PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, , , A’R

PRIS 75c | Rhif 424 | Rhagfyr 2019

Cwis t.13 Gorsaf Nadolig Bow Street Cofio WJ Prysurdeb Ysgol Pen-llwyn t.12-13 t.19 t.11 Dathlu!

Parti Nadolig Cylch Meithrin Rhydypennau Trip Cylch Meithrin Pen-llwyn i Barc Fferm Ffantasi,

Gruff Lewis yn ennill Pencampwriaeth Cyclo-cross Ben Lake yn annerch ar ôl y canlyniad - gweler t.5 Cymru yn y Fenni - gw. t.7 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424 dyddiadurdyddiadur

Sefydlwyd Medi 1977 IONAWR 17 Nos Wener ‘John Davies, Aelod o Fforwm Papurau Bro Rhifyn Ionawr Deunydd i law: Ionawr 3 Dyddiad cyhoeddi: Ionawr 15 Tahiti’ gan y Parch Watcyn James. Cymdeithas y Garn yn Festri’r Garn am ISSN 0963-925X RHAGFYR 14 - IONAWR 4 Gŵyl Coeden 7.30. Sylwer ar y newid dyddiad Nadolig yn Eglwys St Ioan, Penrhyn-coch GOLYGYDD – Ceris Gruffudd 2-7pm IONAWR 22 Nos Fercher Gyrfa chwist Rhos Helyg, 23 Maesyrefail, Penrhyn-coch yn Neuadd Pen-llwyn, Capel Bangor am ( 828017 | [email protected] RHAGFYR 19 Nos Iau Plygain 8.00. TEIPYDD – Iona Bailey draddodiadol dan nawdd Cymdeithas y CYSODYDD – Elgan Griffiths (627916 CHWEFROR 17-18 Nosweithiau Llun a Penrhyn yn Eglwys St Ioan am 7.00 GADEIRYDD Y TINCER – Richard Owen Mawrth Frân Wen yn cyflwyno Llyfr glas 31 Glan Ceulan, Penrhyn-coch ( 820168 Nebo (Manon Steffan Ros) yn Theatr y RHAGFYR 20 Dydd Gwener Gwasanaeth IS-GADEIRYDD A THREFNYDD CYFEILLION – Werin am 7.30. Sylwer ar y newid dyddiad Bethan Bebb Nadolig Ysgol Penweddig yng Nghapel Penpistyll, Cwmbrwyno, Goginan ( 880228 Bethel, am 10.30 CHWEFROR 21 Nos Wener Noson yng YSGRIFENNYDD – Iona Davies, Y Nyth, nghwmni Rhiain Bebb. Cymdeithas y , Aberystwyth, SY23 4NZ 2020 Garn yn Festri’r Garn am 7.30. ( 01974 241087 IONAWR 15 Nos Fercher Alun Davies Ar [email protected] drywydd llofrudd Cymdeithas y Penrhyn MAWRTH 1 Prynhawn Sul Te Cymreig yn TRYSORYDD – Hedydd Cunningham yn festri Horeb, Penrhyn-coch am 7.30 Neuadd y Penrhyn gydag eitemau gan Tyddyn-Pen-y-Gaer, , Aberystwyth blant Ysgol Penrhyn-coch. Trefnir gan ( 820652 [email protected] bwyllgor Trefeurig Eisteddfod 2020. HYSBYSEBION – Cysyllter â’r Trysorydd

TASG Y TINCER – Anwen Pierce 3 Brynmeillion, Bow Street, SY24 5BP TREFNYDD GWERTHIANT – Lila Piette Llys Hedd, Bow Street ( 820223 Cystadleuaeth TINCER TRWY’R POST – ysgrifennu stori Edryd ac Euros Evans, 33 Maes Afallen Bow Street Nadolig i blant

ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL blynyddoedd 5 a 6. Mrs Beti Daniel Mae gan y Tincer gystadleuaeth ysgrifennu Glyn Rheidol ( 880 691 stori Nadolig i blant blynyddoedd 5 a 6. Y BORTH – Grace Bailey, Pencarreg, Stryd Fawr, Y Borth ( 871462 Y beirniad fydd Menna Beaufort Jones. BOW STREET Diolch i siop Inc am docynnau llyfr yn Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro ( 828 102 Nadolig llawen wobrau - 1af £15, 2il £10 3ydd £5. Beth am fynd ati ddisgyblion Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn ( 820 908 Hoffai Ceris Gruffudd ddymuno blynyddoedd 5 a 6 a gyrru eich stori gydag Anwen Pierce, 3 Bryn Meillion ( 828 337 Nadolig llawen a blwyddyn newydd enw ac enw ysgol neu gyfeiriad cartref i’r Maria Owen, Gerddi Gleision ( 822074 dda i gyfeillion a darllenwyr y Tincer. Golygydd d/o Rhos Helyg, 23 Maesyrefail, CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN Yn ôl f ’arfer ni fyddaf yn gyrru Penrhyn-coch, Aberystwyth, Ceredigion CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI cardiau Nadolig ond yn cyfrannu’r SY23 3HE neu i [email protected] cyn Eirian Hughes, Lluest Fach ( 880 335 arian – eleni i GISDA (Grwp Ieuenctid dydd Llun 6 IONAWR 2020. Nadolig Elwyna Davies, Tyncwm ( 880 275 Sengl Digartref Arfon).. Dei Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch llawen a hwyl ar yr ysgrifennu! ( 623 660 DÔL-Y-BONT Mrs Llinos Evans – Dôlwerdd ( 871 615 Rhoddion DOLAU Diolch yn fawr i; Mrs Margaret Rees – Seintwar ( 828 309 Marian Jenkins £15; Lila Piette £15 GOGINAN Y ddwy wedi rhoi eu gwobr o’r Cyfeillion Mrs Bethan Bebb yn ôl i gronfa Y Tincer. Penpistyll, Cwmbrwyno ( 880 228 LLANDRE Mrs Nans Morgan Dolgwiail, Llandre ( 828 487 Cyhoeddir y Tincer yn fisol o Fedi i Mehefin gan Bwyllgor y Tincer. Argreffir gan y Lolfa, Tal- PENRHYN-COCH y-bont. Nid yw’r Pwyllgor o angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw farn a fynegir yn y papur Mairwen Jones – 7 Tan-y-berth ( 820 642 hwn. Dylid cyfeirio unrhyw newyddion i’ch gohebydd lleol neu i’r Golygydd, ac unrhyw TREFEURIG lythyr neu ddatganiad i’r wasg i’r Golygydd. Mrs Edwina Davies Y mae pawb sy’n ymwneud â’r Tincer yn gwneud hynny’n wirfoddol ac yn ddi-dâl er budd y gymuned leol. Nhw fel unigolion sy’n derbyn pob risg a chyfrifoldeb (cyfreithiol ac fel arall) Darren Villa, Pen-bont Rhydybeddau ( 828 296 gan dderbyn mai ar y telerau hynny y maent yn cyfrannu at y papur a’i ddosbarthiad.

2 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

CYFEILLION Y TINCER Dyma fanylion enillwyr Cyfeillion y Tincer mis Tachwedd 2019 30 MLYNEDD YN OL £25 (Rhif 125 ) John Griffiths, Fron Wen, Penegoes £15 (Rhif 20) Richard Wyn Davies, 48 Ger-y-llan, Penrhyn-coch £10 (Rhif 218) Kathleen Lewis, Llys Alban, Bow Street

Fe dynnwyd y rhifau buddugol gan aelodau o’r tîm dosbarthu yn festri Bethlehem, Llandre pnawn Mercher, Tachwedd 20. Cofiwch ei bod yn amser ail ymaelodi gyda’r Cyfeillion erbyn Ionawr 1, 2020.

Aelodau Clwb Ymddeolwyr Llangorwen a’r cylch yn dathlu pen blwydd y mudiad yn 10 oed. Llun : Hugh Jones (O Dincer Rhagfyr 1989)

Cronfa Leol gyda swyddogion yr Eisteddfod y byddant Annwyl bawb, yn ei flaenoriaethu ar ddatblygu Pentref Dyma ddarn o newyddion da i rannu Gwledig newydd ar y Maes i hyrwyddo gyda chi. Dim ond ychydig dros cefn gwlad, Pentref Siarad Cymraeg i flwyddyn ers i’r ymdrechion codi arian hwyluso profiad dysgwyr y Gymraeg a i’r Eisteddfod Genedlaethol gychwyn yng gwariant ar adnoddau newydd i’r Maes Ngheredigion, mae’r targed o £330,000 i wella cyfleusterau eistedd, cysgodi ac i’r Gronfa Leol wedi ei gyrraedd. Hwre! hamddena. A diolch i bawb a fwrodd ati gyda’r fath Ni fyddwn yn gosod targedau newydd fwrlwm a threfn i gynnal gweithgareddau i ardaloedd lleol. Ein bwriad yn unig ac i gyfrannu. yw i annog pawb i ddal ati i gynnal Adroddwyd y newyddion hyn i’r digwyddiadau i hyrwyddo’r Eisteddfod STORFA CANOLBARTH CYMRU Pwyllgor Gwaith lleol yn ddiweddar ac i godi rhywfaint o arian hefyd wrth gyda phawb yn ganmoliaethus o’r wneud hynny. Nid ydym am i’r bwrlwm ymdrech arwrol ac effeithiol yma. Mae a’r gweithgaredd ddod i ben a ‘rydym yn ambell gronfa ardal heb gyrraedd eu awyddus iawn i ddenu diddordeb gymaint Storfa Cartref a Busnes targed unigol eto ac, wrth gwrs, mae â phosib o bobol Ceredigion i ymddiddori nifer o weithgareddau dal ar y gweill. a chyfrannu i’r Eisteddfod. Gallwn greu Ystafelloedd storio ar gyfer Mae’r Pwyllgor Gwaith lleol yn hyderus Eisteddfod i’w chofio yn Nhregaron 2020. eich anghenion felly y gallwn aneulu tu hwnt i’r targed Gyda diolch am bopeth a gyflawnwyd Monitro Diogelwch 24 Awr gwreiddiol. Penderfynwyd y gallwn yn hyd yma a phopeth sydd eto i ddod. Wedi ei wresogi rhesymol anelu at godi £400,000 erbyn Awst 2020 er mwyn sicrhau yr Eisteddfod Bocses a ‘bubblewrap’ ar lein mwyaf llwyddiannus posib. Gyda’r arian ar ran Pwyllgor Gwaith Eisteddfod www.boxshopsupplies.co.uk ychwanegol yma ‘rydym wedi cytuno Genedlaethol Ceredigion 2020

Cysyllter â’r trysorydd os am hysbysebu Ffôn: 01654 703592 Heol Y Doll, Machynlleth, SY20 8BQ [email protected] www.midwalesstorage.co.uk

