ZAPIS STENOGRAFICZNY

Posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej (86.) w dniu 31 stycznia 2017 r.

IX kadencja Porządek obrad: 1. Spotkanie z ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Południowej Afryki oraz w krajach dodatkowej akredytacji: Republice Botswany, Republice Namibii, Republice Mozambiku, Republice Zim- babwe, Republice Zambii, Republice Malawi, Królestwie i Królestwie Su- azi Andrzejem Kanthakiem.

Zapis stenograficzny jest tekstem nieautoryzowanym. (Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 02)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Marek Republika Południowej Afryki jest jednym z 9 państw Rocki) należących do jurysdykcji ambasady RP w Pretorii, której obszar działania rozciąga się na powierzchni ponad 4,7 mi- liona km2, i zamieszkały jest przez ponad 131 milionów Przewodniczący Marek Rocki: mieszkańców. RPA jest jednym z najbogatszych i najle- Otwieram kolejne posiedzenie Komisji Spraw Zagra- piej rozwiniętych państw na kontynencie afrykańskim. nicznych i Unii Europejskiej Senatu Rzeczypospolitej. Kontynencie, który – chciałem to podkreślić – ma szanse, W porządku obrad tego posiedzenia mamy spotkanie z am- aby stać się w średniookresowej perspektywie najszyb- basadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym Rzeczypospolitej ciej rozwijającym się regionem świata. Niektórzy eksper- Polskiej w Republice Południowej Afryki oraz w krajach ci twierdzą, że XXI wiek jest właśnie wiekiem Afryki. dodatkowej akredytacji: Republice Botswany, Republice Dlaczego? Dlatego, że Afryka ma największy potencjał Namibii, Republice Mozambiku, Republice , demograficzny. Jest najmłodszym kontynentem. Jej ludność Republice Zambii, Republice Malawi, Królestwie Lesotho już obecnie stanowi 1/5 światowej populacji, a przy tym i Królestwie Suazi, panem Andrzejem Kanthakiem. posiada znaczące zasoby bogactw naturalnych i szybko Witamy pana ambasadora. rozwijający się rynek konsumencki. Porządek naszego… Standardowe, zwyczajowe obrady Sytuacja polityczna, jaka ukształtowała się w Połu- takiego posiedzenia wyglądają tak, że najpierw prosimy dniowej Afryce po zniesieniu segregacji rasowej kandydata na ambasadora czy ambasadora o przedstawie- w 1994 r., w ostatnim czasie podlega coraz większej de- nie wizji jego misji w miejscach, do których jest wysyłany stabilizacji. Obecny obóz władzy, koalicja Afrykańskiego w imieniu Rzeczypospolitej, a potem oczekujemy serii pytań. Kongresu Narodowego, ANC, z największą centralą Bardzo proszę, Panie Ambasadorze. związków zawodowych COSATU i partią komunistycz- ną, osłabiany jest poprzez wewnętrzne podziały i zaku- lisowe walki frakcyjne. Dominująca na scenie politycz- Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny nej od czasu upadku apartheidu ANC, partia Nelsona Rzeczypospolitej Polskiej Mandeli, stopniowo traci poparcie na rzecz głównej partii w Republice Południowej Afryki opozycyjnej, Sojuszu Demokratycznego. Zachodzące oraz w krajach dodatkowej akredytacji: na scenie politycznej zmiany zostały potwierdzone wy- Republice Botswany, Republice Namibii, nikami ostatnich wyborów samorządowych z sierpnia Republice Mozambiku, ubiegłego roku. ANC utraciło większość we władzach Republice Zimbabwe, Republice Zambii, lokalnych największych miast, w tym w Johannesburgu Republice Malawi, Królestwie Lesotho i w Pretorii, a jeszcze bardziej osłabiło swoją pozycję i Królestwie Suazi Andrzej Kanthak: w Kapsztadzie, w którym wcześniej przewagę zdobyła Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący. partia Democratic Alliance… Szanowny Panie Przewodniczący! Panie i Panowie (Wypowiedź poza mikrofonem) Senatorowie! Szanowni Państwo! Dzień dobry, Panie Dyrektorze. Dziękuję bardzo za zaproszenie na dzisiejsze posiedze- Jednocześnie w RPA nasilają się trudności gospodar- nie komisji. Z pewnym sentymentem podchodzę do tego, cze zapoczątkowane niedostateczną produkcją i dystrybu- dlatego że już drugi raz mam przyjemność występować cją energii oraz spadkiem cen surowców na światowych przed Komisją Spraw Zagranicznych Senatu. Pierwszy rynkach. Pogarszają się przez to nastroje społeczne, co raz to było w roku 2002, wówczas występowałem jako przejawia się strajkami i protestami ulicznymi, niekiedy konsul honorowy. Teraz po 15 latach stoję przed państwem krwawo tłumionymi przez policję, a ostatnio także wezwa- jako ambasador. Może nie jest to zawrotne tempo kariery niami do ustąpienia ze stanowiska obecnego prezydenta zawodowej, ale biorąc pod uwagę, że byłem konsulem Jacoba Zumy oskarżonego o nadużycie władzy i korupcję. angielskim, to myślę, że wcale nie najgorsze. Przełomowym momentem w polityce RPA może okazać się Postaram się w skrócie scharakteryzować państwu ob- przyszłoroczna konwencja wyborcza ANC, podczas której szar, a szczególnie jedno państwo, w którym będę miał wybrany zostanie następca prezydenta Zumy na stanowisku zaszczyt pełnić rolę ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej. lidera partii i można się spodziewać, że może to spowo- 4 86. posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej dować również zmianę na stanowisku prezydenta kraju. Center z branży zarządzania inwestowania w nieruchomo- Jeżeli tak się nie stanie, to następne wybory parlamentarne ści komercyjne zadebiutowała na giełdzie w Johannesburgu zaplanowane są na 2019 r. z kapitalizacją, jak na skalę tej giełdy, może niewielką, bo Ja myślę, że to tyle, jeśli chodzi o rys polityczny. około 3,4 miliarda zł, ale niemniej jest to bardzo ważny Pomimo wymienionych trudności gospodarczych i zawi- krok w dobrym kierunku. rowań politycznych oraz wyzwań społecznych – mam na Chciałbym zaakcentować, ponieważ rynek południo- myśli przede wszystkim duże rozwarstwienie społeczne, woafrykański jest dla polskich inwestorów i polskich wysokie bezrobocie, wysoką skalę przestępczości i wysoką przedsiębiorców w Polsce jest stosunkowo mało znany. skalę korupcji – Republika Południowej Afryki pozostaje Chciałem zwrócić uwagę, iż w odróżnieniu od niektórych najsilniejszym państwem w Afryce Subsaharyjskiej i za- innych szybko rozwijających się krajów afrykańskich, pewne na całym kontynencie afrykańskim. Jest jedynym a także spoza Afryki, RPA jest państwem funkcjonalnym, państwem afrykańskim należącym do grupy G20 oraz od jest zorganizowane według zachodnich wzorców prawnych 2011 r. do nieformalnego stowarzyszenia 5 wielkich go- i finansowych. Podkreślenia tutaj wymaga wysoka ocena spodarek świata BRICS. W ostatnich 10 latach RPA 2 razy pod względem jakości prawa, w tym ochrony własności była niestałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ. intelektualnej i skuteczności rozwiązywania sporów han- Oprócz organizacji globalnych RPA odgrywa również zna- dlowych, a także ochrony interesów inwestorów. Dla uczci- czącą rolę w strukturach regionalnych, jako członek Unii wości muszę tutaj wspomnieć, że ten generalnie bardzo Afrykańskiej, Południowoafrykańskiej Wspólnoty Rozwoju, dobry klimat inwestycyjny skażony jest niestety rosnącym Południowoafrykańskiej Unii Celnej czy też Nowego poziomem korupcji i wysokim poziomem przestępczości. Partnerstwa na rzecz Rozwoju Afryki, NEPAD. O znaczeniu Jeżeli chodzi o szanse naszej ekspansji handlowej, to RPA na arenie międzynarodowej świadczyć może również uważam, że duże możliwości, dzięki podpisanej m.in. umo- fakt, iż zajmuje drugie miejsce na świecie pod względem wie NEPAD, o której już wspominałem, otwierają się przed ilości urzędujących tam misji dyplomatycznych, ustępując branżą rolno-spożywczą. Aby wyjść naprzeciw potrzebom pod tym względem jedynie Stanom Zjednoczonym. i rosnącym szansom, w ambasadzie w Pretorii niedawno Stosunki polityczne między Polską a Republiką utworzony został nowy referat do spraw rolnych. Myślę, że Południowej Afryki należy ocenić tradycyjnie jako bardzo na efekty jego działalności nie będziemy musieli długo cze- dobre. Dobrze układa się również współpraca gospodar- kać. Dobre perspektywy intensyfikacji współpracy rysują cza i w innych obszarach, m.in. w naukowo-technicznym się w energetyce, która w obu krajach oparta jest w dużej i akademickim. Oczywiście współpraca gospodarcza jest mierze na węglu. RPA posiada m.in. unikalne technologie priorytetem we wzajemnych relacjach Polski i Południowej zgazowania węgla, czym zainteresowane są polskie firmy, Afryki. Stan i zakres stosunków dwustronnych między m.in Grupa Azoty współpracuje już z koncernem Sasol, Polską i RPA oraz pozostałymi państwami podlegający- również Kopex coraz bardziej rozszerza swoje wpływy mi kompetencji terytorialnej placówki w Pretorii zależy w tym regionie. w dużej mierze od rozstrzygnięć instytucjonalno-prawnych Duże oczekiwania można wiązać z zakresem współ- zarówno tych mających charakter bilateralny, jak i tych pracy w ramach przemysłu obronnego. Delegacja Polskiej wynikających z polityki Unii Europejskiej. Największe zna- Grupy Zbrojeniowej badała ten rynek podczas targów Africa czenie ma tutaj umowa o partnerstwie gospodarczym EPA, Aerospace and Defence w Johannesburgu jesienią ubiegłego podpisana w połowie ubiegłego roku po kilkunastoletnich roku. Jak powiedział mi prezes grupy, pan Arkadiusz Siwko, żmudnych negocjacjach pomiędzy Unią Europejską i częścią wyniki tego badania rynku są bardzo obiecujące. państw należących do SADC, czyli Południowoafrykańskiej RPA może również stać się istotnym partnerem Polski Wspólnoty Rozwoju. Kraje, które w tej grupie akurat nas w dziedzinie gospodarki morskiej, przede wszystkim w za- najbardziej interesują, to: , Lesotho, Mozambik, kresie budowy statków i jachtów, rozbudowy infrastruktury , RPA i Suazi. Umowa ta przewidująca znaczące portowej, a także szkolenia specjalistów. Poza tym jesteśmy otwarcie rynków obu stron w wybranych obszarach stwarza zainteresowani importem z krajów tego regionu ryb i owo- dogodne warunki do dalszego rozwoju współpracy handlo- ców morza, co pomogłoby w zagospodarowaniu niewyko- wo-inwestycyjnej. Republika Południowej Afryki jest tra- rzystanego w pełni potencjału przetwórstwa rybnego, jaki dycyjnie naszym największym partnerem w Afryce. Ponad w Polsce istnieje, a został zmniejszony ze względu na ob- 20% całego polskiego eksportu towarów do Afryki i ponad niżenie kwot połowowych, jak wiemy, w naszym regionie. 27% importu przypada właśnie na RPA. Ważne jest również dalsze rozszerzanie współpracy Całkowita wymiana handlowa w 2015 r. wyniosła po- badawczej, naukowo-technicznej i wymiany akademickiej. nad 813 milionów dolarów przy dodatnim saldzie około Należy, moim zdaniem, rozważyć rozszerzenie programu 340 milionów dolarów, co oznacza, iż prawie czterokrotnie stypendialnego dla studentów tego regionu oraz zintensy- więcej eksportujemy do RPA niż importujemy. RPA jest fikować działania w celu zwiększenia liczby studentów na też najważniejszym inwestorem afrykańskim w Polsce. naszych uczelniach. Korzyści z tego płynące są wielorakie Wartość inwestycji wynosiła w ubiegłym roku ponad i czasami rozłożone na długie lata. Myślę, że nie muszę tutaj 180 milionów dolarów. Wartość polskich inwestycji w RPA nikogo do tego przekonywać. Studenci, którzy u nas kiedyś obecnie nie jest wysoka, np. w 2015 r. wynosiła zaledwie studiowali i nabrali bardzo pozytywnego stosunku, a dzia- 2,3 miliona dolarów. Ale tutaj pozytywnym sygnałem jest łają w innych krajach na różnych