Made in Maastricht Economische visie Maastricht 2020

Made in Maastricht Economische visie Maastricht 2020 Economische visie Maastricht 2020 2 Voorwoord

Een sterke economie is een van de belangrijkste voorwaarden om te kunnen blijven bouwen aan een sociale stad. Het hebben van een baan in een veilige en prettige omgeving draagt in belangrijke mate bij aan het welzijn van mensen. Werk zorgt voor financiële zekerheid, leidt tot sociale contacten en versterkt de eigenwaarde.

Maastricht heeft van oudsher een sterke economie. De historisch gegroeide brede economische structuur van industrie, kennis en diensten, zorgt voor een stad die ook in onzekere tijden tegen een stootje kan. De vraag is of de stad een antwoord gaat vinden op alle uitdagingen, die zich in een veranderende economische wereldorde voor onze gemeenschappelijke huisdeur gaan aandienen. Economische groei is niet langer vanzelfsprekend en zal hard en vooral gezamenlijk slim bevochten moeten worden. Dat is in Maastricht op dit moment voelbaar. De kantorenleegstand neemt toe, de arbeidsparticipatie blijft achter en de bedrijvigheid staat onder druk. De stad vergrijst en ontgroent. Globale ontwikkelingen als de digitalisering en het groeiende belang van kennis en creativiteit vragen om meer creatief vermogen van de stad. Deze ontwikkelingen vereisen een andere wijze van denken, van zowel gemeente, bewoners als ondernemers. Samenwerking ook in de regio, flexibili- teit en durf om kansen te zien en te benutten zijn daarin, meer dan voorheen, noodzakelijke uit- gangspunten. Wil Maastricht haar robuuste economie behouden, dan zal het fundament daarvoor verstevigd en uitgebouwd dienen te worden. Sterke punten verbeteren, maar ook vernieuwen en or- ganiseren. Dat doen we aan de hand van een nieuwe economische visie 2020: “Made in Maastricht”. Deze visie is tot stand gekomen via een uitgebreid participatieproces. Woord van bijzondere dank gaat daarbij uit naar de leden van de commissie Economische en Sociale Zaken. Op vernieuwende wijze hebben zij zich betrokken getoond bij de economische ontwikkeling van de stad. Samen met vele partners hebben zij de basis gelegd voor dit document.

In de economische visie 2020 slaat Maastricht duidelijke piketpalen voor de toekomst. Maastricht ambieert een duurzame, internationaal georiënteerde kenniseconomie waarin voor burgers vol- doende banen op alle niveaus bereikbaar zijn. De gemeente neemt daarin de rol van aanjager en verbinder met als doel het realiseren van zoveel mogelijk collectieve actie. We creëren goede rand- voorwaarden, zorgen voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat en leggen verbindingen in (Eu)regio, tussen cultuur, kennis en internationale ontmoetingstad. Dat doen we samen met onze partners in Zuid-Limburg en de (Eu)regio.

“Made in Maastricht” willen we graag inzetten als een label en een identiteit, die dit zelfbewustzijn onderstreept en de ondernemers en (kennis)instellingen in onze stad met elkaar verbindt. Juist in deze tijd zijn we ons ervan bewust hoe belangrijk het is ondernemers optimaal te faciliteren en te ondersteunen. Ondernemen is lef hebben. Een kans zien, op weg gaan en niet weten waar de reis ein- digt. Ondanks deze onzekerheid is bij velen de sociaal-maatschappelijke betrokkenheid groot. Daar ben ik ‘gruuts’ op. Beginnende ondernemers weten niet of zij ooit winst gaan maken. Hun moed en visie zijn echter onontbeerlijk om de economie dynamisch en vitaal te houden en daarmee banen te creëren en onze verzorgingstaat mogelijk te maken. Het meest sociale beleid is economisch beleid.

Ik spreek de hoop en wens uit dat we, op basis van de voorliggende gedeelde visie, gezamenlijk en daadkrachtig verder werken aan de economische toekomst van de stad. Ik daag iedereen uit.

John Aarts Wethouder Economie, Werkgelegenheid, Toerisme en Evenementen, Financiën en organisatie

Inhoudsopgave

Samenvatting 7

Inleiding 9

1. Het karakter oftewel het dna van Maastricht 13 1.1 Inleiding 13 1.2 Ligging en postitionering 13 1.3 Maastricht en haar inwoners 13 1.4 Bedrijven, overheden en kennisinstellingen 16 1.5 Bezoekers 22 1.6 Maastricht in cijfers 26

2 Trends en ontwikkelingen 28 2.1 Inleiding 28 2.2 Wereldwijd: steden als economische motor 29 2.3 Nederland: vitale economische steden zijn aantrekelijke steden 29 2.4 Maastricht en de regio 31 2.5 De belangrijkste ontwikkelingen op een rij 34

3 Maastricht in 2020: stip aan de horizon 37 3.1 Inleiding 37 3.2 Internationale kennisstad: het versterken van kennis en informatie 37 3.3 Complete cultuurstad: het versterken van de relatie tussen cultuur en economie 38 3.4 Internationale ontmoetingsstad: versterken van nieuwe werken, winkelen en bezoeken 40 3.5 Randvoorwaarden 41

4 De economische agenda van Maastricht 45 4.1 Inleiding 45 4.2 Speerpunten 45 4.3 Rollen en verantwoordelijkheden & nieuwe manieren van financieren 45 4.4 De economische agenda van Maastricht op hoofdpunten 47

Colofon 52 Economische visie Maastricht 2020 6 liggen. Dekansenliggen erophetgebiedvan kennis voor economischeontwikkeling vandestadvooral De stadkiestvoordrieprioriteiten waarindekansen optimaal faciliterenenondersteunen. mische structuur. Diestructuurwildestadgraag lingen vormeneenstevig fundamentindeecono- met elkaarverbindt. Dehuidige bedrijven eninstel- de ondernemersen(kennis)instellingeninonzestad een identiteitdieditzelfbewustzijn onderstreepten Made inMaastrichtwordtingezetalseenlabelen Maastricht wordtgewerkt enzakenwordengedaan. portregio. “MadeinMaastricht”staat voorhoein van haarinternationale rolinde(Eu)regioenBrain- zich veel meerexternrichteneniszichbewust merschap centraalstaan.Deeigen organisatie gaat gerichtheid, pro-activiteitentrotsophetonderne- een nieuwtijdperk waarinflexibiliteit,ondernemers- “Made inMaastricht”markeerteenovergang naar de stadenkwaliteitvansamenleving. visie bij aanhetalgemeenwelzijn vandeburgers met destructuurvisieennogoptestellensociale en toekomstbestendige stad.Dezevisiedraagtsamen met partnersgaat werken aaneeneconomischvitale stad vanuiteeneigen visieenverantwoordelijkheid de belangrijkste middelen.Devisiegeeftaanhoede de burgersvanMaastricht.Werk ishiervooreenvan worden geleverd aandewelvaart enhetwelzijn van aan metwelk economischbeleideenbijdrage kan De Economischevisie“MadeinMaastricht”geeft stad eneensterkewoonstad. een internationale kennisstad,eencompletecultuur- geformuleerd. MaastrichtkiestindeStadsvisievoor zijn opnieuwbewustekeuzesgemaaktenambities is eerderdeStadsvisieMaastricht2030aangepast.Er en haarregio. Alsantwoordopdezeontwikkelingen een sterkeinvloedhebbenopdepositievanstad wijd veel nieuwe ontwikkelingeninganggezetdie Sinds deeconomischenotauit2005zijn erwereld- identiteit. derlandse begrippenzeerherkenbare’Maastrichtse’ tenpopulatie, eeninternationale sfeer eneenvoorNe- binnenstad, eenEuropeseligging, een grotestuden- ken: eenhogekwaliteitvanleven, eenhistorische Maastricht iseenstadmetvele bijzondere kenmer- Samenvatting

7 Economische visie Maastricht 2020 en innovatie, het versterken van de relatie tussen cul- stad. Maastricht is nationaal een top winkelstad en tuur en economie en het versterken van Maastricht wil in de top-3 blijven. Dat gaat niet vanzelf. Daarom als ontmoetingstad. zal worden gestreefd naar het mogelijk maken van nieuwe functies en combinaties van functies in de Maastricht als universiteitstad en internationale ken- binnenstad. Ook wordt gekeken naar modernisering nisstad sluit aan bij de uitvoering van de gezamenlij- van de winkeltijden. ke Brainportagenda op Zuid-Oost Nederlands niveau. Doel hiervan is stad en regio te laten aansluiten bij Daarnaast wil de stad meer en langer verblijf in Maas- de top 3 van kennisregio’s in Europa en de top 10 van tricht stimuleren. Vooral het zakelijk toerisme is van de wereld. De gezamenlijke agenda richt zich op de belang omdat dit een van de belangrijkste inkomsten- groei van de meest kennisintensieve topsectoren, bronnen van de stad is. Ook moet worden gedacht waarvan een forse economische groei wordt ver- aan het initiëren van ontmoetingsmogelijkheden wacht. Het is een agenda die in de regio samen met voor jongeren, studenten en internationals. Voor een bedrijfsleven en kennisinstellingen wordt uitgevoerd deel zal dit samenvallen met het actieprogramma dat en op Zuid-Limburgs schaalniveau in LED-verband samen met de Universiteit wordt ontwikkeld om de wordt opgepakt. Voor Maastricht als stad betekent schaalsprong te faciliteren. dit het optimaal faciliteren van de Maastricht Health Campus in Randwyck. Gemikt wordt op een groei van Ondernemers en werknemers moeten allerlei vormen 40 nieuwe bedrijven, een groei van de werkgelegen- van het nieuwe werken mogelijk gemaakt worden. heid met 1100 banen (directe werkgelegenheid) en Hiervoor is functiemenging een voorwaarde en zul- een groei van het aantal (wetenschappelijke) con- len nieuwe, meer flexibele werkplekken aangevuld gressen. Belangrijk is ook het mogelijk maken van met WIFI-verbindingen in de stad mogelijk gemaakt de groei van de Universiteit Maastricht naar 25.000 worden. studenten. Dit zal gezamenlijk worden vertaald in een actieprogramma dat ondermeer betrekking heeft op Voor een stevig economisch beleid is het onderwijs- het stimuleren van ondernemerschap. Het huidige en arbeidsmarktbeleid randvoorwaardelijk. Ook MKB en de kennisinstellingen spelen een belangrijke hier geldt dat we nadrukkelijk kiezen voor excellent rol in kennisvalorisatie en innovatie. Ook dat wil de toponderwijs, passend bij het economisch profiel gemeente Maastricht zoveel mogelijk faciliteren. van stad en regio, waarbij nadrukkelijk aandacht is voor doorlopende leerlijnen op alle niveaus. Immers

Economische visie Maastricht 2020 Maastricht ziet de creatieve industrie als een top- iedereen is nodig. Focus, aanjagen, afstemmen en 8 sector die zich nog beter kan ontplooien en daarom zorg dragen voor samenwerking en afstemming een economische sector is met veel perspectief. tussen alle partijen die zich op dit terrein begeven, Gestreefd wordt naar een groei met 1500 banen in is alleen al vanuit economisch perspectief meer dan 2020. Gerichte ondernemersondersteuning en diverse noodzakelijk. Het verhogen van de arbeidsparticipa- faciliteiten voor starters maken een culturele car- tie is beslist noodzakelijk om de ambities van de stad rière in meerdere opzichten mogelijk. Belvédère kan waar te kunnen maken, evenals het aantrekken van hiervoor een uitstekend klimaat bieden. “Maastricht internationale kenniswerkers. complete cultuurstad” richt zich op een optimaal en inzichtelijk compleet cultureel aanbod, over de Tot slot: voor een economisch vitale, toekomstbe- (Eu)regionale grenzen heen en vanuit de ambitie van stendige internationale stad zijn goede (EU) regionale Maastricht Culturele Hoofdstad 2018. Het is immers verbindingen en optimale stedelijke (woon)voor- een voorwaarde voor een uitdagend vestigingskli- zieningen zoals geformuleerd in de structuurvisie maat, ook voor de kenniswerkers en de bedrijven die noodzakelijk. stad aan zich wil binden.

Service en gastvrijheid zit in het DNA van Maastricht en past bij de ambitie Maastricht als ontmoetings- lisering vormtdaarbij eenrodedraad.Nietalsdoel volgt helderwaardezestadvoor staat. Internationa- misch vitaleentoekomstbestendige stad.Uitdevisie delijkheid metpartnersgaat werken aaneenecono- Maastricht samenenvanuiteeneigen verantwoor- De economischevisiegeeftaanhoedegemeente welzijn. en inkomenstaaninnauwe relatie totgezondheiden en socialeuitsluiting.Participatie, zelfontplooiing de samenlevingenisbestegarantietegenarmoede sociale contactenenstructuur, betrektdeburgerbij kans totontwikkeling,bevordertdeintegratie, biedt is hiervoorheelbelangrijk. Werk biedtmensende aan dewelvaart enhetwelzijn vandeburgers.Werk ven welk economischbeleideenbijdrage kanleveren Het hoofddoelvandeeconomischevisieisaantege- afgestemd. waar hetdeuitvoeringsagenda’s betreffen,opelkaar Stadsvisie. Daaromzijn enwordendevisiesookdaar leveren aanhetrealiserenvandeambities maar vooralinhunsamenhangeenbijdrage gaan tuurvisie moetenelkvanuithuneigen invalshoeken De economischeendesocialevisie,evenals destruc- en eensterkewoonstad. internationale kennisstad, eencompletecultuurstad muleerd. MaastrichtkiestindeStadsvisievooreen nieuw bewustekeuzesgemaaktenambitiesgefor- Stadsvisie Maastricht2030aangepast.Erzijn op- Als antwoordopdezeontwikkelingeniseerderde schaarste. transitie, klimaatveranderingen endegrondstof- anderde bevolkingssamenstelling,deeconomische van destadenhaarregio. Te denkenvaltaandever- een sterkeinvloedhebbenopdeeconomischepositie wijd veel nieuwe ontwikkelingeninganggezetdie Sinds deeconomischenotauit2005zijn erwereld- identiteit. derlandse begrippenzeerherkenbare’Maastrichtse’ tenpopulatie, eeninternationale sfeer eneenvoorNe- binnenstad, eenEuropeseligging, een grotestuden- ken: eenhogekwaliteitvanleven, eenhistorische Maastricht iseenstadmetvele bijzondere kenmer- Een nieuweeconomischevisie Inleiding trie hetgebiedoptimaalkangebruiken. Beatrixhaven isinvollegang,zodat dezwareindus- van deneuro-incubator. De herstructureringvande op Randwyckisgestartmetalsresultaat devestiging formules. DeontwikkelingvandeHealthCampus Mosae Forum,EntreDeuxendiverse nieuwe winkel- forse kwaliteitsimpulsgekregenenisuitgebreidmet drastisch verbeterd. Hetkernwinkelgebiedheefteen maatregelen wordtdebereikbaarheidvanMaastricht het deelsverleggen vandeNoorderbrug.Doordeze A2, dieinmiddelsinvollegangisenhetverbreden en Genoemd kunnenwordendeondertunnelingvan 121.000 inwoners. ongekend hoogvooreenrelatief kleinestadvan ringen dooroverheden enprivate partijen zijn zelfs economische ontwikkelingvandestad.Deinveste- gedaan dietotopditmomentvaninvloedzijn opde heeft Maastrichtvanafbegin2000veel investeringen ken vaneenbredeeconomischestructuur. Daarnaast Maastricht heeftlangetijd devruchtenkunnenpluk- Terugblik van Maastrichtalsontmoetingstad. relatie tussencultuur eneconomiehetversterken gebied vankenniseninnovatie, hetversterken vande ontwikkelingen liggen erinhetbijzonder ophet menteerruimte. Kansen vooreengoedeeconomische (internationale) houdingenhetgeven vanexperi- geschikte werklocaties. Nogbelangrijker iseenopen onale verbindingen, goedewoonvoorzieningenen onderwijs- enarbeidsmarktbeleid,goede(Eu)regi- voorwaarden gerealiseerdworden,zoalseenstevig goed economischbeleidmoetenbelangrijke rand- de regio, maarookinhetstellenvanregels.Voor een het organiserenvannetwerken enverbindingen in het faciliterenenstimulerenvanondernemerschap, woordelijkheid voorhetalgemenevestigingsklimaat, De gemeentelijke rolligt inhetnemenvanverant- en deinternationale identiteitvandestadcentraal. heid enhetzoekennaarnieuwe bestuurlijke rollen kernthema’s alsflexibiliteitenondernemersgericht- een nieuwtijdperk. Inditnieuwe tijdperk staan Deze economischevisiemarkeertdeovergang naar Keuzes realiseren. op economischvlaksamenmetonzepartnerste op zich,maaralseenmiddelomonzedoelstellingen

