kultura Trzymajmy zdrowy dystans 1 Pomimo znoszenia rozmaitych ograniczeń związanych z pandemią, warto pamiętać, że zagrożenie wciąż istnieje i nie należy go bagatelizować. Zatem bądźmy odpowiedzialni, słuchajmy zaleceń, pamiętajmy o częstej dezynfekcji dłoni i noszeniu maseczek w miejscach, które tego wymagają. A przede wszystkim trzymajmy zdrowy dystans – dosłownie i w przenośni – ani nie wpadając w euforię z powodu odwoływania kolejnych ograniczeń, ani nie poddając się niecierpliwej tęsknocie za normalnością.

Grodziskie Pismo Społeczno-Kulturalne Nr 298 maj 2020

BogPismo bezpłatne ria R Nakład 9000 egz. wydaje Ośrodek Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki od 1992 roku ISSN 1233–0337 Legia na Legionistów Z entuzjazmem wśród przedstawicieli Legii Warszawa spotkała się informacja, że grodziska Rada Miejska 29 kwietnia podjęła uchwałę o nadaniu nazwy „Legionistów” drodze prowadzącej do Legia Training Center, czyli nowoczesnego ośrodka szkoleniowego, który powstaje na pograniczu Urszulina i Książenic. Kolejne powody do radości war- – Cieszymy się, że mimo prze- szawianie mieli 5 maja, kiedy ciwności spowodowanych korona- Powiatowy Inspektorat Nadzo- wirusem udało się wykonać pracę, ru Budowlanego wydał decyzję która zaowocowała wydaniem for- o pozwoleniu na użytkowanie malnego pozwolenia. Nie oznacza pierwszego etapu inwestycji Legii. to jednak końca zadań związanych Obejmuje on zasadniczą dla dzia- z otwarciem ośrodka. Przed nami łalności część obiektu: sześć boisk kolejne tygodnie ciężkiej pracy pełnowymiarowych i jedno mniej- zanim LTC będzie operacyjnie sze bramkarskie, budynek, drogi gotowe, aby przyjąć zawodników, dojazdowe oraz chodniki. sztaby i pracowników Legii – ko- Budowa kompleksu, który nie- mentował Wojciech Rokicki, czło- bawem stanie się siedzibą pierw- nek zarządu LTC. szej drużyny, Akademii Piłkarskiej Jak informuje strona legia.net i centrum badawczo-rozwojowego na przyjęcie piłkarzy ośrodek po- LegiaLab, rozpoczęła się w kwiet- winien być przygotowany na prze- niu 2019 roku. Docelowo znajdą łomie czerwca i lipca. Wówczas się tam również powierzchnie dla przeniesie się tu pierwsza drużyna start-upów sportowych i ogólno- Legii, rezerwy, a także najstarsze dostępna infrastruktura rekre- zespoły młodzieżowe. acyjno-sportowa dla okolicznych

mieszkańców. Krzysztof Bońkowski legia.net fot. Bogatszy arsenał do walki z wirusem Grodziski Szpital Zachodni dysponuje już demią, został wsparty finansowo przez aparatem do wykonywania badań diagno- Gminę Grodzisk i Starostwo Powiatu Gro- stycznych w kierunku covid-19 z zasto- dziskiego. Jak informuje grodziski Urząd sowaniem rekomendowanej przez WHO Miejski, w pierwszej kolejności bezpłatnie metody Real Time–PCR. Zapewnia ona badani są pacjenci i pracownicy szpitala. wyjątkową w porównaniu do innych badań Testy przechodzą też osoby kończące kwa- skuteczność w wykrywaniu wirusa. Zakup rantannę. Z budżetu gminnego sfinanso- urządzenia, które jest poważnym wzmoc- wane zostały również testy pracowników

fot. Szpital Zachodni Szpital fot. nieniem arsenału środków do walki z pan- placówek oświatowych. (kb) w skrócie 2

Online ku pokrzepieniu serc Wyjątkowy charakter miał so- oraz jazzowa interpretacja „Blo- fot. fb\Grodzisk Maz. fb\Grodzisk fot. lowy koncert Włodka Pawli- win' in the wind” Boba Dylana. ka 2 maja w Podkowie Leśnej. Zapowiadając koncert Wło- Papieskie stulecie Wyjątkowy, ponieważ odbył się dek Pawlik wyraził nadzieję, Konieczność zachowania re- skiego, stanowiącą hołd dla bez udziału publiczności, która że utwory te będą promykiem żimu sanitarnego uniemożli- św. Jana Pawła II. W przed- mogła obejrzeć koncert dzięki nadziei i niebawem spotkamy wiła bardziej spektakularne dzień 100-lecia urodzin Ka- transmisji na żywo online. się w salach koncertowych. uczczenie 100-lecia urodzin rola Wojtyły Zakon Rycerzy Koncert rozpoczął się od for- Kiedyś odpowiadając na pyta- św. Jana Pawła II, co nie zna- Jana Pawła II zorganizował tepianowej interpretacji pieśni nie, jak to się stało, że zamiesz- czy, że przypadająca 18 maja przy parafii Przemienienia Fryderyka Chopina „Wiosna”. kał w Podkowie Leśnej, powie- rocznica przeszła bez echa. Pańskiego akcję oddawania Nie zabrakło standardów jazzo- dział, że za sprawą przyjaciela Centrum Kultury tego dnia krwi pod hasłem „100 litrów wych, takich jak „Summertime” jego żony, który przeniósł się na swoim profilu fb zapre- krwi w 100 rocznicę urodzin i „The man I love” Gershwina, do miasta ogrodu. „Przyjeż­ zentowało film, przypomi- św. Jana Pawła II”. Z kolei Za- „Stella by Starlight” czy bossa dżaliśmy wtedy do niego nający kompilację poświęco- kład Gospodarki Komunalnej novy Antonio Carlosa Jobima. z dziećmi w weekendy i tak się nych polskiemu papieżowi w związku z rocznicą skompo- Uwagę zwracały luźna interpre- nam tutaj spodobało, że za- wydarzeń organizowanych nował i wykonał nasadzenia tacja śląskiej piosenki ludowej, mieszkaliśmy na stałe”. przez gminę Grodzisk Ma- wokół pomnika papieskiego temat z filmu Walta Disneya Tekst i fot. Sławomir Sadowski zowiecki na przestrzeni w Żukowie. Prace związane ostatnich lat, zapis koncertu z zagospodarowaniem ziele- Missa Solemnis, który odbył ni zostały przeprowadzone Rycerz i dwa duchy się 18 maja 2014 r. w Parku w porozumieniu z mieszkań- Prezentujący najciekawsze grodziskiej stacji, zamieszku- Skarbków, a także piosenkę cami, a sfinansowała je gmina miejsca województwa mazo- jącego niegdyś wraz z rodziną - Grodzisk. (kb) autorstwa Roberta Dziekań wieckiego oraz atrakcyjne dla Willę Foksal, której mury były turystów wydarzenia magazyn świadkami – jak głosi miejska „Moda na Mazowsze” oraz legenda – nieszczęśliwej mi- Ponownie najlepsi fanpage Dzieje się na Mazow- łości i tragicznej, samobójczej Obostrzenia związane z pan- zestawienie szu w ramach akcji „Czytamy śmierci dziewczyny. Opowie- demią koronawirusa dają się box office’u, baśnie Mazowsza” zaprosiły ści zaprezentowane zostały we znaki wszystkim, ale wśród prezentują- 5 maja do wysłuchania audycji przez dziennikarkę Magdalenę najdłużej czekających na ko- ce dane fre- poświęconej historiom zwią- Walusiak i były pretekstem do lejne etapy odmrażania gospo- kwencyjne kin z 200 polskich zanym z Grodziskiem. Boha- gawędy o innych grodziskich

darki są kinomani, a przede miast za rok 2019. Podobnie terem jednej z nich był rycerz ciekawostkach. (kb) wszystkim instytucje prowa- jak przed rokiem okazało się, Bogoria, któremu w uznaniu za dzące kina, które od marca są że nasze kino jest najlepszym męstwo król Bolesław Śmiały zamknięte. Ta trudna sytuacja w Polsce wśród kin jednosa- nadał herb z dwoma grotami, stała się również doświadcze- lowych pod względem liczby symbolizującymi strzały wła- niem Kina Centrum Kultury. widzów. Średnio na każdym snoręcznie wyciągnięte przez Pewnym pocieszeniem dla seansie w grodziskim kinie władcę z piersi dzielnego woja, załogi może być najnowsze było 86 widzów. (kb) a także dwa duchy… Jeden błąkający się ponoć po dworze Jadwisin w Opypach, a drugi należący do Zosi Andruszkie- Będą robić dźwięki wiczówny, córki zawiadowcy fot. kb „Dźwięki domowej roboty” ekologii dźwięku, tworze- – to nazwa projektu, które- nia recyklingowych instru- go autorki, Joanna Woźnic- mentów muzycznych i na- ka z Grodziska i Malwina uki gry na nich oraz wziąć Łaska z Książenic, wygrały udział w wykonaniu ekoin- konkurs „Bardzo Młoda stalacji muzycznej, a także Kultura 2020 Mazowiec- wspólnym koncertowaniu. kie”. Dzięki temu realizacja Jeśli warunki sanitarne będzie współfinansowana pozwolą, wszystkie aktyw- ze środków Narodowego ności zostaną przeprowa- Centrum Kultury w ramach dzone stacjonarnie, jeśli Programu „Bardzo Młoda takich warunków nie bę- Kultura 2019-2021” oraz dzie, wówczas realizacja od- środków Samorządu Woje- będzie się online. Partner- wództwa Mazowieckiego, stwem instytucjonalnym a mieszkańcy Książenic pomysł animatorek objęła i okolicy będą mogli skorzy- Fundacja Mosty Edukacji stać w wakacje z warsztatów w Książenicach. (kb) reklama

BOGORIA nr 298 maj 2020 miasto i gmina 3

Wstępniak od Burmistrza Szanowni Mieszkańcy, kliniczne, działające przy ośrodkach aka- Drodzy Czytelnicy, demickich, czy instytuty badawcze. Teraz także nie należy ono do powszechnych trwa etapowy proces „odmrażania” gospo- i być może nasz szpital jest jedynym po- darki i życia społecznego. Myślę, że nicze- wiatowym, który taką aparaturę posiada. go tak bardzo nie pragniemy, jak powrotu W pierwszej kolejności, i bezpłatnie, badani do aktywności i działań, które były dla nas są pacjenci i pracownicy szpitala, tak by pla- normą przed pandemią. Ja także ogrom- cówka była całkowicie bezpieczna. Gmina nie chciałbym, aby Grodzisk Mazowiecki sfinansowała również przeprowadzenie te- zaczął już żyć pełnią życia. By to jednak stów pracowników placówek oświatowych, było możliwe, musimy wykazać się cier- aby dzieci mogły spokojnie powrócić do pliwością, zachować rozwagę i dyscyplinę już uruchomionych przedszkoli. W dal- w przestrzeganiu wszystkich procedur, któ- szej kolejności przeprowadzać będziemy re pozwolą zmniejszać ryzyko zakażenia. masowe badania takich grup społecznych, Udało nam się w gminie, jak również jak pracownicy służby zdrowia, nauczycie- w całym powiecie, uniknąć tragedii i la- le, policjanci, straż miejska, listonosze czy winowych zachorowań. Jak na tak dużą opiekunowie osób starszych. Jesteśmy więc aktywność, jaka cechuje nasz region, liczba przygotowani na szybkie i szerokie badania ul. Sportowej, ratusza przy Willi Niespo- osób zakażonych była i jest niewielka. To prewencyjne, które pozwolą nam zachować dzianka czy budowy drogi w ciągu ulic: dzięki temu, że przestrzegaliśmy wymagań zdrowie i czuć się bezpiecznie. A przede Królicza – Drozda – Łagodna – Kijowska w zakresie zasad bezpieczeństwa i higieny wszystkim unikniemy sytuacji, w której w miejscowościach Adamowizna, Odra- zanim jeszcze zostały oficjalnie nałożone z powodu zakażenia szpital musiałby zamy- no-Wola, Szczęsne i Grodzisk Mazowiec- przepisami. Nasi mieszkańcy wykazali się kać swoje oddziały, bo to stanowi ogromne ki. Wszystkie inwestycje powinny zostać ogromną odpowiedzialnością społeczną, zagrożenie dla zdrowia. oddane w planowanych terminach. Kon- która pozwoliła nam przejść ten trudny czas Do działalności, choć oczywiście w zmie- tynuowana jest też rewaloryzacja dworku w miarę dobrze i daje nadzieję na niedługi nionych warunkach, powróciła Biblioteka Chełmońskich w Adamowiźnie, by przy- powrót do normalności. Oczywiście na razie Publiczna wraz ze swą filią w Pawilonie wrócić to miejsce do stanu świetności. Po- będzie to normalność w warunkach reżimu Kultury. W pełnym zakresie działa Urząd wstaje także nowy plac zabaw na Stawach sanitarnego, ale wierzę, że jego przestrzega- Stanu Cywilnego i powoli przygotowujemy Walczewskiego, by po ciężkim okresie, ja- nie pozwoli na szybkie przywracanie wielu się do otwarcia Urzędu Miejskiego. Wszy- kim dla wszystkich jest czas pandemii, na aktywności. scy urzędnicy wrócili już do pracy. Aby najmłodszych czekało atrakcyjne miejsce. Aby zwiększyć nasze bezpieczeństwo mogli działać bez wzajemnego narażania Bezpośrednio do placu zabaw przylegać i „panować” nad chorobą na tyle, na ile jest się, czyli zachowując odpowiedni dystans, będzie strefa relaksu dla rodziców. to możliwe, podjęliśmy wraz ze starostwem częściowo zmieniono miejsca wykonywa- Otrzymaliśmy jedną z największych decyzję o współfinansowaniu zakupu apa- nia obowiązków. Wykorzystujemy w tym w województwie dotacji – ponad 9 mln zł ratu do badań diagnostycznych w kierun- celu Mediatekę i Centrum Kultury. Przy- na ul. Akwarelową i Żwirową. Niebawem ku Covid-19, przeznaczając ze środków gotowujemy się do bezpiecznego przyjmo- ogłosimy też przetarg na zaprojektowanie gminnych na ten cel 200 tys. zł. To nowo- wania interesantów. Aby zminimalizować ścieżki rowerowej wzdłuż ulicy Żyrardow- czesne urządzenie dla grodziskiego Szpitala ryzyko zakażenia, instalujemy odpowied- skiej. Rozbudujemy ciągi rowerowe tak, by Zachodniego wykonuje testy, pozwalające nią zabudowę oddzielającą przestrzeń do można było nimi dojechać do Stawów Wal- na wykrywanie materiału genetycznego bezpośredniej obsługi. Wyposażamy ją czewskiego i dalej do osiedla Szczęsne. wirusa z wyjątkowo wysoką, w porównaniu w przepływową lampę bakteriobójczą oraz A jak tylko minie pandemia i nie bę- do innych metod diagnostycznych, czuło- na stałe zamontujemy pracujący non stop dzie już zagrożenia dla życia i zdrowia, to ścią. Skuteczność takich badań to ponad tunelowy sterylizator powietrza, a ponadto w podziękowaniu dla naszych lekarzy, pie- 90 proc. Właśnie testy genetyczne wyko- pomieszczenia będą regularnie odkażane. lęgniarek i całego personelu medycznego, nywane metodą RT-PCR, jak obecnie jest Oczywiście standardem będą dozowniki którzy pracują w tych trudnych czasach to robione w Grodzisku Mazowieckim, są z płynem dezynfekującym do dłoni. z wielkim poświęceniem, zrobimy najpięk- podstawowym badaniem zalecanym przez Trwająca pandemia nie zatrzymała in- niejszy koncert w historii Grodziska Mazo- Światową Organizację Zdrowia. Jeszcze do westycji gminnych. Cały czas trzymamy wieckiego. niedawna takie specjalistyczne urządzenia tempo i harmonogramy. Dotyczy to m.in. Grzegorz Benedykciński

miały tylko wybrane placówki, jak szpitale budowy hali widowiskowo-sportowej przy Burmistrz Grodziska Mazowieckiego w Grodz i sk u M az. T ER I A Ł U M MA Podziękowania Komunikat ZWiK Dyrekcja i pracownicy Szpitala Zachod- Pani Małgorzata Siekierska, Restauracja Zakład Wodociągów i Kanaliza- niego im. św. Jana Pawła II serdecznie To Tu, Zgromadzenie Sióstr Opatrzności cji w Grodzisku Mazowieckim in- dziękują wszystkim osobom, firmom Bożej, Ravak Polska S.A., Dartom Sp. z o.o., formuje, iż od dnia 4 maja 2020 do i instytucjom, które w czasie pandemii Restauracja Piknik, OSM Grodzisk Maz., dnia 31 grudnia 2020 Firma PRO- COVID-19 wspierają naszą placówkę bez- Hufiec ZHP Grodzisk Maz., Carpol, a tak- JEKT INSTAL (tel. 504 023 380, mail: interesowną pomocą w postaci przekazania że Panorama Plus. Dziękujemy również [email protected]) będzie m.in. środków ochrony osobistej, płynów Straży Pożarnej, która zaopatrzyła nas przeprowadzała wymiany wodomie- do dezynfekcji oraz zapewnienia posiłków w profesjonalny namiot służący do wstęp- rzy, których okres legalizacji kończy się personelowi. Szczególne słowa wdzięcz- nej kwalifikacji – PRETRIAGE – osób zgła- w roku 2020. Wymiana wodomierzy ności kierujemy do darczyńców z miasta szających się do szpitala. odbywa się po uprzednim ustaleniu ter- i gminy Grodzisk Mazowiecki, wśród któ- Dziękujemy! minu. Prosimy o zapewnienie pracowni- rych znalazły się osoby, firmy i instytucje: Jesteście wspaniali! kom firmy PROJEKT INSTAL dostępu P.P.H.U. Anjar, Budokrusz S.A., Koło Go- Krystyna Płukis do miejsca instalacji wodomierza. spodyń Wiejskich Janinów, Kuchniowo.pl, Dyrektor Szpitala Zachodniego

BOGORIA nr 298 maj 2020 miastokultura i gmina 4 Wieści z ratusza Po raz pierwszy w historii sesja Rady Miejskiej w Grodzisku obradowała w sposób zdalny. Tego typu rozwiązanie było zgodne z obowiązującym prawem. Przedsięwzięcie zakończy- ło się sukcesem, w obradach 29 kwietnia wzięli udział wszyscy radni, a mieszkańcy mieli możliwość śledzenia sesji rejestrowanej obrazem i dźwiękiem.