stanowiskach, są Polsce to, że pojawiają się pierwsze jaskółki. Mianowicie w sierp- nadal bardzo przychylni, najczęściej. Polska Akademia niu ubiegłego roku pierwsza polska spółka Glob Trade Nauk utrzymuje ożywione kontakty naukowe z partnerami w dniu 31 stycznia 2017 r. 5 południowoafrykańskimi w dziedzinie astronomii, fizyki, Kolejnym zadaniem, o którym wspomnę, jest wyko- chemii, medycyny. Znaną sprawą jest nasz udział w wiel- rzystanie współpracy rozwojowej. Powinniśmy też wyko- kim teleskopie SALT. Niestety, jeżeli chodzi o współpra- rzystać naszą pozycję w Grupie Wyszehradzkiej i stać się cę między uczelniami, to do tej pory tylko dwie polskie liderem, a przynajmniej starać się być liderem tej grupy uczelnie nawiązały formalne relacje z uczelniami południo- w relacjach z RPA. Bezpośrednie kontakty mają przyczynić woafrykańskimi. Ostatnia wiadomość, dokładnie sprzed się m.in. do udzielenia przez RPA i pozostałe kraje poparcia 2 tygodni, jest taka, że podczas wizyty ambasadora RPA dla starań Polski na rzecz uzyskania niestałego miejsca w Polsce, pana Simona Jabulani Ntombeli, w Akademii w Radzie Bezpieczeństwa ONZ w 2018 r. Morskiej w Gdyni rozmawiano na temat nawiązania takiej We wszystkich działaniach na rzecz współpracy współpracy i być może będzie to kolejna uczelnia polska, z Polską, w tym również w dalekiej Południowej Afryce, która będzie współpracowała z uczelniami RPA. bardzo istotną rolę odgrywają środowiska polonijne. Żeby zyskiwać wymierne efekty z wykorzystania poten- Liczbę Polaków zamieszkujących w RPA szacowano cjału rynku południowoafrykańskiego – a poprzez ten rynek w latach dziewięćdziesiątych na około 30 tysięcy. Od w całym regionie południa Afryki konieczne jest stałe zazna- ponad 10 lat następuje jednakże systematyczny odpływ czanie swojej obecności właśnie tam na miejscu – Polska ludności polskiego pochodzenia i obecnie liczebność musi być widoczna na arenie politycznej oraz w świadomości diaspory określana jest na poziomie… niektóre źródła przedsiębiorców i mieszkańców regionu. Do realizacji tego podają około 12 tysięcy, niektóre podają do 18 tysięcy. celu służyć mogą działania wzmacniające polską obecność Społeczność polska w RPA składa się głównie z emigracji polityczną, instytucjonalną, biznesową i kulturalną. z lat osiemdziesiątych oraz z okresu II wojny światowej, Analizując naszą obecność w RPA, chciałbym zwró- tzw. andersowców. Trzeba przyznać, że społeczność polska cić uwagę, bardzo krótko, na takie dwie sfery, w których jest środowiskiem aktywnym i dobrze zorganizowanym. zwiększenie aktywności mogłoby przyczynić się w szybki Istnieje kilkanaście organizacji skupiających Polonię, i prosty sposób do pewnego wzmocnienia naszej pozycji których celem jest kultywowanie tradycji polskich oraz w regionie. Pierwsza dotyczy obecności dyplomatycznej. utrzymanie narodowej, kulturowej i towarzyskiej łączności Nasza ambasada w Pretorii i WPHI w Johannesburgu wśród Polaków. Każdego roku organizowane są uroczyste z obiektywnych przyczyn – ze względu na ten olbrzymi obchody tzw. lotów nad Warszawą, upamiętniające lotni- obszar, o którym już wspominałem, i liczbę ludności – po- ków południowoafrykańskich, którzy dostarczali zaopa- siada ograniczone możliwości występowania w roli rzecz- trzenie powstańcom warszawskim. Groby tych lotników nika polskich interesów w RPA i w pozostałych krajach znajdują się również w Polsce na cmentarzach żołnierzy akredytacji. Obecność tę można wzmocnić działalnością Commonwealth, m.in. w Malborku, ale to jest taka moja konsulów honorowych. I tutaj z własnego 22-letniego do- prywatna uwaga. Obchodzone są również rocznice zbrod- świadczenia w pracy konsula honorowego wydaje mi się, ni katyńskiej i katastrofy smoleńskiej oraz inne święta że mogę najlepiej zaświadczyć, jak wielką rolę odgrywają patriotyczne i religijne. Działają polskie misje katolic- konsulowie honorowi. Pozyskanie do współpracy osób kie. Posługę duchową sprawują polscy misjonarze nie będących liderami swojego środowiska tam na miejscu, tylko w RPA, ale również w innych krajach, szczególnie cieszących się autorytetem miejscowych władz i środowisk w Zambii i Zimbabwe. Siostry Służebniczki Najświętszej opiniotwórczych znacząco pomoże promować polską rację Maryi Panny w kilkunastu miejscach prowadzą sierocińce, stanu. Wyłonienie odpowiednich kandydatów nie jest rzeczą przedszkola i szkoły, które zapewniają opiekę medyczną. łatwą, ale jestem przekonany, że warto dokładać wszelkich Integracja i dalsza aktywizacja Polonii i Polaków w RPA, starań, aby tę sieć konsularną powiększać. Druga kwestia wykorzystanie ich potencjału do budowy pozytywnego dotyczy obecności politycznej. Tutaj możemy zwiększyć wizerunku Polski oraz promocji polskiej gospodarki będą swoją rolę poprzez aktywniejszy udział w szczytach na po- niewątpliwie celami kreatywnej współpracy Ambasady RP ziomie Unia Europejska – RPA, a w dłuższej perspektywie w Pretorii z organizacjami polonijnymi. znaleźć w tym dialogu niszę i starać się zostać ekspertem Mówiąc o ambasadzie w Pretorii, szczególnie w tym w wybranej dziedzinie, np. poprzez wykorzystanie bardzo miejscu, w Senacie, nie mógłbym nie wspomnieć dobrych doświadczeń Polski i RPA w szeroko rozumia- o prof. Zofii Kuratowskiej. Profesor Kuratowska była, nej transformacji ustrojowej. Jak bliżej się przyjrzymy, to jak państwo zapewne wiedzą, wicemarszałkiem Senatu zauważymy, że naprawdę istnieje bardzo dużo analogii, w pierwszej i trzeciej kadencji, senatorem w pierwszych jeśli chodzi o nasze doświadczenia z okresu po 1989 r. trzech kadencjach, a w latach 1998–1999 była ambasa- i doświadczenia Republiki Południowej Afryki. Chciałbym dorem RP właśnie w