9 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Inleiding 10 Economische visie 2020 | 1. Inleiding worden gerealiseerd.Groeiscenario’s zijn danook van kantorenneemttoeenniet alleplannenkunnen en onzepartnershebbenhetmoeilijk. Deleegstand ontwikkelen enfinancieren werken nietaltijd meer economie hapert,deooitgangbaremanierenvan onder druktestaan.Nietalleendedynamiekvan de omvangvanberoepsbevolkinginregio en devraagnaarvoorzieningen.Hierdoorkomt de bevolking,metgevolgenvoorwoningmarkt dreigende krimpenwijzigende samenstellingvan miek indeomliggende regio. Erissprakevaneen de werkgelegenheid. Bovendien stagneert dedyna- tricht wel gestegen,maarnietdetotaleomvangvan gen. Hettotaalaantalbedrijfsvestigingen isinMaas- sector sterkreageertopconjunctureleontwikkelin- de dienstensectoristoegenomen,terwijl juistdeze van Maastrichtzijn erzorgpunten.Depositievan Ook indeopbouwvaneconomischestructuur gestegen. is invergelijking totandereNederlandsestedenniet vrouwen. Hetaandeelmidden-enhogeinkomens Maastricht met58,4%nogsteedslaag,vooralonder is ditechternogtehoog.Dearbeidsparticipatie isin Met eenwerkloosheidspercentage vanrondde8,5% recessie -engaat richting hetlandelijk gemiddelde. tegen delandelijke trendingedaald–ondanksde economische ontwikkelingen.Dewerkloosheid is Er zijn ookzorgpuntendietemakenhebbenmetde het hogeambitieniveau. beleid. Dezeprojectentoneneenvoortzettingvan (LED) omzoookaantehakenhettopsectoren- en inLimburgEconomicDevelopment-verband Campus endeHigh Tech CampusinBrainport2020 van Belvedère endesamenwerking metdeChemelot turele HoofdstadvanEuropa2018,deontwikkeling didaatstelling vanMaastrichtendeEuregioalsCul- economische positievanMaastricht,zoalsdekan- belangrijke keuzesgemaaktvoordetoekomstige naamsbekendheid vanMaastrichtgrootis.Ookzijn evenementen, beurzenencongressen,waardoorde Europese schaalgaststadvangroteinternationale Nederland. Maastrichtisopzowel Nederlandseals lijst vandemeesttoeristischeenculinairestedenin winkelstad vanNederlandenprijkt bovenaan de zijn groot.Maastrichtisdemeestaantrekkelijke De economischeresultaten vandezeinvesteringen economische visie,eenaparte notainternationalise- vastgesteld. Daarnaastzalergekoppeld aandeze voorjaarsnota wordenkaderstellende prioriteiten de speerpuntenverder wordenuitgewerkt. Inde Voorjaar 2013wordteendeelIIopgesteld,waarin verrijkt. concept vandeeconomischevisieaangescherpten met deburgersvanMaastrichtishetvoorliggende Op basisvaneendiscussiemetstakeholdersen re cijfers, vergelijkende onderzoeken enrapporten. digen envaneenzorgvuldige analysevanbeschikba- bruik gemaaktvangesprekkenmetdiverse deskun - Naast deraadsconferentiesisvoordezevisieookge- ferenties zijn verwerkt indezeeconomischevisie. De resultaten van de discussiesvanraadscon- • • • • zijn genoemd: uitgangspunten voordenieuwe economischevisie een eersteconceptambitiegedeeld.Alsbelangrijkste Campus, debinnenstadenindustrie.Hiernais sten waren:deeconomiealgemeen,Health economische visie.Thema’s tijdens debijeenkom- met raadsledenindiscussietegaanover denieuwe ners enburgerszijn uitgenodigd ommetelkaaren georganiseerd waarinexperts,ondernemers,part- november 2011enjuni2012vierraadsconferenties (ESZ) vandegemeenteMaastrichtheefttussen De raadscommissieEconomischeenSocialeZaken Proces kan ofmoetspelen. nu prioriteitenstellenenkiezenwaarinzij welke rol niet aandeorde.Meerdanooitmoetgemeente mische transformaties. blijf flexibelinspelenoptrendsensociaalecono- heid stelt; randvoorwaarden zijn diedegemeentelijke over- focus enmaakscherpwat dedoelen,spelregelsen fysiek encultureelbeleid; ring enmaakdejuisteverbindingen metsociaal, kies vooreenbredeopzetenintegralebenade- lijke rol; want elkepartij heeftdaarineenverantwoorde- organisaties) enschakel tussenstaden(Eu)regio, heel vanburgers,ondernemers,maatschappelijke ge- enstad(het schakel tussenindividu(burgers) ring worden opgesteld. In de stadsvisie en voorlig- belangrijkste economische cijfers van Maastricht, de gende economische visie komt dit thema al aan bod. Zuid-Limburgse regio en de Euregio. In hoofdstuk 2 Immers Maastricht kiest voor een internationale staat een analyse van de economische structuurver- kennisstad. Internationalisering raakt echter vrijwel andering en geven we op basis van de belangrijkste alle vormen van gemeentelijk beleid. Vandaar dat trends en ontwikkelingen de kansen en bedreigingen er voor is gekozen om internationalisering in een aan. Hier wordt als het ware de kracht geanalyseerd aparte nota verder uit te werken. en uitgangspunten van de visie geformuleerd. Hoofd- stuk 3 geeft de belangrijkste ambities van Maastricht Leeswijzer weer. Deze ambities geven antwoord op de kansen en In het eerste hoofdstuk wordt het karakter van bedreigingen en creëren vanuit economisch opzicht Maastricht geschetst, ook zoals burgers, bezoe- de voorwaarden voor de realisatie van de doelstellin- kers, ondernemers en werknemers dat ervaren. In gen uit de stadsvisie. Hoofdstuk 4 is het uitvoerings- dit hoofdstuk 1 kijken we naar ’dat wat Maastricht programma van de economische visie, waarin de specifiek tot Maastricht maakt’. Ter ondersteuning belangrijkste acties van de gemeente Maastricht en van het hoofdstuk en de nota is een aparte infograp- de bijdrage daarin van partners staan beschreven aan hic gemaakt: een schematische weergave van de de hand van een agenda. 12 Economische visie 2020 | 1. Inleiding Jos Limburg Schneiders, voorzitter Economic Development 2013 Zuid-Limburg.” inwoners van voor alle uitgewerkt. Zodat iedereen zijn steentje bijdraagt dat grotere ene aan perspectief doel: Development Economic (wordt) het Limburg in zoals verkent uitvoert, en gramma zijn dat bijdrage Maastricht ook belangrijk voor dan Het dat grotere een. is aan pro allen d’Artagnan: voor Een de lijfspreuk van allen, Zoals Maastricht. stad daarbinnen: Dat geldt invult. zeker voor bekendste eigen en hun de grootste vanuit sterkten ma eigen specifieke een dit program en rol gemeenteregionale staden heeft elke daarin worden datperspectief regionale vanuit geregisseerd.dan Wat wegneemt niet dat anders de Zuid-Limburgers niet van -kan toekomst ook dus –en de Maastrichtenaren De economische doen. samen we het allemaal als alleen werkloosheid. Ditvan lukt bijdrage uitbannen 8,5banen, de BV het extra vrijwel en aan Nederland, euro miljard toptechnologische regio’svan voor dat heeft en Zuid-Limburg gevolg: als 17.000 extra brengen dan we de regiowereldtop-tien dat lukt, in ons koers .Als voor Limburg strategie: “Een vastgelegd de provinciale zoals in Zuid Limburg van sche transitie hoofddoel Deze Brainport-2020 is. agenda ook voor is bepalend de verdere economi opde Brainport-2020economie, waarbij de aansluiting agenda het belangrijkste Vanuit Development Economic (LED) regionale Limburg die aan geven we sturing Zuid-Limburgwe over de economie het dus van mate, toenemende de Euregio. in en hebben dan we het hebben Maastricht over de economie Als van Maastrichtenaren. door niet- wordt banen ingevuld de Maastrichtse van de En helft Maastricht. in niet Economie kent geen (gemeente-)grenzen. Een derde van de Maastrichtenaren werkt - - - ondernemers álsvoorhaarbezoekers. aantrekkelijkheid vandestadvoorhaarbewoners, cultureel- ofwinkelaanboddraagtzowel bij aande praktijk somsmoeilijk temaken,bijvoorbeeld het nemers enbezoekers.Maarhetonderscheidisinde schets isverdeeld indethema’s bewoners,onder- op dat ’wat Maastrichttotmaakt’. Deze van Maastricht.Daaromgaanwe indithoofdstuk een eersteanalysevandesterkeenzwakkepunten en identiteitvanMaastrichtisnoodzakelijk, evenals stad? Inzichtindekwaliteit,onderscheidendheid beleven bewoners,bezoekersenondernemersdeze mate waarineenstad zichhierinonderscheidt.Hoe voorzieningen, debereikbaarheidvanbanenen ke mate bepaalddoor dekwaliteitvanstedelijke De aantrekkelijkheid vandestadwordtinbelangrij- activiteiten. magneten zijn vanmenselijke eneconomische de voordelennadelenovertreffen, zullensteden heid, beperkteruimteenhogegrondprijzen. Zolang ook nadelenzoalscongestie,slechtebereikbaar- bewoners enondernemersgraagvertoeven. Erzijn misch vitalestedenzijn stedenwaarbezoekers, king, kennisengespecialiseerdediensten.Econo- een grote,gevarieerdeafzetmarkt,beroepsbevol- stedelijke agglomeraties economischekansenzoals bedrijvigheid. Voor bedrijven biedtdedichtheidvan mensen, markten,economischeinitiatieven en Van oudsheriseenstadsterkeconcentratie van 1.1 het DNA oftewel Maastricht 1. van Het karakter zijn omvandieligging gebruiktemaken. de internationale verbindingen nogniet optimaal internationale troefkaart.Tegelijkertijd zienwe dat re internationale opleidingeneninstitutenzijn een grootschalige evenementen. Deuniversiteit enande- verdragals gevolgvan‘het Maastricht’envele culturen. Wereldwijd isMaastrichtgoedbekend ELAt-regio enwordtdestadomringddoordiverse economische netwerken zoalsdeBrainport-en tricht echterstrategisch alsonderdeelvansterke perifeer gelegen.Internationaal gezienligt Maas- positie in.DestadisvanuitdeRandstadgezien Maastricht neemtbinnenNederlandeenbijzondere 1.2

Inleiding Ligging en positionering en Ligging gen voorbijvoorbeeld dezorg,consumptieve totale bevolkinginneemt,heeft dat grotegevol- van 50jaarenoudereensteeds groterdeelvande op dearbeidsmarktgaantoenemen.Omdat degroep potentiële beroepsbevolking.Hierdoorzaldedruk geboortecijfers endusoptermijn eenafnemende toenemende vergrijzing vandebevolking, dalende in debevolkingssamenstelling.Maastrichtkenteen Deze lichtegroeigaat gepaardmetveranderingen gemeenten, lichtzalstijgen metca3%tot2030. in tegenstellingtotveel andereZuid-Limburgse inwoners. Deverwachting isdat hetinwonertal, Maastricht heeftin2012eeninwonertalvan121.044 Samenstelling vandebevolking sche opdegrensvandrietaalgebieden. kwaliteitsbesef gecombineerdmethetBourgondi- zich methaarkleinschaligheid encharme,allure leefbaarheid onderscheidtenprofileertMaastricht identiteit enaantrekkelijkheid vanMaastricht.Qua streekproducten wordengeteeld,draagtbij aande paden endekleinschalige landbouwwaarspecifieke deze groenegebiedenmetdiverse wandel-enfiets- Heuvelland endeHaspengouw. Denabijheid van ving omringddoorbuitengebieden,waaronderhet Kempen endeEifel,wordtindirecteomge- grote landschappelijke gebieden,deArdennen, steden. Maastrichtligt aandeuitlopersvandrie de stadverkiest boven veel andere(Nederlandse) disch karakter, waardooreenaantaldoelgroepen heeft Maastrichteeninternationaal enBourgon- om hiereenextraimpulsaantegeven. Daarnaast voor MaastrichtCultureleHoofdstadislefgetoond brandpunten inNederlandenmetdekandidatuur deze omvang.Maastrichtiseenvannegenculturele totaalpakket vanvoorzieningenvooreenstad functie entoeristischprofieleenzeerhoogwaardig en gebouwen. Maastrichtheeftdoorhaarcentrum- delijke voorzieningenalsvoordeopenbareruimten geving geroemdwordt.Ditgeldtzowel voordeste- is eenstadwaardekwaliteitvanwoon-enleefom- stellingen, studeren,winkelenenrecreërener. Het wonen er, werken bij devele bedrijven enkennisin- Nederlanders enmensenuitdenabije regio. Zij Maastricht heefteengroteaantrekkingskrachtop 1.3 Maastricht en haar inwoners haar en Maastricht 13 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Het karakter oftewel het DNA van Maastricht 14 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Het karakter oftewel het DNA van Maastricht internationale kenniswerkers aanhetwerk. Op Zuid-Limburgseschaalzijn daarnaastca.4000 het 12%(vande14.401studenten inZuid-Limburg). het buitenland.Voor deZuydHogeschoolbetreft van hettotaleaantal(15.916)studentenkomtuit bij aandeinternationalisering vandestad:43% Universiteit Maastrichtdraagtinbelangrijke mate landse stedenmeteenvergelijkbaar inwonertal. De niet-Nederlandse komafdanveel andereNeder- Maastricht kenteenhogeraantalburgersvan en Amerikaanselandenissinds2000verdubbeld. tonen. Hetaantalmensenafkomstig uitAziatische andere gemeentenwoneninMaastrichtveel alloch - landse komafbedraagt28%.Invergelijking met Het aantalburgersinMaastrichtvanniet-Neder- van hetonderwijs bijzonder hoog. scoren inlandelijke onderzoekennaardekwaliteit de UMenZuydHogeschool.Beideinstellingen vanwege dekwaliteitvankennisinstellingenals ten dieMaastrichtaantrekkelijk vindenalsstaden Nederlandse steden.Dat komtdoordevele studen- tricht relatief grootengroterdanindeomringende enige tijd gaande.Degroep15-29jarigen isinMaas- bestedingen endevrijetijdsbeleving. Dezetrendisal Enquête jongerenraad 2011 gezellig. en mooi, sfeervolnoemt Maastricht de jongeren van wonen. Driekwart blijft 62% nabij om en Maastricht hiervan enthousiast: minder iets zijn78% De gezin. een studenten wonen. Vansamen 96% deze wil 96% met partner wil rière. Hiervan car hun van het begin in en studie -wonenhun rondom na Maastricht 30 km maximaal van straal een in - omstreken en Maastricht in wil jongeren72% de Maastrichtse van - internationale stadnietaltijd kanwaarmaken. ken dat Maastrichtindepraktijk ditbeeld vanopen, woonkwaliteit. Erzijn echterookfactorendiema- Maastricht redelijk goedalshetgaat omdeleef-en ding inMaastrichtvestigen. Inhetalgemeenscoort vooral mensenvanuitderegiozichnahunoplei- zelfs geenbraindrain,maareenbraingainomdat ligt boven hetgemiddeldeniveau. Destadkent bevolkingsopbouw. Hetaantalhogeropgeleiden nale, dynamischeenopenstadmeteendiverse Gezien decijfers lijkt Maastrichteeninternatio- Internationale openstad gemiddelde. naar 62%,maarligt daarmeewel onderhetlandelijk tal sportendeMaastrichtenarenisrecentgestegen (3de plek)alshetgaat omklassiekemuziek.Hetaan- gemiddelde voorpopmuziekenbovengemiddeld hoog alshetgaat om theater (5deplek),onderhet lingen enproductiesoftewel hetcultureelaanbod Landelijk scoortMaastrichtmethetaantalvoorstel- Maastrichtenaren vindthetcultuuraanbodgoed. ligt ongeveer ophetlandelijk niveau. 62%vande Het totaalaantalbeoefenarenvanamateurkunst jongeren, volgenlessenophetgebiedvancultuur. groot bereikheeft.Steedsmeermensen,metname cijfers blijkt dat cultuureducatie inMaastrichteen ties geworteldeamateurkunst envolkscultuur. Uit Maastricht heefteenrijke envaakinlangetradi- Cultuurparticipatie granten. ook inMaastrichteentoenemendegroeparbeidsmi- Net zoalsinvergelijkbare regio’s enstedenzietmen banen naar2,6(Nyfer, Marlet2010). worden weggenomen, stijgt hetaantalbereikbare de grensligging. Indiendegrensbelemmeringen baan perinwoner. Ditheeftmetnametemaken begrippen relatief slecht:minderdan1bereikbare De kansenopdearbeidsmarktzijn voorNederlandse daarmee voorderegioeensterkecentrumfunctie. werknemers dievanelderskomen.Maastrichtheeft van de74.000 arbeidsplaatsen wordtingevulddoor grote inkomendependel:bijna dehelft(34.000) Limburg. Voor Maastrichtisvooralsprakevaneen voor hetwoon-werkverkeer inderegioZuid- Het merendeelvandeberoepsbevolkingpendelt Woon-werk pendel “Ik geloof dat Maastricht nog veel meer werk kan maken van zijn internationale karakter. We zijn nog steeds vooral een internationale stad op papier, in een verdrag. In de uitwerking is er veel meer te halen en daarin kan MCH 2018 heel erg ondersteunen.