W związku z tym podczas XX sesji radnych sporządzenia miejscowych planów zago- można było i usłyszeć, i zobaczyć. Głoso- spodarowania przestrzennego dla części wanie polegało na alfabetycznym wyczy- wsi Kady. tywaniu imion i nazwisk radnych przez Uchwały poświęcone zbyciu nierucho- przewodniczącą Rady Miejskiej Joannę mości i sporządzania planów zagospoda- Wróblewską i po kolei oddawaniu przez rowania przestrzennego miały pozytywną nich głosów. Jeśli nie można było uzyskać opinię komisji gospodarki gminnej. głosu w wyznaczonym momencie, pani Dodane dwie uchwały, które przegło- przewodnicząca powracała do danego rad- sowano jednogłośnie, dotyczyły nadania nego po zagłosowaniu przez pozostałych. nazwy Legionistów drodze wewnętrznej Po jednogłośnym przyjęciu porządku przebiegającej przez Książenice i Urszulin. dziennego, do którego dodano dwie uchwa- W ramach punktu interpelacje pisemne ły, i przyjęciu protokołu z ostatniej sesji radnych, sprawy różne i wniesione oraz radni zajęli się uchwałą dotyczącą zwol- wolne wnioski podjęte zostały przez rad- nienia z podatku od nieruchomości grup nych tematy dotyczące realizacji inwestycji, przedsiębiorców, których płynność finan- otwarcia żłobków i przedszkoli oraz zapew- sowa uległa pogorszeniu w związku z pono- nienia bezpieczeństwa na przyszkolnych szeniem negatywnych konsekwencji ekono- boiskach. micznych z powodu COVID-19. Przewodnicząca Joanna Wróblewska – Zwolnienie z podatku dotyczy poinformowała m.in. że Regionalna Izba trzech miesięcy, okresu od 1 kwietnia do Obrachunkowa pozytywnie zaopiniowała 30 czerwca, i dotyczy wszystkich przedsię- sprawozdanie z wykonania budżetu gminy biorców, którzy byli wymienieni w rozpo- Grodzisk za rok 2019. Burmistrz Grzegorz rządzeniu Rady Ministrów. Przysługiwać Benedykciński przekazał, m.in. że gmina będzie tym przedsiębiorcom, którzy złożą otrzymała bardzo dużą dotację na moder- korektę deklaracji na podatek lub informa- nizację ul. Żwirowej i Akwarelowej oraz cji o podatku, w zależności, czy będzie to przekazała 200 tys. zł na zakup maszyny do osoba prawna czy fizyczna, oraz wypełnią przeprowadzania testów na koronawirusa krótki załącznik – mówił Piotr Leśniewski, do Szpitala Zachodniego. skarbnik gminy. Stanowisko komisji bu- Przy okazji zamknięcia obrad prze- dżetowej było pozytywne, uchwała została wodnicząca Rady Miejskiej i burmistrz przyjęta jednogłośnie. podziękowali wszystkim radnym za przy- Choć początkowo wiceburmistrz gotowanie się do pracy w warunkach Piotr Galiński miał problem techniczny komunikacji elektronicznej. Trudności z przedstawieniem uchwały o zbyciu czę- techniczne w sposób istotny nie zakłóciły ści nieruchomości gruntowych położo- przebiegu sesji, wszystkie uchwały udało nych przy ul. Cieszyńskiej w Grodzisku się przegłosować. A16, czyli części miasta położonej pomię- i w Chrzanowie Dużym, ostatecznie udało Anna Redel mu się ją omówić, a radni jednogłośnie dzy ulicami: B. Limanowskiego, Konspira- wyrazili zgodę. cji, Żwirki i Wigury oraz al. J. Piłsudskiego. Z treścią wszystkich uchwał, protokołami, Wszyscy radni byli za przystąpieniem do Przy jednym głosie wstrzymującym transmisjami z sesji oraz imiennymi wynika- sporządzenia miejscowego planu zagospo- związanym z problemami technicznymi mi głosowań jawnych można zapoznać się darowania przestrzennego dla jednostki radni podjęli decyzję o przystąpieniu do na stronie bip.grodzisk.pl Ogłoszenie Fundacja Wdzięczności Niepokor- Gmina Grodzisk Mazowiecki nym im. Księdza Sylwestra Zycha prosi o kontakt osoby, które w latach 1977- sprzedaje nieruchomości: 1989 na terenie miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki działały na rzecz wolnej n nieruchomości gruntowe (5 działek) – n nieruchomość gruntowa – ul. Cie- i demokratycznej Polski. Fundacja w ra- przy ul. Starowiejskiej, Kady szyńska, Grodzisk Mazowiecki mach swej działalności udzieli pomocy n nieruchomość gruntowa – przy zbiegu n nieruchomość gruntowa – ul. Zgody, w zakupie paczek z artykułami spożyw- ul. Borówkowej i ul. Słonecznikowej, Piaseczno czymi, środkami ochrony osobistej i in- Grodzisk Mazowiecki Więcej informacji w Wydziale Gospodarki nych. Potrzebujących wsparcia prosimy Nieruchomościami tel.: (22) 755 55 34 n lokal usługowy (sklep papierniczy o kontakt pod nr. tel. 606 225 662. wew. 220, 142 oraz na stronie https://nieru- LEGO) – ul. 11 Listopada 13/15, chomosci.grodzisk.pl/sprzedaz/ Prezes Zarządu Fundacji Grodzisk Mazowiecki

Radosław Marek Gawroński O GŁ OSZE NI E

BOGORIA nr 298 maj 2020 miasto i kulturagmina 5

i dostosowanie do potrzeb programowych oraz funkcjonalno-użytkowych. Wydobywanie walorów Zadanie „Rewaloryzacja i zagospoda- Po różnych perturbacjach związanych z rewaloryzacją dworku rowanie na cele kulturalno-edukacyjne i turystyczne zabytkowego dworku Ro- Adama Chełmońskiego w Adamowiźnie wygląda na to, że gminna dziny Chełmońskich wraz z parkiem oraz inwestycja zmierza do szczęśliwego finału. uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie” realizowane jest w ramach projektu pn. – Podstawowym celem jest rewaloryzacja nych i adaptacyjnych – mówi Przemysław „Wzrostu potencjału turystycznego Gmi- i zagospodarowanie na cele kulturalno- Bobiński z Wydziału Przygotowania In- ny Grodzisk Mazowiecki dzięki adaptacji -edukacyjne i turystyczne zabytkowe- westycji i Funduszy Zewnętrznych Urzędu zabytkowych obiektów na potrzeby kultu- go dworku rodziny Chełmońskich wraz Miejskiego. ralne” z działania 5.3. Dziedzictwo Kultu- z parkiem. Chodzi o wydobycie jak naj- Prace obejmują rewaloryzację dworku rowe, w ramach Regionalnego Programu większej ilości walorów z terenu objęte- rodziny Chełmońskich, odnowienie ro- Operacyjnego Województwa Mazowiec- go projektem oraz realizację programu ślinności przydomowego ogródka, zago- kiego na lata 2014-2020. funkcjonalno-użytkowego dla planowa- spodarowanie dworku z dostosowaniem Koszt inwestycji to 3 174.127,31 zł, a ter- nej inwestycji. Będzie to możliwe poprzez do potrzeb programowych oraz funkcjo- min zakończenia realizacji zadania prze- wykonanie szeregu prac restauratorskich, nalno-użytkowych, rewaloryzację terenu widziany jest na 30 września 2020 r. remontowo-budowlanych, rewaloryzacyj- parku, zagospodarowanie terenu parku Tekst i fot. Anna Redel Ryby, ważki, muszle i latarnia morska Przy Stawach Walczewskiego od strony ul. Atrakcją będzie 6-metrowa latarnia Warszawskiej powstaje naturalny plac za- morska wyposażona w ściankę wspinacz-

baw. Zieloną izolację od drogi oraz cień za- kową, sieci do wspinaczki oraz lunety fot. kb pewni sąsiadujący z nim zagajnik. Obiekt w punktach obserwacyjnych. Do dyspo- będzie miał dwie strefy: inspirowaną zycji najmłodszych będzie również lina- Rower zgodny zbiornikiem wodnym ogrodzoną część dla rium, zestaw sprawnościowy przypomi- najmłodszych oraz miejsce relaksu, skąd nający wyglądem wielką rybę schowaną z reżimem rodzice będą mogli obserwować swoje po- w glonach jeziora, a także trzy rodzaje Fani Grodziskiego Roweru Miejskiego ciechy korzystając ze stołów piknikowych, huśtawek, zestawy do przesypywania pia- doczekali się 6 maja informacji o uru- dużych leżaków dwuosobowych oraz pola- sku oraz sprężynujące bujaki w kształcie chomieniu tej formy transportu. Jak ny, na której będzie można rozłożyć koce. ryby i ważki. zakomunikował portal Urzędu Miej- – Dzieci będą mogły wejść do dużych Koszt inwestycji to nieco ponad skiego grodzisk.pl, aby zminimalizo- muszli betonowych, a w piaskownicy ar- 877 tys. zł, a realizacja projektu „Przywró- wać ryzyko zakażenia operator syste- cheologicznej na odkrycie będą czekać cenie funkcji społeczno-gospodarczych mu, zgodnie z reżimem sanitarnym, skamieliny ryby, ważki, a także trylobita zdegradowanych terenów w ramach rewi- dwa razy dziennie dokonywać będzie czy amonita. Wszystkie betonowe imitacje talizacji Grodziska Mazowieckiego” jest dezynfekcji newralgicznych elemen- wykonane są przez pracownię rzeźbiarską współfinansowana ze środków RPO Wo- tów rowerów: kierownicy, siodełka, na indywidualne zamówienie. W strefie jewództwa Mazowieckiego. linki, manetki, a także terminali. przybrzeżnej dzieci będą odnajdywały Przeznaczony dla dzieci w różnym wie- Mimo tych środków ostrożności, war- ukryte w wodnych szuwarach domki po- ku placu zabaw powinien być gotowy na to dodatkowo samemu zadbać o swoje łączone pomostami, a także odpoczywa- Dzień Dziecka, jednak jego udostępnienie bezpieczeństwo i dostosować się do jące ważki i ryby – mówi Katarzyna Mar- uzależnione jest od stanu epidemiologicz- zaleceń, by korzystając z GRM założyć cinkowska, główny specjalista ds. zieleni nego w Polsce. jednorazowe rękawiczki, jak również miejskiej w Urzędzie Miejskim. Tekst i fot. Anna Redel zdezynfekować powierzchnie narażo- ne na kontakt. (kb) fot. ar

BOGORIA nr 298 maj 2020 miasto i gmina 6 fot. Raben LP Raben fot. fot. kb Rozważne zarządzanie zasobami Jak czas pandemii wygląda ze strony dużego przedsiębiorstwa? O komentarz poprosiliśmy m.in. Raben Logistics Polska, międzynarodową firmę logistyczną, która na terenie gminy Grodzisk działa od blisko ćwierćwiecza. Na pytania odpowiedzi udzieliła dyrektor regionu Jolanta Sawińska. W jakim stopniu pandemia koronawiru- przeć klientów i pomóc im np. w magazy- – Na razie jest jeszcze za wcześnie, aby sa wpłynęła na funkcjonowanie Państwa nowaniu towarów czy w dostawie potrzeb- powiedzieć, jak będzie wyglądała przy- przedsiębiorstwa? nych produktów na sklepowe półki. szłość branży. Od początku pandemii – Praca w logistyce uczy przystosowy- Czy w związku z pandemią konieczna obserwujemy wahania wolumenów, czy- wania się do nieustannych zmian, dlatego była lub planowana jest zmiana stanu lub li ilości palet, których transport zlecają jako operator logistyczny potrafimy szyb- struktury zatrudnienia? nam klienci. Wahania te związane są bez- ko dostosowywać się do nowych sytuacji – Wszyscy musimy być przygotowani pośrednio z wprowadzanymi wcześniej czy zmieniających się warunków. Stan na znaczące spowolnienie gospodarcze, restrykcjami oraz obecnym stopniowym pandemii, w którym się obecnie znaleźli- które będzie skutkiem koniecznych dzia- odmrażaniem gospodarki. Przytoczę kil- śmy, w pierwszej chwili wydawał się nam łań prewencyjnych zapobiegających roz- ka przykładów. W branży spożywczej od- wszystkim niewiarygodny, ale szybko po- przestrzenianiu się Covid-19. Sytuacja czuwalny i gwałtowny wzrost przesyłek staraliśmy się do niego dopasować. Pracę ta dotknęła sporą część naszych klientów w marcu zmienił się na delikatny spadek w zespołach rozdzieliliśmy tak, aby część ograniczając ich zdolności produkcyjne po świętach by wrócić do ilości realizowa- pracowników była obecna w firmie, a po- i handlowe, co nie pozostało bez wpływu nych przed epidemią. Wzrosty zamówień zostali mogli działać z domu. Ci, którzy na operacje logistyczne. Eksperci przewi- odnotowaliśmy także w przypadku pro- przychodzą do biura czy do magazynu, dują także mniejszą dynamikę wzrostu ducentów kosmetyków (środki higienicz- oraz nasi kierowcy zachowują oczywi- PKB w 2020 roku. Dlatego staramy się ne), chemii (środki czystości), w przemyśle ście standardy bezpieczeństwa określone rozważnie i optymalnie zarządzać zaso- budowlanym, u producentów opakowań przez służby sanitarne i WHO. Dodatko- bami, w tym także naszymi zespołami. plastikowych i produktów higienicznych. wo, aby zminimalizować kontakt kierow- W tym szczególnym okresie znacznie Wzrost notowały także zabawki dla dzieci, ców z odbiorcami wprowadziliśmy nową ograniczyliśmy niektóre wydatki, w tym ekspresy do kawy, drukarki, kserokopiar- usługę PCD, pozwalającą na bezdotykowy chociażby zapotrzebowanie na pracowni- ki. Ten ostatni trend spowodowany był za- odbiór przesyłki i potwierdzenie dostawy ków z agencji pracy tymczasowej. Nasze pewne pracą zdalną i szkołą w domu. Ob- zdjęciami. Obecna sytuacja na rynku jest działania mają na celu zabezpieczenie ostrzenia spowodowały też, że coraz więcej bez wątpienia sporym wyzwaniem, ale nie miejsc pracy i zapewnienie stabilnych klientów Raben, poszukuje alternatywnych oznacza braku aktywności. Wręcz prze- warunków zatrudnienia. sposobów prowadzenia sprzedaży, np. ciwnie, nasze magazyny działają planowo, przez e-commerce, który jest obecnie naj- a procesy zostały skorygowane o dodatko- Czy proponowane przez państwo pa- bardziej rozwijanym kanałem sprzedaży. we środki ostrożności. Raben niezmiennie kiety pomocy dla sektora przedsiębior- Produkt ten ma bardzo duży potencjał dla czości są z Państwa punktu widzenia realizuje też zlecone przesyłki, oznacza to, sektora logistycznego, także dla nas. W na- zadowalające? że nasi kierowcy odbierają i dostarczają szych magazynach od dawna obsługujemy towary codziennie, zgodnie z otrzymany- – Bacznie przyglądamy się proponowa- klientów e-commerce’owych, a teraz roz- mi zleceniami, przy zachowaniu obowią- nym pakietom pomocowym, jednak obec- wijamy usługi związane z tą formą sprze- zujących zasad bezpieczeństwa. Wszyscy nie w głównej mierze dotyczą one firm daży dla firm, które korzystają z naszych współpracujący z nami kierowcy, magazy- o innej wielkości niż nasza. usług magazynowych czy transportowych, nierzy, dyspozytorzy, dział obsługi klienta Jakie skutki długofalowe może przynieść a do tej pory sprzedawały swoje produkty i cały nasz zespół dokładają starań, by wes- pandemia dla Państwa branży? w sposób tradycyjny. (opr. kb) Malwa Plus przykładem Mazowieckie Centrum Polityki Społecz- „Oprócz małych i średnich przed- nej nadesłało do redakcji tekst autorstwa siębiorstw, szczególnie narażone na Andrzeja Idziaka z wydziału ekonomii straty są podmioty sektora ekonomii społecznej w MCPS poświęcony reak- społecznej, zatrudniające osoby za- cjom przedsiębiorczości społecznej na grożone wykluczeniem społecznym. trudną sytuację związaną z pandemią. Z powodu pandemii wiele z nich Wśród pozytywnych przykładów po- nie ma nawet możliwości prowadze- staw i inicjatyw podejmowanych przez nia własnej działalności – pisze autor. podmioty z tego sektora autor wymienia – Co istotne, w przypadku przedsię- m.in. akcję szycia maseczek przez wo- biorstw społecznych ‒ toczy się walka lontariuszy ze Stowarzyszenia na Rzecz nie tylko o ich płynność finansową, ale Osób Niepełnosprawnych „Malwa Plus” i o realizację ważnych celów społecz- z Grodziska Mazowieckiego. nych” – przekonuje. (kb) fot. fb\Malwa Plus fb\Malwa fot.

BOGORIA nr 298 maj 2020 miasto i gmina 7 Przystosowujemy się do nowych warunków Ze Stanisławem Brykalskim, kierownikiem Referatu Promocji Gospodarczej w Urzędzie Miejskim rozmawiała Anna Redel.

przedsiębiorców, którzy zmuszeni byli to wszelkie aktualne informacje na ten wstrzymać swoją działalność. W związku temat umieszczamy na bieżąco na naszej z wejściem w życie rządowej tarczy an- stronie Przedsiębiorczy Grodzisk na face- tykryzysowej przygotowaliśmy specjal- booku. Można tam znaleźć krótkie infor- ny „Poradnik dla Przedsiębiorcy”, który macje wraz z linkami do stron, zawierają- może stanowić „pierwszą pomoc” w odna- cych szczegółowe informacje na ten temat, lezieniu się w gąszczu nowych przepisów tak więc zachęcamy do sięgania do źródła. prawnych. Opracowanie ma na celu przed- Czy grodziskim firmom grozi zamknię- stawienie najważniejszych zmian i nowych cie działalności? rozwiązań prawnych, które z punktu wi- – Liczymy na to, że działania rządowe dzenia prowadzonego biznesu mogą być i gminne w kwestii pomocy przedsię- istotne. Opisane zostały instytucje ma- biorcom w jakimś stopniu przyczynią się jące na celu wsparcie przedsiębiorców do ograniczenia negatywnych skutków i ochronę miejsc pracy, nowe zwolnienia gospodarczych pandemii, które są już i ulgi oraz sytuacje, w których następu- zauważalne. Jest to związane z wieloma je odroczenie lub zawieszenie terminów czynnikami, nie tylko lokalnymi czy kra- niektórych obowiązków prawnych, a tak- jowymi, ale także międzynarodowymi, że zmiany na nowo kształtujące istniejące klimatycznymi czy medycznymi. Wiele fot. ar stosunki prawne. Poradnik jest aktualizo- zależy od tego, jak długo potrwa pande- wany i dostępny na stronie internetowej mia, czy zostanie wynaleziona szczepion- Z jakimi problemami borykają się gro- Urzędu Miejskiego. Aby pomóc lokalnym ka lub lekarstwo i kiedy. Nie posiadamy dziskie firmy podczas pandemii? przedsiębiorcom w kontakcie z klientami dokładnych danych na ten temat, gdyż – Grodziskie firmy zmagają się z podob- w obecnych warunkach, rozpoczęliśmy wiele wniosków jest wysyłanych onli- nymi problemami, co większość polskich akcję #wspieraj lokalnie, służąc dostęp- ne, ale w ostatnim czasie zauważyliśmy firm. W zależności od branży i sposobu nością naszych stron na facebooku: bizne- zwiększone zainteresowanie tematem za- wykonywania działalności są to: odczu- sowej Przedsiębiorczy Grodzisk i ogólnej wieszenia lub zamknięcia działalności. walna redukcja popytu na produkty lub miejskiej Grodziska. Na życzenie firm Pozytywną informacją jest to, że jak do usługi, możliwe problemy z płynnością publikujemy przygotowane przez nich tej pory żadna z dużych grodziskich firm finansową, a w konsekwencji dylemat, co informacje dotyczące ich aktualnej dzia- nie zamknęła działalności ani nie zwolniła z utrzymaniem bieżącego poziomu zatrud- łalności i promujemy korzystanie z usług grupowo pracowników. niania. Należy wspomnieć branże objęte lokalnego biznesu. Umieszczamy także Jakie są tendencje związane z prowadze- rządowym zakazem lub ograniczeniem oferty pracy lokalnych firm. Stworzyliśmy niem działalności w obliczu trwającej wykonywania działalności, jak np. fryzje- też specjalny moduł dla przedsiębiorców pandemii? rzy, salony kosmetyczne czy gastronomia. Komunikaty Firm na stronie www.biz- – Od 20 kwietnia rozpoczął się pro- Ci, którzy działają, muszą się mierzyć z ta- nes.grodzisk.pl. Program Przedsiębiorczy ces stopniowego uwalniania gospodarki kimi wyzwaniami, jak organizacja pracy Grodzisk przeniósł się do sieci i obecnie przez rząd poprzez etapowe odmrożenia w biurze lub zdalnie, właściwe zabezpie- oferujemy przedsiębiorcom różnego typu kolejnych branż i działalności, wobec czenie pracowników przed zarażeniem czy webinaria, szczególnie o tematyce, która których wcześniej zostały wprowadzone kwestia zagranicznych dostaw, które mogą może być pomocna w obecnej sytuacji. Po- ograniczenia lub zakazy, co można przy- być opóźnione lub wstrzymane. zostajemy z lokalnymi przedsiębiorcami jąć za pozytywne, bo koszty narodowej Na jakie wsparcie mogą liczyć przedsię- w ciągłym kontakcie telefonicznym, ma- kwarantanny dla firm i budżetu państwa biorcy od gminy Grodzisk? ilowym, a także elektronicznym w sieci, są ogromne. Nie da się w nieskończoność – Z myślą o lokalnych przedsiębiorcach służąc wsparciem informacyjnym. Służy- izolować. Musimy zaadaptować się do Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie my dalej również wsparciem w procesie nowych warunków pracy i funkcjonowa- zwolnienia z podatku od nieruchomości inwestycyjnym. nia w dobie pandemii przy zachowaniu grup przedsiębiorców, których płynność Jakiej pomocy mogą oczekiwać przedsię- wszelkich środków ostrożności. Część finansowa uległa pogorszeniu w związku biorcy od polskiego rządu? firm, w tym grodziskich przestawiło pro- z ponoszeniem negatywnych konsekwen- – Rząd wprowadził tarczę antykryzy- dukcję na obecnie pożądane na rynku cji ekonomicznych z powodu COVID-19. sową w kilku osłonach, czyli pakiet roz- maseczki, przyłbice ochronne czy pro- Zwolnienie to obejmuje przedsiębiorców wiązań, które mają ograniczyć negatywne dukty medyczne. Wszelkie wskaźniki, ja- prowadzących te rodzaje działalności, skutki pandemii i wywołanej przez nią kie prezentują eksperci, zakładają spadki w sprawie których ustanowione zostały recesji dla polskich pracowników i przed- PKB i mniejszy lub większy kryzys, który przez rząd ograniczenia, nakazy i zakazy siębiorstw. Ochrona zatrudnienia oraz nie wiadomo ile może potrwać. To, co w związku z wystąpieniem stanu epidemii. zmniejszenie obciążeń i zachowanie płyn- nam pozostaje, to analizować na bieżąco Kolejnym krokiem jest zarządzenie Bur- ności finansowej w firmach to główne cele sytuację, pozostawać w kontakcie z lokal- mistrza Grodziska w sprawie zwolnienia pakietu regulacji. Rozwiązania w dużej nymi przedsiębiorcami i wszędzie tam, z opłat za wynajęcie lokali gminnych lub części są realizowane przez ZUS. Jeśli cho- gdzie możemy – wspierać, aby ograniczać należących do jednostek gminnych dla dzi o pomoc rządową dla przedsiębiorców, negatywne skutki.

