Streszczenie Raport A-4 Radymno-Korczowa 1 Sekcja Lipiec

SPIS TRE ŚCI 1. WST ĘP ...... 4 1.1. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ...... 4 1.2. IDENTYFIKACJA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA ...... 5 1.3. CEL REALIZACJI PRZEDSIĘWZI ĘCIA ...... 5 1.4. KWALIFIKACJA FORMALNA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA ...... 5 1.5. PODSTAWA OPRACOWANIA ...... 6 1.6. PRZYJ ĘTE METODY OCENY , WSKAZANE TRUDNO ŚCI ...... 6 1.7. PRZEBIEG INWESTYCJI WZGL ĘDEM OBOWI ĄZUJ ĄCYCH DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH ...... 7 2. OPIS PRZEDSI ĘWZI ĘCIA I WARUNKI WYKORZYSTANIA TERENU W FAZIE BUDOWY I EKSPLOATACJI...... 8 2.1. STAN ISTNIEJ ĄCY ...... 8 2.2. STAN PROJEKTOWANY ...... 8 2.2.1. Przebudowa infrastruktury ...... 9 2.2.2. Lokalizacja i charakterystyka obiektów powi ązanych z drog ą ...... 9 2.2.3. Budowle in Ŝynierskie ...... 9 2.2.4. Powi ązanie istniej ącej sieci dróg z projektowan ą ...... 10 2.3. PARAMETRY TECHNICZNE ...... 10 2.4. PROGNOZOWANE NAT Ęś ENIE RUCHU ...... 11 2.5. FAZA BUDOWY ...... 12 3. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW PRZEDSI ĘWZI ĘCIA ...... 12 3.1. OPIS WARIANTÓW AUTOSTRADY A-4 ...... 12 3.1.1. Wariant II/1 ...... 12 3.1.2. Wariant II/2 ...... 13 3.1.3. Wariant polegaj ący na niepodejmowaniu przedsi ęwzi ęcia ...... 14 4. OPIS OTOCZENIA W REJONIE LOKALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘCIA ...... 14 4.1. CHARAKTERYSTYKA KORYTARZA DROGI ...... 14 4.2. KLIMAT ...... 14 4.3. LUDNO ŚĆ , ZABUDOWA MIESZKALNA ...... 15 5. ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO PLANOWANEJ DROGI ...... 15 5.1. HAŁAS ...... 15 5.1.1. Metodyka ...... 15 5.1.2. Zało Ŝenia ...... 16 5.1.3. Stan istniej ący ...... 16 5.1.4. Przewidywane emisje i ich wielko ści ...... 16 5.1.5. Prognozowane oddziaływania ...... 17 5.1.6. Urz ądzenia ochrony środowiska ...... 18 5.1.7. Zalecenia ochronne minimalizuj ące wpływ drga ń na obiekty budowlane ...... 19 5.1.8. Podsumowanie ...... 19 5.2. POWIETRZE ...... 20 5.2.1. Metodyka ...... 20 5.2.2. Zało Ŝenia ...... 20 5.2.3. Stan zanieczyszczenia powietrza ...... 20 5.2.4. Przewidywane emisje i ich wielko ści ...... 21 5.2.5. Prognozowane oddziaływania ...... 22 5.2.6. Działania minimalizuj ące ...... 22 5.2.7. Podsumowanie ...... 23 5.3. WODY POWIERZCHNIOWE ...... 23 5.3.1. Metodyka ...... 23 5.3.2. Zało Ŝenia ...... 23 5.3.3. Przewidywane spływy wód opadowych ...... 23 5.3.4. Prognozowane oddziaływania ...... 25 5.3.5. Ścieki z MOP i PPO ...... 31

1 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.3.6. Urz ądzenia ochrony środowiska ...... 32 5.3.7. Podsumowanie ...... 32 5.4. ŚRODOWISKO GRUNTOWO -WODNE ...... 33 5.4.1. Metodyka i zało Ŝenia ...... 33 5.4.2. Stan istniej ący ...... 33 5.4.3. Prognozowane oddziaływania ...... 34 5.4.4. Działania minimalizuj ące uwzgl ędnione w projekcie budowlanym ...... 36 5.4.1. Podsumowanie ...... 37 5.5. GLEBY ...... 37 5.5.1. Metodyka i zało Ŝenia ...... 37 5.5.2. Stan istniej ący ...... 37 5.5.3. Prognozowane oddziaływania ...... 38 5.5.4. Działania minimalizuj ące ...... 39 5.5.5. Podsumowanie ...... 41 5.6. KRAJOBRAZ ...... 41 5.6.1. Metodyka i zało Ŝenia ...... 41 5.6.2. Stan obecny ...... 41 5.6.3. Prognozowane oddziaływania ...... 42 5.6.4. Sposób minimalizowania oddziaływa ń ...... 42 5.6.5. Podsumowanie ...... 43 5.7. ODPADY ...... 43 5.7.1. Metodyka i zało Ŝenia ...... 43 5.7.2. Przewidywane ilo ści i rodzaje odpadów ...... 43 5.7.3. Działania minimalizuj ące ...... 44 5.7.4. Podsumowanie ...... 45 5.8. ZABYTKI I STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE ...... 45 5.8.1. Metodyka i zało Ŝenia ...... 45 5.8.2. Stan istniej ący ...... 46 5.8.3. Analiza mo Ŝliwych zagro Ŝeń i szkód dla chronionych zabytków ...... 47 5.8.4. Działania minimalizuj ące ...... 50 5.8.5. Podsumowanie ...... 50 5.9. ODDZIAŁYWANIA SKUMULOWANE ...... 51 5.9.1. Oddziaływania bezpo średnie ...... 51 5.9.1. Środki minimalizuj ące negatywne oddziaływanie na środowisko na poszczególnych etapach inwestycji53 6. WPŁYW NA ZDROWIE LUDZI ...... 57 6.1. FAZA BUDOWY ...... 57 6.2. FAZA EKSPLOATACJI ...... 57 7. WPŁYW NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ...... 61 7.1. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO , OBSZARY CHRONIONE ...... 61 7.2. PROGNOZOWANE ODDZIAŁYWANIA ...... 65 7.2.1. Faza budowy ...... 65 7.2.2. Faza eksploatacji ...... 68 7.3. DZIAŁANIA MINIMALIZUJ ĄCE ...... 71 7.4. PODSUMOWANIE ...... 76 8. OCENA ODDZIAŁYWANIA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA OBSZARY NATURA 2000 ...... 77 8.1. ZAKRES , ZASTOSOWANE METODY OCENY ...... 77 8.2. ZAKRES PLANOWANYCH ROBÓT BUDOWLANYCH NA TERENIE I W OTOCZENIU OBSZARU NATURA 2000 77 8.3. ETAP PIERWSZY – ROZPOZNANIE ...... 80 8.3.1. Ogólna charakterystyka rzeki San ...... 80 8.3.2. Charakterystyka obszaru Natura 2000 PLH 180007 Rzeka San ...... 80 8.3.3. Informacje o wynikach inwentaryzacji przyrodniczej ...... 81 8.4. PODSUMOWANIE I ETAPU ...... 82 8.5. ETAP II – OCENA WŁA ŚCIWA ...... 83 8.5.1. Wpływ przedsi ęwzi ęcia na przedmioty ochrony Obszaru Rzeka San ...... 86 8.5.2. Środki minimalizuj ące negatywne oddziaływanie autostrady ...... 91

2 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

8.6. WNIOSKI II ETAPU : ...... 92 9. POWA śNE AWARIE ...... 94

10. MO śLIWE ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE ...... 94

11. OBSZAR OGRANICZONEGO UśYTKOWANIA ...... 95

12. PROPOZYCJE MONITORINGU ...... 95 12.1. FAZA BUDOWY ...... 95 12.2. FAZA EKSPLOATACJI ...... 96 13. ANALIZA POREALIZACYJNA ...... 97 13.1. PODSUMOWANIE ...... 98 14. ANALIZA MO śLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ...... 98

15. STOPIE Ń I SPOSÓB UWZGL ĘDNIENIA WYMAGA Ń DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY ŚRODOWISKA W PROJEKCIE BUDOWLANYM ...... 99 15.1. PROJEKT BUDOWLANY DLA ZADANIA II SEKCJA 1 OD KM 647+455,82 DO KM 664+300,00 ...... 100 15.2. PODSUMOWANIE ...... 110 16. URZ ĄDZENIA OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 110

17. ŹRÓDŁA INFORMACJI ...... 111

18. PODSUMOWANIE ...... 113

19. WNIOSKI I ZALECENIA ...... 117

SPIS ZAŁ ĄCZNIKÓW Zał ącznik nr 1. Hałas. Zał ącznik nr 2. Mapa urz ądze ń ochrony środowiska.

3 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

1. WST ĘP

1.1. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA

Niniejszy raport o oddziaływaniu na środowisko sporz ądza si ę na potrzeby przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko, zgodnie z pkt.5 decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydanej przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 29 grudnia 2008r. znak: RDO Ś-18-WOO-6613-1/21/08/kr na podstawie art. 82 ust. 4 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 1 (Dz. U. Nr 199, poz. 1227). Ponowna ocena oddziaływania na środowisko przeprowadzana jest w trybie okre ślonym w art. 88 ust. 1, pkt 1 ww. ustawy.

Raport sporz ądza si ę w zakresie okre ślonym w art. 67 w/w ustawy.

W raporcie przedstawia si ę wyniki analizy rodzajów oddziaływania, wielko ści i zasi ęgu prognozowanego oddziaływania na środowisko projektowanego odcinka autostrady A-4 o długo ści 16 844,18 m (od 647+455,82 do km 664+300), b ędącego cz ęś ci ą przedsi ęwzi ęcia polegaj ącego na budowie autostrady A-4 na odcinku Rzeszów – Korczowa.

Zakres budowy oraz zaprojektowane urz ądzenia s ą przedstawione w projekcie budowlanym pt. „Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści ok. 16,84 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1- od km 647+455,82 do km 664+300,00” wykonanych w kwietniu 2010 przez firm ę ARCADIS Sp. z o.o. w Warszawie.

Zakładanym efektem pracy jest ocena stopnia i sposobu uwzgl ędnienia wymaga ń dotycz ących ochrony środowiska zawartych w decyzji wydanej przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 29 grudnia 2008r. znak: RDO Ś-18-WOO-6613-1/21/0/kr o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia polegaj ącego na budowie autostrady A-4 w wariancie I/1 na odcinku Rzeszów Wschodni-Przeworsk i wariancie II/1 na odcinku Przeworsk- Korczowa km 580+742,87 – 668+837 w projekcie budowlanym dla odcinka autostrady A-4 Radymno – Korczowa od km 647+455, 82 do km 664+300, 00.

W opracowaniu analizuje si ę faz ę budowy i eksploatacji. Nie analizuje si ę fazy likwidacji ze wzgl ędu na charakter planowanego przedsi ęwzi ęcia – budowa nowej autostrady.

Opracowanie nale Ŝy zło Ŝyć do Wojewody Podkarpackiego, który przeka Ŝe je do uzgodnienia do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie wraz z: • wnioskiem o wydanie zezwolenia na realizacj ę inwestycji drogowej, • decyzj ą o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsi ęwzi ęcia.

1 Zwana dalej ustaw ą o udost ępnianiu informacji 4 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie na wniosek organu wydaj ącego pozwolenie na budow ę (Wojewoda Podkarpacki) uzgadnia warunki realizacji przedsi ęwzi ęcia w formie postanowienia.

Przed wydaniem postanowienia Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska mo Ŝe wyst ąpi ć do organu wydaj ącego pozwolenie na budow ę o zapewnienie mo Ŝliwo ści udziału społecze ństwa oraz do wła ściwego pa ństwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego o wydanie opinii.

Organ wła ściwy do rozpatrzenia sprawy - Wojewoda Podkarpacki, po uzgodnieniu warunków realizacji z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Rzeszowie wydaje decyzj ę o zezwoleniu realizacji inwestycji drogowej (zwanej dalej ZRID).

Raport o oddziaływaniu na środowisko sporz ądza si ę według stanu prawnego na dzie ń 1 kwietnia 2010 r.

1.2. IDENTYFIKACJA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA

Planowana inwestycja posiada wydane nast ępuj ące decyzje: • decyzj ę Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 29 grudnia 2008r. znak: RDO Ś-18-WOO-6613-1/21/0/kr o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia polegaj ącego na budowie autostrady A-4 w wariancie I/1 na odcinku Rzeszów Wschodni-Przeworsk i wariancie II/1 na odcinku Przeworsk-Korczowa km 580+742,87 – 668+837. • decyzj ę Wojewody Podkarpackiego z dnia 15 lipca 2009r. o ustaleniu lokalizacji autostrady A-4 na odcinku W ęzeł Przeworsk-Korczowa (Granica Pa ństwa) od km 612+300,00 do km 668+837, 65, znak I.X-7046-1/1/0

Przedmiotem niniejszego raportu jest budowa fragmentu autostrady A-4 o długo ści ok. 16,84 km tj. od km 647+455,82 do km 664+300,00. Autostrada na projektowanym odcinku znajduje si ę na terenie województwa podkarpackiego, powiaty jarosławski i przemyski, obszary gmin Radymno i Stubno.

1.3. CEL REALIZACJI PRZEDSIĘWZI ĘCIA

Celem realizacji przedsi ęwzi ęcia jest budowa autostrady A-4 na odcinku od Radymna do Korczowej (od km 647+455,82 do km 668+837, 00). Przedsi ęwzi ęcie zostało podzielone na dwie sekcje. Niniejszy raport odnosi si ę do sekcji 1, tj. od km 647+455, 82 do km 664+300, 00.

1.4. KWALIFIKACJA FORMALNA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA

Z punktu widzenia wymaga ń prawa ochrony środowiska i procedury post ępowania dotycz ącego zagadnie ń zwi ązanych z ochron ą środowiska istotna jest kwalifikacja formalna przedsi ęwzi ęcia ustalana na podstawie rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych

5 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęcia do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz.2573 z pó źn. zmianami).

Zgodnie z przepisami w/w rozporz ądzenia: • drogi publiczne o nawierzchni utwardzonej, wymienione w § 2 ust. 1 pkt 29 (tj. autostrady)

zaliczane s ą do przedsi ęwzi ęć (tzw. grupy I), dla których obowi ązek sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko wynika z ustawy.

1.5. PODSTAWA OPRACOWANIA

Raport o oddziaływaniu na środowisko został opracowany przez firm ę Geotech Sp. z o.o. w Rzeszowie a projekt budowlany omawianego odcinka autostrady sporz ądziła firma ARCADIS Sp. z o.o. w Warszawie.

Przedmiotem umowy jest opracowanie raportu o oddziaływaniu na środowisko w ramach procedury powtórnej oceny oddziaływania do zaprojektowanych rozwiąza ń budowlanych w ramach przedsi ęwzi ęcia: „Zaprojektowanie i wybudowanie autostrady A-4 Rzeszów-Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa długo ści 22 km”.

Podstaw ą merytoryczn ą raportu s ą rozwi ązania techniczne planowanej autostrady zawarte w projektach architektoniczno-budowlanych dotycz ących budowy autostrady A-4 Rzeszów-Korczowa na odcinku Radymno (bez w ęzła) – Korczowa wraz z niezb ędn ą infrastruktur ą techniczn ą, budowlan ą i urz ądzeniami budowlanymi od km 647+455,82 do km 668+837,65 – zadanie II, Sekcja 1 - od km 647+455,82 do km 664+300,00

Podstaw ą analiz uci ąŜ liwo ści autostrady jest prognoza ruchu – wg opracowania wykonanego przez Instytut In Ŝynierii L ądowej Politechniki Wrocławskiej na zlecenie Transprojekt Gda ński Sp. z o.o.: „Prognoza ruchu dla autostrady A-4 na odcinku Przeworsk-Korczowa”, Wrocław, lipiec 2008.

Zakres raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko – zgodnie z art. 67 ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku (Dz. U. Nr 199/2008, poz. 1227).

1.6. PRZYJ ĘTE METODY OCENY , WSKAZANE TRUDNO ŚCI

W niniejszym raporcie o oddziaływaniu na środowisko planowanego przedsi ęwzi ęcia w ramach powtórnej oceny oddziaływania wykorzystano materiały źródłowe wg wykazu (pkt 17).

Podstaw ą oszacowania wielko ści emisji i skali oddziaływania planowanej autostrady jest prognoza ruchu. Do oblicze ń przyj ęto prognoz ę ruchu dla wariantu zerowego (rok 2012 w przypadku braku realizacji inwestycji) oraz wykonano obliczenia dla prognozy ruchu na lata 2012 i 2025 – stan po zrealizowaniu inwestycji.

Na bł ąd prognozy oddziaływania planowanej drogi składa się bł ąd prognozy ruchu, bł ąd okre ślaj ący struktur ę ruchu i jego rozkład dobowy oraz bł ąd wynikaj ący z horyzontu prognozy. Na

6 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 wielko ść ruchu ma wpływ wiele czynników gospodarczych (cena paliw, zdolno ść nabywcza ludno ści, rozwój i potencjał gospodarczy firm), politycznych (porozumienia mi ędzynarodowe), etc.

W zakresie oddziaływania akustycznego na wynik oceny ma wpływ bł ąd oblicze ń akustycznych (modelowania).

W zakresie oddziaływania na powietrze na wynik oceny wpływ ma równie Ŝ bł ąd prognozy warto ści wska źników emisji ze spalania paliw. Oszacowanie jako ści i ilo ści wód opadowych powstaj ących w zwi ązku z eksploatacj ą projektowanej inwestycji przeprowadzono zgodnie z zaleceniem GDDKiA w oparciu o „Podr ęcznik dobrych praktyk wykonywania opracowa ń środowiskowych dla dróg krajowych” opracowanym przez Biuro Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego „EKKOM” Sp. z o.o. w Krakowie. W obliczeniach posłu Ŝono si ę norm ą PN-S-02204 „Drogi samochodowe. Odwodnienie dróg”. Podczas opracowania Raportu w zakresie oddziaływania autostrady na środowisko przyrodnicze nie napotkano na wi ększe trudno ści. Wykorzystano dane pochodz ące z inwentaryzacji przyrodniczych i ekspertyz wykonanych w ramach raportu o oddziaływaniu na środowisko opracowanego w ramach uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w 2008r. Podczas opracowania Raportu w zakresie oddziaływania autostrady na środowisko glebowe nie napotkano na wi ększe trudno ści. Wykorzystano dane uzyskane publikacji WIO Ś oraz pozyskane z IUNG. W sprawie stanowisk archeologicznych wyst ąpiono do Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków delegatura w Przemy ślu.

1.7. PRZEBIEG INWESTYCJI WZGL ĘDEM OBOWI ĄZUJ ĄCYCH DOKUMENTÓW

PLANISTYCZNYCH

Budow ę istotnych z punktu widzenia strategii rozwoju Pa ństwa inwestycji drogowych okre ślaj ą dokumenty strategiczne i planistyczne, spo śród których mo Ŝna wymieni ć nast ępuj ące:

• na poziomie ponadregionalnym (pa ństwowym) m.in.: Strategia Rozwoju Kraju, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Polityka Transportowa Pa ństwa na lata 2006-2025, Krajowy Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2008 – 2012.

• na poziomie regionalnym i lokalnym: − Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego,

− Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podkarpackiego,

− miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz studia uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Powy Ŝsze dokumenty okre ślaj ą zasadnicze cele i kierunki rozwoju m.in. w zakresie infrastruktury drogowej w układzie przestrzennym.

7 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Podsumowanie Budowa autostrady A-4 jest wa Ŝnym zadaniem inwestycyjnym, które jest jednym z priorytetowych zada ń Pa ństwa w zakresie infrastruktury drogowej. Stanowi ono tak Ŝe jedno z wa Ŝniejszych zada ń inwestycyjnych regionu podkarpackiego, uj ętym na li ście podstawowej projektów kluczowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

2. OPIS PRZEDSI ĘWZI ĘCIA I

WARUNKI WYKORZYSTANIA TERENU

W FAZIE BUDOWY I EKSPLOATACJI

2.1. STAN ISTNIEJ ĄCY

Autostrada A-4 stanowi polski odcinek drogi mi ędzynarodowej E40, która jest najdłu Ŝsz ą tras ą europejsk ą z pocz ątkiem w Calais nad Kanałem La Manche we Francji i ko ńcem w Kazachstanie, nad granic ą z Chinami. Kontynuuj ąc bieg niemieckiej autostrady A-4 z kierunku Drezna, na terenie Polski przebiega od dawnego przej ścia granicznego z Niemcami - Jędrzychowice-Ludwigsdorf koło Zgorzelca poprzez Legnic ę, Wrocław, Opole, Gliwice, Katowice, Kraków. Dalej przez Tarnów i Rzeszów poprowadzi do przej ścia granicznego z Ukrain ą Korczowa-Krakowiec. Ł ączna długo ść kompletnej autostrady na terenie Polski wyniesie ok. 670 km.

2.2. STAN PROJEKTOWANY

Przedmiotem raportu jest budowa odcinka autostrady A-4 (od km 647+455,82 do km 664+300,00). Długo ść planowanej autostrady wynosi ok. 17 km. Autostrada przebiega ć b ędzie przez tereny nale Ŝą ce do województwa podkarpackiego.

Planowany odcinek autostrady A-4 poło Ŝony jest w: Tabela 2.2.1 Poło Ŝenie administracyjne omawianej drogi Województwo Powiat Miasto / Gmina jarosławski gm. Radymno podkarpackie przemyski gm. Stubno

Na całym projektowanym odcinku autostrada b ędzie czteropasmowa. W I etapie budowy przewidziano dwie jezdnie dwupasmowe o szeroko ści 7,5 m ka Ŝda, rozdzielone pasem dziel ącym wraz z opaskami o szeroko ści 12,5 m. W miar ę wzrostu nat ęŜ enia ruchu planuje si ę poszerzy ć jezdnie - II etap – do trzech pasów ruchu (3x3,75m) z pasem rozdzielaj ącym o szeroko ści 5,00m.

Na analizowanym odcinku autostrady nie przewidziano budowy w ęzła autostradowego.

Zakres prac projektowych na analizowanym odcinku w sekcji 1 obejmuje konieczno ść wykonania robót drogowych, budowy obiektów in Ŝynierskich, urz ądze ń infrastruktury, budowy melioracji, wykonania nasadze ń zieleni i budowy urz ądze ń ochrony środowiska (ziele ń projektowana, budowa ekranów akustycznych, ogrodzenie autostrady przed wtargni ęciem zwierz ąt, przej ścia dla zwierz ąt, urz ądzenia oczyszczaj ące ścieki opadowe z jezdni).

8 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

2.2.1. PRZEBUDOWA INFRASTRUKTURY

Przebudowa infrastruktury obejmuje: • Przebudow ę infrastruktury kolejowej (1 kolizja) • Przebudow ę sieci wodoci ągowych i kanalizacji • Przebudow ę sieci energetycznych • Przebudow ę sieci gazowych • Przebudow ę sieci teletechnicznej • Przebudow ę urz ądze ń melioracji.

2.2.2. LOKALIZACJA I CHARAKTERYSTYKA OBIEKTÓW POWI ĄZANYCH Z DROG Ą

Na długo ści projektowanego odcinka autostrady A-4 od Radymna (bez w ęzła) do Korczowej - Sekcja 1 w km 647+455,82 do km 664+300, wyst ępuj ą dwa miejsca obsługi podró Ŝnych (MOP) w km 661+600 i 661+700 oraz Punkt Poboru Opłat (PPO) w km 658+650.

2.2.3. BUDOWLE IN śYNIERSKIE

W tabeli poni Ŝej przedstawiono wszystkie zaprojektowane obiekty in Ŝynierskie na analizowanym odcinku drogi.

Tabela 2.2.2 Obiekty in Ŝynierskie – autostrada A-4 na odcinku od km 647+455,82 do km 664+300,00

Symbol l.p km Obiekt Szeroko ść Długo ść obiektu całkowita całkowita Wiadukt w ci ągu autostrady A-4, nad 1. 647+576,13 PZ-34 przej ściem dla zwierz ąt i drog ą 37,47 51,00 dojazdow ą Wiadukt w ci ągu autostrady A-4, nad 2. 648+252,00 WA-35 37,47 102,90 lini ą kolejow ą Kraków- Medyka Wiadukt drogowy nad autostrad ą A-4, 3. 649+335,73 WD-36 w ci ągu drogi powiatowej nr 1820R 12,20 55,20 Radymno-Przemy śl Most w ci ągu autostrady A-4, nad 4. 650+305 MA-37 2x21,55 152 rzek ą San i przej ściem dla zwierz ąt Wiadukt drogowy nad autostrad ą A-4, 5. 651+782,77 WD-38 w ci ągu drogi gminnej Grabowiec- 10,60 67,20 So śnica-Brzeg Wiadukt drogowy nad autostrad ą A-4, w ci ągu drogi gminnej Grabowiec- 6. 652+597,44 WD-39 10,00 69,20 So śnica-Brzeg

Most w ci ągu autostrady A-4, nad potokiem Stubienko, Drog ą Gminn ą 7. 653+390,67 M/PZ-40 37,47 185,30 Nienowice- So śnica-Brzeg i przej ściem dla zwierz ąt Wiadukt drogowy nad autostrad ą A-4, 8. 653+932,20 WD-41 w ci ągu drogi powiatowej nr 1822R 11,00 63,20 Radymno-Chałupki Medyckie Most w ci ągu autostrady A-4, nad 9. 654+462,413 M/PZ-42 rzek ą Wiszni ą, Kanałem Bucowskim i 41,95 263,90 przej ściami dla zwierz ąt 9 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Symbol l.p km Obiekt Szeroko ść Długo ść obiektu całkowita całkowita Wiadukt drogowy nad autostrad ą A-4, 10. 655+426,98 WD-43 w ci ągu drogi gminnej Nienowice – 10,60 59,20 Nienowice PGR Wiadukt w ci ągu autostrady A-4, nad 11. 656+427,78 WA-44 Drog ą Gminn ą Chotyniec- Nienowice 36,80 56,67 PGR Wiadukt w ci ągu autostrady A-4, 12. 656+942,13 PZ-45 nad przej ściem dla zwierz ąt i drog ą 38,27 51,10 dojazdow ą Wiadukt drogowy nad autostrad ą A-4, 13. 659+710,41 WD-46 w ci ągu drogi powiatowej nr 1822R 12,20 63,2 Łapajówka - Gaje Wiadukt drogowy nad autostrad ą A-4, 14. 661+374,21 WD-47 w ci ągu drogi gminnej Chotyniec - 10,60 65,2 Załazie 15. 662+425,00 PZ -48 Przej ście dla zwierz ąt /most zielony/ 50,00 126 Wiadukt drogowy nad autostrad ą A-4, 16. 663+013,14 WD-49 w ci ągu drogi gminnej Chałupki 10,00 67,2 Chotynieckie - Załazie Most w ci ągu autostrady A-4, nad 17. 663+748,36 M/PZ-50 przej ściem dla zwierz ąt i ciekiem 37,47 49,50 wodnym bez nazwy

2.2.4. POWI ĄZANIE ISTNIEJ ĄCEJ SIECI DRÓG Z PROJEKTOWAN Ą

Na przeci ęciach autostrady z drogami krajowymi, wojewódzkimi powiatowymi i gminnymi zakłada si ę budow ę dwupoziomowych, bezkolizyjnych skrzy Ŝowa ń, bez dost ępno ści do autostrady, poprzez wybudowanie obiektów nad lub pod autostrad ą. B ędą utrzymane dotychczasowe kierunki tych dróg, przyłączaj ąc do nich zakładan ą wzdłu Ŝ autostrady sie ć dróg zbiorczych i le śnych umo Ŝliwiaj ących obsług ę przyległego terenu.

2.3. PARAMETRY TECHNICZNE

Planowana autostrada b ędzie posiada ć nast ępuj ące parametry techniczne: • klasa techniczna - A, • pr ędko ść projektowa - 120 km/h, • ilo ść jezdni - 2, • ilo ść pasów ruchu - 4 (2x2) – docelowo 6 (2 x 3), • szeroko ść pasa ruchu - 3,75 m, • szeroko ść pasa awaryjnego - 3,00 m, • szeroko ść pasa dziel ącego wraz z opaskami − 12,50 m (etap I) − 5,00 m (etap II) • szeroko ść pobocza ziemnego - 1,25 m, • szeroko ść korony - 36,00 m,

10 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

• pochylenie skarp - 1:3, 1:2, 1:1,5 • skrajnia pionowa - 5,0 m, • obci ąŜ enie nawierzchni - 115 kN/o ś, klasa obci ąŜ eń obiektu - A+Stanag 2021.

2.4. PROGNOZOWANE NAT Ęś ENIE RUCHU

Dane dotycz ące nat ęŜ enia ruchu pojazdów oparto na opracowaniu „Prognoza ruchu dla autostrady A-4 na odcinku Przeworsk – Korczowa” opracowanej przez Instytut In Ŝynierii L ądowej Politechniki Wrocławskiej w lipcu 2008 r.

Tabela 2.4.1. Prognozowane nat ęŜ enie ruchu na terenie autostrady A-4 – warianty inwestycyjne

Prognozowane nat ęŜ enie ruchu [poj/dob ę] Autostrada A-4 Radymno- Korczowa 2012 r. 2025 r. Odcinek I: od km 647+455,82 do km 664+300 samochody osobowe 3524 12909 samochody dostawcze 282 737 samochody ci ęŜ arowe bez przyczep 130 219 samochody ci ęŜ arowe z przyczepami 764 1991 autobusy 36 22 Suma dla odcinka I 4736 15878

Tabela 2.4.2. Prognozowane nat ęŜ enie ruchu na terenie drogi krajowej DK 4 na odcinku Radymno-koniec opracowania – wariant bezinwestycyjny

Prognozowane nat ęŜ enie ruchu [poj/dob ę] DK nr 4 2012 r. Odcinek I: Radymno – Wola Zaleska samochody osobowe 11966 samochody dostawcze 905 samochody ci ęŜ arowe bez przyczep 168 samochody ci ęŜ arowe z przyczepami 1028 autobusy 76 Suma dla odcinka I 14145 Odcinek II: Wola Zaleska – koniec opracowania samochody osobowe 10114 samochody dostawcze 828 samochody ci ęŜ arowe bez przyczep 131 samochody ci ęŜ arowe z przyczepami 984 autobusy 51 Suma dla odcinka II 12108

11 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Do oszacowania wielko ści emisji z poszczególnych odcinków analizowanej autostrady przyj ęto, Ŝe z ogólnego ruchu dobowego, ruch 85% pojazdów odbywać si ę b ędzie w porze dziennej (6 00 – 22 00 ) natomiast w porze nocnej (22 00 -600 ) - 15% pojazdów.

2.5. FAZA BUDOWY

W fazie budowy przedsi ęwzi ęcia – po przekazaniu placu budowy wykonawcy i geodezyjnym wytyczeniu, rozpocznie si ę etap prac wst ępnych, po nim wykonane zostan ą roboty ziemne, a nast ępnie roboty budowlane korpusu drogi wraz z obiektami in Ŝynierskimi.

3. OPIS ANALIZOWANYCH

WARIANTÓW PRZEDSI ĘWZIĘCIA

W raporcie o oddziaływaniu na środowisko przedstawionego na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia, analizowano dwa warianty lokalizacyjne przebiegu autostrady A-4 na odcinku II, Przeworsk-granica pa ństwa:

- Wariant II/1 – Przeworsk – Korczowa (granica pa ństwa), przebieg wariantu wg wskaza ń lokalizacyjnych – południowe obej ście Jarosławia, przeci ęcie obszaru Natura 2000 „Rzeka San” na długo ści 70 m

- Wariant II/2 – Przeworsk – Korczowa (granica pa ństwa), północne obej ście Jarosławia, przeci ęcie obszaru Natura 2000 „Dolny San i Wisłok” na długo ści 120m.

Ponadto rozpatrywano tak Ŝe tzw. wariant „0” – wariant bez realizacji inwestycji zakładaj ący dalsze poprowadzenie ruchu istniej ącą droga krajow ą nr 4 bez realizacji budowy odcinka autostrady A-4.

Wyniki analizy wielokryterialnej wykazały jednoznacznie, Ŝe wariant II/1 jest wariantem najkorzystniejszym dla środowiska.

Decyzja o ustaleniu lokalizacji autostrady A-4 na odcinku W ęzeł Korczowa – Przeworsk (granica pa ństwa) od km 612+300,00 do km 668+837,65 została wydana przez Wojewod ę Podkarpackiego 15 lipca 2009r.

3.1. OPIS WARIANTÓW AUTOSTRADY A-4

3.1.1. WARIANT II/1

Wariant II/1 autostrady A-4 stanowi południowe obejście Jarosławia. Wariant ten rozpoczyna si ę na północ od Przeworska w km 612+300 przekraczaj ąc miejscowo ść Gorliczyna oraz rz. Mleczk ę. Nast ępnie za Przeworskiem autostrada skr ęca na południe. W km 616+627 wariant 1 przebiega przez obszar typowo rolniczy o bogatej rze źbie terenu. Na wysoko ści m. Wierzbna autostrada przecina drog ę krajow ą nr 4. W km 627÷630+500 autostrada przecina zwarty kompleks le śny Las Pawłosiów poło Ŝony pomi ędzy miejscowo ściami Cieszacin Wielki i Pawłosiów. Kolejne przecinane kompleksy le śne to Las Skotniki oraz Mokra. W km 630+500÷631+170 kompleks le śny stanowi lasy ochronne.

12 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Autostrada skr ęca nast ępnie w kierunku wschodnim i biegnie przez tereny rolnicze, cz ęś ciowo płask ą dolin ą niewielkiego cieku o nazwie Ł ęg Rokitnicki. Kolejno autostrada przecina dolin ę rzeki Rudy i jej dopływu Rudki. Autostrada przecina drog ę krajow ą nr 77 Radymno-Przemy śl, a w pobli Ŝu miejscowo ści Świ ęte przekracza rzek ę San, stanowi ącą obszar Natura 2000 „Rzeka San” PLH 180007. Dolina Sanu w miejscu przeci ęcia przez projektowan ą autostrad ę jest intensywnie uŜytkowana rolniczo. Istotnym elementem krajobrazu s ą starorzecza Sanu. Dalej autostrada skr ęca w kierunku północno-wschodnim i przebiega przez intensywnie u Ŝytkowane rolniczo gospodarstwa rolne w miejscowo ści Nienowice i Chotyniec. Nast ępnie w km ok. 663+300-666+300 autostrada przebiega przez zwarty kompleks le śny rozci ągaj ący si ę mi ędzy miejscowo ściami Chotyniec i Korczowa. W ko ńcowym odcinku przebiegu autostrady, a Ŝ do granicy pa ństwa, wytyczono jej przebieg równolegle do przebiegu drogi krajowej nr 4. Na przebiegu tego wariantu projektowana jest budowa 4 w ęzłów drogowych (Wierzbna, Pawłosiów, Radymno i Korczowa), placu poboru opłat (PPO) przed w ęzłem Korczowa, stacji poboru opłat (SPO) na 3 w ęzłach drogowych (Wierzbna, Pawłosiów, Radymno), a tak Ŝe 3 par miejsc obsługi podró Ŝnych (MOP) i 2 obwodów utrzymania autostrady OUA „Wierzbna” w sąsiedztwie w ęzła o takiej samej nazwie i OUA „Radymno” na w ęź le o tej samej nazwie.

3.1.2. WARIANT II/2

Wariant II/2 autostrady A-4 na odcinku Przeworsk-Korczowa stanowi północne obej ście Jarosławia. Wariant II/2 podobnie jak wariant II/1 rozpoczyna si ę na północ od Przeworska w km 612+300. Na długo ści ok. 3,5 km przebieg obu wariantów jest taki sam. Nast ępnie wariant II/2 biegnie przez ł ąki i pola uprawne poprzecinane rowami melioracyjnymi poprzez w ęzeł Pekinie do drogi powiatowej w miejscowo ści Lechy do Łazy Kostkowskie. Nast ępnie wariant wkracza w dolin ę cieku Szewnia a w km 627+130 przecina teren wyrobiska pokopalnianego. W km 629+260 autostrada przekracza rz. San i łagodnym łukiem schodzi w kierunku miejscowo ści Koniaczów, przecinaj ąc po drodze dwie drogi wojewódzkie. Po przekroczeniu w ęzła Jarosław autostrada biegnie w kierunku południowym przez tereny zmeliorowane i w km 644+790 przecina rzek ę Szkło. W km 646 wariant przecina kompleks le śny na długo ści ok. 7 km. Pomi ędzy obszarem le śnym znajduj ą si ę zabudowania wsi Wola Zaleska. W km 651 wariant ponownie przecina las i biegnie równolegle do istniej ącej drogi krajowej nr 4 a Ŝ do ko ńca do m. Korczowa. Po drodze w km 657 wariant graniczy w obszarem le śnym na długo ści 1,5 km i w km 659+450 przecina istniej ącą drog ę powiatow ą.

Na przebiegu tego wariantu projektowana była budowa 3 w ęzłów drogowych (Pełkinie, Jarosław i Wola Zaleska), placu poboru opłat (PPO) przed w ęzłem Wola Zaleska, stacji poboru opłat (SPO) na 2 w ęzłach drogowych (Pełkinie, Jarosław), a tak Ŝe 3 par miejsc obsługi podró Ŝnych (MOP) i obwodu utrzymania autostrady OUA „Pełkinie” w s ąsiedztwie w ęzła o takiej samej nazwie.

13 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

3.1.3. WARIANT POLEGAJ ĄCY

NA NIEPODEJMOWANIU

PRZEDSI ĘWZI ĘCIA

Analiza zaniechania budowy odcinka b ędącego przedmiotem obecnego opracowania jest niecelowa ze wzgl ędu na brak mo Ŝliwo ści funkcjonowania autostrady jako cało ści.

Wariant polegaj ący na zaniechaniu budowy autostrady lokalnie (w miejscu jej realizacji) z pewno ści ą z punktu widzenia ochrony środowiska byłby rozwi ązaniem najkorzystniejszym z tego wzgl ędu, i Ŝ jest to inwestycja nowa, która spowoduje defragmentacj ę obszarów dot ąd wykorzystywanych przede wszystkim rolniczo a tak Ŝe przecina lokalne szlaki migracji zwierz ąt. Jednak Ŝe spojrzenie na zagadnienie z wi ększej perspektywy pozwala na dostrze Ŝenie korzy ści z budowy autostrady – równie Ŝ z punktu widzenia ochrony środowiska: • zmniejszy si ę uci ąŜ liwość najbardziej obci ąŜ onych ruchem dróg, • poprawi si ę klimat akustyczny, mieszka ńcy w otoczeniu DK nr 4 odczuj ą wyra źną popraw ę, • autostrada – poprzez wybudowanie urz ądze ń ochrony środowiska (ekrany, przej ścia dla zwierz ąt, uszczelnienie) b ędzie mniejszym zagro Ŝeniem dla środowiska ni Ŝ obecnie eksploatowane drogi, które nie posiadaj ą Ŝadnych zabezpiecze ń.

4. OPIS OTOCZENIA W

REJONIE LOKALIZACJI

PRZEDSI ĘWZI ĘCIA

4.1. CHARAKTERYSTYKA KORYTARZA DROGI

Według regionalizacji fizycznogeograficznej (Kondracki J., 2002) projektowana autostrada A-4, na omawianym odcinku zlokalizowana jest w południowej cz ęś ci makroregionu Kotlina Sandomierska nale Ŝą cego do podprowincji Północne Podkarpacie, prowincji Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem. W obr ębie Kotliny Sandomierskiej na trasie projektowanej autostrady znajduj ą si ę mezoregiony: - Pogórze Rzeszowskie, - Dolina Dolnego Sanu, - Płaskowy Ŝ Tarnogrodzki (Wysoczyzna Tarnogrodzka).

4.2. KLIMAT

Projektowany odcinek autostrady A-4 przebiega w granicach mezoregionu Kotlina Sandomierska. Klimat tego regionu ma cechy klimatu przej ściowego mi ędzy nizinnym a górskim i charakteryzuje si ę du Ŝą zmienno ści ą, zwi ązan ą z przemieszczaniem si ę frontów mas powietrza atlantyckiego i kontynentalnego. Du Ŝy wpływ na kształtowanie si ę klimatu w regionie ma s ąsiedztwo gór.

Kotlina Sandomierska nale Ŝy do rejonów najcieplejszych w Polsce. Cechuje si ę upalnymi latami, łagodnymi zimami oraz małymi ilo ściami odpadów. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 7-8°C. Dni z opadem śnie Ŝnym jest od 40 do 50, a pokrywa śnie Ŝna zalega ok. 90 dni.

14 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Natomiast mróz wyst ępowa ć mo Ŝe przez ok. 50 dni a przymrozki nawet do 150 dni w roku. Wyst ępuj ą tutaj najmniejsze sumy opadów w województwie podkarpackim. Przeci ętna roczna suma opadów wynosi od ok. 750 mm w cz ęś ci zachodniej do ok. 800 mm w cz ęś ci wschodniej. Okres wegetacyjny jest do ść długi i trwa 220-225 dni.

4.3. LUDNO ŚĆ , ZABUDOWA MIESZKALNA

Rejon lokalizacji drogi nale Ŝy do terenów o niskim i średnim wska źniku g ęsto ści zaludnienia. Projektowany odcinek autostrady A-4 przebiega przez tereny, które omijaj ą budynki mieszkalne w zabudowie jednorodzinnej. Liczba ludno ści w gminach na analizowanym terenie kształtuje si ę nast ępuj ąco (stan 31.12.2008 rok): • gmina Radymno 11 363 osób • gmina Stubno 3 971 osób ______

RAZEM 15 334 osób

W zwi ązku z budow ą analizowanego odcinka autostrady A-4 na hałas naraŜona b ędzie nast ępuj ąca liczba osób: Tabela 4.3.1 Liczba osób nara Ŝonych na oddziaływanie akustyczne Liczba osób nara Ŝonych na oddziaływanie akustyczne w zasi ęgu izolinii 50 dB Rok Przed zastosowaniem Po zastosowaniu zabezpiecze ń zabezpiecze ń akustycznych akustycznych 2012 8 5

2025 8 5

5. ODDZIAŁYWANIE NA

ŚRODOWISKO PLANOWANEJ DROGI

5.1. HAŁAS

5.1.1. METODYKA

Oddziaływanie hałasu na środowisko budowanej autostrady zostało okre ślone zgodnie z wytycznymi zawartymi w „Dyrektywie 2002/49/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosz ącej si ę do oceny i zarz ądzania poziomem hałasu w środowisku oraz ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 2001 Nr 62 poz. 627 z pó ź. zmianami). Do obliczenia emitowanego hałasu z ruchu kołowego posłu Ŝono si ę francusk ą metod ą oblicze ń „NMPB-Routes – 96 (SETRA-CERTU- LCPC-CSTB)”, na któr ą wskazuje w/w dyrektywa. Dopuszczalne poziomy hałasu zostały przyj ęte na podstawie rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz.826).

15 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.1.2. ZAŁO śENIA

Analizowany fragment autostrady A-4 został zamodelowany jako dwie równoległe jezdnie, ka Ŝda po 2 pasy ruchu o szeroko ści 3,75 m. Jezdnie oddzielone s ą pasem zieleni o szeroko ści 12 m. Dla ka Ŝdej z jezdni przyj ęto po dwie równoległe linie emisyjne w odległo ści równej 1,75 m od osi jezdni w obie strony.

Obliczenia dla odcinków autostrady A-4 wykonano dla pr ędko ści 120 km/h dla pojazdów lekkich oraz 80 km/h dla pojazdów ci ęŜ kich

Wykorzystuj ąc powy Ŝsze dane, w programie SoundPLAN v.7.0 wykonano obliczenia poziomów dźwi ęku w siatce receptorów oraz w wytypowanych punktach obliczeniowych.

5.1.3. STAN ISTNIEJ ĄCY

Ostatni pomiar ruchu w ramach Generalnego Pomiaru Ruchu na istniej ącej drodze DK-4 wykonano na 5 odcinkach od Jarosławia do Granicy Państwa

Tabela 5.1.1 Wyniki pomiarów SDR na istniej ącym odcinku DK 4 od Jarosławia do Granicy Pa ństwa

Lp. Droga Odcinek SDR

1 DK4 Jarosław (przej ście) 16209 2 DK4 Jarosław – Radymno 11531 3 DK4 Radymno (obwodnica) 6529 4 DK4 Radymno – Wola Zalewska 5124 5 DK4 Wola Zalewska – Gr. Pa ństwa 3650 W 2005 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie przeprowadził badania hałasu komunikacyjnego w Radymnie w 6 punktach pomiarowych oraz w Jarosławiu. Wyniki poziomu hałasu LAeq wykazały przekroczenie dopuszczalnych warto ści w Radymnie o ok. 12,7 dB w porze dziennej oraz 16,6 dB w porze nocnej; w Jarosławiu o ok. 12 dB w porze dziennej i o około 16 dB w porze nocnej.

5.1.4. PRZEWIDYWANE EMISJE I ICH WIELKO ŚCI

Źródłem hałasu z budowanej autostrady b ędą poruszaj ące się po niej pojazdy samochodowe: osobowe i ci ęŜ arowe. Hałas drogowy powstaje na skutek poł ączenia odgłosów toczenia (interakcja opony i nawierzchni) oraz d źwi ęków zwi ązanych z poruszaniem pojazdu: systemu wydechowego, nap ędowego. Na poziom hałasu wyst ępuj ący przy drodze, oprócz czynników zwi ązanych z rodzajem

16 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 pojazdu, wpływ maj ą tak Ŝe inne czynniki zale Ŝne od warunków ruchu, parametrów autostrady oraz jej otoczenia.

