JAARVERSLAG 2011

Zicht op vooruitgang 4 Groningen Airport Eelde Jaarverslag 2011 5 7 6 8 31 13 12 10 35 32 36 30 34 46 Jos Schuurman, Kas van Zonneveld en Raimond de Vries en Raimond Zonneveld van Kas Schuurman, Jos Tekst Airport Eelde Groningen met Mulder in samenwerking Loek Fotografie Kasstroomoverzicht Toelichting accountant Controleverklaring Jaarrekening Balans & verliesrekening Winst- Organisatiestructuur de directie Van Meerjarenoverzicht & Aandeelhouders Directie Voorwoord Commissarissen van de Raad van Bericht Commissarissen van Raad Inhoudsopgave 6 Groningen Airport Eelde Raad van Commissarissen Benoemd per20-09-2010 tot 20-09-2014. Nationaliteit Nederlandse Nevenfuncties voorzitter Theater&Cultureel Centrum Functie CEO ICTS Europe Geboren 13mei1954 Mr. O.P.M. van denBrink Benoemd per14-06-2000 enherbenoemd Nationaliteit Nederlandse Functie zelfstandig belastingadviseur met Geboren 26 november 1953 Mr. R.W.P. Bakker Benoemd per26-06-2007 enherbenoemd Nationaliteit Nederlandse Nevenfuncties commissaris Joh.Enschede BV, Functie hoogleraar Business andICT Faculteit Geboren 11augustus 1951 Prof. dr. H.G. Sol voorzitter Sound Technology, lidRaad van Advies Corendon TIO, voorzitter Raad van Advies Transparant de Speeldoos, lidRaad van Advies Hogeschool tot 14-06-2012. eigen praktijk tot 26-06-2015 Management B.V. HEC-hoogleraar, directeur Sol Information voorzitter Raad van Toezicht Nicolaes Mulerius, voorzitter Stichting Informatica Congressen, voorzitter Stichting PAO Informatica, Groningen Economie enBedrijfskunde, Rijksuniversiteit Benoemd per18-09-2003 enherbenoemdtot Nationaliteit Nederlandse Nevenfuncties lidGeschillencommissie Reizen, Functie algemeendirecteur Baselex BV Geboren 30 november 1950 J.H. Mosselman Benoemd per10-12-2004 tot 20-12-2012. Nationaliteit Nederlandse Functie lidvan deRaad van Commissarissen Total Geboren 12september 1938 Drs. A.van derHek 18-09-2015 International Assets Toerisme enVerkeer, lidRaad van Commissarissen rijksgecommitteerde NationaleHogeschool voor Research fellow Wiardi Beckman Stichting Healthy Ageing (RUG, UMCG, bedrijfsleven), Raffinaderij Nederland bv, lid Raad van Advies Jaarverslag 2011 7 Ir. J.G. Hillen, directeur Groningen Airport Eelde N.V. Airport Eelde Groningen Hillen, directeur J.G. Ir. Aandeelhouders Groningen Provincie Drenthe Provincie Groningen Gemeente Assen Gemeente Tynaarlo Gemeente Directie Directie & Aandeelhouders Directie 8 Groningen Airport Eelde Voorwoord resultaat oppeilte houden. om, inditkilleeconomische klimaat, het financieel kostenbesparing ishet onsinhet verslagjaar gelukt successen enforse inspanningen ophet gebiedvan de toekomst van deluchthaven. Dankzij deze vertrouwen hebbeninderegionale markt enin Barcelona. Zaken dielaten ziendatmaatschappijen vanaf april2012 wekelijks meerdere malenvliegtop een overeenkomst gesloten voor eenlijndienst die Met deSpaanse maatschappij Vueling werd tevens com december 2011 met twee wintersportvluchten. chartervlucht naarAntalya enbegontransavia. geboekt. Zo startte Corendon eenwekelijkse ondanks dekortere baan, alenkele successen en afwachten. Toch heeft deluchthaven in2011, 2011 was danookvooral eenjaarvan voorbereiding in 2011 meerdanooitnaartoe hebbengeleefd. EeldeAirport al35 jaaropheeft gewacht enwaar wij gepubliceerd. Ditisdeuitspraak waar Groningen 15 februari 2012 doordeRaad van State werd Zo luiddedekop van het persbericht datop worden verlengd’. ‘Start- enlandingsbaan van vliegveld Eelde mag Raad van State isgeenhogerberoep mogelijk.” besluit te vernietigen. Tegen deuitspraak van de Groningen haddendeRaad van State gevraagd dit en enkele inwoners uitTynaarlo, Aa enHunze en De Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde van vliegveld Eelde van 1.800naar2.500meter. met het verlengen van destart- enlandingsbaan van Verkeer enWaterstaat enVROM opnieuwin februari 2010 stemden detoenmalige ministers een uitspraak van vandaag (15februari 2012). In voor vliegveld Eelde instand gelaten. Ditblijkt uit van State heeft het zogenoemde aanwijzingsbesluit “De Afdeling bestuursrechtspraak van deRaad Raad van State 15februari 2012 Jaarverslag 2011 9 Kortom, met een langere baan kan de luchthaven de luchthaven kan baan een langere met Kortom, optimaal uit de luchtvaartnota haar doelstelling als Airport Eelde Groningen geven: gestalte nationale van luchthaven regionale volwaardige betekenis. verder! ons en de regio brengt Baanverlenging Hillen, Jos Airport Eelde Groningen Directeur Maar in 2012 komt er verdere vooruitgang. Naast Naast vooruitgang. er verdere komt Maar in 2012 bestemmingen, genoemde nieuwe de hierboven routes inmiddels drie nieuwe ook Ryanair heeft gaan. zullen start van die in mei 2012 aangekondigd naar vluchten gaat hier om twee-wekelijkse Het succes eerste Het Milaan en Mallorca. Marseille, hiermee is baanverlenging de aangekondigde van de luchthaven geeft baan langere Een een feit. wijze, namelijk de mogelijkheid om, op duurzame voor markt in de veranderende groeien mee te voor zorgen en zal handelsverkeer internationaal en meer exploitatie de financiële van verbetering zijn van ontwikkelingskansen bedrijvigheid. Deze ruimtelijk het van versterken het belang voor groot en Noord-Oost Noord van perspectief economisch Nederland. 10 Groningen Airport Eelde Bericht van deRaad van Commissarissen de procedure rond debaanverlenging onderwerp Ook in2011 isbijelke vergadering devoortgang in directie zijnbesproken. lopende operationele enfinanciële zaken met de in aanwezigheid van dedirectie waarbij steeds de Eelde heeft inhet verslagjaar 3keer vergaderd De Raad van Commissarissen van Groningen Airport Vergaderingen van deRaad in2011 Gerritsen isontstaan isinhet jaar2011 niet vervuld. De vacature diedoorhet afscheid van deheer dank verschuldigd. de belangenvan deluchthaven zijnwijhemzeer veel Gerritsen zichgedurende 8jaarheeft ingezet voor benoemingstermijn. Voor dewijze waarop deheer in verband met het verstrijken van zijntweede Commissarissen van Groningen Eelde Airport teruggetreden alslidvan deRaad van Per 17april2011 isdeheerdr. J.C. Gerritsen Commissarissen Samenstelling van deRaad van onderneming. Raad besprak uitvoerig derisico’s verbonden aande samenstelling van deRaad van Commissarissen. De ontwikkelingsschets voor het luchtvaartterrein ende omgeving van deluchthaven, het opstellen van een Governance Code, decommunicatie met de bedrijfsvoering, detoepassing van deCorporate de beheersing van fiscale aspecten van de tot het correct toepassen van aanbestedingsregels, gevoerde beleidindeafgelopen jaren met betrekking de grondafhandelingstaken opdeluchthaven, het besproken: het ineigenbeheergaanuitvoeren van De Raad van Commissarissen heeft ondermeer baanverlenging kan doorgaan. 15 februari 2012 deuitspraak heeft gedaandatde Afdeling Bestuursrecht van deRaad van State op verwacht. Wij zijndanookzeer verheugd datde Flora enFaunawet hebbenlangergeduurd dan en deprocedures inhet kader van deOntheffing Luchtvaartterrein Eelde (het baanverlengingsbesluit) onherroepelijk worden van het aanwijzingsbesluit van bespreking geweest. Deprocedure rond het Jaarverslag 2011 11 Het is verheugend en bemoedigend dat, met het het met dat, en bemoedigend is verheugend Het enkele baan, de verlengde van realisatie op zicht van blijk hebben gegeven luchtvaartmaatschappijen op Airport Eelde om Groningen belangstelling grote nemen in hun routenetwerk. te is de vennootschap van bedrijfsresultaat Het op circa is uitgekomen 2011 over tekort Het negatief. bedroeg in 2010 tekort Het € 520.000, resultaat, het van afname deze Met € 440.000. vervoer, in het de teruggang is van gevolg die het 2011 voor gehouden; in de begroting rekening was De voorzien. ruim € 640.000 van een tekort was zijn er 2012 voor vooruitzichten macro-economische is het verheugender te Des op geworden. beter niet voor vluchten van uitbreiding dat de aangekondigde leiden. zal verkeer het van een toename tot 2012 van de Algemene Vergadering stelt De Raad van 2011 de jaarrekening voor Aandeelhouders stelt Tevens keuren. goed te de vennootschap directie aan de verlenen te om decharge zij voor van de Raad beheer en aan de leden van het voor toezicht. het voor Commissarissen Commissarissen van de Raad spreekt Tenslotte haar dank uit voor en medewerkers aan de directie is gepleegd en de verslagjaar die in het de inzet resultaten. daarmee bereikte Commissarissen van Namens de Raad maart 2012 29 Sol Henk G. dr. Prof. Voorzitter Preadvies bij de jaarrekening Preadvies Commissarissen van de Raad heeft maart 2012 Op 29 de door de directie Airport Eelde Groningen van een van voorzien jaarrekening, opgemaakte in en accountantsverslag, managementletter De besproken. de accountant van aanwezigheid door en goedgekeurd is gecontroleerd jaarrekening N.V. Accountants PricewaterhouseCoopers ook in 2011 de baanverlenging Dat de aanleg van de heeft was onherroepelijk niet nog steeds geen goed op de luchthaven verkeersontwikkeling met zij het nam af, passagiers aantal gedaan. Het jaren. dan de voorgaande een lager percentage Corporate Governance Corporate Groningen van Commissarissen van en Raad Directie een voor zeker mening dat, zijn van Airport Eelde integer Airport Eelde, als Groningen vennootschap en het bestuur handelen door het en transparant uitgeoefende het over verantwoording van afleggen zijn in het voorwaarden essentiële hierop toezicht dat belanghebbenden hebben vertrouwen van stellen verslagjaar is in het Om die reden in de luchthaven. de Nederlandse in hoeverre opnieuw bezien Airport Groningen voor Code Governance Corporate gaat uit van zijn. De Code kan toepassing van Eelde is dat Uitgesproken leg uit”. of toe principe “pas het onderschreven, worden de Code van de beginselen de van en aard aan de structuur aangepast een past Airport Eelde Groningen vennootschap. gezien toe, niet de Code van onderdelen aantal Enkele de vennootschap. van en omvang de aard geregeld. zijn statutair uit de Code onderwerpen geen reglement kent Airport Eelde Groningen en er is geen Commissarissen van de Raad voor kent Commissarissen van De Raad auditcommissie. de werkgeversrol welke een remuneratiecommissie de directie. van opzichte ten vervult geen klokkenluidersregeling, kent De vennootschap vertrouwenspersoon. een regeling maar wel In het verslagjaar zijn de commissarissen eenmaal zijn de commissarissen verslagjaar In het te eigen functioneren om het bijeen geweest hebben vastgesteld De commissarissen bespreken. naar behoren Commissarissen van dat de Raad gewenste en dat de in de Raad is samengesteld zijn. aanwezig competenties Bericht van de Raad van Commissarissen van de Raad van Bericht 12 Groningen Airport Eelde Organisatiestructuur Directiesecretariaat Havenmeester Havendienst Brandweercommandant Brandstof/Milieu Brandweer Facilities Commissarissen Directeur Raad van Adjunct-directeur Administratie Marketing &Sales & Marketing &Sales Communicatie Manager HR Manager Afdelingen Ondersteunend Management Directie Jaarverslag 2011 13 Een noodzakelijke voorwaarde voor het bereiken van van bereiken het voor voorwaarde noodzakelijke Een en landingsbaan is dat de start- de groeidoelstelling En na 1.800 naar 2.500 meter. van verlengd wordt daar kan 2012 op 15 februari uitspraak de positieve Groningen dan eindelijk mee begonnen worden. gaan bedienen die nu nog markten kan Airport Eelde alle toekomstgerichte kunnen zijn. Zo onbereikbaar ook worden uit 2011 en activiteiten investeringen in de vertrouwen het van als een uitdrukking gezien baanverlengingsproject. van het goede afloop regionale luchthaven op het Noord-Europese Noord-Europese op het luchthaven regionale en de belangstelling Marktprognoses vasteland. en rechtvaardigen luchtvaartmaatschappijen van Als thema voor die verwachting. ondersteunen op ‘Zicht voor gekozen is daarom dit jaarverslag van sluit aan bij de ambities Het vooruitgang’. vertrouwen het drukt en het Airport Eelde Groningen uit. in de perspectieven 1. Vastberaden en doelgericht 1. Vastberaden een Airport Eelde Groningen voor was jaar 2011 Het de van versterking aan is gewerkt hard jaar waarin en Noordoost- Noord van luchthaven als dé positie Op vizier. in