BOGORIA nr 298 maj 2020 społeczeństwo 8 Grupa wirtualna, pomoc realna Na przełomie marca i kwietnia, kiedy pojawiły się największe obostrzenia związane z zasadami bezpieczeństwa i wychodzenia z domu, na facebooku powstała inicjatywa społeczna „Covid-19/Koronawirus Grodzisk Mazowiecki (grupa wsparcia)”. Aktualnie zrzesza ona prawie 900 internautów. Członkowie grupy obserwują i wspierają na potrzeby, więc obecnie grupa skupi- bucji maseczek. Najczęściej zgłoszenia działania koordynatorów akcji i są goto- ła się wyłącznie na infolinii i szerzeniu dotyczyły wykupienia leków, recepty, wi, aby zadbać o starsze, niepełnospraw- wiarygodnych informacji. Ochotników zrobienia zakupów oraz wyprowadzenia ne i inne potrzebujące pomocy osoby jest mnóstwo, zawsze na posty z prośbą psa na spacer. Mieliśmy również telefony w trudnych sytuacjach oraz wspierać o pomoc odpowiadało wiele osób. Zacho- od kilku osób będących na kwarantan- służby państwowe. Oprócz szycia mase- wajcie ostrożność i nie wstydźcie się pro- nie, a jednej osobie pomagaliśmy zna- czek ochronnych, pomagają w wielu co- sić o pomoc! – mówił Mirek Kaznowski, leźć pracę, ponieważ utraciła ją przez dziennych czynnościach. mieszkaniec Adamowizny. pandemię. Sporo osób samotnych lub – Wychodzę z założenia, że dobro tkwi – Odpowiadam za odbieranie telefo- oddzielonych kilometrami od swojej ro- w każdym z nas. Jedynie niektórzy po- nów i koordynację działań wolontariuszy. dziny potrzebowało jedynie rozmowy lub trzebują więcej motywacji od innych, aby Im więcej pomocnych serc, tym większy wyżalenia się. Osoby dzwoniące to za- je uaktywnić. Na samym początku pan- zakres działania. Telefon wsparcia dzia- zwyczaj seniorzy, lecz oferujemy pomoc demii stwierdziłem, że trzeba się szyb- ła na zasadzie zgłaszania potrzeb przez wszystkim grodziszczanom, niezależnie ko i sprawnie zorganizować, bo nikt nie osobę zamieszkującą naszą gminę, któ- od wieku i ograniczeń – opowiadała Pau- był na nią przygotowany. Dlatego wraz re są przekazywane do poszczególnych lina Słowińska, która aktualnie zajmuje z przyjaciółmi założyłem grupę wspar- wolontariuszy bądź publikowane na fb się większością zadań i jest w bezpośred- cia. Stworzyłem też plakaty zachęcające grupy Covid-19 Grodzisk Mazowiecki. nim kontakcie z grodziszczanami. do pozostania w domu i informujące, że Po ustaleniach z ochotnikiem chcącym Koordynatorzy zgodnie przyznają, osoby, które potrzebują pomocy, mogą pomóc oddzwaniam do osoby zgłaszają- że jak tylko będzie potrzeba, aby znów śmiało o nią poprosić dzwoniąc na nasz cej z informacją, kiedy wolontariusz się szybko zareagować, są gotowi do pomo- numer wsparcia – 500 131 156. Zaini- pojawi, bądź ile należy przygotować pie- cy. Chcą dalej się rozwijać i rozszerzać cjowałem też kilka mniejszych akcji, np. niędzy za zakupy. Dotychczas mieliśmy swoje działania, pamiętając, że dobro za- zbiórkę dla Szpitala Zachodniego, info- ponad 30 zgłoszeń oraz kilka telefonów wsze wraca. linię i plakatowanie miasta. Aktualnie dotyczących udzielenia informacji, np. urzędy i państwo coraz sprawniej reagują o działaniach Urzędu Miasta lub dystry- n Katarzyna Mandes

Od dnia 18.05.2020 zostaje przywrócony zwykły rozkład jazdy. W dni powszednie wracają wszystkie połączenia.

Warszawska Kolej Dojazdowa sp. z o.o. informuje, że od dnia 18.05.2020 (poniedziałek) zostaje przywrócony w pełnym zakresie roczny roz- kład jazdy pociągów WKD ważny od dnia 15.12.2019, tj. według or- ganizacji obowiązującej przed wprowadzeniem przez Radę Ministrów RP stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W ramach decyzji Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13.05.2020, w trzecim etapie znoszenia ograniczeń od dnia 18.05.2020 zmianie ulega m.in. limit pasażerów w środkach transportu publicznego. Dotychczas obowiązujący limit, wynoszący maksymalnie 50% miejsc siedzących w pojeździe zostaje podwyższony do 30% wszystkich miejsc siedzących i stojących, przy czym połowa miejsc siedzących musi pozo- stać wolna. Dla pojazdów eksploatowanych przez Warszawską Kolej Dojazdową limit ten wyniesie w zależności od typu taboru od 150 do dniach systematycznym wzrostem potoków podróżnych na linii WKD. Ponadto 152 pasażerów. Informacja w przedmiocie nowego limitu, obowiązujące- kolejne posunięcia w kierunku sukcesywnego uruchamiania lub przywracania go od dnia 18.05.2020 została zamieszczona na pojazdach. do funkcjonowania poszczególnych obszarów życia społeczno-gospodarcze- Powrót do standardowego rozkładu jazdy następuje w związku z prowa- go, niewątpliwie wpłyną na dalszy wzrost mobilności ludności przy wykorzy- dzonym bieżącym monitorowaniem frekwencji w pociągach na linii WKD staniu środków publicznego transportu zbiorowego. Szacując ich wpływ na w ramach obowiązującego tymczasowego, specjalnego rozkładu jazdy po- organizowane przewozy na linii WKD, w celu zapobieżenia możliwości po- ciągów z dnia 21.03.2020 (z późn. zm.). Dotychczasowe zmiany w struktu- wstania ryzyka nadmiernego zatłoczenia w uruchamianych pociągach, jak rze ustanowionych ograniczeń, nakazów i zakazów z tytułu utrzymującego również mając na uwadze bezpieczeństwo podróżnych oraz pracowników się stanu epidemii, wprowadzonego decyzją organów państwowych, w tym środków kolejowego transportu zbiorowego na linii WKD, bezpośrednio zaan- ograniczeń w zakresie przemieszczania się z wykorzystaniem środków pu- gażowanych w prowadzenie ruchu kolejowego – w uzgodnieniu z organiza- blicznego transportu zbiorowego, uwzględniając bieżącą organizację ruchu torem przewozów, Samorządem Województwa Mazowieckiego, przywrócona pociągów, po początkowym okresie spadkowym, skutkowały w ostatnich zostaje maksymalna przewidziana w rozkładzie jazdy liczba połączeń.

Warszawska Kolej Dojazdowa sp. z o.o. n ul. Stefana Batorego 23, 05-825 Grodzisk Mazowiecki tel. 22 755 55 64, fax: 22 755 20 85 n e-mail: [email protected], www.wkd.com.pl o gł osze ni e

BOGORIA nr 298 maj 2020 reportaż 9 Na ścieżce ku normalności Od 20 kwietnia rozpoczął się proces luzowania obostrzeń przez polski rząd. W pierwszym etapie wprowadzania zmian podjęto decyzje, że więcej osób może jednocześnie robić zakupy w skle- pach, otwarte są lasy do celów rekreacyjnych, w kościele na 1 osobę musi przypadać co najmniej 15 m2 powierzchni, młodzież od 13. roku życia może przemieszczać się bez opieki osoby dorosłej, słowem zaczęło się powolne zbliżanie do normalności. Mieszkańcy chętnie korzystają z tych moż- liwości. Zapełnione są sklepy, tereny zielo- ne, kościoły, widać młodzież na ulicach. Na co nie sposób nie zwrócić uwagi, są osoby, które choć w maseczkach, niekoniecznie mają je właściwie założone. Jedną z wyczekiwanych przez wielu zmian było otwarcie 29 kwietnia targowi- ska przy ul. Spokojnej. Handel odbywa się wprawdzie wedle określonych wytycznych, każdy wchodzący na teren ma dezynfeko- wane ręce i tym, którzy nie mają rękawi- czek, są one rozdawane, oraz wchodzi się tylko jedną furtką, do której prowadzi trasa wytyczona barierkami, ale najważniejsze, że na targowisko powróciło życie. – Bardzo się cieszę z powrotu, tak samo jak nasi klienci. Nie boję się zakażenia, bo się dezynfekuję, mam rękawiczki i maskę Zalecamy zwrot zbiorów bezpośrednio do – mówiła Grażyna Stępień sprzedająca na wrzutni, książkomatu lub bibliotekarzowi grodziskim targowisku. Kupująca Helena na stanowisku zwrotu książek, który odpi- Zalewska z Otrębus również z utęsknie- suje zbiory i wkłada do odpowiednio ozna- niem czekała na możliwość zakupów. – Ku- czonych worków na kwarantannę. Przyjęte puję tylko na targowisku, bo tutaj można zbiory są odkładane na okres 7 dni – mó- znaleźć zdrowe produkty u lokalnych pro- wiła Dorota Olejnik, dyrektor Biblioteki ducentów, jak np. mięso. Publicznej. W związku z ogromnym zain- 2 maja w Święto Flagi Książenice od- teresowaniem czytelników podjęto decyzję, wiedził kandydujący w wyborach prezy- że jedna z filii – Pawilon Kultury – 18 maja denckich Władysław Kosiniak-Kamysz, wznowiła działalność. który opowiedział m.in. o roli samorządu, Władze państwowe podjęły decyzję, że programie mieszkaniowym „Własny kąt” od 17 maja dzieci poniżej 13. roku życia i przypomniał genezę Karty Dużej Rodziny. mogą wychodzić z domu bez opieki doro- Do historii przeszły nietypowe obchody słego opiekuna, a podczas mszy lub innego rocznicy Konstytucji 3 maja. W uroczysto- obrzędu religijnego na 1 uczestnika musi 2 ściach, czyli mszy świętej za ojczyznę w ko- przypadać 10 m . 18 maja rząd wdrożył trze- ściele św. Anny i złożeniu wiązanek przed ci etap znoszenia ograniczeń, np. otwarte pomnikiem Wolności i Zwycięstwa, uczest- zostały salony kosmetyczne i fryzjerskie niczyli tylko reprezentanci grodziskiego oraz restauracje. Zwiększono limity osób, życia publicznego i garstka mieszkańców. które mogą ćwiczyć na otwartych obiektach – Zawsze była to okazja do radosnych sportowych oraz umożliwiono organizację wystąpień. Obawiałem się, że będziemy zajęć w obiektach zamkniętych. 25 maja to mieli bardzo trudną sytuację, ale w gminie moment m.in. umożliwienia prowadzenia Grodzisk choruje niewiele osób, co jest wy- zajęć opiekuńczo-wychowawczych w kla- nikiem znakomitego zachowania naszych sach 1-3 szkoły podstawowej oraz konsul- mieszkańców, za co z całego serca dzięku- tacji z nauczycielami w szkołach dla matu- ję. Jestem wdzięczny wszystkim medykom wane są szczególne zasady bezpieczeństwa. rzystów i uczniów 8 klas przede wszystkim i służbom – mówił burmistrz Grzegorz Be- Od 5 maja można korzystać z rowerów z przedmiotów zdawanych na egzaminach. nedykciński. miejskich, a 6 maja umożliwiono otwarcie Wszystkie zmiany rządowe można śledzić Po majówce rząd zniósł kolejne ograni- żłobków i przedszkoli. W Grodzisku zosta- na stronie www.gov.pl/web/koronawirus. czenia. Od 4 maja udostępnione zostały ły udostępnione miejsca w przedszkolach Jeśli chodzi o zakażenie koronawiru- obiekty z infrastrukturą sportową o cha- na zajęcia opiekuńcze, a zainteresowanie sem w powiecie grodziskim w okresie od rakterze otwartym z maksymalną liczbą rodziców było umiarkowane. 13 kwietnia do 15 maja z 20 osób liczba cho- 6 osób oraz 1 trenera, np. na stadionach 4 maja wedle specjalnej procedury rych wzrosła do 41. 18 kwietnia pojawiło sportowych oraz boiskach szkolnych i wie- otwarta została w naszym mieście główna się dwóch pierwszych ozdrowieńców (stan lofunkcyjnych. Tego samego dnia otwarte siedziba Biblioteki Publicznej w Mediatece. na 15 maja: 27 osób). 28 kwietnia zmarła zostały centra handlowe i sklepy wielkopo- – Ustaliliśmy limit do 4 osób przebywa- pierwsza osoba w związku z COVID-19 wierzchniowe przy założeniu, że obowiązu- jących w bibliotece. W celu zapewnienia (stan na 15 maja: 2 osoby). W gminie Gro- je limit osób – na 1 osobę musi przypadać bezpiecznej obsługi użytkowników prefe- dzisk w analogicznym okresie liczba cho- 15 m2 powierzchni. Od tego samego mo- rowane jest rezerwowanie zbiorów online rych wahała się między 7 a 12, natomiast mentu usługi hotelarskie i noclegowe mogą za pośrednictwem konta czytelnika lub ozdrowieńców było 14. być świadczone pod warunkiem, że zacho- telefonicznie pod numerem 22 120 29 00. n Tekst i fot. Anna Redel

BOGORIA nr 298 maj 2020 edukacja 10 Trudności wyzwalają energię Z Ewą Burzyk, dyrektorem Biura Oświaty Gminy Grodzisk Maz., wywiad przeprowadził Krzysztof Bońkowski.

gażowania rodziców, szczególnie w odnie- dla dzieci posiadających orzeczenia o po- sieniu do dzieci młodszych. Od starszych trzebie kształcenia specjalnego. Decyzję uczniów wymaga z kolei samodyscypliny. o udziale dziecka w tych zajęciach podej- Trzeba też otwarcie powiedzieć, że nie mują rodzice. Obecnie uczestniczy w nich wszyscy nauczyciele w tak krótkim czasie ponad 70 uczniów. Od 25 maja przywraca- zdołali posiąść wiedzę i umiejętności nie- ne będą zajęcia opiekuńczo-wychowawcze zbędne do zdalnego prowadzenia zajęć. z możliwością prowadzenia zajęć dydak- Wierzę jednak, że kadra pedagogiczna bę- tycznych dla uczniów klas I – III. Cały czas dzie się stale doskonaliła w tym zakresie. realizowana jest podstawa programowa, Czy nauczyciele otrzymali wsparcie ale o tym, czy kształcenie odbywać się bę- w postaci szkoleń z obsługi narzędzi do dzie dalej w formie zdalnej czy stacjonar- nie, zdecyduje dyrektor. Będzie to zależa- fot. arch. prywatne arch. fot. komunikacji? ło od sytuacji w danej szkole. Również od – Tak. W każdej szkole dyrektorzy za- Jak z pierwszym etapem obostrzeń zwią- 25 maja uczniowie klas ósmych będą mogli pewnili możliwość udziału nauczycieli skorzystać z konsultacji na terenie szkoły zanych z pandemią poradziła sobie gro- w szkoleniach z prowadzenia nauki zdalnej. dziska oświata? ze wszystkich przedmiotów, w szczególno- – Oczywiście początki były bardzo Wiosna to czas rekrutacji do placówek ści przedmiotów egzaminacyjnych. Jest to trudne. Organizacja zdalnego nauczania oświatowych na przyszły rok. Czy pan- bardzo ważne ze względu na ogłoszony już w tak szybkim tempie wymagała wyboru demia ma jakiś wpływ na ten proces? termin egzaminów – od 16 do 18 czerwca. właściwych programów, szkolenia kadry – Na pewno była pewnym utrudnie- Pozostali uczniowie klas IV – VII będą mo- pedagogicznej, stworzenia kanałów ko- niem, ale wszystkie działania udało się gli skorzystać z konsultacji od 1 czerwca. munikacji z rodzicami i uczniami. Było to przeprowadzić bez większych problemów. Obawiam się, że na normalne zajęcia lek- wyzwanie dla wszystkich, przede wszyst- Od marca trwała rekrutacja do przedszko- cyjne w grupach klasowych trzeba będzie kim dla dyrektorów i nauczycieli, ale rów- li i klas pierwszych szkół podstawowych. poczekać do następnego roku szkolnego. nież uczniów i ich rodziców. Dodatkowym Mimo pandemii odbyła się ona zgodnie Co na przestrzeni ostatnich kilkuna- utrudnieniem były problemy z dostępem z ustalonym wcześniej harmonogramem. stu tygodni jest największą trudnością uczniów do sprzętu komputerowego. Nie- Oczywiście ograniczony był bezpośredni w działaniu oświaty? jednokrotnie jeden komputer służył rodzi- kontakt rodziców z placówkami. Składanie – Brak normalnych, bezpośrednich kon- com do pracy zdalnej i kilkorgu dzieciom dokumentów odbywało się w formie prze- taktów międzyludzkich. Radzimy sobie do nauki. Zgłaszane były również proble- słania skanu mailem lub poprzez wrzuce- organizując systematycznie telekonferen- my z dostępem do internetu. nie do wystawionej w placówce urny. cje, ale to nie to samo. Priorytetem gminy Jak poradzono sobie z tymi problemami? Od 6 maja otwarte są publiczne przed- jest zapewnienie bezpieczeństwa uczniom, Czy są przypadki, że uczniowie z powodu szkola w gminie Grodzisk. Jakie są zasa- ich rodzicom i pracownikom placówek braku dostępu do odpowiednich urzą- dy ich działania? Jakie są pierwsze wnio- oświatowych w kolejnych etapach wraca- dzeń nie mogli wziąć udziału w zdalnym ski po uruchomieniu placówek? nia do normalności. Najtrudniejsze jest nauczaniu? – Zgodnie z decyzją władz samorządo- chyba to, że nie wiemy, co przyniosą ko- – Chcę podkreślić, że dyrektorzy przed- wych od 6 maja jest zapewniona opieka lejne miesiące, z czym przyjdzie nam się szkoli i szkół podstawowych stanęli na w publicznych placówkach wychowania jeszcze zmierzyć. Nie chcę, jednak by za- wysokości zadania i zrobili wszystko, by przedszkolnego dzieciom, których rodzi- brzmiało to tak pesymistycznie, więc war- umożliwić dzieciom naukę. Wychowaw- ce nie mają możliwości pogodzenia pracy to na sytuację spojrzeć z innej strony – jest cy klas bardzo szybko rozpoznali pro- z opieką w domu. Pierwszeństwo uzy- to bez wątpienia czas trudny, ale wyzwala- blemy swoich uczniów. Podjęto decyzję, skały dzieci pracowników realizujących jący w nas energię do zdobywania nowych aby uczniom, którzy nie mają w domu zadania związane z zapobieganiem, prze- kompetencji i wolę wzajemnego wsparcia. dostępu do komputera, użyczyć sprzęt ciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. z zasobów szkolnych. Gmina pozyskała Niedawno opublikowany został raport środki w wysokości 100 tys. zł na zakup W pierwszych dniach z opieki skorzystało z kontroli przeprowadzonej w Szkole 50 laptopów w ramach programu „Zdalna ok. 30 dzieci. Placówki zostały wyposa- Podstawowej w Książenicach. Jakie były szkoła”. Zostały one użyczone uczniom. żone przez gminę w środki ochrony typu przyczyny i przedmiot kontroli? Zakupiono również ze środków gminnych maseczki, przyłbice, rękawiczki i płyn – Przedmiotem kontroli były prawidło- mobilny internet na USB, który przekaza- dezynfekujący i inne zgłaszane potrze- wość prowadzenia gospodarki finansowej no uczniom zgłaszającym problemy z do- by. Osoby mające sprawować opiekę nad oraz zgodność organizacji pracy szkoły stępem do internetu. Czekamy na kolejne dziećmi zostały objęte badaniem w kie- z zatwierdzonym arkuszem organizacji środki na zakup sprzętu komputerowego runku zakażenia koronawirusem. Wyniki w okresie od 1 września 2017 do 31 grudnia dla uczniów w ramach programu „Zdalna były negatywne. 2019. Bezpośrednią przyczyną zarządze- szkoła+”. Złożyliśmy już wniosek. Rozmawiamy w chwili, gdy zamknięcie nia kontroli było pismo złożone w Radzie Nauczanie zdalne sprawdziło się szkół obowiązuje do 24 maja. Czy Pani Miejskiej wskazujące nieprawidłowości w praktyce? wiedza pozwala na wysunięcie prognozy, w funkcjonowaniu placówki. – Trudno już teraz ocenić czy naucza- kiedy uczniowie wrócą do szkół? Jakie są wnioski pokontrolne? nie zdalne się sprawdziło. Jak to zmierzyć? – Od 18 maja w placówkach gminnych – Powiem tylko, że w wyniku przepro- Na pewno dla zdecydowanej większości odbywają się zajęcia specjalistyczne dla wadzonej kontroli stwierdzono szereg nie- uczniów nie jest to czas stracony. Oczywi- dzieci posiadających opinię o potrzebie prawidłowości. Burmistrz podejmuje w tej ście ta forma nauki wymaga dużego zaan- wczesnego wspomagania rozwoju oraz sprawie stosowne działania.

