Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Opracowany przez Zespół WGS84 Polska Sp. z o.o. ul. Warszawska 14 lok. 5 05-822 Milanówek www.wgs84.pl

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko

Słupsk, maj 2015 r. 1 | S t r o n a

1 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Spis treści

1. Wprowadzenie...... 3

2. Streszczenie...... 4

3. Strategia działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej...... 6

4. Diagnoza stanu obecnego...... 11

5. Cele realizacji gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Słupsk...... 21

6. Metodyka inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk...... 24

6.1. Obszar objęty inwentaryzacją...... 24

6.2. Metodyka przeprowadzenia inwentaryzacji...... 30

6.3. Charakterystyka sektorów finalnego zużycia energii...... 35

6.3.1.Sektor publiczny...... 35

6.3.2.Sektor prywatny...... 39

6.4. Struktura bazy danych...... 41

7. Bazowa inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk...... 42

7.1. Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku bazowym...... 42

7.2. Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku bazowym...... 44

7.3. Wyniki bazowej inwentaryzacji finalnego zużycia energii...... 45

7.4. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla...... 46

8. Inwentaryzacja kontrolna emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk...... 48

8.1. Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku kontrolnym...... 48

8.2. Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku kontrolnym...... 50

8.3. Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych...... 51

8.4. Wyniki kontrolnej inwentaryzacji finalnego zużycia energii...... 52

8.5. Wyniki kontrolnej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla...... 53

8.6. Analiza wyników kontrolnej inwentaryzacji emisji CO2 w odniesieniu do inwentaryzacji bazowej emisji dwutlenku węgla...... 55

9. Aspekty organizacyjne i pozainwestycyjne realizacji planu gospodarki niskoemisyjnej....62

Słupsk, maj 2015 r. 2 | S t r o n a

2 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

10. Plan działań na rzecz niskoemisyjnej gospodarki Gminy Słupsk do 2020 r...... 66

10.1. Działania inwestycyjne...... 66

10.1.1. Zadania planowane do realizacji przez Gminę Słupsk w perspektywie krótkoterminowej...... 66

10.1.2. Zadania planowane do realizacji przez Gminę Słupsk w perspektywie długoterminowej...... 68

10.2. Zadania planowane do realizacji przez pozostałych interesariuszy Planu w perspektywie długoterminowej...... 69

10.3. Działania pozainwestycyjne...... 71

11. Wskaźniki monitorowania realizacji Planu...... 72

12. Spis tabel, wykresów i map...... 75

13. Wykorzystane źródła danych...... 77

Słupsk, maj 2015 r. 3 | S t r o n a

3 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

1. Wprowadzenie

Polska od chwili rozpoczęcia ustrojowych i gospodarczych przemian w końcu lat osiemdziesiątych XX wieku, podejmuje działania w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Transformacja rynkowa i restrukturyzacja głównych sektorów gospodarki doprowadziła

do ponad 30% redukcji emisji gazów cieplarnianych (z poziomu 564 milionów ton CO2 w roku 1 1988 do 395,6 milionów ton CO2 w roku 2008). Dalsza transformacja polskiej gospodarki w kierunku niskoemisyjnym powinna się odbywać z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju, kreując nowe szanse i przewagi konkurencyjne.

Zużycie energii i emisja CO2 w gminie zależą od wielu czynników: struktury gospodarki i rodzajów prowadzonej działalności, poziomu aktywności gospodarczej, liczby ludności, gęstości zaludnienia, charakterystyki zasobów budowlanych, struktury użytkowania terenu, zastosowania i stopnia rozwoju różnych modeli transportu, a także postaw mieszkańców i innych interesariuszy.

Celem opracowania „Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk” jest wsparcie działań na rzecz realizacji pakietu klimatyczno-energetycznego do roku 2020, tj. 1. redukcji emisji gazów cieplarnianych, 2. zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, 3. redukcji zużycia energii finalnej poprzez podniesienie efektywności energetycznej.

Ponadto planowane działania zmierzają do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są programy ochrony powietrza (POP). W Programie ochrony powietrza dla strefy pomorskiej nie stwierdzono przekroczeń ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń w Gminie Słupsk.

Opracowanie bazy danych, zawierającej wyselekcjonowane i usystematyzowane informacje, pozwoliło na ocenę gospodarki energią w gminie oraz w jej poszczególnych sektorach i obiektach. Określenie wielkości emisji dwutlenku węgla na obszarze Gminy Słupsk umożliwiło określenie długoterminowej strategii oraz zaplanowanie działań, zmierzających do ograniczenia wielkości emisji, a także do wskazania możliwych źródeł finansowania zadań.

Podstawa prawna

„Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk” (w dalszej części dokumentu zwany Planem) został opracowany na podstawie umowy nr 126/2013 z dnia 25 października 2013 r. pomiędzy Gminą Słupsk a WGS84 Polska Sp. z o.o.

1 „Potencjalne konsekwencje rozwiązań dotyczących unijnej polityki klimatycznej dla polskiej gospodarki oraz wpływu na jej konkurencyjność. Materiał informacyjny dla Komitetu do Spraw Europejskich.” Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2012.

Słupsk, maj 2015 r. 4 | S t r o n a

4 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

2. Streszczenie

„Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk” składa się z czternastu rozdziałów. Trzon dokumentu stanowi bazowa inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk,

w wyniku której określono ilość zużytej energii i emisji CO2 w roku 2002. Inwentaryzacja została przeprowadzona zgodnie z metodyką, zawartą w poradniku „Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)”, szczegółowo opisaną w rozdziale szóstym niniejszego dokumentu. Wyniki inwentaryzacji bazowej stanowią punkt wyjścia dla władz Gminy do podjęcia działań zmierzających do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym (3x20) i Protokole z Kioto.

W wyniku inwentaryzacji bazowej stwierdzono, że łącznie w sektorze publicznym i prywatnym w roku bazowym (2002) finalne zużycie energii wynosiło 109.370 MWh, z czego ok. 97% przypadało na podsektor budynki, wyposażenie i urządzenia, a ok. 3% na transport. Łączna oszacowana wielkość emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk w roku 2002

wyniosła 43.759 Mg CO2.

Dla roku 2013 sporządzona została inwentaryzacja kontrolna, mająca na celu monitorowanie osiąganych rezultatów i porównywanie ich z założonym celem redukcji emisji dwutlenku węgla. Kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) została opracowana z wykorzystaniem metodyki, która posłużyła do opracowania inwentaryzacji bazowej (BEI). W 2013 r. łączne zużycie energii finalnej w Gminie Słupsk w sektorze publicznym i prywatnym wyniosło 131.962 MWh, z czego 11.160 MWh przypada na sektor publiczny, a pozostałe 120.802 MWh to zużycie energii w sektorze prywatnym. Łączna oszacowana wielkość emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk w roku 2013 wyniosła

39.742 Mg CO2. W związku z powyższym zużycie energii finalnej na terenie Gminy Słupsk

pomiędzy rokiem bazowym a kontrolnym zwiększyło się o 20,7%, natomiast emisja CO2 zmniejszyła się o 9,2%. Większe zużycie energii finalnej wynika ze zwiększenia wykorzystania taboru gminnego, a także liczby pojazdów wykorzystywanych na terenie Gminy.

W wyniku inwentaryzacji bazowej określono cel redukcyjny, do osiągnięcia którego Gmina Słupsk powinna dążyć, w następujących wielkościach: 87.496 MWh -

dla zużycia energii finalnej w 2020 r., 35.007 Mg CO2/rok - dla wielkości emisji dwutlenku węgla w 2020 r. i 15% - poziom zużycia energii wyprodukowanej z OZE w stosunku do łącznego zużycia energii. Rzeczywiste wartości wskaźników, które zostaną osiągnięte w 2020 r. uzależnione są od wielu czynników, na które samorząd lokalny nie ma możliwości oddziaływania lub posiada taką możliwość jedynie w ograniczonym zakresie, takich jak: struktura gospodarki, wzrost gospodarczy, liczba ludności, gęstość zaludnienia, charakterystyka zasobów budowlanych, struktura użytkowania terenu, możliwości pozyskania środków zewnętrznych na realizację inwestycji, a także postawy mieszkańców i innych interesariuszy. W celu osiągnięcia zakładanych celów na terenie Gminy Słupsk powinny być

Słupsk, maj 2015 r. 5 | S t r o n a

5 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

podejmowane działania zmierzające do zmniejszenia zużycia energii finalnej, a co za tym idzie

zmniejszenia emisji CO2. W Planie wskazane zostały potencjalne źródła finansowania zadań realizowanych w ramach dążenia do gospodarki niskoemisyjnej, tj. środków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, funduszy przewidzianych w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020, Programu LIFE+, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, środków finansowych z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku oraz funduszy własnych Gminy Słupsk.

Ponadto wskazane jest podjęcie działań, mających na celu podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie efektywnego gospodarowania energią, zwłaszcza w trakcie akcji informacyjnych i edukacyjnych. Ważne jest dokonanie wyboru grupy docelowej ww. akcji.

Monitoring Planu powinien być prowadzony z wykorzystaniem dostępnych i nowych danych, zgodnie z przyjętymi wskaźnikami dla oceny wdrażania działań programowych.

Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk obejmuje całość obszaru administracyjnego Gminy Słupsk i jest spójny z dokumentami nadrzędnymi, tj. m.in. Programem ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, Planem zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego oraz Strategią Rozwoju Gminy Słupsk w latach 2007-2015, a także Wieloletnią Prognozą Finansową Gminy Słupsk.

Słupsk, maj 2015 r. 6 | S t r o n a

6 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

3. Strategia działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej

Gospodarka niskoemisyjna stanowi jeden z podstawowych obszarów interwencji, które realizowane będą w latach 2014-2020 w krajach Unii Europejskiej. Budowanie gospodarki niskoemisyjnej wpisuje się w realizację celów określonych w głównym dokumencie kierunkowym dla Polityki Spójności – Strategia Europa 20202. Strategia „Europa 2020” jest dziesięcioletnią strategią Unii Europejskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, zapoczątkowaną w 2010 r.

Strategia Europa 2020 jako strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety:  rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji,  rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej,  rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną.

Celem przewodniego priorytetu Strategii Europa 2020 pn. „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” jest wsparcie zmiany w kierunku niskoemisyjnego i efektywniej oraz racjonalnie korzystającego z zasobów społeczeństwa.

Działania w zakresie wspierania gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej zostały uszczegółowione w pakiecie klimatyczno-energetycznym, czyli zestawie dokumentów legislacyjnych i zbiorze założeń, przyjętych przez Radę Europejską w 2007 r. i dotyczących przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Stanowią one, że do 2020 r. Unia Europejska3:  o 20% zredukuje emisję gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r.  o 20% zwiększy efektywność energetyczną, w stosunku do prognoz na rok 2020,  zwiększy udział energii odnawialnej w finalnej konsumpcji energii do 20% (dla Polski – do 15%),  zwiększy udział biopaliw w ogólnej konsumpcji paliw transportowych, co najmniej do 10%.

2 Komunikat Komisji EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Bruksela, 3.3.2010KOM(2010) 2020.

3 Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych, Dz.U. UE Nr L 140/136, 5.6.2009.

Słupsk, maj 2015 r. 7 | S t r o n a

7 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Strategia Rozwoju Kraju 20204

Konkurencyjna gospodarka to gospodarka dysponująca odpowiednimi, efektywnie wykorzystywanymi zasobami energii, pozwalającymi na dynamiczny wzrost. Wzrost efektywności energetycznej gospodarki oraz większe wykorzystanie źródeł odnawialnych

sprzyjać będzie zmniejszaniu emisji CO2 i realizacji zobowiązań wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego. Warunkiem realizacji celów rozwojowych kraju, obok dostępu do energii, jest także przyjazne człowiekowi środowisko, będące podstawą jego egzystencji i służące zaspokajaniu licznych potrzeb.

Polityka Klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 20205

Celem strategicznym realizacji polityki klimatycznej jest włączenie się Polski do działań społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony klimatu globalnego poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w zakresie poprawy wykorzystania energii, zwiększania zasobów leśnych i glebowych kraju, racjonalizacji wykorzystania surowców i produktów przemysłu oraz racjonalizacji zagospodarowania odpadów, w sposób zapewniający osiągniecie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych.6

W sektorze użyteczności publicznej, usług i gospodarstw domowych należy uwzględnić m.in. poprawę sprawności wytwarzania i przesyłania ciepła sieciowego i energii elektrycznej oraz zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego do produkcji energii, implementację działań takich jak: termomodernizacja budynków mieszkalnych, wymiana i doszczelnianie okien, zmiana obowiązujących norm ochrony cieplnej nowych budynków, wprowadzenie certyfikatów energetycznych dla budynków, czy rozbudowa odnawialnych źródeł energii (ograniczenie

emisji gazów cieplarnianych CO2 i N2O).

4 Uchwała Nr 157 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Kraju 2020, MP z 2012 r., poz. 882.

5 „Polityka klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020”, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 4 listopada 2003 r. (dostępne: https://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_04/795c8de385204a0afd1e387e453831b7.pdf).

6 W uchwale Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 października 2012 r. w sprawie racjonalnego wdrażania polityki klimatycznej (M.P. 2012, poz. 807) krytycznie oceniono propozycje Komisji Europejskiej dotyczące długookresowych celów w dziedzinie budowy gospodarki niskowęglowej, zgodnie z którymi do 2020 roku redukcja emisji gazów cieplarnianych powinna wynieść́ 20%, a do roku 2050 80-95%.

Słupsk, maj 2015 r. 8 | S t r o n a

8 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku7

Podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej są:  poprawa efektywności energetycznej,  wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, w tym tworzenie warunków dla wzmacniania pozycji konkurencyjnej polskich podmiotów energetycznych na rynku regionalnym (ponadnarodowym),  dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej,  rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,  rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,  ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.

Wśród narzędzi realizacji polityki energetycznej wymieniono zhierarchizowane planowanie przestrzenne, zapewniające realizację priorytetów polityki energetycznej, planów zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe gmin oraz planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych.

Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej8

Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej został opracowany na podstawie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. nr 94 poz. 551, z późn. zm.). Cel indykatywny w zakresie oszczędności energii na 2016 r., wyrażony w jednostce bezwzględnej, został określony na poziomie 53.452 GWh (zarówno w planie z 2007 r., jak i 2011 r.). Pośredni krajowy cel w zakresie oszczędności energii na 2010 r. został ustalony na poziomie 2% średniego krajowego zużycia energii finalnej, a na rok 2016 - 9% tego zużycia.

W art. 10 ww. ustawy zdefiniowano zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej. Wskazano, iż powinny być stosowane, co najmniej dwa z niżej wymienionych środków poprawy efektywności energetycznej:  umowa, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej,  nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem

7 Polityka energetyczna Polski do 2030 r., uchwała nr 157/2010 Rady Ministrów z dnia 29 września 2010 r. (dostępne: http://www.mg.gov.pl/files/upload/8134/PEP%202030%20-%2009.2010.pdf).

8 Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie raportu zawierającego w szczególności informacje dotyczące realizacji krajowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią oraz krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej za 2011 r., wraz z oceną i wnioskami z ich realizacji, M.P. 2013, poz. 673.

Słupsk, maj 2015 r. 9 | S t r o n a

9 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

energii oraz niskimi kosztami eksploatacji,  wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie, instalację lub pojazd, charakteryzujące się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji,  nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków,  sporządzenie audytu energetycznego eksploatowanych budynków o powierzchni użytkowej powyżej 500 m2, których jednostka sektora publicznego jest właścicielem lub zarządcą.

Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych9

Ogólny cel krajowy dotyczący udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r. został ustalony na 15%. W Planie przedstawione zostały cele sektorowe oraz ścieżki osiągnięcia przez Polskę w 2020 r. wymaganego udziału energii ze źródeł odnawialnych w podziale na sektor energii elektrycznej, sektor ogrzewania i chłodzenia oraz transport.

W zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) w obszarze elektroenergetyki przewidywany jest rozwój źródeł opartych na energii wiatru oraz biomasie. Założono ponadto wzrost liczby małych elektrowni wodnych. W zakresie rozwoju OZE w obszarze ciepła i chłodu prognozowane jest utrzymanie dotychczasowej struktury rynku, przy uwzględnieniu rozwoju geotermii oraz energii słonecznej. W obszarze transportu założono zwiększanie udziału biopaliw i biokomponentów w paliwach transportowych.

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 203010

W dokumencie przedstawiono wizję zagospodarowania przestrzennego kraju, określono cele i kierunki polityki zagospodarowania kraju oraz wskazano zasady oraz mechanizmy koordynacji i wdrażania publicznych polityk rozwojowych, mających istotny wpływ terytorialny. Podkreślono, iż planowanie inwestycji infrastrukturalnych wymaga indywidualizacji podejścia do zapobiegania fragmentacji przestrzeni przyrodniczej i ochrony dziedzictwa naturalnego, w połączeniu z dbałością o stan środowiska i jakości życia w zakresie zależnym od stanu przestrzeni. Zmniejszanie obciążenia środowiska emisjami zanieczyszczeń realizowane będzie przede wszystkim poprzez planowanie w procesie urbanizacji i budowy

9 Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, uchwała Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2010 r.; Uzupełnienie do Krajowego Planu Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, z dnia 2 grudnia 2011 r. (dostępne: http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Energetyka/Odnawialne+zrodla+energii/ Krajowy+plan+dzialan).

10 Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, M.P. 2012, poz. 252.

Słupsk, maj 2015 r. 10 | S t r o n a

10 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

infrastruktury technicznej struktur pozwalających na zmniejszenie zapotrzebowania na przestrzeń i energię oraz obniżających emisję gazów cieplarnianych, zanieczyszczeń pyłowych i hałasu, także w drodze kompensacji przez wzrost zdolności pochłaniania dwutlenku węgla. Zmiany technologiczne, takie jak rozwój energooszczędnych technologii, rozwój „zielonej” energetyki oraz nowe technologie w transporcie mogą prowadzić do zmniejszenia bariery energetycznej rozwoju przestrzennego.

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN)11

Przestawienie obecnie funkcjonującej gospodarki na gospodarkę niskoemisyjną będzie wymagało zaangażowania wszystkich sektorów. Rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy uwzględnieniu zasad zrównoważonego rozwoju determinowany będzie przez działania polityczne, gospodarcze i społeczne. Cele szczegółowe NPRGN, których realizacja powinna sprzyjać osiągnięciu celu głównego zostały określone jako:  rozwój niskoemisyjnych źródeł energii,  poprawa efektywności energetycznej, gdzie szczególnie duże możliwości dotyczą budownictwa, w tym budynków publicznych,  poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami,  rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych,  zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami,  promocja nowych wzorców konsumpcji.

Efektem końcowym NPRGN powinien być zestaw działań nakierowanych bezpośrednio i pośrednio na redukcję emisji gazów cieplarnianych, a także instrumentów, które wspomogą wszystkich uczestników realizacji Programu w przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną. NPRGN będzie kierowany do przedsiębiorców wszystkich sektorów gospodarki, samorządów gospodarczych i terytorialnych, organizacji otoczenia biznesu oraz organizacji pozarządowych, a także do wszystkich mieszkańców kraju, celem kształtowania właściwych postaw i spowodowania aktywności społecznej w tym zakresie.

Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko - perspektywa do 2020 roku”12

Strategia jest uszczegółowieniem zapisów „Strategii Rozwoju Kraju 2020” w zakresie energetyki i środowiska oraz stanowi ogólną wytyczną dla „Polityki energetycznej Polski” i innych programów rozwoju. Koresponduje z celami rozwojowymi, ujętymi w Strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju, sprzyjającego włączeniu

11 Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjęte uchwałą Rady Ministrów z dnia 16 sierpnia 2011 r. (dostępne: http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Gospodarka +niskoemisyjna/Narodowy+Program+Rozwoju+Gospodarki+Niskoemisyjnej).

Uchwała Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia Strategii „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 roku”.

Słupsk, maj 2015 r. 11 | S t r o n a

11 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

społecznemu oraz celami pakietu klimatyczno-energetycznego. Głównym celem Strategii jest zapewnienie wysokiej jakości życia obecnym i przyszłym pokoleniom, z uwzględnieniem ochrony środowiska, oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną gospodarkę. Szczegółowe cele i kierunki Strategii to:  zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska,  zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię poprzez lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii i poprawę efektywności energetycznej,  zapewnienie bezpieczeństwa dostaw importowanych surowców energetycznych,  modernizacja sektora elektroenergetyki zawodowej,  rozwój konkurencji na rynkach paliw i energii oraz umacnianie pozycji odbiorcy,  wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii,  rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich,  poprawa stanu środowiska.

