Gorzów. Hala W Detalach Cie Pokazało, Że Nie Uwzględniając Uwag Naszego Środowiska, Prawodawca Popeł- Nił Wiele Błędów

BIULETYN LUBUSKIEJ OKRĘGOWEJ IZBY INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA

KWARTALNIK: nr 1/2021 (31) ISSN2353-3242

Inwestycje Gorzów.Gorzów. Hala Hala w detalach w detalach str. 6-9 (PAS PROJEKT ARCHI STUDIO) PROJEKT (PAS Hala w Gorzowie. Rysunek elewacji zachodniej na etapie projektu budowlanego NASZA IZBA

Lubuska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa ul. Podmiejska Boczna 12a, Gorzów Wielkopolski fax. 95 720 77 17 e-mail: [email protected] Dział Członkowski (sprawy członkowskie): 95 720 15 38; 95 720 66 41 Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna (uprawnienia budowlane): 95 736 47 17 Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej: 95 736 47 17 Okręgowy Sąd Dyscyplinarny: 95 736 47 17 biuro czynne: we wtorki w godzinach 7.00 – 17.00, w piątki 7.00 – 13.00, w pozostałe dni tygodnia 7.00 – 15.00

Placówka Terenowa w Zielonej Górze: Aleja Niepodległości 22 65-722 Zielona Góra tel. 68 322 96 24 biuro czynne: wtorek i czwartek w godzinach 11:00 - 15:00

źródło: NOT

Punkt kontaktowy – Żary Punkt kontaktowy – Nowa Sól

ul. Żagańska 18, 68-200 Żary SERAFIŃSCY Biuro Projektów i Realizacji Inwestycji dane kontaktowe: 67-100 Nowa Sól, ul. Portowa 4 p. Rajmund Czerwonajcio tel. 68 374 25 37 dane kontaktowe: w godzinach 9.00 – 14.00 od poniedziałku do piątku p. Stanisław Serafiński tel. 606 123 045 w godzinach 9.00 – 15.00, a w sprawach tel. 601 768 360 pilnych w godzinach 15.00 – 20.00 od poniedziałku do piątku adres mailowy: [email protected] adres mailowy: [email protected] kontakt osobisty możliwy tylko po wcześniejszym telefonicznym umówieniu się

Biuletyn Lubuskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa

– wydawnictwo samorządu zawodowego cztery razy w roku trafia do rąk najwyższej klasy fachowców w dziedzinie budownictwa. Swoim zasięgiem obejmuje całe województwo, a jego nakład to 3 tysiące egzemplarzy. Przedstawiane artykuły dotyczą m.in. aktualnie realizowanych inwestycji o kluczowym znaczeniu dla polskiej gospodarki, osiągnięć nauki w dziedzinie budownictwa, najnowszych technologii i materiałów, bezpieczeństwa w budownictwie, także problematyki samorządu zawodowego inżynierów budownictwa. Jeżeli chcą Państwo dotrzeć do naszych Czytelników z informacją o swoich produktach bądź usługach, serdecznie zapraszamy do współpracy. Okręgowa Rada LOIIB 2 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA PO PIERWSZE

W numerze Szanowni Państwo, olejny rok za nami. Rok trudny. Rok, który kojarzyć nam się będzie zawsze z wal- 4-5 Zmiany legislacyjne ką z pandemią, która zabrała z naszego środowiska wielu zasłużonych dla branży, koleżanek i kolegów, o których będziemy pamiętali w naszych ser- Ważne dla inżynierów K cach. Ale życie toczy się dalej. Życzę wszystkim, by choć część postanowień nowo- budownictwa rocznych udało nam się zrealizować skutecznie. Wiele z nich, zwłaszcza tych zawo- dowych trzeba będzie zmodyfikować, bo... Choć, zmienione Prawo budowlane, 6-9 Inwestycje w założeniu jej autorów, miało uprościć i przyspieszyć proces inwestycyjno-budowlany oraz zapewnić większą stabilność podejmowanych w nim rozstrzygnięć, to ży- Gorzów. Hala w detalach cie pokazało, że nie uwzględniając uwag naszego środowiska, prawodawca popeł- nił wiele błędów. Stąd też, Sejm RP przyjął kilka kolejnych zmian w tej ustawie, 10-11 Wywiady Izby a także uchwalił wiele innych regulacji. I tak, ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspie- rających rozwój mieszkalnictwa, wprowadza znaczącą liczbę zmian w Prawie budowlanym z różnymi terminami ZDW czyli 1500 lubuskich wejścia w życie. Łącznie wszystkich zmian, które mają wejść w życie do 1 lipca 2021 r. będzie aż 107. Niektóre kilometrów z nich są kosmetyczne, ale pierwszych 16 już obowiązuje, bowiem weszły w życie z datą 5 stycznia 2021 r. Naj- istotniejsze informacje nt. zmian omówione zostały na stronach niniejszego Biuletynu. Na marginesie dodam, 12-13 Inwestycje że w GUNB ciągle trwają prace nad cyfryzacją procesu budowlanego, choć już od sierpnia 2020 r. działa rządowa aplikacja do składania wniosków w procesie budowlanym w serwisie e-budownictwo.gunb.gov.pl. Zamieszczo- Bogdaniec. Co wybudowali no tam 10 formularzy dla wybranych procedur. Jak deklaruje GUNB, dostęp do wszystkich usług budowlanych, i budują? Co w planach? a także elektronicznego dziennika budowy, poprzez ten portal, będzie gotowy do końca 2022 roku. Apeluję o baczne śledzenie modyfikowanych przepisów, co z pewnością ułatwią szkolenia na powyższy temat, dostęp- ne na stronach Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa. Jednocześnie sygnalizuję, że od następnego numeru 14-15 Lubuskie nowe Biuletynu, znajdziecie Państwo na jego łamach kącik „Co w prawie piszczy…?”, w którym zamieszczane będą budownictwo bieżące, ważne dla naszego środowiska, informacje nt. zmian w prawie. Stacje ładujące warunkiem Praca naszej Izby, i nie tylko naszej, jest – z uwagi na nieprzemijającą pandemie, mocno utrudniona, a także ograniczona. Korzystając ze zmian wprowadzonych w Statucie naszego samorządu oraz regulaminach działają- elektromobilności (2) cych w nim organów, przez XIX Krajowy Zjazd PIIB, zadania i obowiązki realizujemy na bieżąco, niemal bez za- kłóceń. Jest to zasługą zarówno członków tych organów, jak też pracowników Biura Izby, za co gorąco dziękuję. 15 Z życia Izby W tym trudnym okresie, staramy się stwarzać warunki do zdobycia uprawnień zainteresowanym osobom. Nie dało się, mimo zaawansowanych przygotowań, przeprowadzić 36 sesji egzaminacyjnej „Jesień 2020” i odbędzie Kalendarium Izby się ona 26 lutego br., w gościnnych progach Uniwersytetu Zielonogórskiego, a już przyjmujemy dokumenty na sesję „Wiosna 2021”, którą planujemy odbyć w maju tego roku. Jestem pełna wiary, że obie sesje 2021r. odbędą 16 Inwestycje się już bez przeszkód. Przygotowujemy się do realizacji przedsięwzięcia promującego zawód inżyniera budow- Nowa hala sportowa w Gubinie nictwa, zainicjowanego przez Mazowiecką Izbę Inżynierów Budownictwa, a objętego patronatem Prezesa Pol- skiej Izby Inżynierów Budownictwa, w formie, tzw. Dnia Otwartego, pod hasłem: „Budowa, eksploatacja, remont Twojego obiektu – porozmawiaj o tym z inżynierem budownictwa”. Akcja kierowana jest do społeczności lokal- 17 Inżynier po godzinach nych, zainteresowanych informacjami nt. procesu inwestycyjnego, zagadnień natury technicznej na etapie pro- Odporność ukryta w syropie jektowania i budowy oraz prawidłowego utrzymania obiektów istniejących. Koleżanki i Koledzy, mimo niesprzyjających warunków, staramy się nie zaniedbywać żadnego z naszych 18 Inwestycje wojewódzkie pól działania i z żadnego z nich nie zrezygnowaliśmy. Zostały tylko przesunięte w czasie. Będziemy nadal orga- nizować szkolenia otwarte, organizować konferencje i wyjazdy techniczne, spotkania integracyjne, np. z okazji Drogi, mosty, obwodnica obchodów Dnia Budowlanych. A może już najbliższy Zjazd Sprawozdawczy LOIIB, zaplanowany na 17 kwietnia br. pozwoli spotkać się w realu. A zanim się obejrzymy – nadejdą Święta Wielkanocne, a za nimi wiosna i wytę- 19-20 Fotorelacja żony czas pracy. Pamiętajmy o zachowaniu bezpieczeństwa – swego, naszych pracowników i użytkowników Inwestycje LUBUSKI ZDW zrealizowanych inwestycji. Z koleżeńskim pozdrowieniem: Ewa Bosy, Przewodnicząca Rady LOIIB

Biuletyn Lubuskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa

Wydawca: Lubuska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa, ul. Podmiejska Boczna 12a, 66-400 Gorzów Wielkopolski, fax. (95) 720-77-17 E-mail: [email protected] Redaktor naczelny: Adam Oziewicz Projekt i przygotowanie DTP: Robert Nowicki, [email protected], tel. kom. 608 329 993 Autorzy: dr inż. Ewa Bosy – Przewodnicząca Okręgowej Rady LOIIB, mgr inż. Mirosław Gruszecki, inż. Elwira Kramm, mgr inż. Waldemar Olczak, mgr Robert Lacroix Korekta: Michał Słupczyński Nakład: 3 000 egzemplarzy Publikowane w Biuletynie LOIIB artykuły prezentują stanowiska, opinie i poglądy ich autorów. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adjustacji tekstów oraz zmiany tytułów. Przedruki i wykorzystywanie opublikowanych materiałów, mogą odbywać się wyłącznie za zgodą Redakcji. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

www.lbs.piib.org.pl LUBUSKA OKRĘGOWA 3 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Zmiany legislacyjne

Ważne dla inżynierów budownictwa Ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa – najistotniejsze informacje.

stawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmia- 3a mówiący o tym, że przepis ust. 1 punkt 3 darowania działki lub terenu.” Oznacza to, że nie niektórych ustaw wspierających nie stosuje się do budowy, dla której nie ma umożliwia się podmiotom dołączanie w formie Urozwój mieszkalnictwa wprowadza obowiązku ustanowienia kierownika budowy, elektronicznej dokumentów – nie muszą to już znaczącą liczbę zmian w Prawie budowlanym obiektów służących obronności i bezpieczeń- być wszędzie dokumenty papierowe. z różnymi terminami wejścia w życie. Łącznie stwu państwa, obiektów liniowych. wszystkich zmian, które mają wejść w życie do W uzasadnieniu zmian jest napisane, że stro- 1 lipca 2021 r. będzie 107. Niektóre z nich są ty- Kolejne zmiany, które zostały wprowa- ny najczęściej posiadają dokumenty papiero- powo redakcyjne. Pierwszych 16 już obowią- dzone – w większości przypadków są wpro- we, nie elektroniczne. Ale aktualnie – wydając zuje – weszły w życie z datą 5 stycznia 2021 r. wadzone w całej ustawie – mówią o tym, że audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego czy wnioski o wydanie pozwolenia na budowę lub jakieś uzasadnienie zarządcy, co do stanu lub Część 1 zgłoszenia robót budowlanych można składać możliwości zajęcia pasa drogowego, przepro- W art. 3. punkt 3a, w definicji „obiekt linio- w formie papierowej albo w formie dokumen- wadzenia jakiegoś remontu na drodze – wiele wy” ustawodawca wprowadza zmianę dotyczą- tu elektronicznego za poświadczeniem adresu tego typu zaświadczeń jest przekazywanych cą kabli, które są zainstalowane nie tylko w ka- elektronicznego, o którym mowa w ustępie 7. w formie elektronicznej, dlatego tu ustawo- nałach technologicznych, ale również, które są dawca doszedł do wniosku, że mogą to być dowieszone do już istniejącej linii kablowej na- Co oznacza analogicznie, że w każdym również kopie takiego dokumentu, nie muszą ziemnej – nie stanowią obiektu budowlanego fragmencie zapisów dotyczących składania to być zawsze oryginały. lub jego części, ani urządzenia budowlanego. wniosków określonych w ustawie mówi się, że minister właściwy do spraw budownictwa, pla- Podsumowując, 19 stycznia 2021 roku weszły Z uzasadnienia zmian dołączonego do nowania i zagospodarowania przestrzennego w życie praktycznie tylko trzy zmiany. druku sejmowego wynika, że chodzi o unik- oraz mieszkalnictwa określi w drodze rozpo- nięcie sytuacji występowania różnic w opo- rządzenia wzór formularzy takiego wniosku. Część 3 datkowaniu kanalizacji kablowej podziemnej Z kolei formularz wniosku dokumentu elektro- Zmiany obowiązujące od 4 lutego 2021. oraz kabli, które są zawieszone jako naziem- nicznego udostępnia główny inspektor nad- Po raz kolejny pojawiają się wspomniane już ne. Te zmiany – ze względu na tytuł ustawy zoru budowlanego na swojej stronie. Miejsc, zmiany i ponownie trafiamy na art. 30, czyli na – są zaproponowane przez rząd. W pierwszej gdzie ustawodawca wprowadza taką zmianę sprawy obsługiwane przez administrację ar- kolejności mają przyspieszyć, usprawnić dzia- jest wiele – wystarczy zapamiętać, że dotyczy chitektoniczno-budowlaną. Znowu mówimy łania i montaż instalacji związanej ze światło- wszelkiego rodzaju wniosków. o pozwoleniach, uzgodnieniach lub kopiach wodami. tych pozwoleń, uzgodnień, opinii i innych do- Warto zastrzec, że do tej pory forma elek- kumentów – zatem chodzi znowu o doprecy- Ze wspomnianych zmian z pierwszej troniczna dokumentów nie funkcjonowała zowanie zmian i wskazanie, że mogą to być części (weszła w życie 5 stycznia 2021) poza w nadzorze budowlanym tylko papierowe kopie dokumentów przy zgłoszeniu budowy zmianą w słowniczku mamy niewielką redak- oryginały dokumentów. czy wykonywaniu innych robót. Zatem obo- cyjną zmianę w art. 29. Ze względu na skreśle- wiązuje postać papierowa i elektroniczna. Po nie jednego punktu, dodaje się punkt drugi. W naszym pierwszym punkcie dotyczą- raz kolejny jest mowa o ministrze, który okre- W konsekwencji słowo „przepis” – gdzie mó- cym zmian obowiązujących od 5 stycznia 2021 śli wzory i po raz kolejny mowa o GINB, któ- wiło się o jednym artykule – zastępuje się sło- roku warto wspomnieć o zapisie istotnym dla ry udostępni wzory wniosków pod adresem wem „przepisy” i dodaje się kolejny artykuł. nadzoru budowlanego. Chodzi o art. 59i, gdzie elektronicznym w określonym BIP i na okre- mówi się też o stwierdzeniu przystąpienia do ślonej stronie, skąd będzie można tego typu Nieco więcej zmian jest w art. 45a gdzie użytkowania obiektu budowlanego z narusze- wnioski pobrać, nawet wypełnić online. mowa o obowiązkach kierownika budowy lub niem przepisów art. 54 i art. 55 – w tym przy- inwestora przed rozpoczęciem budowy. W ust. padku nie mówimy o „zawiadomieniu o za- W tym miejscu dodany zostanie również 3 ustawodawca skreśla punkt 3 i dodaje cały kończeniu robót budowlanych”, tylko wprost art. 30b – dotyczy pozwolenia na rozbiórkę. dodatkowy art. 3a mówiący o inwestycjach, określa się, że dotyczy to zawiadomienia o za- Rozbiórki będzie można dokonać po uzyska- dla których nie ma obowiązku umieszczania kończeniu budowy”. niu pozwolenia na rozbiórkę. Takie pozwole- tablicy informacyjnej i ogłoszenia dotyczące- nie wydane będzie na wniosek przez admini- go bioz. Część 2 strację architektoniczno-budowlaną. Ponadto W zapisach, które weszły w życie 19 stycznia mamy enumeratywnie wymienione doku- W przypadku braku obowiązku ustano- 2021 roku mamy też zmianę w art. 30. Chodzi menty, które do tego wniosku muszą być do- wienia kierownika budowy, spełnienie obo- o zgłoszenia robót. Jest tam dodany podpunkt: łączone. Do tego po raz kolejny informacja, wiązku spoczywa na inwestorze. Wykreślono „uzgodnienie, o którym mowa w ustępie 3 albo że może to być złożone w formie papierowej z treści „obiekty linowe”, potem dodano art. jego kopię dołącza się do projektu zagospo- bądź formie dokumentu elektronicznego itd.

4 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Zmiany legislacyjne

W tym miejscu mamy też doprecyzowanie niu na rozbiórkę” czy „wydana” na „wydany”, skorzystać ze złożenia tych dokumentów – choć ono było i figurowało. Chodzi o to, że gdzie indziej dopisano słowo „kopia”. Są też w formie elektronicznej. można dokonywać działań na zgłoszenie, je- uzupełnienia dotyczące tego, jak może być żeli budynek czy budowla o wysokości poniżej przeniesiony wniosek o pozwolenie na bu- Nie ma też obowiązku składania do ad- 8 m ma być rozebrana, przy tym odległość dowę, wniosek o pozwolenie na wznowienie ministracji architektoniczno-budowlanej pro- tego obiektu od granicy działki jest nie mniej- robót, jakie są prawa i obowiązki wynikające jektu technicznego. Za to projekt techniczny sza niż połowa jego wysokości. Obecnie zapis ze zgłoszenia. bezwzględnie będzie wymagany przez nad- ten został ujęty w jeden krótki artykuł i trzeba zór budowlany w momencie rozpoczęcia bu- to traktować jako zmianę. Część 4 dowy. Tu inwestor będzie oświadczał przy za- Zmiany obowiązujące od 1 lipca 2021. wiadomieniu o rozpoczęciu budowy, że taki Z kolei dodane są następne punkty: nie Bez wątpienia, zapowiada się sporo istotnych projekt techniczny został doręczony kierow- wymaga się decyzji o pozwoleniu na rozbiór- zmian dla funkcjonowania administracji ar- nikowi budowy i na tej podstawie będzie re- kę oraz zgłoszenia rozbiórki, gdy na budowę chitektoniczno-budowlanej, ale nie tylko bo... alizował inwestycję. obiektów, urządzeń budowlanych nie jest wy- magane pozwolenie na budowę. Co znaczy, że W art.12 „samodzielne funkcje technicz- Ustawodawca w art. 57 ujmuje też, że bę- obiekty budowane na zgłoszenie – wynikające ne w budownictwie” mowa jest, że: „zawia- dzie można zamiast oryginałów dokumentów z art. 29 z projektem czy bez projektu – można domienie o terminie egzaminu właściwa Izba dołączyć kopie – zatem nie muszą to być ory- będzie rozebrać bez pozwolenia na rozbiórkę. doręcza osobie ubiegającej się o nadanie ginały dokumentów. Mowa o dokumentach uprawnień budowlanych za pośrednictwem wymienionych w art. 57 ust 1. pkt 2. do 6., czyli Ale należy zaznaczyć, że to ustawodaw- operatora pocztowego, przesyłką poleconą m.in. o oświadczeniu kierownika budowy – nie ca już wskazał nam w zmianie, która weszła za potwierdzeniem odbioru albo na adres będzie to musiał być oryginał, wystarczy kopia w życie 19 września 2020 roku. Chodzi o to, że do doręczeń elektronicznych”. To znaczy, że tego dokumentu. Forma papierowa i elektro- tereny zamknięte ustalone decyzją ministra okręgowa izba inżynierów budownictwa bę- niczna, o czym już wspominaliśmy. obrony narodowej zostały w dużym stopniu dzie mogła też korzystać z dostarczania tego wyłączone spod dokładnej kurateli nadzoru typu informacji pocztą elektroniczną. W innym miejscu jest dookreślenie – cho- budowlanego, jak i administracji architekto- dzi o kontrole okresowe: „osoba dokonująca niczno-budowlanej. Podobnie zostaje rozbudowana treść kontroli jest zobowiązana bezzwłocznie” te- w art. 30 „wniesienie sprzeciwu”: „za dzień raz brzmi to: „pisemnie zawiadomić organ” Argumentem na to jest punkt w artykule wniesienia sprzeciwu uznaję się dzień nada- a po zmianie: „bezwzględnie na piśmie za- brzmiący: Nie wymaga się decyzji o pozwo- nia decyzji w placówce pocztowej operatora wiadomić organ”. Ale wydaje się, że to zmiana leniu na rozbiórkę oraz zgłoszenia rozbiórki pocztowego” – ale też doprecyzowuje się, że: czysto techniczna. budynków i budowli zlokalizowanych na te- „może to być doręczone na adres doręczeń renach zamkniętych, ustalonych decyzją mini- elektronicznych” – i nowa rzecz: „albo w przy- Podsumowanie stra obrony narodowej. padku skorzystania z publicznej usługi hybry- Wspomniane zmiany są systematycznie dowej, o którym mowa w art. 2 punkt 7 usta- wprowadzane przez ustawodawcę. Łącznie Przy czym oczywiste jest, że tych prze- wy o doręczeniach elektronicznych”. Warto na jest ich 107, ale w dużej mierze dotyczą zapi- pisów nie stosuje się do rozbiórek, które są to zwrócić uwagę, bo ta usługa nie jest chyba sów, gdzie jeden wyraz, jedno sformułowanie wpisane do rejestru zabytków albo są obję- tak do końca znana. jest wymieniane na inne, bardziej precyzyjne te ochroną konserwatorską – zgłoszenia do- – czy nawet średnik zastąpiony innym zna- konuje się do administracji architektoniczno- Ustawodawca przewiduje i wprost jest kiem przystankowym. -budowlanej. napisane, że również egzemplarze projektu budowlanego – konkretnie: egzemplarze Reasumując, wiele zmian, ale większość Wśród ważnych zmian jest też ta dotycząca projektu zagospodarowania działki lub tere- z nich ma charakter redakcyjny bądź porząd- rozpoczęcia robót zabezpieczających i rozbiór- nu oraz projektu architektoniczno-budowla- kowy, co najwyżej chodzi o doprecyzowanie kowych jeszcze przed uzyskaniem odpowied- nego mogą być dostarczone w wersji papie- już obowiązujących przepisów. Część z nich niej decyzji. To nowy artykuł dodany do ustawy. rowej w trzech egzemplarzach albo w wersji to zmiany wskazywane przez Polską Izbę In- Przy czym trzeba zaznaczyć, że już wcześniej elektronicznej. żynierów Budownictwa oraz Głównego In- można było domniemywać z prawa budowla- spektora Nadzoru Budowlanego. Właśnie nego, że jeżeli obiekt zagraża bezpieczeństwu Warto też przypomnieć, że od 19 wrze- z tych źródeł były sugestie o doprecyzowaniu zdrowia i życia ludzi to może być rozebrany, śnia 2021 roku przestanie obowiązywać już obowiązujących zapisów. Bo gdy w zapi- a dopiero później można złożyć dokumentację obecna forma składania projektu architekto- sach jest precyzja to jasne staje się, że inny w administracji architektoniczno-budowlanej – niczno-budowlanego (zakończy się 12-mie- sposób postępowania jest niedopuszczalny. informując o tym, że taki obiekt został rozebra- sięczne Vacatio legis dla projektantów), do- Wspomniane wyżej intencje w dużej mierze ny ze względu na zagrożenia. kumentacja projektowa będzie musiała już zostały zrealizowane. być składana w formie trzech egzemplarzy W zapisach mamy też redakcyjne, precy- projektu zagospodarowania działki lub tere- Robert Lacroix zujące zmiany: np. słowo „pozwolenie” zastą- nu oraz projektu architektoniczno-budow- p.o. Lubuski Wojewódzki piono sformułowaniem „decyzja o pozwole- lanego w wersji papierowej. Można również Inspektor Nadzoru Budowlanego