BOGORIA nr 298 maj 2020 edukacja 11 Matury bez kwitnących kasztanów Na przełomie kwietnia i maja tarnych wydawanie świadectw mo- w dwóch grodziskich szkołach gło zostać wstrzymane. ponadpodstawowych odbyło się Przystępującym w tym roku do wydanie świadectw uczniom klas matury nie będzie się ona kojarzyła maturalnych. Okoliczności sprawiły, z kwitnącymi kasztanami, bowiem że zamiast uroczystego nastroju abitu- egzamin dojrzałości odbywać się będzie rientom towarzyszyły środki zapewniają- w dniach 8-29 czerwca i ograniczy się ce bezpieczeństwo sanitarne. Zarówno w tylko do formy pisemnej. Egzaminy po- przypadku Zespołu Szkół nr 1, jak i Ze- twierdzające kwalifikacje w zawodzie zo- społu Szkół Technicznych i Licealnych nr stały przewidziane na czas od 22 czerwca 2 uczniowie zobowiązani byli do wyposa- do 9 lipca, a egzaminy zawodowe odbędą żenia się w maseczkę, rękawiczki i długo- się w sierpniu. pis, zajęcia miejsca w kolejce na zewnątrz W połowie maja nieznane były jeszcze budynku z zachowaniem odpowiednich terminy związane z rekrutacją do szkół odstępów i podchodzenia pojedynczo po ponadpodstawowych, wiadomo jedy- odbiór świadectwa. Zabronione zostało nie, że uczniowie kończący podstawów- tworzenie się grup, a w przypadku nie- kę egzamin ósmoklasisty zdawać będą fot. fb\ZS nr 1 fb\ZS fot. przestrzegania zaleceń higieniczno-sani- w dniach 16-18 czerwca. n (kb)

Z trudem prowadzenia edukacji w sposób zdalny muszą sobie Granie na ekranie radzić nie tylko szkoły powszechne. natomiast małe dzieci musiały się oswo- W takim systemie od niemal dwóch ić ze zdalną nauką. Mówić do monitora miesięcy nauka odbywa się również zdążyliśmy się już przez wiele lat nauczyć, w Państwowej Szkole Muzycznej natomiast granie do monitora jest nowo- ścią – dodaje Wioletta Hajdus. im. T. Bairda w Grodzisku. Społeczności szkolnej najbardziej żal – Nauczyciele intuicyjnie otoczyli troską odwołanych koncertów i występów pu- uczniów, rodziców. Zrodziło się też oczy- blicznych, które zawsze stanowią naj- wiście mnóstwo pytań, wątpliwości, jak przyjemniejszy i najbardziej efektowny szkoła ma funkcjonować w trybie zdalnym fot. kb element edukacji. i czy w ogóle jest to możliwe – mówi Wio- na uwadze fakt, że nie każdy uczeń ma sta- W tym roku z uwagi na epidemię nie letta Hajdus, dyrektor grodziskiej szkoły ły dostęp do internetu, komputera, z uwagi odbędą się egzaminy promocyjne, a oceny muzycznej przy ul. Okulickiego. na chociażby logistykę rodzinną, domową. będzie wystawiał nauczyciel instrumentu Jak się okazuje, przy zaangażowaniu na- Ale dzięki ogromnemu zainteresowaniu głównego na podstawie zajęć zdalnych. uczycieli, rodziców i uczniów, można pro- i wsparciu ze strony rodziców zajęcia od- Wciąż natomiast trwa rekrutacja do wadzić nie tylko zajęcia teoretyczne, lecz bywają się zgodnie z planem – mówi pani PSM im. T. Bairda. Wnioski przyjmowa- nawet naukę gry na instrumencie. dyrektor, podkreślając, że w tym trudnym ne będą co najmniej do końca maja wy- – Nauczyciele w porozumieniu z rodzi- czasie zajęcia muzyczne mogą stanowić łącznie w formie elektronicznej. Wszyst- cami ustalili metody współpracy. korzy- wsparcie i miłą odskocznię od codzien- kie niezbędne formularze znajdują się na stamy z dostępnych komunikatorów, łączy ności. – Łatwiej współpracuje się ze star- stronie internetowej szkoły. internetowych i telefonicznych. Mamy też szymi, bo oni są z technologią za pan brat, n (kb) Rodzinne bolączki Czas nauki zdalnej to wyzwanie nie tylko dla uczniów i ich nauczycieli, lecz także dla rodziców, którzy muszą zorganizować w domu swoim pocie- chom stanowiska do nauki i zapewnić odpowiedni sprzęt, a także zadbać do opieki medycznej, trudności finansowe, obciążenie emocjonalne związane z pande- o rozwój społeczny w obliczu braku możliwości kontaktu z rówieśnikami. mią i izolację od znajomych. Ze zdalnym Jak wygląda to w praktyce, mówi Michał i przedszkoli, to uważamy, że otwarcie ich nauczaniem rodziny sobie radzą, ale po- Żyliński, przewodniczący grodziskiego jest słuszne i potrzebne, szczególnie dla ro- jawiła się opinia, że poziom nauki spadł, koła Związku Dużych Rodzin „Trzy Plus”. dzin utrzymujących się z pracy obojga ro- dzieci przyzwyczajone do trybu szkolnego – W domach z ogrodem izolacja nie jest dziców. Duże rodziny rzadko korzystają ze nie są tak samodzielne, żeby się przestawić tak dużym problemem, w małym miesz- żłobków, z punktu widzenia rozwoju dziec- na nauczanie domowe w ciągu kilku tygo- kaniu jest to wyzwanie. W zdalnej nauce ka do 3 lat najlepiej jest, aby mogło być ono dni, wymagają ciągłej motywacji i uwagi, problemem jest konieczność zapewnienia z mamą w domu. Nie zawsze jest to możli- wymagania ze strony szkoły są takie same odpowiedniej ilości sprzętu komputerowe- we, dlatego dobrze, aby był wybór – mówił. jak przed pandemią, czyli bardzo konkret- go i szybkiego łącza internetowego. Cza- Dodaje też, że z jego informacji wynika, iż ne i szczegółowe, a dzieci muszą pracować sem ktoś musi zrezygnować z lekcji online, opinie na temat zaistniałej sytuacji są bar- samodzielnie. Dostrzegalne są jednak rów- bo brakuje sprzętu, a łącze nie wyrabia. dzo zróżnicowane. Duże rodziny zwracają nież korzyści, jak spędzanie więcej czasu Widzimy też aspekty pozytywne. Więcej uwagę na to, że m.in. dzieci nie odreagowują razem, co wpływa pozytywnie na relacje, czasu spędzamy razem, co dobrze wpływa szkoły i zmniejszony jest kult konsumpcji. oraz nietracenie czasu na zawożenie dzieci na relacje w rodzinie. Odnośnie żłobków Jako problemy wskazują np. gorszy dostęp do szkoły. n (ar)

BOGORIA nr 298 maj 2020 kulturastrona seniora 12 Cierpliwość w parze z wytrwałością Choroba to ogólne określenie każdego odstępstwa od pełni zdrowia organizmu. Dziś ściga nas choroba wywoływana koronawirusem COVID-19. Przez wieki lekarze przy wsparciu naukowców nauczyli się już leczyć nawet najgroźniejsze choroby, ale z koronawirusem trudno sobie radzić, bo jest obcy, nieznany. Jego rozprzestrzenianie się i walka z nim przypomina niektóre filmy SF. Cała społeczność światowa znalazła się na mownikami w bloku, w mieszkaniu, z któ- my w stanie ocze- polu walki bez znajomości wroga. Tej walki rego nie można wyjść. Nie można spotkać kiwania”. Czyli całe uczą się lekarze i całe społeczności. A dowód- się z krewnymi. Nie można wyjść na spacer. nasze życie to cze- cy, czyli naukowcy, próbują opracować stra- Nawet ten kto może, nie wychodzi do pracy. kanie. tegię, czyli przede wszystkim znaleźć szcze- Do tego wszystkiego trzeba nie tylko cierpli- Pomyślmy jednak, że czekanie to czas, pionkę, co może potrwać nawet lata, a wirus wości, ale i akceptacji rzeczywistości, mimo w którym możemy zrozumieć wiele rze- będzie krążył i może się tak zdarzyć, że nigdy rosnącej w nas frustracji. czy. Pandemia to oczekiwanie na jej koniec, w zupełności się go nie wyeliminuje. Pisarz i psychoterapeuta, psycholog stre- o którym nie wiemy, kiedy nastąpi. Mamy Jedyną znaną od wieków metodą walki su Richard Carlson napisał, że „im więcej więc czas, aby wykonywać w domu szereg za- z zarazą, morowym powietrzem była izola- w tobie cierpliwości, tym łatwiej przychodzi ległych prac, które odkładaliśmy na później. cja, bo nawet ucieczka w nowe miejsce nie ci zaakceptować życie takie, jakie jest, a nie Ale mamy też czas na rozmowy z bliskimi – zawsze pomagała, gdyż zarazki przenoszą się domagać się, by było takie, jakiego sobie ży- bezpośrednio i przez komunikatory, mamy w oddechu, ślinie, na ubraniach, przedmio- czysz”. Myślę, że w obliczu pandemii ta de- też czas, aby nic nie robić i zwyczajnie od- tach, a nawet zwierzętach. Kiedyś przeżywa- wiza jest jak najbardziej słuszna i powinna poczywać. Pomyślmy o tym, co gdzieś w nas li tylko ci najbardziej odporni. Tak pewnie być brana pod uwagę, gdy czujemy, że cier- siedzi, głęboko ukryte, o naszych radościach, jest i dzisiaj. Rządy podejmowały decyzje pliwość nasza się kończy. Nie jest to niestety smutkach i lękach. Może w tym czasie ocze- nakazujące ludziom praktycznie całkowitą łatwe, ale może jedynie słuszne. Cierpliwości kiwania spróbujmy poznać od nowa siebie izolację. Metoda dokuczliwa, ale wydaje się, towarzyszyć musi wytrwałość – są one nie- i naszych bliskich. Potraktujmy czas izolacji że mimo postępu cywilizacji jedyna sku- rozerwalnie związane, Maria Curie-Skło- jako dar losu, a nie karę. teczna. Tylko że właśnie przyzwyczajeni do dowska powiedziała kiedyś, że „musimy Oczywiście izolacja w okresie epidemii tej cywilizacji w większości nie bardzo so- mieć wytrwałość i ponad wszystko wiarę może nieść wiele trudnych problemów, bie z izolacją radzimy. Brakuje nam bowiem w siebie…”, czyli to od nas samych zależy, czy głównie bytowych, finansowych, organi- cierpliwości, wytrwałości, a czasami i odpo- wytrwamy, a nieznany mi autor stwierdził, zacyjnych. wiedzialności. że „wytrwałość to klucz do sukcesu”. I tegoż To, o czym piszę, nie jest mi obce, jak każ- Jean–Jacques Rousseau powiedział, że potrzeba nam w obliczu pandemii. demu człowiekowi, w tym seniorom. Jednak „cierpliwość jest gorzka, ale jej owoce są słod- Cierpliwości i wytrwałości towarzyszy starałam się ukazać te strony oczekiwania, kie”. Jeżeli będziemy w każdej sytuacji życio- zawsze czekanie, gdyż każda walka nie tyl- które mogą pozwolić nam wyjść z niego nie- wej kierować się tą myślą, to będzie w nas ko dzieje się tu i teraz, ale ona trwa. We- zbyt mocno poobijanym, a może nawet moc- nadzieja na lepsze jutro, na dobrą przyszłość. dług Wiesława Myśliwskiego „Czekanie jest niejszym. Ale nie jest łatwo o zachowanie cierpliwości czymś stałym. Często nie uświadamiamy n Teresa Fifielska-Nowak siedząc tygodniami razem ze wszystkimi do- sobie tego, że od urodzenia do śmierci żyje- Przewodnicząca Gminnej Rady Seniorów Podziękowanie i przestroga Rada Seniorów w Grodzisku Mazowiec- Jednak wysoce prawdopodobne jest, że je w odpowiednie, bezpieczne miejsce. Nie kim dziękuje władzom gminy i powiatu, jeszcze przez długie tygodnie, a może mie- wiem, ile jest tak postępujących osób, ale pracownikom służby zdrowia i farmaceu- siące, będziemy musieli używać maseczek, są, co widziałam sama i co zaobserwowali tom, pracownikom socjalnym, sanepidu, może też rękawiczek, przestrzegać dystan- i zgłaszają seniorzy. Nawet gdy jest to tylko wszystkich służb oraz wolontariuszom su w przestrzeni publicznej i wielu innych jeden taki przypadek, to i tak jest to o ten i wszystkim ludziom dobrej woli, którzy ograniczeń. jeden za dużo. w najtrudniejszym okresie ograniczeń Dlatego z przykrością patrzy się na ludzi To od nas wszystkich zależeć będzie, czy związanych z zapobieganiem szerzeniu się w różnym wieku, w sklepach i na ulicach, wszyscy przetrwamy, czy nie narazimy na koronawirusa okazali seniorom z naszego którzy nie noszą maseczek lub tylko udają, zakażenie koronawirusem innych, bo prze- miasta i gminy zainteresowanie i wsparcie. że je mają, bo np. noszą je pod brodą, tylko cież nie wiemy, czy nie należymy do grupy Telefon z zapytaniem o samopoczucie na ustach, na ludzi, którzy oburzają się, gdy tzw. chorych bezobjawowych. i potrzeby, zrobienie zakupów i wszelka prosimy, aby odsunęli się na bezpieczną Nie możemy się zachłysnąć tym, że już inna pomoc, to coś, co pozwala nie tylko odległość, na ludzi, którzy bez rękawiczek, można mieć więcej swobody w przestrzeni przetrwać, ale i mieć wiarę w człowieka robiąc zakupy, dotykają różnych towarów, społecznej, i myśleć tylko o sobie, a zapo- i jego dobro. np. warzyw i owoców, a potem je odkładają minać o innych, o których wcześniej się Takie zainteresowanie i pomoc są nie- i biorą kolejne – to tylko niektóre z nega- troszczyliśmy. Wydaje się, że czegoś dobre- zbędne, gdy ludzie, a szczególnie seniorzy, tywnych przykładów naszych mało odpo- go powinniśmy się przez te tygodnie izola- są z różnych powodów samotni. Samotność wiedzialnych zachowań. cji nauczyć, a szczególnie odpowiedzialno- w obliczu izolacji jest szczególnie trudna do Z przerażeniem patrzy się, gdy ludzie ści, bo jeśli jej zabraknie, to co zrobimy, gdy zniesienia. Po tygodniach izolacji, niezbęd- w miejscach publicznych zdejmują masecz- epidemia powróci? Specjaliści w przedmio- nych rygorów z niej wynikających, które ki i rękawiczki i rzucają je na ulicę, chod- cie mówią, że tak może się stać. ograniczają szerzenie się koronawirusa, nik, ścieżkę w parku lub na skwerku, za- n Teresa Fifielska-Nowak nadejdzie w końcu czas ich zmniejszenia. miast zwinąć i zabrać ze sobą, aby wyrzucić Przewodnicząca Gminnej Rady Seniorów t er i a ł y Gm inn ej R ady S e ni orów M a

BOGORIA nr 298 maj 2020 wywiad 13 Po pierwsze rzetelność Z Markiem Karczewskim, redaktorem naczelnym Radia Bogoria, rozmawiał Krzysztof Bońkowski.