Warto ści poziomów mocy akustycznej obliczone za pomoc ą programu SoundPlan 7.0 od budowanej autostrady, przyj ęte do oblicze ń zasi ęgów oddziaływania autostrady, kształtuj ą si ę na poziomie:

Tabela 5.1.2 Warto ści poziomów mocy akustycznej autostrady A-4

Poziom mocy akustycznej L w[dB] Odcinek rok 2012 rok 2025 pora dzienna dB pora nocna dB pora dzienna dB pora nocna dB Odcinek I: od km 647+455,82 do 84,5 79,4 89,38 82,75 km 664+300

5.1.5. PROGNOZOWANE ODDZIAŁYWANIA

5.1.5.1. FAZA BUDOWY

Hałas, który b ędzie powstawał podczas prac budowlanych, b ędzie wył ącznie zwi ązany z prac ą maszyn drogowych oraz ruchem pojazdów ci ęŜ arowych.

W raporcie obliczono ekspozycyjny poziom d źwi ęku, który posłu Ŝył do okre ślenia równowa Ŝnego poziomu d źwi ęku A dla normatywnego okresu T (pora dzienna 8 godzin).

Na podstawie oblicze ń wyznaczono tak Ŝe warto ść zasi ęgu ponadnormatywnego hałasu fazy budowy. Zasi ęg uci ąŜ liwo ści akustycznej dla terenów zabudowy wynosi ok. 230 m. Obni Ŝenie hałasu powstałego w fazie budowy jest skomplikowane ze wzgl ędu na charakterystyk ę cz ęstotliwo ściow ą źródeł d źwi ęku. Najlepszym rozwi ązaniem ograniczaj ącym hałas w czasie budowy jest obni Ŝanie go u źródła przez stosowanie nowoczesnych maszyn wyposa Ŝonych w elementy zmniejszaj ące emisj ę hałasu do środowiska. Nieznaczne obni Ŝenie hałasu, zwłaszcza jego uci ąŜ liwo ści na terenach przyległych do placu budowy, mo Ŝna uzyska ć przez odpowiednie usytuowanie maszyn (w sposób taki, aby hałas poszczególnych maszyn nie nakładały si ę na siebie), a tak Ŝe przez grupowanie maszyn w jednym miejscu (pozwala to na zmniejszenie obszaru nara Ŝonego na ponadnormatywny hałas).

Zaleca si ę wykonywanie prac budowlanych w porze dziennej w rejonach zabudowy mieszkalnej. W celu obni Ŝenia hałasu powstałego w fazie budowy nale Ŝy wykonywa ć prace budowlane w godzinach 6 00 -22 00 w rejonie zabudowy mieszkaniowej oraz stosowa ć nowoczesne maszyny wyposa Ŝone w elementy zmniejszaj ące emisj ę hałasu do środowiska.

5.1.5.2. FAZA EKSPLOATACJI

Obliczenia zasi ęgu hałasu wykonano dla prognozy ruchu na rok 2012 oraz 2025. Wyniki wybranych oblicze ń przedstawiono w postaci map zasięgu hałasu w zał ączniku nr 1. Obliczenia wykonano w

17 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 dwóch wariantach obliczeniowych: bez zastosowania zaprojektowanego ekranu akustycznego oraz z zaprojektowanym ekranem akustycznym w projekcie budowlanym.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach RDO Ś-18-WOO-6613-1/21//08/kr na omawianym odcinku Autostrady A-4 nie przewidywała budowy Ŝadnych ekranów akustycznych. Na podstawie oblicze ń w punktach dla prognozy ruchu na rok 2012 oraz 2025 okazało si ę, Ŝe w niektórych punktach wyst ąpi ą przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu. W zwi ązku z czym przeprowadzono analiz ę akustyczn ą i zaprojektowano nowy ekran akustyczny, który został uwzgl ędniony w projekcie budowlanym.

Wykonane obliczenia wskazuj ą, Ŝe w porze nocnej w 1 punkcie obliczeniowym warto ści nie utrzymaj ą si ę poni Ŝej poziomu 50 dB, natomiast w porze dziennej zostaną zachowane dopuszczalne normy poziomów hałasu. W przypadku nie zastosowania ekranu akustycznego przekroczenia norm hałasu w dzie ń w ogóle nie wyst ąpi ą, przekroczenia w nocy obecne b ędą w 3 punktach.

W roku 2025 w porze nocnej z zaprojektowanym zabezpieczeniem akustycznym warto ści obliczonego poziomu d źwi ęku powy Ŝej dopuszczalnych 50 dB obecne b ędą w 5 punktach, dla pory dziennej hałas powy Ŝej 60 dB b ędzie obecny w 1 punkcie. W przypadku nie zastosowania ekranu akustycznego przekroczenia norm hałasu w dzie ń obecne b ędą w 3 punktach, przekroczenia w nocy obecne b ędą w 9 punktach.

Ekrany akustyczne zostały zaprojektowane na rok 2025. Ekran akustyczny przedstawiony w projekcie budowlanym zaprojektowano dla warto ści dopuszczalnych hałasu 50 dB w porze nocnej oraz 60 dB w porze dziennej.

Dla roku 2025, po wybudowaniu ekranu akustycznego, w 1 punkcie równowa Ŝny poziom d źwi ęku dla pory nocnej b ędzie powy Ŝej poziomu 55 dB (punkt nr 45). W porze dziennej w Ŝadnym punkcie obserwacji nie przewiduje si ę poziomów powy Ŝej 65 dB – co ilustruje powy Ŝsza tabela. W przypadku nie zastosowania ekranu akustycznego przekroczenia norm hałasu powy Ŝej 65 dB w dzie ń nie wyst ąpi ą w Ŝadnym punkcie, natomiast przekroczenia w nocy powy Ŝej 55 dB obecne b ędą w 2 punktach (punkt nr 15 i 45). W 2025 roku zaprojektowany ekran spowoduje zmniejszenie równowa Ŝnego poziomu d źwi ęku z warto ści powy Ŝej 55 dB do warto ści poni Ŝej 55 dB jedynie dla punktu nr 15, punkt nr 45 nie jest chroniony zaprojektowanym ekranem akustycznym. W punkcie 15 w przypadku nie zastosowania ekranu akustycznego równowa Ŝny poziom d źwi ęku w porze nocnej na wysoko ści drugiej kondygnacji wyniesie ok. 55,7 dB, natomiast po zastosowaniu ekranu akustycznego poziom ten wyniesie 48,4 dB.

5.1.6. URZ ĄDZENIA OCHRONY ŚRODOWISKA

W fazie eksploatacji jednym ze sposobów minimalizacji niekorzystnego oddziaływania akustycznego zaprojektowanej autostrady A-4 jest zastosowanie ekranu akustycznego wzdłu Ŝ trasy. Lokalizacja zaprojektowanego ekranu przedstawiona została na rysunku w zał ączniku nr 1.

18 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Tabela 5.1.3. Lokalizacja ekranu akustycznego na odcinku autostrady A-4 Projekt budowlany Lp. Strona Numer Kilometra Ŝ Wysoko ść Długo ść Konkluzje ekranu [km] [m] [m] Zaprojektowano dodatkowy ekran akustyczny E1 od 649+640 w miejscowo ści Błonie. Najbli Ŝszy budynek 1 P E1 3 330 do 649+970 znajduje si ę w odległo ści ok. 85 m od kraw ędzi jezdni. W PB zaprojektowano o 330 m wi ęcej ekranów Razem 330 akustycznych ni Ŝ wynika z zapisów DŚU.

W sumie projekt budowlany przewiduje budow ę o 330 m wi ęcej ekranów ni Ŝ okre śla to decyzja o uwarunkowaniach środowiskowych. Takie rozwi ązanie wynika ze szczegółowych wyników oblicze ń akustycznych w punktach oraz szczegółowych uwarunkowa ń technicznych projektu budowlanego.

5.1.7. ZALECENIA OCHRONNE MINIMALIZUJ ĄCE WPŁYW DRGA Ń NA OBIEKTY BUDOWLANE

Zarówno w decyzji środowiskowej, jak i w projekcie budowlanym nie przewidziano środków dla ochrony budynków przed wibracjami.

W zwi ązku z tym, w celu unikni ęcia uszkodze ń obiektów budowlanych s ąsiaduj ących z drog ą w fazie realizacji inwestycji proponuje si ę wykonanie inwentaryzacji stanu technicznego wszystkich budynków znajduj ących si ę w mo Ŝliwej strefie wpływów dynamicznych (do 30 m od krawędzi jezdni głównej lub dróg dojazdowych) oraz z wyborem maszyn i urz ądze ń do budowy autostrady, które charakteryzuj ą si ę najmniejszym zasi ęgiem negatywnego oddziaływania.

Ocena stanu technicznego budynków przed rozpocz ęciem robót budowlanych pozwoli na ocen ę stanu budynków w trakcie i po zako ńczeniu budowy autostrady. Ocen ę stanu technicznego budynków powinien zrealizowa ć wykonawca robót budowlanych. W ten sposób mo Ŝliwe b ędzie okre ślenie rzeczywistego oddziaływania. W uzasadnionych przypadkach mo Ŝe okaza ć si ę konieczne wykonanie niezb ędnych zabezpiecze ń budowli.

Na etapie eksploatacji nie prognozuje si ę wyst ępowania uci ąŜ liwo ści spowodowanych drganiami, w zwi ązku z czym nie proponuje si ę specjalnych środków zabezpieczaj ących.

Do środków zabezpieczaj ących przed wibracjami zalicza si ę tak Ŝe wykonywane na bie Ŝą co staranne konserwacje nawierzchni i bezzwłoczne dokonywanie napraw.

5.1.8. PODSUMOWANIE

Źródłem hałasu z budowanej autostrady A-4 będą poruszaj ące si ę po niej pojazdy samochodowe: osobowe i ci ęŜ arowe. Analiza zasi ęgu wyst ępuj ących oddziaływa ń akustycznych od omawianej autostrady A-4 wykazuje, Ŝe w stanie projektowym, w przypadku gdyby nie zastosowano ekranu akustycznego, przekroczone b ędą dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku zarówno dla pory nocnej jak i pory dziennej.

19 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Dla ochrony zabudowy chronionej akustycznie, w projekcie budowlanym zaprojektowano ekran akustyczny o długo ści 330 m i wysoko ści 3 m (Zał ącznik nr 2). Długo ść ekranów przewidziana w projekcie jest o 330 m wi ększa ni Ŝ wynika z ustale ń decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych ze wzgl ędu na szczegółowe wyniki oblicze ń akustycznych przeprowadzone w analizowanych punktach oraz rozwi ązania techniczne projektu budowlanego.

5.2. POWIETRZE

5.2.1. METODYKA

W celu okre ślenia wielko ści emisji zanieczyszcze ń podczas ruchu samochodów wykorzystany został moduł „Samochody v. Corinair” stanowi ący cz ęść programu komputerowego OPERAT FB firmy Proeko.

Do okre ślenia wpływu inwestycji w okresie budowy przyj ęto wska źniki okre ślone za pomoc ą metodyki zawartej w opracowaniu National Pollutant lnventory Emission Estimation Technique Manual for Combustion Engines Version 2.3 - 22.10.2003.

Modelowanie poziomów substancji (wielko ści st ęŜ eń) w powietrzu, b ędących rezultatem ruchu pojazdów po drodze, przeprowadzono przy wykorzystaniu programu obliczeniowego OPERAT FB firmy Proeko, opracowanego zgodnie z metodyk ą zawart ą w ww. rozporz ądzeniu.

5.2.2. ZAŁO śENIA

Obliczenia emisji zanieczyszcze ń wykonano dla wariantu zerowego (rok 2012 w przypadku braku realizacji inwestycji) oraz dla prognozy ruchu na lata 2012 i 2025 – stan po zrealizowaniu inwestycji.

5.2.3. STAN ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA

Najwi ększy wpływ na stan czysto ści powietrza w rejonie lokalizacji analizowanej inwestycji posiadaj ą liniowe źródła emisji – tj. istniej ące ci ągi komunikacyjne (głównie drogowe). Spo śród sieci istniej ących dróg, ruch na terenie DK4 (biegn ącej w stron ę przej ścia granicznego) stanowi najwi ększ ą uci ąŜ liwo ść pod wzgl ędem wielko ści emisji substancji do powietrza atmosferycznego. Uci ąŜ liwo ści liniowych źródeł emisji s ą szczególnie odczuwalne przez ludzi z uwagi na niewielk ą wysoko ść punktu emisji zanieczyszcze ń, a tym samym niekorzystne warunki rozprzestrzeniania si ę zanieczyszcze ń.

Analizowany odcinek autostrady A-4 nale Ŝy do strefy jarosławsko-lubaczowskiej oraz strefy przemysko-bieszczadzkiej wyznaczonych do oceny jakości powietrza. Klasyfikacja strefy jarosławsko- lubaczowskiej oraz strefy przemysko-bieszczadzkiej z uwzgl ędnieniem kryteriów okre ślonych w celu ochrony ro ślin została przeprowadzona pod wzgl ędem poziomów emisji NOx, SO 2 i O 3. Wymienione strefy zostały zakwalifikowane do strefy A z uwagi na poziomy ww. substancji w powietrzu. Strefa jarosławsko-lubaczowska została zakwalifikowana do strefy C oraz do przygotowania programów ochrony powietrza ze wzgl ędu na przekroczenia st ęŜ enia 24-godzinnego oraz rocznego pyłu PM10 a tak Ŝe benzo(a)pirenu.

20 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza w obr ębie inwestycji został okre ślony na podstawie danych pochodz ących z najbli Ŝej zlokalizowanych punktów pomiarowych oraz na podstawie danych o źródłach emisji zanieczyszcze ń do powietrza zebranych na podstawie działalno ści WIO Ś. W rejonie analizowanego odcinka projektowanej autostrady A-4 poziom badanych st ęŜ eń zanieczyszcze ń powietrza (SO 2, NO 2, pyłu zawieszonego PM10, benzenu i ołowiu w pyle) utrzymuje si ę w granicach dopuszczalnych norm osi ągaj ąc warto ści ni Ŝsze od dopuszczalnych tj. na poziomie:

− 35 % warto ści dopuszczalnej dla SO 2,

− 40 % warto ści dopuszczalnej dla NO 2, − 82,5 % warto ści dopuszczalnej dla pyłu PM10, − 24 % warto ści dopuszczalnej dla benzenu − 4 % warto ści dopuszczalnej dla ołowiu w pyle.

Analiza wyników prowadzi do wniosku, Ŝe stan powietrza w rejonie analizowanej inwestycji mo Ŝna okre śli ć jako dobry.

5.2.4. PRZEWIDYWANE EMISJE I ICH WIELKO ŚCI

Substancj ą decyduj ącą o zasi ęgu strefy ponadnormatywnego oddziaływania drogi s ą: tlenki azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu (NO 2) oraz benzen. Obliczenia wykonano dla roku 2012 i 2025.

Z wykonanych oblicze ń wynika, Ŝe wielko ść emisji z projektowanego odcinka autostrady A-4 w roku 2012 b ędzie ni Ŝsza w porównaniu z przewidywanym oddziaływaniem istniej ącej drogi krajowej nr 4 w przypadku wariantu bezinwestycyjnego (na odcinku ł ącz ącym zbli Ŝone miejscowo ści w terenie). Wynika to z prognozowanego mniejszego nat ęŜ enia ruchu na autostradzie A-4 w roku 2012 w porównaniu z nat ęŜ eniem ruchu na istniej ącym odcinku drogowym, co oznacza Ŝe trasa ta jako nowo otwarta nie przez wszystkich kierowców b ędzie wybierana jako droga dojazdowa w kierunku przej ścia granicznego.

Porównuj ąc wielko ści rocznej emisji zanieczyszcze ń dla wariantu inwestycyjnego (rok 2025) oraz wariantu bezinwestycyjnego (rok 2012) mo Ŝna stwierdzi ć, i Ŝ w przypadku cz ęś ci zanieczyszcze ń wielko ści emisji wzrosn ą – maksymalnie o ok. 55,5 % (dla tlenku w ęgla), natomiast dla cz ęś ci zanieczyszcze ń przewidywany jest znacz ący spadek emisji si ęgaj ący ok. 65-69 % (dla benzenu, węglowodorów alifatycznych oraz w ęglowodorów aromatycznych).

Wzrost wielko ści emisji zanieczyszcze ń b ędzie konsekwencj ą prognozowanego wzrostu nat ęŜ enia ruchu pojazdów. Spadek natomiast wielko ści emisji zanieczyszcze ń zwi ązany b ędzie z przewidywanymi zmianami struktury rodzajowej pojazdów – tj. zmniejszaj ącym si ę udziałem pojazdów z silnikami o mniejszej sprawno ści spalania paliw (stanowi ących źródło najwi ększej uci ąŜ liwo ści w zakresie emisji zanieczyszcze ń do powietrza).

21 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.2.5. PROGNOZOWANE ODDZIAŁYWANIA

5.2.5.1. FAZA BUDOWY

Emisja zanieczyszcze ń zwi ązana z budow ą autostrady A-4 będzie miała charakter czasowy i wybitnie lokalny, ograniczony głównie do pasa robót wzdłu Ŝ analizowanej trasy. Zasi ęg wyst ępowania maksymalnych st ęŜ eń zanieczyszcze ń b ędzie wynosił kilka - kilkadziesi ąt metrów od miejsca prowadzenia prac budowlanych, ze wzgl ędu na fakt, i Ŝ emisja zanieczyszcze ń zachodzi ć będzie na małej wysoko ści i mo Ŝliwo ści dyspersji zanieczyszcze ń b ędą ograniczone. Bior ąc pod uwag ę krótkotrwało ść oraz zmienno ść emisji w czasie, a tak Ŝe niewielki zasi ęg wyst ępowania maksymalnych st ęŜ eń zanieczyszcze ń, mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe nie b ędzie miała ona znacz ącego wpływu na stan czysto ści powietrza atmosferycznego w rejonie prowadzonych prac jak równie Ŝ na warunki Ŝycia i zdrowie okolicznych mieszka ńców.

5.2.5.2. FAZA EKSPLOATACJI

Zgodnie z przeprowadzonymi obliczeniami odno śnie rozprzestrzeniania zanieczyszcze ń w powietrzu, wielko ści st ęŜ eń maksymalnych oraz średniorocznych w przypadku wszystkich analizowanych zanieczyszcze ń są ni Ŝsze od warto ści dopuszczalnych oraz warto ści odniesienia, okre ślonych zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawnymi.

5.2.6. DZIAŁANIA MINIMALIZUJ ĄCE

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę analizowanej inwestycji nie zawiera zalece ń dot. ochrony powietrza atmosferycznego do uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym.

Faza budowy

W celu ograniczania emisji zanieczyszcze ń pyłowo-gazowych do powietrza na etapie budowy analizowanego odcinka autostrady A-4 nale Ŝy: • stosowa ć do podbudowy gotowe mieszanki wytwarzane w wytwórniach, aby ograniczy ć do minimum operacje mieszania kruszywa ze spoiwem na miejscu budowy, • masy bitumiczne transportowa ć wywrotkami wyposa Ŝonymi w opo ńcze ograniczaj ące emisj ę oparów asfaltów, • stosowa ć technologie minimalizuj ące ilo ść lepiszcza.

Faza eksploatacji

Przeprowadzone obliczenia rozkładów przestrzenno-czasowych st ęŜ eń zanieczyszcze ń w siatce receptorów nie wykazały przekrocze ń st ęŜ eń dopuszczalnych jednogodzinnych i średniorocznych. Nie zaleca si ę zatem Ŝadnych dodatkowych działa ń słu Ŝą cych ograniczeniu rozprzestrzeniania si ę zanieczyszcze ń.

22 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

W celu uzyskania lepszego komfortu jazdy oraz dalszej minimalizacji oddziaływania autostrady na powietrze atmosferyczne (wtórne pylenie z jej powierzchni) wskazane jest jednak Ŝe utrzymywanie nawierzchni drogowej w czysto ści.

5.2.7. PODSUMOWANIE

Analiza oddziaływania analizowanej autostrady na powietrze atmosferyczne na etapie jej realizacji i eksploatacji nie wykazała negatywnego oddziaływania omawianego odcinka na zdrowie okolicznych mieszka ńców.

5.3. WODY POWIERZCHNIOWE

5.3.1. METODYKA

Oszacowanie jako ści i ilo ści wód opadowych powstaj ących w zwi ązku z eksploatacj ą projektowanej autostrady A-4 na odcinku od km 647+455,82 do km 668+837,65 (granica pa ństwa) przeprowadzono w oparciu o prognoz ę ruchu opracowan ą przez Instytut In Ŝynierii L ądowej Politechniki Wrocławskiej. Do oblicze ń wykorzystano wymagane normy i podr ęczniki. Wykonano obliczenia przewidywanych wielko ści st ęŜ eń zawiesiny ogólnej i w ęglowodorów ropopochodnych w wodach opadowych i roztopowych.

5.3.2. ZAŁO śENIA

Na analizowanym odcinku autostrady A-4 przewiduje si ę system odprowadzania wód opadowych kanalizacj ą zamkni ętą b ądź te Ŝ przydro Ŝnymi rowami otwartymi. Spływ i ujmowanie wody z nawierzchni pasa drogowego zapewniony zostanie poprzez nadanie nawierzchni odpowiednich spadków podłu Ŝnych i poprzecznych umo Ŝliwiaj ących spływ wody do obustronnych rowów przydro Ŝnych, b ądź w te Ŝ w przypadkach kanalizacji zamkni ętej do studzienek wpustowych. Wody opadowe z nawierzchni wiaduktów biegn ących nad autostrad ą odprowadzane b ędą rurami spustowymi do rowów przydro Ŝnych autostrady. Wody opadowe odprowadzane będą do środowiska – do cieków naturalnych b ądź te Ŝ do rowów melioracyjnych biegn ących w s ąsiedztwie projektowanej autostrady. Na analizowanym odcinku autostrady przewiduje si ę zainstalowanie w kilku miejscach zbiorników retencyjnych.

5.3.3. PRZEWIDYWANE SPŁYWY WÓD OPADOWYCH

W raporcie przeprowadzono ocen ę wielko ści prognozowanego odpływu powierzchniowego z powierzchni szczelnej drogi z uwzgl ędnieniem podstawowych parametrów technicznych drogi i typowych dla terenu inwestycji warunków meteorologicznych. Zamieszczona poni Ŝej tabela przedstawia przewidywane odpływy wód opadowych do odbiorników z rozdzieleniem poszczególnych zlewni.

23 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Tabela 5.3.1 Przewidywane ilo ści wód opadowych odprowadzanych do odbiorników Lp. Zlewnia Zasi ęg zlewni / Powierzchnia Zbiornik Lokalizacja Zespół Przepływ Odbiornik strona drogi zlewni retencyjny zbiornika / oczyszczaj ący obliczeniowy zredukowana strona drogi Q [ l/s ] [ha] 1. Z-1L 647+570 ÷ 647+830 / L 0,34 - - OWD 1L 5,1 2. Z-1P 647+570 ÷ 647+830 / P 0,33 - - OWD 1P 5,0 rów melioracyjny 3. Z-2L 647+830 ÷ 648+285 / L 0,60 - - OWD 2L 8,9 R-1 / R-1.2 4. Z-2P 647+830 ÷ 648+285 / P 0,61 - - OWD 2P 9,1 5. Z-3L 648+285 ÷ 648+540 / L 0,33 5,0 rów ZRP-1 648+400 / L OWD 3L+3P melioracyjny 6. Z-3P 648+285 ÷ 648+500 / P 0,27 4,1 R-1 7. Z-4L 648+540 ÷ 649+120 / L 0,73 11,0 rów ZRP-2 648+920 / L OWD 4L+4P melioracyjny 8. Z-4P 648+500 ÷ 649+120 / P 0,79 11,8 R-1 9. Z-5L 649+120 ÷ 649+840 / L 0,88 - - 13,2 OWD 5L+5P1 10. Z-5L1 - / L 0,26 - - 4,0 11. Z-5P 649+120 ÷ 649+840 / P 0,88 - - 13,2 rów OWD 5P+5L1 melioracyjny 12. Z-5P1 - / P 0,32 - - 4,9 R-2 13. Z-6L 649+840 ÷ 650+250 / L 0,44 - - 6,6 OWD 6L-7L 14. Z-7L 649+840 ÷ 650+250 / P 0,87 - - 13,1 15. Z-M1 650+250 ÷ 650+380 / L+P 0,48 - - 7,2 rów melioracyjny 16. Z-8L 650+380 ÷ 651+645 / L 1,35 - - OWD 7P+8L+M1 20,3 R-8.1 / R-8 17. Z-7P 650+380 ÷ 651+645 / P 1,35 - - 20,3 (do rzeki San) 18. Z-9L1 - / L 0,02 - - 0,3 rów 19. Z-9L 651+645 ÷ 652+150 / L 0,54 - - OWD 9L+9L1 8,2 melioracyjny OWD 8P+8P1 20. Z-8P 651+645 ÷ 652+150 / P 0,54 - - 8,2 R-3 21. Z-8P1 - / L 0,02 - - 0,3

22. Z-9aL 652+150 ÷ 652+540 / L 0,42 - - OWD 9aL 6,2 23. Z-8aP 652+150 ÷ 652+540 / P 0,50 - - OWD 9aP 7,4 rów melioracyjny 24. Z-10L 652+540 ÷ 653+180 / L 0,68 - - 10,2 R-3.1 OWD 9P+10L 25. Z-9P 652+540 ÷ 653+180 / P 0,68 - - 10,2

26. Z-11L 653+180 ÷ 653+400 / L 0,23 - - 3,5 potok OWD 10P+11P 27. Z-10P 653+180 ÷ 653+400 / P 0,23 - - 3,5 Stubienko

28. Z-12P1 653+400 ÷ 654+720 / L 1,38 20,7 kanał ZR-3 654+080 / L OWD 11P+12L 29. Z-12L 653+400 ÷ 654+720 / P 1,38 20,7 Bucowski 30. Z-11P - / L 0,53 - - 7,9 31. Z-13L 654+720 ÷ 656+415 / L 1,78 OWD 12P1 26,6 OWD 12P+13L rzeka Wisznia 32. Z-12P 654+720 ÷ 656+415 / P 1,78 ZR-4 655+555 / P OWD 13L1 26,6 33. Z-13L1 - / P 0,52 7,8 34. Z-14L 656+415 ÷ 656+940 / L 0,55 - - 8,3 35. Z-13P 656+415 ÷ 656+940 / P 0,55 - - OWD 13P+14L 8,3 OWD 15L rów 36. Z-15L 656+940 ÷ 657+120 / L 0,19 - - OWD 14P 2,8 melioracyjny 37. Z-14P 656+940 ÷ 657+120 / P 0,19 - - 2,8 R-4 38. Z-16L 657+120 ÷ 657+260 / L 0,17 - - OWD 16L 2,5 39. Z-15P 657+120 ÷ 657+260 / P 0,17 - - OWD 15P 2,5 40. Z-17L 657+260 ÷ 657+655 / L 0,46 - - OWD 17L 6,8 rów 41. Z-16P 657+260 ÷ 657+655 / P 0,46 - - OWD 16P 6,8 melioracyjny R-5 42. Z-17P 657+655 ÷ 658+620 / P 1,15 - - OWD 17P 17,3

24 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Lp. Zlewnia Zasi ęg zlewni / Powierzchnia Zbiornik Lokalizacja Zespół Przepływ Odbiornik strona drogi zlewni retencyjny zbiornika / oczyszczaj ący obliczeniowy zredukowana strona drogi Q [ l/s ] [ha] 43. Z-18L 657+655 ÷ 659+305 / L 1,98 - - 29,6 OWD 18L+18P 44. Z-18P+PPO 658+620 ÷ 659+305 / P 1,28 - - 19,2 45. Z-19L 659+305 ÷ 659+595 / L 0,34 - - 5,1 46. Z-19P 659+305 ÷ 659+680 / P 0,48 - - 7,2 OWD 19L+ rów 47. Z-20L 659+595 ÷ 661+130 / L 1,81 - - 27,1 19P+20L+20P melioracyjny 48. Z-20P 659+680 ÷ 661+140 / P 1,73 - - 26,0 49. Z-20L1 - / L 0,42 - - 6,3 50. Z-21L 661+130 ÷ 661+460 / L 0,39 - - 5,8 OWD 21L+21L1 51. Z-21L1 - / L 0,46 - - 6,9 52. Z-21P 661+140 ÷ 661+490 / P 0,43 - - 6,4 OWD 21P+21P1 53. Z-21P1 - / P 0,43 - - 6,5 rów melioracyjny 54. Z-22L 661+460 ÷ 662+360 / L 1,215 18,2 R-6 ZRO-5 661+435 / L OWD MOP II 55. MOPII MOP II / L 2,623 39,3 56. Z-22P 661+490 ÷ 662+360 / P 1,069 16,0 ZRO-6 661+435 / P OWD MOP III 57. MOPIII MOP III / P 4,259 63,9 58. Z-23L 662+360 ÷ 662+920 / L 0,64 - - OWD 23L 9,6 59. Z-23P 662+360 ÷ 662+920 / P 0,66 - - OWD 23P 9,9 rów melioracyjny 60. Z-24L 662+920 ÷ 663+250 / L 0,39 - - OWD 24L 5,9 R-7 61. Z-24P 662+920 ÷ 663+020 / P 0,12 - - OWD 24P 1,8 62. Z-25L 663+250 ÷ 663+760 / L 0,63 - - OWD 25L 9,4 ciek bez 63. Z-25P 663+020 ÷ 663+760 / P 0,95 - - OWD 25P 14,3 nazwy 64. Z-26L 663+760 ÷ 664+240 / L 0,61 - - OWD 26L 9,1 (dopływ rzeki Szkło) 65. Z-26P 663+760 ÷ 664+240 / P 0,59 - - OWD 26P 8,9

5.3.4. PROGNOZOWANE ODDZIAŁYWANIA

5.3.4.1. FAZA BUDOWY

Na etapie realizacji inwestycji mog ą zaistnie ć okoliczno ści, powoduj ące niewielkie i krótkotrwałe zanieczyszczenie wód powierzchniowych. Źródłem zanieczyszcze ń mo Ŝe by ć bie Ŝą ca eksploatacja maszyn budowlanych i środków transportu u Ŝywanych w trakcie budowy. Podwy Ŝszone zagro Ŝenie mo Ŝe nast ąpi ć w wyniku niesprawno ści technicznych wspomnianego sprz ętu, nagłych awarii i nieprzewidzianych zdarze ń (np. wycieku paliwa) jak te Ŝ i na skutek bł ędów osób obsługuj ących sprz ęt i pracuj ących przy budowie.

Potencjalnie najwi ększy wpływ projektowanej inwestycji na środowisko wód powierzchniowych na etapie budowy zaistnie ć mo Ŝe w efekcie budowy mostów oraz przepustów drogowych dla rowów melioracyjnych i rowów przydro Ŝnych. Ogólnie, wpływ prac budowlanych na stan środowiska wodnego mo Ŝe wynika ć z takich zjawisk jak: − przedostawanie si ę do wód zanieczyszcze ń w wyniku posadawiania konstrukcji obiektów in Ŝynieryjnych zwi ązanych z ciekami wodnymi (mostów i przepustów)

25 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

− przedostawanie si ę do wód produktów ropopochodnych z maszyn budowlanych i środków transportu, − zamulanie cieków powierzchniowych na skutek erozji gruntu wywołanej pracami ziemnymi, − odprowadzenie ścieków bytowych i technologicznych z obiektów zaplecza budowy, − wypłukiwanie niebezpiecznych zwi ązków z materiałów u Ŝywanych do budowy (np. substancje bitumiczne), − wnoszenie do wód powierzchniowych znacznych ilo ści zawiesin z terenów budowy (cement, wapno, ró Ŝnego typu spoiwa itp.).

Decyzja Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 29 grudnia 2008 r. o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia polegaj ącego na budowie autostrady A-4 w wariancie I/1 na odcinku Rzeszów Wschodni – Przeworsk i wariancie II/1 na odcinku Przeworsk – Korczowa km 580+742,87 – 668+837,65 (znak: RDO Ś-18-WOO-6613-1/21/08/kr) wprowadza nast ępuj ące warunki uwzgl ędniaj ące bezpo średni ą ochron ę środowiska wodnego i gruntowo-wodnego w fazie budowy:

W ramach pkt. I Decyzji – Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzgl ędnieniem konieczno ści ochrony cennych warto ści przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uci ąŜ liwo ści dla terenów s ąsiednich − Bazy materiałowe oraz parkingi sprz ętu i maszyn lokalizowane b ędą poza granicami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (…) GZWP nr 429 „Dolina Przemy śl”. W przypadku konieczno ści lokalizacji zaplecza budowy na terenie w/w GZWP nale Ŝy zastosowa ć dodatkowe zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem środowiska gruntowo-wodnego (pkt I, ppkt 3c Decyzji); − Bazy materiałowe oraz parkingi sprz ętu i maszyn lokalizowane b ędą poza dolinami rzek: (Wisznia, Potok Stubienko, Kanał Bucowski) (pkt I, ppkt 3d Decyzji); − Ścieki socjalno-bytowe z zaplecza budowy b ędą odprowadzane do szczelnych zbiorników bezodpływowych i wywo Ŝone do najbli Ŝszej oczyszczalni ścieków (pkt I, ppkt 5. Decyzji); − Zaplecze budowy b ędzie wyposa Ŝone w sanitariaty, których zawarto ść b ędzie systematycznie usuwana przez uprawnione podmioty (pkt I, ppkt 6. Decyzji); − Wody rzeki (…) San zostan ą zabezpieczone przed mo Ŝliwo ści ą przedostania si ę do nich materiałów u Ŝywanych podczas budowy np. poprzez stosowanie pomostów roboczych i podestów zabezpieczaj ących (pkt I, ppkt 13. Decyzji); − Prace niwelacyjne nale Ŝy prowadzi ć w taki sposób, aby unikn ąć odwodnienia pobliskich terenów (pkt I, ppkt 17. Decyzji); − Nie powodowa ć zmiany lub ograniczenia wielko ści przepływów w ciekach powierzchniowych i wodach podziemnych oraz zmiany kierunków i pr ędkości przepływów wód (pkt I, ppkt 19. Decyzji); W ramach pkt. II Decyzji – Wymagania dotycz ące ochrony środowiska konieczne do uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym:

26 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

− W przypadku konieczno ści lokalizacji zaplecza budowy na terenie GZWP zastosowane zostan ą dodatkowe zabezpieczenia w postaci geomembrany przed zanieczyszczeniem środowiska gruntowo-wodnego (pkt II, ppkt 25. Decyzji); W ramach pkt. III Decyzji: − Przed przekazaniem do u Ŝytkowania opracowany zostanie program działa ń na wypadek wyst ąpienia awarii zwi ązanych z przewozem substancji niebezpiecznych (pkt III Decyzji); W ramach pkt. IV Decyzji: − Po upływie jednego roku od dnia oddania rozpatrywanego odcinka autostrady do u Ŝytkowania przeprowadzona zostanie analiza porealizacyjna, w tym w szczególno ści w zakresie ochrony akustycznej terenów wymagaj ących ochrony przed hałasem, ochrony środowiska gruntowo- wodnego, ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem. Analiza przedstawiona zostanie wła ściwemu organowi ochrony środowiska w terminie 18 miesi ęcy od dnia oddania obiektu do uŜytkowania. W przypadku stwierdzenia przekrocze ń warto ści dopuszczalnych poziomu hałasu zastosowane b ędą odpowiednie środki ochrony. W sytuacji, w której standardy jako ści środowiska nie b ędą mogły by ć dotrzymane, administrator autostrady przedło Ŝy wła ściwemu organowi ochrony środowiska dokumenty niezb ędne do utworzenia obszaru ograniczonego uŜytkowania (pkt IV, ppkt 8. Decyzji).

5.3.4.2. FAZA EKSPLOATACJI

Opis sposobu odwodnienia drogi Decyzja Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 29 grudnia 2008 r. o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia polegaj ącego na budowie autostrady A-4 w wariancie I/1 na odcinku Rzeszów Wschodni – Przeworsk i wariancie II/1 na odcinku Przeworsk – Korczowa km 580+742,87 – 668+837,65, w ramach pkt. II Decyzji – Wymagania dotycz ące ochrony środowiska konieczne do uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym, nakazuje: − Uwzgl ędni ć odprowadzenie wód opadowych za pomoc ą systemu rowów przyautostradowych lub kanalizacji deszczowej (pkt II, ppkt 6. Decyzji); − Zastosowa ć, przed zrzutem do odbiornika, urz ądzenia oczyszczaj ące w postaci osadników oraz dodatkowo separatorów zwi ązków ropopochodnych przed zrzutem do rzeki (…) San (pkt II, ppkt 7. Decyzji); − Zabezpieczy ć odpływy do głównych cieków zastawkami z mo Ŝliwo ści ą odci ęcia spływaj ących zanieczyszcze ń powstałych w wyniku powa Ŝnej awarii (pkt II, ppkt 8. Decyzji); − Wykona ć szczelny system odprowadzania wód z autostrady na nast ępuj ących odcinkach, gdzie trasa przebiega przez tereny GZWP, oraz w miejscach, gdzie zwierciadło wód gruntowych zalega płytko pod powierzchni ą terenu:

27 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

– od km 649+000 do km 649+7000 – odcinek o płytkim zaleganiu zwierciadła wód gruntowych – uszczelnienie dna rowów geowłóknin ą lub geomembran ą (pkt II, ppkt 9m. Decyzji), – od km 654+000 do km 654+550 – przebieg przez teren GZWP nr 429 – kanalizacja deszczowa (pkt II, ppkt 9n. Decyzji), − Zaprojektowa ć oczyszczanie w separatorach ścieków zanieczyszczonych ropopochodnymi zbieranych z placów w rejonie stacji paliw, serwisu i stanowisk kontroli technicznej na terenach miejsc obsługi podró Ŝnych (MOP), Obwodzie Utrzymania Autostrady (OUA), Stacjach Poboru Opłat (SPO) oraz Punktach Poboru Opłat (PPO) (pkt II, ppkt 10. Decyzji); − Ścieki ze stanowiska postojowego dla pojazdów przewoŜą cych materiały niebezpieczne odprowadza ć do szczelnego zbiornika (pkt II, ppkt 11 Decyzji); − Ścieki komunalne odprowadza ć kanalizacj ą sanitarn ą do biologicznej oczyszczalni ścieków (pkt II, ppkt 12. Decyzji); Odprowadzanie wód opadowych i roztopowych z terenu inwestycji na etapie eksploatacji odbywa ć si ę będzie, w zale Ŝno ści od odcinka drogi i profilu pasa drogowego, poprzez system odwodnienia powierzchniowego, sie ć kanalizacji deszczowej lub poprzez system drena Ŝowy.

Odwodnienie powierzchniowe System odwodnienia powierzchniowego projektowanego odcinka autostrady A-4 składa ć si ę będzie z wpustów ściekowych, ścieków i rowów przydro Ŝnych otwartych. Nawierzchnia autostrady posiada ć b ędzie odpowiednie nachylenia poprzeczne i podłu Ŝne umo Ŝliwiaj ące samoczynny grawitacyjny spływ wód opadowych do odbiorników. Rowy przydro Ŝne otwarte biec b ędą wzdłu Ŝ zewn ętrznych kraw ędzi pasa drogowego po obu jego stronach. Zaprojektowane zostały rowy dwojakiego rodzaju: − rowy trapezowe – o szeroko ści dna nie mniejszej ni Ŝ 0,4 m (wg projektu 0,6 m lub 1,5 m), gł ęboko ści nie mniejszej ni Ŝ 0,5 m i nachyleniu skarpy zewn ętrznej nie wi ększym ni Ŝ 1:1,5 (wg projektu 1:1,5), − rowy opływowe – o szeroko ści nie mniejszej ni Ŝ 1,5 m (wg projektu 1,5 m) i gł ęboko ści nie wi ększej ni Ŝ 0,3 m

Odwodnienie wgł ębne Odwodnienie wgł ębne projektowanej drogi odbywa ć si ę b ędzie poprzez sie ć kanalizacji deszczowej. Kanalizacja obejmowa ć b ędzie wybrane odcinki projektowanej drogi. Główny kolektor kanalizacyjny przebiega ć b ędzie środkiem pasa dziel ącego. Za po średnictwem studzienek rewizyjnych wł ączone b ędą do niego przykanaliki wprowadzaj ące wody opadowe zbierane prze wpusty ściekowe. Główne kolektory poł ączone b ędą odcinkami wylotowymi z rowami przydro Ŝnymi lub ze zbiornikami retencyjnymi, do których wprowadzane b ędą wody opadowe.

28 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Drena Ŝ Na projektowanym odcinku autostrady przewiduje si ę system drena Ŝu w celu zapewnienia ochrony konstrukcji nawierzchni drogi. Drena Ŝ poprowadzony zostanie w pasie dziel ącym, a tak Ŝe przy kraw ędziach korony drogi, na odcinkach biegn ących w wykopie lub na nasypie, którego wysoko ść mo Ŝe by ć niewystarczaj ąca do odebrania wody z warstwy ods ączaj ącej podbudowy autostrady i odprowadzenia poprzez rów przydro Ŝny.

Zbiorniki retencyjne W wybranych zlewniach, gdzie nat ęŜ enie odpływu wód z powierzchni drogi b ędzie najwi ększe, zaprojektowano zbiorniki retencyjne (ZR-3, ZR-4), retencyjno-przepływowe (ZRP-1, ZRP-2) i retencyjno-odparowuj ące (ZRO-5, ZRO-6).

Oczyszczalnie wód deszczowych Z rowów przydro Ŝnych wody opadowe pochodz ące z nawierzchni drogowej wprowadzane b ędą do oczyszczalni wód deszczowych (OWD) zaprojektowanych w ka Ŝdej z wydzielonych zlewni, a po podczyszczeniu trafia ć b ędą do odbiorników – cieków naturalnych lub rowów melioracyjnych.

Rzeki przecinane przez drog ę

Projektowana autostrada A-4 przecina ć b ędzie nast ępuj ące cieki powierzchniowe: • rzek ę San – km 650+305,00 (most MA-37) • rzek ę Stubienko – km 653+390,67 (most ze zintegrowanym przej ściem dla zwierz ąt M/PZ-40) • rzek ę Wiszni ę z Kanałem Bucowskim – km 654+462,413 (most ze zintegrowanym przej ściem dla zwierz ąt M/PZ-42) • ciek bez nazwy (dopływ rzeki Szkło) – km 663+748,36 (most ze zintegrowanym przej ściem dla zwierz ąt M/PZ-50)

Oddziaływanie projektowanego przedsi ęwzi ęcia na wody powierzchniowe na etapie eksploatacji sprowadza ć si ę b ędzie do odprowadzania wód opadowych (emisji wód opadowych spływaj ących z nawierzchni drogi).

Odbiornikami wód opadowych z projektowanej autostrady b ędą: • rzeki: Stubienko, Wisznia, Kanał Bucowski, ciek bez nazwy (dopływ rzeki Szkło) • rowy melioracyjne.

Dla omawianego odcinka autostrady zaprojektowano 7 przepustów zwi ązanych z rowami, 5 przepustów zintegrowanych z przej ściem dla małych zwierz ąt.

Wpływ na jako ść wód w odbiornikach Głównym zanieczyszczeniem spływaj ącym do poszczególnych odbiorników z powierzchni drogi wraz z wodami opadowymi b ędą zawiesiny ogólne oraz w ęglowodory ropopochodne.

29 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Prognozowane wielko ści st ęŜ eń zawiesin ogólnych Wyniki prognozowanych st ęŜ eń zawiesiny ogólnej na przebudowywanym odcinku drogi krajowej przedstawiono w poni Ŝszej tabeli. Tabela 5.3.2 Prognozowane st ęŜ enie zawiesiny ogólnej w wodach opadowych odprowadzanych z analizowanej drogi, na wylotach ró Ŝnego rodzaju systemów odwodnienia, bez zastosowania urz ądze ń oczyszczaj ących Pr ognozowane st ęŜ enie zawiesiny ogólnej 3 Odcinek [mg/dm ] 2012 2025

Sekcja 1, km 647+445,82 – km 664+300,00 95,4 203,5

Prognozowane nat ęŜ enie ruchu na analizowanym odcinku i we wszystkich rozpatrywanych okoliczno ściach czasowych, spowoduje powstawanie znacznej ilości zawiesin w odprowadzanych wodach opadowych o st ęŜ eniach przekraczaj ących okre ślony w rozporz ądzeniu dopuszczalny poziom 100 mg/dm 3. W takiej sytuacji konieczne jest zaprojektowanie i zainstalowanie urz ądze ń technicznych maj ących na celu bie Ŝą ce podczyszczanie wód opadowych z zawiesiny ogólnej, przed wprowadzeniem ich do środowiska.

Uwzgl ędniaj ąc obliczone st ęŜ enia odniesione do zaprojektowanych zlewni i urz ądze ń podczyszczaj ących oszacowano przewidywany efekt oczyszczania ścieków oraz w postaci st ęŜeń zawiesiny ogólnej w ściekach w miejscach ich zrzutu do środowiska. Wielko ści st ęŜ eń przedstawiono w odniesieniu do roku 2012 i 2025. Do oblicze ń przyj ęto nast ępuj ące minimalne poziomy redukcji st ęŜ enia zawiesiny w poszczególnych urz ądzeniach: - rów trawiasty 40 % - osadnik 60 % - zbiornik retencyjny 80 % Zastosowanie urz ądze ń podczyszczaj ących spowoduje zmniejszenie st ęŜ eń zawiesin do poziomu od 4,6 do 22,9 mg/l dla roku 2012 oraz do poziomu od 9,8 do 48,8 mg/l dla roku 2025.