3 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

Y BORTH

Arddangosfa Brain y Borth Lady Star of the Sea’. Pan gaeodd yr Eglwys “Rydym wedi ymgynghori’n eang Mae arddangosfa o waith celf newydd Gatholig bu’r adeilad, sydd ar y lôn yn gyda phobl y cylch er mwyn gweld beth gan yr artist lleol Muriel Delahaye wedi arwain at yr Animalarium, yn wag am sawl fydden nhw’n hoffi ei weld yn digwydd agor yn siop 2 Place yn y Borth. Yr blwyddyn. yn yr adeilad. Y tri phrif elfen oedd ysbrydoliaeth y tu cefn i’r casgliad newydd Cafodd ei brynu ym mis Hydref 2018 gan cerddoriaeth fyw o ansawdd uchel, oriel yw ‘Brain y Borth’ sef menywod y griw o bobl leol oedd yn awyddus i greu ar gyfer arddangos gwaith gan artistiaid fyddai’n cerdded ers talwm yn eu dillad du canolfan gymunedol ar gyfer digwyddiadau lleol a chenedlaethol, a gofod addysg gyda ar hyd y clogwyni i Aberystwyth er mwyn diwylliannol a chelfyddydol. Mae Oliver chyfleoedd ar gyfer dysgu ac addysgu.” gwerthu eu basgedi o sgadan. Mae’r lluniau Kynaston, sy’n byw yn y Borth, yn un o’r Mae gwirfoddolwyr wedi bod wrthi’n i’w gweld yn 2 London Place rhwng 10yb- trefnwyr. ddiwyd yn trwsio a phaentio’r adeilad ond 4yp ddydd Mercher i ddydd Sadwrn tan 31 “Ein nod yw creu canolfan lle mae’r mae tipyn o waith adnewyddu i’w wneud Rhagfyr. gymuned leol yn gallu dod i fwynhau eto ac mae ceisiadau am gymhorthdal o Yn enedigol o Ogledd Lloegr, mae digwyddiadau diwylliannol a chelfyddydol gronfeydd cymunedol a chelfyddydol yn Muriel wedi byw yn y Borth ers dros 40 gyda phwyslais ar amlygu talent leol a cael eu llunio ar hyn o bryd. o flynyddoedd ac mae’r traeth a’r môr yn rhannu profiadau a gwybodaeth,” meddai Caiff newyddion a manylion am elfennau annatod o’u gwaith celf. Yn 2018 Oliver, sy’n gerddor ac yn ymgynghorydd ddigwyddiadau’r ganolfan eu cyhoeddi fe gyhoeddodd ddetholiad o ddyddiaduron ym maes ynni adnewyddol. ar dudalen Facebook Star of the Sea www. ei mam, a fu’n athrawes gartref i rai o facebook.com/StarBorth deuluoedd mawr Rwsia adeg y chwyldro ychydig dros ganrif yn ôl. Cymdeithas Henoed y Borth Mae’r gyfrol Miss Daisy’s Secret Russian Taith bws i Gorris a Melin Meirion ar 12 Diary 1916-1918 yn nodi sut y bu i’w mam Medi oedd y cyfarfod cyntaf ar ôl gwyliau’r gwrdd â rhai o gymeriadau blaenllaw’r haf. Er nad oedd y tywydd gwlyb yn ffafriol cyfnod gan gynnwys Rasputin, Lenin a o ran cynnig golygfeydd, roedd yr aelodau Trotsky yn ogystal â’r Tsarina a’u merched. wedi mwynhau eu diwrnod allan. Am fwy o fanylion gweler Facebook ac Ar 26 Medi, cafodd nifer o aelodau Instagram 2londonplaceborth neu’r wefan gymorth gan Betty, Pat ac Yvette i www.2londonplace.co.uk neu gellir cysylltu ddiweddaru eu tocynnau bws. Cafwyd â [email protected] cyngor hefyd ar sut y gallai aelodau wneud hynny eu hunain drwy fynd ar-lein neu Pen-blwydd hapus trwy wneud cais am gopi papur. Mae modd Pen-blwydd hapus iawn yn 80 oed ar 18 llenwi ffurflen y cyfrifiad ar-lein hefyd Rhagfyr i Derrick Davies, Elidir, y Borth. Mae neu anfon cais am ddogfen argraffedig. Derrick (‘Del’) i’w weld yn aml yn cerdded Cynhaliwyd raffl arbennig er budd Cymorth drwy’r pentre, a does dim yn well ganddo Canser Macmillan ac, ynghyd â stondin na chael sgwrs efo hwn a’r llall a rhoi’r byd sborion, cacennau cartref a rhoddion, fe yn ei le. Daw’r dymuniadau da a’r cofion lwyddodd y grŵp i godi £312 i’r elusen. oddi wrth ei deulu a’i ffrindiau i gyd. Jane Leggett o’r Groes Goch oedd ein siaradwr gwadd ar 10 Hydref. ‘Cymorth Canolfan newydd i’r celfyddydau yn y Cyntaf Bob Dydd’ oedd testun sgwrs Jane, Borth a ganolbwyntiodd y tro hwn ar CPR a Mae gan Y Borth ganolfan gelfyddydol defnyddio diffibriliwr. Atgoffwyd yr aelodau newydd ar gyfer y gymuned. Fe agorodd am y clinigau ffliw yn Neuadd y Borth, y ‘Star of the Sea’ ei drysau am y tro cyntaf pantomeim ym mis Ionawr a’r trip siopa yn ystod yr haf, gyda noson o gerddoriaeth Nadolig i Gaer. Roedd Anna Williams wedi fyw. gwneud cacennau i aelodau eu mwynhau Ers hynny, mae tri digwyddiad arall gyda’u te a hynny fel arwydd o ddiolch am y wedi’u cynnal. Roedd y ganolfan yn un cyfraniad tuag at ei thaith gyda’r Sgowtiaid o’r lleoliadau a ddefnyddiwyd ar gyfer i’r jambori yn yr Unol Daleithiau yn ystod perfformiad ‘Borth Begins’ ym mis Awst; yr haf. cynhaliwyd twmpath ym mis Tachwedd Cynhaliwyd yr ail gyfarfod ym mis Hydref ochr yn ochr â set gan y band lleol ar y 24ain pan wnaethom ni groesawu Chocolat, ac fe gafwyd noson o leisiau lleol Erwyd Howells a roddodd sgwrs ddifyr a yn canu’n ddigyfeiliant ym mis Rhagfyr gan diddorol ar hanes offer fferm. Yn y cyfarfod gynnwys perfformiadau gan Gôr y Gors a hwn hefyd, clywodd yr aelodau ein bod Machapela. wedi derbyn rhodd hael iawn gan Bwyllgor Mae’r ganolfan wedi agor yn yr adeilad y Carnifal yn eu noson gyflwyno arbennig a a fu’n gartref i Gapel Presbyteraidd Soar gynhaliwyd 19 Hydref. o 1876 tan 1964. Rhwng 1969 - 2016 , yr Yn ystod cyfarfod 7 Tachwedd, trafodwyd adeilad oedd addoldy’r Eglwys Gatholig ‘Our y trefniadau ar gyfer y daith siopa Nadolig

4 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

i Gaer ar 21 Tachwedd, y te Nadolig ar 5 sych ac roedd pawb wrth eu bodd gyda’r Rhagfyr, y Ffair Elusennau yn Neuadd y siopau a’r marchnadoedd Nadolig awyr Borth ar 7 Rhagfyr, y cinio Nadolig yn Llety agored gyda’u llu o ddanteithion bwytadwy. Y CRYNWYR Parc ar 12 Rhagfyr a’r Panto yn Aberystwyth Cafodd nifer ohonom gyfle hefyd i weld y ar 11 Ionawr. Roeddem yn falch o groesawu cerflun ‘Knife Angel’ y tu allan i’r Eglwys HOLI AC ADDOLI David Lloyd Roberts o Ystadegau Cymru a Gadeiriol. Syfrdanol ac yn sicr yn sobri. fu, gydag Yvette, yn cynorthwyo aelodau Pob diolch i John Coaches a’i yrwyr am y CWRDD CYFRWNG CYMRAEG Y trydydd Sul o’r mis i gwblhau ffurflen y cyfrifiad ar-lein. Yn teithiau hyfryd a gawsom yn ystod y flwyddyn Ionawr 19 am 3 pm hwyrach, cafwyd cyflwyniad ymarferol gan aeth heibio, i’r Pwyllgor am eu holl waith

Joan Evans ar greu torchau ac addurniadau caled, i’r siaradwyr a’r ymwelwyr, i Bwyllgor TŶ CWRDD Maes Maelor blodau ar gyfer y Nadolig, gydag aelodau y Carnifal ac i Ymddiriedolaeth Lady Grace SY23 1SZ eraill yn chwarae dominos, Scrabble neu James am eu cefnogaeth ariannol ac am y chwilen. gefnogaeth a’r brwdfrydedd a ddangoswyd CROESO CYNNES I BAWB Ar 21 Tachwedd aethom ar ein taith siopa trwy gydol y flwyddyn, ym mhob tywydd gan Ymholiadau: Nadolig i Gaer. Roedd Lionel ein gyrrwr yn ein haelodau. Os oes gennych ddiddordeb, 01970 612794 ardderchog ac fe’n gollyngodd yng nghanol ffoniwch Joy ar 8716489. [email protected] Caer er mwyn i ni allu mynd ati i siopa ar Nadolig Hapus i chi gyd gan holl aelodau unwaith. Roedd y tywydd yn oer ond yn Cymdeithas Henoed y Borth. Etholiad 2019

Yn etholiad San Steffan 2017, blewyn. Eleni roedd effaith Brecsit fe enillodd Ben Lake sedd lawer yn fwy. Roedd cefnogwyr Ceredigion dros Blaid Cymru Brecsit yn flin a rhwystredig gyda mwyafrif o 104 dros nad oedd Prydain wedi gadael Mark Williams, ymgeisydd y yr Undeb Ewropeaidd ar ôl tair Democratiaid Rhyddfrydol. Yn blynedd a mwy, ac o ganlyniad yr etholiad eleni fe enillodd Ben fe gynyddodd pleidlais y Toriaid Lake gyda mwyafrif o 6,329 dros a Phlaid Brecsit (o gymharu ag y Ceidwadwyr gyda’r DRh yn UKIP yn 2017). Ar ben hynny, drydydd. Beth ddigwyddodd? ymdrechu i adennill ei sedd yr Yn gyntaf roedd sawl peth oedd Mark Williams y tro hwn, ac yn milwrio’n erbyn y DRh. Yn mae hynny, fel arfer, yn anos na Brydeinig fe gawsant ymgyrch chadw sedd. Canlyniad hyn i gyd anodd iawn, gydag arweinydd oedd i bleidlais y DRh gwympo o newydd, anadnabyddus i’r 29% yn 2017 i 17.4% eleni, cwymp rhan fwyaf o’r etholwyr, a o tua 4,500 pleidlais. wnaeth hi ddim cynyddu yn Fel y nodwyd, fe aeth rhai ei phoblogrwydd yn ystod yr o’r rhain i’r Toriaid, ond mae’n etholiad. Yn ail, gellir dadlau amlwg fod llawer iawn ohonynt fod pleidlais Mark Williams yn wedi mynd i Ben Lake. Wrth y gorffennol wedi bod yn un fynd o gwmpas i ganfasio drosto, oedd yn denu pawb oedd yn roedd hi’n amlwg fod Ben yn erbyn , gan gynnwys gymeradwy iawn ar draws y sir, llawer o Doriaid a Llafurwyr oedd hyd yn oed ymysg y rhai nad yn cefnogi’r DRh oherwydd eu oeddynt am bleidleisio drosto. bod yn credu mai ras rhwng Mae ei wreiddiau yn ardaloedd dwy blaid oedd hi. Fe gollodd y dyffryn Teifi a dyffryn Aeron Y canlyniad o Wicipedia. DRh gefnogaeth llawer iawn o’r yn ddwfn iawn, ac mae hynny Llafurwyr yn 2015, oherwydd wedi bod yn fantais fawr iddo. y glymblaid rhwng y DRh a’r Mae’n ddyn pobl, sy’n gallu sicr bu hynny’n hanfodol wrth Blaid yn yr etholaeth ers bron i Toriaid yn 2010-15. siarad ag unrhyw un a chymryd iddo gadarnhau ei afael ar y ugain mlynedd. Fe gynyddodd Wedyn fe ddaeth y bleidlais ar diddordeb yn yr hyn y maent yn sedd. O ganlyniad fe lwyddodd y bleidlais o 29.2% i bron 38%, Brecsit yn 2016, ac yn sicr fe ei ddweud. Ar ben hyn, mae’n PC i ddenu cefnogaeth oddi ar cynnydd o dros 3,500 pleidlais. effeithiodd hyn ar eu pleidlais beniog a chall, ac mae ef a’i y DRh a Llafur, yn enwedig yng Mae Ben wedi cael pleidlais o yn 2017, ac roedd yn un o’r staff wedi gweithio’n ddiarbed ngogledd y sir, lle nad oedd Ben ffydd sylweddol; rwy’n siŵr na rhesymau pam y collon nhw’r dros etholwyr Ceredigion dros yn adnabyddus o gwbl yn 2017, fydd yn ein siomi. sedd y flwyddyn honno o drwch ddwy flynedd a hanner, ac yn a rhoi inni’r canlyniad gorau i’r RICHARD OWEN

5 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN

Suliau Pen-llwyn: Rhagfyr 22 5.00 Oedfa’r Gair a’r Geiriau, Capel y Garn 29 10.00 Dr. Watcyn James

Ionawr 2020 5 2.00 Bugail (oedfa gymun) 12 11.15 Bugail 19 10.00 Y Parchg John Tudno Williams

Dathlu’r Aur Llongyfarchiadau cynnes i Cynthia ac Arnold Evans, Cwmwythig, ar ddathlu Priodas Aur yn ddiweddar. Dymuniadau gorau i’r dyfodol i’r ddau ohonoch.

