori baño espada (Muxika ) beako yako parkatu (Igorre ) Din dan nor il de din daun balendan Txomin sapaterue se indosu pekatu ser ein dau ausoko txakurrek urketu txixelupian koipetzu txixillu ganean koipestu manta sarrak garbitu talletu ganetan siketu txixeluganian sikitu (Jatabe ) (Orozko )

Din dan nor ila da Din daun din daun Peru sapaterue Peru sapataridxe ser in deu? ser egin dau? pekatu pekatu eusoko txakurre urketu ausoko txakurre urketu madari pian usteldu ori baño egin espau (Larrabetzu ) biako dxako parkatu (Otxandio ) Din daun nor il da? Din daun belaun Peru sapaterue Peru sapataridxe ser ein deu pekatu ser egin yau pekatu txixe lurpian beratu ausoko txakurre urketu (Larrabetzu ) ori baño in espadau biarko dxako parkatu Din dan nor il da (Otxandio ) Peru sapatarie ser in deu? Din dan go din dan go Pekatu nor il da? daroidela eleisara Peru sapataria txitxi lupean sakatu seaitxik txakurre urketu? (Leioa ) txixe posoan beratu tella ganean sikatu Din dan ori estala pekatu nor ilya? (Sopela ) Peru sapataria ser inyau? Din daun nor il da? pekatu Peru sapataridxa ausoko txakurra urkatu ser egin dau pekatu? (Lekeitio ) ausoko txakurre urketu ori es dala pekatu Din daun nor il de? (Zaldibar ) Peru sapaterue Ser in deu pekatu? Din dan eusoko txakurre urketu nor il ye? txitxilupian beratu Peru sapataridxa talletu ganian siketu ser in yeu (Lezama ) geur sortzi ogepien?

siriñe nok eñikoa? Behin lotarako prest egonez gero, kantuak, Pedro Moliok egiñe errezitatuak edo kontuak entzunda, ameseta txarrak (Zornotza ) eduki ezteko "Santa Ines" edo "San Mames" horien izenean egineko errezu modukoak esan edo esanarazi Din dan nor il da egiten izan zaizkie: peru sapaterue ser in deu pekatu SANTA INES eusoko txakurre urketu Andra Santa Iñes (Zamudio ) bart ein yot ames

ona bada bidxen partes Din dan nor il da da txarra bada beidxu aldrebes Peru sapatarie (Arteaga ) ser egin deu pekatu ausoko txakurre urketu Santa Ines (Zamudio ) bart in dot ames

ona bada bidxontzako Din daun txarra bada iñontza pes nor il de (Elantxobe ) txomin sapaterue

ser egin dau pekatu Ama andra Santa Ines ausoko txakurre urkitu itxen bot ames ori baño espada ona bada bidxon partes bearko yako parkatu eta txarra bada bidxok alrrebes (Zeanuri ) (Nabarniz )

Santa Ines

Bart ein yot ames Din dan ona bada bion partes nor il de? Txarra bada Peru sapaterue juan bei bere bides ser in deu? (Zaldibar ) ausoko txakurre urketu

txixelupean beratu Santa Ines telletu ganean siketu bart in dot ames, (Zeberio ) ona bada biontzat

txarra bada bapes Din dan (Zeanuri ) nor il de?

Peru sapaterue Santa Ines Ser in deu? es in ames pekatu ondo bada bai ausoko txakurre urkitu te txarto bada es txixelupien beratu (Zollo ) tximiñepien siketu

(Zollo ) Aingeru guardakua

lotara nua Din daun lotatik nator nor il ye? topa nituan Peru sapatarixe iru angero ser ein yau? bat burutik pekatu bi oñetatik ausoko txakurre urkatu amasantisimia ori es da pekatu nun dosu semia? urrengorako barkatu kurutzian (Ondarroa )

untzes, arantzas beterik 4 San Mames, eiñ ames au egunian ona bada bai, txarra bada es iru bidar esaten dabenak (Mungia ) estau ixango infernuan parterik San Mames espada seruan eseixu eiñ ames amandre Santa Iñes ona bada bai bart ein yot ames te txarra bada es ona bada (Mungia ) bixon partes txarra bada San Mames dule bere bides itxen badot ames (Ondarroa ) ona bada bidxon partes da txarra bada jun didxen iges (Nabarniz ) SAN MAMES San Mames bart in dot ames San Mames, amesa da gausa soroa bart inyot ames, esiñ eskondu littikela ona bada bidxon partes, jibo dekon atzoa txarra bada badoa oñes (Urduliz ) (Bakio )

San Mames, San Mames (segituko dut) bart ein dot ames ondo ein badot bion partes txarto in badot dola alrrebes (Berango )

San Mames es egin ames ona bada bai ta txarra bada es (Derio )

San Mames itxen badot ames ona bada bidxon partes da txarra bada jun didxen iges (Forua )

Ene Samames, bart ein dot ames, ona bada biontzat, txarra bada baperes (Jatabe )

Samames bart in yot ames ona bada bidxen partes txarra bada baperes (Meñaka )

4 Informatzailearen alabak "josirik" eman du "beterik" horren ordez.