het baanverlenging de Nederland met om de luchthaven gezet zijn stappen alle fronten verdere van toekomst een voor maken te gereed uitspraak de positieve wij, met weten Inmiddels groei. niet werk dat al het op zak, State van de Raad van is geweest. niets voor om taken voorbereiding in volle is de organisatie Zo de afhandeling inchecken, het zoals en functies dat iets combineren, te en platformactiviteiten een enorme effectiviteit als qua efficiency zowel zijn de Daarnaast opleveren. zal verbeterslag voltooid. de baanverlenging voor voorbereidingen de planning in, zodra de grond kan De schop waarop Ook is de wijze is. de aannemer rond met richting zich profileert Airport Eelde Groningen en geprofessionaliseerd luchtvaartmaatschappijen zakelijke als de vakantiemarkt de zowel op verfijnd markt. haar de luchthaven heeft Verder door ingevuld nader duurzaamheidsambities kader in het en transavia.com, de LVNL met samen aan de werken te Airports, Sustainable Green van de heeft 2012 In februari glijvluchten. van invoering die met verwelkomd vliegtuigen de eerste luchthaven landen. glijvlucht een geluidsarme de is gepleegd benadrukt die in 2011 de inzet Met en doelgerichtheid. haar vastberadenheid luchthaven Airport Groningen blijven: te Om in luchtvaarttermen 80 jaar geleden die ze voort de klimvlucht zet Eelde aan de leveren te als doel een bijdrage begon, met en Noordoost- Noord van ontwikkeling economische dat overtuigd is ervan Nederland. De luchthaven een toonaangevende tot ontplooien zich kan ze Van de directie Van 14 Groningen Airport Eelde van Groningen Eelde Airport meerinspanning.” economisch klimaatvraagt deverdere ontwikkeling gemist doorhet enormlangeproces. Inhet huidige jammer datwe deflow van debetere jaren hebben Eelde denkt opeigenbenente staan. Wel ishet In het nieuwe businessplan zullen we zienwanneer en datverwacht ikookvan Groningen Eelde. Airport schiet. Een gezonde ondernemingspeeltdaaropin aan deinrichting van het vliegveldterrein inhet ver moet het roer echt om. Ookliggenstrengere eisen waar het brandstofverbruik enCO2-uitstoot hoogis, groene, duurzame toekomst. Indetransportsector zelfs erg succesvol. Zeker alsze kiezen voor een redden het vaak heelgoedzelfstandig enzijnsoms in regio’s met eenvergelijkbare bevolkingsdichtheid in staat isdeeigenbroek opte houden.Luchthavens gen. Ikgaervan uitdatEelde over niet alte langetijd transport enzakelijk verkeer zullen eenimpulskrij- biedt toegang tot nieuwe markten. Vakantievluchten, uitziet. Het betekent meermogelijkhedenenhet EeldeAirport ermet eenverlengde baan beter “Het iszonneklaar datdetoekomst voor Groningen ‘Kiezen voor eengroene, duurzame toekomst’ Energie, provincie Drenthe. Tanja gedeputeerde Klip-Martin, Milieuen Ofschoon deze ondernemingenookin2011 bij zoals Ryanair, Easy Jet, transavia.com opereren. low-cost segment waarin luchtvaartmaatschappijen De enigesector dienogwel groeit ishet (semi) ook inhet verslagjaar voort. worden verkocht, inomvang af. Dieafnamezette zich segment, waarbij pakketreizen van vlucht met hotel de markt nadrukkelijker gingenbetreden, neemt dit toegebracht. Alvanaf datdeeerste lowcost carriers chartervluchten eengevoelige slaghebben van consumenten detraditionele markt van dat prijsbewustheid enveranderend boekingsgedrag de lucht iseveneens sterk afgenomen. Daarkomt bij zakelijke reizen geboekt enhet vrachtverkeer door stagneren. Erwerden mindervakantievluchten en aankondigde. Gebrek aanvertrouwen deeddemarkt na, terwijl eennieuwe economische dipzichalweer reisbranche. Deeerste crisisvan 2008 echodenog Het verslagjaar was geeneenvoudig jaarvoor de vogelvlucht 2. Deontwikkelingen in - maar uiteindelijk werd ditfebruari 2012. definitieve beslissing van de Raad van State volgen, verhinderd. Naarverwachting zou in2011 een hebben derealisatie van het project langetijd 2.500 meter. Devele bezwaar- enberoepsprocedures procedure inganggezet omdebaan te verlengen tot Niet zo langnahet bezoek van Westerterp isde geworden. van het luchtverkeer sindsdien alleenmaargroter Het belangvan debaanverlenging isdoordegroei baanlengte niet meerpaste bijdeontwikkelingen. de baan. Deminister constateerde destijds aldatde een bezoek aandeluchthaven voor verlenging van Verkeer enWaterstaat Tjerk Westerterp pleitte bij maken dateert alvan 1977. Toenmalig minister van De wens omeeneindaandehuidigesituatie te heeft tegen gehouden. ontwikkeling van Groningen Eelde Airport serieus Het mogeduidelijkzijndatdehuidigebaanlengte de zoals Egypte enMarokko niet worden aangevlogen. en tevens kunnen verder weg gelegenbestemmingen 1.800 meter te kort omoptimaal te kunnen opereren maatschappijen meevliegeniseenbaanlengte van faciliteren. Voor detypen vliegtuigen waar dedeze met eenbaanlengte van 1.800meter niet optimaal herhaling huninteresse toonden, kon deluchthaven Jaarverslag 2011 15 - - baanverlengingspro door de jarenlange heeft haven van opzichte opgelopen ten een achterstand cedure Bremen Weeze, zoals luchthavens regionale andere is noodzakelijk, inspanning stevige Een en Eindhoven. in de goede prognoses.” maar ik geloof Haskia Kramer, directeur Internoord Reizen Reizen Internoord directeur Kramer, Haskia in Groningen. druk Schiphol’ liever mijden ‘Passagiers begon die eerste de zestig jaren de in was vader “Mijn vanaf vakantievluchten van organiseren het met aangetoond inmiddels wel heeft verleden Het Eelde. Eelde is en nu is vliegen vanaf voor dat er een markt voor reisaanbod uit het denken te meer weg niet daarmee is Eelde de reisbranche Voor noorderlingen. al van Driekwart ook in belang enorm toegenomen. de rond vakantiebestemmingen boekingen voor onze Eelde. vanaf vertrekt zee Middellandse - Gro naar vliegen vanaf dat de vraag signaleren Wij Mensen wordt. sterker steeds ningen Airport Eelde drukke het vanaf reizen het van willen die sores meer. niet tijdstippen op ongemakkelijke Schiphol, meegroeien. aanbod moet dat het wel betekent Het de lucht want verrichten, te werk Eelde Daar heeft een duidelijke relatie met het opschroeven en opschroeven het met relatie een duidelijke die van de marketinginspanningen, verfijnen en nieuwe ook veel verbindingen de nieuwe naast hebben opgeleverd. contacten veelbelovende de leveren uitgedrukt In passagiersaantallen de en transavia.com Vueling van vluchten nieuwe van een groei in 2012 naar verwachting luchthaven een dalende Daarmee wordt op. 10 procent circa voor passagiers aantal en zit het omgezet trend De in maart in de lift. sinds 3 jaar weer eerst het dit zullen Ryanair van vluchten aangekondigde nog aanzienlijk doen vergroten. groeicijfer Behalve de beroepsprocedure tegen het het tegen de beroepsprocedure Behalve er ook een hoger beroepszaak liep aanwijzingsbesluit het in de ontheffing tegen State van bij de Raad en Faunawet. de Flora- van kader niet State van de Raad van Dat de beslissingen tegenvaller. een vielen, was verslagjaar in het het van een jaar uitstel hield opnieuw Het in. baanverlengingsproject de langere de aanleg van van uitblijven het Ondanks gebleven. successen zonder niet is 2011 baan, naar chartervluchten met startte Airlines Corendon zijn door transavia.com 2011 En in december Antalya. naar uitgevoerd wintersportvluchten eerst het voor en Innsbruck. Transavia. Salzburg Oostenrijkse het naar losse speelt hiermee in op de vraag com vliegtickets. een Vueling, maatschappij de Spaanse is met Tevens over bereikt Iberia, overeenstemming van dochter twee wekelijks april 2012 die vanaf een lijndienst de populairste een van op Barcelona, vliegt keer drie is dat zelfs Zomers ‘s in Europa. bestemmingen deze vliegt kan Vueling waarmee Airbus 320 De keer. uitvoeren. op de huidige baan vluchten korte relatief om daarmee een Eelde voor koos Vueling op andere behalen te concurrentievoorsprong zijn in geïnteresseerd die eveneens maatschappijen topbestemming. op deze Eelde vliegen vanaf nieuwe zijn twee (lowcost-)initiatieven deze Met en stedentrips in beeld gekomen: deelmarkten Nieuwe naar wintersportbestemmingen. vliegreizen dat luchtvaartmaatschappijen aan tonen diensten en Airport Eelde hebben in Groningen vertrouwen diensten, in nieuwe investeren zijn te bereid dat ze is aangelegd. nog niet nu de baanverlenging zelfs heeft staande zich goed laat ook zien dat Eelde Het niet de luchthaven waarin gehouden in een markt baanlengte. de beperkte vanwege meegroeien kon overigens heeft routenetwerk het van De uitbreiding 16 Groningen Airport Eelde eerste plaats Eindhoven enLelystad aangewezen. overloop van Schiphol opte vangen zijninde weggelegd voor Schiphol alsmainport.Omde plaats te vinden.Een hoofdrol isvanzelfsprekend luchtverkeer magtoenemen enwaar diegroei dient De Luchtvaartnota gaatover hoeveel het internationale luchtvaartverkeer. luchthaven dient te vervullen inhet nationaleen is aangenomen,wordt ook derol vastgelegd diede beleidsstuk, datbegin2011 doordeTweede Kamer economische ontwikkeling van het Noorden. Indit van Groningen Eelde Airport voor deruimtelijk- een sterke economie’ het nutendenoodzaak ‘Concurrerende enduurzame luchtvaart voor Het kabinet erkent indeLuchtvaartnota Groningen Eelde. Airport banen rechtstreeks gerelateerd aanactiviteiten op van deluchthaven opderegio, zijncirca 300 Nederland. Noglos van alleeconomisch effecten woorden van economische waarde voor Noord- kennisinstellingen. Deluchthaven ismet andere bereikbaarheid van het Noordelijk bedrijfsleven en inkomend toerisme envergroot de(internationale) lijndienstbestemmingen stimuleertookhet verkeersvliegers. Maaruitbreiding van het aantal belangrijk alsnationaalopleidingscentrum voor stedentrip of zakenreis entevens isdeluchthaven huis ophet vliegtuig stappen voor eenvakantie, van deluchthaven. Reizigers kunnen dichtbij in meerdere opzichten van deaanwezigheid de Noord-Nederlandse economie. Deregio profiteert Groningen Eelde Airport iseenbelangrijke schakel in internationaal perspectief 3. Positie Eelde innationaalen Waddengebied, vereisen goedeinternationale UMCG, maarookhet tot werelderfgoed verklaarde de groei van dezeehavens, deUniversiteit en het Niet alleendeaandacht voor Energy Valley, ook nabijheid van deluchthaven. energiegerelateerde bedrijvigheid indedirecte worden gebodenaaninternationaal georiënteerde naar eenEnergy Business Park, waar huisvesting kan 2011 eenbegingemaakt met eenhaalbaarheidsstudie van diespeerpunten van het Noorden. Daarom isin instellingen dieeenrelatie hebbenmet energie iseen Ontwikkeling van eensterke cluster van bedrijven en in despeerpunt-ambities van Noord-Nederland. luchtvaartactiviteiten eenvoorname plekte geven Nieuw inditverband zijndeplannenom het gebiedtussen Groningen enAssen. luchthavenontwikkeling indezogeheten Koningsas, met deinpassing van toekomstige bebouwingen met deluchthaven. Verder iseenbegingemaakt naar deverbindingen van het openbaar vervoer luchthaven. Tevens wordt inditkader gekeken bereikbaarheid endeinfrastructuur rond de Drenthe gewerkt aan versterking van de Zo wordt ondermeervanuit deOmgevingsvisie ontwikkelingsplannen. een belangrijke bouwsteen voor vrijwel alleregionale Om diereden vormt Groningen Eelde Airport danook aanwezigheid van een goedgeoutilleerde luchthaven. want degehele noordelijke regio profiteert van de belang van Groningen Eelde Airport reikt verder, licht alseenmotor van deze ontwikkeling. Maarhet knooppunt te maken. Deluchthaven indit fungeert Groningen –Assen eeneconomisch sterk stedelijk in ondermeerdenoordelijke ambitieomvan deregio door het Noorden onderschreven enkomt naarvoren en groei van deluchthaven handingaan,wordt Het besef, datregionaal economische ontwikkeling economische ontwikkeling. impuls geven aandeversterking van deregionaal- Volgens deLuchtvaartnota kan Eelde eenbelangrijke van regionale luchthaven van nationalebetekenis. Groningen Eelde Airport heeft destatus gekregen landingsbaan. vervuld kan worden naverlenging van destart- en ook eenrol inte spelen.Een rol dienogprominenter de luchtvaartmarkt, iserruimte voor Eelde omhier Lelystad nognauwelijks enigebetekenis heeft op in deinternationale luchtvaart versterkt. Omdat netwerk vormen datdepositie van Nederland Gezamenlijk moeten deze luchthavens een Jaarverslag 2011 17