Ymgartrefu yn Llanilar: Warfarin. Hefyd mae’n bwysig peidio bwyta ei angerdd at geffylau i mewn i’w arddegau Dymuniadau gorau i Iona Davies, rhai bwydydd neu foddion eraill. Cafwyd wrth iddo ddod yn joci medrus, gan reidio ar Maencrannog wrth iddi wneud ei chartref hefyd hanes Aspirin, Penicillin,Y Pilsen, gwrs rasio Llangadog ac yn amlwg fel joci ar yn Y Nyth, Llanilar. Ein colled ni yma ym Prozac ac eraill. Mae busnes meddyginiaeth y ceffyl rasio enwog, Billy Boy. Mhen-llwyn fydd ennill Llanilar. Gobeithio y wedi newid tipyn ers i Aspirin gael ei Ymunodd â’r fyddin yn 18 mlwydd byddwch yn hapus iawn ond yn taro nôl i’n ddarganfod mewn coeden Helyg gan oed a’i leoli yn yr Almaen am 4 blynedd; gweld yn aml. Bayer ym 1899. Gan mlynedd ar ôl hyn dychwelodd i Aberystwyth yn ei ugeiniau cafodd Taxol – meddyginiaeth at gancr y gan weithio yn Padarn Dairies lle y cyfarfu Merched y Wawr Melindwr fron ei ddarganfod o’r goeden Ywen. Yn ag Enid. Priododd y ddau yn 1958 a’r llynedd Roedd dyddiad a lleoliad gwahanol i’n cwrdd ddiweddarach ac ar y pryd mae gwaith bu iddynt ddathlu eu pen blwydd priodas ar Dachwedd 12 oherwydd nad oedd ein gŵr Genomeg yn cymryd y frwydr cancr ymlaen. o 60 mlynedd gan dderbyn cerdyn gan y gwadd yn medru bod hefo ni ar y dyddiad Cafodd pawb gyfle i holi cwestiynau a Frenhines i nodi’r garreg filltir arbennig. arferol ac nid oedd y neuadd ar gael. Festri’r chael cyngor sut i ofalu am ein cyffuriau ni Ar ôl priodi, rhedodd Hywel ac Enid ddau capel – ystafell foethus a chroesawgar adref cyn i Lis Collison ddiolch i Geraint a dŷ tafarn, y Miners Arms ym Mhont-rhyd- oedd yn ein derbyn ni ar noson oer dywyll. chyn mwynhau clonc dros baned wedi ei y-groes ac yna’r Ivy Bush yn Llandeilo. Roedd gan ein trysorydd Elenor Jones waith darparu gan Rita Jones ac Aerona Armitage. Ar ôl genedigaeth Eira ac yna Linda, ychwanegol casglu arian at sawl achos – Cyn dychwelyd cafodd aelodau lun gyda’u penderfynodd Hywel ac Enid ddychwelyd sef y cardiau Nadolig, raffl y mudiad a thâl bocsus anrhegion Nadoligaidd cyn eu i Gapel Bangor, gan setlo yn Ael y Bryn lle arferol. dosbarthu i wahanol gartrefi’r henoed trwy ganwyd Glyn. Gyda chroeso cynnes gan Eirwen yr elusen Age Cymru. Diolchwyd i’r aelodau Dechreuodd Hywel weithio yng Ngholeg McAnulty cychwynwyd y noson gan adrodd am roi mor hael at yr alwad yma. Amaethyddol Cymru yn y 70au cynnar fel cân y mudiad – Fy Iaith, Fy Ngwlad. Gyda Prif Borthor gan ymddeol yn 1994. Er iddo chymaint o waith i gwblhau a chymaint o Cofio Daniel Hywel Wyn Jones, Awel Deg hysbysebiadau roedd rhaid i’n gwestai aros 27/02/1929 - 12/11/2019 ychydig. Ganed Hywel ar 27ain o Chwefror 1929 ac Roedd pawb yn falch o groesawu un roedd yn 90 oed a 9 mis pan fu farw. o aelodau cyntaf y gangen, Delyth, Cae Cafodd ei eni a’i fagu yn Rhydyceur, Haidd gynt, gwraig Geraint Morgan ein gŵr Capel Madog, yn fab i Daniel ac Elizabeth gwadd. Brodor ei filltir sgwâr yw Geraint Jones a brawd ieuengaf Glyn. Bu farw Glyn o Fwlch-llan, ac yn fferyllydd cymunedol o niwmonia yn 19 mlwydd oed pan oedd yn Nghregaron erbyn hyn. Mae hefyd yn Hywel ond yn 10 mlwydd oed. Ysgrifennydd Clwb Rygbi ac yn dal Gadawodd Ysgol Trefeurig yn 14 mlwydd i gynorthwyo CFFI . oed ac aeth i weithio ar fferm Lluest Fawr Ei athro Cemeg yn Ysgol Uwchradd gerllaw, yng Nghapel Madog. Doedd hi ddim Tregaron gafodd ddylanwad mwyaf arno ac ond rhyw ddeufis yn ôl – pan ddaeth allan fe aeth ymlaen i Brifysgol Caerdydd i fod yn o’r ysbyty – y gofynnodd i Enid a Linda fferyllydd. Aeth ymlaen i ddangos silffoedd fynd ag ef am dro yn y car o gwmpas Capel electronig fferyllfa’r Ysbyty sydd yn gweini Madog er mwyn iddo gael hel atgofion am cyffuriau gan ddefnyddio Robot. ei blentyndod a thynnu sylw at y caeau y Dyletswydd fferyllydd yw i weini y bu yntau yn eu haredig yn Lluest Fawr fel cyffur iawn i’r claf iawn ar y pryd iawn am bachgen ifanc, a’r cartref ble cafodd ei fagu y gost iawn, gyda chaniatâd y claf. Mae pob yn Rhydyceur. meddyginiaeth yn gallu bod yn wael os Fel plentyn, roedd yn hoff iawn o geffylau bydd gormod yn cael ei weini – e.e. y cyffur gan ennill amryw o Jimcanas. A pharhaodd

6 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

LLANDRE DÔL-Y-BONT ymddeol yn swyddogol, ni lwyddodd i Pen blwydd hapus arbennig Genedigaeth ymddeol yng ngwir ystyr y gair. Ef, yn Pen blwydd hapus arbennig i Sue Henley, Llongyfarchiadau mawr i Sophie ac Owain ei eiriau ei hun oedd y “chief cook and Lôn Glanfred. James, Tŷ Marc, ar enedigaeth eu mab bach bottle washer” ar gyfer busnes gwely Ac i Wendy Morgan, Maes Mieri. cyntaf. Ei enw yw Hugo Rhys. Mae’n siwr a brecwast Enid. Bob bore byddai’n fod Rachel a Gareth Rowlands, Brynllys, wedi sefyll yn amyneddgar o flaen y cwcer, y Gwellhad buan gwirioni hefyd o gael eu gor-wyr cyntaf i fyw lliain sychu llestri dros ei ysgwydd gyda Dymuniadau gorau a gwellhad buan drws nesaf iddynt. Pob dymuniad da i’r teulu. phopeth wedi ei osod allan fel pin mewn i Alan Millichamp sydd wedi cael papur yn barod ar gyfer yr archebion llawdriniaeth yn ddiweddar. brecwast. Daeth amryw o westeion rheolaidd Hywel ac Enid yn ffrindiau oes. ac i Rhodri Morgan, Maes Mieri sydd wedi DOLAU Yn ei 80au dysgodd yn eiddgar sut i cael llawdriniaeth yn ddiweddar. ddefnyddio cyfrifiadur am y tro cyntaf, Cydymdeimlad gan ddarganfod ffordd newydd o gysylltu Cydymdeimlad Trist a chwith yw clywed am farwolaeth â theulu a ffrindiau drwy e-bost. Roedd Cydymdeimlwn yn fawr gyda Mair England Gwynant Edwards, Nant-y-felin, (Nantsiriol yn falch iawn o’i allu i feistroli technoleg a’r teulu a’i mam Margaret ar farwolaeth gynt), ac yntau bob amser mor llawn afiaith a phan fyddai rhywun yn gofyn cwestiwn gŵr, tad a tad-cu tyner sef John Glyndwr cynnes. Gwynant oedd yr ieuengaf o bump iddo nad oedd yn gwybod yr ateb Williams, Bryngolau Llandre. o blant Nantsiriol, lle bu’n ffermio drwy byddai’n dweud “y’ch chi’n gyfarwydd â ei fywyd. Estynnwn ein cydymdeimlad Google? Bydd Google yn gwybod”. Genedigaeth i’w weddw Vicky, ei ferch Juliet sy’n byw Drwy gydol ei oed, anaml iawn yr oedd Llongyfarchiadau i Daniel a Nicola, yn Nolgellau, ei fab John sy’n byw yn Hywel yn sâl a dim ond eleni y cydiodd Tradiddan, ar enedigaeth merch fach - Llundain, ac i’w chwaer Eirian sy’n byw yn yr y salwch ynddo. Er hynny, roedd ei Eliza Florence - chwaer fach i Rose sydd Amwythig. feddwl yn chwim o hyd a’i gof yn wych yn 3 oed. Cafodd ei geni Tachwedd 17fed hyd at y diwedd. Doedd dim angen llyfr ac yn pwyso 5 pwys 7 owns. cyfeiriadau arno gan ei fod yn medru cofio’r rhan fwyaf o rifau ffôn ar unwaith. Cydymdeimlad Cadwodd Hywel yn ffit drwy gydol ei Cydymdeimlwn â Elinor Powell, Coed y CLARACH / fywyd, gan ddal ati’n anhygoel wrth Bryn, ar golli ei mam ar Ragfyr 5ed. LLANGORWEN weithio’n llawn amser yn ystod y dydd ac â Huw Ceiriog a Diana Jones, Nant a dod adref i gadw golwg ar y caeau yn Beiciwr prysur y Mynydd, ar golli perthnasau yn Ael y Bryn, yn belio gwair, torri cloddiau, Gruff Lewis, 15 oed o Langorwen a enillodd ddiweddar. plannu llysiau – roedd bob amser Bencampwriaeth Cyclo-cross Cymru rhywbeth i’w wneud. Parhaodd yn heini gynhaliwyd yn y Fenni ddechrau Rhagfyr. ar ôl symud i Awel Deg gan fynd allan yn Bu Gruff hefyd yn teithio o amgylch y DU yn aml am dro o gwmpas Capel Bangor, yn rasus y gyfres genedlaethol ddaeth i ben yn benderfynol o aros mewn iechyd da ac Efrog. Daeth Gruff yn 10fed o blith reidwyr yn ffit hyd nes i’r salwch gydio ynddo rai gorau Cymru, Lloegr, yr Alban ac Iwerddon. misoedd yn ôl. Collodd ei frwydr ar 12fed Amrywiaeth eang o lyfrau, cardiau, Mae’r cyfan yn dibynnu ar system bwyntiau o Dachwedd yn ei gartref yn Awel Deg, cerddoriaeth ac anrhegion Cymraeg. Bydd Gruff yn reidio yng Ngwlad Belg lle bu Enid a Linda yn gofalu amdano’n drosy Nadolig gyda rhai o chwaraewyr dyner drwy gydol ei wythnosau olaf. CROESAWIR ARCHEBION GAN gorau y byd cyn Pencampwriaeth Cyclo- UNIGOLION AC YSGOLION Dymuna Enid a’r teulu ddiolch o galon cross Cenedlaethol fydd yn yr Amwythig yn am bob arwydd o gydymdeimlad a 13 Stryd y Bont, Aberystwyth Ionawr. Yna toriad byr cyn tymor newydd y ddangoswyd iddynt yn eu profedigaeth. 01970 626 200 rasus beicio ffyrdd a mynydd.

