DZIENNIK URZ ĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO

Olsztyn, dnia 17 marca 2006 r. Nr 38

TRE ŚĆ : Poz.:

UCHWAŁY RADY GMINY W KOZŁOWIE:

783 - Nr XXV/171/05 z dnia 16 grudnia 2005 r. w sprawie uchwalenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kozłowo...... 2538

784 - Nr XXV/172/05 z dnia 16 grudnia 2005 r. w sprawie uchwalenia Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Kozłowo...... 2606

783 UCHWAŁA Nr XXV/171/05 Rady Gminy w Kozłowie z dnia 16 grudnia 2005 r.

w sprawie uchwalenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kozłowo.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia poz. 1865, 2004 r. Nr 49, poz. 464, 2005 r. Nr 113, 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. poz. 954) Rada Gminy w Kozłowie uchwala, co nast ępuje: Nr 142, poz. 1591 ze zmianami: 2002 r. Dz. U. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, 2003 r. Dz. U. § 1. Uchwala si ę Program Ochrony Środowiska dla Nr 214, poz. 1086, Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, Gminy Kozłowo, stanowi ący zał ącznik Nr 1 do niniejszej Nr 153, poz. 1271, 2004 r. Nr 116, poz. 1203, Nr 214, uchwały. poz. 1806, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441) art. 17 ust 1 i 2 art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo § 2. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kozłowo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 ze okre śla: zmianami: 2002 r. Nr 115, poz. 1229, Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, 2003 r. M.P. z 2002 r. Nr 49, poz. 715, 1) cele ekologiczne, Dz. U. Nr 233, poz. 1957, Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 721, Nr 80, poz. 717, Nr 175, poz. 1693, Nr 162, 2) priorytety ekologiczne, poz. 1568, Nr 190, poz. 1865, 2004 r. M.P. z 2003 r. Nr 50, poz. 782, M.P. z 2003 r. Nr 50, poz. 783, Dz. U. 3) rodzaj działa ń proekologicznych, Nr 153, poz. 1271, Nr 190, poz. 1865, Nr 217, poz. 2124, Nr 19, poz. 177, Nr 49, poz. 464, Nr 49, poz. 464, Nr 70, 4) harmonogram działa ń proekologicznych. poz. 631, Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959, Nr 121, poz. 1263, MP z 2004 r. Nr 39, poz. 693, Nr 40, poz. 706, § 3. Wykonanie niniejszej uchwały powierza si ę Dz. U. Nr 91, poz. 875, Nr 273, poz. 2703, Nr 281, Wójtowi Gminy Kozłowo. poz. 2784, z 2005 r. Dz. U. Nr 25, poz. 202, Nr 25, poz. 202, Nr 113, poz. 954, Nr 113, poz. 954, Nr 130, § 4. Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od poz. 1087, Nr 132, poz. 1110, Nr 163, poz. 1362, Nr 62, dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa poz. 552, Nr 167, poz. 1399, Nr 169, poz. 1420, Nr 175, Warmi ńsko-Mazurskiego. poz. 1458) oraz art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony Przewodnicz ący Rady Gminy środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych Piotr Borkowski ustaw (Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1085 ze zmianami: 2002 r. Nr 143, poz. 1196, 2003 r. Nr 7, poz. 78, Nr 190,

Dziennik Urz ędowy - 2539 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Zał ącznik Nr 1 do uchwały Nr XXV/171/05 Rady Gminy w Kozłowie z dnia 16 grudnia 2005 r. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOZŁOWO SPIS TRE ŚCI I. WST ĘP 1.1. Podstawa prawna opracowania 1.2. Przedmiot i zakres opracowania 1.3. Potrzeba i cel opracowania 1.4. Metodyka opracowania Programu

II. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY 2.1. Dane administracyjne 2.2. Poło Ŝenie fizycznogeograficzne 2.3. Warunki klimatyczne 2.4. U Ŝytkowanie terenu 2.5. Uwarunkowania społeczne 2.5.1. Procesy demograficzne 2.5.2. Struktura sieci osadniczej 2.6. Uwarunkowania gospodarcze 2.6.1. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze KUPON - REGON 2.6.2. Gospodarka rolna

III. INFRASTRUKTURA 3.1. Gospodarka wodno - ściekowa 3.1.1. Zaopatrzenie w wod ę 3.1.1.1. Uj ęcia wód 3.1.1.2. Zu Ŝycie wody w gminie 3.1.1.3. Ocena jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia 3.1.1.4. Charakterystyka oraz ocena sieci wodoci ągowej 3.1.2. Oczyszczanie ścieków 3.1.2.1. Komunalne oczyszczalnie ścieków 3.1.2.2. Funkcjonowanie oczyszczalni ścieków 3.1.2.3. Charakterystyka oraz ocena sieci kanalizacyjnej 3.1.2.4. Zbiorniki bezodpływowe do gromadzenia ścieków 3.1.3. Ujmowanie i odprowadzanie wód deszczowych 3.1.4. Tendencje rozwoju gospodarki wodno-ściekowej 3.2. Urz ądzenia wodne 3.3. Gospodarka odpadami 3.4. Drogi i koleje 3.5. Emitery pola elektromagnetycznego 3.5.1. Stacje bazowe telefonii komórkowej 3.5.2. Emitery energetyczne 3.6. Sie ć gazowa 3.7. Turystyka 3.7.1. Zaplecze turystyczne

IV. ANALIZA ORAZ OCENA ZASOBÓW I SKŁADNIKÓW ŚRODOWISKA 4.1. Rze źba terenu 4.1.1. Charakterystyka rze źby terenu 4.1.2. Przekształcenia rze źby terenu i przypowierzchniowej warstwy skorupy ziemskiej 4.2. Budowa geologiczna 4.2.1 Uwarunkowania ogólne 4.2.2. Zasoby kopalin 4.3. Wody podziemne 4.3.1. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych 4.3.2. Jako ść wód podziemnych 4.4. Wody powierzchniowe 4.4.1. Sie ć rzeczna 4.4.2. Zbiorniki wodne 4.4.3. Jako ść wód powierzchniowych 4.4.3.1. Stan czysto ści rzek 4.4.3.2. Stan czysto ści zbiorników wodnych 4.4.4. Melioracje i zagro Ŝenie powodziowe 4.4.5. Zagro Ŝenia dla wód powierzchniowych i podziemnych 4.4.5.1. Potencjalne zagro Ŝenia dla jezior na terenie gminy Kozłowo 4.4.5.2. Zagro Ŝenia pochodzenia rolniczego 4.5. Gleby 4.5.1. Charakterystyka typów gleb 4.5.2. Degradacja naturalna gleb 4.5.3. Degradacja chemiczna gleb Dziennik Urz ędowy - 2540 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

4.6. Powietrze atmosferyczne 4.6.1. Rodzaje emisji zanieczyszcze ń do powietrza 4.6.2. Źródła emisji zanieczyszcze ń do powietrza 4.6.2.1. Emisja przemysłowa 4.6.2.2. Emisja niska 4.6.2.3. Emisja komunikacyjna 4.6.3. Ocena jako ści powietrza na terenie gminy Kozłowo (Powiat Nidzicki) 4.6.4. Metody ograniczania emisji zanieczyszcze ń do powietrza - wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych 4.6.4.1. Energia promieniowania słonecznego (EPS) 4.6.4.2. Paliwa drzewne 4.6.4.3. Biomasa 4.6.4.4. Energia wodna 4.6.4.5. Energia wiatrowa 4.7. Środowisko akustyczne 4.7.1. Hałas komunikacyjny 4.7.2. Hałas przemysłowy 4.8. Przyroda o Ŝywiona 4.8.1. Flora 4.8.1.1. Charakterystyka ogólna 4.8.1.2. Lasy 4.8.1.2.1. Nadle śnictwa 4.8.1.2.2. Typy siedliskowe lasów 4.8.1.2.3. Lasy ochronne 4.8.1.2.4. Lasy niestanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa 4.8.1.2.5. Zagro Ŝenia dla lasów na terenie gminy Kozłowo 4.8.1.3. Potencjalne zagro Ŝenia flory 4.8.2. Fauna 4.8.2.1. Charakterystyka ogólna 4.8.2.2. Potencjalne zagroŜenia fauny 4.8.3. Obszary i obiekty prawnie chronione 4.9. Walory krajobrazowe 4.10. Awarie przemysłowe 4.11. Analiza wska źnikowa stanu środowiska

V. POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA DO 2012 ROKU ORAZ HARMONOGRAM REALIZACJI ZADA Ń EKOLOGICZNYCH 5.1. ZałoŜenia rozwoju społeczno - gospodarczego gminy w świetle ochrony środowiska 5.1.1. Cele i zadania w zakresie ochrony środowiska okre ślone w Strategii Rozwoju Gminy Kozłowo 5.1.2. Cele i zadania wyznaczone w Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Kozłowo 5.1.3. Cele, kierunki działa ń i zadania w zakresie ochrony środowiska okre ślone w powiatowym programie ochrony środowiska 5.2. Cele i zadania do realizacji w ramach Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kozłowo 5.3. Strategia realizacji przyj ętych celów 5.3.1. Przyj ęte kryteria wyboru zada ń priorytetowych 5.3.2. Harmonogram realizacji zada ń ekologicznych Harmonogram realizacyjny zada ń dla gminy Kozłowo na lata 2005 - 2012

VI. ZAŁO śENIA SYSTEMU EDUKACYJNO-INFORMACYJNEGO 6.1. Potrzeba edukacji ekologicznej 6.2. Gminny Punkt Edukacji Ekologicznej (GPEE) 6.2.1. Sposoby prowadzenia akcji edukacyjnej społecze ństwa 6.2.2. Społeczne kampanie informacyjne 6.2.2.1. Media w kampanii informacyjnej 6.2.2.2. Okresowe kampanie informacyjne 6.2.2.3. Wł ączanie mieszka ńców w procesy decyzyjne na poziomie gminy

VII. REALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA 7.1. Zało Ŝenia systemu finansowania inwestycji 7.2. Zarz ądzanie Programem Ochrony Środowiska 7.2.1. Instrumenty prawne 7.2.2. Instrumenty finansowe 7.2.3. Instrumenty społeczne 7.2.4. Instrumenty strukturalne 7.3. Analiza mo Ŝliwo ści gminy w zakresie finansowania zada ń w dziedzinie ochrony środowiska 7.3.1. Sprawozdanie ekonomiczne z bud Ŝetu gminy Kozłowo za lata 2003 - 2005 7.3.2. Analiza wska źnikowa zdolno ści kredytowej jednostki administracyjnej 7.3.3. Ocena wydatków na ochron ę środowiska 7.3.4. Prognoza dochodów i wydatków na lata 2005 - 2008 7.4. Monitorowanie Programu Ochrony Środowiska 7.4.1. Zasady monitoringu

VIII. STRESZCZENIE BIBLIOGRAFIA

Dziennik Urz ędowy - 2541 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kozłowo

I. WST ĘP Podstawowym narz ędziem osi ągni ęcia ładu ekologicznego jest ochrona i kształtowanie środowiska 1.1. Podstawa prawna opracowania przyrodniczego. Ład społeczny mo Ŝe by ć osi ągni ęty np. poprzez akceptacj ę mieszka ńców dla proponowanych i Obowi ązuj ące od 1 pa ździernika 2001 r. Prawo podejmowanych działa ń. Ład gospodarczy osiąga si ę Ochrony Środowiska, nakłada na Gmin ę obowi ązek poprzez kształtowanie odpowiedniej struktury gospodarki i opracowania gminnego programu ochrony środowiska. ograniczanie bezrobocia. Ład przestrzenny wi ąŜ e si ę np. z Obowi ązek ten jest formaln ą przesłank ą dla utworzenia odpowiedni ą lokalizacj ą terenów przemysłowych, niniejszego opracowania (art. 17, ustawy Prawo Ochrony mieszkaniowych, komunikacyjnych i innych. Środowiska, Dz. U. Nr 62, poz. 627). Powy Ŝsze zasady zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony Formaln ą podstaw ą opracowania jest umowa zawarta środowiska zostały uwzgl ędnione w niniejszym w dniu 22 lutego 2005 r. pomi ędzy Wójtem Gminy opracowaniu. S ą one zale Ŝne od specyfiki oraz Kozłowo a Spółk ą ABRYS Technika z siedzib ą w rzeczywistych potrzeb i mo Ŝliwo ści gminy, na niej bowiem Poznaniu, ul. Wi ślana 46. spocznie wi ększo ść obowi ązków zwi ązanych z wdra Ŝaniem kierunków i hierarchii działa ń zmierzaj ących 1.2. Przedmiot i zakres opracowania do osi ągni ęcia zrównowa Ŝonego rozwoju gminy. Do najistotniejszych zaproponowanych dla Gminy Kozłowo, Przedmiotem opracowania jest Program Ochrony celów i kierunków działa ń w zakresie rozwoju społeczno - Środowiska dla Gminy Kozłowo poło Ŝonej w powiecie gospodarczego i ochrony środowiska nale Ŝą : nidzickim, województwo warmi ńsko-mazurskie. Niniejsze opracowanie prezentuje szeroko rozumian ą - racjonalne u Ŝytkowanie zasobów naturalnych problematyk ę ochrony środowiska na analizowanym (zmniejszenie zu Ŝycia energii, surowców i materiałów, terenie. Zagadnienia ochrony środowiska obejmuj ą wzrost udziału wykorzystywanych zasobów ochron ę powietrza, wód, powierzchni ziemi, środowiska odnawialnych, ochrona zasobów kopalin), akustycznego oraz zasobów przyrodniczych. Omówienia dotycz ące gospodarki odpadami zostały zawarte w - ochrona powietrza, ochrona przed hałasem odr ębnym opracowaniu pod nazw ą Plan Gospodarki (zapewnienie wysokiej jako ści powietrza, redukcja Odpadami dla Gminy Kozłowo. emisji gazów i pyłów, zminimalizowanie uci ąŜ liwego Program Ochrony Środowiska wskazuje tzw. „punkty hałasu), zapalne” w środowisku, wywołane niezrównowa Ŝonym rozwojem gospodarczym oraz przedstawia konkretne - ochrona wód (zapewnienie odpowiedniej jako ści propozycje działa ń zmierzaj ących do stopniowej likwidacji uŜytkowej wód, racjonalizacja zu Ŝycia wody, ochrona zagro Ŝeń. Hierarchicznie uporz ądkowanie celów pod przed powodzi ą, wła ściwa gospodarka wodno- kątem ich wa Ŝno ści, decyduje o podziale przyszłego ściekowa), bud Ŝetu gminy i spodziewanych środków pomocowych przeznaczonych na ochron ę środowiska. - ochrona powierzchni ziemi (racjonalne stosowanie Obok wymienionych wy Ŝej funkcji Program Ochrony nawozów, ochrona przed erozj ą), Środowiska spełnia tak Ŝe funkcje promocyjne i informacyjne. Dokument ten informuje o stanie środowiska - ochrona zasobów przyrodniczych (zachowanie w gminie i podejmowanych działaniach zmierzaj ących do zasobów przyrodniczych z uwzgl ędnieniem ich jego poprawy. ró Ŝnorodno ści oraz rozwój zasobów le śnych, Program ten oprócz promocji walorów przyrodniczych racjonalna eksploatacja lasów), ma za zadanie promowa ć tak Ŝe sam ą gmin ę, której elementem strategii rozwoju gospodarczego jest ochrona - prowadzenie skutecznej akcji edukacyjno- środowiska. informacyjnej gwarantuj ącej powodzenie realizacji wy Ŝej wymienionych działa ń. 1.3. Potrzeba i cel opracowania Realizacja zdefiniowanych ekologicznych celów Programy Ochrony Środowiska s ą podstawowym strategicznych w powi ązaniu z programem edukacji instrumentem realizacji II Polityki Ekologicznej Pa ństwa. ekologicznej społecze ństwa powinna zapewni ć Gminie Sporz ądzane dla kolejnych szczebli administracji Kozłowo rozwój zgodny z zasadami zrównowa Ŝonego samorz ądowej, umo Ŝliwiaj ą najbardziej efektywn ą rozwoju. ochron ę środowiska przyrodniczego. Ochrona środowiska przyrodniczego jest jedn ą z 1.4. Metodyka opracowania Programu głównych dróg prowadz ących do osi ągni ęcia zrównowa Ŝonego rozwoju, nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe nie Sporz ądzenie programów ochrony środowiska dla jedyn ą. O w pełni zrównowa Ŝonym rozwoju mo Ŝna kolejnych szczebli administracji samorz ądowej, umo Ŝliwia dopiero mówi ć po osi ągni ęciu czterech ładów: najbardziej efektywn ą ochron ę środowiska przyrodniczego. Wymaga to jednak kompatybilno ści - ekologicznego, wytyczonej polityki ekologicznej poszczególnych jednostek administracji pa ństwowej, zmierzaj ącej do - społecznego, poprawy środowiska przyrodniczego. Gminny program ochrony środowiska został - ekonomicznego (gospodarczego), opracowany w oparciu o obowi ązuj ące przepisy prawne a tak Ŝe „Wytyczne sporz ądzania programów ochrony - przestrzennego. środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” wydane przez Ministerstwo Środowiska w grudniu 2002 r. Dziennik Urz ędowy - 2542 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Ponadto w trakcie opracowywania niniejszego - weryfikacja i konsultacja opracowanego Programu z Programu uwzgl ędniono jego zgodno ść z opracowanymi i przedstawicielami Urz ędu Gminy, d ąŜą ca do zatwierdzonymi dokumentami rz ądowymi, takimi jak: akceptacji opracowania,

- Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2003 - 2006 z - uzyskanie pozytywnej opinii zarówno społeczno ści uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007 - 2010, lokalnej, jak i organu Zarz ądu Powiatu Nidzickiego zgodnie z art. 17 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska - Krajowy program zwi ększania lesisto ści, z dnia 27 kwietnia 2001 r.,

- Program usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących - przekazanie opracowania do zatwierdzenia przez azbest stosowanych na terytorium Polski, Rad ę Gminy Kozłowo.

- Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych. Cało ść opracowania została oparta o bie Ŝą ce konsultacje z wyznaczonymi przedstawicielami Urz ędu Zakres i forma opracowania, w tym wyznaczone cele i Gminy Kozłowo. Do sporz ądzenia niezb ędne były równie Ŝ zadania zawarte w programie ochrony środowiska s ą konsultacje z jednostkami i organizacjami, których równie Ŝ zgodne z dokumentami regionalnymi i lokalnymi: działalno ść na terenie gminy zwi ązana jest w sposób bezpo średni i po średni z ochron ą środowiska, rozwojem - Programem Ochrony Środowiska dla Województwa infrastrukturalnym i edukacj ą ekologiczn ą. Warmi ńsko-Mazurskiego na lata 2003 - 2006 z perspektyw ą na lata 2007 - 2010, II. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY

- Planem Zagospodarowania Przestrzennego dla 2.1. Dane administracyjne Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, Kozłowo poło Ŝona jest w południowo- - Strategi ą Rozwoju Powiatu Nidzickiego, zachodniej cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego w Powiecie Nidzickim. Od północnego-zachodu graniczy z - Programem Ochrony Środowiska Powiatu Nidzickiego, gmin ą Grunwald (powiat ostródzki), od północy graniczy z gmin ą Olsztynek (powiat olszty ński), od wschodu z gmin ą - Strategi ą Rozwoju Gminy Kozłowo, i Janowiec Ko ścielny (powiat nidzicki), od południa z gmin ą Iłowo-Osada, a od strony zachodniej z gmin ą - Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Kozłowo, Działdowo (obie gminy poło Ŝone w powiecie działdowskim). - Miejscowym planem zagospodarowania Gmina Kozłowo zajmuje powierzchni ę 254 km 2, na przestrzennego gminy. której poło Ŝonych jest 35 miejscowo ści. Jest to druga pod wzgl ędem obszarowym gmina powiatu nidzickiego, Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kozłowo zajmuj ąc ponad 26% jego powierzchni. oparty wi ęc został o postanowienia wy Ŝej wymienionych Gmina Kozłowo liczy 6 581 mieszka ńców (stan na dokumentów oraz o postanowienia wynikaj ące z innych 31 grudnia 2004 r.). Pod wzgl ędem liczby ludno ści gmina dokumentów planistycznych - opracowa ń lokalnych, z znajduje si ę na 2 miejscu w powiecie. uwzgl ędnieniem wymogów wynikaj ących z Do najwa Ŝniejszych szlaków komunikacyjnych na obowi ązuj ących przepisów. terenie gminy nale Ŝą drogi wojewódzkie Nr 538 Nidzica - Nowe Miasto Lubawskie oraz Nr 545 Nidzica - Działdowo. Metodyka konstruowania Programu oparta była o Przez teren gminy przebiega równie Ŝ linia kolejowa nast ępuj ące elementy: - Warszawa.