Pretorii. Myślę, że to wspomnienie podkreślić bardzo ważną rolę, jaką w tym obszarze może świadczy tylko o szacunku, jakim była darzona i jakim do odegrać działający w polskim Sejmie Parlamentarny Zespół dzisiaj jest darzona pani prof. Kuratowska. ds. Afryki. Będę starał się doprowadzić do utworzenia w ra- Rola ambasadora w tak zróżnicowanym kraju, jak RPA, mach tego zespołu bilateralnej grupy oraz analogicznej i w tak zróżnicowanym regionie stanowi wyzwanie trudne struktury w parlamencie RPA. Rozmawiałem już o tym i ambitne. Wierzę, że jestem do pełnienia tej funkcji poprzez z przewodniczącym zespołu, posłem Killionem Munyamą, swoje dotychczasowe doświadczenia życiowe i zawodowe który pochodzi z Zambii i jest tymi sprawami bardzo zain- bardzo dobrze przygotowany. Chciałbym państwa zapew- teresowany. Odniosłem wrażenie, że on zarówno jest tym nić, że traktując swoją misję jako zaszczytną służbę dla zainteresowany, jak i podchodzi do tej propozycji z bardzo Rzeczypospolitej, dołożę wszelkich starań, aby jak najle- dużą życzliwością. piej reprezentować interesy Polski i Polaków w Republice 6 86. posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej

Południowej Afryki i w pozostałych krajach dodatkowej Dużo się pisze o wypychaniu białych, że są napady, akredytacji, w tym pięknym zakątku świata. Dziękuję bar- samosądy, emigranci, którzy zabijają bogatych farmerów dzo za uwagę. i że stąd następuje ucieczka białych. Na ile to jest pewien mit, a na ile to jest coś, co rzeczywiście podmywa także Przewodniczący Marek Rocki: gospodarkę RPA? Jak to jest z przestępczością? Bo ja czasami mam wra- Dziękuję bardzo. żenie, że tam przestępczość jest oczywiście bardzo wysoka, Mam 2 zgłoszenia do zadania pytań, ale zanim oddam ale dlatego, że są takie, nazwijmy to, angielskie standardy. panom senatorom głos, mam tylko krótki komentarz nawią- To znaczy, jak już się coś zdarzy, to się zgłasza policji, a nie zujący do naszego poprzedniego posiedzenia, na którym jest tak, jak w wielu innych krajach, bardziej Trzeciego mówiliśmy o wspólnej podstawie opodatkowania dla firm Świata, gdzie po prostu to nie jest klasyfikowane. Czy nadal transgranicznych. Tutaj akurat mamy, powiedziałbym, ele- są bardzo mocne takie akcje afirmacyjne, tzn. uprzywilejo- gancki przykład firmy SABMiller, która teoretycznie jest wania dla tej większości czarnej w RPA? Na ile to się już południowoafrykańska, bo powstawała w Johannesburgu, w tej chwili wyrównało? ale jest notowana na giełdzie w Londynie. Produkuje ona Czy będzie pan miał kłopot z panem Walusiem? Bo to piwo w Czechach, w Niemczech, we Włoszech i w Polsce… jednak jest jakieś skojarzenie dotyczące Polski. No i co pan (Głos z sali: Które?) bardziej woli rugby czy piłkę nożną? …Tyskie… (Głos z sali: Tyskie i Lech.) (Głos z sali: Browary Wielkopolskie…) Przewodniczący Marek Rocki: (Głos z sali: Tak.) Proponuję, żebyśmy dołożyli jeszcze pytanie od mar- …Azzurro we Włoszech, nie pamiętam… Grolsch, ho- szałka Bielana. lenderskie piwo… Jakie to jest piwo? Proszę. (Głos z sali: Międzynarodowe.) Międzynarodowe, jak najbardziej, ale… I dyskutowa- liśmy o tym, że jest problem z ustaleniem wspólnej pod- Senator Adam Bielan: stawy opodatkowania i, w cudzysłowie, rozrzucenia tego Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący. opodatkowania pomiędzy krajami, w których ta firma może Ponieważ pan senator Obremski zadał serię pytań do- konsolidować straty i zyski… Chodzi o to, żeby nie było tyczącą polityki wewnętrznej, to ja się skupię na relacjach tak, że firma ucieka z zyskami do kraju, w którym jest ko- RPA – Polska. rzystniejsze opodatkowanie. I tutaj akurat mamy przykład Po pierwsze, bardzo dziękuję panu ambasadorowi za takiej firmy, która działa nie tylko ponad granicami Europy, świetną prezentację. Jestem przekonany, że pan udowod- ale w ogóle na świecie. nił, że nadaje się pan na to stanowisko. Dziękuję panu za Pan senator Obremski. słowa dotyczące konieczności stworzenia, rozbudowania programu, dzięki któremu więcej osób z takich krajów, Senator Jarosław Obremski: jak RPA studiowałoby w Polsce, bo w pełni zgadzam się z tym, że to jest znakomita inwestycja. Do dzisiaj może- Ja mam dużo pytań, bo jakby mam kilka lat zaległości, my spotkać w wielu miejscach na świecie ludzi, którzy jeżeli chodzi o politykę RPA. Pan ambasador powiedział, studiowali w Polsce, niestety w czasach komunizmu, ale że jest bardzo prawdopodobne, że ANC straci władzę. To wtedy te więzi były najbardziej rozbudowane. Sam kiedyś jest absolutny przełom, bo wydawało się, że do tej pory ta spotkałem na Zanzibarze wiceprezydenta Tanzanii, który partia po upadku apartheidu ma taki nawet powiedziałbym był prezydentem Zanzibaru, który mnie powitał po polsku moralny mandat do rządzenia. Na tym haśle Zuma też ja- dzięki temu, że studiował w Polsce. Tak więc to jest zna- koś wygrał swoją prezydenturę. Proszę powiedzieć, jakie komita inwestycja w przyszłość. Chciałem zapytać o dwie są tego przyczyny. Na ile to jest wina pewnej osobowości rzeczy, po pierwsze, o stosunki gospodarcze. Mamy bardzo samego Jacoba Zumy, który nie przypomina europejskiego dobry bilans handlowy, jeśli chodzi o liczby i jeśli chodzi prezydenta, jest bardziej takim, powiedziałbym, zuluskim o strukturę. Jakie jeszcze perspektywy rozwoju tych relacji wojownikiem w sposobie artykulacji, komunikowania się. handlowych pan ambasador widzi? Na ile w ramach tej partii i tej partii demokratycznej, o któ- Po drugie, chciałem zapytać o kwestie polonijne, które rej pan mówił, jest bardzo mocny podział między Zulusami szczególnie tutaj, w Senacie, nas bardzo interesują, bo Senat i Khosa, a na ile wchodzą w te partie biali czy… nie wiem, sprawuje pieczę nad organizacjami polonijnymi. Jak wy- jak teraz mówi się tam na Hindusów i Malajów. To była gląda kwestia nauki języka, jeśli chodzi o dzieci? Czy tam taka w apartheidzie… potrzebna jest jakaś pomoc i czy my jako Senat moglibyśmy (Głos z sali: Indianie…) coś w tej sprawie zrobić? Dziękuję bardzo. Na ile zachodzą jakieś procesy mieszania się, także na poziomie politycznym? Czy nadal… nie wiem, jak to się nazywa, Kraj Przylądkowy… chyba północny… Czy rzą- Przewodniczący Marek Rocki: dzi tam partia białych, tak, jak było jeszcze kilka lat temu, że oni demokratycznie w tym niewielkim, nazwijmy to, Dziękuję bardzo. województwie rządzili? Panie Ambasadorze, bardzo proszę. w dniu 31 stycznia 2017 r. 7

