Acil T ıp’ta İstatistik Sunum Plan ı

IV. Acil Tıp Asistan Sempozyumu 19-21 Haziran 2009  Biyoistatistik nedir  Sa ğlık alan ında biyoistatistik  Acil T ıp’ta biyoistatistik Meral Leman Almac ıoğlu  İstatistik yaz ılım programlar ı

Uluda ğ Üniversitesi T ıp Fakültesi Acil T ıp AD Bursa

Biyoistatistik Nedir Biyoistatistik Niçin Gereklidir

1. Biyolojik, laboratuar ve klinik verilerdeki yayg ınl ık  ı ğ ı Biyoistatistik; t p ve sa l k bilimleri 2. Verilerin anla şı lmas ı alanlar ında veri toplanmas ı, özetleme, 3. Yorumlanmas ı analiz ve de ğerlendirmede istatistiksel 4. Tıp literatürünün kriti ğinin yap ılmas ı yöntemleri kullanan bilim dal ı 5. Ara ştırmalar ın planlanmas ı, gerçekle ştirilmesi, analiz ve yorumlanmas ı

Biyoistatistiksel teknikler kullan ılmadan gerçekle ştirilen ara ştırmalar bilimsel ara ştırmalar de ğildir

Acil’de İstatistik Sa ğlık istatistikleri sa ğlık çal ış anlar ının verdi ği bilgilerden derlenmekte  Acil Servis’in hasta yo ğunlu ğunun y ıl-ay-gün-saat baz ında de ğerlendirilmesi bu veriler bir ülkede sa ğlık hizmetlerinin planlanmas ı  Çal ış ma saatlerinin ve çal ış mas ı gereken ki şi say ısının ve de ğerlendirmesinde kullan ılmakta planlanmas ı  Gerekli malzeme, yatak say ısı, ilaç vb. planlanmas ı  Verilen hizmetin kalitesinin ölçülmesi İyi bir biyoistatistik eğitim alan sa ğlık personelinin o  Eğitimin kalitesinin ölçülmesi ülkenin sa ğlık informasyon sistemlerine güvenilir  Pandemi ve epidemilerin tespiti katk ılarda bulunmas ı beklenir  Yeni çal ış malar, tezler  … İstatistik Yaz ılım Programlar ı İİİstatistiksel Yaz ııılııımlar

 Excel Public domain · · CSPro · X-12-ARIMA  SPSS ADMB · DAP · · JAGS · JMulTi · OpenBUGS · PSPP · · Simfit · XLispStat · Open source Yxilon  BV4.1 · XploRe · WinBUGS  SAS  S-Plus · GAUSS · GraphPad InStat · GraphPad Prism · JMP · MATLAB · Cross-platform  Mathematica · OxMetrics · RATS · SAS · SPSS · · SUDAAN · S-PLUS

 BMDP · EViews · · MedCalc · Minitab · NCSS · SigmaStat · STATISTICA · Matlab Windows only StatXact · SYSTAT · ·

Excel add-ons Analyse-it · SPC XL · UNISTAT for Excel · Xlfit

Microsoft Excel

 Bir hesap tablosu () program ı

 Verileri tablo ya da listeler halinde tutma  Bu verilerle hesaplama ve analizleri yapma imkan ı

 "xls " uzant ılı dosyalar

Excel Çal ış ma Sayfas ı

Çal ışışış ma Kitab ııı: Excel'de yarat ılm ış her dosya bir çal ış ma kitab ı “Hücre”

Çal ışışış ma Sayfas ııı “Formül Çubu ğu” “Hücre Adresi”

Sol tarafta "Sat ır Numaralar ı" 1, 2, 3... biçiminde; "Sütun Ba şlıklar ı" ise A, B, ... biçimindedir

Çal ış ma sayfalar ının her birinde 16384 sat ır ve 256 sütun var Otomatik Doldurma Otomatik Doldurma

Excel say ı, tarih veya zaman ı seri olarak 1, 2, 3….. ya da 2, 4, 6….gibi artan bir liste geni şletebilir

Formül Haz ırlama

ş  önce "=" i areti Formüller kopyalanabilir  A1 + B1 için

 C1 hücresinde  =A1+B1

Excel SPSS (Statistical Package for the Social Sciences)

 Formüller  1968’de N. Nie, C. Hull ve D. Bent  Tüm İş levler  Veriden karar amaçlı bilgi elde etmeyi hedefleyerek  İstatistiksel istatisti ği kullanmay ı sa ğlayacak bir yaz ılım  İlk çal ış malar Stanford Üniversitesinde  Hızl ı bir şekilde Amerika’da di ğer üniversiteler...  Chicago üniversitesi bünyesinde konumlanm ış küçük ölçekli bir şirket  SPSS fiyatland ırma, ürün sevkiyat ı ve di ğer ticari  1970’li y ıllarda NASA SPSS yaz ılımını uzay unsurlarda kullan ılmaya ba şland ı meki ğinin parçalar ının ortalama bozulma zaman ını  McGraw-Hill 1970 y ılında ilk SPSS kullan ım saptamada kılavuzunu yay ınlad ı  Orman Bakanl ığı ise yaralanmaya neden olan  1975 y ılında SPSS şirketle şti; kamuda ve özel kazalar ın analizinde sektörde h ızla yay ılmaya ba şlad ı  1980’li y ıllarda SPSS’in ki şisel bilgisayarda kullan ılan ilk mainframe sürümü  1992 y ılında ise üzerinde çal ış an ilk istatistiksel analiz yaz ılım