- ustalenie zakresu i formy opracowania w oparciu o 2.2. Poło Ŝenie fizycznogeograficzne dyskusje z przedstawicielami władz samorz ądowych, Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym wg - zgromadzenie, przegl ąd i ocena wszystkich Kondrackiego (1994) obszar gminy Kozłowo poło Ŝony jest dost ępnych danych o stanie środowiska gminy, na granicy dwóch prowincji Ni Ŝu Środkowoeuropejskiego i Ni Ŝu Wschodniobałtycko - Białoruskiego i dalej nale Ŝy do - sporz ądzenie inwentaryzacji zasobów środowiska dwóch podprowincji: Pojezierza Południowobałtyckie. przyrodniczego i infrastruktury oraz ocena ich stanu, Podprowincja Pojezierza Południowobałtyckie znajduje źródeł i tendencji przeobra Ŝeń w oparciu o wizj ę si ę w obszarze Ni Ŝu Środkowoeuropejskiego. W jej skład lokaln ą na terenie gminy, wchodz ą nast ępuj ące makroregiony (na terenie których znajduje si ę gmina): Pojezierze Chełmi ńsko - - sprecyzowanie potrzeb i mo Ŝliwo ści zrównowa Ŝonego Dobrzy ńskie, Nizina Północnomazowiecka. Dalej rozwoju gminy na podstawie strategicznego planu uści ślaj ąc obszar gminy nale Ŝy do mezoregionów: Gminy Kozłowo, a tak Ŝe programów rozwoju wy Ŝszych szczebli administracyjnych (powiatu i województwa), - Garb Lubawski - region zajmuje powierzchni ę 1924,0 km 2 i posiada zró Ŝnicowan ą form ę - sprecyzowanie harmonogramu celów ukształtowania terenu (wysoczyzny i obni Ŝenia). krótkoterminowych i długoterminowych oraz zada ń Obejmuje głównie wysoczyzny z kulminacjami priorytetowych do realizacji w zakresie Programu si ęgaj ącymi 200 - 215 m n.p.m. W granicach tego Ochrony Środowiska z uwzgl ędnieniem wytycznych mezoregionu znajduje si ę północna cz ęść gminy programów wy Ŝszego szczebla oraz innych Kozłowo, opracowa ń strategicznych, - Wzniesienia Mławskie - tworz ą go płaty wysoczyzny z licznymi formami morenowymi oraz silnie Dziennik Urz ędowy - 2543 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

urozmaicone, marginalne sandry, poprzecinane Obszar gminy cechuje raczej krótki okres wegetacyjny, rynnami polodowcowymi w cz ęś ci wypełnionej który dla Kozłowa wynosi 203 dni. Przewa Ŝaj ącymi jeziorami. W granicach mezoregionu znajduje si ę wiatrami na terenie gminy s ą wiatry z sektora południowa cz ęść gminy. zachodniego, i południowo - zachodniego, a najrzadziej wyst ępuj ą wiatry z sektora północnego. Najwi ększe Ponadto, gmina Kozłowo znajduje si ę w granicach pr ędko ści wiatrów notowane s ą jesieni ą i zim ą - wiatry obszaru funkcjonalnego „Zielonych Płuc Polski” - bardzo silne i porywiste, a najmniejsze latem - cisze regionalnego systemu ochrony to Ŝsamo ści przyrodniczej i wyst ępuj ą najcz ęś ciej w sierpniu. kulturowej północno-wschodniej Polski, utworzonego na Specyficzne warunki klimatu lokalnego maj ą rozległe podstawie porozumienia byłych województw: tereny le śne (pobliska Puszcza Napiwodzko-Ramucka). białostockiego, łom Ŝyńskiego, olszty ńskiego, Lasy charakteryzuj ą si ę na ogół dobrymi warunkami ostroł ęckiego i suwalskiego. termiczno-wilgotno ściowymi o zmniejszonych wahaniach dobowych, jednak z gorszymi warunkami solarnymi 2.3. Warunki klimatyczne (zacienienie). S ą to jednak tereny o wzbogaconym składzie fizyko-chemicznym powietrza w tlen, ozon, olejki Warunki środowiskowe gminy w du Ŝym stopniu eteryczne (fitoncydy) oraz inne substancje śladowe uzale Ŝnione s ą od poło Ŝenia geograficznego, z niego podnosz ące komfort bioklimatyczny. wynika odr ębno ść danego regionu. W zale Ŝno ści od poło Ŝenia kształtuj ą si ę warunki przyrodnicze oraz 2.4. U Ŝytkowanie terenu klimatyczne danego obszaru. Warunki klimatyczne według Hessa panuj ące na Gmina Kozłowo pod wzgl ędem u Ŝytkowania terenu terenie gminy nale Ŝą do umiarkowanych i w du Ŝej mierze zalicza si ę do obszaru rolniczo-le śnego, gdzie funkcjami uwarunkowane s ą wpływami mas powietrza polarno - wiod ącymi gminy jest rolnictwo, le śnictwo oraz morskiego. agroturystyka. Podstawowe dane dotycz ące klimatu gminy Kozłowo, Mocn ą stron ą gminy s ą walory krajobrazowe oraz opracowano na podstawie obserwacji prowadzonych w bogata flora i fauna, co stwarza dobre perspektywy stacji meteorologicznej Instytutu Meteorologii i Gospodarki rozwojowi agroturystyki oraz turystyki wiejskiej. Dogodne Wodnej (IMiGW) zlokalizowanej w Nidzicy (dane z poło Ŝenie wielu miejscowo ści otoczonych lasami i wielolecia 1949 - 1971 r.). Znajduje si ę ona na poza nieska Ŝone środowisko stwarzaj ą doskonale warunki do obszarem gminy, ale ze wzgl ędu na bliskie poło Ŝenie wypoczynku. reprezentuje panuj ące na terenie omawianej gminy Uproszczon ą struktur ę u Ŝytkowania gruntów na warunki klimatyczne. Podstawowe parametry terenie gminy Kozłowo, na podstawie danych charakteryzuj ące klimat przedstawia tabela 1. pochodz ących z Urz ędu Gminy w Kozłowie (zbiorcze zestawienie gruntów w podziale na u Ŝytki) przedstawiono Parametry klimatyczne ze stacji meteorologicznej w Nidzicy w tabeli 2. Tabela 1 Parametr Warto ść Średnia roczna temperatura powietrza 6,4 oC Formy u Ŝytkowania terenu w gminie Kozłowo Tabela 2 Średni roczny opad 610 mm Udział w Powierzchnia ogólnej Średnia roczna pr ędko ść wiatru 3,0 m/sek Rodzaje gruntów ewidencyjna [ha] powierzchni [%] Teren gminy znajduje si ę w regionie, który Powierzchnia ogólna 25 401 100,0 UŜytki rolne 19 384 76,6 charakteryzuje si ę (w stosunku do przeci ętnych w Polsce) UŜytki le śne 3 500 13,8 wi ększym średnim zachmurzeniem, czyli wi ększ ą liczb ą Grunty zabudowane i zurbanizowane 1 221 5,0 Wody 557 2,2 dni pochmurnych (najwi ęcej dni pochmurnych jest w Tereny inne 739 2,4 grudniu, a najmniej pó źnym latem we wrze śniu), Źródło: Urz ąd Gminy Kozłowo - powierzchnia ewidencyjna (stan na najni Ŝszymi średnimi temperaturami miesi ęcy zimowych i 31 grudnia 2004 r.). jesiennych, wi ększ ą roczn ą amplitud ą temperatur i wi ększ ą ilo ści ą opadów. Jak wynika z powy Ŝszej tabeli najwi ększy udział Na omawianym obszarze najcieplejszym miesi ącem procentowy w powierzchni gminy maj ą u Ŝytki rolne które jest lipiec ze średni ą temperatur ą 17,0 oC, zajmuj ą prawie 77% powierzchni. Równie Ŝ u Ŝytki le śne najchłodniejszym stycze ń -1,7 oC. Średnia liczba dni zajmuj ą do ść znaczn ą powierzchni ę w gminie - prawie gor ących z temperatur ą powy Ŝej 25 oC wynosi dla Nidzicy 14%. 26. Roczne sumy opadów wynosz ą średnio około Gmin ę charakteryzuje średni procent udziału wód w 610 - 630 mm. Najwy Ŝsze opady w ci ągu roku, ogólnej powierzchni - ponad 2,0% - s ą to wył ącznie wody odnotowywane s ą w miesi ącach letnich (lipiec 85 mm), płyn ące i niewielkie zbiorniki wodne. najni Ŝsze w miesi ącach zimowych i wczesn ą wiosn ą Dane zamieszczone w tabeli 2 przedstawiono na poni Ŝej (marzec 30 mm). Dni z opadem jest około 170 - 180 w zamieszczonym wykresie 1. roku. Pokrywa śnie Ŝna utrzymuje si ę średnio około 105 dni w roku.

Dziennik Urz ędowy - 2544 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Rysunek 1. Podstawowa struktura u Ŝytkowania gruntów na terenie gminy Kozłowo.

uŜytki le śne 13,8 %

grunty zabudow ane i uŜytki rolne zurbanizow ane 76,6 % 5,0 %

w ody 2,2 % tereny inne 2,4 %

Taki sposób u Ŝytkowania gruntów w oparciu o zasoby przyrodnicze i kulturowe umo Ŝliwia gminie rozwój w W gminie Kozłowo w roku 2003 przewa Ŝały osoby w kierunku agroturystycznym. wieku produkcyjnym (3 659 osoby), które stanowiły prawie 59,7% wszystkich mieszka ńców gminy. Wysoki był 2.5. Uwarunkowania społeczne równie Ŝ udział mieszka ńców w wieku przedprodukcyjnym (1705), wynosił 27,8%. Mieszka ńcy w wieku 2.5.1 Procesy demograficzne poprodukcyjnym (766) stanowili natomiast 12,5%. Kobiety stanowi ą około 49,5% liczby mieszka ńców, a Gmina Kozłowo liczy 6581 mieszkańców na męŜ czy źni 50,5% ogólnej liczby mieszka ńców. powierzchni równej 254 km 2 (dane wg Urz ędu Gminy na Prognoza demograficzna gminy jest wa Ŝna ze koniec 2004 r.). Zamieszkuje j ą prawie 19% ogólnej liczby wzgl ędu na planowanie działa ń rozwojowych oraz mieszka ńców powiatu. Gęsto ść zaludnienia w gminie strategiczne. Zmian ę liczby mieszka ńców gminy na Kozłowo wynosi 25,9 M/km 2. przestrzeni 5 lat przedstawiaj ą zamieszczona poniŜej Zró Ŝnicowanie pod wzgl ędem wieku ludno ści gminy w tabela 4 oraz wykresy 2 i 3. roku 2004 przedstawia poni Ŝsza tabela 3. Procesy demograficzne na terenie gminy Kozłowo Struktura demograficzna ludno ści gminy Kozłowo Tabela 4 (rok 2003) Tabela 3 1999 2000 2001 2002 2003 Obszar gminy Gmina ogółem 6 473 6 455 6 463 6 275 6 595 Wiek ludno ść kobiety męŜ czy źni Przyrost naturalny 39 43 41 27 49 Przedprodukcyjny 1 705 850 855 Urodzenia Ŝywe 94 81 91 76 107 Produkcyjny 3 659 1 671 1 988 Zgony ogółem 55 38 50 58 49 Poprodukcyjny 766 511 255 Źródło: GUS Polska Statystyka Publiczna w Warszawie. Ogółem 6 130* 3 032 3 098 *- stan ludno ści wg faktycznego miejsca zamieszkania na koniec 2003 r.; Źródło: GUS - Główny Urz ąd Statystyczny w Warszawie.

Dziennik Urz ędowy - 2545 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Rysunek 2. Zmiana liczby mieszka ńców gminy Kozłowo w okresie od 1999 r. do 2004 r.

2004 6 581

2003 6 595

2002 6 275

Lata 2001 6 463

2000 6 455

1999 6 473

6 100 6 200 6 300 6 400 6 500 6 600 6 700 Liczba mieszka ńców

Rysunek 3. Przyrost naturalny mieszka ńców gminy Kozłowo w okresie od 1999 r. do 2003 r.

2003 49

2002 27

2001 41

2000 43

1999 39

0 10 20 30 40 50 60 Przyrost naturalny

Na podstawie danych zawartych w tabeli 4 mo Ŝna zauwa Ŝyć nast ępuj ące zmiany w strukturze 2.5.2. Struktura sieci osadniczej demograficznej gminy: Głównym o środkiem gminnym i siedzib ą władz - liczba mieszka ńców gminy do 2001 r. utrzymywała si ę samorz ądowych jest miejscowo ść Kozłowo, poło Ŝona w na jednakowym poziomie, po czym w roku 2002 środkowo-zachodniej cz ęś ci gminy, w odległo ści gwałtownie spadła, aby w roku nast ępnym znów ok. 15 km od granic administracyjnych miasta gwałtownie wzrosn ąć , powiatowego Nidzica. Sie ć osadnicz ą gminy tworzy 35 miejscowo ści. Zestawienie jednostek osadniczych - przyrost naturalny na terenie gminy jest przedstawia tabela 5. odzwierciedleniem liczby ludno ści gminy na tle ostatnich kilku lat - w 2002 r. wida ć gwałtowny spadek, Jednostki osadnicze na terenie gminy Tabela 5 natomiast w 2003 r. znacz ący wzrost, Lp. Miejscowo ść Liczba mieszka ńców 1 Bartki 212 2 Browina 55 - liczba urodze ń Ŝywych na 1000 mieszka ńców gminy 3 212 utrzymuje si ę mniej wi ęcej na tym samym poziomie, 4 94 przy czym wida ć wyra źny wzrost w 2003 r., 5 Goł ębiewo 219 6 Górowo 72 7 Januszkowo 340 - liczba zgonów mieszka ńców utrzymuje si ę na tym 8 Kadyki 10 samym poziomie - wida ć tylko niewielki spadek w 9 Kamionki 86 2000 r. 10 Kownatki 123 11 Kozłowo 1 442 12 Krokowo 145 Mo Ŝna przyj ąć , i Ŝ w latach kolejnych liczba ludno ści 13 Lipowo 228 przy optymistycznych prognozach demograficznych 14 Michałki 66 będzie stabilna, by ć mo Ŝe z niewielk ą 15 195 tendencj ą zwy Ŝkow ą (nieprzekraczaj ącą 2 - 5%). Trendy 16 Pielgrzymowo 148 17 Rogó Ŝ 163 demograficzne na terenie gminy b ędą zale Ŝeć od 18 Sarnowo 388 zahamowania odpływu młodych ludzi z terenu gminy 19 Sątop 112 (głównie kobiet) oraz wzrostu przyrostu naturalnego. 20 Siemianowo 96 21 Sławka Mała 86 Dziennik Urz ędowy - 2546 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

22 Sławka Wielka 411 Rysunek 4. Struktura u Ŝytkowania gruntów w 23 477 gospodarstwach rolnych na terenie gminy Kozłowo. 24 65 25 Szymany 88 26 Turowo 97 8,8 % 27 Turówko 205 28 Wa Ŝyny 84 10,9 % 29 Wierzbowo 78 30 Wola 46 31 Zabłocie Kozłowskie 49 32 Zaborowo 112 0,1 % 33 Zakrzewko 39 34 Zakrzewo + PGR 197 35 Zalesie 109 Ogółem 6 581 Źródło: Urz ąd Gminy Kozłowo (stan na 31 grudnia 2004 r.)

2.6. Uwarunkowania gospodarcze 80,2 %

2.6.1. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze Grunty orne Sady Łąki trw ałe Pastw iska trw ałe KUPON - REGON

Na terenie gminy Kozłowo - stan na 31 grudnia 2003 r. Od jako ści gleb wyst ępuj ących na terenie gminy (Główny Urz ąd Statystyczny) - funkcjonowało 190 uzale Ŝniona jest struktura gatunkowa upraw. Znacz ący podmiotów gospodarczych, zarejestrowanych w systemie udział w produkcji rolnej maj ą uprawy o mniejszych REGON, z czego w sektorze publicznym 18 podmiotów, a wymaganiach glebowo-wodnych - Ŝyto, mieszanki w sektorze prywatnym 172. W roku 2004 (stan na dzień zbo Ŝowe, pszen Ŝyto, ziemniaki i kukurydza. 31 grudnia 2004 r.) według ewidencji gminnej, Gleby wyst ępuj ące na terenie gminy sprzyjaj ą równie Ŝ zarejestrowanych było 30 podmiotów. W wi ększo ści s ą to uprawie ro ślin na cele energetyczne np. wierzby małe i średnie przedsi ębiorstwa zatrudniaj ące od 1 do 5 energetycznej, która ma stosunkowo niskie wymagania pracowników, których utworzenie głównie podyktowane glebowe. Mo Ŝe by ć uprawiana zarówno na glebach było pogarszaj ącą si ę sytuacj ą zakładów pa ństwowych. W uŜytkowanych rolniczo jak i na nieu Ŝytkach np. mo Ŝna sektorze usługowym zarejestrowane s ą 3 podmioty, w nimi obsadzi ć ł ąki, skarpy, niecki. sektorze handlowym 19, w sektorze produkcyjnym 6, a w Powierzchni ę najwa Ŝniejszych upraw na terenie gminy pozostałych sektorach - 2. wraz z ich udziałem procentowym w powierzchni Nowym zjawiskiem gospodarczym na terenie gminy zasiewów przedstawia tabela 7. jest rozwijaj ący si ę rynek gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych - co ze wzgl ędu na zało Ŝenia Struktura produkcji ro ślinnej na terenie gminy Tabela 7 Ogółem zrównowa Ŝonego rozwoju powinno znale źć wsparcie ze Rodzaj upraw [ha] [%] średnie plony strony władz gminy w postaci rozwi ąza ń systemowych. Zbo Ŝa ozime i jare 9 450 63,09 29 Do najwa Ŝniejszych podmiotów gospodarczych na Gryka 480 2,34 14 Mieszanki zbo Ŝowo- terenie gminy Kozłowo nale Ŝą mi ędzy innymi: 1 020 2,52 27 motylkowe - Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Sarpol” Rzepak ozimy i jary 1 560 1,95 21 Jerzy Sarbiewski w Kozłowie (produkcja mebli), Ziemniaki 420 0,26 310 - „WIBO-BT” Tadeusz Bober w Kozłowie (producent Kukurydza 600 0,19 21 Przemysłowe (buraki maszyn masarskich i akcesorii ze stali), 47 0,01 300 pastewne) - „PROTEKT-BIS” w Kozłowie, Łubin 80 0,01 14 - WIEJAK Sp. z o.o. (producent maszyn masarskich), Truskawki 21 0,01 1 200 - Piekarnia „Krzysztof” Kozłowo, Pozostałe uprawy 1 300 0,03 b.d. - Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „NIDGOR” w Razem 14 978 - - b.d. - brak danych; Szkotowie, Źródło: Urz ąd Gminy Kozłowo. - Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy „WISTOL” w Szkotowie. Bezpo średni wpływ na rodzaj upraw oprócz jako ści gleb ma równie Ŝ produkcja zwierz ęca prowadzona na 2.6.2. Gospodarka rolna terenie gminy. Cz ęść uzyskanych plonów jest wykorzystywana jako pasze. Według danych Na terenie gminy znajduje si ę 19 384 ha u Ŝytków przekazanych przez Urz ąd Gminy w Kozłowie w 2004 r. rolnych, gdzie dominuj ą gospodarstwa o orientacji do dominuj ących kierunków produkcji zwierz ęcej na ogólnorolnej. Przewa Ŝaj ą gleby średniej i niskiej klasy terenie gminy nale Ŝała: bonitacyjnej. Struktura u Ŝytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych Struktura produkcji zwierz ęcej na terenie gminy Tabela 8 przedstawia si ę nast ępuj ąco: Liczba pogłowia Du Ŝe Jednostki Rodzaj hodowli ogółem [szt.] Przeliczeniowe Struktura u Ŝytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych Trzoda chlewna 12 000 2 400 Bydło 3 850 3 850 w gminie Kozłowo Tabela 6 Źródło: Urz ąd Gminy Kozłowo. Ogółem UŜytki rolne [ha] [%] UŜytki rolne 19 152 100,00 Dominuj ącym kierunkiem produkcji zwierz ęcej na Grunty orne 15 358 80,20 terenie gminy jest hodowla bydła opasowego i mlecznego Sady 24 0,10 oraz tucz trzody chlewnej. Łąki 2 088 10,90 Pastwiska 1 682 8,80 Źródło: Urz ąd Gminy Kozłowo - zestawienie zbiorcze wg stanu na 2004 r.

Dziennik Urz ędowy - 2547 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

III. INFRASTRUKTURA 2 38,0 56,0 3 59,0 Kamionka 1 24,0 12,0 Kamionka 3.1. Gospodarka wodno-ściekowa Lipowo 1 42,0 40,0 Lipowo 1 100,0 21,0 Siemianowo Siemianowo 2 100,0 21,0 1 50,0 22,0 Gospodarka wodno-ściekowa w gminie Kozłowo jest Cebulki Cebulki 2 48,0 23,0 obecnie tylko cz ęś ciowo uregulowana. Gmina posiada Sławka 1 66,0 76,0 Sławka Wielka niepełny stopie ń zwodoci ągowania (79,0% mieszka ńców Wielka 2 62,0 Kownatki 1 51,0 66,0 Kownatki gminy obj ętych jest sieci ą wodoci ągow ą) oraz Zakrzewo 1 60,0 3,0 Zakrzewo niedostatecznie rozbudowan ą sie ć kanalizacji sanitarnej Uj ęcia zakładowe i lokalne AGRINT Sp. z 1 67,0 potrzeby własne (26,0% mieszka ńców gminy jest obj ętych sieci ą Turówko o.o. b.d. i mieszka ńców Dz. 31/9 2 220,0 kanalizacyjn ą). wsi Kozłowo Gorzelnia w Zadania własne gminy zgodne z ustaw ą o 1 b.d. 221,0 potrzeby własne Dz. 6/8 Kozłowie samorz ądzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 potrzeby własne Gospodarstwo Kownatki 3 66,0 51,0 i mieszkańców z pó źn. zm.) w zakresie usługi zaopatrywania rolne wsi mieszka ńców w wod ę oraz odprowadzania ścieków na AGRINT Sp. z Turowo terenie gminy prowadzi Zakład Gospodarki Komunalnej i o.o. Gospodarstwo Niedanowo potrzeby własne Mieszkaniowej w Kozłowie. rolne brak danych i mieszka ńców Gospodarstwo 3.1.1. Zaopatrzenie w wod ę Sątop wsi rolne Gospodarstwo Bartki PGR Gmina Kozłowo zaopatrywana jest w wod ę układem rolne Cebulki Gospodarstwo brak danych potrzeby własne sieci magistralnych i rozdzielczych wyposa Ŝonych w rolne zasuwy, hydranty przeciwpo Ŝarowe, odwadniacze i b.d. - brak danych; odpowietrzacze oraz wyposa Ŝone w systemy Źródło: Urz ąd Gminy w Kozłowie; wodoci ągowe - uj ęcia wody, stacje uzdatniania wody Starostwo Powiatowe w Nidzicy.

(SUW) i systemy rozprowadzania wody. Powy Ŝsze zestawienie uj ęć na terenie gminy zawiera

jedynie uj ęcia wód podziemnych, które pobierane s ą 3.1.1.1. Uj ęcia wód przede wszystkim na potrzeby gospodarki komunalnej, a

w mniejszym stopniu na cele rolniczo - produkcyjne. Na obszarze gminy, zarówno do celów komunalnych wod ę ujmuje si ę głównie z uj ęć podziemnych (studni 3.1.1.2. Zu Ŝycie wody w gminie gł ębinowych). Najwi ększym u Ŝytkownikiem wody w gminie jest gospodarka komunalna, a nast ępnie le śnictwo i Dobowa zdolno ść produkcyjna czynnych uj ęć wody rolnictwo. Podstawowe znaczenie w zaopatrzeniu ludności zaopatruj ących wodoci ągi publiczne na terenie gminy w wod ę maj ą zasoby wód podziemnych, które Kozłowo wynosi 3 139,0 m 3/d, natomiast dobowa przeznaczone s ą przede wszystkim do zaopatrzenia zdolno ść uzdatniania czynnych urz ądze ń wodoci ągowych ludno ści w dobrej jako ści wod ę do picia. wynosi 2 986,0 m 3/d. Zdolno ść produkcyjna uj ęć

zaspokaja potrzeby ludno ści gminy. Wykaz uj ęć wód podziemnych na terenie gminy Produkcja jak i sprzeda Ŝ wody z sieci wodoci ągowej w przedstawia tabela 9. okresie od 2002 do 2004 r. ulega niewielkim wahaniom,

czego efektem mo Ŝe by ć opomiarowanie zu Ŝycia wody Wykaz uj ęć wód podziemnych na terenie gminy Kozłowo oraz zmiana liczby ludno ści w gminie. Tabela 9 Wydajno ść Tendencj ę sprzeda Ŝy oraz zu Ŝycia wody na terenie gminy Lokalizacja Wła ściciel/ Gł ęboko ść [ Obsługiwane Nr studni maksymalna uj ęcia UŜytkownik m] miejscowo ści w okresie ostatnich 3 latach przedstawiono na poni Ŝej [m 3/h] Uj ęcia zbiorowe zamieszczonym rysunku 5. Kozłowo Zakład 3 60,0 Gospodarki 4 79,0 160,0 Kozłowo Komunalnej i 5 100,0 Mieszkaniowej w 1 33,0 Sarnowo 41,0 Sarnowo Kozłowie 2 48,0 1 45,0 Goł ębiewo 50,0 Gołebiewo 2 44,0 1 38,0 Szkotowo - Szkotowo 112,0 2 42,0 Rączki Januszkowo 2 75,0/43,0 48,0 Januszkowo Krokowo 1 18,0 12,0 Krokowo

Dziennik Urz ędowy - 2548 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Rysunek 5. Zestawienie produkcji i sprzeda Ŝy wody z uj ęcia na terenie gminy Kozłowo w latach 2002 - 2004