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny w Zimbabwe. W Republice Południowej Afryki ten proces Rzeczypospolitej Polskiej wypychania białych się odbywa. Byłem w Pretorii 2 ty- w Republice Południowej Afryki godnie temu i m.in. oglądaliśmy stare miasto w Pretorii, oraz w krajach dodatkowej akredytacji: które kiedyś było zamieszkane całkowicie przez białych Republice Botswany, Republice Namibii, i podobno czarni nie mieli tam wstępu. W tej chwili ta Republice Mozambiku, część jest prawie że zrujnowana. Jak przejeżdżaliśmy sa- Republice Zimbabwe, Republice Zambii, mochodem, to nie było widać w ogóle ani jednego białego, Republice Malawi, Królestwie Lesotho dlatego że po likwidacji apartheidu ten owoc zakazany tak i Królestwie Suazi Andrzej Kanthak: przyciągał czarną społeczność, że zaczęli oni przyjmować mieszkanie po mieszkaniu, biuro po biurze. I to spowodo- Dziękuję bardzo. wało, że centrum miasta opustoszało, nie ma białych, któ- Ja w takim razie zacznę może od ANC. Moim zdaniem rzy wynieśli się na suburbię, a w całości jest zamieszkana nie zanosi się na to, żeby w najbliższym czasie ANC utraci- obecnie przez czarną ludność i ulega ogromnej degradacji. ła większość i możliwość utworzenia koalicji. W tej chwili Tak że niestety to piękne stare miasto nie jest obiektem największym problemem są wewnętrzne tarcia w samej odwiedzin turystów, dlatego że praktycznie nie ma tam ANC, które powodują osłabienie tej partii i wewnętrz- co oglądać. Przedmieścia są bardzo eleganckie, ładnie ne napięcia, m.in. media na całym świecie pokazywały utrzymane, jest tam piękna zieleń. Tak że to wypychanie w grudniu wielkie protesty studentów. Sytuacja ta jest spo- białych w pewnym sensie następuje, ale nie jest przymu- wodowana, myślę, że w dużej mierze właśnie charakterem sowe i nie jest brutalne. przewodniczącego partii Jacoba Zumy, który jest oskarżany Przestępczość jest rzeczywistym problemem i to ogrom- i o korupcję, i o nepotyzm, i o tworzenie pewnych ukła- nym problemem, co wszyscy podkreślają. Są w RPA ob- dów. Tutaj można by wymieniać, jeśli chodzi o klan Gupta szary, gdzie nie można się pokazywać nie tylko w nocy, i kilka innych spraw, w które rzekomo był zamieszany. To ale także w ciągu dnia. Ale też są miejsca, szczególnie powoduje, że odbiór tej partii jest coraz gorszy, i to tworzy są to centra handlowe, które w dużych miastach bywają takie wewnętrzne tarcia. Ale nie sądzę, aby ANC wypadła bardzo nowoczesne, gdzie można się czuć bezpiecznie. z układu koalicji rządzącej w najbliższym czasie. Nie wiem, Ale generalnie w tej chwili największym problemem RPA, czy pan dyrektor się ze mną zgodzi… problemem numer jeden, jest, moim zdaniem, przestęp- czość, numer dwa – korupcja, numer trzy – AIDS, numer Dyrektor Departamentu cztery – bezrobocie. Może nad kolejnością tutaj ewentu- Afryki i Bliskiego Wschodu alnie jeszcze bym dyskutował. w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Czy jest uprzywilejowanie dla czarnych? Raczej mówi Przemysław Niesiołowski: się o tym, że pomimo, że oficjalnie wszystkie stanowiska są przejęte przez przedstawicieli czarnych mieszkańców, to Przepraszam przede wszystkim za spóźnienie. Witam jednak zakulisowe wpływy białych nadal są bardzo duże. wszystkich państwa. Przemysław Niesiołowski, dyrektor Tak że nie powiedziałbym, że to uprzywilejowanie dla Departamentu Afryki i Bliskiego Wschodu. czarnych w jakiś sposób jest zauważalne. Ja tutaj całkowicie zgadzam się z panem ambasadorem. Kłopot z panem Januszem Walusiem. No, sprawa jest Aparat władzy taki, powiedzmy, samorządowy czy regional- skomplikowana. W ubiegłym roku sąd, High Court, chyba ny ANC jest wciąż nieporównywalnie silniejszy niż wszelkie na tym poziomie, zdecydował o wypuszczeniu najpierw struktury, które ewentualnie nowe tworzone partie mogłyby wspólnika zbrodni pana Janusza Walusia, Clive Derby- skutecznie zastosować w konfrontacji politycznej. Tak że Lewisa, o ile dobrze pamiętam jego nazwisko – to był tutaj również uważam, że ANC sobie poradzi. W tej chwili Brytyjczyk, który dostarczył broń – ze względu na stan silna pozycja wiceprezydenta Ramaphosy wydaje się być zdrowia. I przeglądając w internecie miejscowe media po na tyle istotna, że z tą sukcesją w ramach ANC nie będzie kilku miesiącach, byłem zaskoczony, kiedy widziałem ko- dochodziło do jakiś poważniejszych rozłamów, które mo- mentarze tego typu: dlaczego ten Clive Derby-Lewis jesz- głyby zagrozić hegemonii sprawowanej władzy. Dziękuję. cze żyje po 3 czy 4 miesiącach od wypuszczenia z więzie- nia, skoro wypuszczono go dlatego, że był tak ciężko chory, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny że miał umrzeć, a on jeszcze żyje? Potem następna decyzja Rzeczypospolitej Polskiej dotyczyła Janusza Walusia, mówiła o przedterminowym w Republice Południowej Afryki zwolnieniu. Została oprotestowana, została złożona ape- oraz w krajach dodatkowej akredytacji: lacja do Supreme Court of Appeal