4-PROGNOZA --Poczesna Strefa I ---II WYŁOŻENIE

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA OBSZARU STREFY I GMINY POCZESNA, OBEJMUJĄCEGO ZASADNICZĄ CZĘŚĆ SOŁECTW: BRZEZINY KOLONIA I BRZEZINY NOWE (W TYM CZĘŚĆ MIEJSCOWOŚCI SOBUCZYNA) ORAZ FRAGMENT SOŁECTWA HUTA STARA B

ETAP: II wyłożenie do publicznego wglądu PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA OBSZARU STREFY I GMINY POCZESNA, OBEJMUJĄCEGO ZASADNICZĄ CZĘŚĆ SOŁECTW: BRZEZINY KOLONIA I BRZEZINY NOWE (W TYM CZĘŚĆ MIEJSCOWOŚCI SOBUCZYNA) ORAZ FRAGMENT SOŁECTWA HUTA STARA B etap: II wyłożenie do publicznego wglądu

Temat: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru strefy I gminy Poczesna, obejmującego zasadniczą część sołectw: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B

Nazwa opracowania: Prognoza oddziaływania na środowisko

Umowa: Nr 342/4/10 z dnia 6.07.2010 r.

Zleceniodawca: Wójt Gminy Poczesna

Autor opracowania: mgr Jan Diehl - rzeczoznawca Wojewody Łódzkiego, Nr 015 - rzeczoznawca Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Nr 0335

Data: sierpień 2012 r./luty 2015 r.

Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli „TEREN” Sp. z o.o. 90-105 Łódź ul. Piotrkowska 56 tel./fax (42) 632-02-83 633-56-58 632-75-53 e-mail: [email protected] PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA OBSZARU STREFY I GMINY POCZESNA, OBEJMUJĄCEGO ZASADNICZĄ CZĘŚĆ SOŁECTW: BRZEZINY KOLONIA I BRZEZINY NOWE (W TYM CZĘŚĆ MIEJSCOWOŚCI SOBUCZYNA) ORAZ FRAGMENT SOŁECTWA HUTA STARA B etap: II wyłożenie do publicznego wglądu

Spis treści

1. Wstęp ...... 4 2. Podstawa prawna opracowania ...... 4 2.1. Warunki, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego...... 4 2.2. Cel i zakres opracowania ...... 6 3. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego terenu objętego prognozą ...... 7 3.1. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego ...... 7 3.1.1. Położenie administracyjne i fizyczno-geograficzne ...... 7 3.1.2. Budowa geologiczna i rzeźba powierzchni ...... 8 3.1.3. Warunki klimatyczne ...... 12 3.1.4. Wody powierzchniowe i podziemne ...... 14 3.1.5. Wody geotermalne ...... 17 3.1.6. Gleby ...... 18 3.1.7. Szata roślinna i świat zwierzęcy ...... 18 4. Stan środowiska przyrodniczego ...... 21 4.1. Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych ...... 21 4.2. Stan zanieczyszczenia powietrza...... 24 4.3. Zagrożenie hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym...... 27 4.4. Zagrożenie środowiska przez odpady...... 29 5. Ocena skutków dla środowiska wynikających z projektowanego przeznaczenia terenów w projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego...... 34 5.1. W zakresie zaopatrzenia w wodę ...... 34 5.2. W zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza ...... 34 5.3. W zakresie emisji zanieczyszczeń do wód lub do ziemi ...... 35 5.4. W zakresie zagrożenia odpadami i zanieczyszczenia gleby lub ziemi ...... 36 5.5. W zakresie emitowania hałasu i pól elektromagnetycznych...... 37 5.6. W zakresie występowania poważnych awarii ...... 38 5.7. W zakresie wykorzystywania zasobów środowiska i niekorzystnego przekształcania terenu...... 39 6. Ocena skutków realizacji ustaleń projektu miejscowego planu zagospodarowania, na całość elementów środowiska w ich wzajemnym powiązaniu oraz tendencji do zmian, przy braku realizacji ustaleń projektu planu ...... 40

7. Ocena przewidywanego oddziaływania na zabytki i dobra materialne ...... 41 8. Ocena zagrożeń dla środowiska z uwzględnieniem wpływu na zdrowie ludzi, które mogą powstawać na terenie objętym projektem planu lub innych terenach ...... 41 9. Ocena skutków dla istniejących form ochrony przyrody, obszarów chronionych lub zmian w krajobrazie ...... 43 10. Ocena w zakresie przewidywanego oddziaływania na cele i przedmiot Obszarów Natura 2000 ...... 49 11. Ocena w zakresie zgodności z przepisami Prawa Ochrony Środowiska...... 51 12. Ocena w zakresie transgranicznego oddziaływania na środowisko, rozwiązań alternatywnych oraz metody zastosowanej przy sporządzaniu prognozy ...... 51 13. Monitoring realizacji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ...... 52 14. Streszczenie w języku niespecjalistycznym ...... 52 15. Informacja o rodzajach dokumentów uwzględnionych przy sporządzaniu prognozy ...... 53

1. WSTĘP

Podstawą opracowania jest umowa z dnia 6.07.2010 r. zawarta między Wójtem Gminy Poczesna, a Przedsiębiorstwem Zagospodarowania Miast i Osiedli „TEREN” Sp. z o.o. w Łodzi na wykonanie projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru strefy I gminy Poczesna, obejmującego zasadniczą część sołectw: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B – wraz z prognozą oddziaływania na środowisko tego planu (Rada Gminy Poczesna Uchwałą nr 260/XXVIII/09, z dnia 28.09.2009 r. zadecydowała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 10 stref, obejmujących łącznie cały obszar gminy – w tym m.in. dla strefy I).

2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA

Podstawą wykonania prognozy są art. 46 i 51 ust. 1 i 2 oraz art. 52 ust.1 i 2, ustawy z dnia 03.10.2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – (Dz. U. nr 199 poz.1227 z późniejszymi zmianami). Ponadto w opracowaniu uwzględniono wymogi wynikające z ustaw - z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 25 z 2008 r. poz. 150 – tekst jednolity, z późniejszymi zmianami), z dnia 18.07.2001r. Prawo wodne (Dz. U. (tekst jednolity: Dz. U. z 09.02.2012 r. poz.145) i z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. nr 92 poz. 880 z późniejszymi zmianami).

2.1. Warunki, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z cytowanymi wyżej przepisami ustawy z dnia 3.10.2008 r. o ocenach oddziaływania na środowisko, prognoza sporządzana dla potrzeb postępowania w sprawie oddziaływania na środowisko m.in. projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (lub ich zmian), powinna określać i oceniać między innymi skutki wpływu realizacji ustaleń tych projektów na elementy środowiska przyrodniczego oraz dobra

materialne, a także skutki, które mogą wyniknąć ze zmian istniejącego przeznaczenia terenów, wprowadzonych przez te projekty. Ustala się, iż prognoza powinna obejmować obszar objęty projektem planu zagospodarowania przestrzennego, wraz z obszarami pozostającymi w zasięgu oddziaływania wynikającego z realizacji ustaleń tegoż projektu. Zatem obszar objęty prognozą, nie może być mniejszy od obszaru objętego planem zagospodarowania przestrzennego, co jest konieczne zważywszy na wzajemne powiązania poszczególnych elementów środowiska. Szczegółowe warunki dotyczące zakresu i stopnia szczegółowości prognozy, do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, dla obszaru zlokalizowanego na terenach miejscowości Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym części miejscowości Sobuczyna) oraz fragmentu sołectwa Huta Stara B – w gminie Poczesna, określili - stosownie do art.57 i 58 ustawy powołanej powyżej w rozdziale 2 – Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach, pismem nr RDOŚ-24-WOOŚ/7041/399/10/rk z dnia 20.08.2010 r. i Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Częstochowie, pismem nr NS-NZ- 522-55/0, z dnia 12.08.2010 roku. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach – w treści swego pisma – zwrócił uwagę na to, że wszystkie elementy z artykułu 51 ust 2, ustawy z dnia 3.10.2008 r., powinny być przeanalizowane i ocenione w stopniu i w zakresie adekwatnym do charakterystyki obszaru objętego opracowaniem oraz planowanych rozwiązań planistycznych. W prognozie powinna również znaleźć się, analiza wzajemnego oddziaływania planowanego zagospodarowania obszarów objętych planem oraz terenów sąsiednich, a także wskazanie zagrożeń wynikających z potencjalnie skumulowanych oddziaływań planowanego i istniejącego zagospodarowania tych terenów. W szczególności zaś prognoza powinna: − opisywać istniejące walory przyrodniczo-krajobrazowe, − oceniać istniejący stan środowiska przyrodniczego, − zawierać propozycje dotyczące minimalizowania i ograniczenia przewidywanych skutków realizacji ustaleń planu na środowisko przyrodnicze i krajobraz oraz rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodnicza negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem zmiany dotychczasowego przeznaczenia terenu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony: specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natury 2000 „Poczesna koło Częstochowy”, Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd” i jego otuliny, jak również integralność tych obszarów. Natomiast Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Częstochowie określił, że: 1. Zakres prognozy winien obejmować ustalenia i wymagania zawarte w art.51 ust.2 oraz art.52 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r.

2. Stopień szczegółowości prognozy adekwatny do charakteru, lokalizacji i przeznaczenia terenu objętego planem, powinien umożliwiać prawidłową i rzetelną ocenę oddziaływania skutków realizacji planu na środowisko i zdrowie ludzi, 3. W prognozie należy poddać szczegółowej analizie i ocenie, oddziaływanie istniejącego wysypiska odpadów w miejscowości Sobuczyna, na sąsiadujące obszary objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, 4. Dla informacji dotyczących oddziaływań transgranicznych, informacja może zawierać stwierdzenie o ich braku. Całość tych wymagań, wynika z treści art. 51 ust. 2 pkt 1-3 ustawy, o której mowa wyżej w rozdziale 2, precyzującej szczegółowo zakres treści prognozy oddziaływania na środowisko. Toteż wymagania określone przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach i Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Częstochowie, są w tym przedmiocie zbieżne.

2.2. Cel i zakres opracowania

Celem opracowania jest określenie rodzaju, stopnia oraz zasięgu przestrzennego zmian środowiska, wywołanych przez propozycje zagospodarowania terenu, ustalone w zapisach projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru strefy I gminy Poczesna, obejmującego zasadniczą część sołectw: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B. Zgodnie z treścią przepisów, jak i warunków oraz wytycznych wyszczególnionych powyżej w rozdziałach 2.0 i 2.1, prognoza ma za zadanie: – określić (ocenić i analizować) istniejący stan środowiska oraz jego ewentualne zmiany w przypadku braku realizacji projektowanych rozwiązań, – określić pojawiające się zagrożenia wynikające z dopuszczenia przez projekt zmiany planu, innych niż dotychczasowe sposobów użytkowania terenów, obiektów i instalacji, w szczególności na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, – sprawdzić, czy zostało uwzględnione – znaczące oddziaływanie obiektów i instalacji na środowisko i dobra materialne, – oceniać skutki dla środowiska, wynikające z realizacji projektowanych zamierzeń, w szczególności dotyczące obszarów chronionych, – sprawdzić i ocenić przewidywane znaczące oddziaływania – w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony środowiska

obszaru objętego opracowaniem i obszarów sąsiednich – w tym także na Obszarach Natura 2000, – sprawdzić i ocenić, w jakim stopniu proponowane działania i przedsięwzięcia mogą mieć ewentualny niekorzystny wpływ na przyjęte cele ochrony środowiska zarówno na obszarze opracowania, jak i w miarę potrzeby w szerszym zakresie, – sprawdzić i ocenić, w jakim stopniu projektowane zamierzenie określiło i uwzględniło, sposób i zakres wymaganego zapobiegania negatywnym skutkom oddziaływania na środowisko, jego ograniczania lub konieczności zastosowania kompensacji przyrodniczej – w szczególności na ochronę obszarów Natura 2000, – przedstawiać rozwiązania alternatywne, wobec rozwiązań ujętych w treści projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, – zawierać informacje o ewentualnym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, – zawierać informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, – zawierać streszczenie w języku niespecjalistycznym.

3. CHARAKTERYSTYKA I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO TERENU OBJĘTEGO PROGNOZĄ

Mając na uwadze, iż jednym z dokumentów, na podstawie których sporządzono niniejszą prognozę jest opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, na obszarze gminy Poczesna, w którym dokonano szczegółowej analizy charakterystyki i funkcjonowania środowiska na terenie objętym projektem planu - w rozdziale niniejszym, jak i w rozdziale 4.0, ujęta została jedynie synteza tych zagadnień.

3.1. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego

3.1.1. Położenie administracyjne i fizyczno-geograficzne

Strefa I, gminy Poczesna – patrz wyżej, rozdział 1, stanowiąca północno- zachodnie powierzchnie gminy, obejmuje zasadniczą - północną część sołectwa Brzeziny Kolonia, nieomal całą powierzchnię sołectwa Brzeziny Nowe, wraz z zachodnią powierzchnią miejscowości Sobuczyna oraz niewielkie – zachodnie fragmenty sołectwa Huta Stara B. Oznacza to, że

strefa ta graniczy od strony północnej z miastem Częstochową, a od strony zachodniej z gminą Konopiska. Od wschodu strefa ta sąsiaduje z sołectwami Wrzosowa i Huta Stara B, a od południa z miejscowością Młynek. Wg regionalizacji fizyczno - geograficznej Polski J. Kondrackiego, obszar opracowania i gminy, położony jest w obrębie prowincji Wyżyn Polskich (34), podprowincji Wyżyny Śląsko - Krakowskiej (341) i makroregionu Wyżyny Woźnicko - Wieluńskiej (341.2). Natomiast obszar opracowania, znajduje się w całości w granicach jednego z mezoregionów tego makroregionu – Obniżenia Górnej Warty (341.25). Obniżenie Górnej Warty sąsiaduje od północy i zachodu z mezoregionami: Wyżyny Wieluńskiej (341.21) i Obniżenia Krzepickiego (341.26) oraz Progu Herbskiego (341.24).

3.1.2. Budowa geologiczna i rzeźba powierzchni

Obszar gminy Poczesna (i opracowania), położony jest w obrębie wielkiej, geologicznej, laramijskiej jednostki strukturalnej Polski – Monokliny Przedsudeckiej i Śląsko-Krakowskiej. Jednostka ta, jest dzielona tradycyjnie na dwie części – północno-zachodnią, która jest właściwą monokliną przedsudecką i południowo-wschodnią zwaną monokliną śląsko-krakowską - w jej granicach pozostaje obszar opracowania i gminy Poczesna. Monoklina Śląsko-Krakowska jest płaską, wielkopromienną, jednoskrzydłową antykliną-monokliną. Jej trzon zbudowany jest z utworów mezozoicznych - głównie triasu i jury, zapadających pod kątem 8 – 10 o ku północnemu wschodowi. Monoklina ta jest silnie zaburzona tektonicznie. Są to zaburzenia typu fleksurowego i uskokowego. Jest to efekt orogenez kimeryjskiej, głównie zaś laramijskiej, które kolejno wydźwigały płytę monokliny i strzaskały ją siecią poprzecznych do jej osi uskoków. Uskoki te – w większości wieku neogeńskiego, powstawały w wyniku nasuwania się zewnętrznych Karpat na ich przedpole. Ruchy pionowe – wzdłuż tych uskoków, wytworzyły w obrębie monokliny szereg zrębów i rowów – głównie w jej południowej części. Profil geologiczny mezozoicznych utworów monokliny, zapoczątkowują zalegające na paleozoicznym podłożu, utwory dolnotriasowe - okruchowe osady pstrego piaskowca oraz osady retyckie - seria dolomitów z wkładkami gipsu i iłowców. Ich miąższość sięga 60 m. Trias środkowy (wapień muszlowy), wykształcony jest w postaci dolomitów i wapieni – miąższość tych utworów waha się w granicach 110 – 140 m. Z kolei trias górny, o miąższości 230 m,

tworzą pstre osady okruchowe – szare, brunatne i różowe iłowce. Ich strop stwierdzono na głębokości 176 m. Strop zalegających powyżej utworów jurajskich, występuje w gminie na głębokościach od 0 do kilkudziesięciu m. Najstarsze z nich – osady liasu reprezentowane są przez drobnoziarniste piaskowce i szare mułowce. Jurę środkową (dogger), zapoczątkowują warstwy kościeliskie (bajos) – słabo zwięzłe piaskowce różnoziarniste rdzawobrunatne i żółtoszare, o żelazistym spoiwie, z wkładkami gruboziarnistych piaskowców i żwirów, występujące w strefie wychodni. Piaskowce te tworzą także trzon położonego na zachód od terenu gminy Progu Herbskiego – patrz wyżej, rozdział 3.1.1. Na osadach tych zalegają serie rudonośnych iłowców i ilastych łupków ciemnoszarych lub szarozielonkawych, przeważnie piaszczystych z przewarstwieniami piaskowców, sferosyderytów ilastych, syderytów ilastych i piaszczystych (piętra aalen – bajos – wezul - górny baton). Ich miąższość waha się od 0 do kilku metrów. Odsłaniają się one na powierzchni, głównie w rejonie wychodni wapieni górnojurajskich, które stanowiły ich osłonę przed niszczącym – erozyjnym działaniem lądolodu. Środkowojurajskie utwory rudonośne i ich wychodnie, rozciągają się w postaci pasa, o szerokości od 1 do 25 km, biegnącego od Zawiercia poprzez Poraj, Konopiska do rejonu Wielunia. Gmina Poczesna położona jest w granicach tego obszaru. W utworach tych występują trzy zasadnicze poziomy rud syderytowych. Idąc od góry są to poziomy: stropowe, środkowe i spągowe. Poziomy stropowe, charakteryzują się zmiennym wykształceniem i nieciągłością pokładów. Syderyty tworzą soczewki lub nieciągłe pokłady złożone ze sferosyderytów. Średnia zawartość żelaza w tych poziomach wynosi 27,5%. Te poziomy nie były przedmiotem eksploatacji. Poziom środkowy ma dość stabilną miąższość, ale zmienną zawartość żelaza. Średnie zawartości żelaza wynoszą 27%. Poziom spągowy miał największe znaczenie surowcowe. Charakteryzuje się dużym rozprzestrzenieniem, małą zmiennością składu chemicznego i stosunkowo dużą zawartością żelaza – ok. 33 – 35%. Syderytowe rudy żelaza, wydobywane były w regionie częstochowskim od XIV w. (na terenie gminy Poczesna od XIX w.). Początkowo eksploatowane były metodą odkrywkową – głównie w rejonach, gdzie pokrywające je utwory czwartorzędowe, posiadały niewielką miąższość, jako t. zw. rudy darniowe. Po wyczerpaniu płytko zalegających rud, zaczęto je wydobywać metodą szybikową (duklową) – do głębokości 30 m, a od lat pięćdziesiątych XX w. na dużą skalę metodą podziemną za pomocą szybów i sztolni. Zaniechanie eksploatacji i zamknięcie ostatnich kopalń (z uwagi na niedostateczną jakość surowca), na terenie gminy nastąpiło w latach

siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Efektami długotrwałej, w części żywiołowej eksploatacji, a także nie prowadzenia zorganizowanej rekultywacji terenów pokopalnianych, są obecnie liczne na terenie gminy, antropogeniczne - niekorzystne formy i przekształcenia powierzchni terenu – patrz niżej. Utwory jury górnej (malm), występują fragmentarycznie na powierzchni obszaru gminy, w rejonie Wrzosowej. Są to wapienie skaliste i płytowe dolnego i środkowego oksfordu. Osady trzeciorzędu (tj. okresu, w którym obszar monokliny podlegał intensywnym procesom denudacyjnym), w praktyce nie występują na obszarze opracowania. Zalegające na powierzchni utwory czwartorzędowe, to przede wszystkim morenowe osady - zlodowacenia środkowopolskiego – piaski, żwiry, mułki i gliny. W spągu osadów czwartorzędowych występuje z reguły wapienna zwietrzelina z krzemieniami. W części jest to produkt egzaracji lodowca. Występują tu także płaty glin zwałowych starszych zlodowaceń. Najmłodsze utwory holoceńskie, to piaski, mułki i żwiry rzeczne, a także torfy występujące w dolinach Warty i jej bezimiennych dopływów. Miąższość utworów czwartorzędowych jest bardzo zmienna od 0 do ponad 42m – w dolinie Warty. Osady piaszczysto żwirowe zalegające w tych utworach, są w granicach gminy eksploatowane – m.in. jako złoża kruszywa naturalnego. Natomiast w granicach opracowania występują dwa złoża surowców ilastych ceramiki budowlanej (iłów), o następującej charakterystyce:

Złoże Brzeziny I – złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo w kat.A+B+C 1, eksploatowane. Zasoby geologiczno-bilansowe – 214 tys. m 3 Wydobycie – 1 tys. m 3 (2011 r.) Obszar i teren górniczy – ustanowione decyzją Wojewody Częstochowskiego nr OŚ.IIL7512/28/95 z dnia 22.I l.1995 r. Złoże Brzeziny-Kolonia - złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo w kat.A+B+C 1, zaniechane Zasoby geologiczno-bilansowe – 223 tys. m 3 Zasoby przemysłowe – 210 tys.m 3 Wydobycie – 0 (2011 r.)

Naturalna powierzchnia obszaru Strefy I to fragment polodowcowej, gminnej wysoczyzny, rozciągającej się na zachód od doliny Warty, o płaskiej, miejscami lekko falistej powierzchni, wyniesiona przeciętnie na 265 – 269 m n.p.m., o spadkach terenu nie przekraczających 2%, sięgających w obrębie zboczy od 5% do 10%. Jej podłoże, to także falista – wymodelowana w 10

podatnych na erozję iłach doggeru (patrz wyżej) – powierzchnia Obniżenia Górnej Warty, urozmaicona nielicznymi, izolowanymi pagórami i stoliwami. Powierzchnię tą rozcinają górne odcinki dolin rzecznych, dwu dopływów Konopki (patrz niżej, rozdział 3.1.4) o płaskim, często podmokłym dnie, zagłębiającym się w otaczającą je wysoczyznę do rzędnej 252 m n.p.m. Tą naturalną powierzchnię całkowicie zmieniły, współczesne, holoceńskie formy antropogenicznej rzeźby – ukształtowane w wyniku ponad stuletniego okresu eksploatacji gminnych rud żelaza – patrz wyżej. Część z nich jest nadal ostro zarysowana w krajobrazie, inne choć mniej widoczne, naruszyły i przekształciły całkowicie naturalną rzeźbę obszaru. Wielkość, rodzaj i charakter tych form (hałdy, niecki osiadania, wyrobiska, zapadliska, kopce, nasypy itp.), jest konsekwencją zmieniających się metod eksploatacji. W wyniku najwcześniejszej eksploatacji odkrywkowej, powstawały niskie – o wysokości do 2 m i płaskich powierzchniach szczytowych - nasypy poeksploatacyjne. Z kolei późniejsza eksploatacja szybikowa (duklowa), tworzyła zwały o wysokości do 4 m. w formie pryzm lub garbów, o skośnie nachylonych zboczach. Zajmują one obszar o powierzchni około 20 ha, położony między miejscowościami Poczesna – Łąkowa, Huta Stara B, Sobuczyna i Młynek. Są one pokryte roślinnymi zbiorowiskami trawiastymi. Rozpoczęcie wydobycia głębiej zalegających złóż syderytów, przy pomocy szybów, spowodowało formowanie usuwanych skał płonych w pryzmy o wysokości do 6 m lub długie zwałowiska o powierzchni od kilkunastu arów do hektara. Te formy występują najpowszechniej na gruntach miejscowości Huty Starej A i B , Nowej Wsi, Poczesnej i Kolonii Brzeziny Wielkiej . Na koniec – zapoczątkowana w 1940 roku eksploatacja upadowa, głębinowa i ścianowa, doprowadziła do powstawania hałd w postaci nieregularnych stożków, sięgających 50 m wysokości. Dolne partie tych hałd, są ukształtowane w formie wielkich, prostokątnych lub kwadratowych pryzm. W większości są utworzone z rudonośnych iłów środkowojurajskich. Najbardziej widocznymi w krajobrazie obszaru opracowania hałdami (nazwy najczęściej od nazw kopalni) są: Szczekaczka w Kolonii Brzeziny – stożkowa, o wysokości ponad 50 m i powierzchni 13 ha, nadal niestabilna, z osunięciami zboczy w głównie w partiach szczytowych, Aleksander II w Sobuczynie, o wysokości około 15 m i powierzchni 0,9 ha, o charakterze splantowanego, zalesionego i rozległego zwału. Struktura geologiczna obszaru opracowania i ukształtowanie jego powierzchni – wykluczają występowanie niekorzystnych zjawisk w postaci osuwisk lub osiadań terenu. Zjawiska takie, występujące powszechnie na obszarze gminy w okresie pierwszych lat po zakończeniu eksploatacji rud żelaza, obecnie obserwowane są wyłącznie w dwu pokopalnianych hałdach

– w tym w hałdzie Szczekaczka (patrz wyżej). Osuwiska mogą także występować w kopalni odkrywkowej Brzeziny I, wyłącznie jednak wskutek nie przestrzegania zaleceń określonych w planie ruchu kopalni.

3.1.3. Warunki klimatyczne

Decydujący wpływ na warunki klimatyczne obszaru opracowania, wywiera napływ określonych mas powietrza. Na obszarze Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej i sąsiadującej z nią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, najczęściej występują masy powietrza polarno – morskiego – (północno-atlantyckiego) oraz zwrotnikowo-morskiego (azorskiego), ponad 50 % dni w roku. Powietrze polarno-kontynentalne (azjatyckie), występuje nieomal 30 % dni w roku – najczęściej zimą i wiosną. Powietrze arktyczne pojawia się z częstotliwością 5,0 %, a zwrotnikowo-kontynentalne (latem i jesienią) - 8,0 %. Inne rodzaje mas powietrza występują z częstotliwością 6,0 % w roku. Średnia temperatura roku na całym obszarze gminy, oscyluje (w wieloleciu), od 7,5 o C do 8,5 o C. Najwyższe średnie temperatury miesięczne (w wieloleciu) występują w lipcu – 17,6 o C (sporadycznie w czerwcu lub sierpniu). Natomiast najniższe średnie miesięczne występują w styczniu – 2,9 oC, sporadycznie w lutym lub grudniu. Wahają się one od -3,1 oC w części wschodniej Wyżyny Częstochowskiej, do powyżej -1,2 oC w brzeżnych, zachodnich rejonach Progu Herbskiego. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza rośnie z północnego wschodu na południowy zachód. Jest to dowód, iż największy wpływ na kształtowanie się tej amplitudy mają masy powietrza polarno-morskiego (atlantyckiego). W roku 2008 maksymalne i minimalne temperatury występujące w ciągu roku, wynosiły odpowiednio 30,1 o C i – 11,1 o C. Na obszarze gminy, dominują wiatry zachodnie, północno-zachodnie i południowo–zachodnie (około 45 % dni w roku). Ich średnia prędkość wynosi 3 – 4 m/s( w roku 2008 wyniosła ona 2,7 m/s). Zestawienie miesięcznej najmniejszej i największej częstości występowania poszczególnych kierunków wiatrów jest następujące:

N NE E SE S SW W NW C

min. X VII VII I I V V XI III max. VI III XI X IV II VII VII X

Wyżyna Woźnicko-Wieluńska jest regionem z największą w Polsce liczbą dni z ciszami, sprzyjającą powstawaniu inwersji, głównie w dolinach i obniżeniach terenu. Udział cisz dochodzi do 20 % dni w miesiącu (październik). Minimum roczne przypada na marzec i luty (4 %).

Wartości miesięcznych sum opadów w wieloleciu 1961-1990 (posterunki opadowe Częstochowa i Poraj), kształtowały się jak następuje:

Posterunek Sumy opadów w mm Rok opadowy H (m n.p.m.) lata XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X Częstochowa N 41 38 33 29 31 39 69 80 86 77 49 40 612 293 S 39 22 12 15 16 59 23 56 64 49 19 27 401 1961-1990 W 45 51 52 37 2 43 115 137 125 62 62 151 882 Poraj N 46 42 37 32 34 44 74 80 94 80 48 40 651 280 S 64 25 12 20 36 8 13 73 40 96 3 53 443 1961-1990 W 45 36 59 90 58 54 65 151 154 183 106 14 1015

Liczba dni burzowych, wynosi średnio 20 w roku. Burze występują najczęściej w miesiącach letnich – maju, czerwcu, lipcu i sierpniu. Średnia ilość dni z opadem w ciągu roku, wynosi około 165 (w roku 2008 wyniosła 187 dni), z czego 45 do 50 dni przypada na opady śnieżne. Średnia liczba dni z pokrywą śnieżną, wynosi około 68 - 80 dni. Opady śnieżne pojawiają się na ogół z końcem listopada, zanikają natomiast w marcu.

Najintensywniejsze zachmurzenie występuje w listopadzie i grudniu i wynosi 75 i 77%. Najbardziej pogodny jest wrzesień i sierpień (zachmurzenie odpowiednio 54 i 56). Średnia roczna wynosi 65%. Średnia roczna liczba dni pochmurnych mieściła się w wieloleciu w granicach od poniżej 120 do 140 dni w roku. Średnia liczba dni z mgłą wynosi 40 w roku. Najczęściej tworzą się one w październiku - 6 dni. Usłonecznienie czyli ilość godzin ze słońcem w ciągu dnia, wywiera zasadniczy wpływ na warunki termiczne obszaru.

Średnia roczna liczba godzin usłonecznienia rzeczywistego, waha się w granicach 1800 – 1900 godzin (w roku 2008 wyniosła 1748 h), co oznacza, że średnie roczne wartości usłonecznienia przypadające na jedną dobę, wahają się w granicach 5,0 godzin. Średnie dzienne usłonecznienie w lecie wynosi 7,0 h a zimą 1,5 h. Średnie miesięczne i roczne wartości wilgotności względnej (stacja meteorologiczna Wieluń) są następujące: I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok 84 83 78 74 72 72 76 76 79 82 87 87 79

3.1.4. Wody powierzchniowe i podziemne

Gmina Poczesna (i obszar opracowania), położona jest w granicach zlewni górnej Warty , przepływającej na długości około 10 km, w przebiegu S – N, przez środkową i wschodnią część obszaru gminy. Warta - główna rzeka regionu, najdłuższy (808,2 km), prawobrzeżny dopływ Odry, wypływa w Kromołowie (przedmieście Zawiercia), na Wyżynie Śląskiej na wys.380 m n.p.m. Uchodzi do Odry pod Kostrzyniem na wysokości 12 m n.p.m. Powierzchnia jej zlewni liczy 54528,7 km 2. Natomiast powierzchnia zlewni rzeki, w przekroju wodowskazu Poraj – położonym o 5 km na SE od terenu gminy Poczesna, wynosi 390,3 km 2. Podstawowa charakterystyka hydrologiczna Warty (wodowskaz Poraj – 763,4 km biegu rzeki), w roku hydrologicznym (X-XI) jest następująca (m 3/s): Przepływ Miesiące średni roczny XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X SNQ 1,96 1,77 1,76 2,0 2,15 1,81 1,66 1,61 1,50 1,55 1,54 1,80 1,08 SSQ 2,85 3,03 2,97 3,45 4,02 3,63 2,67 2,66 2,77 2,78 2,38 2,62 2,98 SWQ 4,6 5,99 6,38 7,59 9,91 7,66 6,17 6,94 8,01 7,78 4,63 4,37 15,4 W zlewni górnej Warty przeważa odpływ zimowego półrocza (56% odpływu rocznego). W roku występuje jedno wyraźne wezbranie – od lutego do kwietnia z maksimum w marcu, w którym przepływ osiąga 135% wartości średniego rocznego przepływu. Minimum przepływu występuje we wrześniu, w którym średni przepływ wynosi 80% wartości średniego rocznego przepływu. Na reżim odpływu rzeki w przekroju Poraj, w istotnym zakresie wpływa zbudowany o 1 km powyżej wodowskazu zbiornik zaporowy Poraj,

wybudowany w 1978 r. w 764 km biegu rzeki (6 km na SE od granicy gminy Poczesna), o powierzchni maksymalnej 550 ha, pojemności maksymalnej 25 mln m 3 i pojemności przeciwpowodziowej – 12,4 mln m 3. Podstawowymi funkcjami zbiornika są: • zapewnienie stałego, nienaruszalnego przepływu Warty poniżej zbiornika, • bezpieczne przejęcie fali powodziowej. Funkcją uzupełniającą zbiornika jest rekreacja. Warta – na swym gminnym odcinku nie jest uregulowana ani obwałowana. Obwałowania rzeki (obustronne), rozpoczynają się od terenów miejscowości Słowik (w Częstochowie rzeka jest obwałowania na całym swym miejskim odcinku). Dno doliny – na jego gminnym odcinku płaskie, o szerokości 100- 300 m. Koryto intensywnie meandrujące. Z kolei obszar opracowania, położony jest w zlewni Konopki, rzeki IV rzędu – przepływającej poza terenem gminy, w sąsiedztwie jej zachodnich granic, generalnie na kierunku SW – NE. Konopka wypływa na Progu Herbskim, w rejonie Dębowej Góry, 5 km na SW od miejscowości Konopiska, na wysokości około 295 m.n.p.m. Uchodzi do Stradomki, rzeki III rzędu – lewobrzeżnego dopływu Warty, o 1 km przed jej ujściem do Warty, na terenie Częstochowy. Z kolei w rejonie wsi Stara Kuźnica, wpada do Konopki - prawobrzeżny dopływ – Sobuczynka , która wypływa na terenie gminy Poczesna, na południe od miejscowości Młynek, na wysokości około 275 m n.p.m. i kierując się na NW, przepływa przez Sobuczynę, omijając od strony zachodniej, składowisko odpadów (potok ten jest uregulowany na odcinku poniżej ujścia rowu R-1, odprowadzającego ścieki z terenu składowiska – patrz niżej, rozdziały 6.1 i 6.5). Kolejny – bezimienny prawobrzeżny dopływ Konopki, wpadający do niej w rejonie Sarbinowa, wypływa na zachód od Huty Starej B i kierując się na NW – do odbiornika, przepływa przez tereny miejscowości Wrzosowa, Kolonia Brzeziny i Brzeziny Wielkie. Koryto Konopki – od Konopisk do ujścia do Stradomki, posiada brzegi technicznie zabudowane. W ten sam sposób umocniony jest dolny – ujściowy (1 km), koryta Sobuczynki. Wartości pomierzonych przepływów chwilowych Konopki, wynoszą 0,458 m 3/s. W toku kolejnych nowelizacji ustawy Prawo Wodne (patrz wyżej, rozdział 2.0), dokonano zasadniczych zmian jej treści w zakresie ochrony przed powodzią , wprowadzając nowy Dział Va ustawy, zawierający rozstrzygnięcia w tym zakresie. Tak więc – stosownie do brzmienia art. 88a, ochrona przed powodzią jest zadaniem organów administracji rządowej i samorządowej. Natomiast – stosownie do art. 88d i 88e, dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, sporządza się mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego (wykonawca – Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej – art.88f). Mapy te – stosownie do dyspozycji art. 88f ust. 4

– przekazywane są właściwym wójtom (burmistrzom lub prezydentom miast), przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Natomiast zgodnie z art.88f ust 5 – przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego oraz mapach ryzyka powodziowego granice obszarów zagrożenia powodziowego uwzględnia się m. in. w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Równocześnie w treści art. 88k rozstrzygnięte zostało, iż ochronę ludzi i mienia przed powodzią, realizuje się w szczególności m. in. przez kształtowanie zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych lub terenów zalewowych. Wreszcie w treści art.88l, wyspecyfikowano, zakazy obowiązujące na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, a więc wykonywanie robot oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub zwiększających zagrożenie powodziowe, w tym: - wykonywanie urządzeń wodnych oraz budowy innych obiektów budowlanych, - sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk, - zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robot, z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywanie wód, a także utrzymywaniem, odbudowa, rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz obiektami związanymi z nimi funkcjonalnie. W granicach obszaru opracowania tj. strefy I gminy Poczesna, w praktyce nie występują obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi. Występują one w gminie w dolinie Warty. Toteż zasięgi wysokich wód na Warcie – o prawdopodobieństwie występowania p = 1% i p = 10%, na odcinku gminy Poczesna, zostały wyznaczone na mapie hydrologicznej w skali 1 : 10000, arkusze Poraj i Wrzosowa, RZGW w Poznaniu (zasięgi tych wód uwidoczniono w kilometrach biegu rzeki – 761+100, 758+000, 755+550, 754+400 i 751+500).