Słupsk, maj 2015 r. 12 | S t r o n a

12 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

4. Diagnoza stanu obecnego

Diagnoza stanu obecnego została wykonana na podstawie analizy dokumentów programowych na poziomie województwa i gminy, mających istotny wpływ na realizację celów z zakresu dążenia do osiągnięcia celów gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Słupsk. Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk i zawarte w nim działania są spójne z kierunkami wyznaczonymi w dokumentach wyższego rzędu, opisanymi w niniejszym rozdziale.

Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 r.13

Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 prezentuje katalog przedsięwzięć niezbędnych do podjęcia, aby w roku 2020 województwo pomorskie stanowiło region trwałego wzrostu, w którym uruchamiane i wykorzystywane są zróżnicowane potencjały terytorialne dla wzmocnienia i równoważenia procesów rozwojowych, o unikatowej pozycji, dzięki aktywności społeczeństwa obywatelskiego, silnemu kapitałowi społecznemu i intelektualnemu, racjonalnemu zarządzaniu zasobami środowiska, gospodarczemu wykorzystaniu potencjału morza oraz inteligentnym sieciom infrastrukturalnym i powszechnemu stosowaniu technologii ekoefektywnych, a także region będący liderem pozytywnych zmian społecznych i gospodarczych w Polsce i w obszarze Południowego Bałtyku.

W Strategii zawarto cel strategiczny 3 Atrakcyjna przestrzeń, w ramach którego wyodrębniono cel operacyjny 3.2. pn. Bezpieczeństwo i efektywność energetyczna. W wyniku realizacji zaplanowanych przedsięwzięć oczekuje się, że zostaną osiągnięte następujące efekty:  wyższe bezpieczeństwo energetyczne i większa niezawodność dostaw energii odpowiedniej jakości,  wyższa efektywność energetyczna, szczególnie w zakresie produkcji i przesyłu energii oraz racjonalizacji jej wykorzystania,  wysoki poziom wykorzystania odnawialnych źródeł energii,  niższe koszty korzystania z energii,  lepsza jakość powietrza,  wdrożone rozwiązania innowacyjne w energetyce, w tym inteligentne sieci,  wysoka świadomość społeczeństwa nt. konieczności racjonalizacji zużycia energii oraz wpływu energetyki na jakość środowiska i warunki życia, a także powszechne postawy prosumenckie.

Regionalny Program Strategiczny w zakresie transportu – Mobilne Pomorze14

Uchwała Nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 roku w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020.

Słupsk, maj 2015 r. 13 | S t r o n a

13 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

„Regionalny Program Strategiczny w zakresie transportu – Mobilne Pomorze” jest narzędziem realizacji Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020. Wśród najważniejszych wyzwań w tej dziedzinie w horyzoncie czasowym do 2020 r. wymienia się między innymi zwiększenie udziału publicznego transportu zbiorowego w ogólnej liczbie podróży. Wyznaczono siedem priorytetów, w ramach których zaplanowano szereg działań.

Dla Gminy Słupsk szczególnie istotne mogą być zapisy działania 2.2.2. Poprawa dostępności do miast powiatowych z ich otoczeniem funkcjonalnym, dedykowanego m.in. dla powiatu słupskiego w ramach którego zaplanowano budowę, przebudowę i rozbudowę dróg i drogowych obiektów inżynierskich obejmujące, m.in. skrzyżowania, poszerzenia przekroju jezdni, ciągi ruchu uspokojonego przy przejściach przez małe miejscowości, wzmocnienie nośności dróg, mosty, wiadukty.

Regionalny Program Strategiczny w zakresie energetyki i środowiska - Ekoefektywne Pomorze15

„Regionalny Program Strategiczny w zakresie energetyki i środowiska - Ekoefektywne Pomorze” jest narzędziem realizacji Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020. Wśród najważniejszych wyzwań w tej dziedzinie w horyzoncie czasowym do 2020 r. wymienia się między innymi zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, w tym poprawę niezawodności dostaw oraz wzrost efektywności energetycznej, równoważenie wytwarzania energii elektrycznej poprzez wykorzystanie potencjału odnawialnych źródeł energii, w szczególności generacji rozproszonej, rozwój innowacji dla energetyki i środowiska, zwiększanie świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska, ochrony przyrody, poszanowania energii oraz rozwoju energetyki prosumenckiej. Wyznaczono osiem priorytetów, w ramach których zaplanowano szereg działań.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego16

Uchwała Nr 951/275/13 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 13 sierpnia 2013 r. w sprawie przyjęcia “Regionalnego Programu Strategiczny w zakresie transportu – Mobilne Pomorze”.

Uchwała Nr 931/274/13 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 8 sierpnia 2013 r. w sprawie przyjęcia Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie energetyki i środowiska, Uzasadnienia oraz Podsumowania do Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie energetyki i środowiska oraz uchylenia: „Programu rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w województwie pomorskim do 2025 r.”, „Programu małej retencji województwa pomorskiego do roku 2015” i „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla terenu Województwa Pomorskiego”.

Uchwała Nr 1004/XXXIX/09 z dnia 26 października 2009 r. Sejmiku Województwa Pomorskiego w sprawie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego.

Słupsk, maj 2015 r. 14 | S t r o n a

14 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Głównym celem polityki przestrzennej województwa pomorskiego jest kształtowanie konkurencyjnej, dostępnej i spójnej struktury funkcjonalnoprzestrzennej województwa pomorskiego, oddziaływującej na silną i trwałą pozycję regionu w skali europejskiej, ograniczającej nadmierne zróżnicowania wewnątrzregionalne, ułatwiającą mobilność ludzi, dostępność do usług oraz sprawne i efektywne funkcjonowanie systemów infrastruktury.

W Planie wskazano, że województwo pomorskie posiada duże zasoby różnych źródeł energii odnawialnej - wiatru, słońca, biomasy i wód geotermalnych, wybitnie korzystne warunki wietrzne do lokalizacji elektrowni wiatrowych, a północne obszary województwa należą do najbardziej korzystnych dla wykorzystywania energii słonecznej. Wskazano także na wysoki potencjał lokalizowania nowych źródeł wytwarzania energii elektrycznej w obrębie obszarów rzecznych. W Planie określono wskaźniki celów gospodarki energetycznej w województwie pomorskim dla poszczególnych regionów. Dla gmin wiejskich powiatu słupskiego, czyli także dla Gminy Słupsk, zapisano w Planie, iż do 2020 r. udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w zaspokojeniu ogólnego zapotrzebowania na ciepło powinien osiągnąć poziom 44%. Ponadto, wskaźnik obniżenia zaopatrzenia na ciepło, poprzez realizację programów termomodernizacyjnych budynków mieszkalnych, usługowych i użyteczności publicznej dla powiatu powinien wynieść 22%, a udział węgla w bilansie paliw w powiecie należy obniżyć do wartości 54%.

W województwie pomorskim, zgodnie z zapisami Planu, istnieje konieczność zwiększenia produkcji energii elektrycznej. Osiągnięciu tego celu mają służyć inwestycje takie jak: rozbudowa istniejących źródeł i budowa dużej elektrowni węglowej (wraz z linią elektroenergetyczną niezbędną do wprowadzenia wyprodukowanej energii do systemu krajowego), która spełniać będzie wymogi ochrony środowiska, ale także ochrony krajobrazu i dziedzictwa kulturowego oraz zabytków. W Planie zapisano także konieczność budowy elektrowni jądrowej, np. w rejonie jeziora Żarnowieckiego. Ponadto planuje się budowę systemowych i szczytowych elektrowni gazowych, realizację obiektów energetycznych opartych o generację i kogenerację rozproszoną, z wykorzystaniem odnawialnych zasobów energii w powiązaniu z budową „inteligentnych” sieci elektroenergetycznych.

Inne, główne kierunki zagospodarowania przestrzennego z zakresu gospodarki energetycznej określone w Planie to:  zwiększenie zasięgu obsługi krajowego systemu dystrybucji gazu ziemnego oraz poprawa bezpieczeństwa energetycznego,  poprawa warunków dystrybucji paliw płynnych,  dostosowanie systemów ciepłowniczych do przekształceń i rozwoju zagospodarowania przestrzennego w warunkach konkurencji rynkowej nośników energetyczny,  rozwój systemów ciepłowniczych oraz ograniczanie emisji zanieczyszczeń,  rozwój różnorodnych form rozproszonej generacji energii w oparciu o surowce odnawialne,  upowszechnienie wykorzystywania energii słonecznej do przygotowywania ciepłej wody,  wykorzystywanie niskotemperaturowej energii geotermalnej do ogrzewania w powiązaniu z energią słoneczną oraz wykorzystywanie energii wysokotemperaturowej, w obszarach jej

Słupsk, maj 2015 r. 15 | S t r o n a

15 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

występowania,  sukcesywne zastępowanie paliw kopalnych w kotłowniach lokalnych i indywidualnych źródłach ciepła spalaniem i zgazowywaniem biomasy stałej,  ograniczenie zużycia węgla na rzecz biomasy i gazu systemowego,  budowa źródeł energii odnawialnych, w tym systemowych elektrowni wiatrowych przekazujących energię do krajowej sieci elektroenergetycznej,  budowa przydomowych elektrowni wiatrowych produkujących energię na potrzeby własne użytkowników,  rozwój energetyki wodnej wszędzie tam, gdzie pozwolą na to uwarunkowania środowiskowe i ekonomiczne,  budowa, rozbudowa i modernizacja elektroenergetycznej sieci przesyłowej najwyższych napięć,  zwiększenie pewności zasilania systemu rozdzielczo-odbiorczego, poprawa sprawności i dostosowanie istniejących obiektów sieciowych do wymagań ochrony środowiska poprzez modernizację i budowę elektroenergetycznej sieci dystrybucyjnej 110 kV,  rozbudowa i modernizacja systemu zaopatrzenia w energię elektryczną zakresie linii 15 i 0,4 kV szczególnie na terenach wiejskich i obszarach rozwojowych.

Nadrzędnym celem w zakresie infrastruktury drogowej jest zwiększenie dostępności transportowej województwa w skali międzynarodowej, zwłaszcza w powiązaniach z krajami Unii Europejskiej i obszarami metropolitalnymi Regionu Morza Bałtyckiego oraz poprawa wewnętrznej spójności i efektywności regionalnego systemu transportowego, zapewnienie dobrej dostępności do ważnych ośrodków i obszarów aktywności gospodarczej oraz sprawnych powiązań z sąsiednimi województwami, polskimi aglomeracjami miejskimi i stolicą.

Program ochrony powietrza dla strefy pomorskiej17

W dokumencie określono działania, niezbędne do przywrócenia standardów jakości powietrza w strefie pomorskiej. Konieczne jest podjęcie odpowiednich kroków naprawczych, głównie w zakresie ograniczenia emisji z transportu drogowego, ale również mające na celu ograniczenie emisji z indywidualnych źródeł grzewczych. Warunkiem realizacji działań naprawczych są możliwości techniczne, organizacyjne i finansowe ich przeprowadzenia.

Program ochrony powietrza dla strefy pomorskiej określa działania naprawcze na lata 2014-2020, które mają doprowadzić do osiągnięcia poziomów dopuszczalnych dla pyłu zawieszonego PM10. Jednak skala tych działań jest niewystarczająca do osiągnięcia poziomu docelowego dla benzo(a)pirenu, dlatego zaproponowane działania naprawcze powinny być kontynuowane po roku 2020.

Uchwała Nr 753/XXXV/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie przyjęcia „Programu ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu”.

Słupsk, maj 2015 r. 16 | S t r o n a

16 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Do działań naprawczych należą m.in. obniżenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych poprzez stworzenie i realizację systemu zachęt do ich likwidacji lub wymiany na niskoemisyjne, a także działania informacyjno-edukacyjne, a także działania kontrolne i działania ograniczające emisję z dróg. Są to działania fakultatywne. Na terenie Gminy Słupsk nie stwierdzono przekroczeń zanieczyszczeń powietrza.

Słupsk, maj 2015 r. 17 | S t r o n a

17 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Słupskiego na lata 2012-202218

Wizja rozwoju powiatu słupskiego została w Strategii ujęta następująco: Powiat Słupski - centrum życia kulturalnego, społecznego i gospodarczego Pomorza, przyjazny mieszkańcom i inwestorom, sprzyjający aktywizacji zawodowej mieszkańców oraz rozwojowi małej i średniej przedsiębiorczości, kultury i usług rekreacyjno-turystycznych. To powiat z rozwijającą się infrastrukturą techniczną i społeczną, bezpieczny i ekologiczny obszar rozwoju gospodarczego, na terenie którego stosowane są zasady zrównoważonego rozwoju we wszystkich aspektach życia.

W Strategii wyznaczone zostały priorytety, cel strategiczny i cele operacyjne. W ramach priorytetu Infrastruktura przewidziano między innymi następujące kierunki działań:  budowa i remont dróg powiatowych, w tym szczególnie o znaczeniu zwiększającym dostępność do centrów skupiających miejsca pracy i poprawiających bezpieczeństwo drogowe oraz nowych możliwości komunikacyjnych do obszarów i centrów turystycznych, rekreacyjnych i biznesowych w tym tworzenie warunków do reaktywacji lotniska cywilnego,  modernizacja i rozbudowa infrastruktury około drogowej (chodniki, parkingi, ścieżki rowerowe, oświetlenie uliczne), w tym w ramach partnerstwa publiczno- publicznego (gmina –powiat),  inicjowanie działań na rzecz rewitalizacji obiektów zabytkowych i ochrony dóbr kultury na terenie powiatu,  budowa sieci zintegrowanych szlaków turystycznych.

W priorytecie Przestrzeń planuje się między innymi stworzenie sprawnego systemu komunikacji wewnętrznej opartej na drogach lądowych oraz infrastrukturze linii kolejowych.

Strategia Rozwoju Gminy Słupsk w latach 2007-201519

Wizja rozwoju Gminy Słupsk została w Strategii ujęta następująco: Obszar zrównoważonego rozwoju oparty na zasobach przyrodniczych, kulturowych i potencjale inwestycyjnym wynikającym z dobrego położenia Gminy i dostępu do infrastruktury technicznej, edukacyjnej i kulturalnej miasta Słupsk.

Uchwała Nr XXX/326/2014 Rady Powiatu Słupskiego z dnia 1 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Słupskiego na lata 2012-2022.

Uchwała Nr XXXVI/368/2006 Rady Gminy Słupsk z dnia 27 października 2006 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Słupsk w latach 2007-2015 (z późn. zm).

Słupsk, maj 2015 r. 18 | S t r o n a

18 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Misja Gminy brzmi następująco: Gmina Słupsk to silny obszar gospodarczy oparty na małej i średniej przedsiębiorczości i inwestycjach zagospodarowania przestrzeni wokół miasta Słupska i szeroko rozumianego obszaru nadmorskiego. Obszar czystego środowiska, gwarantujący wysoki komfort życia, bezpieczeństwo i dobry klimat dla inwestycji w zgodzie z naturą i wolą ogółu mieszkańców Gminy. Oaza dla wypoczynku i rekreacji, gościnna dla mieszkańców całego powiatu słupskiego ceniących sobie spokój i ciszę jako nadrzędną wartość funkcjonowania człowieka w zgodzie z przyrodą.

Cały obszar społeczno-gospodarczy podzielono na umowne pięć obszarów: gospodarkę, przestrzeń, społeczność, ekologię, infrastrukturę. Dla każdego z tych obszarów wyznaczono cele pierwszorzędne (umożliwiające rozwój), drugorzędne (przyspieszające rozwój) i trzeciorzędowe (wspierające rozwój). Realizacja poszczególnych celów będzie możliwa dzięki wyznaczonym kierunkom działania, m.in.:  likwidacja źródeł niskiej emisji,  promocja odnawialnych źródeł energii wśród indywidualnych producentów energii cieplnej dla potrzeb gospodarstw domowych.,  tworzenie dokumentów planistycznych umożliwiających rozwój energii wiatrowej na terenie Gminy,  budowa sieci kanalizacyjnej w nieskanalizowanych obszarach Gminy.,  tworzenie ścieżek przyrodniczych w oparciu o obszary chronione,  budowa nowych dróg gminnych pomiędzy poszczególnymi miejscowościami Gminy.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Słupsk20

„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk” zostało przyjęte uchwałą Nr XIX/188/2004 Rady Gminy Słupsk z dnia 30 grudnia 2004 r. Zmiany Studium zostały przyjęte uchwałą Nr IX/83/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 5 sierpnia 2011 r. Ponadto, na terenie Gminy Słupsk obowiązują miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego i zmiany miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, przyjęte następującymi uchwałami:  Uchwała Nr XXVI/156/97 Rady Gminy Słupsk z dnia 30 czerwca 1997 r. w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk w zakresie energetycznego układu przesyłowego.  Uchwała Nr XXXIV/223/98 Rady Gminy Słupsk z dnia 17 czerwca 1998 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk w miejscowości Włynkówko.  Uchwała Nr XXXIV/224/98 Rady Gminy w Słupsku z dnia 19 czerwca 1998 r. w sprawie zmiany miejscowego ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk.

Uchwała Nr XIX/188/2004 Rady Gminy Słupsk z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Słupsk (z późn. zm).

Słupsk, maj 2015 r. 19 | S t r o n a

19 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

 Uchwała Nr X/91/99 Rady Gminy Słupsk z dnia 22 września 1999 r. w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk obejmującego 4 obszary (działki w miejscowościach Strzelinko i Strzelino; we Włynkówku oraz w Bydlinie).  Uchwała Nr XIII/130/2000 Rady Gminy Słupsk z dnia 16 lutego 2000 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk dla linii elektroenergetycznej 110kV.  Uchwała Nr XXII/201/2001 Rady Gminy Słupsk z dnia 8 czerwca 2001 r. w sprawie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk, zatwierdzonego uchwałą Rady Gminy Słupsk nr XXVIII/210/94 z dnia 18 lutego 1994 r., dla działek nr 118/2 i 119 położonych w Bydlinie.  Uchwała Nr XXX/278/2002 Rady Gminy Słupsk z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cmentarza w Siemianicach.  Uchwała Nr XII/117/2004 Rady Gminy Słupsk z dnia 24 lutego 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk w obrębach geodezyjnych Kukowo i Wiklino.  Uchwała Nr XII/118/2004 Rady Gminy Słupsk z dnia 24 lutego 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Słupsk dla działki nr 156/1 położonej we wsi Głobino.  Uchwała Nr XXI/220/2005 Rady Gminy Słupsk z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w miejscowości Bydlino (Osiedle Złoty Potok).  Uchwała Nr XXI/221/2005 Rady Gminy Słupsk z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w miejscowości Redzikowo.  Uchwała Nr XXXIII/347/2006 Rady Gminy Słupsk z dnia 14 września 2006 r. w sprawie uchwalenia miejsca planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu wielofunkcyjnego zespołu parkowo-rekreacyjnego w miejscowości Strzelinko (Dolina Charlotty) gmina Słupsk.  Uchwała Nr V/34/2007 Rady Gminy Słupsk z dnia 20 lutego 2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu Parku Wiatrowego "WARBLEWO" położonego w rejonie miejscowości Warblewo gmina Słupsk.  Uchwała Nr X/80/2007 Rady Gminy Słupsk z dnia 28 września 2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru lotniska w Redzikowie, w gminie Słupsk.  Uchwała Nr XVI/139/2008 Rady Gminy Słupsk z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów położonych w miejscowości Włynkowo.  Uchwała Nr XIX/171/2008 Rady Gminy Słupsk z dnia 25 września 2008 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części terenów położonych w miejscowości Siemianice.