146 100 160 000 131 600 135 800 140 000 110 400 120 000 94 400 96 300 100 000

80 000 60 000

40 000 20 000

0 2002 2003 2004

produkcja w ody sprzeda Ŝ w ody

Produkcja wody uzdatnionej na potrzeby gminy Woda pod wzgl. fizyczno- 3 chemicznym (mangan) nie Kozłowo w 2004 r. wyniosła 135,8 tys. m , z czego odpowiada wymaganiom dostarczono odbiorcom 96,3 tys. m 3. Na potrzeby Kownatki - wodoci ąg sanitarnym dla wody 3 lokalny; SUW woda 4923/3538/2004 07.12.2004 przeznaczonej do gospodarstw domowych dostarczono 85,5 tys. m , na cele czysta spo Ŝycia przez ludzi, produkcyjne 9,6 tys. m 3. RóŜnic ę w poborze i sprzeda Ŝy natomiast odpowiada wymaganiom pod wzgl. stanowi ą straty w sieci wodoci ągowej, które wyniosły mikrobiologicznym 15,9 tys. m 3 oraz woda zu Ŝyta na cele technologiczne Woda pod wzgl. fizyczno- chemicznym i 3 Januszkowo - sieci - 24,8 tys. m . mikrobiologicznym wodoci ąg publiczny; 4923/3541/2004 07.12.2004 odpowiada wymaganiom Obliczone na podstawie sprzeda Ŝy przybli Ŝone SUW woda sanitarnym dla wody uzdatniona zu Ŝycie wody na 1 mieszka ńca gminy (zakładaj ąc, Ŝe z przeznaczonej do wodoci ągu korzysta około 5 199 mieszka ńców) wynosi spo Ŝycia przez ludzi 3 Woda pod wzgl. fizyczno- 16,4 m /rok. chemicznym i Lipowo - wodoci ąg mikrobiologicznym publiczny; SUW 4923/3540/2004 07.12.2004 odpowiada wymaganiom 3.1.1.3. Ocena jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia woda uzdatniona sanitarnym dla wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi Badania jako ści ujmowanych wód prowadzi Woda pod wzgl. fizyczno- chemicznym i Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nidzicy - Siemianowo - mikrobiologicznym wodoci ąg publiczny; prowadzi on ocen ę jako ści wody przeznaczonej do 4923/3541/2004 07.12.2004 odpowiada wymaganiom SUW woda sanitarnym dla wody spo Ŝycia przez ludzi w ramach nadzoru sanitarnego w uzdatniona przeznaczonej do okresach kwartalnych. spo Ŝycia przez ludzi Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny stwierdza Woda pod wzgl. fizyczno- chemicznym i przydatno ść wody w przypadku urz ądze ń wodoci ągowych Szkotowo - wodoci ąg mikrobiologicznym dostarczaj ących wod ę na podstawie Rozporz ądzenia publiczny; SUW 4923/3543/2004 07.12.2004 odpowiada wymaganiom woda uzdatniona sanitarnym dla wody Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie przeznaczonej do wymaga ń dotycz ących jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi Woda pod wzgl. fizyczno- spo Ŝycia przez ludzi (Dz. U. 2002 r. Nr 203, poz. 1718) chemicznym (mangan i Ŝelazo) nie odpowiada oraz Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia Goł ębiewo - wymaganiom sanitarnym wodoci ąg publiczny; 27 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny 4923/3547/2004 07.12.2004 dla wody przeznaczonej SUW woda do spo Ŝycia przez ludzi, odpowiada ć wody powierzchniowe wykorzystywane do uzdatniona natomiast odpowiada zaopatrzenia ludno ści w wod ę przeznaczon ą do spo Ŝycia wymaganiom pod wzgl. (Dz. U. Nr 204, poz. 1728). mikrobiologicznym Woda pod wzgl. fizyczno- Badania (wybiórcze) jako ści wody przeprowadzone w chemicznym i ramach nadzoru sanitarnego przez PPIS na terenie gminy Cebulki - wodoci ąg mikrobiologicznym publiczny; SUW 4923/3548/2004 07.12.2004 odpowiada wymaganiom Kozłowo, w wybranych obiektach wykonano w IV kwartale woda uzdatniona sanitarnym dla wody 2004 r. oraz I kwartale 2005 r. Wyniki przedstawiono w przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi tabeli 10. Woda pod wzgl. fizyczno- chemicznym i Sławka Wielka - mikrobiologicznym wodoci ąg publiczny; Ocena jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez 4923/3549/2004 07.12.2004 odpowiada wymaganiom SUW woda sanitarnym dla wody ludzi Tabela 10 uzdatniona Miejsce pobrania Nr sprawozdania Data przeznaczonej do Ocena jako ści wody próbki LB Śiś/OBW badania spo Ŝycia przez ludzi 1 2 3 4 Woda pod wzgl. Woda pod wzgl. fizyczno- Zakrzewo - wodoci ąg mikrobiologicznym nie lokalny; woda z sieci odpowiada wymaganiom chemicznym (mangan i 4923/3125/2004 12.10.2004 Ŝelazo) nie odpowiada gospodarstwo p. sanitarnym dla wody wymaganiom sanitarnym Meredyk przeznaczonej do Krokowo - woda ze 4923/90z/2005 12.01.2005 dla wody przeznaczonej spo Ŝycia przez ludzi studni gł ębinowej Woda pod wzgl. fizyczno- do spo Ŝycia przez ludzi, Sarnowo - wodoci ąg chemicznym i natomiast odpowiada publiczny; SUW 4923/3119/2004 12.10.2004 mikrobiologicznym wymaganiom pod wzgl. woda czysta mikrobiologicznym odpowiada wymaganiom Dziennik Urz ędowy - 2549 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

sanitarnym dla wody Rysunek 6. Zmiana długo ści sieci wodoci ągowej na przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi terenie gminy Kozłowo w latach 2002 - 2004 Woda pod wzgl. fizyczno- chemicznym ( Ŝelazo) nie odpowiada wymaganiom 36,2 36,2 Kozłowo - wodoci ąg sanitarnym dla wody 36,5 publiczny; SUW 4923/3117/2004 12.10.2004 przeznaczonej do woda czysta spo Ŝycia przez ludzi, natomiast odpowiada 36 wymaganiom pod wzgl. mikrobiologicznym Woda pod wzgl. fizyczno- 35,5 chemicznym i

Kamionka - wodoci ąg mikrobiologicznym sieci [km] 34,8 lokalny; SUW woda 4923/3123/2004 12.10.2004 odpowiada wymaganiom ść 35 czysta sanitarnym dla wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi długo 34,5 Źródło: Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nidzicy.

Przeprowadzone przez PPIS badania obejmowały 34 2002 2003 2004 swym zakresem badania fizyczne, chemiczne i bakteriologiczne w ramach monitoringu przegl ądowego, lata kontrolnego oraz ogólnej liczby bakterii w 37 0C w 1 ml po

72 godzinach. W przedstawionych badanych wodoci ągach jako ść Przedstawiona w tabeli 11 i na wykresie 6 zmiana wody odpowiadała wymaganiom ww. Rozporz ądzenia rozdzielczej sieci wodoci ągowej na obszarze gminy na wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi. Wyj ątek przestrzenni ostatnich 3 lat obrazuje jej nieznaczny wzrost stanowi studnia gł ębinowa w Krokowie oraz wodoci ąg w długo ści. Kownatkach, Goł ębiewie i Kozłowie, w których ze wzgl ędu Łączna długo ść sieci wodoci ągowej na terenie gminy na podwy Ŝszon ą m ętno ść i przekroczon ą zawarto ść Kozłowo wynosi 36,2 km (stan na 31 grudnia 2004 r.). manganu lub Ŝelaza, jako ść wody pod wzgl ędem fizyczno- Liczba przył ączy prowadz ących do budynków wynosi chemicznym nie odpowiada wymaganiom 481 szt., a ich ł ączna długo ść jest równa 6,4 km. Rozporz ądzenia. Wodoci ąg w Zakrzewie nie odpowiada wymaganiom jako ści wody pod wzgl ędem Zmian ę liczby przył ączy wodoci ągowych na terenie mikrobiologicznym. gminy Kozłowo w okresie ostatnich 3 lat przedstawia poni Ŝsza tabela 12. 3.1.1.4. Charakterystyka oraz ocena sieci wodoci ągowej Zmiana liczby przył ączy wodoci ągowych na terenie gminy Analizuj ąc rozwój sieci wodoci ągowej na terenie gminy Kozłowo w latach 2002 - 2004 Tabela 12 Kozłowo w latach 2002 - 2 004 stwierdzono jej nieznaczny Wyszczególnienie w latach przyrost, który wyniósł 1,4 km w ci ągu analizowanego okresu czasu. Tendencj ę zmian długo ści sieci w 2002 2003 2004 prezentowanym okresie czasu przedstawia tabela 11. Liczba przył ączy w szt. 468 481 481 Źródło: Sprawozdanie o wodoci ągach i kanalizacji - M-06.

Rozwój sieci wodoci ągowej na terenie gminy Kozłowo w Rysunek 7. Zmiana liczby przył ączy wodoci ągowych na latach 2002 - 2004 Tabela 11 terenie gminy Kozłowo w latach 2002 - 2004 Wyszczególnienie w latach 2002 2003 2004 481 481 Długo ść czynnej wodoci ągowej sieci 484 34,8 36,2 36,2 rozdzielczej w poszczególnych latach w km Źródło: Sprawozdanie o wodoci ągach i kanalizacji - M-06. 480

476 Zmian ę długo ści sieci wodoci ągowej zamieszczon ą w czy [szt.] tabeli 11 przedstawiono na wykresie 6 zamieszczonym ą 472 468 poni Ŝej.

przył 468 ść

ilo 464

460 2002 2003 2004 lata

Dziennik Urz ędowy - 2550 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Sławka mech- Zgodnie z danymi przekazanymi przez Urz ąd Gminy w 58,0 31.12.2007 Wielka biol. Kozłowie zdecydowana wi ększo ść sieci wodoci ągowej Źródło: Dane przekazane przez Urz ąd Gminy Kozłowo. wykonana jest z rur PCV, jednak nieznaczn ą cz ęść stanowi ą kolektory azbestowo - cementowe i Ŝeliwne, Oczyszczalnia Komunalna w Kozłowie których ł ączna długo ść w gminie wynosi 2,5 km. Zgodnie z postanowieniami „Programu usuwania Oczyszczalnia jest oczyszczalnią mechaniczno- 3 azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na biologiczn ą, której przepustowo ść wynosi Q = 120 m /d. W terytorium Polski”, który został w dniu 14 maja 2002 r. jej skład wchodz ą nast ępuj ące elementy technologiczne: zaakceptowany przez Rad ę Ministrów, zast ępowanie rur - przepompownia ścieków, azbestowo - cementowych w instalacjach ziemnych - komora anoksyczna, wyrobami bezazbestowymi powinno nast ępowa ć - rów biologiczny o pracy ci ągłej, sukcesywnie i w miar ę technologicznego zu Ŝycia, albo w - osadnik wtórny, przypadku woli wymiany na rury bezazbestowe. Kolejność - instalacja do recyklingu osadu i odprowadzania osadu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest powinna zosta ć nadmiernego, okre ślona w programie gminnym wykonanym na bazie - poletka osadowe, szczegółowej inwentaryzacji. - krata, W poni Ŝej zamieszczonej tabeli przedstawiono - punkt zlewny ścieków dowo Ŝonych. aktualne zbiorcze dane dotycz ące zwodoci ągowania gminy Kozłowo. Na warunkach pozwolenia wodnoprawnego wydanego Nr G-6223/10/04 z dnia 20 grudnia 2004 r. oczyszczalnia Łączna długo ść sieci wodoci ągowej w gminie Kozłowo uzyskała zezwolenie na odprowadzanie ścieków Tabela 13 oczyszczonych do rzeki Szkotówki. Pozwolenie wa Ŝne Długo ść sieci wodoci ągowej [km] jest do ko ńca 2014 r. Dopuszczalne st ęŜ enie sie ć magistralna [km] 36,2 przył ącza [km] 6,4 zanieczyszcze ń w ściekach oczyszczonych w tym długo ść wprowadzanych do odbiornika, w trakcie normalnej pracy 2,5 kolektorów azbestowych oczyszczalni nie mo Ŝe przekroczy ć: liczba przył ączy do 481 3 budynków [szt.] - BZT 5 - 40 mg O 2/dm , 3 % mieszka ńców 79,0 - ChZT Cr - 150 mg O 2/dm , zaopatrywanych sieci ą - zawiesina ogólna - 50 mg/dm 3. Jednostki osadnicze Cebulki, Goł ębiewo, Januszkowo, Kamionka, posiadaj ące sie ć Kownatki, Kozłowo, Krokowo, Lipowo, Sarnowo, wodoci ągow ą Siemianowo, Sławka Wielka, Szkotowo, Zakrzewo. Skratki i inne osady ściekowe w ilo ści 90,0 Mg/rok Źródło: Sprawozdanie o wodoci ągach i kanalizacji - M-06. (dane za 2004 r.) z terenu oczyszczalni mog ą trafia ć na składowisko odpadów komunalnych w Działdowie. Na terenie gminy sie ć wodoci ągow ą posiada 13 miejscowo ści, natomiast w pozostałych mieszka ńcy gminy 3.1.2.2. Funkcjonowanie oczyszczalni ścieków zaopatrywani s ą w wod ę za pomoc ą wodoci ągów lokalnych i płytkich studni przydomowych. W celu oceny pracy oczyszczalni ścieków prowadzone Jednym z najwa Ŝniejszych wska źników sanitarnych są stałe badania laboratoryjne fizykochemiczne ścieków jest stopie ń zwodoci ągowania terenu, który dla gminy surowych i oczyszczonych, i w zale Ŝno ści od wyników Kozłowo wynosi 0,55 km/100 Mk. analizy prowadzone s ą działania koryguj ące procesy oczyszczania. 3.1.2. Oczyszczanie ścieków 3.1.2.3. Charakterystyka oraz ocena sieci kanalizacyjnej 3.1.2.1. Komunalne oczyszczalnie ścieków Na terenie gminy Kozłowo sie ć kanalizacji sanitarnej Na obszarze gminy Kozłowo zlokalizowane s ą trzy posiadaj ą nast ępuj ące miejscowo ści: Kozłowo, Lipowo, komunalne oczyszczalnie ścieków, o ł ącznej wydajno ści 3 Sławka Wielka i Szkotowo. Sieci ą kanalizacji sanitarnej 1770,5 m /d, poło Ŝone w miejscowo ści Kozłowo, obj ętych jest 26% mieszka ńców gminy. Szkotowo i Sławka Wielka. Zmian ę długo ści sieci kanalizacyjnej w latach 2002 - Ścieki z indywidualnych gospodarstw domowych 2004 przedstawia tabela 15. odprowadzane s ą do zbiorników bezodpływowych, sk ąd wywo Ŝone s ą taborem asenizacyjnym na teren stacji Rozwój sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Kozłowo w zlewczych gminnych oczyszczalni ścieków. latach 2002 - 2004 Tabela 15 Podstawowe parametry techniczne oczyszczalni Wyszczególnienie w ścieków zestawione zostały w tabeli 14. latach 2002 2003 2004 Długo ść czynnej sieci kanalizacji 6,2 6,2 9,4 Charakterystyka oczyszczalni ścieków na terenie gminy sanitarnej w poszczególnych latach w km Tabela 14 Źródło: Sprawozdanie M-06 o wodoci ągach i kanalizacji. Wa Ŝno ść Przepustowo ść Miejscowo ść UŜytkownik Odbiornik pozwolenia Typ [m 3/d] wodnoprawnego Przyrost długo ści sieci kanalizacyjnej zamieszczony w ZGKiM w mech- Kozłowo rz. Szkotówka 120,0 31.12.2014 Kozłowie biol. tabeli 15 przedstawiono na wykresie 8 zamieszczonym mech- Szkotowo 110,0 31.12.2012 poni Ŝej. biol.

Dziennik Urz ędowy - 2551 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Rysunek 8. Przyrost długo ści sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Kozłowo w latach 2002 - 2004

