NADLEŚNICTWO RÓŻANNA TO JEST WASZ LAS Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu 240 Karczewo Gostycyn Bysławek 240 Minikowo Błądzim Lubiewice Siemkowo Jeziorki Wielka Klonia Kamienica Karolewo Błądzim Zamrzenica Trutnowo Wałdowo 237 Wilkowo Lubiewo NADLEŚNICTWO RÓŻANNA ZalesieKrólewskie Franciszkowo Bagienica Klonowo przeprawaWałdówko promowa Pruszcz Krupocin Mała Klonia parking i plaża Szewno Branica nadOlszewka Jeziorem Stoczek Krzywe Jezioro Strzemno Kolano N parking i plaża PieczyskaObodowo PÓŁWYSEP 237 KRÓWKA Dziedno Świekatowo SOKOLE ścieżkaDębiny do bobrów Bieniek Krówka -KUŹNICA Sucha (czarnym szlakiem) Tuszyny Tuszynki PRZEPRAWA PROMOWA Jania Góra pole biwakoweZielonka Jezioro Ośrodek Hodowli Mąkowarsko Stoczek Zwierzyny Sokole-Kuźnica Małe Łąkie Cierplewo 25 pole biwakowe Lubania-Lipiny Korytowo nad Jez. Białym J.Piaseczno Sośno Dziedzinek Rudzianek Stanisławie Lucim Różanna Stążki Rezerwat Różanna Dęby Różanna Glinki J.Krzywe miejsce zwycięskiej bitwy Łaszewo z Krzyżakami – 10.10.1410 25 Sitowiec Wilcze Kadzionka Olszewka miejsca straceń mieszkańców J.Kadzionka Koronowa (II Wojna Światowa) Wątrobowo Łysa Góra Łowinek Gołuszyce – Dębowa Góra Tylna Góra Serock Osiek – Srebrnica Zalew Łowin Koronowski J.Zamkowe Buszkowo MAPA PIECZYSKA Nowy Jasiniec pozostałościHuta cmentarza Łąsko Wielkie dawnej wsi Hammer Jezioro Lipkusz Pólko Brzeźno J.Wielkie SREBRNICA Pruszcz Łąsko Małe Tobolno Skarbiewo Nowy Dwór kościół pocysterskiJaszkowo Wiskitno w Koronowie Stary Jasiniec J.Małe Wudzynek Nieciszewo Nadleśnictwo Tobolno Wudzyn sanktuarium w Byszewie Różanna J.Piekło Brda 56 ruiny krzyżackiego zamku Aleksandrowiec Mirowice Mierucin J.Długie Koronowo Wilcze Gardło Karolewo w Nowym Jasińcu Szkółka Leśna Wilcze Gardło Stary Dwór Wierzchucin J.Kamienne Więzowno Popielewo Królewski J.Krosna Gaj i Dąb Wyczółkowskiego ! trudny odcinek J.Salno 56 w Nowym Jasińcu Trzebień DĘBOWA GÓRA Byszewo Salno Stronno Zawada Niewieścin Stopka Okole Kanał Szlak Jezior Koronowskich Jezioro Lateralny Kotomierz (zielony) – 75 kmŁukowiec (str. 18-21) Krąpiewo Studzienne Gogolin Stronno Sienno proponowana wycieczka Murucin Bytkowice Zalesie rowerowa w Rynnie Jezior 25 Jezioro 5 243 Samociążek Białe Byszewskich (str. 4-7) Witoldowo Magdalenka Marcelewo Gościeradz Dobrcz siedziba Brda Pauliny Trzeciewiec NadleśnictwaSłupowo Różanna Wierzchucice Ługowo 5 leśniczówka Wierzchucinek Gogolinek Włóki granica Trzemiętowo 244 Borówno Nadleśnictwa Różanna Trzemiętówko Wtelno Trzęsacz Gliszcz Kolonia Nekla Kusowo Nowaczkowo Marynin Hutna Wieś Chmielewo Bożenkowo 0 1 3 km Augustowo Gliszcz Tryszczyn Smolary Piotrkówko Aleksandrowo Samsieczno Gądecz Morzewiec 244 244 POLECAMY: www.wirtualneszlaki.pl Autorzy openstreetmaps.org 244 Żołędowo Kasprowo 25 Wojnowo Maksymilianowo Jastrzębie Wisła Wilcze Strzelce Górne Sicienko Mochle Jagodowo Strzelce Dolne Ugoda Szczutki Jarużyn Kolonia Michalin Teresin Goncarzewy Sitno Dąbrówczyn Janowo 5 Niwy Rafa Smukała Jarużyn Osówiec Zawada Opławiec Osielsko Mariampol Dąbrówka Nowa Niemcz Pień Kazin Piaski Rynkowo 10 25 Czarnówczyn Niepodległości Minikowo Strzelewo Kamieniec Ślesin Wielka Kępa Myślęcinek Tatrzańskie Osowa Góra Kruszyn 10 