Słupsk, maj 2015 r. 20 | S t r o n a

20 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

 Uchwała Nr XXVIII/241/2009 Rady Gminy Słupsk z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów położonych w części obrębu geodezyjnego Karżcino, gmina Słupsk.  Uchwała Nr XXVIII/242/2009 Rady Gminy Słupsk z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w części obrębów geodezyjnych Wrzeście-Kępno, Lubuczewo, Bukówka, gmina Słupsk.  Uchwała Nr VII/68/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Słupsk pod trasę gazociągu DN 700 wraz z urządzeniami infrastruktury towarzyszącej.  Uchwała Nr VII/69/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obszarze miejscowości Bydlino gmina Słupsk.  Uchwała Nr VII/70/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Płaszewko.  Uchwała Nr IX/84/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 5 sierpnia 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w części obrębu geodezyjnego Płaszewko, gmina Słupsk.  Uchwała Nr IX/85/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 5 sierpnia 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w obrębie geodezyjnym Wrzeście-Kępno, gmina Słupsk.  Uchwała Nr X/94/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 31 sierpnia 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obszarze miejscowości Włynkówko.  Uchwała Nr XII/116/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu zabudowy mieszkalno-usługowej w miejscowości Włynkowo gmina Słupsk (działki nr 11/13 i 11/16).  Uchwała Nr XIII/128/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów położonych w części obrębu geodezyjnego Płaszewko.  Uchwała Nr XVI/151/2012 Rady Gminy Słupsk z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Redzikowo- Wieszyno.  Uchwała Nr XXIV/254/2013 Rady Gminy Słupsk z dnia 25 stycznia 2013 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obrębu geodezyjnego Wiklino gmina Słupsk.  Uchwała Nr XXVIII/281/2013 Rady Gminy Słupsk z dnia 24 maja 2013 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obrębie Swołowo, gmina Słupsk.  Uchwała Nr XXVIII/292/2013 Rady Gminy Słupsk z dnia 24 maja 2013 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części obrębów geodezyjnych Włynkowo, Włynkówko, Strzelino i Strzelinko pn. Zielone Wzgórze.

Słupsk, maj 2015 r. 21 | S t r o n a

21 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

 Uchwała Nr XXVIII/293/2013 Rady Gminy Słupsk z dnia 24 maja 2013 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w miejscowości Krępa.  Uchwałą Nr XXXVI/389/2014 Rady Gminy Słupsk z dnia 25 marca 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu w części obrębów Bierkowo-Strzelino, gmina Słupsk.  Uchwała Nr II/16/2014 Rady Gminy Słupsk z dnia 18 grudnia 2014 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w miejscowości Bydlino.  Uchwała Nr XLI/456/2014 Rady Gminy Słupsk z dnia 28 października 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części obszaru lotniska w Redzikowie, w gminie Słupsk.  Uchwała Nr XLI/457/2014 Rady Gminy Słupsk z dnia 28 października 2014 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części terenów położonych w miejscowości Włynkówko, gmina Słupsk.

Dla zaopatrzenia w ciepło rekomenduje się sukcesywne eliminowanie źródeł ciepła opalanych węglem kamiennym, preferowanie rozwiązań wykorzystujących odnawialne źródła energii oraz ograniczanie strat ciepła poprzez przeprowadzenie termomodernizacji budynków.

Dla zaopatrzenia w energię elektryczną zakłada się rozbudowę istniejącego systemu sieci i urządzeń niskiego i średniego napięcia oraz stacji transformatorowych stosownie do potrzeb.

Dla zaopatrzenia w gaz zakłada się, że 90% mieszkańców gminy będzie posiadało dostęp do gazyfikacji przewodowej. Zgodnie z opracowaną Koncepcją programową gazyfikacji gminy Słupsk gazyfikacja przewodowa obszaru gminy odbywać się będzie w 5 etapach.

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Słupsk na lata 2011-203021

System ciepłowniczy na terenie Gminy składa się z: lokalnego systemu ciepłowniczego miejscowości Jezierzyce, działalności spółki Sydkraft EC oraz indywidualnych systemów cieplnych.

Lokalny system ciepłowniczy zarządzany jest przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Jezierzycach. Kotłownia wyposażona jest w dwa kotły typu WEISS o łącznej mocy zainstalowanej 1260 kW (2x630 kW) z rezerwowym kotłem olejowym typu Buderus o mocy 950 kW oraz instalacją solarną.

Uchwała Nr 107/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 29 września 2011 r. w sprawie Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Słupsk na lata 2011-2030.

Słupsk, maj 2015 r. 22 | S t r o n a

22 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Podstawową działalnością spółki Sydkraft EC jest przesyłanie i dystrybucja energii cieplnej na terenie miasta Słupska i okolic (w tym mieszkańców miejscowości Redzikowo). Spółka produkuje energi cieplną w dwóch zmodernizowanych kotłowniach miałowych o łącznej mocy zainstalowanej – 165,4 MW.

Indywidualne systemy cieplne to kotłownie lokalne, charakteryzujące się sprawnością od 50% (starsze kotłownie na paliwo stałe) do 80-90% (kotłownie olejowe, gazowe, nowoczesne kotłownie spalające biomasę drzewną, paliwa węglowe), oraz małe źródła indywidualne, w których spalane są przede wszystkim: paliwa węglowe, biomasa drzewna oraz zdecydowanie rzadziej gaz ziemny (w miejscowościach zgazyfikowanych), gaz płynny LPG, olej opałowy czy energia elektryczna.

Gmina Słupsk jest zasilana w energię elektryczną z krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE). Dostawcą energii elektrycznej dla terenu Gminy Słupsk jest ENERGA - OPERATOR SA Oddział w Słupsku. Gmina jest zasilana w energię elektryczną przede wszystkim z trzech GPZ: Słupsk Hubalczyków, Słupsk Grunwaldzka oraz Słupsk Szczecińska. Z tych GPZ-tów wyprowadzone są linie napowietrzne 15 kV. Bezpośrednie zasilanie odbiorców następuje za pośrednictwem kilkudziesięciu – głównie słupowych stacji transformatorowych 15/0,4 kV rozmieszczonych na obszarze gminy oraz sieci NN głównie napowietrznych.

Dostawcą gazu ziemnego na terenie Gminy Słupsk jest Pomorska Spółka Gazownictwa. Dystrybucja gazu ziemnego do finalnych odbiorców odbywa się za pośrednictwem gazociągów wysokiego i średniego ciśnienia. Sieć gazowa średniego ciśnienia, podająca gaz ziemny dla miejscowości leżących na terenie Gminy Słupsk, zasilana jest z trzech stacji gazowych wysokiego ciśnienia - od strony zachodniej ze stacji „Bolesławice” (położona na terenie Gminy Kobylnica, przepustowość 8000 Nm3/h), „Bierkowo” (przepustowość 3 000 Nm3/h), zaś od strony wschodniej ze stacji „Redzikowo” (przepustowość 20 000 Nm3/h).

Odnośnie możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii w wyniku analiz przeprowadzonych na potrzeby opracowania Projektu założeń stwierdzono, że na terenie Gminy Słupsk:  brak jest możliwości wykorzystania energetyki wodnej na potrzeby energetyczne,  występują sprzyjające warunki dla usytuowania elektrowni wiatrowych,  zwiększy się wykorzystanie paneli fotowoltaicznych, ale nadal będą one w niewielkim stopniu wykorzystywane na potrzeby bytowe,  w zakładach przemysłowych lub w pomniejszych przedsiębiorstwach usługowo- wytwórczych nie ma możliwości wykorzystania ciepła odpadowego, które mogłoby być racjonalnie zagospodarowane.

Budynki mieszkaniowe charakteryzują się zróżnicowanym poziomem przeprowadzonych prac termomodernizacyjnych. W budynkach wielorodzinnych w

Słupsk, maj 2015 r. 23 | S t r o n a

23 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

miejscowościach Jezierzyce, Redzikowo, Bierkowo czy Siemianice zostały wykonane prace modernizacyjne. Jednak znaczna liczba budynków wielorodzinnych jest w złym stanie technicznym i wymaga pilnych prac modernizacyjnych. Budynki użyteczności publicznej charakteryzują się dużym stopniem wykonanych prac termomodernizacyjnych.

5. Cele realizacji gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Słupsk

Wizja Gminy Słupsk w działaniach na rzecz gospodarki niskoemisyjnej opracowana na podstawie diagnozy stanu obecnego brzmi następująco: Słupsk gminą o zrównoważonej i zintegrowanej gospodarce energetycznej, wykorzystującej odnawialne źródła energii, dążącej do redukcji zużycia energii oraz emisji dwutlenku węgla o 20% w perspektywie do 2020 r.

Cel strategiczny

Celem strategicznym realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk jest

redukcja emisji dwutlenku węgla (CO2) o 20% do 2020 r., w stosunku do przyjętego roku bazowego (2002) z wyłączeniem emisji z sektora przemysłowego.22 Redukcja emisji dwutlenku węgla będzie wynikiem zmniejszenia zużycia energii finalnej, a także zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w wytwarzaniu energii na terenie Gminy Słupsk.

Cele szczegółowe

Cele szczegółowe powinny stanowić przełożenie celu strategicznego w odniesieniu do różnych sektorów gospodarki Gminy, w których samorząd lokalny zamierza podjąć działania, a przede wszystkim w tych, w których władze lokalne mogą wywierać wpływ na zużycie energii w perspektywie długoterminowej.23 Realizacja celów szczegółowych, zmierzających do osiągnięcia celu strategicznego uzależniona jest od możliwości pozyskania dofinansowania na przeprowadzenie działań, opisanych w rozdziale dziesiątym niniejszego dokumentu.

Zgodnie z wytycznymi przedstawionymi w: Paolo Bertoldi, Damian Bornás Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, „Poradnik. Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?”, Luksemburg, JRC, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Unia Europejska, 2010, Tłumaczenie polskie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, Kraków, 2012.

Ibidem

Słupsk, maj 2015 r. 24 | S t r o n a

24 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Identyfikacja słabych i mocnych stron Gminy Słupsk w aspekcie szans i zagrożeń otoczenia (analiza SWOT)

W celu zdefiniowania priorytetów działania, a także wskazania potencjalnych obszarów problemowych w aspekcie osiągnięcia celu strategicznego przeprowadzono analizę SWOT. Wyniki zostały przedstawione w tabeli nr 1.

Słupsk, maj 2015 r. 25 | S t r o n a

25 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Tabela nr 1: Analiza SWOT dotycząca budowy gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Słupsk

Mocne strony Słabe strony  chęć realizacji celów gospodarki  niska emisja w zabudowie niskoemisyjnej w Gminie Słupsk, jednorodzinnej,  zaangażowanie pracowników  niewystarczające uzbrojenie Urzędu Gminy w gromadzenie danych gminy w sieć gazową i kanalizacyjną, e

n dotyczących zużycia energii finalnej,  niska świadomość społeczna z r t

ę  brak źródeł emisji potencjału oszczędności n

w przemysłowych (brak ciężkiego wykorzystania energii finalnej, e

w przemysłu),  wzrost udziału transportu a i

n  walory przyrodniczo- indywidualnego w transporcie a

w krajobrazowe, lokalnym, o k

n  dobre uzbrojenie gminy w sieć  brak możliwości wpływu na u r wodociągową, indywidualne decyzje mieszkańców co a

w  posiadanie miejscowych planów do planów termomodernizacyjnych, U zagospodarowania przestrzennego,  zły stan dróg.  prowadzone dotychczas działania i realizowane projekty na rzecz oszczędnego wykorzystania energii w gminie. Szanse Zagrożenia  Krajowy Plan Gospodarki  potencjalny brak możliwości Niskoemisyjnej jako dokument osiągnięcia założonego wzrostu nadrzędny, zużycia energii pochodzącej ze źródeł  wsparcie działań na rzecz odnawialnych, gospodarki niskoemisyjnej w  zmienne ceny gazu i ropy e

n Programie Operacyjnym Infrastruktura naftowej na rynkach światowych, z r t i Środowisko, Regionalnym Programie ę  wzrost udziału transportu n Operacyjnym Województwa w indywidualnego w emisjach e

z Pomorskiego na lata 2014-2020, z transportu, a i

n  działania na rzecz efektywności  ograniczone możliwości a

w energetycznej, wynikające z wymagań wykorzystania i rozwoju energii o

k polskiego i unijnego prawodawstwa,

n odnawialnej, u r  dostępność technologii a  skomplikowane procedury w energooszczędnych, ubiegania się o dofinansowanie U  wymiana środków transportu w realizacji zadań, miarę ich zużywania się,  wysokie koszty realizacji  zapisane w dokumentach inwestycji w odnawialne źródła wyższego rzędu planowane inwestycje energii. na terenie Gminy Słupsk o znaczeniu ponadlokalnym.

Słupsk, maj 2015 r. 26 | S t r o n a

26 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Obszary problemowe

W wyniku przeprowadzonej analizy stanu obecnego możliwe było określenie zasadniczych obszarów problemowych z zakresu wdrażania gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Słupsk. Obszary te zostały wybrane ze względu na ich znaczenie dla realizacji zobowiązań, wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego. Są to: transport, ze względu na wzrost popularności i powszechność transportu indywidualnego w obliczu braku wystarczającej infrastruktury, umożliwiającej korzystanie z innych środków transportu, a także sektor mieszkalny z uwagi na największe zużycie energii.

Słupsk, maj 2015 r. 27 | S t r o n a

27 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

6. Metodyka inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk

6.1. Obszar objęty inwentaryzacją

Inwentaryzacją emisji dwutlenku węgla objęty został obszar, położony w granicach administracyjnych Gminy Słupsk.

Położenie geograficzne i administracyjne Gminy24

Gmina wiejska Słupsk położona jest w powiecie słupskim, w województwie pomorskim, w jego zachodniej części.

Administracyjnie Gmina Słupsk zajmuje obszar 260,58 km2 i podzielona jest na 29 sołectw: Bierkowo, Bukówka, Bydlino, Bruskowo Wielkie, Bruskowo Małe, Gać-Redęcin, Gałęzinowo, Głobino, Grąsino, Jezierzyce, Karzcino, Krępa Słupska, Krzemienica, Kukowo, Lubuczewo, Redzikowo, Rogawica, Siemianice, Stanięcino, Strzelino, Strzelinko, Swołowo, Warblewo, Wieszyno, Wiklino, Wielichowo, Włynkowo, Włynkówko, Wrzeście oraz 3 osiedla: Jezierzyce (osada), Kusowo, Redzikowo-Osiedle.

Gmina Słupsk otacza swojego najistotniejszego sąsiada – miasto Słupsk, tworząc wokół niego niedomknięty pierścień od południowo-zachodniej strony. Graniczy również z siedmioma innymi gminami: od północy z gminą wiejską Ustka i na niewielkim fragmencie z gminą Smołdzino, od wschodu z gminami Główczyce i Damnica, od południa z gminami Dębnica Kaszubska i Kobylnica, a od zachodu z gminą Postomino.

Użytkowanie terenu25

Gmina Słupsk jest gminą rolniczo-leśną. Grunty gospodarstw rolnych zajmują blisko 61,6% powierzchni gminy. Lesistość wynosi 29,4% całkowitej powierzchni Gminy.

Obszary prawnie chronione26

Na terenie Gminy Słupsk w miejscowości Krępa Słupska znajduje się Park Krajobrazowy Dolina Słupi – będący obszarem sieci NATURA 2000. Z otuliną znajdują się on

Strategia Rozwoju Gminy Słupsk w latach 2007-2015 oraz Bank Danych Lokalnych GUS, stan na 31.12.2013 r.

Strategia Rozwoju Gminy Słupsk w latach 2007-2015 26

Tamże

Słupsk, maj 2015 r. 28 | S t r o n a

28 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

w obrębach geodezyjnych miejscowości Głobino i Warblewo. Ponadto na terenie Gminy znajduje się zespół przyrodniczo - krajobrazowy „Dolina rzeki Moszczeniczki” chroniący wyjątkowo cenne fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego obejmujący swoim zasięgiem znajdujące się na tym obszarze torfowiska.

Znajdują się tu liczne pomniki przyrody (70 szt.) – są to pojedyncze drzewa, grupy drzew oraz aleje. W najbliższym czasie podjęta zostanie uchwała Rady Gminy Słupsk o uznanie kolejnych drzew za pomniki przyrody. Liczba pomników przyrody powiększy się o kolejne 34 drzewa.

Demografia i sektor mieszkalny27

Według stanu na koniec roku 2013 Gminę Słupsk zamieszkiwały 16.317 osoby, w tym 8.193 mężczyzn i 8.124 kobiety. Gęstość zaludnienia wynosi 62 os./km2. Liczba ludności gminy (w 2013 roku) stanowiła około 17% ludności powiatu słupskiego oraz 0,7% ogólnej liczby mieszkańców województwa pomorskiego.

Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. w Gminie Słupsk znajduje się 4.849 budynków mieszkalnych.

Działalność gospodarcza28

Na koniec 2013 r. działalność gospodarczą w Gminie Słupsk prowadziło 1.495 podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON. Biorąc pod uwagę formę prawną prowadzenia działalności, w sektorze publicznym działały 39 podmioty, a w sektorze prywatnym – 1.456. W sektorze prywatnym 1.149 podmiotów to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, pozostałą część stanowiło: 100 spółek handlowych, 30 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego, 5 spółdzielni, 3 fundacje, 46 stowarzyszeń i organizacji społecznych.

W odniesieniu do branż w łącznej liczbie podmiotów gospodarczych dominuje sekcja przemysł i budownictwo stanowi (24,8%), sekcja rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 5,3%, a pozostała działalność – 69,9%.

Transport i komunikacja29

Bank Danych Lokalnych GUS, stan na 31.12.2013 r.

Tamże 29

Słupsk, maj 2015 r. 29 | S t r o n a

29 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Szkielet układu drogowego na terenie Gminy Słupsk prezentuje się w następujący sposób:  2,6 km dróg krajowych,  18,2 km dróg wojewódzkich,  100,7 km dróg powiatowych, oraz  116 km dróg gminnych.

W Gminie Słupsk funkcjonuje komunikacja autobusowa, której głównymi kierunkami są: Gdańsk, Łeba, Koszalin, Ustka, Darłowo, Bytów, Główczyce oraz komunikacja kolejowa, głównie w kierunku Gdańska, Koszalina i Ustki.

Gospodarka wodno-ściekowa30

Gmina Słupsk posiada sieć wodociągową o długości 168,2 km i obsługuje ona 2.661 połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Z sieci wodociągowej w gminie korzystało w 2013 r. 15.436 osób (co stanowi 94,6% ogólnej liczby ludności Gminy) i dostarczała ona rocznie 486,4 dam3 wody.

Nie planuje się budowy nowych wodociągów grupowych ponieważ Gmina jest zwodociągowana niemal w 100%, w planach jest jedynie modernizacja części sieci wodociągowych.

Długość sieci kanalizacyjnej wynosi 207,6 km i obsługuje ona 2.266 połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Z sieci kanalizacyjnej w gminie korzystało w 2013 r. 13.151 osób (co stanowi 80,6% ogólnej liczby ludności Gminy) i odprowadza ona rocznie 535,0 dam3 ścieków.

Na terenie Gminy funkcjonuje 17 małych oczyszczalni ścieków, o przepustowości od 20 – 200 m3/d, jak również o niskim obciążeniu liczonym wg RLM poniżej 1000 (z wyjątkiem oczyszczalni w Redzikowie). Ścieki z 9 miejscowości Gminy Słupsk kierowane są do oczyszczalnia miejskiej w Słupsku. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwyższonym usuwaniem miogenów o przepustowości 40.000 m3/d.

System ciepłowniczy31

Strategia Rozwoju Gminy Słupsk w latach 2007-2015

Strategia Rozwoju Gminy Słupsk w latach 2007-2015 oraz Bank Danych Lokalnych GUS, stan na 31.12.2013 r.

Słupsk, maj 2015 r. 30 | S t r o n a

30 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

System ciepłowniczy na terenie Gminy składa się z: lokalnego systemu ciepłowniczego miejscowości Jezierzyce, działalności spółki Sydkraft EC oraz indywidualnych systemów cieplnych.

Podstawową działalnością spółki Sydkraft EC jest przesyłanie i dystrybucja energii cieplnej na terenie miasta Słupska i okolic (w tym mieszkańców miejscowości Redzikowo). Spółka produkuje energię cieplną w dwóch zmodernizowanych kotłowniach miałowych o łącznej mocy zainstalowanej – 165,4 MW.

Zaopatrzenie w energię elektryczną32

Zaopatrzenie w paliwa gazowe33

Dostawcą gazu ziemnego na terenie Gminy Słupsk jest Pomorska Spółka Gazownictwa. Dystrybucja gazu ziemnego do finalnych odbiorców odbywa się za

Ibidem.

Słupsk, maj 2015 r. 31 | S t r o n a

31 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

pośrednictwem gazociągów wysokiego i średniego ciśnienia. Sieć gazowa średniego ciśnienia, podająca gaz ziemny dla miejscowości leżących na terenie Gminy Słupsk, zasilana jest z trzech stacji gazowych wysokiego ciśnienia - od strony zachodniej ze stacji „Bolesławice” (położona na terenie Gminy Kobylnica, przepustowość 8000 Nm3/h), „Bierkowo” (przepustowość 3 000 Nm3/h), zaś od strony wschodniej ze stacji „Redzikowo” (przepustowość 20 000 Nm3/h).

Możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii34

Ibidem.

Słupsk, maj 2015 r. 32 | S t r o n a

32 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Mapa nr 1 Obszar objęty inwentaryzacją

Słupsk, maj 2015 r. 33 | S t r o n a

33 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

6.2. Metodyka przeprowadzenia inwentaryzacji

Zgodnie z ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. nr 94, poz. 551, z późn. zm.), energia finalna to energia lub paliwa zużyte przez odbiorcę końcowego.

Inwentaryzacją w Gminie Słupsk objęto:  końcowe zużycie energii w budynkach, wyposażeniu/urządzeniach i usługach, tj. budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne, budynki, wyposażenie/urządzenia niekomunalne (usługowe), komunalne oświetlenie publiczne, budynki mieszkalne,  końcowe zużycie energii w transporcie drogowym, tj. tabor gminny, transport publiczny oraz transport komercyjny,  produkcję energii i ciepła dla użytkowników końcowych, zlokalizowanych na terenie Gminy Słupsk.

Energia elektryczna oznacza całkowitą ilość energii elektrycznej, wykorzystaną przez użytkowników końcowych zlokalizowanych na terenie Gminy Słupsk, niezależnie od tego, gdzie jest ona wytwarzana.

Ciepło/chłód oznacza ciepło/chłód dostarczane, jako towar użytkownikom końcowym, zlokalizowanym na terenie Gminy.

Paliwa kopalne obejmują wszystkie paliwa kopalne zużywane przez użytkowników końcowych, w tym wszystkie paliwa kopalne wykorzystywane przez użytkowników końcowych w celu ogrzewania pomieszczeń, podgrzewania wody czy na cele bytowo-gospodarcze. Obejmują także paliwa wykorzystywane w transporcie.

Energia odnawialna obejmuje wszystkie oleje roślinne, biopaliwa, inną biomasę (np. drewno), energię słońca oraz energię geotermalną zużywane jako towar przez użytkowników końcowych.

Zakres inwentaryzacji

Zakres inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk obejmował następujące rodzaje emisji:  emisje bezpośrednie ze spalania paliw w budynkach i instalacjach sektora publicznego i prywatnego oraz w sektorze transportowym,  emisje pośrednie, wynikające z produkcji energii elektrycznej i ciepła, wykorzystywanych przez odbiorców końcowych (tj. instytucje publiczne, mieszkańców, przedsiębiorców), zlokalizowanych na terenie Gminy Słupsk.

Słupsk, maj 2015 r. 34 | S t r o n a

34 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wskaźniki emisji

W celu określenia wielkości emisji wykorzystane zostały standardowe wskaźniki emisji zgodne z zasadami IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), obejmujące

całość emisji CO2, wynikającej z końcowego zużycia energii na terenie gminy i bazujące na zawartości węgla w paliwach (tabela nr 2).

Tabela nr 2: Standardowe wskaźniki emisji według IPCC35

standardowe wskaźniki emisji [Mg lp. Rodzaj paliwa CO2/MWh] 1 Benzyna 0,249 2 Drewno 0,000

Na podstawie: Paolo Bertoldi, Damian Bornás Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, „Poradnik. Jak opracować plan działań́ na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?”, Luksemburg, JRC, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Unia Europejska, 2010, Tłumaczenie polskie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, Kraków, 2012.

Słupsk, maj 2015 r. 35 | S t r o n a

35 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

3 Gaz ziemny 0,202 4 Koks 0,385 5 LPG 0,227 6 Odpady komunalne 0,330 7 Olej napędowy 0,267 8 Olej opałowy 0,279 9 Węgiel brunatny 0,364 10 Węgiel kamienny 0,354

Dla energii elektrycznej dla roku bazowego przyjęto wskaźnik emisji w wysokości 36 37 1,100 MgCO2/MWh , a dla inwentaryzacji kontrolnej – 0,982 MgCO2/MWh .

Zastosowane przeliczniki

Dla celów przeliczeniowych w niniejszym dokumencie przyjęto, iż 1GJ = 0,2778 MWh38.

Wykorzystane źródła danych

Do inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk wykorzystano dane pozyskane z następujących źródeł:  Urząd Gminy Słupsk,  jednostki organizacyjne gminy,  TAURON Obsługa Klienta sp. z o.o.,  Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego,  wyniki badań ankietowych, skierowanych do wszystkich interesariuszy Planu, przeprowadzonych z wykorzystaniem metody wywiadu bezpośredniego oraz w wersji elektronicznej platformy internetowej.

Ankietyzacja interesariuszy Planu

„Metodyka wyliczania carbon footprint. Podsumowanie seminarium Ministerstwa Gospodarki i CSRinfo”, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2009 (dostępne: http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/5F07298D-1CFC-4D08- 85DC-41E2A042001B/56758/Carbonfootprint.pdf).

Za: Załącznik nr 2 do Regulaminu I konkursu GIS – Część B.1 Metodyka, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Warszawa, 2013 (dostępne: http://nfosigw.gov.pl/system-zielonych-inwestycji---gis/programy- priorytetowe/). 38

Za: General conversion factors for energy, International Energy Agency (www.iea.org/stats/units.asp).

Słupsk, maj 2015 r. 36 | S t r o n a

36 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Interesariusze Planu, w szczególności mieszkańcy Gminy Słupsk, objęci zostali procesem ankietyzacji, którego celem było zgromadzenie szczegółowych informacji dotyczących zużycia energii końcowej (energii elektrycznej i ciepła), wykorzystywanych źródeł ciepła, a także planowanych modernizacji budynków/instalacji mieszkalnych/usługowych oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Ankieta w wersji papierowej wraz z ulotką informacyjną została rozprowadzona wśród mieszkańców Gminy Słupsk.

Rysunek nr 1: Ulotka informacyjna i ankieta dedykowana dla mieszkańców Gminy Słupsk

W ankiecie zawarte zostały kwestie, pozwalające na identyfikację istniejących systemów grzewczych, stanu ocieplenia budynków, zużycia energii cieplnej oraz energii elektrycznej, a także na rozpoznanie planów i potrzeb mieszkańców w zakresie modernizacji budynków oraz wykorzystania poszczególnych źródeł energii, tj.:  stan budynku (rok budowy, powierzchnia użytkowa, rodzaj budynku, stan docieplenia oraz planowane docieplenie budynku),  zużycie energii elektrycznej,  zużycie energii cieplnej w podziale na źródła energii (w tym rodzaj ogrzewania i rok montażu, roczne zużycie energii oraz planowane modernizacje),  planowane modernizacje w zależności od sposobu finansowania.

Wyniki uzyskane w trakcie procesu ankietyzacji wprowadzono do bazy danych. Internetowa wersja ankiety, umożliwiająca wszystkim interesariuszom Planu uzupełnienie danych on-line za pośrednictwem przeglądarki internetowej, została zainstalowana pod adresem www.emisja.org/gmina_slupsk/. Zawiera ona wszystkie elementy dostępne w ankiecie papierowej, a dodatkowo wprowadzono w niej udogodnienia pozwalające

Słupsk, maj 2015 r. 37 | S t r o n a

37 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

na sprawniejsze uzupełnienie wymaganych pól oraz umożliwiające automatyczną weryfikację wprowadzanych wartości.

Rysunek nr 2: Ankieta w wersji elektronicznej dostępna na stronie internetowej

Dane uzyskane za pośrednictwem ankiet internetowych, po ich wprowadzeniu i zatwierdzeniu, zostały automatycznie umieszczone w ustrukturyzowanej bazie danych, a następnie wykorzystane łącznie z pozostałymi danymi (w tym uzyskanymi z ankiet papierowych) do opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej. Informacja o realizacji projektu dotyczącego opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej, w tym o przeprowadzanym procesie ankietyzacji, została umieszczona na stronie internetowej Gminy Słupsk (www.slupsk.ug.gov.pl) (rysunek nr 3).

Słupsk, maj 2015 r. 38 | S t r o n a

38 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Rysunek nr 3: Informacja o ankietyzacji umieszczona na stronie internetowej Gminy Słupsk (www.slupsk.ug.gov.pl)

Informację tę rozpowszechniono również za pośrednictwem plakatów (rysunek nr 4), które zostały rozwieszone na tablicach informacyjnych Urzędu Gminy oraz w wybranych budynkach użyteczności publicznej.

Rysunek nr 4: Plakat informacyjny udostępniony na terenie Gminy Słupsk

Słupsk, maj 2015 r. 39 | S t r o n a

39 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

6.3. Charakterystyka sektorów finalnego zużycia energii

Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla oraz końcowego zużycia energii podzielono w tabeli inwentaryzacyjnej na dwa główne podsektory w odniesieniu do sektora publicznego i prywatnego: 1. budynki, wyposażenie/urządzenia i usługi, 2. transport.

6.3.1. Sektor publiczny

W skład inwentaryzowanego sektora publicznego wchodzą budynki użyteczności publicznej, komunalne budynki mieszkaniowe, komunalne oświetlenie publiczne, wyposażenie/urządzenia komunalne, gminny tabor transportowy oraz gminny transport publiczny.

Budynki użyteczności publicznej, stanowiące własność Gminy Słupsk

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 z pozn. zm.) budynkami użyteczności publicznej są budynki przeznaczone na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym oraz inne budynki przeznaczone do wykonywania podobnych funkcji, a także budynki biurowe lub socjalne. Zestawienie budynków użyteczności publicznej na terenie Gminy Słupsk, które stanowią własność Gminy Słupsk i dla których zebrano dane o finalnym zużyciu energii, zostało opracowane w tabeli nr 3.

Tabela nr 3: Zestawienie budynków użyteczności publicznej, stanowiących własność Gminy Słupsk

Lp. Budynki użyteczności publicznej 1 Dom Pomocy Społecznej w Lubuczewie 29A 2 Gminny Ośrodek Kultury, Głobino 47 3 Świetlica Bierkowo, Bierkowo ul. Grodzka 89 4 Świetlica Bruskowo Małe, Bruskowo Małe 14B 5 Świetlica Bruskowo Wielkie, Bruskowo Wielkie 3A 6 Świetlica i OSP, Bykówka 5 7 Świetlica Bydlino, Bydlino 8 Świetlica Gałęzinowo, Gałęzinowo 29 9 Świetlica Grąsino, Grąsino 28A

Słupsk, maj 2015 r. 40 | S t r o n a

40 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Lp. Budynki użyteczności publicznej 10 Świetlica i OSP, Jezierzyce, ul. Główna 12/2 11 Świetlica Jezierzyce SHR, Jezierzyce ul. Jana Pawła II 20 12 Świetlica Karzcino, Karzcino 31 13 Świetlica Krępa, Krępa ul. Słupska 7A 14 Świetlica Kukowo, Kukowo 15 Świetlica Kusowo, Kusowo 10C 16 Świetlica Krzemienica, Krzemienica 21 17 Świetlica Lubuczewo, Lubuczewo 28 18 Świetlica Redęcin, Redęcin 19 Świetlica Redzikowo, Redzikowo 20 Świetlica Rogawica, Rogawica 2A 21 Świetlica Siemianice, Siemianice ul. Młyńska 3 22 Świetlica i OSP, Strzelino 35A 23 Świetlica Strzelinko, Strzelinko 7A 24 Świetlica Swołowo, Swołowo 41 25 Świetlica Warblewo, Warblewo 30 26 Świetlica Wiklino, Wiklino 27 Świetlica Wieszyno, Wieszyno 27 28 Świetlica Włynkowo, Włynkowo 29 Świetlica Włynkówko, Włynkówko ul. Błękitna 17 30 OSP Bruskowo Małe, Bruskowo Małe 31 OSP Gałęzinowo, Gałęzinowo 32 OSP Kusowo, Kusowo 33 OSP Strzelinko, Strzelinko 34 OSP Swołowo, Swołowo 35 OSP Wiklino, Wiklino 36 OSP Włynkowo, Włynkowo 37 Szkoła Podstawowa w Bierkowie, ul. Grodzka 89 38 Szkoła Podstawowa we Wrześciu, Wrzeście 43a 39 Szkoła Podstawowa w Głobinie, Głobino 47

Słupsk, maj 2015 r. 41 | S t r o n a

41 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Lp. Budynki użyteczności publicznej 40 Szkoła Podstawowa we Włynkówku, ul. Błękitna 17 41 Zespół Szkół w Jezierzycach, ul. Szkolna 3 42 Zespół Szkół w Siemianicach, ul. Słupska 42 43 Zespół Szkół w Redzikowie, Redzikowo 16a 44 Gminne Przedszkole w Jezierzycach, ul. Parkowa 4 45 Park Wodny Redzikowo, Redzikowo 16B 46 Hala sportowo widowiskowa, Jezierzyce ul. Olimpijska 1 47 Straż Gminna, Jezierzyce ul. Kolejowa 5A

Komunalne budynki mieszkalne

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 z pozn. zm.) budynek mieszkalny to budynek przeznaczony na mieszkania, mający postać: a) budynku wielorodzinnego, zawierającego 2 lub więcej mieszkań, b) budynku jednorodzinnego, c) budynku mieszkalnego w zabudowie zagrodowej.

Zestawienie budynków mieszkalnych, należących do Gminy Słupsk, dla których pozyskano dane o końcowym zużyciu energii, zostało opracowane w tabeli nr 4.

Tabela nr 4: Zestawienie komunalnych budynków mieszkalnych w Gminie Słupsk

Lp. Komunalne budynki mieszkalne 1 Siemianice ul. Robotnicza 6 2 Bruskowo Wielkie 32 3 Bruskowo Małe 14 4 Bruskowo Małe 15

Słupsk, maj 2015 r. 42 | S t r o n a

42 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Lp. Komunalne budynki mieszkalne 5 Bierkowo 96 6 Wrzeście 8a 7 Wrzeście 8a 8 Wrzeście 23a 9 Wrzeście 23b 10 Wrzeście 23c 11 Wrzeście 33 12 Włynkowo 25a 13 Swołowo 47a 14 Gać 14 15 Gać 12A 16 Stanięcino 15B 17 Głobino 47 18 Łupiny 3a 19 Gałęzinowo 33 20 Gałęzinowo 34 21 Wiklino 11 22 Wiklino 9b 23 Krzemienica 20b

Końcowe zużycie energii w budynkach zostało włączone do analizy prywatnego sektora mieszkaniowego.

Komunalne oświetlenie publiczne

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.) do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy oraz finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy.

Do analizy finalnego zużycia energii w Gminie Słupsk przyjęto punkty świetlne, znajdujące się na terenie gminy. W roku bazowym na terenie Gminy Słupsk znajdowało się 827 punktów świetlnych. W roku kontrolnym było to 1.846 punktów oświetleniowych.

Wyposażenie/urządzenia w sektorze publicznym

Na terenie gminy funkcjonuje 17 małych oczyszczalni ścieków.

Tabela nr 5: Wykaz oczyszczalni na terenie Gminy Słupsk

Słupsk, maj 2015 r. 43 | S t r o n a

43 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Lp. Nazwa i lokalizacja oczyszczalni Typ oczyszczalni Przepustowość m3/d 1 Bierkowo – zakładowa “SALVIPOL” Rów melioracyjny dopływ 120 Sp. z o.o. rz. Bagienicy 2 Bruskowo Wielkie - komunalna MB, BIOBLOK - BIS200 200 3 Bukówka - komunalna MB, złoże biologiczne 50 4 Głobino - Wytwórnia napoi MB, osadnik gnilny, złoże 20 chłodzących “ARTEZJA” filtracyjne 5 Głobino - Zakład Interfrys-Kusowo MB, osadnik gnilny, filtr 50 Sp. z o.o. piaskowy 6 Głobino – “Guma Pomorska” MB, KOS-2 50 7 Grąsino komunalna MB, złoże biologiczne 50 8 Jezierzyce osiedle -komunalna MB, złoże biologiczne 200 9 Jezierzyce SHR - komunalna MB, złoże biologiczne 144 10 Krępa Słupska - komunalna MB, MINI BIOBLOK 100 11 Kukowo - komunalna MB, złoże biologiczne 24 12 Kusowo - komunalna MB, rów cyrkulacyjny 120 13 Lubuczewo - komunalna MB, złoże biologiczne 50 14 Redzikowo – JW w Redzikowie MB BIOGRADEX 1200 15 Rogawica - komunalna MB, złoże biologiczne 47,5 16 Wieszyno – komunalna MB, hydrobotaniczna 24 17 Wiklino - komunalna MB, hydrobotaniczna 24

Tabor gminny

W ramach inwentaryzacji zgromadzono dane dotyczące floty pojazdów, posiadanej przez poszczególne jednostki. Zestawienie jednostek z terenu Gminy Słupsk, dla których pozyskano dane o posiadanym taborze oraz rocznym zużyciu paliw, zostało opracowane w tabeli nr 6.

Tabela nr 6: Zestawienie jednostek posiadających w swoich zasobach tabor samochodowy

Lp. Jednostki posiadające tabor 1 Urząd Gminy Słupsk i Ochotnicze Straże Pożarne 2 Straż Gminna, ul. Kolejowa 5a, Jezierzyce 3 Zakład Gospodarki Komunalnej, ul. Kolejowa 5, Jezierzyce 4 Dom Pomocy Społecznej w Lubuczewie 29A

Lokalny transport gminny

Słupsk, maj 2015 r. 44 | S t r o n a

44 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 594 z późn, zm.), zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, a także lokalnego transportu zbiorowego.

Na terenie Gminy Słupsk kursuje 6 autobusów dowożących dzieci do szkół.

Lokalna produkcja energii elektrycznej

Na terenie Gminy Słupsk nie są zlokalizowane zakłady, które produkują energię elektryczną na potrzeby lokalne. W Gminie zamontowanych jest 25 szt. lamp o mocy łącznej oświetleniowej 1400 W, o mocy łącznej paneli fotowoltaicznych 12500 W i o mocy łącznej turbin wiatrowych 12500 W.

Lokalna produkcja energii cieplnej

Na terenie Gminy Słupsk zlokalizowany jest Zakład Gospodarki Komunalnej w Jezierzycach Sp. o.o., który produkuje energię cieplną na potrzeby lokalne.

6.3.2. Sektor prywatny

W skład sektora prywatnego wchodzą budynki mieszkalne (jedno- i wielorodzinne), usługi, transport komercyjny i prywatny. Z analiz wielkości emisji wyłączony został sektor przemysłowy ze względu na fakt, iż Gmina nie posiada możliwości zarządzania, bądź też wpływu na wielkość zużycia energii finalnej w tym sektorze. Należy jednak podkreślić, iż wszelkie działania, podejmowane przez sektor przemysłowy, mające na celu zmniejszenie zużycia energii finalnej, a co z tym związane - emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, będą, w miarę możliwości, wspierane przez Gminę. W niniejszym dokumencie przyjęto, iż planowane działania przedsiębiorstw dotyczące efektywnego gospodarowania energią i przechodzeniem w kierunku gospodarki niskoemisyjnej są integralną częścią Planu

gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk oraz przyczynią się do obniżenia emisji CO2 z terenu Gminy.

Budynki mieszkalne

Na terenie Gminy Słupsk według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2002 r. znajdowało się 3.785 budynków mieszkalnych. Łączna powierzchnia użytkowa mieszkań w 2002 r. wynosiła 277.319 m2. Na koniec 2013 r. ludność gminy zamieszkiwała w 4.849 budynkach mieszkalnych. Powierzchnia użytkowa mieszkań w Gminie Słupsk w 2013 r. wynosiła 407.899 m2.39

Bank Danych Regionalnych GUS, www.stat.gov.pl

Słupsk, maj 2015 r. 45 | S t r o n a

45 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

99% budynków mieszkalnych posiada dostęp do wodociągów gminnych, 46,7% budynków jest podłączone do kanalizacji sanitarnej, a 8,8% do sieci gazowej.40

Sektor mieszkaniowy został objęty ankietyzacją, opisaną w rozdziale 6.2 niniejszego dokumentu. Do wyliczenia końcowego zużycia energii wykorzystane zostały ponadto uzupełniające dane statystyczne GUS.

Transport prywatny

Transport drogowy prywatny w gminie obejmuje transport drogami, zlokalizowanymi na terenie Gminy Słupsk. Do wyliczenia końcowego zużycia energii wykorzystane zostały dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, średnie zużycie paliwa dla poszczególnych typów pojazdów [l/km] oraz dane o długości sieci dróg na terenie Gminy.

Sektor usługowy

Sektor usługowy obejmuje budynki użyteczności publicznej, przeznaczone na potrzeby kultu religijnego, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym oraz inne budynki przeznaczone do wykonywania podobnych funkcji, a także budynki biurowe lub socjalne. Sektor usługowy został objęty ankietyzacją, opisaną w rozdziale 6.2 niniejszego dokumentu.