Na terenie gminy Poczesna występują trzy poziomy wodonośne (wód podziemnych), o użytkowym charakterze: • czwartorzędowy , występujący na nieomal całej lewobrzeżnej (Warta) powierzchni gminy, w płytko zalegających, o miąższości do 10 m, wodno- lodowcowych utworach piaszczysto-żwirowych. Ze względu niewielką miąższość i rozprzestrzenienie, poziom ten, eksploatowany wyłącznie studniami kopanymi, nie przedstawia większej wartości użytkowej. • środkowo-jurajski , wykształcony w spękanych, uszczelinionych piaskowcach oraz piaskach i żwirach, którego miąższość waha się w granicach 20-40 m. 16

• środkowo-triasowy , (wody ciśnieniowe, typu szczelinowo-porowego), występujący w spękanych i uszczelinionych wapieniach i dolomitach wapienia muszlowego. Całość wód podziemnych regionu, stanowi podstawowe źródło zaopatrzenia zarówno ludności, jak i funkcjonujących tu podmiotów gospodarczych. Region ten, a zarazem gmina, wchodzi w granice: – górno-jurajskiego – szczelinowo-krasowego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP nr 326 – Częstochowa E), o zasobach wód określanych na 1020 tys. m 3/dobę. Odznacza się on znaczną wydajnością, ciągłością występowania i stanowi podstawowe źródło wody miasta Częstochowy i gminy Poczesna. – środkowo-jurajskiego – szczelinowo-porowego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZPW nr 325 – Częstochowa W), o powierzchni 848 km 2 i zasobach oszacowanych na 120 tys. m 3/dobę. Gmina Poczesna jest całkowicie (w 100%), wyposażona w sieć wodociągową, ale nie dysponuje własnymi ujęciami wód podziemnych, zasilającymi gminny system wodociągowy. Długość gminnej sieci wodociągowej, wynosi około 77 km. Dostarcza ona wodę 11749 mieszkańcom. System ten zaopatrywany jest, przez trzy ujęcia wód podziemnych, wodociągów częstochowskich : • Ujęcie Mirów, składające się z 17 studni górnojurajskich, o głębokości od 38 do 133 m, o wydajności 32 tys. m 3/dobę. • Ujęcie Wierzchowisko, składające się z 5 studni górnojurajskich o głębokości od 42 do 71 m. i wydajności 21 tys. m 3/dobę. • Ujęcie Rększowice, składające się z 1 studni o głębokości 460 m, o wydajności 1,64 tys.m 3/dobę, ujmującej wody środkowo-triasowe.

3.1.5. Wody geotermalne

Obszar opracowania i gmina Poczesna, położone są w granicznym rejonie dwu okręgów geotermalnych Polski. Na południe od obszaru gminy rozciąga się rozległy okręg Sudecko-Świętokrzyski, odznaczający się niewielkimi możliwościami występowania wód geotermalnych. Z kolei na północ od obszaru gminy, położony jest kolejny okręg – Przedsudecko-Północno- Świętokrzyski, którego powierzchnia liczy 39 tys. km 2. Wody geotermalne tego okręgu, występują w utworach permu (paleozozoik). Łączne zasoby tych wód oceniane są na 155 km 3 – wód zawierających energię cieplną, równoważną 995 mln ton paliwa umownego na km 2, co wynosi średnio około 4 mln m 3 wody/km 2, czyli 26 tys. ton paliwa umownego na km 2.

3.1.6. Gleby

Gmina Poczesna, w tym obszar opracowania, posiada niezbyt korzystne warunki produkcji rolniczej. Wynika to z wartości użytkowej gleb, co pozostaje w bezpośrednim związku z budową geologiczną regionu, a także ze znacznego udziału (mimo prowadzonych po 1980 r. rekultywacji) powierzchni gleb zdegradowanych lub zdewastowanych w wyniku wieloletniej działalności górniczej. Przekształcona została i ulega nadal intensywnemu przekształcaniu – wielowiekowa, tradycyjna – rolnicza funkcja obszaru. Grunty odłogowane (ugory), stanowią znaczne powierzchnie (blisko 20%), gruntów rolnych w gminie. Jest to (niezależnie od stopnia zniszczenia i degradacji gleb), wynik presji urbanistycznej – bezpośrednie sąsiedztwo Częstochowy sprawia, że tereny gminy stały się atrakcyjnymi terenami budownictwa jednorodzinnego, dla mieszkańców tego miasta, jak również terenami lokalizacji licznych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Przydatność rolnicza gleb (powierzchni gruntów rolnych), wg klas bonitacyjnych, przedstawia się jak następuje: Klasa I i II - brak, Klasa III - 57 ha, Klasa IV - 1827 ha, Klasa V - 1538 ha, Klasa VI i VIz - 377 ha. Reasumując, przeważająca część powierzchni gleb obszaru opracowania nie jest zaliczana do gleb chronionych.

3.1.7. Szata roślinna i świat zwierzęcy

Gmina Poczesna (i obszar opracowania), wg regionalizacji geobotanicznej J. Matuszkiewicza, wchodzą w skład Prowincji Środkowo-Europejskiej i Działu Wyżyn Południowo-Polskich. Tereny gminy a w szczególności obszaru opracowania – położone na przedpolu Częstochowy i intensywnie przekształcane antropogenicznie, są bardzo zróżnicowane pod względem siedliskowym i wartości gleb. Stąd też wynika znaczne zróżnicowanie fitosocjologiczne i florystyczne zbiorowisk leśnych i nieleśnych. Ilość gatunków roślin i zwierząt wymagających ochrony, jest mała – w porównaniu z ich obfitością występującą na otaczających gminę terenach (z wyjątkiem Częstochowy). Konsekwentnie – ilość obiektów i obszarów prawnej ochrony przyrody, jest w gminie niewielka; brak ich w ogóle w granicach I strefy gminy – stanowiącej obszar opracowania. Na gminne obszary lub obiekty prawnie (przyrodniczo) chronione, składają się:

- Obszar Natura 2000 – ochrony siedlisk, mający znaczenie dla Wspólnoty – SOO – Poczesna koło Częstochowy , noszący kod PLH 240030 , o powierzchni 39,2 ha, położony w miejscowości Poczesna Łąkowa, oddalony od obszaru opracowania o ponad 2 km na wschód i południe. Występuje tu rozległy kompleks łąkowo-leśny na terenach po dawnej eksploatacji rud żelaza. Szatę roślinną tworzą duże powierzchnie łąk z rzędów Arrhenatheretalia, Molinietalia, zbiorowisk, szuwarowych oraz różnej wielkości słabo wykształcone zagajniki z młodym drzewostanem osikowym i brzozowym, nawiązujące warunkami siedliskowymi i składem florystycznym do lasów łęgowych i grądów. Do najwartościowszych przyrodniczo należą fitocenozy z rzędu Molinietalia a szczególnie ze związku Molinion - łąki trzęślicowe z zespołu Molinietum caeruleae. Siedliska najwartościowszych przyrodniczo zmienno wilgotnych łąk trzęślicowych, jak i niżowych i śródgórskich łąk świeżych (Arrhenatherion elatioris), są wykształcone typowo i dobrze zachowane. Wiele fitocenoz ze związku Molinietum caeruleae, charakteryzuje się typowym składem florystycznym, należących do rzadko spotykanych w Polsce w postaci klasycznej. Charakteryzują się one dużym bogactwem florystycznym i licznym udziałem wielu gatunków chronionych i rzadkich, takich jak: goryczka wąskolistna (Gentiana pneumonathe), kosaciec syberyjski (Iris sibirica), kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis), mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus) i sierpik barwierski (Serratula tinctoria). Ogólnie łąki są zdegenerowane i w znacznym stopniu nie wykaszane, z tendencją do zarastania krzewami i drzewami. Do najsłabiej wykształconych należą łąki rajgrasowe. Teren posiada także duże walory krajobrazowe. - Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd”, utworzony w 1982 r., w granice którego wchodzi niewielka – północno-wschodnia, prawobrzeżna wobec Warty część obrzeży (54 ha) gminy. Granica otuliny tego parku przebiega w gminie, wzdłuż linii kolejowej PKP (pojęcie otulin parków krajobrazowych, w wyniku nowelizacji ustawy o ochronie przyrody, obecnie nie funkcjonuje; na mocy art.153 tej ustawy winny one być przekształcone w obszary chronionego krajobrazu).- Dwa użytki ekologiczne , „Zapadliska”, o powierzchni około 3 ha i „Zapadliska 1”, o powierzchni około 28 ha, powołane dla ochrony pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej – naturalnych fragmentów torfowisk we wschodnich partiach gminy.- 1 pomnik przyrody (nr rejestru 44/2008) – dąb szypułkowy (Quercus robur), o obwodzie 344 cm, rosnący na cmentarzu w Zawodziu. Lasy zajmują 983 ha tzn. około 16% powierzchni gminy, co oznacza lesistość niższą o 12 %, od średniej krajowej. Lasy prywatne – około 200 ha, to w większości niewielkie, rozproszone enklawy – występujące m.in. w obszarze opracowania, natomiast lasy państwowe tworzą duży, zwarty kompleks – we wschodnich połaciach gminy, na prawym brzegu Warty 19

W lasach tych, przeważa obecnie sosna (Pinus silvestris) – 77% powierzchni, z domieszką brzozy (Betula pendula), dębu (Quercus robur) i olszy (Alnus glutinosa), które wyparły składniki pierwotnych borów mieszanych, lasów dębowo-grabowych i dąbrów różnego typu . Są to lasy podlegające znacznej antropopresji, ze względu na łatwą dostępność i sąsiedztwo terenów zurbanizowanych i uprzemysłowionych. Niemniej istniejąc, pełnią ważne funkcje lasów ochronnych – wodo i glebochronnych (ochrona zasobów wodnych, poprawa wilgotności gleb). W lasach tych występują gatunki roślin charakterystyczne dla tych obszarów – borówka czernica (Vaccinium myrtillus), jałowiec zwyczajny (Juniperus communis), jarzębina pospolita (Sorbus aucuparia) i orlica pospolita (Pteridium aquilinum). Łąki o siedliskach tworzących gminny Obszar Natura (patrz wyżej), rozproszone są na terenie całej gminy i wykorzystywane okresowo jako pastwiska. Wśród nich największe powierzchnie zajmują zbiorowiska łąk śmiałkowych (Stellario-Deschapsietum caespitosae). Na południe od Kolonii Brzeziny istnieje eutroficzna łąka wilgotna (Cirsietum rivularis) z masowym udziałem ostrożenia łąkowego (Cirsium rivulare). W niewielkich ciekach wodnych i zbiornikach gminy (oraz obszaru opracowania), spotykane są gatunki zieleni pływającej – rzęsa drobna (Lemna minor) i spirodela wielokorzeniowa (Spirodela polyrrchiza) oraz zanurzonej – moczarka kanadyjska (Elodea canadensis), wywłócznik okółkowy (Myriophyllum canadensis), rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum) i okrężnica bagienna (Hottonia palustris), a także zieleni szuwarowej – trzciny pospolitej (Phragmites communis), pałki szerokolistnej (Typha latifolia) i turzycy zaostrzonej (Carex gacilis). Znaczącą grupą roślin obszaru opracowania, są także gatunki rosnące na licznych, silnie przekształconych przez człowieka siedliskach – synantropijne i ruderalne - pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), podbiał pospolity (Tussilago farfara), trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigeios) i komosa biała (Chenopodium album). Długoletnia działalność górnicza, zmiana stosunków wodnych, regulacja cieków i wylesienie – zniszczyły naturalne siedliska i biotopy rozdzimej fauny, szczególnie gatunków niższych (nie dotyczy to owadów, których ilość gatunków nie ustępuje innym rejonom Polski południowej). Niezależnie zaś od tego - człowiek poprzez swą wielowiekową obecność, stworzył siedliska tych gatunków fauny, które dostosowały się do swoistego – podmiejskiego układu biocenotycznego. Wśród owadów, są to pospolite szkodniki: mól ubraniowy (Tineolla biselliella), rybik cukrowy (Lepisma saccharina), prusak (Blatella germanica), karaluch (Blatta orientalis), mrówka faraona (Monomorium pharaonis) czy pająki z rodzajów Pholcus i Tegenaria.

Najbardziej typowe dla siedlisk ludzkich to: szczur wędrowny (Rattus norvegicus), mysz domowa (Mus musculus), kuna domowa (Martes foina) i tchórz (Mustela putorius). Ilość zaobserwowanych gatunków ptaków (z których tylko część gniazduje), w granicach gminy nie przekracza kilkudziesięciu. Najpospolitsze to – gawron (Corvus frugilegus), kawka (Corvus monedula), sikora bogatka (Parus major), skowronek (Alauda arvensis), sroka (Pica pica), szpak (Turnus vulgaris), wrona (Corvus corone) i wróbel domowy (Passer domesticus). Spotykane płazy, to ropucha paskówka (Bufo calamitata), ropucha zielona (B. viridis), traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) i traszka grzebieniasta (T.cristatus), kumak nizinny (Bombina bombina) i żaby - wodna (Rana esculenta) i trawna (Rana temporaria) oraz rzekotka drzewna (Hyla arborea). Ponieważ lasy rejonu (w większości zgrupowane w granicach otuliny Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd – patrz wyżej), są szczupłe i zbyt często penetrowane przez człowieka, nie tworzą siedlisk sprzyjających bytowaniu wolno żyjących ssaków. Stąd też najbardziej charakterystycznymi ssakami obszaru, są nietoperze, znajdujące swe kryjówki i zimowiska, w rozpadlinach i jaskiniach jurajskich. Inne spotykane to: lis (Vulpes vulpes) i sarna (Capreolus capreolus), a na terenach śródleśnych jeż (Erinaceus roumanicus), kret (Talpa europaea), łasica (Mustella nivalis), ryjówki (Soricidae), wiewiórka (Sciurus vulgaris) i zając (Lepus capensis).

4. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów StrefyI Gminy Poczesna, obejmuje obszar, na którym nie występują elementy środowiska wymagające szczególnej ochrony. Nie stanowi to wszakże utrudnienia w sporządzeniu prognozy oddziaływania na środowisko tego planu.