Stijn Huijts, directeur Bonnefanten museum 2012

Veel internationals geven aan Maastricht te ervaren als weinig internationaal en enigszins gesloten. Zij missen toegankelijke informatie over activiteiten en voorzieningen. Niet alleen in Maastricht, maar met name ook in de (Eu)regio. Studenten geven aan een aantal voorzieningen te missen op het gebied van cultuur en sport. Zij vinden dat de stad onvoldoen- de op hen gericht is.

Daarnaast kan de situatie op de arbeidsmarkt, zoals de lage arbeidsparticipatie, de relatief hoge werk- loosheid onder bepaalde bevolkingsgroepen en de toenemende kennisintensivering, leiden tot een kloof tussen de lager opgeleide onderlaag van de bevolking en de toenemende groep hoger opgeleide kenniswerkers. Dit moet worden voorkomen. De verbinding en interactie tussen beide groepen is voor een meer internationaal en open karakter van Maastricht erg belangrijk en moet ook uitgangspunt 15 zijn van de sociale visie. Bovendien leidt juist de kennisintensieve werkgelegenheid tot meer afge- leide, indirecte werkgelegenheid in andere sectoren. Goede voorbeelden hiervan zijn de persoonlijke dienstverlening, beveiliging en schoonmaakbran- che.

Het open, internationale karakter van de stad heeft ook betrekking op het verbinden van de stad Maas- tricht met de diverse (bestaande) netwerken. Deze bestaan uit formele en informele netwerken tussen instellingen, overheden en bedrijven maar ook uit individuele netwerken. Ook de Maastrichtenaar in het buitenland of de voormalige student aan de UM in het buitenland is een ideale ambassadeur voor de stad en vergroot het internationale en open karakter. 16 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Het karakter oftewel het DNA van Maastricht de meestebanengenererenzijn: Vodafone (1200), in Limburg.Devijf buitenlandse bedrijven die tigd. Dat is22%vande515 buitenlandsebedrijven In Maastrichtzijn 115buitenlandsebedrijven geves- steden, maarisopregionaleschaalietshoger. is relatief kleinerdaninvergelijkbare Nederlandse heeft Maastrichtongeveer 800starters.Dat aantal minder dan3jaareenondernemingrunt.Jaarlijks tie eenzzp’er: hetiseenstartende ondernemerdie bedrijfsruimte heeft.Eenstarterisnietperdefini- opdrachtgevers heeftenslechtseenbeperkteeigen die nietwerkzaam isindedetailhandel;meerdere een ondernemerdiegeenpersoneelindienstheeft; namelijk verschillen. Inhetalgemeengaat hetom de definitieisnieteenduidig: derechtsvormkan geïntroduceerd doordebelastingdienst,maar De termzelfstandige zonderpersoneel(ZZP)is 13% nationaal gezien tweede naAmsterdam. zonder personeel(zzp’ers) enisdaarmeezelfsmet geweest. Maastrichtkentrelatief veel zelfstandige ongeveer gelijk gebleven; debanengroeiisgering zame personenbij dezebedrijven eninstellingenis gemiddeld metcirca5%.Hettotaalaantalwerk- laatste tienjaartoegenomen: delaatste vijf jaar Het aantalbedrijfsvestigingen isinMaastrichtde Bedrijven enondernemers bedrijven. grotere bedrijven enrelatief weinig middelgrote Maastricht kentrelatief veel kleinebedrijven, enkele MTB, Teleperformance, MercedesenSappi. Provincie Limburg,HagoNederland,Vodafone, de teit Maastricht(UM),degemeenteMaastricht, misch ZiekenhuisMaastricht(AZM),deUniversi- Grote werkgevers inMaastrichtzijn: hetAcade- zwaarder vertegenwoordigd. cie Limburg:inLimburgalsgeheelisdeindustrie Nederland, maarwijkt enigszins afvandeprovin- in depasmeteconomischestructuurvanheel naar 8.859vestigingen in2012.Maastrichtloopt bedrijfsvestigingen issinds2006gestegenvan6.200 nomie meteengrotedienstensector. Hetaantal Maastricht kenteenbreedgedifferentieerdeeco- Economische structuur kennisinstellingen 1.4 Bedrijven, overhedenBedrijven, en van hetBelvedèregebied)wordtindekomendetijd drijventerrein Bosscherveld/Sandersweg (onderdeel staalcluster aanwezig is.Zowel ditterreinalshetbe- terreinen isdeBeatrixhaven, waareenomvangrijk vang hiervanis483ha.Eenvandegroterebedrijven- diverse bedrijventerreinen indestad.Detotaleom- Een grootdeelvandebedrijven isgevestigd opde Bedrijventerreinen enkantorenlocaties werkgelegenheid. aan 9,4%vanhettotaalaantalwerkzame personen heid. Deindustriebiedtmet304bedrijfsvestingen vormt daarmee15,7%vandetotalewerkgelegen- dienstverlening ligt opditmoment11.511en Het aantalwerkzame personenindezakelijke Aachen Aiport),Mercedes(690)enSappi(640). Teleperformance (1000),Eurocontrol(opMaastricht productie tekomen.” de creativiteit om tot vernieuwende blijft iedereen houdje en betrokken verkopersen de productie. van Zo marketeers onze tussen houden ook lijnen korte leiden. We willen opte honderden mensen nieuwe lagelonenland een in om ontslaan te honderden mensen geen hier zin heeft het besef: moreel ons met temaken Datstad. alleen had niet deze gehouden in bij elkaar alles bewust heel “MosaThomaes: heeft gebleven Arthur Mosa. is Directeur trouw is Nederland standigheden om onder zware die fabrikant een goed Een voorbeeld innoveren. van de recessie uit om ons te belang vitaal van is en Nederland van briek de kennisfa is De maakindustrie De Limburger september 2011 september Limburger De

- - vernieuwd. Daarnaast zijn er enkele bedrijvencentra voor starters: AINSI (creatieve starters), Biopartner Diversiteit in bedrijvigheid vraagt om (life sciences), Geusselt en Malberg. variatie in het aanbod. Waar de ene ondernemer vraagt om een omvangrijke kantoorlocatie Een ander belangrijk deel van de bedrijven is geves- op een triple A-locatie, heeft de andere tigd op de verschillende kantorenlocaties in de stad. De kantoorvoorraad is vanaf midden jaren negentig ondernemer een voorkeur voor een gegroeid van 350.000 m2 naar 575.000 m2 vloerop- kleinschalige bedrijfsruimte. Gemiddeld pervlakte. Het leegstandspercentage is met name 57% van de Nederlandse ondernemers is tevreden de laatste jaren opgelopen naar circa 15%. Vooral in over de variëteit in het aanbod van Randwyck is de leegstand groot. De Maastrichtse werklocaties. Ondernemers in Maastricht, Leiden kantorenmarkt scoort bovengemiddeld goed als het en Eindhoven zijn het meest tevreden over de gaat om de kwaliteit, zo blijkt uit landelijk onder- zoek: alle onderzochte Maastrichtse locaties zitten variëteit in het aanbod. in de top-100. Criteria zijn onder meer de ligging, het percentage leegstand, de voorraad en de kwali- Monitor tevredenheid Vestigingsklimaat 2012 teit (Jones Lang Lasalle 2012). Horeca en detailhandel Overheid en kennisinstellingen De detailhandel met meer dan 1327 vestigingen biedt Maastricht kent 87 internationale instellingen en 7.619 mensen werkgelegenheid. De detailhandel con- instituten (2012). Daarvan zijn er 44 gelieerd aan de centreert zich, net als de horeca, in de binnenstad. UM, 15 aan de Zuyd Hogeschool, 9 niet gouverne- De horeca kent 593 vestigingen en biedt werkgele- mentele organisaties (NGO’s) en 6 honorair consula- genheid aan bijna 5.000 werknemers. De cafédicht- ten en overige instituten. heid per inwoner is een van de hoogste van Neder- land. In Maastricht alleen al zijn meer dan 62 hotels, De gezondheids- en welzijnssector is, dankzij een pensions en conferentieoorden. Van de 33 hotels academisch ziekenhuis en diverse zorg- en welzijns- zit 80% in het hogere segment. Met 7.944 bedden is instellingen, goed voor 21,5% van de totale werkge- Maastricht zelfs een van de grootste hotelsteden van legenheid. Nederland. De gemiddelde hotelbezetting is recent toegenomen, na enkele jaren van een lichte daling. Bijna 7% van het totaal aantal werkzame personen in De kwaliteit van het culinair aanbod geldt als het Maastricht werkt bij de provinciale-, gemeentelijke- hoogste van heel Nederland. of rijksoverheid.

Het primair- en voortgezet en het internationaal on- Amsterdam - Sjinkerij De Bóbbel in derwijs zoals bijvoorbeeld United World College en Maastricht is het beste café van het aanwezige MBO, HBO en WO, is goed voor meer Nederland. Dit maakte het vakblad dan 10% van de totale werkgelegenheid. De Zuyd Misset Horeca dinsdagavond bekend. Hogeschool concentreert zich in Maastricht rondom het kunstvakonderwijs, European business en de Maastricht scoorde met vier cafés in hotelschool, maar heeft binnen de regio een om- de top 100 zeer wel. vangrijk onderwijsaanbod waarbij ook een nauwe relatie wordt gelegd met de Universiteit Maastricht De Limburger 2011 en het regionale bedrijfsleven. Voorbeelden hiervan universiteit teltbijna 16.000studenten,waarvan goed voorbeeldhiervanishet ScienceCollege.De lijke opgaven enhetbedrijfsleven inderegio. Een tend bij deexpertisevanUM,maatschappe- nieuwe onderwijsconcepten ontwikkeld, aanslui- met bijvoorbeeld deRWTH enhetbedrijfsleven door verbindingen metmeerderefaculteiten,ook de besteuniversiteiten inNederland.Recent zijn probleemgestuurd onderwijs enscoortalseenvan Neurowetenschappen. DeUMblinktuitmethet Humanities andSciences,Rechten, Psychologie en en Economics,Health,MedicineandLifeSciences, Cultuur- enMaatschappijwetenschappen, Business De Universiteit Maastrichtkentdestudierichtingen steeds meervanbelang. aansluiten bij deregionaleeconomischestructuur kelen vannieuwe opleidingendemate waarindeze land. Voor deZuydHogeschoolisvoorhetontwik- totaal aantalstudentenisafkomstig uithetbuiten- grote locaties enis erwoonachtig. 13,5%vanhet denten studeertinMaastricht,verspreid over drie Nederland. Ongeveer eenderdevandeca15.000stu- behoort totdetop-5vanbestehogescholen Bèta SciencesandTechnology. DeZuydHogeschool zijn degezondheidszorgopleidingenenopleiding TNO, economische motor als kennis 2009 steden.” de dertien de economie van in hoger (middel) een onderwijs grote sector het is aandelen Metgrote zulke steden. de in groter dan natuurlijk dat aandeel is steden kleinere In Rotterdam. en dam rond Amster de 6% de economie in van gen, 18,5% en Leiden de economie van van dat 37,5% Wagenin de economie van van Afgezet tegen de stedelijke economie is 25.000 gemiddeld is student. per euro terecht. steden Dat de dertien in miljard komt 10,9 14,5 euro. Daarvan van miljard omvang economische een Nederland in vertegenwoordigt Bij groep deze elkaar de 13 werkvan hen een in kennissteden. 287.000 totaal ken in personen. 73% van wer kenniscomplex Nederlandse het “In toenemen. lijke betekenisvandeUniversiteit voordestadfors ten. Daarmeezaldeeconomischeenmaatschappe- door eenschaalspronggroeiennaar25.000studen- en opRandwyck.DeUniversiteit Maastrichtwil nent gehuisvest opdiverse locaties indebinnenstad van nationaliteiten aan.Deuniversiteit ispromi- 24%. Duitsers,BelgenenPolen voerenderanglijst 43% internationaal. Binnendestafisdat aandeel middeld tenopzichtevanveel Nederlandsesteden. van depodiumkunstenenscoort daarmeebovenge- Maastricht kenteengrootaanbod ophetgebied het om120.000banen. 2500 banenindecreatieve sector. IndeEuregiogaat sche sectorneemttoe;inmiddelszijn erindestad Het belangvandecreatieve industriealseconomi- onderwijs zouitgebreidendivers alsinMaastricht. woordigd. NergensinNederlandishetkunstvak- De culturelesectorisinMaastrichtgoedvertegen - Cultuur - - - 19 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Het karakter oftewel het DNA van Maastricht 20 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Het karakter oftewel het DNA van Maastricht genomen, terwijl de ondernemerdenktdat het ning daadwerkelijk inbehandelingkanworden Daarom duurthetsomslanger voordat eenvergun - is welke vormvereisten erzijn voor eenvergunning. kelblok, omdat hetondernemersnietaltijd duidelijk ning. Ondermeerdecommunicatie blijkt eenstrui- met nameophetgebiedvandevergunningverle - Ontevreden ismenover desnelheidvanhandelen, gemeente 2011,Monitorvestigingsklimaat 2012e.a.). jaarlijks georganiseerdworden(MKBvriendelijkste Maastricht. Ditblijkt uitmeerdereonderzoekendie baarheid endedienstverlening vandegemeente Ondernemers zijn matig tevredenover debereik- Ondernemersklimaat Peter Noten, Mestreechs Volleks Tejater, 2012 bezoekers. 200.000 we jarenpen trokken meer dan Afgelo de samenleving. geledingen van alle actief uit 80 tot 100 vrijwilligers Volleks het Mestreechs In Tejater zijn evenementen eninstellingenheeft. haar eigen, regionaalenlokaalgekleurdeculturele denis vandestad.Bijzonder ishetfeitdat destad website www.zichtopmaastricht.nl over degeschie- tot Filmtheater Lumière, Kumulusentenslottede zien, horenenbeleven, vanTheater aanhetVrijthof gers enbezoekersvanMaastrichtcultuurkunnen en fanfaresvanMaastricht;depodiawaarbur- Volleks Tejater totOpéraComiqueofdeharmonieën die cultureleproductiesmaken,vanhetMestreechs Kumulus enCentreCéramique;devele instellingen Academie BeeldendeKunstentotKunstencentrum en cursussenaanbiedt,vandeToneelacademie en beslaat: hetkunstvakonderwijs dat talentenopleidt trum vanontwikkeling,productieenparticipatie palet vancultureleactiviteitendat hethelespec- cultuur doorbewonersenbezoekers).Eriseenbreed ken entonenvancultuur)alsbereik(deelnemen aan structuur, zowel ophetgebiedvanproductie(ma- Vanaf 2001isergeïnvesteerd indecultureleinfra- de achtbrandpunteninNederland. Maastricht isdoorhetRijk aangewezen alséénvan - Monitor Tevredenheid Vestigingsklimaat 2012 6. Maastricht 5. Groningen- Assen Eindhoven 4. 3. Den Haag 2. Rotterdam 1. Amsterdam vliegtuig: per bereikbaarheid over ondernemers tevredenheid Mate van lijke agendaopBrainportniveau. sinds korteenafstemmingplaats vandegezamen- floreren. InLimburgEconomicDevelopment vindt hoog inhetvaandelstaan,zouditnetwerk moeten ervaren. Zekerineenregiowaarkenniseninnovatie den steedsvakergelegd,maarnogalsweinig hecht culturele instellingenopheteconomischevlakwor- De relaties tussenoverheden, kennisinstellingenen Maastricht scorenechterhoog. De kwaliteitvandeleefomgevingenhetimago eerste contacthierover destartisvanaanvraag. Limburg Onderneemt augustus 2012 augustus Limburg Onderneemt gouden medailles.” wil Ik winnen. dan sche gedachte is dat meedoen belangrijker de Olympi van zo niet ben Ik je dynamiek. creëer Zo dat opde duidelijk kaart. zet en aan wat hebt, je van al breng inventarisatie focus een Maak temaken. durven duidelijke keuzes mee. dat En komtte weinig omdat we geen We we er doen maar hebben alles, eigenlijk de universiteit, ziekenhuis. het academisch we Q-park, hebben veel, DSM,heel Chemelot, probleeméén met Zuid-Limburg. hier is Er heb ik komen, maar meer dynamiek steeds nu zit, hier dat zie jaar ik ik de zeventien de VriesEdward (oud-directeur Sappi): “In - LA-groep 2010 2010 LA-groep bezoek muziekvoorstelling 3% muziekvoorstelling bezoek bezoek evenementen 4% 5% gaan eten uit fietsen 7% en wandelen 9% familie,vrienden bezoek 47% winkelen bezoeken: te Maastricht om Motieven