przez ministra sprawie- Republice Botswany, Republice Namibii, dliwości. Sprawa się toczy. Pan Janusz Waluś prosi o moż- Republice Mozambiku, liwość wyjazdu do Polski, posiada polskie obywatelstwo, Republice Zimbabwe, Republice Zambii, posiada również obywatelstwo Republiki Południowej Republice Malawi, Królestwie Lesotho Afryki. Wydawało się, chyba na przełomie roku, że sprawa i Królestwie Suazi Andrzej Kanthak: może ulec pewnemu przyspieszeniu, ale ostatnio, z tego, co wiem, znowu sprawa zawisła. Prawdopodobnie rokowania Jeżeli chodzi o wypychanie białych, czy to jest mit są takie, że Supreme Court of Appeal może odrzucić decy- czy rzeczywistość, to rzeczywiście wypychanie białych, zję sądu niższej instancji i pan Janusz Waluś będzie nadal i to takie brutalne wypychanie białych, miało miejsce przebywał w więzieniu. Tego nie wiemy. Myślę, że warte 8 86. posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej podkreślenia jest to, iż nasze służby konsularne mają cały w przyszłym roku, ale czasu jest niewiele i sądzę, że po- czas kontakt i zapewniają konstytucyjną opiekę i pomoc winniśmy jakieś plany w tym kierunku już przygotowywać. panu Januszowi Walusiowi. Z Polonią związane są sprawy kultury, o których ja tutaj Rugby czy piłka? No, zdecydowanie piłka. Podobno… nie wspomniałem. Ja zdaję sobie z tego sprawę. Te sprawy (Głos z sali: To jest decyzja polityczna…) są niezwykle trudne i ja nie mam jeszcze w tym zakre- …Podobno w RPA trzeba umieć grać w golfa, bo ina- sie rozeznania, pomijając moje osobiste zainteresowania czej trudno tam funkcjonować. Ja przyznam, że to jest mój biznesem, bo działam w tym biznesie przez całe życie. olbrzymi mankament, bo jeszcze się nie nauczyłem, ale Sprawy kultury o tyle są trudne, że oczekiwania w tamtym jestem dobrej myśli i mam nadzieję, że pomimo mojego regionie odnośnie do kultury są zupełnie inne i trudno trafić wieku, jeszcze mam pewne szanse, żeby zostać golfistą. do obywateli tamtych państw z naszą kulturą. Więc to, Pan marszałek Bielan poruszył sprawę stypendiów. co my jesteśmy w stanie w takim trybie dostarczyć – jak Rzeczywiście, jeżeli obserwujemy np. politykę brytyjską, to zawsze to robimy – bardzo dobrze byłoby, jeżeli będzie- Brytyjczycy kładą ogromny nacisk na to, żeby jak najwięcej my dedykowali to Polonii. Ale w szerszym zakresie są to osób przyciągać na studia do swoich krajów. My z własnych sprawy bardzo trudne, nad którymi trzeba się poważnie doświadczeń możemy powiedzieć, że takie sytuacje miały zastanowić, bo oczywiście wydanie publicznych pieniędzy miejsce w latach siedemdziesiątych. Ja pamiętam z czasów wymaga przyjrzenia się każdej złotówce i musimy widzieć swoich studiów, że miałem w akademiku sąsiadów i z Libii, czy spodziewać się jakichś efektów takiej działalności. i z Palestyny, i z Afganistanu. I są to ludzie, którzy pozostają Jeżeli chodzi o szkolnictwo w Republice Południowej Polsce bardzo przychylni. Tak że jest to na pewno dobra Afryki, to szkolnictwo uniwersyteckie jest na bardzo wy- inwestycja niewykorzystana w pełnej mierze, uważam, sokim poziomie. Jest kilka wybitnych uczelni, które… że powinniśmy się nad tym bardziej zastanowić. I chodzi Bodajże 4 uczelnie RPA znajdują się w rankingu najlep- o to, żeby te stypendia nie tylko obejmowały Polonię, ale szych 500 uczelni na świecie, gdzie polskiej uczelni nie żeby były otwarte, myślę, dla wszystkich. Zresztą jest po- ma. Oczywiście co do rankingów trzeba mieć duży dystans. wiedzenie, z którym spotkałem się w tych kręgach w RPA, Generalnie poziom kształcenia na wyższych uczelniach jest że w niektórych krajach afrykańskich rządzą albo mają bardzo wysoki, ale szkolnictwo podstawowe jest bardzo bardzo duże wpływy absolwenci Uniwersytetu Lumumby. niskim na poziomie. I tutaj gdybyśmy byli w stanie zna- Nie wiem, czy państwo pamiętają, był to moskiewski uni- leźć jakieś formy pomocy dla Polonii w kształceniu dzieci wersytet dla dyplomatów na całym świecie. I podobno i młodzieży, byłoby to jak najbardziej mile widziane. wpływy absolwentów Uniwersytetu Lumumby do dzisiaj w niektórych krajach afrykańskich są bardzo silne, m.in. w tamtym rejonie. Przewodniczący Marek Rocki: Jakie są perspektywy, jeśli chodzi o inwestycje? Ja spe- cjalnie wspomniałem o przykładzie pierwszej polskiej firmy, Dziękuję bardzo. która zaistniała na giełdzie w Johannesburgu. Może tutaj Senator Wach. warto też dwa słowa powiedzieć, bo Południowa Afryka często przez nas jest źle oceniania albo wręcz niedoce- Senator Piotr Wach: niania, a jest to naprawdę dobrze zorganizowany nowo- czesny kraj, oprócz tych mankamentów, o których wspo- Ja króciutko. Zacznę od tego, że rzeczywiście pod minałem. I tam np. JSE, giełda papierów wartościowych względem i naukowym, i uczelnianym Południowa Afryka jest trochę jakby mieszana, prawdę mówiąc… Ale giełda stała i nadal stoi bardzo dobrze. Warto przypomnieć, że w Johannesburgu należy do dwudziestki największych przecież pierwszy przeszczep serca kilkadziesiąt lat giełd świata. Kapitalizacja tej giełdy, o ile pamiętam, prze- temu tam miał miejsce. W mojej dziedzinie Uniwersytet kracza 1 bilion dolarów amerykańskich. W amerykańskiej Witwatersrand jest właściwie taki słynny. Jeżeli chodzi nomenklaturze byłoby to ponad 1 trylion. W ramach po- o pierwszą 500 najlepszych uczelni, to tam są nasze uczel- równania powiem, że giełda nowojorska ma kapitalizację… nie. My chcielibyśmy, żeby one w tym rankingu były wyżej, ostatnie dane, jakie kiedyś widziałem, wskazywały, że to ale nie jest aż tak źle, jeżeli chodzi o ranking szanghajski. było 14 bilionów dolarów; giełda londyńska ma ponad 3, Mam następujące pytania. Pana osobista historia wska- a giełda