4.1. Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych

Brak pełnego systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej w gminie Poczesna, jest od lat pierwszoplanowym problemem ochrony środowiska na tym obszarze. Długość gminnej sieci kanalizacyjnej – sanitarnej wynosi około 30 km (wobec 77 km sieci wodociągowej), z której korzysta ponad 25,3% mieszkańców gminy (wobec 100% korzystających z sieci wodociągowej). Do kanalizacji tej kierowane są także w części (102 obiekty), ścieki podmiotów gospodarczych gminy. Gminny system kanalizacji sanitarnej, obejmuje miejscowości: Bargły, Brzeziny Kolonia, Brzeziny Nowe, Huta Stara A, Huta Stara B , Kolonia Poczesna, Mazury, Michałów, Nierada, Poczesna, Sobuczyna i Wrzosowa. Ilość ścieków z

gospodarstw domowych – odprowadzanych do systemu kanalizacyjnego waha się w granicach 75 tys. m 3/rok. Około 1,5 tys. m 3/rok ścieków, wywożonych jest z posesji mieszkalnych wozami asenizacyjnymi do oczyszczalni ścieków w miejscowości Kolonia Poczesna (patrz niżej). Ilość ścieków zrzucanych do kanalizacji przez podmioty gospodarcze, wynosi około 7 tys. m 3/rok. Ścieki sanitarne z zabudowy nie korzystającej z kanalizacji i nie wyposażonej w bezodpływowe, okresowo opróżniane zbiorniki, kierowane są, niezgodnie z prawem, do wód powierzchniowych lub do ziemi. Na terenie gminy funkcjonują dwie oczyszczalnie ścieków: Oczyszczalnia ścieków w Kolonii Poczesna , mechaniczno-biologiczna o przepustowości 715 m 3/dobę (osad czynny z podwyższoną redukcją związków biogennych). Obciążenie oczyszczalni ściekami waha się w granicach 40%. Oczyszczalnia obsługuje rejon miejscowości: Bargły, Huta Stara A, Kolonia Poczesna, Mazury, Michałów, Nierada i Poczesna. Oczyszczalnia ścieków w Hucie Starej B – mechaniczno-biologiczna, o przepustowości 592 m 3/dobę (osad czynny z podwyższoną redukcją związków biogennych), zmodernizowana w larach 2003/2005. Obsługuje ona rejony miejscowości Huta Stara B i częściowo Wrzosowej. Część ścieków sanitarnych z rejonów obszaru opracowania - Brzezin Kolonii, Brzezin Nowych, Sobuczyny i Wrzosowej – kierowana jest do systemu kanalizacyjnego Częstochowy, transportującej je na oczyszczalnię miejską, a także do kanalizacji, kierującej część z nich do lokalnej oczyszczalni supermarketu „Auchan” w Nowej Wsi. Oczyszczalnie gminy, zostały umieszczone w zweryfikowanym w dniu 2.03.2010 r. przez Radę Ministrów - Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Określona tym programem modernizacja (lub budowa), winna obejmować w okresie do 2015 r.: • zwiększenie przepustowości oczyszczalni w Kolonii Poczesna o wielkość 138 m 3/d, • zwiększenie przepustowości oczyszczalni w Hucie Starej B o wielkość 350m 3/d, • wybudowanie oczyszczalni w Słowiku o przepustowości 500 m 3/dobę, oraz wybudowanie systemu sieci kanalizacyjnej o długości 37,4 km. W sąsiedztwie obszaru opracowania, funkcjonuje obiekt, będący jedynym w gminie podmiotem gospodarczym, wytwarzającym większą ilość ścieków innych niż ścieki sanitarne. Jest to składowisko odpadów komunalnych w Sobuczynie, przy ulicy Konwaliowej 1, oddalone od strefy I gminy Poczesna o około 700 m na południe i zachód. Odbiornikiem części tych ścieków (technologicznych i deszczowych), jest ciek – potok Sobuczynka, prawobrzeżny dopływ Konopki (patrz wyżej, rozdział 3.1.4). Natomiast instalacjami składowiska wytwarzającymi ścieki, są instalacje: ujmowania i odprowadzania odcieku, membranowa odcieku (oczyszczalnia odcieku),

studzienka osadcza i separator oraz piaskownik – oczyszczające wody (ścieki) opadowe (patrz niżej, rozdział 4.4). Zarządzające składowiskiem – Częstochowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o, jest w posiadaniu pozwoleń Marszałka Województwa Śląskiego, na wykonanie systemu rowów odwadniających oraz na wprowadzanie wód opadowych i roztopowych z odwodnienia kwater składowiska oraz zachodnich i północnych terenów przylegających do kwater – do rowu R-1, za pomocą projektowanych rowów R-1-1, R-2, R-3, R-4 i R-5 oraz rowów istniejących R-1, R-6 i R-7 w ilości 13,62 m 3/h i 326,81 m 3/dobę, a także na odprowadzanie do Sobuczynki w km 4+350, za pośrednictwem rowu R-1, permeatu oczyszczonego w instalacji (oczyszczalni) membranowej – w ilości 80 m 3/dobę oraz wód opadowych z powierzchni utwardzonych. Badania jakości wód potoku Sobuczynka, prowadzone (w ramach monitoringu składowiska), w roku 2009, w punktach powyżej ujścia rowu R1 do cieku i poniżej ujścia tego rowu, wykazują porównywalne wartości oznaczanych wskaźników, co jest dowodem zbliżonego chemizmu wód Sobuczynki, zarówno przed rejonem składowiska jak i poniżej składowiska . Niemniej wskaźniki charakterystyczne dla oddziaływania składowisk odpadów komunalnych na stan wód powierzchniowych – tj. przewodność elektrolityczna i OWO, utrzymują się na znacznym poziomie – odpowiednio 214 – 705 uS/cm i 6,6 – 9,1 mg C/dm 3 – przed ujściem rowu R1 oraz 257 – 815 uS/cm i 7,9 – 14,3 mg C/dm 3 poniżej tego ujścia. Dowodem wpływu składowiska na skład i stan wód Sobuczynki jest także obecność (w wodach potoku) metali ciężkich, mimo że ich stężenia nie przekraczają wartości granicznych dla wód I klasy czystości. Składowisko „Sobuczyna-Mlynek”, jest także potencjalnym źródłem niekorzystnego wpływu, na występujące w gminie wody podziemne. W roku 2009, na przestrzeni miesięcy marzec – grudzień, wykonane zostały kolejne badania monitoringowe jakości wód podziemnych w rejonie składowiska - w 6 otworach piezometrycznych – 2 monitorujących wody czwartorzędowe i 4 monitorujących wody środkowojurajskie. Monitoring stanu wód środkowojurajskich, wykazuje brak istotnych różnic składu chemicznego, między wodami dopływającymi i odpływającymi z terenu składowiska. Stwierdzone - podwyższone wartości odczynu, przewodności elektrolitycznej oraz węgla organicznego (a więc wskaźników charakterystycznych dla rejonów składowisk odpadów komunalnych), są właściwe dla słabego stanu chemicznego wód podziemnych – stosownie do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23.07.2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143 poz.896). Natomiast wartości wszystkich pozostałych, badanych wskaźników, odpowiadają zakresom dopuszczalnym dla dobrego stanu tychże wód. Nie objęcie funkcjonującymi systemami kanalizacyjnymi, całości ścieków 23

wytwarzanych na obszarze gminy, jest powodem stałego (wieloletniego), zagrożenia dla czystości wód odbiorników tych ścieków czyli Warty i jej gminnych dopływów (jak i wód podziemnych obszaru), potęgowanego także przez nieszczelne zbiorniki do gromadzenia ścieków lub niekontrolowane odprowadzenia ścieków do wód i ziemi, a także „dzikie” składowanie odpadów. Także całkowicie nieuporządkowane jest odprowadzanie ścieków deszczowych w gminie (w tym na obszarze opracowania) – ścieki te (bez oczyszczania), są odprowadzane w sposób zorganizowany tylko z powierzchni odcinków dróg krajowych, powiatowych i gminnych – do przydrożnych rowów. Reasumując - brak pełnej infrastruktury gminnej unieszkodliwiającej ścieki i odpady, a w szczególności: - brak pełnych systemów kanalizacyjnych w gminie (sanitarnego i deszczowego), czego skutki pozostają bezpośrednim zagrożeniem także wód podziemnych, - brak zorganizowanego, systemowego - pełnego unieszkodliwiania odpadów komunalnych na terenie znacznej ilości gmin północnego subregionu województwa śląskiego – w tym także na terenie gminy Poczesna – patrz niżej, rozdział 6.5, - funkcjonowanie nieszczelnych zbiorników do gromadzenia ścieków i „dzikie” składowanie lub porzucanie odpadów, - obecność składowiska odpadów komunalnych o zasięgu regionalnym, powodują stałe (wieloletnie), zagrożenie dla czystości wód odbiorników tych ścieków, jak i wód podziemnych obszaru. Efektem całości tych niedostatków, jest nadmierne zanieczyszczenie przede wszystkim górnej Warty i jej gminnych dopływów. Zagrożeń tych nie łagodzi, stwierdzana dotąd, generalnie dobra jakość wód podziemnych (II klasa), w środkowojurajskim – głównym poziomie użytkowym obszaru, jak i w poziomie górnojurajskim – stanowiącym podstawowe źródło wody dla wodociągów Częstochowy (i gminy). Okresowe pogorszenia ich jakości – do klas III i IV, wynikają z braku skutecznej - w granicach GZWP nr 326 – naturalnej izolacji, przed infiltracją powierzchniowych zanieczyszczeń, lub też – w przypadku podwyższonej zawartość Fe - mają swe geogeniczne podłoże.

4.2. Stan zanieczyszczenia powietrza.

Głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza w gminie (i obszarze opracowania), są: - kotłownie grzewcze w obiektach administracyjnych i budynkach użyteczności publicznej, lub w obiektach produkcyjnych i usługowych, opalane węglem i jego pochodnymi, 24

- kotłownie indywidualne i paleniska domowe budynków mieszkalnych, opalane paliwami jw. Węgiel jako czynnik grzewczy, stosowany jest przez blisko 76% podmiotów gospodarczych jak i budynków mieszkalnych. W lokalach mieszkalnych, pracują także kotłownie opalane olejem opałowym (4,3%). Udział drewna opałowego jest także znaczny - wynosi 4,3%. Teren gminy Poczesna, jest w 100 % zgazyfikowany, długość sieci gazowej ogółem wynosi 99,6 km, a rozdzielczej, średniociśnieniowej 90,8 km. Na blisko 1680 odbiorców gazu – ponad 1150 stosuje gaz do celów grzewczych. Stanowi to ponad 14% udział w stosowaniu nośników energii cieplnej w gminie. Gmina nie posiada zcentralizowanego systemu ciepłowniczego. Ocenia się, że łączna moc cieplna indywidualnych i lokalnych źródeł ciepła (kotłowni), oscyluje w granicach 39 MW. W treści programu ochrony powietrza dla strefy częstochowsko-lublinieckiej, dokonana została ocena udziału grup źródeł emisji w stężeniach średniorocznych pyłu zawieszonego PM-10 i bezo(a)pirenu, na terenie strefy – w szczególności na terenie powiatu częstochowskiego. Udział źródeł punktowych wynosi odpowiednio 21,5% i 12,7% (dla porównania - udział źródeł powierzchniowych wynosi analogicznie – 64,7% i 87,2%, a udział źródeł liniowych 13,8% i 0,1%). Kotłownie opalane węglem są w lokalnej skali - wraz z całością emisji palenisk gospodarstw domowych i zagrodowych gminy (budownictwa niskiego) oraz szklarni – jako niskie źródła powierzchniowej emisji – uciążliwe – w zależności od warunków pogodowych, decydujących o przewietrzaniu terenu i rozpraszaniu zanieczyszczeń. Ponadto w kotłach tych spalany jest często nisko jakościowy węgiel – a także w niedozwolonym zakresie różnego typu odpady. Tak jak na terenie całego kraju, tak i w gminie Poczesna – źródłem zanieczyszczenia powietrza są również pojazdy spalinowe. Łączna długość dróg publicznych gminy, wynosi 105,1 km, w tym dróg krajowych – 7,6 km (patrz wyżej, rozdział 2.1), dróg wojewódzkich – 8,5 km, powiatowych – 30,2 km i gminnych – 58,8 km - tych ostatnich w 50% o nie uszlachetnionej powierzchni. Prowadzone oceny wykazują, że emisja komunikacyjna czyli liniowa, ma istotny, o wzrostowej tendencji wpływ na jakość powietrza (patrz wyżej). Nadto jako emisja niska, prowadzi często do powstawania podwyższonych stężeń zanieczyszczeń, w miejscach przebywania ludzi. Substancje emitowane przez silniki pojazdów spalinowych, decydują o czystości powietrza w otoczeniu dróg , a ich wpływ maleje wraz ze wzrostem odległości. Przeprowadzona w WIOŚ w Katowicach w 2009 r. ósma, roczna ocena jakości powietrza, w skali strefy częstochowsko-lublinieckiej (w skład której wchodzi gmina Poczesna), tj. strefy o kodzie 24.07.z.04 i powierzchni 3712 km 2, tzn. 25

zanieczyszczenia powietrza: dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu, pyłem zawieszonym PM-10, ołowiem, benzenem, arsenem, kadmem, niklem benzo(a)pirenem, tlenkiem węgla i ozonem, pozwoliła zaliczyć tą strefę – a więc i gminę - w tym obszar opracowania, do klasy C, ponieważ częstości przekroczeń poziomu stężeń 24 h i stężeń średnio rocznych pyłu zawieszonego PM10 oraz stężeń średniorocznych benzo(a)pirenu przekraczają wartości dopuszczalne w zakresie ochrony zdrowia. Stwierdzona częstość przekroczeń 24 h stężeń pyłu zawieszonego PM-10 wahała się w granicach 53-80, wobec normy – 35, a wartość stężenia średniorocznego tego pyłu wyniosła 42 ug/m 3, wobec normy – 40 ug/m 3. Natomiast stwierdzone średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu, wahało się w zakresie 7,8-8,3 ng/m 3, wobec wartości docelowej 1 ng/m 3. Główne przyczyny stwierdzonych przekroczeń dopuszczalnych norm stężeń pyłu zawieszonego PM-10 i benzo(a)pirenu, to w okresie zimowym – grzewczym, wzmożona niska emisja z indywidualnych źródeł (kotłowni), ogrzewania budynków i obiektów, natomiast latem bliskie sąsiedztwo dróg. Pozostałe substancje kwalifikują obszar do strefy A. Taka kwalifikacja – zgodnie z obowiązującym prawem, skutkuje obowiązkiem wykonania dla strefy (w szczególności dla powiatów – częstochowskiego, kłobuckiego, lublinieckiego i myszkowskiego) - programu ochrony powietrza. Natomiast wg kryteriów ochrony roślin strefa ta, zaliczona została do klasy A (poziomy stężeń wszystkich substancji nie przekraczają wymaganych kryteriów). Wyjątek stanowią stężenia ozonu (O 3) – są one w strefie częstochowsko- lublinieckiej przekraczane, zarówno wg kryterium ochrony zdrowia jak i ochrony roślin, ale działania naprawcze prowadzące do ograniczenia emisji ozonu, a w konsekwencji do obniżenia imisyjnych wartości stężeń tego zanieczyszczenia, znajdują się poza zasięgiem możliwości władz lokalnych (wojewódzkich). Ich skuteczność, uzależniona jest od przedsięwzięć w skali krajowej.

W granicach gminy (oddalone od obszaru opracowania o około 700 m na południe i wschód), funkcjonuje instalacja unieszkodliwiania odpadów komunalnych i innych niż niebezpieczne o zasięgu regionalnym – Składowisko Sobuczyna-Młynek – patrz niżej rozdział 4.4. Jest ona źródłem emisji do powietrza przede wszystkim substancji gazowych, powstających jako produkt anaerobowej fermentacji odpadów oraz procesów fermentacji odpadów organicznych – tj. biogazu, w skład którego wchodzą głównie metan i dwutlenek węgla z domieszką innych substancji m.in. siarkowodoru. Gaz składowiskowy ujmowany jest przez system studni, gazociąg pośredni oraz stację zbiorczą, kierującą gaz do głównego, zbiorczego gazociągu I kwatery. Stąd gaz kierowany jest do istniejącej instalacji energetycznego wykorzystania w Małej Elektrowni Gazowej (MEG), uruchomionej w 2006 r. Powstające w 26

procesie eksploatacji składowiska substancje gazowe – jako substancje odorowe, nie są obecnie stale odczuwalne w otoczeniu obiektu. Wynika to z systematycznego stosowania (wykorzystywania), w toku eksploatacji składowiska, inowacyjnej technologii hydromulczowania (sukcesywnego pokrywania warstw składowanych odpadów, mieszaniną wtórnie przetworzonej celulozy i drewnianych włókien, rozpylaną powierzchniowo – tworzącą celulozową, biodegradowalną pokrywę – skorupę), ograniczającą oddziaływanie odorowe składowiska. Ograniczenie uciążliwości odorowych obiektu, uzyskane w wyniku stosowania nowej technologii składowania, nie zmienia faktu, iż wobec skali składowiska – takie jego oddziaływanie na otoczenie, będzie trwało do czasu zakończenia procesów fermentacyjnych w złożu. Uciążliwości te mogą być natomiast istotnie ograniczone do skutecznego minimum, m.in. poprzez wdrażane projektem planu zalesienie terenów byłej strefy ochronnej składowiska (patrz niżej, rozdział 5.2). Pozostałe emisje składowiska to: - pyłów (niezorganizowana) – powstająca w wyniku rozładunku i przemieszczania odpadów, - pyłów i gazów z kotłowni węglowej (grzewczej - budynek administracyjno- socjalny), - gazów wytwarzanych w procesie spalania oleju napędowego w 2 agregatach prądotwórczych. W treści wydanego w 2008 r. przez Marszałka Województwa Śląskiego pozwolenia zintegrowanego dla całości instalacji składowiska, emisja z tych źródeł nie została określona. Analiza wielkości emisji powstających w wyniku eksploatacji składowiska wykazała, że instalacja (składowisko) nie będzie powodowała przekroczeń dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu, a także poziomów odniesienia substancji w powietrzu, określonych w obowiązujących w dacie wydawania pozwolenia Rozporządzeniach Ministra Środowiska: z dnia 3.03.2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47 poz.281) i z dnia 5.12.2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1/2003 poz.12). Prowadzony monitoring tych emisji wykazuje, iż istotnie nie wpływają one na pogorszenie stanu czystości powietrza w otoczeniu obiektu.

4.3. Zagrożenie hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym

Zagrożenie to na terenie gminy, powodowane jest przez dwa rodzaje (źródła) hałasu. Są to: - hałas komunikacyjny (drogowy), - hałas kolejowy.

