1 Filmmuziekmagazine Anne Vanschothorst
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
FILMMUZIEKMAGAZINE ANNE VANSCHOTHORST – Schreef boeiende harpscore NUMMER 190 – 46ste JAARGANG – JANUARI 2017 1 Score 190 Januari 2017 46ste jaargang ISSN-nummer: 0921- 2612 Het e-zine Score is een uitgave van de stichting FILMMUZIEKMAGAZINE Cinemusica, het Nederlands Centrum voor Filmmuziek REDACTIONEEL Informatienummer: +31 050-5251991 De harp is een instrument dat in de geschiedenis van de film- muziek altijd een rol heeft gespeeld binnen de vele kleuren E-mail: van het algehele muziekpalet. Wie goed luistert naar oude en [email protected] nieuwe scores hoort het instrument regelmatig weerklinken. In sommige scores speelt het een grote rol. Harpiste Anne Vanschothorst schreef muziek die door Ruben Smit werd ge- Kernredactie: Paul bruikt in zijn documentaire Levende rivier. De harp klinkt hier Stevelmans en Sijbold in een absolute hoofdrol en dat komt deze bewegende docu- Tonkens mentaire beslist ten goede, zoals u kunt lezen in een interview Aan Score 190 werkten met Anne Vanschothorst in deze editie van Score. mee: Paul Stevelmans en Sijbold Tonkens Dit nummer heeft u kunnen downloaden vanaf onze nieuwe website. Na elf jaar waren we toe aan een nieuwe, eigentijdse plek op het wereldwijde web. Behalve een opruimbeurt die bij Eindredactie: Paul een verhuizing altijd handig is, hebben we de meeste rubrie- Stevelmans ken gehandhaafd. Ook het tweemaandelijks verschijnende e- zine Score willen we in de toekomst in de lucht houden. We hopen dat u gauw uw weg weet te vinden op onze nieuwe Vormgeving: Paul website en er evenveel plezier aan zult beleven als op onze Stevelmans oude webstek. Met dank aan: Anne Vanschothorst, Pjotr INHOUDSOPGAVE van Schothorst (foto cover), Federico Jusid, 3 Anne Vanschothorst - Interview Carla Jovine 7 Federico Jusid - Interview 13 Hoe The Thief of Bagdad ontstond 17 Boekbespreking 18 Recensies 2 ‛DE HARP KAN EEN VERHAAL VERTELLEN՚ Anne Vanschothorst over haar harpscore voor Levende rivier Drie jaar geleden maakte de natuurdocumentaire De nieuwe wildernis een ware triomftocht langs de vaderlandse bioscopen. Ruben Smit en Mark Verkerk waren verantwoordelijk voor dit opmerkelijke succes. Hun wegen scheidden daarna al gauw. Van Verkerk kwam vorig jaar Holland: Natuur in de Delta uit. Ruben Smit kwam met Levende rivier op de proppen die eind vorig jaar op televisie werd vertoond. Van die middellange documentaire ging onlangs een langere versie in de bioscoop draaien. De opmerkelijke muziek was van Anne Vanschothorst die de harp bespeelt. bewegende beelden extra vaart. De voice- over van Smit wordt door de harpmuziek geenszins gestoord, integendeel: de muziek van Vanschothorst smelt mooi samen met de kalm uitgesproken teksten van de ka- noënde natuurfilmer. Hoe kwam het tot hun samenwerking? Autodidact Anne Vanschothorst (1974) noemt zichzelf autodidact, Ze heeft wel enkele jaren harp- les genoten, maar vervolgens geen oplei- ding aan een conservatorium gevolgd. Lang speelde ze klassieke muziek totdat ze erachter kwam dat ze het fijner vond om te Anne Vanschothorst (foto: Pjotr van Schothorst). improviseren en muziek te componeren Toen de VARA de documentaire in de- dan werk van anderen te spelen. Tien jaar cember vorig jaar uitzond duurde deze 45 geleden begon ze zelf muziek te schrijven, minuten. De dvd die afgelopen zomer op overigens na een periode waarin ze de harp de markt kwam bestaat uit vier delen die niet had bespeeld. Vanschothorst over deze elk dertig minuten duren. De bioscoopver- ommezwaai richting zelf componeren: sie van Levende rivier die nu rouleert in de ‛Daar kwam ik tijdens een optreden achter bioscoop duurt 75 minuten. We volgen Ru- toen ik een soort van black-out kreeg. Op- ben Smit die vanaf de Duitse grens in een eens nam de improvisatie het over. Ik kano op de Rijn vaart richting de Noordzee kreeg hier een goede respons op en toen en daarbij prachtige natuurgebieden als de dacht ik: dat is misschien wel een goed Gelderse Poort en de Biesbosch aandoet moment om te onderzoeken wat ik met die alwaar vele vogelsoorten en andere dieren improvisatie kan en wat ik ermee wil. Dat hun habitat hebben. Smits tocht wordt mu- heeft een paar jaar geduurd waarna ik de zikaal begeleid door harpmuziek van com- audioproductie erbij nam, want het is ook poniste Anne Vanschothorst. Dankzij haar wel leuk om vast te leggen wat ik doe, wonderschone harpklanken krijgen de vele anders vervliegt het.