Marketing. Paul van Gessel, directeur Fryslân Fryslân directeur Gessel, van Paul kans’ toerisme biedt inkomend ‘Baanverlenging geen vrijwel momenteel ontvangt “De luchthaven gaat De aandacht verkeer. toeristisch inkomend De vliegverkeer. uit naar uitgaand uitsluitend mogelijkheden. De echter opent baanverlenging Noorden en heel het Friesland van bereikbaarheid dimensie. krijgt ermee een extra zijn nu uitsluitend marketinginspanningen Onze boot of die hier per auto op vakantiegangers gericht honderd een paar van een straal vanuit arriveren, de vergroot luchthaven volwaardige Een kilometer. heel Europa vanuit kan In beginsel bereikbaarheid. willen ons echter We gevlogen. worden op Eelde gebieden. Fryslân kansrijke enkele tot beperken de met nu samen daarom onderzoekt Marketing en Drenthe in Groningen collega-marketingbureaus Nederlands Bureau het van ondersteuning en met en regio’s welke en Congressen Toerisme voor daarbij Eelde zijn en hoe we interessant luchthavens met wil zich er profileren Friesland inzetten. kunnen en Waddenarrangementen.” vaar- Groningen Airport Eelde is ook verheugd over de over is ook verheugd Airport Eelde Groningen van ontving luchthaven de die belangstelling en steun en Infrastructuur van Joop Atsma staatssecretaris hij nog benadrukte begin 2011, zijn bezoek, Milieu. Bij de ruimtelijk- voor de luchthaven belang van eens het Noord-Nederland. van ontwikkeling economische de van de positie komt op rijksniveau De aandacht goede. meer ten zonder luchthaven bereikbaarheid via de luchthaven voor zakelijk én zakelijk voor via de luchthaven bereikbaarheid bezoek. recreatief sterk is via de Luchtvaartnota De luchthaven plannen nationaal beleid. Regionale in het verankerd rol een voorname Airport Eelde Groningen kennen provincies. de noordelijke van in de ontwikkeling toe in als schakel geldt Eelde niveau Ook op Europees Airport Groningen staat Sinds 1996 de luchtvaart. Europese Trans het van kaart op de Europese Eelde toegangspunt als regionaal Netwerk Transport in de Europese een schakel het vormt Zo ingetekend. die de inwoners de afstand Gezien luchtvaartmarkt. naar de afleggen moeten Noord-Nederland van is Bremen of Schiphol luchthavens dichtstbijzijnde dat terecht. 18 Groningen Airport Eelde van het jaarwat aantrok. de rente opdeposito enspaarrekeningen indeloop van 2010 weer wat hoger, alsgevolg van het feit dat de liquiditeiten van deluchthaven zijnten opzichte afschrijvingskosten waren lager. Derentebaten over daalden intotaal bijna€137.000 (circa 10%).Ookde algemene kosten enhuisvesting- enterreinkosten de personeelskosten beperkt (bijna2%),maarde eveneens. Aan dekostenkant bleef detoename van brandstofverkopen enparkeren van auto’s daalden dalen. Daarmeesamenhangende opbrengsten uit omzet uithavengelden met ongeveer €110.000 terugloop van het aantal passagiers dedende daling van het aantal lesvluchten endegeringe van 2010 liependebedrijfsopbrengsten terug; de bedroeg het tekort nog€440.000. Ten opzichte dat isruim€140.000 beter danbegroot. In2010 beëindigde het jaarmet eentekort van €522.000, financieel resultaat oppeil te houden.Deluchthaven aandacht voor kosten enefficiency toch gelukt het omstandigheden ishet doorforse inspanningen en EeldeAirport positief over 2011. Onderdeze lastige dat doorbaanlengte wordt beperkt, isGroningen staande chartermarkt eneenontwikkelingspotentieel Ondanks eenkileconomisch klimaat, eenonderdruk Financieel resultaat passagiersontwikkeling 4. Resultaten en -2.000.000 -1.500.000 -1.000.000 On -500.000 500.000 t wikk 0 eling v 2003 an he 2004 t r e sult aat 2003-2011 2005

2006 bedrijfsresultaat 2007 gedaalde vraag naarverkeersvliegers. hebben te maken met minder aanmeldingeneneen bij deopleidingentot verkeersvlieger. Devliegscholen De economische malaise zorgt voor eenteruggang lesvluchten was ditfors minderdanin2010 (64.068). bedroeg 52.774, met namedoorafnameinhet aantal Het aantal vliegbewegingen (starts enlandingen) het segment van devakantiecharters. voorgaande jaren vooral veroorzaakt doordalingin passagiersaantal 153.850. Deafnameisevenals in opzichte van eenjaareerder. Toen bedroeg het vervoerd, eendalingvan ruim3procent ten In het verslagjaar intotaal 148.850 passagiers Passagiersontwikkeling 2008 rentebaten 2009 2010 EBIT 2011 Jaarverslag 2011 19 148.850 141.779 4.153 2.918 52.774 1.115 416 38.586 12.657 2010 2011 153.850 145.555 4.611 3.684 64.068 1.128 411 50.165 12.364 Vliegscholen nationale belangrijkste het is AirportEelde Groningen en in de verkeersvliegers voor opleidingscentrum ook officieel is aan de luchthaven Luchtvaartnota al heeft Academy De KLM Flight verleend. die status Meer luchthaventerrein. op het zijn basis sinds 1955 en Academy Flight zijn daar de Dutch recentelijk bij gekomen. Academy Aviation Stella groot van de luchthaven zijn voor De vliegscholen niet in de passagiersbewegingen ze belang. Hoewel 80 procent circa goed voor zijn ze Samen meetellen. daarmee ook in dragen Ze op Eelde. alle vluchten van van resultaat financieel bij aan het mate belangrijke lesvluchten aantal het De daling van de luchthaven. laat in 2011) 38.586 in 2010, door de crisis (50.165 de in een daling van zich dan ook duidelijk voelen de van in de trend De afname is een breuk inkomsten. nam sinds lesvluchten aantal het want jaren, laatste ieder jaar toe. 2006 Passagiers- en vliegbewegingen en vliegbewegingen Passagiers- Passagiersbewegingen Totaal Charter Lijn Overig Vliegbewegingen Totaal Charter Lijn Les Overig Vanaf Groningen Airport Eelde worden met met worden Airport Eelde Groningen Vanaf of patiënten met uitgevoerd vluchten regelmaat om 266 ging het In 2011 transplantatie. voor organen vinden vluchten 219). Deze (2010: vliegbewegingen vonden In 2011 plaats. de openingstijden ook buiten 83) (2010: plaats vliegbewegingen 90 medische openingstijden. de reguliere buiten Medische vluchten Medische Charters en lijndiensten en lijndiensten Charters op 11 Zuid-Europese Eelde vanaf wordt Zomers ‘s (Faro), in Portugal gevlogen bestemmingen Turkije Rhodos), Corfu, Kos, (Kreta, Griekenland (Malaga, Mallorca, en Spanje (Dalaman, Antalya) om 18 gaat het elkaar Bij Canaria). Gran Tenerife, van de komst was Nieuw in 2011 per week. vluchten chartervlucht een wekelijkse met Airlines Corendon 2 vloog transavia.com In de winter naar Antalya. op Tenerife. en 1 keer Canaria op Gran week per keer naar Salzburg Nieuw zijn de wintersportvluchten en de in 2011 en Innsbruck door transavia.com die in april naar Barcelona lijndienst aangekondigde is in 2011 jaren in eerdere Evenals starten. zal 2012 op een lijndienst bmi Regional door de maatschappij onderhouden op Aberdeen. werkdagen 20 Groningen Airport Eelde boekt optraditionele wijze bijhet reisbureau. passagiers). Meerdan80procent van depassagiers ervaringen van vrienden en familie (15 procent van de deel van dereizigers haarkeus opdepositieve (22 procent van depassagiers) enbaseert eengroot reisbureau eenbelangrijke rol inhet keuzeproces weer voor het vliegenvanuit deregio. Ookspeelthet de luchthaven enkiest opbasis van deze ervaring de passagiers heeft aleenseerder gevlogen vanaf Groningen Eelde Airport goedbevalt. Tweederde van Uit onderzoek weten we ookdatvliegenvanaf nabijheid endeoverzichtelijkheid. vooral voor Eelde vanwege het gemakvan de die zonder kinderen opvakantie gaan.Ze kiezen vliegen: jongegezinnen endewat oudere reizigers de ‘traditionele’ vakantiereizigers dievanaf Eelde er 141.779 met eenchartervlucht. Het zijnvooral Van alle148.850 passagiersbewegingen, vlogen Herkomst passagiers was. Inhoofdstuk 6wordt daarverder opingegaan. is datdedrukopgeluidsgrenzen minder groot Een neveneffect van het minderintensieve lesverkeer Spaanse bestemmingen.” thuishaven kan verder worden gevlogen opandere verbinding met alleenBarcelona, want vanuit onze lijn verder te ontwikkelen. Het isookmeerdaneen men onsnogniet goedgenoeg.Onze intentie isde intensieve marketing, want inhet Noorden kent In dieperiodeondersteunen we devluchten met maanden. Danmoet delijnzichbewezen hebben. We gaanuitvan eenaanloopperiode van circa 3 lingen, mensen zienhet alseentopbestemming. van demeest gewenste bestemmingen van noorder onderzoek kwam Barcelona ooknaarvoren alséén naar Barcelona, zowel zakelijk alstoeristisch. Uithet van potentiële klanten indeze regio voor vluchten derzoek laatziendaterwarme belangstelling is markt inhet noorden van het land.Onsmarkton - de thuishaven van Vueling. We zienookabsoluut mingen inSpanje, waarvan 4perdagnaarBarcelona, per dagvanaf dieluchthaven naardiverse bestem- vanaf Schiphol. Momenteel opereren we 15vluchten “We zijnreeds eenaantal jaren actief inNederland ‘Noorderlingen zienBarcelona alstopbestemming’ Vueling. / Germany bijluchtvaartmaatschappij Machiel Troost, Country ManagerBenelux -