Funkcjonujące w gminie podmioty gospodarcze (blisko 900), nie są źródłami ponadnormatywnego hałasu przemysłowego. Podmioty te, tylko incydentalnie i tylko w skali lokalnej mogą powodować tego rodzaju uciążliwości, które mogą być łatwo likwidowane, przy pomocy dostępnych instrumentów prawnych i technicznych. Natomiast źródłami hałasu przemysłowego – przenikającego do gminnego środowiska, są urządzenia i instalacje, pracujące na składowisku odpadów komunalnych Sobuczyna-Młynek, jak i funkcjonującego w jego granicach – Zakładu Zagospodarowania Odpadów – patrz niżej, rozdział 4.4. Są to w większości urządzenia o napędzie spalinowym): dwa kompaktory, trzy spycharki, ładowarka, rozdrabniarka, mobilna rozdrabniarka odpadów wielkogabarytowych, mobilna, samojezdna, gąsienicowa – szczękowa kruszarka do gruzu i betonu, rębarka do gałęzi, inne narzędzia – (pilarki, szlifierki, piły oraz kosiarki elektryczne i spalinowe), a także samochody – wywrotki typu Jelcz, dostarczające odpady oraz samochody asenizacyjne. W treści Pozwolenia Zintegrowanego dla II kwatery I etapu składowiska (patrz rozdział 4.2), Marszałek Województwa Śląskiego określił dopuszczalny poziom hałasu przenikającego do środowiska, wytwarzanego przez instalacje składowiska, określając, że równoważny poziom hałasu A, przenikający do środowiska w porze dziennej, nie może przekroczyć, na terenie zabudowy zagrodowej - LĄeqD = 55 dB. Użytkownik składowiska, został zobowiązany do okresowych pomiarów hałasu w środowisku – na granicy terenów podlegających ochronie akustycznej (zabudowy jednorodzinnej) – w 5 punktach, z częstotliwością raz na dwa lata, w porze dziennej. Pomiary te, wykonywane są systematycznie, m.in. w punkcie pomiarowym H- 5, zlokalizowanym w granicach obszaru opracowania - w miejscowości Brzeziny Kolonia, przy ulicy Szczytowej 63. Ogólne zestawienie wyników pomiarów, wykazuje, że dopuszczalny równoważny poziom hałasu A, wytwarzany przez urządzenia i instalacje składowiska, przenikający do środowiska w porze dziennej, na terenie zabudowy mieszkaniowej (zagrodowej) - LĄeqD = 55 dB, określony jako dopuszczalny w decyzji Marszałka Województwa Śląskiego, nie jest przekraczany . Tym samym oznacza to, że praca składowiska, nie pogarsza klimatu akustycznego obszarów gminy, podlegających akustycznej ochronie.

Na terenie gminy funkcjonują odcinki następujących dróg publicznych: - drogi krajowej nr 1 Gdańsk – Cieszyn (7,6 km), - dróg wojewódzkich – nr 904 Blachownia – Kolonia Poczesna, nr 791 Bargły – Zawiercie (8,5 km),

a także 30,2 km dróg powiatowych i 58,8 km dróg gminnych. Łączna długość dróg publicznych w gminie wynosi 105,1 km. Te trasy komunikacyjne, stanowią (głównie droga krajowa i wojewódzkie), znaczące źródła emisji hałasu komunikacyjnego w gminie. Najbardziej zagrożonymi ponadnormatywnym hałasem drogowym przenikającym do środowiska, są miejscowości Bargły, Kolonia Poczesna, Poczesna, Nowa Wieś i Wrzosowa (droga nr 1). Nie są to zatem miejscowości obszaru opracowania. Wzrost poziomu hałasu drogowego (komunikacyjnego), występuje wzdłuż dróg (ulic) wszędzie tam, gdzie udział pojazdów ciężarowych w ogólnym strumieniu ruchu pojazdów jest znaczny. Na terenie gminy, dotyczy to przede wszystkim tych dróg (ulic), którymi transportowane są odpady komunalne i inne niż niebezpieczne – na składowisko Sobuczyna-Mlynek (patrz rozdział 4.4.). Zostało stwierdzone, że: - równoważny poziom hałasu – 50 dB, emitowany do środowiska, przy 60 samochodach dowożących odpady i wyjeżdżających ze składowiska – od strony Sobuczyny, występuje w odległości 30 m od osi drogi, - równoważny poziom hałasu – 50 dB, emitowany do środowiska przy 40 samochodach dowożących oraz wyjeżdżających od strony Huty Starej, występuje w odległości 20 m od osi drogi, - przy intensywności ruchu pojazdów – 100 samochodów w ciągu 8 h, oraz wysokości kształtowanej pryzmy – 16 m, zasięg szkodliwego oddziaływania hałasu, nie przekroczy odległości 500 m. Na pozostałych drogach obszaru opracowania natężenie ruchu kołowego nie jest tak intensywne, aby wytwarzany przez nie ponadnormatywny hałas komunikacyjny przenikający do środowiska miał charakter ciągły. Może on występować wyłącznie incydentalnie.

Głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego w gminie, są napowietrzne – przesyłowe linie elektroenergetyczne 220 kV Wrzosowa – Joachimów - 110 kV Wrzosowa – Herby, Myszków, Miasteczko Śląskie, Częstochowa, Kawodrza, Jukłanka, Kłomnice i Joachimów, a także 30 i 15 kV. Nie są natomiast źródłami szkodliwego promieniowania elektromagnetycznego (co wykazują prowadzone pomiary) - wbrew obiegowym opiniom - funkcjonujące w gminie stacje bazowe telefonii komórkowej. Te instalacje mogłyby wykazywać niekorzystne oddziaływanie na środowisko, wyłącznie w przypadkach ich lokalizacji (usytuowania), niezgodnej z zasadami określonymi przez obowiązujące prawo.

4.4. Zagrożenie środowiska przez odpady.

Gmina Poczesna (i obszar opracowania), nie posiada w pełni zorganizowanego i funkcjonującego systemu unieszkodliwiania odpadów – 29

system ten był do dnia 1.01.2012 r. tworzony, w oparciu o przyjęty przez Radę Gminy Plan Gospodarowania Odpadami (PGO) – patrz, rozdział 15, poz.17. Z dniem 1.01.2012 r. - gminny PGO – stał się nieaktualny – patrz niżej. Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych w okresie 2005/2008 waha się w granicach 4500 - 5200 Mg/rok. Odpady odbierane od mieszkańców i gromadzone przez nich w kontenerach 1100 l, lub pojemnikach 120 i 240 l, na terenach budownictwa mieszkaniowego, wywożone są na składowisko odpadów Sobuczyna-Młynek. Od 2007 roku na terenie gminy, wdrożona została selektywna zbiórka odpadów komunalnych „u źródła” - wyłącznie tworzyw sztucznych i metali, szkła i papieru. Pod kontrolą jest także zbiórka odpadów wielkogabarytowych oraz zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego (akcje 1-2 w ciągu roku) oraz odpadów budowlanych. Odpady niebezpieczne objęte są częściową selektywną zbiórką. Istnienie na terenie gminy składowiska odpadów komunalnych, tylko w części zabezpiecza środowisko gminy przed zagrożeniami stwarzanymi przez odpady. Wiadomym jest, iż funkcjonujący system ich gromadzenia, odbioru i zbiorki, nie jest „szczelny”, czego dowodem są powstające sukcesywnie „dzikie wysypiska”, widoczne zaśmiecanie terenu, pól, dolin, lasów itp. Jak na terenie całego kraju, tak i tu wytwarzane są odpady zawierające azbest (będące wynikiem prac rozbiórkowych, usuwania eternitowych pokryć dachowych itp.). Brak funkcjonującego pełnego systemu zbiórki, segregacji i odzysku wszystkich odpadów, powoduje albo ich niewłaściwe przechowywanie, albo celowe porzucanie. Znaczna część odpadów komunalnych – nie selekcjonowanych, ulega niedozwolonemu spalaniu w domowych kotłowniach. W sumie unieszkodliwianie odpadów pozostaje nadal obok odprowadzania i oczyszczania ścieków, głównym problemem ochrony środowiska gminy. Skutki stanu istniejącego, pozostają poważnym zagrożeniem środowiska – głównie dla wód powierzchniowych i podziemnych. Natomiast tereny zachodnich sołectw gminy, tj. obszar położony na wschód od Sobuczyny i Młynka, na południe od Psiej Góry, na zachód od Huty Starej i Poczesnej oraz na północ od Mazur i Michałowa – oddalony o około 700 m od południa i wschodu od obszaru opracowania - stał się od 1983 r. swego rodzaju „odpadowym zagłębiem”, na terenie którego przebiegało i przebiega, unieszkodliwianie nieomal całości podlegających zbiórce odpadów komunalnych (innych niż niebezpieczne i obojętnych), głównie miasta Częstochowy i powiatu częstochowskiego. Na obszarze tym, realizowane są (Zakład Zagospodarowania Odpadów – patrz niżej), i będą sukcesywnie kolejne, strategiczne dla Regionu I (północnego) Województwa Śląskiego przedsięwzięcia inwestycyjne, których zadaniem jest unieszkodliwianie odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych, w okresie kilku najbliższych dziesięcioleci. 30

Pierwszą i jak dotąd najważniejszą instalacją unieszkodliwiają odpady na tym obszarze, jest - Składowisko Odpadów Sobuczyna-Młynek w Sobuczynie, Jej budowa zapoczątkowana została w 1983 r. (budowa I kwatery I etapu składowiska, na terenach poeksploatacyjnych kopalń rud żelaza, w szczególności w rejonach składowania skał płonych wydobywanych w sąsiednich kopalniach rud żelaza) - patrz rozdział 3.1.2. Ogólna powierzchnia składowiska liczy 128,4 ha (aktualna powierzchnia eksploatowanej i będącej w budowie II kwatery I etapu – 2,6 ha), a pojemność 8767,8 tys. m 3. Jego chłonność określono na 34 lata (do 2040 r.). Jest to składowisko typu nadpoziomowego – pryzmowego. Dla kwatery I składowiska, b. Wojewoda Częstochowski, decyzją z dnia 14.06.1984 r., wyznaczył strefę ochronną o powierzchni 342 ha - decyzja ta – w wyniku nowelizacji ustaw o odpadach i prawa ochrony środowiska, straciła moc z dniem 31.12.2005r ( o formalnym jej wygaśnięciu, rozstrzygnęła decyzja nr IF/VI/6617?09 Wojewody Śląskiego, z dnia 2.02.2010 r.). Wykonując jej ustalenia, przeprowadzono sukcesywnie wykupienie budynków i wykwaterowanie mieszkańców z obszaru strefy (w praktyce z obszaru usytuowanego w promieniu 500-900 m, od granic składowiska). Składowisko (kwatera), jest wyposażone w instalację odbioru odcieków i instalację odwodnieniową (patrz wyżej, rozdział 4.1) oraz system odgazowania i wykorzystania gazu składowiskowego – patrz wyżej, rozdział 4.2. System unieszkodliwiania odpadów na składowisku, sprowadza się do ich składowania w wydzielonych sektorach (ilość sektorów jest uzależniona od różnorodności dostarczanych odpadów). Rodzaj prowadzonej działalności, warunki eksploatacji i parametry instalacji składowiska Sobuczyna-Młynek, określone zostały w treści Pozwolenia Zintegrowanego, udzielonego Częstochowskiemu Przedsiębiorstwu Komunalnemu Sp. z o.o. w Sobuczynie, decyzją nr 2728/OS/2008 Marszałka Województwa Śląskiego z dnia 29.10.2008 r, znak OS.Cz.WG. 7628/12/6/08, zmienioną następnie decyzją nr 4329/OS/2009 z dnia 23.12.2009 r. znak Cz.OS.WG.7628/16/09, a także decyzją nr 2378/OS/2010 z dnia 11.06.2010 r. znak Cz.OS.WG./7628/7/10. Pozwolenie to zachowuje moc obowiązującą do dnia 28.10.2018 r. Kilkunastoletnie wypełnianie wyrobiska i kilkunastoletnia obecność w jego czaszy odpadów, nie wywołała istotnych zmian w środowisku, a w szczególności w jego składniku niezwykle wrażliwym na infiltrację zanieczyszczeń – czyli w wodach podziemnych – patrz także rozdział 4.1. Wynika to z warunków geologicznych i hydrogeologicznych podłoża wyrobiska – patrz rozdziały 3.1.2 i 3.1.4, stwarzających bezpieczne dla środowiska możliwości składowania odpadów (naturalną barierę geologiczną). Tworzą je iły środkowojurajskie, o miąższości 30 – 35 m, odznaczające się współczynnikiem filtracji – k < 1,0 x 10 -9 m/s. 31

Ponadto teren, na którym usytuowano składowisko, spełnia wszystkie warunki lokalizacji tego typu obiektów, sprecyzowane w treści § 3 ust.1, Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24.03.2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. nr 61 poz. 549).

Drugim obiektem unieszkodliwiającym odpady na terenie składowiska Sobuczyna-Młynek, jest oddany do użytku w dniu 1.07.2009 r. Zakład Zagospodarowania Odpadów o powierzchni 2,96 ha, w skład którego wchodzą: a) Kompostownia pryzmowa, o wydajności 20 tys. Mg/rok (z możliwością rozbudowy), b) Sortownia odpadów komunalnych, o wydajności 30 tys. Mg/rok/1 zmianę, c) Stacja rozbiórki odpadów wielkogabarytowych; wydajność 10 tys. Mg/rok/1 zmianę, d) Stacja rozdrabniania gruzu budowlanego; wydajność 15 tys. Mg/rok/1 zmianę, e) Miejski punkt zbiorki odpadów niebezpiecznych; wydajność 1 tys. Mg/rok/1 zmianę. Rodzaj prowadzonej działalności i warunki eksploatacji Zakładu Zagospodarowania Odpadów, określone zostały w treści pozwolenia, udzielonego na okres do dnia 8.01.2019 roku, Częstochowskiemu Przedsiębiorstwu Komunalnemu Sp. z o.o. w Sobuczynie, decyzją nr 43/OS/2008 Marszałka Województwa Śląskiego z dnia 8.01.2009 r. znak OS. Cz. WG. 76360/5/08. Decyzja ta, zawiera m.in. pozwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne, pozwolenie na odzysk odpadów innych niż niebezpieczne oraz określa miejsce i sposób magazynowania i składowania odpadów. Ustawa z dnia 1.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 152 poz. 897 z późniejszymi zmianami) – anulując gminne Plany Gospodarowania Odpadami i wchodząc w życie z dniem 1.01.2012 r. określiła szczegółowo: 1) zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku, 2) warunki wykonywania działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, 3) terminy wykonania określonych ustawowo zadań. W tym zakresie – gmina jest obowiązana osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020r.:

- poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo, - poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo oraz ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: - do dnia 16 lipca 2013r. – do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, - do dnia 16 lipca 2020r. – do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995r. Docelowy system unieszkodliwiania odpadów w gminie Poczesna (a tym samym w obszarze opracowania), zgodnie z treścią Planu Gospodarowania Odpadami Województwa Śląskiego 2014, przyjętego Uchwałą nr IV/25/1/2012 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 24.08.2012 . (patrz niżej, rozdział 15 poz.20), będzie oparty o Zintegrowany System Gospodarki Odpadami w regionie I , Województwa Śląskiego. W skład tego regionu, został zaliczony m.in. powiat częstochowski w tym gmina Poczesna. Jedną z regionalnych instalacji przetwarzających odpady komunalne (RIPOK) w regionie I, będzie Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych, planowana do wykonania w 2014 r. w Poczesnej – dysponująca rozbudowanymi: - mechaniczno-biologiczną instalacją przetwarzania odpadów (MBP), - składowiskiem odpadów, - pozostałymi instalacjami obecnego ZZO (patrz wyżej). System unieszkodliwiania odpadów w Regionie – po jego uruchomieniu w okresie 2012-2020 r. i wykonaniu przez gminy regionu w tym gminę Poczesna, określonych dla nich obowiązków ustawowych, umożliwi uporządkowanie i organizację gospodarki odpadami na terenie powiatów i gmin Regionu I województwa śląskiego, a zarazem redukcję (minimalizację) ilości odpadów składanych w środowisku. W treści planu gospodarki odpadami województwa śląskiego 2014, rozstrzygnięto tym samym o lokalizacji działań inwestycyjnych – np. budowy sortowni odpadów, kompostowni itp. – w granicach gminy Poczesna – patrz wyżej . Działania te pozostają poza granicami obszaru opracowania. W takim aspekcie całość działań w zakresie tworzenia regionalnego systemu unieszkodliwiania odpadów, określonych zarówno w treści ustawy, jak i w konsekwencji w treści planu gospodarowania odpadami województwa

śląskiego 2014 – nie pozostaje w związku z miejscowym planem (planami) zagospodarowania przestrzennego , obszaru opracowania.

5. OCENA SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z PROJEKTOWANEGO PRZEZNACZENIA TERENÓW W PROJEKCIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO .

5.1. W zakresie zaopatrzenia w wodę

Problematyka zaopatrzenia strefy I gminy Poczesna w wodę, może być jedynie stymulatorem, a nie barierą rozwoju obszaru. W treści projektu planu, znalazły się zatem wyłącznie sformułowania, obejmujące lub dopuszczające: – zaopatrzenie w wodę budownictwa mieszkaniowego wyłącznie z gminnej sieci wodociągowej, – rozbudowę sieci wodociągowej gminy, – zakłady o charakterze przemysłowym mogą posiadać własne systemy zaopatrzenia w wodę. Sformułowania te są gwarancją, iż dalsza kontrolowana eksploatacja gminnych systemów wodociągowych i jej ewentualna modernizacja lub rozbudowa – w granicach wielkości ustalonych zasobów wód podziemnych i określonych w pozwoleniach wodno-prawnych, nie stwarza niebezpieczeństwa powodowania szkód w środowisku hydrogeologicznym gminy i regionu.