21 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Het karakter oftewel het DNA van Maastricht 22 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Het karakter oftewel het DNA van Maastricht en weet zij veel nationale eninternationale gasten zelfs eenvandegrootstehotelsteden vanNederland categorie ontbreekt.Met7944 beddenisMaastricht in hethogeresegment.Eenhoteldevijfsterren sions enconferentieoorden.Van de33hotelszit80% In Maastrichtalleenalzijn meerdan62hotels,pen - Meerdaags enzakelijktoerisme vaker enmeerderedagennaardestadlokken. toptentoonstellingen enevenementen diebezoekers jaar. Erzijn nogteweinig echte(internationale) Steeds meerevenementen zijn verspreid over het Daarnaast isereenzeeruitbreidecultureleagenda. mint, carnaval,MagischMaastrichtenBassinario. The EuropeanFineArtFair(TEFAF),Preuvene- en niet-zakelijke evenementen inMaastricht,zoals reiden”. Dat kloptook:erzijn jaarlijks veel zakelijke aan hetfeesten,ófzij zijn eenfeestaanhetvoorbe- Een oudgezegdeluidt:“InMaastrichtzijn mensen Evenementen winkelcentra MosaeForumenEntreDeux. vele winkelstraten ensteegjesdenieuwe grotere vaasbrug endeMarkthetVrijthof bevindenzich kwartier. InhetoudecentrumtussendeSt.Ser- de MaasmethetoudstedeelrondStokstraat - oostelijke Maasoever enhetwestelijk stadsdeelaan gedeelten: hetkleinstedelijk stadsdeelWyckaande zaken. Hetvoornaamstewinkelgebiedkenttwee ketens zijn erookvele exclusieve engespecialiseerde winkelaanbod iseruitgebreidennaastdebekende nenstad heefthierineenbelangrijke trekkersrol.Het om hetregionaalkooptoerisme.Dehistorischebin- Maastricht vervult eencentrumfunctiealshetgaat bezoekstad isgoed. naamsbekendheid enhetimagovanMaastrichtals en zakelijke bezoekersdiedestadaandoen.De cultuur opsnuiven of(inter)nationale toeristen dagje komenwinkelen,eenevenement bezoeken, Het zijn bezoekersuitstaden(Eu)regiodieeen kers naarMaastricht. 1600 monumententrektjaarlijks miljoenenbezoe- De compactehistorischebinnenstadmetmeerdan Topwinkelstad endagbezoekers 1.5 Bezoekers en beursfaciliteiten. hoogwaardige horeca-aanbodendegrotecongres- stad, eenaantalgroteevenementen, hetkwalitatief Dat isvooraltedankenaandehistorischebinnen- reldwijd. Bovendien heeftdestadeensterk imago. De naamsbekendheidvanMaastrichtisgrootenwe - Veiligheid enSamenwerking (OVSE). Europese topoverleggen zoalsdeOrganisatie voor kendheid vandestad.Dat geldtookvoordegrotere opleveren, maarookbijdragen aandenaamsbe - ongekend economischeffectindirectebestedingen grote internationale evenementen dienietalleeneen TEFAF enTheEuropeanVasculair Coursezijn zeer een belangrijke economischemotorvandestad.De dag inMaastricht.Daaromishetcongrestoerisme De zakelijke toeristbesteedtgemiddeld€365,-per bezochten in2011292.000menseneenevenement. ten encongressenplaats, veelal inhetMECC.Daar Er vindenmeerdan160internationale evenemen- Maastricht kenteengrotegroepzakelijke toeristen. toegenomen, naenkelejarenvaneenlichtedaling. te trekken.Degemiddeldehotelbezettingisrecent van Spronsen &Partners horeca-advies 2012 van &Partners Spronsen Nederland en VVV teert. vijf de top comple nieuwkomer dat als Groningen en opvier Haarlem plaats drie, plaats,tweede gevolgd op door Maastricht Breda opde eindigt vorig jaar Evenals ’s-Hertogenbosch de toppositie. opnieuw horeca-advies,Spronsen &Partners bezet Van en Nederland uitgevoerd door VVV land, ons van steden degrootste 21 aan onder bezoekers onderzoek van basis Op Stad.rij uitgeroepen tot Meest Gastvrije ‘s Hertogenbosch voor is de derde keer op - Een in opdracht van de TEFAF uitgevoerd onderzoek naar de economische effecten van de wereldberoemde kunstbeurs, wijst uit dat deze een goudmijn is voor kunsthandelaren. Zo wordt jaarlijks gemiddeld voor een half miljard euro aan kunst verkocht. Ook de regionale economie profiteert behoorlijk mee van de beurs. De bezoekers geven jaarlijks rond de 8 mil- joen euro uit aan hotels, restaurants, taxi’s en modebedrijven in Maastricht. Een deel van het groot aantal bezoekers komt met een eigen privé-jet aan op Maastricht Aachen Airport.

Economische Effecten TEFAF 2010

Er was sprake van een duidelijke stijging van het aantal kopers uit Rusland, China en Hong Kong. Van de bezoekers omschreef 85% zichzelf als privékoper; 21% van deze groep bezocht TEFAF dit jaar voor het eerst. “Als deelnemer aan de beurs vanaf het allereerste begin in 1988, ben ik verbaasd over het aantal nieuwe klanten dat ik dit jaar heb ontmoet”, zegt be- stuursvoorzitter Ben Janssens. Meer dan 34% van alle bezoekers verbleef minstens één nacht in Maastricht of omgeving. In totaal trok de beurs circa 72.000 bezoekers, waarvan 44% uit Nederland.

TEFAF, maart 2012 Magisch Maastricht 2011 was een succes en heeft zijn bestaansrecht bewezen. Het evenement heeft een grote economische spin-off en “Kleine ondernemers zijn belangrijk voor draagt positief bij aan de Maastricht om het uniforme winkelbeeld uitstraling van Maastricht. zoals elke stad dat heeft te doorbreken. Dit blijkt uit de evaluatie Mensen zoeken graag iets nieuws, speci- van het evenement geba- aals. Je bent anders niet onderscheidend. seerd op de ervaringen van Ook zijn deze ondernemers belangrijk de ondernemersverenigin- voor de samenhang, die willen dingen gen. samen doen en steken de handen uit de mouwen.” Evaluatie magisch Maastricht 2011, maart 2012 Albert Berkhof, Blanche Dael Maastricht 2012

Wat is het eerste dat u te binnen schiet als u denkt aan Maastricht: 33% noemt het Vrijthof, 31% noemt gezellige stad, gezelligheid en sfeervol, 14% noemt winkelen. LA-groep 2010 made in heaven.”made in bookshop „a van Hij zelfs spreekt tijden.” aller boekhandel mooiste volgens „mogelijk in Dodson de Dat resulteerde boekhandel. als ingericht +Girod modern Merkx architectenbureau Nederlandse kerk door het is Dominikaner tale De monumen The Guardian. krant opdeDodson website de Britse van Sean Dat de journalist schrijft wereld. ter De boekhandel mooiste - 25 Economische visie Maastricht 2020 | 1. Het karakter oftewel het DNA van Maastricht

28 Economische visie Maastricht 2020 | 2. Trends en ontwikkelingen den zichophetgebiedvan: Steden waardewerkgelegenheid groeit,onderschei- maar ooktussenstedenenregio’s. schaal plaats, tussen bedrijven enwerknemers, factor. Concurrentievindtdaardooropwereldwijde ende belangvankennis/creativiteit alsproductie- matie- encommunicatietechnologie enhetgroei- globalisering, hettoenemendbelangvandeinfor- verandering plaatsvindt. Kenmerkend daarinzijn wereldwijd blijkt dat ereeneconomischestructuur- Uit onderzoekenvantoonaangevende experts voor deeconomischevisie. vlak. Ditresulteertineenaantaluitgangspunten en bedreigingen voorMaastrichtop economisch Maastricht, inschattingen gemaaktvandekansen van dezeontwikkelingenenfeitelijke gegevens over sectoren zullengroeien?Vervolgens zijn opbasis wikkelingen zienwe opnationale schaalenwelke algemeen enMaastrichtinhetbijzonder. Welke ont- anderen isenwat ditbetekentvoorstedeninhet economische structuurwereldwijd aanhetver- In dithoofdstukgaanwe inopdewijze waaropde 2.1 ontwikkelingen en 2. Trends Inleiding Interview M. Hinoul, juniInterview Leuven 2012 KU behoren topregio’s tot die Wij om. kunnen helemaal nu ik ben Maar sceptisch. ik was eerste instantie bekeken In vergeleken factsen verricht, &figures heb detail. studies tot in mijde afgelopen praten, heb gaan ben ren? jaren ik Ik gestort. vraag die Op scha tot tekunnen gezelschap het om selecte ons de voorwaarden aan dan we de ELAt wat regio als echt beschouwen? Maar mee tedoen. Voldoen we eerlijk: regio behoren, toe we om we vense graag zouden er zijn maar teklein je bij Leu ook zijn samenwerken. wil Daar maar Als of niet. concurreren, Cambridge.en Het gaat regio’s slechts om tiental een de hele wereld in die regio’sde hele wereld kenniseconomie Silicon Valley zien we van as een zoals “Het “Dat Over toekomst. gaat onze is om kenniseconomie”, Hinoul. aldus erwordtindetoekomsteengeringe economische • erissprakevaneentransitie:méérenkleiner • vitalestedenzijn stedendieinzetten ophun • dekwaliteitenhetaanbodvanstedelijke voor- • perspectieven zijn: uit beiderapportentenaanzienvandeeconomische delijke agglomeraties. Debelangrijkste conclusies belangrijk isvoordeeconomischevitaliteitvanste- sterk verandert endat inspelenopdezetransitiezeer Buro voordeLeefomgeving)blijkt dat deeconomie Uit deanalysevanplanbureaus CPBenPBL(Plan- kwaliteitvanleven (aantrekkelijke, onderschei- • menselijk kapitaal(onderwijs, arbeidsmarkt, • kennisentechnologie(regionalesamenwerking, • groei verwacht. en kennisintensivering vandeeconomie; ondernemerschap, creativiteit, verdienstelijking sterke enonderscheidendepunten; een stad; bereikbare banenisbepalendvoordevitaliteitvan zieningen (cultuur, culinair, winkels),ligging en dende stedenenontmoeting). beroepsbevolking, creative class); kennisclusters, topsectoren); - - steeds belangrijker. steden, netwerken en verbindingen tussensteden aspecten alskwaliteitenaantrekkelijkheid van regionale economischeverschillen. Daaromworden glomeraties endaardoorisersomssprakevangrote Er issteedsmeerconcurrentietussenstedelijke ag - Valley Öresund(Zweden/Denemarken) en München. Voorbeelden zijn ondermeerSiliconValley, Medicon economie eenaantal(groot)stedelijke gebiedenuit. aan. Wereldwijd springenerophetgebiedvande weer alsmagnetenentrekkennieuwe bedrijven of stedelijke agglomeraties werken ophunbeurt nieuwe groeisectorenteontwikkelen.Diesteden die leidentotnieuwe innovaties enhierweet men nisinstellingen samen.Hierontstaannieuwe ideeën kennis encreativiteit inmensen,bedrijven enken- steden voordeeconomietoe.Hierkomenimmers instellingen. Tegelijkertijd neemthetbelangvan die nauw samenwerken metbijvoorbeeld kennis- creatieve werknemers enondernemendebedrijven voor innovatie zijn goedopgeleide,competente, de) marktendusinnoveren. Belangrijke voorwaarde ven inspelenopnieuwe vragenvanuitde(wereldwij- den, ishetnoodzakelijk dat bedrijven kunnenblij- Om hethuidige relatieve voordeeltekunnen behou- groei. en Europazaltemakenkrijgen meteenbeperkte gaan spelen.De21steeeuwwordtdevanAzië ten indekomendejareneenveel prominentererol Duidelijk isdat denieuwe economischegrootmach- vaak veel minderkennisintensieve werkgelegenheid. intensieve werkgelegenheid leidttotveel indirecte, hoogwaardige productenendiensten.Dezekennis- ceerde takenenrichtenzij zichopkennisintensieve Nu nogzijn zij gespecialiseerdinmeergeavan- bedrijven enwerknemers hebbeneenvoorsprong. ondernemers énwerknemers. Veel West-Europese currentie isdaardoorookwereldwijd. Dat geldtvoor consumenten. Dewereld globaliseert,maardecon- en tijd. Ook biedt dit ongekende mogelijkheden voor van) deproductieonafhankelijk temakenvanplaats ondernemers enwerknemers demogelijkheid (delen ontwikkelt zichwereldwijd steedsverder. Ditbiedt De informatie- encommunicatietechnologie 2.2 economische motor economische Wereldwijd: als steden richten zichvooralophunkerntaken ennemende en persoonlijke dienstverlening. Grotebedrijven nieuwe takkenvande industrie,handel,zakelijke die creatief, snelenflexibelweten intespelenop realiseerden. Nuzijn hetjuistdekleinebedrijven schaalvoordelen denieuwe producteneninnovaties bedrijven diedoorhunonderzoeksfaciliteiten en neemt toe.Oorspronkelijk warenhetvooraldegrote zelfstandige zonderpersoneel(zzp’er) enditaantal een miljoenondernemingen.Ruim 70%daarvan is ging. Inmiddelszijn erinNederlandalmeerdan meer enkleinereondernemingenvolopinbewe- sche transitievanenkelegroteondernemingennaar Op Nederlandseschaalisdewereldwijde economi- Flexibilisering uitgebreid palletvanstedelijke voorzieningen. toenemende mate consumptiestedenmeteenheel te richtenopdezwakkepunten.Stedenwordenin punten teblijven aanscherpen,danalleendefocus Het isvoorstedendaaromzinvolleromdesterke zieningen enduidelijk onderscheidendekenmerken. Vitale stedenzijn stedenmetsterkestedelijke voor- en hetaanbodvanwinkels. parken, eenhistorischebinnenstad,cultuur, horeca gaat hierbij omzakenalsdenabijheid vannatuur en is dekwaliteitvanstedelijke voorzieningen.Het zowel indestadalsvanuitstad.Nogbelangrijker van bereikbaarheidbanen(inclusiefdereistijd), prijsverschillen kanwordenverklaard doordemate den? Nublijkt dat eenbelangrijk deelvandegrond- grondprijs tussenstedenonderlingverklaard wor- prijs willenbetalen?Hoekunnenverschillen in stad aantrekkelijk, zodat demensendaareenhogere de omliggende gemeentenverklaren. Wat maakteen stad deverschillen ingrondprijzen tussendestaden kwaliteit. Onderzochtiswelke kenmerkenvaneen economische vitaliteitvaneenstadendestedelijke schaal onderzocht.Gekekenisnaarderelatie tussen voor destedelijke economieisopNederlandse zieningen, verbindingen ennetwerken vansteden Het belangvandekwaliteitstedelijke voor- bereikbare banen De kwaliteitvandestedelijkevoorzieningenen 2.3