Wcześniej duża część informacji doty- mieniu z ks. Januszem Starostą, probosz- czyła bieżących wydarzeń kulturalno- czem parafii Przemienienia Pańskiego, -społecznych, które z dnia na dzień znik- musieliśmy podjąć decyzję o przerwaniu nęły z naszego lokalnego krajobrazu. transmisji. Ale już kolejne odbywały się – Wszystko zamarło, więc rzeczywiście bez komplikacji i mszy świętych z parafii przez chwilę zastanawialiśmy się wspólnie, w Łąkach można słuchać na naszej antenie o czym będziemy mówić na antenie. Ale co niedziela o godzinie 10 z dobrą jakością życie nie znosi próżni – informowaliśmy dźwięku. na bieżąco o sytuacji epidemiologicznej, Pojawiły się jakieś nowe wyzwania bo od razu pojawiły się pytania o liczbę oprócz transmisji mszy? zachorowań w powiecie grodziskim, czy – Przy współpracy z Powiatową Sta- są zakażeni w Milanówku czy może w cją Sanitarno-Epidemiologiczną od po- Jaktorowie, jak duża liczba osób przebywa czątku pandemii prowadzimy społeczną fot. radiobogoria.pl fot. na kwarantannie, co kwarantanna ozna- kampanię informacyjną o koronawirusie cza. Na te wszystkie pytania staraliśmy – bo warto powtarzać te informacje, by Często powtarzane zdanie, że pandemia się odpowiadać na antenie. Błyskawicznie ludzie przyswoili wiedzę, jak się zacho- koronawirusa dotknęła wszystkich sfer ruszyła też lawina dobroci ludzkich serc wać w przypadku wystąpienia objawów, życia, prawdziwe jest również w kontek- w postaci akcji społecznych, informowa- co może zaniepokoić, jak zminimalizo- ście mediów. Jak ograniczenia wpłynęły liśmy o ludziach szyjących maseczki, do- wać ryzyko zakażenia. W pierwszej fazie na działalność Radia Bogoria? starczających pożywienie dla ratowników, pandemii ten spot był emitowany bardzo – Sytuacja dla wszystkich wciąż jest nowa wolontariuszach gotowych do zaopatrze- często. Kolejną sprawą było zachęcenie lu- i trudna. Musieliśmy się z nią zmierzyć nia i niesienia pomocy seniorom i osobom dzi do pozostawania w domach. Stworzy- również w radiu. W pierwszych momen- przebywającym na kwarantannie. O tej liśmy więc kampanię społeczną „Zostaję tach epidemii większość osób została w do- rodzącej się nowej rzeczywistości trzeba w domu. Zostaję z Mocą Hitów”. mach, natomiast radio cały czas działało było mówić. Ludzie będąc w domu właśnie W czasie pandemii zmieniła się muzyka i jestem pełen uznania dla pracowników, do radia zwracali się z pytaniami typu, na antenie. którzy przychodzili na dyżur prezenter- „co dalej?”, „kiedy będą jakieś decyzje?”. – To kolejna sprawa związana z pande- ski, reporterski czy to zrobić wywiad albo Zwłaszcza w pierwszych tygodniach pan- mią, czyli wsparcie dla polskich artystów, przygotować się do transmisji czy usunąć demii odnotowaliśmy wzmożoną liczbę których nie możemy oglądać na żywo. telefonów na dyżurach dziennikarskich. drobną usterkę techniczną. Zmniejszyli- W związku z tym gramy zdecydowanie śmy liczbę dyżurów prezenterskich, po to, Czuliście brzemię wyjątkowej odpowie- więcej polskiej muzyki, która stanowi mo- by stworzyć dwie równoległe obsady, na dzialności? mentami ponad 90 proc. muzyki na naszej wypadek gdyby wśród prezenterów pra- – Rzetelność informacji jest zawsze waż- antenie. Dzięki temu opłaty odprowadza- cujących na miejscu doszło do zagrożenia na, ale w czasach kryzysu jest ważna szcze- ne do ZAiKS-u za odtworzenie muzyki epidemiologicznego. gólnie. Z jednej strony jest presja czasu, trafiają do polskich artystów. Swoją rolę Redakcja mieści się w budynku Centrum a z drugiej poczucie odpowiedzialności. w tym rozwiązaniu odegrał również dy- Kultury, który decyzją Burmistrza Gro- Tak było choćby w przypadku pierwszego rektor Centrum Kultury, natomiast my już dziska od 12 marca jest zamknięty dla odnotowanego zachorowania na korona- wcześniej zaczęliśmy gromadzić bazę pol- osób postronnych. To duże utrudnienie wirusa w powiecie grodziskim. W interne- skich utworów. dla pracy radia? cie pojawiła się wyglądająca na dość wia- Od końca kwietnia następuje odmraża- – Spośród kilkudziesięciu osób, które rygodną informacja, że takowy przypadek nie rzeczywistości. Ten proces dostrze- na co dzień pracują w Radiu Bogoria bądź zaistniał w Grodzisku. Po weryfikacji oka- galny jest również z perspektywy pracy są współpracownikami, tylko osiem mia- zało się jednak, że nie jest to prawda. Inter- radia? ło prawo wstępu do redakcji. W związ- net stał się trochę bezkarnym polem, gdzie – Jeśli chodzi o zakres informacyjny, ku z tym audycje przygotowywane przez praktycznie każdy i wszystko może opu- to jest to dostrzegalne, bo informujemy współpracowników zostały zawieszone do blikować. Nas obowiązują jednak zupełnie chociażby o otwartych przedszkolach, bi- odwołania. Była to bardzo bolesna decyzja. inne standardy i myślę, że stanęliśmy na bliotekach. Obserwujemy też ożywienie Jak redakcja poradziła sobie z brakiem wysokości zadania. społeczne, więcej ludzi na ulicach. Do możliwości zapraszania gości do studia? Na przestrzeni tych kilkunastu tygodni normalności chcielibyśmy wrócić również – Doskonałym narzędziem okazał się były jakieś momenty krytyczne? radiowo, aczkolwiek zdajemy sobie spra- stary dobry wynalazek, jakim jest telefon, – Jednym z nich była właśnie plotka wę z tego, że będzie to normalność nieco który pozwalał i pozwala nam docierać do o pierwszym przypadku koronawirusa inna niż ta, którą znaliśmy. Myślę, że wy- rozmówców, którzy mają bieżące infor- w Grodzisku. Drugi trudny moment to ciągniemy wszyscy wnioski z tej epide- macje, przede wszystkim przedstawicieli sprawa techniczna. Radio Bogoria w cza- miologicznej lekcji. Oczywiście tęsknię za władz miejskich, służb sanitarnych, służb sie pandemii zaczęło transmitować msze wywiadami w studiu, tęsknię za możliwo- mundurowych. Zdarzały się oczywiście święte z myślą o praktykujących katoli- ścią wyjścia na imprezę plenerową, gdzie sytuacje, że zerwało połączenie, jedno było kach, którzy zostali pozbawieni możliwo- moglibyśmy zagościć z naszym studiem lepsze drugie gorsze, ale ogólnie efekt był ści uczestnictwa w nabożeństwach. Pierw- plenerowym czy też obsłużyć reportersko zadowalający. Myślę, że nasza reakcja na szą transmisję niestety zapamiętamy z tego imprezę. Wierzę, że to proces osiągalny, zaistniałą sytuację była szybka, odpowie- powodu, że łącza internetowe były bardzo ale to niestety trochę potrwa. dzialna i profesjonalna. obciążone i w trakcie mszy, w porozu- Dziękuję za rozmowę.

BOGORIA nr 298 maj 2020 kulturahistoria 14 Śpieszmy się utrwalać miejsca „Zawsze chciałem napisać taki tekst” z taką adnotacją nasz wieloletni Plac Wolności współpracownik Sławomir Sadowski nadesłał zaproszenie do senty- To musiało być jakieś święto. Może od- mentalnego spaceru po Grodzisku. Sentymentalny, nie znaczy wirtualny. pust na świętej Anny? Na zdjęciu jestem odświętnie ubrany. Początek lat siedem- Jak najbardziej realny, analogowy. Śladami czarno-białych fotografii. dziesiątych ubiegłego wieku. Siedzę na kucyku. Ale zaraz, gdzie jest moja mat- Ulica Sienkiewicza ka? Dopiero przy dłuższym wpatrywa- Sklep metalowy na ulicy Sienkiewicza niu się w zdjęcie widać, że schowała się za jeszcze istnieje. Może jego dni są policzo- kucem, żeby nie być na fotografii. Chyba ne. Odkąd pamiętam, przed popularny- trzymała mnie wtedy za nogę, abym nie mi „wnękami” na tej ulicy zawsze stały spadł z takiego rumaka. Za mną widać ławki. Właśnie w tym miejscu zostałem kamienicę, która stoi do dziś, i sklepy za- utrwalony na kliszy aparatu fotograficz- stąpione później bardziej nowoczesnymi nego. Czy ten niewielki skwer był pomy- pawilonami. ślany jako miejsce chwilowego odpoczyn- n Sławomir Sadowski ku dla osób robiących zakupy? Tego nie wiem. Pamiętam, że po latach w sklepie obuwniczym położonym nieopodal ku- powałem na kartki pantofle. Były trochę Innym razem ojciec zwrócił uwagę na za małe. Ze dwa razy miałem je na no- polskiego fiata 125p, który służy jako tło. gach, ale kartkę trzeba było zrealizować, Stoi chyba mniej więcej w miejscu, w któ- żeby nie przepadła. rym obecnie znajduje się postój taksówek. Taki samochód błyszczący w słońcu wy- glądał, jakby zjechał wprost z taśm fa- bryki na warszawskim Żeraniu, w której też po wielu latach pracowałem. Wtedy był marzeniem wielu. Jeszcze z dźwignią zmiany biegów przy kierownicy. Koloru auta nie widać, bo zdjęcie czarno-białe. Mogę mieć jakieś 5-6 lat. Nie pamię- tam, czy samochód wzbudził wtedy moje zainteresowanie. Całą uwagę skupiałem na tym, żeby dobrze wypaść na zdjęciu. Nonszalancko rozpięta koszulka była przeciwwagą dla dziecięcej czapeczki chroniącej mnie od słońca. „Wnęki” znikają. Zasłania je coraz bar- dziej rosnący apartamentowiec, ale niech nie będzie pewny swego losu. Obecnie żywot tego rodzaju budynków potrafi być jeszcze krótszy. Gdy przyjdzie jego czas, nikt nie będzie miał litości. Zastąpi go wyższy i nowocześniejszy. Spieszmy się utrwalać miejsca, tak szybko przechodzą

fot. arch. prywatne arch. fot. do historii. o gł osze ni e

BOGORIA nr 298 maj 2020 kultura 15 Jestem lutnikiem. Tworzę instrumenty

– Pochodzę z Kozerek, wszystkim zapach – to najbardziej pamię- tam, bo drewno ma swój zapach, szczegól- spędzam tu dużo nie stare drewno. Swój zapach ma też kurz, gotujący się klej, lakiery, wszelkiego rodza- czasu i tu jest mój dom ju żywice, każda pachnie inaczej. rodzinny, ale ze względu Gimnazjum również muzyczne? – Tata stwierdził, że jeśli mam być lutni- na pracę muszę dość kiem, to muszę grać na instrumencie, więc od początku edukacji chodziłem do szkół dużo się przemieszczać muzycznych. Myślę, że to był dobry wybór. Nie czuję, bym miał gorszą wiedzę ogólną i pomieszkuję co chwilę przez większą liczbę zajęć muzycznych. Wielu moich znajomych po skończeniu gdzie indziej – mówi szkoły muzycznej bez problemu dostało się światowej sławy lutnik na studia o różnych profilach – na medycy- nę, architekturę. O tym, że chcę zostać lut- Piotr Pielaszek, z którym nikiem, sam wiedziałem od dziecka. Pierw- szy instrument zrobiłem w wieku 13-14 lat, tuż przed wybuchem więc naturalne było, że w grę wchodziła tylko taka szkoła średnia, gdzie mógłbym pandemii koronawirusa się uczyć w tym kierunku. A że jedyne w w Polsce rozmawiał Polsce liceum muzyczne z fakultetem lut-

fot. arch. prywatne arch. fot. nictwa znajduje się w Poznaniu, wybór był Krzysztof Bońkowski. prosty. Wyjechałem z domu w wieku 16 lat. Nie chciał Pan zostać muzykiem? – Nigdy nie lubiłem ćwiczyć. Nauka gry Jest Pan wielokrotnym laureatem presti- na instrumencie od początku była dla mnie żowych konkursów lutniczych. Którą z na- tylko dodatkiem. Wiedziałem, że chcąc do- gród ceni Pan sobie najwyżej? stać się do liceum muzycznego w Poznaniu, – Wszystkie nagrody są ważne, ale naj- muszę zdać egzamin z gry na instrumen- cenniejszą dla mnie wcale nie jest zwycię- cie, więc nie miałem wyboru. W liceum stwo, choć na pewno złoty medal za altów- jako główny przedmiot miałem już lutnic- kę w Mittenwaldzie przyniósł mi ogromną two, a wiolonczela była przedmiotem do- satysfakcję. Najważniejsze było wyróżnienie datkowym, więc mogłem odetchnąć. Ale w konkursie im. Henryka Wieniawskie- tak samo jak wszyscy moi koledzy miałem go w Poznaniu, według mnie najlepszym zajęcia muzyczne, harmonię, kształcenie na świecie konkursie lutniczym. Startując słuchu, historię muzyki. Później dostałem w nim w 2016 roku zająłem czwarte miejsce, się na lutnictwo do Akademii Muzycznej ale zdobyłem nagrodę za najlepszy dźwięk w Poznaniu. To jedyna uczelnia w Polsce instrumentu. To było dla mnie ważniejsze prowadząca taki kierunek. Na roku są 2-3 od złota, bo staram się, żeby instrument był osoby, a na całym kierunku kilkunastu stu- świetnie wykonany i za to też dostaję na- dentów. Dopiero teraz po latach, kiedy już grody, jednak dźwięk jest najważniejszy. To nie muszę, mam ochotę wziąć wiolonczelę była nagroda, która mi dała najwięcej rado- i pograć dla przyjemności, tylko że… nie ści, tym bardziej że była to pierwsza w życiu mam czasu. nagroda. Odległość od domu nie sprawiła, że rzucił Którędy wiodła droga z Kozerek do laurów się Pan w wir życia studenckiego? światowych konkursów? – Może dlatego, że zdążyłem nacieszyć – Przez Warszawę i Poznań. Ale wszystko się swobodą wcześniej, w wieku 17-18 lat, zaczęło się w pracowni taty, który jest lut- chyba nie byłem typowym studentem. nikiem. Zajmuje się głównie renowacją i na- Już wtedy chciałem pracować na swoją prawą starych instrumentów. Kiedy chodzi- przyszłość. Zabawa, imprezy, wszystko łem do podstawówki do szkoły muzycznej się odbywało, jak to na studiach, ale dużo w Warszawie, tata pracował tam jako lutnik czasu spędzałem w pracowni, budowałem szkolny. Często zdarzało się, że kończyłem i naprawiałem instrumenty, nabijałem zajęcia wcześniej, a tata jeszcze pracował, smyczki dla kolegów muzyków, starałem więc czekałem na niego w pracowni. Przy- się już wtedy utrzymać z lutnictwa, by nie chodziłem też podczas przerw, bo bardzo musieć dorabiać w innym zawodzie. Siłą mi się podobał klimat – trochę kurzu, dużo rzeczy spędzałem w pracowni więcej czasu drewna, dużo instrumentów, ale przede niż inni i mogłem bardziej doskonalić się

BOGORIA nr 298 maj 2020 kultura 16

Wróciłem więc na kilka miesięcy do szkoły, zrobić inaczej, lepiej, choć w trakcie pracy żeby dokończyć rok, a potem ponownie wy- oczywiście uważam, że to najlepsze rozwią- jechałem do Francji i zostałem tam na dwa zanie. Zresztą ja też się zmieniam, a ze mną i pół roku. Przez jakiś czas przyjeżdżałem zmienia się mój styl i gust. Po każdym in- jeszcze do Polski, żeby zdawać egzaminy, strumencie mam nowe przemyślenia, więc a że wszystkie zajęcia miałem zaliczone na mam nadzieję, że do mety nigdy nie dobrnę, wcześniejszych latach, wystarczyło, bym bo frajda jest właśnie w pogoni. przyjechał z instrumentem. Licencjat zrobi- Chyba zaniża Pan średnią wieku wśród łem, ale po skończeniu pierwszego roku stu- najlepszych lutników? diów magisterskich stwierdziłem, że dojaz- – Moi najbliżsi koledzy, z którymi jeżdżę dy pochłaniają zbyt dużo czasu, a w moim na konkursy, mają przeważnie ok. 37-38 lat, zawodzie większe znaczenie niż tytuł ma- więc są o jakieś dziesięć lat ode mnie starsi, gistra mają umiejętności i doświadczenie. a i tak należą do młodszych w czołówce. Je- Zobaczyłem też, że udział w konkursach, śli chodzi o zwycięzców, przeważnie są po wystawach czy zjazdach lutników przynosi czterdziestce. To taki wiek, kiedy dochodzi mi więcej niż zajęcia na studiach, więc na się do dojrzałości stylistycznej, mając wciąż piątym roku złożyłem pismo, że rezygnu- doskonałą technikę. Później, wraz z wie- ję ze studiów. Co nie znaczy, że nie jestem kiem, słabną oczy, technika idzie w dół, co wdzięczny moim profesorom z Poznania, wcale nie zawsze jest złe, bo nie wszystko bo tam wielu rzeczy się nauczyłem. musi być tak idealnie wykonane technicz- Jako dziecko wybrał Pan drogę, która wy- nie. Jeśli ktoś w pewnym momencie po- gląda na zupełnie pozbawioną zakrętów. siadł doskonałość techniczną wykonania, Nie miał Pan chwil zwątpienia? wiek mu nie przeszkodzi. Mój pierwszy szef – Wiem, że to wygląda bardzo kolorowo ostatnie konkursy wygrywał w wieku 52 lat i po części tak było. Miałem bardzo dużo i wtedy stwierdził, że już wystarczy, bo wy- szczęścia, bo sukcesy, które teraz odnoszę, grał wszystko, co było do wygrania. są możliwe dzięki osobom, które spotkałem. Starsi mistrzowie nie patrzą na Pana z lek- Zaczęło się od taty, na studiach trafiłem na ceważeniem z powodu młodego wieku? świetnych profesorów, później pracowałem – Społeczność lutników startujących w bardzo dobrych pracowniach. Ja oczy- z sukcesami w konkursach jest niewielka wiście podjąłem starania, żeby się do nich i dość zamknięta, ale gdy już wejdzie się dostać, ale takie starania podejmuje wiele w ten krąg, to trzymamy razem. Konku- osób. Prawda jest taka, że moi mistrzowie rujemy ze sobą, ale też bardzo sobie poma- mnie polubili. Pracownia Marcusa to nie- gamy. Bo każdy, kto osiągnął pewien po- wielkie pomieszczenie, bo lutnik budujący ziom, nie dokonałby tego, gdyby nie czyjaś nowe instrumenty nie potrzebuje przestrze- pomoc, czyjaś otwartość, by podzielić się ni, bo tworzy jeden, góra dwa egzemplarze wiedzą. Więc osoba, która zajdzie tak wy- jednocześnie. Jeśli mamy z kimś spędzać soko, też jest otwarta. Ja również staram 8 godzin dziennie w jednym pomieszcze- się pomagać studentom, przyjmuję ich do niu, to wybierzemy kogoś o podobnym pracowni i dzielę się wiedzą w czasie pracy. w zawodzie. Motywowała mnie też chęć charakterze. Uważam, że miałem szczęście, rywalizacji, obecna w moim życiu od dzie- Gdy się wejdzie do pewnego kręgu lutników że spotkałem osobę, która mnie polubiła, i oni zobaczą, że jesteś ok, twoje instrumen- ciństwa. Dlatego zacząłem się rozglądać za zaakceptowała i zaprosiła do współpracy. konkursami lutniczymi, które też wyma- ty trzymają poziom, wówczas nie mają już Oczywiście ja temu szczęściu też pomogłem tajemnic. Jest jak w rodzinie. gały ode mnie intensywnych przygotowań. swoją pracą, inwestowaniem swojego czasu Jeśli chce się być znanym w tym zawodzie, Jak liczna to rodzina? i zaangażowania. Bo nie da się tak po pro- to trzeba się pokazywać ze swoimi instru- stu dostać pracy w renomowanej pracowni, – Dobrych lutników na świecie jest bar- mentami na różnych wystawach, konkur- trzeba na to zapracować. dzo wielu, ale takich, którzy startują w kon- sach, poznawać muzyków z różnych krajów. kursach, jest kilkudziesięciu, a tych, którzy Od jakiegoś czasu tworzy Pan instrumen- Bywanie i pokazywanie się, poznawanie startują i systematycznie są w czołówce, ty we własnej pracowni. można pogodzić ze studiami? jest ok. 20-30. Bo to, że ktoś wystartuje raz – W tym momencie mam pracownię – W pewnym momencie musiałem so- i nawet wygra konkurs, niewiele znaczy, bo w swoim mieszkaniu w Poznaniu, ale po bie odpowiedzieć na pytanie, co przynosi szczęście może mieć każdy. Dlatego startuję pobycie we Francji mieszkałem w Hiszpa- mi zawodowo więcej korzyści. A było tak, w tylu konkursach, ponieważ zdobycie jed- nii, potem na chwilę w Kozerkach. Teraz że szukałem pracowni, w której mógłbym nej nagrody czy dwóch można uznać za łut też myślimy z dziewczyną, czy by się gdzieś odbyć staż. Zależało mi, by terminować szczęścia, ale zdobycia siedmiu już nie da się nie przeprowadzić. Przebywanie w różnych u najlepszych, dlatego pod uwagę brałem wytłumaczyć fartem. Nadal chcę udowad- miejscach sprawia, że poznaję innych lutni- przede wszystkim tych lutników, którzy niać innym i sobie, że to nie jest przypadek. ków, innych muzyków. W każdym regionie mieli na koncie osiągnięcia w konkursach. To takie ważne? jest trochę inne podejście do tworzenia in- Najpierw ruszyłem w Europę samochodem – Rywalizacja motywuje, pozwala się we- strumentów, do muzyki, do brzmienia, więc z listą godnych uwagi pracowni i wykona- ryfikować. Gdy zaczynałem, byłem 24-let- przemieszczanie się pozwala mi wciąż się nymi przez siebie skrzypcami. Tak trafi- nim studentem, a przyjęło się, że lutnik uczyć, nabierać doświadczenia, wiedzy. łem na miesiąc do Montpelier. Dłuższego musi być starszym panem z brodą, a jak nie pobytu nie byłem w stanie sfinansować, Należy Pan do światowej czołówki lutni- jest starszym panem z brodą, to nie może ale na III roku studiów dostałem się z Era- ków. To szczyt Pana aspiracji czy meta jest być dobrym lutnikiem. Musiałem udowad- smusa na trzymiesięczny staż do Angers we jeszcze dalej? niać, że mój młody wiek nie ma znaczenia. Francji, do pracowni Marcusa Klimkego, – Pod względem nagród na pewno je- Liczy się efekt. We Francji, oprócz Marcusa, wielokrotnego laureata najbardziej presti- stem w czołówce. Ale mam jeszcze dużo do pracowałem również u Andrei Frandsen, żowych konkursów lutniczych na świecie. nauki. Cały czas się rozwijam, mam nowe bardzo znanej pani lutnik, starszej osoby, Po stażu Marcus zaproponował, bym został pomysły. Myślę, że nie ma mety rozwoju. która jest jurorem na wielu konkursach. jego asystentem, bo właśnie kogoś szukał. Kończąc instrument, widzę, co mogłem Kiedyś z nią rozmawiałem, trochę żaląc się,