6.4. Struktura bazy danych

Dane o zużyciu energii finalnej w roku bazowym oraz w roku kontrolnym zostały wprowadzone do opracowanej bazy danych. Jej struktura została dostosowana do przechowywania informacji o zużyciu energii cieplnej, energii elektrycznej oraz różnego rodzaju paliw w poszczególnych sektorach będących przedmiotem opracowania.

Baza danych składa się z dedykowanych tabel przeznaczonych do wprowadzania, gromadzenia oraz udostępniania informacji o zużyciu energii finalnej w poszczególnych

Tamże

Słupsk, maj 2015 r. 46 | S t r o n a

46 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

sektorach, zarówno publicznych, jak też prywatnych. Umożliwia wprowadzanie nowych danych oraz edycję danych już istniejących, dzięki czemu nie jest ograniczona do ustalonego wcześniej roku kontrolnego, ale pozwala na stałe monitorowanie zużycia energii finalnej w kolejnych latach, bezpośrednio lub w odniesieniu do roku bazowego.

Poszczególne tabele bazy danych odnoszą się do sektorów:  budynków użyteczności publicznej,  mieszkalnych budynków komunalnych,  transportu publicznego,  oświetlenia publicznego,  gospodarki wodno-ściekowej,  produkcji energii odnawialnej,  lokalnej produkcji energii,  budynków mieszkalnych,  budynków usługowych.

Każdy element składowy w poszczególnych sektorach jest automatycznie sumowany do ogólnej wartości zużytej energii finalnej, dzięki czemu obsługa bazy danych wymaga jedynie utrzymania w aktualności danych na najniższym, podstawowym poziomie. Skumulowane zużycie energii w roku kontrolnym i bazowym podlega porównaniu na poziomie bazy danych, a wynik tego porównania jest przedstawiony użytkownikowi końcowemu w postaci zestawień tabelarycznych oraz wykresów, umożliwiających prowadzenie analiz, a także monitorowanie realizacji zapisów Planu.

Baza danych, oprócz gromadzenia w niej informacji, pozwala również na wizualizację zużycia energii finalnej w poszczególnych latach, w tym również w odniesieniu do roku bazowego. Wizualizacja może zostać przeprowadzona z wykorzystaniem wykresów, jak też w domenie przestrzennej z wykorzystaniem prezentacji kartograficznej. W takim wypadku jednak konieczne jest zapewnienie integracji bazy danych z oprogramowaniem geoinformatycznym poprzez odpowiednie dostosowanie tego oprogramowania do struktury danych wykorzystywanej w bazie. Oprogramowanie geoinformatyczne nie jest elementem bazy danych.

Słupsk, maj 2015 r. 47 | S t r o n a

47 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

7. Bazowa inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk

Celem przeprowadzenia bazowej inwentaryzacji emisji (BEI) było wyliczenie ilości

emitowanego dwutlenku węgla (CO2) w wyniku zużycia energii finalnej na terenie Gminy Słupsk w roku bazowym. Jako rok bazowy przyjęto rok 2002, dla którego możliwe było zgromadzenie wiarygodnych danych dotyczących wielkości emisji w Gminie. Wielkość emisji została wyliczona na podstawie końcowego zużycia energii na terenie Gminy w sektorze komunalnym i pozakomunalnym.41 Inwentaryzacja bazowa umożliwiła identyfikację

antropogenicznych źródeł emisji CO2, a następnie zaplanowanie odpowiednich działań, mających na celu redukcję emisji dwutlenku węgla.

7.1. Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku bazowym

Finalne zużycie energii w sektorze publicznym, w roku bazowym, na podstawie danych opisanych we wcześniejszych rozdziałach niniejszego dokumentu, zostało przedstawione w tabeli nr 7.

Tabela nr 7: Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku bazowym [MWh] y d y a a y w ó y ł w n n o a w e l a n h i z o i d n l ł n e m m c n c l i g ę y a a e e / e r y a g i z p i p p r Lp. Kategoria z e

z p ę t n a o o a ł m e n

k o e r n z w j

a e p n e k b j a e l k e l n e i g i e l o c o Budynki, wyposażenie/ urządzenia 1 1 327 435 251 518 0 0 265 776 3 572 komunalne 2 Budynki mieszkalne 41 0 0 0 0 0 751 0 792 3 Komunalne oświetlenie publiczne 685 0 0 0 0 0 0 0 685 4 Tabor gminny 0 0 0 0 21 171 0 0 192 5 Transport publiczny 0 0 0 0 0 254 0 0 254 Łącznie zużycie energii 2 053 435 251 518 21 425 1 016 776 5 495

Łącznie, w sektorze publicznym, w roku bazowym, odbiorcy końcowi zużyli 5.495 MWh energii. Udział poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora publicznego został przedstawiony na wykresie nr 1.

Ibidem

Słupsk, maj 2015 r. 48 | S t r o n a

48 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wykres nr 1: Struktura udziału poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora publicznego w roku bazowym [%]

3% 5% Budynki, w yposażenie/ urządzenia komunalne Budynki mieszkalne 12%

Komunalne ośw ietlenie publiczne Tabor gminny 14% 65% Transport publiczny

65% energii finalnej sektora publicznego w roku bazowym, zostało zużyte przez podsektor budynki, wyposażenie i urządzenia komunalne, obejmujący budynki użyteczności publicznej. 14% energii finalnej sektora publicznego zostało wykorzystane w podsektorze budynki mieszkalne, 12% w podsektorze komunalne oświetlenie publiczne, 5% przez transport publiczny, a 4% w ramach taboru gminnego. Struktura wykorzystanych nośników energii została przedstawiona na wykresie nr 2.

Wykres nr 2: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w finalnym zużyciu energii sektora publicznego w roku bazowym [%]

energia elektryczna ciepło14% / chłód gaz ziemny

gaz ciekły olej opałow y 37% benzyna 18%

olej napędow y w ęgiel brunatny w ęgiel kamienny

8% 8% inne paliw a kopalne odnaw ialne9% źródła5% energii (OZE)

W strukturze zużytego paliwa dominuje energia elektryczna (37%). 19% ogólnego zużycia energii w sektorze publicznym w roku bazowym stanowi węgiel kamienny, 14% inne paliwa kopalne, a 9% olej opałowy. Wynika to z faktu, iż większość budynków użyteczności publicznej w roku bazowym była ogrzewana przy pomocy tych nośników. Po 8% ogólnego zużycia energii w sektorze publicznym w roku bazowym stanowi olej napędowy i ciepło/chłód, a 5% gaz ziemny.

Słupsk, maj 2015 r. 49 | S t r o n a

49 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

7.2. Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku bazowym

Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym, w roku bazowym określone na podstawie danych opisanych we wcześniejszych rozdziałach niniejszego dokumentu, zostało przedstawione w tabeli nr 8.

Tabela nr 8: Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku bazowym [MWh] y d a y w ó y y ł n ł n o a l a n h z k i d n e m m c n c e i g ę y

i e e / e r y g i z p i c r Lp. Kategoria z e

z ę t n a o

a ł z m n k e n r z w

a a e p e b j a l k e g e i g e l c o Budynki, wyposażenie / urządzenia 1 0 0 0 0 0 0 0 0 usługowe [niekomunalne] 2 Budynki mieszkalne 5 442 1 178 1 088 0 0 0 93 598 101 306 3 Transport prywatny i komercyjny 0 0 0 190 1 910 467 0 2 567 Łącznie zużycie energii 5 442 1 178 1 088 190 1 910 467 93 598 103 873

Łącznie, w sektorze prywatnym, w roku bazowym odbiorcy końcowi zużyli 103.873 MWh energii finalnej. Udział poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku bazowym został przedstawiony na wykresie nr 3.

Wykres nr 3: Struktura udziału poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku bazowym [%]

Budynki, w yposażenie / urządzenia usługow e [niekomunalne] Budynki mieszkalne

Transport pryw atny i komercyjny

98%

98% zużycia energii finalnej w sektorze prywatnym dotyczy podsektora budynki mieszkalne, a pozostałe 2% zużycia energii stanowią cele transportowe. Głównymi czynnikami, mającymi wpływ na wielkość zużycia energii w podsektorze budynki mieszkalne są m.in. indywidualne charakterystyki energetyczne budynków, sprawność źródeł ciepła, efektywność wykorzystywanych urządzeń elektrycznych i oświetlenia, a także postawy i zachowania mieszkańców dotyczące zużycia energii i wody. Struktura wykorzystanych nośników energii została przedstawiona na wykresie nr 4.

Słupsk, maj 2015 r. 50 | S t r o n a

50 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wykres nr 4: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku bazowym [%]

5% energia elektryczna ciepło / chłód 1%1%2% gaz ziemny

gaz ciekły olej opałow y benzyna

olej napędow y w ęgiel brunatny w ęgiel kamienny

inne paliw a kopalne odnaw ialne90% źródła energii (OZE)

W strukturze rodzajowej nośników energii dominuje węgiel kamienny (90%), wykorzystywany do celów grzewczych i przygotowania ciepłej wody użytkowej. 5% stanowi energia elektryczna, wykorzystana na cele mieszkaniowe. Benzyna stanowi 2%, gaz ziemny i ciepło/chłód po 1%, a gaz ciekły i olej napędowy łącznie 1%.

7.3. Wyniki bazowej inwentaryzacji finalnego zużycia energii

Wyniki bazowej inwentaryzacji finalnego zużycia energii w Gminie Słupsk zostały opracowane w tabeli nr 9.

Tabela nr 9: Finalne zużycie energii w roku bazowym w Gminie Słupsk [MWh]

końcowe zużycie energii [MWh]

paliwa kopalne j l / y a a y n

Lp. Kategoria i e e l i y e d y w n ł j w o g z z i

ł Razem o g n r ó z l k o e ł ł a a l m p o ę a n e n a e i h i a g g o e e d n e w p i i c c p y ę e z c b n e o p c w e n i l y a y r a a n

Budynki, wyposażenie / t n m p n I k a o z e

urządzenia k l k Budynki, wyposażenie / e 1 1 327 435 251 0 518 0 0 265 776 3 572 urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie / 2 urządzenia usługowe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 [niekomunalne] 3 Budynki mieszkalne 5 484 1 178 1 088 0 0 0 0 94 350 0 102 100 Komunalne oświetlenie 4 685 0 0 0 0 0 0 0 0 685 publiczne Budynki, wyposażenie / 7 496 1 613 1 339 0 518 0 0 94 615 776 106 357 urządzenia razem II Transport 5 Tabor gminny 0 0 0 0 0 21 171 0 0 192 6 Transport publiczny 0 0 0 0 0 0 254 0 0 254 Transport prywatny i 7 0 0 0 190 0 1 910 467 0 0 2 567 komercyjny Transport razem 0 0 0 190 0 1 931 892 0 0 3 013 Łącznie końcowe 7 496 1 613 1 339 190 518 1 931 892 94 615 776 109 370 zużycie energii

Słupsk, maj 2015 r. 51 | S t r o n a

51 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Łącznie w sektorze publicznym i prywatnym, w roku bazowym, finalne zużycie energii wynosiło 109.370 MWh, z czego 97% przypadało na podsektor budynki, wyposażenie i urządzenia, a 3% na transport.

7.4. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla

Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji CO2 w Gminie Słupsk zostały przedstawione w tabeli nr 10.

Tabela nr 10: Wyniki inwentaryzacji bazowej emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk [Mg

CO2]

emisje CO2 [Mg]

paliwa kopalne y y a a y ł i y a / e l y n

lp. Kategoria k w g n i n d e w r j n n j l o o e i z y ł

i Razem n ó o e e e e a d i ł g ł l z a i l m p c n

p ę h ę a o n g o e e i i z m e e c p p e w z c a a n n a o b l k z g n a c p y r o a Budynki, wyposażenie / t k I k

urządzenia e l e Budynki, wyposażenie / 1 1 459 148 50 0 144 0 0 93 299 2 193 urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie / 2 urządzenia usługowe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 [niekomunalne] 3 Budynki mieszkalne 6 032 401 219 0 0 0 0 33 400 0 40 052 Komunalne oświetlenie 4 754 0 0 0 0 0 0 0 0 754 publiczne Budynki, wyposażenie / 8 245 549 269 0 144 0 0 33 493 299 42 999 urządzenia razem II Transport 5 Tabor gminny 0 0 0 0 0 5 45 0 0 50 6 Transport publiczny 0 0 0 0 0 0 68 0 0 68 Transport prywatny i 7 0 0 0 43 0 475 124 0 0 642 komercyjny Transport razem 0 0 0 43 0 480 237 0 0 760 III Inne Gospodarowanie 8 0 odpadami 9 Gospodarowanie ściekami 0 Razem 8 245 549 269 43 144 480 237 33 493 299 43 759 Odnośne współczynniki 0,34 0,22 0,27 1,100 0,202 0,249 0,267 0,354 0,385 emisji CO2 [t/MWh] 0 7 9

Łączna oszacowana wielkość emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk

w roku 2002 wyniosła 43.759 Mg CO2. Wielkości emisji dwutlenku węgla w roku bazowym

Słupsk, maj 2015 r. 52 | S t r o n a

52 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

w poszczególnych sektorach i podsektorach inwentaryzacji, zgodnych z wytycznymi42, zostały opracowane na wykresie nr 5. Wykres nr 5: Struktura sektorowa inwentaryzacji bazowej emisji dwutlenku węgla [%]

Budynki, w yposażenie / urządzenia komunalne 2%1%5% Budynki, w yposażenie / urządzenia usługow e [niekomunalne]

Budynki mieszkalne

Komunalne ośw ietlenie publiczne

Tabor gminny

Transport publiczny 92% Transport pryw atny i komercyjny

Około 92% emisji dwutlenku węgla pochodzi z sektora publicznego i prywatnego z podsektora budynków mieszkalnych, co związane jest z wykorzystywaniem węgla kamiennego i gazu ciekłego na cele ogrzewania budynków, a także ze zużyciem energii elektrycznej na cele bytowe przez mieszkańców Gminy. Sektor budynki, wyposażenie i urządzenia komunalne odpowiedzialny jest za 5% emisji dwutlenku węgla. Emisja dwutlenku węgla w transporcie prywatnym i komercyjnym stanowi 1%, w ramach komunalnego oświetlenia publicznego również 1%. Zużycie energii w ramach taboru gminnego i transportu

publicznego odpowiada za 1% łącznej emisji CO2 w Gminie Słupsk. Struktura udziału poszczególnych nośników energii w oszacowanej emisji bazowej w Gminie została przedstawiona na wykresie nr 6.

Wykres nr 6: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w bazowej emisji dwutlenku węgla [%]

energia elektryczna ciepło / chłód 19%gaz ziemny gaz ciekły

1% 1% olej opałow y benzyna olej napędow y w ęgiel brunatny

w ęgiel kamienny inne paliw77% a kopalne

W strukturze emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk w roku bazowym dominuje węgiel kamienny (76%). Zużycie energii elektrycznej przez odbiorców finalnych stanowi 19% łącznej

Za: „Poradnik. Jak opracować…”, op. cit.

Słupsk, maj 2015 r. 53 | S t r o n a

53 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

emisji CO2 na terenie Gminy Słupsk. Po 1% emisji CO2 w roku bazowym stanowią: benzyna, ciepło/chłód, inne paliwa kopalne i olej napędowy. Ojej opałowy i gaz ciekły łącznie

odpowiadają za 1% emisji CO2 w roku bazowym.

Słupsk, maj 2015 r. 54 | S t r o n a

54 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

8. Inwentaryzacja kontrolna emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk

Dla roku 2013 sporządzona została inwentaryzacja kontrolna, mająca na celu monitorowanie osiąganych rezultatów i odniesienie ich do założonego celu. Kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) została opracowana z wykorzystaniem metodyki, która posłużyła do opracowania inwentaryzacji bazowej (BEI), opisanej szczegółowo w rozdziale szóstym niniejszego dokumentu. 8.1. Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku kontrolnym

Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku kontrolnym, na podstawie danych opisanych we wcześniejszych rozdziałach niniejszego dokumentu, zostało przedstawione w tabeli nr 11.

Tabela nr 11: Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku kontrolnym [MWh] y a d y a y s w ó y y ł w n ł a n a o l a n h z o k i n d ł e m m m c n c e i g y ę

a i e o e / e r y g i z i i p p c r lp. Kategoria z e

z ę t n b a o o a

ł z m n

k e r z n w j a a a e p e b a j e l k n e g l e i g e l n o c i o Budynki, wyposażenie/ urządzenia 1 2 374 451 2 729 6 625 0 0 121 1 620 7 926 komunalne 2 Budynki mieszkalne 75 0 0 0 0 0 0 312 0 387 3 Komunalne oświetlenie publiczne 1 278 0 0 0 0 0 0 0 0 1 278 4 Tabor gminny 0 0 0 0 0 69 1 031 0 0 1 100 5 Transport publiczny 0 0 0 0 0 0 469 0 0 469 Łącznie zużycie energii 3 727 451 2 729 6 625 69 1 500 433 1 620 11 160

Łącznie, w sektorze publicznym, w roku kontrolnym odbiorcy końcowi zużyli 11.160 MWh energii finalnej. Porównanie zużycia energii finalnej w sektorze publicznym w roku kontrolnym, w podziale na poszczególne podsektory zostało opracowane na wykresie nr 7.

Słupsk, maj 2015 r. 55 | S t r o n a

55 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wykres nr 7: Struktura udziału poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora publicznego w roku kontrolnym [%]

4% 10% Budynki, w yposażenie/ urządzenia komunalne Budynki mieszkalne

11%

Komunalne ośw ietlenie publiczne Tabor gminny 3%

71% Transport publiczny

W sektorze publicznym w 2013 r. 71% ogólnego zużycia energii finalnej przypada na podsektor budynki, wyposażenie i urządzenia komunalne. 11% w strukturze zużycia energii stanowi podsektor komunalne oświetlenie publiczne. 10% energii finalnej sektora publicznego zostało zużyte przez tabor gminny, a 4% transport publiczny. Budynki mieszkalne odpowiadają za 4% finalnego zużycia energii sektora publicznego w roku kontrolnym. Struktura wykorzystanych nośników energii została przedstawiona na wykresie nr 8.

Wykres nr 8: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w finalnym zużyciu energii sektora publicznego w roku kontrolnym [%]

energia elektryczna ciepło15% / chłód gaz ziemny

4% 33% gaz ciekły olej opałow y benzyna

13% olej napędow y w ęgiel brunatny w ęgiel kamienny 6% 4%

inne paliw a kopalne odnaw ialne 24%źródła energii (OZE)

33% ogólnego zużycia energii finalnej w sektorze publicznym w roku kontrolnym przypada na energię elektryczną, wykorzystywaną głownie w związku z oświetleniem pomieszczeń budynków użyteczności publicznej, ale także realizacją zadań własnych gminy, związanych z oświetleniem publicznym. 24% stanowi gaz ziemny, co związane jest z wykorzystaniem tego nośnika w celach grzewczych. 15% ogólnego zużycia energii przypada na odnawialne źródła energii (OZE), co związane jest występowaniem na terenie gminy instalacji produkujących energię elektryczną oraz z wykorzystaniem drewna do celów grzewczych. 13% stanowi olej napędowy wykorzystywany w transporcie. Ogrzewanie budynków użyteczności publicznej olejem opałowym odpowiada za 6%, a węglem kamiennym

Słupsk, maj 2015 r. 56 | S t r o n a

56 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

za 4% ogólnego zużytej energii finalnej sektora publicznego w 2013 r. 4% ogólnego zużycia energii przypada na ciepło/chłód, a 1% na gaz ciekły.

8.2. Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku kontrolnym

Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym, w roku kontrolnym, określone na podstawie danych opisanych we wcześniejszych rozdziałach niniejszego dokumentu, zostało przedstawione w tabeli nr 12.

Tabela nr 12: Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku kontrolnym [MWh] /

a y y y y o n ł n a a ł l a n w z k i s n p e m j m n c o a e i a g y e i e e e e r y i d n g i z l i c r z lp. Kategoria m e c ę

z ę n t n o

i a o z m n d p k e i r z w a a e a e ó b b a l ł k g n g e h c Budynki, wyposażenie / 1 urządzenia usługowe 0 129 0 0 0 0 0 0 129 [niekomunalne] 2 Budynki mieszkalne 11 997 539 4 529 0 0 0 56 246 39 578 112 889 Transport prywatny i 3 0 0 0 577 5 791 1 416 0 0 7 784 komercyjny Łącznie zużycie energii 11 997 668 4 529 577 5 791 1 416 56 246 39 578 120 802

Łącznie, w sektorze prywatnym, w roku kontrolnym odbiorcy końcowi zużyli 120.802 MWh energii finalnej. Porównanie zużycia energii finalnej w sektorze prywatnym w roku kontrolnym, w podziale na poszczególne podsektory zostało opracowane na wykresie nr 9.

