Olga Lobachevskaya Belarusian State Institute for Problems of Culture , [email protected]

January 11, 2005

Women's rural art in Belarus in the 20th century: On the turning point of a cultural paradigm

The goal of the project was to prepare a monograph that looked into the phenomenon of women's artwork and its status within traditional culture, as well as into the processes of transformation of the traditional cultural paradigm and forming of new discourses in the contemporary rural culture as reflected in Belarusian folklore textiles.

Activities within the project: 1. I studied the collections of Belarusian folklore textile in the Russian Ethnographic Museum in St-Petersburg (July 2003), in the Podlaskie Museum in Białystok, Ethnographic Museum in Toruń, and the Museum of the History of Textile in Łódź, Poland, (October –December 2004). 2. I carried out field expeditions in the region (the Mozyr, Kalinkavichi, Karmyan, Chachery, and Rahachow districts in July–August 2003, and the Lelchytsy district in August 2004), and the (the Pinsk and Stolinski districts in July 2004). 3. I transcribed 70 audiotapes with interviews recorded during expeditions in1997–2004. This material is being used for the monograph. 4. I made about 1000 photos (contemporary rural interior, items of garment, textile, and embroidery, textile-decorated cult objects, portraits of women, etc.). Most interesting pictures will be used to illustrate the monograph.

I continued to work on the monograph which resulted in the largely complete text of the following sections:

Introduction (the state of research into the issue, methodology of research, and its interdisciplinary nature).

Part I. Textile in the System of Traditional Culture 1. Cosmic Symbolism of Textile 1.1. Textile as a Universal Cultural Code 1.2. The Mythology of Textile 2. Textile as a Modeling System 2.1. Textile Code of Women's Life (Weaving as Existence of the Rural Woman) 2.2. Object Code of Weaving in Modeling Notions of the World, Space, and Time 2.3. Weaving as a Mediator in the World Picture 3. Female Textile Magic 3.1. Magic Rites Supporting the Process of Weaving 3.2. Textile Magic (the Thread, Canvas, Garment, Ornament, and Offerings) 3.3. The Abydzyonnik (a textile piece whose production cycle is to complete within one day): an Archaic Weaving Ritual of World Renewal 4. The Aesthetics of Flax 5. The Wedding Portion: the Culmination of Women's Textile Creativity 6. Textile Ornament: Women's Artistic Language

I have been working on the text of Part II entitled "Belarusian Folklore Textile on the Turning Point of a Cultural Paradigm" about forms and ways of artistic transformation of particular kinds of folklore textile and its present-day use in interior decoration and for rituals purposes. The conclusions were made on the basis of the notion that changes in the artistic language of folklore textile in the 20th century visualize a new content and contemporary discourse of the rural culture in Belarus.

I delivered a report on the subject of research at the ACLS Annual Regional Meeting of the Humanities Program in Belarus, , and in November, 2003 (Minsk, Belarus).

Вольга Лабачэўская Беларускi дзяржаўны інстытут праблем культуры Мінск, Беларусь [email protected]

11 студзеня 2005 р.

Жаночае сялянскае мастацтва на Беларусі ў ХХ стагоддзі: На зломе культурнай парадзігмы

Мэтай праекта з'яўляецца падрыхтоўка манаграфіі, у якой даследуецца феномен жаночай мастацкай творчасці і яе статус ў рамках традыцыйнай культуры, а таксама працэсы трансфармацыі традыцыйнай культурнай парадзігмы і фарміравання новых дыскурсаў у сучаснай сялянскай культуре на матэрыяле беларускага народнага тэкстыля.

Напрамкі реалізацыі праекта: 1. Вывучаліся калекцыі беларускага народнага тэкстыля ў Расійскім этнаграфічным музеі ў Санкт-Пецербурзе (ліпень 2003), у Падлясскім музеі ў Беластоку, Этнаграфічным музеі ў Торуні, Музеі гісторыі тэкстыля ў Лодзі ў Польшчы (кастрычнік—снежань 2004). 2. Праведзены палявые экспедыцыіі ў Гомельскую (Мазырскі, Калінкавічскій, Кармянскі, Чачэрскі, Рагачоўскі р-ны ў ліпені—жніўні 2003, у Лельчыцкі р-н у жніўні 2004), у Бресцкую вобл. (Пінскі, Столінскі р-ны ў ліпені 2004). 3. Расшыфраваны 70 аўдыякасет з запісямі размоў з інфармантамі экспедыцый 1997— 2004 гадаў. 4. Падчас экспедыцый зроблена каля 1000 фотаздымкаў (сучасныя сялянскіе інтар'еры, вырабы адзення, ткацтва і вышыўкі, культавыя аб'екты з тканінамі-аброкамі, партрэты жанчын і г.д.). Найбольш цікавыя фотаздымкі будуць выкарыстаны ў якасці ілюстрацый пры выданні манаграфіі.

Адначасова з вышэйпералічаным вялася работа над тэкстам манаграфіі. У выніку ў асноўным напісаны тэкст наступных раздзелаў:

Уводзіны (стан вывучэння праблемы, метадалогія даследавання, яго міждысцыплінарны характар)

Частка I. Ткацтва ў сістэме традыцыйнай культуры 1. Касмічны сімвалізм ткацтва 1.1. Тканіна – універсальны культурны код 1.2. Міфалогія ткацтва 2. Ткацтва як мадэліруючая сістэма 2.1. Ткацкі код жаночага жыцця (ткацтва як экзістэнцыя жанчыны-сялянкі) 2.2. Прадметны код ткацтва ў мадэляванні ўяўленняў аб Сусвеце, прасторы і часе 2.3. Ткацтва як медыятар у традыцыйнай карціне свету 3. Жаночая тэкстыльная магія 3.1. Магічныя абрады па забеспячэнню працэса ткацтва 3.2. Тэкстыльная магія (нітка, палатно, адзенне, арнамент, аброкі) 3.3. "Абыдзённік" – архаічны ткацкій рытуал абнаўлення Сувету 4. Эстэтыка лёну 5. Вясельны пасаг – кульмінацыя жаночай тэкстыльнай творчасці 6. Тэкстыльны арнамент – жаночая мастацкая мова

Вялась праца над тэкстам ІІ. часткі "Беларускі народны тэкстыль ХХ стагоддзя – на зломе культурнай парадзігмы", якая складаецца з асобных артыкулаў. У іх разглядаюцца формы і шляхі мастацкай трансфармацыі асобных відаў народнага тэкстыля, яго сучаснае выкарыстанне ў афармленні інтар'ра, у абрадавах мэтах. Высновы робяцца, зыходзячы з палажэння, што перамены ў мастацкай мове народнага тэкстыля ў ХХ стагоддзі візуалізіруюць новы змест і сучасны дыскурс сялянскай культуры на Беларусі.

У рамках ажыццяўлення праекта я выступіла з дакладам па тэме даследавання на Рэгіянальным семінары гуманітарных праграм АСНТ для Беларусі, Украіны і Расіі ў лістападзе 2003 года ў Мінску.