Datum Opzoeking: 01/03/2018

Datum opzoeking: 01/03/2018

Erfgoed

De archeologieregelgeving is van kracht. Zorg dat je het correcte traject bij vergunningsaanvragen volgt.

Beschermde stads- en dorpsgezichten: Dorpskern Aaigem

Het onroerend goed, gelegen te Erpe-Mere, Aaigemdorp 5 is gelegen in een beschermd dorpsgezicht, beschermd bij koninklijk besluit van 21 februari 1978. De rechtsgevolgen bepaald in hoofdstuk 6 van het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 zijn hierop van toepassing.”

Landschapsatlas relicten: Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere

Inventaris bouwkundig erfgoed – gehelen: Dorpskern Aaigem .~ KONINKRIJK BELGIE

MINISTERIE VAN NATIONALE OPVOEDING EN NEDERLANDSE CULTUUR

BOUDEWUN 1 KONING DER BELGEN,

Aan allen dIe nu zIjn en hIerna wezen zullen. Onze Groet.

Gelet op het decreet van 3 maart 1976, tot de bescherming van monu menten en stads- en dorpsgezichten; Gèet op het ministerieel besluit van 29 augustus 1977 tot vaststelling van het ontwerp van lijst van voor bescherming vatbare monumenten en stads en dorpsgezichten; Gelet op het advies van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen van 22 december 1977 ; Op de voordracht van Onze Minister van Nederlandse Cultuur en Vlaamse Aangelegenheden,

HEBBEN WIJ BESLOTEN EN BESLUITEN WIJ :

Artikel 1 . - Als monument wordt beschermd overeenkomstig de bepalingen van het decreet van 3 maart 1976, om reden van de historische en artistieke waarde, de Sint-Niklaaskerk, te Erpe-Mere (Aaigem), bekend ten kadaster: -Erpe Mere(Aaigem) sectie B, perceelnummer 586, eigendom van de gemeente; Artikel 2.- Als dorpsgezicht wordt beschermd overeenkomstig de bepalingen van het decreet van 3 maart 1976, om reden van de historische en volks kundige waarde, de dorpskom, te Erpe-Mere (Aaigem): zoals afgebakend op bijgaand plan. Artikel 3.- Onverminderd de bepalingen van het koninklijk besluit van 6 december 1976 tot bepaling van de algemene voorschriften inzake inptand houding en onderhoud van monumenten en stads- en dorpsgezichten, Worden voor de behartiging van het algemeen belang de volgende beperkingen aan de rechten van . de eigenaars gesteld: behoudens geldig verleende machtiging, overeenkomstig de bepalingen van het artikel 5 van het decreet .van 3 maart 1976, is het verboden : 1. op de hogervermelde percelen de werken uit te voeren vermeld in artikel 44 van de wet van 29 maart 1962, houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en de stedebouw; 2. de ordonnantie en het uitzicht van de percelen en van de zich erop bevindende onroerende goederen te wijzigen . ~.

Artikel 4.- Ongeacht de hogervermelde verbodsbepalingen, en uitgezonderd wat betreft de percelen sectie B, nummers 586, 607, 608, en, 587B, kan voor de overige binnen de bescherming vallende percelen verbouwing of nieuwbouw worden toegestaan, mits gunstig advies van de Rijksdienst voor Monumenten en Landschapszorg, en mits gabariet en gevelmaterialen geen afbreuk doen aan de omgev ing . Artikel 5.- Onze Minister van Nederlandse Cultuur en Vlaamse Aangelegen heden is belast met de uitvoering van dit besluit .

Gegeven te Brussel,21 februari 1978.