Jaarverslag 2011 21 In een tijd waarin het chartersegement stagneert, stagneert, chartersegement het In een tijd waarin traditionele om het erop alle inspanningen waren te Airport Eelde Groningen van charteraanbod Er is een tweede behouden. Dat is goed gelukt. en de Turkse naar Malaga bijgekomen vlucht wekelijkse is begonnen met Corendon operator Dit is mede naar Antalya. chartervluchten Vrijetijdsmarkt De verzamelde informatie dient als munitie voor voor als munitie dient informatie De verzamelde in Airport Eelde dat Groningen aanvalsplan het zijn kanalen Alle mogelijke ingezet. heeft 2011 markten. potentiële van bewerken het benut voor aanwezig actief Airport Eelde is Groningen Zo en ACI Europe Routes van op bijeenkomsten alle waar International), Council (Airports Europe zich uit de luchtvaart bedrijven toonaangevende ten daar goed beslagen Eelde Omdat verzamelen. en speed-dating die gesprekken leveren ijs komt, de markt luchtvaartmaatschappijen waar sessies de zijn bijvoorbeeld Zo op. ook resultaten aftasten, op de ACI-conferentie Vueling met contacten eerste gelegd. in Barcelona ‘makelaars- de op zich luchthaven de presenteert Ook laten luchthavens waar www.therouteshop.com, site’ hebben. potentie bestemmingen zien welke van de komst met heeft acquisitie gerichte Deze uitbreiding al tot en de wintersportvluchten Vueling potentiële andere geleid. Veel routenetwerk het van ook het erkennen luchtvaartmaatschappijen de wanneer maar slechts Eelde, van groeiperspectief is gerealiseerd. baanverlening verbeteringen zijn in 2011 de reizigers Ook voor aan geschonken aandacht Er is veel doorgevoerd. media. Reizigers social en online communicatie en op een gebruikersvriendelijke terecht kunnen Ook via www.groningenairport.nl. website opgefriste Groningen communiceert en Hyves Facebook Twitter, vaker die ook steeds de reizigers met Airport Eelde zoeken. informatie kanalen langs deze is in een nieuw marketingcampagne De reguliere zich meer en heeft jasje gestoken en opgefrist via onder andere op online adverteren, gericht name op zich met focust De campagne Google. vernieuwde het over kennis de van vergroten het ‘target binnen de complete bestemmingsaanbod de luchthaven. van area’ Deze gedegen kennis van regionale economische economische regionale van gedegen kennis Deze van en de behoeften ontwikkelingen de luchthaven maakt luchtvaartmaatschappijen voor gesprekspartner een serieuze tot zijn die geïnteresseerd luchtvaartmaatschappijen in de feiten de juiste Met als bestemming. in Eelde zich ze en kan vertrouwen de luchthaven hand wekt geïnteresseerde richting presenteren overtuigender maatschappijen. 5. Investeren in vernieuwing Investeren 5. & Sales Marketing om de luchthaven gewerkt hard Er is in 2011 In dat kader groei. op verdere bereiden te voor van in intensivering gestoken energie is veel het opbouw van de marketinginspanningen, op en ontwikkeling en voorbereiding relatienetwerk vliegroutes. nieuwe van op de markt van de kennis is allereerst Daarvoor een nauwkeurige Dankzij een hoger plan gebracht. op zowel passagiersstromen potentiële van analyse een beter is als de vrijetijdsmarkt markt de zakelijke van en herkomst in aantallen ontwikkeld inzicht en hun reisbehoefte. passagiers beeld verkregen is een exacter Tegelijkertijd en mogelijkheden van de wensen van brengen te Door in kaart luchtvaartmaatschappijen. luchtvaartmaatschappijen verbindingen op welke met zijn en hun toekomstplannen zien, wat kansen de luchthaven kan wordt gevolgen vliegtuigen welke kansrijke maatschappijen welke inschatten beter zijn. partners 22 Groningen Airport Eelde warme belangstelling voor regionale luchthavens. opereren tonen bovendien vanuit kostenoogpunt cost segment en de maatschappijen die in deze markt In het Europese luchtverkeer groeit vooral het low- Low-cost enlijndiensten passagiersstromen zich concentreren. om vanaf grotere luchthavens te vliegenwaar chartermaatschappijen sterk deneiginghebben in te kopen. Iets datbelangrijk isineentijdwaarbij en datdebereidheid aanwezig isommeerstoelen dat ze kansen zienvoor nieuwe charteroperaties luchthaven bijtouroperators ophet netvlies staat, de onderlingebanden. Tevens werd duidelijkdatde over ditinitiatief. Het leiddetot versteviging van de uitgenodigde organisaties waren enthousiast te brengen. Zowel Groningen Eelde Airport zelf als belangrijkste concurrerende touroperators samen om deYieldmanagers (inkopers van stoelen) van de bewerkstelligd dooreeninitiatief van deluchthaven een halftot éénmiljoen euro te vergaren.” rekenen eropbinnenafzienbare tijdeenbedrag van tijd engeldop. Er isveel sympathie voor het idee. We Luchtverbindingen leveren immers eenbesparing in opstart van eenluchtlijn kostentechnisch voordelig is. er. Ondernemingenziendatmee-investeren inde afnamegarantie voor stoelen. Diebereidheid is te ondersteunen, financieel of inde vorm van een leven het opzetten van nieuwe luchtverbindingen Het Route Development Forum vraagt het bedrijfs Kopenhagen. pese knooppunten zoals Londen, Parijs, Frankfurt en verbindingen tot stand brengen met belangrijke Euro- Via Groningen Eelde Airport moeten we daarom mate. kennisinstellingen internationaliseren intoenemende heid groeit, want het noordelijke bedrijfsleven enook op achterstand. Denoodzaak van goedebereikbaar niet viaspoor, weg enlucht goedisontsloten raakt te zijnopinternationale verbindingen. Een regio die zakenleven van groot strategisch belangaangesloten “Het isvoor Noord-Nederland enhet noordelijke Development Fund’ ‘Bedrijfsleven toont sympathie voor Route Noord. Zwiers,Lambert Directeur VNO-NCW - - Mallorca. verbindingen naarMarseille, Milaan(Bergamo) en die inmei2012 starten. Het gaatomtwee-wekelijkse waarin Ryanair 3nieuwe lijndiensten aankondigde eerste bewijs hiervan isreeds geleverd 2012 inmaart belangstelling voor Eelde eveneens ten goede.] Het in 2010 eenvliegbelasting isingevoerd komt de als eeninteressante marktkans. [DatinDuitsland passagiers vandaan komen) van 3,2 miljoenmensen area van Eelde (het gebiedwaar potentiële cost maatschappijen ziendezogeheten catchment- uit dereacties endebelangstelling. Potentiële low- EeldeAirport te vinden,zoals telkens opnieuwblijkt wel belangrijker is:demarkt weet ookGroningen die markt inmiddelsdoorendoor. Wat misschien nog van bestaande relaties. Groningen Eelde Airport kent contacten inditmarktsegment enhet intensiveren 2011 alveel energie entijdgestoken inhet leggenvan Met het oogopdeaanlegvan delangere baan isin Een ideale combinatie: gemakenvoordelig reizen. vakantiegangers alszakenreizigers vanuit deregio. Ze trekken daarmeeeengroot publiek; zowel interessante niche-bestemmingen zoals bijvoorbeeld Los hiervan liggenerkansen voor eenaantal rol vervullen. gelegen (intercontinentale) eindbestemmingen een ook alstussenbestemming (hub) naarverder weg en Berlijn. Met nameKopenhagen enBerlijn kunnen Kansrijk zijnverbindingen met Londen, Kopenhagen zich voornamelijk richten opdezakelijke markt. mate opvoor het segment van delijnvluchten die Wat voor delow-cost markt geldt, gaatinmindere Zakelijke vluchten Jaarverslag 2011 23 Motion Motion met de marketing van De professionalisering aantrekken zijn bij het te doel effectiever het gaat hand in vliegverbindingen nieuwe van en de efficiency van aanscherpen het hand met De druk op de eigen organisatie. van effectiviteit Ook de dringende wens toe. neemt de tarieven en de steeds vliegtuigen afhandeling van van name met van omkeertijden wordende korter dat maken de lcc-luchtvaartmaatschappijen “Motion” project het is in 2011 Daarvoor noodzakelijk. oog springende in het De meest in gang gezet. integreren is het binnen dit project verandering de platform, op het (functies afhandelingstaken van passagiers) van inchecken en het bagageafhandeling de luchthavenorganisatie van de huidige taken met en de brandweer de havendienst, van werk Door het de inzet kan verdelen slimmer te afdelingen andere MKB Nederland Noord, de NOM en Eemsdelta de NOM en Eemsdelta MKB Nederland Noord, Route het genomen voor initiatief het eind 2010 dit heeft verslagjaar het In Forum. Development gekregen. vorm verder Development Route het met samen Er wordt Development Route aan het gewerkt Forum regionale door het gefinancierd een fonds Fund, nieuwe van bedoeld om startkansen bedrijfsleven, bijvoorbeeld vergroten te lijndienstinitiatieven te of geven te stoelen voor door afnamegaranties overtuigd is ervan Eelde bij marketing. ondersteunen kunnen bijdrage een belangrijke dat de initiatieven zakelijke nieuwe van aan de ontwikkeling leveren economische gezonde met vliegverbindingen vooruitzichten. Route Development Forum Development Route vaak blijven markt op de zakelijke Initiatieven hoog een lijn te van omdat opstartkosten steken groot te de opbrengsten rond omdat risico’s zijn of die bezwaren kunnen Luchthavens geacht. worden op verschillende door maatschappijen wegnemen met samenwerking Via ondersteunen. te manieren regionale weten en overheden bedrijfsleven het te successen jaren hier de laatste luchthavens te aan zich luchtvaartmaatschappijen en boeken groeien. binden en te hebben collega-luchthavens door wat Geïnspireerd Airport Eelde Groningen heeft bereiken te weten Koophandel, van de Kamer VNO-NCW, met samen München en het Noorse Stavanger, dat aantrekkelijk dat aantrekkelijk Stavanger, Noorse München en het uit de olie- en gassector. werknemers is voor Henk Kosmeijer, Wethouder economische economische Wethouder Henk Kosmeijer, Tynaarlo. gemeente zaken de boer op’ moet ‘De luchthaven de elkaar met dat we is aangebroken moment “Het dat er en zorgen zetten moeten eronder schouders alleen Niet ontstaat. bedrijvigheid op de luchthaven we omhoog, ook moeten vluchten aantal het moet op die zich willen vestigen naar bedrijven op zoek belang, want groot is van Dat laatste de luchthaven. op het zozeer niet hun winst boeken luchthavens op de bedrijvig- plaats maar in de eerste vliegverkeer, - Busi Energy het van De ontwikkeling heid eromheen. goede mogelijkheden. biedt in dit verband park ness bovendien past dat thema rond bedrijvenpark Een als die zich profileert bij een luchthaven uitstekend airport. sustainable dienen Daarvoor op. de markt moet De luchthaven en de luchthaven Tynaarlo de gemeente provincie, te snel mogelijk een plan de campagne zo samen benaderd worden actief moeten Bedrijven maken. de luchthaven. voor gemaakt worden en enthousiast ook de NOM betrekken. Daarbij willen we op is ook gericht de gemeente van De inbreng Dat moet bestemmingsplan. het van herziening ondernemingen op van aan vestiging geven ruimte nabij de zelf, en op de luchthaven voorterrein het de volle zal De gemeente en landingsbaan. start- aan de veranderingen.” verlenen medewerking 24 Groningen Airport Eelde baanverlenging onherroepelijk geworden. met deuitspraak van deRaad van State over de een bestemmingsplan van kracht. Datplanistegelijk Voor deaanlegvan debaanverlening isoverigens al van deregio. internationale zakenwereld endeenergieambities zich omte ontwikkelen alsconnectie tussen de zoals deenergiesector. Deluchthaven heeft het in economische speerpunten van Noord-Nederland, van belangdatnaarsamenhang gezocht met en het heeft eengoedeuitstraling. Daarbijis ligt nabijuitvalswegen, tussen stedelijke centra knooppunt van vervoersstromen, deluchthaven De luchthaven kan zichontwikkelen tot een vertaald ineenbestemmingsplan. en provincie invoorbereiding. Ditplanzal worden in nauwe samenspraak met gebruikers, gemeente omgeving van deluchthaven iseenontwikkelingsplan het luchthaventerrein, maarzeker ookindedirecte ruimtelijke ontwikkelingen goedinte beddenop zogenoemde “non-aviation”activiteiten. Omdie voor vastgoedontwikkeling envan andere wat betreft het vliegverkeer, maarookdekansen groeikansen voor deluchthaven toe. Niet alleen Nu debaanverlening eenfeit isnemende Bouwplannen luchthaventerrein beheer uitvoeren. luchthaven vanaf april2012 deafhandelingineigen afhandelaar GGA opEelde beëindigdengaatde het kader van Motion isdeconcessie van deprivate van medewerkers efficiënter worden ingedeeld.In naar verder weg gelegenbestemmingen overbodig. maakt eenlangere baan tussenlandingen bijvluchten lagere geluidsbelasting kunnen opstijgen. Bovendien charters met gereduceerd vermogen endusmet een bestemmingen zelfs een beter alternatief omdat milieuoogpunt is baanverlenging voor een flink aantal een groter beslag opruimte enomgeving. Vanuit Overigens betekent of groei niet perdefinitie gering mogelijkis. omgeving, deflora en fauna endeomwonenden zo op Groningen Eelde Airport isdatdeinvloed opde onbetwistbare randvoorwaarde voor alleactiviteiten echt duurzame luchtvaart (nog) niet bestaat. De aanwezigheid van luchtvaart voelbaar isendat Voorlopig moet desamenleving accepteren dat activiteiten. is opnieuwvoortgang geboekt inverduurzaming van maatschappelijk draagvlak van deluchthaven. In2011 een belangrijkelement indeversteviging van het verantwoordelijkheid serieus te nemen.Het istevens De luchthaven toont hiermeemaatschappelijke uitdrukking van respect voor mensenomgeving. geluidsbelasting enveiligheid ziet deluchthaven als voor klimaateffecten, luchtverontreiniging, inmiddels eenvooraanstaande plaats. Aandacht bedrijfsvoering van Groningen Eelde Airport Daarom hebbenduurzaamheidsaspecten inde toeneemt. met degeplandegroei van deluchthaven diedruk Groningen Eelde Airport iszichervan bewust dat en stelt grenzen aandeontwikkeling van denatuur. vliegtuigen, het vliegveld neemt ruimte inbeslag Omwonenden ervaren het geluidvan overvliegende leggen onontkoombaar beslag opdeomgeving. Maar datheeft eenprijs, want luchtvaartactiviteiten bereikt deregio duseenhogerwelvaartsniveau. in deregio te bevorderen endankzij deluchthaven De luchthaven isopgezet omdeeconomische groei 6. Omgeving enduurzaamheid luchthaven betrokken voelt inzicht indeplannenen Groningen Eelde Airport biedtiedereen die zich bijde ondernemen staat eentransparant bedrijfsbeleid. In nauwverband met maatschappelijk verantwoord Communicatie Jaarverslag 2011 25 Duurzaamheid en milieuwinst zit ook in kleinere zit ook in kleinere en milieuwinst Duurzaamheid de van is binnen een pilot-project Zo zaken. voor een oplaadpunt Tynaarlo gemeente en hebben de sanitaire geplaatst auto’s elektrische waterbesparende van plaatsing dankzij voorzieningen gekregen. een eko-keurmerk toiletten en duurzaamheid Baanverlenging groei leidt tot en landingsbaan start- langere Een Hier past en meer vliegverkeer. de luchthaven van dat niet meer vliegen betekent want een nuance, Dankzij toeneemt. evenredig de milieubelasting namelijk passagierstoestellen kunnen baanverlenging off) take (de-rated vertrekken minder vermogen met meer nodig. Ook niet zijn vaak en tussenlandingen een met stiller wordt bij de landing afremmen het baan. langere toestemming 2012 in februari State van Nu de Raad baan, een langere de aanleg van voor gegeven heeft (DuraVermeer PASE de aannemerscombinatie kan luchthavens (Bremen, Kortrijk, Southend Airport Southend Kortrijk, (Bremen, luchthavens en Billund in Noorwegen Sandefjord (Kent), London aan binnen GSA Eelde werkt in Denemarken) milieu en omgeving van de belasting die projecten een project heeft luchthaven Iedere verminderen. en deelt de opgedane onder zijn hoede genomen verslagjaar het In de collega-vliegvelden. met kennis gesproken in Sandefjord is op GSA-bijeenkomsten geluid over het ging in Bremen winteroperaties, over aan de vervoer openbaar het kwam en in Kent tegelijkertijd GSA-initiatief het bevordert Zo orde. van karakter en een groener efficiency operationele in dit heeft Airport Eelde Groningen de luchthaven. landingsglijvluchten de mogelijkheden voor verband Deze verkend. Approach) Descent (Continuous minder verbruiken vliegtuigen zijn stiller, glijvluchten af. de CO2-uitstoot en daarmee neemt brandstof Duurzaamheidsmaatregelen de van belangrijk onderdeel Een van vergroening is de duurzaamheidsambities is onder meer het Daartoe luchthavenactiviteiten. opgezet, Airports (GSA) Sustainable Green project initiatiefnemer Airport Eelde Groningen waarvan door ondersteund wordt GSA-project Het is. Groningen, (Rijksuniversiteit kennispartners of Institute Hanze Wageningen, van Universiteit De provincie bedrijfsleven. en het Technology) spin in van de rol binnen GSA vervult Drenthe regionale Europese andere met Samen web. het de gevolgen van de voornemens voor de omgeving de omgeving voor de voornemens van de gevolgen en omwonenden. in een goede investeert Airport Eelde Groningen actief daarom en zoekt de omgeving met relatie jaren In de voorbije bevolking. de een dialoog met met altijd helaas niet aan gewerkt, is daar hard de Vereniging plan om met is het Zo succes. evenveel te afspraken (VOLE) Eelde Luchthaven Omwonenden hier omdat VOLE gekomen de grond van niet maken aan wilde geven. medewerking geen verdere het is in 2011 daarvoor Als alternatief zitten platform In het opgestart. Omgevingsplatform ondernemersorganisaties, lokale dorpsverenigingen, en milieuhoek uit de natuur- belangenverenigingen bestuurlijke van vertegenwoordigers en een aantal jaarlijks komt Omgevingsplatform Het kant. en alle partijen kunnen bij elkaar keren enkele bijeenkomsten deze voor gespreksonderwerpen ook Airport Eelde biedt Groningen Zo aandragen. Het zaken. openheid van Omgevingsplatform via het en verheldering. meer inzicht tot leidt wederzijds 26 Groningen Airport Eelde CO2 afvangen. waarbij tevens isgelet opmate waarin ze NOx en worden Nederlandse boomsoorten aangeplant Om deoorspronkelijkheid van deflora te behouden en erstaan maatregelen opstapel voor amfibieën. aanplant voor vleermuisvliegroutes zijngerealiseerd) vleermuiskelder, vleermuiskasten ennieuwe getroffen voor vleermuizen (onder andere een aangeplant, compenserende maatregelen compensatiegebied. In2011 iscirca 6habosperceel Circa 7hectare landisaangewezen als duurzaamheid. bereidheid omdaadwerkelijk werk te maken van oplegt, toont Groningen Eelde Airport haar Door meerte doendandewettelijke verplichting landingsbaan te compenseren: natuurcompensatie. gaat doordeaanlegvan denieuwe start- en De wet verplicht deluchthaven natuur dieverloren Natuurcompensatie uitstoot. van deomgeving, milieucompensatie enCO2- materiaalgebruik tijdensdebouw, (geluids)belasting met PASE afspraken gemaakt over energie- en bestemming van afval. Tenslotte zijninhet contract Eelde ookeensteentje bijdraagt aaneenzinvolle recyclinginstallatie voor huisvuilafval, waarmee gebruik gemaakt van bodemasafkomstig van een Voor defunderingvan debaan wordt daarnaast open asfaltbeton met zeer duurzame eigenschappen. bestaat uitsteenmastiek asfalt, eenspeciaalsoort Nederland met eenstartbaan waarvan detoplaag duurzaamheid. Eelde wordt deeerste luchthaven in Dit bouwproject wordt eentoonbeeld van reeds afgerond. aanbestedingsprocedure voor het project isin2010 – Imtech) zo snelmogelijkaandeslag,want de van alleklachten. 4% van deze melders was verantwoordelijk voor 41% Het aantal melders in2011 bedroeg 51 (2010: 109). aantal klachten fors naar449 (2010: 1200 klachten). Luchtvaartterrein Eelde (CMLE). In2011 daaldehet geregistreerd doordeCommissie Milieuhygiëne Alle meldingenover geluidshinderworden Meldingen geluidshinder geluidscategorie. toestellen te stimuleren viatariefdifferentiatie per Bijvoorbeeld doorhet gebruikvan geluidsarmere gericht opvermindering van degeluidsbelasting. lesverkeer enprivévluchten beleidte ontwikkelen Dit biedtdeluchthaven demogelijkheid omvoor het terwijl lawaaiige vliegtuigen zwaarder meewegen. geluid tellen mindermeeindegeluidsbelasting, naar geluidscategorieën. Vliegtuigen met weinig Vluchten zijn binnen deze regels eenduidig in te delen geluidsmaat, deLden (Level day-evening-night). luchthaven over naareenEuropees geharmoniseerde Met deinvoering van nieuwe wetgeving gaatde echter nadebaanverlening zeker toenemen. geluidsbelasting. Dedrukopdegeluidscontour zal heeft geleidtot eenaanzienlijke dalingvan de De afnamevan het lesvliegverkeer inhet verslagjaar Geluidsbelasting Jaarverslag 2011 27 7. Personeel 7. hoe de gezet uiteen 5 is reeds In hoofdstuk aan een levert een bijdrage “Motion” operatie van de taken o.a. door luchthavenbedrijf efficiënter afhandeling slim security, havendienst, brandweer, de van veel vraagt vernieuwing Deze combineren. te op hun inzet beroep een groot en doet medewerkers de luchthaven van De directie en betrokkenheid. is er dan ook en ze bewust van is zich daar zeer Groningen van dat de mensen over verheugd zeer Motion van de ideeën en de uitvoering Airport Eelde de motivatie, toont Het steunen. overtuiging vol de 43 medewerkers van en inspiratie betrokkenheid de achter kracht de drijvende die uiteindelijk gedurende die ook Hun inzet, vormen. organisatie baanverlengingsprocedure onzekere de lange, meer een groot is zonder was, onverminderd telkens waard. compliment is het Zo ook uit de cijfers. blijkt De betrokkenheid achtereen al jaren personeel onder het verloop in de voorgaande gering. Evenals buitengewoon geen enkel ook dit verslagjaar koos jaren twee - -