Cofiwch gefnogi eich busnesau lleol

7 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

PENRHYN-COCH

Horeb gyfnod yn Glasgow. Cwestiynodd pwy oedd Sioe Flynyddol Cymdeithas y Gwenynwyr Rhagfyr ei dad biolegol a pham na ddychwelodd yn Cymraeg 22 10.30 Oedfa Nadolig yn cynnwys eitem fwy rheolaidd at ei deulu yn Llanuwchllyn. Nid yn aml y mae gwenynwyr yn cael gan y plant Mae’n amlwg fod y gyfrol swmpus wedi blwyddyn i’w plesio ac anamlach fyth 25 8.00 Cymun fore’r Nadolig Y Parchg Peter deillio o flynyddoedd o waith ymchwil yw cael dwy flynedd o lewyrch yn dilyn Thomas manwl, a chawsom gipolwg ar gymeriad ei gilydd! Fyny ac i lawr fu tymhorau 29 10.00 Oedfa olaf y flwyddyn Y Parchg cymhleth a dyrys. blynyddoedd yr ugeiniau – blynyddoedd Peter Thomas Yn sicr, dyma damaid i aros pryd a cyffredin iawn eu cynaeafau ac aml hwnnw’n un sylweddol. flwyddyn heb ddim. Gocheler y gwenynwyr Ionawr Diolch am sgwrs ddifyr, ddadlennol, ac rhag gor- ganmol a themtio ffawd byd natur 5 2.30 Y Parchg Peter Thomas – edrychwn ymlaen at bori ymhellach i hanes a byd gwenyn wrth or-ganmol y ddwy oedfa gymun O.M. yn y flwyddyn newydd. Bydd y gyfrol flynedd hyn. 12 10.30 Y Parchg Peter Thomas – yn cael ei lawnsio yn y Llyfrgell Genedlaethol Roedd llwyddiant y flwyddyn yn amlwg ar oedfa deuluol ar Chwefror 22ain. fwrdd y sioe flynydol yng Nghanolfan Capel 19 2.30 Beti Griffiths Seion ganol Tachwedd. Byrddau llawn a’r mêl 26 10.30 Y Parchg John Roberts Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-coch hynny yn ôl y beirniad, Ceri Morgan, Cilgerran, Cyhoeddwyd manylion am Eisteddfod fyny i safon unrhyw sioe genedlaethol trwy’r Cinio Cymunedol Penrhyn-coch Gadeiriol Penrhyn-coch 2020 yn ddiweddar. wlad. Beth arall oedd i’w ddisgwyl oddi wrth Bydd y Clwb yn cyfarfod yn Neuadd yr Y dyddiadau fydd 23-24 Ebrill; y trysoryddion aelodau’r gymdeithas a hawliai’r brif wobr yn y Eglwys dyddiau 8 a 22 Ionawr. Cysylltwch newydd yw Eleri James, Cae Mawr ac Elin Sioe Frenhinol bron yn flynyddol? â Job McGauley 820 963 am fwy o fanylion Haf, Y Ddôl Fach. Dyma’r prif enillwyr: neu i fwcio eich cinio. Y beirniaid fydd Mêl golau, Gwydion. Mêl canolig, Wil Nos Wener: Cerdd: Bethan Ruth; Llefaru: Cydymdeimlad Carwyn Hawkins Cydymdeimlwn unwaith eto a theulu y Dydd Sadwrn: Cerdd: Arfon Williams, ddiweddar Nesta Edwards – Aeron Edwards Cwmtirmynach Llefaru: Ian Lloyd Hughes, a Ceinwen Jones a’r teulu ar farwolaeth Y Bala. Llenyddiaeth: Emyr Lewis, Daniel Titley, Comins-coch yn 39 oed. Roedd Daniel yn fab i Siân a Steve Titley ac yn frawd Pêl-droed Penrhyn-coch i Hannah; bu farw yn ddisymwth dydd Sul Tîm cyntaf 17 Tachwedd. Dyma’r drydedd brofedigaeth Cwpan Cymru rownd 2 i Sian gollodd ei mam – Mrs Eirlys Evans ym 09/11 Llanelli 0 Penrhyn-coch 1 Medi a’i thad, Mr Llew Evans yn Ebrill. 16/11 Llandudno 4 Penrhyn-coch 0 23/11 Penrhyn-coch 3 Prestatyn 2 Croeso 30/11 Penrhyn-coch 0 Llanrhaeadr-ym- Croeso i Rob a Liz Edwards ac Ifan i Cwrt mochnant 3 Newydd – eu cartref newydd ar ochr y ffordd yn y pentref. Mae Rob – fagwyd yn Cwrt Cwpan Cymru Rownd 3 yn dychwelyd adref a Liz yn hanu o Cross 07/12 Penrhyn-coch 1 Prestatyn 2 Inn. Mae Ifan yn mynychu Cylch Meithrin Trefeurig a chroeso i ychwanegiad i’r teulu Eilyddion – ganwyd Myfi Lizzie Edwards ar Dachwedd 17/11 Cwpan Dai Dynamo Aber- 3 Gwydion ab Ifan, Mêl y Felin, Penrhyn-coch, 19. Dymuniadau gorau! Penrhyn-coch 1 yn derbyn y wobr am y nifer fwyaf o bwyntiau 23/11 Tal-y-bont 4 Penrhyn-coch 2 oddi wrth y beirniad, Ceri Morgan. Gwelir ei Genedigaeth 30/11 Bow Street 2 Penrhyn-coch 1 gychod isod Llongyfarchiadau mawr i Shan ac Alan James, Pen-banc ar ddod yn fam-gu a tad- cu. Ganwyd mab – Hugo James i Sophie ac Owain James, yn Nôl-y-bont.

Cymdeithas y Penrhyn Hazel Walford Davies oedd ein siaradwr gwadd fis Tachwedd a chawsom sgwrs hynod o ddiddorol ar “Dod i adnabod Syr O.M. Edwards”. Sgwrs amserol gan fod ei chofiant o O.M. Edwards ar fin cael ei gyhoeddi yn y Flwyddyn Newydd. Portread tra gwahanol i’r hyn a ddisgwylid gawsom ganddi. Soniodd am ei fywyd yn Rhydychen, ei gyfnod yn Aber “sgitso direidus yn ystod yr wythnos ac ar y Sul, person annymunol!; ei Llun: Beverley Hemmings

8 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

Griffiths. Mêl Tywyll, Wil Griffiths Colofn Elin Jones Mêl caled. Lewis Griffiths. Mêl Grug, Gwydion. Mel Hufennog, Gwydion. Eitem Fasnachol, Bert Jones. Eitem Mae wedi bod yn fis prysur yn y Tan-y-fron nawr wedi’i adleoli fan hyn Gyfansawdd, Gwydion. Cwyr, Bert Jones’ Cynulliad, ac rydym wedi bod yn trafod yn ogystal â nifer o wasanaethau iechyd Surfedd, Gwydion. Mêdd, Wil Griffiths. rhaglen diwygio’r Cynulliad. Mae ymateb eraill. Gobeithiaf bydd y Bwrdd Iechyd Ffram, Gwydion. Cynnyrch cwyr, Bert positif wedi bod at y Bil Senedd ac nawr yn gallu cynnal nifer o glinigau Jones. Cacen Fêl, Mair Griffiths. Etholiadau, sy’n trafod gostwng yr oedran yma, yn hytrach na bod rhai cleifion yn Cwpan yr eitem fêl orau, Gwydion. Cwpan pleidleisio yng Nghymru i 16, gobeithio gorfod teithio’n bell am eu triniaethau. nifer mwyaf o bwyntiau, Gwydion. erbyn 2021. Mae’r Bil yn symud gam yn Rwy’n cadw llygaid ar y broses o agor Cynhelir Cyfarfodydd bob bythefnos yn nes at derfyn ei daith ddeddfwriaethol, canolfannau tebyg trwy’r etholaeth. Y Ffarmers, Llanfihangel-y-Creuddyn am ac roedd yn galonogol fod y mwyafrif o Mae sawl person wedi cysylltu gyda 7.30 o’r gloch. Croeso i bawb i ymuno â ni. Aelodau’r Cynulliad yn cefnogi gostwng fy swyddfa yn ddiweddar yn sôn am yr oedran pleidleisio i 16 mewn cyfnod ddiffyg argaeledd deintyddion yng Cydymdeimlad gwleidyddol mor arwyddocaol. Mae’r Ngheredigion. Mae hyn yn adlewyrchu Cydymdeimlwn â Delyth Jones, Senedd Ieuenctid wedi creu argraff darganfyddiadau’r Gymdeithas Rhydyrysgaw, Glan Ceulan, ar farwolaeth ei arbennig yn ei blwyddyn gyntaf ac yn Ddeintyddol Brydeinig sy’n honni ar chwaer - Jill Ramwell - yn Llandrindod. dyst i ganlyniadau cadarnhaol rhoi llais golled yn yng Ngheredigion wrth geisio i’n pobl ifanc. Bydd gostwng yr oedran dod o hyd i ddeintydd y Gwasanaeth IBERS – dathlu canrif pleidleisio yn adeiladu ar y gwaith hwn. Iechyd. Mae angen mynd i’r afael ar frys Darlledwyd rhaglen Galwad Cynnar Bydd cyfnod olaf y Bil yn cael ei drafod â’r ffordd y mae’r gwasanaeth yn cael ei fore Sadwrn 14 Rhagfyr ar Radio Cymru mewn pythefnos. gomisiynu yng Ngheredigion, a byddaf o IBERS Gogerddan i ddathlu canrif y Yn lleol, mae datblygiadau yn y maes yn codi hyn gyda’r Gweinidog Iechyd. Fridfa. Bu Bryn Tomos yn trafod magu iechyd i’w gweld gydag agoriad Canolfan Nadolig Llawen a Blwyddyn Newydd gweiriau a meillion newydd gyda Rhun Minaeron yn . Mae meddygfa Dda i chi gyd. Fychan, Ymchwiliwr Porthiant a Silwair; Dr Kerrie Farrar, Prif Ymchwilydd a gwyddonydd yn gweithio ar gnydau, ynni ac amaethyddiaeth cynaladwy a Dr Iwan Owen, darlithydd mewn amaethyddiaeth, Myfyrdod y Nadolig agronomeg, glaswelltiroedd a chnydau. Mae modd gwrando ar y rhaglen am Un o’r pethau sy’n siwr hyrwyddo ysbryd teuluol a anhraethol, gweithred sy’n gyfnod eto ar BBC Sounds. o ddenu sylw rhywun yr chymunedol – yr hyn sydd medru cyrraedd y mannau adeg yma o’r flwyddyn mor bwysig yn nhymor mwya tywyll ac anodd Cywiriad yw’r hysbysebion y Nadolig. Mae’n siwr hynny yn ein bywydau. Yng Ymddiheuriadau. Dylai y stori yn rhifyn Nadoligaidd ar y teledu i’r hysbysebion gostio’n ngrym y geni gwyrthiol Tachwedd am Lisa Davies yn rhedeg gan wahanol siopau ddrud i’w cynhyrchu ond mae modd gweld y goleuni hanner marathon Caerdydd ddarllen “’er ac archfarchnadoedd. er mor ddifyr yw eu gwylio, na ellir mo’i ddiffodd, cof am ei hewythr Paul Rowlands’. Cymeriad neu greadur gwyddom mai sail eu y gobaith na ellir mo’i fydd yn cymryd y brif ran bodolaeth yn y pen draw ddymchwel a’r llawenydd gan amlaf ac eleni daeth yw denu pobl i wario arian na ellir mo’i ddwyn ymaith. “Edgar y Ddraig” a “Cefin a phrynu nwyddau. Felly awn i Fethlehem y y Foronen” yn wynebau Wrth gwrs, ymhob un Nadolig hwn i groesawu cyfarwydd i lawer ohonom. o’r hysbysebion mae prif Iesu i’n plith, i’w dderbyn Pwy fyddai wedi meddwl gymeriad gŵyl y Nadolig, yn Arglwydd, gan roi ei fod gan foronen y gallu i sef Iesu, ar goll. Ie, mae’n gariad ar waith yn y byd. siarad! hen ystrydeb mi wn – Yng nghanol ein dathliadau Ar y cyfan, mae’r Christ has been taken out cofiwn mai Ef yw prif hysbysebion yn ceisio of Christmas. Ond fyddai gymeriad y Nadolig! arddangos y rhinweddau yna ddim Nadolig oni bai Y PARCHG WYN MORRIS da a chadarnhaol hynny fod Iesu wedi’i eni yn llety’r mewn bywyd megis anifail. Dyna sydd yn rhoi caredigrwydd, llawenydd ac gwir ystyr a phwrpas i’n ewyllys da. Yn ogystal, crëir holl baratoadau a’n dathlu. ynddynt naws ddisgwylgar Daeth Duw i’n plith fel a rhyfeddol ac am hynny baban bach i gofleidio’r rhaid eu canmol am hil ddynol â’i gariad

9 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

BOW STREET

Capel y Garn 10.00 Parti Nadolig Cylch Rhagfyr

22 Gwasanaeth Nadolig Teuluol Meithrin Rhydypennau

25 9.00 Oedfa ar fore’r Nadolig dan Ar ddydd Sadwrn 7fed o Ragfyr, arweiniad y Gweinidog cynhaliwyd parti Nadolig Cylch Meithrin 29 Carwyn Arthur Rhydypennau gyda nifer da o blant y fro yn bresennol. Dymuna’r cylch Ionawr ddiolch yn diffuant i and West 5 Bugail Housing, Morrisons a Spar Northgate 12 J Tudno Williams am y nawdd caredig tuag at gynnal 19 Bugail y digwyddiad. Diolch i bawb a fu’n 26 Bugail – Oedfa’r Ofalaeth brysur yn paratoi ar gyfer y parti ac i lu o fusnesau ac unigolion lleol wnaeth Noddfa gyfrannu gwobr i’r raffl ar y diwrnod. Diolch hefyd i Siôn Corn am alw heibio 10.00 oni nodir yn wahanol i ddosbarthu anrhegion i’r plant. Bydd Rhagfyr elw’r digwyddiad yn mynd tuag at brynu 22 Y Parchg Richard Lewis offer newydd i blant y cylch i fwynhau a 24 Gwylnos Nadolig am 11.30 pm parhau i ddysgu a datblygu. 25 Uno yn y Garn ar gyfer oedfa bore Nadolig 29 Uno yn y Garn

