www.overijssel.nl

Provinciale Staten van Overijssel Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle

Telefoon 038 425 25 25 Telefax 038 425 75 00

Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum PS/2005/1125 14 10 05 EMT/2005/5213 29 11 2005

Bijlagen Doorkiesnummer Inlichtingen bij 425 17 73 hr. J.W. van Oene

Onderwerp Beantwoording vragen CDA-statenfractie over Recreatie en Toerisme.

De CDA-statenfractie heeft op 14 oktober 2005 een notitie aan Provinciale Staten gezonden. Het thema van deze notitie was Recreatie en Toerisme. Deze notitie is behandeld in de vergadering van de commissie Economie en Bestuur op 9 november 2005, maar gezien de breedte van het onderwerp en het specifieke karkater van een aantal vragen is toen gekozen voor schriftelijke beantwoording van de notitie. Naast het beantwoorden van deze vragen is met Provinciale Staten afgesproken dat de verdere discussie met hen over het in de toekomst te voeren beleid ten aanzien van recreatie en toerisme in het voorjaar van 2006 zal plaatsvinden tijdens een te houden workshop.

De notitie van het CDA bevat de volgende vragen: Algemeen. · Waarom is in 2004 de toegezegde evaluatie van het Beleidsplan “Struinen door de tuin van Nederland” niet uitgevoerd? · Waarom kiezen Gedeputeerde Staten er voor om de herijking van het Recreatie en Toerisme- beleid pas in de volgende periode te voeren? · Wat denken Gedeputeerde Staten te gaan doen aan de teruglopende werkgelegenheid, bezoekersaantallen, lagere bezetting van de accommodaties, onvoldoende effectiviteit marketing en acquisitie zoals genoemd in het artikel in Tubantia van 11 september 2005 en door Gedeputeerde Staten geconstateerd in de Najaarsnota 2005?

Bij correspondentie graag ons kenmerk vermelden. RABO Zwolle 3973.41.121

Bezoekadres Tijdens de renovatie van het provinciehuis is een deel van de organisatie gehuisvest op Luttenbergstraat 2 Zwolle kantoorlocatie Rechterland 1 te Zwolle. Zie voor meer informatie www.overijssel.nl. Rechterland 1 Zwolle

2

Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (GOBT). · Wat is de effectiviteit van het GOBT-apparaat (subsidie, forse formatie)? · Wat is het beleid van het GOBT op langere termijn mede in relatie tot het exploitatietekort van € 240.000,-- over 2004? · Wat zijn de gevolgen voor het GOBT van de verkoop/het afstoten van VVV-vakanties Gelderland/Overijssel door het GOBT? · Welke lijn volgt Overijssel nu Gelderland een forse korting op de subsidie van het GOBT heeft doorgevoerd? · Wat is de relatie tussen de Regionale Bureaus voor Toerisme (RBT’s) in de provincie en het GOBT? · Wat zijn de financiële gevolgen voor het GOBT wanneer de RBT’s door gemeenten en provincie worden gefinancierd?

VVV’s .: · Wat zijn de gevolgen voor de VVV-structuur in de provincie wanneer de RBT’s worden ingericht en gefinancierd?

KITO-regeling: · Welke projecten zijn gesubsidieerd? · Welke effecten zijn bereikt binnen de sector · Wat is de toekomst van de regeling?

Infrastructuur: · Wat is de stand van zaken inzake de realisatie van het Fietsknooppuntenplan en het Wandelknooppuntenplan? · Wat is de stand van zaken inzake de plannen met betrekking tot de Toeristische OverstapPunten (TOP’s)? · Op welke wijze wordt bij de inrichting van de plannen door de provincie ingespeeld op mogelijke behoeften ten aanzien van bijvoorbeeld uitbreiding fietspaden areaal (witte vlekken tussen de route’s).

Antwoorden.

Algemeen. In het kader van het MEUP is het beleid zoals dat in de Nota “Struinen door de tuin van Nederland” stond verwoord tegen het licht gehouden en beoordeeld op de actualiteit. Geconcludeerd is toen dat het beleid zoals de provincie dat voerde nog steeds actueel was. Wel is toen gekozen om een aantal accentverschuivingen toe te passen en op een aantal onderwerpen meer te focussen. Zo heeft het thema Attracties, daar waar het gaat om aantrekken van nieuwe (grootschalige) attracties, een lage prioriteit gekregen. Daarentegen is de aandacht voor Promotie geïntensiveerd. Bekend is hierbij de sterk regisserende rol die de provincie gespeeld heeft bij de ontwikkeling van de Toeristische regiomarketing en binnen dit item de oprichting van de RBT’s.