Lars Guren, Environment Manager, Manager, Environment Guren, Lars en stimuleert’ inspireert ‘GSA de heeft Airports-project Sustainable Green “Het Airport op milieu- en omge- Sandefjord van focus om waardevol is zeer Het versterkt. vingskwesties karakteris een vergelijkbare met luchthavens met Sandefjord Airport Torp, Noorwegen. Airport Torp, Sandefjord want spreken, te die zaken van de aanpak tiek over gemeen. De GSA-bijeenkomsten hebben veel we de eigen aangezet hebben ons ertoe en ze inspireren houden, ook bijvoorbeeld te licht het tegen aanpak - en communica gaat om geluidsproblematiek als het de omgeving. tie met van de lancering met heeft Airport Eelde Groningen aan kennis een impuls gegeven GSA-initiatief het milieuzaken. over luchthavens tussen uitwisseling ervaringen naar de eerste benieuwd erg zijn we Zelf Approaches. Descent de Continuous met Eelde van deze van invoering aan eveneens werkt Sandefjord veel men eveneens In Nederland heeft glijvluchten. Daar regenwater. van opvangen het met ervaring Op onze leren. van denk ik ook nog wat we kunnen gelegen luchthaven beurt hebben wij als noordelijk Ik omstandigheden. winterse streng met ervaring - ons winterma van luchthavens dat andere verwacht leren.” kunnen nagement-systeem Incidenten kwam 2011 af. incidenten aantal nam het Wederom dan een jaar eerder. 6 minder uit op 16 incidenten, voorzorgsalarmeringen in alle gevallen betrof Het 1a zogenaamde vliegtuigen, kleine landingen van van de daling ligt in een geringer van meldingen. Oorzaak lesvluchten. aantal 28 Groningen Airport Eelde op inleenpersoneel, ondermeervoor brandweerzorg. Daarnaast werd met regelmaat eenberoep gedaan • Financieel •  • Havendienst • Marketing &Sales • Directie vrouwen (alle 11parttime) 43 medewerkers; 32 mannen(1parttime) en11 Groningen Eelde Airport telde in2011 invaste dienst van deloyaliteit enpositieve houding. ziekteverzuimgetal (1,62 %,2010: 3,05 %)geeft blijkt één nieuwe medewerker. Ookhet opnieuwlage werd het personeelsbestand uitgebreid met personeelslid voor eenandere werkgever. Wel verdere groei naar5miljoenpassagiers.” staat erfinancieelgezonder voor enisklaar voor een betere beheersing van detotale keten. Deluchthaven nu tegen delaagst mogelijke kosten enmet een security gecombineerd. Denieuwe organisatie werkt andere diensten opdeluchthaven zoals cleaning en platformwerkzaamheden enbagageafhandeling met te integreren. Ookzijnpassagiersafhandeling, processen van Eindhoven endievan Airport Viggo opvangen. Dithebbenwe bereikt dooroperationele model deprijsdruk vanuit deze maatschappijen Daarmee wildenwe met eenduurzaam bedrijfs en Viggo in2008 het Wave-project inganggezet. Om hieropinte spelenhebbenEindhoven Airport Ze willenéénprijsperpassagier. zijn te betalen voor énhavengelden énafhandeling. bedrijfsbeleid bepaalt bovendien datze niet bereid inkomsten van luchthavens onderdrukzetten. Hun model. Low cost-carriers eisen lagetarieven diede luchthaven nadenken over eenvernieuwend verdien- Om deze carriers te kunnen faciliteren moest de danken aandekomst van lowbudget-maatschappijen. miljoen vorig jaar. Detoename hebben we vooral te maakt van 282.000 passagiers in2001 naar2,65 hebben deafgelopen jaren eenforse groei doorge- “Eindhoven enViggo Airport Eindhoven Airport ‘Financieel gezond doorcreatieve oplossingen’ Services,Airport Eindhoven. Fred Abbink,General ManagerViggo Brandstof/Milieu Brandweer/Facilities/ 4 medewerkers 24 medewerkers 7 medewerkers 4 medewerkers 4 medewerkers - eerste (kap) werkzaamheden zijnaluitgevoerd en tijd gekost. Maarhet isniet voor niets geweest; de De vele juridische procedures hebbenveel gelden aan flora en fauna enprojectmanagementkosten. zoals degrondverwerving, compensatie voor schade voorbereidende activiteiten enwerkzaamheden, De laatste jaren isalveel geïnvesteerd inde zoveel mogelijkvoorkomen. vluchten. Beperking van vluchtuitvoering wordt nadrukkelijk rekening gehoudenmet degeplande Bij deplanningvan dewerkzaamheden wordt nog voor het zomerseizoen 2013 worden verlengd. Na depositieve uitspraak infebruari 2012 zal debaan 2013 vruchten afwerpen. organisatorische ingreep zal naarverwachting alin project speelthierineen belangrijke rol. Deze voor het kostenniveau gebodenblijven. Het Motion- een gezonde exploitatie aanhoudendeaandacht Naast het streven naarinkomstengroei zal voor zal 2012 weer eenaanzienlijke groei laten zien. Na eenaantal jaren van dalendepassagiersaantallen vlucht van Corendon Airlines naarTurkije. wintersportbestemmingen van transavia.com eneen vier nieuwe lijndiensten van Vueling enRyanair, twee bestemmingenaanbod van 2012 isaluitgebreid met De eerste vruchten zijninmiddelsgeplukt. Het blijven demarketinginspanningen in2012 intensief. geïnteresseerde luchtvaartmaatschappijen en Ondertussen wordt volop gesproken met besteden aancommunicatie met haaromgeving. in het vooruitzicht, bijzondere aandacht blijven luchthaven zal danook,met alleontwikkelingen context enmet oogvoor milieuenomgeving. De Dat alles binneneenmaatschappelijk verantwoorde versteviging van het maatschappelijk draagvlak. verder geprofessionaliseerd enerisgewerkt aan versterkt. Deorganisatie isgestroomlijnd en extern ishet fundament van deluchthaven Zicht opvooruitgang meegekregen. Intern en Niet voor niets heeft ditjaarverslag het thema voorbijgaande jaaralleenmaarsterker geworden. is voor eensprong vooruit. Datgevoel isinhet constatering datGroningen Eelde Airport klaar Het vorige jaarverslag over 2010 eindigdemet de 8. Nanu Jaarverslag 2011 29 ingezet te worden bij incheck- en platformtaken. en platformtaken. bij incheck- worden te ingezet boven tot formatie de van toename De mogelijke dat de huidige impliceert de 50 medewerkers overgaan zal wellicht personeelsvertegenwoordiging in een ondernemingsraad. teken in het vooral toch tijd zal Maar de komende de de aanleg en ingebruikname van van staan baanverlenging. een periode waarin begin zijn van dan het Dat zal kunnen volop Noord-Nederland van de inwoners volwaardige van een nabijgelegen en profiteren dat de moment het vormt en het luchthaven bij gangmaker er een extra economie regionale in zich uit te het heeft Airport Eelde Groningen heeft. en vervoersvoorziening een volwaardige tot groeien economie. de noordelijke belang voor van een factor met veel inzet zal zo spoedig mogelijk de aanleg zo zal inzet veel met en de daarbij horende baan de verlengde van uitgevoerd. worden werkzaamheden vooral omvat Motion project meer genoemde Het hiervoor de afhandelingstaken; van integreren het de vorige van over equipment de luchthaven neemt in geïnvesteerd er wordt en afhandelingorganisatie afwikkeling een efficiëntere voor apparatuur extra Hiermee is een bedrag de passagiersstromen. van € 325.000. circa gemoeid van en baanverlening project het van Afgezien ook de uitbreidingsinvesteringen zullen Motion twee deze Naast blijven. beperkt jaar 2012 in het door de in totaal 2012 is voor projecten grote Aandeelhouders van Algemene Vergadering circa van geaccordeerd een investeringsbudget deel een groot voor Dit betreft € 195.000, vervangingsinvesteringen. de van uitvoeren in eigen regie Het zich mee dat de met brengt afhandelingstaken 6 circa met toenemen zal personeelsformatie veelvuldig zal Daarnaast dienst. in vaste personen om gedaan op inleenkrachten worden een beroep 30 Groningen Airport Eelde Meerjarenoverzicht Groningen Eelde Airport