Ionawr 5 Uno yn y Garn Cydymdeimlad gwerthfawrogiad o wasanaeth gwerthfawr 12 Y Parchg Richard Lewis Cydymdeimlwn gyda Siôn England, Sara Kathleen Lewis i breswylwyr y cartref. 19 Cyfeillach ac Alys ar farwolaeth tad-cu Sion John Trwy ddyfalwch Meinir Lowry a Gwenan 26 Y Parchg Richard Lewis Glyndwr Williams, Llandre. Price roedd llond bwrdd o gynnyrch cartref danteithiol a maethlon ar werth, ochr yn Merched y Wawr Rhydypennau Ac â Non a John Jenkins, Maes Afallen, ar ochr â sioe o addurniadau Nadolig crefftus Beth gwell gael yng nghyfarfod mis Hydref farwolaeth Ann Jenkins – chwaer John – yn a lliwgar o waith Dwysli Williams ac Ann ar ddechrau’r gaeaf, ond noson hwyliog yng Aberystwyth. Jones, a oedd hefyd ar werth. Daeth nifer nghwmni yr arwerthwr tai,Y Bon. Iestyn dda o gefnogwyr ynghyd i fwynhau paned, Leyshon.Cawsom sgwrs yn llawn storïau Genedigaethau mins pei, darn o gacen a sgwrs, ac i gyd- digri o ddigwyddiadau a gododd yn ystod Llongyfarchiadau i Aled ac Erin Myrddin, bendroni uwchben lluniau hynod a chliwiau ei ddiwrnod gwaith. Mae Iestyn yn hoff Cae Rhos ar enedigaeth Sia ar 28 Tachwedd; hynotach Iestyn Hughes am gestyll Cymru iawn o gajets.Daeth ag ambell i un o’r rhai chwaer fach i Lili, Jac, Leisi a Bobi-Jo. Mwy - Gweneira Williams a Lowri James gafodd diweddaraf gydag ef i ddangos inni y ffordd fyth o gyffro iddynt dros y Nadolig. fwyaf o atebion cywir. I orffen tynnwyd y ddiweddaraf o dynnu lluniau.Os gwelwch chi raffl a rhannu’r gwobrau amrywiol a niferus ddron bach yn hofran yn agos i chi, cadwch Hefyd i Martin a Beatrice Pugh ar enedigaeth oedd wedi eu casglu a’u trefnu gan Kathleen lygad allan am Iestyn. Diolch i Sian Jean am eu plentyn cyntaf, mab bach, yn Llundain. Lewis a Nans Morgan. Rhwng popeth baratoi y te. Enillwyd y raffl gan Marian. Anrheg Nadolig cynnar a pherffaith i Taid, gwnaed elw anrhydeddus i’w rannu rhwng sef Robert Pugh, Maes Ceiro. Capel y Garn ac elusen HAHAV. Y dydd Mercher canlynol aeth y Chwiorydd i Glwb Gwellhad buan Golff y Borth i ymlacio a mwynhau eu cinio Dymunwn wellhad buan i Auriel Evans, Nadolig. Diolch i Nans Morgan am drefnu Trewylan, sydd wedi cael llawdriniaeth yn hynny. Bydd ein cyfarfod nesaf ar Ionawr Ysbyty Bron-glais yn ddiweddar. Braf yw ei 8, 2020. gweld adref ac edrychwn ymlaen i’w gweld oddi amgylch y pentref yn fuan. Cylch Meithrin Rhydypennau – Llefydd gwag Capel y Garn Mae Cylch Meithrin Rhydypennau yn cynnig Cymdeithas y Chwiorydd yn Dathlu’r gofal plant trwy gyfrwng y Gymraeg i blant Nadolig 2-3 oed ar safle Ysgol Rhydypennau. Mae Agorwyd drws i’r Nadolig yn festri’r Garn gan y Cylch rhai llefydd gwag o mis Ionawr ar y diwrnod olaf o fis Tachwedd pan 2020 ac o fis Ebrill 2020 ymlaen. Mae’r cylch gynhaliodd Cymdeithas y Chwiorydd ar agor pob bore, o ddydd Llun i ddydd eu bore coffi blynyddol. I ddechrau’r Gwener, rhwng 9yb a 12yp am bris o £10 dathliad torrodd y gweinidog, y Parchg y sesiwn. Mae croeso cynnes i bawb yn y Watcyn James, y gacen adfent, a oedd yn Cylch, cysylltwch â Beth Daniel, Arweinydd rhoddedig gan Gartref Tregerddan mewn y Cylch, ar 07956 072 128 neu trwy ebostio

10 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

[email protected] os hoffech fwy o wybodaeth. Mae modd gweld lluniau o rhai o weithgareddau’r cylch ar dudalen Facebook y cylch - Cylch Meithrin Rhydypennau.

Cydymdeimlad Cydymdeimlwn â Eurfryn a theulu y ddiweddar Gwen Williams, Maes Afallen (Gwarcwm Isaf Taliesin gynt) fu farw ym mis Tachwedd.

Sul Y Cofio Am yr ail flwyddyn yn olynol cynhaliwyd gwasanaeth cymunedol ar gyfer Sul Y Cofio yn Neuadd Rhydypennau ac yr oedd yn braf gweld cynulleidfa o dros hanner cant yn bresennol. Lois, Math a Celt Roberts, yn dymuno’n Trefnir y cyfarfod gan y Parchg dda i Ben Lake. Ym 1979, 40 mlynedd Richard Lewis ac fe gymerwyd rhan gan yn ôl, taid y plant – Dr Dafydd Huws, gynrychiolwyr nifer o fudiadau lleol gan fagwyd yn Llandre, oedd ymgeisydd gynnwys Sefydliad y Merched, Neuadd Plaid Cymru yng Ngheredigion. Mae’r Rhydypennau, Merched y Wawr, Eglwys tri yn aelodau o Ysgol Sul Unedig Bow Genau’r-glyn, Capel Noddfa, Capel y Street ac mae Celt yn mynychu Cylch Ti Garn a Chyngor Cymuned Tirymynach. a Fi Llandre a Bow Street. Miss Kathleen Lewis oedd y cyfeilydd. Yn naturiol mae’r pwyslais ar nodi Sul y Cofio ond y mae ymbil am heddwch ar draws y byd yn greiddiol i ’r gwasanaeth hefyd ac yr oedd yn braf cael cwmni Lois Pantyperan yn coch eleni. Gyda Lois yn cynorthwyo Meinir bresennol yn cynrychioli’r genhedlaeth iau a Lowry gyda’r torchau yr oedd yn ddiddorol hi gafodd y cyfle i ychwanegu torch o babis nodi’r cysylltiad teuluol rhwng y ddwy gyda gwyn fel symbol o heddwch at y dorch o rai tad Meinir a hen dad-cu Lois yn ddau frawd.

Diweddariad ar Orsaf Bow Street

Mae gorsaf reilffordd newydd a chyfleusterau bydd yn agor i deithwyr tua Haf 2020. cyfnewidfa aml-foddol parcio a theithio Wedi’i hariannu gan Lywodraeth Cymru strategol yn cael eu datblygu ar Reilffordd a’r Adran Drafnidiaeth, bydd yr orsaf Trefnwyr Angladdau y Cambrian rhwng gorsafoedd rheilffordd newydd yn cael ei darparu gan Trafnidiaeth y Borth ac Aberystwyth, ym mhentref Bow Cymru, mewn partneriaeth â Chyngor Sir Street. Bydd yn cynnwys maes parcio (bydd Ceredigion. C T Evans modd parcio am ddim yna) a lle storio beics a Bydd yr orsaf yn gwneud y rhwydwaith rheilffyrdd yn fwy hygyrch, bydd yn Gwasanaeth Angladdol gwella’r integreiddio ar drafnidiaeth a bydd Teuluol Cyflawn, wedi yn cynnig dewis arall yn lle›r car ar gyfer ei arwain yn bersonol gydag siwrneiau. urddas. Capel Gorffwys Dechreuwyd ar y gwaith o adeiladu yr orsaf yn yr hydref ac ym mis Tachwedd, Preifat, Gwasanaeth cafodd y platfform newydd ei roi i mewn Dydd a Nos. – roedd hyn yn golygu nad oedd trenau yn gallu rhedeg rhwng Machynlleth ac 01970 820013 Aberystwyth am 10 ddiwrnod - a hoffai [email protected] Trafnidiaeth Cymru ddweud diolch i’r holl gwsmeriaid am fod yn amyneddgar yn ystod Brongenau, y cyfnod yma. Llandre, Am unrhyw wybodaeth neu ddiweddariad Aberystwyth ar Bow Street, gellir cysylltu â Lowri Joyce: 24 5 [email protected] SY BS

11 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

ABER-FFRWD A Cyngor Cymuned GWASANAETH CHWMRHEIDOL TEIPIO GWAITH PRYDLON A CHYWIR Melindwr PRISIAU CYSTADLEUOL Capel Llwyn-y-groes PROSESYDD GEIRIAU Mae y Parchg Elwyn Pryse yn ymddeol o’r Cyfarfu’r Cyngor nos Iau Gofynnir i’r ceisiadau PRINTYDD LLIW Weinidogaeth ar ôl 71 mlynedd o bregethu Tachwedd 21 yn Neuadd gynnwys y canlynol: IONA BAILEY yr Efengyl. Bu yn ffyddlon iawn gyda ni yn Pen-llwyn, Capel Bangor · Amlinelliad o’r prosiect / PEN-Y-BRYN Aber-ffrwd a Llwyn-y-groes ar hyd y dan gadeiryddiaeth y gweithgaredd a’i fudd i’r SWYDDFFYNNON blynyddoedd. Ymddeoliad hapus iawn i Cynghorydd Richard ardal neu i’r brodorion. MEURIG chi a diolch am yr hiwmor a’ ch ymroddiad Edwards. Derbyniwyd · Manylion o gyllid y 01974 831580 dros y blynyddoedd. ymddiheuriadau oddi wrth prosiect / gweithgaredd a dri Chynghorydd. pha elfennau y mae y cais Derbyniwyd cofnodion yn ei ariannu. GWASANAETH cyfarfod Mis Hydref fel · Copi o fantolen ariannol CYFIEITHU rhai cywir. Roedd tri chais diweddar y mudiad. cynllunio wedi dod i sylw Mae angen danfon y Linda Griffiths y Cyngor - sef Ystrad, ceisiadau i Lynne B Davies Maesmeurig Capel Bangor; Efail y Gof. (Clerc Cyngor Melindwr Pen-bont Cwmrheidol a Pantmawr, ), Glasfryn, Capel Bangor, Rhydybeddau Aberystwyth Cwmrheidol. Nid oedd Aberystwyth, SY23 3LP. Ceredigion gwrthwynebiad i’r Rhaid derbyn y ceisiadau SY23 3EZ ceisiadau. erbyn Rhagfyr 31 2019. Trafodwyd cyllideb Bydd y ceisiadau yn cael 01970 828454 [email protected] y Cyngor Cymuned eu trafod yng nghyfarfod a chytunwyd i gadw Ionawr 2020. y praesept yr un peth Dymuna’r Cyngor R.J.Edwards â’r llynedd. Atgoffwn Cymuned Nadolig Llawen Adeiladau Fferm y Cwrt Beth yw pwrpas hwn, tybed? Gwarchodfa fod Cyngor Cymuned a Blwyddyn Newydd Dda I Cwrt Farm Buildings Penrhyn-coch Natur Coed Simdde-lwyd, uwchben Melindwr yn gwahodd drigolion Melindwr. Cwmrheidol, yn agos at lwybr cyhoeddus. Contractiwr, masnachwr ceisiadau am grantiau Cynhelir y cyfarfod nesaf gwair a gwellt bychan oddi wrth ar nos Iau Ionawr 16eg Arbenigwr ar ailhadu fudiadau lleol i gefnogi 2020 am 7.30yh yn Neuadd Cyflenwi a gwasgaru TREFEURIG prosiect neu weithgaredd. Pen-llwyn, Capel Bangor. calch, slag a Fibrophos Lori, turiwr a malwr i’w llogi Valma Jones Cyflenwi cerrig mán Dymunwn ben blwydd hapus hwyr i Valma

Jones - cyn brifathrawes Ysgol Trefeurig, 01970 820149 07980 687475 ddathlodd ei phen blwydd yn gant ar Ragfyr 13.

Dymuniadau gorau a chofion ati yn Aber-mad.

Cydymdeimlad morlan.cymruCRÊD A GWEITHRED Cydymdeimlwn a’r Cynghorydd Dai 4-0197025 Ionawr (oriau 617996 agor: Mercher i Mason a’r teulu ar farwolaeth ei frawd [email protected]: 10-12 & 2-4) yng nghyfraith, Henry Pollack, ym ArddangosfaMorlan, Morfaam wrthwynebwyr Mawr, cydwybodol, recriwtio, heddwch a dal Mhontrhydfendigaid. Aberystwyth eichSY23 tir yn2HH y Rhyfel 01970-617996 Byd Cyntaf.

DONALD BRICIT A STRYD Y DOMEN 7.30, 11 a 12 Ionawr Cwmni Morlan yn cyflwyno anterliwt gyfoes o waith saith o feirdd. Trydan Tocynnau: £4 (ar gael o Morlan) WILL DAVEY

morlan.cymru 01970-617996; [email protected] Gosodiad Trydanol Ardystiedig Sain, Gweledol & Data CCTV Arolygu & Phrofi

Cigydd a delicatessen o safon arbennig APPROVED NYTHFA, PANTYCRUG, ABERYSTWYTH SY23 4EF CONTRACTOR 07581 173 684 / 01970 880593 [email protected] @trydanwilldavey

A6.indd 2 17/09/2018 20:36 12 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

MADOG, DEWI, CEFN-LLWYD

Oedfaon Madog 2.00 Rhagfyr Cwis 22 Nadolig 29 Carwyn Arthur Ionawr 5 Y Tincer 12 J Tudno Williams 19 Bugail Bu’r Tincer bach ar daith i wlad 26 Cyfle eleni eto yr hwiangerddi. Gwellhad buan i gael ychydig o Dymunwn adferiad buan i Sylvia Powell, Eich tasg yw dyfalu pwy neu hwyl ac ennill Nantybwla, Capel Madog ar ôl treulio cyfnod beth welodd y Tincer yno. yn Ysbyty Bron-glais, Tywysog Philip Llanelli gwobr o £10! a Threforus.