In het Onderhandelingsakkoord 2003-2007 is gekozen voor het bereiken van resultaten. “De hand moet aan de schop”. Binnen de sector toerisme en recreatie is daarom met nog meer inzet gewerkt aan het opzetten, ondersteunen en realiseren van activiteiten en projecten. In de bijlage is een bloemlezing opgenomen van deze activiteiten en projecten. Opvallend hierbij is het vernieuwende karakter dat een groot aantal van de projecten heeft die de afgelopen twee jaar zijn ontwikkeld.

De dynamiek binnen de sector, de toenemende vraag naar ruimte voor recreatie en toerisme, het Reconstructieplan, de ontwikkelingen op rijksniveau (Nota Ruimte, Agenda Vitaal Platteland en dergelijke) met een verschuiving van beleidsverantwoordelijkheid van Rijk naar provincie, demografische ontwikkelingen en het belang van de sector voor de werkgelegenheid vragen nu om een aanscherping van de strategische keuzes die in 2000 zijn gemaakt.

3

In tegenstelling tot de veronderstelling van het CDA is er geen sprake van teruglopende werkgelegenheid, bezoekersaantallen, lagere bezetting van de accommodaties etc. De ontwikkeling van de werkgelegenheid kende in Overijssel een gestage groei in de periode 1997–2004 met een piek in 2003. Het jaar 2003 moet echt gezien worden als een uitzondering. De piek in dit jaar had tot gevolg dat het werkgelegenheidscijfer voor 2004 weliswaar een daling betekende ten opzichte van. 2003, maar een stabilisatie betekende ten opzichte van 2002. De langjarige ontwikkeling in Overijssel komt overeen met die op nationaal niveau, behalve de piek in 2003, deze was hier niet aanwezig. Met 1997 als basis (=100) kennen wij in Overijssel voor de jaren 2002–2004 de indexcijfers 121, 128 en 121, op landelijk niveau zijn deze 119, 120 en 120. Het aantal overnachting in de toeristische sector kende in Overijssel in 2004 een lichte stijging ten opzichte van 2003. Werden er in 2003, 9.560.000 overnachtingen geregistreerd, in 2004 waren dit er 9.591.000 (+ 31.000 = + 0,3%). De bezoekerscijfers van attracties, attractieparken, musea, evenementen et cetera in Overijssel laten in de jaren 2000–2004 gemiddeld een lichte stijging van de bezoekersaantallen zien.

Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (GOBT). Het GOBT heeft een belangrijke functie bij de ontwikkeling van bovenregionale (thematische) projecten/producten. Vooral op het gebied van plattelandstoerisme zijn diverse goede projecten uitgevoerd. Bij de projecten die in de lijst staan genoemd zitten vele projecten waarvoor het GOBT een trekkende en/of een belangrijke inhoudelijke rol heeft vervuld. Het GOBT heeft ook een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de RBT’s en de ondersteuning van deze bureaus bij de ontwikkeling en inhoud van de verschillende (regionale) toeristische merken in Overijssel. De resultaten van de evaluatie van het GOBT/RBT-netwerk bevestigen deze ontwikkeling. Uitgangspunt is dat de relatie tussen het GOBT en de RBT’s in de toekomst zal worden versterkt. De jaarlijkse subsidie van Provincie Overijssel aan het GOBT bedraagt ca € 645.000,--. Deze subsidie wordt verstrekt op basis van het werkplan dat jaarlijks door het GOBT wordt ingediend. Bij de samenstelling van dit werkplan heeft de provincie een sturende rol. In toenemende mate zullen ook de RBT’s in Overijssel deze sturende rol hebben. De formatie van het GOBT heeft de afgelopen jaren grote veranderingen ondergaan. Door het afstoten van de boekingscentrale VVV-vakanties is het aantal fte’s met ruim 17 teruggebracht van 44 naar 26,8 in 2003. Sindsdien is door vergroting van de efficiency de formatieomvang verder teruggebracht tot 24,1 fte’s in 2005. De afsplitsing van de Vakantieboekingscentrale heeft tot gevolg dat het GOBT geen commerciële activiteiten meer uitvoert. Met ingang van 2005 zijn wij als provincie het GOBT meer op output gaan aansturen. Daartoe hebben wij een aantal indicatoren ontwikkeld. 2005 en 2006 zijn voor ons overgangsjaren om vanaf 2007 in het kader van Stroomlijning en Sturing volledig op outputindicatoren te kunnen sturen. Het jaar 2004 geeft op de rekening van het GOBT een tekort te zien van € 44.000,--. Dit tekort is incidenteel en toe te schrijven aan de afvloeiing van een aantal personeelsleden in dat jaar. De voorgaande jaren gaven een positief resultaat te zien en naar verwachting zal dat ook gelden voor 2005. De mogelijke bezuiniging van Provincie Gelderland op het GOBT zal tot gevolg hebben dat het GOBT minder diensten in Gelderland kan verrichten en meer haar accent zal leggen op Overijssel. De mogelijke korting mag wat Overijssel betreft niet ten koste gaan van werkzaamheden die in de gezamenlijkheid plaatsvinden en waar juist de landsdelige samenwerking meerwaarde betekent. Voorbeelden hierbij zijn productinnovatie en kenniscentrum. De gevolgen van een mogelijke bezuiniging door Gelderland zullen ook in die provincie merkbaar zijn en niet in Overijssel. De RBT’s in Overijssel bestaan nog maar kort. In april 2004 is de overeenkomst gericht op de ontwikkeling van de toeristische regiomarketing ondertekend tussen het GOBT en de verschillende partners. Bij de bestaande RBT’s Kop van Overijssel en Kampen-Zwolle-Overijssels Vechtdal betekende dit vernieuwde beleid een accentverschuiving van de winkel- en informatiefunctie naar meer de marketing en productontwikkeling. In Salland en Twente zijn Regionale Toeristische Bureau’s opgericht (SBT en TBT). 4

Alle RBT’s in Overijssel (inclusief Bureau Hanzesteden) maken bij hun ontwikkeling en de ontwikkeling van producten/projecten gebruik van de diensten van het GOBT. De resultaten van het evaluatieonderzoek van KPMG bevestigen dit. De RBT’s zijn verantwoordelijk voor de regionale toeristische promotie. De financiële ondersteuning daarvan zal ook uit de regio moeten komen en worden opgebracht door regionaal bedrijfsleven, gemeenten en organisaties. De provincie is niet voornemens structurele subsidie aan de RBT’s te verstrekken. Wel kunnen RBT’s bij projecten een beroep doen op provinciale (co)financiering. Als gevolg van de ondersteuning van hun activiteiten door het GOBT is het voor de RBT’s mogelijk om hun formatie zo klein mogelijk te houden. Door de inzet van de medewerkers van het GOBT wordt efficiënt omgegaan met in Overijssel aanwezige kennis op het gebied van toeristische marketing.

VVV’s . De gevolgen van de toeristische regiomarketing voor de VVV’s verschilt per gebied. In de gebieden waar de RBT’s ook de VVV-functie hebben (Kop van Overijssel en Kampen-Zwolle-Overijssels Vechtdal) heeft een accentverschuiving plaatsgevonden naar de marketingtaak. In de andere gebieden (Salland en Twente) zien wij dat de VVV’s de marketingtaak moeten overdragen aan de RBT’s. De kerntaak voor de VVV’s is dan de informatie- en winkel- (retail-)functie. Marketing blijft dan beperkt tot het lokale niveau. Belangrijk is te constateren dat de zich voordoende veranderingen bij de VVV’s niet alleen gevolgen zijn van deze beleidsontwikkeling, maar dat ook andere factoren van invloed zijn zoals het snel toenemende gebruik van Internet en andere digitale technieken. Deze ontwikkelingen hebben zelfs een veel grotere invloed en zullen tot gevolg hebben dat de komende jaren de vraag van de toerist naar diensten van de VVV zal afnemen. De verwachting is dat over een aantal jaren de noodzaak voor het hebben van een fysieke VVV-vestiging sterk gereduceerd is. De VVV zal zich in de toekomst als betrouwbare toeristische informatieverschaffer steeds meer gaan richten op toepassing van Internet en andere digitale technieken.