warszawska ma 570 milionów dolarów. Tak że zuje na to, że pan całe życie biznesem zajmował się i za- 1 bilion… Jest to ogromna organizacja, na której notowane rządzaniem w biznesie, i przemysłem stoczniowym. Czy są wielkie światowe koncerny. Oznacza to, że jest tam duża w tym zakresie ma pan jakieś specjalne zadania lub też ilość pieniędzy, które nasze firmy mogłyby wykorzystać do ambicje przeprowadzania czegoś? To jest pierwsze pytanie. działalności i do inwestowania w naszym kraju. Tak że ta Drugie pytanie dotyczy jakby otoczenia. Pan właściwie jedna jaskółka polskiej firmy, która zadebiutowała, myślę, że będzie ambasadorem w tych wszystkich sąsiadujących dobrze świadczy o potencjale w tej dziedzinie na przyszłość. państwach i państewkach, i w tych dwóch wewnętrznych Sprawy polonijne. Polonia jest liczna, zorganizowana państewkach: Suazi i Lesotho. Właściwie z tego otoczenia w ramach wielu organizacji. O pewnych obszarach dzia- 3 kraje mają wysokie PKB na głowę. Oczywiście RPA jest łalności Polonii wspomniałem. Jeśli chodzi o inne obszary, znaczące, bo ma dużą ludność, ale w tej grupie jest rów- to sądzę, że powinniśmy pomyśleć szczególnie o perspek- nież Botswana i Namibia. Skąd się bierze taki stosunkowo tywie organizacji obchodów 100-lecia odzyskania przez dobry poziom gospodarczy? Czy to właściwie wynika Polskę niepodległości. To będzie miało miejsce oczywiście z wydobywania minerałów i takich dóbr kopalnych, dia- w dniu 31 stycznia 2017 r. 9 mentów, czy to ma jakieś inne przemysłowe uzasadnienie, wynosi około 600 dolarów na głowę. W porównaniu z RPA że w stosunkowo znacznie mniej ludnych krajach, jak czy Botswaną, gdzie ten poziom dochodu wynosi 7 tysięcy w Botswanie i Namibii, dochód na mieszkańca również 800, to jest kolosalna różnica. Oczywiście Mozambik ma właściwie jest wysoki? inne olbrzymie problemy typu ogromne zadłużenie i kon- flikty wewnętrzne, które są zbrutalizowane i niestety koń- Przewodniczący Marek Rocki: czą się konfliktami zbrojnymi, można powiedzieć, że kraj jest wręcz niebezpieczny. Tak że to są olbrzymie różnice. Ja Bardzo proszę, Panie Ambasadorze. szczerze powiem, że zastanawiając się nad tym wystąpie- niem, myślałem, że powinienem poruszyć sprawę różnych Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny krajów. Problem w tym, że po głębszym zastanowieniu nie Rzeczypospolitej Polskiej byłem w stanie znaleźć jednego wspólnego mianownika, w Republice Południowej Afryki ponieważ te różnice są tak ogromne, że praktycznie trzeba oraz w krajach dodatkowej akredytacji: byłoby o każdym kraju mówić osobno. Zdecydowałem Republice Botswany, Republice Namibii, się skoncentrować na RPA – czasu mieliśmy niewiele – Republice Mozambiku, m.in. dlatego, iż uważam, że, sukces, jaki jesteśmy w stanie Republice Zimbabwe, Republice Zambii, odnieść w RPA, jest kluczem do sukcesu w całej Afryce Republice Malawi, Królestwie Lesotho Subsaharyjskiej, ze względu na różnego rodzaju i gospo- i Królestwie Suazi Andrzej Kanthak: darcze, i polityczne zależności występujące pomiędzy tymi innymi krajami, gdzie RPA odgrywa rolę dominującą. Może ja zacznę od drugiego pytania. Rzeczywiście do- Jeżeli chodzi o specjalne zadania dotyczące przemy- chód narodowy, nieładnie mówiąc, na głowę w Botswanie słu, to nie mam jakichś specjalnych zadań. Ja myślę, że i w RPA jest mniej więcej na tym samym poziomie, tj. oko- trzeba wykorzystywać wszelkie możliwości. Oczywiście ło 7 tysięcy 800 dolarów na głowę. W Namibii jest trochę rozmawiałem z panem ministrem gospodarki morskiej mniejszy, ale też jest oczywiście bardzo wysoki. Jakie są Markiem Gróbarczykiem, który ma ogromne nadzieje… tego przyczyny? Z pewnością, jeżeli chodzi o Botswanę, Wspomniałem o rybołówstwie, ale również chodzi o kształ- chodzi o surowce mineralne. Chciałbym powiedzieć, że cenie… Mamy w tym zakresie doświadczenia. Ja sam mia- Botswana przeskoczyła RPA już kilka lat temu i w tej łem okazję brać udział w szkoleniu inżynierów nigeryjskich chwili zajmuje pierwsze miejsce na świecie w produkcji w latach 1988–1989. Z tego co wiem, osoby, które były diamentów. Do tej pory raczej każdy myśli, że RPA jest wówczas w pewnym sensie związane z tym szkoleniem, pierwszym na świecie ich producentem. Nie. Już w tej do dzisiaj utrzymują kontakty i są w jakiś sposób obecni chwili jest to Botswana. Poza tym jest to kraj stosunkowo w Nigerii, przede wszystkim chodzi o osoby związane niewielki, bo Botswana ma tylko około 2 miliony ludności, w ówczesnym czasie z Navimor. Te kraje mają ogromny a takim krajem jest dużo łatwiej zarządzać. Poza tym tam – potencjał, który przez nas nie jest niewykorzystany, dlate- dotyczy to i Namibii, i Botswany – nie było tych strasznych go że przede wszystkim nie mamy odpowiedniej wiedzy doświadczeń związanych z apartheidem, nie było olbrzy- i doświadczenia. To jest jeden powód. Drugi powód – tutaj mich nie tylko różnic klasowych, ale także wewnętrznych myślę, że ta sytuacja działa z kolei na korzyść polskich walk klasowych. Botswana jest krajem w pełni demokra- firm – jest taki, że w tych krajach największe szanse na tycznym, w pełni przejrzystym, jest krajem bezpiecznym. współpracę mają firmy niewielkie, w których my jesteśmy Można zachęcić każdego do uprawiania turystyki. Delta stosunkowo silni. Brakuje nam tylko filozofii inwestowania rzeki Okawango należy do jednych z najbardziej atrakcyj- i prowadzenia działalności gospodarczej za granicą. Ale nych miejsc na świecie. Przy czym również ceny, nawet tam trudno znaleźć jest miejsce… oprócz RPA… Tam trud- jeżeli chodzi o turystykę, są bardzo wysokie. Namibia no jest znaleźć miejsce dla tych wielkich koncernów, ale może nie dysponuje aż takimi