SPSS ne kazand ırır

 SPSS Inc. öngörüsel analiz yaz ılımlar ı ve çözümleri  Veri analizi alan ında dünya lideri  Mevcut durum de ğerlendirme ve gelece ği tahmin  1968’den beri SPSS 250,000 den fazla müşteri etme  60 ülke  Öngörüsel analiz; kurulu şlara geçmi ş davran ış lardan  1,200’ün üzerinde çal ış an anlam çıkarma ve aksiyon alma yetene ği sa ğlar

 Günümüzde en son sürümü versiyon 17

SPSS

 Windows  Mac OS X  UNIX

 Sosyal Bilimler  Pazar ara ştırmalar ı  Sa ğlık a ştırmalar ı

 Uzant ısı “.sav”

meral.sav İlk Ekran

İlk kez girerken Type in data

İkinci bir pencerede output dosyas ı

Data Editor Penceresi

SPSS'in Data Editor'ü; datalar ınızın yerle şece ği alan Her sütun bir de ğişkeni (variable) temsil eder

De ğişken Nedir

Ölçüm yap ılan gruptaki farkl ı bireyler için farkl ı de ğerler al ır SPSS'de de ğişkenin ne tür bir veriyi bar ınd ıraca ğı önemlidir (Say ısal de ğer, yaz ı, tarih bilgisi, vs...)

 Ba ğı ms ız De ğişken (Independent Variable): ya ş, cinsiyet, vs... De ğişkenlerin tipini, onlar ı tan ımlarken belirlemeniz gerekir  Ba ğı ml ı De ğişken (Dependent Variable): Ba ğı ms ız de ğişkenin de ğerini de ğiştirerek elde edebilinen de ğişkenler De ğişken Tan ımlama Type...: Data menüsünün ilk seçene ği Labels...: Define Vairable (De ğişken Tan ımlama) Missing Values...: Column Format...: Orjinal hali 8 karakter ve sa ğ taraf Variable Name: Bu kutucu ğa Measurement: en fazla 8 karakter olacak şekilde de ğişkeninizin ismini girebilirsiniz

Type... (De ğişken Tipi) Label... (De ğer Etiketleri)

De ğişkenin tipini belirlemek için De ğerleri temsil eden etiketler

Cinsiyet de ğişkeni için tip  number (numara) 1  erkek 2  kad ın için kullan ılabilir

Erkekler mi yoksa kad ınlar m ı 1 etiket (label) verebiliriz

Missing Values... (Geçersiz De ğerler)

Baz ı bireyler için veri elde edilemezse hücre bo ş kalacakt ır Bo ş de ğerler SPSS için Missing Values (Geçersiz De ğer) Hangi de ğerlerin geçersiz olaca ğı nı bu menüden belirleyebilirsiniz

 No Missing Values  Discrete Missing Values: Belirtti ğiniz de ğerler geçersiz  Range of Missing Values: Belirledi ğiniz aral ıktaki de ğerler geçersiz  Range plus one discrete missing value: Belirledi ğiniz aral ıktaki ve belirtilen de ğer geçersiz Measurement Veri Girme

Rakam verileri için (ya ş, gelir,vs..) Scale ; De ğişkenlerinizi tan ımlad ıktan sonra, veri girebilirsiniz Rakam ve metin içeriyorsa (karde ş say ısı:"1","2","3”,"4 Tek yapman ız gereken girmek istedi ğiniz hücreyi seçmek ve ve üzeri" vs..) Ordinal ; klavyeden de ğeri girip Enter tu şuna basmak Metin içeriyorsa (S ınıflar: A, B, C, D, vs...) Nominal Girdi ğiniz de ğer De ğişkeni seçtikten sonra uygun tipi de (Type) belirlemeniz de ğişkeninizin tipine uymuyorsa gerekir de ğer hücreye yaz ılmaz

Nominal  String

De ğişkenleri Kullanarak Yeni De ğişken Olu şturma

Target Variable kutusuna yeni de ğişkenin ad ı Elinizdeki verileri kullanarak yeni de ğişken yaratabilirsiniz Örne ğin, elinizde 3 ayr ı not varsa Numeric Expression kutusuna formül bunlar ın toplam ını 4. bir de ğişken olarak olu şturabilirsiniz

6 quizin toplam ı  total Transform/Compute

Yeni de ğişkeniniz içerisindeki hesaplanm ış de ğerlerle bo ş olan ilk sütuna yerle şecektir

Basit İstatistikler Bulma

Girdi ğiniz veriler hakk ında basit istatistikler Summarize / Descriptives

 ortalama()  ortanca(median)  tepe de ğeri(mode)  veri aral ığı (range)  standart sapma(standard deviation)  varyans(varience)  ortalaman ın standart hatas ı ( of the mean)  çarp ıkl ık(skewness)  bas ıkl ık(kurtosis)

Bu de ğerler ile verilerinizin genel da ğı lımı hakk ında bilgi edinebilirsiniz Descriptives...

İstatistiklerini bulmak istedi ğiniz de ğişkenleri seçin ve sa ğ taraftaki Variables listesine geçirin Options ile istatistikleri seçin

Ok  istatistikler Output penceresinde (ayr ı bir pencere)

Output View (Çıkt ı sayfas ı) ÖZET

 İstatistik anlamlar çıkarmak için hayat ın her alan ında SPSS'de tüm hesaplamalar ın sonucu bir çıkt ı sayfas ına (Output View) gelir Veriler ve output ayr ı kaydedilir  Tez, çal ış ma...

 SPSS en yayg ın istatistik program ı Print edilece ği zaman sadece ortadaki bilgiler yaz ılır

TE ŞŞŞEKKÜRLER

Kaynak

Biyoistatistik Ders Notlar ı Kullan ım K ılavuzu SPSS Kaliteofisi Yay ınlar ı No: 10; Eylül 2005