5.2. W zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza

Generalne ustalenia projektu planu, rozstrzygają o zaopatrywaniu całości obiektów budowlanych w ciepło ze źródeł lokalnych (indywidualnych) – kotłowni, preferując niskoemisyjne technologie spalania paliw w instalacjach źródeł ciepła. Projekt planu wyklucza także, sytuowanie w jego granicach przedsięwzięć, które obowiązujące prawo zalicza do zawsze znacząco oddziaływujących na środowisko. Ponadto projekt planu rozstrzyga o zasadach zaopatrzenia obszaru opracowania w gaz przewodowy, dopuszczając m.in. konieczną rozbudowę średniociśnieniowej sieci gazowej . Natomiast projekt planu nie rozstrzyga o obowiązku stosowania w źródłach ciepła obszaru opracowania – niskoemisyjnych nośników energii – dopuszczając tym samym nadal stosowanie w nich węgla i jego pochodnych.

W takim ujęciu projekt planu dopuszczając dalsze, niezmienne funkcjonowanie emisji powierzchniowej, powstającej w wyniku spalania węgla - umożliwia wyłącznie, nie pogarszanie dotychczasowych warunków aerosanitarnych obszaru. Całość emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, powodowana zarówno przez Składowisko Odpadów Sobuczyna-Młynek, jak i przez funkcjonujący na jego terenie Zakład Zagospodarowania Odpadów, nie wywiera znaczącego wpływu na stan czystości powietrza nie tylko na obszarze opracowania ale i na obszarze gminy. M.in. dlatego Marszalek Województwa Śląskiego, udzielił pozwolenia zintegrowanego dla tego obiektu, a w toku procedury oceny oddziaływania na środowisko, nie znaleziono podstaw do zastosowania art.135 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska, dotyczącego ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania – patrz wyżej, rozdziały 4.2 i 4.4. Wpływ składowiska na środowisko, to cena jaką trzeba ponosić, za posiadanie i eksploatację obiektów skutecznie unieszkodliwiających odpady , a więc obiektów o strategicznym znaczeniu dla ochrony środowiska, nie tylko w gminnej skali (w treści Wojewódzkiego PGO, składowisko Sobuczyna zostało zakwalifikowane jako składowisko regionalne – patrz wyżej, rozdział 4.4). Projekt planu, celem ograniczenia uciążliwości odorowych obiektu, do możliwego i skutecznego minimum, rozstrzyga o zalesieniu terenów byłej strefy ochronnej składowiska .

5.3. W zakresie emisji zanieczyszczeń do wód lub do ziemi

W tym przedmiocie ustalenia projektu planu obejmują: - w zakresie odprowadzania ścieków sanitarnych: a) ścieki z miejscowości Sobuczyna, odprowadzane będą w całości przez przepompownię do kanalizacji miejskiej Częstochowy, b) ścieki ze wschodnich krańców miejscowości Sobuczyna, łącznie ze ściekami z Brzezin Nowych i Kolonii Brzeziny odrębnym, będącym we wstępnej fazie realizacji, systemem kanalizacyjnym, grawitacyjno- tłocznym, kierowane będą również do kanalizacji miejskiej Częstochowy, c) na terenach zabudowy istniejącej do czasu realizacji układów sieciowych, pozostawia się szczelne zbiorniki bezodpływowe jako rozwiązanie tymczasowe, z zastrzeżeniem wywozu ścieków do najbliższego punktu zlewnego, przez koncesjonowanych przewoźników, d) dla posesji oddalonych od głównych koncentracji zabudowy, gdzie realizacja sieci kanalizacji sanitarnej nie będzie przewidziana ze 35

względów ekonomicznych, dopuszcza się pozostawienie szczelnych zbiorników bezodpływowych jw.

- w zakresie odprowadzania ścieków przemysłowych, dopuszcza się lokalne systemy odprowadzania i oczyszczania ścieków, a także zastrzega się: a) zabezpieczenie wyrobiska złoża Brzeziny I (teren PG), przed przenikaniem substancji ropopochodnych, pochodzących od używanego do pracy sprzętu b) wykluczenie składowania odpadów w wyrobisku złoża (kopalni), oraz lokalizacji składu paliwa dla maszyn pracujących na terenie kopalni, - w zakresie odprowadzania wód opadowych, projekt planu rozstrzyga, że będą one odprowadzane w całości przez spływ powierzchniowy (rowy przydrożne, rowy melioracyjne, cieki wodne) oraz infiltrację do gruntu, przy czym: a) dopuszcza się funkcjonowanie krótkich ciągów kanalizacji deszczowej, przy zabudowie zwartej, w szczególności typu MW, b) ścieki deszczowe z zanieczyszczeniami typu przemysłowego lub ropopochodnymi należy odprowadzać w sposób zorganizowany po uprzednim oczyszczeniu, c) dopuszcza się retencjonowanie i wykorzystanie wód opadowych na terenie posesji. Ponadto projekt planu wdraża zakaz odprowadzania zanieczyszczonych wód i ścieków do gruntu i wód powierzchniowych. Zapisy te wykluczają możliwość wzrostu zagrożenia wód i ziemi, powodowanego odprowadzaniem ścieków, a tym samym możliwość znaczącego oddziaływania na wody i ziemię, przez mieszkańców lub podmioty gospodarcze sytuowane na obszarze projektu planu.

5.4. W zakresie zagrożenia odpadami i zanieczyszczenia gleby lub ziemi

Projekt planu rozstrzyga o zakazie prowadzenia wszelkiej działalności gospodarczej związanej z gospodarką odpadami, w granicach opracowania. Pozostałe zapisy projektu planu, powielają treści ustaw o odpadach oraz o czystości i porządku w gminach, określając o: − obowiązku urządzenia na każdej posesji miejsca na pojemniki bądź worki do czasowego gromadzenia odpadów stałych poddanych uprzednio selekcji, − wywozie odpadów na regionalne składowisko Sobuczyna-Młynek, − postępowaniu z różnymi rodzajami odpadów, zgodnie z przyjętymi przez Radę Gminy aktami prawa lokalnego i regulaminem składowiska.

Zapisy te nie zabezpieczają obszaru opracowania i gminy (środowiska) przed zagrożeniem stwarzanym przez odpady. Zabezpieczenie takie nie leży w zakresie możliwości planu zagospodarowania, ani nie jest jego funkcją. Zadania i obowiązki gminy Poczesna, w zakresie unieszkodliwiania odpadów, określiła ustawa z dnia 1.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 152 poz. 897 z późniejszymi zmianami) – anulując równocześnie gminne Plany Gospodarowania Odpadami. Natomiast docelowy system unieszkodliwiania tych odpadów (Zintegrowany System Gospodarki Odpadami w regionie I województwa śląskiego) określił Plan Gospodarowania Odpadami Województwa Śląskiego 2014 – patrz wyżej, rozdział 4.4. Powielanie oczywistych rozstrzygnięć obowiązującego w tym przedmiocie prawa, nie wchodzi w zakres miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Natomiast wszystkie lokalizowane, lub funkcjonujące na obszarze objętym planem podmioty gospodarcze, mają obowiązek prowadzenia gospodarki odpadami, w sposób i na zasadach określonych prawem ochrony środowiska i ustawą o odpadach, niezależnie od rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów (a w szczególności na zasadach określonych w decyzjach właściwych – powiatowych lub wojewódzkich organów ochrony środowiska). Zagadnienia te pozostają także poza zakresem planu zagospodarowania przestrzennego i nie są jego funkcją – analogicznie jak w przypadku odpadów komunalnych gminy.

5.5. W zakresie emitowania hałasu i pól elektromagnetycznych

Projekt planu rozstrzyga, że: − wyklucza się w granicach opracowania lokalizację przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie oddziaływać na środowisko, − hałas wytwarzany na terenach działalności produkcyjnej i usługowej, (ewentualny ponadnormatywny hałas przemysłowy), nie może wykraczać poza granice własności poszczególnych podmiotów. Takie zapisy projektu planu – w praktyce definitywnie likwidują możliwość powstania w obszarze projektu planu, źródeł ponadnormatywnego hałasu przemysłowego – przenikającego do środowiska. Niezależnie od tego projekt planu rozstrzyga o obowiązku ochrony istniejącej zabudowy mieszkaniowej przed hałasem i zapewnienia właściwego standardu akustycznego dla nowopowstającej zabudowy poprzez zastosowanie rozwiązań (technicznych, przestrzennych, funkcjonalnych) odpowiadających dopuszczalnym poziomom hałasu, określonym w przepisach odrębnych – dotyczy to terenów MW, MN, MNU i RM ; zapis ten wdraża zatem - stosownie do art.113 i 114 prawa ochrony środowiska, 37

kwalifikację akustyczną całości wymienionych powyżej terenów, zaliczając je tym samym do terenów akustycznie chronionych. Oznacza to konieczność zachowania standardów akustycznych na tych terenach planu, co najmniej w takich wielkościach, jakie określiło dla nich rozporządzenie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8.10.2012 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tabele 1 – 4, Dz. U. poz. 1109). Równocześnie projekt planu, rozstrzyga o wyznaczeniu przebiegu dróg klasy zbiorczej (KDZ ) – ulic Gminnej, Staszica, Topolowej, Białej, Szafirowej i projektowanej, wymagających obustronnego poszerzenia – o szerokości w liniach rozgraniczających 20 m, a także dróg klasy lokalnej ( KDL) – ulic Konwaliowej, Szczytowej i części Muzealnej, o szerokości w liniach rozgraniczających 12 – 16 m oraz dróg dojazdowych (KDD) o szerokości w liniach rozgraniczających – 10 m. Te ustalenia projektu planu nie usuwają zagrożenia hałasem wywoływanym ruchem kołowym – umożliwiając jednak przebudowę i modernizację dróg (poprawę ich stanu technicznego), przyczyniają się do jego wydatnego ograniczenia, wpływając tym samym na polepszenie klimatu akustycznego obszaru. Projekt planu wdraża dla ochrony ludzi przez promieniowaniem elektromagnetycznym wytwarzanym przez przesyłowe, napowietrzne linie elektroenergetyczne, zachowywanie wolnych od zabudowy stref tych linii, o szerokości (licząc w obie strony od osi linii: przy 110 kV – 15 m, przy 15 kV – 7,5 m.

5.6. W zakresie występowania poważnych awarii

Wykluczenie w granicach opracowania lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, sprawia iż nie jest możliwe - w granicach projektu planu - pojawienie się lub funkcjonowanie obiektów lub instalacji, które mogłyby kwalifikować się do obiektów dużego (ZDR) lub zwiększonego (ZWR), ryzyka wystąpienia poważnej awarii. Tym samym na obszarze opracowania nie zaistnieją zakłady, które miałyby obowiązek spełnienia warunków i wymagań, określonych w treści Tytułu IV Prawa ochrony środowiska – „Poważne awarie”, a w szczególności określonych w art. 243 – 264 tej ustawy. Ryzyko wystąpienia poważnej awarii, może wystąpić w granicach planu w wyniku transportu drogami powiatowymi (lub gminnymi), substancji lub materiałów niebezpiecznych (poważna awaria drogowa). Zdarzenia takie pozostają poza sferą miejscowego planu zagospodarowania, jakkolwiek ujęte w jego treści rozstrzygnięcia, dotyczące modernizacji układu drogowego – patrz wyżej rozdział 5.5, zmierzają w kierunku zminimalizowania skutków takich zdarzeń, w granicach obszaru opracowania. 38

5.7. W zakresie wykorzystywania zasobów środowiska i niekorzystnego przekształcania terenu.

Teren objęty projektem planu – z wyjątkiem złoża surowców ilastych ceramiki budowlanej Brzeziny I (patrz wyżej, rozdział 3.1.2), pozbawiony jest innych zasobów środowiska zasługujących na szczególniejszą ochronę. Toteż projekt planu rozstrzyga o zagospodarowaniu, eksploatacji i rekultywacji złoża Brzeziny I (teren 1PG), zgodnie z projektem zagospodarowania złoża i ustaleniami przepisówszczególnych, ustalając równocześnie co następuje:

− przeznaczeniem podstawowym – terenów PG, jest powierzchniowa eksploatacja – w zasięgu terenu górniczego oraz tereny zabudowy produkcyjnej z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi oraz rekultywacja zgodnie z projektem zagospodarowania złoża i ustaleniami przepisów szczególnych, − przeznaczeniem uzupełniającym są parkingi i garaże, zieleń izolacyjna, lokalizacja sieci i urządzeń infrastruktury technicznej i komunikacyjnej dla obsługi funkcji podstawowej oraz obiekty biurowe w zakresie niezbędnym dla funkcjonowania przeznaczenia podstawowego, − zwałowany nadkład gleby, zostanie w całości wykorzystany do łagodzenia skarp wyrobiska do nachylenia określonego w projekcie zagospodarowania złoża, a także do jego rekultywacji, − nakazuje się zabezpieczenie wyrobiska przed przenikaniem substancji ropopochodnych pochodzących z używanego do pracy sprzętu, − wyklucza się składowanie odpadów w wyrobisku, a także lokalizację składu paliwa dla maszyn pracujących na terenie eksploatacyjnym. − zastrzega się, że działalność wydobywcza (górnicza), nie może powodować zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, − nakazuje się rekultywację terenów wyłączanych z działalności górniczej - w kierunku rolno-leśnym.

Projekt planu zastrzega także – iż ze względu na możliwość wystąpienia szkód górniczych wymagane jest przeprowadzenie badań (geotechnicznych i geologiczno-inżynierskich), celem określenia wymogów technicznych, dla usytuowania nowej zabudowy. Równocześnie projekt planu wdraża obowiązki dotyczące ochrony, istniejących w granicach obszaru opracowania urządzeń melioracyjnych, rozstrzygając o: 1) zakazie zabudowy i budowy ogrodzeń w odległości mniejszej niż 5m od górnej krawędzi rowów, 2) obowiązku - w przypadku zmiany sposobu użytkowania terenów, na których występują urządzenia melioracyjne - wykonania przebudowy w sposób umożliwiający prawidłowe ich funkcjonowanie. 39

Projekt planu wprowadza także: a) ograniczone prawo zabudowy terenów rolnych – wyłącznie obiektami służącymi obsłudze gospodarki rolnej i zachowania w obrębie tych terenów – zadrzewień śródpolnych, b) zakazu zabudowy terenów wód powierzchniowych, oraz obowiązek zachowania istniejącej konfiguracji terenu w granicach hałd pokopalnianych, nakazując w ich obrębie utrzymanie naturalnej zieleni, wykluczając lokalizację lub użytkowanie wszelkich obiektów, a także rozkopywanie lub niszczenie hałd.

Te treści projektu planu, kształtują w sposób właściwy przestrzenne warunki ochrony istniejących (szczupłych) zasobów środowiska obszaru objętego projektem planu, jak i ich ochrony.

6. OCENA SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA , NA CAŁOŚĆ ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ICH WZAJEMNYM POWIĄZANIU ORAZ TENDENCJI DO ZMIAN , PRZY BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU

Realizacja projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru strefy I, gminy Poczesna, obejmujących sołectwa lub ich części: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B, nie powinna spowodować pogorszenia stanu poszczególnych elementów środowiska w obszarze planu ani poza jego granicami. Dopuszczenie bowiem na obszarze planu działalności produkcyjnej i usługowej (z wykluczeniem zawsze i potencjalnie znacząco oddziaływującej na środowisko), a także dopuszczenie skupisk budownictwa mieszkaniowego, nie pogarszając wymiernie istniejących standardów środowiska, jest zgodne z charakterem obszaru całej gminy tj. gminy, która zachowując status samodzielnej jednostki samorządowej – jest de facto przedpolem (przedmieściem) Częstochowy. Jest to zatem obszar o znacznie zaawansowanych procesach urbanizacji i z punktu widzenia potrzeb ochrony środowiska - nie istnieją przesłanki ani powody, by procesy te należało ograniczać.

Warunkiem powodzenia w tym zakresie, będzie ścisłe przestrzeganie i egzekwowanie ustaleń projektu planu, nakazujących m.in. wyposażenie i zagospodarowywanie obszaru wyłącznie w oparciu o infrastrukturę techniczną , a także równoległe podporządkowanie się samorządu gminnego i lokalizowanych na obszarze projektu planu przedsięwzięć, wymaganiom i warunkom prowadzenia działalności i tychże przedsięwzięć, określonym 40

przede wszystkim w ustawach: Prawo ochrony środowiska i o ochronie przyrody, a także ustawą o odpadach, prawem geologicznym i górniczym oraz ustawą Prawo wodne. Gmina dla umożliwienia podmiotom gospodarczym dopełnienia tych wymagań i warunków, powinna zrealizować w możliwie pilnym terminie: - pełny system kanalizacji sanitarnej i deszczowej obszaru, - gazyfikację obszaru, - organizację skutecznego systemu unieszkodliwiania odpadów. Przy założeniu braku realizacji ustaleń planu, którego zaletą jest uporządkowanie gospodarowania przestrzenią w granicach opracowania, należy przyjąć, iż stan środowiska nie tylko obszarów objętych planem, istniejących ekosystemów itp. będzie ulegał postępującemu pogarszaniu. Całość konsekwencji wynikających z ewentualnych nie usystematyzowanych oddziaływań antropogenicznych, znajdzie swe wymierne skutki na terenie gminy i regionu.

7. OCENA PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ZABYTKI I DOBRA MATERIALNE

W granicach strefy I gminy Poczesna nie występują ani obiekty zabytkowe figurujące w ewidencji lub wpisane do rejestru zabytków, ani też stanowiska lub strefy archeologiczne. Toteż projekt planu nie formułuje rozstrzygnięć w tym zakresie.