www.lbs.piib.org.pl LUBUSKA OKRĘGOWA 5 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inwestycje

Gorzów. Hala w detalach Umowa podpisana, plac budowy przekazany budowniczym – formalnie od 4 stycznia tego roku spółka Budimex realizuje halę sportowo-widowiskową przy Słowiańskiej w Gorzowie. Obiekt ma powstać i zostać oddany do użytku w dwa lata, czyli w styczniu 2023 roku. Wykonawca udzieli 36-miesięcznej gwarancji na wykonane prace.

owoczesna hala – wyczekiwana przez kładana (teleskopowa o standardzie miejsc niem hali widowiskowo-sportowej. Także wy- gorzowian od kilkunastu lat – będzie stałych). W obiekcie będzie hala główna, peł- posażenie terenu w obiekty małej architektury. Nsłużyć sportowcom, ale będzie też nowymiarowa sala treningowa, szatnie z sa- Zadanie obejmuje również budowę przy- miejscem organizacji dużych widowisk kul- nitariatami, część konferencyjna i restaura- łączy sieci i rozbiórkę istniejących zjazdów turalnych oraz miejskich uroczystości. Obiekt cyjna. Arena główna będzie miała możliwość oraz budowę nowych zjazdów. W ramach in- wybuduje BUDIMEX S.A. Warszawa – war- podziału na dwa boiska. Z kolei na parkingu westycji wybudowana będzie infrastruktura tość kontraktu: 89.157.969,42 zł. Zadaniem przy hali zaprojektowano 392 miejsca dla techniczna, zbiorniki retencyjne, oświetlenie budowniczych będzie opracowanie pro- samochodów, 88 miejsc dla rowerów, także zewnętrzne, iluminacja projektowanego bu- jektu wykonawczego, ewentualnych zmian miejsca postojowe dla autokarów. Wykonaw- dynku. Planowana jest też rozbiórka istnie- projektu budowlanego, uzyskanie niezbęd- ca przygotuje również 8 stanowisk z możli- jących kortów tenisowych i budowa w ich nych decyzji i uzgodnień oraz przeprowa- wością podłączenia stacji ładowania samo- miejscu parkingu. Powstaną również nowe dzenie wszelkich prac doprowadzających chodów elektrycznych. parkingi i przebudowane już istniejące. do wykonania odbiorów końcowych przez wszystkie właściwe służby, m.in. straż pożar- Przygotowując materiał do Biuletynu LO- Podstawową funkcją budynku będą usłu- ną, państwową inspekcją sanitarną, właściwe IIB przeanalizowaliśmy – dzięki uprzejmości gi sportu. Obiekt będzie przede wszystkim jednostki miejskie, itp., także uzyskanie po- inwestora – projekt budowlany. Wybraliśmy użytkowany przez dwie drużyny – koszyków- zwolenia na użytkowanie oraz niezbędnych dla naszych Czytelników najważniejsze za- ki i piłki ręcznej z możliwością rozgrywania certyfikatów federacji sportowych. Budowa łożenia dotyczące architektury i konstrukcji zawodów na szczeblu krajowym i międzyna- hali ma finansowanie Miasta Gorzowa (wkład obiektu oraz zagospodarowania terenu. rodowym. Maksymalna liczba widzów na try- własny miasta i Słowianki – ponad 61 mln zł) bunach to 5114 – w tym 12 miejsc dla osób oraz Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Na- Architektura poruszających się na wózkach inwalidzkich. rodowego i Sportu (22 mln zł). Inwestycja Projektowany obiekt nawiązuje formą do W obiekcie poza parkietem głównym przewi- ma też wsparcie samorządu województwa – istniejącej sąsiadującej zabudowy Centrum dziano boisko treningowe. Ponadto budowla kwota dofinansowania: 6 mln zł. Rehabilitacyjno-Sportowego „Słowianka”. Ist- będzie wielofunkcyjna – hala będzie pełniła niejący obiekt basenu wybudowano w sty- funkcję wystawienniczą, ekspozycyjno-tar- Co istotne, na trybunach będzie mogło lu postmodernistycznym z płaskim dachem, gową, widowiskową. Pozwoli na organizację zasiąść 5114 osób – w tym przewidziano 12 podobnie będzie z projektowaną halą. Plano- wszelkich imprez artystyczno-estradowych miejsc dla osób poruszających się na wóz- waną kubaturę wkomponowano w naturalne i społeczno-politycznych o zasięgu krajo- kach inwalidzkich. Widownia ma być skon- ukształtowanie terenu – istniejącą skarpę. wym, widowisk muzycznych, koncertów mu- struowana tak, aby bez problemów można ją zyki rozrywkowej i poważnej, zgromadzeń, było modelować odpowiednio do organizo- Głównym zadaniem wykonawcy będzie kongresów, konferencji, pokazów i widowisk wanych wydarzeń – będzie część stała i rozbudowa wraz z wykończeniem i wyposaże- o charakterze sportowo-rozrywkowym i re- kreacyjnym.

Program funkcjonalno-użytkowy za- kłada realizację następujących elementów: • hol wejściowy z funkcjami pobocznymi dla widzów, • sala główna z płytą boiska i trybunami, • zaplecze sanitarne, • zaplecze gastronomiczne, • zaplecze techniczne i techniczno-magazynowe, • sala treningowa z małą trybuną rozkła- daną, • zaplecze szatniowe z odnową biologicz- ną i rehabilitacją, • trybuny, loże i zaplecze vip z salą konfe- rencyjną, • zaplecze administracyjne z salą konferen- Wizja architektów - 2016 r. (fot. archiwum UM Gorzów) cyjną.

6 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inwestycje

Należy podkreślić, że wejście dla zawod- ników, sędziów, przedstawicieli mediów, do- staw sprzętu, zaplecza technicznego będzie na poziomie płyty boiska (kondygnacja -1). Natomiast wejście na trybuny będzie zlico- wane z górną częścią korony widowni. W rezultacie powstanie naturalny rozdział widzów i uczestników zawodów/artystów.