atutami, ale z kolei – nie jest dużo miejsca do działania dla firm małych i średnich, wiem, czy to jest prawda – mówi się, że ze względu na w których my jesteśmy silni i możemy tę sytuację w łatwy wpływy niemieckie Namibia była zawsze bardzo dobrze sposób wykorzystać. zorganizowana i też nie miała takich problemów, jakie miała RPA. Tak że rzeczywiście te 2 kraje… te 3 kraje są Przewodniczący Marek Rocki: stosunkowo, jeżeli chodzi o poziom gospodarczy, bardzo wysoko postawione. Dziękuję bardzo. Chciałbym przy okazji jeszcze zwrócić uwagę na to, co Myślę, że możemy zmierzać ku końcowi posiedze- będzie się działo w Mozambiku, który był jednym z naj- nia. Może tylko pozwolę sobie wygłosić jeden komentarz biedniejszych krajów świata, a w tej chwili, po odnalezieniu w związku z pytaniem pana marszałka Bielana i z wypo- dużych zasobów gazu na szelfie oraz węgla kamiennego wiedzią pana ambasadora. Krótko mówiąc, z powodów, w rejonie Moatize, gdzie inwestycje firm amerykańskich o których, jak myślę, pan marszałek wie, jestem głęboko i brazylijskich, m.in. olbrzymiego światowego koncernu zainteresowany sprawami studentów obcokrajowców. I wi- Vale, wyniosły w ostatnich kilku latach 6,5 miliarda dola- dzę istotną różnicę pomiędzy czasami poprzedniego ustroju rów. Jak na tej kraj, to jest olbrzymia inwestycja. Tak że i obecnymi czasami. Ta różnica polega na tym, że wtedy Mozambik ma przed sobą olbrzymie teraz możliwości. istniały studia nauki języka polskiego prowadzące szkole- Podam dla przykładu, że poziom dochodu na głowę miesz- nie dla studentów obcokrajowców, którzy mieli studiować kańca – to jest bardzo ciekawe, dlatego ja o tym wspomnę – w Polsce. I oni dzięki temu poznawali kulturę, język, byli 10 86. posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej przystosowani do studiowania tu, w języku polskim, dzię- studentów z wybranych krajów priorytetowych, to są sty- ki czemu potem na Zanzibarze pan marszałek mógł być pendia im. Banacha, im. Łukasiewicza itd. Tak że tutaj coś witany w języku polskim. się dzieje, ale problemem są środki. Dziękuję. (Wypowiedzi w tle nagrania) W tej chwili praktycznie wszystkie uczelnie, jeśli Przewodniczący Marek Rocki: kształcą obcokrajowców, to kształcą w języku angielskim. W związku z tym oni trafiają na głęboką wodę. Ja to wiem Pan marszałek. ze swojej uczelni. Prowadziliśmy takie badania fokuso- we, żeby sprawdzić dlaczego obcokrajowcy się pojawili. Senator Adam Bielan: I jeden z Hindusów powiedział, że on jest zachwycony, ale był zszokowany, bo on tutaj po raz pierwszy zobaczył Ja mam tylko 2 uwagi. Bardzo dziękuję. białą kobietę. On prawie prosto z samolotu wylądował na Po pierwsze, Polska jest zmuszona ze względu na różne zajęciach, bo przyjechał studiować w języku angielskim. Po zobowiązania międzynarodowe przeznaczać część środ- prostu warunki są nie takie same, jak kiedyś. Stąd zresztą ków na pomoc dla krajów rozwijających się. W ten sposób tak liczna grupa Białorusinów i Ukraińców, którzy jednak moglibyśmy pomagać tym krajom, a jednocześnie sobie. studiują w języku polskim, bo oni nie przechodzą tego stu- Bo my mamy – i tu druga uwaga – bardzo rozbudowany dium języka polskiego, tylko po prosto z marszu oni mogą system szkolnictwa wyższego, który w tej chwili będzie studiować w języku polskim. Stąd ta 1/3 czy prawie… przeżywać coraz większy kryzys ze względu na demografię, znacząca liczba obcokrajowców zza wschodniej granicy. na spadającą liczbę studentów. Więc to też mogłaby być Pan dyrektor. Proszę. pomoc dla uczelni, które będą przeżywać w najbliższych latach duże problemy. Dyrektor Departamentu Afryki i Bliskiego Wschodu Przewodniczący Marek Rocki: w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Przemysław Niesiołowski: Pozwoli pan marszałek, że nie będę tego komentował, bo wiem na ten temat dużo więcej niż pan marszałek, ale Nasz program stypendialny, który jest w jakiś sposób to jest temat na osobne seminarium. organizowany przez Biuro Uznawalności Wykształcenia Dziękuję panu ambasadorowi. Życzę w imieniu komisji i Wymiany Międzynarodowej, jest oczywiście nie tak sze- realizacji założeń pana misji. roko stosowany, jak to było dekady temu. Ale do tej pory (Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocnym Rzeczy- oferujemy tzw. stypendia bez opłat i świadczeń stypendial- pospolitej Polskiej w Republice Południowej Afryki oraz nych, czyli polskie uczelnie oferują możliwość – właśnie w krajach dodatkowej akredytacji: Republice Botswany, to, o czym pan senator powiedział – studiowania w Polsce Republice Namibii, Republice Mozambiku, Republice za własne pieniądze, ale bez ponoszenia kosztów, bez opła- Zimbabwe, Republice Zambii, Republice Malawi, ty czesnego. I tutaj chcę potwierdzić, że ta szkoła języka Królestwie Lesotho i Królestwie Suazi Andrzej Kanthak: polskiego dla cudzoziemców w Łodzi funkcjonuje dalej Dziękuję bardzo.) i sam, będąc ambasadorem w Nigerii, wysyłałem całkiem Zamykam osiemdziesiąte szóste posiedzenie komisji. znaczną liczbę… To oczywiście nie jest rzędu setek czy, jak Proponuję 3 minuty przerwy, żeby pan ambasador to kiedyś było, prawie że tysięcy studentów, ale dziesiątki mógł spokojnie opuścić salę. Potem otworzę kolejne po- tak. Tak że to wciąż jest kontynuowane, chociaż oczywiście siedzenie, wykorzystując obecność przedstawicieli mini- na znacznie niższą skalę. Nasz Departament Współpracy sterstw związanych z punktami, które będziemy omawiali. Rozwojowej oferuje również pełnopłatne stypendia dla Dziękuję bardzo.

(Koniec posiedzenia o godzinie 17 minut 58)

Kancelaria Senatu Opracowanie: Biuro Prac Senackich, Dział Stenogramów Druk i łamanie: Biuro Informatyki, Dział Edycji i Poligrafii