10 9,4 9 8 7 6,2 6,2 6 5 4 sieci kanalizacji kanalizacji sieci

ść 3 sanitarnej [km] sanitarnej 2

długo 1 0 2002 2003 2004 lata

Przedstawiony w tabeli 15 i na wykresie 8, przyrost (ewidencji) istniej ących zbiorników obejmuj ący sieci kanalizacyjnej na przestrzenni ostatnich 3 lat podstawowe techniczne oraz raz w roku dokonywa ć obrazuje zwi ększenie jej długo ści na obszarze gminy o sprawdzenia z cz ęstotliwo ści wywozu ścieków. Kontrol ą 3,2 km. obszarów obj ętych i nie obj ętych zbiorczym systemem Charakterystyk ę istniej ącej sieci kanalizacji sanitarnej kanalizacji sanitarnej mo Ŝe zaj ąć si ę stra Ŝ przydzielony do na terenie gminy Kozłowo przedstawia tabela 16. tego pracownik. Powy Ŝsza kontrola polega na sprawdzaniu udokumentowanego (umowy i dowody opłat) Istniej ąca sie ć kanalizacyjna na terenie gminy Kozłowo opró Ŝniania zbiorników bezodpływowych oraz transportu Tabela 16 nieczysto ści płynnych zgodnie z ustaw ą o utrzymaniu Długo ść czynnej sieci Poł ączenia do Ścieki czysto ści i porz ądku w gminach. sanitarnej [km] budynków odprowadzone Miejscowo ść na ścieki Zestawienie ilo ści zbiorników bezodpływowych na długo ść liczba w 2004 r. ogólnospławnej bytowo- 3 [km] [szt.] [tys. m ] terenie gminy przedstawia poni Ŝsza tabela 17. gospodarcze Kozłowo 2,1 2,1 0,3 22 13,4 Lipowo 3,2 3,2 0,3 12 0,4 Wykaz zbiorników do gromadzenia ścieków (szamb) na Sławka 0,8 0,8 0,1 15 7,7 terenie gminy Kozłowo Tabela 17 Wielka Lp. Miejscowo ść Ilo ść szamb [szt.] Rodzaj zbiornika Szkotowo 3,3 3,3 0,8 16 3,6 1 Kozłowo 76 betonowy Ogółem 9,4 9,4 1,5 65 25,1 2 Cebulki 19 betonowy Źródło: Sprawozdanie M-06 o wodoci ągach i kanalizacji za 2004 rok. 3 Goł ębiewo 9 betonowy 4 Januszkowo 12 betonowy 5 Kownatki 16 betonowy Ilo ść ścieków komunalnych odprowadzanych do 6 Szkotowo 36 betonowy oczyszczalni sieci ą kanalizacyjn ą rocznie z terenu gminy 7 Sątop 9 betonowy Kozłowo wyniosło w 2004 r. 25,1 tys. m 3/rok. 8 Bartki 24 betonowy 9 Zaborowo 22 betonowy 10 Szkudaj 6 betonowy 3.1.2.4. Zbiorniki bezodpływowe do gromadzenia ścieków 11 Szymany 24 betonowy 12 Sarnowo 67 betonowy Ze wzgl ędu na niewystarczaj ące nasycenie terenu 13 Krokowo 16 betonowy 14 Turowo 9 betonowy gminy sieci ą kanalizacyjn ą, odprowadzaj ącą ścieki do 15 Turówek 21 betonowy oczyszczalni, odpady płynne gromadzone s ą w 16 Dziurdziewo 18 betonowy zbiornikach bezodpływowych (szambach), które okresowo 17 Wierzbowo 4 betonowy 18 Browina 6 betonowy wywo Ŝone s ą taborem asenizacyjnym na stacje zlewcze, 19 Kadyki 1 betonowy które znajduj ą si ę na terenie oczyszczalni ścieków 20 Siemianowo 12 betonowy komunalnych w Kozłowie, Szkotowie i Sławce Wielkiej. Na 21 Kamionka 14 betonowy 22 Zakrzewo 7 betonowy terenie gminy funkcjonuje 1 podmiot obsługuj ący zbiorniki 23 Zakrzewko 4 betonowy bezodpływowe, tj. Zakład Gospodarki Komunalnej i 24 Górowo 8 betonowy 25 Michałki 7 betonowy Mieszkaniowej w Kozłowie. 26 Niedanowo 24 betonowy Na podstawie zapisów Ustawy o utrzymaniu czysto ści 27 Pielgrzymowo 22 betonowy i porz ądku w gminach z dnia 13 wrze śnia 1996 r. (Dz. U. 28 Rogó Ŝ 41 betonowy 30 Sławka Mała 21 betonowy Nr 132, poz. 622 z pó źn. zm.) art. 3 pkt 3, gmina 31 Wa Ŝyny 21 betonowy zobowi ązana jest do prowadzenia ewidencji zbiorników 32 Wola 11 betonowy bezodpływowych w celu kontroli cz ęstotliwo ści ich 33 Zabłocie Kozłowskie 11 betonowy 34 Zalesie 24 betonowy opró Ŝniania oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci Ogółem 646 - kanalizacyjnej. Zgodnie z informacjami uzyskanymi z Źródło: Urz ąd Gminy Kozłowo. Urz ędu Gminy Kozłowo taka ewidencja nie jest obecnie prowadzona. Ł ącznie na terenie gminy Kozłowo znajduje W celu rzeczywistej kontroli gospodarowania ściekami si ę szacunkowo ok. 646 szt. zewidencjonowanych gromadzonymi w zbiornikach bezodpływowych, nale Ŝy raz zbiorników bezodpływowych, z których korzysta około w roku dokonywa ć sprawdzenia cz ęstotliwo ści wywozu 3 880 mieszka ńców nie podł ączonych do sieci kanalizacji ścieków oraz porówna ć ilo ści ścieków odebranych przez sanitarnej. tabor asenizacyjny z pomiarami zrzutu tych ścieków na W celu umo Ŝliwienia wła ściwej kontroli stacje zlewcze. gospodarowania ściekami gromadzonymi w zbiornikach bezodpływowych nale Ŝy dokona ć pełnego spisu Dziennik Urz ędowy - 2552 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Kozłowo - 3.1.3. Ujmowanie i odprowadzanie wód deszczowych środki kanalizacja 2006 180 000,00 własne sanitarna W gminie Kozłowo problem stanowi równie Ŝ Sątop - Kozłowo - 2006 - środki kanalizacja 210 000,00 ujmowanie i odprowadzenie wód deszczowych. Wynika to 2007 własne z obecno ści zakładów produkcyjnych oraz braku sanitarna Sątop - Cebulki - 2006 - środki wystarczaj ącej ilo ści kanalizacji deszczowej, a co za tym kanalizacja 186 000,00 2007 własne idzie spływ wód opadowych nast ępuje cz ęsto sanitarna Cebulki - bezpo średnio do środowiska gruntowo - wodnego. środki kanalizacja 2007 84 000,00 Kanalizacja deszczowa istnieje tylko w miejscowo ści własne sanitarna Kozłowo, której długo ść wynosi 1,8 km. Niewielkie Goł ębiewo - Sławka środki fragmenty kanalizacji deszczowych istniej ą na niektórych Wielka - sie ć 2007 169 000,00 własne + drogach o szczególnym znaczeniu dla regionu. wodoci ągowa pomocowe Głównymi odbiornikami ścieków deszczowych jest Źródło: Urz ąd Gminy Kozłowo. rzeka Szkotówka oraz rowy melioracyjne uchodz ące do pozostałych cieków znajduj ących si ę na terenie gminy. Oczywist ą inwestycj ą w zakresie rozbudowy systemu Celem poprawy stanu czysto ści wód powierzchniowych zaopatrzenia mieszka ńców w wod ę i odprowadzania nale Ŝy przewidzie ć podczyszczanie wód opadowych. ścieków jest sukcesywne podł ączanie nowo powstaj ących Szczególnie dotyczy to obszarów zabudowanych, gdzie osiedli do sieci. Rozwi ązaniem problemu jest równie Ŝ koncentracja ścieków deszczowych jest najwi ększa z budowa przydomowych oczyszczalni ścieków oraz uwagi na umocnione nawierzchnie dróg, placów, nowych i szczelnych zbiorników bezodpływowych, tam powierzchni dachowych. gdzie budowa sieci kanalizacyjnej nie jest mo Ŝliwa z Z tego wzgl ędu w przypadku terenów, które zostan ą uwagi na warunki naturalne. obj ęte rozbudow ą sieci kanalizacyjnych nale Ŝy przewidzie ć budow ę sieci rozdzielczej, ze wskazanym 3.2. Urz ądzenia wodne podczyszczaniem ścieków deszczowych przed ich zrzutem do odbiornika. Na istniej ącej na omawianym terenie sieci rzecznej do wyst ępuj ących budowli wodnych nale Ŝą budowle 3.1.4. Tendencje rozwoju gospodarki wodno-ściekowej pi ętrz ące zainstalowane na nast ępuj ących ciekach przepływaj ących przez teren gminy Kozłowo: Na dzie ń dzisiejszy brak wystarczaj ącej infrastruktury kanalizacyjnej doprowadzaj ącej ścieki do oczyszczalni jest - rzeka Wkra: głównym problemem gospodarki wodno - ściekowej na terenach wiejskich gminy Kozłowo. - w km 239 + 860 - jaz w m. Pielgrzymowo, Jest to zjawisko bardzo niekorzystne, zwłaszcza ze - w km 236 + 685 - jaz w m. Szymany. wzgl ędu na wysoki stopie ń zwodoci ągowania gminy. W celu uporz ądkowania systemu odprowadzania - rzeka Szkotówka: ścieków władze gminy Kozłowo prowadz ą szereg inwestycji w zakresie rozbudowy systemu zaopatrzenia - w km 26 + 165 - jaz-upust z jez. Kownatki, mieszka ńców w wod ę i odprowadzania ścieków, mi ędzy - w km 24 + 780 - jaz-upust z jez. Szkotowskie, innymi poprzez sukcesywne podł ączanie nowo - w km 12 + 555 - jaz w m. Borowiec, powstaj ących osiedli do sieci. - w km 10 + 400 - jaz w m. Zabłocie, Na terenie gminy Kozłowo w zakresie gospodarki wodno - - w km 4 + 320 - jaz w m. Sarnowo. ściekowej na lata 2005 - 2008 przewiduje si ę inwestycje przedstawione w tabeli poni Ŝej. Powy Ŝsze zestawienie budowli hydrotechnicznych na terenie gminy zostało przygotowane na podstawie Inwestycje w zakresie gospodarki wodno - ściekowej w informacji przekazanych przez Zarz ąd Melioracji i latach 2005 - 2008 Tabela 18 Urz ądze ń Wodnych w Olsztynie, Rejonowy Oddział w Łączny koszt Źródła Nidzicy. Nazwa zadania Termin realizacji finansowani inwestycyjnego realizacji projektu a 3.3. Gospodarka odpadami Zakrzewo - sie ć 2005 230 000,00 środki własne wodoci ągowa Zaborowo - sie ć Szczegółowe omówienie zagadnie ń dotycz ących 2005 144 000,00 środki własne wodoci ągowa gospodarki odpadami na terenie gminy Kozłowo, wraz ze Bartki - sie ć 2005 110 000,00 środki własne wskazaniem wła ściwych rozwi ąza ń, zostało zamieszczone wodoci ągowa PGR Bartki - sie ć środki własne w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Kozłowo. 2005 112 000,00 wodoci ągowa + ANR Januszkowo - 3.4. Drogi i koleje kanalizacja 2005 190 000,00 środki własne sanitarna Kozłowo - 3.4.1. Drogi kanalizacja 2005 340 000,00 środki własne sanitarna Do najwa Ŝniejszych szlaków komunikacyjnych na Kozłowo - terenie gminy nale Ŝą drogi wojewódzkie Nr 538 i 545 kanalizacja 2005 - środki 426 000,00 sanitarna - 2007 własne których długo ść na omawianym terenie wynosi 16,404 km. ci śnieniowa Wymienione drogi pełni ą wa Ŝną funkcj ę komunikacyjn ą, Szkotowo - gdy Ŝ zapewniaj ą poł ączenie gminy z innymi o środkami Kownatki - 2005 - środki 216 000,00 kanalizacja 2007 własne oraz spełniaj ą istotne znaczenie gospodarcze i sanitarna turystyczne. Podobne znaczenie maj ą drogi powiatowe, Goł ębiewo - Sławka 2005 - środki których ł ączna długo ść na terenie gminy wynosi 118,982 Wielka - kanalizacja 345 000,00 2008 własne km. Ponadto, na terenie gminy funkcjonuje sie ć dróg sanitarna gminnych i zakładowych słu Ŝą ce miejscowym potrzebom. Dziennik Urz ędowy - 2553 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Łączna długo ść dróg gminnych wynosi 93,4 km. Przez Nat ęŜ enie ruchu na drogach wojewódzkich gmin ę, na odcinku 1,000 km, przebiega niewielki fragment przechodz ących przez teren gminy Kozłowo Tabela 20 drogi krajowej Nr 7. Opis odcinka Zestawienie danych dotycz ących dróg istniej ących na Nr drogi Długo ść Lokalizacja Pojazdy ogółem [km] od km do km terenie gminy Kozłowo przedstawia tabela 19. 538 7,636 100 + 246 117 + 312 417 1) 545 8,768 10 + 196 18 + 620 1 702 2) Dane dotycz ące dróg na terenie gminy Tabela 19 1) - nat ęŜ enie pojazdów w punkcie pomiarowym zlokalizowanym w m. Długo ść wierzbowo - pikieta Ŝ 107 + 600; Nr drogi Opis odcinka 2) [km] - nat ęŜ enie pojazdów w punkcie pomiarowym w S ątopie - pikieta Ŝ 17 + 900; 1 2 3 Źródło: Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Olsztynie. Droga krajowa E7 Nidzica - Mława 1,000 Drogi wojewódzkie Nat ęŜ enie ruchu panuj ące na drogach powiatowych, 538 Nidzica - Uzdowo 7,636 przedstawia tabela zamieszczona poni Ŝej. S ą to dane 545 Nidzica - Działdowo 8,768 Drogi powiatowe zestawione na podstawie „Syntezy wyników pomiarów 26726 Rączki - Gardyny - gr. województwa 7,360 ruchu przeprowadzonych w 2000 roku na zamiejskiej sieci 26728 Zybułtowo - Wierzbowo 11,233 dróg powiatowych”. 26729 Turowo - Turówko - Wronowo 5,113 26730 Mielno - R ączki 6,540 26731 Fr ąknowo - Januszkowo 1,472 Średni dobowy ruch w 2000 roku na zamiejskiej sieci dróg 26732 Kownatki - Kamionka 4,278 26733 Rogó Ŝ - Szkotowo 6,974 powiatowych o nawierzchni twardej Tabela 21 Udział 26734 Nidzica - Szerokopa ś - S ątop 3,311 Nat ęŜ enie Rodzaj pojazdu procentowy 26735 Dziurdziewo - gr. województwa (Lipówka) 0,946 [poj./dob ę] 26736 Goł ębiewo - gr. województwa (Kramarzewo) 1,320 [%] 26737 wierzbowo - Borowiec 4,932 Motocykle 9 1,0 26738 Rogó Ŝ - Kozłówko 6,418 Samochody osobowe 463 50,8 26740 Kanigowo - Zaborowo - Kozłowo stacja PKP 9,335 Samochody dostawcze 113 12,4 26741 Nidzica - Zaborowo 4,238 Samochody ci ęŜ arowe bez 141 15,5 26742 Zaborowo - Niedanowo - Kozłówko 9,311 przyczepy 26743 Kozłówko - Zabłocie Kozłowskie 4,031 Samochody ci ęŜ arowe z 77 8,4 26744 Zakrzewo - Sarnowo - gr. województwa 3,684 przyczepami 26745 Sarnowo - gr. województwa - Malinowo 2,920 Autobusy 29 3,2 26746 Napierki - Sarnowo 9,323 Ci ągniki rolnicze 80 8,8 26747 Wola - gr. województwa - (Purgałki) 2,820 Razem 912 100,0 26749 Powier Ŝ - Krokowo 5,012 Źródło: Powiatowy Zarz ąd Dróg w Nidzicy. 26750 Szymany - Szkudaj 4,168 26794 Krokowo - Zalesie 4,243 Drogi gminne 3.4.2. Koleje 2637001 - 3,6 2637002 - 2,0 2637003 - 5,6 Przez gmin ę Kozłowo przebiega linia kolejowa I rz ędu 2637004 - 2,4 Nr 500, relacji Warszawa - Olsztyn. Umo Ŝliwia ona główne 2637005 - 2,8 powi ązanie gminy z Warszaw ą oraz magistral ą kolejow ą 2637006 - 4,0 2637007 - 4,0 Gda ńsk - Katowice. Obsługuje ona przede wszystkim 2637008 - 5,0 transport pasa Ŝerski. Transport towarowy prawie zanikł, 2637009 - 2,2 na linii kursuj ą jedynie 4 poci ągi zdawcze. Nat ęŜ enie 2637010 - 3,0 2637011 - 1,0 poci ągów pasa Ŝerskich na tej linii wynosi 18 na dob ę 2637012 - 3,2 (latem dochodz ą 4 dodatkowe poci ągi sezonowe). 2637013 - 9,3 2637014 - 2,5 Odcinek na terenie gminy ma długo ść około 10,6 km. 2637015 - 2,8 Usytuowane s ą przy nim nast ępuj ące przystanki kolejowe: 2637016 - 1,8 - Kozłowo, 2637017 - 3,0 2637018 - 4,2 - Zakrzewo. 2637019 - 1,7 2637020 - 2,0 3.5. Emitery pola elektromagnetycznego 2637021 - 2,2 2637022 - 2,3 2637023 - 4,6 Źródłem pola elektromagnetycznego s ą stacje 2637024 - 2,4 radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej, medyczne 2637025 - 1,5 2637026 - 1,1 urz ądzenia diagnostyczne i terapeutyczne, urz ądzenia 2637027 - 1,5 przemysłowe i gospodarstwa domowego oraz systemy 2637028 - 2,5 przesyłowe energii elektrycznej. 2637029 - 2,5 2637030 - 1,9 Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne 2637031 - 2,7 znaczenie maj ą urz ądzenia radiokomunikacji rozsiewczej; 2637032 - 2,1 stacje nadawcze radiowe i telewizyjne oraz telefonii 2618012 2618013 wspólne drogi z Powiatem - komórkowej. Emituj ą one do środowiska fale 2624001 elektromagnetyczne wysokiej cz ęstotliwo ści w postaci Źródło: Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Olsztynie; radiofal o cz ęstotliwo ści od 0,1 - 300 MHz i mikrofal od Powiatowy Zarz ąd Dróg w Nidzicy; 300 do 300 000 MHz. Urz ąd Gminy w Kozłowie. Na terenie gminy znajduj ą si ę przede wszystkim Na wymienionych drogach, odbywa si ę ruch pojazdów pojedyncze sztuczne oraz liniowe źródła pól samochodowych o zró Ŝnicowanym nat ęŜ eniu. Struktur ę elektromagnetycznych wraz ze zwi ązanymi z nimi średniego nat ęŜ enia ruchu na drogach wojewódzkich stacjami elektroenergetycznymi. przedstawia tabela 20. 3.5.1. Stacje bazowe telefonii komórkowej

Na terenie gminy Kozłowo zlokalizowane s ą 3 obiekty telefonii komórkowej - stacje nadawcze, których promieniowanie elektromagnetyczne średniej mocy Dziennik Urz ędowy - 2554 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. wynosi 0,1 W/m 2. Średnia wysoko ść anten wynosi ok. jak najmniejszy. Nale Ŝy tak Ŝe wprowadzi ć zasad ę, Ŝe je śli 40,0 m. Ich zestawienie przedstawiono poni Ŝej: w bliskim s ąsiedztwie planowana jest lokalizacja kilku - w m. Kozłowo - stacja bazowa telefonii komórkowej obiektów radiowo telewizyjnych lub obiektów sieci IDEA, radiokomunikacyjnych, to musz ą one by ć lokalizowane na - w m. Michałki - stacja bazowa telefonii komórkowej jednej konstrukcji wsporczej. sieci PLUS GSM, - w m. Turowo - stacja bazowa telefonii komórkowej 3.6. Sie ć gazowa sieci ERA GSM. Poziom emisji dla tego rodzaju anten kształtuje si ę na Przez południowo - wschodni skraj gminy Kozłowo poziomie powyŜej 0,1 kV /m 2. Pola elektromagnetyczne przebiega gazoci ąg wysokiego ci śnienia gazu telefonii komórkowej s ą wypromieniowywane na bardzo zaazotowanego Dn 400 oraz Dn 200 stanowi ący główne du Ŝych wysoko ściach, w miejscach niedost ępnych dla zasilanie województwa. Na trasie, przy miejscowo ści ludzi. Górowo znajduje si ę stacja redukcyjna I 0. Obecnie na Post ępowanie administracyjne zwi ązane z lokalizacj ą terenie gminy brak sieci gazowej. Wi ększo ść stacji odbywa si ę zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami mieszka ńców korzysta z gazu propan-butan dowo Ŝonego Prawa ochrony środowiska i poprzedzone jest procedur ą w butlach. Istnieje techniczna mo Ŝliwo ść zgazyfikowania ocen oddziaływania na środowisko. Przepisy ochrony gminy w przyszło ści. środowiska nakładaj ą na inwestora obowi ązek wykonania pomiarów pól elektromagnetycznych bezpo średnio po 3.7. Turystyka uruchomieniu obiektu. Lokalizacja anten na znacznych wysoko ściach (30-40 m n p t.) oraz kierunkowa 3.7.1. Zaplecze turystyczne charakterystyka ich promieniowania powoduj ą, Ŝe w miejscach dost ępnych dla ludno ści pole Poło Ŝenie gminy w pobli Ŝu kompleksu le śnego elektromagnetyczne emitowane przez anteny nadawcze Puszcza Napiwodzko-Ramucka oraz jej niski stopie ń stacji bazowych jest wielokrotnie ni Ŝsze ni Ŝ dopuszczalne. uprzemysłowienia stwarzaj ą doskonałe warunki do wypoczynku, turystyki i rekreacji. Ponadto, gmina graniczy 3.5.2. Emitery energetyczne z grunwaldzkim zespołem zabytkowym oraz z atrakcyjnym obszarem jezior D ąbrowskich i dalej z Parkiem Na terenie gminy prócz stacji telefonii komórkowej, Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich. Niewielka odległo ść zlokalizowane s ą nast ępuj ące źródła pola od Nidzicy i Działdowa, dogodne poł ączenia drogowe i elektromagnetycznego: kolejowe, lasy i jeziora stanowi ą o atrakcyjno ści gminy dla - elektroenergetyczne linie napowietrzne NN 0,4 kV, SN turystyki i wypoczynku, szczególnie weekendowego. 15 kV, WN 110 kV, Wypoczynek nad jeziorami umo Ŝliwiaj ą k ąpieliska, a lasy, - stacje elektroenergetyczne (GPZ 110/15 kV Działdowo bogate w zwierzyn ę stanowi ą atrakcyjne tereny łowieckie. - Nidzica), Na terenie gminy nie brakuje interesuj ących obiektów - stacje transformatorowe, architektonicznych, które obejmuj ą ko ścioły, kurhany, - cywilne stacje radiowe CB o mocy około 10 W, grodziska, parki wiejskie oraz inne zabudowania. - urz ądzenia nadawcze, diagnostyczne i inne, b ędące w Baz ę noclegow ą na terenie gminy stanowi: posiadaniu policji, stra Ŝy po Ŝarnej, pogotowia i - Ośrodek Wczasowy w Kownatkach, zakładów przemysłowych. - 5 domków letniskowych w Szkotowie, Pola elektromagnetyczne wokół linii średnich napi ęć - 2 pola namiotowe. oraz niskich napi ęć s ą traktowane jako nieistotne Źródła Dodatkow ą baz ę noclegow ą stanowi ą działaj ące przez pola elektromagnetycznego z punktu widzenia wpływu na cały rok gospodarstwa agroturystyczne w Szkotowie i nad środowisko i zdrowie ludzi. Natomiast linie wysokich i jeziorem Kownatki (52 miejsca noclegowe), które najwy Ŝszych napi ęć s ą źródłem pola o warto ściach proponuj ą atrakcyjne formy wypoczynku w blisko ści jezior znacznie przekraczaj ących dopuszczalne w terenach i lasów, z mo Ŝliwo ści ą w ędkowania, grzybobrania. zabudowy mieszkaniowej. Na terenie gminy Kozłowo według informacji Uci ąŜ liwo ść elektroenergetyczna wymienionych przekazanych przez Urz ąd Gminy Kozłowo, liczba obiektów oraz istniej ących linii elektroenergetycznych całorocznych miejsc noclegowych w 2004 r. wynosiła 34, wraz ze stacjami nie została dokładnie zbadana. natomiast sezonowych 168. Natomiast według danych literaturowych („Linie i stacje Wa Ŝnym atutem rekreacyjnym gminy Kozłowo jest elektroenergetyczne w środowisku człowieka” M. Szuba), poło Ŝenie w granicach dwóch obszarów: Obszaru pomiary pól elektromagnetycznych wskazuj ą na to, Ŝe pod Chronionego Krajobrazu Jeziora Mielno oraz Obszaru liniami 110 kV i 220 kV mog ą by ć przekroczone Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i Szkotówki, dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych których walory najlepiej mo Ŝna pozna ć podczas pieszych i okre ślone dla terenów zabudowy mieszkaniowej. W rowerowych w ędrówek. zwi ązku z tym pod liniami o napi ęciu 110 kV i wy Ŝszym Dodatkowo, przez teren gminy przechodz ą dwa oraz w ich bezpo średnim s ąsiedztwie, jak i równie Ŝ w lokalne szlaki turystyczne: R ączki - Szkotowo - Kownatki bezpo średnim s ąsiedztwie stacji elektroenergetycznych (kierunek D ąbrówno) - odgał ęzienie szlaku Warszawa - nale Ŝy unika ć lokalizacji budynków mieszkalnych lub ich Olsztyn i Kamionki - Browina - do szlaku grunwaldzkiego. lokalizacja powinna by ć poprzedzona odpowiednimi pomiarami. IV. ANALIZA ORAZ OCENA ZASOBÓW I W celu ochrony krajobrazu przed negatywnym SKŁADNIKÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO oddziaływaniem linie elektroenergetyczne, stacje nadawcze radiowo-telewizyjne, stacje bazowe telefonii 4.1. Rze źba terenu komórkowej i inne obiekty radiokomunikacyjne, nale Ŝy lokalizowa ć poza miejscami obj ętymi szczególn ą ochron ą, 4.1.1. Charakterystyka rze źby terenu z uwzgl ędnieniem zakazów wynikaj ących z aktów prawa miejscowego powołuj ących okre ślone formy ochrony Teren gminy Kozłowo stanowi ą obszary mało przyrody i w taki sposób aby ich wpływ na krajobraz był zró Ŝnicowane morfologicznie jak i geologicznie. Znaczn ą Dziennik Urz ędowy - 2555 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. dynamik ą rze źby wyró Ŝnia si ę północna cze ść gminy w - doliny rzek Nidy i Szkotówki, wci ęte w podło Ŝe osadów strefie wododziału pomi ędzy zlewnią Łyny i Wkry oraz w zwałowych i wodnolodowcowych, o zró Ŝnicowanej strefie zboczy dolin rzek Nidy i Szkotówki. szeroko ści, od paruset do 1 500 m i zró Ŝnicowanym Północna cz ęść gminy usytuowana jest na wysoko ści podło Ŝu (piaski i torfy), 190 - 210 m n.p.m., z lokaln ą kumulacj ą 221,7 m n.p.m. pomi ędzy Turowem i jez. Kownatki. W kierunku - jeziora wytopiskowe skupione w cz ęś ci północnej. południowym powierzchnia terenu obni Ŝa si ę do 170 - 180 m n.p.m. 4.2.2. Zasoby kopalin Najni Ŝej poło Ŝony punkt gminy to rejon doliny rzecznej u zbiegu Szkotówki i Nidy - 150,8 m n.p.m., natomiast Na obszarze gminy Kozłowo znajduj ą si ę niewielkie najwy Ŝej poło Ŝony punkt to 226,7 m n.p.m. w rejonie pokłady kruszywa naturalnego w postaci piasku, Ŝwiru i pomi ędzy Siemianowem a jeziorem Kownatki. torfu. Bezwzgl ędna ró Ŝnica poziomów na terenie gminy Udokumentowane zasoby surowców naturalnych Kozłowo wynosi wi ęc 75,9 m. wyst ępuj ą w miejscowo ści Michałki i Siemianowo, gdzie 4.1.2. Przekształcenia rze źby terenu i rozpoznane s ą zasoby kruszywa naturalnego - zło Ŝa przypowierzchniowej warstwy skorupy ziemskiej zawierające piasek ze Ŝwirem. Zło Ŝe w Michałkach jest na dzie ń dzisiejszy nieeksploatowane, natomiast w Na terenie gminy Kozłowo do działalno ści Siemianowie zaniechane. przeobra Ŝaj ących teren, nale Ŝą przede wszystkim Pozostałe zło Ŝa maj ą charakter lokalnych odkrywek intensywne u Ŝytkowanie rolnicze oraz lokalne odkrywki eksploatowanych przez mieszka ńców gminy na potrzeby surowców naturalnych. własne. UŜytkowanie rolnicze niesie jednak mniejsze Na terenach podmokłych mo Ŝna spodziewa ć si ę zagro Ŝenie, ni Ŝ eksploatacja surowców kopalnych. wyst ępowania kredy jeziornej i torfu. Tereny te poło Ŝone Łatwiejsza do realizacji jest równie Ŝ rekultywacja terenów są w wi ększo ści na obszarze chronionego krajobrazu, rolniczych, gdzie najcz ęś ciej stosowan ą metod ą jest gdzie niewskazana jest eksploatacja kopalin. zalesianie słabych gruntów. Eksploatacja kruszywa naturalnego, przyczynia si ę do 4.3. Wody podziemne znacznych zmian w przypowierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej, mi ędzy innymi w postaci znacznych Zgodnie z podziałem regionalnym wg B. Paczy ńskiego obszarów wył ączonych z u Ŝytkowania, hałd oraz wyrobisk. (Atlas hydrologiczny Polski 1995 r), obszar gminy Kozłowo Prowadzone prace rekultywacyjne po zako ńczonej znajduje si ę w I hydrogeologicznym regionie eksploatacji w niewielkim stopniu łagodz ą przeobra Ŝenia mazowieckim. Na jej obszarze zbiorniki wód podziemnych spowodowane wydobywaniem kopalin. o znaczeniu u Ŝytkowym wyst ępuj ą w utworach Ze wzgl ędu na walory przyrodnicze oraz czwartorz ędowych oraz trzeciorz ędowych i zwi ązane s ą z wyst ępowanie GZWP nale Ŝy na omawianym terenie wyst ępowaniem zasobów wód podziemnych nale Ŝą cych zakaza ć stosowania do prac rekultywacyjnych popiołów, do Głównych Zbiorników Wód Podziemnych GZWP osadów ściekowych czy te Ŝ podobnych substancji o Nr 214 Działdowo oraz GZWP 215 Subniecka nieokre ślonym składzie fizycznym i chemicznym Warszawska. wytworzonych poza obszarem gminy. Do wód podziemnych zaliczane s ą tak Ŝe wody Kolejn ą form ą przekształcenia przypowierzchniowej gruntowe, które charakterem i gł ęboko ści ą wyst ępowania warstwy skorupy ziemskiej s ą istniej ące składowiska. Na odzwierciedlaj ą cechy konfiguracyjne terenu oraz budow ę terenie gminy Kozłowo zlokalizowane s ą dwa składowiska geologiczn ą jego podło Ŝa. odpadów komunalnych w m. Kozłowo i Sarnowo. Posiadaj ą one uregulowany stan formalno - prawny. 4.3.1. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych

4.2 Budowa geologiczna Obszar gminy Kozłowo poło Ŝony jest cz ęś ciowo w obr ębie głównych zbiorników wód podziemnych - GZWP 4.2.1. Uwarunkowania ogólne Nr 214 Działdowo i 215 Subniecka Warszawska. GZWP 214 wyst ępuje w utworach czwartorz ędowych i Obszar gminy poło Ŝony jest w zasi ęgu dwóch reprezentuje typ zbiorników o charakterze o środka porowo zlodowace ń: północnopolskiego i środkowopolskiego. W - mieszanym (mi ędzymorenowy i dolin kopalnych). GZWP cz ęś ci północnej tj. na północ od wsi Kownatki wyst ępuj ą 215 wyst ępuje w utworach trzeciorz ędowych i ma porowy osady polodowcowe młodsze (stadium leszczy ńsko- charakter o środka. pozna ńskie) a na pozostałym obszarze - osady starsze. Zestawienie parametrów charakterystycznych dla Mi ąŜ szo ść osadów czwartorz ędu wynosi 60 - 100 m w GZWP wyst ępuj ących na terenie gminy przedstawia cz ęś ci północnej (rejon Szkotowa) i 120 - 150 m na tabela 22. pozostałym obszarze. Formy morfologiczne terenu s ą złagodzone zachodz ącymi procesami erozyjno- Parametry GZWP wyst ępuj ących na terenie gminy denudacyjnymi. Główne jednostki morfologiczne w Tabela 22 obr ębie gminy stanowi ą: Średnia Zasoby Nr Nazwa Wiek Powierzchnia 2 gł ęboko ść dyspozycyjne GZWP GZWP skał GZWP [km ] 3 - wysoczyzna morenowa płaska i falista z wyniesieniami uj ęć [m] [tys.m /d] Zbiornik 214 Q 1 790,0 100,0 300,0 moren czołowych zbudowana z osadów zwałowych, Działdowo głównie glin średnio- i małospoistych oraz piasków, Subniecka 215 Tr 51 000,0 160,0 250,0 Warszawska - równina sandru wytworzona przez piaski i Ŝwiry Q - czwartorz ęd; Tr - trzeciorz ęd. wodnolodowcowe, głównie w,rejonie miejscowo ści: Źródło: Mapa GZWP, Zakład Hydrogeologii i Geologii In Ŝynierskiej (stan Szkotowo, Borowiec, Zakrzewo, Sarnowo i CAG na dzie ń 30 stycznia 2003 r.); Zakrzewko-Wola,

Dziennik Urz ędowy - 2556 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Prawo ochrony środowiska w art. 98 stanowi, Ŝe wody kontrolowana była w 1 punkcie pomiarowym. Wyniki podziemne i obszary ich zasilania podlegaj ą ochronie pomiarów przedstawia tabela 24. polegaj ącej na zmniejszaniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na obszary ich Jako ści wód podziemnych w sieci regionalnej w latach zasilania oraz utrzymywaniu równowagi zasobów tych 2001 - 2003 Tabela 24 Nr Gł. stropu Klasa jako ści wód. W tych celach tworzone s ą mi ędzy innymi obszary Miejscowo ść GZWP Stratygrafia punktu warstwy 2001 2002 2003 ochronne zbiorników wód śródl ądowych, na zasadach 12 Kozłowo 214 Q* 44,5 Ib Ib Ib okre ślonych Prawem wodnym. * - czwartorz ęd; Zbiornik GZWP Działdowo równie Ŝ posiada Źródło: WIO Ś Olsztyn, Raport o stanie środowiska w Województwie ustanowiony obszar ochrony zbiornika. Na całkowitej Warmi ńsko-Mazurskim w 2003 r. powierzchni zbiornika obj ętego obszarem ochrony, wyróŜniono obszar najwy Ŝszej ochrony (ONO), który W badanym punkcie monitoringu regionalnego, w obejmuje powierzchni ę 1 650 km 2 oraz obszar wysokiej latach 2001 - 2003, wody kwalifikowały si ę do klasy Ib, ochrony (OWO) obejmuj ący powierzchni ę 140 km 2. czyli nieznacznie zanieczyszczonych. Zatem jako ść wód Zró Ŝnicowanie obszaru zbiornika warunkuje mo Ŝliwo ści podziemnych w badanym punkcie nie ulega wahaniom i zagospodarowania terenu poszczególnych gmin jako ść wód utrzymuje si ę na stałym poziomie. poło Ŝonych w zasi ęgu GZWP 214. W granicach GZWP Na podstawie wyników pochodz ących z punktów 214 poło Ŝony jest niemal cały obszar gminy za wyj ątkiem badawczych zarówno monitoringu pa ństwowego jak i północno-zachodniego skraju. monitoringu regionalnego mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe jako ść Zbiornik posiada zró Ŝnicowan ą mi ąŜ szo ść warstwy wód podziemnych regionu utrzymuje si ę na w klasie Ib, wodono śnej, która przedstawia si ę nast ępuj ąco: czyli wody słabo zanieczyszczone antropogenicznie. - na poziomie przypowierzchniowym wynosi:10 - 20 m, Wyj ątek stanowi rok 2002, kiedy jako ść wód uległa - na poziomie mi ędzymorenowym wynosi: 20 - 40 m, pogorszeniu. - na poziomie sp ągowym wynosi: 20 - 60 m. Niska okresowo jako ść wód w wybranych punktach w Nidzicy wynika z braku izoluj ącej pokrywy w stropie W granicach zbiornika GZWP 215 poło Ŝona jest warstw wodono śnych. W gminie Kozłowo na powierzchni równie Ŝ niemal cała gmina Kozłowo, za wyj ątkiem jej wyst ępuj ą przede wszystkim przepuszczalne piaski, Ŝwiry, północnej cz ęś ci - granica zbiornika przebiega tu Ŝ poni Ŝej gliny piaszczyste, co umo Ŝliwia łatwe przenikanie do wód jeziora Kownatki. zanieczyszcze ń z powierzchni. Głównie przez infiltracj ę wód deszczowych wraz z którymi przedostaj ą si ę do wód 4.3.2. Jako ść wód podziemnych gruntowych środki ochrony ro ślin oraz zanieczyszczenia pochodz ące z nieszczelnych zbiorników bezodpływowych Eksploatacja wód podziemnych do picia i na potrzeby (szamb). gospodarcze na terenie gminy bazuje głównie na W celu ochrony szczególnie podatnych na infiltracj ę czwartorz ędowym pi ętrze wodono śnym. Z tego poziomu zanieczyszcze ń obszarów, zwłaszcza tam gdzie ujmowana jest woda rozprowadzana sieci ą wodoci ągow ą wyst ępuje poł ączenie lokalnych warstw wodono śnych z do jednostek osadniczych. gł ębokimi warstwami wodono śnymi GZWP, wyst ępuj ą Na jako ść wód podziemnych na analizowanym terenie obszary najwy Ŝszej i wysokiej ochrony. wpływ maj ą istniej ące tu warunki hydrogeologiczne oraz Z tego wzgl ędu nale Ŝy zadba ć o jak najszybszy rozwój formy prowadzonej działalno ści. sieci kanalizacyjnej na terenie gminy. Ograniczy on w Stan czysto ści wód podziemnych na terenie gminy du Ŝym stopniu zagro Ŝenie obni Ŝenia jako ści wód Kozłowo jest słabo rozpoznany. W ramach monitoringu podziemnych na skutek zanieczyszcze ń pochodz ących ze krajowego nie zlokalizowano Ŝadnego punktu pomiarowo- ścieków bytowo-gospodarczych. kontrolnego jako ści wód podziemnych. Badania jako ści wód podziemnych prowadzone s ą jedynie w sieci 4.4. Wody powierzchniowe regionalnej przez WIO Ś Olsztyn. Punkt monitoringu wód podziemnych (sieci krajowej) Udział wód powierzchniowych (jezior i cieków) w na terenie powiatu nidzickiego, poło Ŝony najbli Ŝej gminy ogólnej powierzchni gminy Kozłowo wynosi 2,2%. O takiej Kozłowo znajduje si ę w Nidzicy (gm. Nidzica), na zasobno ści gminy w wody powierzchniowe decyduj ą obszarze wyst ępowania GZWP 214 i 215. Wyniki przede wszystkim wyst ępuj ące na jej obszarze zbiorniki pomiarów prowadzonych w w/w punkcie w latach 2001 - wodne. 2003 przedstawia poni Ŝsza tabela 23. 4.4.1. Sie ć rzeczna Jako ść wód podziemnych w sieci krajowej w latach 2001 - 2003 Tabela 23 Pod wzgl ędem hydrograficznym rzeki wyst ępuj ące na Nr Nazwa Gł. Ocena jako ści terenie gminy nale Ŝą do zlewni trzech rzek: Szkotówki, GZWP Wody Stratygrafia punktu punktu stropu 2001 2002 2003 Nidy-Wkra i Marózki. 661 Nidzica 214, 215 4,3 gruntowe Q Ib III Ib Źródło: WIO Ś Olsztyn, Raport o stanie środowiska w województwie Północna cz ęść gminy stanowi zlewni ę pojeziern ą. Warmi ńsko-Mazurskim w 2002 i 2003 r. Strefa wododziału głównego pomi ędzy zlewni ą Zalewu Wi ślanego i Wisły przechodzi po północnej stronie jeziora W punkcie badawczym monitoringu pa ństwowego na Kownatki, b ędące lokalnym w ęzłem hydrograficznym. W obszarze GZWP 214 i 215 w roku 2001 i 2003 wody były rejonie jeziora pocz ątek swój ma rzeka Marózka, wysokiej jako ści - klasa Ib, czyli naturalnie i słabo Szkotówka i Nida. zanieczyszczone antropogenicznie, odpowiadaj ące Zgodnie z podziałem zlewniowym zarz ądzanie wodami wodom do celów pitnych i gospodarczych, okresowo na terenie gminy Kozłowo nadzoruje Regionalny Zarz ąd wymagaj ące uzdatnienia. Natomiast w roku 2002 jako ść Gospodarki Wodnej w Warszawie. wód nagle uległa pogorszeniu do klasy III (wody niskiej Opis wraz z analiz ą stanu czysto ści najwa Ŝniejszych jako ści), których proces uzdatniania jest mało opłacalny. cieków przepływaj ących przez teren gminy Kozłowo W latach 2001 - 2003 jako ść wód podziemnych na zamieszczono poni Ŝej. terenie gminy w ramach sieci monitoringu regionalnego, Dziennik Urz ędowy - 2557 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Rzeka Nida (Nida - Działdówka - Wkra) Wykaz jezior na terenie gminy Tabela 25 Nida jest rzek ą III rz ędu, prawobrze Ŝnym dopływem Gł ęboko ść Długo ść Nazwa Powierzchnia Obj ęto ść [m] linii Narwi. Jej długo ść wynosi 249,1 km, w tym w granicach 3 jeziora [ha] [tys. m ] brzegowej śred maks województwa warmi ńsko-mazurskiego - około 70 km. [m] 2 Zlewnia zajmuje powierzchni ę 5 322,1 km . Nida w Kownatki 215,5 20 478,3 9,5 31,0 8 900 górnym biegu, od źródeł na terenie gminy Kozłowo do Kąty 41,7 2 290,0 5,4 15,8 3 500 uj ścia rzeki Szkotówki w km 219 + 400 zwana jest Nid ą, w Szkotowskie 41,3 1 449,8 3,5 6,2 2 600 Głowacz 5,0 b.d. 2,8 b.d. b.d. okolicy Działdowa zwana jest Działdówk ą, a od śuromina b.d. - brak danych; do uj ścia nazywana jest Wkr ą. Rzeka bierze pocz ątek w Źródło: Urz ąd Gminy w Kozłowie; zmeliorowanych bagnach na wschód od jeziora Kownatki Atlas Jezior Polski, Bogucki Wydawnictwo Naukowe. w okolicach miejscowo ści Januszkowo. Dolina rzeki w wielu miejscach poci ęta jest g ęst ą sieci ą rowów Istniej ące jeziora nale Ŝą głównie do typu melioracyjnych i wyst ępuj ą tu liczne doły potorfowe. Nida eutroficznego, czyli bogatego w substancje od Ŝywcze, na jest typowym nizinnym ciekiem charakteryzuj ącym si ę których obserwuje si ę zakwit glonów. Wyj ątek stanowi niewielkimi spadkami ( średnio poni Ŝej 0,5%). Głównym jezioro Szkotowskie, które nale Ŝy do typu dopływem Nidy na terenie gminy jest Szkotówka. mezotroficznego, a wi ęc bez zjawiska zakwitu glonów. Celem zapewnienia ochrony zbiorników wodnych Rzeka Marózka posiadaj ących walory przyrodnicze i wypoczynkowe Rada Marózka jest rzeka III rz ędu, lewobrze Ŝnym dopływem Powiatu Nidzickiego wprowadziła Uchwał ą Nr VII/37/03 z Łyny. Jej długo ść ł ącznie z jeziorami wynosi około 43 km, dnia 23 kwietnia 2003 r. na 7 jeziorach Powiatu strefy z czego na terenie gminy Kozłowo przepływa odcinkiem ciszy. Dotycz ą one trzech akwenów wodnych na terenie 4,8 km. Rzeka wypływa z jeziora Gardy ńskiego, a gminy Kozłowo zamieszczonych w tabeli 26. nast ępnie płynie przez szereg jezior i uchodzi do jeziora Kiernoz wielki, przez które przepływa Łyna. Zlewnia Wykaz jezior obj ętych stref ą ciszy na terenie gminy Marózki zbudowana jest z piasków, miejscami z Kozłowo Tabela 26 Gmina Jezioro Uwagi domieszk ą Ŝwirów i gliny zwałowej oraz piasków i Ŝwirów Kozłowo Kownatki do linii brzegowej wodnolodowcowych. Na takim podło Ŝu wykształciły si ę Kąty do linii brzegowej głównie gleby płowe i gleby brunatne wyługowane, Szkotowskie do linii brzegowej charakteryzuj ące si ę średni ą przepuszczalno ści ą. Zlewnia Źródło: Uchwała Nr VII/37/03 Rady Powiatu w Nidzicy z dnia 23 kwietnia Marózki wyra źnie dzieli si ę na dwa obszary zdecydowanie 2003 r. ró Ŝni ące si ę struktur ą u Ŝytkowania. Cz ęść południowa Zbiorniki hodowlane - stawy rybne charakteryzuje si ę znaczn ą przewag ą gruntów ornych, a Na terenie gminy, wg Urzetu Gminy Kozłowo cz ęść północn ą porastaj ą przede wszystkim lasy. zlokalizowane s ą dwa zbiorniki hodowlane:

- staw rybny w m. Rogó Ŝ - powierzchnia stawu wynosi Rzeka Szkotówka 3,3 ha, ciekiem zasilaj ącym jest rzeka Szkotówka, Głównym dopływem Nidy na terenie gminy jest termin napełniania przypada na marzec, natomiast Szkotówka, która przepływa na odcinku ok. 26,0 km. Jej termin spustu na listopad, zlewnia cz ąstkowa wynosi 241,5 km 2. - staw rybny w m. Niedanowo - powierzchnia stawu

wynosi 16,0 ha, termin napełniania przypada na Pozostałe cieki wodne na terenie gminy marzec, natomiast termin spustu na listopad. Wszystkie cieki charakteryzuje śnie Ŝno - deszczowy system zasilania, z dwoma wysokimi stanami wody w Obiekty małej retencji wodnej ci ągu roku oraz jednym minimum. Po osi ągni ęciu Retencja wody odbywa si ę równie Ŝ poprzez zbiorniki wiosennego maksimum (w okresie pomi ędzy styczniem a wód stoj ących. Głównymi funkcjami, które spełniaj ą kwietniem), stany wody i przepływy rzek zmniejszaj ą si ę. zbiorniki jest: Wezbrania letnie (lipiec, sierpie ń) s ą zdecydowanie - retencjonowanie wiosennych fal wezbraniowych rzek, mniejsze od wiosennych. Minimum przypada generalnie - lokalne zabezpieczenie przeciwpowodziowe, pomi ędzy lipcem i pa ździernikiem. Przej ścia od stanów - magazynowanie wody do nawodnie ń najwy Ŝszych do najni Ŝszych s ą łagodne, a ró Ŝnice deszczownianych, pomi ędzy średnimi miesi ęcznymi stanami maksymalnymi i - poprawienie stanu sanitarnego wód rzek. średnimi miesi ęcznymi stanami minimalnymi wynosz ą niewiele, dla Nidy około 0,5 m. Do charakterystycznych elementów sieci wodnej

gminy nale Ŝą równie Ŝ mniejsze zbiorniki wodne zaliczane 4.4.2. Zbiorniki wodne do obiektów małej retencji wodnej. S ą to stawy, śródpolne

oczka wodne oraz wyrobiska poeksploatacyjne Na terenie gminy Kozłowo wyst ępuje kilka naturalnych wypełnione wod ą. Na terenie gminy Kozłowo tego typu zbiorników wodnych - jezior oraz kilka mniejszych zbiorniki s ą najcz ęś ciej płytkie i zarastaj ące. Pełni ą one zbiorników hodowlanych zasilanych głównie wodami nie tylko znacz ącą funkcj ę biocenotyczn ą, ale stanowi ą powierzchniowymi. tak Ŝe cenny element urozmaicenia krajobrazu rolniczego.

Z opisanych powy Ŝej wzgl ędów wskazane jest Jeziora systematyczne oczyszczanie i przywracanie prawidłowej Na obszarze gminy znajduj ą si ę 4 jeziora o ł ącznej Ŝywotno ści tych zbiorników. powierzchni ponad 303 ha, co stanowi 1,2% ogólnej Zgodnie z uzyskanymi informacjami z Urz ędu Gminy w powierzchni gminy. Wykaz jezior rozmieszczonych na Kozłowie, w najbli Ŝszym czasie na terenie gminy w obszarze gminy Kozłowo przedstawia tabela 25. miejscowo ści Kozłowo przewiduje si ę budow ę zbiorników

retencyjnych. Powierzchnia lustra wody zbiorników ma

wynosi ć 3,25 ha.

Ewentualna rozbudowa małej retencji wodnej na

terenie gminy powinna by ć prowadzona na podstawie

Dziennik Urz ędowy - 2558 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. wcze śniej opracowanego Powiatowego programu budowy azotu ogólnego - I lub II, a azotu azotynowego - III klasie zbiorników małej retencji wodnej. czysto ści. Zwi ązki fosforu w przekroju zlokalizowanym poni Ŝej zrzutu ścieków z oczyszczalni w Nidzicy 4.4.3. Jako ść wód powierzchniowych przyjmowały warto ści pozaklasowe, a w punkcie kontrolowanym w przekroju w R ączkach odpowiadały II Do czynników wpływaj ących na jako ść wód klasie czysto ści. powierzchniowych nale Ŝą uwarunkowania naturalne, takie jak warunki klimatyczne i hydrologiczne, czy zdolność Stan hydrobiologiczny - okre ślony wska źnikiem samooczyszczania oraz zanieczyszczenia saprobowo ści sestonu, wskazywał na II klas ę w antropogeniczne. Kadykach, III klas ę w Pi ątkach, a powy Ŝej R ączek na II Znaczn ą cz ęść zanieczyszcze ń trafiaj ących do wód klas ę czysto ści. powierzchniowych stanowi ą zanieczyszczenia obszarowe. Źródłem tych zanieczyszcze ń jest przede wszystkim: Stan sanitarny - miano coli na odcinku źródłowym - rolnictwo, co wynika głównie z faktu stosowania spełniało wymogi II klasy, a w Kadykach było nawozów sztucznych i naturalnych (np. gnojowica), a pozaklasowe. tak Ŝe środków ochrony ro ślin (obecnie w ilo ściach malej ących), Zestawienie wyników pomiarów stanu czysto ści rzeki Nidy - hodowla zwierz ąt poprzez niewła ściwe składowanie w roku 2002 przedstawia tabela 27. obornika i gnojowicy oraz ich niewła ściwe, zbyt du Ŝe lub zbyt cz ęste stosowanie na polach, Stan czysto ści rzeki Nidy w roku 2002 Tabela 27 Km Wska źniki - niedostateczna infrastruktura odprowadzaj ąca ścieki Ocena Ocena Saprobowo ść Ocena biegu decyduj ące o ocenie fizykochemiczna sanitarna sestonu ogólna bytowo - gospodarcze, zwłaszcza w miejscowo ściach rzeki fizykochemicznej korzystaj ących z wodoci ągów oraz na obszarach Rok 2002 217,7 III NO 2, PO 4, P og NON II NON rekreacji, zarówno zbiorowej jak i indywidualnej, Z* - zawiesina; usytuowanych w s ąsiedztwie jezior. Źródło: WIO Ś Olsztyn