Anfonwch eich atebion i gyrraedd cyn hanner Llongyfarchiadau dydd, dydd Mercher, Ionawr 8 2020 at: Llongyfarchiadau i Tristan Davies, Gareth William Jones, Hafle, Penrhiw, Bow Street, Ceredigion SY24 5BA Llwyngwyddil, Cefn-llwyd ar ei lwyddiant neu os dymunwch anfonwch eich deg ateb at [email protected] yn adran carcas defaid Beltex yn Sioe Aeaf Os bydd mwy nag un ateb cywir yna rhoir yr enwau yn het y golygydd a’r enw Llanelwedd; hefyd i Mabli ap Llywelyn, cyntaf i’w dynnu allan fydd yn ennill y £10. Pob lwc! Blwyddyn 1 gyda’i Seren Nadolig yng nghystadleuaeth celf a chrefft 1. Roedd y person cyntaf welodd y Tincer yng ngwlad yr hwiangerddi yn cario pecyn ar ei gefn. Pwy welodd y Tincer? Cydymdeimlad 2. Yna, gwelodd y Tincer wraig yn camu tuag ato yn cario llestr mewn lle uchel Cydymdeimlwn â Daniel John, Grovelands, a braidd yn fentrus. Pwy oedd hi? Capel Dewi ar golli ei dad-cu – Mr Ronnie 3. Cafodd y ddau nesaf a welodd y Tincer anffawd wrth ddychwelyd o daith a’r John o Bontrhydfendigaid; ddau o bosib wedi bod yn Siop Gwdihw. Pwy oedd y ddau? 4. Yna, gwelodd y Tincer greadur yn cael anffawd achosodd i ddau gael  Mick a Sarah Ward, Gelli Fadog, Capel gwlychfa, ond trwy lwc roedd y ddau yn meddwl bod hynny’n dipyn o Madog ar farwolaeth tad Nick yn ddiweddar. gamp! Pa greadur welodd y Tincer? 5. Mi welodd y Tincer hwn wrth garreg y drws yn rhagweld tywydd gaeafol. Beth welodd y Tincer? 6. Roedd y person nesaf i’r Tincer ei gweld mewn siop, yn gwerthu am un pris i GOGINAN bawb ond am un arbennig. Pwy welodd y Tincer? 7. Yn sydyn mi welodd y Tincer rhywbeth yn mynd ar wib tuag at Douglas. Beth welodd y Tincer? Priodas 8. Roedd y creadur nesaf i’r Tincer ei gweld wedi colli rhywbeth defnyddiol ar Llongyfarchiadau i Elfed ac Amanda James, yr eira mawr. Pwy oedd hi? Tynpwll, ar eu priodas ar Dachwedd y 9. Yna, gwelodd y Tincer rhywun yn golchi ei dillad a meddyliodd wrth i’r dillad nawfed. Pob lwc i’r dyfodol. ddiflannu : “Mi fasa’n well petasa hi wedi mynd i’r laundrette lleol.” Pwy oedd hi? 10. Ar ddiwedd ei daith gofynnodd y Tincer i berthynas am rhywbeth i’w fwyta Cydymdeimlo ond yr ateb a gafodd oedd, y bydda’n rhaid iddo aros tan Chwefror y Cydymdeimlwn gyda theulu Cyncoed ar flwyddyn nesaf. Am beth ofynnodd y Tincer? farwolaeth tad Dai -sef Ronnie John o Bontrhydfendigaid.

Llongyfarchiadau Llongyfarchiadau i Ifan ac Anne Mason Davies, Rhiwfelen, ac enedigaeth dwy or-wyres fach o fewn dyddiau i’w gilydd. Y naill yn Sheffield a’r llall yn Abertawe. Pob dymuniad da iddynt.

13 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

Colofn Enwau Lleoedd

Mae Brogynin yn nyffryn afon Stewi, Ymddengys fod tŷ annedd Brogynin Fawr rhwng pentrefi Salem a Phenrhyn-coch, yn dadfeilio erbyn y bedwaredd ganrif ar yn enw cyfarwydd ar hyd a lled Cymru bymtheg, felly aed ati tua chanol y ganrif oherwydd ei gysylltiad â Dafydd ap (rhywbryd ar ôl llunio’r Map Degwm yn Gwilym, y bardd enwog o’r oesoedd canol. 1843 ond cyn cyhoeddi argraffiad cyntaf Dadorchuddiwyd cofeb yn 1977 i ddynodi map chwe modfedd yr Arolwg Ordnans Croeso i’r Calendr! mai yno y’i ganed. yn 1886) i godi tŷ newydd sylweddol ar gan Daniel Johnson - ysgogydd Bro360 yng Digwydd y cyfeiriad cynharaf at y llethr uwchlaw. Dyma’r Brogynin Fawr ngogledd Ceredigion Frogynin mewn englyn yn llawysgrif newydd, ond câi ei adnabod hefyd fel Plas Peniarth 53 (t.87) a ddyddir i ddiwedd y Brogynin. Helo bawb! Mae’n cwpwl o fisoedd ers i wefan bymthegfed ganrif: Tua’r un cyfnod, daeth Brogynin Ganol BroAber360 fynd yn fyw, ac erbyn hyn mae’n i fodolaeth, wedi ei lleoli’n fras rhwng llawn straeon diddorol, aml-gyfrwng - o naw ygain mlynedd gyn maithin Brogynin Fawr a Brogynin Fach, ar y rhiw ddarn am y cerddor o Landre, Ffion Evans, i davydd ydwyd tal iesin i gyfeiriad Salem. Fe’i gelwir bellach yn stori am lwyddiant Clybiau Ffermwyr ifanc jc genid ymro gynin Brogynin Cottage. ceredigon yn Eisteddfod Cymru. Er mwyn brydudd au guwydd val gwin Cyfuniad yw’r enw o’r elfen bro yn gwylio, chlywed a darllen y diweddara, ewch i golygu ‘ardal, gwlad, tir, cymdogaeth’ broaber360.cymru. Neu o’i ddiweddaru: neu ‘ddyffryndir, iseldir’, a’r enw personol Rydym wrthi’n datblygu’r wefan drwy’r Cynin, er ei bod hi’n amhosibl dweud pwy amser, a’r elfen ddiweddara yw calendr digidol Naw ugain mlynedd cyn meithrin Dafydd yn union ydoedd. - lle i chi rannu eich ddigwyddiadau lleol ar- Y dyfod Taliesin Yr un enw personol a welir yn yr enwau lein drwy’r Gymraeg. O gemau bêl-droed i Y genid ym Mrogynin lleoedd Sarn Gynin ger Llanybydder, gyngherddau, o wyliau i foreau coffi - dyma’r Brydydd â’i gywydd fel gwin. Ceredigion; Llangynin, Afon Gynin, a lle i weld a rhannu be sy mlan yng ngogledd Chastell Cynin, i’r gogledd o Sanclêr, a Ceredigion. I weld be sy mlan yn barod, ewch i (Daw’r diweddariad o R. Geraint Gruffydd: Thregynin ym mhlwyf Llangathen, sir broaber360.cymru a dewiswch ‘Digwyddiadau’. ‘Dafydd ap Gwilym: An Outline Biography’, Gaerfyrddin; a Nant Clog-gyning (lle Mae na lwyth o bethau mlân yn yr ardal wrth tt. 425–42, yn Cyril J. Byrne, et al. (gol.): gwelwyd n ac ng yn ymgyfnewid), hen i ni agosau at y Dolig a’r flwyddyn newydd, Celtic Languages and Celtic Peoples enw Llysnant ym mhlwyf Llanwynno, felly cofiwch fynd i hyrwyddo digwyddiadau (Halifax, Nova Scotia, 1992) t. 426). Morgannwg (gweler R. J. Thomas: Enwau eich bro ar y calendr. I ychwanegu Mewn gwirionedd, dyma hefyd y Afonydd a Nentydd Cymru (1938) t.200). digwyddiad, bydd angen i chi greu cyfrif yn dystiolaeth gynharaf sy’n cysylltu’r bardd gyntaf drwy bwyso’r botwm ‘Ymuno’ a dilyn â’r lleoliad. Angharad Fychan y cyfarwyddiadau, ac yna mynd i ‘Creu > Gwyddom fod mwy nag un annedd Digwyddiad’. Dwi’n cynnal sesiynau galw yn dwyn yr enw erbyn hanner cyntaf Paratowyd gyda chefnogaeth Cymdeithas heibio pob ddydd Gwener mewn caffis lleol - y ddeunawfed ganrif gan fod un o Enwau Lleoedd Cymru os ydych am i mi gwrdd â chi i ddangos sut y weithredoedd Stad (rhif I. 773) www.cymdeithasenwaulleoedd.cymru gallwch gyfrannu at y calendr neu gyfrannu yn cyfeirio at ‘Broginninvach’ yn 1735, a bod stori, cysylltwch! Lewis Morris ar ei fap ‘A plan of the Mannor Ar ben hyn, dros gyfnod yr adfent da ni am of Perveth’ a luniwyd tua 1747, yn cofnodi fod yn rhannu un anrheg digidol gyda chi bob ‘Broginin fawr’ ar lan ddeheuol afon Stewi SIOP dydd, sef #Tips360. Cadwch lygad ar gyfrifon ym mhlwyf Trefeurig a ‘Broginin bach’ ar ei Twitter, Instagram a Facebook Bro360 i weld glan ogleddol yn Nhirymynach. SGIDIAU tips bach defnyddiol ar bob math o bethau digidol y gallwn ni eu gwneud yn rhwydd wrth GWDIHW hyrwyddo’r pethau sy’n bwysig i ni’n lleol. Shan Jones I gael sgwrs, holi am gymorth neu roi gw’bod am stori bosib i’ch gwefan, cysylltwch 8 Ffordd Portland, â mi ar [email protected] neu 01570 Aberystwyth 423529. SY23 2NL Nadolig llawen, a blwyddyn newydd dda i 01970 617092 chi gyd! Cyfle i chi ddysgu cwplach o dips digidol! GWASANAETH GOFAL TRAED Ceiropodydd /podiatrydd graddedig Lewis Morris: A plan of the Mannor ac wedi cofrestru efo’r of Perveth (http://hdl.handle. H.C.P.C., S.R.Ch., M.Ch.S., B.S.C.Pod, net/10107/1445616) trwy ganiatâd Llyfrgell Dip.Pod.Med. Genedlaethol Cymru