Na kondygnacji -1 (pow. całkowita 7 768,3 m kw) zaplanowano 65 pomieszczeń. Największe to sala główna (2 238,4 m kw), parking podziemny (1 659,2 m kw) oraz sala treningowa (1 180,6 m kw). Także na tym poziomie będą zlokalizowane m.in.: pomiesz- Wizja architektów - 2016 r. (fot. archiwum UM Gorzów) czenia magazynowe i techniczne, warsztat, pralnia, toalety zawodników, punkt badań antydopingowych, szatnie, umywalnie, po- osadzony na kratownicach stalowych, z po- posadowienia obiektów budowlanych kwa- mieszczenia rehabilitacji, siłownia rozgrzew- szyciem z blachy trapezowej, pokryty papą lifikuje projektowany obiekt do drugiej kate- kowa, skład sprzętu i wiele innych. termozgrzewalną. Pozostałe bryły budynku gorii geotechnicznej. przykryte będą stropodachami na płytach Na kondygnacji 0 (pow. całkowita żelbetowych. Układ konstrukcyjny budynku stanowią 3 315,6 m kw) projektant przewidział 38 po- ramy żelbetowe nośne, które posadowione mieszczeń. Największe to hol (825,3 m kw) oraz W hali będą dwa dźwigi – jeden osobo- będą na stopach żelbetowych. Przykrycie za- trybuny (784,6 m kw). Na tym poziomie rów- wy i jeden towarowo-osobowy, umożliwia- projektowano w postaci kratownic stalowych nież m.in.: szatnie i toalety dla widzów, kasy, jąc w ten sposób dostęp osobom niepeł- opartych na belkach oraz słupach żelbeto- kawiarnia z zapleczem oraz biura administracji. nosprawnym do wszystkich pomieszczeń wych. Stropy żelbetowe oparte będą na ścia- budynku. W planach także stolarka okienna nach i słupach żelbetowych. Trybuny reali- Na kondygnacji +1 (pow. całkowita i drzwiowa aluminiowa oraz szklenie speł- zowane będą poprzez zaprojektowane belki 2 641,7 m kw) będą 23 pomieszczenia. Naj- niające U(max) = 0,9 lub lepsze. Budowniczy zębate, na których oparte będą prefabryko- większe to trybuny (1 509,2 m kw). Na tym zrealizują obróbki blacharskie rynny i rury wane płyty audytoryjne. Komunikacja piono- poziomie zaplanowano też m.in.: pomiesz- spustowe z blachy tytan.- cynk. 0,6 mm, oraz wa przyjmie postaci schodów żelbetowych czenia obserwacyjne, strefę małego kibica, odprowadzenie wody deszczowej z dachu i szybów windowych. Garaż zaprojektowano hol, bufet, loże vip, szatnie i toalety. systemem doprowadzenia wody deszczowej z przykrycia z płyt kanałowych opartych na spełniające wymagania wynikające z projek- ścianach i słupach. Kondygnacja +2 (pow. całkowita 860,5 m tu i zgodne z projektem branży sanitarnej. kw) będzie zawierać 5 pomieszczeń – tu będą Nie projektuje się tynków wewnętrznych. Główne elementy konstrukcyjne posado- m.in. trybuny, wentylatorownia, także po- W pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych wione będą na stopach w przypadku słupów mieszczenie operatora widowiska. będzie glazura, a w sali głównej płyty aku- oraz ław fundamentowych dla ścian. Z powo- styczne. Projekt hali widowiskowo-sportowej du braku wody w poziomie fundamentów Dla obiektu przewidziano konstrukcję zakłada całkowite zniwelowanie barier archi- nie przewiduje się ciężkich izolacji przeciw- mieszaną: żelbetową, słupowo-płytową, mo- tektonicznych. Wejścia do budynku projektu- wodnych. Podłoga na gruncie – projektuje się nolityczną i prefabrykowaną. Trybuna bę- je się bezpośrednio z chodników. Z kolei dro- warstwę konstrukcyjną w postaci płyty żel- dzie zrealizowana w formie konstrukcji żel- gi poziome płaskie. Różnice wysokości będą betowej zlokalizowanej na ławach i stopach betowej, a płyty trybun prefabrykowane. pokonywane pochylniami. fundamentowych oraz warstwy termiczne Zadaszenie sali głównej przewidziano na i przeciwwilgociowe. Wszystkie stropy mię- kratownicach stalowych z poszyciem z bla- Konstrukcja dzykondygnacyjne projektuje się z beto- chy trapezowej. Miejscowe przekrycia bu- Na podstawie oceny warunków geolo- nu monolitycznego wylewanego na mokro. downiczy zrealizują w formie żelbetowych giczno-inżynierskich wykonanych w marcu Wszystkie ściany nośne wewnątrz budynku stropodachów. Projektant przewiduje ściany 2018 roku stwierdzono proste warunki geo- projektuje się z betonu monolitycznego wy- konstrukcyjne na ławach żelbetowych i słu- logiczne. Na podstawie badań oceniono, że lewanego na mokro. Przewidziano stropy py żelbetowe na stopach fundamentowych warstwy są jednorodne, mało zróżnicowane o grubości 0,25m lub 0,20m. Ściany wydziela- żelbetowych. Z kolei ściany konstrukcyjne genetycznie i litologicznie. W wykonanych jące projektuje się jako żelbetowe o wysoko- z betonu konstrukcyjnego – grubość 25 cm. odwiertach nie stwierdzono wód grunto- ści 3,0m. Grubość ścian działowych to 0,15m. Stropy żelbetowe. W pomieszczeniach prze- wych. Projektant na podstawie dostępnych Ściany osłonowe zaplanowano w poszcze- widziano sufity podwieszane systemowe danych oraz zgodnie z Rozporządzeniem Mi- gólnych miejscach jako murowe. i posadzki z zacieranego betonu. W sali głów- nistra Transportu, Budownictwa i Gospodarki nej i sali treningowej będzie podłoga sporto- Wodnej z dnia 25 kwietnia 2012 roku w spra- Trybuny – belki zębate pod trybuny pro- wa lagerowana. Dach nad salą główną będzie wie ustalania geotechnicznych warunków jektuje się z betonu wylewanego na mo- www.lbs.piib.org.pl LUBUSKA OKRĘGOWA 7 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inwestycje

Garaż podziemny zaprojektowano mię- dzy osiami 1-4 w podziemnej części budynku. Prowadzić do niego będą dwa wjazdy po przeciwnych stronach. Konstrukcja gara- żu będzie oddzielona od głównego budynku poprzez dylatację. Układ konstrukcyjny garażu stanowić będą słupy i ściany żelbe- towe. Przykrycie wykonane będzie z płyt ka- nałowych prefabrykowanych o wysokości 26,5cm. Posadzka zaplanowana w postaci podłogi na gruncie.

Główna kratownica stalowa pełniąca rolę przykrycia hali ma rozpiętość w osiach 61,30m. Zaprojektowana została w postaci kratownicy płaskiej o wysokości 4,0m. Roz- staw kratownic wynosi 3,0m. Pomiędzy kra- Wizja architektów - 2016 r. (fot. archiwum UM Gorzów) townicami projektuje się tężniki kratowe, kro. Zbrojenie belek tradycyjne, W budynku przewidziano zarów- stanowiące usztywnienie w kierunku po- Hala w postaci prętów #20 i 25 jako no windy osobowe, jak i towaro- przecznym. Zgodnie z rzutem dachu pro- widowiskowo zbrojenie główne oraz #8 jako we. Ściany szybów windowych jektuje się na całej długości kratownicy sie- -sportowa zbrojenie na ścinanie. W belkach zaprojektowano w postaci ścian dem tężników. Dodatkowo projektowane w Gorzowie należy osadzić rury perforowa- żelbetowych monolitycznych będą stężenia połaciowe z prętów okrągłych. • generalny ne w celu montaży prefabryko- wylewanych na budowie. Klatki Oparcie kratownicy projektuje się na pasie wykonawca: wanych stopnic betonowych. schodowe, zarówno zamknięte, dolnym. Na etapie projektu wykonawczego Budimex S.A. Stopnice jako gotowe elementy jak i otwarte będą wykonywa- opracowane zostanie łożysko podporowe, • inwestor: w kształcie „L” będą montowa- ne z betonu monolitycznego na które umożliwi pracę kratownicy pod obcią- CSR Słowianka ne na podkładkach elastomero- budowie. Komunikacja na try- żeniem statycznym i termicznym. Kratowni- – spółka miejska wych (na belkach lub ścianach) bunach realizowana będzie przy ce stoją na słupach głównych żelbetowych • inżynier kontraktu i kotwione za pomocą systemo- pomocy prefabrykowanych stop- o wymiarze 1,2x0,6m oraz na belce żelbeto- nadzorujący wych połączeń mechanicznych ni układanych na płytach au- wej o wymiarach 3,05x0,6m, która zlokalizo- inwestycję: wg systemu dostawcy stopnic. dytoryjnych trybun. Wysokość wana jest w dwóch osiach 6 i 21. Komplet Inwest i szerokość stopni schodów do- • autor projektu Komunikacja pionowa reali- stosowana będzie do wysokości Zagospodarowanie terenu budowlanego: PAS zowana będzie za pomocą scho- i szerokości trybun. Teren należy do zespołu obiektów CSR Projekt sp. z o.o. dów żelbetowych oraz wind. Słowianka i stanowi jego rozbudowę. W skład

8 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inwestycje

zespołu wchodzą: budynek basenu, budynek lodowiska, otwarte korty tenisowe, część parku leśnego „Słowiański” oraz parkingi i chodniki. Teren stanowi w całości usługi sportu.

W ramach małej architektury w terenie projektuje się rozmieszczenie stojaków dla rowerów, ławek, koszy na odpadki, tablic in- formacyjnych, słupków, krat ochronnych dla drzew, poidełek dla zwierząt, budek lęgowych dla ptaków, domków dla małych zwierząt i ho- tele dla owadów. Zagospodarowany teren nie będzie ogrodzony, w pełni dostępny. Budow- niczy zrealizują dwa zjazdy na teren, w tym jeden z ronda na ulicy Słowiańskiej. Szerokość Wizja architektów - 2016 r. (fot. archiwum UM Gorzów) projektowanych zjazdów 600 cm. Projektant przewidział sześć zespołów miejsc postojo- ników na terenie Centrum sportowego – łączą się zachowanie charakterystycznego ukła- wych dla osób korzystających z budowanej parkingi i wejścia do budynków. Przed projek- du terenu. Na północ od projektowanej hali hali i pozostałych obiektów CSR. Suma miejsc towaną halą przechodzą w plac reprezenta- znajduje się skarpa o wys. maximum 17 m. – 392. cyjny z funkcją rekreacyjną. Szerokość chod- Z kolei na zachód od projektowanej hali za- Najważniejsze parametry ników pieszych: min. 150 cm. chowany będzie teren parku leśnego, z jego W ramach inwestycji techniczne obiektu ukształtowaniem. Wyjątek stanowi miejsco- przewidziano również ścieżki • powierzchnia zabudowy Przed halą będzie wa niwelacja na wykonanie jednej z sześciu rowerowe wzdłuż ulicy Sło- – 7 486 m2 plac reprezentacyjno-re- części parkingu (F – 72 miejsca parkingowe) wiańskiej, włączone w gmin- • wysokość budynku kreacyjny o nawierzchni wkomponowanego w istniejącą zieleń, z na- ny układ ścieżek rowero- – 22,12 m z kostki betonowej niefrezo- wierzchnią ażurową pokrytą darnią. Planuje wych. Szerokość ścieżek od • długość budynku – 117,16 m wanej. Podzielono go sekto- się też dosadzenie drzew i lokalnych gatun- 350 do 250 cm, wyposażone • szerokość budynku rami nasadzeń zieleni niskiej ków w celu rekompensaty części wycinek będą w oznakowanie pozio- – 71,75 m w geometrycznym kształ- oraz dogęszczenia i konserwację zieleni par- me i podpórki przy przejeź- • kubatura – 142 tys. m3 cie, obejmującymi również kowej. Projektant przewiduje również wy- dzie przez chodnik. Ponadto • liczba kondygnacji zachowanie drzew. Murki konanie zagospodarowania terenu zielenią projektuje się chodniki we- nadziemnych – 3 wokół kwater zieleni planu- uporządkowaną zgodnie z wytycznymi pro- wnętrzne połączone z chod- • liczba kondygnacji je się wykonać w formie ław jektu zieleni. nikami ogólnodostępnymi podziemnych – 1 z siedziskami. wzdłuż ulicy. Nowe chodniki • liczba miejsc opracowanie: Adam Oziewicz stanowią kontynuację chod- parkingowych – 392 Co istotne, projektuje na podstawie materiałów inwestora

Rysunek elewacji zachodniej na etapie projektu budowlanego (PAS PROJEKT ARCHI STUDIO)

www.lbs.piib.org.pl LUBUSKA OKRĘGOWA 9 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Wywiady Izby

ZDW czyli 1500 lubuskich kilometrów

Infrastruktura w województwie lubuskim – czym zajmuje się Zarząd Dróg Wojewódzkich i co ciekawego tam się obecnie dzieje? Sytuację przedstawia mgr inż. Paweł Tonder, dyrektor ZDW w Zielonej Górze.

Mirosław Gruszecki: Na łamach gościmy mgr. inż. Pawła Tondera, dyrektora Zarządu Dróg Wojewódzkich w Zielonej Górze. Proszę powiedzieć kilka słów o infrastrukturze, za którą odpowiada Pan jako dyrektor ZDW. – Sieć dróg wojewódzkich, którą zarządza ZDW wynosi ok. 1500 km, w tym: • 137 mostów o łącznej długości 3,85 km, • 11 wiaduktów o łącznej długości 229 m, • 7 kładek dla pieszych o łącznej długości 72 m, • ok. 800 przepustów o łącznej długości 10 km, • 4 przeprawy promowe (Milsko, Pomorsko, Brody, Połęcko). Główna siedziba ZDW znajduje się w Zie- lonej Górze, ale posiadamy także jednostki terenowe. Na obszarze województwa lubuskiego znajdują się trzy Rejony Dróg Woje- wódzkich: w Zielonej Górze, Kłodawie i Kożu- chowie oraz 11 obwodów drogowych.