Do zanieczyszcze ń punktowych, stwarzaj ących bardzo Wcze śniejsze badania Nidy, prowadzone w 1999 r. na powa Ŝne zagro Ŝenie dla czysto ści wód powierzchniowych tym samym odcinku co w roku 2002, wskazywały na III nale Ŝą przede wszystkim: klas ę czysto ści, o czym zadecydowały wska źniki takie, - bezpo średnie zrzuty surowych ścieków bytowo - jak: zawiesina ogólna, azotyny, fosforany, fosfor ogólny i gospodarczych do cieków wodnych (na miano coli. Saprobowo ść sestonu wsz ędzie spełniała nieskanalizowanych obszarach), normy II klasy. - zrzuty niedostatecznie oczyszczonych ścieków Porównuj ąc dane z 2002 r. z wynikami bada ń z (nieodpowiadaj ących warunkom pozwolenia 1999 r., stwierdzono niekorzystne zmiany klasyfikacji wodnoprawnego). ogólnej w dwóch przekrojach. W przekroju poni Ŝej oczyszczalni w Nidzicy (w Pi ątkach) zmieniła si ę ocena 4.4.3.1. Stan czysto ści rzek fizykochemiczna i sanitarna rzeki z III klasy (w 1999 r.) na NON (w 2002 r.). St ęŜ enia charakterystyczne fosforanów i Stan czysto ści rzek wyst ępuj ących na terenie gminy fosforu ogólnego w roku 1999 wynosiły tu 0,93 mg PO4/l i Kozłowo kontroluje Wojewódzki Inspektorat Ochrony 0,4 mg P/l (klasa III), a w roku 2002 - 1,01 mg PO4/l i Środowiska w Olsztynie. Wyniki prowadzonych bada ń 0,58 mg P/l (poza klasami). Jednak bior ąc pod uwag ę jako ści wód przedstawiono poni Ŝej. st ęŜ enia średnie roczne tych wska źników w obu latach, nie stwierdzono istotnych zmian, które świadczyłyby o Rzeka Nida (Wkra) polepszeniu lub pogorszeniu jako ści wód rzeki pod wzgl ędem obecno ści zwi ązków fosforu. W 1999 r. W roku 2001 WIO Ś Olsztyn nie prowadził bada ń st ęŜ enia średnie roczne wynosiły 0,66 mg PO4/l i 0,32 mg monitoringowych stanu czysto ści rzeki Nida. Na rzece P/l, a w 2002 r. - 0,70 mg PO4/l i 0,34 mg P/l i mie ściły si ę badania jako ści wód prowadzono w roku 2002, w w normach III klasy czysto ści. W przekroju w Pi ątkach, a 5 punktach pomiarowych, z których 1 zlokalizowany był na tak Ŝe w Kadykach nast ąpiło pogorszenie stanu terenie gminy Kozłowo, powy Ŝej uj ścia Szkotówki, w sanitarnego rzeki. Świadcz ą o tym warto ści miana coli, miejscowo ści Kadyki - 217,7 km biegu rzeki Nidy. jakie odnotowano w poszczególnych latach. W 1999 r. Jako ść wód rzeki Nidy w punkcie kontrolnym w miano coli w Pi ątkach wahało si ę od 0,004 do 2,0, a w Kadykach na terenie gminy w roku 2002 nale Ŝała do 2002 r. - od 0,0004 do 0,2; w Kadykach w 1999 r. miano pozaklasowych. O dyskwalifikacji wód w przekroju coli przyjmowało warto ści od 0,01 do 4,0, a w 2002 r. - od powy Ŝej uj ścia Szkotówki, zdecydowało miano coli. 0,00004 do 0,7. W punkcie powy Ŝej R ączek zmieniła si ę Klasyfikacj ę wód Nidy w 2002 r. w poszczególnych ocena sanitarna z III klasy (w 1999 r.) na II (w 2002 r.), a grupach zanieczyszcze ń szczegółowo przedstawiono w przekroju poni Ŝej Nidzicy (w Pi ątkach) ocena poni Ŝej. hydrobiologiczna - z II (w 1999 r.) na III klas ę czysto ści (w 2002 r.). Substancje organiczne - zawarto ść substancji organicznych, okre ślona wska źnikiem BZT 5, prawie na Rzeka Marózka całej kontrolowanej długo ści rzeki odpowiadała I klasie, z Ostatnie badania jako ści wód rzeki przeprowadzono w wyj ątkiem przekroju poni Ŝej Nidzicy, w Pi ątkach (poni Ŝej 2003 roku w jednym punkcie pomiarowym, powy Ŝej zrzutu ścieków z oczyszczalni w Nidzicy), gdzie BZT 5 jeziora Kiernoz Wielki, w Kurkach (gm. Olsztynek). odpowiadało II klasie. ChZT-Mn i ChZT-Cr w pierwszym Marózka w badanym przekroju prowadziła wody II przekroju (powy Ŝej R ączek) spełniało normy III klasy, a w klasy czysto ści, o czym zadecydowały BZT 5, fosforany i Pi ątkach odpowiadało II klasie czysto ści. saprobowo ść sestonu. Pozostałe wska źniki fizykochemiczne oraz miano coli odpowiadały I klasie. W Zwi ązki azotu i fosforu - st ęŜ enia charakterystyczne poprzednim roku bada ń tj. w 2000, jako ść wody w tym azotu amonowego i azotanowego odpowiadały I klasie, Dziennik Urz ędowy - 2559 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. punkcie równie Ŝ wskazywała na II klas ę. Zadecydowały o Jezioro Kownatki charakteryzuje si ę II klas ą tym te same wska źniki co w roku 2003. podatno ści ą na degradacj ę. Jest jeziorem przepływowym, Klasyfikacj ę wód Marózki w 2003 r. w poszczególnych znacznie obci ąŜ onym u Ŝytkowaniem rekreacyjnym (około grupach zanieczyszcze ń przedstawiono poni Ŝej: 50 000 t/rocznie). Na jeziorze prowadzona jest równie Ŝ intensywna gospodarka rybacka. Zarówno w okresie Substancje organiczne - wyra Ŝone jako BZT 5 wiosennym, jak i letnim, wody jeziora charakteryzują si ę kwalifikowały rzek ę do II klasy, a jako ChZT -Mn i ChZT -Cr - bardzo wysokim st ęŜ eniem zanieczyszcze ń organicznych. do I klasy, Wody cechuje niska przezroczysto ść . Wyst ępuj ą bardzo wysokie st ęŜ enia azotu mineralnego i fosforu. Zwi ązki azotu i fosforu - zwi ązki azotu odpowiadały I Ponadnormatywne zawarto ści substancji biogennych klasie czysto ści. Fosforany spełniały wymogi II klasy, a wskazuj ą na wysok ą trofi ę wód jeziora. W wodach akwenu fosfor ogólny – I. St ęŜ enia charakterystyczne fosforanów i coraz cz ęś ciej pojawiaj ą si ę zakwity fitoplanktonu. fosforu ogólnego wynosiły odpowiednio 0,24 mg PO 4/l i Ze wzgl ędu na mał ą cz ęstotliwo ść bada ń stanu 0,1 mg P/l, czysto ści jeziora Kownatki, trudna do przeprowadzenia jest rzeczywista analiza zmian jego jako ści. Stan hydrobiologiczny rzeki wyra Ŝony wska źnikiem W takiej sytuacji niepokoj ący jest stan czysto ści saprobowo ści sestonu, odpowiadał II klasie czysto ści, pozostałych jezior na terenie gminy, które s ą zazwyczaj stosunkowo płytkie o du Ŝej podatno ści na degradacj ę i Stan sanitarny - miano coli typu kałowego w przekroju ograniczonych mo Ŝliwo ściach samooczyszczania wód. przyuj ściowym, w Kurkach, spełniało normy I klasy W ocenie stanu czysto ści jezior pomocne s ą badania czysto ści. kąpielisk. Na terenie gminy Kozłowo znajduj ą si ę dwa kąpieliska, z których jedno to k ąpielisko zorganizowane, a Stan czysto ści pozostałych cieków wodnych drugie to k ąpielisko zwyczajowe. Wykaz k ąpielisk Pozostałe wyst ępuj ące na terenie gminy cieki nie s ą zlokalizowanych na terenie gminy wraz z ich ocen ą stanu obj ęte badaniami jako ści wód. Bior ąc jednak pod uwag ę technicznego dokonanego przez Pa ństwowy Powiatowy niewielk ą ilo ść istniej ącej sieci kanalizacji sanitarnej oraz Inspektorat Sanitarny w Nidzicy w sezonie turystycznym stan czysto ści monitorowanych cieków wodnych (np. 2003, przedstawiono w tabelach poni Ŝej. Nidy), mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe pozostałe istniej ące na terenie gminy cieki, a przede wszystkim te przepływaj ące Stan techniczny k ąpielisk w sezonie turystycznym 2003 - przez nieskanalizowane miejscowo ści, równie Ŝ prowadz ą cz. 1 Tabela 29 Urz ądzenia wody w znacznym stopniu obci ąŜ one zanieczyszczeniami Punkt Nazwa sanitarne Miejscowo ść Pla Ŝa Szatnia czerpania bakteriologicznymi. zbiornika (WC, wody Powa Ŝnym źródłem zanieczyszcze ń wód jest uprawa natryski) Gmina Kozłowo roli i hodowla zwierz ąt. Stosowane w rolnictwie nawozy Jezioro Kownatki zorganizowana są jest jest sztuczne i pestycydy w znacznej cz ęś ci spłukiwane s ą z Kownatki Jezioro Szkotowo prowizoryczna brak brak brak wodami opadowymi do cieków wodnych, powoduj ąc ich Szkotowskie zanieczyszczenie. Odpady płynne z hodowli zwierz ąt - Źródło: Pa ństwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Nidzicy. gnojowica, trafiaj ąca na pola bez Ŝadnego przetworzenia, równie Ŝ przyczynia si ę do znacznego ska Ŝenia wód oraz Stan techniczny k ąpielisk w sezonie turystycznym 2003 - gleb. cz. 2 Tabela 30 Pomosty, Odległo ść Sprz ęt Usuwanie Z tego wzgl ędu istniej ący niezadowalaj ący stan Nazwa boje org. od źródła Zaniecz. Miejscowo ść ratowniczy, nieczysto ści zbiornika kąpieliska zaniecz. kąpieliska czysto ści cieków wodnych na obszarze gminy wymaga ratownik stałych dla dzieci (ścieki) podj ęcia zdecydowanych działa ń w kierunku Gmina Kozłowo uporz ądkowania gospodarki wodno - ściekowej. Wymaga Jezioro Kownatki jest jest kosze 2 000m brak to inwestycji, przede wszystkim w rozbudow ę kanalizacji Kownatki Jezioro sanitarnej. Szkotowo Szkotow brak brak kosze 2 000m brak skie Źródło: Pa ństwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Nidzicy. 4.4.3.2. Stan czysto ści zbiorników wodnych

Przydatno ść wód do k ąpieli w zbiornikach jeziornych Zbiorniki wodne s ą bardziej podatne na bada równie Ŝ Pa ństwowy Powiatowy Inspektorat zanieczyszczenia głównie ze wzgl ędu na poło Ŝenie w Sanitarny w Nidzicy. Na terenie gminy Kozłowo w latach zagł ębieniach terenu. Podlegaj ą one wpływom od 2001 do 2003 kontrolowane było k ąpielisko otaczaj ącego obszaru zwi ązanym ze spływem wód zorganizowane na jeziorze Kownatki oraz k ąpielisko powierzchniowych zawieraj ących zwi ązki biogenne, a zwyczajowe na jeziorze Szkotowskim. substancje zanieczyszczaj ące mog ą by ć trwale kumulowane w osadach dennych. Kownatki

Jeziora - kąpielisko jezioro Kownatki strona prawa - woda Na terenie gminy Kozłowo wyst ępuj ą 4 jeziora. Badaniami spełniała w badanym zakresie warunki jakim powinna kontrolnymi do roku 2002 nie było obj ęte Ŝadne z nich. W odpowiada ć woda w k ąpieliskach i mo Ŝe by ć roku 2002 WIO Ś Olsztyn dokonał szczegółowej oceny wykorzystywana do k ąpieli i sportów wodnych jeziora Kownatki. (Orzeczenia PPIS w Nidzicy: 57/03 z dnia 8 lipca Zestawienie wyników bada ń stanu czysto ści jeziora 2003 r., Nr 87/02 z dnia 17 lipca 2002 r., Nr 77/01 z Kownatki przedstawia tabela 28. dnia 4 lipca 2001 r.).

Stan czysto ści jeziora Komnatki Tabela 28 Szkotowo Nazwa jeziora Podatno ść na degradacje Klasa czysto ści Rok 2002 Jezioro Kownatki II II - kąpielisko jezioro strona lewa - woda spełniała w Źródło: WIO Ś Olsztyn za rok 2002. badanym zakresie warunki jakim powinna odpowiada ć Dziennik Urz ędowy - 2560 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

woda w k ąpieliskach i mo Ŝe by ć wykorzystywana do eksploatacyjnym budowli oraz udra Ŝnianiu biegu rzek, kąpieli i sportów wodnych (Orzeczenia PPIS w poprzez usuwanie powalonych drzew. Nidzicy: Nr 62/03 z dnia 8 lipca 2003 r., Nr 88/02 z Wyst ępowanie potencjalnego zagro Ŝenia dnia 17 lipca 2002 r., Nr 79/01 z dnia 4 lipca 2001 r.). powodziowego na wybranych rzekach przepływaj ących przez gmin ę Kozłowo odzwierciedlaj ą mi ędzy innymi Przydatno ść do k ąpieli badanego na terenie gminy pomiary charakterystycznych przepływów z wieloleci kąpieliska świadczy o braku zagro Ŝeń sanitarnych dla wykonane na ich biegu w ró Ŝnych przekrojach czysto ści jezior. Na długookresowe utrzymanie takiej pomiarowych. jako ści wód w zbiorniku jeziornym b ędzie miało wpływ Warunki hydrologiczne dotycz ące przepływów w rzekach uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie jego Nida i Szkotówka, zamieszczono w poni Ŝszej tabeli 31. zlewni. Bezpo średni wpływ na jako ść wód wszystkich Charakterystyczne przepływy za okres 1956 - 1990 zbiorników maj ą cieki je zasilaj ące. Wieloletni dopływ Tabela 31 Przepływ [m 3/s] słabo lub w ogóle nieoczyszczonych ścieków do Rzeka Przekrój zbiorników wodnych przyczynia si ę do obni Ŝenia jako ści NNQ SNQ SSQ SWQ Kozłowo 1) bd 0,13 0,44 2,15 wód jezior du Ŝych i gł ębokich, a tak Ŝe do przyspieszenia Nida Pow. uj ścia rzeki bd 0,40 1,31 6,49 eutrofizacji lub degradacji jezior małych i płytkich. Do Szkotówki nadmiernego obci ąŜ enia wód zwi ązkami azotu i fosforu Szkotówka Sarnowo 2) bd 0,42 1,27 7,52 Źródło: przyczynia si ę równie Ŝ intensywne rolnictwo. 1) - WIO Ś Olsztyn, Raport; Powa Ŝnym problemem nios ącym zagro Ŝenie jako ści 2) - Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego wód w jeziorach na terenie gminy, mo Ŝe by ć Gminy Kozłowo, WIO Ś Olsztyn 1999 r.; niekontrolowany rozwój osiedli letniskowych nad ich bd - brak danych. brzegami. Powstaj ą one bez zachowania stref ochronnych i nie posiadaj ą cz ęsto odpowiedniej infrastruktury W mniejszych ciekach wyst ępuj ących na terenie technicznej. Niewła ściwe zagospodarowanie oraz gminy, z racji ich niewielkich zlewni maj ą miejsce przeinwestowanie obszarów wokół jezior (bezpo średnich stosunkowo niskie przepływy wód, które nie powoduj ą zlewni), bardzo intensywnie oddziałuje zwłaszcza na zagro Ŝenia powodziowego. Mog ące si ę zdarzy ć w jeziora podatne na degradacj ę. Do niskich kategorii pod dolinach tych cieków zalewy, b ędą miały niewielkie wzgl ędem podatno ści na degradacj ę nale Ŝą wszystkie rozmiary. W wielu miejscach brzegi rzek zostały wyst ępuj ące na obszarze gminy jeziora. umocnione. Zabiegi melioracyjne polegaj ą głównie na Przypuszczalny stan czysto ści jezior na terenie gminy, odprowadzaniu okresowych nadwy Ŝek. Retencja wymaga podj ęcia działa ń zmierzaj ących do poprawy naturalna oraz urz ądzenia pi ętrz ące zapobiegaj ą jako ści tych wód. Dla wszystkich jezior zlokalizowanych zagro Ŝeniom powodziowym. Obecnie szereg urz ądze ń na obszarze gminy bardzo istotne b ędzie wyeliminowanie reguluj ących stosunki wodne, zarówno cieków zagro Ŝenia wynikaj ącego z niekontrolowanego podstawowych, a w szczególno ści obiektów melioracji korzystania z pobytów rekreacyjnych na terenach szczegółowej wymaga podj ęcia działa ń renowacyjnych. poło Ŝonych w pobli Ŝu jezior. Tak Ŝe obecne (Wykaz urz ądze ń wodnych o funkcji reguluj ącej przepływy zagospodarowanie cz ęś ci zlewni jeziornych wymaga w ciekach, został zamieszczony w rozdziale III pilnego uregulowania, bowiem jeziora w poł ączeniu z Infrastruktura, punkcie 3.2. „Urz ądzenia wodne”, bogactwem przyrody stanowi ą najwi ększy potencjał niniejszego opracowania). rekreacyjno-turystyczny na obszarze gminy Kozłowo. 4.4.5. Zagro Ŝenia dla wód powierzchniowych i 4.4.4. Melioracje i zagro Ŝenie powodziowe podziemnych

Sie ć rowów melioracyjnych jest stosukowo g ęsta. Powa Ŝnym źródłem zagro Ŝeń dla wód podziemnych i Stałe mokradła zajmuj ą niewielkie obszary - w dolinach powierzchniowych wyst ępuj ących na terenie gminy, prócz rzek Nida, Szkotówka i Marózka, a mokradła okresowe niewystarczaj ącej infrastruktury kanalizacyjnej i prawie wzdłu Ŝ wszystkich cieków. oczyszczalni ścieków, jest intensywna uprawa roli i Całkowita długo ść rzek na terenie gminy Kozłowo hodowla zwierz ąt, zwłaszcza na skal ę przemysłow ą oraz wynosi 71,4 km, w tym uregulowanych 59,0 km, natomiast turystyka i rekreacja nad jeziorami znajduj ącymi si ę w cieków szczegółowych (rowów melioracyjnych otwartych) gminie. 217,4 km. Brak wyst ępowania wałów Zanieczyszczenie wód powierzchniowych zwi ązkami przeciwpowodziowych. biogennymi stanowi powa Ŝny problem ochrony Na terenie gminy zagro Ŝenia powodziowe mog ą środowiska, poniewa Ŝ prowadzi do zanieczyszczenia wyst ąpi ć jedynie w przypadku splotu niekorzystnych płytkich wód podziemnych stanowi ących źródło wody zjawisk hydrologicznych, np. intensywne opady, szybkie pitnej w wi ększo ści gospodarstw wiejskich oraz powoduje topnienie śniegów, zjawiska lodowe, powoduj ące zanieczyszczanie wód Bałtyku. podwy Ŝszenie stanu wód w rzekach. Obecnie ewentualne takie zagro Ŝenie wyst ępuje 4.4.5.1. Potencjalne zagro Ŝenia jezior na terenie gminy lokalnie na rzece Nida, która jest w zasadzie typowym Kozłowo nizinnym ciekiem, charakteryzuje si ę niewielkimi spadkami średnio poni Ŝej 0,5%. Wszystkie wi ększe zbiorniki wodne na terenie gminy Z wieloletnich obserwacji wynika, Ŝe przy wi ększych Kozłowo charakteryzuj ą si ę znaczn ą podatno ści ą na nawet spływach podwy Ŝszenie si ę poziomu wody na degradacj ę, o wodach zanieczyszczonych i ograniczonych rzekach mo Ŝe spowodowa ć lokalne tylko zalewy mo Ŝliwo ściach samooczyszczania wód. przyległych do nich gruntów i cz ęś ciowo mo Ŝe tak Ŝe W pobli Ŝu jezior zlokalizowane s ą k ąpieliska i pla Ŝe, z zagrozi ć zlokalizowanym na nich budowlom wodnym których w sezonie letnim korzysta znaczna ilo ść turystów (jazy, zastawki). Ryzyko wyst ąpienia takiej sytuacji mo Ŝna jak i okolicznych mieszka ńców. zmniejszy ć dzi ęki prawidłowym zabiegom Zgodnie z literatur ą, obok spływu wód powierzchniowych z miast, warto ść eksportu obszarowego Dziennik Urz ędowy - 2561 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. substancji biogennych jest najwi ększa dla terenów obornikowych lub w pryzmach na polach, wypasania intensywnego rolnictwa, a za takie mo Ŝna uzna ć obszary zwierz ąt blisko cieków wodnych lub ich pojenia w rzekach otaczaj ące omawiane akweny. Ochrona takich zbiorników czy jeziorach, niewła ściwego stosowania nawozów jest do ść trudna. Jednak mo Ŝliwe jest zmniejszenie mineralnych, mycia maszyn rolniczych (np. opryskiwaczy) ładunku substancji biogennych wprowadzanych do jezior z na podwórkach lub w pobli Ŝu uj ęć wody, czy otwartych terenów rolniczych mi ędzy innymi przez: zbiorników wodnych. Stosowane w rolnictwie nawozy - zachowanie istniej ących i wprowadzanie nowych sztuczne i pestycydy s ą w znacznej cz ęś ci spłukiwane z pasów trwałej szaty ro ślinnej (zadrzewie ń, zakrzewie ń, wodami opadowymi do cieków wodnych, powoduj ąc ich łąk), zanieczyszczenie. Szkodliwe zwi ązki przedostaj ą si ę do - stosowanie przedplonów, śródplonów i poplonów w wód gruntowych, a nast ępnie zatruwaj ą źródła wody celu unikania pozostawiania odsłoni ętej gleby, pitnej, co stwarza zagro Ŝenie dla zdrowia ludzi, głównie - stosowanie nawo Ŝenia mineralnego w mniejszych mieszka ńców wsi. dawkach, wielokrotnie - w okresach gdy Z bada ń monitoringowych wynika, Ŝe Polska zapotrzebowanie ro ślin na substancje nawozowe jest odprowadza do Bałtyku około 200 tysi ęcy ton azotu najwi ększe, ogólnego i około 13 tysi ęcy ton fosforu rocznie. Zgodnie z - dąŜ enie do zwi ększenia zawarto ści substancji postanowieniami Komisji Helsi ńskiej nasz kraj zobowi ązał organicznej w glebie co zwi ększa pojemno ść wodn ą i si ę do redukcji zanieczyszczenia ze źródeł rolniczych i retencj ę wody w glebie (m. in. przez stosowanie osiedli wiejskich o 80% do 2020 r. Równie Ŝ regulacje Unii nawo Ŝenia organicznego). Europejskiej oraz prawo polskie nakładaj ą na rolników W prowadzeniu jakichkolwiek zabiegów w zlewni, a dbało ść o ochron ę terenów wiejskich. Nawozy naturalne zwłaszcza agrotechnicznych i melioracyjnych, konieczna maj ą by ć przechowywane na nieprzepuszczalnych płytach jest współpraca z Instytutem Meteorologii i Gospodarki zabezpieczonych przed przeciekaniem nieczysto ści do Wodnej w celu mo Ŝliwie najbardziej wła ściwego gruntu oraz w szczelnych zbiornikach. Oznacza to wykorzystania warunków hydrometeorologicznych. konieczno ść prawidłowego zagospodarowania nawozów Warunkiem poprawy jako ści wód jezior jest naturalnych. Po wej ściu do UE, polskie gospodarstwa uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej w gminie będą musiały mie ć płyty obornikowe oraz zbiorniki na Kozłowo, jak równie Ŝ na terenie całej zlewni zbiorników. gnojówk ę i gnojowic ę. Jest to jeden z niezb ędnych Nale Ŝy ograniczy ć niekontrolowan ą zabudow ę warunków ubiegania si ę o unijne dopłaty do produkcji rekreacyjn ą, która ma cz ęsto charakter bezprawny i rolnej. usytuowana jest w bliskiej strefie przybrze Ŝnej jezior. Obowi ązek posiadania zbiorników o pojemno ści W celu okre ślenia i ocenienia efektywno ści umo Ŝliwiaj ącej gromadzenie co najmniej 4-miesi ęcznej realizowanych przedsi ęwzi ęć ochronnych w zlewni, produkcji nawozu naturalnego w postaci płynnej, istnieje konieczno ść prowadzenia ci ągłych, wieloletnich wprowadziła ustawa z 26 lipca 2000 r. o nawozach i bada ń monitoringowych jezior i ich zlewni. Konieczno ść ta nawo Ŝeniu (Dz. U. Nr 89 z 24 pa ździernika 2000 r., wynika z faktu, Ŝe zmiany warto ści wska źników i poz. 18). W omawianej ustawie w art. 30 p. 2 proponuje oznacze ń chemicznych i biologicznych si ę 8-letni okres na dostosowanie si ę gospodarstw rolnych charakteryzuj ących stan czysto ści wód jezior i ich do wymogu posiadania szczelnych urz ądze ń do dopływów s ą sezonowe. magazynowania odchodów zwierz ęcych. Zgodnie z Przedsi ęwzi ęcia ochronne aby były skuteczne, nie ustaw ą o nawozach i nawo Ŝeniu, do roku 2008 wszystkie mog ą by ć realizowane metodami dora źnymi ale musz ą gospodarstwa hodowlane b ędą musiały posiada ć zbiorniki by ć wprowadzane kompleksowo. Ochrona jezior musi i płyty. Zbiorniki i płyty powinny by ć zabezpieczone przed obejmowa ć obszar całej zlewni. Pod wzgl ędem formalnym przenikaniem wycieku do gruntu, dlatego powinny by ć powinna przyj ąć form ę o randze planu regionalnego lub wykonane solidnie i z materiałów wysokiej jako ści. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wykorzystanie nawozów naturalnych reguluje natomiast Nale Ŝy wdro Ŝyć działania administracyjne i kontrolne Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia (WIO Ś, S ądy Grodzkie, Słu Ŝby Ochrony, Stra Ŝ Rybacka), 1 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowego sposobu które sprawowałyby nadzór nad działaniami stosowania nawozów oraz prowadzenia szkole ń z zakresu prowadzonymi w zlewni jezior i które egzekwowałyby ich stosowania. przestrzeganie prawa poprzez nakładanie kar i opłat. Zagro Ŝenie powodowane obecno ści ą przemysłowych ferm drobiu, czy przemysłowych ferm tuczu trzody 4.4.5.2. Zagro Ŝenia pochodzenia rolniczego chlewnej wynika najcz ęś ciej wła śnie z braku odpowiedniej infrastruktury zabezpieczaj ącej przed przedostawaniem Najwi ększym źródłem zanieczyszcze ń pochodzenia si ę produktów odpadowych do gruntu oraz z faktu rolniczego s ą niewła ściwie składowane odchody niewła ściwego zagospodarowywania przede wszystkim zwierz ęce (niewiele gospodarstw ma zbiorniki na pozostało ści płynnych z hodowli zwierz ąt. Wyst ępowanie gnojówk ę i gnojowic ę) zawieraj ące do 100 razy wi ęcej ferm wi ąŜ e si ę równie Ŝ z bardzo du Ŝą emisj ą substancji biogenów ani Ŝeli ścieki miejskie. Zwi ązki azotu zawarte w odorowych. nawozach naturalnych (gnojówka, gnojowica) oraz w Przemysłowe fermy hodowlane, ze wzgl ędu na postaci nawozów sztucznych s ą niezb ędne w rolnictwie. potencjalne zagro Ŝenie jakie nios ą dla środowiska, zostały Mog ą one jednak stanowi ć powa Ŝne zagro Ŝenie dla zaliczone do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco środowiska naturalnego, je Ŝeli nie stosuje si ę ich zgodnie oddziaływa ć na środowisko. Postanowienia w tej sprawie z planami nawozowymi lub przechowuje si ę je w reguluje Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia niewła ściwy sposób. Azotany przedostaj ące si ę w 24 wrze śnia 2002 r. w sprawie okre ślenia rodzajów nadmiarze do wód powoduj ą mi ędzy innymi zakwity przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na glonów. Glony zu Ŝywaj ą rozpuszczony w wodzie tlen - środowisko oraz szczegółowych kryteriów zwi ązanych z gin ą ryby i inne zwierz ęta. Gdy zawarto ść tlenu kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęć do sporz ądzenia raportu gwałtownie spadnie, obumieraj ą równie Ŝ glony, a ich oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2002 r. Nr 179, gnij ące osady znowu zu Ŝywaj ą tlen. Równowaga zostaje poz. 1490) na długo zaburzona. Zagro Ŝenia powstaj ą równie Ŝ w Rozporz ądzenie okre śla rodzaje przedsi ęwzi ęć wyniku składowania obornika na nieszczelnych płytach mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, Dziennik Urz ędowy - 2562 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na Zestawienie klasyfikacji gleb - pastwiska Tabela 34 środowisko oraz rodzaje przedsi ęwzi ęć , dla których Klasa gleboznawcza pastwisk w uj ęciu obowi ązek sporz ądzania raportu o oddziaływaniu na Powiat/gmina powierzchniowym [ha] I II III IV V VI VI Z Razem środowisko mo Ŝe by ć wymagany. Zgodnie z t ą Nidzicki 0 0 244 2 760 1 869 442 0 5 315 klasyfikacj ą (§ 2 ust. 1 pkt 7) sporz ądzenia raportu o Kozłowo 0 0 139 964 475 133 0 1 711 oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko jako Źródło: Starostwo Powiatowe w Nidzicy, Roczne sprawozdanie geodezyjne przedsi ęwzi ęcia mog ącego znacz ąco oddziaływa ć na stan na dzie ń 1 stycznia 2000 r.; środowisko wymagaj ą: chów lub hodowla zwierz ąt w liczbie nie ni Ŝszej ni Ŝ 240 du Ŝych jednostek Zestawienie klasyfikacji gleb – lasy Tabela 35 Klasa gleboznawcza lasów w uj ęciu przeliczeniowych inwentarza (DJP - współczynniki DJP s ą Powiat/gmina powierzchniowym [ha] okre ślone w zał ączniku do rozporz ądzenia). Z kolei za ś I II III IV V VI Razem zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 8, ppkt e sporz ądzenia raportu o Nidzicki 0 0 22 606 1 106 1 021 2 755 oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko mog ą Kozłowo 0 0 9 181 179 113 482 Źródło: Starostwo Powiatowe w Nidzicy, Roczne sprawozdanie geodezyjne wymaga ć: chów lub hodowla zwierz ąt, w liczbie nie stan na dzie ń 1 stycznia 2000 r.; ni Ŝszej ni Ŝ 50 du Ŝych jednostek przeliczeniowych inwentarza (DJP). Zestawienie gruntów nie obj ętych klasyfikacj ą Dopuszcza si ę lokalizacj ę ferm hodowlanych gleboznawcz ą Tabela 36 Powierzchnia gruntów nie obj ętych klasyfikacj ą mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko jedynie w Powiat/gmina przypadku, gdy gminny program ochrony środowiska gleboznawcz ą[ha] Nidzicki 41 897 przewiduje tak ą mo Ŝliwo ść . Kozłowo 5 197 Rozwi ązaniem problemu wytwarzanej gnojówki, Źródło: Starostwo Powiatowe w Nidzicy, Roczne sprawozdanie geodezyjne gnojowicy mo Ŝe by ć poddawanie ich fermentacji stan na dzie ń 1 stycze ń 2000 r.; beztlenowej w bioreaktorach, w celu dalszego wykorzystania rolniczego. Bioreaktory stanowi ć mog ą Zbiorcze zestawienie klasyfikacji gleboznawczej gleb wyposa Ŝenie indywidualnych ferm (np. technologia VISA). gminy, pod wzgl ędem ich przydatno ści rolniczej Istnieje równie Ŝ mo Ŝliwo ść budowy wspólnej instalacji dla przedstawiono w tabeli 37. tego typu pozostało ści poprodukcyjnych (np. technologia B.S.F.C.). Zbiorcze zestawienie klasyfikacji gleb na terenie gminy Kozłowo Tabela 37 Klasa bonitacyjna [ha] 4.5. Gleby Gmina 1) I II III IV V VI VI Z N Kozłowo 0 0 403 11 438 5 795 1 378 0 5 197 4.5.1. Charakterystyka typów gleb N1) - nie obj ęte klasyfikacj ą gleboznawcz ą; Źródło: Starostwo Powiatowe w Nidzicy, Roczne sprawozdanie geodezyjne Pokryw ę glebow ą gminy tworz ą przede wszystkim stan na dzie ń 1 stycznia 2000 r.; kompleksy gleb blielicowych, pseudobielicowych oraz brunatnych wyługowanych i kwa śnych. W rejonie Gleby wyst ępuj ące na obszarze gminy w wi ększo ści wyst ępowania piasków zwałowych i wodnolodowcowych zaklasyfikowane zostały do średnich i ni Ŝszych klas zostały wytworzone gleby o składzie mechanicznym bonitacyjnych (klasa IV i V). Gleby klas I i II w ogóle nie piasków słabogliniastych i lu źnych. wyst ępuj ą, a gleby klasy III w bardzo małej ilo ści. Na zdecydowanie mniejszych powierzchniach przede Procentowe zestawienie gleb uwzgl ędniaj ące podział wszystkim w obni Ŝeniach terenu, w s ąsiedztwie małych na klasy gleboznawcze przedstawia poni Ŝsza tabela. cieków, czy te Ŝ w dolinach rzeki Szkotówki, wyst ępuj ą gleby hydrogeniczne (gleby torfowe, torfowo - murszowe, Zbiorcza klasyfikacja gleb gminy na terenie powiatu torfowo - mułowe i murszaste). Tabela 38 Klasa bonitacyjna gleb wyra Ŝona w [%] Szczegółow ą klasyfikacj ę gleb gminy pod wzgl ędem Gmina 1) I II III IV V VI VI Z N ich jako ści bonitacyjnej, z uwzgl ędnieniem podziału na Kozłowo 0 0 15,0 42,3 30,7 24,6 0 12,4 klas ę gleboznawcz ą przedstawiono w poni Ŝej N1) - nie obj ęte klasyfikacj ą gleboznawcz ą; zamieszczonych tabelach 32, 33, 34 i 35. W Źródło: Starostwo Powiatowe w Nidzicy, Roczne sprawozdanie geodezyjne zestawieniach uwzgl ędniono podział na nast ępuj ące klasy stan na dzie ń 1 stycznia 2000 r.;