Jachcice Eskulapa Bohaterów Kasztelanka Stary Fordon Ostromecko Zielonczyn Kruszyniec Czyżkówko 5 Bajka N 80 Akademickie Las to dla jednych miejsce pracy, dla innych przestrzeń przygody. Rozumiemy Was wszystkich, bo żyjemy lasem na co dzień. Jesteśmy tu gospodarzami, działamy dla wspólnego dobra przyrody i ludzi. Zapraszamy w lasy Nadleśnictwa Różanna. – leśniczy Leśnictwa Ługowo Bogdan Mańkowski To jest Wasz las. Gospodarujemy nim dla Was. PRZYGODY I MIEJSCA 4 – 7 NIEZNANA KRAJNA 22 POLA BIWAKOWE Rodzinna wycieczka rowerowa Hotele z milionem gwiazd. wzdłuż Rynny Jezior Byszewskich. 23 REZERWAT PRZYRODY RÓŻANNA DĘBY Chronimy to, co cenne. 10 – 13 PÓŁWYSEP KRÓWKA 26 PIECZYSKA Zakątek doskonały podczas upalnego lata. Najpiękniejsza leśna plaża. Popularna plaża nad Zalewem Koronowskim. 27 TURYSTYKA KONNA 18 – 21 SŁODKIE JAGODY I OSTRE ŚCIEŻKI Szlaki konne Nadleśnictwa Różanna. Mała dwudniowa wyprawa dla tych, którzy lubią pokonywać rowerem leśne kilometry. 31 LAS ŚWIADKIEM DZIEJÓW Ciekawostki historyczne. PO CO LEśNIK W LESIE 8. BY LAS TRWAŁ / 14. PRACA TRZECH POKOLEŃ / 16. ROZWAŻNIE POZYSKUJEMY DREWNO / 24. GOSPODARKA ŁOWIECKA / 28. OD MAŁEGO NASIONKA DO WIELKIEGO LASU / 32. UWIELBIAMY OPOWIADAĆ O LESIE I O NASZEJ PRACY 6 / 7 NIEZNANA KRAJNA ą miejsca, o których wielu z dwiedziliśmy okolice Byszewa nas nie wie. Leżą tuż obok w weeekend majowy – piękny Sgłównych tras, zupełnie nieznane, Oczas, kiedy kwitną drzewa owocowe. zapomniane żyją własnym rytmem. Spędziliśmy cały dzień z przyjaciółmi, Zanurzone w przeszłości mają intry- przemierzając rowerami leśne drogi gującą historię przyprószoną jednak wzdłuż jezior. Nasze dzieci podróżo- kurzem niepamięci. Z pewnością wały w przyczepce rowerowej. Rowe- należy do nich zaliczyć okolice roz- rzyści znajdą tu mnóstwo inspiracji ciągające się pomiędzy miejscowo- do przygód. Na początek proponuję ściami Buszkowo – Byszewo – Ko- krótką i łatwą – niedzielną wycieczkę ronowo. To fragment historycznej rowerową z Byszewa. krainy zwanej Krajną. Tu za każdym zakrętem leśnego duktu, za każdym DOJAZD: najwygodniej samochodem pagórkiem, na który prowadzi po- do Byszewa; można zaparkować lna droga, czekają na nas tajemnica i pod pięknym kościołem. piękno. Dzięki temu zwykła wyciecz- ka staje się zaskakującą wyprawą. TRASA (PĘTLA OK. 16 KM): BYSZEWO – Przyjaciół i znajomych, odwiedzają- kamienistą drogą w dół za kościołem cych moje rodzinne strony, w pierw- na północny wschód – 5 km wzdłuż szym momencie zdumiewa bardzo jezior Krosna, Długie i Piekło do pagórkowaty teren i duża liczba je- SKARBIEWA – przy krzyżu przydrożnym zior ukrytych w zagłębieniach. Kra- w prawo do NOWEGO DWORU i tutaj znów jobrazowo najbardziej spektakularna w prawo do WIĘZOWNA, a następnie szo- jest głęboka Rynna Jezior Byszew- są przez Salno wracamy do BYSZEWA. skich. Ta piękna sceneria była tłem jednej z największych zwycięskich CZAS: około 4 godziny (licząc z małym bitew wojsk polskich nad Państwem piknikiem i zupełnie bez pośpiechu). Krzyżackim. Lubię sobie to wyobra- żać, wracając do rodzinnego domu. 6 / 7 ► 53°18’57’’N 17°50’23’’E Rynna Jezior Byszewskich Robert Piotrowski, etnolog, Daniel Klawczyński ( Jez. Piekło) pochodzi z Mąkowarska podróżnik