KITO-regeling. De KITO-regeling is op 31 oktober 2005 gesloten. Omstreeks februari 2006 willen wij het afsluiten van deze regeling symbolisch markeren met het uitreiken van de “laatste” beschikking. Uiteindelijk zullen ruim 200 bedrijven gebruik hebben gemaakt van de KITO-regeling. De circa € 7 miljoen aan subsidies zullen een investering in de toeristische sector opleveren van circa € 40 miljoen.

Uit een inhoudelijke analyse (januari 2005) blijkt dat 60% van de aanvragen afkomstig zijn van campings. De horeca is goed voor 18% en in 11% van de aanvragen betreft het een kampeerboerderij. Het percentage aanvragen dat afkomstig is van bungalowparken en dagrecreatieve bedrijven is 4 respectievelijk 8%. Naar de aard van de investeringen wordt in de helft van de aanvragen de (verblijfs-)accommodatie verbeterd. Ruim eenderde van de aanvragen (36%) is gericht op het verbeteren van het sanitair, bijna een derde is gericht op de centrale voorzieningen (31%). Ten slotte is bij 30% van de aanvragen sprake van de verbetering van de infrastructuur. Een groot aantal aanvragen heeft betrekking op meerdere typen verbeteringen, zodat bij optelling van bovengenoemde percentages boven de 100 zal worden gescoord. Bij het meer inzoomen op de aard van de investering per sector valt het hoge percentage verbetering aan de accommodatie bij de hotels (79%) en bij kampeerboerderijen (85%) op. Alle aanvragen bij de bungalowparken hebben betrekking op verbetering van de accommodatie. Het verbeteren van het sanitair vormt voor kampeerterreinen een belangrijke categorie voor het plegen van investeringen (54%). De andere categorieën houden zich bij de investeringen op kampeerterreinen in evenwicht en scoren rond de 35%. Samenvatting: Deze kwalitatieve analyse geeft aan dat vooral de campingsector gebruikmaakt van de KITO-regeling. In verhouding tot het aantal bedrijven blijft de horecasector enigszins achter. Uit de verdeling van de aanvragen naar aard van de investeringen kan worden afgeleid dat veel investeringen gericht zijn op verbeteringen waar de consument direct mee in aanraking komt. 5

(Sanitair, verblijfsaccommodatie)

Het antwoord op de vraag of er een vervolg zal komen op deze KITO-regeling zal voort moeten komen uit het herijkingtraject voor het toeristisch beleid zoals dat momenteel wordt doorlopen. Wij willen in 2006 de KITO-regeling evalueren. De verkregen gegevens willen wij ook gebruiken bij de keuze voor een mogelijk vervolg op deze regeling.

Infrastructuur. Het Fietsknooppuntenplan ( inmiddels omgedoopt tot Fietsroutenetwerk) kent een regionale uitwerking. Binnenkort wordt het netwerk in Twente uitgevoerd. Naar verwachting zal dit medio 2006 gereed zijn. Ook in andere regio’s is belangstelling aanwezig om een fietsroutenetwerk te realiseren. Het Wandelnetwerk in Twente wordt in fasen uitgevoerd. De eerste fase, in Noordoost-Twente, zal dit voorjaar plaatsvinden. De aanleg in Zuid-Twente zal aansluitend gebeuren. Voor de aanleg van de Toeristische Overstappunten (TOP’s) is een periode van twee jaar beschikbaar (vanaf september 2005) Naar verwachting zullen de eerste TOP’s medio 2005 gerealiseerd zijn. Het Raamplan Fietspaden wordt elke vijf jaar herzien. Momenteel vindt de voorbereiding plaats van een Herziening die in 2006 zal worden afgerond. Bij deze herziening kan worden ingespeeld op mogelijke (nieuwe) behoeften.