Prognozowane wielko ści st ęŜ eń węglowodorów ropopochodnych Wykorzystuj ąc uzyskane wielko ści przewidywanych st ęŜ eń zawiesiny ogólnej w ściekach opadowych oraz wzory empiryczne przedstawione w rozdziale 5.3.1 obliczono prognozowane st ęŜ enia w ęglowodorów ropopochodnych. Przedstawia je poni Ŝsza tabela. Tabela 5.3.3 Prognozowane st ęŜ enie w ęglowodorów ropopochodnych w wodach opadowych odprowadzanych z analizowanej drogi, na wylotach róŜnego rodzaju systemów odwodnienia, bez zastosowania urz ądze ń oczyszczaj ących Prognozowane st ęŜ enie w ęglowodorów 3 Odcinek ropopochodnych [mg/dm ] 2012 2025

Sekcja 1, km 647+445,82 – km 664+300,00 6,1 13,0

30 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Podobnie jak w przypadku zawiesiny, oszacowano przewidywany efekt oczyszczania ścieków w postaci st ęŜ eń w ęglowodorów ropopochodnych w ściekach w miejscach ich zrzutu do środowiska. Do oblicze ń przyj ęto średni poziom redukcji st ęŜ enia w ęglowodorów separatorach koalescencyjnych oraz minimalne poziomy redukcji w pozostałych urz ądzeniach: - rów trawiasty 20 % - osadnik 60 % - zbiornik retencyjny 80 % - separator koalescencyjny substancji ropopochodnych 58 %

Obliczenia stęŜ eń substancji ekstrahuj ących si ę eterem naftowym oraz st ęŜ eń węglowodorów ropopochodnych w wodach opadowych spływaj ących z powierzchni jezdni oraz w wodach opadowych na wylotach ró Ŝnego rodzaju systemów odwodnienia i oczyszczania wykazały spadek st ęŜ eń do przedziałów 0, 4 – 2 mg/l dla w ęglowodorów ropopochodnych oraz 7,6 mg/l dla substancji ekstrahuj ących si ę eterem naftowym w 2012 roku a dla roku 2025 odpowiednio warto ści 0, 8 do 4, 2 mg/l dla w ęglowodorów ropopochodnych i 16, 3 mg/l dla substancji ekstrahuj ących si ę eterem naftowym.

Prognozowane wielko ści st ęŜ eń chlorków

Emisja chlorków z nawierzchni drogi ma znaczenie w przypadku wód roztopowych (spływy po zimowym utrzymaniu drogi). Z wieloletnich bada ń wynika, Ŝe koncentracje chlorków (głównie NaCl) w spływach z tras szybkiego ruchu wynosz ą: - w spływach opadowych – 72,7 mg/dm 3 - w spływach roztopowych – 7425,8 mg/dm 3

Gospodarka odpadami

Przegl ądy i konserwacje urz ądze ń oczyszczaj ących oraz usuwanie zanieczyszcze ń, które b ędą si ę w nich gromadzi ć w wyniku oczyszczania ścieków, wykonywa ć b ędzie wyspecjalizowana firma serwisowa posiadaj ąca stosowne uprawnienia. Odpady powstaj ące w wyniku oczyszczania wód opadowych odprowadzanych z powierzchni dróg nale Ŝą do odpadów niebezpiecznych oznaczonych zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r . w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. nr 112, poz. 1206) kodem: 13 08 99 *, jako inne niewymienione odpady w podgrupie odpadów olejowych.

5.3.5. ŚCIEKI Z MOP I PPO

Dla MOP II „Chotyniec” i MOP III „Hruszowice” zaprojektowano odprowadzenie ścieków przewodami grawitacyjnymi do wspólnej lokalnej biologicznej oczyszczalni ścieków z mo Ŝliwo ści ą rozbudowy. Ścieki sanitarne z obiektów PPO „Korczowa” odprowadzane b ędą do lokalnej przepompowni ścieków sanitarnych PS na ternie PPO. Ścieki z niej b ędą przepompowywane ruroci ągiem tłocznym

31 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 do studni rozpr ęŜ nej HR z której kanałem grawitacyjnym doprowadzone b ędą do kanalizacji sanitarnej miejscowo ści Hruszowice.

5.3.6. URZ ĄDZENIA OCHRONY ŚRODOWISKA

Projekt budowlany przewiduje budow ę 42 zespołów oczyszczaj ących wody opadowe, w tym cztery składaj ące si ę z separatora koalescencyjnego substancji ropopochodnych i osadnika. Pozostałe składa ć si ę b ędą jedynie z osadnika. Dla zwi ększenia skuteczno ści oczyszczania ścieków opadowych oraz dla regulacji wielko ści przepływu ścieków system odwodnieniowy wyposa Ŝony b ędzie w sze ść zbiorników otwartych uszczelnionych warstw ą nieprzepuszczaln ą. Ponadto funkcj ę urz ądze ń podczyszczaj ących spełnia ć b ędą przydro Ŝne rowy trawiaste, którymi odprowadzane b ędą ścieki opadowe.

5.3.7. PODSUMOWANIE

1) Odbiornikami wód opadowych z projektowanego odcinka autostrady b ędą: • rzeki: Stubienko, Wisznia, Kanał Bucowski, ciek bez nazwy (dopływ rzeki Szkło) • rowy melioracyjne.

2) Wpływ projektowanej inwestycji na wody powierzchniowe zwi ązany z etapem budowy b ędzie si ę przejawiał si ę szczególnie w trakcie budowy obiektów mostowych oraz przepustów.

3) Odwodnienie powierzchniowe projektowanych odcinków dróg realizowane b ędzie poprzez system rowów otwartych, ścieków i wpustów ściekowych. Zaprojektowano 42 zespoły oczyszczaj ące wody opadowe, w tym cztery zło Ŝone z separatora koalescencyjnego i osadnika i pozostałe złoŜone jedynie z osadnika. Przewiduje si ę budow ę 6 zbiorników, w tym dwóch retencyjnych, dwóch retencyjno – odparowuj ących i dwóch retencyjno – przepływowych.

4) Głównym zanieczyszczeniem spływaj ącym do poszczególnych odbiorników z powierzchni dróg wraz z wodami opadowymi b ędą zawiesiny ogólne oraz w ęglowodory ropopochodne.

5) W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia zawarto szereg wymaga ń dotycz ących gospodarki ściekowej oraz zabezpieczenia środowiska wodnego i gruntowo-wodnego przed zanieczyszczeniem, jakie powinny by ć spełnione w trakcie realizacji prac budowlanych lub które powinny by ć uwzgl ędnione w projekcie budowlanym.

6) Wszystkie wymagania wymienione w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia dotycz ące gospodarki wodami opadowymi w ramach eksploatacji projektowanej autostrady A-4 zostały uwzgl ędnione w projekcie budowlanym.

7) Podczas prac nad niniejszym opracowaniem nie zidentyfikowano nowych wymaga ń dotycz ących gospodarki wodami opadowymi, które powinny zosta ć uwzgl ędnione w projekcie budowlanym.

32 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

8) Zaprojektowane rozwi ązania b ędą wystarczaj ące z punktu widzenia ochrony środowiska (wody powierzchniowe) przed wodami opadowymi powstaj ącymi podczas normalnej eksploatacji drogi, a tak Ŝe podczas wyst ąpienia sytuacji awaryjnych.

5.4. ŚRODOWISKO GRUNTOWO -WODNE

5.4.1. METODYKA I ZAŁO śENIA

Ocen ę warunków geologicznych i hydrogeologicznych wykonano na podstawie analizy dost ępnych materiałów archiwalnych oraz wykonanej przez Arcadis sp. z o.o. dla potrzeb przedsi ęwzi ęcia „Dokumentacji okre ślaj ącej warunki hydrogeologiczne w rejonie projektowanej budowy autostrady A-4 na odcinku Radymno – Korczowa w km 647+455,82 do 668+837,65”.

5.4.2. STAN ISTNIEJ ĄCY

5.4.2.1. MORFOLOGIA

Omawiany odcinek autostrady znajduje si ę w obr ębie mezoregionów: Pradoliny Podkarpackiej (512.51), Podgórza Rzeszowskiego (512.52), Doliny Dolnego Sanu (512.46) i Płaskowy Ŝu Tarnogrodzkiego (512.49) wchodz ących w skład makroregionu Kotlina Sandomierska.

Rze źba terenu w obr ębie Kotliny Sandomierskiej ma cechy obni Ŝenia erozyjnego, wypełnionego osadami morza mioce ńskiego (od badenu do sarmatu) pokrywaj ącego si ę z zapadliskiem przedkarpackim. Zaznaczaj ą si ę tutaj dwa typy rze źby: wysoczyzny – lessowe i obni Ŝenia dolinne cieków powierzchniowych – głównie Sanu.

5.4.2.2. BUDOWA GEOLOGICZNA

Pod wzgl ędem geologiczno - strukturalnym teren bada ń znajduje si ę na obszarze Zapadliska Przedkarpackiego, w jego strefie zewn ętrznej, wypełnionej molasami środkowego i górnego miocenu, w niedalekim s ąsiedztwie nasuni ęcia karpackiego.

Piaski i Ŝwiry rzeczne tarasów nadzalewowych wyst ępuj ą w ni Ŝszych partiach zboczy dolin Sanu, Wisłoka i ich dopływów. W strefach podmokłych oraz zagł ębieniach bezodpływowych i misach deflacyjnych wytworzyły si ę torfy (w przewadze niskie) i namuły organiczne. Zajmuj ą one niewielkie powierzchnie i posiadaj ą niewielkie mi ąŜ szo ści.

W okresie holocenu liczne potoki utworzyły na obszarze wysoczyzn lessowych sie ć rzeczn ą, która odegrała znacz ącą role w tworzeniu charakterystycznej rze źby tego obszaru. Rejon ten charakteryzuje si ę ostr ą rze źbą, łagodnymi z reguły wzgórzami, porozcinanymi siecią dolin rzecznych oraz jarów i wąwozów lessowych. Na terenach przeobra Ŝonych przez człowieka, tj. drogi, place, budowle, wyst ępuj ą nasypy antropogeniczne.

33 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

W podło Ŝu projektowanego odcinka autostrady A-4 wydzielono siedem głównych litologiczno – stratygraficzno – genetycznych pakietów gruntowych: osady organiczno-zastoiskowe, mady (aluwia) rzeczne, piaski i Ŝwiry (nierozdzielne; rzeczne, lodowcowe, wodnolodowcowe, wydmowe), lessy oraz utwory lessopodobne, spoiste utwory lodowcowe (gliny zwałowe, i ich rezydua, mułki i iły wodnolodowcowe) oraz mioce ńskie osady morza gł ębokiego.

5.4.2.3. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE

Zgodnie z hydrogeologicznym podziałem Polski dokonanym przez B. Paczy ńskiego projektowany odcinek autostrady A-4 przebiega przez XIII region hydrogeologiczny tj. region zapadliska przedkarpackiego makroregionu południowego. Według podziału na JCWPd omawiany obszar le Ŝy w obr ębie JCWPd nr 136 w regionie górnej Wisły w pasie Północnego Podkarpacia o nast ępuj ącej charakterystyce: wody porowe, poziom wodono śny zwi ązany z utworami akumulacji rzecznej.

Wyst ępowanie zwykłych wód podziemnych na omawianym terenie zwi ązane jest wył ącznie z utworami czwartorz ędowymi. W rejonie projektowanej drogi trzeciorz ędowy (mioce ński) poziom wodono śny nie jest rozpoznany i nie ma na opisywanym obszarze znaczenia gospodarczego.

5.4.2.4. GŁÓWNE ZBIORNIKI WÓD PODZIEMNYCH

Trasa projektowanej autostrady biegnie głównie przez tereny poło Ŝone poza obszarami GZWP. Tylko na odcinku przeci ęcia z dolin ą Sanu, trasa drogi przecina Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 429 Dolina Przemy śl, w którym wody podziemne zwi ązane s ą z czwartorz ędowymi utworami piaszczysto – Ŝwirowymi. Wody GZWP Nr 429 stanowi ą podstawowe źródło zaopatrzenia ludno ści w wod ę do picia i dlatego konieczne jest odprowadzenie wód deszczowych i roztopowych spływaj ących z jezdni w szczelnej kanalizacji deszczowej. Na szczelny system kanalizacyjny składa si ę: szczelna kanalizacja deszczowa oraz szczelne rowy trawiaste, które posiadaj ą uszczelnione zbocza i dno. Wody opadowe i roztopowe z drogi b ędą odprowadzane do zbiorników retencyjnych, w których nast ąpi ich podczyszczenie np. w piaskownikach lub separatorach, a dalej popłyn ą do zbiorników retencyjno – infiltracyjnych. W rejonie projektowanej drogi zlokalizowanych jest 27 uj ęć wód podziemnych. Zdecydowana wi ększo ść z nich jest nieczynna. W najbli Ŝszym s ąsiedztwie autostrady eksploatowane s ą jedynie uj ęcia w Swi ętem i Choty ńcu. Nie mniej jednak nale Ŝy liczy ć si ę z tym, Ŝe mog ą one by ć w przyszło ści wykorzystywane. Na analizowanym terenie nie wyst ępuj ą konflikty, które uniemo Ŝliwiałyby realizacj ę planowanej budowy autostrady A-4 na dokumentowanym odcinku.

5.4.3. PROGNOZOWANE ODDZIAŁYWANIA

5.4.3.1. FAZA BUDOWY

Roboty zwi ązane z budow ą autostrady spowoduj ą: • wytworzenie odpadów i ścieków na zapleczu budowy;

34 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

• naruszenie powierzchni ziemi zwi ązane z wykonywanymi pracami ziemnymi przy budowie drogi i obiektów in Ŝynierskich. Podczas prowadzenia robót ziemnych powstan ą szkody w miejscach wykopów i odkładów, • w zwi ązku z wyst ępowaniem niekorzystnych warunków gruntowo – wodnych, tj. z jednoczesnym wyst ępowaniem słabono śnego podło Ŝa oraz wysokiego poziomu wody gruntowej – konieczna b ędzie wymiana gruntów lub inne zabiegi uzdatniaj ące podło Ŝe, • w zwi ązku z wyst ępowaniem w niektórych rejonach wysokiego poziomu wody gruntowej w trakcie budowy autostrady przewiduje si ę działania zabezpieczaj ące wykopy poprzez stosowanie odwodnie ń, • w miejscach o szczególnie du Ŝej mi ąŜ szo ści gruntów organicznych, a zwłaszcza w rejonach, gdzie spadek mineralnego dna zagł ębie ń powoduje du Ŝą zmienno ść mi ąŜ szo ści warstwy słabej, koniecznym mo Ŝe okaza ć si ę podparcie nasypu za pomoc ą kolumn piaskowo- Ŝwirowych lub innych zabezpiecze ń, • krótkotrwałe i przemijaj ące obni Ŝenia zwierciadła wód podziemnych powstałe na skutek konieczno ści np. wymiany gruntów lub ulepszania podło Ŝa.

Realizacja autostrady w wykopie nie wpłynie na warunki hydrogeologiczne terenu. Wynika to z tego, Ŝe wykopy zostały zlokalizowane w miejscach, gdzie ich sp ąg jest powy Ŝej poziomu wody (pierwsze trzy odcinki) lub brak jest u Ŝytkowego poziomu (ostatni odcinek) wodono śnego, a wła ściwie w ogóle brak jest poziomu wody. Analiza danych zawartych w dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geotechnicznej wykazuje ponadto, Ŝe wykop (który przecina niewielkie wniesienie) został zlokalizowany w strefie lokalnego wododziału wód podziemnych. Linia wododziału jest prostopadła do osi projektowanej autostrady, co powoduje, Ŝe wielko ść ingerencji projektowanej drogi w zasilanie poziomu wodono śnego jest minimalna. A za tym, w tym przypadku jest to czynnik korzystny z punktu widzenia ochrony zasobów wód podziemnych. Bior ąc powy Ŝsze pod uwag ę mo Ŝna uzna ć, Ŝe wykonanie autostrady nie spowoduje zmiany lub ograniczenia przepływów, ich kierunków i pr ędko ści w sposób wpływaj ący na stan wód podziemnych na terenach s ąsiednich ze szczególnym uwzgl ędnieniem terenów wodono śnych, lokalizacji uj ęć (zarówno kopanych i wierconych), lasów itp. Realizacja autostrady, na skutek wykonania szczelnych powierzchni dróg, spowoduje wył ączenie niewielkiej powierzchni terenu z obszaru zasilania wód podziemnych, Z uwagi na całkowity rozmiar zlewni i niewielk ą powierzchni ę dróg w stosunku do powierzchni zlewni, nie b ędzie to maiło wpływu na ilo ść wód podziemnych w tym rejonie. Pozytywnym czynnikiem jest równie Ŝ tutaj znaczna odległo ść uj ęć od trasy autostrady. Ponadto nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe zaprojektowany sposób zbierania, oczyszczania i odprowadzania wód opadowych z drogi przewiduje ich wprowadzenie do środowiska w granicach zlewni, co skutkuje nie zmniejszanie ogólnej ilo ści zasobów wód powierzchniowych i podziemnych w rejonie.

35 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.4.3.2. FAZA EKSPLOATACJI

Wody opadowe i roztopowe z drogi zawiera ć b ędą zwi ązki azotu, ołowiu, siarki, mieszaniny węglowodorów, a tak Ŝe produkty ścierania opon samochodowych i powierzchniowej warstwy jezdni oraz substancje chemiczne wykorzystywane do przeciwdziałania ślisko ści nawierzchni w okresach zimowych.

W pasie o szeroko ści 1 km od osi projektowanej autostrady A-4 zlokalizowane s ą 2 uj ęcia wód w miejscowo ści Świ ęte i Chotyniec. Dla wszystkich uj ęć stopie ń konfliktowo ści z drog ą jest niski lub bardzo niski.

5.4.4. DZIAŁANIA MINIMALIZUJ ĄCE UWZGL ĘDNIONE W PROJEKCIE BUDOWLANYM

5.4.4.1. FAZA BUDOWY

W zwi ązku z tym, Ŝe projekt budowlany nie musi zawiera ć szczegółowych rozwi ąza ń dotycz ących np. organizacji prac, sposobu odwodnie ń budowlanych itp., w celu ograniczenia wpływu budowy drogi na środowisko gruntowo-wodne - projekty wykonawcze i towarzysz ące im opracowania (np. operaty wodnoprawne na obni Ŝenie zwierciadła wody w wykopach budowlanych lub obni Ŝenie zwierciadła wody) powinny zawiera ć: • projekty organizacji zaplecza budowy (w tym placów manewrowych), zgodne z wymogami środowiska, w których powinna by ć stosowana zasada ograniczania do minimum zaj ętej powierzchni. Bazy budowlane i transportowe nale Ŝy zlokalizowa ć poza obszarami konfliktowymi; • szczegółowe bilanse mas ziemnych i sposoby ich zagospodarowania, uwzgl ędniaj ące mo Ŝliwo ść ich zagospodarowania na terenie inwestycji; • w projektach odwodnie ń budowlanych, które sporz ądzone zostan ą przez wykonawc ę robót, nale Ŝy stosowa ć zasad ę ograniczania do minimum czasu i zasi ęgu odwodnienia. Nale Ŝy stosowa ć metody ograniczaj ące ilo ść odpompowywanej wody. Operaty wodnoprawne na obni Ŝenie zwierciadła wody w wykopach budowlanych lub obni Ŝenie zwierciadła wody w zwi ązku z wymian ą gruntów powinny zawiera ć projekty obserwacji poziomu zwierciadła wody przez okres wykonywania prac. Prowadzenie obserwacji pozwoli na okre ślenie rzeczywistego wpływu odwodnienia na poziom wód gruntowych i podj ęcie stosownych środków zapobiegawczych.

5.4.4.2. FAZA EKSPLOATACJI

W miejscach gdzie w podło Ŝu pod nasypami zalegaj ą grunty organiczne o znacznej mi ąŜ szo ści zaprojektowano wzmocnienie wgł ębne podło Ŝa przy pomocy kolumn drena Ŝowych Ŝwirowo - piaskowych. W obszarze wyst ępowania gruntów słabych (w obszarze wyst ępowania gruntów organicznych - torfów i namułów) zaprojektowano posadowienie nasypu drogowego na podło Ŝu wzmocnionym kombinowanymi kolumnami Ŝwirowo-betonowymi. Kolumny Ŝwirowo- betonowe zostały równie Ŝ zaprojektowane na dojazdach do obiektów dla zmniejszenia w tych miejscach osiada ń nasypu drogowego.

36 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

W miejscach zalegania w podło Ŝu pod nasypami mineralnych gruntów słabono śnych, projektuje si ę wzmocnienie podło Ŝa pod nasypami przy pomocy półmateraca geosyntetycznego o mi ąŜ szo ści 0.5m. W miejscach zalegania w podło Ŝu pod wysokimi nasypami (powy Ŝej 2m) gruntów spoistych, projektuje si ę wzmocnienie podło Ŝa przy pomocy 0.5m warstwy kruszywa naturalnego układanego na geowłókninie separacyjnej o wysokich wła ściwo ściach filtracyjnych. Zaprojektowano zabezpieczenie obszarów poza pasem drogowym przed zmianami w systemie wód gruntowych oraz zabezpieczenie skarp przekopu przed działaniem wód gruntowych. Elementami zabezpieczenia s ą: • przegroda przeciwfiltracyjna odcinaj ąca projektowany przekop drogowy od obszarów zewn ętrznych, • wspomagaj ące drena Ŝe skarpowe typu ”francuskiego” wł ączane do drogowego drena Ŝu korpusu, • drena Ŝ płytowy na skarpach.

5.4.1. PODSUMOWANIE

Zaprojektowane rozwi ązania b ędą wystarczaj ące z punktu widzenia ochrony środowiska gruntowo- wodnego podczas normalnej eksploatacji drogi, a takŜe podczas wyst ąpienia sytuacji awaryjnych.

5.5. GLEBY

5.5.1. METODYKA I ZAŁO śENIA

Do analizy oddziaływania omawianej inwestycji na gleby wykorzystano informacje zawarte w publikacjach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie, dane uzyskane z Instytutu Uprawy Nawo Ŝenia i Gleboznawstwa w Puławach oraz badania z istniej ących dróg. Zastosowano si ę do zalece ń zawartych w „Podr ęczniku dobrych praktyk wykonywania opracowa ń środowiskowych dla dróg krajowych”.

Przy ocenie oddziaływania w fazie budowy uwzgl ędniono przewidywany zakres robót budowlanych, a w fazie eksploatacji – prognozowane rodzaje i wielko ści emisji oraz dane literaturowe dotycz ące wyników pomiarów zanieczyszcze ń w glebach, spowodowanych źródłami komunikacyjnymi.

5.5.2. STAN ISTNIEJ ĄCY

Gleby na trasie projektowanej autostrady w województwie podkarpackim charakteryzuj ą si ę du Ŝym zró Ŝnicowaniem pod wzgl ędem przydatno ści rolniczej. Zró Ŝnicowanie to wynika przede wszystkim ze zmienno ści budowy geologicznej, ukształtowania rze źby terenu i poziomu wód gruntowych.

W rejonie planowanej inwestycji wyst ępuj ą gleby: • nast ępuj ących rodzajów: gliny lekkie, gliny lekkie pylaste, gliny średnie pylaste, iły, iły pylaste, piaski gliniaste lekkie, piaski gliniaste lekkie pylaste, piaski gliniaste mocne, piaski gliniaste mocne

37 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

pylaste, piaski lu źne, pyły ilaste, pyły zwykłe, piaski słabogliniaste, piaski słabogliniaste pylaste, gleby mułowo-torfowe. • oraz nast ępuj ących kompleksów rolniczej przydatno ści gleb: kompleks pszenny bardzo dobry, kompleks pszenny dobry, kompleks pszenny wadliwy, kompleks Ŝytni bardzo dobry; kompleks Ŝytni dobry; kompleks Ŝytni słaby, kompleks Ŝytni bardzo słaby, kompleks zbo Ŝowo – pastewny mocny; kompleks zbo Ŝowo – pastewny słaby; u Ŝytki zielone bardzo dobre i dobre, u Ŝytki zielone średnie; u Ŝytki zielone słabe i bardzo słabe.

Są to gleby o zró Ŝnicowanej odporno ści na zanieczyszczenia komunikacyjne.

5.5.3. PROGNOZOWANE ODDZIAŁYWANIA

Drogi, w tym autostrady, maj ą ró Ŝny wpływ na stan gleb: • są źródłem zanieczyszcze ń metalami ci ęŜ kimi i substancjami ropopochodnymi; • zakwaszaj ą gleby zwi ązkami siarki i azotu; • są źródłem chlorków pochodz ących z zimowego utrzymania dróg; • przyczyniaj ą si ę do zmiany stosunków wodnych; • niszcz ą struktur ę gleby.

Najwi ększe zagro Ŝenie stanowi zmiana stosunków wodnych, kolejno kumulacja zwi ązków metali ci ęŜkich - szczególnie kadmu. Za stosunkowo najmniejsze zagro Ŝenie uznaje si ę zasolenie oraz niszczenie struktury i porowato ści gleby. Zaj ęcie gleby pod budow ę autostrady powoduje wył ącznie jej z produkcji rolnej.

Zanieczyszczenia mog ą dociera ć do gleb wraz ze spływem powierzchniowym lub poprzez osiadanie zanieczyszcze ń rozprzestrzeniaj ących si ę w powietrzu.

Oddziaływanie dróg na gleby jest zmienne w czasie. Inne zagro Ŝenia wyst ępuj ą podczas budowy, a inne w fazie eksploatacji.

5.5.3.1. FAZA BUDOWY

Realizacja autostrady spowoduje zaj ęcie na cele infrastrukturalne powierzchni terenu obecnie uŜytkowanego najcz ęś ciej w sposób rolniczy.

Roboty zwi ązane z budow ą trasy spowoduj ą usuni ęcie wierzchniej warstwy gleby urodzajnej; naruszenie powierzchni ziemi zwi ązane z wykonywanymi pracami ziemnymi przy budowie autostrady oraz wytworzenie odpadów i ścieków.

Wpływ prac budowlanych na środowisko gruntowe b ędzie krótkotrwały i przemijaj ący (z wyj ątkiem trwałego zaj ęcia pasa terenu pod autostrad ę i obiekty in Ŝynierskie). Bezpo średnie oddziaływanie w czasie budowy autostrady na powierzchni ę ziemi i gleb ę b ędzie lokalne. Całkowite zniszczenie gleb w fazie budowy wyst ąpi w nowo zaj ętych pod autostrad ę miejscach, w szerszym zakresie w rejonie węzłów oraz powierzchniach zaj ętych pod urz ądzenia odwodnienia autostrady. Podczas prowadzenia

38 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 robót ziemnych powstan ą szkody w środowisku naturalnym w miejscach wykopów i odkładów, w obr ębie pasa drogowego i w jego s ąsiedztwie, spowodowane konieczno ści ą wykonania np. korpusu autostrady.

Podczas realizacji analizowanego odcinka autostrady wyst ąpi znaczny niedobór mas ziemnych. Masy ziemne potrzebne na wykonanie nasypów b ędą musiały zosta ć dowiezione na teren budowy. Ze wzgl ędu na jako ść gleb, nie cała ziemia z wykopów b ędzie zu Ŝyta na nasypy. Humus (wierzchnia warstwa ziemi), w miar ę mo Ŝliwo ści powinien zosta ć wykorzystany na miejscu do rekultywacji terenu itp. W przypadku niewykorzystania całego humusu nale Ŝy przekaza ć go do np. do rekultywacji lub do uŜyźnienia gleb zdegradowanych.

Generalnie, główny wpływ na gleby w fazie budowy maj ą prace ziemne (wykopy i wypełnienia). Nie oczekuje si ę jakiegokolwiek znacz ącego wpływu na stan gleby, o ile s ą zastosowane odpowiednie środki ochronne. Odpowiednie środki ostro Ŝno ści powinny by ć zachowane, aby unikn ąć zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych poprzez wyciek substancji szkodliwych.

5.5.3.2. FAZA EKSPLOATACJI

Zanieczyszczenie gleb przy autostradach jest wynikiem:

- osiadania na powierzchni ziemi cz ąsteczek substancji zanieczyszczaj ących pochodz ących rur wydechowych pojazdów samochodowych,

- powstawania pyłu czerni w ęglanowej podczas ścierania opon samochodowych,

- ścierania nawierzchni drogowej,

- depozytów powierzchniowych metali ci ęŜ kich(zwi ązki ołowiu, cynku, miedzi i kadmu),

- zakwaszenia gleb, co wpływa na uruchamianie metali ci ęŜ kich,

- zasolenia w wyniku zimowego utrzymania autostrady.

W zwi ązku z coraz lepszym stanem technicznym pojazdów i uŜywaniem benzyny bezołowiowej, ilo ść zanieczyszcze ń dostaj ących si ę do wierzchniej warstwy gleby ma tendencje spadkowe. W zwi ązku z powy Ŝszym mo Ŝna prognozowa ć, Ŝe projektowana autostrada nie wpłynie znacz ąco na zwi ększenie st ęŜ enia substancji zanieczyszczaj ących w glebie.

5.5.4. DZIAŁANIA MINIMALIZUJ ĄCE

W decyzji z dnia 29 grudnia 2008 r. o środowiskowych uwarunkowaniach zapisano nast ępuj ące wymagania: warstw ę gleby zdj ętą z pasa robót odpowiednio zdeponowa ć i po zako ńczeniu prac ponownie wykorzysta ć do rekultywacji terenu. Poni Ŝej omówione zostały zalecenia ochronne dla fazy budowy i eksploatacji.

39 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.5.4.1. FAZA BUDOWY

Zalecenia ochronne dotycz ące gleb s ą zbie Ŝne z potrzebami ochrony środowiska gruntowo – wodnego zawarte w decyzji środowiskowej:

• place budowy, zaplecza oraz drogi techniczne zorganizowa ć w sposób zapewniaj ący oszcz ędne korzystanie z terenu oraz minimalne jego przekształcenie,

• prace niwelacyjne prowadzi ć w taki sposób, aby unikn ąć odwodnienia pobliskich terenów,

• nie powodowa ć zmiany lub ograniczenia wielko ści przepływów w ciekach powierzchniowych i wodach podziemnych oraz zmiany kierunków i pr ędko ści przepływów wód.

Ponadto dodatkowo w stosunku do obowi ązków zapisanych w decyzji środowiskowej, w celu ograniczenia mo Ŝliwo ści zanieczyszczenia środowiska glebowego na etapie realizacji inwestycji, nale Ŝy • stosowa ć sprawny sprz ęt i środki transportu; • zapewni ć prawidłow ą eksploatacj ę i konserwacj ę maszyn budowlanych i stosowanego sprz ętu; • sprawowa ć stały nadzór nad wykonawcami robót i ich pracownikami.

W przypadku wycieku paliwa, miejsce zanieczyszczone nale Ŝy oczy ści ć za pomoc ą sorbentów substancji ropopochodnych.

W całym cyklu organizacji budowy nale Ŝy zwróci ć uwag ę na wła ściwy transport materiałów i odpowiednie ich magazynowanie. W przypadkach sytuacji awaryjnych na terenie budowy nale Ŝy post ępowa ć ści śle zgodnie z odpowiednimi zarz ądzeniami i instrukcjami.

W czasie budowy usuwana z powierzchni ziemia próchniczna powinna by ć hałdowana do pó źniejszego wykorzystania w zagospodarowaniu terenu po zako ńczeniu inwestycji.

W trakcie prac budowlanych nale Ŝy pami ęta ć o ochronie warstw gleby i podło Ŝa budowlanego, nara Ŝonego na degradacj ę wskutek pracy ci ęŜ kiego sprz ętu budowlanego. Generaln ą zasad ą powinno by ć minimalizowanie powierzchni dla niezb ędnych prac przygotowawczych oraz prowadzenie ich w warunkach pogodowych zapobiegaj ących degradacji warstw przypowierzchniowych. Po zako ńczeniu prac budowlanych zalecane jest przeprowadzenie rekultywacji bie Ŝą cej zdegradowanych terenów oraz uruchomienie szybkich procesów Ŝycia biologicznego na terenach o naruszonej strukturze.

5.5.4.2. FAZA EKSPLOATACJI

W fazie eksploatacji – ochrona gleb polega ć b ędzie na utrzymaniu w sprawno ści technicznej urz ądze ń do oczyszczania ścieków, usuwania odpadów, usuwania ewentualnych skutków awarii. Szczególn ą uwag ę nale Ŝy zwróci ć na warstw ę gleby i grunty zanieczyszczone np. na skutek wycieku paliw czy olejów. Zanieczyszczony grunt powinien być natychmiast usuwany i zast ąpiony gruntem

40 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 czystym. Grunt zanieczyszczony powinien zosta ć zdeponowany na specjalnie przygotowanym placu składowym i nast ępnie wywieziony do unieszkodliwiania przez uprawnione do tego firmy.

W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach znalazły si ę zapisy o konieczno ści wykonania nasadze ń zieleni izolacyjnej. Ma ona korzystny wpływ na ograniczenie poziomu zanieczyszcze ń gleb przy autostradach.

5.5.5. PODSUMOWANIE

Emisja zanieczyszcze ń do powietrza pochodz ących z autostrady nie b ędzie powodowa ć przekroczenia st ęŜ eń dopuszczalnych. Mo Ŝna wi ęc przewidywa ć, Ŝe wpływ tych zanieczyszcze ń na gleby nie b ędzie wpływał w sposób istotny na pogorszenie ich stanu.

Prowadzenie prac wykonawczych zgodnie z obowi ązuj ącymi normami i przy poszanowaniu zasad ochrony środowiska powinno zminimalizowa ć negatywny wpływ inwestycji na środowisko glebowe.

W decyzji środowiskowej zalecono, aby zdj ąć wierzchni ą warstw ę ziemi organicznej, odpowiednio ją zdeponowa ć i ponownie wykorzysta ć po zako ńczeniu budowy. Ponadto zalecono wykonanie nasadze ń pasów zieleni drogowej.

5.6. KRAJOBRAZ

5.6.1. METODYKA I ZAŁO śENIA

Charakterystyk ę i ocen ę krajobrazu wykonano na podstawie analizy dokumentacji fotograficznej i ortofotomapy. Scharakteryzowano krajobraz w podziale na typy wykazuj ące podobne cechy.

5.6.2. STAN OBECNY

Na terenie przez który przebiega projektowana autostrada wyró Ŝniono nast ępuj ące typy krajobrazu: 1) krajobraz zbli Ŝony do naturalnego, 2) krajobraz naturalno – kulturowy, 3) krajobraz zdegradowany. Rejon projektowanego odcinka autostrady A-4 stanowią tereny u Ŝytkowane rolniczo i nieu Ŝytki rolne. Przej ście przez obszary le śne na ko ńcowym odcinku. Projektowany odcinek autostrady A-4 przebiega przez tereny, które omijaj ą budynki mieszkalne w zabudowie jednorodzinnej. Obszar inwestycji jest zlokalizowany głownie na terenach łagodnie pofalowanych (wyj ątek stanowi dolina rzeki San).

41 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.6.3. PROGNOZOWANE ODDZIAŁYWANIA

5.6.3.1. FAZA BUDOWY

Wpływ na walory krajobrazowe w fazie realizacji b ędzie krótkoterminowy i zwi ązany b ędzie z: • budow ą autostrady po nowym śladzie na terenach o innym dotychczas u Ŝytkowaniu (pole uprawne, zabudowa), • usuni ęciem fragmentów powierzchni le śnych oraz drzew i krzewów wpisanych w krajobraz otoczenia, • wzmo Ŝonym ruchem pojazdów i ci ęŜ kiego sprz ętu budowlanego.

Poprowadzenie drogi na znacznym wyniesieniu ponad istniej ący teren b ędzie widoczne w krajobrazie. Na terenach płaskich i otwartych przebieg autostrady nawet na nasypie o wysoko ści 2 m b ędzie powodował zmian ę w krajobrazie. B ędzie elementem wywy Ŝszaj ącym autostrad ę ponad teren i co spowoduj ę silne zaznaczenie autostrady w krajobrazie.

5.6.3.2. FAZA EKSPLOATACJI

Wpływ na walory krajobrazowe i rekreacyjne w fazie eksploatacji b ędzie długotrwały i bezpo średni.

Analizowana autostrada została wyznaczona nowym korytarzem drogi, dlatego b ędzie stanowi ć całkiem nowy element przestrzenny w okolicach.

Odbiór autostrady w krajobrazie b ędzie zale Ŝeć od typu i rodzaju krajobrazu oraz od charakteru istniej ącego oraz projektowanego zagospodarowania bezpo średniego otoczenia projektowanej inwestycji.

W przypadku prowadzenia drogi na wysokim nasypie (tereny podmokłe), je śli dopu ści si ę wprowadzenie krzewów na zbocza skarp i zastosuje się nasadzenia u jej podnó Ŝa, droga ju Ŝ po kilku latach wtopi si ę w krajobraz. Droga poprowadzona w poziomie terenu jest dobrze wkomponowana w krajobraz rolniczy. Najbardziej widocznym elementem drogi w takim przypadku b ędą obiekty mostowe i wiadukty z dojazdami do nich. Wkomponowanie tych obiektów w krajobraz w du Ŝym stopniu zale Ŝy od ich kolorystyki. Ze wzgl ędu na otwarty charakter krajobrazu rolniczego omawiana autostrada zaznaczy w nim swoj ą obecno ść na odcinkach, gdzie poprowadzona b ędzie na nasypach lub gdzie drogi przecinaj ące planowan ą drog ę b ędą poprowadzone na wiaduktach nad projektowan ą tras ą. W sąsiedztwie planowanej autostrady wyst ępuj ą tereny wymagaj ące ochrony akustycznej.

5.6.4. SPOSÓB MINIMALIZOWANIA ODDZIAŁYWA Ń

W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie ma zalece ń dotycz ących bezpo średnio ochrony walorów krajobrazowych.

42 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.6.5. PODSUMOWANIE

Planowana inwestycja przebiega w przewa Ŝaj ącym stopniu przez tereny stanowi ące typ krajobrazu zbli Ŝonego do naturalno - kulturowego i krajobrazu zbli Ŝonego do naturalnego oraz zdegradowanego. Stanowi ą je przede wszystkim tereny u Ŝytkowane rolniczo i nieu Ŝytki rolne, ł ąki i pastwiska w dolinach rzecznych, tereny pól z niewielkimi powierzchniami le śnymi oraz tereny le śne. Projektowany odcinek autostrady A-4 przebiega przez tereny, które omijają budynki mieszkalne w zabudowie jednorodzinnej.

Analizowana trasa została wyznaczona w nowym korytarzu, dlatego budowa b ędzie stanowi ć całkiem nowy element przestrzenny w okolicach. W miejscach wymagaj ących ochrony akustycznej zostały zaprojektowane ekrany akustyczne, niezb ędne ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia ludzi. B ędą one stanowiły nowy element, powoduj ący „zaznaczenie” drogi w krajobrazie lokalnym.

5.7. ODPADY

5.7.1. METODYKA I ZAŁO śENIA

W fazie budowy jak i w fazie eksploatacji projektowanej inwestycji b ędą powstawały ró Ŝnego rodzaju odpady charakterystyczne dla ka Ŝdej z tych faz. Dominuj ącą pod wzgl ędem ilo ści powstaj ących odpadów jest faza budowy. Ilo ść odpadów powstaj ących w fazie budowy jak i w fazie eksploatacji zostały ustalone na podstawie dost ępnych danych.

5.7.2. PRZEWIDYWANE ILO ŚCI I RODZAJE ODPADÓW

5.7.2.1. FAZA BUDOWY

Podstawowym źródłem odpadów b ędzie wycinka drzew i krzewów koliduj ących z inwestycja, prace rozbiórkowe, uło Ŝenie nawierzchni dróg, roboty zimne, roboty konstrukcyjno – budowlane obiektów in Ŝynierskich i odpady z przebudowy istniej ących dróg: zrywanie nawierzchni betonowej i asfaltowej z istniej ących jezdni. Powstawanie odpadów w fazie budowy mo Ŝe by ć tak Ŝe zwi ązane z eksploatacj ą maszyn i urz ądze ń drogowych i budowlanych oraz pobytem ludzi w pasie roboczym (odpady komunalne).

Najwi ększy udział w ilo ści odpadów powstaj ących w fazie budowy maj ą odpady z rozbiórek i remontów w ilo ści ok. 500 Mg.

SPOSÓB ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW POWSTAJ ĄCYCH W FAZIE BUDOWY

Wszystkie odpady powstaj ące na etapie budowy drogi powinny by ć wst ępnie segregowane i gromadzone na terenie, a nast ępnie przekazane do wtórnego wykorzystania lub specjalistycznym firmom zajmuj ącym si ę unieszkodliwianiem odpadów. Odpady powinny by ć magazynowane w wyznaczonym miejscu. Miejsce magazynowania odpadów niebezpiecznych powinno by ć izolowane od środowiska (np. poprzez zastosowanie atestowanych pojemników). Nie nale Ŝy dopu ści ć do zmieszania odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne.

43 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

W fazie budowy powstawa ć b ędą równie Ŝ odpady zwi ązane z u Ŝytkowaniem sprz ętu budowlanego, funkcjonowaniem zaplecza socjalnego dla pracowników. Powstaj ące odpady powinny by ć w miar ę mo Ŝliwo ści wtórnie wykorzystywane, b ądź usuwane zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami.

Wytwórca odpadów jest obowi ązany do stosowania takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, które zapobiegaj ą powstawaniu odpadów lub pozwalaj ą utrzyma ć na mo Ŝliwie najni Ŝszym poziomie ich ilo ść , a tak Ŝe ograniczaj ą negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagro Ŝenie Ŝycia lub zdrowia ludzi.

Wytwórca odpadów – wykonawca prac budowlanych b ędzie mógł zleci ć wykonanie obowi ązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi odpadów. Cz ęść odpadów (odpady z remontów i przebudowy dróg – 17 01 81) b ędą mogły by ć zagospodarowane na miejscu w zwi ązku z realizacj ą zjazdów i dróg obsługuj ących ruch lokalny.

5.7.2.2. FAZA EKSPLOATACJI

W fazie eksploatacji nie przewiduje si ę powstawania znacz ących ilo ści i rodzajów odpadów. B ędą powstawa ć odpady zwi ązane z funkcjonowaniem obiektów i urz ądze ń zapewniaj ących sprawne funkcjonowanie drogi (o świetlenie, urz ądzenia odwadniaj ące).

Aktualnie brak jest mo Ŝliwo ści oszacowania ilo ści zanieczyszcze ń powstaj ących w sytuacjach awaryjnych. O wielko ści zanieczyszczenia decydowa ć b ędzie: • skala awarii i rodzaj uwolnionej substancji, • czas podj ęcia akcji ratowniczej przez specjalistyczne słu Ŝby, • wyposa Ŝenie słu Ŝb w środki techniczne do prowadzenia akcji ratowniczej.

Odpady powstaj ące w trakcie eksploatacji jezdni, nie sprz ątane regularnie, mog ą by ć źródłem dodatkowego zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego poprzez wtórne zapylenie oraz wód opadowych, w wyniku przechodzenia do wody opadowej chemikaliów przeciwoblodzeniowych, zwi ązków ropopochodnych i olejowych, zawiesin mineralnych i innych zabezpiecze ń.

5.7.3. DZIAŁANIA MINIMALIZUJ ĄCE

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę analizowanej inwestycji nie zawiera szczegółowych zalece ń dot. gospodarki odpadami do uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym. Zapisano jedynie, Ŝe nale Ŝy przeprowadzi ć analiz ę rozwi ąza ń pod k ątem minimalizacji zu Ŝycia surowców, paliw, energii i minimalizacji ilo ści wytwarzanych odpadów, w szczególno ści na etapie realizacji przedsi ęwzi ęcia.

W w/w decyzji okre ślone zostały poni Ŝsze warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji inwestycji:

44 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

• zorganizowa ć zapiecze budowy oraz drogi techniczne w sposób zapewniaj ący oszcz ędne korzystanie z terenu i minimalne przekształcenie jego powierzchni, a po zako ńczeniu prac, teren przywrócony zostanie do stanu poprzedzaj ącego ich rozpocz ęcie. • Roboty budowlane prowadzone b ędą w taki sposób, aby minimalizowa ć ilo ść wytworzonych odpadów budowlanych • Odpady powstaj ące podczas realizacji przedsi ęwzi ęcia b ędą segregowane i składowane w wydzielonym miejscu, w pojemnikach; zapewniony b ędzie ich regularny odbiór przez uprawnione podmioty. Odpady niebezpieczne, jakie mog ą si ę pojawia ć w ramach robót budowlanych b ędą segregowane i oddzielane od odpadów oboj ętnych i innych ni Ŝ niebezpieczne celem wywozu do specjalistycznych przedsi ębiorstw zajmuj ących si ę utylizacj ą. • Warstw ę gleby zdj ętą z pasa robót odpowiednio zdeponowa ć i po zako ńczeniu prac ponownie wykorzysta ć do rekultywacji terenu.

Powy Ŝsze warunki musz ą zosta ć spełnione na etapie realizacji planowanej inwestycji. Za realizacj ę powy Ŝszych zalece ń odpowiedzialno ść ponosi wykonawca.

W fazie eksploatacji drogi powstawa ć b ędą odpady zwi ązane z funkcjonowaniem drogi. Usuwanie tych odpadów powinno odbywa ć si ę na bie Ŝą co przez wynaj ęte do tych czynno ści firmy.

5.7.4. PODSUMOWANIE

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę planowanej autostrady, zawiera wymagania dot. wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji inwestycji. Na etapie realizacji i eksploatacji inwestycji nie zaleca si ę innych dodatkowych wymaga ń, ni Ŝ te, które zawarte s ą w decyzji.

Zgodnie z zapisami decyzji odpady powstaj ące w trakcie budowy nale Ŝy segregowa ć i składowa ć w wydzielonym miejscu, w pojemnikach. Nale Ŝy równie Ŝ zapewni ć ich regularny odbiór przez uprawniony podmiot. Odpady niebezpieczne nale Ŝy segregowa ć i oddziela ć od odpadów oboj ętnych i nieszkodliwych, celem wywozu przez specjalistyczne firmy do ostatecznego miejsca ich unieszkodliwiania.

Faza eksploatacji drogi nie b ędzie powodowa ć powstawania znacz ących ilo ści odpadów. Słu Ŝby eksploatacyjne podmiotu odpowiedzialnego za zarz ądzanie drog ą winny zapewni ć mo Ŝliwo ść odbioru wszystkich powstaj ących odpadów, w tym równie Ŝ odpadów powstałych w wyniku zdarze ń losowych.