steden zijnsteden steden aantrekkelijke economische vitale Nederland: 29 Economische visie Maastricht 2020 | 2. Trends en ontwikkelingen 30 Economische visie Maastricht 2020 | 2. Trends en ontwikkelingen nomen inkomen,gezinsverdunning, eentoename danken aanhogerearbeidsparticipatie entoege - Nederland relatief gunstig zijn. Dat isgrotendeelste groeiperspectieven voordeconsumentendiensten in wordt steedsgroter. Ermagwordenverwacht dat de passingsvermogen, nichesbedienenenmaatwerk, Het belangvaninnovatie, ondernemerschap, aan- Groeisectoren zorg enscholing. brengen enhunwerktijden afstemmenopzakenals willen bepalen,hunvakmanschaptotuitdrukking steeds meermensenzelfdeinhoudvanhunwerk flexibiliteit enmaatwerk enpastineentijd waarin nieuwe structuurvoldoetaandebehoeftemeer Dit zietmenmetnameterugindeindustrie.De zij leveren wel veel indirectewerkgelegenheid op! directe werkgelegenheid neemtweliswaar af, maar clusters. Hetbelangvandegrotebedrijven voorde ontstaan netwerken vanbedrijven rondombepaalde Dat isimmersgoedkoperenefficiënter. Daardoor diensten vanandereveelal kleinerebedrijven af. sterk omarmen. In plaats van not plaats inven van In sterk omarmen. DSMals het concept open-innovatie van de reden dat is en doe je dat wij samen Innoveren doejealleen. “Innoveren niet (Feike Sybesma, CEO DSM, 2012) kennisdebat bouwen.”der we opver met z’n allen kunnen daar en hebben we geleerd de afgelopen jaren in Dat partijen. die tussen samenwerking hebben en perfecte een topinstituten we Nederland, hebben in nisinstellingen We sterk in. Nederland is hebben topken daar Juist te halen. uit meerwaarde een We tezamen. daar Met denken alle den. met overhe andere kennisinstellingen, met anderemet bedrijven, innoveren Samen dingen samen ontwikkelen, ted here, but found proudly elsewhere. - - - - ting dat ookdezena 2040zullenkrimpen. tal stedenquainwonertalnoggroeit,isdeinschat - ling inNederlandveranderen. Alhoewel nueenaan- De komendejarenzalookdebevolkingssamenstel- en dehuizenmarkt. schuldencrisis wereldwijd, maarvooralinEuropa consumentenvertrouwen, deontwikkelingvan groei. Bepalendvoordeeconomischecijfers zijn het Het CPBgaat tot2017uitvaneenlageeconomische Op ditmomentverkeert Nederlandineenrecessie. Groeiscenario’s innovatieve toepassingenindeland-entuinbouw. Daarnaast looptNederlandvooropalshetgaat om zijn tegelijkertijd ookzeerconjunctuurgevoelig. leisure-toerisme encultuur. Dezelaatste sectoren worden verwacht vandezorginrelatie totwellness, individualisering. Gunstige groeiperspectieven van deeenpersoonshuishoudensenverdergaande 2.4 Maastricht en de regio voor de consumptie van stedelijke voorzieningen. Maastricht kan samen met de regio Zuid-Limburg Op basis van bovengenoemde belangrijkste trends, daarin nog sterker staan door onderlinge afstem- ontwikkelingen en cijfers en onderzoeken voor ming, samenwerking en profilering. Maastricht maken we in deze paragraaf een ana- lyse van de kansen en bedreigingen voor de stad. Hoe staat Maastricht ervoor op het gebied van de globalisering, het toenemend belang van kennis en Clusters van bedrijven die elk een deel innovatie en de ontwikkeling van sectoren waarin van de economische keten op zich nemen meer groei verwacht wordt? en voordurend weten te vernieuwen, Centrumstad voor de regio maakt dat in sommige economische Maastricht is op dit moment een sterke (werk) sectoren ook gesproken kan worden van centrumstad voor de nabije regio. De stad weet een topsector. Vooral de topsectoren steeds meer bewoners, studenten, bezoekers en grote bedrijven en instellingen aan zich te binden. zeggen iets over de internationale con- Globalisering, verstedelijking en schaalvergroting currentiepositie van een stad of stede- zullen leiden tot een toenemende versterking van de lijke agglomeratie. Topsectoren komen centrumfunctie van Maastricht voor zowel werk als vaak voort uit de sterke maakindustrie. Op Zuid-Nederlandse schaal – de Brain- portregio - leveren High Techsystems & Materials, Chemie en Agrofood een grote bijdrage aan de Nederlandse economie. Deze drie zijn verantwoordelijk voor 68% van de private uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling en dragen gezamenlijk bijna de helft van de Nederlandse export, de motor van de economische groei.

Brainport 2020 Groeisectoren voor stad en regio menten, materialen en toepassingen met een in- Potentiële groeisectoren zijn voor Maastricht vooral dustrieel karakter. De beide campussen hebben een het (zakelijk) toerisme en de kenniseconomie op het belangrijke rol in het verbinden van bedrijfsleven gebied van life sciences en health, vooral in combi- en kennisinstellingen en als podium voor startend natie met sectoren zoals de dienstverlening (in het ondernemerschap in combinatie met open research bijzonder de shared services), wellness en zorg. De en innovatie. aanwezige creatieve industrie (architectuur, design en kunsten) kan een belangrijke verbindende en ver- Hoe sneller de wereld verandert en hoe complexer de nieuwende schakel vormen met frisse ideeën over leefomgeving van mensen wordt, hoe groter ook het lifestyle en identiteit. Bovendien is de creatieve sec- verlangen naar inzichtelijkheid en de kleinschalig- tor zelf steeds meer een prominente economische heid van vroeger. Mensen willen zich in toenemende factor, die zeker binnen de Euregio nog groeipoten- mate organiseren in kleine verbanden als coöpera- tie heeft. Maastricht kan het podium bieden voor de ties en buurtgemeenschappen in zaken als energie- creatieve bedrijvigheid, die veelal in de binnenstad opwekking, voedselproductie en zorg. tot zijn recht kan komen. Onder invloed van trends als ’local for local’ liggen Voor de Zuid-Limburgse regio als geheel zit de groei hier ook in Maastricht en Zuid-Limburg kansen, in de combinaties met chemie, nieuwe materialen, die passen bij het imago en de kracht van de regio. zorg, energie, logistiek en de financiële dienstver- Een goed voorbeeld hiervan is versterking van de lening. Grote dragers zijn de huidige bedrijven en relaties en ketens tussen voeding-voedsel-levensstijl instellingen zoals DSM, APG, AZM/UM, Zuyd Hoge- en gezondheid. Nu nog zijn op deze afzonderlijke school. Er liggen hier vooral groeikansen vanuit de onderdelen diverse grotere en kleinere bedrijven en Chemelot Campus en de Maastricht Health Campus kennisinstellingen aan de slag, die de potentie heb- in de ontwikkeling van nieuwe apparaten, instru- ben om in de keten sterker te worden. gingsvraag. dalende beroepsbevolkingendegroterevervan- op dearbeidsmarktneemtalleenaltoevanwege de nog belangrijker danvoorandereregio’s: dedruk wijsbeleid isvangrootbelang.Ditvooronzeregio nomische speerpuntenmethetarbeids-enonder- de arbeidsmarkt.Eengoedeverknoping vandeeco- moment iserechtersprakevaneenmismatch op tussen vraagenaanbodtotstandtebrengen.Opdit investeren inmenselijk kapitaaleneengoedematch heeft inprincipevoldoendemogelijkheden omte deld opleidingsniveau indestadstijgt. Maastricht de tweede zzp-stadvanNederland.Hetgemid- gen. Maastrichtisinmiddelsprocentueelgezien bedrijfsvestigingen isdelaatste jaren forsgeste- ondernemers neemtinMaastrichttoeenhetaantal regio diehieraanvullendinkunnenzijn. Hetaantal en erzijn zeerveel vakopleidingenookinde(Eu) brede scalavanhetkunstvakonderwijs isaanwezig van debesteNederlandbekendstaat, hethele met eensterkimagoenhogeschooldieals ven eninstellingen,eenondernemendeuniversiteit belang zijn. Erzijn zeerveel kennisintensieve bedrij- expertise dieineenduurzamekenniseconomievan in hetbijzonder beschikkenover kwaliteitenen de sleuteltothetsucces.De(Eu)regioenMaastricht Ondernemerschap, kennisenvakmanschapvormen een levenlangleren Ondernemerschap, kennisenvakmanschap: Centre of Entrepeneurship UM, 2012 Winand Bodewes, de wijken.”in de gebouwennen ook de UM, maar van bin alleen niet dus teondernemen, en om te leren vooronderzoek studenten “een voordat Maastricht speeltuin”is -dat zijn -maar we al kennisinstelling internationale een als profileert te zeer appèlUM dat een zich deze tedoen niet bij is doen de kan gemeente Maastricht Wat tegevendoen. dat al kans de een beginnen bedrijfwillen een die regio deze dat in jonge kansen mensen de unieke van één is mijn“ In beleving -

economische sectoren. tussen te creëren,vaakbestaandeuit cross-overs genheid doorvervangende, nieuwe werkgelegenheid het behoudvandetotaleomvangwerkgele - Maastricht. Veel meerzaldestadmoeteninzettenop van eengrotegroeidetotalewerkgelegenheid in Op dekortetermijn zalerechtergeensprakezijn kelen alscentrumstadvoorhetwerken inderegio. meer zichtbaar. Maastrichtzalzichverder ontwik- en degevolgenvaneconomischecrisiszijn steeds stijgt, ervestigen zichweinig nieuwe ondernemers ondernemersvertrouwen. Hetaantalfaillissementen we terugineenhistorischlaagconsumenten-en De wereldwijde conjunctureleomstandigheden zien staat met15%opeen gemiddeldNederlandsniveau. terreinen isstabiellaagenhetleegstandpercentage ongeveer gelijk isgebleven, devraagnaarbedrijven- bedrijven istoegenomenterwijl hetaantalbanen groeit, maardaaltindeindustrie.Hettotaalaantal andering. Dewerkgelegenheid indedienstensector jaren sprakeisvaneeneconomischestructuurver- Uit dediverse cijfers blijkt dat inMaastrichtalenige Groeiscenario’s vermogen alsgastvrije stad. de juistefaciliteiteneneensterkonderscheidend winkelen enwerken ergraag.Ditvraagtwel om grote kansenalsontmoetingsstad:mensenwonen, de grotestroomaanbezoekers.Maastrichtheeft nenstad levendig endynamisch.Dat geldtook voor Maastricht endeZuydHogeschoolmakenbin- De studentenvandevele locaties vandeUniversiteit economische ontwikkelingen. door degeringebedrijvendynamiek endeelsdoorde vraag naarbedrijventerreinen isstabiellaag,deels laanbod indebinnenstadneemtdaarmeetoe.De blijvend kwalitatief hoogwaardig endivers winke- internetshoppen, zichtbaar. Deaandachtvooreen tuur, maarookalsgevolgvandetoenamehet de detailhandel,deelsveroorzaakt doordeconjunc- huisd, noghoger. Inhetcentrumisdeleegstandin dienstverleners zijn ingekrompenofnaareldersver- in sommige kantoorgebiedenwaargrote zakelijke leegstand indestadalsgeheelbedraagt15%enis moment alzichtbaarinMaastricht.Dekantoren- sering enhetnieuwe werken zijn alstrendsopdit De flexibiliseringvandearbeidsmarkt,digitali - Nieuwe werken 33 Economische visie Maastricht 2020 | 2. Trends en ontwikkelingen 34 Economische visie Maastricht 2020 | 2. Trends en ontwikkelingen Stedenconcurreren ombezoekersenbewoners. • Stedenzijn belangrijke motorenvandeeconomie. • 2.5 toenemen. en economischebetekenisvandeUniversiteit fors 25.000 studenten.Daarmeekandemaatschappelijke tie uitgesprokentewillengroeienvan15.000naar Recent heeftdeUniversiteit Maastrichtdeambi- tuurveranderingen. leefomgeving eninspelenopdeeconomischestruc- teren vandereedshogekwaliteitwoon-en Daardoor kandestadzichnurichtenophetverbe- bedrijventerreinen endevraagnaarvoorzieningen. consequenties hiervanvoordewoningmarkt, Maastricht heeftaleerderweten intespelenopde ment dat deeconomieaantrekt. aan devraagvanuitbedrijfsleven, zekerophetmo- onze regionoodzakelijk zijn omtekunnenvoldoen cipatie enbetereaansluitingopdearbeidsmarktin zal uiteindelijk eenverhoging vandearbeidsparti- aanzuigende werking vanuitderegiozalzijn. Wel een groottekortaanarbeidskrachten,omdat ereen de verwachting isdat ditnietdirectzalleidentot volking daaltinMaastrichttot2030slechtslichten van debevolkingsomvangverwacht. Deberoepsbe- zins gestabiliseerd.Tot 2030wordteenlichtegroei ingezet, maardevergrijzing isopditmomentenigs - Al eerderisdedemografischetransitieinMaastricht Een eigen identiteit/uniciteitenkwaliteitworden en uitwisselingoptimaalis. regio ende(grensoverschrijdende) samenwerking profileren, mitsdebereikbaarheidbinnen(Eu) Maastricht kanzichineconomischopzichtsterk ontwikkeling vanMaastrichtgrootbelang. het inzettenvankennisisvoordeeconomische het versterken vaneconomischeclustersen afstemming binnenderegio, netwerkvorming, een belangrijke centrumfunctie.Samenwerking, steden toe.Maastrichtvervult binnenderegio wordt, neemtdeconcurrentietussenregio’s en In eenwereld diedoorglobaliseringsteedskleiner op een rijop een ontwikkelingen De belangrijkste Deeconomiedraaitsteedsmeeropkennis,in- • rol. speelt cultuuralsvestigingsfactor eenbelangrijke en bedrijven vanbelangvoorMaastricht.Hierin te behoudenvannieuwe bewoners/kenniswerkers nen worden.Daaromishetaantrekkenenweten (Potentiële) werkgevers moetenwel bediendkun- de dalendeomvangvanberoepsbevolking. rust. Dedrukopdearbeidsmarktneemttoedoor waarvoor deberoepsbevolkingmoetzijn toege- novatie, ondernemerschapenvakmanschap, identiteit enkrachtalsuitgangspunttenemen. kwaliteit. Maastrichtdientdaaromhaareigen punten teverbeteren enaandachttehebbenvoor succes dooruittegaanvanhunkracht,sterke afzienbare reisafstand.Stedenbehalenhetmeeste naast dedeur, natuur indebuurtenwerk binnen zijn stedenmetveel stedelijke voorzieningen daarbij steedsbelangrijker. Aantrekkelijke steden Er is één thema dat Soete straks als rector grote prioriteit wil geven: de binding met de stad en de regio. “De rol van de UM hier is veel te weinig ontwikkeld. Dat is op zich logisch, door de grote nadruk op de internationale strategie, maar het wordt echt tijd dat de blik ook op de nabije omgeving wordt gericht. Kijk, de UM is daar op zichzelf heel dominant op alle mogelijke manieren, variërend van de omzet die ze genereert tot de parkeerproblematiek vanwege de studenten met auto’s, maar voor de lokale bewoners betekenen we weinig. Waarom zou er in het onderzoek en het onderwijs niet meer aandacht gegeven kunnen worden aan de problemen hier? De kennis van de universiteit moet veel meer benut worden.”