Główny cel postawiony jest przed Mgr inż. Paweł Tonder, dyrektor Zarządu Dróg Wojewódzkich w Zielonej Górze. Ukończył ZDW to zapewne rozwój sieci drogo- studia na Wydziale Inżynierii Lądowej i Środowiska, na kierunku Budownictwo Uniwer- wej. Proszę opowiedzieć, jakie czyn- sytetu Zielonogórskiego, uzyskując tytuł mgr inż. Ukończył także podyplomowe studia „Nowoczesne Budownictwo Drogowe NBD” na Wydziale Inżynierii Lądowej i Środo- niki mają na to największy wpływ, co wiska Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz studia podyplomowe „Administracja – Pra- i dzięki jakim środkom udało się zro- wo, Zarządzanie i Organizacja” na Wydziale Finansów i Bankowości Wyższej Szkoły bić w ostatnim okresie. Bankowej w Poznaniu. W Zarządzie Dróg Wojewódzkich pracuje od listopada 2003 r. – Oczywiście to prawda, największa część W tym okresie pełnił m.in. funkcję naczelnika oraz z-cy dyrektora ds. inwestycyjnych. budżetu Województwa Lubuskiego, jaką dys- ponuje ZDW, przeznaczana jest na działania w okresie kończenia zadań inwestycyjnych tym uchwałą ZWL dokumencie pn.: „Plan in- związane z inwestycjami, polegającymi m.in. z perspektywy 2014-2020 a jednocześnie westycji priorytetowych planowanych do re- na przebudowach i rozbudowach istnieją- w przededniu rozstrzygnięć co do nowej per- alizacji na drogach wojewódzkich w ramach cych odcinków dróg, a także budowie ob- spektywy finansowej na lata 2021-2027. Na RPO-Lubuskie 2020”. Plan obejmuje łącznie wodnic czy też nowych odcinków dróg woje- razie usłyszeliśmy, jakimi środkami dyspono- 35 zadań, w tym trzy obwodnice (m.in. zreali- wódzkich. Największy wpływ na rozwój sieci wać będzie Województwo Lubuskie w tych zowane obejście m. Rzepin, m. Drezdenko II drogowej od lat mają środki dostępne w ra- latach, jest to kwota 737 mln EURO. Jak duży etap) oraz 4 mosty (zrealizowane: Skwierzy- mach Funduszy Europejskich. ZDW obecnie wpływ na rozwój sieci mają środki UE, może na, Przytocznica, estakada w ciągu drogi woj. korzysta ze środków europejskich w ramach zobrazować łączna długość zadań wykona- nr 159 w m. Skwierzyna), a także 28 inwestycji Regionalnego Programu Operacyjnego – nych przez ZDW, ze wszystkich środków po- na istniejącej sieci. Całkowita wartość zadań Lubuskie 2020 oraz Programu Współpracy chodzących z UE w latach 2004-2020, która wynosi 420,39 mln zł, w tym dofinansowanie INTERREG V A Brandenburgia-Polska 2014- wynosi 386,68 km. RPO – Lubuskie 2020 – 355,21 mln zł, budżet 2020. Wcześniej były to środki UE dostępne państwa – 30,75 mln zł, wkład własny Wo- m.in. w ramach ZPORR, INTEREG IIIA, LRPO Wracając do kończącej się perspekty- jewództwa Lubuskiego – 32,62 mln zł. Z 35. 2007-2013. wy 2014-2020, to Zarząd Województwa Lu- zadań 30 zostało zakończonych, 4 są w fazie

buskiego (ZWL) postawił przed ZDW cel realizacji (w tym 3 zadania w formule „zapro- Właśnie, co jest istotne, jesteśmy w postaci realizacji zadań ujętych w przyję- jektuj i wybuduj”), a dla ostatniego zadania

10 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Wywiady Izby

z listy oczekujemy na wydanie decyzji ZRID, nawcą zadania jest firma Mota Engil Central pandemia. Myślę, że to świadczy również co pozwoli nam na ogłoszenie postępowania Europe S.A. Kilka szczegółów z zastosowa- o dobrym przygotowaniu i odpowiedzialno- na wybór Wykonawcy robót budowlanych. nych na tym ciekawym, również pod wzglę- ści firm, jakie świadczyły dla nas usługi, do- Chodzi o rozbudowę DW295 w m. Miodnica. dem technologicznym, projekcie, wiem, że stawy czy też roboty budowlane. Oczywiście będą Państwo mogli zobaczyć w fotorelacji przez cały ten okres analizowaliśmy sytuację Oczywiście Województwo Lubuskie – w niniejszym wydaniu kwartalnika. Kilka słów na kontraktach, a Wykonawcy przedkładali ZDW korzysta ze wszystkich dostępnych źró- o tym, co dzieje się na budowie. Mimo zi- nam informacje o możliwości wpływu rozwi- deł finansowania infrastruktury drogowej. mowej aury trwają roboty, m.in. te związane jającej się pandemii na zawarte umowy, jed- Są to środki m.in. Ministerstwa Infrastruktu- z budową obiektu przez rzekę Odrę. Trwa wy- nak udało się uniknąć większych problemów. ry z rezerwy subwencji ogólnej, w ramach konywanie pali pod podporę nurtową, która Oczywiście sytuacja jest dynamiczna i może których dofinansowanie uzyskała przebudo- jest ostatnią z podpór obiektu wymagającą ulegać w związku z tym zmianom i cały czas wa mostu przez rzekę Wartę w miejscowości wykonania posadowienia pośredniego. In- staramy się monitorować jej wpływ na nasze Świerkocin w ciągu drogi wojewódzkiej nr formacyjnie, wszystkie podpory oraz przy- kontrakty, ale mam nadzieję, że uda się zaże- 131 Nowiny Wielkie – Krzeszyce wraz z do- czółki mostu posadowione będą na palach gnać wszystkie ewentualne zagrożenia bądź jazdami, Funduszu Dróg Samorządowych (Wykonawca jako posadowienie pośrednie też współpracować z Wykonawcami w spo- w ramach Programu Mosty dla Regionów, zastosował pale Franki). Trwają również inne sób minimalizujący wpływ takich sytuacji na gdzie dwa zadania mostowe uzyskały pozy- roboty związane ze wszystkimi branżami, ja- zawarte umowy. tywną rekomendację (Budowa mostu przez kie mogą być realizowane, mając na uwadze rzekę Odrę wraz z budową nowego przebie- panujące warunki atmosferyczne. Na pewno pandemia ma wpływ na nasz gu drogi wojewódzkiej nr 281 w m. Pomor- kontakt ze społeczeństwem, w zakresie cho- sko – obecnie trwa wykonanie koncepcji Jak Pan ocenia wpływ pandemii na ciażby konsultacji społecznych, które nor- oraz Rozbiórka istniejącego i budowa nowe- działalność zarówno ZDW, jak i bran- malnie organizowaliśmy w terenie na spotka- go mostu nad rzeką Noteć w ciągu drogi wo- ży budowlanej? Czy odczuli Państwo niach bezpośrednich z mieszkańcami będących interesariu- jewódzkiej nr 157 Zwierzyn – Goszczanowo skutki pandemii podczas realizacji za- szami rozwiązań projektowych i ich wpływu w m. Gościmiec – obecnie wykonywana jest dań? na lokalną społeczność. W tej chwili realizu- dokumentacja projektowa). – Ta sytuacja dotyka nas wszystkich, za- jemy je za pomocą dostępnych środków ko- równo prywatnie, jak i zawodowo. Jeszcze rok munikacji, poprzez ogłoszenia zamieszczane Wykorzystujemy dostępne środki, czy to temu nikt nie przypuszczał jak bardzo zmieni w internecie na stronach ZDW oraz gmin, któ- zewnętrze, czy własne budżetu wojewódz- się wszystko wokół nas. Jeśli chodzi o sam Za- re pomagają nam dotrzeć do jak największe- twa, aby maksymalnie wpływać na rozwój rząd Dróg Wojewódzkich myślę, że dobrze go grona odbiorców A cała korespondencja, sieci drogowej w aspekcie bezpieczeństwa poradziliśmy i radzimy sobie w zakresie funk- wnoszenie uwag, wniosków itp. odbywa się ruchu drogowego, poprawy stanu technicz- cjonowania urzędu. Środki, jakie zastosowa- w ramach trwających konsultacji w sposób nego, ale także rozwoju sieci poprzez budo- liśmy w organizacji pracy czyli głównie pra- korespondencyjny poprzez pocztę tradycyj- wę nowych odcinków. Zajmujemy się rów- ca zdalna, ale także ograniczenie kontaktu ną, e-mail, EPUAP. nież planami rozwoju sieci, ale myślę, że z petentami, zarówno dla dobra obywateli, o tych aspektach więcej będziemy mogli po- jak i naszych pracowników, pomogły ogra- Także dzięki decyzjom Zarządu Woje- wiedzieć w momencie, kiedy poznamy alo- niczyć liczbę zachorowań. Stosowanie środ- wództwa Lubuskiego oraz podjętej Uchwale kację środków UE przeznaczonych na infra- ków ochrony osobistej (maseczki, płyny do przez Sejmik Województwa Lubuskiego po- strukturę drogową na lata 2021-2027. dezynfekcji) na pewno także ma wpływ na między budżetami ZDW w latach 2020 a 2021 nasze bezpieczeństwo. Podobnie odpowie- nie ma różnicy in minus i jesteśmy na pozio- dzialność moich współpracowników ma tu Jaka jest największa czy też naj- mie o trzy miliony większym niż w roku ubie- swoją realną rolę. W zakresie branży drogo- bardziej spektakularna inwestycja re- głym. Zdecydowanie podkreślam, że należy wej nie prowadzimy analiz, poza tymi, które utrzymywać inwestycje i kierować na rynek alizowana przez ZDW? mogą mieć wpływ na realizację zadań, za któ- – Najważniejszą, największą i jak do- nowe zlecenia a co za tym idzie środki finan- re odpowiada ZDW. Tak więc ogólnie wpływ tąd najdroższą inwestycją realizowaną przez sowe, które pozwolą na niezakłóconą działal- epidemii na branżę budowlaną czy też dro- ZDW jest „Budowa mostu przez rzekę Odrę ność firm budowlanych. gową znam z opracowań, które zapewne wraz z budową nowego przebiegu drogi wo- czytają wszyscy zainteresowani. Jeśli chodzi jewódzkiej nr 282 – Etap II” w trybie „zapro- Dziękuję o nasze „podwórko”, to na szczęście pande- jektuj i wybuduj”, która dofinansowana jest ze mia nie miała większego wpływu na zada- Mirosław Gruszecki środków RPO – Lubuskie 2020, budżetu pań- nia, jakie realizowane były w roku ubiegłym. stwa oraz budżetu własnego województwa. Tekst jest kontynuacją cyklu rozmów Praktycznie wszystkie cele, jakie sobie posta- Całkowita długość inwestycji wynosi ok. 9,2 z postaciami oraz przedstawicielami instytu- wiliśmy i jakie były przed nami postawione, km, w tym most przez rzekę Odrę o długości cji ważnymi dla rozwoju budownictwa i sek- zostały osiągnięte. Budżet został zrealizowa- prawie 400 m. Wartość kwalifikowalna pro- tora inwestycji infrastrukturalnych w regionie ny prawie w 100 procentach i wykonaliśmy jektu wynosi – 74,59 mln zł. Obecnie termin, lubuskim. praktycznie wszystkie planowane inwesty- jaki obowiązuje na kontrakcie, jeśli chodzi cje. Nie było także opóźnień w realizacji za- o zakończenie robót to lipiec 2022 r., a Wyko- dań, na które wpływ miała tylko i wyłącznie

www.lbs.piib.org.pl LUBUSKA OKRĘGOWA 11 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inwestycje

Bogdaniec. Co wybudowali i budują? Co w planach? Informacje z pierwszej ręki – oto przegląd zadań inwestycyjnych realizowanych i planowanych w gminie Bogdaniec. Na liście budów są obiekty kubaturowe, ale przede wszystkim przebudowy i remonty dróg.