gleboznawcze: rolna, ł ąkowa, pastwiskowa i le śna. Gmin ę charakteryzuje niski udział procentowy gleb III W tabeli 36 przedstawiono powierzchni ę gruntów nie klasy bonitacyjnej - tylko 1,6% ogólnej powierzchni gminy, obj ętych klasyfikacj ą gleboznawcz ą. natomiast gleby nale Ŝą ce do IV i V klasy bonitacyjnej Klasyfikacje gleb gminy Kozłowo zestawiono dla zajmuj ą na terenie gminy 67,8%, a gleby klasy VI - około porównania z klasyfikacj ą zbiorcz ą dla Powiatu 5,4%. Jednak znaczna cz ęść gleb na terenie gminy Nidzickiego. Kozłowo nie jest obj ęta klasyfikacj ą gleboznawcz ą, grunty

te stanowi ą ponad 20% ogólnej powierzchni gminy. Taki Zestawienie klasyfikacji gleb - grunty rolne Tabela 32 Klasa gleboznawcza gruntów rolnych w uj ęciu powierzchniowym [ha] stan mo Ŝe wynika ć mi ędzy innymi z faktu wył ączenia Powiat/gmina I II III a III b IV a IV b V VI VI Z Razem znacznych obszarów z u Ŝytkowania rolniczego na rzecz Nidzicki 0 0 244 1 926 7 289 12 441 14 422 3 835 0 40 157 Kozłowo 0 0 160 1 190 3 830 4 856 4 833 1 052 0 15 921 terenów innych. Źródło: Starostwo Powiatowe w Nidzicy, Roczne sprawozdanie geodezyjne Pod wzgl ędem przydatno ści rolniczej, 75% gruntów stan na dzie ń 1 stycznia 2000 r.; ornych stanowi ą kompleksy Ŝytni dobry (5) i Ŝytni słaby (6). Je Ŝeli chodzi o u Ŝytki zielone, to 75% powierzchni Zestawienie klasyfikacji gleb - ł ąki Tabela 33 stanowi kompleks średni, a pozostałe 25% kompleks Klasa gleboznawcza ł ąk w uj ęciu Powiat/gmina powierzchniowym [ha] słaby i bardzo słaby. I II III IV V VI Razem Gmina Kozłowo, została równie Ŝ sklasyfikowana przez Nidzicki 0 0 249 3 953 1 451 293 5 946 Kozłowo 0 0 95 1 607 308 80 2 090 Instytut Upraw Nawo Ŝenia i Gleboznawstwa w Puławach Źródło: Starostwo Powiatowe w Nidzicy, Roczne sprawozdanie geodezyjne pod wzgl ędem wska źnika jako ści rolniczej przestrzeni stan na dzie ń 1 stycznia 2000 r.; produkcyjnej w sposób przedstawiony w tabeli 39.

Dziennik Urz ędowy - 2563 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Wska źnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej na terenie 4.5.2. Degradacja naturalna gleb gminy Tabela 39 Ocena gleb w punktach IUNG Na obszarze gminy Kozłowo wyst ępuj ą ogólnie Wska źnik bonitacji Wska źnik bonitacji Gmina średnie i słabe gleby, podatne na degradacj ę. Czynnikiem rolniczej przestrzeni jako ści i przydatno ści produkcyjnej(przedział) rolniczej wpływaj ącym na degradacj ę gleb jest mi ędzy innymi Kozłowo 60,1 - 65,0 45,7 intensywne u Ŝytkowanie rolnicze. Na terenie gminy w Źródło: Program Ochrony Środowiska Województwa Warmi ńsko- strukturze u Ŝytkowania u Ŝytki rolne zajmuj ą prawie 80% Mazurskiego Olsztyn 2002 r.; całkowitej powierzchni gminy. Jako ść gleb jest wi ęc

bardzo istotnym czynnikiem wpływaj ącym na rozwój Wska źnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej rolnictwa, warunkuj ącym wysoko ść i jako ść uzyskiwanych charakteryzuje warunki danego obszaru do produkcji plonów. W celu przeciwdziałania degradacji konieczne jest rolnej. Im warto ść wska źnika wy Ŝsza tym lepsze warunki uwzgl ędnienie stopniowej zmiany struktury u Ŝytkowania dla produkcji rolnej. Im wska źnik ni Ŝszy, tym warunki gleb. Na terenie gminy Kozłowo (na glebach bardzo mniej korzystne. Gmina Kozłowo na podstawie słabych), powinna ona post ępowa ć w kierunku wyznaczonego dla niej wska źnika zalicza si ę do obszaru o ograniczania pól uprawnych na rzecz lasów i u Ŝytków najwy Ŝszym wska źniku spo śród gmin Powiatu zielonych, które najlepiej chroni ą gleb ę. Nidzickiego.

Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej ma 4.5.3. Degradacja chemiczna gleb du Ŝe znaczenie w aspekcie akcesji z Uni ą Europejsk ą.

Zgodnie z programem wsparcia w ramach Planów Gleby na terenie gminy Kozłowo s ą nieco nadmiernie Rozwoju Obszarów Wiejskich, obszary o niekorzystnych zakwaszone, przy czym jest to cecha zwi ązana cz ęś ciowo warunkach gospodarowania (LFA), na których produkcja z charakterem skał macierzystych i przebiegiem procesu rolnicza jest utrudniona ze wzgl ędu na niekorzystne glebotwórczego. Na zakwaszenie gleb wpływ maj ą warunki naturalne, dla gospodarstw poło Ŝonych w ich równie Ŝ zwi ązki siarki i azotu z atmosfery, kwa śne nawozy zasi ęgu otrzymuj ą dopłaty wyrównawcze. sztuczne oraz naturalne. W zwi ązku z wyst ępuj ącym Od jako ści gleb wyst ępuj ących na terenie gminy zakwaszeniem, gleby wymagaj ą wapnowania. uzale Ŝniona jest struktura gatunkowa upraw. Znacz ący Badania odczynu pH gleb gminy prowadzone były udział w produkcji rolnej maj ą uprawy o mniejszych przez Stacj ę Chemiczno - Rolnicz ą Oddział w Olsztynie w wymaganiach glebowo-wodnych - Ŝyto, mieszanki latach 1998 - 2001 na zlecenie producentów rolnych i nie zbo Ŝowe, pszen Ŝyto, kukurydza i ziemniaki. Gleby obejmowały całej powierzchni u Ŝytków rolnych na terenie wyst ępuj ące na terenie gminy sprzyjaj ą równie Ŝ uprawie gminy. ro ślin na cele energetyczne np. wierzby energetycznej, Struktura prowadzonych bada ń na obszarze gminy która ma stosunkowo niskie wymagania glebowe. Mo Ŝe Kozłowo przedstawiono w poni Ŝszej tabeli 39. by ć uprawiana zarówno na glebach u Ŝytkowanych rolniczo jak i na nieu Ŝytkach np. mo Ŝna nimi obsadzi ć ł ąki, Struktura prowadzonych bada ń odczynu gleb i potrzeb skarpy, niecki. wapnowania Tabela 40 Bezpo średni wpływ na rodzaj upraw prócz jako ści gleb Powierzchnia u Ŝytków Ilo ść pobranych ma równie Ŝ produkcja zwierz ęca prowadzona na terenie Powiat/Gmina rolnych przebadanych w próbek gleby [szt.] gminy. Cz ęść uzyskanych plonów jest wykorzystywana latach 1998 - 2001 [ha] jako pasze. Dominuj ącym kierunkiem produkcji zwierz ęcej Nidzicki 18 785,72 5 433 Kozłowo 7 427,26 2 372 na terenie gminy jest tucz trzody chlewnej, hodowla bydła Źródło: Stacja Chemiczno - Rolnicza w Olsztynie oraz drobiu. Na terenie gminy brak wyst ępowania gleb ochronnych. Wyniki przeprowadzonych na terenie gminy bada ń odczynu pH oraz potrzeby wapnowania gleb okre ślone w % za okres 1998 - 2001, przedstawia tabela 41.

Dziennik Urz ędowy - 2564 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Odczyn gleb u Ŝytkowanych rolniczo oraz potrzeby wapnowania (w % powierzchni u Ŝytków rolnych) wyniki średnie z lat 1998 - 2001 Tabela 41 Odczyn (pH) gleby Potrzeby wapnowania Powiat/ Gmina bardzo kwa śny lekko kwa śny oboj ętny zasadowy konieczne potrzebne wskazane ograniczone zb ędne kwa śny Nidzicki 18 38 26 15 3 24 19 17 13 27 Kozłowo 13 37 23 22 5 22 20 14 11 33 Źródło: Stacja Chemiczno - Rolnicza w Olsztynie

Odczyn gleby reguluje pobieranie składników pokarmowych z gleby. Odczyn kwa śny hamuje pobieranie przyswajalnych składników gleby, a równocze śnie zwi ększa dost ępno ść metali ci ęŜ kich i pierwiastków śladowych. Zestawienie odczynu gleb na terenie gminy wraz z potrzebami ich wapnowania przedstawiono w tabeli 40 oraz na poni Ŝszych wykresach 9 i 10.

Rysunek 9. Odczyn gleb u Ŝytkowanych rolniczo na terenie gminy Kozłowo.

zasadow y bardzo 5 % kw a śny 13 % oboj ętny 22 %

lekko kw a śny 23 % kw a śny 37 %

Na tle danych powiatowych dotyczących zakwaszenia - gleby bardzo kwa śne 18% i kwa śne 38%, gmina Kozłowo prezentuje si ę nieco korzystniej, gleby bardzo kwa śne stanowi ą bowiem na jej terenie 13%, a kwa śne 37% (niestety gleby kwa śne - przewy Ŝszaj ą nawet warto ść krajow ą, która wynosi 31%). Jednym z kierunków działa ń mog ącym przyczyni ć si ę do poprawy wydajno ści i jako ści produkcji rolnej w gminie jest ich wapnowanie.

Rysunek 10. Potrzeby wapnowania gleb na terenie gminy Kozłowo.