i fotograf 4 / 5 3 maja 2015, godz. 17:30 53°17’46”N 17°49’04”E Kościół w Byszewie 3 maja 2015, godz. 12:20 10 / 11 BY LAS TRWAŁ „Pod kostur” to jedna z technik odnawiania lasu, stosowana przy najmniej- szych sadzonkach (np. sosny). adzenie lasu to ciężka praca, którą wykonuje się głównie Sręcznie, przy pomocy szpadla lub tzw. kostura. Na przykład lukę Rękawice po wycięciu starego drzewostanu, czyli zrąb, obsadzamy sadzonka- mi ze szkółki leśnej. Nazywamy to odnawianiem lasu. Oprócz tego zalesiamy nieużytki porol- Kostur ne. Dzięki tym zabiegom nie tyl- ko zachowujemy trwałość lasu, lecz także sukcesywnie zwięk- szamy jego powierzchnię. Wio- senne odnowienia i zalesienia to popularna praca sezonowa. Szkic przyszłych odnowień (gdzie i jakie gatunki zostaną posadzone) sporządzam zanim jeszcze zlecę drwalom wycinkę starego drzewostanu. Ta infor- macja musi zawczasu trafić do leśniczego-szkółkarza, by zdążył Szkic odnowień wyhodować sadzonki odpowied- nich gatunków. Koło się zamyka, las trwa. Sadzonki sosny 500 mln 21% 29,2% 33,2% sadzonek sadzą rocznie lesistość Polski, lesistość Polski, lesistość Nadleśnictwa leśniczy Leśnictwa Stronno leśnicy w całej Polsce 1945 r. 2015 r. Różanna, 2015 r. Barbara Burdzy-Nenczak PÓŁWYSEP KRÓWKA – labirynt natury – Zanurzamy się w morze sosnowych borów, z drzewami zaglądającymi w nie- zliczone okna jezior. Gdy wreszcie wyłączam silnik, jest tak jak tego oczekiwa- łem. W ciszy drzew słyszymy tylko śpiew ptaków i rytmiczne stuk-puk dzięcioła. Cywilizacja została daleko za nami. atrzymujemy się na parkingu le- które tworzą w tym rejonie rozlewiska śnym koło Jeziora Stoczek. Udo- Zalewu Koronowskiego, łatwo pobłą- Zstępnione drogi leśne umożliwiają ła- dzić. Świetną przygodą jest opłynięcie twe dotarcie na półwysep samochodem Krówki kajakiem. Sprzęt wodny moż- z Koronowa lub z Mąkowarska. W środ- na wypożyczyć w harcerskim ośrodku ku lata najlepiej skierować się wprost na wypoczynkowym kilkaset metrów od plażę. Dzieci biegną przodem, bo zoba- wspomnianej plaży. Wymarzone wa- czyły dziwaczne sosny-pająki, kroczące runki do uprawiania sportów i tury- wysokimi korzeniami w stronę wody. styki wodnej dla wielu są magnesem, Leśna wydma, podcięta przez wiatr który przyciąga w okolice Koronowa. i jezioro, tworzy tę piękną plażę, a woda W rankingu atrakcyjności polskich jest tu wyjątkowo czysta. Chowamy się jezior tygodnika „Wprost” w 2006 r., w cień lasu, bo piasek parzy w stopy. Zalew Koronowski sklasyfikowany został na wysokiej 7 pozycji pośród Nad to jezioro warto przyjechać z da- 60 ocenionych akwenów, zostawiając Fotografia: Kasia Dudek leka, więc nic dziwnego, że latem bywa w tyle wiele jezior mazurskich. A pół- tu tłoczno. W przerwie od plażowania, nocna część Nadleśnictwa Różanna, 53°24’48”N 17°53’56”E można przespacerować się po okala- którą zamyka półwysep, skupia wszyst- jącym jezioro borze w poszukiwaniu ko to, co najpiękniejsze w tutejszym Bór sosnowy, grzybów i nagrzanych słońcem jagód. krajobrazie. Krówka jest przysłowio- Wędrówki po drugiej stronie drogi, wą wisienką na torcie tych przyrodni- Leśnictwo Krówka czyli na północ od parkingu leśnego, czych i widokowych rozmaitości. 4 lipca 2015, godz. 19:30 mogą