Wykres nr 9: Struktura udziału poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku kontrolnym [%]

Budynki, w yposażenie / urządzenia usługow e [niekomunalne] Budynki mieszkalne

Transport pryw atny i komercyjny

93%

W sektorze prywatnym w 2013 r. 94% ogólnego zużycia energii finalnej przypada na podsektor budynki mieszkalne, a 6% na cele transportowe. Podobnie jak przy inwentaryzacji bazowej głównymi czynnikami, mającymi wpływ na wielkość zużycia energii w podsektorze budynki mieszkalne są m.in. indywidualne charakterystyki energetyczne budynków, sprawność

Słupsk, maj 2015 r. 57 | S t r o n a

57 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

źródeł ciepła, efektywność wykorzystywanych urządzeń elektrycznych i oświetlenia, a także postawy i zachowania mieszkańców dotyczące zużycia energii i wody.

Struktura wykorzystanych nośników energii została przedstawiona na wykresie nr 10.

Wykres nr 10: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku kontrolnym [%]

energia elektryczna ciepło / chłód 10% gaz ziemny 4% 33% 5% gaz ciekły olej opałow y 1% benzyna

olej napędow y w ęgiel brunatny w ęgiel kamienny

inne paliw a kopalne odnaw ialne źródła47% energii (OZE)

47% ogólnego zużycia energii finalnej sektora prywatnego w 2013 r. przypada na ogrzewanie budynków mieszkalnych węglem kamiennym. 33% stanowi wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (OZE), co związane jest m.in. z wykorzystaniem drewna do celów grzewczych. Energia elektryczna, wykorzystywana w gospodarstwach domowych i usługach, odpowiada za 10% finalnego zużycia energii. 5 % stanowi zużycie benzyny w transporcie lokalnym, a 4% gaz ziemny wykorzystywany do celów grzewczych. Olej napędowy odpowiada za 1% ogólnego zużycia energii finalnej sektora prywatnego w 2013 r.

8.3. Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059 z późn. zm.) odnawialne źródła energii to źródła, wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, aerotermalną, geotermalną, hydrotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu pochodzącego ze składowisk odpadów, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątków roślinnych i zwierzęcych.

Na terenie Gminy Słupsk funkcjonuje Zakład Gospodarki Komunalnej w Jezierzycach Sp. o.o., który produkuje energię cieplną na potrzeby lokalne. W Gminie zamontowanych jest 25 szt. lamp o mocy łącznej oświetleniowej 1400 W, o mocy łącznej paneli fotowoltaicznych 12500 W i o mocy łącznej turbin wiatrowych 12500 W.

Ponadto, duża część mieszkańców ogrzewa mieszkania przy użycia drewna. Pojedyncze gospodarstwa wyposażone są w kolektory słoneczne, a także kotły na biomasę.

Słupsk, maj 2015 r. 58 | S t r o n a

58 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Ponadto mieszkańcy planują inwestycje w odnawialne źródła energii tj. wymianę kotłów m.in. na kotły na biomasę, instalację kolektorów słonecznych, pomp ciepła, paneli fotowoltaicznych.

8.4. Wyniki kontrolnej inwentaryzacji finalnego zużycia energii

Wyniki kontrolnej inwentaryzacji finalnego zużycia energii w Gminie Słupsk zostały opracowane w tabeli nr 13.

Tabela nr 13: Finalne zużycie energii w roku kontrolnym w Gminie Słupsk [MWh]

końcowe zużycie energii [MWh]

paliwa kopalne OZE y y y a y a a / ł lp. Kategoria i y l

n s k w n g d w j n e o n a r z j i y a

ł e o Razem ó o i e ł e ł n e l z a e g m p d i c l m h a n n o n g ę e e ę i o i i o c m z p e e i p w z c a a o n b b a k z g n c y

Budynki, wyposażenie / r a I t k

urządzenia e l e Budynki, wyposażenie / 1 2 374 0 2 729 6 625 0 0 121 2 071 7 926 urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie / 2 urządzenia usługowe 0 129 0 0 0 0 0 0 0 129 [niekomunalne] 3 Budynki mieszkalne 12 072 539 4 529 0 0 0 0 56 558 39 578 113 276 Komunalne oświetlenie 4 1 278 0 0 0 0 0 0 0 0 1 278 publiczne Budynki, wyposażenie / 15 724 668 7 258 6 625 0 0 56 679 41 649 122 609 urządzenia razem II Transport 5 Tabor gminny 0 0 0 0 0 69 1 031 0 0 1 100 6 Transport publiczny 0 0 0 0 0 0 469 0 0 469 Transport prywatny i 7 0 0 0 577 0 5 791 1 416 0 0 7 784 komercyjny Transport razem 0 0 0 577 0 5 860 2 916 0 0 9 353 Łącznie końcowe 15 724 668 7 258 583 625 5 860 2 916 56 679 41 649 131 962 zużycie energii

W 2013 r. łączne zużycie energii finalnej w Gminie Słupsk w sektorze publicznym i prywatnym wyniosło 131.962 MWh, z czego 11.160 MWh przypada na sektor publiczny, a pozostałe 120.802 MWh to zużycie energii w sektorze prywatnym.

Słupsk, maj 2015 r. 59 | S t r o n a

59 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

8.5. Wyniki kontrolnej inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla

Wyniki kontrolnej inwentaryzacji emisji CO2 w Gminie Słupsk zostały przedstawione w tabeli nr 14.

Tabela nr 14: Wyniki inwentaryzacji kontrolnej emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk

[Mg CO2]

emisje CO2 [Mg]

paliwa kopalne OZE y a d y y a w s ó y y ł w n ł n o a a l a n h k o z i

lp. Kategoria d n ł m e c m n c e i g ę y Razem i a e r / o e y i g z i p i

c p r e

z t ę n b a o o

ł z m n k e n z j w p a a a e e j b l a e k e g l n i e e g l o n c i o Budynki, wyposażenie / I urządzenia Budynki, wyposażenie / 1 2 332 0 551 1 174 0 0 43 0 3 101 urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie / 2 urządzenia usługowe 0 44 0 0 0 0 0 0 0 44 [niekomunalne] 3 Budynki mieszkalne 11 856 183 914 0 0 0 0 20 022 0 32 975 Komunalne oświetlenie 4 1 255 0 0 0 0 0 0 0 0 1 255 publiczne Budynki, wyposażenie / 15 443 227 1 465 1 174 0 0 20 065 0 37 375 urządzenia razem II Transport 5 Tabor gminny 0 0 0 0 0 17 275 0 0 292 6 Transport publiczny 0 0 0 0 0 0 125 0 0 125 Transport prywatny i 7 0 0 0 131 0 1 441 378 0 0 1 950 komercyjny Transport razem 0 0 0 131 0 1 458 778 0 0 2 367 III Inne Gospodarowanie 8 0 odpadami 9 Gospodarowanie ściekami 0 Razem 15 443 227 1 465 132 174 1 458 778 20 065 0 39 742 Odnośne współczynniki 0,982 0,340 0,202 0,227 0,279 0,249 0,267 0,354 0,00 emisji CO2 [Mg/MWh]

Łączna oszacowana wielkość emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk

w roku 2013 wyniosła 39.742 Mg CO2. Struktura emisji CO2 w roku kontrolnym w poszczególnych podsektorach inwentaryzacji, zgodnych z wytycznymi43 została opracowana na wykresie nr 11.

Za: „Poradnik. Jak opracować…”, op. cit.

Słupsk, maj 2015 r. 60 | S t r o n a

60 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wykres nr 11: Wyniki inwentaryzacji kontrolnej emisji dwutlenku węgla [%]

Budynki, w yposażenie / urządzenia komunalne 5% 8% 3% Budynki, w yposażenie / urządzenia usługow e [niekomunalne]

Budynki mieszkalne

Komunalne ośw ietlenie publiczne

Tabor gminny

Transport publiczny 83% Transport pryw atny i komercyjny

83% emisji dwutlenku węgla pochodzi z podsektora budynków mieszkalnych, co związane jest głównie z wykorzystywaniem węgla kamiennego na cele grzewcze, a także ze zużyciem energii elektrycznej na cele bytowe. Podsektor transport prywatny i komercyjny odpowiedzialny jest za 5% emisji dwutlenku węgla, a budynki, wyposażenie i urządzenia komunalne za kolejne 8%. Emisja dwutlenku węgla w podsektorze komunalne oświetlenie

publiczne stanowi 3% emisji CO2 w Gminie Słupsk w roku 2013. Struktura udziału poszczególnych nośników energii w oszacowanej emisji kontrolnej w Gminie została przedstawiona na wykresie nr 12.

Wykres nr 12: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w kontrolnej emisji dwutlenku węgla [%]

energia elektryczna ciepło / chłód gaz ziemny gaz ciekły

39%

olej opałow y benzyna50% olej napędow y w ęgiel brunatny

w ęgiel kamienny inne paliw a kopalne 4% 2%4%

W strukturze emisji dwutlenku węgla w roku kontrolnym w Gminie dominuje węgiel kamienny (50%). Zużycie energii elektrycznej przez odbiorców finalnych stanowi 39% łącznej

emisji CO2 na terenie Gminy Słupsk. Zużycie gazu ziemnego odpowiada za 4% emisji, benzyny odpowiada za 4%, a oleju napędowego i gazu ciekłego za 1% emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk w roku kontrolnym.

Słupsk, maj 2015 r. 61 | S t r o n a

61 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

8.6. Analiza wyników kontrolnej inwentaryzacji emisji CO2 w odniesieniu do inwentaryzacji bazowej emisji dwutlenku węgla

Analiza wyników inwentaryzacji bazowej i kontrolnej, została wykonana w odniesieniu do:  finalnego zużycia energii w Gminie Słupsk,  emisji dwutlenku węgla,  udziału energii odnawialnej w produkcji energii.

Finalne zużycie energii

Finalne zużycie energii w roku kontrolnym zwiększyło się o 20,7% w porównaniu z rokiem bazowym. Porównanie zostało opracowane w tabeli nr 15.

Tabela nr 15: Finalne zużycie energii w roku bazowym i kontrolnym [MWh]

2002 2013 Zmiana Lp. Kategoria [MWh] [MWh] [%] I Budynki, wyposażenie / urządzenia 1 Budynki, wyposażenie / urządzenia komunalne 3 572 7 926 121,9% 2 Budynki, wyposażenie / urządzenia usługowe [niekomunalne] 0 129 0,0% 3 Budynki mieszkalne 102 100 113 276 10,9% 4 Komunalne oświetlenie publiczne 685 1 278 86,6% Budynki, wyposażenie / urządzenia razem 106 357 122 609 15,3% II Transport 5 Tabor gminny 192 1 100 472,9% 6 Transport publiczny 254 469 84,6% 7 Transport prywatny i komercyjny 2 567 7 784 203,2% Transport razem 3 013 9 353 210,4% Łącznie końcowe zużycie energii 109 370 131 962 20,7%

Zwiększenie zużycia energii finalnej jest głównie wynikiem większego zużycia energii finalnej w sektorze publicznym w podsektorze tabor gminny. Zwiększenie zużycia:  w podsektorze tabor gminny wynika ze zwiększenia liczby pojazdów wykorzystywanych przez Urząd Gminy i jednostki gminne,  w podsektorze transport prywatny i komercyjny jest wynikiem wzrostu popularności transportu prywatnego i w konsekwencji sukcesywnego zwiększenia liczby pojazdów na terenie Gminy, a co z tym związane, zwiększonego ruchu lokalnego,  w podsektorze budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne wynika głównie z większej ilości oczyszczonych ścieków w roku kontrolnym, z czym wiąże się wzrost zużycia energii na ten cel,  w podsektorze komunalne oświetlenie publiczne jest efektem rozbudowy sieci oświetlenia

Słupsk, maj 2015 r. 62 | S t r o n a

62 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

dróg na terenie Gminy Słupsk, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia zużycia energii na ten cel.

Na wykresach nr 13 i 14 przedstawiono porównanie struktury emisji dwutlenku węgla w odniesieniu do sektorów realizacji Planu w roku bazowym i kontrolnym.

Wykres nr 13: Struktura finalnego zużycia energii w roku bazowym i kontrolnym w odniesieniu do sektora budynków mieszkalnych [MWh]

120 000 113 276 102 100 100 000

80 000

60 000 Budynki mieszkalne

40 000

20 000

0 2002.0 2013.0

Wykres nr 14: Struktura finalnego zużycia energii w roku bazowym i kontrolnym w odniesieniu do podsektorów działalności, z wyłączeniem budynków mieszkalnych [MWh]

20 000

18 000 Transport publiczny

16 000 Transport pryw atny i komercyjny 14 000 7 784

12 000 Tabor gminny 10 000 1 100 1 278 8 000 129 Komunalne ośw ietlenie publiczne 6 000 2 567 192 4 000 Budynki, w685 yposażenie0 / urządzenia usługow e [niekomunalne]7 926 2 000 3 572 0 Budynki, w yposażenie / urządzenia komunalne 2002.0 2013.0

Struktura zużycia energii finalnej w podziale na poszczególne nośniki energii w podziale na rok bazowy i kontrolny została opracowana na wykresach nr 15 i nr 16.

Słupsk, maj 2015 r. 63 | S t r o n a

63 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wykres nr 15: Struktura finalnego zużycia energii w roku bazowym i kontrolnym dla węgla kamiennego i energii elektrycznej [MWh]

100 000 94 615 90 000 80 000 70 000 56 679 60 000 50 000 40 000 30 000 15 724 20 000 7 496 Zużycie energii finalnej [MWh] 10 000 0 2002 2013

Nośnik energii

Wykres nr 16: Struktura finalnego zużycia energii w roku bazowym i kontrolnym w podziale na pozostałe nośniki [MWh]

45 000 41 649 40 000 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 860 7 258 Zużycie energii finalnej [MWh] 5 000 1 931 892 1 6136681905831 339 518625776 0 2002 2 916 0 0 2013

Nośnik energiii

W strukturze finalnego zużycia energii pomiędzy rokiem bazowym i kontrolnym zwiększyło się zużycie wszystkich nośników energii, za wyjątkiem innych paliw kopalnych. Największy procentowy wzrost wystąpił w zakresie zużycia biomasy, co jest związane rozpoczęciem wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (OZE). Znaczący procentowy wzrost wystąpił również w zakresie zużycia benzyny, co jest związane z prywatnym sektorem transportowym i większą liczbą pojazdów poruszających się lokalnie na terenie Gminy Słupsk.

Słupsk, maj 2015 r. 64 | S t r o n a

64 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla

Oszacowana emisja dwutlenku węgla w wyniku finalnego zużycia energii na terenie Gminy Słupsk w roku kontrolnym zmniejszyła się o 9,2% w porównaniu z rokiem bazowym. Porównanie zostało opracowane w tabeli nr 16.

Tabela nr 16: Emisja dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym [Mg CO2]

2002 2013 zmiana Lp. Kategoria [Mg CO2] [Mg CO2] [%] I Budynki, wyposażenie / urządzenia 1 Budynki, wyposażenie / urządzenia komunalne 2 193 3 101 41,4% 2 Budynki, wyposażenie / urządzenia usługowe [niekomunalne] 0 44 0,0% 3 Budynki mieszkalne 40 052 32 975 -17,7% 4 Komunalne oświetlenie publiczne 754 1 255 66,4% Budynki, wyposażenie / urządzenia razem 42 999 37 375 -13,1% II Transport 5 Tabor gminny 50 292 484,0% 6 Transport publiczny 68 125 83,8% 7 Transport prywatny i komercyjny 642 1 950 203,7% Transport razem 760 2 367 211,4% Łączna emisja 43 759 39 742 -9,2%

Na wykresach nr 17 i 18 przedstawiono porównanie struktury emisji dwutlenku węgla w odniesieniu do sektorów realizacji Planu w roku bazowym i kontrolnym.

Wykres nr 17: Porównanie struktury emisji dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym

w odniesieniu do sektora budynków mieszkalnych [Mg CO2]

45 000 40 052 40 000

35 000 32 792

30 000

25 000

20 000 budynki mieszkalne

15 000

10 000

5 000

0 2002.0 2013.0

Słupsk, maj 2015 r. 65 | S t r o n a

65 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wykres nr 18: Porównanie struktury emisji dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym

w odniesieniu do podsektorów działalności, z wyłączeniem budynków mieszkalnych [Mg CO2]

8 000

Transport pryw atny i komercyjny 7 000

6 000 Transport publiczny 1 950

5 000 Tabor gminny 292 4 000 1 255 642 3 000 Komunalne50 ośw ietlenie publiczne 0 754 0 2 000 Budynki, w yposażenie / urządzenia usługow e [niekomunalne]3 101 1 000 2 193

Budynki, w yposażenie / urządzenia komunalne 0 2002.0 2013.0

Największa zmiana odnotowana została dla podsektora transport prywatny i komercyjny. Zwiększenie wielkości emisji w Gminie Słupsk pomiędzy rokiem bazowym a kontrolnym wynika ze wzrostu liczby pojazdów w ruchu lokalnym.

Struktura emisji dwutlenku węgla w podziale na nośniki energii została przedstawiona na wykresach nr 19 i 20.

Wykres nr 19: Struktura emisji dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym dla węgla

kamiennego i energii elektrycznej [Mg CO2]

36000 32000 28000 24000 20065 20000 15443 16000 12000 8245 8000 Emisja dwutlenku węgla [Mg CO2] 4000 2002 0 2013 33493

Nośnik energii

Słupsk, maj 2015 r. 66 | S t r o n a

66 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wykres nr 20: Struktura emisji dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym dla pozostałych

nośników energii [Mg CO2]

1600 1458 1465 1400 1200 1000 778 800 549 600 480 299 400 237 269 Emisja dwutlenku węgla [Mg CO2] 132 144174 200 43 2002 0 2013 0 0

Nośnik energii

Udział energii odnawialnej w produkcji energii

Na terenie Gminy Słupsk funkcjonują instalacje produkujące energię z OZE. Ponadto, duża część mieszkańców ogrzewa mieszkania przy użycia drewna, stąd udział odnawialnych źródeł energii w ogólnym zużyciu w roku kontrolnym wyniósł 31,56%.

Cel redukcyjny

Dla Gminy Słupsk wyznaczony został planowany cel redukcyjny, zgodny z postanowieniami pakietu klimatyczno-energetycznego. Wyniki zostały opracowane w tabeli nr 17.

Tabela nr 17: Cel redukcyjny w zakresie zużycia energii, emisji CO2 i wykorzystania OZE

L Wskaźniki oceny Jednostka 2002 2013 2020 p. Poziom emisji dwutlenku węgla w Gminie 1 Mg CO /rok 43 759 39 742 35 007 Słupsk 2 Poziom emisji dwutlenku węgla w sektorze 2 Mg CO /rok 3 377 4 958 2 702 publicznym 2 3 Poziom zużycia energii końcowej MWh/rok 109 370 131 962 87 96 Całkowite zużycie energii w sektorze 4 MWh/rok 5 495 11 160 4 396 publicznym Poziom zużycia energii wyprodukowanej z 5 OZE w stosunku do łącznego zużycia % 0,00 31,56 15,00 energii

Słupsk, maj 2015 r. 67 | S t r o n a

67 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Rzeczywiste wartości wskaźników, które zostaną osiągnięte w 2020 r. uzależnione są od wielu czynników, na które samorząd lokalny nie ma możliwości oddziaływania lub posiada taką możliwość jedynie w ograniczonym zakresie, takich jak: struktura gospodarki, wzrost gospodarczy, liczba ludności, gęstość zaludnienia, charakterystyka zasobów budowlanych, struktura użytkowania terenu, możliwości pozyskania środków zewnętrznych na realizację inwestycji, a także postawy mieszkańców i innych interesariuszy.

Wdrażanie zapisów Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk, w tym realizacja zaplanowanych przedsięwzięć inwestycyjnych zmierzających do osiągnięcia wyznaczonego celu redukcyjnego, skutkować będzie zmniejszeniem zużycia energii, emisji dwutlenku węgla i wzrostu wykorzystania OZE.