8. OCENA ZAGROŻEŃ DLA ŚRODOWISKA Z UWZGLĘDNIENIEM WPŁYWU NA ZDROWIE LUDZI , KTÓRE MOGĄ POWSTAWAĆ NA TERENIE OBJĘTYM PROJEKTEM PLANU LUB INNYCH TERENACH

Projekt planu wdraża zapisy rozstrzygające o wykluczeniu lokalizacji w granicach opracowania przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko - patrz także rozdziały 5.2 i 5.5. Projekt planu rozstrzyga równocześnie o: − zaopatrzeniu w wodę całości siedlisk ludzkich stałych i czasowych, jak i obiektów oraz terenów produkcyjnych i usługowych, wyłącznie z gminnej sieci wodociągowej (z wyjątkami, o których mowa w rozdziale 5.1, − wyposażeniu zabudowanych miejscowości gminy w gminną sieć kanalizacji sanitarnej, kierującej ścieki do kanalizacji Częstochowy, − obowiązku odprowadzania ścieków sanitarnych – do czasu wybudowania gminnego systemu kanalizacyjnego – do szczelnych, bezodpływowych, okresowo opróżnianych zbiorników,

− obowiązku oczyszczania ścieków deszczowych przed odprowadzeniem ich do odbiorników, w przypadku powstawania ich na zanieczyszczonych powierzchniach, − stosowaniu dla celów grzewczych niskoemisyjnych technologii spalania paliw, − wyposażeniu gminy w sieć gazową, − zalesieniu obszaru położonego w pasie 500 metrów od zewnętrznej granicy − terenów składowiska odpadów komunalnych Sobuczyna-Młynek, − zakazie prowadzenia wszelkiej działalności gospodarczej związanej z gospodarką odpadami, − specyfikacji terenów chronionych akustycznie – stosownie do art. 113 i 114 prawa ochrony środowiska ( terenów MW, MN, MNU i RM – tj. zabudowy mieszkaniowej oraz zagrodowej), − przebudowie i modernizacji układu komunikacyjnego oraz nowych ciągów komunikacyjnych celem poprawy klimatu akustycznego i warunków aerosanitarnych obszaru opracowania, − obowiązku wykonania badań (geotechnicznych i geologiczno- inżynierskich)- ze względu na możliwość wystąpienia szkód górniczych dla określenia wymogów technicznych- dla usytuowania nowej zabudowy. − obowiązku zabezpieczenia ludzi (i środowiska), przed promieniowaniem elektromagnetycznym, poprzez wdrożenie stref wolnych od zabudowy w sąsiedztwie napowietrznych, przesyłowych linii elektroenergetycznych (15 i 110 kV). Równocześnie projekt planu ustala, że powierzchnia biologicznie czynna na terenach budownictwa mieszkaniowego – wielorodzinnego (MW) , nie będzie mniejsza niż 35 %, jednorodzinnego (MN) – 30-50%, jednorodzinnego z usługami (MNU ) – 30%, zagrodowego (RM) – 30%, usługowego, przemysłowego i przemysłowego z usługami (U, P, PU) –20-30%. Całość tych jak i pozostałych zapisów projektu planu, będących konsekwencją przeznaczenia (funkcji) obszarów objętych planem, zmierza do ograniczenia lub usunięcia istniejących i przewidywanych na obszarze opracowania (i gminy), zagrożeń dla środowiska, a tym samym do wyeliminowania zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego.

9. OCENA SKUTKÓW DLA ISTNIEJĄCYCH FORM OCHRONY PRZYRODY, OBSZARÓW CHRONIONYCH LUB ZMIAN W KRAJOBRAZIE

Na obszarze strefy I gminy Poczesna, nie występują obszary lub obiekty przyrodnicze – objęte ochroną prawną, (w rozumieniu art.6 ustawy o ochronie przyrody). Sytuowanie w granicach projektu planu, funkcji produkcyjnych, usługowych lub mieszkaniowych, nie wyklucza obecności funkcji ochronnych na tychże terenach, np. ochrony upraw rolnych (łąk i pastwisk, zadrzewień i zakrzaczeń), a także cieków i zbiorników wodnych, zachowania lasów i ochrony ekosystemów leśnych, wprowadzania zalesień oraz zorganizowanej zieleni. Ponadto projekt planu rozstrzyga o zalesieniu terenów położonych w promieniu 500 m od składowiska odpadów Sobuczyna-Młynek, tj. w promieniu 500 m od ogrodzenia tego obiektu, czyli terenu byłej strefy ochronnej składowiska. Mimo, że w granicach opracowania, znajduje się niewielki fragment tych terenów - w obrębie miejscowości Sobuczyna (patrz załącznik), niemniej rozstrzygnięcie to oznacza konieczność realizacji przedsięwzięcia, tj zalesienia, którego całkowita powierzchnia w granicach gminy wyniesie 253, 23 ha.

Zgodnie z treścią § 3 ust.1 pkt.90 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9.10.2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. nr 213 poz.1397) – zalesienia o powierzchni przekraczającej 20 ha, zaliczone są do przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko. Oznacza to, że realizacja tego zamierzenia może być poddana procedurze ocen oddziaływania na środowisko – stosownie do przepisów Działu V, a w szczególności art.63 ust. 1 ustawy z dnia 3.10.2008 r. – patrz wyżej, rozdział 2, w toku której może zostać określona potrzeba wykonania raportu oddziaływania zamierzenia na środowisko.

Dziwna rzecz – początki życia na planecie Ziemia, sięgają 3,8 mld lat (Paleoarchaik). W toku przemijania poszczególnych er i okresów dziejów ziemi, wykształcały się i zmieniały – w wyniku sukcesywnej ewolucji, zarówno biocenozy, ekosystemy, jak i gatunki flory i fauny. Pierwsze lasy planety ziemia (dewon, karbon), grupowały zarówno gatunki drzewopodobnych bylin (lepidodendrony, lepidocarpony i sygilarie), jak i pierwsze drzewa – Archeopterysy i Kordaity. Mezozoik to początek lasów iglastych i ich optimum (trias) oraz ekspansja lasów liściastych. W początkach czwartorzędu – około 1 mln lat temu – świat organiczny był już bardzo zbliżony do współczesnego. Można więc zaryzykować twierdzenie, że i współczesny las, o którym wiadomo, iż jest najbardziej złożonym, a równocześnie podstawowym

ekosystemem lądowym , zapewniającym równowagę środowiska przyrodniczego – także funkcjonuje już 1 mln lat.

Natomiast wiedzy ludzkiej nie jest znane występowanie – w toku już tylko owego 1 mln lat - przypadków znaczącego (w potocznym rozumieniu niekorzystnego), oddziaływania lasu na środowisko. Oddziaływanie takie pojawiło się dopiero w treści wymienionego powyżej rozporządzenia. W tej samej grupie przedsięwzięć, do której zaliczono m.in. instalacje do produkcji mas bitumicznych lub przetwarzania celulozy. Interesująca niefrasobliwość, do której zdolne są jedynie środowiska ludzkie, które społeczeństwo z sobie jedynie wiadomych względów nazywa ekologicznymi.

Tymczasem las – najdoskonalszy ziemski ekosystem (niezależnie od tego czy jest ekosystemem naturalnym czy sztucznym – tj. powstałym w wyniku zalesiania ), jest zarazem największą jednostką funkcjonalną biosfery . Wydaje się więc niezbędnym wymienienie przynajmniej kilku funkcji (oraz roli lasu) w biosferze, mimo, że funkcje te są powszechnie znane. W ogromnym uproszczeniu - najistotniejszymi funkcjami lasu są: 1. Ochrona klimatu (wyrównywanie amplitud termicznych w każdej skali czasowej; zapobieganie nadmiernemu nagrzewaniu oraz wypromieniowywaniu ciepła; łagodzenie prędkości i zmienianie kierunków ruchu powietrza; utrzymywanie wysokiej wilgotności i ograniczanie poprzez procesy fotosyntezy efektu cieplarnianego), 2. Wytwarzanie tlenu i absorpcja CO 2 (lasy ziemi zaspokajają blisko połowę zapotrzebowania na tlen ludzi i zwierząt, wytwarzając go około 26 mld Mg/rok; jeden ha lasu, absorbuje od 140 do 250 Mg CO 2/rok), 3. Stabilizacja i regulacja stosunków wodnych m.in. poprzez retencjonowanie wody, 4. Wytwarzanie i magazynowanie pokarmu oraz kryjówek dla organizmów zwierzęcych. Wymienione powyżej funkcje, bynajmniej nie wyczerpują ich całości. Decydują one jednak także o roli lasu w bytowaniu i gospodarce człowieka. Lasy bowiem:

− spełniają funkcje przeciwpowodziowe, wodochronne, i glebochronne, − spełniają funkcje ochronne (izolujące), wobec wytwarzanych przez człowieka emisji – vide projekt zalesienia terenów wokół składowiska Sobuczyna - Młynek (ZZO i RIPOK), − wytwarzają surowce niezbędne gospodarce ludzkiej (drewno, węgiel).

Pora zatem ocenić, czy przedsięwzięcie obejmujące zalesienie 253,23 ha powierzchni gminy – w tym fragmentu strefy II gminy Poczesna , istotnie będzie

miało (lub może mieć), znaczący wpływ na środowisko obszaru opracowania (oraz gminy i regionu). Zalesienie to nie jest zlokalizowane w granicach jakiegokolwiek obszaru prawnej ochrony przyrody – w rozumieniu art.6 ustawy o ochronie przyrody – w tym także w granicach Obszaru Natura 2000, jakkolwiek w jego niedalekim, a fragmentarycznie - bezpośrednim sąsiedztwie – patrz niżej, rozdział 10. Nie powstanie także na terenach wodno-błotnych, ani terenach o znaczeniu historycznym, kulturowym lub archeologicznym (patrz wyżej, rozdział 7). Przeciwnie – powstanie na terenach intensywnie przekształcanych antropogenicznie, najpierw poprzez wylesienie i intensywną gospodarkę rolną, następnie poprzez nieomal rabunkową – powierzchniową i podziemną eksploatację rud żelaza, a wreszcie poprzez utworzenie składowiska odpadów wielkiej skali (regionalnej). Będzie to więc nic innego, jak próba odtworzenia (rekultywacji), pierwotnych, dominujących na tym obszarze siedlisk leśnych. Nadto może być prowadzone w dostosowaniu do lokalnych warunków siedliskowych i krajobrazowych oraz z wykorzystaniem wszelkich zróżnicowań siedliskowych dla urozmaicenia składu gatunkowego zakładanych upraw leśnych (patrz niżej). A ponieważ wiadomym jest, że nawet stosunkowo niewielkie powierzchnie leśne, ułatwiają ochronę różnorodności biologicznej w środowisku uprzednio zdominowanym przez człowieka – jest oczywiste, że ów formalnie sformułowany znaczący wpływ zalesienia 253,23 ha powierzchni gminy, na środowisko, będzie miał wyłącznie wymiar dodatni. W tej sytuacji (pomijając w tym miejscu cel wykonania tego przedsięwzięcia i jego ochronną funkcję – patrz wyżej, rozdziały 5.2 i 5.5), należy wykluczyć znaczący - niekorzystny wpływ (także potencjalny) tego przedsięwzięcia na środowisko, zarówno obszaru opracowania jak i w szerszym – gminnym i regionalnym zakresie.

Niebezpieczeństwo wystąpienia takiego oddziaływania, może natomiast pojawić się wyłącznie, w przypadku niewłaściwego (nieprofesjonalnego), wykonywania procesu zalesienia. Znane są przypadki stosowania nasadzeń gatunkami innymi niż rodzime, bądź gatunkami spoza naturalnego zasięgu geograficznego. Powszechne stało się obsadzanie gruntów monokulturą sosnową, która bardzo często jest całkowicie obca rodzimemu siedlisku (patrz wyżej, rozdział 3.1.7). Kolejnym błędem jest ignorowanie obserwowanych i przewidywanych tendencji zmian klimatycznych, które powinny być brane pod uwagę, przy doborze gatunkowym zalesień. Niejednokrotnie pomijany jest całkowicie naturalny potencjał przyrodniczy zalesianych terenów, mogący być rozwiązaniem problemu zwiększania lesistości, przy jednoczesnym zachowaniu różnorodności biologicznej – co można zapewnić przez wykorzystanie naturalnych odnowień na gruntach. Ich zalety to m.in.:

uzyskanie zróżnicowanej struktury gatunkowej i wiekowej drzewostanu, kształtowanie się ekosystemów zbliżonych do roślinności potencjalnej lub ewoluujących w tym kierunku, zachowanie ciągłości stadiów sukcesji naturalnej - tworzenie naturalnych ekotonów, a także wzrost różnorodności na poziomie gatunków i ekosystemów.

Konieczne wyeliminowanie takich błędów – wywołujących zagrożenia, wymaga zaangażowania zarówno samorządu gminy Poczesna, jak i jednostki odpowiedzialnej za realizację zadania (jak się wydaje powinno nią być Częstochowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o.), w procedury planowania, a następnie wykonywania projektowanego przedsięwzięcia, tym bardziej, iż jest ono przedsięwzięciem, które gmina zdecydowała wprowadzić, do treści miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. M.in. wydaje się, że dla projektowanego zalesienia (mając na uwadze jego znaczną powierzchnię) – koniecznym jest wykonanie przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej – na zlecenie jednostki wykonującej to przedsięwzięcie - planu urządzenia lasu (przy współpracy starosty i właściwego terenowo nadleśnictwa). Plan Urządzenia Lasu - podstawowy dokument gospodarki leśnej opracowywany jest dla określonego obiektu (nadleśnictwo, gmina , miasto ) i wykonywany obligatoryjnie dla lasów wszelkich form własności. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20.12.2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania planu urządzenia lasu, uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu (Dz. U. nr 256 poz. 215), może być opracowywany także dla zalesień (Uwaga ! Rozporządzenie to straciło moc obowiązującą w lipcu 2012 r. a projekt jego nowej wersji – do chwili opracowania niniejszej prognozy nie wszedł w życie). Rozporządzenie to formułowało zadania Planu w taki sposób, aby prowadzona w oparciu o Plan wielofunkcyjna, trwale zrównoważona gospodarka leśna, przynosiła pozytywne efekty w wielu dziedzinach. Określało ono obowiązek prowadzenia działalności, zmierzającej do kształtowania i wykorzystywania lasów w sposób i w tempie, zapewniającym zachowanie ich bogactwa i różnorodności biologicznej. Posiadanie takiego planu, gwarantuje więc szczegółowe rozeznanie wpływu zalesień na różnorodność biologiczną i na krajobraz, co pozwala na dostosowanie ich do lokalnych warunków siedliskowych i krajobrazowych (rozwiązania takie funkcjonują m.in. przy opracowywaniu planów ochrony dla parków narodowych, rezerwatów przyrody oraz parków krajobrazowych).

Równie istotne jest powierzenie czynnego wykonania zalesień, profesjonalnemu wykonawcy – niejako „z urzędu”, winno nim być właściwe terenowo Nadleśnictwo.

Przestrzeganie wymienionych powyżej zasad, wykluczając błędy i nieprawidłowości podczas planowania i wykonywania projektowanego zalesienia - konsekwentnie wyeliminuje możliwy znaczący (potencjalny), wpływ tego przedsięwzięcia na środowisko.

Projekt planu nie formułuje zapisów dotyczących trybu i zasad projektowania i wykonania zalesienia obszaru byłej strefy ochronnej składowiska Sobuczyna- Młynek. Zagadnienia te uregulowane przepisami szczególnymi, pozostają poza właściwością miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Ponadto zapisy projektu planu: − zakazują odprowadzania zanieczyszczonych wód i ścieków do ziemi i wód powierzchniowych; − nakazują zachowanie istniejących grup zieleni znajdujących się na terenie poszczególnych działek (nakaz ten nie obejmuje terenów PG), − zachowują istniejące tereny i uprawy leśne, tj. ustanawiają ochronę ekosystemów leśnych (ZL) , wdrażając w ich granicach zakaz zabudowy, z wyjątkiem obiektów związanych z gospodarką leśną i infrastrukturą techniczną, wdrażając także zakaz lokalizacji wolnostojących nośników reklamowych; ustalają także - dla inwestycji realizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie terenów leśnych, nakaz zachowania odległości zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi, − wprowadzają tereny zalesień (ZLZ ), z obowiązkiem ochrony istniejących zalesień naturalnych powstałych z rodzimych gatunków drzew leśnych; wdrażają także zakaz lokalizacji wolnostojących nośników reklamowych, − wdrażają obowiązek rekultywacji terenów PG , wyłączonych z działalności górniczej - w kierunku leśnym (patrz także rozdział 5.7), − nakazują ochronę zieleni naturalnej terenów hałd pokopalnianych ( tereny ZK ), zabraniając lokalizacji lub użytkowania wszelkich obiektów, likwidacji drzewostanu oraz rozkopywania i niszczenia terenu, nakazując zachowanie istniejącej konfiguracji powierzchni; wdrażają równocześnie obowiązki w zakresie pielęgnacji i utrzymania drzewostanu oraz kształtowania struktur gatunkowej i przestrzennej zieleni zgodnie z warunkami siedliskowymi, w celu wzbogacenia różnorodności biologicznej, wykluczają także lokalizację wolnostojących nośników reklamowych, − ustanawiają tereny zieleni urządzonej – parkowej ( tereny ZP ) z nakazem minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnych – 70%, − wdrażają ochronę terenów upraw rolnych ( tereny R ), zakazując ich zabudowę za wyjątkiem inwestycji celu publicznego w zakresie infrastruktury technicznej, wykluczając likwidację zwartych grup zadrzewień oraz dopuszczając lokalizację stawów hodowlanych oraz urządzanie zbiorników wodnych na ciekach naturalnych i rowach melioracyjnych,

− utrzymują istniejące tereny łąk i pastwisk (tereny RŁ ), wdrażając zakaz ich zabudowy za wyjątkiem inwestycji celu publicznego w zakresie infrastruktury technicznej, nakazując zachowanie istniejącego cieku i wykluczając likwidację zwartych grup zadrzewień, dopuszczając natomiast, możliwość lokalizacji stawów hodowlanych oraz urządzanie zbiorników wodnych, − wprowadzają zieleń izolacyjną, − wdrażają - w zakresie kolorystyki i materiałów wykończeniowych obiektów: 1) przy realizacji elewacji budynków: − stosowanie materiałów wykończeniowych pochodzenia naturalnego takich jak: tynk, cegła, kamień naturalny, drewno, − zakaz stosowania substandardowych materiałów wykończeniowych, takich jak: siding, blachy, boazerie elewacyjne, − stosowanie elewacji w naturalnych kolorach materiałów okładzin zewnętrznych, lub jako wiodących jasnych barw – w odcieniach: beż, piaskowy, szary lub biały, z zakazem stosowania kolorów intensywnych i kontrastujących z otoczeniem, 2) przy realizacji połaci dachowych budynków: − jednorodną na działce kolorystykę dachów, − stosowanie pokrycia ceramicznego lub optycznie imitującego ceramikę w kolorystyce z palety naturalnych kolorów materiałów ceramicznych, − wyklucza się pokrycie dachów papą smołową i asfaltową, 3) w zakresie realizacji ogrodzeń: − stosowanie ogrodzeń ażurowych o prześwicie minimum 50 %, − zakaz stosowania ogrodzeń z prefabrykowanych przęseł betonowych oraz z tworzyw sztucznych; − stosowanie stonowanej kolorystyki w odcieniach beżu, brązu szarości z zakazem stosowania kolorów intensywnych i kontrastujących z otoczeniem; 4) w zakresie realizacji nośników reklamowych i szyldów – wykluczenie ich stosowania w sposób zakłócający otaczający krajobraz.