5.8. ZABYTKI I STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE

5.8.1. METODYKA I ZAŁO śENIA

W raporcie zastosowano metod ę prognozowania wynikowego, polegaj ącego na ocenie przedsi ęwzi ęcia i analizie mo Ŝliwego wpływu omawianego obiektu na otaczaj ące środowisko

45 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 kulturowe z uwzgl ędnieniem jego poło Ŝenia w terenie. Analizowano oddziaływania na dobra kultury (zabytki) i stanowiska archeologiczne koliduj ące z tras ą projektowanej autostrady.

Informacje na temat dziedzictwa architektonicznego oraz kulturowego jak i stanowisk archeologicznych w rejonie projektowanej inwestycji uzyskano z raportu oddziaływania na środowisko dla omawianego odcinka autostrady (Transprojekt Gdański Sp. z o.o.), z Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Przemy ślu, danych znajduj ących si ę na stronie Krajowego O środka Bada ń i Dokumentacji Zabytków (KOBiDZ) oraz danych zawartych w planach zagospodarowania przestrzennego

5.8.2. STAN ISTNIEJ ĄCY

STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE Trasa autostrady zlokalizowana jest na terenach intensywnego osadnictwa prahistorycznego (pradziejowego) oraz historycznego. Na odcinku projektowanej autostrady A-4 na etapie opracowywania Raportu do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zlokalizowano 42 stanowiska archeologiczne w podziale chronologicznym od epoki kamienia po średniowiecze. Kolejnym etapem była weryfikacja lokalizacji stanowisk archeologicznych na terenie projektowanej autostrady poprzez wykonanie bada ń powierzchniowych i sonda Ŝowych. Efektem tych prac jest opracowana przez Fundacj ę Rzeszowskiego O środka Archeologicznego w Rzeszowie (FROA) dokumentacja pt. „Sprawozdanie z powierzchniowo-sonda Ŝowych bada ń archeologicznych na trasie planowanej budowy autostrady A-4 na odcinku Przeworsk (w ęzeł Przeworski) – Korczowa długo ści 56,4 km”. Z dokumentacji tej wynika, i Ŝ tylko w przypadku niektórych stanowisk archeologicznych, zidentyfikowanych na etapie opracowywania raportu do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, konieczne b ędzie przeprowadzenie ratowniczych bada ń i obj ęcie ścisłym nadzorem w trakcie budowy. Pozostałe stanowiska archeologiczne (wymienione w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) nie stanowi ą przedmiotu niniejszego raportu.

W wyniku przeprowadzonych prac archeologicznych (powierzchniowo – sonda Ŝowych) dziewi ęć stanowisk archeologicznych wytypowano do ratowniczych bada ń wykopaliskowych (nr na trasie projektowanej autostrady 127, 110, 111, 48, 37, 8, 22, 5, 41 ). Natomiast na o śmiu stanowiskach proponowany jest ścisły nadzór archeologiczny (nr na trasie projektowanej autostrady 100, 101, 128, 129, 77, 33, 45, 46 ).

Zabytki Zinwentaryzowane w rejonie projektowanej autostrady A-4 zabytki to przede wszystkim obiekty pojedyncze i zespoły zabudowy wiejskiej i dworsko-parkowej. Niewiele jest zabytków architektury monumentalnej. S ą to przede wszystkim: dawna kaplica dworska w Hruszowicach i kaplica grecko- katolicka w Nienowicach.

Projektowana inwestycja - budowa autostrady A-4 nie koliduje z obiektami wpisanymi do rejestru zabytków. W pobli Ŝu projektowanej trasy zlokalizowany jest jeden obiekt znajduj ący si ę w rejestrze

46 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 zabytków (rejestr A-579 z dnia 02.12.1970 r.). Jest to wczesno średniowieczne grodzisko „Horodysko”, znajduj ące si ę w odległo ści ok. 270-800 m od osi projektowanej trasy autostrady, w km 658+550 do km 659+270, na granicy Choty ńca i Hruszowic. Grodzisko „Horodysko” nale Ŝy zabezpieczy ć w czasie prac budowlanych.

Najbli Ŝej w stosunku do osi autostrady (ok. 90 m) zlokalizowany jest Ŝeliwny krzy Ŝ przydro Ŝny (dat. 1 ćw. XX w.) w m. Chotyniec (gm. Radymno) w km 661+660. Krzy Ŝ ten b ędzie zagro Ŝony w czasie prowadzenia prac budowlanych dlatego nale Ŝy go zabezpieczy ć. Zgodnie ze wskazaniami zawartymi w „Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach….” moŜe on zosta ć wykorzystany jako akcent kulturowy w zespole MOP II Hruszowice.

W km 659+250 do km 659+415 w m. Hruszowice (gm. Stubno) w odległo ści ok. 130-270m od osi autostrady wyst ępuj ą pozostało ści zespołu dworsko-parkowego, w skład którego wchodz ą: kaplica dworska, ko ściół i park dworski. Ko ściół znajduj ący si ę w najbli Ŝszym s ąsiedztwie autostrady b ędzie zagro Ŝony podczas prowadzonych prac budowlanych st ąd wskazane jest jego zabezpieczenia. Natomiast park dworski nie jest bezpo średnio zagro Ŝony budow ą autostrady.

W m. Nienowice (gm. Radymno) w km 655+270 w odległości 250 m od osi projektowanej autostrady zlokalizowana jest drewniana kaplica grecko-katolicka. Kaplica b ędzie zagro Ŝona w czasie budowy wiaduktu nad autostrad ą i przebudowy drogi Nienowice-Kalników. Wskazane jest zabezpieczenie kaplicy na czas prowadzenia prac budowlanych.

W kategorii zabytkowego wiejskiego budownictwa mieszkalnego najcenniejsze zespoły na trasie autostrady to zabudowa Hruszowic.

Krajobraz kulturowy

Projektowana autostrada A-4 w swoim przebiegu przecina wn ętrze krajobrazowe pomi ędzy Choty ńcem i Hruszowicami w km 659+000 do km 659+700. Autostrada przebiega ć b ędzie tak Ŝe w pobli Ŝu wczesno średniowiecznego grodziska „Horodysko” w Choty ńcu i Hruszowicach km 657+500 do km 661+700, gdzie spowoduje zaburzenia w istniejącym układzie elementów krajobrazu kulturowego.

5.8.3. ANALIZA MO śLIWYCH ZAGRO śEŃ I SZKÓD DLA CHRONIONYCH ZABYTKÓW

5.8.3.1. FAZA BUDOWY

Zabytki Pas terenu przeznaczony pod budow ę odcinka autostrady A-4 jest wolny od obiektów architektury i budownictwa wpisanych do rejestru zabytków. W pobli Ŝu projektowanej trasy zlokalizowane jest wczesno średniowieczne grodzisko „Horodysko” znajduj ące si ę w rejestrze zabytków (rejestr A-579 z dnia 02.12.1970 r.).

W trakcie budowy nale Ŝy zwróci ć szczególn ą uwag ę na obiekty zabytkowe znajduj ące si ę w pobli Ŝu planowanej autostrady tj. kaplic ę grecko-katolick ą w km 655+270, grodzisko

47 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 wczesno średniowieczne „Horodysko” w km 658+550 do km 659+270, ko ściół nale Ŝą cy do zespołu dworsko-parkowego w km 659+250 do km 659+415 oraz krzy Ŝ przydro Ŝny w km 661+660. Obiekty te ze wzgl ędu na blisko ść projektowanej autostrady wymagaj ą izolowania i zabezpieczenia na czas prowadzenia prac budowlanych w tych rejonach.

Wszelkie prace prowadzone przy obiektach obj ętych ochron ą konserwatorsk ą, umieszczone w ewidencji zabytków podlegaj ą opiniowaniu przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Zgodnie z zapisami decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zabrania si ę prowadzenia prac budowlanych powoduj ących przenoszenie drga ń na zabytkowe obiekty budowlane, przekraczaj ących warto ści dopuszczalne okre ślone w Polskich Normach.

Stanowiska archeologiczne

Zagro Ŝenie dla stanowisk archeologicznych stanowi ą wył ącznie prace ziemne zwi ązane z budow ą autostrady. Wszelkie działania inwestycyjne, ingeruj ące w struktur ę gruntu (poni Ŝej warstwy ornej lub współczesnej warstwy u Ŝytkowej) natrafiaj ąc na zabytkowe obiekty niszcz ą je bezpowrotnie.

W zwi ązku z tym wszelkie prace budowlane zwi ązane z naruszeniem gruntu nale Ŝy prowadzi ć pod stałym nadzorem archeologicznym, np. w trakcie odhumusowywania terenu. W sytuacji ujawnienia materiału zabytkowego nale Ŝy podj ąć prace ratownicze, dokumentacyjne i zabezpieczaj ące.

Odkrycie nowego stanowiska archeologicznego poci ągnie za sob ą konieczno ść dodatkowych uzgodnie ń pomi ędzy Podkarpackim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, Inwestorem i Wykonawc ą prac archeologicznych.

Zgodnie z zapisem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku prowadzenia prac ziemnych w obr ębie stanowisk archeologicznych nale Ŝy wyprzedzaj ąco przeprowadzi ć wykopaliskowe ratownicze badania archeologiczne a w strefie obserwacji archeologicznej zapewni ć stały nadzór archeologa po uzyskaniu pozwolenia konserwatorskiego.

W wyniku przeprowadzonych prac archeologicznych (powierzchniowo – sonda Ŝowych) dziewi ęć stanowisk archeologicznych wytypowano do ratowniczych bada ń wykopaliskowych (nr na trasie projektowanej autostrady 127, 110, 111, 48, 37, 8, 22, 5, 41). Natomiast na o śmiu stanowiskach proponowany jest ścisły nadzór archeologiczny podczas prac budowlanych (nr na trasie projektowanej autostrady 100, 101, 128, 129, 77, 33, 45, 46).

Nale Ŝy jednak podkre śli ć fakt, i Ŝ przedstawiona lista stanowisk archeologicznych nie mo Ŝe by ć traktowana jako ostateczna i zamkni ęta. W sytuacji ujawnienia materiału zabytkowego nale Ŝy podj ąć prace ratownicze, dokumentacyjne i zabezpieczaj ące. Podczas prowadzenia prac ziemnych nale Ŝy zapewni ć nadzór archeologiczny na całym analizowanym odcinku A-4.

48 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Dlatego niezb ędny jest nadzór archeologiczny w trakcie odhumusowywania terenu podczas budowy dla całego odcinka autostrady A-4. W sytuacji ujawnienia materiału zabytkowego nale Ŝy podj ąć prace ratownicze, dokumentacyjne i zabezpieczaj ące.

Krajobraz kulturowy

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach okre śla, jakie działania nale Ŝy podejmowa ć celem ochrony krajobrazu kulturowego. W przypadku przecięcia wn ętrza krajobrazowego pomi ędzy Choty ńcem i Hruszowicami w km 659+000 do km 659+700 nale Ŝy obni Ŝyć projektowan ą niwelet ę autostrady, a drog ę Hruszowice-Chotyniec poprowadzi ć wiaduktem ponad tras ą autostrady. Wiadukt stanowi ć b ędzie nowy punkt widokowy. Nale Ŝy maksymalnie ograniczy ć stosowanie ekranów akustycznych. W miejscach, gdzie b ędą konieczne nale Ŝy zaprojektowa ć je przy u Ŝyciu zieleni lub maskowania zieleni ą.

Natomiast w rejonie przeci ęcia wn ętrza krajobrazowego w km 657+500 do km 661+700 naleŜy maksymalnie ograniczy ć zakres stosowania ekranów akustycznych. Konieczne ekrany zaprojektowa ć przy u Ŝyciu zieleni lub maskowane zieleni ą o wysoko ści umo Ŝliwiaj ącej wgl ądy widokowe. W miejscu tym nale Ŝy zachowa ć widoki z autostrady na zespoły zabytkowe: grodzisko „Horodysko” w Choty ńcu, ko ściół i park w Hruszowicach oraz zespół cerkwi p.w. Narodzenia Matki Bo Ŝej w Choty ńcu wraz z zadrzewieniami cerkwi i cmentarza grecko-katolickiego. W tym celu w zespołach MOP-ów II Hruszowice i II Chotyniec nale Ŝy zaprojektowa ć wie Ŝe widokowe z urz ądzeniami do obserwacji optycznej oraz informacj ę dot. zespołów i obiektów zabytkowych w obr ębie wn ętrza krajobrazowego.

5.8.3.2. FAZA EKSPLOATACJI

Zabytki, stanowiska archeologiczne i krajobraz kulturowy

Projektowana autostrada nie koliduje z obiektami architektury i budownictwa wpisanymi do rejestru zabytków. W pobli Ŝu projektowanej trasy (w odległo ści ok. 270-800 m od osi projektowanej autostrady) zlokalizowane jest wczesno średniowieczne grodzisko „Horodysko” znajduj ące si ę w rejestrze zabytków.

Z uwagi na to, Ŝe projektowana autostrada posiada ć b ędzie now ą, równ ą nawierzchni ę oraz warstwy podbudowy charakteryzuj ące si ę ró Ŝnymi własno ściami fizykomechanicznymi (g ęsto ść , struktura), mo Ŝliwo ść przemieszczania si ę drga ń mog ących wpływa ć na zabytkowe budynki znajduj ące si ę w pobli Ŝu drogi b ędzie niewielka. Z tego wzgl ędu nie przewiduje si ę znacz ącego oddziaływania tego rodzaju wpływów na obiekty zabytkowe.

W fazie eksploatacji drogi, a wi ęc po przeprowadzeniu ratowniczych bada ń archeologicznych na terenie stanowisk archeologicznych zagro Ŝonych inwestycj ą, nie przewiduje si ę negatywnego oddziaływania na te stanowiska.

W fazie eksploatacji nie przewiduje si ę negatywnego oddziaływania na krajobraz kulturowy.

49 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.8.4. DZIAŁANIA MINIMALIZUJ ĄCE

W punkcie I.9. decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia zostały okre ślone warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzgl ędnieniem konieczno ści ochrony zabytków. Wynika z niego, Ŝe zabronione jest prowadzenie prac budowlanych powoduj ących przenoszenie drga ń na zabytkowe obiekty budowlane lub budynki mieszkalne, przekraczaj ących warto ści dopuszczalne okre ślone w Polskich Normach.

W przypadku przeci ęcia wn ętrza krajobrazowego pomi ędzy Choty ńcem i Hruszowicami w km 659+000 do km 659+700 nale Ŝy obni Ŝyć projektowan ą niwelet ę autostrady, a drog ę Hruszowice- Chotyniec poprowadzi ć wiaduktem ponad tras ą autostrady. Wiadukt stanowi ć b ędzie nowy punkt widokowy.

Nale Ŝy zachowa ć widoki z autostrady na zespoły zabytkowe: grodzisko „Horodysko” w Choty ńcu, ko ściół i park w Hruszowicach oraz zespół cerkwi p.w. Narodzenia Matki Bo Ŝej w Choty ńcu wraz z zadrzewieniami cerkwi i cmentarza grecko-katolickiego. W tym celu w zespołach MOP-ów II Hruszowice i II Chotyniec nale Ŝy zaprojektowa ć wie Ŝe widokowe z urz ądzeniami do obserwacji optycznej oraz informacj ę dot. zespołów i obiektów zabytkowych w obr ębie wn ętrza krajobrazowego.

Nale Ŝy maksymalnie ograniczy ć stosowanie ekranów akustycznych ww miejscach. Tam gdzie będzie to konieczne nale Ŝy zaprojektowa ć je przy u Ŝyciu zieleni lub maskowania zieleni ą.

5.8.5. PODSUMOWANIE

Projektowana trasa nie koliduje z Ŝadnym zabytkiem architektonicznym wpisanym do rejestru zabytków. Nale Ŝy zwróci ć szczególn ą uwag ę w trakcie budowy na obiekty zabytkowe znajduj ące si ę w pobli Ŝu planowanej autostrady tj. kaplic ę grecko-katolick ą w km 655+270, grodzisko wczesno średniowieczne „Horodysko” w km 658+550 do km 659+270 (rejestr A-579 z dnia 02.12.1970r.), ko ściół nale Ŝą cy do zespołu dworsko-parkowego w km 659+250 do km 659+415 oraz krzy Ŝ przydro Ŝny w km 661+660. Obiekty te ze wzgl ędu na blisko ść projektowanej autostrady wymagaj ą izolowania i zabezpieczenia na czas prowadzenia prac budowlanych w tych rejonach.

Poza tym nie przewiduje si ę negatywnego oddziaływania planowanej inwestycji na obiekty zabytkowe zarówno w fazie realizacji jak i eksploatacji.

Projektowana autostrada koliduje z 17 stanowiskami archeologicznymi. Dziewi ęć stanowisk przewidzianych jest do ratowniczych bada ń wykopaliskowych, kolejne osiem do stałego nadzoru archeologicznego podczas prac budowlanych ingeruj ących w struktur ę gruntu.

Prace budowlane na całej trasie powinny by ć prowadzone pod stałym nadzorem archeologicznym. W fazie budowy w przypadku odkrycia nowego nieznanego wcze śniej, cennego stanowiska archeologicznego konieczne b ędzie dodatkowe uzgodnienie pomi ędzy Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, Inwestorem i Wykonawc ą prac archeologicznych.

50 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

W punkcie I.9. decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia zostało zapisane, Ŝe zabronione jest prowadzenie prac budowlanych powoduj ących przenoszenie drga ń na zabytkowe obiekty budowlane lub budynki mieszkalne, przekraczaj ących warto ści dopuszczalne okre ślone w Polskich Normach.

Dodatkowo w celu ochrony stanowisk archeologicznych i zminimalizowania potencjalnych oddziaływa ń zaleca si ę: • wprowadzenie stałego nadzoru archeologicznego dla wszystkich prac ziemnych prowadzonych w ramach realizacji inwestycji: − prace ziemne zwi ązane z budow ą pasa drogowego, a w szczególno ści z odhumusowaniem i wykopami na trasie, − prace ziemne przy przebudowie infrastruktury technicznej (instalacji wodoci ągowej, gazowej, energetycznej), − prace ziemne zwi ązane z budow ą towarzysz ących obiektów „in Ŝynierskich” (wiadukt, most itp.). • w przypadku odkrycia wcze śniej nierozpoznanego znaleziska archeologicznego na wykonawcy ci ąŜ y obowi ązek wstrzymania robót i powiadomienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków lub wła ściwego wójta gminy stosownie do wymaga ń ustawy o ochronie zabytków. W przypadku odkrycia nowego stanowiska archeologicznego konieczne b ędzie dodatkowe uzgodnienie pomi ędzy Podkarpackim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, Inwestorem i Wykonawc ą prac archeologicznych • wznowienie wstrzymanych robót – na podstawie zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. • przed przyst ąpieniem do prac budowlanych na dziewi ęciu wytypowanych stanowiskach archeologicznych nale Ŝy przeprowadzi ć ratownicze badania wykopaliskowe. • prace przy wytypowanych o śmiu stanowiskach archeologicznych nale Ŝy prowadzi ć pod ścisłym nadzorem archeologicznym.

5.9. ODDZIAŁYWANIA SKUMULOWANE

5.9.1. ODDZIAŁYWANIA BEZPO ŚREDNIE

Oddziaływania bezpo średnie planowanej autostrady zostały scharakteryzowane w poszczególnych rozdziałach dotycz ących poszczególnych rodzajów emisji (hałas, wody opadowe) oraz komponentów środowiska nara Ŝonych na ich przyjmowanie (wody powierzchniowe, środowisko gruntowo-wodne, zdrowie ludzi, dobra kultury, krajobraz, środowisko przyrodnicze). Poni Ŝsza tabela zawiera ich podsumowanie:

51 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Tabela 5.9.1 Podsumowanie oddziaływa ń bezpo średnich autostrady A-4

Element środowiska odbieraj ący Charakterystyka oddziaływania zanieczyszczenie

Hałas Realizacja A-4 zmieni klimat akustyczny w rejonie lokalizacji. W fazie budowy zasi ęg uci ąŜ liwo ści akustycznej dla terenów zabudowy wynosi ok. 230 m. Wielko ści st ęŜ eń maksymalnych oraz średniorocznych w przypadku wszystkich Powietrze analizowanych zanieczyszcze ń ni Ŝsze s ą od warto ści dopuszczalnych oraz warto ści odniesienia, okre ślonych zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawnymi. Uszczelnienie znacznej powierzchni terenu spowoduje wzrost spływu wód Wody powierzchniowe opadowych w porównaniu ze stanem obecnym, które zwłaszcza w pierwszej fazie deszczu mog ą by ć zanieczyszczone. Bior ąc pod uwag ę sposób zagospodarowania terenu i u Ŝytkowania wód podziemnych w s ąsiedztwie projektowanej autostrady A-4 oraz obecny stopie ń rozpoznania budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych, a przede Wody podziemne wszystkim stopie ń izolacji u Ŝytkowego poziomu wodono śnego i kierunki spływu wód podziemnych - wyznaczono odcinki o silnym stopniu konfliktowo ści od km 649+400 do km 649+700 (płytko zalegaj ące zwierciadło wód gruntowych) oraz od 654+000 do km 654+550 (teren GZWP nr 429) Trwała utrata gleb rolniczych pod infrastruktur ę drogow ą. Kumulacja w pasie Gleba gleb przyległych do projektowanej drogi zanieczyszcze ń komunikacyjnych takich jak metale ci ęŜ kie, WWA, zasolenie. Powstaj ące podczas budowy i eksploatacji rozpatrywanej drogi odpady, nie Odpady będą wywierały negatywnego wpływu na otoczenie, o ile będą usuwane i zagospodarowywane zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska. Planowane przedsi ęwzi ęcie nale Ŝy ocenia ć jako ingeruj ące w środowisko Siedliska przyrodnicze przyrodnicze. Trasa b ędzie powodowa ć skutki długotrwaj ące w miejscu lokalizacji: zaj ęcie terenu, przeci ęcie ekosystemów, przeci ęcie szlaków migracji zwierz ąt. Flora Okresowa zmiana warunków wodnych niektórych siedlisk.

Fauna Przeci ęcie odnogi korytarza migracyjnego Południowo-Centralnego przebiegaj ącego przez otwarte tereny rolne oraz tereny le śne. Planowana autostrada b ędzie tworzy ć nowy stały element krajobrazu, zwłaszcza w miejscach, gdzie trasa przebiega ć b ędzie na nasypach. Istniej ące Krajobraz drogi oraz linie kolejowe przeci ęciu z planowan ą tras ą wpłyn ą na zmian ę krajobrazu z uwagi na budow ę wiaduktów. Na zmiany w krajobrazie mo Ŝe wpłyn ąć równie Ŝ budowa zbiorników retencyjnych. Rze źba terenu Brak wpływu na rze źbę terenu

52 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

5.9.1. ŚRODKI

MINIMALIZUJ ĄCE

NEGATYWNE

ODDZIAŁYWANIE NA

ŚRODOWISKO NA

POSZCZEGÓLNYCH

ETAPACH INWESTYCJI

Faza budowy

Faza realizacji autostrady A-4 nie b ędzie powodowa ć istotnych oddziaływa ń na środowisko je Ŝeli przestrzegane b ędą pewne warunki, m.in.:

• prace budowlane b ędą wykonywane w godzinach 6 00 - 22 00 w rejonie zabudowy mieszkaniowej,

• stosowane odpowiednie technologie budowy ograniczaj ące rozprzestrzenianie si ę hałasu, • do budowy stosowane b ędą nowoczesne maszyny wyposa Ŝone w elementy zmniejszaj ące emisj ę hałasu do środowiska oraz w dobrym stanie technicznym bez wycieków paliw i smarów, • zaplecze budowy zostanie zorganizowane zgodnie z wymogami ochrony środowiska, a w szczególno ści zostan ą zastosowane środki zapewniaj ące ochron ę środowiska gruntowo- wodnego w rejonie placów postojowych dla maszyn środków transportu, parkingów dla pracowników itp.: • zostanie uszczelniona nawierzchnia, w przypadku potrzeby czasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych np.: zanieczyszczonych gruntów o ile wyst ąpi sytuacja zanieczyszczenia gruntów; • masy ziemne b ędą w mo Ŝliwie najwi ększym stopniu zagospodarowane na terenie inwestycji; • zabronione jest prowadzenie prac budowlanych powoduj ących przenoszenie drgań na zabytkowe obiekty budowlane lub budynki mieszkalne, przekraczaj ących warto ści dopuszczalne okre ślone w Polskich Normach; • prace niwelacyjne prowadzi ć w taki sposób aby unikn ąć odwodnienia pobliskich terenów; • wskazane jest sporz ądzenie inwentaryzacji stanu technicznego budynków mog ących by ć nara Ŝone na drgania zwi ązane z prac ą urz ądze ń i maszyn na placu budowy drogi oraz transportem materiałów budowlanych (do 30 m od krawędzi jezdni głównej lub dróg dojazdowych).

Faza eksploatacji

W fazie eksploatacji najwi ększy wpływ na środowisko b ędzie miała emisja hałasu, emisja zanieczyszcze ń do powietrza, efekt przeci ęcia oraz wzmocnienie efektu barierowego. W poni Ŝszej tabeli przedstawiono zalecone w Raporcie środki minimalizuj ące wpływ autostrady A-4 wraz z ich ujemnymi wtórnymi skutkami dla środowiska.

53 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Tabela 5.9.2. Wtórne skutki dla środowiska środków minimalizuj ących

Wtórne skutki dla środowiska środków Środki minimalizuj ące minimalizuj ących

Ekrany akustyczne Potencjalnie niekorzystne oddziaływanie na krajobraz

Nowy element krajobrazu, w zale Ŝno ści od sposobu Wybudowanie urz ądze ń oczyszczaj ących (osadniki, realizacji mog ący niekorzystne lub korzystnie zbiorniki retencyjne, retencyjno-przepływowe i oddziaływa ć na krajobraz. retencyjno-infiltracyjne) przed zrzutem wód opadowych do środowiska. Zainstalowanie separatorów zwi ązków ropopochodnych Zasiedlanie zbiorników retencyjnych przez płazy przed zrzutem do rzeki San i przyci ąganie w te miejsca niektórych gatunków (np. ptaków)

Budowa mostów poszerzonych oraz przepustów umo Ŝliwiaj ąca m. in. przej ść dla zwierz ąt w miejscach Potencjalnie niekorzystne oddziaływanie na krajobraz migracji Nasadzenia pasów zieleni izolacyjno-osłonowej o szeroko ści min. 10 m na okre ślonych odcinkach. Skład Ograniczenie nasadze ń ro ślin tylko w miejscach gatunkowy drzew i krzewów wchodz ących w skład pasa w których nie wpływaj ą one negatywnie na zieleni przydro Ŝnej nale Ŝy dobra ć tak, by były one bezpiecze ństwo ruchu. Pozytywny wpływ nasadze ń na odporne na zanieczyszczenia, mrozoodporne, krajobraz. dostosowane do warunków gruntowo-wodnych oraz dostosowane do istniej ącej zieleni.

Analizowany odcinek autostrady A-4 spowoduje kumulacj ę oddziaływa ń na skutek przeci ęcia, jak i równoległego przebiegu z istniej ącą infrastruktur ą liniow ą do której nale Ŝą :

• sie ć dróg krajowych (DK-4), powiatowych (nr 1820R, 1818R, 1822R, 1823R) i gminnych

• napowietrzne sieci elektroenergetyczne napowietrzne wysokich napi ęć (110, 400 kV),

• sie ć telekomunikacyjna,

Ponadto planowana autostrada przecina ć b ędzie w km 648+286,13 dwutorow ą lini ę kolejow ą Medyka-Kraków.

Infrastruktura liniowa wpływa na środowisko poprzez emisj ę zanieczyszcze ń do powietrza (drogi, linie elektroenergetyczne), hałas (kolej, drogi, linie elektroenergetyczne), stanowi ąc barier ę dla zwierz ąt (drogi, linie kolejowe), emisj ę pola elektromagnetycznego i zakłóce ń radioelektrycznych (linie elektroenergetyczne) oraz wpływaj ąc na gleby i wody gruntowe.

Ka Ŝde z wymienionych krzy Ŝowa ń z drogami powiatowymi lub gminnymi wpływa lub b ędzie wpływa ć na środowisko, przede wszystkim poprzez emisj ę zanieczyszcze ń do powietrza, emisj ę hałasu oraz oddziałuj ąc na gleby i wody gruntowe. W fazie eksploatacji oddziaływania poszczególnych dróg z omawian ą inwestycj ą b ędą si ę kumulowa ć. Drogi poprzeczne maj ą charakter lokalny i ich wpływ na zmian ę klimatu akustycznego jest znikomy.

54 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

W poni Ŝszej tabeli przedstawiono ich skumulowane oddziaływanie na poszczególne komponenty środowiska, przyrod ę i krajobraz.

Tabela 5.9.3. Skumulowane oddziaływanie projektowanej autostrady A-4 na poszczególne komponenty środowiska, przyrod ę i krajobraz

Oddziaływanie autostrada – istniej ące drogi gminne i autostrada – linia kolejowa Medyka- powiatowe (skrzy Ŝowanie bezkolizyjne - Kraków wiadukt) faza budowy faza eksploatacji faza budowy faza eksploatacji hałas 3 5 2 4 powietrze 2 3 2 2 wody 2 1 2 1 powierzchniowe wody podziemne 3 1 3 2 gleba 4 2 4 2 odpady 3 2 3 1 siedliska 3 2 2 2 przyrodnicze flora 3 1 3 1 fauna 2 5 2 4 krajobraz 3 4 3 4 rze źba terenu 3 0 3 0 efekt przeci ęcia 1 5 1 5 0 – brak oddziaływania 5 – najwi ększe oddziaływanie W fazie eksploatacji najwi ększy wpływ na środowisko b ędzie miała emisja hałasu oraz efekt przeci ęcia.

Projektowana autostrada przyczyni si ę w znacz ącym stopniu do zmiany krajobrazu, gdy Ŝ b ędzie tworzy ć stały element (zwłaszcza w miejscach, gdzie przebiega ć b ędzie na nasypach). Istniej ące drogi oraz linia kolejowa na przeci ęciu z projektowan ą tras ą równie Ŝ wpłyn ą na zmian ę krajobrazu z uwagi na budow ę wiaduktów.

Najwa Ŝniejsze ekologiczne konsekwencje budowy drogi to zahamowanie i ograniczanie swobodnego przemieszczania si ę zwierz ąt, czyli powstanie bariery ekologicznej. Autostrada ograniczy łączno ść mi ędzy populacjami, a tak Ŝe spowoduje zmiany jako ściowe siedlisk gatunków. W celu zminimalizowania negatywnych skutków podwójnej bariery dla zwierz ąt zostan ą zastosowane przepusty dla zwierz ąt małych oraz przej ścia dolne dla zwierz ąt du Ŝych i średnich.

Przypadki potencjalnych mo Ŝliwo ści kumulowania si ę oddziaływania projektowanej drogi (w tym autostrady) z lini ą kolejow ą dotycz ą przede wszystkim sytuacji równoległego przebiegu linii kolejowej i dróg kołowych co nie ma miejsca w tym przepadku. Odcinki wspólnego przebiegu linii kolejowej i autostrady mog ą stanowi ć bardzo silne bariery ekologiczne dla zwierz ąt.

55 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Spo śród wa Ŝnych w skali kraju korytarzy migracyjnych, autostrada przecina jeden korytarz KPdC- 1B zwi ązany z terenami le śnymi i niele śnymi w lokalizacji od 652+800 do ko ńca sekcji. W obr ębie korytarza ekologicznego KPdC-1B na omawianym odcinku autostrady A-4 zaprojektowano 4 przej ścia dolne dla zwierz ąt średnich i du Ŝych, jedno górne przej ście dla zwierz ąt du Ŝych oraz 10 przepustów (przej ść dolnych dla małych zwierz ąt i płazów). Liczba przej ść i przepustów ułatwiaj ących zwierz ętom migracj ę jest wystarczaj ąca.

Oddziaływanie skumulowane na pozostałe elementy środowiska b ędą małe lub nieistotne.

Powietrze

Głównym źródłem emisji zanieczyszcze ń do powietrza atmosferycznego z ruchu pojazdów w rejonie analizowanej inwestycji b ędzie projektowana autostrada A4.

Drog ą (o znacz ącym ruchu pojazdów) poło Ŝon ą w najmniejszej odległo ści od projektowanego odcinka autostrady (sekcja 1) jest DK 4.

Obie drogi zbiegaj ą si ę w miejscu w ęzła Korczowa (sekcja 2, poza zakresem przedmiotowego opracowania).

Uwzgl ędniaj ąc znaczn ą odległo ść pomi ędzy obiema drogami, fakt, i Ŝ zasi ęg oddziaływania (z uwagi na niewielk ą wysoko ść emitorów liniowych) b ędzie ograniczony do najbli Ŝszego otoczenia analizowanych dróg, a tak Ŝe niskie poziomy st ęŜ eń zanieczyszcze ń poza liniami rozgraniczaj ącymi teren inwestycji (analizowanych dla tlenków azotu jako zanieczyszczenia maj ącego najwi ększy wpływ na zasi ęg oddziaływania emisji z dróg) mo Ŝna stwierdzi ć, iŜ oddziaływanie skumulowane w zakresie emisji zanieczyszcze ń do powietrza atmosferycznego w analizowanym przypadku nie powinno wyst ępowa ć.

Hałas

Budowana autostrada A-4 na analizowanym odcinku nie krzy Ŝuje si ę z innymi drogami o istotnym nat ęŜ eniu ruchu, zatem nie przewiduje si ę oddziaływania skumulowanego.

W obliczeniach akustycznych na rok 2012 oraz 2025 uwzgl ędniono ruch na ł ącznicach w ęzłów.

Lokalizacja MOP-ów przy du Ŝym liniowym źródle d źwi ęku powoduje, Ŝe nie s ą one głównym czynnikiem powoduj ącym uci ąŜ liwo ść akustyczn ą. W rejonie lokalizacji MOP Hruszowice nie znajduj ą si ę Ŝadne tereny podlegaj ące ochronie akustycznej. Najbli Ŝsze obiekty mieszkaniowe oddalone s ą od MOPów o ok.1300m. Lokalny charakter akustycznego oddziaływania MOPów powoduje, Ŝe nie wpłyn ą one na pogorszenie si ę klimatu akustycznego na terenach chronionych pod wzgl ędem akustycznym.

W rejonie skrzy Ŝowania autostrady A-4 w lini ą kolejow ą Medyka-Kraków nie znajduj ą si ę Ŝadne tereny podlegaj ące ochronie akustycznej. Najbli Ŝsze obiekty mieszkaniowe oddalone s ą od tego miejsca o ok. 650m (punkt obliczeniowy nr 1) oraz 750 m (punkt obliczeniowy nr 2). Lokalny charakter

56 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 akustycznego oddziaływania skumulowanego powoduje, Ŝe nie wpłynie on na pogorszenie si ę klimatu akustycznego na terenach chronionych pod wzgl ędem akustycznym.

6. WPŁYW NA ZDROWIE LUDZI

6.1. FAZA BUDOWY

Oddziaływanie fazy budowy na zdrowie ludzi analizuje si ę z punktu widzenia mieszka ńców terenów sąsiaduj ących z placem budowy i nie dotyczy ta analiza pracowników zatrudnianych przy wykonywaniu robót budowlanych lub osób postronnych, które jako nieupowa Ŝnione mog ą znale źć si ę na placu budowy.

Na terenie budowy emisj ę hałasu powodowa ć b ędą układarki, walce oraz środki transportu.

Zakłada si ę, Ŝe faza budowy b ędzie trwa ć około 2-3 lata. Zatem niekorzystne oddziaływanie hałasu na zdrowie ludzi b ędzie stosunkowo krótkie (front robót b ędzie prowadzony odcinkami).

W fazie budowy zachodzi ć b ędzie emisja ze spalania paliw przez maszyny budowlane oraz emisja pyłu z prac przygotowawczych pod budow ę drogi. W fazie budowy autostrady wielko ść emisji z maszyn roboczych mo Ŝe powodowa ć przekroczenia st ęŜ eń jednogodzinnych dwutlenku azotu w bezpo średniej blisko ści pasa drogowego, nie powinna jednak powodowa ć przekrocze ń dopuszczalnych st ęŜ eń w powietrzu dla pozostałych substancji.

Niepokojenie wibracj ą nie powstaje wył ącznie przez percepcj ę drga ń budowli, lecz poł ączone jest z wpływem hałasu o małej cz ęstotliwo ści działaj ącym na człowieka w formie słyszalnej lub odczuwalnej jako dr Ŝenie ciała.

Badania wykazały, Ŝe wpływ wibracji przy odległo ściach do 10 m od jezdni drogi mo Ŝe przekracza ć dopuszczalny dla człowieka próg percepcji. W miar ę wzrostu odległo ści wpływ ten szybko zanika. Przy odległo ściach wi ększych ni Ŝ 20 m organizm ludzki w praktyce ju Ŝ nie odczuwa wibracji pochodz ących od transportu drogowego.

6.2. FAZA EKSPLOATACJI

Wpływ na zdrowie ludzi w fazie eksploatacji autostrady A-4 mo Ŝna rozpatrywa ć w kliku aspektach: • bezpo średniego oddziaływania na mieszka ńców terenów s ąsiaduj ących z autostrad ą, • po średniego oddziaływania poprzez pola migracji: gleba – woda, ro śliny.

Realizacja projektowanej inwestycji przyczyni si ę do poprawy bezpiecze ństwa ruchu. Mo Ŝna wi ęc prognozowa ć zmniejszenie liczby kolizji i wypadków na analizowanej drodze.

Poni Ŝej przedstawione s ą informacje na temat negatywnych oddziaływa ń drogi na zdrowie ludzi.

HAŁAS

Głównym źródłem uci ąŜ liwo ści dla mieszka ńców b ędzie hałas powodowany ruchem pojazdów po drodze. W celu minimalizacji niekorzystnego oddziaływania trasy, zgodnie z obowi ązuj ącymi 57 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 przepisami ochrony środowiska, zaprojektowano ekran akustyczny minimalizuj ący negatywne oddziaływanie autostrady. Ł ączna długo ść ekranu akustycznego na omawianym odcinku autostrady A-4 – 330 m. Przeprowadzone obliczenia zasi ęgu uci ąŜ liwo ści akustycznej od omawianej autostrady z uwzgl ędnieniem ekranów akustycznych wykazuj ą, Ŝe zastosowane zabezpieczenia skutecznie zmniejsz ą poziom hałasu na terenach przyległych, chocia Ŝ nie wyeliminuj ą go na niektórych terenach poni Ŝej dopuszczalnych norm.

Przeprowadzone obliczenia warto ści prognozowanego poziomu d źwi ęku kwalifikuj ą analizowany obiekt jako do ść uci ąŜ liwy.

Z przeprowadzonych wylicze ń wynika, Ŝe po wybudowaniu autostrady A-4 w 2012 i 2025 roku popraw ę warunków akustycznych w odniesieniu do stanu bez ekranu akustycznego odczuje 5 osób.

DRGANIA

W fazie eksploatacji odległo ści odczuwalnego wpływu drga ń na organizm ludzki b ędą mniejsze ni Ŝ w fazie budowy, gdy Ŝ po budowanej drodze nie b ędą poruszały si ę maszyny budowlane, a wi ększo ść pojazdów b ędą stanowi ć pojazdy osobowe.

POWIETRZE

Eksploatacja analizowanego odcinka projektowanej autostrady A-4 b ędzie źródłem emisji substancji do powietrza, przede wszystkim produktów spalania paliw silnikowych. Pojazdy wykorzystuj ąc energi ę spalania paliw wydzielaj ą do powietrza produkty tego procesu. Substancje te to przede wszystkim: tlenki azotu, w ęglowodory, benzen, tlenek w ęgla i dwutlenek w ęgla, tlenki siarki, pył zawieszony PM10 (zawieraj ący metale ci ęŜ kie). Zanieczyszczeniem powstaj ącym po średnio jest ozon.

Poni Ŝej scharakteryzowano poszczególne substancje i ich oddziaływanie na człowieka.

Tlenki azotu NOx

Tlenki azotu zaliczane s ą do szczególnie toksycznych substancji wyst ępuj ących w spalinach silnikowych, wchłoni ęte do organizmu ludzkiego szybko reaguj ą z hemoglobin ą. Wewn ątrz tkanek tlenek azotu szybko utlenia si ę do dwutlenku azotu, zmniejszaj ąc swoje wła ściwo ści toksyczne. Zatrucie tlenkiem azotu objawia si ę ogólnym osłabieniem, zawrotami głowy i odr ętwieniem dolnych ko ńczyn.

Dwutlenek azotu prawie nigdy nie wyst ępuje, jako zwi ązek odosobniony, lecz zawsze w mieszaninie innych tlenków azotu – nitrogenów. Jego działanie na organizm ludzki jest zale Ŝne od rodzaju i składu chemicznego zwi ązków towarzysz ących. W małych st ęŜ eniach wywołuje podra Ŝnienie dróg oddechowych i oczu, w du Ŝych osłabienie t ętna, zwyrodnienie mi ęś nia sercowego i działanie narkotyczne na układ nerwowy.

Przewidywane st ęŜ enia (maksymalne) NO 2 spowodowane emisj ą z analizowanej trasy spowodowane emisj ą z analizowanej trasy nie przekraczaj ą standardów jako ści powietrza.

58 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Dwutlenek w ęgla

Podstawowym produktem spalania wszystkich paliw organicznych, w tym: benzyn, oleju nap ędowego i mieszanki gazowej propan-butan jest dwutlenek w ęgla CO 2, który nie jest traktowany jako zanieczyszczenie, ale to wła śnie tej substancji przypisuje si ę główn ą odpowiedzialno ść za tzw. „efekt cieplarniany”.

Tlenek w ęgla działa toksycznie na człowieka, co wynika z jego wysokiego powinowactwa do hemoglobiny, z któr ą wi ąŜ e si ę od około 200 do 300-stu razy szybciej ni Ŝ tlen, tworz ąc karboksyhemoglobin ę. Krew staje si ę niezdolna do przenoszenia dostatecznej ilo ści tlenu z płuc do tkanek. Ostatecznym efektem zatrucia jest uduszenie. Przy st ęŜ eniu CO w powietrzu rz ędu 1 mg/dm 3 wyst ępuje ju Ŝ ból czoła i skroni (uczucie ściskania obr ęcz ą), szum i dzwonienie w uszach, migotanie w oczach i zawroty głowy. Wra Ŝliwo ść na działanie CO jest podwy Ŝszona w wy Ŝszej temperaturze i wilgotno ści oraz przy niskim ci śnieniu powietrza.

Przewidywane st ęŜ enia (maksymalne) CO spowodowane emisj ą z analizowanej trasy nie przekraczaj ą standardów jako ści powietrza.

Węglowodory są silnie zró Ŝnicowane pod wzgl ędem chemicznym i fizycznym. Wiele z nich jest nietrwałych i łatwo ulega reakcjom fotochemicznym z innymi substancjami wyst ępuj ącymi w spalinach. W wyniku tych procesów powstaj ą lub s ą uwalniane: ozon, nadtlenki i aldehydy b ędące najbardziej dra Ŝni ącymi składnikami smogu fotochemicznego. Cz ęść w ęglowodorów ma własno ści narkotyczne.

Benzen jest głównie wykorzystywany w produkcji innych związków organicznych. Znajduje si ę w benzynie, a spaliny z samochodów stanowi ą główne źródło benzenu w środowisku. Ekspozycja ludzi na wysokie st ęŜ enia benzenu wpływa głównie na centralny układ nerwowy. W ni Ŝszych st ęŜ eniach benzen jest toksyczny dla systemu krwiotwórczego, powoduj ąc wiele zmian hematologicznych, ł ącznie z białaczk ą. Prognozowane maksymalne st ęŜ enia benzenu w wyniku emisji z projektowanej autostrady nie b ędą przekraczały standardów jako ści powietrza.

Tlenki siarki SO 2 i SO 3 powstaj ą ze spalania niewielkiej ilo ści siarki zawartej w oleju nap ędowym. Tylko znikoma cz ęść ogólnej emisji pochodzi z samochodów i maszyn roboczych. Substancj ą normowan ą jest dwutlenek siarki SO 2. Dwutlenek siarki to zwi ązek silnie dra Ŝni ący - rozpuszcza si ę w wydzielinie błon śluzowych tworz ąc kwas siarkowy. Bardzo du Ŝe st ęŜ enia SO 2 w powietrzu powoduj ą ostre zapalenia oskrzeli, duszno ść , sinic ę i szybko post ępuj ące zaburzenia świadomo ści.

Prognozowane maksymalne st ęŜ enia dwutlenku siarki powstaj ące w wyniku emisji z projektowanej autostrady nie b ędą przekraczały standardów jako ści powietrza.

Pyły Najgro źniejszymi pyłami ze spalania paliw w silnikach samochodowych s ą bardzo drobne cz ąsteczki sadzy, czyli czystego w ęgla. Z uwagi na mały rozmiar przedostaj ą si ę do płuc. Drobiny czystego w ęgla s ą bardzo reaktywne i dlatego na ich powierzchni łatwo osadzaj ą si ę ró Ŝnorodne toksyczne substancje, w tym rakotwórcze w ęglowodory i metale ci ęŜ kie. W efekcie pyły uczestnicz ą

59 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 w transportowaniu w ęglowodorów, osadzaj ą si ę na powierzchni li ści pochłaniaj ąc światło. U człowieka podra Ŝniaj ą oczy, skór ę i drogi oddechowe (pylica płuc), powoduj ą alergie, osadzaj ą si ę w płucach, w podobny sposób jak u osób pal ących papierosy. Toksyczne pyły wywołuj ą zatrucia. Głównym źródłem emisji pyłów z transportu s ą silniki Diesla. Mimo stosowania zawansowanych technicznie silników, problem emisji pyłów z samochodów nap ędzanych silnikiem Diesla narasta.

Przewidywane st ęŜ enia (maksymalne) pyłu PM10 spowodowane emisj ą z analizowanego odcinka autostrady nie b ędą przekraczały standardów jako ści powietrza.

Ołów p ochłaniany przez ro śliny, nast ępnie spo Ŝywany przez człowieka i zwierz ęta powoduje choroby. Mleko krów karmionych ska Ŝon ą ołowiem Ŝywno ści ą jest szkodliwe dla ludzi. Ołów ł ączy si ę z czerwonymi krwinkami powoduj ąc zaburzenia procesu krwiotwórczego. Zwi ązki ołowiu w du Ŝych dawkach powoduj ą zaburzenia neurologiczne (uszkodzenia mózgu). Od czasu wprowadzenia do uŜytku benzyny bezołowiowej emisja ołowiu ze środków transportu znacznie spadła, jednak Ŝe uŜywanie katalizatorów powoduje emisj ę innego szkodliwego metalu ci ęŜ kiego - platyny.

Przewidywane st ęŜ enia (maksymalne) ołowiu spowodowane emisj ą z analizowanej trasy nie b ędą przekraczały standardów jako ści powietrza.

Przeprowadzone obliczenia rozkładu st ęŜ eń zanieczyszcze ń w wyniku emisji substancji do powietrza wykazały, Ŝe nieznaczne ponadnormatywne st ęŜ enie mo Ŝe wyst ąpi ć dla tlenków azotu jedynie w fazie budowy. Jego zasi ęg b ędzie si ę mie ścił w bezpo średnim s ąsiedztwie terenu budowy.

WODY POWIERZCHNIOWE

Gospodarka ściekowa (odwodnienie drogi) nie b ędzie wywiera ć szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi. Wymagania przedstawione w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz propozycje działa ń do uwzgl ędnienia na etapie realizacji inwestycji zdecydowanie powoduj ą zmniejszenie mo Ŝliwo ści negatywnego oddziaływania inwestycji na zdrowie ludzi.

WODY PODZIEMNE

Potencjalne zagro Ŝenie dla zdrowia ludzi mo Ŝe zaistnie ć jedynie w przypadku przedostania si ę do środowiska gruntowo-wodnego znacz ących ilo ści substancji szkodliwych, co byłoby mo Ŝliwe w przypadku powa Ŝnej awarii.

ODPADY

Gospodarka odpadami nie b ędzie wywierała wpływu na zdrowie ludzi. Faza eksploatacji nie wi ąŜ e si ę z powstawaniem znacznych ilo ści odpadów. Winny by ć one zagospodarowywane w sposób zgodny z wymaganiami prawa, w tym w szczególno ści odpady niebezpieczne (zu Ŝyte źródła światła zawieraj ące rt ęć ). Nie zachodzi konieczno ść planowania i podejmowania środków technicznych minimalizuj ących oddziaływanie gospodarki odpadami na stan środowiska i zdrowia ludzi poza realizacj ą obowi ązuj ących przepisów (przekazywanie uprawnionym podmiotom).

60 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

7. WPŁYW NA ŚRODOWISKO

PRZYRODNICZE

7.1. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO , OBSZARY CHRONIONE

Trasa projektowanej autostrady przebiega głównie przez tereny intensywnie u Ŝytkowane rolniczo. Najwi ększ ą powierzchni ę zajmuj ą grunty orne, a tak Ŝe ł ąki i pastwiska. Wyst ępuj ą tutaj równie Ŝ powierzchnie śródpolnych zadrzewie ń. Planowana inwestycja koliduje z jednym obszarem podlegaj ącym ochronie - SOO Rzeka San PLH 180007 (kolizja na długo ści 70m w km 650+270 – 650+335). Ocen ę oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęcia na obszary Natura 2000 przedstawiono w rozdziale 8.

Trasa projektowanej autostrady s ąsiaduje z u Ŝytkiem ekologicznym „Chotyniec” – autostrada przebiega w odległo ści ok. 330m.

W pobli Ŝu planowanej inwestycji nie wyst ępuj ą inne formy ochrony przyrody.

Siedliska przyrodnicze

Na omawianym odcinku autostrady wyst ępuj ą nast ępuj ące siedliska przyrodnicze:

3150 – starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion

• 3150-2 – starorzecza i drobne zbiorniki wodne

Lokalizacja siedliska: km 651-652 – starorzecze Sanu

6430 – ziołoro śla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołoro śla nadrzeczne (Convolvulletalia sepium)

• 6430-3 – ni Ŝowe, nadrzeczne zbiorowiska okrajkowe

Lokalizacja siedliska: km 653-654 – przy cieku Stubienko

9170 – gr ąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio Carpinetum)

• 9170-2 – gr ąd kontynentalny

Lokalizacja siedliska: km 663+000, 664+050 – 664+300

Uwaga: zinwentaryzowany las jest ubogi florystycznie.

*91E0 – lasy ł ęgowe i nadrzeczne zaro śla wierzbowe – siedlisko priorytetowe

• *91E0-3 – łęg olszowo-jesionowy

Lokalizacja siedliska: 662+400, 663+800 – 664+050

61 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

W km 663+800 – 664+050 siedlisko ł ęgu dobrze wykształcone, wyst ępuj ą charakterystyczne dla siedliska gatunki ro ślin: zło ć Ŝółta, kokorycz pełna, wawrzynek wilcze łyko, śledziennica skr ętolistna. Pozostałe odcinki maj ą posta ć w ąskich lasów, s ą słabo wykształcone i zubo Ŝałe pod wzgl ędem florystycznym, struktura silnie przekształcona w wyniku działalno ści człowieka.

W tabeli poni Ŝej scharakteryzowano siedliska, które zostan ą zniszczone w fazie realizacji autostrady. Tabela 7.1.1 Siedliska, które zostan ą zniszczone w fazie realizacji analizowanego odcinka autostrady A-4. Całkowita Powierzchnia Procent zaj ęcia powierzchnia siedliska w obr ębie siedliska w Kilometra Ŝ Nazwa siedliska siedliska w danym linii liniach [km] kilometra Ŝu rozgraniczaj ących rozgraniczaj ących

[ha] [ha] [%]

663+000 9170-2 – gr ąd 2,6 1,5 55,3 subkontynentalny

663+800 – *91E0-3 – łęg olszowo- 10 3, 6 36 664+050 jesionowy

664+050 – 9170-2 – gr ąd 73, 66 2, 2 3 664+300 subkontynentalny

Realizacja przedsi ęwzi ęcia zwi ązana b ędzie z fragmentacj ą cennych siedlisk przyrodniczych gr ądu subkontynentalnego, wyst ępuj ących w obr ębie inwestycji w postaci płatów, których powierzchnia ogółem wynosi ok. 76, 3 ha. W wyniku prac budowlanych zostanie zaj ęte 3, 7 ha powierzchni tych siedlisk, co stanowi ok.4, 8 % zinwentaryzowanej powierzchni tych siedlisk na omawianym odcinku.

Ro śliny

Na omawianym obszarze ro śliny chronione wyst ępuj ą na siedliskach Ŝyznych – gr ądach i zmienno wilgotnych ł ąkach. Zinwentaryzowano 3 gatunki ro ślin chronionych podlegaj ących ochronie ścisłej, 6 gatunków podlegaj ących ochronie cz ęś ciowej oraz inne rzadkie gatunki.

Ssaki

Na omawianym obszarze wyst ępuj ą popularne gatunki dziko Ŝyj ących ssaków (jele ń, sarna, dzik, lis, borsuk, kuna, zaj ąc szarak). Wyst ępuj ą tak Ŝe ssaki obj ęte ochron ą: wiewiórka, je Ŝ, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, smu Ŝka, łasica i gronostaj.

Przeanalizowano mo Ŝliwo ść wyst ępowania w tym rejonie wilka. Najbli Ŝsze miejsca wyst ępowania wilka znajduj ą si ę na południe od planowanej autostrady w okolicach Przemy śla (odległo ść ok. 20km) oraz na północ od lasów Sieniawskich (odległo ść ok. 30km). Zagospodarowanie terenu obszaru inwestycji (u Ŝytki rolne, brak zwartych wielopowierzchniowych zalesie ń) nie jest dogodnym miejscem bytowania i migracji wilka. Szlaki migracji przebiegaj ą od Bieszczad na zachód do Beskidów oraz w obr ębie Roztocza na tereny Ukrainy. 62 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Przeanalizowano tak Ŝe mo Ŝliwo ść wyst ępowania nietoperzy w pobli Ŝu planowanej inwestycji. Najbli Ŝszym stwierdzonym zimowiskiem nietoperzy jest fort Salis Soglio w gminie Medyka w odległo ści ok. 22 km na południe od planowanej autostrady. Forcie Salis Soglio stwierdzono wyst ępowanie 160 zimuj ących osobników mopka, nie oznaczono wielko ści populacji nocka Bechsteina (oznaczenie populacji P - brak jakichkolwiek danych populacyjnych). Nie przewiduje si ę, by na terenie inwestycji mogłyby wyst ąpi ć przeloty nocka Bechsteina. Szlakiem migracji tego gatunku z Fortu Salis Soglio będzie Ukraina i lasy na południe od Przemy śla. Na terenie lasów administrowanych przez Nadle śnictwo Jarosław nie ma zainstalowanych skrzynek dla nietoperzy.

Ptaki

W obr ębie omawianego odcinka autostrady stwierdzono wyst ępowanie dwóch gatunków ptaków chronionych - bociana białego oraz bociana czarnego.

Ponadto wyst ępuj ące w pobli Ŝu autostrady lasy gr ądowe mog ą by ć miejscem wyst ępowania niemal wszystkich gatunków ptaków le śnych. Szczególnie charakterystyczne jest wyst ępowanie dzi ęciołów: białogrzbietego, średniego, czarnego, na obrze Ŝach lasów tak Ŝe zielonosiwego, a w borealnych gr ądach ze świerkiem - równie Ŝ trójpalczastego.

Płazy

W okresie 15 marca-30 czerwca 2010r. wykonano prace terenowe w celu zweryfikowania prac inwentaryzacyjnych przeprowadzonych w 2008r. dla potrzeb raportu do decyzji środowiskowej. W pasie drogowym planowanej autostrady nie stwierdzono zbiorników wodnych b ędących miejscami rozrodu płazów. Na podstawie wizji lokalnych wyznaczono miejsca rozrodu i przebywania płazów w pobli Ŝu linii rozgraniczaj ących inwestycji. Obecne prace wykazały wyst ępowanie płazów na 9 obszarach maj ących znaczenie dla inwestycji, natomiast w 2008r. zinwentaryzowano 5 takich obszarów. W wyniku prac w 2010 r. nie zinwentaryzowano Ŝaby wodnej, natomiast potwierdzono wyst ępowanie grzebiuszki ziemnej. Wyst ępowanie gatunków płazów zinwentaryzowanych w 2008r. w zasadzie potwierdziły prace terenowe wykonane obecnie.

63 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

W tabeli poni Ŝej przedstawiono lokalizacje miejsc wyst ępowania płazów wyznaczonych na podstawie wizji terenowych z 2010r. oraz z 2008r. Tabela 7.1.2 . Wyst ępowanie płazów na terenie planowanej inwestycji Lp. Kilometra Ŝ Odległo ść od Charakterystyka terenu, kierunki migracji. Zinwentaryzowane gatunki w 2010r. Zinwentaryzowane gatunki w planowanej 2008r. inwestycji [m] 1 649+600 – 340 Miejscowo ść Błonie (na południe od trasy autostrady): tereny Miejsca rozrodu kumaka nizinnego, Ŝaby śaba wodna, Ŝaba trawna, 650+300 podmokłe z licznymi ciekami wodnymi trawnej, moczarowej, traszki zwyczajnej, Ŝaba moczarowa, kumak ropuchy zwyczajnej i zielonej oraz grzebiuszki nizinny, ropucha szara – kilkadziesi ąt par. Najwi ęcej wyst ępuje tutaj ropuch i kumaków nizinnych oraz Ŝab trawnych i moczarowych Kumaki nizinne s ą stale zwi ązane z wyst ępuj ącymi tutaj zbiornikami wodnymi 2 649+750 – 140 Teren podmokły z niewielkimi wysi ękami wodnymi na południe od Miejsca rozrodu: Ŝaby trawnej i ropuchy Jw. 650+060 trasy autostrady. szarej. Zaobserwowano pojedyncze dorosłe Płazy przemieszczaj ą si ę z tych terenów w kierunku południowym (m. osobniki ww oraz kijanki Ŝab brunatnych Błonie) – w obie strony; w zale Ŝno ści od ilo ści płytkich zbiorników (kilkadziesi ąt) wodnych powstałych w czasie wiosennych opadów; gdzie znajduj ą dogodne miejsca do rozmna Ŝania. Po zako ńczeniu okresu godowego dorosłe osobniki znajduj ą schronienie na ugorach, ł ąkach itp. 3 650+830 – 100-200 Teren stawów powstałych w starorzeczu Sanu na północ od trasy. Miejsca rozrodu rzekotek, kumaków Na lewym brzegu Sanu: 651+800 Teren ten jest najcenniejszy pod wzgl ędem wyst ępowania płazów nizinnych, Ŝab zielonych. Zaobserwowano ropucha zielona, traszka na obszarze całego odcinka 1 planowanej autostrady A4. traszki grzebieniaste i zwyczajne. Na zwyczajna, ropucha szara, W czasie budowy teren ten nale Ŝy szczególnie zabezpieczy ć ze brzegach wyst ępowały licznie młodociane kumak nizinny wzgl ędu na obecno ść du Ŝej liczby płazów. Ŝaby brunatne. Na podstawie głosów płazów ich ilo ść mo Ŝna szacowa ć na tysi ące. 4 651+000 – 200-400 Teren podmokły na południe od planowanej trasy- zapewnia Pojedyncze ropuchy szare - 651+800 schronienie jak i dobre warunki do Ŝerowania dla płazów. 5 654+000 – 150-330 Teren podmokły w dolinie Kanału Bucowskiego i Wiszni Pojedyncze Ŝaby trawne i ropuchy szare. - 654+800 6 659+050 – 50-100 Staw w na północ od planowanej inwestycji (poza liniami Obserwowano skrzek Ŝaby trawnej, sznury śaba trawna, Ŝaba 659+700 rozgraniczaj ącymi) skrzeku ropuch oraz Ŝaby moczarowe – moczarowa, ropucha szara kilkana ście przedstawicieli ww. gatunków. 7 659+300 – 150-200 Teren z niewielkimi zbiornikami wodnymi na południe od planowanej Miejsca przebywania ropuchy szarej, Ŝaby - 659+960 inwestycji trawnej i moczarowej – kilkana ście przedstawicieli. 8 660+840 – 40-80 Tereny na północ od planowanej inwestycji, niewielki staw – miejsce Miejsce bytowania ropuchy zielonej i Ŝaby Ropucha zielona 662+000 rozrody płazów trawnej. W stawie kijanki ww. gatunków. 9 661+700 – 40-240 Tereny na południe od planowanej trasy W wysychaj ącym stawie zaobserwowano Traszka zwyczajna, traszka 663+300 traszki zwyczajne (kilkana ście), małe ropuchy grzebieniasta, Ŝaba (dziesi ątki), Ŝaby brunatne (dziesi ątki) oraz ich moczarowa, Ŝaba trawna, kijanki. Miejsce wyst ępowania rzekotki rzekotka drzewna drzewnej (dziesi ątki).

64 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Ochron ą ścisł ą obj ęte s ą nast ępuj ące zinwentaryzowane gatunki płazów: traszka grzebieniasta (Triturus cristatus), traszka zwyczajna (Triturus vulgaris), Ŝaba moczarowa (Rana arvalis), Ŝaba trawna (Rana temporaria), Ŝaba wodna (Rana esculenta), ropucha szara (Bufo bufo), ropucha zielona (Bufo viridis), kumak nizinny (Bombina bombina), rzekotka drzewna (Hyla arborea) i grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus). Traszka grzebieniasta i kumak nizinny znajduj ą si ę w Zał ączniku II Dyrektywy Siedliskowej, natomiast w jej IV Zał ączniku znajduj ą si ę ponadto: Ŝaba moczarowa, ropucha zielona, rzekotka drzewna i grzebiuszka ziemna.

Rezerwaty przyrody

Analizowana inwestycja nie koliduje z rezerwatami przyrody. Najbli Ŝsze rezerwaty znajduj ą si ę w gminie Stubno, w odległo ści ok. 7 km na południe do projektowanej autostrady A-4.

Inne obszary chronione

W s ąsiedztwie jak i na przebiegu projektowanej autostrady nie wyst ępuj ą równie Ŝ obszary chronionego krajobrazu czy parki krajobrazowe. Najbli Ŝszy Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego wyst ępuje w odległo ści ponad 20 km na południowy zachód od planowanej autostrady.

Pomniki przyrody

W pobli Ŝu projektowanej autostrady nie wyst ępuj ą pomniki przyrody. Najbli Ŝsze obiekty zlokalizowane są na terenie Radymna w odległo ści ok. 3, 5 km od autostrady.

7.2. PROGNOZOWANE ODDZIAŁYWANIA

7.2.1. FAZA BUDOWY

7.2.1.1. ODDZIAŁYWANIE NA RO ŚLINY

W zwi ązku z budow ą autostrady A-4 zajdzie potrzeba zaj ęcia terenu obecnie u Ŝytkowanego przede wszystkim jako tereny rolne. Zaj ęcie terenu spowoduje degradacj ę powierzchni biologicznie czynnej (ok. 252 ha) (która zajmuje prawie cał ą powierzchni ę planowanej inwestycji), jak równie Ŝ zniszczenie istniej ącej szaty ro ślinnej w pasie terenu przewidzianym do bezpo średniego zaj ęcia na cele drogowe. W wyniku budowy autostrady zostan ą zniszczone cz ęś ciowo trzy płaty dwóch typów siedlisk le śnych.

W pasie drogowym autostrady nie stwierdzono wyst ępowania gatunków ro ślin chronionych prawem krajowym oraz europejskim.

W trakcie budowy przewiduje si ę krótkotrwałe i przemijaj ące obni Ŝenia zwierciadła wód podziemnych powstałe na skutek konieczno ści np. wymiany gruntów lub ulepszania podło Ŝa. W zwi ązku z krótkotrwałym oddziaływaniem odwodnie ń nie przewiduje si ę znacz ącego zniszczenia szaty ro ślinnej poza pasem drogowym autostrady.

Projektowana autostrada nie spowoduje uszkodze ń cennych okazów przyrody obj ętych ochron ą w formie pomników przyrody.

65 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Transport materiałów niezb ędnych do budowy drogi powinien odbywa ć si ę po istniej ących drogach oraz w granicach wyznaczonego pasa drogowego, aby nie niszczy ć szaty ro ślinnej poza wyznaczonym pod budow ę planowanej inwestycji terenem. Na gruntach tymczasowo zaj ętych na okres budowy, z czasem szata ro ślinna ulegnie odtworzeniu w wyniku naturalnej sukcesji.

Według zobowi ązania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – po zako ńczeniu etapu realizacji teren budowy nale Ŝy uporz ądkowa ć oraz przywróci ć teren zaj ęty pod tymczasowy plac budowy do pierwotnego stanu. Takie działanie mo Ŝe przy śpieszy ć naturaln ą sukcesj ę ro ślinn ą na terenach zniszczonych przez budow ę.

Do wycinki wytypowano tylko ziele ń bezwzgl ędnie koliduj ącą z projektowanym pasem autostrady:

• Drzewa do wycinki: 163 szt., 170 pni

• Krzewy do usuni ęcia: 44 m 2

• Zadrzewienia do usuni ęcia: 30 262 m 2

• Zakrzewienie do usuni ęcia: 30 732 m 2

• Lasy do wyci ęcia: 8, 015 ha

W celu rekompensaty strat w istniej ącym drzewostanie projekt zieleni przewiduje wykonanie nasadze ń uzupełniaj ących i zieleni krajobrazowej (zał ącznik nr 2).

7.2.1.2. ODDZIAŁYWANIE NA ZWIERZ ĘTA

W trakcie budowy autostrady przewiduje si ę wyst ępowanie lokalnie negatywnego oddziaływania na gatunki zwierz ąt bytuj ące w bezpo średnio w pasie drogowym przewidzianym pod budow ę autostrady.

Płazy

Spo śród chronionych gatunków płazów, zidentyfikowano miejsca wyst ępowania 10 gatunków płazów (rozdział 7.1). Budowa nie spowoduje utraty siedlisk rozrodczych gatunku, mo Ŝe jednak spowodowa ć lokalnie cz ęś ciow ą utrat ę miejsc bytowania i ich znaczne pogorszenie poprzez zaj ęcie terenu pod inwestycj ę, co jednak Ŝe nie b ędzie miało istotnego wpływu na lokaln ą populacj ę płazów.

W fazie budowy negatywny wpływ na populacje płazów zwi ązany b ędzie głównie z prowadzeniem prac w pobli Ŝu miejsc rozrodczych płazów oraz ich bytowania. . Najbardziej wra Ŝliwe miejsca to dolina Sanu (zinwentaryzowano największe skupisko płazów w obr ębie całego odcinka 1) od km do 649+650 do km 651+800, okolice zbiornika wodnego, którego brzeg znajduje si ę na granicy linii rozgraniczaj ących inwestycji w km 659+350 oraz tereny na południe od planowanej inwestycji w km 661+600 – 663+200. W celu ochrony gatunków płazów przed zniszczeniem w trakcie prac budowlanych proponuje si ę obustronne wygrodzenie budowy wzdłu Ŝ linii rozgraniczaj ących w nast ępuj ących kilometra Ŝach: 649+350 - 651+700 654+300-655+000 659+000 – 660+000 661+375 – 663+200 66 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Wygrodzenie powinno by ć wykonane z siatki o wysoko ści 50 cm i o oczkach o średnicy poni Ŝej 0,5 cm. Siatka powinna by ć zamontowana poprzez trwałe wkopanie jej w grunt na gł ęboko ść min. 10 cm i wykonanie 5 cm przewieszki (odchylenie górnej kraw ędzi siatki na zewn ątrz w stosunku do obiektu – drogi, zbiornika itp. ze wzgl ędu na który została zaprojektowana). Wzdłu Ŝ ogrodzenia ochronnego co ok. 20 m nale Ŝy wykopa ć płytkie dołki (ok. 0.5 x 0.5 x 0.2 m) wyło Ŝone foli ą jako pułapki na w ędruj ące płazy. Zabezpieczenie to, w rejonie planowanych prac, powinno by ć wykonane przed marcem, czyli przed rozpocz ęciem w ędrówek płazów. Pułapki powinny by ć codziennie kontrolowane, a wyst ępuj ące tam płazy wynoszone na odległo ść kilkuset metrów i wypuszczane w podobnych warunkach w jakich zostały schwytane (płazy najlepiej w pobli Ŝu zbiorników wodnych). W przypadku wędrówek wiosennych na godowisko (np. Ŝaba trawna i ropucha szara w parach „in amplexus”) pary musz ą by ć przeniesione do najbli Ŝszego zbiornika wodnego. Takie działanie w zdecydowany sposób ograniczy pojawienie si ę płazów na terenie budowy. Na terenie budowy autostrady pomimo zastosowania pułapek mog ą pojawia ć si ę pojedyncze osobniki w zasadzie z ka Ŝdego zinwentaryzowanego gatunku, które nale Ŝy bezpiecznie przenie ść z terenu budowy.

Na podstawie oblicze ń rozprzestrzeniania si ę zanieczyszcze ń powietrza w fazie budowy, nie przewiduje si ę wyst ąpienia ponadnormatywnych st ęŜ eń zanieczyszcze ń poza liniami rozgraniczaj ącymi drogi, które mogłyby by ć po średnio źródłem negatywnego oddziaływania na płazy.

Oddziaływanie w fazie budowy mo Ŝe wyst ępowa ć w stosunku do płazów, zwłaszcza w okresie godów (głównie: marzec – maj) w szczególno ści we wspomnianych 9 obszarach. Istotne jest, aby przed okresem powrotu do zbiorników wodnych Ŝaby trawnej na czas zimowania (wrzesie ń-pa ździernik) oraz wiosennej migracji godowej pozostałych gatunków wykona ć wygrodzenie placu budowy w ww. lokalizacjach. W celu ochrony herpetofauny w miejscach ich masowej migracji nale Ŝy prowadzi ć nadzór herpetologiczny (zalecenie zawarte w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) i w zale Ŝno ści od wyników nadzoru lokalizowa ć ogrodzenia ochronne dla płazów.

Innym zagro Ŝeniem, jakie mo Ŝe wyst ąpi ć w fazie budowy dla zwierz ąt wodno-lądowych (płazów), jest wyst ąpienie powa Ŝnych awarii – np. wycieki paliwa, inne nieprzewidziane wycieki z maszyn budowlanych itp.

W celu ograniczenia niekorzystnego wpływu fazy budowy zaleca si ę minimalizowa ć ewentualn ą śmiertelno ść tych zwierz ąt w budowanych systemach odwodnienia drogi np. poprzez zasłanianie rur oraz instalowanych studzienek.

W celu ochrony herpetofauny na całym odcinku planowanej autostrady zaleca si ę prowadzi ć nadzór herpetologiczny (zalecenie zawarte w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) i w zale Ŝno ści od wyników nadzoru nale Ŝy lokalizowa ć w miar ę potrzeb dodatkowe ogrodzenia ochronne dla płazów poza ww. lokalizacjami. Natomiast w miejscach masowego wyst ępowania płazów (9 lokalizacji – rozdz. 7.1.) nale Ŝy prowadzi ć monitoring herpetologiczny.

67 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Ssaki

Fauna omawianego terenu ze wzgl ędu na wyst ępuj ące obszary rolne i le śne jest reprezentowana przez gatunki ssaków (rozdz. 7.1). powszechnie występuj ących na terenie kraju.

Przewiduje si ę, i Ŝ projektowana inwestycja mo Ŝe mie ć negatywny wpływ na miejsca bytowania zwierz ąt poprzez ich wypłaszanie. Spowoduje to dalszy spadek bioró Ŝnorodno ści otaczaj ących terenów.

Nie przewiduje si ę negatywnego wpływu realizacji inwestycji na siedliska i szlaki migracji wilka oraz gatunków nietoperzy.

Ptaki

Na terenie projektowanej autostrady oraz w jej bezpo średnim s ąsiedztwie stwierdzono wyst ępowanie chronionych dwóch gatunków ptaków: bociana białego i bociana czarnego. Oddziaływanie dotyczy bezpo średniego usuni ęcia si ę tych gatunków wobec zaj ęcia ich miejsc l ęgowych (bocian czarny) oraz płoszenia lub zubo Ŝenie bazy Ŝerowiskowej w wyniku w szczególno ści oddziaływania akustycznego, które mo Ŝe spowodowa ć si ę wycofanie gatunków lub czasowe wycofanie.

7.2.1.3. ODDZIAŁYWANIE NA OBSZARY CHRONIONE ,

Planowana inwestycja budowy autostrady A-4 nie koliduje z obszarami chronionymi. Najbli Ŝsze obszary chronione to rezerwaty „Starzawa” i „Szachownica kostkowana w Stubnie” zlokalizowane ok. 7 km na południowy zachód od granic inwestycji. Natomiast autostrada b ędzie przecina ć obszar Natura 2000 - Rzeka San PLH 180007. Oddziaływanie na ten obszar obszary przedstawiono w rozdziale 8.

7.2.2. FAZA EKSPLOATACJI

7.2.2.1. ODDZIAŁYWANIE NA RO ŚLINY

Dotychczasowy spływ wód powierzchniowych po terenie oraz ci ągło ść cieków naturalnych i melioracyjnych zapewni ą przepusty lub mosty w ci ągu autostrady. Rozwi ązania te maj ą na celu ochron ę istniej ących stosunków wodnych i w ten sposób przyczyni ą si ę do ograniczenia oddziaływania na ro śliny, gleby i zwi ązane z nimi siedliska przyrodnicze.

Zimowe utrzymanie drogi powoduje zwi ększon ą koncentracj ę chlorków w glebie, co wywiera negatywny wpływ na rozwój wielu gatunków drzew li ściastych, iglastych i krzewów ozdobnych.

Emisja zanieczyszcze ń do powietrza nie b ędzie powodowa ć przekrocze ń warto ści dopuszczalnych. W bezpo średnim s ąsiedztwie autostrady b ędą osiada ć tlenki azotu, emitowane z silników pojazdów, jako suche depozyty lub przekształc ą si ę w azotany. Na ogół małe dawki azotu wywieraj ą dodatni wpływ na rozwój ro ślin, wi ększe – w zale Ŝno ści od gatunku ro śliny. Najwi ększ ą wra Ŝliwo ści ą cechuj ą si ę drzewa iglaste, szczególnie jodła i świerk. Oddziaływanie te b ędzie ograniczane poprzez nowe nasadzenia.

Projekt zieleni przewiduje wykonanie nasadze ń uzupełniaj ących, pasów zieleni ochronnej oraz nowe nasadzenia zieleni krajobrazowej. Zastosowano głównie gatunki krajowe drzew i krzewów lub obce

68 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 zadomowione i charakterystyczne dla miejscowych warunków siedliskowych, o odpowiednim ulistnieniu, wysoko ści i pokroju, oraz trwałe i odporne na miejscowe zanieczyszczenie środowiska oraz warunki gruntowo-wodne. Na obszarze sieci Natura 2000 w dolinie Sanu wyeliminowano gatunki obce oraz maj ące wła ściwo ści ro ślin inwazyjnych. Takie podej ście do projektu zieleni słu Ŝy minimalizowaniu oddziaływania na ro śliny.

Wykaszanie przydro Ŝnego pasa terenu oraz specyficzne warunki w bezpo średnim s ąsiedztwie autostrady – zwi ększone st ęŜ enia zanieczyszcze ń w powietrzu i ich osiadanie w glebach, zasolenie będące wynikiem zimowego utrzymania drogi mo Ŝe spowodowa ć mniejsz ą bioró Ŝnorodno ść w pasie terenu bezpo średnio przylegaj ącym do autostrady.

7.2.2.2. ODDZIAŁYWANIE NA ZWIERZ ĘTA

Oddziaływanie na zwierz ęta w okresie eksploatacji b ędzie stałe i długotrwałe. Najwa Ŝniejsze ekologiczne konsekwencje budowy drogi to zahamowanie i ograniczanie swobodnego przemieszczania si ę zwierz ąt, czyli powstanie bariery ekologicznej.

Płazy

Ze wzgl ędu na bliskie s ąsiedztwo projektowanego odcinka autostrady z miejscami bytowania płazów na etapie eksploatacji autostrady konieczne jest zamontowanie ogrodzenia ochronnego dla płazów. Projekt budowlany przewiduje wbudowanie takiego ogrodzenia w nast ępuj ących lokalizacjach (obustronne ogrodzenie):

km 649+ 335 – km 650+245

km 650+395 – km 652+593

km 656+450 – km 661+375

PPO Korczowa – tylko strona lewa 658+610 do 658+744

Km 662+525 – km 664+300

Zamontowanie ogrodze ń ochronnych dla płazów w ww lokalizacjach uniemo Ŝliwi wej ście płazów na teren autostrady, a wi ęc zminimalizuje śmiertelno ść płazów po zako ńczeniu realizacji inwestycji. Lokalizacja ogrodzenia ochronnego dla płazów pokrywa si ę z lokalizacj ą miejsc ich bytowania.

Po wybudowaniu autostrady konieczne b ędzie tak Ŝe przeprowadzenie kontroli szczelno ści ogrodze ń ochronnych dla płazów oraz prawidłowo ści montowania tych ogrodze ń do ogrodzenia autostradowego pod k ątem przedostawania si ę płazów pomi ędzy te ogrodzenia.

Ryby

Planowana inwestycja nie wpłynie na pogorszenie si ę stanu wód w rzekach, gdy Ŝ wody opadowe z planowanej inwestycji b ędą odprowadzane poprzez zestaw urz ądze ń oczyszczaj ących.

Istnieje niewielkie ryzyko wpływu inwestycji zwi ązane z zanieczyszczeniami wód powierzchniowych, mog ącymi powsta ć na skutek, katastrof drogowych, stosowania środków odchwaszczaj ących 69 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 i chemicznych do utrzymania dróg. Takie oddziaływanie zanieczyszcze ń na ryby b ędzie miało charakter po średni z uwagi na rozcie ńczenie tych zanieczyszcze ń w wodzie. Oddziaływanie na gatunki ryb b ędące przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000 Rzeka San przedstawiano w rozdziale 8.5.1.1.

Ssaki

Oddziaływanie hałasu komunikacyjnego i drgania spowodowane przez pojazdy mogą spowodowa ć wycofanie si ę niektórych zwierz ąt z dotychczas zajmowanych miejsc bytowania i Ŝerowania. Taka sytuacje mo Ŝe przyczyni ć si ę do zmiany ich rewirów Ŝerowania i bytowania.

Wykonane ogrodzenie autostrady na całym omawianym odcinku uniemo Ŝliwia przekraczanie drogi przez zwierz ęta.

Aby zminimalizowa ć kolizj ę ze szlakami migracji zwierz ąt, dokumentacja techniczna autostrady przewiduje budow ę przej ść dla zwierz ąt w tym przepustów dla płazów a tak Ŝe wspomagaj ące ogrodzenia, kierunkuj ące zwierz ęta w stron ę przej ść . Projektowana autostrada b ędzie ogrodzona obustronnie na całej długo ści z siatki ze zmniejszaj ącą si ę wielko ści ą oczek ku dołowi. Ogrodzenie drogi b ędzie powodowa ć barier ę ekologiczn ą, przez co zmniejszy si ę mo Ŝliwo ść swobodnej migracji. Jednak Ŝe ogrodzenie autostrady powoduje zmniejszenie śmiertelno ści w wyniku zderzenia z samochodami w przypadku podj ęcia próby przekroczenia drogi.

Ptaki

Literatura zagraniczna podaje zale Ŝno ści dotycz ące oddziaływania dróg na ptaki. Drogi – wg bada ń prowadzonych w Holandii - o nat ęŜ eniu ruchu powy Ŝej 10.000 pojazdów w ci ągu doby i pr ędko ści 120 km/h przecinaj ące tereny pokryte w ok. 70% lasami mog ą znacz ąco oddziaływa ć w sposób negatywny na populacj ę ptaków w odległo ści od 40 do ok. 1500 m. Poziom hałasu w przedziale 40 – 50 dB powoduje, Ŝe stan populacji ptaków (g ęsto ść ) spada bardzo znacz ąco.

W pobli Ŝu omawianego odcinka autostrady znajduje si ę stanowisko bociana białego w km 659+500 w odległo ści 260m od osi drogi. Obliczony zasi ęg izofony 50db w tym miejscu nie obejmuje tej lokalizacji (zasi ęg izofony 50db w odległo ści 200m od osi drogi).

7.2.2.3. KORYTARZE MIGRACYJNE

Spo śród wa Ŝnych w skali kraju korytarzy migracyjnych, autostrada przecina jeden korytarz KPdC-1B zwi ązany z terenami le śnymi i niele śnymi w pobli Ŝu miejscowo ści Korczowa w lokalizacji od 652+800 do ko ńca sekcji (km 664+300), gdzie dla zachowania ci ągło ści tego korytarza zaprojektowano przej ścia dla zwierz ąt. W obr ębie korytarza ekologicznego KPdC-1B na omawianym odcinku autostrady A-4 zaprojektowano 4 przej ścia dolne dla zwierz ąt średnich i du Ŝych, jedno górne przej ście dla zwierz ąt du Ŝych oraz 10 przepustów (przej ść dolnych dla małych zwierz ąt i płazów). Liczba przej ść i przepustów ułatwiaj ących zwierz ętom migracj ę jest wystarczaj ąca.

W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia zawarto m.in. obowi ązek zaprojektowania przej ść dla zwierz ąt. W zwi ązku z tym w projekcie budowlanym autostrady A- 4, zgodnie z wymaganiami w/w decyzji, zaprojektowano ł ącznie 6 dolnych przej ść dla zwierz ąt, jedno 70 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 górne przej ście oraz 13 przej ść dolnych dla małych zwierz ąt i płazów w formie przepustów – są wyposa Ŝone w półki lub ich konstrukcja umo Ŝliwia przemieszczanie si ę zwierz ąt.

Szlaki migracji płazów wyst ępuj ą w obr ębie planowanej inwestycji w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci równolegle do trasy autostrady. Zaprojektowane przej ścia dla zwierz ąt i przepusty umo Ŝliwi ą dalsz ą migracj ę płazów wzdłu Ŝ cieków wodnych. W tabeli poni Ŝej zestawiono lokalizacje miejsc wyst ępowania płazów wyznaczonych na podstawie wizji terenowych z 2010r. oraz lokalizacj ę pobliskich przej ść dla zwierz ąt.

Przeanalizowano szlaki migracji wilka. Planowana autostrada nie koliduje z korytarzami migracji wilka.

Podsumowanie

Autostrada przecina odnog ę korytarza migracyjnego Południowo-Centralnego przebiegaj ącego przez otwarte tereny rolne oraz tereny le śne. W miejscu przeci ęcia tego korytarza projekt przewiduje budow ę przej ść dla zwierz ąt.

Na odcinku od km 647+455, 87 do km 664+300 zaprojektowano ł ącznie 6 dolnych przej ść dla zwierz ąt średnich i du Ŝych, 1 przej ście górne dla zwierz ąt du Ŝych oraz 13 przej ść dolnych dla małych zwierz ąt i płazów w formie przepustów.

Liczba wybudowanych przej ść dla zwierz ąt na przeci ętych korytarzach migracyjnych pozwoli na zachowanie ci ągło ści tych korytarzy i na mo Ŝliwo ść migracji zwierz ąt.

7.3. DZIAŁANIA MINIMALIZUJ ĄCE

W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia wydanej przez RDO Ś w Rzeszowie zostały zawarte warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji dotycz ące ochrony środowiska konieczne do uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym oraz w fazie budowy.

71 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

WYMAGANIA DECYZJI O UWARUNKOWANIACH ŚRODOWISKOWYCH ADRESOWANE DO PROJEKTU

BUDOWLANEGO :

Uwzgl ędni ć budow ę przej ść dla du Ŝych i średnich zwierz ąt na lokalizacjach: Tabela 7.3.1. Lokalizacja przej ść dla du Ŝych i średnich zwierz ąt zgodnie z wymaganiami zawartymi w decyzji środowiskowej i sposób uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym.

Minimalne parametry Typ przestrzeni Nr Kilometra Ŝ Zgodno ść projektu z decyzj ą przej ścia dost ępnej dla zwierz ąt (szer. x wys.) 1 dolne 10mx3m obiekt PZ-34 w km 647+576, 13, wiadukt o długo ści 51m w ci ągu autostrady A-4, nad przej ściem dla 647+585 zwierz ąt i drog ą dojazdow ą, przestrze ń dla zwierząt: dost ępna rozpi ęto ść pod obiektem= 14m, dost ępna wysoko ść pod obiektem = 4,3m 2 Most 10mx5m Obiekt MA-37 w km 650+305, most o długo ści 152m w poszerzony ci ągu autostrady A-4, nad rzek ą San i przej ściem dla 650+305 zwierz ąt, przestrze ń dla zwierz ąt po jednej stronie rzeki o szeroko ści = 10m i wysoko ści =5m 3 Most 10mx5m Obiekt M/PZ-40 w km 653+390, 67, most o długo ści ok. poszerzony 185m w ci ągu autostrady A-4, nad potokiem Stubienko, drog ą gminn ą Nienowice- So śnica-Brzeg i przej ściem 653+407 dla zwierz ąt, pasy dla zwierz ąt po obu stronach Potoku Stubienko: szeroko ść ka Ŝdego z przej ść = 5m, wysoko ść ok. 5m 4 Most 10mx5m Obiekt M/PZ-42 w km 654+462, 41, most o długości ok. poszerzony 264m w ci ągu autostrady A-4, nad rzek ą Wiszni ą, Kanałem Bucowskim i przej ściami dla zwierz ąt, 654+590 przestrze ń dla zwierz ąt: dost ępna rozpi ęto ść pod obiektem= 30m, dost ępna wysoko ść pod obiektem = 5,5m 5 dolne 10mx3m Obiekt PZ-45 w km 656+942 ,13, wiadukt o długo ści ok. 51m w ci ągu autostrady A-4, nad przej ściem dla 656+960 zwierz ąt i drog ą dojazdow ą, przestrze ń dla zwierz ąt: Rozpi ęto ść pomi ędzy podporami = 14m, dost ępna wysoko ść pod obiektem = 5m 6 Górne Szer. 50m Obiekt PZ-48 w km 662+425, przej ście górne dla 662+425 zwierz ąt o szeroko ści 50m i długo ści ok. 129m, zagospodarowanie typu most krajobrazowy 7 Most 10mx5m Obiekt M/PZ-50 w km 663+748, 36, most o długości poszerzony 49,5m w ci ągu autostrady A-4, nad przej ściem dla 663+757 zwierz ąt i ciekiem wodnym bez nazwy, przestrze ń dla zwierz ąt po obu stronach rzeki = 5m, dost ępna wysoko ść pod obiektem = 8m

Na powierzchni przej ścia górnego oraz obszarach naj ść do przej ść nale Ŝy:

a) Wybudowa ć po obu stronach przej ść osłony antyol śnieniowe o wysoko ści 2,2 – 2,4 m oraz obsadzi ć je zwartymi pasami pn ączy i innymi formami zieleni gatunków rodzimych,

b) Na powierzchni przej ścia utworzy ć warstw ę ziemi o mi ąŜ szo ści min. 80cm, w tym ok. 50cm ziemi urodzajnej

Po obu stronach przej ścia górnego zostały zaprojektowane osłony antyol śnieniowe o wysoko ści 2,2 m. Projekt nasadze ń zieleni spełnia wymogi decyzji środowiskowej odno śnie nasadze ń w obr ębie przej ścia 72 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 górnego oraz naj ść do przej ść dolnych. Lokalizacj ę nasadze ń zieleni przedstawia rysunek w zał ączniku nr 2.

Zgodnie z tre ści ą decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zaprojektowano 7 obiektów in Ŝynierskich pełni ących funkcj ę przej ść dla zwierz ąt w tym: 6 przej ść dolnych oraz jedno przej ście górne.

Szczegółowe rysunki rozwi ąza ń projektowych obiektów pełni ących funkcj ę przej ść dla zwierz ąt znajduj ą si ę w formie elektronicznej w Zał ączniku 2.

Poni Ŝej zaprezentowano lokalizacj ę obiektu MPZ-42 (most nad Wiszni ą i Kanałem Bucowskim) pełni ącym funkcj ę przej ścia dla zwierz ąt (du Ŝych i średnich) oraz obiektu PZ-48 (przej ście górne dla zwierz ąt) wraz z zagospodarowaniem terenu w rejonie przej ścia oraz przekroje podłu Ŝne obiektów. Kolorem zielonym i zaznaczeniem oznaczono projektowan ą ziele ń, kolor niebieski – zbiorniki w systemie odwodnienia autostrady.

• Uwzgl ędni ć budow ę przepustów dla małych zwierz ąt i płazów o wymiarach 3, 0m x 1,5 m:

Tabela 7.3.2. Lokalizacja przepustów dla małych zwierz ąt i płazów zgodnie z wymaganiami decyzji środowiskowej i sposób uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym.

Symbol Opis przepustu Parametry Długo ść Uwagi Lp km obiektu i zagospodarowanie terenu [m] przelotowa [m] Przepust suchy, skrzynkowy. Obustronnie przy wyj ściu z 1 649+590 P3 przepustu zabudowano 3,0x1,5 59, 95 - odwodnienie autostrady przepustami P3/1 i P3/2 Przepust suchy, skrzynkowy. Obustronnie przy wyj ściu z 2 650+980 P6 przepustu zabudowano 3,0x1,5 43, 5 - odwodnienie autostrady przepustami P6/1 i P6/2 Przepust zespolony z rowem, skrzynkowy. Obustronnie przy Półki dla wyj ściu z przepustu 3 652+540 P8 3,0x1,5 41, 5 płazów o szer. zabudowano odwodnienie 0, 75m ka Ŝda autostrady przepustami P8/1, P8/2, P8/3 i P8/4 Przepust zespolony z rowem, skrzynkowy. Obustronnie przy Półki dla wyj ściu z przepustu 4 657+655 P10 3,0x1,5 42, 5 płazów o szer. zabudowano odwodnienie 1, 00m ka Ŝda autostrady przepustami P10/1, P10/2, P10/3 i P10/4 Przepust suchy, skrzynkowy, 5 659+305 P12 naj ście do przepustu bez 3,0x1,5 39,0 - rowów Przepust zespolony z rowem, skrzynkowy. Obustronnie przy Półki dla wyj ściu z przepustu 6 659+595 P13 3,0x1,5 45, 4 płazów o szer. zabudowano odwodnienie 0, 75m ka Ŝda autostrady przepustami P13/1, P13/2, P13/3 i P13/4

73 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Przepust suchy, skrzynkowy. Obustronnie przy wyj ściu z Obiekt 7 660+080 P14 przepustu zabudowano 3,0x1,5 38, 00 zaprojektowano odwodnienie autostrady w km 660+140 przepustami P14/1 i P14/2 Przepust suchy, skrzynkowy. Obustronnie przy wyj ściu z Obiekt 8 660+500 P15 przepustu zabudowano 3,0x1,5 38, 40 zaprojektowano odwodnienie autostrady w km 660+530 przepustami P15/1 i P15/2 Przepust zespolony z rowem, skrzynkowy. Obustronnie przy Półki dla wyj ściu z przepustu 9 661+160 P16 3,0x1,5 47, 69 płazów o szer. zabudowano odwodnienie 0, 75m ka Ŝda autostrady przepustami P16/1 i P16/2 Przepust zespolony z rowem, Półki dla skrzynkowy. Naj ście na 10 662+920 P17 3,0x1,5 41, 10 płazów o szer. przej ście pokryto gruntem 1, 00m ka Ŝda rodzimym. Przepust suchy, skrzynkowy. Obustronnie przy wyj ściu z 11 663+860 P18 przepustu zabudowano 3,0x1,5 61, 80 - odwodnienie autostrady przepustami P18/1 i P18/2 Przepust suchy, skrzynkowy. Obustronnie przy wyj ściu z 12 663+910 P19 przepustu zabudowano 3,0x2,02 60, 30 - odwodnienie autostrady przepustami P19/1 i P19/2 Przepust suchy, skrzynkowy. Obustronnie przy wyj ściu z 13 664+020 P20 przepustu zabudowano 3,0x1,5 48, 50 - odwodnienie autostrady przepustami P18/1 i P19/2 Zgodnie z decyzj ą na omawianym odcinku sekcji 1 zaprojektowano 13 przepustów dla małych zwierz ąt i płazów – 5 zespolonych z ciekiem a 8 wydzielonych (nie poł ączonych z ciekiem, tzw. suchych). Przej ścia zespolone z ciekami wodnymi to konstrukcje ł ącz ące w sobie funkcj ę przepustów drogowych przeprowadzaj ących wod ę z rowu do rowu oraz przej ść dla płazów i gadów. Mo Ŝliwo ść przej ścia dla płazów i gadów zapewniona jest poprzez umieszczenie wewn ątrz konstrukcji koszów siatkowo- kamiennych (gabiony). Przyj ęto monolityczn ą skrzynkow ą konstrukcj ę ustroju no śnego z betonu zbrojonego o wymiarach przekroju 3,0mx2,5m i 3,0x2,0m. Na obu ko ńcach przej ść ekologicznych zaprojektowano wolnostoj ące monolityczne ściany oporowe, rozchylane pod k ątem 45 o wzgl ędem osi podłu Ŝnej obiektu.