14 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424 Deunydd darllen

Golwg ar Gymru Dafydd ap Gwilym tafoli awgrymiadau’r ysgolheigion. A ydynt yn John K. Bollard ac Anthony Griffiths,Cymru argyhoeddi bob tro? A oes gan rywrai ohonoch Dafydd ap Gwilym: Dafydd ap Gwilym’s Wales, wybodaeth neu awgrym newydd i’w cynnig? Gwasg Carreg Gwalch, 2019. Pris £12. 158t. Gyda llaw, un o luniau mwyaf ardderchog y gyfrol yw’r un ar dudalen 41 a dynnwyd o O blith trigolion bro’r Tincer ar hyd y Fwlch Meibion Dafydd uwchben Brogynin gyda canrifoedd mae’n go sicr mai Dafydd ap bryniau Elerch dan eira ar y gorwel. Gwilym yw’r un mwyaf ei fri rhyngwladol. Ar Mae John Bollard yn gyfieithydd profiadol wahân i’r llu ysgolheigion o Gymru a roddodd a safonol ac mae graen ar ei gyfieithiadau sylw i’w waith, heb grafu pen yn ormodol mae o gerddi Dafydd ac ar y nodiadau ar y modd meddwl am ysgolheigion o’r Almaen, cerddi yng nghefn y gyfrol. (Byddai’n haws yr Iseldiroedd, Lloegr, Iwerddon, yr Alban ac i’r darllenydd gyplysu’r cerddi â’r nodiadau, UDA a ddenwyd ganddo. O UDA—o dref fodd bynnag, pe bai’r cerddi wedi eu rhifo, Northampton ym Massachusetts—y daw un ond bach o anhwylustod yw hyn.) Er mor o awduron y gyfrol hon, John K. Bollard, gŵr gymeradwy yw ysgolheictod John Bollard, a ymserchodd yn llenyddiaeth Gymraeg yr mae’r gyfrol yn porthi’r llygad yn ogystal â’r fodd bynnag, mae’n anorfod mai lluniau oesoedd canol. Gŵr o nes adref, Anthony dychymyg a’r meddwl. ysblennydd Anthony Griffiths a fydd yn aros yn Griffiths, y ffotograffydd (a’r gitarydd) o O ran darllenwyr bro’r Tincer efallai mai’r y cof. Mae’r gynghanedd rhwng y gair a’r llun Aberystwyth, yw’r awdur arall: dyma’r bumed gerdd fwyaf ei diddordeb a gynhwysir yma yn aml yn drawiadol iawn: mae artistri’r llun gyfrol i’r ddau eu cyhoeddi gyda’i gilydd. yw ‘Taith i Garu’ sy’n enwi nifer o fannau nid o’r tonnau ar foryd Dyfi (t. 39), er enghraifft, Mae’r cyfieithiadau Saesneg o farddoniaeth nepell o gartref Dafydd ym Mrogynin y gwyddai yn gymar cofiadwy i gywydd Dafydd ‘Y Don ar Dafydd yn niferus: yn ystod yr unfed ganrif amdanynt yn sgil ei deithiau i ‘Gyfarfod â gwiw Afon Dyfi’. Annisgwyl yw’r llun ar dudalen 91 ar hugain fe gafwyd hyd yma gynifer â thri Forfudd’. Mae ambell un o’r enwau wedi y dywedir wrthym yn rhagymadrodd y gyfrol chyfieithiad o’i holl gerddi. Arbenigrwydd goroesi, ond mae union leoliadau rhai o’r ei fod yn ‘olion o hen dŷ a all fod, o bosibl, yn y gyfrol hon—sy’n cynnwys cyfieithiadau o lleill yn ansicr, er gwaethaf ymdrechion glew Gwernyclepa, llys Ifor Hael’ ym Masaleg yng dros 30 o gerddi Dafydd ynghyd â’r testunau ysgolheigion fel David Jenkins ac R. Geraint Ngwent, adfail a ganfu Anthony Griffiths ar ei Cymraeg gwreiddiol—yw ei bod yn cynnwys Gruffydd i’w hadnabod. Yn y nodiadau sy’n sgawt ffotograffyddol. Wele wirio geiriau bardd ffotograffau i gyd-fynd â’r cerddi. Yn ôl y cyd-fynd â’r cywydd yn y gyfrol fe grynhoir arall o Geredigion, ‘Llys Ifor Hael, gwael yw’r rhagymadrodd ‘dewiswyd cerddi lle mae eu hawgrymiadau (tt. 118-120) gan nodi’r gwedd’: mieri sydd yma lle gynt bu mawredd. Dafydd yn enwi lleoedd a phersonau yn lleoedd ar fap defnyddiol o’r ardal. O ran datrys Dyma gyfrol i’w chroesawu. Fe ddenodd benodol ac ymhlyg’: hawdd gweld bod pethau fel hyn ’does dim yn fwy gwerthfawr na Dafydd ap Gwilym sylw draw yn Massachusetts: y posibiliadau gweledol a ffotograffyddol gwybodaeth leol, o’r fath, mi dybiwn, sy’n eiddo gobeithio y ceir darllenwyr i’r gyfrol ym mro’r wedi dylanwadu ar y dewis o gerddi. Mae’r i amryw o ddarllenwyr Y Tincer. Gobeithio y bardd ei hunan. canlyniadau yn cyfiawnhau egwyddor y dethol: bydd rhai ohonoch yn darllen y gyfrol hon ac yn GRUFFYDD ALED WILLIAMS

Geraint Davies Diawl Bach Lwcus: y Mans dreiddio i’w i’r sefyllfa yr oedd ei ei hun yn cydnabod nad yw’n atgofion drwy Ganeuon. Gwasg isymwybod; roedd yn deulu ifanc ynddo. gwybod beth roedd yn ceisio ei Carreg Gwalch, 2019 £8.50 t.150 un o fyfyrwyr prin y Ond cawn ddigonedd ddweud mewn un pennill yn ei gân Daw’r diweddaraf yn y gyfres brifysgol na fyddai’n o bytiau doniol gyfarwydd “Ugain Mlynedd yn Ôl” Atgofion drwy Ganeuon cyffwrdd peint (ond iawn, er enghraifft yn enghraifft arall o’i ddigrifwch. gan Geraint Davies, aelod a roedd rheswm arall pan fu i swyddog Pleserus drwyddo yw’r darllen, chyfansoddwr i rai o grwpiau ar ben y fagwraeth weiddi sgrechian ar ac mae’n ymdebygu i sgwrs mwyaf Cymru dros y degawdau grefyddol am hynny). Dewi Pws, o bawb, ffwrdd-â-hi blaen a gonest yn – Hergest a Mynediad am Ddim Cyn hyn i gyd, daw ‘Ry’ch chi’n oedolyn! aml iawn. Mae agosatrwydd, heb yn benodol – ac eraill nad yw eu ei ddirmyg amlwg at Mae ganddoch chi sentimentaleiddio’n ormodol, yn henwau mor gyfarwydd. Ef hefyd yr ysgol uwchradd gyfrifoldeb!’ treiddio trwy Diawl Bach Lwcus, yw cyfansoddwr y gân ‘Hei Mr Saesneg oedd rhaid ei Ffaith fach ddifyr ac mae’r darllenydd yn sicr fod yr Urdd’, ond roedd Geraint hefyd yn mynychu, a’i anghrediniaeth at y oedd clywed cadarnhad o’r si am awdur yn ymddiried ynddo drwy adnabyddus fel un o gynhyrchwyr ffaith ei fod, tua diwedd y cyfnod, Glwb Cinio’r M4, sef ciwed o sêr rannu ei gyfrinachau. amlycaf Radio Cymru (neu BBC wedi darganfod fod nifer fawr o’r y saithdegau sy’n cwrdd yn fisol HEFIN JONES Radio Cymru fel mae’n gwarafun athrawon yn siaradwyr Cymraeg am ginio rhywle gerllaw coridor fod rhaid ei alw bellach …). pybyr y tu allan i’r ysgol. Mae’r y draffordd, yn cynnwys Cleif Adolygiad oddi ar www.gwales. Mae Geraint yn llwyddo i wneud anghrediniaeth honno’n parhau. Harpwood ac Endaf Emlyn. Mae’n com, trwy ganiatâd Cyngor Llyfrau y gorau o fformat y gyfres Atgofion, Er y teitl, mae cyfnodau lle cawn gyfrol yn llawn o ffeithiau bach fel Cymru. gyda chaneuon sy’n eistedd yn adnabod adegau o wewyr ym hyn, ynghyd â straeon difyr am ei Bu Geraint yn byw fel myfyriwr daclus ar gyfnodau penodol yn mywyd Geraint, megis marwolaeth anturiaethau, a gwirioneddau megis yn y Borth ac yno ysgrifennwyd ei fywyd. Mae’n dechrau gyda’i ei dad, ac yntau dal yn ddyn ifanc. y sylw yma ar bob grŵp sy’n parhau y gân Glan Ceri – ac ar ôl priodi blentyndod yn Llanymddyfri cyn Cawn ddisgrifiad moel o sut y bu am flynyddoedd: ‘Y gystadleuaeth bu ef a Sian ei wraig yn byw ym symud i Abertawe, ac mae’n i Geraint golli ei grefydd, proses a fwya yw’r fersiwn iau ohonoch Maesyrefail, Penrhyn-coch cyn amlwg i’r ffaith ei fod yn un o blant ddechreuodd wedi ymateb y capel chi’ch hun’. Mae’r ffaith fod Geraint symud o Geredigion. (Gol.)

15 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

Ysgol Penrhyn-coch

Dr. Beic a Beic Smwddi Daeth Dr. Beic i’r ysgol er mwyn gweld ein beiciau a’u gwella os oedd angen. Hefyd, cawsom y pleser o gael beic smwddi yn yr ysgol. Y disgyblion oedd yn paratoi y cynhwysion ac yna yn gorfod gweithio’n galed drwy seiclo er mwyn creu digon o drydan i’r cymysgydd weithio er mwyn creu smwddi blasus. Diolch i Sioned SUSTRANS a Mr. Shepherd am drefnu.

Sioe Asiantaeth Safonau Bwyd dysgu sgiliau syrcas gan amrywio o jyglo i tymor. Am wledd! Sioe ‘Môr Ladron a’r Ffa Ffiaidd’ droelli platiau ar ffyn. Roedd pawb yn wên o Da iawn i dîm hoci Bro Dafydd am gan yr Asiantaeth Safonau Bwyd ddaeth glust i glust wrth ymarfer eu sgiliau newydd. gyrraedd y rownd gyn-derfynol yn i’n diddanu a chynnal gweithgareddau Am hwyl! Diolch Rhydian. nhwrnamaint diwedd tymor cynghrair B rhyngweithiol di-ri yn ymwneud â hylendid Ysgolion Cylch Aberystwyth. bwyd. Diolch iddynt am ddod. Ffilm Diolch i Miss Cory am ei hyfforddiant Trefnwyd noson o wylio ffilmiau neu penigamp! rhaglenni Cymraeg yn ein clybiau Urdd yn ddiweddar fel rhan o’n gwaith gyda’r Siarter Ffair Aeaf Amaethyddol Frenhinol Cymru Iaith. Mwynhaodd y Cyfnod Sylfaen y ffilm Llongyfarchiadau calonnog i Mabli ‘Siôn Blewyn Coch’ a Chyfnod Allweddol Blwyddyn 1 ar ei buddugoliaeth yn y Ffair 2 amryw o raglenni Cymraeg megis Henri Aeaf yn Llanelwedd gyda’i Seren Nadolig yng Helynt. nghystadleuaeth celf a chrefft.

Coginio Diolch i Miss Cathy am ddod i ddysgu disgyblion y Cyfnod Sylfaen sut i addurno bisgedi ar gyfer y Nadolig. Rwy’n siŵr bod eich rhieni yn edrych ymlaen i chi fynd ati Gala Nofio’r Urdd adre ar gyfer yr ŵyl! Cynhaliwyd gala nofio’r Urdd ym mhwll nofio Canolfan Chwaraeon Plas-crug. Da iawn i’r plant a gymerodd ran.

Diwrnod Plant Mewn Angen Penderfynodd y Cyngor Ysgol eleni ar ddiwrnod Plant Mewn Angen i bawb cael cyfle i wisgo fel eu harwyr. Roedd Ffair Nadolig Christkindlmarkt ymdrechion y plant yn wych! Yn ystod y Ymunwch â ni ar gyfer ein Ffair Nadolig prynhawn fe wnaethant gynnal amryw Christkindlmarkt ar nos Iau y 12fed o Ragfyr o stondinau e.e. cacennau, tombola, 2019 am 6:00y.h. Dewch i wneud ychydig o breichledau allan o fandiau loom a.y.b. Da siopa Nadolig yn y stondinau diri. Croeso iawn i’r Cyngor Ysgol am godi £55.49 tuag at gynnes i bawb! achos da! Hoci Llongyfarchiadau ar fuddugoliaeth tîm hoci Cofiwch gael cip ar ein gwefan www. Sgiliau Syrcas Penrhyn yng nghynghrair A Hoci Ysgolion penrhyncoch.ceredigion.sch.uk am fwy Daeth Rhydian - Swyddog Cynorthwyol Cylch Aberystwyth eleni. Da iawn hefyd o wybodaeth neu dilynwch ni ar drydar @ Urdd Ceredigion - atom i gynnal sesiwn am chwarae’n dda yn y twrnamaint diwedd YsgPenrhynCoch.

16 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

Ysgol Craig yr Wylfa

Ffair Aeaf Bu plant Clwb Cŵl yn brysur iawn yn paratoi eitemau pert iawn ar gyfer cystadleuaeth Celf a Chrefft yn y Ffair Aeaf eleni eto. Roedd eich eitemau yn werth eich gweld yna! Da iawn i bawb a wnaeth gystadlu.

‘Sialens Siocled’ Daeth person o Brifysgol Aberystwyth allan i wneud arbrawf, ‘Sialens Siocled’ gyda phlant Cyfnod Allweddol 2. Roeddent wedi mwynhau cynnal yr arbrawf gyda siocled ac i weld y canlyniad – diddorol!