Interview Observant 2011, Luc Soete bij benoeming tot rector magnificus

• Economische groei is niet langer meer vanzelf- over lifestyle en identiteit innovatieve productie sprekend en er is een wereldwijde concurrentie stimuleren. Daarmee kan het bestaande MKB een tussen steden en regio’s. In onzekere conjuncture- nieuwe impuls krijgen. Onder invloed van trends le tijden is behoud van de bestaande bedrijvigheid als ’local for local’ zullen er voor Maastricht en voor onze regio van belang. Het zo goed mogelijk Zuid-Limburg vooral kansen zijn die passen faciliteren van de bestaande bedrijven hoort dan bij het imago en kracht van de regio. Een goed ook bij het economisch beleid. Het aantrekken voorbeeld hiervan is versterking van de relaties van nieuwe bedrijven in de regio zal juist veel en ketens tussen voeding-voedsel-levensstijl en lastiger worden, maar blijft belangrijk. gezondheid. Voor Zuid-Limburg als geheel zit potentiële groei in de combinaties met chemie, • Groeisectoren zijn voor Maastricht vooral het nieuwe materialen, zorg, energie, logistiek en de (zakelijk) toerisme en de kenniseconomie op het financiële dienstverlening/shared services. gebied van life sciences en health, in combinatie met andere sectoren zoals de dienstverlening • Het programma schaalsprong van de Universiteit (waaronder shared services), wellness en zorg. De Maastricht gaat uit van een groeipotentieel van creatieve industrie is een serieuze economische 15.000 naar 25.000 studenten. Daarmee kan de sector met groeipotentie. Vooral branches als economische en maatschappelijke betekenis van architectuur en design kunnen met hun inzichten de universiteit voor de stad fors toenemen. 36 Economische visie Maastricht 2020 | 2. Trends en ontwikkelingen van dezestadhoortdaaropalleniveaus bij. branden vanstadenregio, hetambassadeurschap reidheid alsnietduidelijk iswat hetoplevert! Het visie zondermarketingenbranding.Geenactiebe- en hoeMaastrichtzichtotderegioverhoudt. Geen Waar dekansenliggen voor burgersenondernemers iedereen duidelijk zijn waarMaastrichtvoorgaat. Onbekend maaktonbemind.Daarommoetvoor alle mensenkunnenondernemenenparticiperen. merschap enhetscheppenvaneenklimaat waarin het biedenvan(kwalitatieve) ruimtevooronderne- vestigingsklimaat voorinwonersenondernemers, randvoorwaarden, waarondereenaantrekkelijker ingezet ophetverbeteren vaneenaantalcruciale Dit alleskanalleenmaaralstegelijkertijd wordt hetversterken vanMaastrichtalsontmoetingstad. • hetversterken vancultuurinrelatie toteconomie; • hetversterken vankenniseninnovatie; • De driespeerpuntenvoorMaastrichtzijn: de daarvoorrelevanteagendagepresenteerd. de welvaartsontwikkeling. Inhoofdstukvierwordt sities demeestekansbiedtopeenbestendiging van mogelijk weten intespelenopdeeconomischetran- geldt vooreenstadalsMaastrichtdat hetzogoed Immers netzoalsdat geldtvoorlandenenregio’s, een perspectiefmetstipopdehorizonin2020. transitie tekunnenrealiseren.Hethoofdstukbevat het creërenvanwerk indehuidige economische geschetst omhaareconomischehoofddoelstelling, conclusies daarin,deambitiesvanMaastricht houdend metdetoekomstige trends, analysesen karakter vanMaastrichtinhoofdstuk2enrekening In dithoofdstukwordenopbasisvanhetgeschetste 3.1 3. Nederland (Brainport)endebuurregio’s ELAt Daartoe presenteertzij zichsamenmetZuid-Oost burgers banenopalleniveaus bereikbaarblijven. onaal georiënteerdekenniseconomiewaarinvoor Maastricht streeftnaareenduurzame,internati- innovatie 3.2

Maastricht in 2020: in Maastricht de horizon stip aan Inleiding het versterken van kennis en en het versterken kennis van Kennisstad: Internationale dige bedrijvigheid groeien. enspin-offs staat eeninnovatieve omgevingwaarinhoogwaar- en anderekennisinstellingen in deregioneemtont- tot standtebrengensamenmethetbedrijfsleven vormen vanonderwijs enonderzoekszwaartepunten onderwijs, bedrijven- enopleidingencentra, nieuwe op bachelorenmasterniveau, postacademisch mie eenstevige impuls.Doornieuwe opleidingen 15.000 naar25.000studentengeeftdekennisecono- van deUniversiteit Maastrichtmeteengroeivan Maastricht iseenuniversiteitstad. Deschaalsprong nen groeien. groei vanditsoortbedrijvigheid willenzij zelfkun- beveiliging enschoonmaakzijn afhankelijk vande legenheid. Metnamebedrijven inhetonderhoud, bestaat ookuitminder kennisintensieve werkge- drijvigheid endaarmeewerkgelegenheid. Dat laatste nabijheid. Vanuit degroteMKBontstaannieuwe be- zoeken zij vooralnaarpartnersenpersoneelinde innovatie hebben zij wereldwijd contactenmaar innovatie eensleutelpositie. Inhunzoektochtnaar maakindustrie enkennisinstellingenvervullen inde de grenzenheen.DegroteMKB-vanoudsher en nieuwe alliantiesmetkennisinstellingenover dwarsverbanden ontstaanmethetbestaandeMKB Dit komtomdat er geheelnieuwe combinaties en innovatiekracht en opentalshetwaredegrenzen. werkgelegenheid vanderegio, vergroot deregionale topsectoren heefteenpositiefeffectopdetotale Versterkte engebundeldeaandachtvoordeze rentie aankunnen. binnen deregio, zodat zij deinternationale concur- een bijzondere positieenwordensterkgeprofileerd pus endeMaastrichtHealthCampushebbendaarin combinatie metanderesectoren.DeChemelotCam- kansen indeLeisure,LifeSciencesenHealth de grenzenheen.SpecifiekvoorMaastrichtliggen ven, Leuven, Aken,iedervanuitzijn eigen rolover en overheden indetechnologiedriehoekEindho- samen methetbedrijfsleven, dekennisinstellingen gie, LogistiekenSmartSystems.Dat doetdestad Science &Health,Zorg,Nieuwe Materialen Ener- Limburgse regiooptopsectorenzoalsLeisure,Life Maastricht richtzichalsonderdeelvandeZuid- nationaal eninternationaal alséénkennisregio. 37 Economische visie Maastricht 2020 | 3. Maastricht in 2020: stip aan de horizon 38 Economische visie Maastricht 2020 | 3. Maastricht in 2020: stip aan de horizon andere steden. véél meerinternationaal perspectiefbiedtdanveel vele faciliteiten,openheidendoorhaargrensligging niswerkers voeltzichthuisineenstaddiedoorde een grensregio. Degroepvaninternationale ken- werk hebbendoordeeconomischedynamiekvan geworden enwaarburgersjuistveel meerkansen op native speakers eenbelangrijke vestigingsfactor is meertaligheid vanhaarburgersendenabijheid van gezet ineenbelangrijk voordeel:eenstadwaarde Maastricht heeftdenabijheid vandegrenzenom- en heeftditdraagvlak. overtuigd vanhetnutennoodzaakdezeambitie zame verbetering vandegezondheidzijn burgers tijd defocusvankenniseconomieopeenduur- Door degroeivanwerkgelegenheid entegelijker- toekomst werkt. kans endiedaarmeeopeenduurzamewijze aanzijn in staat isgebleken omkrimptezettenineen krimp, maaralseeninnovatieve regio. Eenregiodie uit vaneenregiodiebekendstaat omvergrijzing en kenniswerkers. Maastrichtmaaktnietlangerdeel dynamiek dieweer aantrekkelijk isvoornieuwe deze regioneemttoeenzorgtvoornieuwelan kunnen ondernemen.Hetgeloofendekrachtin zijn voldoendegefaciliteerdominternationaal te opleidingsaanbod tekunnenbieden.Ondernemers krachten omeenmeerflexibelenhoogwaardig Onderwijsinstellingen bundeleninderegiohun sociaal enmaatschappelijk ondernemen. grenzen heen.Van bedrijven wordtverwacht dat zij van hetaanbodscholingsmogelijkheden over de verbreed. Daarbij wordtookgekekennaargebruik als ServiceCentrumLimburgCompetentworden vereiste competentiesenvaardigheden. Initiatieven personeel omditzogoedmogelijk toeterustenop ding enbij deom-enbijscholing van(toekomstig) Het bedrijfsleven isnauw betrokkenbij deoplei- kers teinteresserenvoordeze regioenaanzichte Het cultureleklimaat weet nieuwe kenniswer- DeEuregiowordtvanzelfsprekendeersteexport- • MadeinMaastrichtwordtzowel eenbegripals • qua directewerkgelegenheid; industrie wordteenbelangrijke topsectorengroeit nationale festivals,podiaenexposities.Decreatieve Maastrichtse identiteituittedragenopvele inter- maakt. Decreatieve industrieweet haareigen een sectorwordendieookinEuropahetverschil Want binnendeEuregiokancreatieve industrie tieve cultuurstadbinnendeEuregiokanuitbouwen. kernpunt binnenNederlandenalssterkeproduc- en duurzaamMaastrichthaarprofielalscultureel markt gemaakteinitiatieven, zalbepalenhoesterk aantoonbaar inMaastrichtgeborenendusdoorde het creërenvanrelevante,kwalitatief hoogwaardige kennis, vakmanschapeninspiratie intezettenvoor tricht erinslaagthetaanwezige potentieelaan economische meerwaarde.Demate waarinMaas- de cyclusvanwaardecreatie endirecteindirecte zoals bij sectorenalstoptechnologieenlifesciences, architectuur enperformingarts.Daarbegint,net architectuur, visuelecommunicatie, (binnenhuis) vakopleidingen: muziek,grafischevormgeving, Maastricht (enindeEuregio) aanwezige kunst- tieve ondernemingeneninitiatieven vanuitdein de versterking vanbestaandecultureleencrea- Centraal indeambitiestaat degroeivannieuwe en 1000 banen. en groeitquadirectewerkgelegenheid metminstens creatieve industriewordteenbelangrijke topsector als eengroteimpulsvoordekenniseconomie.De Maastricht CultureleHoofdstad2018(participatie) tuur, eensterkecreatieve sectorendeweg richting tricht zietdeprofessionelecultureleinfrastruc- Maastricht wileencompletecultuurstadzijn. Maas- 3.3 land. ambachtelijke ondernemers; een labeldat eenbrugweet teslaannaardevele tussen cultuur en economie en cultuur tussen het versterken de relatie van Complete cultuurstad: binden. Creatieve ondernemers vestigen zich graag FABLAB. Nieuwe concepten worden ontwikkeld die op de diverse locaties in de binnenstad die binnen aansluiten op zowel de lokale als wereldwijde schaal. handbereik komen. De binnenstad wordt op die Op die manier kunnen niches worden ontwikkeld en manier een stuk aantrekkelijker voor de bezoe- nieuwe markten bediend. kers. De ondernemers gaan zelf aan de slag met de panden en maken creatieve broedplaatsen die weer Ook weet Maastricht een brug te slaan tussen de anderen inspireren. Zij kunnen gebruik maken van reeds langer in Maastricht aanwezige bevolking en ondernemersondersteuning op maat, maar zoeken de nieuwkomers en hen beide volop te laten parti- daarin vooral hun eigen weg. Waar mogelijk is er een ciperen in nieuwe evenementen, nieuwe cultuurui- netwerk van coaches van meer gevestigde onderne- tingen en bestaande cultuuruitingen die Maastricht mers. De creatieve sector weet door haar inzichten uniek maken. Maastricht Culturele Hoofdstad jaagt over identiteit en design de huidige bedrijven in het cultureel en creatief potentieel aan en legt de stad en regio zoals de maakindustrie een impuls te verbindingen in de Euregio, waardoor het culturele geven. Goede voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het aanbod veel toegankelijker en meer divers is.

Impressies en toekomstvisies over versterken relatie cultuur en economie in Maastricht

Made in Maastricht “Wat betekent “Made in Maastricht”? Die vraag mag je je best stellen. Er zijn in Maas- tricht veel ondernemingen die unieke producten maken, die wereldwijd worden gebruikt, maar waarvan niemand weet dat ze er zijn, laat staan dat ze in Maastricht gemaakt of bedacht zijn. Made in Maastricht: dat zijn de pareltjes van de stad en dat zouden we met z’n allen best wat meer mogen uitstralen. Om een voorbeeld dicht- 39 bij huis te noemen: wereldwijd zou niemand meer geld kunnen pinnen als wij onze gespecialiseerde geleiders niet zouden leveren aan de fabrikanten van pinautomaten.“

Joost van Luyken, CEO Regout groep, Maastricht 2012

Creatieve industrie “In Maastricht en de Euregio worden stappen gezet in de creatieve industrie als het bijvoorbeeld gaat om mode of de filmindustrie. Talentontwikkeling die zich doorzet is een voorwaarde voor de creatieve industrie om zich door te ontwikkelen.”

Guido Wevers, MCH 2018, Maastricht 2012 Talentontwikkeling “In Maastricht denken we veel te vaak dat we iets fout doen en dat Maastricht niet langer leuk is, terwijl het wegtrekken van studenten na hun afstuderen bijna een na- tuurlijke trek is die in alle studentensteden plaatsvindt. Maastricht zou zich daarom minder moeten focussen op diegenen die wegtrekken, maar op de mensen die willen blijven. Vaak kennen zij de kansen die in Maastricht zijn nog onvoldoende, daarvoor zouden stad, kennisinstellingen en regio krachten moeten bundelen om hen te hel- pen hun weg te vinden en hun talent verder te ontwikkelen.”

Winand Bodewes, Centre of Entrepreneurship

Cultuur zorgt voor een uitdagend vestigingsklimaat “Cultuur schept de voorwaarde voor een vestigingsklimaat dat dusdanig uitdagend moet zijn dat daarbinnen nieuwe economische ontwikkelingen kunnen plaatsvin- den.”

Guido Wevers, MCH 2018, Maastricht 2012

3.4 Internationale ontmoetingsstad: ook aan de behoefte van studenten en jongeren. het versterken van het nieuwe Bestaande tradities en evenementen die bijdragen werken, winkelen en bezoeken aan het unieke karakter van Maastricht worden waar wenselijk verbreed. Zakelijke bijeenkomsten, studie en meer ontspannende activiteiten worden Maastricht is de stad van het nieuwe werken én in Maastricht gecombineerd en de scheiding tussen bezoekstad voor mensen uit de regio, Euregio en recreëren, studeren en werken vervaagt zichtbaar. daarbuiten. Hier komen mensen om te werken, te Dat maakt de binnenstad nog levendiger en dyna- studeren, te ontspannen en anderen te ontmoeten. mischer. In Randwyck vervult het MECC hierin een De historische binnenstad weet met haar diversiteit centrale rol. Door nieuwe combinaties van werk- en kwaliteit van het winkelaanbod bezoekers te blij- plekken, expositie, ontmoetingsplekken en recre- ven trekken. Op iedere straathoek is Wifi-ontvangst. ëerplekken mogelijk te maken, ontstaan op natuur- De bezoekers worden gastvrij ontvangen. Meertalig- lijke wijze nieuwe netwerken. heid zoals Engels, Frans, Duits hoort daarbij. Door meer functiemenging en tijdelijke invullingen met nieuwe creatieve ideeën ontstaan op een aantal plek- “Maastricht kan zijn taak als ken in de binnenstad nieuwe winkelconcepten die bezoekstad verbeteren en voort- dit combineren met hun aanbod via internet. Men- borduren op alles wat al in gang is sen prefereren winkelen in de Maastrichtse binnen- gezet. Gemeente en ondernemers stad, boven het alleen shoppen via internet vanwege het totaalaanbod en de ambiance die de stad biedt. moeten dat samen doen.”

Nieuwe culturele evenementen in de binnenstad en Geert Crooijmans, daarbuiten zijn in trek bij de bezoekers en voldoen Bijenkorf, Maastricht 2012 “Maastricht is altijd al een ontmoeting- stad geweest. Dat dateert bij wijze al vanaf de Romeinen, op een kruispunt van wegen. We hebben blijkbaar de content waardoor mensen naar de stad willen komen om elkaar te ontmoeten. Maastricht moet zich ontwikkelen als de stad van de service, wij zijn die stad. Dat Het toerisme krijgt door de omslag naar belevings- zit in ons DNA.” toerisme een nieuwe dimensie. Toeristen doen vaker en langer Maastricht aan omdat ze dit combi- neren met een meerdaags bezoek aan de Euregio. Paul Rinkens, Tomorrow Today, ’s Ochtends raften in de Ardennen, ’s middags kuren Maastricht 2012. in het Heuvelland en ‘s avonds naar een muziekvoor- stelling in het Theater aan het Vrijthof, maar dat kan natuurlijk ook over meer dagen worden verspreid. 3.5 Randvoorwaarden