Zgodnie z PB w przej ściach zintegrowanych z rowami dno rowów zostanie wybrukowane, natomiast skarpy rowów zostan ą tylko wyprofilowane, bez stosowania sztucznych umocnie ń (skarpy z gruntu rodzimego). Taka konstrukcja nie b ędzie powodowała utrudnienia w migracji zwierz ąt. Drogi dojazdowe w obr ębie przej ść zaprojektowano jako wykonane z kruszywa naturalnego.

• Dno przepustów suchych powinno by ć pokryte warstw ą ziemi mineralnej, a w cz ęś ci przeznaczonej dla zwierz ąt powinno posiada ć wyrównan ą powierzchni ę.

Dna wszystkich przepustów dla małych zwierz ąt, wyło Ŝono warstw ą gruntu rodzimego o mi ąŜ szo ści około 50cm. 74 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

• W przypadku przej ść zespolonych z ciekami wodnymi nale Ŝy po obu stronach pozostawi ć pasy suchego terenu lub zainstalowa ć półki o szeroko ści ok. 0,5m wyniesione ponad zwierciadło wody. Półki musz ą mie ć dost ępne dla małych zwierz ąt i płazów poł ączenie po obu stronach przepustu.

W przypadku przej ść dla zwierz ąt zespolonych z ciekiem wodnym zaprojektowano półki dla zwierz ąt wyniesione ponad lustro wody. Półki dla płazów i małych zwierz ąt maj ą powi ązanie z gruntem, co umo Ŝliwi swobodne przemieszczanie si ę zwierz ąt po wyj ściu z przepustu lub wej ściu do przepustu.

• Zastosowa ć szczelne płotki zabezpieczaj ące przed wej ściem płazów na autostrad ę i kieruj ące je do przepustów, w rejonie przej ść dla płazów, pomi ędzy ogrodzeniem autostrady a przepustem.

Dla ka Ŝdego przepustu zespolonego z ciekiem zaprojektowano płotki naprowadzaj ące.

Projekt nie przewiduje o świetlenia autostrady w rejonie obiektów pełni ących funkcj ę przej ść dla zwierz ąt. O świetlenie zaprojektowano jedynie na MOP Hruszowice i MOP Chotyniec oraz PPO Korczowa.

Przy wszystkich przej ściach dla zwierz ąt średnich i du Ŝych zaprojektowano ziele ń naprowadzaj ącą.

• Wykona ć nasadzenia pasów zieleni izolacyjno-osłonowej o szeroko ści min. 10m na nast ępuj ących odcinkach: 642+990 – 645+300 – strona lewa 645+480 – 647+150 - strona lewa 645+520 – 647+150 – strona prawa 647+340 – 647+530 - strona lewa 647+340 – 647+150 – strona prawa 647+510 – 647+800 – strona prawa 647+800 – 649+360 – strona prawa 647+800 – 649+320 - strona lewa 649+370 – 649+530 – strona prawa 649+540 – 650+470 – strona prawa 650+570 – 654+000 - strona lewa 650+570 – 654+000 – strona prawa 654+360 – 654+550 - strona lewa 654+360 – 654+550 – strona prawa 654+770 – 654+900 - strona lewa 654+770 – 654+900 – strona prawa 657+250 - 657+550 - strona lewa 657+250 – 657+550 – strona prawa 658+850 – 659+120 - strona lewa 659+120 – 659+420 - strona lewa 659+120 – 659+420 – strona prawa 659+500 – 659+670 - strona lewa 659+670 – 660+470 - strona lewa 659+670 – 660+470 – strona prawa 660+800 – 662+290 - strona lewa 660+800 – 662+330 – strona prawa

• Skład gatunkowy drzew i krzewów wchodz ących w skład pasa zieleni przydro Ŝnej dobra ć nale Ŝy tak, by były one odporne na zanieczyszczenia, mrozoodporne, dostosowane do warunków gruntowo-wodnych oraz dostosowa ć do istniej ącej zieleni

75 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Projekt zieleni przewiduje nasadzenia zieleni przydro Ŝnej, tak aby były one odporne na zanieczyszczenia, mrozoodporne oraz dostosowane do warunków gruntowo wodnych. Przy projektowaniu zieleni wzi ęto równie Ŝ pod uwag ę uwarunkowania siedliskowe, techniczne oraz wskazania zwi ązane z architektur ą krajobrazu i ochron ą zabytków. W s ąsiedztwie przej ść dla zwierz ąt zaprojektowano ziele ń z gatunków rodzimych oraz zgodnie z naturalnym siedliskiem wyst ępuj ącym w rejonie przej ść .

• Na całej długo ści autostrady nale Ŝy zastosowa ć ogrodzenie ochronne z siatki metalowej o zmiennej wielko ści oczek zmniejszaj ącej si ę ku dołowi; wysoko ść minimalna ogrodzenia powinna wynosi ć 250 cm dla obszarów le śnych oraz polno-le śnych i 220 cm dla pozostałych obszarów; siatka musi by ć zakopana pod powierzchni ą ziemi na gł ęboko ści co najmniej 30 cm. Ogrodzenia ochronne musz ą ł ączy ć si ę w sposób szczelny z czołem dolnych przejść dla zwierz ąt, a w miejscach lokalizacji przepustów dla małych zwierz ąt i płazów, ogrodzenia musza ł ączy ć si ę w sposób szczelny z czołem przepustu lub przechodzi ć bezpo średnio ponad wlotem przepustu.

Projekt przewiduje obustronne ogrodzenie autostrady z siatki ochronnej o zmiennej wielko ści oczek, zmniejszaj ącej si ę ku dołowi. Wysoko ść ogrodzenia wynosi 250 cm na terenach le śnych i 220 cm obszarach polno-le śnych. Ogrodzenie autostrady ł ączy si ę szczelnie z czołami przepustów lub przechodzi bezpo średnio ponad czołem przepustu.

Inne elementy zagospodarowania przej ść dla zwierz ąt i przepustów dla płazów

Lokalizacj ę ogrodze ń ochronnych dla płazów podano w rozdziale 7.2.2.2 (oddziaływanie inwestycji na zwierz ęta w fazie eksploatacji).

7.4. PODSUMOWANIE

W s ąsiedztwie planowanej inwestycji ze wzgl ędu na otwarty, mało zabudowany i ró Ŝnorodny teren wyst ępuj ą dziko Ŝyj ące i b ędące pod ochron ą gatunki fauny. Ich ró Ŝnorodno ść oraz liczebno ść nie jest du Ŝa.

Autostrada przecina odnog ę korytarza Południowo - Centralnego przebiegaj ącego przez tereny le śne i niele śne w okolicach miejscowo ści Korczowa. W miejscu przeci ęcia tego korytarza projekt przewiduje budow ę dolnych przej ść dla zwierz ąt i jednego górnego.

Na odcinku obj ętym obecnym raportem tj. od km 647+455, 82 do km 664+300 zaprojektowano ł ącznie 7 przej ść wymaganych decyzj ą o środowiskowych uwarunkowaniach w tym: 6 przej ść dolnych dla du Ŝych i średnich zwierz ąt i jedno przej ście górne. Ponadto zaprojektowano 13 przepustów dla małych zwierz ąt i płazów – 5 zespolonych z ciekiem (z półkami) i 8 wydzielonych (nie poł ączonych z ciekiem). Liczba zaprojektowanych przej ść dla zwierz ąt na przeci ętych korytarzach migracyjnych pozwoli na zachowanie ci ągło ści tych korytarzy i na mo Ŝliwo ść swobodnej migracji zwierz ąt. 76 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Projekt budowlany wypełnia zobowi ązania zawarte w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach pod wzgl ędem ochrony środowiska przyrodniczego.

8. OCENA ODDZIAŁYWANIA

PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA OBSZARY

NATURA 2000

8.1. ZAKRES , ZASTOSOWANE METODY OCENY

Celem analizy jest ocena oddziaływania autostrady A-4 na odcinku Radymno (bez w ęzła) - Korczowa, km 647+455, 82 do km 664+300, 00 (sekcja 1) na obszar Natura 2000 - Rzeka San PLH 180007.

Ocen ę skutków wpływu planowanego przedsi ęwzi ęcia na obszar Natura 2000 sporz ądza si ę w celu identyfikacji mo Ŝliwych zagro Ŝeń i oddziaływa ń planowanego przedsi ęwzi ęcia oraz skuteczno ści środków łagodzenia tych oddziaływa ń zawartych w projekcie budowlanym sporz ądzonym po uzyskaniu decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych.

8.2. ZAKRES PLANOWANYCH ROBÓT BUDOWLANYCH NA TERENIE I W OTOCZENIU OBSZARU

NATURA 2000

Projektowana autostrada koliduje z obszarem Natura 2000 Rzeka San na odcinku od km 650+270 do km 650+335, tj. na długo ści 65 m. Przewiduje si ę wybudowanie przeprawy mostowej przez rzek ę San (obiekt MA-37). W celu zminimalizowania oddziaływania na Obszar, projekt przewiduje posadowienie podpór mostu poza granicami Obszaru Natura 2000.

77 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Rysunek 8.2.1. Poło Ŝenie autostrady A-4 na tle obszaru NATURA 2000 PLH 180007 Rzeka San

Most MA-37 składa si ę z dwóch niezale Ŝnych cz ęś ci o konstrukcji łukowej, zespolonej pod ka Ŝdą z jezdni autostrady A-4 i przekracza jednym prz ęsłem rzek ę San. Przestrze ń podmostowa obejmuje drog ę dojazdow ą przylegaj ącą do przyczółka lewobrze Ŝnego, skarp ę koryta rzeki, koryto rzeki o szeroko ści około 65 m (obszar NATURA 2000), obszar zalewowy przylegaj ący do przyczółka prawobrze Ŝnego. W projekcie przewidziano monta Ŝ konstrukcji stalowej pomostu przez nasuwanie z u Ŝyciem podpór technologicznych. W nast ępnym kroku przewidziano wykonanie Ŝelbetowej płyty pomostu na traconych deskowaniach Ŝelbetowych oraz monta Ŝ d źwigarów łukowych przy u Ŝyciu d źwigów samojezdnych oraz przy zachowaniu podpór monta Ŝowych. Dalej podwieszenie pomostu do łuków i spr ęŜ enie ści ągu. Kolejnym korkiem jest usuni ęcie podpór monta Ŝowych

W trakcie budowy zastosowane b ędą pomosty zabezpieczaj ące (wymóg norm BHP) pełni ące tak Ŝe rol ę ochrony wód Sanu przed przedostawaniem si ę materiałów u Ŝywanych do budowy obiektu. śelbetow ą płyt ę pomostu przewiduje si ę wykonywa ć na traconych deskowaniach Ŝelbetowych.

78 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Odwodnienie

Odwodnienie powierzchniowe projektowanego odcinka realizowane b ędzie poprzez system rowów otwartych, ścieków i wpustów ściekowych. Zaprojektowane zostały pochylenia podłu Ŝne i poprzeczne trasy umo Ŝliwiaj ące grawitacyjny spływ wody opadowej do odbiorników.

Odwodnienie mostu (obiekt MA-37) zaprojektowano za pomoc ą wpustów mostowych zlokalizowanych wzdłu Ŝ kraw ęŜ ników. Wpusty mostowe podł ączono do kolektorów odwodnieniowych odprowadzaj ących wod ę opadow ą do studni zlokalizowanych za przyczółkami mostu. Studnie poł ączono z systemem odwodnienia autostrady.

Umocnienie skarp i sto Ŝków

Zaprojektowano umocnienie skarp i sto Ŝków nasypowych mostu za pomoc ą obsiewu traw ą (hydroobsiew).

Urz ądzenia obce na obiekcie

Przewidziano wykonanie kanalizacji kablowej w płytach chodnikowych pomostu oraz instalacj ę elektryczn ą pod świetlenia d źwigarów łukowych mostu w celu uzyskania efektu estetycznego. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie zawiera zalece ń odno śnie ogranicze ń dotycz ących o świetlenia.

Oświetlenie na obiekcie

Nie przewiduje si ę o świetlenia jezdni na mo ście.

Opis projektu w rejonie obszaru Natura 2000

Przewiduje si ę etapowanie budowy autostrady A-4 w zakresie przekroju poprzecznego. Autostrada A-4 będzie obecnie realizowana w zakresie dwóch dwupasowych jezdni umieszczonych na koronie o docelowej szeroko ści. W przyszło ści do ka Ŝdej jezdni b ędzie mo Ŝliwo ść dobudowy trzeciego pasa ruchu od strony pasa dziel ącego

Docelowo autostrada posiada ć b ędzie 3 pasy ruchu w ka Ŝdą stron ę. Dodatkowe pasy zostan ą wybudowane w pasie dziel ącym. Budowa obiektu mostowego Ma -37 nie b ędzie podzielona na etapy. Most będzie budowany na docelowy przebieg autostrady, czyli na 3 pasy ruchu w ka Ŝdą stron ę.

Budowa autostrady spowoduje konieczno ść przebudowy istniej ących dróg, które b ędą przecina ć autostrad ę w celu bezkolizyjnego rozwi ązania drogowego. W najbli Ŝszej odległo ści od obszaru Natura 2000 zostan ą przebudowane dwie drogi poprzeczne.

Najbli Ŝej poło Ŝony punkt poboru opłat w km 658+650 (PPO „Korczowa”), zlokalizowany b ędzie w odległo ści około 8 km od obszaru Natura 2000 (rzeka San). Natomiast najbli Ŝszy MOP „Chotyniec” 79 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 znajduje si ę w odległo ści ok. 11 km od granic Obszaru, a MOP „Hruszowice” znajduje si ę w odległo ści ok. 11km od granic Obszaru.

8.3. ETAP PIERWSZY – ROZPOZNANIE

8.3.1. OGÓLNA

CHARAKTERYSTYKA RZEKI

SAN

Rejon lokalizacji autostrady zajmuje centraln ą cz ęść obszaru NATURA 2000 „Rzeka San”. Projektowana autostrada przetnie dolin ę rzeki San w rejonie od km 650+250 do km 650+410, w tym koryto rzeki San od km 650+270 do km 650+335 – czyli na długo ści około 65m.

Na analizowanym odcinku rzeka San płynie w szerokiej dolinie lekko meandruj ąc.

W wyniku przeprowadzonych bada ń jako ści wód rzeki San przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie mo Ŝna stwierdzi ć, i Ŝ w rejonie projektowanej autostrady wody rzeki San s ą wodami nieprzydatnymi do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych (zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 04.10.2002r). Z bada ń wynika, Ŝe wska źnikami najcz ęś ciej dyskwalifikuj ącymi wody jako miejsce bytowania ryb, w świetle obowi ązuj ących przepisów, s ą azotyny i fosfor ogólny, a w dalszej kolejno ści wska źniki: azot amonowy, niejonowy amoniak i BZT 5. Natomiast badania stanu ekologicznego Sanu wykazały, Ŝe w wi ększo ści wody prowadzone przez rzek ę San s ą wodami dobrymi z uwagi na ich stan ekologiczny. Rzeka San jest do ść bogata w rybostan. W górnej cz ęś ci rzeki wyst ępuj ą: brzany, lipienie, kle ń a bli Ŝej uj ścia rzeki do Wisły występuj ą ryby spokojnego Ŝeru jak i drapie Ŝne. Wyst ępuje tu równie Ŝ mi ędzy innymi: szczupak, sum, sandacz, oko ń a z ryb spokojnego Ŝeru karp, leszcz, pło ć, lin, kara ś.

8.3.2. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU NATURA 2000 PLH 180007 RZEKA SAN

Całkowita powierzchnia obszaru Natura 2000 wynosi 1 374.8 ha. Autostrada A-4 zostanie przeprowadzona przez obszar za pomoc ą mostu (MA-37), a podpory b ędą posadowione poza obszarem Natura 2000. Ze wzgl ędu na to nie przewiduje si ę bezpo średniego zniszczenia lub zaj ęcia obszaru Rzeka San.

Obszar Natura 2000 - Rzeka San jest wa Ŝną ostoj ą wielu gatunków ryb cennych z ochroniarskiego i gospodarczego punktu widzenia. W tabeli poni Ŝej przedstawiono przedmioty ochrony obszaru – Ryby - znajduj ące si ę na terenie obszaru Natura 2000 – wymienionych w Zał ączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG.

80 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Tabela 8.3.1. Przedmiot ochrony Obszaru – ryby Kod Nazwa gatunku Populacja 1096 Minóg strumieniowy (Lampetra planeri) C 1124 Kiełb białopłetwy (Gobio albipinnatus) A 1130 Bole ń - (Aspius aspius) C 1163 Głowacz białopłetwy (Cottus gobio) C 2503 Brzanka (Barbus meridionalis (Barbus)) B 2511 Kiełb Kesslera (Gobio kessleri) A

Tabela 8.3.2. Przedmiot ochrony Obszaru – bezkr ęgowce Kod Nazwa gatunku Populacja 1032 Sójka gruboskorupowa (Unio krassus) C

Zagro Ŝenia dla obszaru

Główne źródło zagro Ŝenia stanowi przede wszystkim intensywna eksploatacja kruszywa, która powoduje zanikanie kamienistych tarlisk litofilnych gatunków ryb, do których nale Ŝy wi ększo ść najcenniejszych tutejszych gatunków. Powa Ŝne zagro Ŝenie stanowi te Ŝ bardzo rozpowszechnione kłusownictwo. Osobnym źródłem zagro Ŝenia s ą zanieczyszczenia wód przez spływ z pól i domowych gospodarstw, potencjalnym zagro Ŝeniem jest regulacja rzeki.

Uwaga: Wykonywanie koniecznych prac z zakresu ochrony przeciwpowodziowej dotyczy ró Ŝnych fragmentów doliny rzecznej i powinno si ę odbywa ć z uwzgl ędnieniem wymogów ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, których ochrona jest celem utworzenia obszaru Natura 2000.

8.3.3. INFORMACJE O WYNIKACH

INWENTARYZACJI

PRZYRODNICZEJ

SIEDLISKA PRZYRODNICZE.

Siedlisko 6430 - Ni Ŝowe, nadrzeczne zbiorowiska okrajkowe

Potencjalne zagro Ŝenia

Podstawowym, aktualnym zagro Ŝeniem dla tego podtypu jest inwazja gatunków obcego pochodzenia. Potencjalnym zagro Ŝeniem jest intensyfikacja rolnictwa, prowadz ąca do przekształcenia tych terenów m.in. w pastwiska, lasy oraz ruderalizacji tych fitocenoz. Ponadto istotnym zagro Ŝeniem mo Ŝe by ć ograniczanie powierzchni nadrzecznych aluwiów przez w ąskie obwałowywanie przeciwpowodziowe, a tak Ŝe wszelkie działania prowadz ące do stabilizacji koryta drobniejszych cieków wodnych.

Wpływ

Na terenie obszaru Rzeka San stwierdzono wyst ępowanie siedlisk ni Ŝowych, nadrzecznych zbiorowisk okrajkowych, poza liniami rozgraniczaj ącymi projektowanej autostrady. Siedlisko to zidentyfikowano 81 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 w odległo ści ok. 800 m od granic pasa drogowego. W rejonie tego siedliska nie planuje si ę równie Ŝ czasowego zaj ęcia terenu, które mogłoby spowodowa ć zniszczenie siedliska. W zwi ązku, z tym nie przewiduje si ę aby budowa autostrady spowodowała zniszczenie lub zagro Ŝenia dla siedliska.

Działania minimalizuj ące

W zwi ązku z brakiem wpływu autostrady na ten typ siedliska nie proponuje si ę działa ń minimalizuj ących.

Na omawianym terenie nie zinwentaryzowano stanowisk ro ślin z Zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

FAUNA (A WIFAUNA , HERPETOFAUNA , TERIOFAUNA )

W granicach analizowanego obszaru Natura 2000 „Rzeka San” nie stwierdzono wyst ępowania gatunków ptaków, płazów oraz ssaków chronionych prawem polskim czy europejskim.

Rzeka San stanowi korytarz migracyjny zwi ązany głównie z przemieszczaniem si ę zwierz ąt wodnych, ziemno wodnych oraz innych gatunków ssaków takich jak: jele ń, sarna, dzik oraz ptaki. Korytarz ten nie jest wymieniony jako istotny w krajowej sieci korytarzy ekologicznych.

ICHTIOFAUNA

Obszar Natura 2000 „Rzeka San” PLH 180007 został powołany w celu ochrony ichtiofauny rzeki San.

Według danych z Polskiego Zwi ązku W ędkarskiego Okr ęg w Przemy ślu gatunki ryb bytuj ące w rzece San mo Ŝna podzieli ć na dwie grupy: − uŜytkowe – mog ą stanowi ć przedmiot połowów rybackich lub w ędkarskich − nieu Ŝytkowe – nie poławia si ę ich w celach komercyjnych oraz sportowych

Do gatunków u Ŝytkowych zalicza si ę poni Ŝsze gatunki ryb: pstr ąg potokowy, lipie ń, głowacica, szczupak, sandacz, sum, mi ętus, oko ń, brzana, świnka, kle ń, ja ź, pło ć, wzdr ęga, w ęgorz, leszcz, bole ń, kr ąp, kara ś srebrzysty.

Gatunkami nie u Ŝytkowanymi s ą: jelec, kiełb, śliz, słonecznica, ukleja, piekielnica, brzanka, oraz minóg strumieniowy.

Spo śród wyró Ŝnionych powy Ŝej zinwentaryzowanych gatunków ryb i kr ęgoustych, chronione prawem europejskim są: minóg strumieniowy, brzanka, bole ń.

8.4. PODSUMOWANIE I ETAPU

1. Planowane przedsi ęwzi ęcie nie jest bezpo średnio zwi ązane ani nie jest niezb ędne do zarz ądzania obszarami Natura 2000: Rzeka San PLH 180007.

2. Przedmiotem Ochrony obszaru Rzeka San PLH 180007 jest 5 gatunków ryb z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej wyst ępuj ące w wodach rzeki oraz 1 gatunek bezkr ęgowca.

3. Autostrada przecina obszar Natura 2000 – Rzeka San od km 650+250 do km 650+335 czyli na długo ści około 65 m.

82 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

4. W miejscu kolizji autostrady z obszarem nie stwierdzono chronionych siedlisk przyrodniczych Stwierdzone siedlisko 6430 (Ni Ŝowe, nadrzeczne zbiorowiska okrajkowe) zlokalizowane jest poza liniami rozgraniczaj ącymi projektowanej autostrady, w wyniku czego nie nast ąpi zniszczenie w/w siedliska. Te siedlisko nie stanowi przedmiotu Ochrony obszaru Natura 2000.

5. W granicach obszaru PLH 180007 Rzeka San w rejonie kolizji z autostrad ą nie stwierdzono stanowisk ro ślin z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej,

6. W granicach obszaru Natura 2000 w rejonie kolizji z autostrad ą oraz w jej s ąsiedztwie, nie stwierdzono równie Ŝ wyst ępowania gatunków płazów, ptaków, oraz ssaków – wymienianych w zał. I Dyrektywy Ptasiej oraz zał. II i IV Dyrektywy Siedliskowej,

7. W obszarze Natura 2000 autostrada b ędzie poprowadzona na mo ście (obiekt MA-37), którego podpory b ędą posadowione poza korytem rzeki a wi ęc poza obszarem Natura 2000.

8. Takie posadowienie elementów konstrukcyjnych mostu przyczyni si ę do zminimalizowania negatywnego oddziaływania przedsi ęwzi ęcia w fazie budowy i w fazie eksploatacji.

9. W celu zaprezentowania małej skali przyszłego oddziaływania autostrady na przedmioty ochrony obszaru Natura 2000 przedstawia si ę wyniki oceny II etapu (Oceny wła ściwej).

8.5. ETAP II – OCENA WŁA ŚCIWA

Autostrada przetnie obszar na długo ści ok. 65 m (czyli od km 650+270 do km 650+335).

Na tym odcinku planuje si ę budow ę mostu autostradowego na rzece San – obiekt MA - 37 w – 650+245,00 - oś podpory 1, 650+395,00 - oś podpory 2. Projekt przewiduje most jednoprz ęsłowy swobodnie podparty. Konstrukcj ę stanowi ą dwa d źwigary łukowe z wieszakami typu siatkowego. Pomost podwieszony do d źwigarów zaprojektowano w formie rusztu stalowego z Ŝelbetow ą zespolon ą płyt ą pomostu.

W celu zminimalizowania oddziaływania na obszar, projekt przewiduje przeprowadzenie autostrady przez obszar za pomoc ą mostu (obiekt MA-37), którego podpory zostan ą zlokalizowane poza obszarem Rzeka San.

Na terenie projektowanej inwestycji nie wyst ępuj ą obiekty znajduj ące si ę pod ochron ą konserwatora przyrody.

Ziele ń w rejonie kolizji z obszarem Natura 2000 wyst ępuje w postaci: − zadrzewie ń śródpolnych − zadrzewie ń i zakrzewie ń w rowach melioracyjnych i korytach cieków wodnych

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje si ę regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

83 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Zgodnie z decyzj ą środowiskow ą w fazie budowy zastosowane b ędą metody budowy zabezpieczające nurt rzeki San przed przedostaniem si ę materiałów budowlanych u Ŝywanych do wznoszenia obiektu. W decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 29-12-2008r , znak RDO Ś – 18-WOO-6613-1/21/28/kr

− w pkt. 12 zapisano i Ŝ prace zwi ązane z budow ą obiektów mostowych nad rzek ą San prowadzone b ędą poza okresem tarła ryb tj.: poza okresem marzec – lipiec, − w pkt. 13 - wody rzeki San zostan ą zabezpieczone przed mo Ŝliwo ści ą przedostania si ę do nich materiałów u Ŝywanych podczas budowy np. poprzez stosowanie pomostów roboczych i podestów zabezpieczaj ących.

W projekcie zastosowano rozwi ązania techniczne, technologiczne i organizacyjne, które pod warunkiem wła ściwego wykonania i eksploatacji drogi zapewni ą dochowanie standardów jako ści środowiska poza terenem, do którego Inwestor ma tytuł prawny.

Wody opadowe z autostrady po przej ściu przez urz ądzenia oczyszczaj ące (osadnik) b ędą odprowadzane do rowu trawiastego a nast ępnie do rowu R-8. Na rowie R-8 zaprojektowano zastawki, których celem b ędzie odci ęcie zanieczyszczonych wód odpływaj ących z autostrady w przypadku powa Ŝnej awarii na obiekcie lub w przypadku wypadku drogowego.

Dopiero oczyszczone wody z rowu R-8 b ędą odprowadzane do rzeki San. Długo ść odcinka, jak ą przemierzy woda w rowie (od wprowadzenia wód do rowu a Ŝ do odprowadzenia ich do rzeki San) wyniesie około 270 m.

Przed wylotem z kanalizacji do rowu trawiastego zaprojektowano urz ądzenie podczyszczaj ące w zakresie zawiesin ogólnych.

Odprowadzane wody opadowe do środowiska b ędą spełniały odpowiednie wymagania prawne.

Faza budowy

Budowana autostrada b ędzie oddziaływa ć na przedmioty ochrony obszarów Natura 2000 w fazie budowy i w fazie eksploatacji.

W fazie budowy nie nast ąpi bezpo średnie zniszczenie cz ęś ci siedlisk bytowania gatunków ryb i bezkr ęgowców b ędących przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000 – Rzeka San.

W fazie budowy b ędą wyst ępowa ć emisje zwi ązane z prac ą maszyn przy budowie przedsi ęwzi ęcia. S ą to głównie emisje substancji do powietrza oraz emisja hałasu.

Wykonane obliczenia wykazały, Ŝe nie b ędzie istotnego wpływu emisji substancji do powietrza na przedmiot ochrony obszaru (ryby i bezkr ęgowe). W zakresie emisji hałasu z fazy budowy przewidywany 84 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 zasi ęg oddziaływania akustycznego mo Ŝe wynosi ć ok. 230 m od miejsca wykonywania prac przy u Ŝyciu maszyn. B ędzie to jednak oddziaływanie krótko trwaj ące i przemijaj ące.

W fazie budowy, mo Ŝna spodziewa ć si ę okresowego wpływu na gatunki ptaków i ssaków, które b ędą odstraszane. B ędzie to wpływ tymczasowy, który po okresie fazy budowy przy u Ŝyciem ci ęŜ kiego sprz ętu zaniknie. Prace zwi ązane z budow ą mostu powinny by ć prowadzone poza okresem tarła ryb tj. poza okresem marzec-lipiec.

W fazie budowy nie przewiduje si ę, aby wyst ąpiło bezpo średnie zanieczyszczenie wód powierzchniowych w zwi ązku z wykonywaniem prac budowlanych w s ąsiedztwie koryta rzeki San.

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje si ę regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

Według zapisów zawartych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach „Wody rzeki San zostan ą zabezpieczone przed mo Ŝliwo ści ą przedostania si ę do nich materiałów u Ŝywanych podczas budowy np. poprzez stosowanie pomostów roboczych i podestów zabezpieczaj ących”. – w projekcie budowlanym przewiduje si ę zastosowanie szalunków przestawnych, podpór monta Ŝowych oraz pontonów. śelbetow ą płyt ę pomostu przewiduje si ę wykonywa ć na traconych deskowaniach Ŝelbetowych. W trakcie budowy zastosowane b ędą pomosty zabezpieczaj ące (wymóg norm BHP) pełni ące tak Ŝe rol ę ochrony wód Sanu przed przedostawaniem si ę materiałów u Ŝywanych do budowy obiektu.

Nale Ŝy dopilnowa ć równie Ŝ, aby sprz ęt budowlany wykorzystywany do budowy był sprawny bez wycieków itp. Takie działanie w znaczny sposób ograniczy mo Ŝliwo ść wyst ąpienia niekontrolowanego zanieczyszczenia. Źródłem zanieczyszcze ń mog ą by ć niesprawne technicznie maszyny i środki transportu uŜywane w trakcie budowy, jak równie Ŝ bł ędy i nieuwaga ekip budowlanych. Wpływ na wody powierzchniowe b ędzie zale Ŝny od wykonawcy robót i jego dbało ść o jako ść wykonywania prac i sprz ęt uŜywany do budowy. Przy odpowiednim wykonywaniu prac nie przewiduje si ę oddziaływania na wody powierzchniowe i po średnio na gatunki wra Ŝliwe na zanieczyszczenie wód.

Ziele ń

Projekt budowlany nie przewiduje konieczno ści wycinki drzew i krzewów na obszarze Natura 2000. Zinwentaryzowana ziele ń przewidziana jest do pozostawienia w terenie.

Gatunki drzew przewidziane do wycinki poło Ŝne s ą w odległo ści około 100 m od granicy obszaru rzeka San.

Faza eksploatacji

W fazie eksploatacji w zakresie emisji substancji do powietrza pochodz ących z pojazdów poruszaj ących si ę autostrad ą nie przewiduje si ę istotnego wpływu na gatunki ryb b ędące przedmiotami ochrony obszaru Natura 2000.

W zakresie emisji substancji do wód powierzchniowych w fazie eksploatacji nie przewiduje si ę istotnego wpływu na gatunki ryb i bezkr ęgowców b ędących przedmiotami ochrony, poniewa Ŝ przej ście

85 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 autostrady przez Obszar Natura 2000 – Rzeka San, b ędzie zapewnione przez Most (obiekt MA -37). Podpory mostu b ędą znajdowały si ę poza korytem rzeki San.

Projekt nie przewiduje bezpo średniego odprowadzania wód opadowych do rzeki San. Wody opadowe z autostrady b ędą odprowadzane do rzeki San za po średnictwem rowu R-8 po uprzednim ich oczyszczeniu w osadniku. Długo ść odcinka, jak ą przemierzy woda w rowie (od wprowadzenia wód do rowu a Ŝ do odprowadzenia ich do rzeki San) wyniesie około 270 m.

Przed wylotem z kanalizacji do rowu trawiastego zaprojektowano urz ądzenie podczyszczaj ące w zakresie zawiesin ogólnych.

Odprowadzane wody opadowe do środowiska b ędą spełniały odpowiednie wymagania prawne.

Zaprojektowane rozwi ązania b ędą wystarczaj ące z punktu widzenia ochrony wód powierzchniowych. Wody opadowe z autostrady nie wpłyn ą na pogorszenie warunków wodnych na terenie obszaru Natura 2000. Ze wzgl ędu na to nie przewiduje si ę negatywnego wpływu na gatunki ryb oraz inne gatunki zwierz ąt wodnych i ziemno- wodnych bytuj ących w dolinie rzeki San.

Wykonane obliczenia emisji hałasu wykazały, Ŝe hałas nie b ędzie czynnikiem negatywnie wpływaj ącym na przedmiot ochrony obszaru, czyli ryby i bezkr ęgowce. Generowany hałas mo Ŝe by ć jedynie uci ąŜ liwy dla innych gatunków (ptaki , ssaki) mog ących bytowa ć lub wykorzystuj ących dolin ę jako korytarz migracyjny rzek ę San.

Oddziaływanie hałasu komunikacyjnego i drgania spowodowane przez poruszaj ące si ę pojazdy mog ą spowodowa ć okresowe wycofanie si ę niektórych zwierz ąt z dotychczas zajmowanych miejsc bytowania i Ŝerowania. Jednak Ŝe wykonana inwentaryzacja w latach 2008-2009 – nie wykazała miejsc bytowania ssaków (np. bóbr, wydra) oraz ptaków w rejonie planowanego obiektu (most Ma 37). Po okresie adaptacyjnym i przyzwyczajenia si ę do nowych warunków akustycznych – nie jest wykluczone, i Ŝ zwierz ęta mog ą próbowa ć powróci ć do wcze śniej zajmowanych terenów.

8.5.1. WPŁYW PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA PRZEDMIOTY OCHRONY OBSZARU RZEKA SAN

8.5.1.1. ODDZIAŁYWANIE NA RYBY

Gatunki ryb wymienione w SDF – jako przedmiot ochrony obszaru: − Minóg strumieniowy (Lampetra planeri) − Kiełb białopłetwy (Gobio albipinnatus) − Bole ń (Aspius aspius) − Głowacz białopłetwy (Cottus gobio) − Brzanka (Barbus meridionalis (Barbus)) − Kiełb Kesslera (Gobio kessleri)

86 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

1096 Minóg strumieniowy (Lampetra planeri )

Wpływ

Według danych PZW w wodach rzeki San stwierdzono wyst ępowanie minoga strumieniowego.

Najwi ększym zagro Ŝeniem dla gatunku jest regulacja i zanieczyszczenie rzek. Ochrona minoga strumieniowego na całym obszarze jego zasi ęgu mo Ŝe wymaga ć od otoczenia istniej ących jeszcze stanowisk starann ą opiek ą polegaj ącą przede wszystkim na usuwaniu barier migracyjnych i poprawie jako ści wody (polegaj ącej na eliminowaniu wszelkich źródeł zanieczyszcze ń).

Zgodnie z decyzj ą środowiskow ą w fazie budowy mostu MA-37 zastosowane b ędą metody budowy zabezpieczaj ące nurt rzeki San przed przedostaniem si ę materiałów budowlanych u Ŝywanych do wznoszenia obiektu. Zaprojektowane zabezpieczenia środowiska wodnego zagwarantuj ą, ze jako ść odprowadzanych wód do środowiska b ędzie bezpieczna dla bytuj ących w rzece gatunków zwierz ąt.

Działania minimalizuj ące

Środkiem minimalizuj ącym oddziaływanie autostrady na populacje minoga strumieniowego jest ochrona naturalnego koryta rzeki i powstrzymanie się od jej regulacji i zabudowy. Projektowana inwestycja nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzek ani zmiany stosunków wodnych. Nie proponuje si ę dodatkowych działa ń minimalizuj ących.

1130 Boleń ( Aspius aspius )

Wpływ

Według danych PZW w wodach rzeki San stwierdzono wyst ępowanie bolenia.

Najwi ększym zagro Ŝeniem dla gatunku jest zabudowa i regulacja powodująca fragmentacj ę siedlisk oraz blokowanie dost ępu do tarlisk. Wa Ŝnym elementem jest równieŜ degradacja środowiska rzecznego w wyniku zanieczyszczenia ściekami bytowymi.

Zaprojektowane zabezpieczenia środowiska wodnego w obr ębie mostu MA-37 zagwarantuj ą, Ŝe jako ść odprowadzanych wód do środowiska b ędzie bezpieczna dla bytuj ących w rzece gatunków zwierz ąt.

Działania minimalizuj ące

Środkiem minimalizuj ącym oddziaływanie autostrady na populacje bolenia jest ochrona naturalnego koryta rzeki i powstrzymanie si ę od jej regulacji i zabudowy. Projektowana inwestycja nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzek ani zmiany stosunków wodnych. Nie proponuje si ę dodatkowych działa ń minimalizuj ących.

87 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

1124 Kiełb białopłetwy (Gobio albipinnatus)

Wpływ

Według danych PZW w wodach rzeki San nie stwierdzono wyst ępowanie kiełba białopłetwego

Najwi ększym zagro Ŝeniem dla gatunku jest regulacja rzek i powstawanie przez to zastoisk.

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje się regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

Działania minimalizuj ące

Środkiem minimalizuj ącym oddziaływanie autostrady na populacje kiełbia białopłetwego jest ochrona naturalnego koryta rzeki i powstrzymanie si ę od jej regulacji i zabudowy. Projektowana inwestycja nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzek ani zmiany stosunków wodnych. Nie proponuje si ę dodatkowych działa ń minimalizuj ących.

1163 Głowacz białopłetwy (Cottus gobio)

Wpływ

Według danych PZW w wodach rzeki San nie stwierdzono wyst ępowania głowacza białopłetwego

Najwi ększym zagro Ŝeniem dla gatunku jest regulacja rzek i powstawanie przez to zastoisk.

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje si ę regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

Działania minimalizuj ące

Środkiem minimalizuj ącym oddziaływanie autostrady na populacje głowacza jest ochrona naturalnego koryta rzeki i powstrzymanie si ę od jej regulacji i zabudowy. Projektowana inwestycja nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzek ani zmiany stosunków wodnych. Nie proponuje si ę dodatkowych działa ń minimalizuj ących. 88 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

2503 Brzanka ( Barbus peloponnesius )

Wpływ

Według danych PZW w wodach rzeki San stwierdzono wyst ępowanie brzanki.

Najwi ększym zagro Ŝeniem dla gatunku jest budowa zapór i zbiorników zaporowych, spowalniaj ących bieg rzek. Brzanka wra Ŝliwa jest na zanieczyszczenia oraz na zmian ę przepływu wód.

Budowa obiektu mostowego (MA -37) nie b ędzie ingerowała w struktur ę koryta rzeki San, podpory mostu b ędą posadowione poza korytem rzeki. Dzi ęki budowie mostu nad rzek ą nie spowoduje to zakłócenia w migracji pomi ędzy populacjami które bytuj ą w pobli Ŝu trasy. Obiekt nie spowoduje zmiany przepływów wody w rzece. Jako ść odprowadzanych wód do środowiska b ędzie bezpieczna dla bytuj ących w rzece gatunków zwierz ąt.

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje si ę regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

Działania minimalizuj ące

Środkiem minimalizuj ącym oddziaływanie autostrady na populacje brzanki jest ochrona naturalnego koryta rzeki i powstrzymanie si ę od jej regulacji i zabudowy. Projektowana inwestycja nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzek ani zmiany stosunków wodnych. Nie proponuje si ę dodatkowych działa ń minimalizuj ących.

2511 Kiełb Kesslera ( Gobio kessleri )

Wpływ

Według danych PZW w wodach rzeki San na odcinku kolizji autostrady z obszarem Natura 2000 nie stwierdzono wyst ępowania kiełbia Kesslera.

Najwi ększym zagro Ŝeniem dla gatunku jest budowa zapór i zbiorników zaporowych, spowalniaj ących bieg rzek. Brzanka wra Ŝliwa jest na zanieczyszczenia oraz na zmian ę przepływu wód.

Budowa obiektu mostowego (MA -37) nie b ędzie ingerowała w struktur ę koryta rzeki San, podpory mostu b ędą posadowione poza korytem rzeki. Dzi ęki budowie mostu nad rzek ą nie spowoduje to zakłócenia w migracji pomi ędzy populacjami które bytuj ą w pobli Ŝu trasy. Projektowany obiekt MA-37 nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzeki San. Jako ść odprowadzanych wód do środowiska b ędzie bezpieczna dla bytuj ących w rzece gatunków zwierz ąt.

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje si ę regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

Działania minimalizuj ące

Środkiem minimalizuj ącym oddziaływanie autostrady na populacje kiełba Kesslera jest ochrona naturalnego koryta rzeki i powstrzymanie si ę od jej regulacji i zabudowy. Projektowana inwestycja nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzek ani zmiany stosunków wodnych. Nie proponuje si ę dodatkowych działa ń minimalizuj ących.

8.5.1.2. ODDZIAŁYWANIE NA BEZKR ĘGOWCE

1032 Skójka gruboskorupowa ( Unio krassus )

Skójka gruboskorupowa nale Ŝy do du Ŝych mał Ŝy słodkowodnych. Wpływ

W wodach rzeki San w miejscu kolizji z autostrad ą nie stwierdzono miejsc bytowania skójki gruboskorupowej, jednak Ŝe gatunek ten jest przedmiotem ochronnym obszaru Natura 2000 – Rzeka San, dlatego nie mo Ŝna wykluczy ć braku oddziaływania na ten gatunek. Mał Ŝ ten jest wra Ŝliwy na zmiany chemizmu wód oraz na eutrofizacj ę wody.

Budowa obiektu mostowego (MA -37) nie b ędzie ingerowała w struktur ę koryta rzeki San, podpory mostu b ędą posadowione poza korytem rzeki. Dzi ęki budowie mostu nad rzek ą nie spowoduje to zakłócenia w migracji pomi ędzy populacjami które bytuj ą w pobli Ŝu trasy. Projektowany obiekt MA-37 nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzeki San. Jako ść odprowadzanych wód do środowiska b ędzie bezpieczna dla bytuj ących w rzece gatunków zwierz ąt.

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje si ę regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

Zgodnie z decyzj ą środowiskow ą w fazie budowy zastosowane b ędą metody budowy zabezpieczaj ące nurt rzeki San przed przedostaniem si ę materiałów budowlanych u Ŝywanych do wznoszenia obiektu. Jako ść odprowadzanych wód do środowiska b ędzie bezpieczna dla ekosystemu. Planowana inwestycja nie przyczyni si ę do zwi ększenia zanieczyszczenia i eutrofizacji wód rzeki San.

Działania minimalizuj ące

Środkiem minimalizuj ącym oddziaływanie autostrady na populacje skójki jest ochrona naturalnego koryta rzeki i powstrzymanie si ę od jej regulacji i zabudowy. Projektowana inwestycja nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzek ani zmiany stosunków wodnych. Nie proponuje si ę dodatkowych działa ń minimalizuj ących.

Wnioski

W wodach rzeki San w rejonie kolizji projektowanej autostrady z obszarem Natura 2000 (według danych z PZW Okr ęg w Przemy ślu) stwierdzono wyst ępowanie trzech gatunków ryb, b ędących przedmiotem ochrony obszaru – bole ń, brzanka oraz minóg strumieniowy. Pozostałych gatunków

90 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 będących przedmiotem ochrony nie stwierdzono (kiełba białopłetwego, głowacza białopłetwego, kiełba Kesslera).

Budowa obiektu mostowego (MA -37) nie b ędzie ingerowała w struktur ę koryta rzeki San, podpory mostu b ędą posadowione poza korytem rzeki. Budowa mostu nad rzek ą San, nie spowoduje zakłócenia w migracji pomi ędzy populacjami, które bytuj ą w pobli Ŝu trasy. Obiekt nie spowoduje zmiany przepływów wody w rzece.

Jako ść odprowadzanych wód do środowiska b ędzie odpowiada ć wymaganiom prawa. Poziom wzrostu zanieczyszcze ń w wodach rzeki San b ędzie minimalizowany poprzez system odwodnienia autostrady zapewniaj ący oczyszczanie tych wód oraz ponad 200 m odcinek dopływu tych wód. Tak wi ęc planowana inwestycja nie powinna przyczyni ć si ę do istotnego zwi ększenia zanieczyszczenia i eutrofizacji wód rzeki San.

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje si ę regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

8.5.2. ŚRODKI MINIMALIZUJ ĄCE

NEGATYWNE

ODDZIAŁYWANIE

AUTOSTRADY

Inwestor został zobowi ązany decyzj ą o środowiskowych uwarunkowaniach z dnia 29.12.2009r. wydan ą przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie do podj ęcia m.in. poni Ŝszych nast ępuj ących działa ń minimalizuj ących oddziaływanie:

Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji: Zaplecza budowy, oraz drogi techniczne zorganizowane b ędą w sposób zapewniaj ący oszcz ędne korzystanie z terenu i minimalnie przekształcenie jego powierzchni, a po zako ńczeniu prac, terenu przywrócony zostanie do stanu poprzedzaj ącego ich rozpocz ęcie, Bazy materiałowe oraz parkingi sprz ętu i maszyn lokalizowane b ędą poza: − obszarami wł ączonymi lub projektowanymi do wł ączenia do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 lub obszarami, na których wyst ępuj ą gatunki i siedliska przyrodnicze o szczególnych warto ściach przyrodniczych chronione w ramach sieci Natura 2000 lub innych form ochrony przyrody, − pozostałymi obszarami chronionymi na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Wody rzeki San zostan ą zabezpieczone przed mo Ŝliwo ści ą przedostania si ę materiałów u Ŝywanych podczas budowy np. poprzez stosowanie pomostów roboczych i podestów zabezpieczaj ących,

91 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Prace zwi ązane z budow ą obiektu mostowego na rzece San prowadzone b ędą poza okresem tarła ryb tj. poza okresem marzec - lipiec Nale Ŝy przyj ąć minimaln ą szeroko ść pasa robót, tak aby zniszczeniu uległa jak najmniejsza powierzchnia ro ślinno ści wokół koryta rzeki San,

Wymagania dotycz ące ochrony środowiska konieczne do uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym: Zastosowa ć przed zrzutem wód do odbiornika urz ądzenia oczyszczaj ące w postaci osadników oraz dodatkowo separatorów zwi ązków ropopochodnych przed zrzutem do rzeki San, zabezpieczy ć odpływ do głównych cieków zastawkami z mo Ŝliwo ści ą odci ęcia spływaj ących zanieczyszcze ń powstałych w wyniku powa Ŝnych awarii.

Działania minimalizuj ące wynikaj ące z projektu

Budowa obiektu mostowego (MA -37) nie b ędzie ingerowała w struktur ę koryta rzeki San (obszar Natura 2000), podpory mostu b ędą posadowione poza korytem rzeki. Dzi ęki budowie mostu nad rzek ą nie spowoduje to zakłócenia w migracji pomi ędzy populacjami które bytuj ą w pobli Ŝu trasy. Projektowany obiekt MA-37 nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzeki San.

Projekt nie zakłada umocnienia dna rzeki oraz jego skarp. Nie planuje si ę regulacji koryta cieku ani czyszczenia skarp czy dna rzeki.

Projekt nie przewiduje bezpo średniego odprowadzania wód opadowych do rzeki San. Wody opadowe z autostrady b ędą odprowadzane do rzeki San za po średnictwem rowu R-8 po uprzednim ich oczyszczeniu w osadniku. Dodatkowo na rowie R-8 zaprojektowano (zgodnie z DU Ś) zastawki, których celem b ędzie odci ęcie zanieczyszczonych wód odpływaj ących z autostrady w przypadku powa Ŝnej awarii na obiekcie lub w przypadku wypadku drogowego.

Na rowie R-8 przed odprowadzeniem wód do rzeki San zgodnie z decyzj ą o środowiskowych uwarunkowaniach, zaprojektowano zastawki, których celem b ędzie odci ęcie zanieczyszczonych wód odpływaj ących z autostrady w przypadku powa Ŝnej awarii na obiekcie lub w przypadku wypadku drogowego.

8.6. WNIOSKI II ETAPU :

1. W wodach rzeki San w rejonie miejsca przeci ęcia projektowanej autostrady z obszarem Natura 2000 „Rzeka San” (wg danych PZW Okr ęg w Przemy ślu) stwierdzono wyst ępowanie trzech gatunków ryb, będących przedmiotem ochronny obszaru: bolenia, brzanki i minoga strumieniowego,

2. Oddziaływanie projektowanej autostrady na obszary Natura 2000: Rzeka San b ędzie trwałe i stałe w czasie,

92 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

3. Projekt nie przewiduje bezpo średniego odprowadzania wód do rzeki San. Wody do rzek San b ędą odprowadzane za po średnictwem rowu R-8 (po uprzednim ich oczyszczeniu w osadniku),

4. W obszarze Natura 2000 autostrada b ędzie poprowadzona na mo ście (obiekt MA-37), a podpory obiektu nie b ędą ingerowały w struktur ę koryta rzeki. W zwi ązku z czym nie wyst ąpi zaj ęcie terenu (obszaru Natura 2000) pod obiekt,

5. Projektowana autostrada A-4 nie wpłynie w negatywny sposób na zachowanie terenów do bytowania gatunków przedmioty b ędących przedmiotem ochrony obszaru,

6. Oddziaływanie planowanej trasy na gatunki kluczowe nie b ędzie miało istotnego wpływu na zachowanie populacji ze wzgl ędu na podj ęte środki minimalizuj ące. Środkiem minimalizuj ącym oddziaływanie autostrady na populacje chronionych gatunków jest ochrona naturalnego koryta rzeki i powstrzymanie si ę od jej regulacji i zabudowy. Projektowana inwestycja nie wpłynie na re Ŝim hydrologiczny rzek ani zmiany stosunków wodnych.

7. Autostrada A-4 na analizowanym odcinku wg. przeprowadzonego rozpoznania nie wpłynie negatywnie na spójno ść sieci obszaru Natura 2000. Obiekt mostowy nie b ędzie ingerował w obszar Rzeka San.

8. Zaprojektowany obiekt mostowy (MA-37) nie wpłynie na zmian ę stosunków wodnych rzeki San (zarówno w fazie budowy jak i w fazie eksploatacji),

9. Wody opadowe nie wpłyn ą na pogorszenie warunków wodnych na obszarze Natura 2000. Obliczenia wykazały, Ŝe odprowadzane wody b ędą dotrzymywały warunki okre ślone w ustawodawstwie polskim.

10. Zgodnie z decyzj ą środowiskow ą w fazie budowy zastosowane b ędą metody budowy zabezpieczaj ące nurt rzeki San przed przedostaniem si ę materiałów budowlanych u Ŝywanych do wznoszenia obiektu.

11. Na rowie R-8 przed odprowadzeniem wód do rzeki San zgodnie z decyzj ą o środowiskowych uwarunkowaniach, zaprojektowano zastawki, których celem b ędzie odci ęcie zanieczyszczonych wód odpływaj ących z autostrady w przypadku powa Ŝnej awarii na obiekcie lub w przypadku wypadku drogowego.

12. Nie proponuje si ę wprowadzenia dodatkowych środków łagodz ących (nie uwzgl ędnionych dotychczas w dokumentacji projektowej),

13. Ze wzgl ędu na to, i Ŝ planowana inwestycja nie b ędzie miała znacz ącego negatywnego wpływu na obszar Natura 2000 – Rzeka San - nie zaleca si ę prowadzenia działa ń kompensacyjnych.

93 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

9. POWA śNE AWARIE

W wyniku kolizji drogowych czy wypadków mo Ŝe doj ść do wycieku paliwa ze zbiornika samochodu do gleby. W przypadku gdy w zdarzeniu uczestnicz ą pojazdy przewo Ŝą ce substancje niebezpieczne przewidywa ć mo Ŝna wydostanie si ę tych substancji do środowiska.

W ocenie ryzyka dla środowiska i ludzi przebiegu omawianego odcinka autostrady A-4 wyznaczono prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powa Ŝnej katastrofy transportowej.

Jak wynika z oblicze ń zagroŜenie zdrowia i Ŝycia ludzi oraz zagro Ŝeniem wód podziemnych i wód powierzchniowych kształtuje si ę na całej długo ści analizowanego odcinka autostrady A-4, zarówno w roku 2012 jak i w roku 2025, w obszarze III, tj. akceptacji ryzyka (nie jest wymagane podejmowanie dodatkowych działa ń w celu ograniczenia poziomu ryzyka). Na kwalifikacj ę drogi do obszaru III ma wpływ przede wszystkim prognozowane nat ęŜ enie ruchu na analizowanej trasie oraz niewielka g ęsto ść zaludnienia terenów przyległych.

Zagro Ŝenie dla wód powierzchniowych analizowano dla rzek: San, Wisznia, Potok Stubienko, Kanał Bucowski, ciek bez nazwy (dopływ rz. Szkło).

Pomimo kwalifikacji analizowanego odcinka autostrady do obszaru III akceptacji ryzyka - proponuje si ę dla ochrony wód powierzchniowych przed skutkami powa Ŝnych awarii zastosowanie środków minimalizuj ących powstawanie takich awarii (osadniki, separatory substancji ropopochodnych). Natomiast z uwagi na wyst ępuj ące na analizowanym obszarze warunki hydrogeologiczne przewiduje si ę działania maj ące na celu ochron ę wód podziemnych (szczelne systemy kanalizacji deszczowej, rowy odwadniaj ące).

10. MOśLIWE ODDZIAŁYWANIE

TRANSGRANICZNE

Budowa analizowanego odcinka autostrady A-4 jest przedsi ęwzi ęciem zlokalizowanym blisko granicy pa ństwa z Ukrain ą. Odległo ść wynosi ok. 4 537 m.

Przewidywany zakres prac budowlanych oraz pó źniejsza eksploatacja autostrady A-4 powodowa ć będą typowe dla tego rodzaju inwestycji oddziaływania komunikacyjne. B ędą one zwi ązane z emisj ą hałasu, zanieczyszczeniem powietrza i wód oraz powstawaniem odpadów.

Nie stwierdzono ponadnormatywnych st ęŜ eń zanieczyszcze ń w powietrzu wokół drogi.

Zaprojektowane rozwi ązania b ędą wystarczaj ące z punktu widzenia ochrony środowiska (wody powierzchniowe) przed wodami opadowymi powstaj ącymi podczas normalnej eksploatacji drogi, a tak Ŝe podczas wyst ąpienia sytuacji awaryjnych.

Przewidywany zasi ęg oddziaływania drogi b ędzie niewielki. Nie przewiduje si ę zatem transgranicznego oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko.

94 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

11. OBSZAR OGRANICZONEGO

UśYTKOWANIA

Zgodnie z zapisami ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko w raporcie o oddziaływaniu na środowisko dla dróg krajowych nie przedstawia si ę granic obszaru ograniczonego uŜytkowania (art. 66 ustawy). Zgodnie z art. 93 w/w ustawy organ wydaj ący decyzj ę o zezwoleniu na realizacj ę inwestycji drogowej (Wojewoda Podkarpacki) mo Ŝe nało Ŝyć obowi ązek sporz ądzenia analizy porealizacyjnej oraz stwierdzi ć konieczno ść utworzenia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania je Ŝeli ze sporz ądzonej analizy porealizacyjnej wyniknie, Ŝe pomimo zastosowania dost ępnych rozwi ąza ń technicznych nie mog ą by ć dotrzymane standardy jako ści środowiska (art. 135 ustawy prawo ochrony środowiska).

Uwzgl ędniaj ąc powy Ŝsze obecnie nie proponuje si ę powoływania obszaru ograniczonego u Ŝytkowania a wnioskuje si ę o zawarcie zapisu w decyzji o zezwoleniu na realizacj ę inwestycji drogowej obowi ązku sporz ądzenia analizy porealizacyjnej i jej przedstawienia w terminie 18 miesi ęcy od daty przekazania do uŜytkowania autostrady A-4 odcinku Rzeszów – Przeworsk - Korczowa. Proponowany zakres analizy porealizacyjnej opisano w rozdziale 13.

12. PROPOZYCJE MONITORINGU

12.1. FAZA BUDOWY

Budowa autostrady powodowa ć b ędzie powstawanie hałasu i emisji niezorganizowanej, których źródłem b ędą prace budowlane (praca sprz ętu, maszyn budowlanych). Emitowane w ten sposób zanieczyszczenia i energie nie s ą obj ęte pozwoleniami wymaganymi przez Prawo ochrony środowiska.

Propozycje monitoringu w fazie eksploatacji dla poszczególnych komponentów środowiska wynikaj ą z zapisów zawartych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla autostrady A-4.

HAŁAS

W fazie budowy nie proponuje się monitoringu hałasu w środowisku.

POWIETRZE

W fazie budowy autostrady nie proponuje si ę monitoringu emisji, jak i jako ści powietrza.

GLEBY

W fazie budowy autostrady nie proponuje si ę monitoringu gleb.

ODPADY

Nale Ŝy monitorowa ć wszelkie wycieki zanieczyszcze ń ropopochodnych, które mog ą wyst ąpi ć w trakcie prowadzenia prac budowlanych jako zdarzenia awaryjne. Zanieczyszczon ą w ten sposób gleb ę nale Ŝy

95 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 usuwa ć. Koszty usuni ęcia lub/i rekultywacji winien ponosi ć wykonawca robót budowlanych. W fazie budowy nale Ŝy dokumentowa ć przekazanie odpadów za pomoc ą „karty przekazania odpadu”.

WODY OPADOWE I ROZTOPOWE

W fazie budowy nie proponuje si ę monitoringu spływaj ących wód opadowych i roztopowych z analizowanej trasy.

WODY PODZIEMNE

Poniewa Ŝ, ka Ŝde odwodnienie wykopu budowlanego niezale Ŝnie od zastosowanej metody powoduje czasowe obni Ŝenie poziomu zwierciadła wód poziemnych, w zwi ązku tym zaleca si ę w okresie budowy prowadzenie obserwacji poziomu zwierciadła wody przez okres wykonywania prac. Prowadzenie obserwacji pozwoli na okre ślenie rzeczywistego wpływu prac na poziom wód gruntowych i podj ęcie stosownych środków zapobiegawczych.

Projekt takiego monitoringu powinien by ć zawarty w operatach wodno prawnych na obni Ŝenie zwierciadła wody w wykopie budowlanym.

ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

Prace budowlane w miejscach masowej migracji płazów nale Ŝy prowadzi ć pod nadzorem herpetologicznym – wymóg decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych oraz pod nadzorem przyrodniczym.

DOBRA KULTURY , STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE

W fazie budowy roboty ziemne nale Ŝy prowadzi ć pod nadzorem archeologicznym.

12.2. FAZA EKSPLOATACJI

Propozycje monitoringu w fazie eksploatacji dla poszczególnych komponentów środowiska wynikaj ą z zapisów zawartych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla autostrady A-4.

HAŁAS W fazie eksploatacji decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie przewiduje prowadzenia monitoringu hałasu. Zgodnie z wymogami prawa zarz ądzaj ący drog ą jest obowi ązany do okresowych pomiarów poziomów hałasu w środowisku wprowadzanych w zwi ązku z eksploatacj ą – w przypadku autostrady co 5 lat w okresie wykonywania generalnego pomiaru ruchu. Nie zaproponowano punktów monitoringu hałasu w fazie eksploatacji. W raporcie zaproponowano punkty monitoringu hałasu do wykonania analizy porealizacyjnej (rozdział 13).

POWIETRZE

Prognozowane st ęŜ enie zanieczyszcze ń nie b ędzie przekracza ć warto ści dopuszczalnych i dlatego nie proponuje si ę pomiarów w ramach monitoringu powietrza.

96 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

WODY POWIERZCHNIOWE

Nie proponuje si ę wykonywania monitoringu stanu wód powierzchniowych w fazie eksploatacji.

WODY PODZIEMNE

W fazie eksploatacji drogi nie proponuje si ę monitoringu wód podziemnych.

GLEBY

W fazie eksploatacji nie proponuje si ę przeprowadzania monitoringu gleb.

ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

Według pktu VI decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nale Ŝy po oddaniu rozpatrywanego odcinka autostrady do eksploatacji prowadzi ć monitoring faktycznego wykorzystania wybudowanego górnego przej ścia dla zwierz ąt w km 662+425, który ma obejmowa ć monitorowanie gatunków zwierz ąt korzystaj ących z przej ścia i w miar ę mo Ŝliwo ści intensywno ść jego wykorzystania. Monitoring nale Ŝy prowadzi ć cyklicznie przez okres 2 lat. Po upływnie ka Ŝdego roku informacje o monitoringu wraz z analiz ą otrzymanych danych przedstawione b ędą wła ściwemu organowi. W przypadku stwierdzenia braku lub bardzo słabego wykorzystania przej ścia przez zwierz ęta, potrzebne b ędzie dokonanie zmiany zagospodarowania terenu przej ścia.

13. ANALIZA POREALIZACYJNA

Zakres analizy porealizacyjnej dotyczącej analizowanej drogi został okre ślony w decyzji z dnia 29 grudnia 2008r. znak: RDO Ś-18-WOO-6613-1/21/08/kr o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia. Decyzja środowiskowa narzuca obowi ązek wykonania analizy porealizacyjnej w zakresie ochrony akustycznej terenów wymagaj ących ochrony przed hałasem, ochrony środowiska gruntowo-wodnego i ochrony powietrza atmosferycznego. Analiza zostanie przeprowadzona po upływie jednego roku od dnia oddania rozpatrywanego odcinka autostrady do u Ŝytkowania a jej wyniki nale Ŝy przedstawi ć w terminie 18 miesi ęcy od dnia oddania drogi do u Ŝytkowania. W przypadku stwierdzenia przekrocze ń warto ści dopuszczalnych poziomu hałasu zastosowane b ędą odpowiednie środki ochrony. W sytuacji, w której standardy jako ści środowiska nie b ędą mogły by ć dotrzymane, administrator drogi przedło Ŝy wła ściwemu organowi ochrony środowiska dokumenty niezb ędne do utworzenia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania.

HAŁAS

Zaproponowano 3 punkty pomiaru hałasu do analizy porealizacyjnej w km 649+250 (lewa strona), 649+850 i 659+300 (prawa strona).

97 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

SRODOWISKO GRUNTOWO WODNE

Decyzja środowiskowa narzuca obowi ązek wykonania analizy porealizacyjnej w zakresie ochrony środowiska gruntowo-wodnego po upływie roku od oddania do u Ŝytkowania analizowanego odcinka autostrady A-4. Proponuje si ę aby prowadzi ć okresow ą kontrol ę pracy instalacji rozdzielczych i ich konserwacj ę. Przegl ądy eksploatacyjne, w formie kontroli okresowej powinny by ć wykonywane okresowo tj. dwukrotnie w ci ągu roku, a tak Ŝe ka Ŝdorazowo po wyst ąpieniu awaryjnego dopływu ścieków. Eksploatacja urz ądze ń powinna by ć zgodna z zaleceniami zawartymi w instrukcji obsługi i konserwacji urz ądze ń podczyszczaj ących, a czynno ści z ni ą zwi ązane odnotowywane w zeszycie eksploatacji. Wyniki przegl ądu urz ądze ń podczyszczaj ących nale Ŝy wykorzysta ć przy opracowaniu analizy porealizacyjnej.

POWIETRZE

Po roku od rozpocz ęcia eksploatacji autostrady A-4 na odcinku Radymno-Korczowa winna zosta ć wykonana analiza porealizacyjna, która winna zosta ć przedstawiona przed upływem 18 miesi ęcy od daty oddania do u Ŝytkowania analizowanego odcinka autostrady.

Przeprowadzona analiza pozwoli na okre ślenie rzeczywistej wielko ści oddziaływania, uwzgl ędniaj ącej rzeczywist ą wielko ść nat ęŜ enia ruchu pojazdów, udział pojazdów poszczególnych klas i technologii wykonania silników w strukturze ruchu, a tak Ŝe obecno ść w bezpo średnim s ąsiedztwie pasa drogowego ekranów akustycznych i zwartych pasów zieleni wysokiej, poprawiaj ących warunki rozprzestrzeniania si ę zanieczyszcze ń (wpływaj ących na „podniesienie” punktu emisji zanieczyszcze ń).

13.1. PODSUMOWANIE

Decyzja środowiskowa nakłada obowi ązek wykonania analizy porealizacyjnej w zakresie ochrony akustycznej terenów wymagaj ących ochrony przed hałasem, ochrony środowiska gruntowo-wodnego i ochrony powietrza atmosferycznego. W raporcie zaproponowano lokalizacj ę punktów pomiarowych hałasu.

14. ANALIZA MO śLIWYCH

KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH

Według art. 90 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko organ wła ściwy do wydania decyzji o zezwoleniu na realizacj ę inwestycji drogowej (Wojewoda Podkarpacki) jest zobowi ązany do zapewnienia mo Ŝliwo ści udziału społecze ństwa. Zainteresowani musz ą zosta ć szczegółowo poinformowani o planowanej inwestycji, po czym maj ą mo Ŝliwo ść składania uwag i wniosków w terminie 21 dni (art.33-36 i 38 w/w ustawy). Zgłoszone przez społecze ństwo uwagi i wnioski Wojewoda przekazuje regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska, który wydaje postanowienie uzgadniaj ące warunki realizacji przedsi ęwzi ęcia.

98 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Ogłoszenie o przedmiotowym wniosku wraz z informacją o mo Ŝliwo ści i terminie składania uwag zostało zamieszczone na stronie internetowej Podkarpackiego Urz ędu Wojewódzkiego. Zapewniono udział społecze ństwa przy współpracy gmin, na terenie których lokalizowane jest przedsi ęwzi ęcie poprzez wywieszenie informacji o wniosku na tablicy ogłoszeń poszczególnych urz ędów. Ogłoszenie ukazało si ę równie Ŝ w gazecie codziennej „Nowiny”. Dodatkowo Inwestor we własnym zakresie przekazał informacje do publicznej wiadomo ści, poprzez wywieszenie obwieszcze ń Wojewody w miejscowo ściach Trzebownisko, Krasne, Ła ńcut, Czarna, Białobrzegi, Przeworsk, Try ńcza, Pawłosiów, Ro źwienica, Chłopice, Radymno, Orły, Stubno, Jarosław, Wi ązownica, Laszki na trasie projektowanej autostrady A-4.

W dniu 1 pa ździernika 2008r. w budynku Regionalnego Centrum Szkolenia Administracji w Rzeszowie została przeprowadzona rozprawa administracyjna otwarta dla społecze ństwa, na której zostało omówione przedmiotowe przedsi ęwzi ęcie z uwzgl ędnieniem jego oddziaływania na środowisko oraz ustale ń procedury oceny oddziaływania na środowisko.

W toku prowadzonego post ępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko przedmiotowego przedsi ęwzi ęcia wpłyn ęło kilka uwag i wniosków od Wójtów i mieszka ńców poszczególnych miejscowo ści dotycz ących lokalizacji autostrady. Wszystkie wnioski i uwagi zostały przekazane do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Rzeszowie celem ustosunkowania si ę do nich.

Odno śnie przebiegu planowanego odcinka autostrady udzielono odpowiedzi, Ŝe Inwestor- Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Rzeszowie, wyst ępuj ąc z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia jakim jest budowa autostrady przedło Ŝył równie Ŝ Raport o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko. W Raporcie przedstawiona została analiza wpływu na środowisko ka Ŝdego z wariantów przebiegu autostrady A-4. W wyniku dokonanej analizy Inwestor zawnioskował o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia w wariancie I/1 na odcinku Rzeszów Wschód – Przeworsk i II/1 na odcinku Przeworsk-Korczowa argumentuj ąc, Ŝe jest to wariant najkorzystniejszy dla środowiska.

Dnia 15 lipca 2009r. Wojewoda Podkarpacki wydał Decyzj ę o ustaleniu lokalizacji autostrady A-4 na odcinku W ęzeł Przeworsk – Korczowa (granica pa ństwa) od km 612+300,00 do km 668+837,65.

15. STOPIE Ń I SPOSÓB

UWZGL ĘDNIENIA WYMAGA Ń

DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY ŚRODOWISKA

W PROJEKCIE BUDOWLANYM

Dla analizowanej inwestycji została wydana Decyzja z dnia 29 grudnia 2008r. znak: RDO Ś-18-WOO- 6613-1/21/08/kr wydana przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia pn.: „Budowa autostrady A-4 na odcinku Rzeszów-Przeworsk-Korczowa, km 580+742,87 – 668+837”.

W w/w decyzji zawarte zostały wymagania dotycz ące ochrony środowiska, które nale Ŝy uwzgl ędni ć podczas realizacji i eksploatacji inwestycji oraz w projekcie budowlanym. Wymagania wraz ze sposobem 99 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 ich uwzgl ędnienia w projektach budowlanych opracowanych dla analizowanego odcinka autostrady A-4 przedstawiono w poni Ŝszych rozdziałach.

15.1. PROJEKT BUDOWLANY DLA ZADANIA II SEKCJA 1 OD KM 647+455,82 DO KM 664+300,00

Wymagania środowiskowe wraz ze sposobem ich uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym pt. „Zaprojektowanie i wykonanie autostrady A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 - od km 647+455,82 do km 664+300,00 przedstawiono w poni Ŝszej tabeli.

100 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Tabela 15.1.1 Sposób realizacji zalece ń do projektu budowlanego zawartych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z dnia 29 grudnia 2008r. znak: RDO Ś-18-WOO-6613-1/21/08/kr Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym Warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji I.1. Zaplecze budowy oraz drogi techniczne zorganizowa ć w sposób Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót - zapewniaj ący oszcz ędne korzystanie z terenu i minimalne nie przekształcenie jego powierzchni, a po zako ńczeniu prac teren przywrócony zostanie do stanu poprzedzaj ącego ich rozpocz ęcie. I.2 Roboty budowlane prowadzi ć w taki sposób aby minimalizowa ć Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót nie - ilo ść wytworzonych odpadów budowlanych I.3 Zaplecze budowy nale Ŝy zorganizowa ć poza: nie Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót Trasa analizowanego odcinka autostrady, a) obszarami wł ączonymi lub projektowanymi do w wi ększej cz ęś ci przebiega poza wł ączenia do Europejskiej Sieci Ekologicznej obszarami GZWP. Jedynie na odcinku Natura 2000 lub obszarami, na których wyst ępuj ą przeci ęcia doliny Sanu, trasa drogi gatunki i siedliska przyrodnicze o szczególnych przecina obszar GZWP Nr 429 – Dolina warto ściach przyrodniczych chronione w ramach Przemy śl. W zwi ązku z tym zaplecze sieci Natura 2000 lub innych form ochrony przyrody budowy nale Ŝy zlokalizowa ć poza tym b) pozostałymi obszarami chronionymi na podstawie obszarem. W sytuacji, gdy b ędzie to ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie niemo Ŝliwe nale Ŝy zastosowa ć dodatkowe przyrody zabezpieczenia, jak np.: c) granicami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych - uszczelnienie nawierzchni GZWP nr 425 „D ębica-Stalowa Wola-Rzeszów” placów postojowych dla maszyn, środków oraz GZWP nr 429 „Dolina Przemy śl”. W przypadku transportu, parkingu dla pracowników, itp., konieczno ści lokalizacji zaplecza budowy na terenie - uszczelnienie nawierzchni, gdzie w/w GZWP nale Ŝy zastosowa ć dodatkowe składowane b ędą odpady niebezpieczne zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem np. zanieczyszczone grunty; środowiska gruntowo-wodnego - stosowanie sprawnego sprz ętu i d) dolinami rzek: Stary Wisłok, Wisłok, Sawa, środków transportu, Mikó śka, Mleczka, Rudka, Rada, Wisznia, Potok Powinny one w wystarczaj ącym stopniu Terliczka, Potok Glemieniec, Potok Płytnica zabezpieczy ć GZWP przed ewentualn ą (śołynianka), Potok Miroci ński, Ł ęg Rokietnicki, infiltracj ą zanieczyszcze ń z powierzchni Potok Młynka, Potok Stubienko, Kanał Bucowski ziemi. e) bezpo średnim s ąsiedztwem zabudowy mieszkaniowej I.4 Odpady powstaj ące podczas realizacji przedsi ęwzi ęcia nale Ŝy Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót - segregowa ć i składowa ć w wydzielonym miejscu, w pojemnikach, zapewniaj ąc ich regularny odbiór przez uprawione podmioty. Odpady niebezpieczne, jakie mog ą si ę pojawi ć w ramach robót nie budowlanych nale Ŝy segregowa ć i oddziela ć od odpadów oboj ętnych i innych ni Ŝ niebezpieczne celem wywozu do specjalistycznych przedsi ębiorstw zajmuj ących si ę utylizacj ą

101 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym I.5 Ścieki socjalno-bytowe z zaplecza budowy nale Ŝy odprowadza ć Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót - do szczelnych zbiorników bezodpływowych i wywozi ć do nie najbli Ŝszej oczyszczalni ścieków I.6 Zaplecze budowy wyposa Ŝyć w sanitariaty, których zawarto ść Do uwzgl ędnienia przez Wykonawcę robót - nie będzie systematycznie usuwana przez uprawnione podmioty I.7 Prace budowlane w s ąsiedztwie terenów obj ętych ochron ą przed Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót - hałasem prowadzi ć wył ącznie w porze dziennej, tj. od godz. 6.00 do 22.00, a w przypadku istotnego nara Ŝenia na hałas zabudowy nie zwi ązanej ze stałym pobytem ludzi, stosowane b ędą przeno śne ekrany akustyczne I.8 W przypadku montowania ekranów akustycznych - Na omawianym odcinku nie zaprojektowano ekranów prze źroczystych nale Ŝy umie ści ć na nich czarne pionowe pasy o nie dotyczy prze źroczystych. szeroko ści 2 cm rozmieszczone co 10 cm I.9 Zabronione jest prowadzenie prac budowlanych powoduj ących tak Nie będą prowadzone prace budowlane powoduj ące przenoszenie - przenoszenie drga ń na zabytkowe obiekty budowlane lub budynki drga ń na zabytkowe obiekty budowlane lub budynki mieszkalne , mieszkalne, przekraczaj ących warto ści dopuszczalne okre ślone w przekraczaj ące dopuszczalne warto ści okre ślone w Polskich Polskich Normach Normach I.10 Ograniczy ć nale Ŝy do niezb ędnego minimum wycink ę drzew i Tylko drzewa bezwzgl ędnie koliduj ące z projektowan ą inwestycj ą - krzewów, natomiast drzewa znajduj ące si ę obr ębie placu budowy, zostały wyznaczone do wycinki. nieprzeznaczone do wycinku zabezpieczone b ędą przed Projekt zagospodarowania zieleni ą (wykonany przez firm ę Arcadis uszkodzeniami mechanicznymi Sp. z o.o. z Warszawy) zawarty jest w projekcie budowlanym - Tom 2.1/XV/2 – Projekt zieleni Ilo ść drzew przeznaczona do wycinki: • Drzewa do wycinki: 163 szt., ł ącznie 170 pni tak 2 • Krzewy do usuni ęcia: 44 m • Zadrzewienia do usuni ęcia: 30 262 m 2 • Zakrzewienie do usuni ęcia” 30 732 m 2 • Lasy do wyci ęcia: 8, 015 ha Na placu budowy wszystkie drzewa przeznaczone do zachowania, nara Ŝone na uszkodzenie, nale Ŝy skutecznie zabezpieczy ć, zgodnie z wymogami prawa budowlanego i ustawy o ochronie przyrody. I.11 Drzewa i krzewy usuwa ć nale Ŝy poza okresem l ęgowym ptaków, Zalecenie zawarto w projekcie gospodarki zieleni ą - tak tj. poza okresem od pocz ątku marca do ko ńca sierpnia I.12 Prace zwi ązane z budowa obiektów mostowych nad rzekami San Zalecenie zawarto w projekcie budowlanym - i Wisłok prowadzone b ędą poza okresem tarła ryb tj. poza tak okresem marzec-lipiec I.13 Wody rzeki Wisłok oraz rzeki San nale Ŝy zabezpieczy ć przed Zaproponowano technologi ę zabezpieczaj ącą wody rzeki San przed - mo Ŝliwo ści ą przedostania si ę do nich materiałów u Ŝywanych zanieczyszczeniami materiałów u Ŝywanych podczas budowy (opis tak podczas budowy np. poprzez stosowanie pomostów roboczych i rozdział 8.2) podestów zabezpieczaj ących I.14 Nale Ŝy przyj ąć minimaln ą szeroko ść pasa robót, tak, aby Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót - zniszczeniu uległa jak najmniejsza powierzchnia ro ślinno ści wokół nie koryt rzek Wisłok oraz San 102 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym I.15 W miejscach masowej migracji płazów wprowadzi ć nadzór Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót, zalecono prowadzenie - nie herpetologiczny nadzoru w miejscach migracji płazów. I.16 Obszar siedliska przyrodniczego ł ęgu olszowo-jesionowego Do uwzgl ędnienia w projekcie wykonawczym do projektu - *91E0-3, w km 663+800-664+050, zabezpieczy ć drewnianym nie budowlanego (projekt gospodarki zieleni ą) ogrodzeniem I.17 Prace niwelacyjne nale Ŝy prowadzi ć w taki sposób, aby unikn ąć Zastosowano technologie zabezpieczenia wód gruntowych w - odwodnienia pobliskich terenów tak projekcie architektoniczno-budowlanym (stateczno ść skarp i no śno ść podło Ŝa) – opis rozdział 5.4.4.2 I.18 Warstw ę gleby zdj ętą z pasa robót odpowiednio zdeponowa ć i po Do uwzgl ędnienia w projekcie wykonawczym do projektu - nie zako ńczeniu prac ponownie wykorzysta ć do rekultywacji terenów. budowlanego (prace ziemne) I.19 Nie powodowa ć zmiany lub ograniczenie wielko ści przepływów w Do uwzgl ędnienia w projekcie wykonawczym do projektu - ceikach powierzchniowych i wodach podziemnych oraz zmiany nie budowlanego kierunków i pr ędko ści przepływów wód I. 20 W przypadku prowadzenia prac ziemnych w obr ębie stanowisk Do uwzgl ędnienia w projekcie wykonawczym do projektu - archeologicznych nale Ŝy wyprzedzaj ąco przeprowadzi ć budowlanego wykopaliskowe ratownicze badania archeologiczne a w strefie nie obserwacji archeologicznej zapewni ć stały nadzór archeologa po uzyskaniu pozwolenia konserwatorskiego Wymagania dot. ochrony środowiska koni eczne do uwzgl ędnienia w projekcie budowlanym Emisja hałasu do środowiska: II.2 Budowa ekranów akustycznych w miejscach, które podlegaj ą - Na omawianym odcinku autostrady zaprojektowano dodatkowy - ochronie na nast ępuj ących odcinkach: - ekran o długo ści 330m, o wysoko ści 3 m, od 649+640 do 649+970, usytuowany po stronie lewej. II.3 Ekrany nale Ŝy wkomponowa ć w krajobraz poprzez nasadzenie Na całej długo ści ekranu E1 zaprojektowano nasadzenia drzew i Spełnione wymaganie decyzji tak zieleni osłaniaj ącej od strony zewn ętrznej. krzewów (zał. Nr 6) środowiskowej II.4 Przy projektowaniu ekranów akustycznych nale Ŝy uwzgl ędni ć Spełnione wymaganie decyzji Przy projektowaniu ekranu akustycznego uwzgl ędniono wyniki wyniki szczegółowych oblicze ń akustycznych, przeprowadzonych środowiskowej szczegółowych oblicze ń akustycznych, przeprowadzonych na na podstawie ostatecznych rozwi ąza ń projektowych wszystkich podstawie ostatecznych rozwi ąza ń projektowych wszystkich obiektów autostrady, jak i zwi ązanych z jej budow ą oraz obiektów autostrady, jak i zwi ązanych z jej budow ą oraz rozmieszczenia terenów chronionych przed hałasem (istniej ących rozmieszczeniem terenów chronionych przed hałasem jak i wynikaj ących z obowi ązuj ących rozstrzygni ęć dotycz ących (istniej ących, jak i wynikaj ących z obowi ązuj ących rozstrzygni ęć zagospodarowania terenów w zasi ęgu oddziaływania tak dotycz ących zagospodarowania terenów w zasi ęgu oddziaływania akustycznego autostrady) zidentyfikowanych przed wydaniem akustycznego autostrady) zidentyfikowanych przed wydaniem zezwolenia na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia. Projekt w zakresie zezwolenia na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia. Projekt w zakresie ekranów akustycznych uwzgl ędniaj ący tak opisany stan winien ekranów akustycznych uwzgl ędnia szczegółowe rozwi ązania wskazywa ć szczegółowe rozwi ązania ekranów w zakresie ich ekranów w zakresie ich ewentualnego przedłu Ŝenia konstrukcji, ewentualnego przedłu Ŝenia, konstrukcji, własno ści akustycznych własno ści akustycznych powierzchni, jak i kształtu czy koloru. powierzchni, jak i kształtu czy koloru. II.5 Nale Ŝy eliminowa ć przysłanianie ekranami akustycznymi Spełnione wymaganie decyzji obiektów zabytkowych (zespoły dworsko-parkowe, kapliczki) oraz środowiskowej Ekran akustyczny zaprojektowany w projekcie budowlanym nie widoków na nie, poprzez zastosowanie, tam gdzie nie spowoduje tak będzie przesłaniał obiektów zabytkowych. to przekrocze ń standardów jako ści środowiska, ekranów prze źroczystych. 103 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym Gospodarka wodno-ściekowa II.6 Uwzgl ędni ć odprowadzenie wód opadowych za pomocą systemu Odwodnienie powierzchniowe projektowanego odcinka realizowane Spełnione wymaganie decyzji rowów przyautostradowych lub kanalizacji deszczowej. będzie poprzez system rowów przydro Ŝnych otwartych, tzw. ścieków środowiskowej i wpustów ściekowych oraz kanalizacji deszczowej zamkni ętej. Wody opadowe b ędą oczyszczane na rowach trawiastych, tak osadnikach przepływowych, zbiornikach retencyjnych, retencyjno- przepływowych i retencyjno-infiltracyjnych. Odpowiednio zaprojektowane pochylenia podłu Ŝne i poprzeczne nawierzchni drogi umo Ŝliwia ć b ędą grawitacyjny spływ wody opadowej do odbiorników. II.7 Zastosowa ć, przed zrzutem wód do odbiornika, urz ądzenia Przed zrzutem wód do odbiornika przewidziano urz ądzenia Spełnione wymaganie decyzji oczyszczaj ące w postaci osadników oraz dodatkowo separatorów oczyszczaj ące w postaci osadników oraz dodatkowo separatorów środowiskowej zwi ązków ropopochodnych przed zrzutem do rzeki Wisłok, San i tak zwi ązków ropopochodnych przed zrzutem do rzeki San. na dopływie do Potoku Perliczka, jak równie Ŝ ze wzgl ędu na ochron ę uj ęcia wody w miejscowo ści Ł ąka. II.8 Zabezpieczy ć odpływy do głównych cieków zastawkami z Odpływy do głównych cieków zabezpieczone zastawkami z Spełnione wymaganie decyzji mo Ŝliwo ści ą odci ęcia spływaj ących zanieczyszcze ń powstałych w tak mo Ŝliwo ści ą odci ęcia spływaj ących zanieczyszcze ń powstałych w środowiskowej wyniku powa Ŝnej awarii. wyniku powa Ŝnej awarii. II.9 Wykona ć szczelny system odprowadzania wód z autostrady na - - nast ępuj ących odcinkach, gdzie trasa przebiega przez tereny GZWP, oraz w miejscach, gdzie zwierciadło wód gruntowych - zalega płytko pod powierzchni ą terenu:

m) od km 649+400 do km 649+700 – odcinek o płytkim zaleganiu Zaprojektowano wzmocnienie gruntu geomembran ą: Spełnione wymaganie decyzji zwierciadła wód gruntowych – uszczelnienie dna rowów tak strona lewa od km 648+314 do km 649+840 środowiskowej geowłóknin ą i geomembran ą strona prawa od km 648+314 do km 649+840 n) od km 654+000 do km 654+550 – przebieg przez teren GZWP Zaprojektowano kanalizacj ę deszczow ą w obr ębie GZWP nr 429 Spełnione wymaganie decyzji tak nr 429 – kanalizacja deszczowa (zał ącznik nr 2) środowiskowej II.10 Zaprojektowa ć oczyszczanie w separatorach ścieków W zlewniach obejmuj ących MOP i PPO zaprojektowano separatory Spełnione wymaganie decyzji zanieczyszczonych ropopochodnymi zbieranych z placów w koalescencyjne dla zapewnienia dodatkowej redukcji st ęŜ enia środowiskowej rejonie stacji paliw, serwisu i stanowisk kontroli technicznej na węglowodorów ropopochodnych. Zaprojektowano 42 zespoły terenach Miejsc Obsługi Podró Ŝnych (MOP), Obwodzie oczyszczaj ące wody opadowe, w tym cztery zło Ŝone z separatora Utrzymania Autostrady (OUA), Stacjach poboru Opłat (SPO) oraz tak koalescencyjnego i osadnika i pozostałe zło Ŝone jedynie z osadnika. Punktach Poboru Opłat (PPO) Przewiduje si ę budow ę 6 zbiorników, w tym dwóch retencyjnych, dwóch retencyjno – odparowuj ących i dwóch retencyjno – przepływowych.

II.11 Ścieki ze stanowiska postojowego dla pojazdów przewoŜą cych Spełnione wymaganie decyzji materiały niebezpieczne odprowadza ć do szczelnego zbiornika tak środowiskowej

II.12 Ścieki komunalne odprowadza ć kanalizacj ą sanitarn ą do Spełnione wymaganie decyzji biologicznej oczyszczalni ścieków tak środowiskowej

104 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym Ochrona przyrody II.13 Uwzgl ędni ć budow ę przej ść dla du Ŝych i średnich zwierz ąt w - -

nast ępuj ących lokalizacjach: 19. km 647+585, przej ście dolne, wymiary 10 m x 3 m obiekt PZ-34 w km 647+576, 13, wiadukt o długo ści 51m w ci ągu Spełnione wymaganie decyzji autostrady A-4, nad przej ściem dla zwierz ąt i drog ą dojazdow ą, środowiskowej tak przestrze ń dla zwierz ąt: dost ępna rozpi ęto ść pod obiektem= 14m, dost ępna wysoko ść pod obiektem = 4,3m 20. km 650+305, most poszerzony, wymiary 10 m x 5 m Obiekt MA-37 w km 650+305, most o długo ści 152m w ci ągu Spełnione wymaganie decyzji autostrady A-4, nad rzek ą San i przej ściem dla zwierz ąt, przestrze ń środowiskowej tak dla zwierz ąt po jednej stronie rzeki o szeroko ści = 10m i wysoko ści =5m 21. km 653+407, most poszerzony, wymiary 10 m x 5 m Obiekt M/PZ-40 w km 653+390, 67, most o długo ści ok. 185m w Spełnione wymaganie decyzji ci ągu autostrady A-4, nad potokiem Stubienko, drog ą Gminn ą środowiskowej tak Nienowice- So śnica-Brzeg i przej ściem dla zwierz ąt, pasy dla zwierz ąt po obu stronach Potoku Stubienko: szeroko ść ka Ŝdego z przej ść = 5m, wysoko ść =5m 22. km 654+590, most poszerzony, wymiary 10 m x 5 m Obiekt M/PZ-42 w km 654+462, 41, most o długo ści ok. 264m w Spełnione wymaganie decyzji ci ągu autostrady A-4, nad rzek ą Wiszni ą, Kanałem Bucowskim i środowiskowej tak przej ściami dla zwierz ąt, przestrze ń dla zwierz ąt: dost ępna rozpi ęto ść pod obiektem= 30m, dost ępna wysoko ść pod obiektem = 5,5m 23. km 656+960, przej ście dolne, wymiary 10 m x 3 m Obiekt PZ-45 w km 656+942 ,13, wiadukt o długo ści ok. 51m w Spełnione wymaganie decyzji ci ągu autostrady A-4, nad przej ściem dla zwierz ąt i drog ą środowiskowej tak dojazdow ą, przestrze ń dla zwierz ąt: Rozpi ęto ść pomi ędzy podporami = 14m, dost ępna wysoko ść pod obiektem = 5m 24. km 662+425, przej ście górne, szeroko ść 50 m Obiekt PZ-48 w km 662+425, przej ście górne dla zwierz ąt o Spełnione wymaganie decyzji tak szeroko ści 50m i długo ści ok. 129m, zagospodarowanie typu most środowiskowej krajobrazowy 25. Km 663+757, most poszerzony, wymiary 10 m x 5 m Obiekt M/PZ-50 w km 663+748, 36, most o długo ści 49,5m w ci ągu Spełnione wymaganie decyzji autostrady A-4, nad przej ściem dla zwierz ąt i ciekiem wodnym bez środowiskowej tak nazwy, przestrze ń dla zwierz ąt po obu stronach rzeki = 5m, dost ępna wysoko ść pod obiektem = 8m II.14 na powierzchni przej ścia górnego oraz obszarach naj ść do Po obydwu stronach przej ść zaprojektowano osłony Spełnione wymaganie decyzji przej ść nale Ŝy: antyol śnieniowe o wysoko ści 2,2m; zaprojektowano do obsadzenia środowiskowej • wybudowa ć po obydwu stronach przej ść osłony zwarte pasy pn ączy i inne formy zieleni gatunków rodzimych. Na antyol śnieniowe o wysoko ści 2,2-2,4 m oraz obsadzi ć je powierzchni przej ść przewidziano utworzenie warstwy ziemi o tak zwartymi pasami pn ączy i innymi formami zieleni gatunków mi ąŜ szo ści min. 80 cm, w tym ok. 50 cm ziemi urodzajnej. rodzimych, • na powierzchni przej ść utworzy ć warstw ę ziemi o mi ąŜ szo ści min. 80 cm, w tym ok. 50 cm ziemi urodzajnej. II.15 Uwzgl ędni ć budow ę przepustów dla małych zwierz ąt i płazów o - - wymiarach 3,0 m x 1,5 m w nast ępuj ących lokalizacjach:

105 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym • Obiekt P3, suchy, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść przelotowa= Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą km 649+590 tak 59, 95 m o środowiskowych uwarunkowaniach • km 650+980 Obiekt P6, suchy, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść przelotowa= Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą tak 43, 5m o środowiskowych uwarunkowaniach • Obiekt P8, zespolony z rowem, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5 , Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą km 652+540 tak długo ść przelotowa =41, 5m, półki dla płazów o szer. 0, 75m ka Ŝda o środowiskowych uwarunkowaniach • Obiekt P10, zespolony z rowem, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5 , Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą km 657+655 tak długo ść przelotowa =42, 5m, półki dla płazów o szer. 1, 00m ka Ŝda o środowiskowych uwarunkowaniach • Obiekt P12, suchy, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą km 659+305 tak przelotowa=39,0m o środowiskowych uwarunkowaniach • Obiekt P13, zespolony z rowem, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą Km 659+595 tak przelotowa =45, 4m, półki dla płazów o szer. 0, 75m ka Ŝda o środowiskowych uwarunkowaniach • Km 660+080 Obiekt P14, suchy, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść przelotowa Obiekt zaprojektowano w km 660+140. =38, 00m Lokalizacja przepustów została przesuni ęta o 60m i wynika z konieczno ści spełnienia warunków technicznych przepustów przy równoczesnym tak skorelowaniu z warunkami lokalnymi i niwelet ą drogi. Przesuni ęcie lokalizacji nie wpłynie ujemnie na migracj ę małych zwierz ąt przez obiekt (przepust suchy) ze wzgl ędu na zastosowanie płotków naprowadzaj ących zwierz ęta do przepustu. • Km 660+500 Obiekt P15, suchy, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść Obiekt zaprojektowano w km 660+530. przelotowa=38, 40m Lokalizacja przepustów została przesuni ęta o 30m i wynika z konieczno ści spełnienia warunków technicznych przepustów przy równoczesnym tak skorelowaniu z warunkami lokalnymi i niwelet ą drogi. Przesuni ęcie lokalizacji nie wpłynie ujemnie na migracj ę małych zwierz ąt przez obiekt (przepust suchy) ze wzgl ędu na zastosowanie płotków naprowadzaj ących zwierz ęta do przepustu. • Km 661+160 Obiekt P16, zespolony z rowem, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą tak przelotowa =47, 69m, półki dla płazów o szer. 0, 75m ka Ŝda o środowiskowych uwarunkowaniach • Obiekt P17, zespolony z rowem, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą Km 662+920 tak przelotowa =41, 10m, półki dla płazów o szer. 1, 00m ka Ŝda o środowiskowych uwarunkowaniach • Km 663+860 Obiekt P18, suchy, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5, długo ść przelotowa Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą tak =61, 80m- o środowiskowych uwarunkowaniach • Obiekt P19, suchy, skrzynkowy, wym. 3,0x2,02, długość przelotowa Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą Km 663+910 tak =60, 30m o środowiskowych uwarunkowaniach • Km 664+020 tak Obiekt P20, suchy, skrzynkowy, wym. 3,0x1,5 , długość Obiekt zaprojektowano zgodnie z decyzj ą 106 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym przelotowa =48, 50m o środowiskowych uwarunkowaniach II.16 Dno przepustów suchych powinno by ć pokryte warstw ą ziemi Dna wszystkich przepustów dla małych zwierz ąt, wyło Ŝono warstw ą Spełnione wymaganie decyzji mineralnej, a w cz ęś ci przeznaczonej dla zwierz ąt powinno tak gruntu rodzimego o mi ąŜ szo ści około 50cm Dla ka Ŝdego przepustu środowiskowej posiada ć wyrównan ą powierzchni ę zespolonego z ciekiem zaprojektowano płotki naprowadzaj ące. II.17 W przypadku przej ść zespolonych z ciekami wodnymi nale Ŝy po W przypadku przej ść dla zwierz ąt zespolonych z ciekiem wodnym Spełnione wymaganie decyzji obu stronach pozostawi ć pasy suchego terenu lub zainstalowa ć zaprojektowano półki dla zwierz ąt wyniesione ponad lustro wody środowiskowej półki o szeroko ści ok. 0,5 m wyniesione ponad zwierciadło wody. tak Półki musza mie ć dost ępne dla małych zwierz ąt i płazów poł ączenie z terenem po obu stronach przepustu

II.18 Zastosowa ć szczelne płotki zabezpieczaj ące przed wej ściem W otoczeniu przej ść dla płazów zaprojektowano płotki Spełnione wymaganie decyzji płazów na autostrad ę i kieruj ące je do przepustów, w rejonie naprowadzaj ące środowiskowej tak przej ść dla płazów, pomi ędzy ogrodzeniem autostrady i przepustem. II.19 Wykona ć nasadzenia pasów zieleni izolacyjno-osłonowej o Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji szeroko ści min. 10 m na nast ępuj ących odcinkach: szeroko ści min. 10 m na wszystkich wymienionych poni Ŝej środowiskowej odcinkach (Projekt budowlany Tom 2.1/XV/2 Projekt zieleni) 647+340 – 647+530 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 190m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 647+340 – 647+530– strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 190m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 647+510 – 647+800 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 290m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 647+800 – 649+360 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 1560m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 647+800 – 649+320 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 1520m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 649+370 – 649+530 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 160m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 649+540 – 650+470 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 930m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 650+570 – 654+000 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 3430m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 650+570 – 654+000 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 3430m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 654+360 – 654+550 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 190m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 654+360 – 654+550 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 190m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 654+770 – 654+900 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 130m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 654+770 – 654+900 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 130m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 107 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym 657+250 - 657+550 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 300m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 657+250 – 657+550 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 300m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 658+850 – 659+120 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 270m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 659+120 – 659+420 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 300m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej

659+120 – 659+420 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 300m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 659+500 – 659+670 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 170m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 659+670 – 660+470 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 800m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 659+670 – 660+470 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 800m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 660+800 – 662+290 - strona lewa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 1490m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej 660+800 – 662+330 – strona prawa Zaprojektowano nasadzenia pasów zieleni izolacyjno – osłonowej o Spełnione wymaganie decyzji tak długo ści 1530m i szeroko ści min. 10m. środowiskowej II.20 Skład gatunkowy drzew i krzewów wchodz ących w skład pasa Zaplanowano gatunki drzew i krzewów zgodnie z zaleceniem Spełnione wymaganie decyzji zieleni przydro Ŝnej, nale Ŝy dobra ć tak by były one odporne na (Projekt budowlany Tom 2.1/XV/2 Projekt zieleni) środowiskowej tak zanieczyszczenia, mrozoodporne, dostosowane do warunków gruntowo-wodnych oraz dostosowane do istniej ącej zieleni II.21 Podczas wykonywania nasadze ń nale Ŝy wzi ąć pod uwag ę Zaplanowano gatunki drzew i krzewów zgodnie z zaleceniem Spełnione wymaganie decyzji uwarunkowania siedliskowe, techniczne, wskazania zwi ązane z (Projekt budowlany Tom 2.1/XV/2 Projekt zieleni) środowiskowej tak architektur ą krajobrazu i ochron ą zabytków, jak równie Ŝ wymogi bezpiecze ństwa II.22 Na całej długo ści autostrady nale Ŝy zastosowa ć ogrodzenie Spełnione wymaganie decyzji ochronne z siatki metalowej o zmiennej wielko ści oczek środowiskowej zmniejszaj ącej si ę ku dołowi; wysoko ść minimalna ogrodzenia Projekt przewiduje obustronne ogrodzenie autostrady z siatki powinna wynosi ć 250 cm dla obszarów le śnych oraz polno- ochronnej o zmiennej wielko ści oczek, zmniejszaj ącej si ę ku dołowi. le śnych i 220 cm dla pozostałych obszarów; siatka musi by ć Wysoko ść ogrodzenia wynosi 250 cm na terenach le śnych i 220 cm zakopana pod powierzchni ą ziemi na gł ęboko ści co najmniej 30 tak obszarach polno-le śnych. Ogrodzenie autostrady ł ączy si ę szczelnie cm. Ogrodzenia ochronne musz ą ł ączy ć si ę w sposób szczelny z z czołami przepustów lub przechodzi bezpo średnio ponad czołem czołem dolnych przej ść dla zwierz ąt, a w miejscach lokalizacji przepustu. przepustów dla małych zwierz ąt i płazów, ogrodzenia musza łączy ć si ę w sposób szczelny z czołem przepustu lub przechodzić bezpo średnio ponad wlotem przepustu. Inne II.23 Zaprojektowa ć zaplecze budowy oraz drogi techniczne w sposób - nie Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót zapewniaj ący oszcz ędne korzystanie z terenu i minimalne 108 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Uwzgl ędnienie Uwagi Nr wg Wymagania zawarte w decyzji w projekcie Sposób uwzgl ędnienia wymaga ń Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach budowlanym przekształcenie jego powierzchni. II.24 Przeprowadzi ć analiz ę rozwi ąza ń pod k ątem minimalizacji - zu Ŝycia surowców, paliw, energii i minimalizacji ilo ści nie Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót wytwarzanych odpadów, w szczególno ści na etapie realizacji przedsi ęwzi ęcia. II.25 W przypadku konieczno ści lokalizacji zaplecza budowy na terenie - GZWP zastosowane zostan ą dodatkowe zabezpieczenia w postaci geomembrany przed zanieczyszczeniem środowiska nie Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót gruntowo-wodnego.

II.26 Uwzgl ędni ć przesuni ęcie lub przeniesienie na nowe miejsce, w - uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, kapliczek Nie dotyczy Na omawianym odcinku autostrady nie zlokalizowano takich kolizji oraz krzy Ŝy przydro Ŝnych w przypadku ich kolizji z inwestycj ą. III. Przed przekazaniem do u Ŝytkowania opracowany zostanie - program działa ń na wypadek wyst ąpienia awarii zwi ązanych z nie Do uwzgl ędnienia przez Wykonawc ę robót przewozem substancji niebezpiecznych. Inne - Monitoring V Pomiary hałasu i st ęŜ eń NO w terminie jednego roku od oddania Do zrealizowania po wybudowaniu autostrady - x Nie dotyczy drogi do u Ŝytkowania. VI Monitoring faktycznego wykorzystania wybudowanego przej ścia Do zrealizowania po wybudowaniu autostrady - górnego dla zwierz ąt (km 662+425); monitorowanie gatunków zwierz ąt korzystaj ących z przej ścia i w miar ę mo Ŝliwo ści intensywno ść jego wykorzystania. Monitoring prowadzi ć nale Ŝy Nie dotyczy cyklicznie przez okres 2 lat. W przypadku stwierdzenia braku lub bardzo słabego wykorzystania przej ścia przez zwierz ęta potrzebne b ędzie dokonanie zmiany zagospodarowania terenu przej ścia. Inne - Analiza porealizacyjna IV Po upływie jednego roku od dnia oddania analizowanego odcinka Do zrealizowania po wybudowaniu autostrady - autostrady do u Ŝytkowania przeprowadzona zostanie analiza porealizacyjna, w tym w szczególno ści w zakresie ochrony akustycznej terenów wymagaj ących ochrony przed hałasem, ochrony środowiska gruntowo-wodnego, ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem. Analiz ę nale Ŝy przedstawi ć w terminie 18 miesi ęcy od dnia oddania obiektu do u Ŝytkowania. W Nie dotyczy przypadku stwierdzenia przekrocze ń warto ści dopuszczalnych poziomu hałasu nale Ŝy zastosowa ć odpowiednie środki ochrony. W sytuacji, w której standardy jako ści środowiska nie b ędą mogły by ć dotrzymane, administrator drogi przedło Ŝy wła ściwemu organowi ochrony środowiska dokumenty niezb ędne do utworzenia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania.

109 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

15.2. PODSUMOWANIE

Po przeprowadzonej analizie mo Ŝna wnioskowa ć, i Ŝ projekt budowlany wypełnia wymagania zawarte w decyzji środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia polegaj ącego na budowie odcinka autostrady A-4 Sekcja 1 od km 647+455,82 do km 664+300,00. Trudne do uwzgl ędnienia na tym etapie projektowania (projekt budowlany) s ą zapisy punktów: II.23-II.26 odnosz ące si ę do szczegółowych rozwi ąza ń w fazie realizacji inwestycji, które konieczne s ą do wypełnienia przez Wykonawc ę robót. Tak Ŝe niektóre zapisy punktu I decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie zostały uwzgl ędnione w projekcie budowlanym, poniewa Ŝ odnosz ą si ę m.in. do organizacji placu budowy i realizacji inwestycji zgodnie z ustawodawstwem zwi ązanym z ochron ą środowiska.

16. URZĄDZENIA OCHRONY

ŚRODOWISKA

Środowisko przyrodnicze

Dla omawianego odcinka autostrady zaprojektowano 7 obiektów pełni ących rol ę przej ść dla du Ŝych i średnich zwierz ąt (w tym jedno górne) oraz 13 przepustów dla zwierząt.

W celu uniemo Ŝliwienia wej ścia zwierząt na drog ę zaprojektowano wygrodzenie autostrady za pomoc ą ogrodzenia z siatki.

Projektowane przej ścia dla zwierz ąt oraz wygrodzenie drogi, w znacz ący sposób wpłyn ą na popraw ę bezpiecze ństwa zwierz ąt, a tak Ŝe ogranicz ą ryzyko wyst ąpienia kolizji drogowych.

Projekt zieleni przewiduje nowe nasadzenia drzew i krzewów. Obsadzenie zieleni ą terenów przy przepustach i przej ściach dla zwierz ąt ma na celu kształtowanie warunków migracji zwierząt.

Hałas

Na omawianym odcinku autostrady A-4 zaprojektowany został dodatkowy ekran akustyczny (nieprzewidziany w projekcie wst ępnym) o wysoko ści 3 m.i długo ści 330 m od km 649+640 do km 649+970 po stronie prawej.

Ochrona wód powierzchniowych

Projekt budowlany przewiduje budow ę 42 zespołów oczyszczaj ących wody opadowe, w tym czterech składaj ących si ę z separatora koalescencyjnego substancji ropopochodnych i osadnika. Pozostałe składa ć si ę b ędą jedynie z osadnika.

Środowisko gruntowo-wodne

Projekt prac obejmuje odwodnienia wgł ębne drogi realizowane poprzez system kanalizacji deszczowej prowadzonej na odcinkach autostrady, przedstawionych w cz ęś ci graficznej niniejszego streszczenia raportu (Zał ącznik nr 2).

110 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

17. ŹRÓDŁA INFORMACJI

Podstawowym źródłem informacji były: 1. „Prognoza ruchu dla autostrady A-4 na odcinku Przeworsk – Korczowa”, Instytut In Ŝynierii L ądowej Politechniki Wrocławskiej, lipiec 2008 r.; 2. „Zasady ochrony środowiska w drogownictwie”, Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa, 2002r.; 3. „Oceny oddziaływania dróg na środowisko” – Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych. Warszawa, 1999 r.; 4. „Stan środowiska w województwie podkarpackim w latach 2000-2007” WIO Ś w Rzeszowie, 2008 r.; 5. Ocena jako ści powietrza w województwie podkarpackim za rok 2007 r. WIO Ś Rzeszów, 6. Ocena jako ści powietrza w województwie podkarpackim za rok 2008 r. WIOŚ Rzeszów, 7. Z. Chłopek - „Ekspertyza naukowa – opracowanie oprogramowania do wyznaczania wielko ści charakteryzuj ących emisj ę zanieczyszcze ń z silników spalinowych pojazdów samochodowych w celu oceny oddziaływania na środowisko w latach 2010 i 2030” 8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 roku w sprawie standardów jako ści gleby oraz standardów jako ści ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359). 9. „Zwierz ęta a drogi – Metody ograniczania negatywnego wpływu dróg na populacje dzikich zwierz ąt” – W. J ędrzejewski, S. Nowak, R. Kurek, R. W. Mysłajek, K. Stachura, Zakład Badania Ssaków PAN – wydanie II, Białowie Ŝa 2006 r. 10. Liro A., Dyduch-Falniowska A. 1999. Natura 2000 - Europejska Sie ć Ekologiczna. MO ŚZNiL Warszawa. 1-93. 11. Tomasz Załuski, Andrzej Przysta ński, Dariusz Kami ński, Krzysztof Kasprzyk, Tomasz Brauze, Radosław Puchałka, Iwona Łazowy, Michał Leszczy ński, Anna M. Gli ńska, Leszek Kucharski, Mariusz Glubowski, Tomasz Janiszewski Inwentaryzacja siedlisk przyrodniczych i gatunków w aspekcie obszarów Natura 2000 - Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, czerwiec 2007 12. Rezerwaty przyrody w Polsce Południowej, G. R ąkowski, M. Walczak, M. Smogorzewska, IO Ś, Warszawa, 2006 r. 13. Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Geodeta Kraju, Warszawa, 1994 r.; 14. „Ocena stanu zdrowia i samopoczucia ludno ści zamieszkałej w zró Ŝnicowanych warunkach akustycznych”- Z. Koszarny, Roczniki Pa ństwowego Zakłady Higieny – Tom 52, Nr 2, 2001 r.; 15. „Praktyczne zastosowanie algorytmu oceny ryzyka w ocenie zagro Ŝenia ludzi i środowiska w wyniku katastrofy transportowej z uwolnieniem substancji niebezpiecznych” (wyci ąg z oceny oddziaływania autostrady A-2) – mgr Wanda Kacprzyk Zakład Polityki ekologicznej Instytutu Ochrony Środowiska http://manhaz.cyf.gov.pl/manhaz/warsztaty_11_2004/Wp2/WP2_pl/Autostrada%20A2_Kacprzy/Autos trA2_Kacprzyk.pdf 16. „Akumulacja ołowiu, kadmu i cynku w glebach le Ŝą cych wzdłu Ŝ obwodnicy siedleckiej” – „Obieg pierwiastków w przyrodzie. Monografia tom I”– Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 2001r.; 17. Atlas Hydrogeologiczny Polski w skali 1:500 000, PIG, 1995 18. Podział Hydrograficzny Polski, Cz ęść I – Zestawienia liczbowo-opisowe, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa, 1983 r. 19. Dokumentacja Geologiczno-In Ŝynierska dla autostrady A-4 na odcinku Jarosław (w ęzeł Wierzbna) – Korczowa od km 621+930,00 do 668+837,65”, Przedsi ębiorstwo Geologiczne sp. Z o.o. w Kielcach, maj 2009, 20. Mapa Waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, PIG, 2003r. 21. Atlas Hydrogeologiczny Polski w skali 1:500 000, PIG, 1995 22. Geologia regionalna Polski – E. Stupnicka 1989. 23. Materiały Banku Hydro 24. Ograniczenie zanieczyszcze ń w spływach powierzchniowych z dróg – H. Sawicka-Siarkiewicz, IO Ś, 2004 r. 25. Materiały z Mi ędzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej – Ochrona wód powierzchniowych, podziemnych oraz gleb wzdłu Ŝ dróg i autostrad, Krzy Ŝowa, 2004 r. 26. norma PN-S-02204 „Drogi samochodowe. Odwodnienie dróg”, 27. „Ograniczanie zanieczyszcze ń w spływach powierzchniowych z dróg. Ocena technologii i zasady wyboru”– Halina Sawicka–Siarkiewicz, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 2004 r. 28. Materiały z Mi ędzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej – Ochrona wód powierzchniowych,

111 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

podziemnych oraz gleb wzdłu Ŝ dróg i autostrad, Krzy Ŝowa, 2004 r. 29. Kondracki J. 1998. Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa., 30. Walczak M., Radziejowski J., Smogorzewska M., Sienkiewicz J., Gacka-Grzesikiewicz E., Pisarski Z. 2001. Obszary chronione w Polsce. IO Ś, III wyd., Warszawa. 31. „Prognoza gospodarstw domowych na lata 2009-2030” - Główny Urz ąd Statystyczny w Warszawie. 32. Wizja w terenie. 33. Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsi ęwzi ęcia budowy autostrady A-4 na odcinku Rzeszów- Przeworsk-Korczowa (granica pa ństwa), Transprojekt Gda ński Sp. z o.o., Gda ńsk 2008r.

112 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

18. PODSUMOWANIE

Przedmiotem raportu o oddziaływaniu na środowisko jest odcinek autostrady A-4 Zadanie II Sekcja 1 (od km 647+455,82 do km 664+300,00), b ędący cz ęś ci ą zamierzenia inwestycyjnego: autostrada A-4 na odcinku Rzeszów – Przeworsk – Korczowa.

Inwestorem planowanej drogi jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Rzeszowie, ul. Legionów 20, 35-959 Rzeszów.

Droga ta została przewidziana w dokumentach strategicznych i planistycznych na szczeblu krajowym, wojewódzkim i lokalnym. Jej budowa wynika te Ŝ z ustale ń i zobowi ąza ń mi ędzynarodowych Polski.

Jako nowy obiekt liniowy autostrada wprowadzi znaczne zmiany w istniej ącym środowisku. Utrudnienia i uci ąŜ liwo ści towarzysz ące fazie budowy b ędą relatywnie krótkie (2–3 lata). Natomiast faza eksploatacji spowoduje stałe w czasie oddziaływania.

Raport sporz ądza si ę w ramach ponownej oceny oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęcia na środowisko w trybie artykułu 88 ust. 1 pkt 1. Ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku. Tre ść raportu jest zgodna z artykułem 67 tej ustawy.

Realizacja inwestycji w kontek ście całego odcinka autostrady A-4 spowoduje znaczny spadek niekorzystnego oddziaływania istniej ącej drogi krajowej nr 4. Nowo projektowana droga przejmie ruch samochodów ci ęŜ arowych, który decyduje o mocy akustycznej poszczególnych odcinków trasy. Dzi ęki przej ęciu ruchu i oddaleniu go o znaczn ą odległo ść od zabudowy miejscowo ści Radymno, Młyny i Wola Zaleska zmaleje ilo ść osób nara Ŝonych na ponadnormatywny hałas. Analiz ę skali i zasi ęgu oddziaływania autostrady prowadzono dla prognozy ruchu na rok 2012 i 2025.

HAŁAS

1. W projekcie budowlanym zaprojektowano ekran akustyczny. Długo ść zaprojektowanego ekranu wynosi 330 m, ma on wysoko ść 3 m. Jest to ekran zaprojektowany dodatkowo ponad ekrany wskazane do zaprojektowania w decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych.

2. Po zastosowaniu zaprojektowanych zabezpiecze ń akustycznych mo Ŝna spodziewa ć si ę zmniejszenia warto ści poziomu d źwi ęku rz ędu od kilku do kilkunastu decybeli – skuteczno ść ekranowania zale Ŝy od układu geometrycznego źródło emisji – ekran – odbiornik. Maksymalna obliczona skuteczno ść ekranowania wynosi około 7,3 dB dla punktu numer 15.

3. Ekran został zaprojektowany poprawnie, poniewa Ŝ w du Ŝym stopniu zmniejsz ą uci ąŜ liwo ść akustyczn ą. Całkowite wyeliminowanie hałasu w przyszłych latach nie jest mo Ŝliwe, gdy Ŝ hałas uzale Ŝniony jest od nat ęŜ enia ruchu, które to z czasem b ędzie rosło.

4. W ramach analizy porealizacyjnej proponuje si ę wykonanie pomiarów hałasu w 3 punktach.

113 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

POWIETRZE

1. Budowa analizowanego fragmentu drogi wi ąŜ e si ę z powstawaniem zanieczyszcze ń powietrza atmosferycznego. W trakcie budowy drogi emisja zanieczyszcze ń ma charakter czasowy i lokalny - zmienia si ę w zale Ŝno ści od miejsca i fazy budowy drogi, znika wraz z zako ńczeniem budowy okre ślonego odcinka drogi.

2. W fazie budowy b ędą wyst ępowa ć emisje bezpo średnio z placu budowy oraz z dróg dojazdowych. Intensywno ść i rodzaje emisji s ą zwi ązane z etapem prac: podczas robót ziemnych – dominowa ć będzie niezorganizowana emisja pyłów, podczas budowy konstrukcji nawierzchni – emisja tlenków azotu, lotnych zwi ązków organicznych (VOC). Jak wynika z oblicze ń, wielko ść emisji z maszyn roboczych nie powinna powodowa ć przekrocze ń dopuszczalnych st ęŜ eń w powietrzu.

3. W fazie eksploatacji - wielko ści st ęŜ eń maksymalnych oraz średniorocznych w przypadku wszystkich analizowanych zanieczyszcze ń ni Ŝsze s ą od warto ści dopuszczalnych oraz warto ści odniesienia, okre ślonych zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawnymi.

4. W fazie eksploatacji jednym ze sposobów minimalizacji emisji do powietrza jest utrzymanie drogi w takim stanie aby emisja wtórna pyłów była minimalna. Zarz ądzaj ący drog ą nie ma mo Ŝliwo ści innego wpływu na minimalizowanie emisji z drogi – nie mo Ŝe zabroni ć wjazdu na drog ę pojazdom o starszej konstrukcji emituj ącym wi ęcej substancji. Zarz ądzaj ący drog ą mo Ŝe minimalizowa ć oddziaływanie drogi poprzez działania wtórne – utrzymanie drogi w czysto ści.

ŚRODOWISKO GRUNTOWO -WODNE

1. Wykonanie autostrady nie spowoduje zmiany lub ograniczenia przepływów, ich kierunków i pr ędko ści w sposób wpływaj ący na stan wód podziemnych na terenach s ąsiednich ze szczególnym uwzgl ędnieniem terenów wodono śnych, lokalizacji uj ęć (zarówno kopanych i wierconych), lasów itp.

2. Zaprojektowane rozwi ązania b ędą wystarczaj ące z punktu widzenia ochrony środowiska gruntowo- wodnego podczas normalnej eksploatacji drogi, a takŜe podczas wyst ąpienia sytuacji awaryjnych.

3. Podczas prac nad niniejszym opracowaniem nie zidentyfikowano nowych wymaga ń dotycz ących ochrony środowiska gruntowo-wodnego, które powinny zosta ć uwzgl ędnione w projekcie budowlanym.

WODY POWIERZCHNIOWE

1. Odbiornikami wód opadowych z projektowanego odcinka autostrady b ędą:

• rzeki: Stubienko, Wisznia, Kanał Bucowski, ciek bez nazwy (dopływ rzeki Szkło)

• rowy melioracyjne.

2. Wpływ projektowanej inwestycji na wody powierzchniowe zwi ązany b ędzie przede wszystkim w zwi ązku z powstaniem obiektów in Ŝynierskich (budowa mostów na rzekach i ciekach powierzchniowych oraz budowa przepustów). 114 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

3. Odwodnienie powierzchniowe projektowanych odcinków dróg realizowane b ędzie poprzez system rowów otwartych, ścieków i wpustów ściekowych. Wody opadowe b ędą oczyszczane na rowach trawiastych, osadnikach przepływowych, zbiornikach retencyjnych, retencyjno-przepływowych i retencyjno-infiltracyjnych. Zaprojektowano 42 zespoły oczyszczaj ące wody opadowe.

4. Głównym zanieczyszczeniem spływaj ącym do poszczególnych odbiorników z powierzchni dróg wraz z wodami opadowymi b ędą zawiesiny ogólne oraz w ęglowodory ropopochodne.

5. Wszystkie wymagania wymienione w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia dotycz ące gospodarki wodami opadowymi w ramach eksploatacji projektowanej autostrady A-4 zostały uwzgl ędnione w projekcie budowlanym.

6. Podczas prac nad niniejszym opracowaniem nie zidentyfikowano nowych wymaga ń dotycz ących gospodarki wodami opadowymi, które powinny zosta ć uwzgl ędnione w projekcie budowlanym.

7. Zaprojektowane rozwi ązania b ędą wystarczaj ące z punktu widzenia ochrony środowiska (wody powierzchniowe) przed wodami opadowymi powstaj ącymi podczas normalnej eksploatacji drogi, a tak Ŝe podczas wyst ąpienia sytuacji awaryjnych.

ODPADY

1. Za odzysk i unieszkodliwianie odpadów powstaj ących w fazie budowy przedsi ęwzi ęcia b ędzie odpowiedzialny wykonawca. Wykonawca, w rozumieniu przepisów ustawy o odpadach b ędzie wytwórc ą odpadów.

2. Powstaj ące podczas budowy i eksploatacji rozpatrywanej inwestycji odpady, nie b ędą wywierały negatywnego wpływu na otoczenie, o ile b ędą usuwane i zagospodarowywane zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska.

3. Faza eksploatacji autostrady nie b ędzie powodowa ć powstawania znacz ących ilo ści odpadów. Słu Ŝby eksploatacyjne podmiotu odpowiedzialnego za zarz ądzanie drog ą winny zapewni ć mo Ŝliwo ść odbioru wszystkich powstaj ących odpadów, w tym równie Ŝ odpadów powstałych w wyniku zdarze ń losowych.

ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

1. W s ąsiedztwie planowanej inwestycji ze wzgl ędu na otwarty, mało zabudowany i ró Ŝnorodny teren wyst ępuj ą dziko Ŝyj ące i b ędące pod ochron ą gatunki fauny.

2. Projektowana autostrada koliduje z obszarem Natura 2000 Rzeka San na odcinku od km 650+270 do km 650+335, tj. na długo ści 65 m. Przewiduje si ę wybudowanie przeprawy mostowej przez rzek ę San (obiekt MA-37). W celu zminimalizowania oddziaływania na ten obszar, projekt przewiduje posadowienie podpór mostu poza granicami obszaru Natura 2000. Przedmiotem ochrony obszaru Rzeka San PLH 180007 jest 5 gatunków ryb z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej, z których 3 gatunki wyst ępuj ą w wodach rzeki oraz 1 gatunek bezkr ęgowca, którego nie stwierdzono w wodach rzeki. Przeprowadzona ocena oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęcia na obszar Natura 2000 nie

115 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

wykazała znacz ącego negatywnego wpływu na obszar Natura 2000 Rzeka San – w zwi ązku z tym nie zalecono prowadzenia działa ń kompensacyjnych.

3. Autostrada przecina odnog ę korytarza Południowo - Centralnego przebiegaj ącego przez tereny le śne i niele śne w okolicach miejscowo ści Korczowa. W miejscu przeci ęcia tego korytarza projekt przewiduje budow ę dolnych przej ść dla zwierz ąt i jednego górnego.

4. Na odcinku obj ętym obecnym raportem tj. od km 647+455, 82 do km 664+300 zaprojektowano ł ącznie 7 przej ść wymaganych decyzj ą o środowiskowych uwarunkowaniach w tym: 6 przej ść dolnych dla du Ŝych i średnich zwierz ąt i jedno przej ście górne. Ponadto zaprojektowano 13 przepustów dla małych zwierz ąt i płazów. Zaprojektowane przej ścia i przepusty pozwol ą na zachowanie ci ągło ści korytarzy ekologicznych i umo Ŝliwi ą migracj ę zwierz ąt w obr ębie planowanej autostrady.

5. Projekt zieleni przewiduje nasadzenia zieleni przydro Ŝnej, tak aby były one odporne na zanieczyszczenia, mrozoodporne oraz dostosowane do warunków gruntowo wodnych. Przy planowaniu nasadze ń wzi ęto równie Ŝ pod uwag ę uwarunkowania siedliskowe i techniczne.

6. Projekt budowlany wypełnia zobowi ązania zawarte w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach pod wzgl ędem ochrony środowiska przyrodniczego.

KRAJOBRAZ

1. Analizowana inwestycja została wyznaczona nowym korytarzem drogi, dlatego budowa b ędzie stanowi ć całkiem nowy element przestrzenny.

2. Odbiór autostrady w krajobrazie b ędzie zale Ŝeć od typu i rodzaju krajobrazu oraz od charakteru zagospodarowania bezpo średniego otoczenia planowanej drogi, zarówno istniej ącego jak i projektowanego.

3. Planowana inwestycja przebiega w przewa Ŝaj ącym stopniu przez tereny stanowi ące typ krajobrazu zbli Ŝonego do naturalno - kulturowego i krajobrazu zbli Ŝonego do naturalnego oraz zdegradowanego. Stanowi ą je przede wszystkim tereny u Ŝytkowane rolniczo i nieu Ŝytki rolne, ł ąki i pastwiska w dolinach rzecznych, tereny pól z niewielkimi powierzchniami le śnymi oraz tereny le śne. Projektowany odcinek autostrady A-4 przebiega przez tereny, które omijają budynki mieszkalne w zabudowie jednorodzinnej.

ZABYTKI

1. Planowana droga nie koliduje z zabytkami wpisanymi do rejestru zabytków. W pobli Ŝu projektowanej trasy, w odległo ści ok. 270-800 m od osi drogi, zlokalizowane jest wczesno średniowieczne grodzisko „Horodysko” znajduj ące si ę w rejestrze zabytków (rejestr A-579 z dnia 02.12.1970 r.). Ze wzgl ędu na rozległo ść grodziska mo Ŝe by ć ono nara Ŝone w sytuacji wzmo Ŝonego ruchu ci ęŜ kiego sprz ętu budowlanego. Z tego wzgl ędu grodzisko nale Ŝy zabezpieczy ć w czasie prac budowlanych. Ponadto w trakcie budowy nale Ŝy zwróci ć szczególn ą uwag ę na nast ępuj ące obiekty zabytkowe znajduj ące si ę w pobli Ŝu planowanej autostrady tj. kaplic ę grecko-katolick ą w km 655+270, ko ściół nale Ŝą cy do zespołu dworsko-parkowego w km 659+250 do km 659+415 oraz krzy Ŝ przydro Ŝny w km 661+660.

116 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Obiekty te ze wzgl ędu na blisko ść projektowanej autostrady, podobnie jak grodzisko „Horodysko, wymagaj ą izolowania i zabezpieczenia na czas prowadzenia prac budowlanych w tych rejonach.

2. Zgodnie z zapisami decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zabrania si ę prowadzenia prac budowlanych powoduj ących przenoszenie drga ń na zabytkowe obiekty budowlane, przekraczaj ących warto ści dopuszczalne okre ślone w Polskich Normach.

3. W wyniku przeprowadzonych prac archeologicznych (powierzchniowo – sonda Ŝowych) dziewi ęć stanowisk archeologicznych wytypowano do ratowniczych bada ń wykopaliskowych (nr na trasie projektowanej autostrady 127, 110, 111, 48, 37, 8, 22, 5, 41). Natomiast na o śmiu stanowiskach proponowany jest ścisły nadzór archeologiczny podczas prac budowlanych (nr na trasie projektowanej autostrady 100, 101, 128, 129, 77, 33, 45, 46).

4. Podczas prowadzenia prac ziemnych naleŜy zapewni ć nadzór archeologiczny na całym analizowanym odcinku A-4. W przypadku odkrycia wcześniej nierozpoznanego stanowiska archeologicznego, nale Ŝy podj ąć prace dokumentacyjne i zabezpieczaj ące.

GLEBY

1. Realizacja autostrady spowoduje zaj ęcie na cele infrastrukturalne powierzchni terenu obecnie uŜytkowanego najcz ęś ciej w sposób rolniczy. W pasie drogowym i jego s ąsiedztwie (do 100 m od osi autostrady) znajd ą si ę gleby klas III a, III b, IV, V.

2. Emisja zanieczyszcze ń do powietrza pochodz ących z autostrady - jako o środek przemieszczania si ę zanieczyszcze ń do gleb - nie b ędzie powodowa ć przekroczenia st ęŜ eń dopuszczalnych. Mo Ŝna wi ęc przewidywa ć, Ŝe wpływ tych zanieczyszcze ń na gleby nie b ędzie wpływał w sposób istotny na pogorszenie ich stanu.

3. Prowadzenie prac wykonawczych zgodnie z obowi ązuj ącymi normami i przy poszanowaniu zasad ochrony środowiska (u Ŝywanie sprawnego technicznie sprz ętu, ograniczenie terenu placu budowy do niezb ędnego minimum, wła ściwa organizacja prac) powinno zminimalizowa ć negatywny wpływ inwestycji na środowisko glebowe.

4. W decyzji środowiskowej zapisano nast ępuj ące wymagania: warstw ę gleby zdj ętą z pasa robót odpowiednio zdeponowa ć i po zako ńczeniu prac ponownie wykorzysta ć do rekultywacji terenu. W decyzji znalazł si ę tak Ŝe zapis dotycz ący nasadze ń zieleni izolacyjnej.

19. WNIOSKI I ZALECENIA

Po analizie przeprowadzonej w niniejszym raporcie mo Ŝna wnioskowa ć, i Ŝ projekt budowlany wypełnia wymagania zawarte w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia polegającego na budowie odcinka autostrady A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku Radymno (bez w ęzła) – Korczowa Sekcja 1 od km 647+455,82 do km 664+300,00. Trudne do uwzgl ędnienia na tym etapie projektowania (projekt budowlany) s ą zapisy punktów: II.23-II.26 odnosz ące si ę do szczegółowych rozwi ąza ń w fazie realizacji inwestycji, które konieczne s ą do wypełnienia przez Wykonawc ę robót. Tak Ŝe 117 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

Streszczenie raportu o oddziaływaniu na środowisko Autostrada A-4 Rzeszów – Korczowa na odcinku: Radymno (bez w ęzła) – Korczowa – długo ści 22 km (od km 647+455,82 do km 668+837,65) – zadanie II Sekcja 1 – od km 647+455,82 do km 664+300,00 niektóre zapisy punktu I decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie zostały uwzgl ędnione w projekcie budowlanym, poniewa Ŝ odnosz ą si ę m.in. do organizacji placu budowy i realizacji inwestycji zgodnie z ustawodawstwem zwi ązanym z ochron ą środowiska.

Poni Ŝej przedstawiono zalecenia, które nale Ŝy spełni ć podczas realizacji inwestycji.

ZALECENIA DECYZJI O ŚRODOWISKOWYCH UWARUNKOWANIACH DOTYCZ ĄCE WARUNKÓW WYKORZYSTANIA

TERENU W FAZIE REALIZACJI I EKSPLOATACJI DO UWZGL ĘDNIENIA PRZEZ WYKONAWC Ę ROBÓT :

1) zaplecze budowy oraz drogi techniczne zorganizowa ć w sposób zapewniaj ący oszcz ędne korzystanie z terenu i minimalne przekształcenie jego powierzchni, a po zako ńczeniu prac teren przywrócony zostanie do stanu poprzedzaj ącego ich rozpocz ęcie.

2) zaplecze budowy nale Ŝy zorganizowa ć poza:

a. obszarami wł ączonymi lub projektowanymi do wł ączenia do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 lub obszarami, na których wyst ępuj ą gatunki i siedliska przyrodnicze o szczególnych warto ściach przyrodniczych chronione w ramach sieci Natura 2000 lub innych form ochrony przyrody

b) pozostałymi obszarami chronionymi na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody

c) granicami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (…) GZWP nr 429 „Dolina Przemy śl”. W przypadku konieczno ści lokalizacji zaplecza budowy na terenie w/w GZWP nale Ŝy zastosowa ć dodatkowe zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem środowiska gruntowo-wodnego

d) dolinami rzek: (…) Wisznia, Potok Stubienko, Kanał Bucowski

e) bezpo średnim s ąsiedztwem zabudowy mieszkaniowej

3) roboty budowlane prowadzi ć w taki sposób aby minimalizowa ć ilo ść wytworzonych odpadów budowlanych

4) odpady powstaj ące podczas realizacji przedsi ęwzi ęcia nale Ŝy segregowa ć i składowa ć w wydzielonym miejscu, w pojemnikach, zapewniaj ąc ich regularny odbiór przez uprawione podmioty. Odpady niebezpieczne, jakie mog ą si ę pojawi ć w ramach robót budowlanych nale Ŝy segregowa ć i oddziela ć od odpadów oboj ętnych i innych ni Ŝ niebezpieczne celem wywozu do specjalistycznych przedsi ębiorstw zajmuj ących si ę utylizacj ą

5) ścieki socjalno-bytowe z zaplecza budowy nale Ŝy odprowadza ć do szczelnych zbiorników bezodpływowych i wywozi ć do najbli Ŝszej oczyszczalni ścieków

6) zaplecze budowy wyposa Ŝyć w sanitariaty, których zawarto ść b ędzie systematycznie usuwana przez uprawnione podmioty

118 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

7) prace budowlane w s ąsiedztwie terenów obj ętych ochron ą przed hałasem prowadzi ć wył ącznie w porze dziennej, tj. od godz. 6. 00 do 22. 00 , a w przypadku istotnego nara Ŝenia na hałas zabudowy zwi ązanej ze stałym pobytem ludzi, stosowane b ędą przeno śne ekrany akustyczne

8) w przypadku montowania ekranów akustycznych przeźroczystych nale Ŝy umie ści ć na nich czarne pionowe pasy o szeroko ści 2 cm rozmieszczone co 10 cm

9) zabronione jest prowadzenie prac budowlanych powoduj ących przenoszenie drga ń na zabytkowe obiekty budowlane lub budynki mieszkalne, przekraczaj ących warto ści dopuszczalne okre ślone w Polskich Normach

10) ograniczy ć nale Ŝy do niezb ędnego minimum wycink ę drzew i krzewów, natomiast drzewa znajduj ące si ę obr ębie placu budowy, nieprzeznaczone do wycinku zabezpieczone b ędą przed uszkodzeniami mechanicznymi

11) drzewa i krzewy usuwa ć nale Ŝy poza okresem l ęgowym ptaków, tj. poza okresem od pocz ątku marca do ko ńca sierpnia

12) prace zwi ązane z budowa obiektów mostowych nad rzek ą San prowadzone b ędą poza okresem tarła ryb tj. poza okresem marzec-lipiec

13) wody rzeki San nale Ŝy zabezpieczy ć przed mo Ŝliwo ści ą przedostania si ę do nich materiałów uŜywanych podczas budowy np. poprzez stosowanie pomostów roboczych i podestów zabezpieczaj ących

14) nale Ŝy przyj ąć minimaln ą szeroko ść pasa robót, tak, aby zniszczeniu uległa jak najmniejsza powierzchnia ro ślinno ści wokół koryta rzeki San

15) w miejscach masowej migracji płazów wprowadzi ć nadzór herpetologiczny

16) obszar siedliska przyrodniczego ł ęgu olszowo-jesionowego *91E0-3, w km 663+800-664+050, zabezpieczy ć drewnianym ogrodzeniem

17) prace niwelacyjne nale Ŝy prowadzi ć w taki sposób, aby unikn ąć odwodnienia pobliskich terenów

18) warstw ę gleby zdj ętą z pasa robót odpowiednio zdeponowa ć i po zako ńczeniu prac ponownie wykorzysta ć do rekultywacji terenów

19) nie powodowa ć zmiany lub ograniczenie wielko ści przepływów w ceikach powierzchniowych i wodach podziemnych oraz zmiany kierunków i pr ędko ści przepływów wód

20) w przypadku prowadzenia prac ziemnych w obr ębie stanowisk archeologicznych nale Ŝy wyprzedzaj ąco przeprowadzi ć wykopaliskowe ratownicze badania archeologiczne a w strefie obserwacji archeologicznej zapewni ć stały nadzór archeologa po uzyskaniu pozwolenia konserwatorskiego.

INNE ZALECENIA

1. W celu obni Ŝenia hałasu powstałego w fazie budowy nale Ŝy: 119 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.

• stosowa ć nowoczesne maszyny wyposa Ŝone w elementy zmniejszaj ące emisj ę hałasu do środowiska, • w odpowiedni sposób sytuowa ć maszyny na placu budowy.

2. Po wybudowaniu autostrady nale Ŝy przeprowadzi ć kontrol ę szczelno ści ogrodze ń oraz prawidłowo ści wykonania siatek dog ęszczaj ących. W pierwszym sezonie wiosennym po oddaniu autostrady do uŜytkowania nale Ŝy przeprowadzi ć kontrol ę wykorzystania przepustów w okresie wiosennych migracji płazów. Wyniki kontroli prawidłowo ści wykonania siatek dog ęszczaj ących oraz wykorzystania przepustów nale Ŝy zawrze ć w analizie porealizacyjnej.

3. W okresie budowy autostrady nale Ŝy prowadzi ć nadzór przyrodniczy w rejonie obszaru Natura 2000 Rzeka San, w miejscach migracji płazów oraz w pobliŜu siedliska priorytetowego *91E0-3 – łęg olszowo-jesionowy w km 662+400, 663+800 – 664+050. 4. W trakcie budowy nale Ŝy zwróci ć szczególn ą uwag ę na grodzisko „Horodysko” wpisane do rejestru zabytków, zlokalizowane w odległo ści ok. 270-800 m od osi drogi. Ze wzgl ędu na rozległo ść grodziska mo Ŝe by ć ono nara Ŝone w sytuacji wzmo Ŝonego ruchu ci ęŜ kiego sprz ętu budowlanego. Z tego wzgl ędu grodzisko nale Ŝy zabezpieczy ć w czasie prac budowlanych. Ponadto w trakcie budowy nale Ŝy zwróci ć szczególn ą uwag ę na nast ępuj ące obiekty zabytkowe znajduj ące si ę w pobli Ŝu planowanej autostrady tj. kaplic ę grecko-katolick ą w km 655+270, ko ściół nale Ŝą cy do zespołu dworsko-parkowego w km 659+250 do km 659+415 oraz krzy Ŝ przydro Ŝny w km 661+660. Obiekty te ze wzgl ędu na blisko ść projektowanej autostrady, podobnie jak grodzisko „Horodysko”, wymagaj ą izolowania i zabezpieczenia na czas prowadzenia prac budowlanych w tych rejonach.

5. Podczas prowadzenia prac ziemnych nale Ŝy zapewni ć nadzór archeologiczny na całym analizowanym odcinku A-4. W przypadku odkrycia wcześniej nierozpoznanego stanowiska archeologicznego, nale Ŝy podj ąć prace dokumentacyjne i zabezpieczaj ące.

120 „GEOTECH” Sp. z o.o. Rzeszów – 2010 r.