՚ 3 Rond die tijd maakte Vanschothorst een mijn cd Ek is eik uit, die over een eiken- YouTube-filmpje van een optreden waarbij boom ging en wat me toen met name be- ze eigen werk speelde. ‛Daar kreeg ik heel zighield: het kappen van bomen. En toen veel respons op van videomakers en men- zei Ruben: mijn ultieme boom die ik dan sen die met kunstvideo’s bezig waren en zou filmen is de eik. Dat sloeg bij mij in die geïnteresseerd waren in originele mu- als een bom, ik vind het mooi dat iemand ziek. Ik had er eigenlijk niet zo bij stilge- zo gepassioneerd kan zijn over één boom staan, dat je ook toegepaste muziek kan en dat zou willen filmen. Toen heb ik als maken zoals muziek bij films. Toen ben ik reactie mijn cd naar hem gestuurd. Waarop begonnen met een sound search om een ik een reactie kreeg van hem dat hij ge- harpaudio op te nemen, wat nog best een raakt was door mijn muziek en dat hij die hele klus is, want een harp is niet een mak- heel bruikbaar vond voor Levende rivier, kelijk instrument om op te nemen.՚ Deze zijn nieuwe project. Zo is het gegaan.՚ Veel groeiende vraag naar haar muziek van de contact tussen componist en regisseur was kant van documentairemakers, maar ook er nadien niet. ‛Ik heb Ruben de audio ge- van mensen die muziek wilden hebben stuurd en we hebben nog even contact ge- voor dansvoorstellingen of theater zorgde had met de sounddesigner die nog een voor een kantelpunt in haar carrière. ‛Hier vraag had, maar dat was meer een klein moet ik ook professioneler en serieuzer technisch ding. We hadden niet echt in- over na gaan denken en daar mijn professie tensief contact over hoe de muziek ge- van maken, dacht ik. Op een dag meldde plaatst ging worden. Dat heb ik helemaal zich een agency, die mij vond via het in- uit handen gegeven.՚ ternet en zei: wij willen jouw muziek opne- men in onze discografie, zodat wij die kun- nen plaatsen bij een film of bij documen- taires of overal waar maar muziek nodig is. Dat ging dus allemaal van een YouTube- videootje naar een professionele agency. Daar zitten wel een jaar of zes, zeven tussen.՚ Eik Vóór Levende rivier maakte Vanschothorst Ruben Smit tijdens de opnamen van Levende onder meer de goed ontvangen cd Ek is eik rivier. (2014) en verleende zij haar muzikale diensten aan enkele korte films die op het Zolang filmmuziek bestaat heeft de harp er Nederlands Film Festival hebben gedraaid, een rol in gespeeld, niet alleen als een van waaronder een animatiefilm van Aimee de de vele instrumenten in een orkestrale be- Jongh. Hoe kwam ze vervolgens in contact geleiding, maar ook als solo-instrument. met Ruben Smit? ‛Op een avond luisterde Welke rol speelt het instrument volgens ik naar Radio 1 en toen viel ik in een ge- Vanschothorst in de filmmuziek? ‛Ik denk sprek met Ruben Smit over het gebruik van dat de harp de handeling versnelt, wat visualisatie en de idee van animatie. De aangenaam is als je naar documentaires interviewster vroeg hem: zou jij ook een kijkt. De harp kan een verhaal vertellen en film over bomen kunnen maken? En toen je kunt heel makkelijk de harp een melodie zei hij: sterker nog, ik zou het over één laten spelen zonder dat hij overheersend boom willen doen. Ik had in die tijd net wordt. Ik denk dat voor sommige films, en 4 zeker voor een film als een documentaire harp heeft meer te vertellen dan alleen die niet heel erg flamboyant is of heel erg maar een glissando. De harp laat zich ook als entertainment bedoeld is, de subtiliteit gemakkelijk combineren met andere in- van een harp een hele mooie aanvulling is. strumenten, en dat even los van of je alleen Het is dan net als in een orkest: als je hem maar glissando speelt. Wat een piano kan, weglaat, dan mis je hem wel, en dan voor- kan een harp ook en misschien nog mooier. al de kleur, want hij geeft wel kleur aan het Een harp is inderdaad ook een hele mooie, geheel. En dat vind ik ook met het gespro- subtiele aanvulling, zeker in documentaires ken woord, de harp is er en hij overheerst of bij het gesproken woord. Ik ben zelf niet. Verder laat de harp zich makkelijk heel erg met poëzie bezig, dat is iets anders combineren met andere instrumenten, ook dan documentaires, maar op gegeven mo- in andere arrangementen.՚ ment ontstaat er een soort van andere wer- kelijkheid of er ontstaat iets nieuws. Een orkest kan dat plat strijken, maar een harp houdt het gedifferentieerder of opener en helderder waardoor er bijvoorbeeld in Le- vende rivier ook ruimte is voor de natuur- geluiden en voor de stem. Het is meer een duet dat je aangaat met de film of met ele- menten die in de film voorkomen.՚ De harp als instrument kan een grote zeggings- Ruben Smit in de kano in Levende rivier. kracht hebben, zoveel is duidelijk gewor- In Levende rivier horen we het instrument den in de geschiedenis van de filmmuziek. veelvuldig wanneer Smit per kano over de ‛De harp heeft niet zo veel nodig, hij zet rivier peddelt of wanneer het stromende meteen een sfeer neer, in alle eenvoud. water van de rivieren die hij bevaart in Harpmuziek is minimal music en met heel beeld verschijnt.