Gedeputeerde Staten van Overijssel,

voorzitter,

secretaris,

EMT/05/5213

Activiteiten en (gesubsidieerde) projecten 200 1 – 2005

Beleving van natuur en landschap · Masterplan plattelandstoerisme · Nota plattelandstoerisme (samen met Gelderland) · Ideeënwaaier Plattelandstoerisme · Magazine Buitengewoon · Beleidsnotitie Recreatie bij de boer · Plattelandstoerisme Salland · Diverse kleine projecten gericht op plattelandsvernieuwing · AgroNet-Online · Informatieruimte Nationaal Park de Weerribben in Kalenberg · Verbeteren Parkeergelegenheid bezoekerscentrum de Wieden · Natuurmagazine Vechtdal: Op stap in de natuur · Natuurinformatiecentrum Ommen · Verbeteren publieksfunctie Lemelerberg · IJssel, waar natuur en cultuur samen stromen · Informatiecentrum Staatsbosbeheer Den Nul · Landgoed Twente · Recreatieplan Borkeld · Recr plannen Buurse en Witteveen

Route gebonden toerisme Fietsen: · Fietsroutenetwerk Overijssel (=Fietsknooppuntensysteem). · Uitvoering Raamplan Fietspaden: Aanleg diverse fietspaden · Saksenroute en NAP route (LF-routes) · Green bikes Dalfsen · ATB-routes Twente en Sallandse Heuvelrug · Op Avontuur in Twente: Toepassing digitale technieken in routegebonden toerisme

Wandelen: · Toepassing GPS · Literaire wandelingen · Kuierroutes in IJhorst, NW Overijssel · Laarzenpad De Wieden · Overijssels Erfgoedpad / Havezathepad · Wandelsporen, Zwolle en wijde omgeving (met Gelderland) · De Sallandse Zandloper · Heeten samen over paden · Wandelnetwerk Twente

Paardrijden: · Paardrijdroutenetwerk Overijssel, (Twente, Overijssel Vechtdal en Salland).

Diversen: · Toeristische Overstappunten (32 TOP’s in Overijssel). · Toeristische Objectbewegwijzering in Noordoost- Twente en Zuid-Twente · Strandjes Beulakerwijde en Gieterse MeerWieden · Aanpassing stuw Vilsteren en Vechterweerd. · Pontje Ganzendiep · Natuurlijk Rolpad Lemele · Gebiedsontwikkeling Hylkemaweg Giethoorn · Fiets-, wandel en faunatunnel N36

Steden · Stadsplan Steenwijk · Worpplantsoen Deventer · Industrieel Toerisme Twente · Stadsrecreatiekaart Enschede / Hengelo · Land der Labyrinthen · Fietsbrug Enschede

Watersport · Ottervloot, elektrische vaarvakanties in de Kop · Vaargidsen NW Overijssel en Door de Tuin van Nederland (Ned. en Duits) · Sailtrack · aanlegplaatsen Noordwest Overijssel · project afval, toerisme en recreatie NW. Overijssel · passantenhaven Gramsbergen · Passantenhaven Delden · Actualisatie kanoroutes

Cultuurtoerisme · Erfgoedlogies · Hanzesteden (o.a. Vakantiereisgids) · Momentum · Industrieel Erfgoed Twente · Resten van de Revolutie · Polyplasticum in Steenwijk · Project Broedplaats in Nationaal Park de Weerribben · Kamper Kogge · IJssel, waar natuur en cultuur samen stromen · Nationaal Tinnenfigurenmuseum · Sterrenwacht Vechtdal · Museum Buurtspoorweg, meerdere projecten · Hengelo’s Educatief Industrie Museum (HEIM) · Internationaal Brandweermuseum · Diverse projecten gericht op herstel/restauratie historische gebouwen met toeristische functie

Verblijfsrecreatie · KwaliteitsImpuls Toerisme Overijssel (KITO) · Kwaliteitstoerisme Kop van Overijssel · Van Partijen naar Partners in Ov. Vechtdal · NORT -Salland · Landgoed Twente · Ontdek de Reggestreek

Evenementen · Sleepbootdagen Zwartsluis · Sail Kampen · Laga Losser

Attracties · geen bijzonder acties ondernomen. Item is in kader van herijking beleid bij de ontwikkeling van het MEUP afgevallen

Promotie · Ondersteuning GOBT · Toeristische regiomarketing · Lancering Otto de Otter · Winters Giethoorn · Toeristisch Offensief Overijssels Vechtdal · Een nieuw toeristisch concept voor Twente (‘Merk Twente’) · Toeristisch Offensief Euregio

Duurzaamheid · Milieuvoorbeeldbedrijven voor kamperen, dagrecreatie en watersport · Milieubarometer · Bedrijfsnatuurplannen · Wieden- Weerribbenbus · Snorren in de Kop