Reasumując, projekt planu zawiera sformułowania zapewniające ochronę (i poprawę) stanu zasobów przyrodniczych obszaru, jak i ochronę krajobrazu w zakresie określonym ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym, w proporcjach właściwych do przeznaczenia terenu. Równocześnie projekt nie zawiera zapisów, których treść mogłaby zagrażać nie tylko istniejącym tworom przyrody - zasługującym w mikrolokalnej skali na ochronę, ale także obszarom cennym przyrodniczo, położonym poza granicami opracowania.

10. OCENA W ZAKRESIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA CELE I PRZEDMIOT OBSZARÓW NATURA 2000

Najbliższym - wobec terenów strefy I gminy Poczesna (czyli terenów objętych planem) - Obszarem Natura 2000, jest Obszar Ochrony Siedlisk (SOO) – Mający Znaczenie dla Wspólnoty – Poczesna koło Częstochowy , noszący kod PLH 240030 , o powierzchni 39,2 ha, położony w miejscowości Poczesna Łąkowa, (patrz wyżej rozdział 3.1.7), w odległości około 2,0 km na południe i wschód od obszaru opracowania (patrz załącznik). Drugim położonym w odległości około 5 km na północny zachód od obszaru opracowania jest także Obszar Ochrony Siedlisk (SOO) – Walaszczyki w Częstochowie, o kodzie PLH 240028 i powierzchni 23,5 ha, zlokalizowany przy ulicy Sosnowej, na północ od ulicy Leśnej w Częstochowie, w sąsiedztwie granicy gminy Konopiska. Inne – dalsze Obszary Natura 2000, to Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) – Przełom Warty koło Mstowa, o kodzie PLH 240026 , w odległości około 15 km od granic obszaru opracowania i Ostoja Olsztyńsko – Mirowska o kodzie PLH 240015 (10 km). Najpoważniejsze – powszechnie publikowane zagrożenia Obszaru Natura 2000 – Poczesna Łąkowa, a w szczególności zagrożenia mogące decydować o istnieniu obszaru - siedlisk zmienno wilgotnych łąk trzęślicowych (zespołu Molinietum caeruleae) oraz niżowych łąk świeżych (Arrhenatherion elatioris) – patrz wyżej rozdział 3.1.7, są następujące: 1.Ogólna degeneracja łąk i złe perspektywy ich ochrony. Dotyczy to m.in. obszaru Poczesna Łąkowa, stanowiącego własność prywatną, którego właściciele (ludność), nie korzystają z dopłat rolno środowiskowych (i nie są do korzystania z nich przekonani). Powoduje to zaniechanie upraw (porzucanie terenu). Natomiast potencjalna (ewentualna) zmiana użytkowania z łąkowego np. na grunty orne lub na tereny budowlane, lub też przesuszenie terenów wskutek wymuszonego odwadniania, nieuchronnie spowodowałaby zniszczenie tych łąk. 2. Zaniechanie wykaszania i wypasu łąk przez ich właścicieli, co prowadzi do stopniowego zarastania krzewami i drzewami, w ramach naturalnej sukcesji w kierunku lasu. Żadne z tych zagrożeń nie wynika w sposób bezpośredni z ustaleń lub rozstrzygnięć miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego strefy I gminy Poczesna. Natomiast rozstrzygnięcia. projektu planu, mogą wywołać oddziaływania zarówno pośrednie jak i stałe na Obszar Natura Poczesna Łąkowa – na etapie realizacji tegoż planu. Wprowadzając bowiem w obszar opracowania, fragment terenów zalesień o docelowej - łącznej powierzchni 253,23 ha, zintensyfikują proces naturalnej sukcesji zakrzewień i zadrzewień – poprzez

nasilenie migracji nasion krzewów i drzew, przenoszonych przez ptaki i wiatr, z bliskich i znacznych powierzchniowo powierzchni leśnych. Nie wydaje się jednak, aby zagrożenie to skutkowało koniecznością wdrażania kompensacji przyrodniczej (art.34 i 35 ustawy o ochronie przyrody);możliwą natomiast jest procedura określona w art.35a, tejże ustawy. Z kolei bliskie sąsiedztwo lasu, stabilizującego stosunki wodne w jego otoczeniu, wywrze dodatni wpływ na siedliska łąkowe, wymagające co najmniej uwilgoconego podłoża. Niezależnie od tego - traktując bezkrytycznie wymienione powyżej zagrożenia tego obszaru, należałoby konsekwentnie stwierdzić, iż wdrażana projektem planu ochrona terenów leśnych (i zadrzewień), to nic innego jak ochrona terenów zapoczątkowujących procesy „naturalnej sukcesji w kierunku lasu”, przenoszonej na Obszar Natura. Tym samym takie rozstrzygnięcia projektu planu, powinny być uznane za wywołujące zagrożenie dla Obszaru Natura (ze wszystkimi wynikającymi stąd formalnymi i rzeczowymi konsekwencjami). Z kolei jednak te same zapisy projektu planu, mogą być także uznane za najwłaściwsze – mając na uwadze, iż jednym z zadań miejscowego planu zagospodarowania, jest tworzenie przestrzennych warunków niezakłóconego wykształcania się, funkcjonowania i przeobrażania się ekosystemów.

Reasumując i biorąc pod uwagę, iż rozstrzygnięcia projektu miejscowego planuzagospodarowania przestrzennego obszaru Strefy I gminy Poczesna,a w szczególności terenów obejmujących sołectwa lub ich części: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B, warunkują zagospodarowanie tej strefy wyłącznie w oparciu o infrastrukturę techniczną – co eliminuje powstawanie ponad standardowych emisji do środowiska - wykluczone są – mając także na uwadze odległość około 2 km terenów projektu planu od Obszaru Natura - jakiekolwiek negatywne (inne niż wymienione powyżej), znaczące oddziaływania tegoż projektu – w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe - na cele i przedmiot ochrony Obszaru Natura 2000 Poczesna Łąkowa (patrz także wyżej, rozdział 9). Natomiast oddziaływania projektu planu na inne, położone w rejonie opracowania Obszary Natura (patrz wyżej, rozdział 3.1.7), z uwagi na ich dalszą odległość, są także wykluczone.

11. OCENA W ZAKRESIE ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA

Projekt planu nie zawiera zapisów, które byłyby sprzeczne z przepisami ustawy – Prawo ochrony środowiska lub z pozostałymi przepisami (ustawy o odpadach, prawa wodnego, ustawy o ochronie przyrody itd.). Zawiera natomiast zapisy, które są wiernym brzmieniem przepisów ustawowych np. zakazy – odprowadzania nieoczyszczonych ścieków do ziemi, lub obowiązek zbiórki odpadów komunalnych. W sumie - projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru strefy I gminy Poczesna, zlokalizowanego na terenach miejscowości Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym części miejscowości Sobuczyna) oraz fragmentu sołectwa Huta Stara , należy ocenić pozytywnie – z punktu widzenia zarówno jego zawartości, jak i spodziewanej realizacji – w aspekcie potrzeb wynikających z obecnego i oczekiwanego stanu środowiska gminy. Jego realizacja nie powinna spowodować skutków, które mogłyby być uznane jako pogarszające stan środowiska także w szerszej – powiatowej lub wojewódzkiej skali.

12. OCENA W ZAKRESIE TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO , ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH ORAZ METODY ZASTOSOWANEJ PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY

− projekt planu nie zawiera rozstrzygnięć, w wyniku których mogłoby wystąpić transgraniczne oddziaływanie na środowisko, − ze względu na szczupły zasięg przestrzenny i konieczność zachowania zgodności rozstrzygnięć planu z treścią studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a także wobec braku ujemnego wpływu ustaleń planu na Obszar Natura – Poczesna koło Częstochowy - projekt planu nie zawiera propozycji rozwiązań alternatywnych. − prognozę sporządzono zarówno w oparciu o prace terenowe, jak i uzyskane wyniki badań stanu środowiska obszaru opracowania (monitoring), a także materiały archiwalne i dokumenty (patrz niżej rozdział 15).

13. MONITORING REALIZACJI MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Monitorowanie realizacji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – stosownie do obowiązującego prawa, należy do obowiązków zarówno Wójta Gminy Poczesna, jak i Rady Gminy Poczesna. Zakres obowiązków tych organów w tym przedmiocie, tryb postępowania, terminy itp. określa art. 32 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz.717 z późniejszymi zmianami). Stanowi on m.in., że: − w celu oceny aktualności miejscowego planu, Wójt Gminy dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy (obszaru opracowania), ocenia postępy w opracowywaniu planów miejscowych i opracowuje wieloletnie programy ich sporządzania, − Wójt Gminy przekazuje Radzie Gminy wyniki powyższych analiz po uzyskaniu opinii właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej, co najmniej raz w czasie kadencji rady. Rada Gminy, podejmuje uchwałę w sprawie aktualności planu miejscowego (planów), a w przypadku uznania go za nieaktualny, w całości lub w części, podejmuje działania określone w treści powołanej powyżej ustawy.

14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

Na fragmencie obszaru gminy Poczesna, pozostającym w granicach projektu planu, nie występują obiekty lub tereny objęte prawnymi formami ochrony przyrody. Teren ten nie wchodzi także w granice Krajowej Sieci ECONET – POLSKA, ani obszarów NATURA-2000. Szczupłe zasoby przyrodnicze obszaru, to wyłącznie zieleń gruntów rolnych (w tym łąk i pastwisk), dolin, hałd pokopalnianych i niewielkie powierzchnie leśne. Projekt planu zagospodarowania przestrzennego obszaru zapewnia tym zasobom całkowitą ochronę, wykluczając możliwość zabudowy tych obszarów lub zainwestowania niezgodnego z funkcją obszaru. Przy tym projekt planu, decyduje o powiększaniu i ochronie tychże zasobów, rozstrzygając o zalesianiu terenów, tworzeniu zieleni urządzonej i izolacyjnej. Wiodącą funkcją terenów projektu planu, zajmującą miejsce tradycyjnej - zanikającej funkcji rolniczej, jest funkcja mieszkaniowa, której towarzyszą funkcje przemysłowa i usługowa, przy czym projekt planu wykluczył możliwość sytuowania podmiotów gospodarczych oddziaływujących znacząco na środowisko. Wynikające z takich funkcji zagrożenia, projekt planu likwiduje i

ogranicza, poprzez uzależnienie możliwości sytuowania budownictwa mieszkaniowego, produkcji i usług, od oparcia ich wyłącznie o gminną infrastrukturę techniczną. Eliminuje to powstawanie emisji do środowiska, mogących pogarszać stan jego poszczególnych elementów (wód, powietrza i ziemi). Równocześnie projekt planu wdraża obowiązek, zachowania standardów akustycznych na terenach budownictwa mieszkaniowego, określonych przez obowiązujące prawo, jak również zminimalizowania, ograniczenia lub usunięcia innych niekorzystnych oddziaływań instalacji na organizm ludzki. Niezależnie od tego projekt planu rozstrzyga o zalesieniu terenów byłej strefy ochronnej składowiska Sobuczyna-Młynek, dla zminimalizowania i likwidacji uciążliwości odorowych obiektu. Pozostałe zapisy projektu planu zapewniają możliwość wszechstronnego rozwoju obszaru, w sposób wykluczający powstawanie sprzeczności pomiędzy tym rozwojem, a potrzebami ochrony i kształtowania środowiska.

15. INFORMACJA O RODZAJACH DOKUMENTÓW UWZGLĘDNIONYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY

Prognozę sporządzono w oparciu o: 1) Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru strefy I gminy Poczesna, obejmującego zasadniczą część sołectw: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B, wykonany przez Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli „Teren” Sp. z o.o. w Łodzi w 2012 r. 2) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Poczesna, zatwierdzone uchwałą Nr 63/X/03 Rady Gminy Poczesna, z dnia 27.11.2003 r. 3) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Poczesna, zatwierdzone uchwałą nr 189/XXI/08 Rady Gminy Poczesna, z dnia 13.11.2008 r. 4) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Poczesna, wykonane przez Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli TEREN w Łodzi w latach 2010/2011, zatwierdzone uchwałą nr 166/XIX/12 Rady Gminy Poczesna, z dnia 19.07.2012 r., 5) Strategia Rozwoju Gminy Poczesna, przyjęta Uchwałą nr 81/XIII/04 Rady Gminy Poczesna z dnia26.02.2004 r.

6) Lokalny program rewitalizacji gminy Poczesna na lata 2007- 2013, przyjęty Uchwałą nr 53/IX/2007 Rady Gminy Poczesna z dnia 28.06.2007r. 7) A.S. Kleczkowski. Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce wymagających szczególnej ochrony. AGH Kraków 1990 r. 8) Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.12.2011 r. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2012 r. 9) Powszechna Inwentaryzacja Przyrodnicza Gminy Poczesna, wykonana przez Zakład Geobotaniki i Ochrony Przyrody Uniwersytetu Łódzkiego i Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Częstochowie w 1992r. 10) Program Ochrony Środowiska dla Gminy Poczesna na lata 2008 - 2012, z perspektywą do roku 2018, wykonany przez firmę EKO-TEAM KONSULTING w Bielsku-Białej w 2008 r. przyjęty przez Radę Gminy Poczesna , Uchwałą Nr 244/XXVI/09 z dnia 25.06.2009 r. 11) Program Niskiej Emisji dla Gminy Poczesna, przyjęty Uchwałą nr 116/XIII/07 Rady Gminy Poczesna z dnia 27.12.2007 r. 12) Program ochrony powietrza dla strefy częstochowsko-lublinieckiej województwa śląskiego, zatwierdzony Uchwałą nr III/52/15/2010 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 16.06.2010 r. 13) Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Częstochowskiego na lata 2009-2012, wykonany przez firmę Hydros, J. Sawicki w 2009 r. 14) Strategia Rozwoju Powiatu Częstochowskiego na lata 2007-2015, zatwierdzona Uchwałą nr XII/96/2007 Rady Powiatu z dnia 29.10.2007 r. 15) Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Częstochowy na lata 2004 – 2015, zatwierdzony Uchwałą Nr 429/XXXVIII/2009 Rady Miasta Częstochowy z dnia 19.01.2009 r. 16) Monitoring składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Sobuczynie gmina Poczesna, przy ulicy Konwaliowej 1 (raport za 2009 rok), wykonany przez Zakład Inżynierii Środowiska „Eko Projekt” Sp. z o.o. w Pszczynie w 2010 r. 17) Plan Gospodarki Odpadami (PGO) dla Gminy Poczesna na lata 2008 – 2012, przyjęty przez Radę Gminy Poczesna w 2009 r. 18) Uchwała nr 236/XXXVII/06 Rady Gminy w Poczesnej z dnia 29.06.2006r. w sprawie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Poczesna. 19) Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Poczesna, wykonane przez Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli TEREN w Łodzi, w 2010 r. 20) Plan Gospodarowania Odpadami Województwa Śląskiego 2014, przyjęty Uchwałą nr IV/25/1/2012 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 24.08.2012 r.

21) Geosynoptyczny Atlas Polski, Polska Akademia Nauk. Kraków- Warszawa 1992 r. 22) Stan środowiska w Województwie Śląskim w latach 2001/2010. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Katowice 2002/2011.

Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli „TEREN” Sp. z o.o. 90-105 Łódź ul. Piotrkowska 56 tel./fax (42) 632-02-83 633-56-58 632-75-53 e-mail: [email protected]