BOGORIA nr 298 maj 2020 kultura 17

że wszyscy zakładają, że skoro jestem taki piają się na jednym elemencie instrumentu, młody, to na pewno moje instrumenty nie upatrując w nim tajemnicy brzmienia. Jest są warte uwagi. Ona mi powiedziała, że to mnóstwo legend, np. że decydujący jest la- nie wiek się liczy, tylko doświadczenie. A ja kier czy drewno, by skrzypce brzmiały jak pracując u niej miałem 25 lat, podczas gdy Stradivari. Uważam, że wszystko jest ważne ona zaczęła swoją przygodę z lutnictwem i wszystkie elementy muszą tworzyć ze sobą w wieku 27 lat. I uświadomiła mi, że skoro jedność. Jeśli chcę zrobić dobry instrument, na poważnie zacząłem się zajmować lutnic- to muszę się skupić tak samo na każdym twem w wieku 16 lat, to wówczas miałem najdrobniejszym elemencie – zaczynając już 9-10 lat doświadczenia w branży, więc od zaprojektowania i znalezienia harmo- sporo. nii, wyboru modelu, wyboru drewna, które Który ze zmysłów jest najważniejszy musi pochodzić z dobrych regionów. w pracy lutnika? Które to dobre regiony? – Nie wiem, czy któryś jest najważniej- – Wysokie partie gór z Włoch, z Rumu- szy. Bardzo ważna jest wyobraźnia. Zanim nii, w zależności od tego, jakiego drewna zacznę coś robić, często sobie wizualizuję, szukamy. Drzewo musi być ścięte w odpo- ku w drewnie. Ale decydujące jest doświad- jak będzie wyglądało, jak będzie brzmiało. wiednim momencie, w okresie zimowym, czenie lutnika i jego spojrzenie. Widzimy Dużą część mojej pracy stanowi przygo- kiedy ma najmniej soków, dzięki czemu przyrosty, promienie rdzeniowe, to wszyst- towanie do dnia pracy. Wchodzę do pra- drewno wtedy jest lżejsze, a im mniej waży ko nam mówi o tym, jakie to drewno bę- cowni z kawą i myślę, co dzisiaj zrobię, jak instrument tym lepiej. Poza tym drewno dzie. Ważny jest też dotyk. Również z tego to zrobię, zanim odetnę kawałek drewna, musi być wysezonowane, niektórzy uwa- względu pracuję wyłącznie narzędziami pięć razy sobie wyobrażę, jak będzie wy- żają, że powinno przeleżeć przynajmniej ręcznymi. Chociaż w wielu fabrykach czy glądał na końcu pracy i czy na pewno jest pięć lat w odpowiednim suchym miejscu. nawet pracowniach w użyciu są maszyny, to efekt, który chcę osiągnąć. Jeśli mam już Lutnicy kupują drewno świeże, więc to jest przynajmniej do usuwania nadmiaru drew- świetnie opanowaną umiejętność pracy ma- trochę inwestycja. Jak jadę do Włoch kupić na. Bo choć to nie ma żadnego wpływu na nualnej, mam bardzo dobrą technikę pracy materiał, to muszę kupić na najbliższe lata końcowy produkt, czy użyję maszyny, czy z narzędziami, to najważniejsze jest, żebym z zapasem, planując, jakie instrumenty zro- zrobię to ręcznie, dla mnie moment, w któ- wiedział, co chcę osiągnąć, bo wiem, że bię za 5-6 lat. rym muszę usunąć nadmiar drewna, jest wszystko, co sobie wyobrażę, jestem w sta- Jakie gatunki wchodzą w grę? czasem na zapoznanie się z materiałem, na- nie wykonać. – Jawor i świerk. Jawor najczęściej ku- ukę, jak się zachowuje, jaka jest jego struk- Sądziłem, że instrument się projektuje, pujemy z Karpat, a świerk z Alp. Oczywi- tura. Dzięki temu kiedy robię sklepienie, a nie wyobraża. ście, zdarzają się świetne kawałki drewna wiem, jak się ten kawałek drewna zacho- – Oczywiście sam model instrumentu w Polsce, ale to są pojedyncze drzewa. wuje. Gdybym użył maszyn, nie miałbym o projektujemy według zasad geometrycz- Mamy w Polsce specjalistów, od których tym żadnej wiedzy. Wiedziałbym tylko, że nych i złotego podziału. Wszystko trzeba również kupuję drewno. Po zaopatrzenie mam kawałek drewna. wyrysować cyrklami, ale później są ele- jeżdżą najczęściej do Rumunii, ale gdy uda Przywiązuje się Pan do wykonanych przez menty takie jak wycięcie efów, czyli otwo- im się znaleźć materiał w Polsce, od razu siebie instrumentów? rów rezonansowych, które poza funkcją się chwalą, że takie piękne polskie drewno. – W porównaniu do wielu lutników robię akustyczną, pełnią też funkcję stylistyczną. I też go używam. Zawsze uważałem, że liczy mało instrumentów – cztery-pięć rocznie. Zanim wytnę efa, rysuję szablon, ale to jest się jakość, a nie pochodzenie. Dlatego gdy To liczba, która pozwala mi skupić się na tylko baza, a jak daleko od niej odbiegnę, to na początku ktoś oczekiwał ode mnie, że każdym egzemplarzu i robić go bez pośpie- już sprawa wyobraźni. Wycinając ef, patrzę zejdę z ceny tylko dlatego, że jestem lutni- chu. Jeśli tworzę coś przez trzy miesiące, to na płytę niewylakierowaną, więc to wszyst- kiem z Polski, wyprowadzałem go z błędu. jest to na tyle długo, że jestem w stanie przy- ko wygląda inaczej, niż będzie wyglądało Znam też przypadki lutników, którzy zmie- wiązać się emocjonalnie do instrumentu. na skończonym instrumencie. Więc muszę nili sobie imiona i nazwiska, by brzmiały po Nie powiem, że jest to bardzo silna więź, ale wyobrazić sobie efekt końcowy, muszę wy- włosku. Ja pozostanę Piotrem Pielaszkiem chcę, żeby instrument przeżył jak najdłużej, obrazić sobie, jak instrument będzie wyglą- z Kozerek. Czasami ludzie płacą ogromne w jak najlepszej kondycji i w dodatku jesz- dał, gdy krawędzie się zużyją, gdy za 50 lat pieniądze za instrumenty, które powsta- cze pokazywał na świecie moją pracę. Chcę, lakier trochę zejdzie. Dużo jest takich ele- ły w Cremonie, najsłynniejszym ośrodku żeby ktoś, kto zobaczy mój instrument rów- mentów, które staram się sobie wyobrazić, lutniczym. Tymczasem oprócz mistrzów nież w przyszłości, stwierdził, że ten lutnik jak one będą wyglądały również w przyszło- tworzy tam wielu lutników, którym do z Polski robił świetne instrumenty. Dlatego ści, bo instrument nie ma wyglądać i grać mistrzów daleko, a zamieszkali tam po to, staram się utrzymywać kontakt z właścicie- świetnie tylko teraz, ale również za 10, 20, by jako miejsce pochodzenia instrumentu lami zrobionych przeze mnie instrumentów 50 i sto lat. Chcę, żeby ten instrument był wpisać Cremonę. i służyć pomocą, by instrument był jak naj- moją wizytówką również w przyszłości. W jaki sposób dokonuje Pan oceny jakości lepiej zadbany. Jak długo żyją skrzypce? drewna? Jest Pan artystą czy rzemieślnikiem? – Zależy, jak kto je traktuje, ale najlepsze – Ważąc, dotykając, są też urządzenia do – To jest ciężkie pytanie. Słowo artysta skrzypce żyją 300 lat. W starszych instru- pomiaru prędkości rozchodzenia się dźwię- jest nadużywane. Artystami nazywa się mentach drewno zaczyna bardzo się utle- wszystkich, którzy coś tworzą, jak ktoś coś niać i grają coraz gorzej, więc bardziej na- namaluje, jest artystą, ktoś coś wyrzeźbi – dają się do muzeum, ale zdarzają się takie jest artystą, ktoś coś nagra – jest artystą. egzemplarze, które mają 400 lat i nadal są Lutnictwo jak najbardziej jest sztuką, ale w użytku. ja tworząc instrumenty muszę być przede Istnieje przepis na skrzypce idealne? wszystkim rzemieślnikiem. Jeśli jestem – Idealnych skrzypiec nie ma. Każdy in- w stanie coś przekazać przez pracę, jakieś strument brzmi inaczej i każdy może być emocje, to tak, jestem artystą. Ale staram znakomity w zależności od muzyka i jego się tak siebie nie nazywać. Choć jeśli ktoś potrzeb. Natomiast dobry instrument musi to zrobi, to się nie będę kłócił. Jestem lutni- być po prostu dobrze wykonany w każdym kiem, tworzę instrumenty. aspekcie. Wielu jest lutników, którzy sku- Dziękuję za rozmowę.

BOGORIA nr 298 maj 2020 zdrowie 18 Troski czasu kryzysu – Musimy pamiętać, że sytuacja, w której się znaleźliśmy ostatnio, tak naprawdę konfrontuje nas z najsilniejszym lękiem, w jaki jeste- śmy wyposażeni, lękiem przed śmiercią. Zarówno własną, jak i na- szych bliskich. To jest sytuacja trudna – mówi mgr Iwona Tomczak, psycholog w Poradni Zdrowia Psychicznego Szpitala Zachodniego.

Dodaje też, że dodatkowym obciążeniem pamiętajmy, żeby ich nie oszukiwać, pa- przez ostatnie dwa miesiące była izolacja. miętajmy, że odbierają świat emocjonal- – Człowiek jest istotą społeczną i prze- nie i empatycznie, więc zadbajmy również ważnie źle znosi odosobnienie, jednak tej o swoje emocje – przekonuje psycholog. zmiennej nie da się ocenić w sposób jed- Przymusowa izolacja negatywnie odbi- noznaczny. Ludzie reagują indywidualnie ja się również na osobach starszych, któ- i każdy z nas na rożne sposoby. Istotnym re często z powodu braku umiejętności elementem dla izolacji jest czas. Tu zasada związanych z obsługą dostępnych techno- jest prosta, im dłuższy, tym bardziej do- logii pozbawione są kontaktu z bliskimi. tkliwy. Izolacja zawsze wpływa na nasz Jak mówi specjalistka, strach i lęk przed stan emocjonalny, ale tak jak większość nieznanym potęgują charakterystyczną procesów dotyczących naszej psychiki ma dla wieku zmniejszoną aktywność po- swoją dynamikę i fazy. Jest to sytuacja kry- znawczą, co prowadzi do wycofania, czu- zysowa, traumatyczna, w której człowiek cia się niepotrzebnym i nierzadko prowa- doświadcza nowych wyzwań i uczy się dzi do depresji. adaptacji do sytuacji, jak również uczy się – Czas pokaże, jak ta sytuacja wpłynęła nowych ról – zaznacza psycholog. na psychikę, kto poradził sobie z kryzy- fot. pixabay.com Ważne jest, aby przejść przez wszystkie sem, a kto doświadczył faktycznej traumy. fazy. Jak podkreśla ekspertka, w drugiej Obecna sytuacja spełnia kryteria kryzy- siłą. Przyglądanie się im jest korzystne dla fazie zaczęliśmy tłumić swoje myśli, da- su. Prawdopodobnie przybędzie pacjen- naszej psychiki. Dodatkowym profitem tej lej rozpatrywaliśmy sytuację kryzysową tów, bo już się pojawiły zagrożenia zwią- sytuacji jest na pewno kreatywność, któ- i właśnie w tym momencie u niektórych zane choćby z utratą pracy, rozpadem ra pojawiła się w wielu obszarach naszego z nas mogła się pojawić niechęć do mó- związków, przemocą. Nie wszystkim uda życia i może większa uważność dotycząca wienia, swoista bierność emocjonalna. się przywrócić homeostazę – mówi Iwona innych – zwraca uwagę pani psycholog. – To jest bardzo niebezpieczny moment Tomczak. – Pomocy możemy szukać wszędzie, za- i rzeczywiście zagraża prawidłowemu Pocieszające jest to, że można się też równo wśród bliskich, jak i u specjalistów. funkcjonowaniu psychiki człowieka – doszukiwać pozytywnych aspektów pan- Z powodu pandemii placówki medyczne przestrzega Iwona Tomczak. demii dla naszego zdrowia psychicznego. nie znikły, działają. Może forma pracy Dyskomfort psychiczny związany – Dziś zmieniła się organizacja życia, jest inna, ale pomoc w kryzysie jest ogól- z pandemią dotknął zapewne większości, a wraz z nią paradoksalnie pojawił się czas, nie dostępna. Uruchomione zostały do- jednak są grupy, które wymagają szcze- którego w większości nam brakuje. Czas datkowe miejsca interwencji kryzysowej, gólnej troski. Prawo do niepokoju i nie- wymaga organizacji, a więc też planowa- w których można uzyskać pomoc. Terapia zrozumienia kontekstu sytuacji mają małe nia. Planowanie niewątpliwie jest umiejęt- online jest równoważnie skuteczna i może dzieci. – To nie mali dorośli. Rozmawiaj- nością, którą każdy z nas powinien rozwi- być bardziej dostępna niż ta stacjonarna. my z naszymi dziećmi, słuchajmy i ob- jać. Pojawiły się również emocje, których Trzeba tyko po tę pomoc sięgnąć – podsu- serwujmy ich zachowanie, dostosowujmy doświadczamy. Emocje nigdy nie były mowuje specjalistka z poradni. informacje do ich możliwości i wieku, przeciw nam, ale dla nas – są życiodajną n Anna Redel W dobie teleporad Koronawirus nie sprawił, że ludzie przestali zmagać się z innymi chorobami. Skontaktowaliśmy się z kilkoma grodziskimi przychod- niami, aby dowiedzieć się, na co powinny się przygotować osoby mające problem ze swoim zdrowiem. Zdalnie wystawiane są zwolnienia lekar- EKG czy zastrzyku to jest taka możliwość. skie. Jeżeli jednak istnieje konieczność Lekarze specjaliści, tacy jak np. neurolo- skorzystania z wizyty stacjonarnej, bo dzy, kardiolodzy, pulmonolodzy, aler- fot. pixabay.com podczas wywiadu w ramach teleporady golodzy, stomatolodzy, są dostępni, ale Przychodnie pracują na pełnych obro- lekarz uzna, że niezbędne jest badanie, wprowadzone są limity pacjentów. W tro- tach, ale głównie świadcząc usługi za po- to wówczas pacjent jest zapraszany do sce o zdrowie swoje i pacjentów wszyscy średnictwem konsultacji telefonicznych, przychodni na konkretną godzinę. Cho- są zabezpieczeni środkami ochrony oso- czyli na zasadzie teleporad. W takiej sy- rzy wpuszczani są pojedynczo, przepro- bistej: maseczkami i rękawiczkami. tuacji bardzo sprawdzają się e-recepty, wadzana jest ankieta i dezynfekowane przy których lekarz podaje specjalny kod. są ręce. Gdy zachodzi potrzeba zrobienia n Anna Redel

BOGORIA nr 298 maj 2020 zdrowie 19 Scenariusze epidemii są różne Z Joanną Narożniak, rzecznikiem prasowym Mazowieckiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, wywiad przeprowadziła Anna Redel. Pandemia trwa już trzeci miesiąc, a mam w pewnej odległości. Jest to coraz trud- wrażenie, że my nie zwalniamy tempa niejsze, bowiem w ostatnich dniach wię- i pracujemy czasem na granicy wytrzy- cej osób jest w pociągach i autobusach, małości. Myślę, że mimo wszystko trzy- więc ten dystans się zmniejsza. Dlatego ma nas adrenalina. Przyjdzie czas, że nam noszenie maseczki w komunikacji miej- odpuści i wówczas większość z nas – moje skiej ma sens dla mnie nadal. koleżanki i kolegów dopadną różne dole- Jak być aktywnym zawodowo i fizycz- gliwości fizyczne i psychiczne. Organizm nie, aby się nie zarazić? będzie musiał odreagować… – Należy zachowywać podstawowe za- fot. wsse.waw.pl fot. Na co należy w szczególności zwracać sady higieny w tzw. reżimie sanitarnym. Trzeba zwracać uwagę na dystans pomię- Jak prezentuje się powiat grodziski na uwagę oprócz mycia rąk oraz niedotyka- nia oczu, nosa, ust? dzy osobami. Jeśli to możliwe, starać się tle regionu w kontekście epidemiolo- zachowywać odległość nie tylko w skle- gicznym? – Ważny jest sposób naszego zachowa- nia w sklepach. Jeśli to możliwe, przeby- pie czy w komunikacji miejskiej, ale tak- – Spójrzmy na informacje z meldun- że w biurze czy na spacerze. Oduczyć się ku epidemiologicznego z 18 maja. W ca- wajmy w nich jak najkrócej. Nie przebie- rajmy zbyt długo w towarze, pamiętajmy nawyku podawania dłoni na przywitanie łym województwie odnotowano łącznie i pożegnanie. Zasłaniać nos i usta w miej- o rękawiczkach jednorazowych. Ważne 3003 potwierdzone przypadki, z tego 33 scach publicznych, w miejscach, gdzie jest regularne dezynfekowanie najczęściej w ostatniej dobie. Na tle województwa jesteśmy w bardzo bliskim kontakcie z in- używanych przez nas przedmiotów, które powiat grodziski sytuuje się mniej więcej nymi osobami. Jak najczęściej dokładnie w środku stawki. Od początku epidemii nieświadomie często odkładamy w różne myć ręce i dezynfekować je. Przecierać odnotowano 41 przypadków, w raporcie miejsca – telefony, klucze do auta, klucze powierzchnie i przedmioty, z którymi z ostatniej doby nie było żadnego nowe- do domu, portfel. Starajmy się dokonywać najczęściej się stykamy. transakcji bezgotówkowych, a po użyciu go zachorowania. Zmarło od początku Czy jest możliwe szacunkowe określenie pandemii 2 mieszkańców powiatu wobec pieniędzy pamiętajmy o umyciu rąk i zde- zynfekowaniu ich. I bardzo ważne – jeśli końca pandemii? 234 wszystkich odnotowanych na terenie – Trudno powiedzieć w tej chwili. Gło- Mazowsza. Liczba chorych w powiecie nie używamy rękawiczek czy maseczek jed- norazowych – nie rozrzucajmy ich po wią się nad tym najtęższe umysły. Epi- wzrasta drastycznie, to pozwala optymi- demiolodzy, wirusolodzy, lekarze i… stycznie patrzeć w przyszłość. ulicach, po użyciu należy je wyrzucić do kosza z odpadami zmieszanymi. statystycy. Jeżeli dużo osób przechodzi Czy są jakieś mity na temat koronawiru- infekcję bezobjawowo i nie zgłasza się do sa, z którymi się Państwo spotkali, które Co Państwo sądzą o maseczkach własnej sanepidu, a my nie testujemy wszystkich, należy sprostować? produkcji? to możemy – tak jak w wielu innych kra- – Na początku pandemii wiedzieliśmy – Oczywiście maseczki materiałowe jach – mieć do czynienia z niedoszaco- tyle, co inni, czyli na gorąco dowiadywa- wielorazowe, które w tej chwili szyte są waną liczbą zakażonych. Nie wiemy więc liśmy się o najświeższych informacjach w ramach licznych akcji społecznych, któ- tak naprawdę, ile jest w naszej populacji na jego temat z oficjalnych stron WHO, re są dostępne w sklepach i na bazarkach, osób niezdiagnozowanych, które chorują ECDC, CDC i od Chińczyków… Teraz in- w pewien sposób spełniają swoją rolę za- lub są bezobjawowymi nosicielami i za- ternet pełen jest wielu informacji, nie za- bezpieczenia. Ale całkowicie nie chronią. rażają. I jak długo to będą czynić. Na- wsze prawdziwych, na temat koronawiru- Ważne jest, aby taką płócienną maseczkę kreślane scenariusze trwania epidemii są sa i wszelkich aspektów życia człowieka, często prać i prasować w wysokiej tempe- różne i biorą pod uwagę różne czynniki. na które ma wpływ ten patogen. Sugeruję raturze powyżej 60 stopni. Najbardziej optymistyczny scenariusz czerpać wiedzę ze stron sprawdzonych Czy poruszanie się komunikacją pu- zakłada, że obostrzenia i ograniczenia i uznanych instytucji pracujących na bliczną jest bezpieczne? społeczne wprowadzone przez rząd okażą się skuteczne, a wirus będzie coraz mniej rzecz zdrowia publicznego. W Polsce – Tak, jeśli oczywiście stosujemy się do strony Głównego Inspektoratu Sanitar- zaraźliwy. W tej wersji fala epidemiolo- obowiązujących zasad zakrywania twa- giczna zacznie zanikać na początku lata. nego i Ministerstwa Zdrowia czy Naro- rzy i pewnego dystansu. Sama codziennie dowego Instytutu Zdrowia Publicznego W wersjach bardziej pesymistycznych, jadę pociągiem podmiejskim, a potem fala zachorowań będzie wygasać wolniej, będą na pewno źródłem faktów, a nie mi- autobusem do pracy. Używam maseczki, tów o koronawirusie. a epidemia potrwa przez kolejne miesią- zwracam uwagę, by nie dotykać poręczy ce. Odrodzi się jesienią przy wzmożonej Co jest dla Państwa największym wy- i uchwytów, a jeśli to zrobię, po wyjściu fali zachorowań sezonowych na infekcje zwaniem w czasach pandemii? z autobusu, jeśli nie mam nałożonych rę- górnych dróg oddechowych. Jest również – Czujemy ogromną odpowiedzialność kawiczek, wyjmuję z torebki dozownik teoria, że wirus stanie się endemiczny i powagę sytuacji. Dwa pierwsze miesią- z płynem dezynfekcyjnym i spryskuję i już na zawsze będziemy musieli się na- ce pandemii to było narastające ogromne dłonie. Od początku marca noszę w to- uczyć z nim żyć. Tak jak z wirusem HIV zmęczenie, swego rodzaju trans i mie- rebce taki podręczny dozownik w aerozo- czy innymi patogenami odpowiedzialny- szanina poczucia misji, strachu o siebie lu i spryskuję dłonie. Staram się uważnie mi za występowanie we współczesnym i o ludzi, dla których przecież pracujemy. obserwować ludzi i jeśli to możliwe, staję świecie chorób zakaźnych.