Obszary priorytetowe działań

W wyniku przeprowadzonej analizy wyników inwentaryzacji bazowej i kontrolnej emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk zidentyfikowano priorytetowe obszary działań w gminie. Należą do nich:  obiekty Gminy Słupsk i jednostek organizacyjnych Gminy, jako te, na które Gmina Słupsk ma największy wpływ i gdzie zaplanowane zadania mogą być przykładem wdrażania dobrych praktyk dla mieszkańców Gminy,  budownictwo mieszkaniowe, jako sektor, który ma najbardziej istotny wpływ na wielkość emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, a ponadto  transport jako sektor, w którym odnotowuje się wzrost finalnego zużycia energii oraz wzrost oszacowanej emisji dwutlenku węgla.

Słupsk, maj 2015 r. 68 | S t r o n a

68 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

9. Aspekty organizacyjne i pozainwestycyjne realizacji planu gospodarki niskoemisyjnej

Aspekty organizacyjne i pozainwestycyjne realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk obejmują struktury organizacyjne, przydzielone zasoby ludzkie, zaangażowanie zainteresowanych stron, w tym komunikację i szkolenia.

Osiągnięcie celów założonych w niniejszym Planie jest w dużej mierze uzależnione od zapewnienia odpowiedniego wsparcia władz Gminy. Wyrazem woli realizacji procesu przechodzenia w kierunku gospodarki niskoemisyjnej jest podjęcie przez Radę Gminy Słupsk umowy z dnia 28 listopada 2013 r. w sprawie wyrażenia woli przystąpienia do opracowania i wdrażania Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Słupsk. Należy podkreślić, iż zobowiązanie wyrażone przez organ stanowiący i kontrolny gminy stanowi jednoczesne wsparcie dla zaangażowania wszystkich interesariuszy Planu.

Koordynacja realizacji Planu i struktury organizacyjne

Niniejszy Plan będzie realizowany w strukturach organizacyjnych Urzędu Gminy w Słupsku. Odpowiedzialnym za realizację Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk jest Wójt Gminy. W ramach zarządzania działaniami, zaprojektowanymi w Planie, powinny zostać wskazane zakresy odpowiedzialności poszczególnych jednostek, co do gromadzenia danych, weryfikacji kierunków działań, konsultacji zapisów dokumentów strategicznych, zamówień publicznych i finansowania realizacji Planu.

Istotną kwestią w realizacji wyznaczonych w Planie gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk kierunków działań jest ich implementacja do uchwalanego prawa miejscowego oraz uwzględnienie w dokumentach strategicznych.

Kontrolne wyniki emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk powinny być opracowywane co dwa lata jako raport z podjętych działań, który przedkładany będzie Wójtowi Gminy, a co cztery lata Plan powinien być poddawany aktualizacji na podstawie bieżących danych dotyczących końcowego zużycia energii, udostępnionych przez: 1. wydziały Urzędu Gminy, 2. gminne jednostki organizacyjne, 3. zarządców budynków użyteczności publicznej, 4. dostawcę energii.

Metodyka opracowania wyników końcowego zużycia energii oraz odpowiadających im poziomów emisji dwutlenku węgla, powinna być zgodna z metodyką przyjętą na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu dla BEI i MEI.

W celu okresowej oceny realizacji Planu można rozważyć powołanie zespołu programowo-doradczego, w skład którego powinni wejść delegowani przedstawiciele Urzędu

Słupsk, maj 2015 r. 69 | S t r o n a

69 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Gminy, zajmujący się problematyką gospodarki komunalnej, ochrony środowiska oraz finansów, a także przedstawiciele jednostek organizacyjnych oraz spółek, które mają wpływ na zużycie energii końcowej na terenie Gminy Słupsk.

Działania podejmowane w związku z realizacją zapisów niniejszego Planu powinny być upublicznione z wykorzystaniem Biuletynu Informacji Publicznej (www.bip.slupsk.ug.gov.pl/).

Zasoby ludzkie i szacowany budżet

Proces zarządzania i monitorowania realizacji Planu będzie wykonywany w ramach struktur organizacyjnych Urzędu Gminy i dostępnych zasobów ludzkich oraz budżetu Gminy Słupsk. Wskaźniki monitorowania zostały opisane w rozdziale 11 niniejszego dokumentu.

Zaangażowanie interesariuszy

Punktem wyjściowym jest zaangażowanie interesariuszy w ramach procesu wspierania zmiany zachowań, który jest niezbędnym uzupełnieniem działań przyjętych w Planie gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk, a także gwarantem powodzenia jego realizacji, zarządzania i monitorowania. Interesariuszami są wszystkie strony, które są zainteresowane wdrażaniem Planu, mają wpływ na jego realizację, a także odnoszą korzyści z jego wdrażania. Potencjalna lista interesariuszy obejmuje:  pracowników Urzędu Gminy i gminnych jednostek organizacyjnych,  pracowników przedsiębiorstw komunalnych,  pracowników lokalnych banków i instytucji finansowych,  lokalnych przedsiębiorców i ich pracowników,  przedstawicieli organizacji pozarządowych,  mieszkańców.

Interesariusze zostali zaangażowani w proces opracowania Planu. Na etapie realizacji Planu prowadzone będą akcje informacyjne, mające na celu ich dalszy współudział we wdrażaniu gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Słupsk, a także w identyfikowaniu potencjalnych działań korygujących, służących osiągnięciu założonego celu przy spełnieniu wskaźników monitorowania.

Komunikacja będzie się odbywała z wykorzystaniem dotychczas funkcjonujących kanałów informacyjnych, tj. poprzez zamieszczenie odpowiednich informacji na tablicach informacyjnych w Urzędzie Gminy, na stronie internetowej Gminy (www.slupsk.ug.gov.pl/), w trakcie spotkań i wydarzeń, organizowanych przez Urząd Gminy oraz organizacje pozarządowe na terenie Gminy.

Słupsk, maj 2015 r. 70 | S t r o n a

70 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Podnoszenie świadomości ekologicznej interesariuszy

Powodzenie realizacji działań na rzecz ochrony powietrza, podejmowanych przez władze Gminy Słupsk, w dużej mierze zależy od świadomości, aktywności i zmiany nawyków lokalnej społeczności. W ramach działań edukacyjno-informacyjnych w na stronie internetowej Gminy (www.slupsk.ug.gov.pl/) zamieszczona zostanie zakładka tematyczna „Gospodarka niskoemisyjna”, gdzie zamieszczone będą informacje związane z wdrażaniem postanowień Planu. W zakładce, poza Planem zamieszczane będą na bieżąco informacje o organizowanych przez poszczególne instytucje konkursach, umożliwiających ubieganie się o dofinansowanie inwestycji energooszczędnych, informacje o nowych regulacjach prawnych w zakresie związanym z gospodarką niskoemisyjną. W połączeniu z akcją informacyjną zrealizowaną w trakcie opracowywania niniejszego dokumentu można przyjąć, iż kolejne działania podejmowane przez władze Gminy spotykać się będą ze zrozumieniem interesariuszy. Na tym etapie udało się zbudować podstawę dla społecznego poparcia w procesie podejmowania strategicznych decyzji dotyczących wdrażania Planu. Dane w serwisie będą na bieżąco aktualizowane.

W kolejnych latach władze Gminy zamierzają realizować programy edukacyjne. Duże znaczenie ma propagowanie pozytywnych postaw wśród najmłodszych mieszkańców Gminy – dzieci i młodzieży, które chętnie przyswajają nowe informacje, a pozytywne zachowania przenoszą często również na grunt gospodarstw domowych. Planuje się:  organizację lekcji edukacyjnych dotyczących oszczędności energii oraz korzyści płynących z efektywnych energetycznie zachowań; lekcje takie byłyby prowadzone w szkołach podstawowych w klasach IV-VI oraz w klasach I-III gimnazjum, podczas lekcji wychowawczych; do udziału w spotkaniach zaproszeni zostaną przedstawiciele przedsiębiorstw, w których wykorzystywane są instalacje OZE, etc.,  organizację konkursów, wystaw, spotkań edukacyjnych.

Ponadto dla wszystkich interesariuszy zaplanowano:  bieżące informowanie poprzez stronę internetową Gminy o procesie wdrażania zapisów Planu, realizowanych i planowanych inwestycjach,  umieszczanie informacji o ogłaszanych przez odpowiednie jednostki naborach wniosków na realizację inwestycji z zakresu gospodarki niskoemisyjnej na stronie internetowej Gminy i w Biuletynie Informacji Publicznej.

„Zielone” zamówienia publiczne

W ramach wdrożenia zapisów Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk konieczne jest także podjęcie działań zmierzających do uwzględnienia w ramach udzielania zamówień publicznych w Urzędzie gminy trzech filarów zrównoważonego rozwoju tj. oddziaływania na środowisko, społeczeństwo i gospodarkę. Zarówno Dyrektywa 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej, jak też Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/33/WE w sprawie promowania ekologicznie czystych

Słupsk, maj 2015 r. 71 | S t r o n a

71 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego, nakładają obowiązek uwzględnienia w zamówieniach publicznych efektywności energetycznej nabywanych towarów. Zaleca się, aby kryterium efektywności energetycznej stanowiło istotne kryterium oceny ofert na realizację zamówień obejmujących:  projektowanie, budowę i zarządzanie budynkami,  zakup instalacji i urządzeń wykorzystujących energię.

Planowanie przestrzenne

Zużycie energii w dużej mierze zależne jest od planowania przestrzennego. Decydujące są przede wszystkim postanowienia dotyczące transportu i sektora budowlanego. Dotychczas w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego niewiele miejsca było poświęcone zagadnieniom związanym z koniecznością obniżenia zużycia energii finalnej. Kolejne przyjmowane przez Radę Gminy Słupsk miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego powinny uwzględniać konieczność: 1. zachowania standardów efektywności energetycznej i charakterystyki energetycznej budynków, 2. promowania projektów mających na celu oszczędność energii, w tym do wykorzystania OZE poprzez wprowadzenie odpowiednich regulacji ułatwiających zdobywanie niezbędnych zezwoleń, 3. promowania transportu publicznego, ruchu rowerowego i ruchu pieszego, 4. planowania zabudowy zorientowanej na wykorzystanie energii słonecznej, tj. projektowania nowych budynków o optymalnej ekspozycji na światło słoneczne.

Słupsk, maj 2015 r. 72 | S t r o n a

72 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

10.Plan działań na rzecz niskoemisyjnej gospodarki Gminy Słupsk do 2020 r.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.) do zadań własnych gminy należy planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.

Plan działań na rzecz niskoemisyjnej gospodarki w Gminie Słupsk został opracowany w perspektywie do 2020 r. Dla każdego z planowanych działań wskazano zakres odpowiedzialności, harmonogram w odniesieniu do lat, oszacowano koszty realizacji przedsięwzięć, wskazano możliwe źródła finansowania i przyjęto wskaźniki monitorowania realizacji założonych celów. W ramach Planu wspierane będą wszelkie działania, mające na celu zmniejszenie emisji dwutlenku węgla, podejmowane zarówno przez Gminę Słupsk, gminne jednostki organizacyjne, mieszkańców Gminy, a także jednostki usługowe i przemysłowe, działające na terenie Gminy. Mieszkańcy Gminy Słupsk będą informowani o stosowanych przez Urząd Gminy środkach poprawy efektywności energetycznej za pośrednictwem strony internetowej www.slupsk.ug.gov.pl/ oraz www.bip.slupsk.ug.gov.pl/.

W Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2015-202044 ujęte zostały zadania zaprojektowane w Planie gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk.

1.1. Działania inwestycyjne

1.1.1. Zadania planowane do realizacji przez Gminę Słupsk w perspektywie krótkoterminowej

Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej

Tytuł zadania Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej Opis  Budowa instalacji fotowoltaicznych,  Modernizacja remizy strażackiej w Strzelinie,  Budowa energooszczędnej świetlicy wiejskiej wraz z gabinetem stomatologicznym w miejscowości Wrzeście, Obiekty Budynek A Urzędu Gminy Słupsk Budynek B Urzędu Gminy Słupsk Przedszkole Bajka, Jezierzyce, ul. Parkowa 4 Zespół Szkół Redzikowo 16a Zakład Gospodarki Komunalnej, Jezierzyce, ul. Kolejowa 5 Budynki socjalne mieszkalne w miejscowościach

Uchwała nr II/4/2014 Rady Gminy Słupsk z dnia 18 grudnia 2014 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2015-2020.

Słupsk, maj 2015 r. 73 | S t r o n a

73 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Krzemienica, Siemianice, Jezierzyce Remiza Strażacka w Strzelinie Sektor Budynki użyteczności publicznej Zakres odpowiedzialności Gmina Słupsk Harmonogram realizacji lata 2015-2020 Koszty realizacji 1.567.572 zł (instalacje fotowoltaiczne) 335.000 zł (modernizacja remizy strażackiej w Strzelinie) 2.480.000 zł (świetlica wiejska w miejscowości Wrzeście) Potencjalne źródła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 finansowania (4.3 Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym) środki NFOŚiGW/WFOŚiGW, RPO WP na lata 2014-2020 (Działanie 10.2. Efektywność energetyczna (wsparcie dotacyjne i pozadotacyjne), działanie 10.3. Odnawialne źródła energii (wsparcie dotacyjne i pozadotacyjne), działanie 10.4. redukcja emisji), Fundusz Termomodernizacji i Remontów BGK, budżet Gminy Słupsk. Wskaźniki monitorowania  liczba zmodernizowanych obiektów [szt.],  powierzchnia zmodernizowanych obiektów [m2],  liczba zamontowanych ogniw fotowoltaicznych [szt.],

 zmniejszenie emisji CO2 [t/rok],  zmniejszenie rocznego obliczeniowego zużycia energii do ogrzewania budynków w stosunku do stanu pierwotnego [%],  oszczędność energii elektr. [MWh/rok],  udział energii odnawialnej w łącznym zużyciu energii [%]. Sposób i forma W ramach przekazywania kontrolnych wyników emisji raportowania dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, co dwa lata jako raport z podjętych działań, przedkładany Wójtowi Gminy w formie elektronicznej.

Budowa ścieżek i szlaków rowerowych

Tytuł zadania Budowa ścieżek i szlaków rowerowych Opis Budowa ścieżek rowerowych:  Słupsk- Redzikowo - 1.400m  Siemianice, ul. Miejska – 2.300 m  Osiedle Jezierzyce – 1.118 m  Słupsk – Ustka – 6.600 m  Jezierzyce-Grąsino – 2.450 m  Gać-Redęcin – 2.930 m  Odcinek Swochowo-Lubuczewo – 2.450 m  Siemianice – 1.020 m  Krzemienica – 70 m  Szlak rowerowy dolina Moszczeniczki – 1.300 m

Słupsk, maj 2015 r. 74 | S t r o n a

74 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Sektor Transport publiczny Zakres odpowiedzialności Gmina Słupsk Harmonogram realizacji lata 2015-2020 Koszty realizacji 2.762.190 zł Potencjalne źródła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, finansowania środki NFOŚiGW, RPO WP na lata 2014-2020 (działanie 9.1. Transport miejski (w tym wsparcie w ramach Mechanizmu ZIT), budżet Gminy Słupsk. Wskaźniki monitorowania  długość wybudowanych/przebudowanych ścieżek rowerowych [km]. Sposób i forma W ramach przekazywania kontrolnych wyników emisji raportowania dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, co dwa lata jako raport z podjętych działań, przedkładany Wójtowi Gminy w formie elektronicznej.

Wymiana / modernizacja taboru gminnego

Tytuł zadania Wymiana / modernizacja taboru gminnego Opis  wymiana trzech autobusów na nowsze używane,  wymiana jednego samochodu ciężarowego - wywrotka na nowszy używany,  wymiana trzech samochodów dostawczych na nowsze używane,  wymiana ciągnika rolniczego 120 KM na nowy,  wymiana koparko-ładowarek 2 szt. na nowe,  zakup fabrycznie nowego ciągnika ogrodniczego rolniczego w miejsce pojazdu z 1996 r. Sektor Tabor gminny Zakres odpowiedzialności Gmina Słupsk Harmonogram realizacji lata 2015-2020 Koszty realizacji 3.440.000 zł Potencjalne źródła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, finansowania środki NFOŚiGW, RPO WP na lata 2014-2020 (działanie 9.1. Transport miejski (w tym wsparcie w ramach Mechanizmu ZIT), Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku budżet Gminy Słupsk. Wskaźniki monitorowania  liczba nowych, energooszczędnych pojazdów [szt.],

 zmniejszenie emisji CO2 [t/rok]. Sposób i forma W ramach przekazywania kontrolnych wyników emisji raportowania dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, co dwa lata jako raport z podjętych działań, przedkładany Wójtowi Gminy w formie elektronicznej.

Modernizacja i rozbudowa oświetlenia ulicznego

Tytuł zadania Modernizacja i rozbudowa oświetlenia ulicznego

Słupsk, maj 2015 r. 75 | S t r o n a

75 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Opis  przebudowa 250 pozycji oświetlenia drogowego na terenie Gminy Słupsk Sektor Oświetlenie publiczne Zakres odpowiedzialności Gmina Słupsk Harmonogram realizacji lata 2015-2020 Koszty realizacji 1.650.000 zł Potencjalne źródła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, finansowania środki NFOŚiGW/WFOŚiGW (np. Program SOWA), RPO WP na lata 2014-2020 (działanie 10.4. redukcja emisji). Wskaźniki monitorowania  liczba zmodernizowanych lamp oświetleniowych [szt.],  ilość zaoszczędzonej energii elektrycznej [MWh/rok]. Sposób i forma W ramach przekazywania kontrolnych wyników emisji raportowania dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, co dwa lata jako raport z podjętych działań, przedkładany Wójtowi Gminy w formie elektronicznej.

1.1.2. Zadania planowane do realizacji przez Gminę Słupsk w perspektywie długoterminowej

Wymiana źródeł światła w Urzędzie Gminy i jednostkach podległych

Tytuł zadania Wymiana źródeł światła w Urzędzie Gminy i jednostkach podległych Opis  wymiana źródeł światła na energooszczędne. Sektor Budynki użyteczności publicznej Zakres odpowiedzialności Gmina Słupsk Harmonogram realizacji lata 2015-2020 Koszty realizacji 10.000 zł Potencjalne źródła Budżet Gminy Słupsk finansowania Wskaźniki monitorowania  liczba zakupionych/wymienionych źródeł światła [szt.],  liczba jednostek, w których zostały wymienione źródła światła [szt.]. Sposób i forma W ramach przekazywania kontrolnych wyników emisji raportowania dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, co dwa lata jako raport z podjętych działań, przedkładany Wójtowi Gminy w formie elektronicznej. Zakup lub wymiana urządzeń np. biurowych w Urzędzie Gminy i jednostkach podległych

Tytuł zadania Zakup lub wymiana urządzeń w Urzędzie Gminy i jednostkach podległych Opis  stopniowa wymiana urządzeń, wchodzących w skład wyposażenia stanowisk pracy, tj.: monitory, komputery, serwery, urządzenia wielofunkcyjne (kserokopiarki, skanery, drukarki) w miarę zużywania się sprzętu

Słupsk, maj 2015 r. 76 | S t r o n a

76 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

dotychczas wykorzystywanego,  zakup lub wymiana na urządzenia, które charakteryzują się niskim zużyciem energii i niskimi kosztami eksploatacji. Sektor Budynki użyteczności publicznej Zakres odpowiedzialności Gmina Słupsk Harmonogram realizacji lata 2015-2020 Koszty realizacji 50.000 zł Potencjalne źródła Budżet Gminy finansowania Wskaźniki monitorowania  liczba zakupionych urządzeń [szt.],  liczba jednostek, w których zostały wymienione urządzenia [szt.]. Sposób i forma W ramach przekazywania kontrolnych wyników emisji raportowania dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, co dwa lata jako raport z podjętych działań, przedkładany Wójtowi Gminy w formie elektronicznej.

1.2. Zadania planowane do realizacji przez pozostałych interesariuszy Planu w perspektywie długoterminowej

W ramach realizacji działań, zmierzających do racjonalnego gospodarowania energią w Gminie Słupsk i zmniejszania emisji dwutlenku węgla, powinny być podejmowane przedsięwzięcia przez mieszkańców Gminy, zarządzających obiektami usługowymi i przemysłowymi i innymi, których wykonanie jednak nie jest zależne od władz Gminy. Należą do nich następujące zadania:  poprawa efektywności energetycznej obiektów mieszkalnych,  modernizacja przedsiębiorstw i placówek usługowych w kierunku energooszczędnym.