Zadania zrealizowane w 2020 roku

rzegląd zaczynamy od budowy drogi gminnej Chwałowice – Roszkowice Pw gminie Bogdaniec (w części oznaczo- nej nr 000417F). Zadanie zrealizowano w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Obejmowało przebudowę pasa drogowego na odcinku 1,9 km od drogi powiatowej nr 1393F (Chwało- wice) do drogi powiatowej 1393F (Włostów). Inwestycję zrealizowało Przedsiębiorstwo Bu- downictwa Ogólnego BUDOMEX S.A., ul. Tur- kusowa 26, 70 -778 Szczecin. Drogowcy wykonali nawierzchnię asfal- tową o szerokości 3,5 m z mijankami, zjazdy indywidualne. Wykonali skrzyżowanie wyniesione z kostki betonowej i progi zwalniające z oświetleniem typu LED. Ponadto zadanie objęło budowę pobocza utwardzonego, tak- że oznakowania pionowego i poziomego. Wartość zadania: 1 682 436,08 zł, dofinansowanie: 923 347,00 zł, wkład własny: 759 089,08 zł. Prace rozpoczęto 4 grudnia 2019 Projekt Biblioteki w Bogdańcu (fot. materiały UG Bogdaniec) roku. Inwestycja już zakończona, rozliczona i oddana do użytku we wrześniu 2020 roku. Bogdaniec. Prace rozpoczęto 17 lipca 2019 Zadania rozpoczęte w 2020 roku roku. Inwestycję zrealizowało konsorcjum Przebudowa dróg gminnych w Lubczy- firm – lider: Zakład Wyrobów i Prefabrykatów Gmina otrzymała dofinansowanie (Fun- nie – II etap ul. Wojska Polskiego (nr 000407F Betonowych Dionizy Woiński, ul. Wojska Pol- dusz Dróg Samorządowych w Gminie Bog- i nr 000412F). W ramach inwestycji przebu- skiego 45, 66-435 Krzeszyce oraz partner: Za- daniec) na realizację inwestycji pn. „Przebu- dowano drogę nr 000407F od skrzyżowania kład Wyrobów i Prefabrykatów Betonowych dowa drogi gminnej nr 000414F i 000416F z ul. Wojska Polskiego do skrzyżowania z dro- Wojciech Woiński, ul. Wojska Polskiego 45, Lubczyno – Jasiniec” gą 000412F na odcinku 1,6 km. Wykonawcą 66-435 Krzeszyce. Zadanie polega na przebudowie pasa było Przedsiębiorstwo Drogowe KONTAKT Wartość zadania: 3 308 626,20 zł, dofi- drogowego od drogi gminnej nr 000414F do Sp. z o.o., ul. Szosa Poznańska 17, 66-600 Kro- nansowanie: 2 456 323,00 zł. Inwestycja za- Sali Wiejskiej w Jasińcu. sno Odrzańskie. kończona, rozliczona i oddana do użytku Wykonawcą jest Przedsiębiorstwo Dro- Wykonano nawierzchnię asfaltową o sze- w kwietniu 2020 roku. gowo-Usługowe „DROMAX” Ryszard Kobier- rokości 4,5 m, przebudowano zjazdy indywi- ski i Karol Kobierski ze Strzelec Krajeńskich. dualne, wykonano skrzyżowanie wyniesione Budowa i przebudowa infrastruktury Zakres prac obejmuje wykonanie podbu- i progi zwalniające z kostki betonowej oraz turystyczno-kulturalnej na terenie gminy dowy i nawierzchni asfaltowej na odcinku 2,8 oświetlenie typu LED, wykonano pobocza Bogdaniec w miejscowościach Chwałowi- km o szerokości 3,5 m z mijankami. Wykona- utwardzone, oznakowanie pionowe i pozio- ce, Podjenin, Lubczyno. Prace rozpoczęto 14 ne zostaną skrzyżowania wyniesione i progi me, zaprojektowano perony przystankowe. czerwca 2019 roku. Zadanie wykonał P.W. zwalniające z kostki betonowej oraz oświetle- Wartość zadania: 1 432 878,87 zł, dofi- KRONEX Krzysztof Krupski, Sumiak 4, 74-304 nie typu LED, także pobocza oraz oznakowa- nansowanie: 859 727,32 zł, wkład własny: 573 Nowogródek Pomorski. nie pionowe i poziome. 151,55 zł. Prace rozpoczęto 5 grudnia 2019 Wartość zadania: 536 414,02 zł, dofinan- Wartość zadania: 1 453 906,03 zł, dofi- roku. Inwestycja zakończona, rozliczona i od- sowanie: 155 510,00 zł. Inwestycja zakończo- nansowanie: 1.017.734,00 zł, wkład własny: dana do użytku we wrześniu 2020 roku. na, rozliczona i oddana do użytku w kwietniu 436 172,03 zł. Prace rozpoczęto 17 sierpnia 2020 roku. 2020 roku. Planowany termin zakończenia in- Budowa ścieżek rowerowych i infrastruk- westycji: czerwiec 2021. tury dla komunikacji zbiorowej w gminie

12 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inwestycje

W sierpniu 2020 roku gmina Bogdaniec wnioskowała o środki z Funduszu Inwestycji Lokalnych w kwocie 669 956,00 zł. Dotację przeznaczono na remonty dróg gminnych m.in. w miejscowości Kwiatkowice i Jeżyki. Zadanie realizowane w grudniu 2020 roku.

W ramach Funduszu Inwestycji Lokal- nych nabór I w Kwiatkowicach ułożono na- wierzchnię asfaltową oraz pobocza z kruszywa na odcinku dł. 1110 mb (wartość prac: 252 580,51 zł). W Jeżykach ułożono nawierzchnię z pofrezu asfaltowego na odcinku dł. 410 mb (wartość prac: 81 444,45 zł). Również w Jeży- kach ułożono nawierzchnię asfaltową oraz pobocza z kruszywa na odcinku dł. 845 mb (wartość prac: 192 279,75 zł). Z kolei w Bog- Przebudowana droga gminna w Lubczynie (fot. materiały UG Bogdaniec) dańcu ułożono nawierzchnię asfaltową (ul. Mickiewicza) na odcinku dł. 167 mb oraz W ramach zadania zostanie zaprojekto- W ramach inwestycji planowana jest w Jeninie ułożono pofrez asfaltowy (ul. Wi- wany obiekt o powierzchni 260 m2 składający rozbudowa budynku oraz remont pomiesz- śniowa) na odcinku dł. 60 mb (wartość prac: się z sali konferencyjnej, magazynu, zaplecza czeń. Wyremontowane pomieszczenia łącz- 143 651,29 zł). kuchennego i sanitarnego wraz z zagospo- nie z salą widowiskową, częścią socjalno-ku- darowaniem terenu i oświetleniem. Centrum chenną będą stanowiły zaplecze Gminnego W ramach poprawy bezpieczeństwa będzie pełniło funkcje edukacyjno-kulturalną Ośrodka Kultury. przeciwpowodziowego poprzez przebu- i służyło jako zaplecze edukacyjne dla Szkoły Koszt ogółem: 2 994 378,86 zł, dofinan- dowę nawierzchni dróg, gmina Bogdaniec Podstawowej w Jenińcu. sowanie: 2 211 648,21 zł, wkład własny: 782 złożyła wniosek do Funduszu Inwestycji Lo- Koszt ogółem: 992 610,00 zł, dofinan- 730,65 zł. kalnych nabór II. Wniosek obejmował prze- sowanie: 500 000,00 zł, wkład własny: 492 Prace rozpoczęto 29 grudnia 2020 roku. budowę odcinków dróg o wartości około 610,00 zł. Rozpoczęcie prac: styczeń 2021 Termin realizacji zadania: czerwiec 2022 roku. 8 mln zł. W rezultacie Fundusz przyznał 2 mln roku. Uzyskanie pozwolenia na budowę: zł na ten cel. czerwiec 2021 roku. Przewidywany termin W ocenie jest wniosek złożony na prze- zakończenia prac: czerwiec 2022 roku. budowę drogi gminnej w miejscowości W fazie oceniania jest wniosek o dota- 4 grudnia przeprowadzono II publiczny Kwiatkowice. cję na przebudowę budynku Urzędu Gminy przetarg na realizację inwestycji pn: „Przebu- Dodatkowo zaplanowano na rok 2021 – gmina zarezerwowała na ten cel 500 000 zł. dowa, rozbudowa i modernizacja budynku przebudowę dróg gminnych m.in. w miejsco- Zadanie ma być realizowane z udziałem środ- Gminnej Biblioteki Publicznej w Bogdańcu wości Roszkowice. ków z Funduszu Inwestycji Lokalnych nabór III. z infrastrukturą techniczną i zagospodarowa- niem terenu”. Projekt współfinansowany jest opracowanie: W naborze wniosków w ramach rządo- z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio- Redakcja Biuletynu LOIIB wego funduszu inwestycji lokalnych na in- nalnego w ramach Programu Operacyjnego na podstawie materiałów UG Bogdaniec westycje realizowane w miejscowościach, – Lubuskie 2020. w których funkcjonowały zlikwidowane pań- stwowe przedsiębiorstwa gospodarki rol- ne, w ramach dofinansowania gmina złożyła wniosek na przebudowę drogi i chodników w miejscowości Stanowice i Racław (szaco- wana wartość prac: 1 700 000 zł).