BOGORIA nr 298 maj 2020 listy 20

Echa konsultacji w sprawie CPK Ponieważ zakończenie konsultacji społecznych w sprawie budowy infrastruktury drogowej i kolejowej związanej z planowanym Centralnym Portem Komunikacyjnym zbiegło się z początkiem pandemii koronawirusa w Polsce, warto powrócić do tematu. Okazją jest udostępnione redakcji jako list otwarty stanowisko przedstawicieli mieszkańców północnej części gminy. Wyrażone w formie przygotowanej przez radnego Bartłomieja Okurowskiego uwagi do Strategicznego Studium Lokalizacyjnego Inwestycji CPK, zostało podpisane przez autora oraz wszystkich sołtysów tej części gminy i skierowane do spółki CPK. Treść, ukazującą obawy i wątpliwości mieszkańców, prezentujemy w obszernych fragmentach poniżej. Działając w imieniu mieszkańców i przebiegów ewentualnych linii kolejo- są nierzetelne i znikome, co w ocenie wielu północnych terenów gminy Gro- wych, drogowych czy infrastruktury towa- osób i samorządów powoduje jedynie nie- dzisk Maz., tj. miejscowości zlo- rzyszącej – paradoks całej sytuacji polega potrzebne zamieszanie, które skutkować kalizowanych w (…) sąsiedztwie na tym, że w ten sposób pozbawiają Pań- będzie wzajemnymi nieporozumieniami autostrady A2, wskazuję na szereg stwo możliwości udziału w konsultacjach pomiędzy sąsiadującymi ze sobą gmina- uwag, o których mowa poniżej, dotyczą- te osoby, na które inwestycja CPK będzie mi – przypomnieć w tym miejscu nale- cych konsultacji w zakresie Strategicznego oddziaływać w największym stopniu. ży, że prowadzenie konsultacji w sposób Studium Lokalizacyjnego Inwestycji Cen- Nie bez znaczenia dla przebiegów po- podobny do obecnego doprowadziło do tralnego Portu Komunikacyjnego (SSL), szczególnych linii jest także szerokość wielotysięcznych manifestacji mieszkań- w szczególności (…) ciąg nr 9, linia kolejo- korytarza, a co za tym idzie celowość ców ulicami Warszawy celem wyrażenia wa nr 85, arkusz 1 z 8. wskazywania proponowanych przebiegów sprzeciwu przeciwko planom Polskich Sie- W pierwszej kolejności pragnę wskazać, poszczególnych wariantów, skoro w przy- ci Elektroenergetycznych S.A. w zakresie że gminy sąsiadujące bezpośrednio z gminą padku ciągu nr 9, linii kolejowej nr 85, ar- wybudowania linii elektroenergetycznej Baranów, (…) są uzależnione od dokładnej kusz 1 z 8 korytarz ten jest na tyle szeroki, najwyższych napięć Kozienice – Ołtarzew, lokalizacji CPK na wielu płaszczyznach, że w zasadzie możliwe jest umiejscowienie co w konsekwencji doprowadziło do roz- w tym drogowej i kolejowej (przypomnieć linii kolejowej zarówno po północnej, jak wiązania umowy z wykonawcą linii, która trzeba, że dotychczas przedstawili Pań- i południowej stronie gminy Grodzisk Maz. w jednym z wariantów miała przebiegać stwo jedynie obszar 66,2 km2 zlokalizowa- (…) powyższe rodzi w tej sytuacji uzasad- przez dokładnie te same północne tereny ny na terenie trzech ww. gmin – od drogi nione pytanie o sens wskazywania propo- gminy Grodzisk Maz., przez które obecnie krajowej nr 50 na zachodzie po granicę nowanych przebiegów przy tak szerokiej wskazują Państwo propozycje przebiegów z gminą Grodzisk Maz. na wschodzie – rozpiętości korytarzy lub o sens zakreśla- linii kolejowych do CPK (…). jednocześnie informując, że docelowo pod nia zasięgu korytarzy w sytuacji wskazy- (…) Dokumenty planistyczne gminy inwestycję związaną z lotniskiem zostanie wania propozycji konkretnych przebiegów. Grodzisk Maz. nie uwzględniają absolut- przeznaczona około połowa tego areału), Wskazać także trzeba, że (…) zupełnie nie żadnych korytarzy drogowych lub ko- albowiem o ile przesunięcie dokładnej pomijają Państwo interesy osób, którym lejowych umożliwiających dojazd do CPK lokalizacji lotniska o 3 lub 4 kilometry ewentualnie przyjdzie sąsiadować z po- przez obszar gminy Grodzisk Mazowiecki. w którymkolwiek kierunku nie będzie mieć tencjalnymi korytarzami infrastruktu- Wśród mieszkańców (…) rodzą się uza- znaczenia dla przebiegu linii kolejowej czy ralnymi. W ramach przedstawionych do- sadnione pytania, dlaczego po raz kolejny drogowej w gminach oddalonych od CPK kumentów brak jest informacji o zakresie mieszkańcy północnych terenów gminy o kilkadziesiąt czy kilkaset kilometrów, ewentualnego oddziaływania akustyczne- Grodzisk Maz. mają przeznaczać swoje o tyle zmiana ta będzie mieć szczególne go dróg i kolei, obszaru strefy ograniczone- nieruchomości na cele publiczne i być na- znaczenie dla przebiegów ewentualnej go użytkowania, szerokości niezbędnej do rażani na uciążliwości z tym związane oraz infrastruktury drogowej lub kolejowej na zajęcia pasów drogowych i kolejowych (…), dlaczego przy trasowaniu przedmiotowej terenie gminy Grodzisk Maz. (jako bezpo- nie pojawia się także propozycja zabezpie- linii kolejowej (…) pomija się ukończone średniego sąsiada) i gmin ościennych. czenia interesów tych osób, które znajdą się w latach ubiegłych opracowania w zakresie W przypadku północnych terenów gmi- w strefie oddziaływania ww. inwestycji. budowy kolei, które swoim przebiegiem nie ny Grodzisk Maz. także szczególnie ważne Mając na uwadze okoliczności, o któ- obejmowały gminy Grodzisk Maz. znaczenie ma fakt, że w zakresie propono- rych mowa powyżej, jednoznacznie należy Mając na uwadze fakt, że ze strony wanych wariantów przebiegów linii kole- stwierdzić, że sposób oraz sens prowadze- mieszkańców północnej części gminy Gro- jowych przedstawili je Państwo wyłącznie nia konsultacji w obecnym kształcie (czyli dzisk Maz. brak jest zgody na „przerzuce- w ograniczonym zasięgu, tj. z kierunku od końca, bo zamiast zacząć od zaprezen- nie” linii kolejowych (które kilka lat temu wschodniego jedynie do drogi wojewódz- towania dokładnej i szczegółowej lokali- zostały wytrasowane w przebiegu omijają- kiej pomiędzy miastami Błonie i Grodzisk zacji CPK, to zaczynają Państwo od dróg cym gminę Grodzisk Maz.) na tereny, któ- Maz. – tym samym nie sposób jest, aby i kolei, które nie wiadomo dokąd dokładnie re już raz zostały podzielone korytarzem mieszkańcy dalszych miejscowości na te- prowadzą), przy braku dokładnych infor- autostrady A2, oraz biorąc pod uwagę ar- renie gminy Grodzisk Maz. (zlokalizowa- macji dotyczących lokalizacji CPK, zakre- gumenty, o których mowa powyżej, stwier- nych bardziej na zachód), tj. znajdujących su oddziaływań poszczególnych inwestycji dzić należy jednoznacznie, że zarówno się bliżej CPK, mogli aktywnie uczestniczyć towarzyszących oraz znacznej rozpiętości sposób prowadzenia konsultacji, jak i pró- w konsultacjach, skoro w żaden sposób nie korytarzy, przy zupełnym pominięciu in- by umiejscowienia linii kolejowych w pół- wiadome jest, czego mają się spodziewać teresów mieszkańców i bez jakichkolwiek nocnych terenach gminy Grodzisk Maz. nie zarówno w zakresie lokalizacji CPK, jak propozycji zabezpieczenia ich interesów, zyskują akceptacji mieszkańców.

BOGORIA nr 298 maj 2020 kulturasport 21

Mimo że piłkarski kabaret wciąż trwa, bowiem pozostaje jeszcze sporo spraw niewyjaśnionych, począwszy od Ekstraklasy, a skończywszy na niższych szczeblach rozgrywkowych, to na temat losów naszych Grodzisk fb\Pogoń fot. miejscowych drużyn wiemy już niemal wszystko. Człowiek jest mocny Po długim oczekiwaniu prowadzący w tym pa z Radomia, jeśli zaś pod uwagę weźmie się może być dla klubów trudny do udźwignię- sezonie rozgrywki naszej grupy III ligi War- stosunek bramek, to tę najkorzystniejszą ma cia, ale przynajmniej jest sprawiedliwy. mińsko-Mazurski Związek Piłki Nożnej Błonianka. W momencie zamykania nume- Jeśli chodzi o niższe ligi, to MZPN podjął 18 maja podjął ostateczne decyzje co do se- ru nieznana była decyzja, który z tych zespo- decyzję o ich zakończeniu, uznając za końco- zonu 2019/2020. Pierwotnie miało to mieć łów otrzyma szansę na grę w barażu o III ligę. we aktualne tabele po rundzie jesiennej. Tym miejsce tydzień wcześniej, jednak nie doszło Piłkarskie władze, utrzymując wszystkie samym w lidze okręgowej Chlebnia z 28 pkt wówczas do porozumienia na linii PZPN – zespoły, chyba nie zdają sobie sprawy z tego, uplasowała się na szóstej pozycji, zaś rezer- związki wojewódzkie. Spowodowało to, że przed jakim wyzwaniem postawiły trzecio- wy Pogoni Grodzisk z 24 pkt – na dziewiątej, PZPN, który postulował spadki do niższych ligowe kluby. Zakładając dwie pełne rundy, choć należy pamiętać, że na boisku, pod- lig, wycofał się ze swoich planów, powierzając przy 22 drużynach, przyjdzie nam rozegrać opieczni trenera Macieja Przybylskiego wy- kierowanie trzecioligowymi rozgrywkami w aż 42 spotkania, w systemie sobota – środa. walczyli ich 30, ale 6 odebrano im na skutek przyszłym sezonie związkom wojewódzkim Powoduje to dodatkowe wyjazdy, w więk- przyznanych rywalom walkowerów. oraz cedując na nie ostateczne decyzje co do szości bardzo odległe. Ponadto potrzebna Na pewno jedni i drudzy czują niedosyt zakończenia bieżącego. jest silna i szeroka kadra, co generuje do- z powodu zakończenia rozgrywek ligowych. Zgodnie z przewidywaniami W-MZPN datkowe koszty. A nie należy przypuszczać, Chlebnia po sporych wzmocnieniach miała zdecydował, że zakończono rozgrywki, że po pandemii wszystkie kluby będą dys- ambicję, by włączyć się do walki o awans, uznając za końcową tabelę po 19 rozegra- ponować takimi samymi budżetami jak choć z drugiej strony dzięki decyzjom nych kolejkach spotkań. Ponadto, postano- wcześniej. Co więcej, aż 7 drużyn z przy- MZPN-u utrzymała w A-klasie swoje re- wiono, że nikt nie spadnie, a awans do II ligi szłej III ligi pożegna się automatycznie z tą zerwy, co przy lawinie spadków nie byłoby uzyskuje aktualny lider naszej grupy – Sokół klasą rozgrywkową. Dodatkowo jeśli któryś takie pewne. Z kolei „rezerwiści” z Grodzi- Ostróda. To oznacza, że już oficjalnie Pogoń z czterech drugoligowców z rejonu naszej ska, mając atut w postaci pomocy z pierwszej Grodzisk z dorobkiem 21 pkt zakończyła grupy (Znicz Pruszków, Pogoń Siedlce, drużyny, też mieli nadzieję odegrać jedną rozgrywki na 13 miejscu. Olimpia Elbląg, Sokół Ostróda) zanotuje z głównych ról. Niestety, nie tym razem. Brak Jak skomentować ostateczne decyzje? Co w przyszłym sezonie spadek, liczba zdegra- spadków oznacza z jednej strony takie para- do braku spadków, to na pierwszy rzut oka dowanych ekip na trzecim froncie ulegnie doksy jak utrzymanie się rezerw Błonianki, wydaje się to w miarę sprawiedliwe, choć np. zwiększeniu. Śmiało można to porównać która „ugrała” jesienią aż 1 pkt, z drugiej zaś taki Wasilków wygrał los na loterii, bowiem do reorganizacji, skoro 1/3 klubów zostanie – konieczność gry w przyszłym sezonie kilku jego szanse na utrzymanie się w III lidze były zmuszona do opuszczenia III ligi. spotkań w środy, biorąc pod uwagę znacznie iluzoryczne, a mimo to nadal będzie w niej Istnieje też pomysł, aby przyszłe roz- większą liczbę zespołów, która może dojść występował. Jeszcze większe kontrowersje grywki rozegrać w ten sposób, że najpierw do 20. O ile w półzawodowej III lidze granie wzbudza sprawa awansu, ponieważ końcowa każdy zagra z każdym jeden mecz, bez run- w środę jest rzeczą, do której zawodnicy zdą- tabela uwzględnia nierozegrany mecz pomię- dy rewanżowej, a następnie tabela zostanie żyli się już przyzwyczaić, o tyle dla amatorów dzy Sokołem, a mającymi punkt mniej rezer- podzielona na grupy: mistrzowską i spad- z „okręgówki” będzie to nie tylko swego ro- wami Legii. Przełożone z rundy jesiennej na kową. Osobiście uważam takie rozwiązanie dzaju nowość, ale też poważny dylemat. Któ- 1 kwietnia spotkanie nie doszło do skutku. za niezbyt sprawiedliwe, bowiem tu olbrzy- ra opcja zwycięży, gdy staną przed trudnym Warszawski klub na pewno nie pozostawi mią rolę będzie odgrywał terminarz i układ wyborem: miłość do piłki i przywiązanie do tak tej sprawy i będzie się odwoływać od tej gier. Jako pierwszym z brzegu przykładem barw klubowych czy też mikroekonomia? decyzji, bowiem w razie wygranej w zaległym posłużę się meczem choćby z rezerwami Przekonamy się wkrótce. spotkaniu, to on uzyskałby awans. Jagielloni. Łatwiej o zdobycz punktową bę- Co jest pocieszające? Mimo chorej, nie Co czeka nas w nadchodzącym sezonie? dzie miał ten klub, który białostoczan bę- tylko z powodu pandemii, rzeczywistości, Brak spadków spowodował, że w naszej dzie gościł u siebie, nakładając termin spo- przynajmniej sport się nie poddaje i powoli grupie będzie występować rekordowa liczba tkania na mecz pierwszej ekipy z Podlasia zaczyna wracać do życia. Po zniesieniu rzą- 22 zespołów, bowiem po awansie Sokoła i re- w Ekstraklasie, niż ten, którego czeka mecz dowych obostrzeń pierwsi do regularnych zygnacji ze spadków do 17 drużyn dołączy w Białymstoku, gdzie należy liczyć się u ry- treningów powrócili piłkarze, którzy dotąd bardzo bliska degradacji z II ligi Legionovia wali z dużymi wzmocnieniami z pierwsze- pracowali indywidualnie. Lada dzień do oraz czterej beniaminkowie: GKS Wikielec go zespołu. Ponadto przy tak dużej liczbie zajęć mają powrócić siatkarze, koszykarze, z grupy warmińsko-mazurskiej, Jagiellonia spadkowiczów spora liczba ekip, nie mając widziałem w Parku Skarbków trenujących II Białystok z podlaskiej, KS Kutno z łódz- już szans na utrzymanie, będzie traktowała karateków. Pewnie inni również rozpoczęli kiej oraz zwycięzca barażu na Mazowszu, rozgrywki jak pańszczyznę i formę przygo- zajęcia lub zrobią to w najbliższych dniach. w którym Drukarz W-wa zmierzy się z …? towań do kolejnego sezonu. Z kolei w grupie Serce człowieka sportu raduje taki widok. I tu mamy niewiadomą, ponieważ w grupie mistrzowskiej drużyny niezainteresowane Tytuł jednego z opowiadań Zofii Nałkow- południowej IV ligi trzy drużyny: Radomiak awansem, mając zagwarantowane utrzy- skiej „Człowiek jest mocny” oddaje w pełni II, MKS Piaseczno i Błonianka zgromadziły manie, będą starały się zasilić nadwątlone postawę naszych sportowców, którzy nie taką samą liczbę punktów. W tzw. „małej ta- budżety klubów, grając młodzieżą i nabijając oglądając się na chorą rzeczywistość, wspól- beli”, obejmującej tylko mecze między zain- tym samym punkty w klasyfikacji Pro Junior nie robią to, co bardzo kochają. teresowanymi drużynami, najlepsza jest eki- System. Scenariusz z 42 meczami w sezonie n Michał Śliwiński

BOGORIA nr 298 maj 2020 krzyżówka 22 Krzyżówka z Honorowym Obywatelem Grodziska Rozwiązanie zawierające imię i nazwisko jednego z Honorowych Obywateli Gro- Poziomo: dziska Mazowieckiego utworzą litery z pól ponumerowanych w prawym dolnym 6. posiedzenie; 9. oszust, kan- rogu i uszeregowane od 1 do 10. ciarz; 10. najniższa figura w kartach; 11. taniec ukraiński; 12. piętno; 14. sklep, w którym sprzedawane są książki sprzed lat; 17. część składowa paleniska; 19. obóz jeniecki dla oficerów w czasie wojny; 21. brak współ- brzmienia dźwięków; 24. ten- dencja do nadmiernego zajmo- wania się własną osobą; 25. rysa, uszkodzenie; 27. obrót wokół osi poprzecznej ciała wykonywa- ny przez gimnastyków; 29. tak przed laty nazywano litość i mi- łosierdzie; 30. Adam (1838-1897) dramaturg i poeta.