Poprawa efektywności energetycznej obiektów mieszkalnych

Tytuł zadania Poprawa efektywności energetycznej obiektów mieszkalnych Opis  ocieplenie obiektu, wymiana okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne,  przebudowa systemów grzewczych (wraz z wymianą i przyłączeniem źródła ciepła), systemów wentylacji i klimatyzacji, zastosowanie automatyki pogodowej i systemów zarządzania budynkiem,  budowa lub modernizacja wewnętrznych instalacji odbiorczych oraz likwidacja dotychczasowych źródeł ciepła,  instalacja mikrogeneracji lub mikrotrigeneracji na potrzeby własne, wykorzystanie technologii OZE w budynkach,  instalacja systemów chłodzących, w tym również z OZE. Sektor Budynki mieszkalne Zakres odpowiedzialności Właściciele obiektów Harmonogram realizacji lata 2015-2020

Słupsk, maj 2015 r. 77 | S t r o n a

77 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Koszty realizacji 3.934.960 zł Potencjalne źródła środki NFOŚiGW program PROSUMENT – dofinansowanie finansowania mikroinstalacji OZE Wskaźniki monitorowania  liczba zmodernizowanych obiektów [szt.],  liczba wymienionych źródeł ciepła [szt.],  liczba zamontowanych pomp ciepła [szt.],  liczba zamontowanych kolektorów słonecznych [szt.],  liczba zamontowanych ogniw fotowoltaicznych [szt.],

 zmniejszenie emisji CO2 [t/rok],  zmniejszenie rocznego obliczeniowego zużycia energii do ogrzewania budynków w stosunku do stanu pierwotnego [%],  oszczędność energii cieplnej [GJ/rok],  oszczędność energii elektr. [MWh/rok],  udział energii odnawialnej w łącznym zużyciu energii [%].

Modernizacja przedsiębiorstw i placówek usługowych w kierunku energooszczędnym

Tytuł zadania Poprawa efektywności energetycznej przedsiębiorstw i placówek usługowych Opis  wprowadzanie energooszczędnych technologii produkcji,  modernizacja energetyczna budynków,  inwestycje we własne instalacje OZE oraz efektywniejsze energetycznie linie produkcyjne, w tym z wykorzystaniem biogazu rolniczego,  wprowadzanie systemów zarządzania energią. Sektor Budynki, wyposażenie / urządzenia usługowe [niekomunalne] Zakres odpowiedzialności Właściciele obiektów Harmonogram realizacji lata 2015-2020 Koszty realizacji Bd. Potencjalne źródła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 finansowania (4.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, 4.2 Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach, , środki NFOŚiGW (Inwestycje LEME i Inwestycje Wspomagane, BOCIAN - Rozproszone, odnawialne źródła energii, Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki – Zwiększenie efektywności energetycznej, RPO WP na lata 2014-2020, Fundusz Termomodernizacji i Remontów BGK. Wskaźniki monitorowania  zużycie energii w odnowionych obiektach [kWh/rok],  liczba zmodernizowanych obiektów [szt.],  liczba zamontowanych instalacji wykorzystujących OZE [szt.].

1.3. Działania pozainwestycyjne

Słupsk, maj 2015 r. 78 | S t r o n a

78 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Tytuł zadania Działania pozainwestycyjne Opis  akcje informacyjne i szkoleniowe dla pracowników Urzędu Gminy, mające na celu oszczędzanie energii,  promocja energooszczędnych urządzeń i rozwiązań w gospodarstwach domowych,  lekcje edukacyjne dotyczące oszczędności energii oraz korzyści płynących z efektywnych energetycznie zachowań,  promocja „zielonych” zamówień publicznych,  promowanie ruchu rowerowego,  uwzględnianie w zapisach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zaopatrzenia w energię cieplną z wykorzystaniem indywidualnych źródeł ciepła na paliwa niskoemisyjne lub na paliwa stałe,  utworzenie grupy zakupowej w celu zmniejszenia kosztów ponoszonych w związku z wdrażaniem gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Słupsk. Sektor Wszystkie sektory Zakres odpowiedzialności Gmina Słupsk Harmonogram realizacji lata 2015-2020 Koszty realizacji Bd. Potencjalne źródła środki NFOŚiGW (LIFE+), środki WFOŚiGW w Gdańsku finansowania (PRIORYTET IV - Ochrona różnorodności biologicznej, informacja i edukacja ekologiczna), budżet Gminy Wskaźniki monitorowania  liczba akcji informacyjnych, dotyczących gospodarki niskoemisyjnej [szt.],  liczba informacji o gospodarce niskoemisyjnej na stronie Urzędu Gminy [szt.],  liczba zorganizowanych spotkań [szt.],  liczba przetargów/zapytań ofertowych, w których jednym z kryteriów oceny była efektywność energetyczna. Sposób i forma W ramach przekazywanego co dwa lata raportu z podjętych raportowania działań, przedkładanego Wójtowi Gminy w formie elektronicznej

Słupsk, maj 2015 r. 79 | S t r o n a

79 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

11. Wskaźniki monitorowania realizacji Planu

Monitoring procesu realizacji Planu jest niezbędnym elementem oceny, w jakim zakresie wdrażane są podjęte postanowienia i zobowiązania. Jest to również ważny elementem procesu analizy i zarządzania ryzykiem. Dzięki odpowiednio dobranym wskaźnikom możliwa jest bieżąca identyfikacja potencjalnych zagrożeń, naniesienie stosownych korekt, a także podjęcie działań dostosowawczych i naprawczych.

Monitoring realizacji Planu obejmuje gromadzenie i przetwarzanie informacji o realizacji zadań zaprogramowanych w Planie, tj. przede wszystkich o:  poziomie redukcji emisji gazów cieplarnianych,  poziomie redukcji zużycia energii finalnej,  udziale energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.

Kontrolne inwentaryzacje emisji CO2 powinny być przeprowadzane co dwa lata i stanowić podstawę do opracowania raportu z podjętych działań, a co cztery lata Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Słupsk powinien być aktualizowany. W celu efektywnego monitorowania przyjęto wskaźniki realizacji, służące ocenie wdrażania Planu gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk (tabela nr 18).

Tabela nr 18: Wskaźniki oceny wdrażania Planu

Lp. Wskaźniki oceny Jednostka Cel: Zmniejszenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk

1 Poziom emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk Mg CO2/rok

2 Wielkość emisji dwutlenku węgla w sektorze publicznym Mg CO2/rok

3 Emisja dwutlenku węgla per capita Mg CO2/os. Cel: Zmniejszenie zużycia energii końcowej w Gminie Słupsk 4 Poziom zużycia energii końcowej MWh/rok 5 Całkowite zużycie energii w sektorze publicznym MWh/rok

6 Zużycie energii końcowej per capita Mg CO2/os. Cel: Wzrost wykorzystania OZE w Gminie Słupsk 7 Poziom zużycia energii wyprodukowanej z OZE % 8 Zużycie energii z OZE w sektorze publicznym %

Dla poszczególnych działań inwestycyjnych przyjęto uzupełniające (fakultatywne) wskaźniki monitorowania realizacji założonych zadań (tabela nr 19).

Słupsk, maj 2015 r. 80 | S t r o n a

80 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Tabela nr 19: Uzupełniające (fakultatywne) wskaźniki oceny wdrażania działań inwestycyjnych

Lp. Cel inwestycyjny Wskaźniki oceny Jednostka Powierzchnia użytkowa zmodernizowanych m2 budynków gminnych Powierzchnia użytkowa zmodernizowanych m2 budynków mieszkalnych Termomodernizacja 1 Powierzchnia użytkowa zmodernizowanych budynków m2 budynków przemysłowych Powierzchnia użytkowa budynków gminnych, w m2 których wymieniono źródło ciepła Liczba budynków w klasie energetycznej A, B i C szt. Modernizacja Zużycie energii na oświetlenie publiczne kWh/rok 2 oświetlenia ulicznego Liczba wymienionych jednostek oświetleniowych szt. Modernizacja sieci 3 Długość ścieżek rowerowych km transportowej Liczba zainstalowanych kolektorów słonecznych szt. Całkowita powierzchnia zainstalowanych kolektorów m2 słonecznych Moc zainstalowanych kolektorów słonecznych kW Rozwój energii Liczba zainstalowanych paneli fotowoltaicznych szt. 4 pochodzącej ze źródeł Moc zainstalowanych paneli fotowoltaicznych kW odnawialnych Liczba zainstalowanych pomp ciepła szt. Moc zainstalowanych pomp ciepła kW Liczba zainstalowanych kotłów na biomasę szt. Moc zainstalowanych kotłów na biomasę kW

Dla celów inwestycyjnych wymienionych w punktach 1-4 dla sektora publicznego, w celu weryfikacji założeń dane stanowić będą kontrolne wyników emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, co dwa lata jako raport z podjętych działań, przedkładany Wójtowi Gminy w formie elektronicznej.

Dla poszczególnych działań pozainwestycyjnych przyjęto uzupełniające (fakultatywne) wskaźniki monitorowania realizacji założonych zadań (tabela nr 20).

Tabela nr 20: Uzupełniające (fakultatywne) wskaźniki oceny wdrażania działań pozainwestycyjnych

Lp. Cel pozainwestycyjny Wskaźniki oceny Jednostka Liczba publikacji dot. gospodarki niskoemisyjnej w szt. Biuletynie Informacji Publicznej Promocja i Liczba opublikowanych artykułów prasowych szt. 1 popularyzacja Liczba rozdystrybuowanych ulotek szt. oszczędności energii Liczba rozdystrybuowanych plakatów szt. Liczba kampanii informacyjnych Szt.

Słupsk, maj 2015 r. 81 | S t r o n a

81 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Lp. Cel pozainwestycyjny Wskaźniki oceny Jednostka Liczba zorganizowanych lekcji szkolnych Edukacja w zakresie 2 poświęconych efektywności energetycznej/ szt. ochrony powietrza wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii Zielone zamówienia Liczba postępowań, w którym jednym z kryteriów 3 szt. publiczne oceny ofert była efektywność energetyczna Podnoszenie 4 kwalifikacji Liczba przeszkolonych pracowników os. pracowników Urzędu

Uzupełniające (fakultatywne) wskaźniki oceny wdrażania działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych zostały wprowadzone w celu ilościowego i jakościowego monitorowania postępu i pożądanych kierunków działań, na podstawie analizy wskaźników oceny wdrażania Planu.

Dla aktualnego poziomu oszacowanej emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Słupsk, stanowiącego podstawę do opracowania niniejszego dokumentu, wartości wskaźników monitorowania przedstawiono w tabeli nr 21.

Tabela nr 21: Wartości wskaźników oceny dla roku bazowego i kontrolnego

Lp. Wskaźniki oceny Jednostka 2009 2013

1 Poziom emisji dwutlenku węgla w gminie Mg CO2/rok 43 759 39 742 Wielkość emisji dwutlenku węgla w sektorze 2 Mg CO /rok 3 377 4 958 publicznym 2

3 Emisja dwutlenku węgla per capita Mg CO2/os. 3,3 2,4 4 Poziom zużycia energii końcowej MWh/rok 109 370 131 962 5 Całkowite zużycie energii w sektorze publicznym MWh/rok 5 495 11 160 6 Zużycie energii końcowej per capita MWh/os. 8,2 8,1 Poziom zużycia energii wyprodukowanej z OZE w 7 % 0,00 31,56 stosunku do łącznego zużycia energii Zużycie energii z OZE w sektorze publicznym w 8 % 0,00 18,56 stosunku do zużycia energii w sektorze

Słupsk, maj 2015 r. 82 | S t r o n a

82 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

12.Spis tabel, wykresów i map

Spis tabel

Tabela nr 1: Analiza SWOT dotycząca budowy gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Słupsk..22 Tabela nr 2: Standardowe wskaźniki emisji według IPCC...... 31 Tabela nr 3: Zestawienie budynków użyteczności publicznej, stanowiących własność Gminy Słupsk...... 35 Tabela nr 4: Zestawienie komunalnych budynków mieszkalnych w Gminie Słupsk...... 37 Tabela nr 5: Wykaz oczyszczalni na terenie Gminy Słupsk...... 38 Tabela nr 6: Zestawienie jednostek posiadających w swoich zasobach tabor samochodowy..39 Tabela nr 7: Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku bazowym [MWh]...... 42 Tabela nr 8: Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku bazowym [MWh]...... 44 Tabela nr 9: Finalne zużycie energii w roku bazowym w Gminie Słupsk [MWh]...... 45 Tabela nr 10: Wyniki inwentaryzacji bazowej emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk [Mg

CO2]...... 46 Tabela nr 11: Finalne zużycie energii w sektorze publicznym w roku kontrolnym [MWh]...... 48 Tabela nr 12: Finalne zużycie energii w sektorze prywatnym w roku kontrolnym [MWh]...... 50 Tabela nr 13: Finalne zużycie energii w roku kontrolnym w Gminie Słupsk [MWh]...... 52 Tabela nr 14: Wyniki inwentaryzacji kontrolnej emisji dwutlenku węgla w Gminie Słupsk

[Mg CO2]...... 53 Tabela nr 15: Finalne zużycie energii w roku bazowym i kontrolnym [MWh]...... 55

Tabela nr 16: Emisja dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym [Mg CO2]...... 58

Tabela nr 17: Cel redukcyjny w zakresie zużycia energii, emisji CO2 i wykorzystania OZE.....60 Tabela nr 18: Wskaźniki oceny wdrażania Planu...... 72 Tabela nr 19: Uzupełniające (fakultatywne) wskaźniki oceny wdrażania działań inwestycyjnych ...... 73 Tabela nr 20: Uzupełniające (fakultatywne) wskaźniki oceny wdrażania działań pozainwestycyjnych...... 73 Tabela nr 21: Wartości wskaźników oceny dla roku bazowego i kontrolnego...... 74

Spis wykresów

Wykres nr 1: Struktura udziału poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora publicznego w roku bazowym [%]...... 43 Wykres nr 2: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w finalnym zużyciu energii sektora publicznego w roku bazowym [%]...... 43 Wykres nr 3: Struktura udziału poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku bazowym [%]...... 44 Wykres nr 4: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku bazowym [%]...... 45 Wykres nr 5: Struktura sektorowa inwentaryzacji bazowej emisji dwutlenku węgla [%]...... 47

Słupsk, maj 2015 r. 83 | S t r o n a

83 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

Wykres nr 6: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w bazowej emisji dwutlenku węgla [%]...... 47 Wykres nr 7: Struktura udziału poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora publicznego w roku kontrolnym [%]...... 49 Wykres nr 8: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w finalnym zużyciu energii sektora publicznego w roku kontrolnym [%]...... 49 Wykres nr 9: Struktura udziału poszczególnych podsektorów w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku kontrolnym [%]...... 50 Wykres nr 10: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w finalnym zużyciu energii sektora prywatnego w roku kontrolnym [%]...... 51 Wykres nr 11: Wyniki inwentaryzacji kontrolnej emisji dwutlenku węgla [%]...... 54 Wykres nr 12: Struktura udziału poszczególnych nośników energii w kontrolnej emisji dwutlenku węgla [%]...... 54 Wykres nr 13: Struktura finalnego zużycia energii w roku bazowym i kontrolnym w odniesieniu do sektora budynków mieszkalnych [MWh]...... 56 Wykres nr 14: Struktura finalnego zużycia energii w roku bazowym i kontrolnym w odniesieniu do podsektorów działalności, z wyłączeniem budynków mieszkalnych [MWh]....56 Wykres nr 15: Struktura finalnego zużycia energii w roku bazowym i kontrolnym dla węgla kamiennego i energii elektrycznej [MWh]...... 57 Wykres nr 16: Struktura finalnego zużycia energii w roku bazowym i kontrolnym w podziale na pozostałe nośniki [MWh]...... 57 Wykres nr 17: Porównanie struktury emisji dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym w

odniesieniu do sektora budynków mieszkalnych [Mg CO2]...... 58 Wykres nr 18: Porównanie struktury emisji dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym w odniesieniu do podsektorów działalności, z wyłączeniem budynków mieszkalnych

[Mg CO2]...... 59 Wykres nr 19: Struktura emisji dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym dla węgla

kamiennego i energii elektrycznej [Mg CO2]...... 59 Wykres nr 20: Struktura emisji dwutlenku węgla w roku bazowym i kontrolnym dla pozostałych

nośników energii [Mg CO2]...... 60

Spis map

Mapa nr 1 Obszar objęty inwentaryzacją...... 29

Słupsk, maj 2015 r. 84 | S t r o n a

84 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

13.Wykorzystane źródła danych

Akty prawne 1. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, Dz.U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm. 2. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej, Dz.U. nr 94 poz. 551, z późn. zm. 3. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz.U. z 2013 r. nr 594, poz. 1318, z późn. zm. 4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać́ budynki i ich usytuowanie, Dz.U. Nr 75, poz. 690 z pozn. zm. 5. Uchwała Nr 157 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Kraju 2020, M.P. 2012, poz. 882 6. Uchwała nr 163 Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie przyjęcia „Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa” na lata 2012-2020, M.P. 2012, poz. 839. 7. Uchwała nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, M.P. 2012, poz. 252. 8. Uchwała Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia Strategii „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko - perspektywa do 2020 roku”. 9. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 października 2012 r. w sprawie racjonalnego wdrażania polityki klimatycznej, M.P. 2012, poz. 807. 10. Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych, Dz.U. UE Nr L 140/136, 5.6.2009; 11. Komunikat Komisji EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Bruksela, 3.3.2010KOM(2010) 2020;

Publikacje, raporty, dokumenty i inne

1. „Metodyka wyliczania carbon footprint. Podsumowanie seminarium Ministerstwa Gospodarki i CSRinfo”, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2009 (dostępne: http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/5F07298D-1CFC-4D08-85DC- 41E2A042001B/56758/Carbonfootprint.pdf). 2. Bank Danych Lokalnych, www.stat.gov.pl 3. Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, uchwała Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2010 r.; Uzupełnienie do Krajowego Planu Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, z dnia 2 grudnia 2011 r. (dostępne: http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Energetyka/Odnawialne+zrodla+e nergii/Krajowy+plan+dzialan);

Słupsk, maj 2015 r. 85 | S t r o n a

85 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

4. Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie raportu zawierającego w szczególności informacje dotyczące realizacji krajowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią oraz krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej za 2011 r., wraz z oceną i wnioskami z ich realizacji, M.P. 2013, poz. 673; 5. Paolo Bertoldi, Damian Bornás Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, Poradnik. Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)? Luksemburg, JRC, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Unia Europejska, 2010, Tłumaczenie polskie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, Kraków, 2012. 6. Polityka energetyczna Polski do 2030 r., uchwała nr 157/2010 Rady Ministrów z dnia 29 września 2010 r. (dostępne: http://www.mg.gov.pl/files/upload/8134/PEP% 202030%20-%2009.2010.pdf); 7. Polityka klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 4 listopada 2003 r. (dostępne: https://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_04/795c8de385204a0afd1e387e453831b7.pdf); 8. Uchwała Nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 roku w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020; 9. Uchwała Nr 951/275/13 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 13 sierpnia 2013 r. w sprawie przyjęcia “Regionalnego Programu Strategiczny w zakresie transportu – Mobilne Pomorze”; 10. Uchwała Nr 931/274/13 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 8 sierpnia 2013 r. w sprawie przyjęcia Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie energetyki i środowiska, Uzasadnienia oraz Podsumowania do Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie energetyki i środowiska oraz uchylenia: „Programu rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w województwie pomorskim do 2025 r.”, „Programu małej retencji województwa pomorskiego do roku 2015” i „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla terenu Województwa Pomorskiego”; 11. Uchwała Nr 1004/XXXIX/09 z dnia 26 października 2009 r. Sejmiku Województwa Pomorskiego w sprawie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego; 12. Uchwała Nr 753/XXXV/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie przyjęcia „Programu ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu”; 13. Uchwała Nr XXX/326/2014 Rady Powiatu Słupskiego z dnia 1 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Słupskiego na lata 2012-2022. 14. Uchwała Nr XXXVI/368/2006 Rady Gminy Słupsk z dnia 27 października 2006 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Słupsk w latach 2007-2015 (z późn. zm).

Słupsk, maj 2015 r. 86 | S t r o n a

86 Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Słupsk

15. Uchwała Nr XIX/188/2004 Rady Gminy Słupsk z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Słupsk (z późn. zm). 16. Uchwała Nr 107/2011 Rady Gminy Słupsk z dnia 29 września 2011 r. w sprawie Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Słupsk na lata 2011-2030.

Słupsk, maj 2015 r. 87 | S t r o n a