Zadania do realizacji w latach 2021-2022 28 października 2020 została podpisana umowa na dofinansowanie projektu pn: „Bu- dowa Centrum Aktywnego Mieszkańca w Je- nińcu”. Zadanie ma 50-procentowe dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach priorytetu: „Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne”. Inwestycja będzie realizowana w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Przebudowana droga gminna Chwałowice – Roszkowice (fot. materiały UG Bogdaniec)

www.lbs.piib.org.pl LUBUSKA OKRĘGOWA 13 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Lubuskie nowe budownictwo

Stacje ładujące warunkiem elektromobilności (2)

Rozpatrując zakup samochodu z napędem elektrycznym potencjalny użytkownik zadaje sobie kilka pytań... Jaka jest cena samochodu (w porównaniu z samochodem z silnikiem spalinowym)? Jaki zasięg po naładowa- niu? Jak szybko się ładuje? I wreszcie bardzo istotne pytanie: gdzie naładować akumulatory?

roducenci samochodów dają nam, klien- Przy samochodach przeznaczonych do Korzystając z tych zapisów na siecio- tom, wybór w swojej ofercie. Najczęściej długich podróży w dużym komforcie pro- wych stacjach paliw budowane są stacje Pjest to samochód wyposażony w osprzęt ducenci oferują samochody np. Tesla, które szybkiego ładowania pojazdów z napędem pozwalający ładować akumulatory z gniazdka mają zasięg nawet 600 km przy tym samym elektrycznym (moc ładowania do 100 kW instalacji 230/400 V, 1- lub 3-fazowego w zależ- czasie ładowania, ale z mocą do 100 kW. To na każdy punkt). Praktycznie większość sa- ności od wersji; częściej jest to gniazdko 1-fa- już zupełnie wystarczy, aby co ok. 2 godziny mochodów, pomimo różnych standardów, zowe, lub ładowanie w specjalnie przystoso- robić przerwę na ładowanie, które w praktyce można podłączyć do ładowania, ponieważ wanej stacji ładowania prądem stałym (DC) zajmie nie więcej niż 20-30 minut. zawsze są co najmniej dwa typy wtyków DC i tu już są większe moce ładowania. jako standardowe wyposażenie stacji. Przy Gdzie można naładować nietypowym wtyku np. w Tesli, producent Przykładowo samochód Nissan Leaf po- akumulatory? samochodu wyposażył go w dodatkowe siada dwie wersje akumulatorów: 40 kWh Rozmieszczenie i lokalizacja punktów ła- przejściówki pozwalające na podłączenie do i 62 kWh i napęd silnikiem o mocy 150 kM lub dowania jest jeszcze zbyt mała, aby można standardowej stacji. 217 kM. Taki akumulator może być ładowa- było powiedzieć, że jedziemy przed siebie ny z gniazdka 230 V AC z mocą 3,5 kW i jest i wszędzie w razie potrzeby doładujemy swój Według szacunków instytucji zajmują- to rozwiązanie wygodne dla użytkownika, akumulator. Dlatego w ramach działań rządo- cych się badaniem elektromobilności pod który może zostawić samochód podłączony wych wprowadzono regulacje prawne mają- koniec 2020 roku w Polsce było zarejestrowa- do ładowania przez dłuższy czas np. na noc ce na celu spowodowanie budowy infrastruk- nych niemal 19 tys. samochodów osobowych we własnym garażu, ewentualnie podczas tury ładowania. Do tego celu wydano w 2018 z napędem elektrycznym (w tym ok. 10 tys. postoju na parkingu przed marketem czy roku ustawę o elektromobilności i paliwach z napędem wyłącznie elektrycznym) mają- urzędem. Czas ładowania od 20 do 80% po- alternatywnych (Dz. U. z 2018 roku poz. 317), cych do dyspozycji ok. 450 stacji szybkiego jemności (nie dopuszczamy do całkowitego w której zdefiniowano stacje ładowania, do- ładowania prądem stałym i ponad 900 stacji rozładowania akumulatorów) wyniesie ok. konano podziału na rodzaje, a także określo- ładowania prądem przemiennym. Do tej sta- 15 godzin, a więc długo. Można też tylko do- no zakres badań stacji przed oddaniem ich tystyki nie wlicza się ładowarek o mocy do 3,7 ładować akumulator np. w ciągu 5-6 godzin, do użytku. Z punktu widzenia użytkownika kW („garażowych”, na parkingach przed bu- godząc się na to, że akumulator nie jest w peł- ważną rzeczą jest to, że w ślad za tą ustawą dynkami użyteczności publicznej itp.). Dyna- ni naładowany, albo podłączamy się, mając dokonano nowelizacji ustawy prawo budow- mika wzrostu liczby samochodów w porów- połowę ładunku w akumulatorach. Przy ta- lane i określono procedury związane z budo- naniu do 2019 roku wyniosła ponad 100%, kim ładowaniu i niewielkich przebiegach wą stacji ładowania. a liczba stacji szybkiego ładowania zwiększy- dziennych jest to wygodna i najtańsza opcja. ła się niemal o 60%. To obrazuje znaczne zain- A co zrobić, jeśli na ładowanie mamy mniej Pod tym względem stacje ładowania po- teresowanie samochodami z napędem elek- czasu? Do tego są ładowarki dużych mocy, dzielono na dwa rodzaje: stacje ładowania trycznym oraz rosnącą liczbę punktów, gdzie gdzie ładowanie prądem stałym z mocą 50 dla pojazdów transportu publicznego (auto- można naładować akumulatory i jechać kW pozwala skrócić czas ładowania do ok. 40 busy) i stacje dla innych pojazdów, w szcze- przed siebie. W internecie możemy znaleźć minut. To jest też długo w porównaniu z cza- gólności osobowych. W konsekwencji sta- mapy z lokalizacją stacji ładowania, a opera- sem tankowania benzyny, ale przy ładowaniu cje ładowania dla samochodów osobowych torzy tych stacji udostępniają specjalne apli- taką mocą przez 20 minut mamy już zapas w prawie budowlanym dopisano do par. 29a, kacje pomagające wybrać stację przy plano- energii na pokonanie co najmniej 200 km. a więc potraktowano jak przyłącza: ich budo- waniu podróży. A zatem w ładowarkach dużych mocy nale- wa wymaga tylko zgłoszenia robót budowla- ży szukać wygody użytkowania „elektryków”. nych bez opracowania projektu budowlane- Jaka jest cena energii Dla uzupełnienia można dodać, że zasięg ta- go (dokładnie jak przyłącza). Warto dodać, elektrycznej do ładowania kiego samochodu z całkowicie naładowanym że w definicji stacji ładowania mieszczą się: samochodu? akumulatorem wyniesie ok. 350 km, co po- ładowarka, miejsca postojowe oraz zasilanie Ładowanie akumulatorów w małych ła- zwala już na jazdę w trasie, gdzie co ok. 1,5 z sieci elektroenergetycznej i stanowią całość, dowarkach pociąga za sobą koszt porówny- godziny użytkownik robi przerwę na ładowa- tzn. nie można traktować oddzielnie składni- walny z ceną energii, jaką płacą klienci zakła- nie i ma ok. 0,5 godziny na kawę i relaks, po ków stacji ładowania i procedować według dom energetycznym. W ładowarkach dużych czym może jechać dalej. kilku procedur. mocy przy szybkim ładowaniu w cenie ener-

14 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Lubuskie nowe budownictwo

gii elektrycznej należy uwzględnić koszt bu- szy się dużą popularnością wśród przedsię- leży je zamieszczać w osobnych statystykach dowy stacji ładowania, więc cena energii też biorstw komunikacyjnych. Coraz więcej miast niż stacje ładowania samochodów osobo- będzie wyższa niż w ładowarkach wolnych, dokonuje wymiany taboru z napędem spali- wych. Procedura budowy stacji ładowania au- małej mocy. Sprawą dużej wagi jest możli- nowym na napęd elektryczny (lub hybrydo- tobusów też jest inna i opiera się o pozwolenie wość budowy elektrowni fotowoltaicznych wy). Do ich ładowania są budowane stacji na budowę, a więc jest to procedura znacznie przez operatorów stacji ładowania. Takie sko- o znacznie większych mocach (200 kW do na- dłuższa; często też pociąga za sobą potrzebę jarzenie daje szansę na obniżenie kosztów za- wet 600 kW). Porównania kosztów eksploata- budowania stacji transformatorowej. kupu energii elektrycznej przez operatorów cji autobusów spalinowych i z napędem elek- stacji ładowania od operatorów energetycz- trycznym, dokonane przez MZA Warszawa (to W następnym odcinku postaramy się nych, a przy pożądanej w przyszłości konku- przedsiębiorstwo ma najwięcej autobusów przybliżyć korzyści z autobusów z napędem rencji możemy oczekiwać, że cena energii na- elektrycznych, a także autobusy spalinowe elektrycznym na przykładzie Zielonej Góry. wet przy szybkim ładowaniu nie będzie tak oraz z napędem CNG) wskazuje, że pomimo wysoka jak obecnie. dwukrotnie wyższej ceny zakupu autobusu Waldemar Olczak elektrycznego, koszt tzw. wozokilometru au- Członek Polskiego A w jakim kierunku idzie tobusu elektrycznego wynosi ok. 25% kosztu Komitetu Elektromobilności SEP komunikacja zbiorowa? autobusu spalinowego. W komunikacji miejskiej wykorzystywa- Stacje ładowania autobusów rzadko są nie autobusów z napędem elektrycznym cie- udostępniane innym użytkownikom, więc na-

Kalendarium LOIIB. Wydarzenia: (grudzień 2020 – styczeń 2021)

GRUDZIEŃ • 16 grudnia – posiedzenie Krajowej Puchalski, A. Cegielnik, A. Surmacz. • 27 stycznia – posiedzenie Krajo- Rady PIIB, w którym udział wzięli E. • 18 stycznia – posiedzenie Okręgo- wej Komisji Rewizyjnej, na którym Bosy i A. Cegielnik w formie wide- wej Rady Lubuskiej OIIB, które odbyło omówiono między innymi stan re- okonferencji, na którym między inny- się w trybie zdalnym. alizacji wniosków przyjętych na XIX mi dyskutowano na temat powołania • 19 stycznia – posiedzenie Okręgo- Krajowym Zjeździe PIIB, oraz projek- Ośrodka Mediacyjnego PIIB. wej Komisji Rewizyjnej, w siedzibie ty protokołów z przeprowadzonych • 18 grudnia – uroczyste posiedze- biura LOIIB w Gorzowie Wielkopol- kontroli „Prawidłowości zarządzania nie Okręgowej Rady Lubuskiej Okrę- skim. majątkiem Okręgowych Izb w 2020 gowej Izby Inżynierów, w trybie zdal- • 25 stycznia – spotkanie Przewod- roku”, a także działalności biura Okrę- nym. niczącej LOIIB, Ewy Bosy z dyrekto- gowych Izb w 2020 roku. • 20 grudnia – zmarł członek LOIIB, rem Departamentu Infrastruktury i Ko- • 27 stycznia – spotkanie informacyj- Pan Paweł Słotwiński. munikacji Urzędu Marszałkowskiego ne on-line dla mediatorów, w którym Województwa Lubuskiego Sławomi- udział wzięła M. Bosy. STYCZEŃ rem Kotylakiem w sprawie objęcia pa- • 28 stycznia – Narada Szkoleniowa • 12 stycznia – posiedzenie Komisji tronatem Konkursu Architektoniczne- członków Krajowej Komisji Rewizyjnej Współpracy z Zagranicą, które odby- go na zagospodarowanie przestrzeni PIIB i przewodniczących OKR, w któ- ło się w siedzibie biura LOIIB w Go- miejskiej na terenie dawnej Fabryki rym udział wziął M. Gruszecki. rzowie Wielkopolskim, udział wzięli P. Wagonów „Zastal” w Zielonej Górze.