Het gezamenlijke Europese verleden is interessant Dit vergezicht aan ambities vraagt ook vergezichten voor de internationale bezoeker die op deze manier aan randvoorwaarden. Ook hier wordt de blik gericht diverse culturele invloeden kan opdoen. De Euregio op 2020. presenteert zich als één interessant verblijfsgebied waarin de Europese gedachte een soort landmark Woonmilieus, voorzieningen en openbare ruimten wordt. Een eerste randvoorwaarde is de totale kwaliteit van de stedelijke voorzieningen en het imago dat daarbij Het congrestoerisme krijgt een nieuwe impuls door hoort. Deze factoren bepalen immers in belangrijke de kwaliteiten van de stad nog beter te benutten en mate de economische vitaliteit van de stad. Daarom is door nieuwe concepten te ontwikkelen die aanslui- het belangrijk dat er nieuwe voorzieningen en nieuwe ten bij de behoefte vanuit bijvoorbeeld de groeisec- woonmilieus komen die passen bij Maastrichtse toren in de regio. burgers en de groep van (jonge) kenniswerkers die de Met name de Maastricht Health Campus biedt mo- stad aan zich wil binden. Daarbij hoort ook het durven gelijkheden om via het congres- en zakelijk toerisme denken in nieuwe concepten: flexibeler, vraaggericht de kennis op de markt te brengen. en waar mogelijk met functiemenging. 42 Economische visie Maastricht 2020 | 3. Maastricht in 2020: stip aan de horizon gio. de MaastrichtHealthCampusaansluitopre- rijke schakelophetinternationale vervoernet dat dan eenregionaaltreinstation, hetiseenbelang- Internationale Congresstaduit.Randwyckismeer luchthaven, zij straaltdeambitievanMaastricht Aachen Aiportisméérdaneennabijgelegen onale luchthavens indenabijheid. Maastricht evenals goedeverbindingen met(de) internati- aansluiting ophetEuropeseOpenbaarVervoernet de verbindingen nationaal, binnendeEuregioen regio zijn goedeverbindingen noodzakelijk. Goe- Voor deletterlijke bereikbaarheidvanbaneninde modaliteiten (spoor, weg, water enlucht) voor deknooppuntentussenverschillende met derestvanNederlandenEuropa,als voor zowel de(kwaliteit)vanverbindingen economie envoorhetvestigingklimaat. Dit geldt is cruciaalvoorhetfunctionerenvande(kennis) heid, voorzowel personen-alsgoederenvervoer Een goede(grensoverschrijdende) bereikbaar - (Grens)overschrijdende verbindingen ruimten. behoeften vanzzp’ ersaankleinschalige werk- buurtplannen ingezetwordenopdegroeiende ook viabuurt-enwijkeconomie-projecten inde de BinnenstadenRandwyck.Daarnaastzaler stad wordenopgezocht.Prioriteitdaarinhebben Die spanningmoetvooreenaantallocaties inde kwaliteit enanderzijds maatwerk enflexibiliteit. enerzijds debehoefteaaneenduidigheid en klimaat. Dat zalleidentotspanning tussen dragen bij aanhetbenodigde ondernemers- regels enmeerflexibelebestemmingsplannen met specifiekebedrijfshuisvesting, minder verder dandat: ondernemersgerichtfaciliteren handelen vooropdienttestaan.Hetgaat echter open houding,duidelijkheid ensnelheidvan service endienstverlening eenklantgerichte, maatwerk. Ditbetekentdat indegemeentelijke flexibiliteit, experimenteerruimte,snelheiden hebben ondernemersindezetijd behoefteaan Om nieuwe conceptentekunnenontwikkelen, Experimenteerruimte en het succes van de staalindustrie. en hetsuccesvandestaalindustrie. bedrijventerrein, hetdraagtbij aandeinnovatie De Beatrixhaven is meer dan een multimodaal

en bezoekstadmogelijk temaken. ambities alsinternationale kennisstad,cultuurstad zijn voorwaardelijk omduurzameontwikkelingen herbestemming wordengenoemd.Aldezezaken als monumentenstadophetpuntvan(duurzame) Tot slotkanookdetraditiedieMaastrichtheeft ontwikkelen. UM enDSMzichjuistopditpunttotkenniscentra slechter danhetlandelijk gemiddelde,terwijl de van deMaastrichtse/Zuid-Limburgsebevolkingis gezond voedselproducerencentraal.Degezondheid nabije omgevingstaat landschappelijke kwaliteiten mint zijn uniquesellingpointsvandecultuur. Inde voedsel indespecialiteitenwinkelsenhetPreuvene- uitstekende restaurants, kwaliteitvandagelijks het gebiedvanBourgondischleven eneten.Devele Zo kentMaastrichteenuitstekendereputatie op ken. Hetgaat ook om specifiekekansrijke sectoren. duurzaamheid omdezetoekomstbestendig tema- sectoren zoalsbijvoorbeeld demaakindustriemet Het gaat omhetweten teverbinden vantraditionele management, energievoorzieningenmobiliteit. deze uitteventen. Hetgaat omlocatiebeleid, park- satie enhetmogelijk makenvannieuwe kansenen manier vanwerken alseigen gemeentelijke organi- Daarbij geldenverschillende randvoorwaarden:de benadering nodig, ookindeeconomische agenda. keling indestadvormtegeven iseenintegrale weerstand optebouwen. Omduurzameontwik- kunnen realiseren.Duurzaamheidisnodig omook voorwaarde omambitiesopdelangetermijn te Duurzame ontwikkelingisvoorMaastrichteen Duurzaamheid Peter Loubele, Sappi, 2012 zijn.” voor lokaal handen die middelen wijzeen met grondstoffen verantwoorde opeen met het milieu Ja, Maastricht? harmonie in in dat kan “Is nog er plaats voor de maakindustrie cipatie steedsmoeilijker wordt.Dat betekentdat tot dearbeidsmarktsnelgroeit enarbeidsparti- van kennisenvakmanschap, waardoordeafstand beidsproces betekentvaakeensnelleveroudering hoort daarookbij. Nietdeelnemenaanhetar- ties tewillenlereniseenvereiste. Meertaligheid creatief enbereidomtelkensnieuwe competen- titude verwacht. Meerondernemend,innovatief, toe, maarerwordtvaniedereeneenandereat- gevraagd. Hetgevraagdeopleidingsniveau neemt wordt vanmensenmeerkennisenvakmanschap werknemers. Indehuidige economischetransitie lende beroepsniveaus zelfseentekort dreigen aan aantrekt zalerinveel sectorenenopdeverschil - bedrijfsleven. Ophetmomentdat deeconomie nen voldoenaandegroeiendevraagvanuithet markt inonzeregioisnoodzakelijk omtekun- beroepsbevolking opdetoekomstige arbeids- betere aansluitingvande(slinkende) potentiële Een verhoging vandearbeidsparticipatie eneen ceert tegelijkertijd focusopdehuidige bevolking. het bouwen voornieuwe kenniswerkers, impli- en faciliterenvan(internationale) kenniswerkers, De inzetopdekenniseconomie,hetaantrekken en kenniswerkers meerdanwelkom zijn. internationale stad waarinternationale bedrijven department kanMaastrichtzichprofilerenals len entoegankelijk temakenineeninternational tionals, bedrijven enkennisinstellingentebunde- betrekking totnoodzakelijke serviceaaninterna- banen letterlijk dichterbij. Doorexpertisemet cie enregio. Hierdoorkomthetaantalbereikbare een voortrekkersrolvervullen samenmetprovin- beter profileren.Maastrichtkaninaldezezaken onderwijs kandezeregiozicheconomisch (basis) Met bijvoorbeeld aandachtvoorbuurtaleninhet ligheid vandebevolkingblijft echterbelangrijk. meertaligheid vansteedsmeerbedrijven. Meerta- altijd indebuurtenvoorzienbehoefteaan de stadvanmeertaligheid: native speakerszijn ingezet. Maastrichtkanzichjuistprofilerenals proefregio opfiscaalenjuridischgebiedworden -aan tepakken.DaarvoormoetdeEuregioals ères -dienietalleenfysiekzijn, maarookmentaal Het isnoodzakelijk denogbestaandegrensbarri- mentaal Onderwijs- enarbeidsmarktbeleid,sociaal 43 Economische visie Maastricht 2020 | 3. Maastricht in 2020: stip aan de horizon 44 Economische visie Maastricht 2020 | 3. Maastricht in 2020: stip aan de horizon rijke staprichtingbetaalde arbeid. meerwaarde envoorsommige groepeneenbelang- patie heeftimmerseenbelangrijke economische stijging tebevorderen.Maatschappelijke partici- pelijke participatie ontzettendbelangrijk omsociale geschikte opleidingenvanmensenblijft maatschap- de bevolking.Naasthetvoortdurendinvesteren in groeiend studentenaantalenanderzijds derestvan hoogopgeleide nieuwkomerszoalsbijvoorbeeld een woonstad leidttoteentweedeling tussenenerzijds de koersvoorMaastrichtalskennis-,cultuur-en Ook vanuitsociaalopzichtishetnietwenselijk dat instrument hiervoorishetwerkgeversservicepunt. als UWV, ROC’senbedrijfsleven. Eenbelangrijk heid metnameeenorganiserenderolnaarpartners worden verricht. Erligt voordegemeentelijke over- een extrainspanningjuistvoordezegroepmoet Zuidwest toezicht, Stadsdeelwethouder Maastricht- Stadsbeheer,ouderenbeleid, Vergunnen en Reïntegratie, en zekerheid Integraal Sociale Arbeidsmarktbeleid, wethouder Willems, André iedereen en nodig telt mee” hebben. Iedereen iedereen talent, is heeft nuookdie om reden geen welke dan baan handjes nodig. de mensen Ook van die tebenuttenom hebben ze we wel alle teover. Maar Kansen aanbod. cultureel omvangrijk een heeft en kenniseconomie 2020 Brainport onderdeel van sterke een als voor jong oud, ontwikkelt en woon-aantrekkelijk werkklimaat en biedt Ze perspectiefrijk. een regiotwijfel zonder is “Onze

nale, nationale en internationale schaal. acteren, metverschillende partijen, oplokale,regio- steeds ophetmeestoptimaleniveau moetenkunnen gen! Maastrichtkandat nietalleen.Daarvoorzalzij de economischekansenvoordezestadenregiolig- ook mogelijk gemaaktwordenenvooraldaarwaar principe weinig relevantzijn. Maarhetmoethen zelf waarbij voorhendestads-enlandsgrenzenin ren doenbedrijven en(kennis)instellingenimmers men, opleiden,uitvoeren,onderzoekeneninnove- het bestaandlokaalondernemerschap. Onderne- ontmoetingstad enhetoptimaalgebruikmakenvan topsectoren, lifesciencesencreatieve industrie, al aanwezig is.Van daardekeuzevoortwee muleren enondersteunendieinessentiekracht benodigde economischedynamiekfaciliteren,sti- tricht kanindezetransitieechteralleendedaarvoor de spilvandezedynamiek.DegemeenteMaas- wordt. Hetstimulerenvanondernemerschapwordt toekomst zijn waargewinkeld,gewerkt engecreëerd de enwilinternationale ontmoetingsstadvande zowel quawerkgelegenheid alsvestigingsvoorwaar- voor cultuuralseenbelangrijke economischefactor bereikbaar blijven. Maastrichtkiestnadrukkelijk mie waarinbanenvoorburgersopallerleiniveaus dige, internationaal georiënteerdekennisecono- Maastricht streeftnaareenduurzame,hoogwaar- 4.1 4. volop. Zeerzekerzijn dievoor delifesciences, Economische kansenzijn ervoordestadenregio de gemeenteMaastricht. Dat vergt eenanderewijze vanorganiserenbinnen hoe langbepaaldevergunningentermijnen vergen. vragen enideeënterechtkunnenduidelijk zijn nemers moetabsoluuthelderzijn waarzij methun ondernemer, kennisinstellingofandereinitiatief- echte economischepartnertekunnenzijn. Voor de van handelenalsgemeentezobelangrijk omeen vormen, istransparantie,flexibiliteit,snelheid wisselende ondernemersdeeconomischekracht transitiefase waarinsteedsmeer(kleinere) en Juist ineenonzekereeconomischetijd enineen 4.2 Inleiding Speerpunten De economische agenda Maastricht van volledig gefinancierdkunnenworden. Want ookéén zonder dat nualduidelijk ishoedeprioriteiten sectoren. Erzijn keuzes gemaaktvooreenagenda, den, voorspecifiekepartijen envoorbepaalde gemaakt indemeeralgemenebasisrandvoorwaar- de economischevisie,zijn indezeagendakeuzes van deanalysesengesprekkendievoorafgingenaan Maastricht bezoek-,woon-enwerkstad. Opbasis nationale kennisstad,completecultuurstaden Daarom isgekozenvoordriespeerpunten:inter- waar degrootstebehoefteaanis. de stad,wilMaastrichtmeerdoenénookdat doen tie inzitendiezogoedpassenbij hetkaraktervan sectoren waarvanwe verwachten dat ermeerpoten- altijd spanningeninoptreden.Maarjuistvoordie van regelsenhetgeven vanvoorbeelden.Daarzullen netwerken enverbindingen inderegio, hetstellen muleren vanondernemerschap, hetstimulerenvan stedelijke vestigingsklimaat, hetfaciliteren ensti- neemt haarverantwoordelijkheid voorhetalgemene timaal tefaciliterenenondersteunen.Degemeente bewust hoebelangrijk hetisálleondernemersop- De gemeenteMaastrichtiszichjuistnuervan Maastricht aantrekkelijk engastvrij houden. nieuwe, vernieuwende ondernemersconceptendie de stadenanderzijds hettoestaanenuitdagenvan de uitstekendekwaliteitvanopenbareruimte we eengoedebalansvindentussenhandhavingvan en ontmoetingstadkanalleenmaartoenemen,mits De krachtvanMaastrichtalsbezoekstad,werkstad toenemende importantie. voorwaarde, maareeneconomischesectorvan Cultuur isnietalleeneenbelangrijke vestigings- op aansluit.Dat geldtookvoordeculturelesector. niet indelaatste plaats eenimagodat hiernaadloos ondernemers enuitmuntendekennisinstellingen deze terreineneenzeerbijzondere positie,krachtige sel envoeding.Maastrichtderegiohebbenopal thema’s alsleisure,gezondheid,levensstijl, voed- waarbij wij ookeennadrukkelijke relatie zienmet 4.3 financieren van manieren heden &nieuwe verantwoordelijk- en Rollen 45 Economische visie Maastricht 2020 | 4. De economische agenda van Maastricht ander element is duidelijk: als de gemeente Maas- fase. Voor de gemeente Maastricht zelf betekent dit tricht nadrukkelijker als volwaardig partner van de dat de externe dynamiek veel meer intern orga- (lokale) economische partners wil optreden en voor nisatorisch moet worden vertaald. De agenda die de speerpunten net dat stapje meer wil doen, zijn voortvloeit uit deze economische visie zal wat dat daar andere budgetten voor nodig. Soms betekent betreft voordurend in beweging zijn en ziet er in de dat een reallocatie binnen bestaande programma’s, uitwerking nu als volgt uit (zie pagina 31 en verder). soms juist extra middelen. Ook moet gedacht kan worden aan een stimuleringsfonds waarin meer snelheid en flexibiliteit kan worden gelegd – pas- “De rollen van een gemeentelijke send bij de economische transitie waarin we nu overheid veranderen in dit eco- zitten. Een voorbeeld van een dergelijk fonds is het nomisch tij voortdurend. De ge- eerder opzette acquisitiefonds. meente moet nog meer faciliteren Met sommige partijen is dat proces al volop aan de en verbinden. De gemeentelijke gang, met anderen moet het nog worden opgepakt overheid heeft de overall-visie en en op andere onderdelen zit het al in de afrondende moet zorgen dat partijen elkaar ontmoeten”