Pionowo: 1. graficzny symbol przedsię- biorstwa; 2. nozdrza jelenia, łosia i sarny; 3. efekt silnego wzrusze- nia; 4. dawna nazwa bursztynu; 5. mieszanina tlenków żelaza z aluminium – składnik bomb Bolesław Stępniewski zapalających; 7. wędlina z gło- wizny wieprzowej lub wołowej;

1 2 3 4 5 6 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 8. 20szeroka szosa – głównie dla samochodów; 10. akompania- Rozwiązanie krzyżówki z nr. 297: ment; 11. człowiek umiejący W krzyżówce zaszyfrowane było hasło „Feliks pięknie przemawiać; 13. „… Fundatorem nagrody Kucharski”. Zwyciężczynią została p. Paulina chce spać” – w tytule filmu Tade- jest Derleta. W celu odebrania nagrody zapraszamy usza Chmielewskiego z 1958 r.;

t laureatkę do kontaktu z redakcją za pośrednic- 15. amulet; 16. litera alfabe- twem poczty elektronicznej. tu greckiego; 18. pęknięta tafla Uwaga, krzyżówkowicze! lodu; 20. narodowość Demisa Na rozwiązania krzyżówki czekamy do 10 czerw- Roussosa; 21. w czasach bez ko- ca. Odpowiedzi prosimy nadsyłać na adres redak- ronawirusa ściskamy je z kimś na cji pocztą tradycyjną bądź elektroniczną. Nagrodą „dzień dobry” i „do widzenia”; Aktualne informacje na temat jest ważne do końca roku zaproszenie dla dwóch 22. „kwitnie” w Las Vegas; 23. ro- funkcjonowania kina można znaleźć osób do Kina Centrum Kultury na dowolnie wy- dzaj kilofa; 26. państwo w Afryce na: brany seans filmowy. Zaproszenie będzie można Środkowej; 28. część przedstawie- www.centrumkultury.eu odebrać i wykorzystać, gdy przepisy pozwolą na ponowne otwarcie kin. nia teatralnego. wydaje Ośrodek Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki 05-825 Grodzisk Maz., ul. Spółdzielcza 9 Nakład: 9000 egz. Bog ria R Redakcja: Biuro reklamy: Skład i przygotowanie do druku: Krzysztof Bońkowski (redaktor naczelny), [email protected], tel. 781 356 427 Ling Brett, tel. 602 455 130 Anna Redel (sekretarz redakcji) [email protected] www.lingbrett.pl tel. 605 838 751, 22 734 79 47 100% Druk: DB PRINT 05-825 Grodzisk Maz. ul. Spółdzielcza 9 Zastrzega się prawo skracania i redagowania Polska Sp. z o.o. tel. 22 734 79 14, faks 22 734 79 01 tekstów oraz zmiany tytułów. ul. Chrzanowska 32, e-mail: [email protected] Redakcja nie ponosi odpowiedzialności 05-825 Grodzisk FB: Grodziskie Pismo za treść listów, ogłoszeń, reklam, podziękowań Mazowiecki Społeczno-Kulturalne Bogoria oraz materiałów UM i GRS. www.dbprint.pl

BOGORIA nr 298 maj 2020 ogłoszeniakultura 23

OGŁOSZENIA DROBNE n PRANIE dywanów, wykładzin, tapicerki oraz MYCIE elewacji, kostki, parkanów, dachów. Tel. 604 408 618; 22 662 30 20. Usługi świadczymy u klienta. Dojazd w cenie usługi n Naprawa rowerów, sprzedaż rowerów używanych (holenderki, górale, inne), Grodzisk, ul. Gimnazjalna 16a. Tel. 692 465 581 n KUPIĘ KAŻDY SAMOCHÓD – GOTÓWKA OD RĘKI!!! Tel. 603 903 405. Za auta krajowe z niskim przebiegiem płacę najwięcej!!! n Naprawa lodówek, zamrażarek, lad i szaf chłodniczych. Naprawy tylko u klienta. Tel. 601 344 139 n Pranie tapicerek meblowych, samochodowych, wykładzin, dywanów, wyłącznie środkami Karcher. Tel. 727 605 505

Podziękowania Serdecznie dziękuję pp. Edycie i Tomaszowi Delisiom za bez- interesowną, charytatywną pomoc w okresie Świąt Wielka- nocnych i pandemii, za życzliwość i materialne wsparcie oraz dostarczenie do domu produktów żywnościowych. Z podziękowaniem 85-letnia seniorka, Krystyna Czajkowska y Likwidator i Rada Nadzorcza Rejonowej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Samopomoc Chłopska” w Grodzisku Mazowieckim – w likwidacji, w celu uaktualnienia rejestru członków Spółdzielni wzywa osoby, które roszczą swój interes prawny do statusu członkostwa w Spółdzielni do jego udokumentowania oraz zgłoszenia tego faktu na adres: Zaprasza na zakupy Grodzisk Mazowiecki, ul. Żydowska 2 w terminie 30 dni do swoich sklepów od publikacji ogłoszenia. Ogłoszenie dotyczy osób, które w dacie otwarcia likwidacji Spółdzielni mogły być członkami Spółdzielni, później nie wpłacili wymaganego udziału członkowskiego, nie biorą udziału w zebraniach grup Komunikat członkowskich albo nie przejawiają innej formy łączności Zmiana terminu odbioru odpadów dla rejonu 6 i 14. ze Spółdzielnią. Powyższa okoliczność może świadczyć, że Gmina Grodzisk Mazowiecki informuje o zmianie termi- nu odbioru odpadów komunalnych w REJONIE 6: Bartnicza, te osoby nie są zainteresowane swym dalszym udziałem Baśniowa, Chełmińska, Czeska, Górna, Grzybowa, Jelenia, w działalności Spółdzielni. Bowiem brak skutecznego Jeżynowa, Kasprowicza, Kaszubska, Knapskiego, Krasickiego, wykazania członkostwa w Spółdzielni odpowiednimi Krasińskiego, Kurpiowska, Leśna, Łowcza, Mazurska, Myśliw- ska, Nadarzyńska, Orląt, Piaskowa, Piaszczysta, Podgórna, dokumentami i wpłacenia udziału członkowskiego Przystankowa, Słoneczna, Tkacka, Tylna, Warmińska, Wiej- wymaganego przepisami Statutu w wysokości 1000 zł, ska oraz w REJONIE 14: Kałęczyn, Chlebnia, Zabłotnia, Kra- będzie stanowić podstawę do wykreślenia z rejestru śnicza Wola, Izdebno Kościelne, Izdebno Nowe. ODBIÓR ODPADÓW w dniu 12 czerwca 2020 r. (piątek) członków, nieaktualizowanego od lat dwutysięcznych. nie odbędzie się. ZOSTANIE ZREALIZOWANY W DNIU y 13 czerwca 2020 r. (sobota).

BOGORIA nr 298 maj 2020 Galeria podziemna awanse do wyższych lig. Nie mogło Nie mogło lig. do wyższych awanse ostatnio wywalczyły które sportowe, drużyny chóry, oraz czy np. orkiestra jak Kultury, zOśrodkiem związane ły zespo są zaprezentowane czyńskiego i Tomasza Bar Masalskiego Marcina Kultury. Ośrodka dyrektor doch, Twar Paweł –mówi topodoba się im że przechodniów, reakcje wstępne już Mamy sportowych. nych i drużyn artystycz zespołów grodziskich zdjęć tablicach na umieszczenia koncepcja to z PKP, powstała Konsultowaliśmy miejsca. tego zagospodarowanie no umożliwio gminie zPKP Grodzisk gminy porozumienia Na mocy dbana. zanie dosyć była miejskiej przestrzeni część ta że stąd, się – Pomysł wziął Dzwoniec dalekiegozasię 8 podświetlanych tablic. żujących pociągami,czyliwprzejściupodziemnym. Zdobigo czanym przezmieszkańcówGrodziska, wszczególnościpodró Dworzec PKPzyskałnaatrakcyjnościwmiejscubardzo uczęsz Na zdjęciach autorstwa głównie głównie autorstwa Na zdjęciach ------weł Twardoch. weł Pa – dodał prezentować atrakcje typu tego będzie można wktórym miejsce, tobyć takie może więc wydarzenia, kolejne ciekawe będą nowe inwestycje, powstają wGrodzisku, nych miejsc pięk tyle Mamy reagować. się starali będziemy opatrzy, to się mowe. Jeśli rekla to tablice chcieliśmy, były aby Nie pochwalić. tym się chcieliśmy stoi, fizyczną ikulturą korozumianą miejsca, a że Grodzisk kulturą szero kulturą Grodzisk aże miejsca, i międzynarodowej. krajowej arenie na sukcesy odnoszą lat od którzy stołowych, tenisistów grodziskich zabraknąć oczywiście ptaków zamieszkującychnajbliższąokolicę. czas naobserwacjachawifauny, czyliwszystkichgatunków rzejskiego, któryodkilkunastulatfotografujeprzyrodę ispędzadługi teka zaprosiła nawystawę„Ptakizaoknem”autorstwaJackaWie W ŚwiatowymDniuPtakówWędrownych, 9maja,grodziska Media Autor często odwiedza Rozłogi za Kraśni za Rozłogi odwiedza Autor często szczygła, grubodzioba idzięciołka. grubodzioba szczygła, raniuszka, dzwońca, rudzika, m.in. i usłyszeć a mogą internauci zobaczyć kaGrodziskMaz/, FB/Mediate r. 29 profilu 2020 maja na 9 do od codziennie publikowane są Fotografie ptaka. prezentowanego głosem nagranym z dźwiękowy plik zawiera zdjęcie go gatunku, dane temat na informacjami ciekawymi i opisem Poza szczegółach. w najdrobniejszych wyobrazić sobie ją mógł każdy aby tak na, opisa dokładnie jest fotografii barwnych zkilkudziesięciu Każda i niedowidzących. niewidomych osób potrzeb z uwzględnieniem przygotowana została prac nej. Prezentacja wirtual wprzestrzeni wystawa Mediatekę przez zorganizowana topierwsza to, że tylko nie jednak decyduje wyjątkowości Ojej necie. winter została udostępniona i okoliczności zduchem czasu zgodnie ptaków. Ekspozycja ciszę ilubiących płochliwych wiele mieszkuje za które glinki, Wolą podgrodziskie czą czy – Chodziło o zmianę estetyki tego tego estetyki ozmianę – Chodziło n

Tekst ifot. Anna Redel - - fot. J. Wierzejski ------nie byłby możliwy gdyby była ona stacjonar była gdyby możliwy byłby nie online wystawa osiągnęła jaki Zasięg, i okolic. miasta naszego imieszkańcy Płock, Elbląg, –Rybnik, miejscowości zmniejszych Gdańsk, Katowice, np. Poznań, Warszawa, miast, polskich znajwiększych osoby też doceniają Wystawę środowiska. tego rzecz na działające organizacje inne przez również i pochwalona doceniona zauważona, została wystawa kiedy nas dla było radością Ogromną grodziskiego. powiatu terenie na mych działającym i niedowidzących, niewido osób dla 04-O niem Stowarzysze ze działania podejmuje wspólne diateka Kunicka, kuratorka wystawy. kuratorka Kunicka, Kinga –mówi rośnie stale wyświetleń a liczba osób, do 1000 600 od ogląda ne codziennie, publikowa są które z prezentacji, Każdą na. – Od ponad roku Me roku ponad – Od n -

Katarzyna Mandes Katarzyna - - - gu - - - kultura 27 I

Partnerski dodatek informacyjny Nr 56 n maj 2020

BogBog riaria Centrum Kultury, 05–825 Grodzisk Mazowiecki, ul. Spółdzielcza 9

Usługi Remontowo-Budowlane od A do Z Zewnętrzne docieplenia budynków

Rembud Firma BIS zatrudni architekta wnętrz, oraz projektanta do studia Sebastian Laskowski mebli kuchennych tel. kom. 784 797 190 w Grodzisku Mazowieckim e-mail: [email protected] tel. 601 344 142

BOGORIA nr 298 maj 2020 kultura II 28

CO MOŻESZ ZROBIĆ, ŻEBY CO MOŻNA ZROBIĆ, ŻEBY ZA- EFEKTYWNIEJ WYKORZYSTY- DBAĆ O SWOJĄ SPRZEDAŻ? WAĆ CZAS PRACY Najważniejszą rzeczą jest zmiana Oto kilka pomysłów na szybką sposobu myślenia. Trzeba uru- poprawę: chomić chęć do długotermino- 1. Wykorzystaj efektywnie czas. wego planowania swoich działań Czytaj, rób notatki, ustalaj prioryte- i przewidywania przyszłości. Za- ty działań lub planuj dzień pracy. zwyczaj opieram to na potrze- 2. Naucz się oceniać po- bach finansowych i życiowych. tencjalnych klientów. Nie Pomagam agentom określić trać czasu na uganianie cele biznesowe i życiowe, się za źle rokującymi kon- a potem tworzymy sposób taktami. ich realizacji. Wszystko za- 3. Uaktualnij swój pro- czyna się od ambitnego gram zarządzania kon- celu. Jeśli nie uda się tego taktami i pilnuj, by stale zrobić, kolejne kroki nie był „na bieżąco”. Dba- mają sensu. jąc o aktualność bazy Agenci przymuszani przez danych, możesz łatwo swoich menadżerów do do- oceniać informacje i wy- datkowej aktywności próbu- korzystywać je w trakcie ją, ale w sytuacji kilku pora- rozmów z klientami. www.ida-kawka.pl żek wycofują się, twierdząc, 4. Proś o możliwość umó- że dane rozwiązanie nie jest wienia się z kimś na pierw- dla ich klientów. Dlatego sze spotkanie w danym dniu – jest największa warto zadbać o odpowiedni styl komunikacji szansa, że zacznie się punktualnie. z agentem oparty na tych trzech prostych kro- 5. Przeorganizuj miejsce pracy, stosując się kach: określenie celu, stworzenie planu działa- do zasady „blisko-daleko”: rzeczy, z których nia i kontrola jego realizacji. często korzystasz, trzymaj w zasięgu ręki; te, z których korzystasz rzadziej, umieść dalej, by PODSUMOWANIE ci nie zawadzały. Obecny czas zdalnej sprzedaży to duże wy- zwanie dla agentów ubezpieczeniowych. W ra- 6. Nie marnuj czasu na nieproduktywne po- mach tych okoliczności można podjąć dwie gaduszki. decyzje: 7. Kiedy masz jakieś szybkie pytanie lub • czekam, aż wszystko się uspokoi lub krótką odpowiedź, wtedy dzwoń w trakcie lan- czu i zostaw wiadomość w poczcie głosowej. • zwiększam swoją aktywność, czas poświę- Wyrażaj się precyzyjnie, tak aby twój potencjal- cany na pracę i uczę się nowych sposobów ny klient mógł udzielić pełnej, szczegółowej docierania do klientów. 8. Zblokuj telefonowanie. Dzwoń intensyw- Jeśli wybierzesz opcję drugą, to nie martw nie rano, następnie zarezerwuj sobie czas na się, że dzisiaj część klientów, z którymi się prace wynikające z wykonanych telefonów, np. skontaktujesz, nie podejmie decyzji o zaku- wysyłanie e-maili i odbieranie odpowiedzi. Po- pie ubezpieczenia. Mimo tego zbudujesz wtórz te czynności po południu. z nimi relację i przygotujesz grunt do finali- 9. Ustal nieodwoływalne godziny intensyw- zacji sprzedaży, kiedy wszystko wróci do nor- nego telefonowania i pracuj w trybie proaktyw- my. Wtedy, zamiast zastanawiać się co zrobić, nym w szczytowych okresach telefonowania. będziesz miał gotową grupę klientów, którzy 10. Trzymaj się grona sprzedawców dbają- pomogą ci szybko zwiększyć twoją sprzedaż cych o czas, dobrze zorganizowanych. i dochody.

BOGORIA nr 298 maj 2020 kultura 29 III Strefa Dobrych Praktyk Jak zarobić na nieruchomościach? Czy warto inwestować w nieruchomośći? Jakie nieruchomości przyniosą zyski w przyszłości? Jak zrobić pierwszy krok, gdzie znaleźć odpowienie nieruchomości do inwestowania? W ostatnim tygodniu lutego 2020 w naszym biurze była hossa, top i szczyt zaintere- sowania nieruchomościami inwestycyjnymi. Wszystkie nasze oferty znikały jeszcze przed publikacją, wystarczyło zadzwonić do stale współpracujących z nami Inwesto- rów aby nieruchomość znalazła nabywcę, jeszcze przed publikacją ogłoszenia. Jed- nak nagłe zatrzymanie gospodarki, spowodowało chwilowe osłupienie wielu z nas i każdy zadawał sobie pytanie – co teraz? Co możesz z nami zrobić: Teraz jest ten moment w życiu, jeśli nie będziemy inwestować, to stracimy nasze pie- niądze. Inflacja widoczna jest już od jakiegoś czasu i bez pandemii, dodatkowo ban- FINANSE ki obniżyły stopy procentowe, aby pomóc kredytobiorcom w ratowaniu domowych budżetów, co ma także wpływ na oprocentowanie lokat (niezbędna jest lupa, żeby n uzyskać kredyt gotówkowy, zauważyć przyrosty na lokatach). Być może, czeka nas susza stulecia i dodatkowy n uzyskać kredyt hipoteczny, wzrost cen, jeszcze wypada wspomnieć o spadku wartości złotego co oznacza po polsku, że euro, dolar i inne waluty są droższe. To wszystko razem sumuje się na ten n uzyskać kredyt inwestycyjny, moment kiedy powinieneś zainwestować swoje pieniądze. n skonsolidować kredyty. W co inwestować? Pomysłów na inwestowanie jest wiele, można inwestować w złoto, brylanty. Można BEZ PROWIZJI i OPŁAT dodatkowo pełna inwestować w kolekcjonerskie trunki np. whisky albo wina. To są jednak inwestycje dla hobbystów i znawców tematu, inwestycja zwraca się po wielu, wielu latach. Mo- informacja o całkowitym koszcie kredy- żemy inwestować na giełdzie, jest to bardzo zyskowne i szybkie działanie, ale także tu, łącznie z dodatkowymi kosztami obarczone ogromnym ryzykiem straty. Inwestowanie w nieruchomości, sprawdzo- np. ubezpieczeniem kredytu. ne od lat przez miliony osób, daje nam pewny zysk, zwykle na poziomie 8% rocznie. Jak inwestować w nieruchomości? NIERUCHOMOŚCI Jest kilka opcji jak można inwestować w nieruchomośći i jak czerpać z tego korzyści dziś i w przyszłości. n sprzedajemy nieruchomości dzięki Możesz kupić mieszkanie i je wynajmować. Jeśli brakuje Ci pełnej kwoty do zakupu, naszej autorskiej strategii, resztę pożycz z banku, nawet jeśli zapłacisz odsetki to za np. 10 lat (okres kredytu) będziesz mieć więcej pieniędzy po sprzedaży takiego mieszkania niż miałeś na starcie n współpracujemy z inwestorami, a pieniądze z najmu będą pokrywać raty kredytu. świadczymy usługi od pozyskania Możesz kupić ziemię, to pewna inwestycja i nie wymagająca żadnego zaangażowania nieruchomości, przez projekt, z Twojej strony, jest i już, leży i czeka. Jeśli masz duży dom i nie jest Ci potrzebny duży remont, po sprzedaż a nawet najem, metraż, wynajmij go komuś kto tego potrzebuje, przenieś się do mniejszego też wynaj- mowanego a różnicę kwot odkładaj, inwestuj. Zyskasz także na mniejszych opłatach n współpracujemy z deweloperami, za ciepło, prąd inne. n podnosimy wartość nieruchomości Zainwestuj w nieruchomości, nie cze- przez profesjonalny home staging, kaj – nie będzie spadków cen i krachu na rynku nieruchomości, młodych n wykonujemy profesjonalne ludzi potrzebujących kupić własne sesje zdjęciowe, dzięki którym M jest kilka milionów i z tego powo- prezentowane nieruchomości są du, deweloperzy budują i będą budo- wać. Koszty pracy są nadal wysokie przedstawione w atrakcyjnym, a o wykfalikowanych pracowników jest ale również prawdziwym świetle. bardzo trudno i trzeba ich dobrze opła- cać. To wszystko ma wpływ na wysoki poziom cen. Dlatego nie czekaj, zain- teresuj się inwestowaniem w nieru- chomości. Paradoksalnie masz dzisiaj STREFA FINANSÓW większe szanse i możliwości, ponieważ pandemia ostudziła zapał wielu „samo- I NIERUCHOMOŚCI zwańczych inwestorów”, którzy dzisiaj ul. Nadarzyńska 88 z okopów przyglądają się co robią inni. Jeśli chcesz wiedzieć więcej lub wyko- 05-825 Grodzisk Mazowiecki nać pierwszy krok, to zapraszam Cię do www.strefafin.pl Strefy FiN. tel. 509 303 599, 517 965 792 Kinga Valevsky współwłaściciel Strefa FiN licencjonowana specjalistka Godziny pracy biura: ds. nieruchomości pn. - pt. 10-18 i inwestowania w nieruchomości designer i projektant wnętrz BOGORIA nr 298 maj 2020 kultura IV 30

BOGORIA nr 298 maj 2020