VAN KONINGSWEGE De Mi niste r van Nederlandse CultUUr en Vla~se Aange l egenheden,

Dorpskern Aaigem - Aanduidingsobjecten - Inventaris Onroerend Erfgoed https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/8967

Dorpskern Aaigem

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van 21-02-1978 tot heden

ID: 8967

URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8967

Locatie Provincie Oost-Vlaanderen Gemeente Erpe-Mere Deelgemeente Aaigem Straat Aaigemdorp, Ratmolenstraat Locatie Aaigemdorp, Ratmolenstraat (Erpe-Mere)

Administratieve gegevens Andere nummers 4.02/41082/101.1 4.02/41082/109.1 OO000758

Besluiten

PAROCHIEKERK SINT-NIKLAAS EN DORPSKOM

1 van 3 1/03/2018 11:33 Dorpskern Aaigem - Aanduidingsobjecten - Inventaris Onroerend Erfgoed https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/8967

definitieve beschermingsbesluiten

21-02-1978 ID : 1166

Is de (gedeeltelijke) bescherming van

Dorpskern Aaigem Aaigemdorp 1-5, 2-4, Aaigemdorp 72-98, 77-105, Griet 3, Ratmolenstraat 1 (Erpe-Mere)

De dorpskern van Aaigem wordt gedomineerd door de parochiekerk gewijd aan Sint-Niklaas en Sint-Leonardus en de bijhorende pastorie. De aanwezige boerenwoningen en hoeve het Kloosterhof getuigen van het vroegere agrarische karakter van het dorp.

Is de omvattende bescherming van

Boerenwoning Aaigemdorp 98, Erpe-Mere (Oost-Vlaanderen)

Eénlaags, zeven traveeën breed boerenhuisje van het dubbelhuistype onder steil zadeldak (nok parallel aan de straat, leien), met uitzicht uit de tweede helft van de 19de eeuw, in kern opklimmend tot de tweede helft van de 18de eeuw.

Hoeve Het Kloosterhof Aaigemdorp 84, Erpe-Mere (Oost-Vlaanderen)

Vrij grote gesloten hoeve, gelegen in de dorpskom, ten zuidwesten van de kerk. Aaneengesloten hoevegebouwen gegroepeerd rondom een gekasseide binnenkoer met tuin.

Parochiekerk Sint-Niklaas en Leonardus Aaigemdorp zonder nummer, Erpe-Mere (Oost-Vlaanderen)

Eenvoudige hallenkerk uit de 18de eeuw met gotische oosttoren, het omringend kerkhof is vervangen door een groenaanplanting waarrond een laag bakstenen muurtje en parking.

2 van 3 1/03/2018 11:33 Dorpskern Aaigem - Aanduidingsobjecten - Inventaris Onroerend Erfgoed https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/8967

Pastorie Sint-Niklaas en Laurentiusparochie Aaigemdorp 105, Erpe-Mere (Oost-Vlaanderen)

Deze pastorie werd opgericht in 1789 en uitgebreid in de jaren 1854-55. De ommuring dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw. De huidige pastorie is de laatste ontwikkelingsfase binnen de ononderbroken aanwezigheid van een 'pastoreel huis' te Aaigem sinds 1567.

Beknopte karakterisering

Typologie boerenwoningen, hoeven, parochiekerken, pastorieën

Beschrijving De dorpskern van Aaigem is beschermd als dorpsgezicht.

Waarden De dorpskom te Erpe-Mere (Aaigem) is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de: historische waarde

volkskundige waarde

Veelgestelde vragen

3 van 3 1/03/2018 11:33 Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere - Erfgoedobjecten - I... https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/135230

Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere inventaris landschappelijk erfgoed \ landschapsatlas relict \ ankerplaats

ID: 135230

URI: https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135230

1 van 5 1/03/2018 11:39 Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere - Erfgoedobjecten - I... https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/135230

Alle foto's

Locatie Provincie Oost-Vlaanderen Gemeente Erpe-Mere, Haaltert, Herzele Deelgemeente Mere, Aaigem, Haaltert, Kerksken, Heldergem, Ressegem, Herzele, Woubrechtegem Straat Locatie Aaigem, Mere (Erpe-Mere), Haaltert, Heldergem, Kerksken (Haaltert), Herzele, Ressegem, Woubrechtegem (Herzele)

Administratieve gegevens Gebeurtenissen Landschapsatlas 2001 (inventarisatie: 01-11-2000 - 28-02-2001).

Juridische gevolgen

Beknopte karakterisering

Typologie beken, bocagelandschappen, bronnen, halfopen landschappen, heuvels, kastelen (woningen), loofbossen, valleien, watermolens Context perceelsgrenzen

2 van 5 1/03/2018 11:39 Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere - Erfgoedobjecten - I... https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/135230

Beschrijving Fysische geografie

Geologie en bodem De vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere, met zijn vele molens op de waterloop, heeft een heuvelig karakter doordat de vallei zich in de onderliggende tertiaire afzettingen heeft ingesneden. Rond de beek komen oeverwallen voor. Deze gronden zijn wat zandiger. De omliggende komgronden hebben een hoger kleigehalte en zijn ter hoogte van de Blauwbossen en Gotegemmeersen zelfs wat veniger. Waar zandige lagen de minder permeabele kleilagen snijden ontstaat bronwerking. Dit komt op verschillende plaatsen in het gebied voor, gewoonlijk op hoger gelegen delen.

Cultuurhistorie Tussen Ressegem en Aaigem komt een bronniveau voor. De bronbosjes dragen hier de namen ‘De Wijngaard’ en ‘Wijmenier’. Tussen deze bosjes en de vallei van de Molenbeek komt een open akkerland voor. Op de Molenbeek komen verschillende molens voor. Zo is er te Aaigem de Ratmolen. Deze goed bewaarde middenslagmolen met sluis en ijzeren scheprad werd in het begin van de 20ste eeuw nog met een dieselmotor versterkt; deze is al terug verdwenen. Naast de molen staat het witgeschilderde molenaarshuis. De oudere kern dateert uit de 18de eeuw. De Engelsmolen is een bovenslagmolen met ijzeren scheprad, gelegen op de Molenbeek, in een boomrijke omgeving. De muurankers in de voorgevel geven het jaar 1774 aan. Op het einde van de 19de eeuw werd de molen verhoogd en uitgebreid. Aan de Gotemstraat in Mere ligt nog een in werking zijnde bovenslagmolen met ijzeren bovenscheprad en sluis. Hij is aan de rand van Mere, aan het Blauwbos gelegen. Deze molen werd voor het eerst in 1387 vermeld, en 1808 worden molen en molenaarshuis herbouwd, in 1898 plaatst men een stoommachine, in 1900 werd een geklonken ijzeren bovenslagrad geplaatst. Aan de Wilgendriesstraat staat nog een molen op de Molenbeek. Deze bovenslagmolen met ijzeren scheprad en sluis werd reeds in 1571 vermeld. De huidige molen dateert uit de 19e eeuw, en heeft een oudere kern. Het molenaarshuis ligt in het verlengde van de molen en dateert uit eind 19de-begin de 20ste eeuw.

In de vallei is het weilandkarakter goed bewaard. Rond de weilanden komt perceelsrandbegroeiing voor bestaande uit hagen, houtkanten, bomenrijen. Ook bospercelen dragen bij bij het gesloten karakter van het landschap. Op de minder steile valleihellingen komen open delen voor. Ook de variatie van open en gesloten ruimten in de Blauwbossen draagt bij tot visueel erg aantrekkelijk karakter van deze asymmetrische vallei. De oostelijke, steilere en de westelijke, minder steile valleiwand verhogen de esthetische waarde van de vallei. De bodemgebruikspatronen, waarvan de grote structuurelementen minstens al van de vroege middeleeuwen bestonden, hebben een cultuurhistorische waarde. Er is een aanzet van het 'open kouter'-landschap, bijvoorbeeld ter hoogte van Vlarinck bij Hazelbeek, traditioneel een akkerlandgebied met relatief kleine kouters, kenmerkend voor het westelijk Denderbekken. Een groter deel van het gebied wordt ingenomen door de in oorsprong gemeenschappelijke graasgronden en (nu verlaten) hooilanden die vooral nattere gronden en/of steilere hellingen beslaan. Bij de latere privatisering van deze gronden werd de dichtheid aan houtkanten, hagen en bomenrijen groter. De historische continuïteit van bepaalde delen van de Blauwbossen gaat minstens terug tot de 18e eeuw. Mogelijk gaat er alluviaal gelegen bos vervening vooraf.

Cultuurhistorisch belangwekkend zijn de relicten van het vroegere traditionele bodemgebruik: restanten van hooilanden en van middelhoutbos, een kapgriend (wijmier) enz. Lineaire landschapselementen zoals houtkanten, hagen en knotbomenrijen, zijn typerend voor het vroegere agrarische landschap en getuigen nog van het specifieke houtgebruik buiten bosverband.

Het kasteel van Herzele, ‘du Parc Locmaria’ is in neo-Lodewijk XIII stijl gebouwd. Het ligt in een omringend park en is via een lange eikendreef met het dorp verbonden. Het kasteel werd op het einde van de 19de eeuw gebouwd in opdracht van baron van de Woestijne. Achter het kasteel staan enkele verwaarloosde dienstgebouwen uit de 19de eeuw. Voor de kasteeldreef staan drie pittoreske huizen uit het begin van de 19de eeuw. Ten noorden van het kasteel, langs de Ressegemstraat ligt het Eikbos, een

3 van 5 1/03/2018 11:39 Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere - Erfgoedobjecten - I... https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/135230

strookvormig bos. Ten noorden daarvan ligt de kasteelgracht, een waterloop die langs beide zijden door een talud begrensd is.

In de vallei van de Molenbeek komen op het grondgebied van Herzele opvallend veel hagen voor. De vallei met haar bocage is hier relatief breed. De kerk van Aaigem is een eenvoudige hallekerk uit de 18de eeuw met een gotische toren. De merkwaardige vroeggotische toren dateert van circa 1300. De Dries is een rechthoekig pleintje met bomen en een kapelletje, waarrond enkele hoeven gelegen zijn. De hoeves die errond staan, dateren uit de 19de eeuw. In de Molenstraat te Herzele, op de Molenberg, staat een houten gerestaureerde windmolen, Molen te Rullegem genaamd. Deze open staakmolen dateert uit begin de 16e eeuw. Op grondgebied van Haaltert komen enkele historische hoeves voor. ‘Hof ten Haas’ of ‘Hof Stoys’ is een hoeve die reeds in de 15de eeuw meld werd en was naar verluidt een voormalige abdijhoeve. De huidige hoeve dateert uit de 19de en 20ste eeuw.

Bron: Ankerplaats 'Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere'. Landschapsatlas, A40074, Agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel. Datum tekst: 2001

Relaties

maakt deel uit van Aaigem Aaigem (Erpe-Mere)

maakt deel uit van Haaltert Haaltert (Haaltert)

maakt deel uit van Heldergem Heldergem (Haaltert)

maakt deel uit van Kerksken Kerksken (Haaltert)

maakt deel uit van Mere Mere (Erpe-Mere)

maakt deel uit van Ressegem

4 van 5 1/03/2018 11:39 Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere - Erfgoedobjecten - I... https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/135230

Ressegem (Herzele)

maakt deel uit van Woubrechtegem Woubrechtegem (Herzele)

omvat Aaigemdries Aaigemdries 7, Landries 5 (Erpe-Mere)

omvat Molenbeekvallei Aaigem, Mere (Erpe-Mere), Haaltert, Heldergem, Kerksken (Haaltert)

omvat Watermolen Ratmolen Ratmolenstraat 42, Erpe-Mere (Oost-Vlaanderen)

U kunt deze pagina citeren als: A O E 2017: Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135230 (geraadpleegd op 1 maart 2018).

Veelgestelde vragen

5 van 5 1/03/2018 11:39