Ffair Nadolig Elusennol Cymuned y Borth Cynhaliwyd Ffair Nadolig Elusennol ar ddydd Sadwrn ar ddechrau mis Rhagfyr, yn y croeso cynnes wrthynt, a diolch am y diod Borth. Roedd gan yr Ysgol a’r Cylch Meithrin a chacennau blasus ar ôl y canu! Bore stondin yna. Diolch i bawb a gyfrannodd Llun, 9fed o Ragfyr, aeth yr Ysgol gyfan i eitemau a’i hamser i fod ar y stondin. ganu carolau a chaneuon Nadoligaidd ym Morrisons. Codwyd swm hael iawn, felly Canu, canu, canu! diolch i phawb a gyfrannodd yna. Un prynhawn, aeth yr Ysgol gyfan lawr i’r neuadd i ganu caneuon Nadoligaidd i’r Bron yn ‘Ddolig! Henoed. Roedd eu lleisiau swynol yn llanw’r Dymuna pawb o Ysgol Craig yr Wylfa neuadd ac yn amlwg roedd yr henoed Nadolig Llawen a Blwyddyn Newydd Dda i yn mwynhau gwrando arnoch. Cafwyd ddarllenwyr y Tincer! CYSTADLEUAETH

STORI FER CARA

CYFEILLION Y TINCER Annwyl ddarllenwyr, Ffurflen Gais Swyddogol i Ymuno â’r Clwb Oes gennych chi stori yn llechu yn eich meddwl ac ydych chi’n ysu am ei sgwennu ar bapur? Wel, dyma’ch cyfle chi! ENW LLAWN Mae cylchgrawn Cara yn cynnal cystadleuaeth stori fer, ar y testun CYFEIRIAD Adra / Adre / Cartref. Mae cyfle i chi ennill £100 i’w wario

ar wefan www.adrahome.com a chael eich stori wedi ei chyhoeddi yn y cylchgrawn. Y beirniad yw’r awdur CÔD POST RHIF FFÔN poblogaidd Manon Steffan Ros, a’r dyddiad cau yw Diwrnod Santes Taliadau - Ticiwch y bocs priodol os gwelwch yn dda Dwynwen, 25 Ionawr 2020. Mae’r manylion llawn, ynghyd â’r ffurflen gais, yn rhifyn gaeaf Cara, Arian neu siec Archeb banc sydd ar gael yn y siopau nawr, ac ar ein gwefan www.cara.cymru. Croeso i unrhyw un roi cynnig arni! Datganiad Neu beth am brynu tanysgrifiad 1, Dymunaf ymaelodi â Chlwb Cyfeillion Y Tincer a deallaf y bydd gofyn i mi 2, 3 neu 4 blynedd i ffrind neu aelod dalu £10 am flwyddyn o Aelodaeth sydd yn cynnwys dau rhif. o’r teulu fel anrheg Nadolig gwahanol Tynnir y rhifau yn fisol yn ystod 10 sesiwn plygu’r Tincer. Cyhoeddir y rhifau eleni? Fe gewch chi gerdyn Nadolig buddugol yn Y Tincer unigryw Cara a chopi o’r cylchgrawn drwy’r post. Llofnod Diolch o galon am eich cefnogaeth yn 2019. Mae Cara yn edrych ymlaen at ddegawd newydd, gyffrous! Dyddiad Meinir ac Efa, Tîm Cara

17 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

Ysgol Rhydypennau

Plant Mewn Angen. daith oedd cyrraedd Coedwig Gogerddan. Roedd hi’n ddiwrnod Plant Mewn Angen Yn y goedwig, gwelwyd nifer o bethau ar y 15eg o Dachwedd. Bu’r Cyngor Ysgol a diddorol iawn yn cynnwys bywyd gwyllt a disgyblion blwyddyn 6 yn gyfrifol am drefnu phlanhigion amrywiol. Cafwyd cyfle hefyd i stondinau a nifer o weithgareddau difyr er arsylwi ar yr holl ddail sydd wedi disgyn o’r mwyn codi arian i’r elusen. Diolch yn fawr coed yn ystod yr hydref a bu’r plant wrthi’n i bawb am brynu a gwerthu mor awchus yn ddiwyd yn cymharu eu siapiau a’u lliwiau. ystod y prynhawn, gan helpu i godi’r swm anrhydeddus o £572.13 Ardderchog! Hoci Mae tîm hoci A a B yr ysgol wedi mwynhau Mwynhau yn y Goedwig Gala’r Urdd tymor neilltuol o dda ar feysydd astro’r Da iawn i bawb a fu’n nofio yng ngala’r Urdd brifysgol. Mi fydd chwaraewyr y tîm A yn ym mhwll nofio Plas-crug yn ddiweddar. derbyn medalau cyn hir am eu gorchestion Gala i holl ysgolion Ceredigion oedd hon ac gwych yn y gynghrair. Yn ychwanegol i hyn, yr oedd nofwyr safonol iawn yn cystadlu. fe lwyddodd y ddau dîm gyrraedd y rownd Llongyfarchiadau mawr i’r canlynol am lwyddo gyn derfynol yng nghystadleuaeth y cwpan. i orffen yn y tri cyntaf; Tîm Cyfnewid Amrywiol Diolch yn fawr iawn i’r holl chwaraewyr am Merched blwyddyn 4-2il-Lili Myrddin, Gwenno eu hymroddiad dros y tymor yn enwedig Jones, Poppie Haynes a Mary Megally; Gari am fynychu’r hyfforddiant wythnosol mewn Raggett blwyddyn 4-2il (broga) a Noa Elias bl pob math o dywydd! Diolch arbennig hefyd i 6-1af (Pili Pala) a 1af (Cymysg Unigol). Gan fod Miss Angharad Edwards a Mr Euryl Rees am Noa yn fuddugol yn ei ddwy ras, mi fydd yn eu cefnogaeth yn ystod y tymor. Tîm Hoci A cynrychioli’r Sir yng ngala Cenedlaethol yr Urdd lawr yn y Brifddinas yn y flwyddyn newydd. Clwb Cant Rhagfyr Pob hwyl iddo. Dyma’r canlyniad: 1af -£50- 14 Sara Mitchell. Ymweliadau 2il-£30-65 Neil Parr-Davies Ar y 21ain o Dachwedd fe aeth plant 3ydd-£20-33 Beca Davies. blwyddyn 6 i weld perfformiad o ‘Sister Act’ yn Ysgol Uwchradd Pen-glais. Cafwyd Nadolig Llawen a Blwyddyn Newydd Dda i prynhawn difyr iawn a braf oedd gweld holl ddarllenwyr Y Tincer! ambell cyn ddisgybl yn actio a chanu ar y llwyfan yn ystod y perfformiad. Am fwy o wybodaeth a llwyth o luniau: Fe aeth plant y Meithrin a’r Derbyn ar http://www.rhydypennau.ceredigion.sch.uk daith mewn bws yn ddiweddar. Pwrpas y @YGRhydypennau-dilynwch ni ar drydar. Tîm Hoci B

Nofwyr dawnus-Mary, Lili, Poppie, Gwenno a Noa Diwrnod Plant Mewn Angen. (Gari yn absennol o’r llun).

GWASANAETH ANIFEILIAID Tylino GARDDIO MYNACH Torri Porfa, Sietynau, TEW Thai Tirlinio a Garddio eich gwefan leol Trefechan Gwasanaeth cyfeillgar a www.trefeurig.org eu hangen i’w lladd phrisiau rhesymol your local website (Thai Massage) mewn lladd-dy lleol Ffoniwch Meirion: Tylino Thai £25 yr awr newyddion etc. i / news etc. to: Cysylltwch â 07792 457816 [email protected] Tylino Olew £30 yr awr TEGWYN Tylinwraig â chymhwyster 01974 261758 William Howells, : mynachhandyman Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch, LEWIS Am sesiwn, ffoniwch ni ar e-bost Aberystwyth SY23 3EQ 01970 880627 07878 071367 @yahoo.com

18 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424

Ysgol Pen-llwyn Crefftau Pennau​ Coffi Boreuol Byrbrydau Poeth neu Oer Cinio Te Prynhawn Crefftau Ac Anrhegion Ar agor Llun-Sadwrn Brecwast ar gael 01970 820 050

Crefftau Pennau – oriau agor Rhag 23 – 10-5 24 10-2 (bwydlen gyfyngedig) Ar gau 25/12-5/1 Ion 6 - 10-5

Gala’r Urdd Gofod Aeth sawl disgybl i nofio ym Mhlas-crug i gystadlu Wedi pennu ein thema Ar y Bêl, teithion ni i’r CINIO DYDD SUL yng Ngala Nofio’r Urdd. Cynrychiolodd y plant yr Gofod ar gyfer thema nesaf y Cyfnod Sylfaen. PRYDAU BAR Ysgol yn wych ac wedi trio eu gorau glas. Cafodd Roedd amrywiaeth o weithgareddau yn seiliedig PARTÏON nifer ohonynt hwyl ar y nofio gydag ambell un yn ar storïau am y Gofod a storïau diddorol am estron BWYDLEN BWYTY llwyddo yn eu ras. yn cyrraedd yr ardal! Da iawn blantos… ymlaen at y ADLONIANT Nadolig nesaf! Plant Mewn Angen Cawsom ddiwrnod lliwgar iawn yn gwisgo i fyny Cynrig Cythreulig AR AGOR O 5:30 P.M. NOSWEITHIAU IAU A GWENER mewn lliwiau smotiau Pudsey i godi arian ar gyfer Mae corrach Siôn Corn Cynrig Cythreulig wedi AM BRYDIAU TEULUOL elusen Plant Mewn Angen. Cafodd y plant gyfle i cyrraedd yr Ysgol eleni eto. Mae’r plant wrth eu gystadlu mewn cystadleuaeth gwisgo Tedi. Diolch boddau yn chwilio’r drygioni mae fe wedi bod i’r Cambrian News am feirniadu’r tedi buddugol. wrthi’n gwneud pob bore. Llongyfarchiadau i Erin Ellis-Barr ac Erin Williams!!

Pontio Blwyddyn 6 Cafodd Blwyddyn 6 wahoddiad gan Ysgol Penweddig i dreulio diwrnod yn yr Ysgol. Er gwaetha’r nerfau, cawsom ddiwrnod difyr a blas o drefn dydd Ysgol Uwchradd.

Casgliad Bag2School Diolch i bawb yn y gymuned am gyfrannu tuag at y casgliad Bag2School. Cawsom siec o £73 am ein rhoddion.

Gwyddoniaeth Yr hanner tymor yma, daeth Sioned atom gyda’r beic smwddi. Cafodd y plant gyfle i greu smwddi ffrwythau eu hunain gan ddefnyddio egni’r corff. Dysgwyd fod angen cyhyrau cryf i weithio’r beic. Chwarae teg roedd y smwddis yn flasus iawn!

Canu i’r Cylch Meithrin Braf oedd croesawu plant a staff y Cylch Meithrin i wrando arnom yn canu ein caneuon Nadolig cyn y Sioe. Ar ddiwedd y sesiwn cawsom sesiwn canu ar y cyd.

19 Y Tincer | Rhagfyr 2019 | 424 Tasg y Tincer

Diolch o galon i bawb fu’n lliwio llun Pydsi yr arth mis diwetha – dyma’r enwau: Caio Mason Lewis, Tal-y- bont; Carian a Iestyn Evans, y Borth; Llew a Heledd Rees, Rhydyfelin, Aberystwyth; Noah Fox, Llanilar; Megan Haf ac Anna Jên Dunne. Roedd eich lluniau’n hyfryd, ac yn gwneud i mi wenu! Dy enw di, Llew, ddaeth allan o’r het yn gynta’r Llew tro hwn. Llongyfarchiadau mawr! Mae’r Nadolig yn gyfnod Mae un dyddiad pwysig iawn cyngerdd, sioe a pharti, wrth newydd fod, sef 11 Rhagfyr. Ar gwrs, a chyfnod gwisgo eich y diwrnod arbennig hwnnw siwmper arbennig! Ydech chi ry’n ni’n cofio am dywysog olaf wedi bod yn dysgu carolau, Cymru, Llywelyn ap Gruffudd, ac a oes gennych chi hoff un? neu Llywelyn Ein Llyw Olaf. Yn Dwi’n hoff iawn o ganu carolau! ôl yr hanes, ar 11 Rhagfyr 1282, Ac mae’n siŵr bod y goeden cafodd Llywelyn ei ladd gan Nadolig yn y tŷ a’r ysgol ers tro filwyr brenin Lloegr, Edward I, ger bellach, ac yn werth ei gweld! Llanfair-ym-Muallt ym Mhowys. Y mis hwn, beth am liwio llun y Roedd Llywelyn yn arweinydd plant wrthi’n canu carolau? dewr ac roedd ganddo filoedd Anfonwch eich lluniau i’r o filwyr o bob rhan o Gymru cyfeiriad arferol: Tasg y Tincer, yn ei fyddin – mae’n anodd 3 Brynmeillion, Bow Street, dychmygu’r peth! Falle eich Ceredigion SY24 5BP erbyn 4 bod wedi gweld y gofeb yng Ionawr. Nadolig Llawen i chi i Nghilmeri – beth am fynd yno yn gyd, mwyhewch eich gwyliau, a y gwanwyn? wela i chi yn 2020!

Enw

Cyfeiriad

Ysgol

Rhif ffôn Oed

Eirian Reynolds, SIOP A Tech. S.P. SWYDDFA BOST PENRHYN-COCH GWASANAETH Perchennog: Lawrence Kelly IECHYD AR AGOR A DIOGELWCH Llun – Sadwrn JONATHAN 7 y bore – 9 yr hwyr Arolygon Diogelwch Sul LEWIS 7 y bore – 7 yr hwyr Saer Coed / Adeiladydd Asesiadau Peryglon 01970 880 652 Archwiliadau Damweiniau Papurau dyddiol a’r Sul, Hyfforddiant llyfrgell fideo, cardiau 07773 442 260 cyfarch BRONLLYS, CAPEL BANGOR Rhif 424 | Rhagfyr 2019 01970 820124 siop drwyddiedig ABERYSTWYTH 07709 505741 01970 828312