Komisja Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego

Harmonogram szkoleń Szanowne Koleżanki, Szanowni Koledzy!

W związku z dalszym występowaniem nowych i potwierdzonych przypadków zakażenia COVID-19 w Polsce i związanym z tym wzrostem ryzyka zakażenia z przykrością informujemy, że wszystkie szkolenia są czasowo odwołane. Zapraszamy na szkolenia on-line organizowane przez Polską Izbę Inżynierów Budownictwa.

www.lbs.piib.org.pl LUBUSKA OKRĘGOWA 15 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inwestycje

Nowa hala sportowa w Gubinie W Gubinie budowniczy oddali do użytku nową halę sportową przy Szkole Podstawowej nr 3. Z sali gimnastycznej w tym samym czasie mogą korzystać trzy klasy, z kolei na widowni może usiąść 200 kibiców.

ramach projektu pn. „Budowa hali sportowej przy Szkole Podstawo- Wwej nr 3 w Gubinie – etap I” z do- finansowaniem ze środków Funduszu Roz- woju Kultury Fizycznej Ministerstwa Sportu zakończono inwestycję i oddano obiekt do użytkowania. Koszt całkowity budowy hali sportowej wyniósł ok. 10.400.000 zł przy dofinansowaniu w kwocie 2.500.000 zł z Ministerstwa Sportu. Zadanie realizowano przez dwa lata. Obiekt ma kształt prostokąta o wym. ok. 60 x42 m z łącznikiem 8 x 3 m pro- wadzącym do głównego budynku szkoły.

Najważniejsze dane techniczne: • kubatura budynku – prawie 20 000 m3 • pow. zabudowy – ok. 2 000 m2 • pow. użytkowa – ok. 1 800 m2 • liczba kondygnacji – 2

Na parterze znajduje się obszerny hol z szat- nią, pomieszczenia biurowe z zapleczem so- cjalnym, sala gimnastyczna, pokój trenera z węzłem sanitarnym, magazyn sprzętu sportowego, trzy zespoły szatniowe z toaletami i natryskami oraz kotłownia. Z sali gimnastycznej mogą korzystać jednocześnie trzy klasy po ok. 25 dzieci. Widownia na parterze jest przeznaczona dla 200 widzów. Budynek został przystosowany do potrzeb osób nie- pełnosprawnych. Informacja i fot.: UM w Gubinie

16 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inżynier po godzinach

Odporność ukryta w syropie Przyszło nam żyć w trudnych czasach – każdego dnia z troską spoglądamy w przyszłość. Tak cenione przez wszystkich spotkania z najbliższymi i przyjaciółmi są zagrożeniem, a każdy mijany człowiek potencjalnym źródłem zakażenia… Ślachetne zdrowie, Nikt się nie dowie edia bombardują nas reklamami cudownych środków i suplemen- Jako smakujesz, Aż się zepsujesz. Mtów zapewniających ochronę i że- (Jan Kochanowski Fraszki, Księgi trzecie, „Na zdrowie”) lazne zdrowie. Wachlarz produktów, które mogą nas potencjalnie chronić przed zara- Przygotujmy to w proporcjach, które dodajemy do słoika. Wszystko mieszamy, za- żeniem jest tak ogromy, że każdy z nas mu- będą dla nas najbardziej przyswajalne. Po- lewamy miodem i ponownie mieszamy. Na- siałby łykać każdego dnia garść suplemen- niżej przepis na syrop z imbiru, miodu i cy- stępnie wstawiamy do lodówki na 24 h. Pije- tów, a i tak ciągle zastanawialibyśmy się, czy tryny: 0,5 kg imbiru, 1,5 kg cytryny, 0,75 ml my 1-2 łyżki na czczo, dodatkowo możemy aby dobraliśmy je prawidłowo. miodu, 1 szklanka wrzącej wody. syrop używać do herbaty. Drodzy Państwo, nie zapominajmy w tym szaleństwie reklam i nacisku społecz- Imbir obieramy ze skórki i kroimy w pla- Dbajmy o siebie i wszystkich wokół. nego, że natura wokół nas stworzyła wiele sterki, następnie przekładamy do słoika (naj- Przyjemności przy szklance zdrowej, pach- możliwości, które stosowane regularnie też lepiej ok. 2 l) – zalewamy wrzącą wodą. nącej i aromatycznej herbaty! budują naszą odporność. Wiadomym jest, że Pół kg cytryny wyparzamy i szorujemy skór- nikt i nic nie jest w stanie nam zagwaranto- kę, kroimy w plastry i wkładamy do słoika. Elwira Kramm wać, że dany środek uchroni nas od wszel- Z 1 kg cytryny wyciskamy sok i bez pestek kich chorób, ale nie poddawajmy się i walcz- my, aby nasze jutro było jaśniejsze, i byśmy mogli cieszyć się radością każdego zdrowe- go dnia. Rozejrzyjmy się dookoła i doceń- my naturę. Jeżeli nie wykorzystaliśmy lata i jesieni na przygotowanie soków i przetwo- rów z rodzimych owoców, możemy sięgnąć po nie w formie suszonej, które znajdziemy w dobrych sklepach zielarskich czy w formie mrożonej, która to utrzymuje ich właściwo- ści zdrowotne.

Cudem naszego regionu są owoce: • czarnej porzeczki czy dzikiej róży – główne źródło witaminy C, • czarnego bzu, którego owoce są źródłem wielu cennych substancji prozdrowotnych o właściwościach przeciwzapalnych, prze- ciwbakteryjnych i antyoksydacyjnych, za- wierają witaminy z grupy B oraz C, • maliny czy truskawki zawierające witaminy, takie jak witamina A, witaminy z grupy B (np. B1, B2, B3), a także w dużych ilo- ściach witaminę C.

W kuchni codziennie używamy cebulę, czosnek, miód oraz egzotyczne cytryny czy imbir. Możemy też przygotować wszelkiego rodzaju syropy w wersji dla wytrwałych z czosnku, cebuli i miodu z dodatkiem soku z cytryny dla złagodzenia ostrości cebuli i czosnku, czy wersję łagodniejszą, ale rów- nie ochronną dla systemu odpornościowe- go z miodu, cytryny i imbiru.

www.lbs.piib.org.pl LUBUSKA OKRĘGOWA 17 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Inwestycje wojewódzkie

Drogi, mosty, obwodnica Najważniejsze budowy na liście Zarządu Dróg Wojewódzkich w 2021 roku to dwa mosty, obwodnica oraz dwa odcinki dróg. Łączna suma kontraktów to ponad 40 mln zł.

Lista najważniejszych z kolei wartość kwalifikowalna na 2021 r. to 17.398.332 zł, a wartość zaplanowanych prac inwestycji lubuskiego 19.915.815 zł. Inwestycja realizowana w for- na 2021 r.: 927.452,51 zł. Dwa odcinki o łącz- ZDW na 2021 rok: mule „zaprojektuj i wybuduj”. Inwestycja jest nej długości 6,36 km zostały już zakończone na etapie prac projektowych. Planowana w 2020 roku. Odcinek o długości 0,25 km zo- 1. Budowa mostu przez Odrę wraz data zakończenia inwestycji to grudzień 2022 stanie zakończony w 2021 r. Planowana data z budową nowego przebiegu drogi r. Zadanie dofinansowane ze środków RPO – zakończenia inwestycji to sierpień 2021 r. Za- wojewódzkiej nr 282 – etap II Lubuskie 2020. danie dofinansowane ze środków RPO – Lu- Powstanie odcinek o łącznej długo- buskie 2020. ści 9,20 km. Wartość całkowita kontraktu to 3. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 79.788.397 zł, z kolei wartość kwalifikowalna 278 na odcinku Stare Strącze – 5. Przebudowa mostu przez rzekę na 2021 r. to 20.805.670 zł. Inwestycja jest re- Wschowa Wartę w miejscowości Świerkocin alizowana w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Budowniczy zrealizują odcinek o łącznej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 131 Aktualnie trwają roboty budowlane. Plano- długości 3,48 km. Całkowita wartość robót: Nowiny Wielkie – Krzeszyce wraz wana data zakończenia inwestycji to lipiec 22.500.582 zł, z kolei wartość kwalifikowalna z dojazdami 2022 r. Zadanie dofinansowane ze środków na 2021 r. to 720.001 zł. Inwestycja realizowa- Wartość całkowita zadania 4.695.429 zł, RPO – Lubuskie 2020. na w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Obec- po stronie wydatków na 2021 r. zaplanowano nie trwa etap prac projektowych. Planowana 700.000 zł. 2. Budowa obwodnic miejscowości data zakończenia inwestycji sierpień 2023 r. mostu w Świerkocinie to 140,6 m. Na Kosieczyn i Chlastawa w ciągu dro- Zadanie dofinansowane ze środków RPO – realizację zadania pozyskano środki Mini- gi wojewódzkiej nr 302 oraz miej- Lubuskie 2020. sterstwa Infrastruktury z rezerwy subwencji scowości Podmokle Wielkie w ciągu ogólnej w kwocie 1.831.666 zł. Planowana drogi wojewódzkiej nr 304 – do- 4. Przebudowa i rozbudowa drogi wo- data zakończenia inwestycji czerwiec 2021 r. jazd do węzłów na autostradzie A-2 jewódzkiej nr 158 na odcinku Drez- w Trzcielu oraz Nowym Tomyślu denko – Gorzów opracowanie: Powstanie odcinek o łącznej długość 7,30 Wartość całkowita kontraktu to Redakcja Biuletynu LOIIB km. Wartość całkowita prac 48.043.741 zł,

Most na Warcie w Świerkocinie (fot./źródło: wikimapia.org)

18 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Fotorelacja: Inwestycje LUBUSKI ZDW

Budowa mostu przez rzekę odrę wraz z budową nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 282 - etap II” – zastosowane technologie

Kolumny KSS zastosowano bezpośrednio Technologia impulsowego zagęszczania gruntu (IC) przy przyczółku mostu na Odrze od strony m. Bojadła

Prefabrykowane dreny pionowe Prefabrykowane dreny pionowe

Palewww.lbs.piib.org.pl Franki Pale Franki Pale Franki LUBUSKA OKRĘGOWA 19 IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Fotorelacja: Inwestycje LUBUSKI ZDW

Przebudowa polegająca na odnowie dywanikowej dw nr 174 na odc. Drezdenko – Stare Bielice od km 2+809,50 do km 4+309,50 – zastosowane technologie

Wzmocnienia nawierzchni z użyciem mieszanki MCE z zastosowaniem materiałów pochodzących z recyklingu starej nawierzchni

Przebudowa mostu przez rzekę Wartę w miejscowości Świerkocin w ciągu drogi wojewódzkiej nr 131 Nowiny Wielkie – Krzeszyce wraz z dojazdami

20 LUBUSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA