ROZDZIAŁ I 1. WPROWADZENIE 1.1. PRZESŁANKI OGĚLNE Gmina
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY WOŁOMIN na lata 2005 - 2011 ROZDZIAŁ I 1. WPROWADZENIE 1.1. PRZESŁANKI OGÓLNE Gmina Wołomin jest prężną jednostką gospodarczo – społeczną. Od kilkudziesięciu lat rozwija się ona intensywnie, a Wołomin w wyniku szybkiej urbanizacji stał się dużym ośrodkiem miejskim i przemysłowym. W ciągu tego czasu postęp cywilizacyjny i wielokierunkowa ekspansja człowieka spowodowały znaczną degradację środowiska naturalnego. Sposób traktowania spraw związanych ze środowiskiem był jednakowy w całym kraju - Polsce do lat 90-tych XX wieku środowisko uważane było za źródło surowców i rezerwuar odpadów i zanieczyszczeń, co doprowadziło wiele regionów na skraj klęski ekologicznej. Przejawem tego było głównie zanieczyszczenie poszczególnych komponentów środowiska, zmniejszenie się powierzchni lasów, eksploatacja surowców naturalnych. Obecnie sytuacja ta uległa zmianie - przyjmuje się, że jednym z najważniejszych praw człowieka jest prawo do życia w czystym środowisku. Idea ta, nazywana ekorozwojem, miała swój początek w latach 60 – tych, ale ukoronowaniem działań była Konferencja Narodów Zjednoczonych “Środowisko i Rozwój” zorganizowana w czerwcu 1992 roku w Rio De Janeiro, zwana tez Szczytem Ziemi. Zasady przyjęte na tej konferencji zostały zawarte w wielu polskich aktach prawnych i dokumentach. Najważniejsza z nich jest Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku która stanowi, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój oznacza prowadzenie szerokiej działalności gospodarczej i społecznej przy jednoczesnym niedopuszczeniu do dalszej degradacji środowiska naturalnego oraz na podejmowaniu działań zmierzających do restytucji zniszczonych elementów środowiska. Istota rozwoju zrównoważonego polega na tym, aby zapewnić zaspokojenie obecnych potrzeb bez ograniczania przyszłym pokoleniom możliwości rozwoju. Wskazane zostało również, że ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych, które poprzez swoją politykę powinny zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne. Gminy należą do władz publicznych, zatem na nich również spoczywa obowiązek wykonywania zadań z zakresu ochrony środowiska oraz odpowiedzialność za jakość życia mieszkańców. Dodatkowym wyzwaniem stało się członkostwo w Unii Europejskiej oraz związane z nim wymogi. Trudnym zadaniem, czekającym gminę jest wdrożenie przepisów i osiągnięcie standardów UE w zakresie ochrony środowiska. Efektywność działań w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego zależy przede wszystkim od polityki i rozwiązań przyjętych na szczeblu lokalnym oraz pozyskania zainteresowania i zrozumienia ze strony społeczności lokalnych. Poprzez wydawanie decyzji związanych z zagospodarowaniem przestrzennym, gminy stały się kluczową stroną w kształtowaniu jakości środowiska na administrowanych przez siebie terenach. Z uwagi na szeroki zakres działań związanych z ochrona środowiska, niezbędna jest ich koordynacja przez uprawnione jednostki samorządowe. W tym celu konieczne jest opracowanie wieloletniego programu ochrony środowiska, sporządzonego na podstawie wnikliwej analizy środowiska, a także uwarunkowań gospodarczych i społecznych dla danego rejonu. Programy takie wykonuje się dla wszystkich szczebli administracyjnych: kraju, województwa, powiatu i gminy. Nieodłączną częścią Programu ochrony środowiska jest Plan gospodarki odpadami. 5 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY WOŁOMIN na lata 2005 - 2011 1.2. PODSTAWY PRAWNE Sporządzenie Programu ochrony środowiska na szczeblu gminnym jest obowiązkiem, zgodnie art. 17 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska, który stanowi, że zarząd gminy opracowuje program ochrony środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa. Program taki, sporządzany co 4 lata, powinien uwzględniać przede wszystkim cele i priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno - ekonomiczne i środki finansowe. Integralną częścią Programu ochrony środowiska jest Plan gospodarki odpadami. “Program Ochrony Środowiska dla gminy Wołomin uwzględnia wszystkie zagadnienia wyszczególnione w art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska oraz w art. 14 i 15 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach i w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 roku w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami. W opracowaniu uwzględnione zostały również wskazówki zawarte w “Wytycznych sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym”, opracowane przez Ministerstwa Środowiska 2002 roku oraz zalecenia zawarte w “Poradniku Opracowania Planów Gospodarki Odpadami dla Gmin i Powiatów”. Program ochrony środowiska dla gminy Wołomin jest zgodny z Polityką Ekologiczną Państwa, wojewódzkim programem ochrony środowiska, powiatowym programem ochrony środowiska i krajowym planem oczyszczania ścieków. Ponadto Program uwzględnia założenia zawarte w Strategii Rozwoju Gminy Wołomin oraz wszystkich przyjętych dokumentów o charakterze planistycznym. Z wykonania Programu Zarząd Gminy sporządzi co dwa lata raporty, które przedłoży Radzie Gminy. Program opiniowany jest przez Starostę Powiatu Wołomińskiego. 1.3. CEL I ZAKRES PROGRAMU Program ochrony środowiska jest pierwszym opracowaniem w dziejach gminy Wołomin kompleksowo przedstawiającym politykę ekologiczną gminy, będącym równocześnie aktualnym źródłem informacji o ekologicznych uwarunkowaniach gminy, a także spisem konkretnych zadań i zaleceń dla organów gminy oraz wszystkich korzystających ze środowiska. Realizacja tych zadań przyczyni się do poprawy jakości życia mieszkańców gminy Wołomin. Głównym celem Programu jest przedstawienie polityki ekologicznej gminy Wołomin wraz z wynikającymi z niej celami, kierunkami działań i zadaniami. Program ochrony środowiska określa: 1. Ogólną charakterystykę i ocenę zasobów oraz walorów środowiska przyrodniczego gminy Wołomin 2. Stan i tendencje przeobrażeń środowiska przyrodniczego gminy Wołomin 3. Podstawowe źródła przeobrażeń środowiska przyrodniczego gminy Wołomin 4. Ograniczenia i szanse rozwoju gminy wynikające ze stanu i przeobrażeń środowiska łącznie z rankingiem zagrożeń ekologicznych 5. Cele i kierunki działań w zakresie ochrony środowiska na następne lata w perspektywie krótko i średniookresowej 6. Zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne gminy Wołomin w zakresie ochrony środowiska 7. Zestawienie kosztów realizacji programu i dokonanie oceny źródeł finansowania programu 8. Harmonogram realizacji programu 6 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY WOŁOMIN na lata 2005 - 2011 9. Metody kontroli, monitorowania skutków realizacji programu i oceny realizacji zamierzonych celów 10. Uwarunkowania realizacyjne Programu, jego wdrożenie i monitoring Szczególne rozwinięcie Programu stanowi Plan gospodarki odpadami. Tak ujęty Program będzie wykorzystywany jako: • podstawowy dokument zarządzania gminą w zakresie ochrony środowiska, • wytyczna do tworzenia programów operacyjnych i zawierania kontraktów z innymi jednostkami administracyjnymi i podmiotami gospodarczymi w działaniach związanych ze środowiskiem, • przesłanka do konstruowania budżetu gminy i wieloletnich planów inwestycyjnych, • płaszczyzna koordynacji i układ odniesienia dla innych podmiotów działających w sektorze ochrony środowiska oraz podstawa do ubiegania się o fundusze celowe ze źródeł krajowych i Unii Europejskiej. Program ochrony środowiska służyć będzie koordynacji działań związanych z ochroną środowiska w gminie. Jego funkcje polegać będą na: • działaniach edukacyjno – informacyjnych, przekazywaniu ogółowi społeczeństwa, zainteresowanym podmiotom gospodarczym i instytucjom informacji na temat zasobów środowiska przyrodniczego oraz stanu poszczególnych komponentów środowiska, • wskazywaniu tzw. gorących punktów, czyli najważniejszych zagrożeń środowiska gminy i sposobów ich rozwiązywania, wytyczaniu priorytetów ekologicznych, • promowaniu i wdrażaniu zasad zrównoważonego rozwoju, • koordynacji działań związanych z ochroną środowiska pomiędzy: administracją publiczną wszystkich szczebli, instytucjami i pozarządowymi organizacjami ekologicznymi oraz społeczeństwem gminy na rzecz ochrony środowiska, • ułatwieniu władzom gminy wydawania decyzji określających sposób i zakres korzystania ze środowiska. Przedstawione cele i działania posłużą do kreowania takich zachowań ogółu społeczeństwa Gminy Wołomin, które służyć będą ogólnej poprawie stanu środowiska przyrodniczego, polepszenia warunków życia i samopoczucia mieszkańców oraz wzmocnieniu walorów turystycznych i rekreacyjnych gminy. Sam program nie jest dokumentem stanowiącym, ingerującym w uprawnienia poszczególnych jednostek administracji rządowej i samorządowej oraz podmiotów użytkujących środowisko. Należy jednak oczekiwać, że poszczególne jego wytyczne i postanowienia będą respektowane i uwzględniane w planach szczegółowych i działaniach inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska. Zakłada się, że kształtowanie polityki ekologicznej w Gminie Wołomin będzie miało charakter procesu ciągłego. Obecnie planowane jest wydanie kolejnych aktów prawnych, których ustalenia będą musiały być uwzględnione w zarządzaniu ochrona środowiska. Z tego względu, a także z uwagi na dynamiczną sytuację finansową Gminy oraz możliwość zmiany priorytetów proponuje się przyjęcie programowania “kroczącego”, polegającej na cyklicznym weryfikowaniu celów i wydłużaniu horyzontu czasowego Programu w jego kolejnych edycjach. 1.4. HORYZONT CZASOWY PROGRAMU Program ochrony środowiska obejmuje horyzont czasowy lat 2005