Paul Rinkens, Tomorrow Today, Maastricht 2012 4.4.1 Algemeenrandvoorwaardelijk 4.4 8. Afgestemd(eu)regi- 7. Realiseren draadloze 6. Investeren ineen 5. Faciliterennieuwe 3. Optimaliserenvan 2. Optimalebranding Doelstellingen 4. Investeren ininter- 1. Optimaleservicege- arbeidsmarkttbeleid onaal onderwijs- en verbindingen trichtse economie duurzame Maas- voorzieningen woonmilieus en dende infrastructuur de (grens)overschrij - van destadenregio grensbarrièrres verminderen van nationalisering en gemeente Maastricht richtheid engastvrij De economische agenda van Maastricht ophoofdlijnen Maastricht De agenda economische van • • • • • • • • • • • • • • • • Acties • Human CapitalAgenda’s voordetopsectoren Bijdragen aandetotstandkomingvangedragen pende leerlijnen (VMBO-MBO-HBO-WO) economisch profielvanstadenregio endoorlo- Agenderen Excellenttoponderwijs passend bij het den naardearbeidsmarkt. Activeren vanmensenmeteenuikeringentoelei- mobiliteit ookinde(euregio). tussen partijen diezichbezighouden metarbeids - Zordragen voorsamenwerking enafstemming informatie (monitoring) Mede mogelijk makenontsluitingarbeidsmarkt- nessmodel Randwyck doorhetontwikkelenvaneenbusi- Realiseren draadloosinternetinbinnenstaden benutten vialocatiebeleid Stimuleren dat bedrijven elkaarsvoordeelkunnen port enmobiliteit(ooki.r.t. afval) Mogelijk makenvanhetverduurzamen vantrans- men vanwarmtenetmogelijk maken vormen vanenergieenmeergrootschalige vor- Stimuleren lageenergiekostendoorduurzame stemd methetPOL zoals vastgelegdindestructuurvisieenafge- zieningen enwoonmilieust.b.v. kenniswerkers, Mogelijk makenvanplannenvoornieuwe voor- structuurvisie Aken, tramlijn Hasseltzoalsvastgelegdinde verbindingen: HSL-verbindingen naarLuiken Aanjagen realisatie grensoverschrijdende (OV) Stedenbanden aangaan Experimenteren metdeEuregioalsproefregio en burgers mers, kennisinstellingenencultureleinstellingen onderne- matievoorziening richting(potentiële) Stroomlijnen (meertalige) gemeentelijke infor- mingsdossier” digialeProefproject indehoreca:“het onderne- tiatieven) initiatief verbetering dienstverlening bedrijfsini- Optimaliseren Bedrijfscontactpunt (BCP)(w.o plete cultuurstad,werk enbezoekstadbranden Maastricht alsinternationale kennisstad,com- LED e.a. Provincie Limburg, gen, bedrijfsleven vers, kennisinstellin- IGOM, LIFT, werkge - Provincie Limburg, vicepunt, SBB e.a.Werkgeversser - UWV, bedrijfsleven, Limburgse gemeenten, Provincie Limburg, UM, AZM,MECC, Gemeente Maastricht, Parkmanagement Parkmanagement kennisinstellingen) industrie, bewoners, Maastricht (o.a. MKB, Platform Cool laars etc. teerders enontwikke- ties, particuliereinves- Woningbouw-corpora- Chengdu, Provinciee.a. gemeenten Provincie, LED, Euregio meenten e.a. LED, VVV, regioge- Servicedesk, LIOF, van koophandel,LIOF BCP, acquisitie,Kamer citybranding Regiobranding, Via MIRT Actoren (Rail) €10.000 Voor 2013 business-model Afhankelijk van €220.000 tot 2014totaal Service-desk € 140.000 Accountman. € 120.000 Regiobranding Financiering 47 Economische visie Maastricht 2020 | 4. De economische agenda van Maastricht 48 Economische visie Maastricht 2020 | 4. De economische agenda van Maastricht ** * 4.4.2 Internationalekenniseconomie 3. Faciliterenen 2. FaciliterenCam- 1. Bijdragen aan Doelstellingen stellingen economische doel- voor gezamenlijke kennisinstellingen de participatie van en hetvergroten van vestigingsklimaat versterking vanhet kennisvalorisatie, lingen voorbetere tionale kennisinstel- verankeren interna- offs** banen en40spin Campus (MHC):1100 Maastricht Health pusontwikkeling topsectoren gelegenheid inde volledige werk - Brainport 2020*voor 2020 van17.000 banen. 22000 directebanen.OpZuid-Limburgseschaalwordtrekeninggehoudenmet eenfactor8aanindirectewerkgelegenheidsgroeiin ’s.Ditwordtgemonitord.InChemelotverbandgestreefdnaargezamenlijk van eenstrevennaar1100directebanenen40spinoff De MHC-bvheeftsamenmetdebetrokkenstakeholders,MUMC+,UM,provincie, gemeente,LIOFdeambitieuitgesprokenuittegaan schap, kennisvalorisatie,samenwerkingmetdeUM,aantrekkelijke omgeving,bereikbaarheidenbrandingdaarvan. op degroeivanChemelotCampusenMaastrichtHealthCampus,voldoende geschiktpersoneel,centersofexpertiseenvakman De LED-agendaiseengezamenlijke economische agendavanZuid-Limburgt.b.v.Debrainportdoelstellingen.richtzicho.a. • • • • • •gezamenlijke faciliteiten(sport,vergaderen en •mogelijkheden voorfunctiemenging •verkeersafwikkeling &bereikbaarheid •dekwaliteitvanopenbareruimte, • • • • • Acties ming over alumni-beleid nale kennisinstellingeneninstitutenw.o. afstem- Pro-actief accountmanagementt.a.v. internatio- MCH 2018endecreatieve industrie betere inbeddinginMaastrichtenregioooki.r.t. fysieke opgaven enMaastrichtalsUrbanCampus, Nieuwe overeenkomst UM,ZuydHogeschoolover medewerkers enstudenten nisinstellingen enfaciliteitent.b.v. onderzoekers, waarin aandachtvoorfaciliterenambitiesken- Vaststellen actieprogrammastudentenstad banden (bv Chengdu) banden (bv Ondersteuning indeacquisitiemiddelssteden- male positioneringenacquisitie. evenals branding,accountmanagementenopti- daarin(kennisvalorisatie enontmoetingsplek), naal congrestoerismeenderolvanhetMECC Specifieke afsprakenmakent.a.v. internatio- horeca) inRandwyck werkingsovereenkomst. Vastleggen enrealiserenambitieineensamen- MHC doorinzetvanmenskrachtenmiddelen Inhoudelijk faciliterenenondersteunenambities van technischpersoneelwordtgerealiseerd. Capital Agenda’s zodat ookeenhogereinstroom Inzet menskrachtenmiddelent.b.v. deHuman basics)zoals vastgelegdindestructuurvisie2030 Realiseren ruimtelijke randvoorwaarden(LED- technologie * agenda enorganisatie: basics,people,business& Inzet menskrachtenmiddelent.b.v. deLED- gingen e.a. MSM, studentenvereni- rit, EIPA, EJC,ECDPM, UM, HSZuyd,UNUMe- bewoners etc. MECC, CVRandwyck, en stakeholderszoals Maastricht bereikbaar, vincie, UM,MUMC+, MHC-bv i.o., AMZ,Pro- Idem meente, VO/MBO etc Zuid-Limburgse ge- UM, ZuydHogeschool, Brainport 2020,LED, Actoren gewerkt worden Moet naderuit- Congresstad + €100.000,- voor nodig) de overallvisie uitwerking van (financiële ontwikkeling voor gebieds- lijks €225.000 Tot 2014jaar- techniek via Bètaen 2014 Middelen tot tot 2015 Inwoner 6 europer Financiering - *** 6. Verbeteren van de 5. Oprichtinginternati - 4. Faciliterenvaninno- Doelstellingen gingsklimaat internationaal vesti- versterken vanhet arbeidsmarkt enhet aansluiting opde nale oriëntatie maat eninternatio - tionaal vestigingskli- versterking interna- onaal departmentter MAASTRICHT) klimaat (MADEIN verbeterd vestigings- in hetalgemeeneen doorontwikkeling en ups, meergroeien als doel:meerstart tieve industriemet sciences encrea- in detopsectorenlife vatieve ondernemers ongeveer 5.000 banen.Meerdan60%vanallebanenzijnongeveer 5.000 native speakers,internationalewerknemerséninwonersvanMaastricht. overheden (Provincie,Gemeente)hierintevinden,verbindenenversterken.Bij dezeorganisatiesiseendirectewerkgelegenheidvan ambieert omwerkgevers(o.a.Vodafone, QPark, H&M,Teleperformance), dienstverleners(uitzendbureaus,opleidingsinstituten)en Customer ServiceValley heeftalsambitiedeCustomerServicesectorinregiobeteropkaartzetten.Valley • • • • • • • • • • • • Acties benadering. daar waarnodig tefaciliterenindearbeidsmarkt- deCustomerServiceSector***)en (bijvoorbeeld vestigingsfactor voorinternationale bedrijven Meertaligheid vannative speakersinzettenals regio) vergroten (bv. basisonderwijsuitwisseling inde meertaligheid vandeMaastrichtsebevolkingte Het stimulerenvandemogelijkheden omde Vaststellen vandenotainternationalisering. en boeien. port regiometdaarindeaspectenlokken,binden tionale ServicedeskalsonderdeelvandeBrain- Het uitbouwen vandeExpatdesk toteenInterna- internationale contacten. pertisepunt, netwerkpunt enmakelaarspuntvoor projecten, stedenbandenetc.totvraagbaak,ex- internationale bedrijven, kennisinstellingen, meel organiserenvanmensendieactiefzijn met Binnen eigen gemeentelijke organisatie infor- vanuit hetBijstandbesluit Zelfstandigen faciliteren doorverruimde kredietmogelijkheden Nagaan mogelijkheden omondernemerste nieuwe (ondernemers)netwerken Meer enintensiever benuttenvanbestaandeen bedrijven (o.a. viacampus) Accelerators ontwikkelen voordoorgroeiende Incubatorfaciliteiten initiërenvoorstarters MAASTRICHT) via branding(uittewerken invoorstelMADEIN innovatief ondernemerschap inalzijn facetten Uitdragen ondernemersklimaat enwaarderen en mentors). dernemers engevestigde ondernemers(coaches en begeleidenstarters,groeiers,innovatieve on- Faciliteren transparanteinformatievoorziening bouwen oftijdelijke behuizing heden voor(door) startersinbedrijfsverzamelge- het vastgoedoverzicht toetespitsenopmogelijk - steuning, schakelenmakelaarsfunctieookdoor versterking vandeintake,begeleiding,onder- Ombouwen vanhetbedrijfscontactpunt (BCP)ter Teleperfomance) UWV Mercedes, CAC,H&M, drijfsleven (Vodafone, Provincie, LIOF, be- Onderwijsinstellingen, king intongues” Hoofdstad 2018:“spea- Maastricht Culturele ven, Provincie,GROS UM, DSMe.a.bedrij- LED, LIOF, HSZuyd, Expatcenter Eindhoven, Qredits e.a Diversen ship Centre ofEntrepreneur- MHC, Private Partners, anderen Regout, Mosaenvele ship Centre ofentrepreneur- LIOF, ting Starterscentrum, van Koophandel, Stich- ment, acquisitie,Kamer BCP, accountmanage- Actoren king nodig Verdere uitwer- 2014 Financiering tot king nodig Verdere uitwer- king nodig Verdere uitwer- king nodig Verdere uitwer - king nodig Verdere uitwer - €140.000,- management Account Financiering 49 Economische visie Maastricht 2020 | 4. De economische agenda van Maastricht 50 Economische visie Maastricht 2020 | 4. De economische agenda van Maastricht * 4.4.3 CultuurenEconomie 5. Topcultuur bevor- 4. Cultureelaanbod 3. Creatief Maastricht 2. Creatief Maastricht 1. InzetopMaastricht Doelstellingen deren groter wordt voor kenniswerkers vestigingsklimaat het internationaal vergroten waardoor in zichtbaarheid 2020; * 1500 startersextrain ondernemers: doel maat voorcreatieve ondernemerskli- maken enverbeteren meer ondernemend en uitstralinggeven meer zichtbaarheid 2018 Culturele Hoofdstad verwachte groeivan1500banennaar4000. Uit eerderonderzoekvanTNOishetaantal mensendatwerkzaamisindecreatieveindustrieberekendop2500. Hetgaatomeen • • • • • • • • • • • (o.a. doorhetvastgoedoverzicht toetespitsenop • • • • • Acties mering dieertoedoet. Het stimulerenvaninternationale topprogram- grensoverschrijdende (culturele) programmering. Het medemogelijk eninzichtelijk makenvan heid vandeMaastrichtsebevolkingtevergroten. Het zoekennaarmogelijkheden omdemeertalig- Monitoren vandecreatieve industriealssector nieuwe creatieve woonmileus. Belvedere alsdecultuur-HUBenhetzoekennaar functies naardeBelvedere, hetbrandenvande atieve sector:o.a. doorhetbrengenvanCultuur- Belvedere indespotlights alsdéplekvoordecre- vanuit hetBijstandbesluit Zelfstandigen. faciliteren doorverruimde kredietmogelijkheden Nagaan mogelijkheden omondernemerste nieuwe (ondernemers)netwerken Meer enintensiever benuttenvanbestaandeen bedrijven Accelerators ontwikkelen voordoorgroeiende doorgroeiers (Incubator)faciliteiten initiërenvoorstartersen MAASTRICHT via branding:uittewerken invoorstelMADEIN innovatief ondernemerschap inalzijn facetten Uitdragen ondernemersklimaat enwaarderen en mentors). dernemers engevestigde ondernemers(coaches en begeleidenstarters,groeiers,innovatieve on- Faciliteren transparanteinformatievoorziening zamelgebouw oftijdelijke behuizing) mogelijkheden voor(door)starters inbedrijfsver - steuning, schakelenmakelaarsfunctie versterking vandeintake,begeleiding,onder- Ombouwen vanhetBedrijfscontactpunt (BCP)ter MADE INMAASTRICHTalsbrandinginzetten Maastricht enregio Lobby voordecreatieve sectoralstopsectorin middels eendaartoeoptestellenprogramma creatieve SpilenCrossover projecteninitieert Gezamenlijke denktankCultuurenEconomiedie boek Inzet t.b.v. deuitwerking vanhetdefinitieve bid- Culturele instellingen MCH 2018 maatschappij Belvedere ontwikkel- Qredits anderen Regout, Mosaenvele kunstvakonderwijs of Entrepreneurship, trum, LIOF, Centre Stichting Starterscen- Kamer vanKoophandel, ment, acquisitie, BCP, accountmanage- algemeen Bedrijfsleven inhet Provincie, LED, Rijk regio (w.o. SIM) Bedrijfsleven instaden MCH 2018 Actoren dig) uitwerking no- budget (nadere beschikbaar Via reallocatie Regulier budget terie SoZaW Pilot viaminis- Worden onderbouwd Moet nader nodig Uitwerking Via MCH Financiering 4.4.4 Bezoek-,werk-enontmoetingsstad 4. Maastrichtwerkstad 3. Meerontmoetings- 2. Meerenlanger 1. Maastrichtintop-3 Doelstellingen van detoekomst tionals jongeren eninterna- mogelijkheden voor lijk toerisme waaronder hetzake- verblijf inMaastricht als winkelstad • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Acties aan huisonderzoeken. stimuleren enmeermogelijkheden voor bedrijf ZZP’ers endeondernemersinwoonwijken te naar mogelijkheden omdesamenwerking tussen Middels projectbuurt-enwijkeconomie zoeken matie vankantorenlocaties, verder ontwikkelenvankennisinzaketransfor - Samen metmarkpartijen enkennisinstellingen nenvisie (aanpakleegstand) Uitwerken kantorenstrategie viabedrijventerrei- Realiseren nieuwe stedelijke werklocaties. toekomstbestendig maken. Bestaande terreinenbeterbenuttenenlangdurig zaamheid. kwaliteit enkwantiteitnaarduur- Uitwerken vandebedrijventerreinen visie:van Werkgeversservicepunt opzettenenevalueren. worden. nemers ookbinnenderegiogoedbediendkunnen Versterking afstemminginderegiozodat onder- Optimaliseren Bedrijfscontactpunt Actieprogramma studentenstadvaststellen Poppodium bevorderen Meet enGreetmogelijk blijven maken Evaluatie hotelbeleid i.r.t.t. MCH2018 van deevenementenkalender Mogelijk makenvanverbreding enafstemming meer mensenuitnodigen vooreenlangerverblijf. ten zoalsbijvoorbeeld toptentoonstellingendie Aanjagen vanmeerechtetijdelijke topactivitei- congresorganisatoren logischis Maastricht alscongresstadvoorinternationale Lobby voorlijnverbinding opMAAzodat nemen. bezoek aanbinnenstaddoorknelpuntenweg te als Bevorderen zowel deelnamecongres/beurs bijzonder t.a.v. detopsectoren. nenhalen vanmeercongressenenbeurzeninhet Stimuleren gezamenlijke aanpakvoorhetbin- leisure aanbod:meerendiverse arrengementen. gaat bezighouden metdeverbreding vanhet Aanjagen vaneenplatform dat zich indeeuregio Evaluatie Horecanota Vaststellen notainternationalisering door stoomlijnen vanenmeertalige informatie. in destadopmeerdereniveaus teverbeteren o.a. Aanjagen vanplanaanpakomdegastvrijheid aan kwalitatief concept Modernisering vandewinkeltijden enkoppelen Aanpassing vandedetailhandelsnota nenstad mogelijk makenviavrijstellingen. Functieverbreding en nieuwe concepten in de bin- branche-organisaties nemersverenigingen, Buurtplatforms, onder- stellingen partijen enkennisin- Maastricht LAB, markt - UM, ZuydHS vincie Muziekgieterij, pro- bedrijven Provincie, diverse Desk, Expatcenter, International Service Diverse partijen instellingen inderegio De diverse culturele der particuliere investeer- Businessmodel i.o. door ders Idem +(taxi)vervoer- Greenport VVV, LIOF, Chemelot, MECC, MCB, MHC, de euregio SAHOT, ookin VVV’s, Gemeente SAHOT, lingen, ondernemers, VVV, cultureleinstel- nagement gingen, centrumma- Ondernemers-vereni- Gemeente Gemeente Actoren 2 jaar evaluatie na Gestart, Neutraal Budgettair worden onderbouwd Moet nader de ServiceDesk Onderdeel van worden onderbouwd nader Moet Congresstad+ Maastricht tot2015voor p/j €100.000 neutraal Budgettair Financiering 51 Economische visie Maastricht 2020 | 4. De economische agenda van Maastricht Colofon

Uitgave gemeente Maastricht

Redactie Pieter-Paul van de Wouw

Eindredactie Simone van der Steen

Projectleider Tima van der Linden

Fotografie Jonathan Vos, Aron Nijs, Guy van Grinsven, Philip Driessen, Petra de Boer, Paul Rutten

Vormgeving Annemarie Mans, gemeente Maastricht

Druk Impreso, Maastricht

© gemeente Maastricht 2013 maastricht