M P P V V r las overige las per ne overige b Financieel ha (x e eerjar as as liegbe liegbe 100.000 150.000 200.000 100.000 250.000 150.000 200.000 250.000 sult v t t 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 10.000 60.000 20.000 70.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000 50.000 50.000 t s en engelden 1000) o b oneelk s s aat

agier agier at 0 0 0 0 en

at w w t ost en

en egingen egingen

sbe sbe

en

166.240 172.455 enove 59.406 54.844 w w 2006 2007 2007 2006 egingen egingen 172.455 190.934 61.338 59.406 r 2007 2008 2008 2007 4.668 1.852 2.816 3.925 1.223 2.702 2007 -743 z ich 190.934 167.107 t 65.548 61.337 2008 2009 2009 2008 G 4.831 1.850 2.981 4.362 1.320 3.042 2008 -469 r oningen Airport 167.107 153.850 64.068 65.548 2009 2010 2010 2009 4.869 1.774 3.095 4.364 1.378 2.986 2009 -505 153.850 148.850 52.774 64.068 2010 2011 2011 2010 4.803 1.886 2.917 4.363 1.465 2.898 2010 -440 vliegbe vliegbe pas pas sagier sagier

E w w egingen egingen e sbewegingen sbewegingen l 4.666 1.691 2.975 4.144 1.357 2.787 d 2011 -522 e Jaarverslag 2011 31 Winst- en verliesrekening Winst- Kasstroomoverzicht Toelichting Balans in euro’s Bedragen

Bestaande uit: Bestaande Jaarrekening 2011 Jaarrekening 32 Groningen Airport Eelde

5. Vorderingen 4. Voorraden 3. Vlottende activa 1.600.282 4.820.766 2. Financiële vaste activa Andere vaste bedrijfsmiddelen Installaties Bedrijfsgebouwen en–terreinen 1. ref. Balans Vaste activa Liquide middelen 10.045.357 Deelneming In uitvoering envooruitbetaald Materiële vaste activa na resultaatbestemming per31 december 2011

23.107.745 december 31 2011 753.019 217.258 17.167.837 701.431

1 41.245.859

24.078.022 17.167.836

22.460.047 december 31 2010

806.682 212.042 16.749.116 9.116.246 846.577 1.721.859 5.064.434

1 40.227.888 23.478.771

16.749.117

Jaarverslag 2011 33 24.782.086 569.865 13.961.276 914.661 40.227.888 17.301 4.174.778 24.782.086 2010 31 december 5.105.025 552.564 247.813 4.681.473 141.791 525.057 494.201 1.221.655 25.069.533 14.460.470 41.245.859

0 6.710

568.454 487.491 2011 31 december 6.126.030

4.159.662

653.201

Handelscrediteuren passiva Overlopende investeringsbijdragen) ontvangen (vooruit 25.069.533 onderhoud groot Voorziening kapitaal en gestort Opgevraagd 4.174.778 Agio Kortlopende schulden Kortlopende Langlopende schulden Voorzieningen Eigen Vermogen reserves Overige uittreding vervroegde Voorziening Investeringscrediteuren schulden Overige

11. 9. 6. ref. 7. 8. 10. 12.

34 Groningen Airport Eelde

Resultaat nabelasting Resultaat voor belasting

Bedrijfsresultaat 18. 17. 16.

675.229 Brandstof15. Overige bedrijfsopbrengsten verkopen 14. Opbrengst gebouwen enterreinen 13. Havengelden ref. Winst- &verliesrekening over 2011 Het tekort wordt ten laste gebracht van deoverige reserves. Rente Som derbedrijfslasten Overige bedrijfskosten Afschrijvingskosten Personeelskosten Bedrijfslasten Bedrijfsopbrengsten Brandstof inkopen Som derbedrijfsopbrengsten Bedragen x1000euro

1.238.644 647.192 2.974.898 1.289.039 564.711 1.406.603 2.786.841 2011

194.578 6.149.773 5.433.384 (521.811) (521.811) (716.389) 1.375.539 682.980 2.917.058 1.636.673 618.247 1.787.548 2.897.606 695.938 2010

173.232

5.999.339 6.612.250 (439.679) (439.679) (612.911) Jaarverslag 2011 35 42 702 131 443 574 2010 (613) (480) (480) 1.021 (2.075)

0 0 19 683 261 (40) (480) [179] 1.021 (2.075)

648 571 648 356 211 482 693 2011 (716) 1.021 (1.066)

0 0 54 (5) 648 647 [76] 1.021 (1.066)

x 1000 euro Bedragen

aandeelhouders Storting Saldo investeringen/desinvesteringen activa vaste in materiële Voorzieningen Bedrijfsresultaat

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Kasstroom Kasstroom Netto Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom Kasstroom uit operationele activiteiten uit operationele Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Kasstroom investeringssubsidies Ontvangen

als volgt: Samengesteld liquide middelen Toename voor: Aanpassingen deelneming Resultaat

Afschrijvingen in het werkkapitaal: Veranderingen Voorraden Vorderingen passiva schulden en overlopende Kortlopende 307 uit bedrijfsactiviteiten Kasstroom rente Ontvangen activiteiten uit operationele Kasstroom

10

/

Kasstroomoverzicht 2011 Kasstroomoverzicht ref.

5. 2.

17. 3. 9 4.

36 Groningen Airport Eelde grondslagen voor deresultaatbepaling Toelichting waarderingsgrondslagen en TOELICHTING ALGEMEEN verminderingen wordt rekening gehouden. Met opbalansdatum verwachte bijzondere waarde- gebracht. worden opdemateriële vaste activa inmindering afschrijvingen. Ontvangen investeringssubsidies aanschaffingswaarde, onderaftrek van cumulatieve De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen Materiële vaste activa Vaste activa toelichting opdedesbetreffende jaarrekeningposten. horende veronderstellingen zijnopgenomenbijde deze oordelen enschattingen inclusief debijbe- jaarrekening opgenomenbedragen. Deaard van schattingen dieessentieel kunnen zijnvoor dein EeldeAirport N.V. zichverschillende oordelen en het opstellen van dejaarrekening vormt Groningen Bij toepassing van degrondslagen enregels voor Schattingen opzichte van het voorgaande jaar. van resultaatbepaling zijnongewijzigd gebleven ten De gehanteerde grondslagen van waardering en Vergelijking met voorgaand jaar en passiva gewaardeerd opdeactuele waarde. Voor zover niet anders isaangegeven worden activa Algemeen BALANS het alszodanig aangewezen luchtvaartterrein. zijn deaanleg,het onderhoudendeexploitatie van het luchtvaartbedrijf, waaronder met namebegrepen De vennootschap heeft tot doeldeuitoefening van gingsplaats Groningen. Machlaan 14ate Eelde enheeft alsstatutaire vesti - Groningen Eelde Airport N.V. isgevestigd opde Activiteiten vermogenswaarde. De deelnemingwordt gewaardeerd opdenetto Financiële vaste activa Andere vaste bedrijfsmiddelen Installaties Bedrijfsgebouwen en–terreinen Dit leidttot onderstaande afschrijvingstermijnen: gebruiksduur. Opterreinen wordt niet afgeschreven. methode afgeschreven opbasis van deverwachte De materiële vaste activa worden volgens delineaire Afschrijvingsmethodiek en-termijnen onderhoud verloopt. die telkens tussen dewerkzaamheden van groot geschatte bedrag van het onderhoudendeperiode de voorziening wordt bepaald opbasis van het groot onderhoudgevormd. Detoevoeging aan aan debedrijfsgebouwen iseenvoorziening voor Voor detoekomstige kosten van groot onderhoud heid inminderingwordt gebracht. teuren eenvoorziening wegens eventuele oninbaar waarde, waarbij opdevorderingen ophandelsdebi- De vorderingen worden opgenomentegen nominale Vorderingen gingsprijs. De voorraden worden gewaardeerd tegen deverkrij- Voorraden Vlottende activa 3 -25 jaar 3 -30 jaar 3 -40jaar - Jaarverslag 2011 37 - king hebben. Belastingen - vennootschapsbe NV is niet Airport Eelde Groningen - is geen vennootschapsbe en daarom lastingplichtig opgenomen. in de jaarrekening lasting beloningen betaalbare Periodiek op grond worden lasten en sociale salarissen Lonen, in de winst-en- verwerkt de arbeidsvoorwaarden van zijn aan verschuldigd ze zover voor verliesrekening werknemers. WINST- EN VERLIESREKENING WINST- Algemeen de tussen verschil het als bepaald wordt resultaat Het en de prestaties de geleverde van opbrengstwaarde De resultaten jaar. het over lasten en andere kosten jaar waarin in het verantwoord worden op transacties zijn gerealiseerd. ze Opbrengstverantwoording worden goederen van uit de levering Opbrengsten en risico’s rechten alle belangrijke zodra verwerkt de goederen de eigendom van tot betrekking met uit Opbrengsten aan de koper. zijn overgedragen van naar rato geschieden diensten van de levering op de verrichte gebaseerd prestaties, de geleverde de tot in verhouding aan de balansdatum tot diensten diensten. verrichten te in totaal bedrijfsopbrengsten en overige Netto-omzet van uit levering de opbrengsten omvat Netto-omzet en dergelijke. kortingen van onder aftrek goederen Kosten en basis op historische bepaald worden De kosten zij betrek waarop verslagjaar aan het toegerekend 38 Groningen Airport Eelde Dewaardering van dedeelnemingvolgens denetto vermogenswaarde isultimo2011 € 50.636negatief. Indienen Financiële vaste activa 2. Envoor hetafwateringsproject eenbedrag ter grootte van €563.889.

Stand per31.12.2011

Mutaties indeboekwaarde Boekwaarde

.6.0 91626 39.021.935 9.116.246 5.068.805 7.578.865 17.258.019 aanschaffingswaarde Stand per01.01.2011 Bedragen ineuro’s Materiële vaste activa 1. TOELICHTING OPDEBALANS tegen € 1. voorziening getroffen. Ditis bijGroningen AirparkEeldenietvan toepassing, derhalve geschiedt dewaardering dan wel hetstellige voornemen heeftdedeelneming tot betaling van haarschuldeninstaat te stellen, wordt een voor zover de vennootschap indezesituatiegeheel ofgedeeltelijk instaat voor deschuldenvan dedeelneming, vermogenspositie van dedeelneming, per 31december 2005afgewaardeerd tot €1. Dit betreft een22,2%deelneminginGroningen AirparkEeldeB.V. te Eelde.Dedeelnemingisgegeven de voorbereiding van debaanverlenging, ter grootte van €9.359.750. Onder deactiva inuitvoering zijnondermeeropgenomendeperbalansdatumgemaakte kosten inhetkadervan de fcrjign 1.2.4) 80968 (3.568.938) 1.436.499 (8.009.678) 1.585.618 (11.523.940) Boekwaarde Cum. vrijval subsidies Cum. afschrijvingen

.6.2 1.4.5 40.060.331 10.045.357 5.169.220 7.585.285 17.260.469 Subsidies Aanschaffingswaarde Actuele waarde/ Vrijval subsidies Afschrijvingen Afrondingen Desinvestering afschrijving Desinvestering activa Overboekingen

Subsidies fcrjign 1.8.5) 78724 (3.346.946) 1.425.591 Investeringen (7.847.204) 1.497.346 (11.189.550) Cum. vrijval subsidies Cum. afschrijvingen

Vaste activa Subsidies Actuele waarde/ De mutaties indemateriële vaste activa zijninhetvolgende overzicht samengevat: gebouwen/ 25131 (310.675) (2.501.381) 25131 (310.675) (2.501.381) .7.1 51920 00537 37.248.275 10.045.357 5.169.220 7.274.610 14.759.088 .6.0 91626 36.209.879 9.116.246 5.068.805 7.268.190 14.756.638 4.820.766 .6.3 8657 .2.5 91626 16.749.116 9.116.246 1.721.859 846.577 5.064.434 418.720 929.111 (121.577) (145.146) (243.668) terreinen 3430 (6.7) (249.508) (162.474) (334.390) erjs Isalte Andere Installaties Bedrijfs-

10.908 88.272 2.450 2.450 0 0 0 0 0 701.431

2.0 1.065.910 929.109 127.931 6.420 2.0 1.065.910 929.109 127.931 6.420 0 0 (27.516) 0 0 0 erjs inuitvoering vaste bedrijfs middelen 1.600.282

27.516 0 0 0 0 0 0 0 0 10.045.357

Activa (23.102.556) 0 3.022.117 0 (2.812.056) 0 99.180 0 (746.372) 0 2 0 (27.516) 0 0 0 (22.383.700) 0 2.922.937 0 (2.812.056) 0 17.167.836

27.516 Totaal 2 0 0

Jaarverslag 2011 39 0 320 8.082 81.052 17.033 31.12.2010 319.417 121.273

284.940 806.682 31.12.2010 8.211.964 10.471.535

3.751.113

22.460.047 4% 30% 30% 26% 10% 100% 262 8.594 67.975 66.087 74.701 4.174.778 5.445.363 31.12.2011 1.270.585 306.816 1.252.433

1.252.433

1.085.442 417.479 312.141 166.991 31.12.2011 5.842.567 2.360.226

5.999.993 8.821.402

¤ ¤ 753.019 ¤ 4.174.778 ¤ 23.107.745

gegeven: worden overzicht kan het volgende Hiervan à f 1.000 (¤ 453,78) nominaal. uit 12.000 aandelen bestaat Het maatschappelijk kapitaal Maatschappelijk kapitaal € 113.096. van waarde ter luchtvaartbrandstof betreffen De voorraden € 104.162. van samen een waarde vormen toegangspassen en artikelen samengesteld: dan 1 jaar en is als volgt korter met een looptijd vorderingen betreft Deze post Eigen vermogen Vlottende activa Vlottende In portefeuille Handelsdebiteuren kapitaal en gestort Opgevraagd is als volgt: kapitaal en gestort het opgevraagd van De verdeling Groningen Provincie Belasting Drenthe Provincie vorderingen Overige Groningen Gemeente Assen Gemeente Rente Tynaarlo Gemeente banksaldi: de volgende Het betreft - Abn Amro - ING Bank - Deutsche Bank Bank - Friesland - Rabobank - SNS Bank - Kas is dan 12 ultimo 2011 korter de looptijd waarvan en deposito’s in hoofdzaak spaarsaldi Deze saldi betreffen vrije € 10.120.642 ter voor en staan waarde nominale tegen zijn gewaardeerd maanden. De liquide middelen gereserveerd. de baanverlenging voor behoeve € 12.987.103 ten voor beschikking aan de onderneming en staan 6. kapitaal en gestort Opgevraagd 3. Voorraden promotie onderhoudsmaterialen, gladheidbestrijdingsmiddelen, zoals oliën, blusstoffen, voorraden Overige 4. Vorderingen

5. Liquide middelen

40 Groningen Airport Eelde Stand per31.12

Overige Reserve 8.

Stand per31.12

Stand per01.01 Stand per31.12 Stand per01.01 Voorziening groot onderhoud 9. Devoorzieningen worden gewaardeerd tegen debeste schattingvan debedragen dienoodzakelijk zijnomde Voorzieningen worden gevormd voor inrechte afdwingbare offeitelijke verplichtingen dieopdebalansdatum Agio 7. Af: Resultaat Stand per01.01 In 2011kende dezereserve hetvolgende verloop: Gemeente Tynaarlo Gemeente Assen Onttrekking Gemeente Groningen Provincie Drenthe Dotatie Provincie Groningen De verdeling van dezestorting van deaandeelhouders isalsvolgt: Bij: storting aandeelhouders Voorzieningen Het verloop van devoorziening kanalsvolgt worden weergegeven: De voorziening dientter egalisatie van dekosten van hetgroot onderhoud aanmateriële vaste activa. van deuitgaven dienaarverwachting noodzakelijk zijnomdeverplichtingen afte wikkelen, tenzij anders vermeld. verplichtingen perbalansdatumafte wikkelen. Devoorzieningen worden gewaardeerd tegen denominale waarde betrouwbare wijzeiste schatten. bestaan, waarbijhetwaarschijnlijk isdateenuitstroom van middelen noodzakelijk isenwaarvan deomvang op Het verloop isalsvolgt: gezien hetkarakter van dezebijdrage, aangemerktalsagio. Met ingangvan 2006wordt dejaarlijksestorting doordeaandeelhouders van intotaal €1.021.005inhetkapitaal,

4.159.662 ¤ 1.021.005 ¤ 487.491 ¤ 6.126.030 ¤ (521.811) 4.681.473

105.621 (115.073) 264.053 308.062 308.062 552.564 1.021.005 5.105.025 35.207 50.000 2011 2011 2011 (439.679) 4.681.473 5.121.152

(18.866) 552.564

521.430

50.000 2010 2010 Jaarverslag 2011 41 2010 17.301 t/m 2010 2.722.682 18.620.000 3.439.404 24.782.086

2011 6.710 6.710 17.301 12.349 12.349 10.591 29.650 17.301 t/m 2011 2.722.682 3.726.851

¤ 25.069.533 ¤ ¤

korter schulden een looptijd kortlopende dat alle worden te schulden dient vermeld de kortlopende aanzien van Ten dan een jaar hebben. € 680.000. bedraagt ABN-Amro van faciliteit courant De Rekening worden in de periode 2003-2012 die naar verwachting in investeringsprojecten rijksbijdragen betreft Dit een is van Omdat er sprake rentebaten. gerealiseerde hebbende betrekking inclusief de hierop gerealiseerd, ontvangen de vooruit van terugbetaling (gedeeltelijke) mogelijke en van baten de rente van bestemming verplichte aan de balanspost rechtstreeks rente is de toegerekende rente ontvangen inclusief de hierop rijksbijdrage verantwoord. en Verliesrekening in de Winst- en niet als bate toegevoegd samengesteld: is als volgt De post die samenhangen met vervroegde verplichtingen de financiële van behoeve ten is opgenomen Deze voorziening medewerkers. van uittreding € 17.301. bedragen jaren de komende voor met zich meebrengt de N.V. die dit voor De kosten schulden. Het bedrag en is opgenomen bij de kortlopende in 2012 betaald € 10.591 wordt van grootte ter Een bedrag € 6.710. en bedraagt uittreding vervroegde is opgenomen als voorziening betaald wordt jaren dat in latere Kortlopende schulden Kortlopende Langlopende schulden afwatering subsidie project ontvangen Vooruit baanverlenging subsidie project ontvangen Vooruit baanverlenging project toerekening Rente 18.620.000 in 2011 is als volgt: de voorziening van Het verloop Saldo per 31.12.2010 Langlopend (2011) Saldo per 31.12.2010 Kortlopend 2011 Af: onttrekking (2012) kortlopend Waarvan

11. Overlopende passiva uittreding 10. Voorziening vervroegde

(FPU) uittreding Vervroegde

Saldo per 31.12.2011 per 31.12.2011 Stand 42 Groningen Airport Eelde Overige Nietuitdebalansblijkende rechten enverplichtingen

schulden 12. Overige luchtvaartterrein toelaatbaar is. gestelde bijdrage indekosten van debaanverlening envan vernieuwing van hetafwateringsstelsel ophet Europese Commissie opbasisvan doorhetRijkverstrekte informatie vastgesteld datdedoorhetRijkbeschikbaar daarvan metRijksmiddelen, inhetvoordeel van deluchthaven beslecht. Eerder al,innovember 2009,hadde aanwijzingsbesluit Luchtvaartterrein Eelde,meerinhetbijzondertegen debaanverlenging endefinanciering Daarmee zijndein2008doordiverse partijenaanhangiggemaakte procedures, ondermeertegen het Airport Eeldevan kracht blijftendefinancieringvan debaanverlenging metrijksbijdragen toelaatbaar is. De Raadvan State heeftop15februari 2012onherroepelijk vastgesteld dathetAanwijzingsbesluitvoor Groningen Gebeurtenissen nabalansdatum maanden eneenleaseverplichting van intotaal € 59.161. Op balansdatumwerden erdoorvennootschap vijfauto’s geleased, meteenresterende looptijd van 2,5tot 44,3 verliesrekening over delooptijd van hetcontract. worden, rekening houdendmetontvangen vergoedingen van delessor, oplineaire basisverwerkt indewinst-en- vennootschap ligt,worden verantwoord alsoperationele leasing. Verplichtingen uithoofdevan operationele leasing Leasecontracten waarbijeengroot deelvan devoor- ennadelen verbonden aandeeigendomnietbij Operationale Leasing aangewend ter financieringvan hetbaanverlengingsproject aanhetRijkmoeten worden terugbetaald. De vooruit ontvangen rijksbijdrage indekosten van deaanleg van debaanverlenging zalvoor zover dezenietwordt luchtvaartterrein. van deop5december 2003 gesloten overeenkomst inzake dekosten van debaanverlenging enwaarde van het tot zekerheid voor devoldoening van alhetgeendevennootschap verschuldigd mocht blijken te zijnuithoofde op depercelen grond eninfrastructuur diesamenhetluchtvaartterrein vormen, tot een bedrag van €18.620.000, De vennootschap heeftzichten behoeve van deStaat verbonden methetrecht van eerste hypotheekmetpandrecht Overige ezkrne/eatn 124.786 Shell brandstof inkoop /afrekening Nog afte dragen premies sociale verzekeringen/belasting Vakantietoeslag enverlofrechten Vooruit ontvangen opbrengsten Vooruit ontvangen bijdrage project G.S.A. Marketing activiteiten Salarissen, afkoop FPUkort Opleidingskosten brandweer eelgn/vrg Inleen personeel beveiliging/overig Advies/controle kosten Energie kosten Deze post isalsvolgt samengesteld:

653.201 ¤

142.807 183.797

11.735 81.479 10.615 20.397 35.013 36.035 4.317 2.220 2011 0 525.057

119.947 187.182

18.713 16.061 41.949 11.818 12.363 12.550 19.895 35.589 46.425 2.565 2010 Jaarverslag 2011 43 2010 91.152 60.638 10.048 73.586 86.646

1.169.436 953.344 631.062 143.764 2.897.606 368.209 236.577

695.938

473.975

618.247 1.998.393 219.025 273.879 2.491.297 339.115

2.917.058 2011 9.915 88.405 61.077 36.562 86.874

1.134.706 906.668 586.071 159.396 350.591 236.233

457.157

2.001.005 241.320 299.089 2.541.414 346.610

¤ 2.786.841 ¤ 675.229 ¤ 564.711 ¤ 2.974.898

samengesteld: is als volgt Deze post Landingsgelden Passagiersvergoeding Security charge havengelden Overige samengesteld: als volgt is Deze post gebouwen Opbrengst terreinen Opbrengst Concessies samengesteld: als volgt is Deze post uren Doorberekende voorterrein Opbrengst overhead Doorberekende baten Diverse luidt als volgt: de personeelskosten van De specificatie Salarissen lasten Pensioen lasten Sociale

security personeel Inleen personeelskosten* Overige Toelichting op de winst- & verliesrekening op de winst- Toelichting 13. Havengelden

14. Opbrengst en terreinen gebouwen

15. Overige bedrijfsopbrengsten

16. Personeelskosten

43 44 Groningen Airport Eelde Totaal

bedrijfskosten 18. Overige Afschrijvingten laste van hetboekjaar

17. Afschrijvingskosten - overige Er zijngeenwerknemers buiten Nederland werkzaam. rmteotn - advieskosten - ontwikkelings- enpromotiekosten Algemene kosten eowntrenn - overige - onderhoudgebouwen/terreinen overig personeel erikse - assuranties enbelastingen Huisvestings- enterreinkosten In depost overige bedrijfskosten wordt onderscheid gemaaktin: brandweer-/operationele dienst Vrijval subsidies erjsidln Totaal Overige duurzamebedrijfsmiddelen 31 december 2010.Over hetboekjaarginggemiddeldomdevolgende fte’s: Op 31december 2011waren er43werknemers invaste dienst, datwaren er42per boekjaar indejaarrekening verantwoord. Als gevolg hiervan heeftGroningen AirportEeldealleen deverschuldigde premies tot enmetheteindevan het voldoen van aanvullende bijdragen inhetgeval van eentekort, anders danhogere toekomstige premies. Groningen AirportEeldeheeftingeval van eentekort bijditbedrijfstakpensioenfonds geenverplichting tot het Eelde heeftdetoegezegd-pensioenregeling verwerkt alszousprake zijnvan eentoegezegde-bijdrageregeling. Installaties Gebouwen enterreinen Afschrijving op: Dit bedrag isalsvolgt toe te lichten: In 2011iseenbedrag van €647.192aanafschrijvingslasten ten laste van deexploitatie gekomen. leeftijd, komende werknemers hebbenopdepensioengerechtigde leeftijd recht opeenpensioenwelke afhankelijk isvan Groningen AirportEeldeheeftvoor haarwerknemers eentoegezegd-pensioenregeling. Hiervoor inaanmerking ontvingen metbetrekking tot hetverslagjaar gezamenlijkeenvergoeding van €19.800;in2010bedroeg dezevergoeding €31.150. *) Vermelding beloning bestuurder blijftopgrond van artikel 383lid1BW2achterwege. Deleden van deRaadvan Commissarissen salaris en dienstjaren. De regeling

is ondergebracht 415.802 ¤ 647.192 ¤ 1.238.644 822.842 415.106 199.288 208.448

226.909 111.350

746.372 249.508 162.474 334.390 bij het bedrijfstakpensioenfonds 77.543 99.180 2011 40,5 13,6 26,9

ABP. 1.375.539 900.810 444.924 241.211 214.675 474.729

279.689 108.071

682.980 105.857 788.837

250.999 193.837 344.001 Groningen Airport 86.969 2010 39,3 13,3 26,0 Jaarverslag 2011 4545 Commissarissen van Raad voorzitter Sol, H.G. dr. prof. Bakker R.W.P. mr. den Brink van O.P.M. mr. der Hek A. van drs. Mosselman J.H. dhr. Directie Hillen J.G. Ir. Eelde, 29 maart 2012 29 Eelde, 2011: de jaarrekening Voor Artikel 21 lid 2 van de statuten luidt -verkort- als luidt -verkort- de statuten lid 2 van 21 Artikel volgt: - Verga de Algemene van beschikking is ter De winst Aandeelhouders. dering van slechts aan de aandeelhouders kan De vennootschap - gro eigen vermogen het zover doen voor uitkeringen het deel van en opgevraagde gestorte is dan het ter die krachtens de reserves met vermeerderd kapitaal aangehouden. worden moeten de wet Statutaire regeling omtrent omtrent regeling Statutaire resultaat bestemming 46 Groningen Airport Eelde Controleverklaring van deonafhankelijke accountant Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt bevat alsgevolg van fraude of fouten. de jaarrekening eenafwijking van materieel belang met inbegripvan het inschatten van derisico’s dat de dooraccountant toegepaste oordeelsvorming, geselecteerde werkzaamheden zijnafhankelijk van bedragen endetoelichtingen indejaarrekening. De den ter verkrijging van controle-informatie over de Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamhe- materieel belangbevat. verkregen datdejaarrekening geenafwijkingen van uitvoeren dateenredelijke mate van zekerheid wordt schriften endatwijonze controle zodanig plannenen voldoen aandevoor onsgeldendeethische voor Nederlandse controlestandaarden. Ditvereist datwij eenstemming met Nederlandsrecht, waaronder de controle. Wij hebbenonze controle verricht inover oordeel over dejaarrekening opbasis van onze Onze verantwoordelijkheid ishet geven van een Verantwoordelijkheid van deaccountant van fraude of fouten. zonder afwijkingen van materieel belangalsgevolg opmaken van dejaarrekening mogelijkte maken interne beheersing alshet noodzakelijk acht omhet directie istevens verantwoordelijk voor eenzodanige in NederlandgeldendeBurgerlijk Wetboek (BW). De beide inovereenstemming met Titel 9Boek 2van het alsmede voor het opstellen van het directieverslag, gen enhet resultaat getrouw dient weer te geven, voor het opmaken van de jaarrekening die het vermo- De directie van devennootschap isverantwoordelijk Verantwoordelijkheid van dedirectie geving enandere toelichtingen. de gehanteerde grondslagen voor financiële verslag- toelichting, waarin zijnopgenomeneenoverzicht van 2011 endewinst-en-verliesrekening over 2011 ende jaarrekening bestaat uitdebalans per 31 december EeldeAirport N.V. te Groningen gecontroleerd. Deze 17 opgenomenjaarrekening 2011 van Groningen Wij hebbendeinditverslag oppagina 1tot enmet Verklaring betreffende dejaarrekening van Groningen Eelde Airport N.V. Aan: deAlgemeneVergadering van Aandeelhouders - - A.L. Koops- Aukes RA PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Groningen, 29 2012 maart vereist inartikel lid4BW. 2:391 beoordelen, verenigbaar ismet dejaarrekening zoals wij dathet directieverslag, voor zover wijdatkunnen vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden en of deinartikel 2:392 lid1onderbtot enmet hBW len, overeenkomstig Titel 9Boek 2BW isopgesteld, directieverslag, voor zover wijdatkunnen beoorde- gebleken naaraanleiding van het onderzoek of het vermelden wijdatonsgeentekortkomingen zijn Ingevolge artikel 2:393 lid5ondereenfBW wet gestelde eisen Verklaring betreffende overige bijof krachtens de Nederland geldendeBurgerlijk Wetboek (BW). in overeenstemming met Titel 9Boek 2van het in 31 december 2011 envan het resultaat over 2011 vermogen van Groningen Eelde Airport N.V. per beeld van degrootte endesamenstelling van het Naar onsoordeel geeft dejaarrekening eengetrouw Oordeel onderbouwing voor onsoordeel te bieden. controle-informatie voldoende engeschikt isomeen Wij zijnvan meningdatdedooronsverkregen evaluatie van het algehelebeeldvan dejaarrekening. vennootschap gemaakte schattingen, alsmedeeen en van deredelijkheid van dedoordirectie van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving tevens het evalueren van degeschiktheid van de beheersing van devennootschap. Een controle omvat king te brengen over deeffectiviteit van deinterne hebben echter niet tot doeleenoordeel tot uitdruk zijn indeomstandigheden. Deze risico-inschattingen opzetten van controlewerkzaamheden diepassend en voor het getrouwe beelddaarvan, gericht ophet die relevant isvoor het opmaken van dejaarrekening de accountant deinterne beheersing inaanmerking -