zb ędne 15 % konieczne 22 %

ograniczone 11 %

potrzebne w skazane 20 % 14 %

Dziennik Urz ędowy - 2565 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Wszystkie gleby zawieraj ą przyswajalne formy fosforu, okresie jesieni, pojemno ści wodnej gleby, wielko ści opadu potasu i magnezu, dost ępno ść tych pierwiastków wpływa netto. Dla Powiatu Nidzickiego st ęŜ enie to wynosiło 3 mi ędzy innymi na wysoko ść i jako ść plonów. 4,6 N - NO 3/dm i było najni Ŝsze w śród wszystkich Dla gminy Kozłowo wła ściwe b ędą poziomy zawarto ści powiatów województwa warmi ńsko-mazurskiego. wymienionych pierwiastków okre ślone przez WIO Ś Najprawdopodobniej jest to wynikiem du Ŝej pojemno ści Olsztyn, ł ącznie dla gleb Powiatu Nidzickiego. wodnej gleb powiatu wynosz ącej znacznie ponad Warto ści te przedstawia si ę nast ępuj ąco: 200 mm. Gleby zawieraj ą równie Ŝ pewne naturalne ilo ści metali Zasobno ść gleb w fosfor - około 20 do 40% gleb na ci ęŜ kich. Zawarto ść metali ci ęŜ kich w glebach gminy terenie powiatu stanowi ą gleby o niskiej i bardzo niskiej Kozłowo utrzymuje si ę na ogół w przedziale zawarto ści zawarto ści fosforu (od 5,0 do 10,0 mg P 2O5/100 g gleby), naturalnych. Dopuszczalne zawarto ści metali ci ęŜ kich w glebach Zasobno ść gleb w potas - około 41 do 60% gleb na okre śla Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia terenie powiatu stanowi ą gleby o niskiej i bardzo niskiej 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie standardów jako ści gleby zawarto ści potasu (zawarto ść zale Ŝy od rodzaju kategorii oraz standardów jako ści ziemi (zał ącznik do agronomicznej gleb), rozporz ądzenia) Dz. U. Nr 165, poz. 1359 z dnia 4 pa ździernika 2002 r. Zasobno ść gleb w magnez - około 41 do 60% gleb na Na terenie gminy obserwowane s ą zmiany terenie powiatu stanowi ą gleby o niskiej i bardzo niskiej degradacyjne gleb, objawiaj ące si ę mi ędzy innymi zawarto ści magnezu (zawarto ść zale Ŝy od rodzaju zakwaszeniem gleb. Wpływa to na zmniejszenie i kategorii agronomicznej gleb). pogorszenie jako ści uzyskiwanych plonów. Bowiem kwa śny odczyn pH gleb, wpływa na pogorszenie W glebach na terenie Powiatu Nidzickiego w ramach przyswajalno ści mikroelementów (Cu, Mn, Zn, oraz Fe). monitoringu prowadzonego od 1997 r. przez Stacje Zmiany te powodowane s ą głównie spalaniem paliw Chemiczno - Rolnicze we współpracy z Instytutem Upraw i (osiadanie zanieczyszcze ń pyłowych i chemicznych, Nawo Ŝenia Gleb (IUNG) w Puławach, badana była zanieczyszczenia komunikacyjne, kwa śne deszcze) oraz zawarto ść azotu mineralnego w gruntach ornych. Liczba zanieczyszczeniami pochodz ącymi z produkcji rolnej i badanych próbek glebowych na terenie powiatu wynosi hodowli zwierz ąt. 10. Wyniki pomiarów za okres od 1997 do 2001 r. W celu zminimalizowania szkód i przeciwdziałaniu przedstawia tabela 42. degradacji nale Ŝy prowadzi ć procesy wapnowania gleb, które zmieniaj ą wła ściwo ści fizykochemiczne i biologiczne Zawarto ść azotu mineralnego w glebach Powiatu gleb. Nidzickiego Tabela 42 Typowa degradacja chemiczna gleb ma miejsce w Powiat 0 -30 cm 30 - 60 cm 60 - 90 cm 0 - 90 cm przypadku ich zanieczyszczenia szkodliwymi Zawarto ść azotu mineralnego wczesn ą wiosn ą w warstwach gleb [kg N/ha] Nidzicki 31,6 13,6 9,2 54,4 substancjami chemicznymi - metalami ci ęŜ kimi, Zawarto ść azotu mineralnego jesieni ą, po sprz ątni ęciu ro ślin w warstwach węglowodorami wielopier ścieniowymi, pozostało ściami po gleb [kg N/ha] stosowanych doglebowo środkach chemicznych ochrony Nidzicki 21,0 11,9 4,5 37,4 Źródło: WIO Ś Olsztyn, Raport o stanie środowiska województwa ro ślin i niewła ściwym stosowaniu osadów ściekowych do warmi ńsko-mazurskiego w roku 2001; nawo Ŝenia gleb. Gleb ę przed degradacj ą mo Ŝna chroni ć mi ędzy innymi Z ogólnej ilo ści azotu mineralnego, wyznaczonego w przez: całym profilu badawczym wczesn ą wiosn ą około 45% - prawidłowe zabiegi rolnicze (uprawowe), azotu wyst ępuje w warstwie ornej, a jesieni ą po zbiorach - stosowanie odpowiednich płodozmianów, nawet ponad 60%. W okresie jesiennym ogólna ilo ść - wła ściwe rozmieszczenie u Ŝytków rolnych i le śnych, azotu mineralnego jest wy Ŝsza ni Ŝ w okresie wiosennym. - wapnowanie gleb zakwaszonych, W ogólnej ilo ści azotu mineralnego około 60 - 80% - przeciwdziałanie erozji, stanowi azot azotanowy. Azot azotanowy jest form ą azotu - rekultywacj ę (odnow ę) terenów zdewastowanych, łatwo dost ępn ą dla ro ślin, ale ulega nagromadzeniu w - zagospodarowanie odpadów komunalnych przez ich glebie (proces nitryfikacji). Nie ulega jednak sorpcji w utylizacj ę i kompostowanie oraz oczyszczanie glebie i jest podatny na straty zarówno przez wymywanie ścieków. jak i utlenianie do atmosfery w formie zwi ązków gazowych (proces denitryfikacji). Tabela 43 przedstawia ilo ść azotu 4.6. Powietrze atmosferyczne azotanowego w glebach Powiatu Nidzickiego w okresie od 1997 do 2001 r. O stanie powietrza decyduje wielko ść i przestrzenny rozkład emisji zanieczyszcze ń ze wszystkich źródeł, z Zawarto ść azotu azotanowego w glebach Powiatu uwzgl ędnieniem przepływów transgenicznych i przemian Nidzickiego Tabela 43 fizykochemicznych zachodz ących w atmosferze. Powiat 0 -30 cm 30 - 60 cm 60 - 90 cm 0- 90 cm Do zagro Ŝeń jakie powoduje zanieczyszczenie Zawarto ść azotu azotanowego wczesn ą wiosn ą w warstwach gleb [kg N/ha] Nidzicki 12,1 7,4 4,6 24,1 powietrza atmosferycznego nale Ŝą mi ędzy innymi: Zawarto ść azotu azotanowego jesieni ą, po sprz ątni ęciu ro ślin w warstwach - zmiany klimatyczne - wzrost st ęŜ eń CO 2, CH 4, N 2O gleb [kg N/ha] oraz freonów i halonów w górnej warstwie atmosfery, Nidzicki 12,5 6,8 2,2 21,5 Źródło: WIO Ś Olsztyn, Raport o stanie środowiska województwa poprzez wzmocnienie efektu cieplarnianego prowadzi warmi ńsko-mazurskiego w roku 2001; do cz ęstszych powodzi, susz, huraganów oraz zmian w tradycyjnych uprawach rolniczych; Na podstawie pomiarów zawarto ści azotu mineralnego - eutrofizacja - nadmiar ilo ści azotu, pochodz ącego z i azotu azotanowego oszacowano stymulowane st ęŜ enie NO 2 i NH 3 docieraj ącego z powietrza do zbiorników azotu azotanowego w wodach gruntowych na terenie wodnych prowadzi do zmian w ekosystemach. powiatu. Stymulowane st ęŜ enie azotanów zale Ŝy od trzech czynników: ilo ści N - NO 3 w profilu glebowym w Powy Ŝsze zjawiska s ą nast ępstwem wzrostu ilo ści substancji zanieczyszczaj ących atmosfer ę. Dziennik Urz ędowy - 2566 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Ewidencja zanieczyszcze ń wprowadzanych do powietrza 4.6.1. Rodzaje emisji zanieczyszcze ń do powietrza Tabela 44 Nazwa zakładu/ Rodzaj Emisja Data Emitor lokalizacja zanieczyszczenia roczna wa Ŝno ści Zanieczyszczenia przemysłowe, powstaj ą w wyniku: 1 2 3 4 5 - spalania paliw: pył, dwutlenek siarki (SO 2), dwutlenek Rok 2000 Przedsi ębiorstw energetyczne - pył całkowity 11,0180 Mg 31.12.2005 azotu (NO 2), tlenek w ęgla (CO), dwutlenek w ęgla o Handlowo- - pył zawieszony 3,3054 Mg (CO 2), Usługowe - dwutlenek siarki 9,7500 Mg PATRYCJA - dwutlenek azotu 0,7005 Mg - procesów technologicznych: fluor (F), kwas siarkowy Gorzelnia - tlenek w ęgla 1,4381 Mg (H 2SO 4), tlenek cynku (ZnO), chlorowodór (HCl), fenol, Rolnicza w Sławce Wielkiej krezol, kwas octowy (CH 3COOH). Przedsi ębiorstw energetyczne - pył całkowity 11,0180 Mg 31.12.2005 o Handlowo- - pył zawieszony 3,3054 Mg Usługowe - dwutlenek siarki 9,7500 Mg Emisja niska, przyczynia si ę do wzrostu st ęŜ eń w PATRYCJA - tlenek w ęgla 0,7500 Mg atmosferze: dwutlenku siarki (SO 2), tlenku w ęgla (CO), Gorzelnia - dwutlenek azotu 1,4381 Mg Rolnicza w tlenków azotu i niemetanowych lotnych zwi ązków Zalesiu organicznych. Gospodarstwo energetyczny - pył całkowity 6,600 Mg 31.12.2005 Rolne technologiczny - pył zawieszony 0,924 Mg Niedanowo - dwutlenek siarki 8,976 Mg Emisja komunikacyjna, powoduje wzrost Roman Pergoł - tlenek w ęgla 29,700 Mg Gorzelnia - dwutlenek azotu 0,601 Mg zanieczyszcze ń gazowych oraz pyłowych, b ędących Rolnicza w efektem: Niborku Rok 2001 - spalania paliw - zanieczyszczenia gazowe: tlenek Olszty ńskie technologiczny - amoniak 3,627 Mg 31.12.2005 węgla (CO), dwutlenek w ęgla (CO 2), tlenki azotu i Zakłady Drobiarskie węglowodory, INDYKPOL S.A. - ścierania opon, hamulców, nawierzchni drogowych - Ferma Drobiu w Rogó Ŝu zanieczyszczenia pyłowe: zawieraj ące ołów, kadm, Osiedlowa energetyczny - pył całkowity 4,127 Mg 31.12.2005 nikiel i mied ź. kotłownia w - pył zawieszony 1,252 Mg Kozłowie - - dwutlenek siarki 8,944 Mg Zakład - tlenek w ęgla 1,492 Mg Gmina Kozłowo jest gmin ą o charakterze rolniczo - Gospodarki - dwutlenek azotu 2,384 Mg Komunalnej i le śnym. Na jej terenie głównymi źródłami zanieczyszcze ń Mieszkaniowej powietrza atmosferycznego s ą zanieczyszczenia w Kozłowie Rok 2002 komunikacyjne - liniowe oraz pochodz ące ze źródeł niskiej „ŁYNA” Sp. z technologiczny - amoniak 4,140 Mg 12.06.2012 emisji, a w mniejszym stopniu przemysłowe. Sfer ę o.o. w Olsztynie - chlor 0,087Mg Ferma Drobiu w - formaldehyd 0,031Mg przemysłow ą w gminie tworz ą głównie małe i średnie Januszkowie przedsi ębiorstwa o profilu produkcyjno-usługowo- Źródło: Starostwo Powiatowe w Nidzicy. handlowym, gdzie dominuj ą głównie zakłady stolarsko- meblarskie. Emisja zwi ązana z działalno ści ą podmiotów Koncentracja źródeł zanieczyszcze ń w gospodarczych zestawionych w powy Ŝszej tabeli odnosi miejscowo ściach gdzie działaj ą zakłady powoduje tak Ŝe, si ę głównie do źródeł energetycznych, zwi ązanych ze zanieczyszczenie w pewnym stopniu okolicznych terenów. stosowanym systemem grzewczym zakładu (rodzaj opału, Stopie ń zanieczyszczenia w du Ŝej mierze zale Ŝy od siły i rodzaj stosowanej instalacji). kierunku (zasi ęg przenoszonych zanieczyszcze ń) oraz cz ęstotliwo ści wiatrów (ilo ść przenoszonych 4.6.2.2. Emisja niska zanieczyszcze ń). Powa Ŝnym problemem wyst ępuj ącym na terenach 4.6.2. Źródła emisji zanieczyszcze ń do powietrza wiejskich gminy jest tzw. niska emisja, b ędąca głównie efektem spalania paliw o niskiej jako ści w paleniskach Główne źródła emisji substancji do powietrza na domowych oraz zwi ązana z działalno ści ą małych terenie gminy stanowi ą małe i średnie zakłady zakładów, niepodlegaj ących obowi ązkowi posiadania przemysłowe, kotłownie oraz ruch komunikacyjny, pozwolenia na wprowadzanie substancji do powietrza. reprezentuj ąc sektory: przemysłowy, komunalny i Niewielka ilo ść budynków jednorodzinnych (szacunkowo transportowy. kilka rocznie) uległo termomodernizacji przez wła ścicieli prywatnych, gdzie zamontowano ogrzewanie olejowe lub 4.6.2.1. Emisja przemysłowa gazowe jako dodatkowe źródło ciepła. Jest to na pewno sposób, który mo Ŝe si ę przyczyni ć do redukcji emisji Do zakładów przemysłowych b ędących źródłem emisji zanieczyszcze ń powietrza na terenie gminy. zanieczyszcze ń pyłowych i gazowych na terenie gminy Prawdopodobna wielko ść emisji zanieczyszcze ń Kozłowo nale Ŝą podmioty posiadaj ące decyzje Starosty pochodz ących ze źródeł niskiej emisji obliczona została Nidzickiego o dopuszczalnym poziomie emisji gazów i na podstawie szacunkowych danych otrzymanych z pyłów wprowadzanych do powietrza. Na terenie gminy Urz ędu Gminy w Kozłowie. takie pozwolenia posiada 6 zakładów. Ze wzgl ędu na du Ŝą ilo ść tego typu źródeł emisji nie Zestawienie zakładów posiadaj ących wymienione jest mo Ŝliwe monitorowanie ka Ŝdego z nich, a tym samym decyzje wydane w latach 2000 - 2002 przez Starost ę okre ślenie dokładnej ilo ści dostaj ących si ę z nich do Nidzickiego przedstawia tabela 44. atmosfery zanieczyszcze ń.

Dziennik Urz ędowy - 2567 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Według danych na terenie gminy Kozłowo istnieje - samochody osobowe jako paliwa u Ŝywaj ą benzyny, około 1638 gospodarstw domowych (przy zało Ŝeniu średnie spalanie na 100 km - 8 litrów benzyny średnio 4 osób w rodzinie), przy czym około 1440 (5,76 kg), stanowi ą indywidualne posesje opalane w ęglem. - samochody ci ęŜ arowe jako paliwa u Ŝywaj ą oleju Pozostała liczba mieszka ń, jest ogrzewana ze zbiorowych nap ędowego, średnie spalanie na 100 km - 36 l oleju cieplików, b ądź za pomoc ą innych źródeł energii cieplnej nap ędowego (29,52 kg). (np. olejem lub gazem). Przyjmuj ąc, Ŝe rocznie w celu ogrzania jednego gospodarstwa domowego spala si ę ok. Emisja zanieczyszcze ń pochodz ących z ruchu 5 ton w ęgla, do atmosfery ze źródeł „niskiej emisji” kolejowego na terenie gminy jest niewielka i nie (gospodarstw domowych) na terenie gminy dostaje si ę w przyczynia si ę w znacz ący sposób do pogorszenia jako ści przybli Ŝeniu: powietrza atmosferycznego. Linia Nr 500 biegn ąca przez - 100,80 Mg SO 2, gmin ę Kozłowo jest zelektryfikowana i poruszaj ą si ę po - 12,24 Mg NO x, niej składy elektryczne. Przebiegaj ąca przez teren gminy - 57,60 Mg CO. linia kolejowa I rz ędu Nr 225 jest niezelektryfikowana ale od 1 pa ździernika 1999 r. na tej linii zostały zawieszone Podane powy Ŝej ilo ści powstaj ących zanieczyszcze ń, przewozy pasa Ŝerskie. nale Ŝy traktowa ć jako szacunkowe. Rzeczywista emisja O stopniu zanieczyszczenia powietrza świadczy zanieczyszcze ń mo Ŝe si ę ró Ŝni ć od wy Ŝej przedstawionej. równie Ŝ skład chemiczny opadów atmosferycznych. Przyczyn ą tego mo Ŝe by ć: Emitowane do powietrza zanieczyszczenia podlegaj ą - spalanie w ęgla o ró Ŝnej kaloryczno ści, przemianom chemicznym i s ą wymywane z atmosfery lub - opalanie drewnem, docieraj ą do powierzchni ziemi jako opad suchy. - spalanie w piecach cz ęś ci odpadów (szczególnie Rozpuszczalne formy zanieczyszcze ń powoduj ą tworzyw sztucznych). zakwaszanie opadu (kwaśne deszcze pH < 5,0) i niekorzystnie wpływaj ą na stan środowiska. 4.6.2.3 Emisja komunikacyjna Na obszarze Powiatu Nidzickiego badania chemizmu opadu atmosferycznego prowadzone były w 2000 r. w Zanieczyszczenia komunikacyjne nale Ŝą do czynników jednym punkcie pomiarowym w Nidzicy, przez WIO Ś najbardziej obci ąŜ aj ących powietrze atmosferyczne. Olsztyn. Wyniki bada ń zawarte w tabeli 46 przedstawiaj ą Szczególnie uci ąŜ liwe s ą zanieczyszczenia gazowe warunki panuj ące na terenie gminy Kozłowo. powstaj ące w trakcie spalania paliw przez pojazdy mechaniczne. Drug ą grup ę emisji komunikacyjnych Zestawienie wyników bada ń chemizmu opadów stanowi ą pyły, powstaj ące w wyniku tarcia i zu Ŝywania si ę atmosferycznych w roku 2000 Tabela 46

Ca NO 2 + elementów pojazdów. Przy ocenie jako ści powietrza SO 4 Pogólny Nogólny kadm mied ź ołów cynk Miejscowo ść CO 3 NO 3 atmosferycznego na terenie gminy Kozłowo, nale Ŝy Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok Mg/rok uwzgl ędni ć ilo ść zanieczyszcze ń pochodz ących z ruchu Nidzica 5 050 1 585 299 46,3 946 0,110 3,0 1,32 22,1 samochodowego, odbywaj ącego si ę na jej obszarze. Źródło: WIO Ś Olsztyn Raporty o stanie środowiska w województwie warmi ńsko-mazurskim w roku 2002 Głównym źródłem emisji zanieczyszcze ń komunikacyjnych drogowych, s ą drogi wojewódzkie, a w Obserwowane obci ąŜ enie powierzchniowe dalszej kolejno ści drogi powiatowe i niewielki fragment zanieczyszczeniami wniesionymi przez opady drogi krajowej Nr 7. Długo ść dróg krajowych, atmosferyczne w roku 2000, nie wskazuje na silne wojewódzkich, powiatowych i gminnych na terenie gminy zanieczyszczenie powietrza. Jednak świadczy o jego wynosi: podwy Ŝszonych warto ściach. Szczególnie wysokie na - droga krajowa - 1,00 km, obszarze gminy Kozłowo s ą wnoszone z opadem roczne - drogi wojewódzkie - 16,40 km, ładunki: siarczanów, azotanów i azotynów oraz fosforu - drogi powiatowe - 118,98 km, ogólnego. - drogi gminne - 93,40 km. Zjawisko to jest niekorzystne i stanowi dodatkowe źródło zanieczyszcze ń obszarowych na terenie gminy. Średnie nat ęŜenie ruchu na drogach gminy Kozłowo Trudna do okre ślenia jest jednak przyczyna takiego stanu. przedstawia tabela 45. Podwy Ŝszony ładunek zanieczyszcze ń wnoszonych przez opady mo Ŝe wynika ć z „migracji” zanieczyszcze ń spoza Średnie nat ęŜ enie ruchu na poszczególnych rodzajach terenu gminy, a nawet powiatu. dróg Tabela 45 Samochody Rodzaj drogi Pojazdy ogółem Samochody osobowe ci ęŜ arowe 4.6.2. Ocena jako ści powietrza na terenie gminy Kozłowo krajowe: (Powiat Nidzicki) Nr 7 10 027 7 019 3 008 wojewódzkie: Nr 538 417 292 125 W roku 2003 WIO Ś Olsztyn wykonał drug ą roczn ą Nr 545 1 701 1 191 510 powiatowe*: ocen ę jako ści powietrza w strefach. Ocena ta wykonana łącznie 912 560 240 została w oparciu o nowe przepisy, wprowadzone w Ŝycie gminne*: łącznie 400 280 120 w 2001 r. (ustawa - Prawo ochrony środowiska) i w * - dane przyj ęte szacunkowo 2002 r. (odpowiednie rozporz ądzenia Ministra Środowiska Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Zarz ąd Dróg do ustawy PO Ś). Wojewódzkich w Olsztynie. Zgodnie z ustaw ą Prawo Ochrony Środowiska strefy

stanowiły aglomeracje o liczbie mieszka ńców powy Ŝej Ilo ść emitowanych zanieczyszcze ń zale Ŝy od 250 tysi ęcy oraz obszary powiatów nie wchodz ące w nat ęŜ enia ruchu, rodzaju pojazdów oraz paliwa skład aglomeracji. Oceny dokonano z uwzgl ędnieniem stosowanego do ich nap ędu. Przy obliczaniu dwóch grup kryteriów, ustanowionych ze wzgl ędu na szacunkowych ilo ści zanieczyszcze ń powstaj ących w ochron ę zdrowia ludzi oraz ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin. wyniku ruchu komunikacyjnego przyjmuje si ę nast ępuj ące zało Ŝenia: Dziennik Urz ędowy - 2568 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Ocena pod k ątem ochrony zdrowia obejmowała ochrony ro ślin. Klasa A przypisywana jest strefie, na nast ępuj ące zanieczyszczenia: obszarze której poziomy st ęŜ eń substancji nie - dwutlenek azotu NO 2, przekraczaj ą warto ści dopuszczalnej. - dwutlenek siarki SO 2, W tabeli 47 i 48 zestawiono klasy wynikowe dla - benzen C 6H6, poszczególnych zanieczyszcze ń oraz klas ę ogóln ą strefy - ołów Pb, z uwzgl ędnieniem kryteriów pod k ątem ochrony zdrowia - pył PM10, oraz ochrony ro ślin. - ozon O 3, - tlenek w ęgla CO. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń oraz klasa ogólna dla ka Ŝdej strefy, uzyskane w ocenie W ocenie pod k ątem ochrony ro ślin uwzgl ędniono: rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów - dwutlenek siarki SO 2, ustanowionych w celu ochrony zdrowia Tabela 47 Symbol klasy wynikowej dla - tlenki azotu NO x, Nazwa Kod Klasa poszczególnych zanieczyszcze ń dla - ozon O . strefy/ strefy/ ogólna 3 obszaru całej strefy powiatu powiatu strefy SO 2 NO 2 PM10 Pb C6H6 CO O3 Kryteria ustanowione ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia Nidzicki 4.28.36.11 A A A A A A A A ludzi i ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin stanowi ą dwie Źródło: WIO Ś Olsztyn niezale Ŝne grupy kryteriów oceny. Celem corocznej oceny jako ści powietrza jest Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskanie informacji o st ęŜ eniach zanieczyszcze ń na oraz klasa ogólna dla ka Ŝdej strefy, uzyskane w ocenie obszarze stref, w zakresie umo Ŝliwiaj ącym: rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów - dokonanie klasyfikacji stref w oparciu o przyj ęte ustanowionych w celu ochrony roślin Tabela 48 Symbol klasy kryteria - dopuszczalny poziom substancji w powietrzu wynikowej dla Nazwa Klasa oraz poziom dopuszczalny powi ększony o margines Kod strefy/ poszczególnych strefy/ ogólna powiatu zanieczyszcze ń dla tolerancji, okre ślone w Rozporz ądzeniu Ministra powiatu strefy Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów. obszaru całej strefy SO 2 NO x O3 Klasyfikacja jest podstaw ą do podj ęcia decyzji o Nidzicki 4.28.36.11 A A A A potrzebie działa ń na rzecz poprawy jako ści powietrza Źródło: WIO Ś Olsztyn w strefie (opracowanie programów ochrony powietrza), - uzyskanie informacji o przestrzennych rozkładach Na podstawie przedstawionych zestawie ń mo Ŝna st ęŜ eń zanieczyszcze ń na obszarze aglomeracji lub stwierdzi ć, Ŝe nie ma znacz ącego zagro Ŝenia dla zdrowia innej strefy, w zakresie umo Ŝliwiaj ącym wskazanie w zakresie badanych zanieczyszcze ń. z tego wzgl ędu na obszarów przekrocze ń warto ści kryterialnych oraz obszarze powiatu, a tym samym gminy w ramach stref okre ślenie poziomów st ęŜ eń wyst ępuj ących na tych zaliczonych do klasy A wymagane b ędą jedynie pomiary obszarach. Informacje te s ą konieczne do okre ślenia wska źnikowe. obszarów wymagaj ących podj ęcia działa ń na rzecz Oceniaj ąc ogólny stan jako ści powietrza na terenie poprawy jako ści powietrza lub - w przypadku uznania Powiatu Nidzickiego a tym samym gminy Kozłowo, mo Ŝna posiadanych informacji za niewystarczaj ące - podj ęcia uzna ć go za zadowalaj ący. Najwi ększa koncentracja dodatkowych bada ń we wskazanych rejonach, zanieczyszcze ń emisji niskiej wyst ępuje we wszystkich - wskazanie prawdopodobnych przyczyn wyst ępowania miejscowo ściach oraz liniowo wzdłu Ŝ ci ągów ponadnormatywnych st ęŜeń zanieczyszcze ń w komunikacyjnych o najwi ększym nat ęŜ eniu ruchu (drogi okre ślonych rejonach. Okre ślenie przyczyn wojewódzkie). W znacznym stopniu na stan powietrza wyst ępowania ponadnormatywnych st ęŜ eń, w atmosferycznego omawianego terenu przyczyniaj ą si ę rozumieniu wskazania źródeł emisji odpowiedzialnych zanieczyszczenia transgraniczne pochodz ące z miasta za zanieczyszczenie powietrza w danym rejonie, Nidzicy. cz ęsto wymaga przeprowadzenia zło Ŝonych analiz, z Wysokie st ęŜ enie pyłu zawieszonego wynika w wykorzystaniem oblicze ń za pomoc ą modeli głównej mierze z obecno ści znacznej ilo ści źródeł niskiej matematycznych. Analizy takie stanowi ą element emisji. Ich stopniowa likwidacja, poprzez rozbudow ę sieci programu ochrony powietrza, ciepłowniczej lub zmian ę no śnika energetycznego (np. - wskazanie potrzeb w zakresie wzmocnienia węgla słabej jako ści na w ęgiel o lepszych parametrach istniej ącego systemu monitoringu i oceny. W trakcie jako ściowych albo gaz), powinna przyczyni ć si ę do oceny rocznej prowadzone s ą analizy jako ści poprawy jako ści powietrza. powietrza, których wyniki mog ą wskaza ć na potrzeb ę reorganizacji systemu monitoringu w województwie. 4.6.3. Ograniczanie emisji zanieczyszcze ń do powietrza- wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych Zaliczenie strefy do okre ślonej klasy zale Ŝy od st ęŜ eń zanieczyszcze ń wyst ępuj ących na jej obszarze i wi ąŜ e si ę Utrzymanie dobrej jako ści powietrza, a nawet popraw ę z wymaganiami dotycz ącymi działa ń na rzecz poprawy jego jako ści mo Ŝna uzyska ć przez ograniczenie jako ści powietrza lub na rzecz utrzymania tej jako ści. szkodliwych dla środowiska technologii, zmniejszenie Wojewoda b ędzie co roku dokonywał oceny poziomu oddziaływania obszarów niskiej emisji na środowisko substancji w powietrzu i klasyfikacji strefy. Dla strefy, w naturalne, stworzenie warunków rozwoju dla gazyfikacji której poziom cho ćby jednej substancji przekracza poziom gminy (budowy sieci gazowej wysokiego ci śnienia i stacji dopuszczalny powi ększony o margines tolerancji lub redukcyjnych, doprowadzenie sieci do miejscowo ści o przekracza poziom dopuszczalny w przypadku gdy zwartej zabudowie), likwidacj ę lub modernizacj ę kotłowni margines tolerancji nie został okre ślony wymagane jest tradycyjnych (zmiana no śnika energii z w ęgla np. na gaz), opracowanie programu ochrony powietrza. popraw ę nawierzchni dróg, budow ę obwodnic, a przede Wynikiem przeprowadzonej oceny rocznej jest wszystkim poprzez zwi ększenie wykorzystania energii ze zaliczenie Powiatu Nidzickiego a tym samym tak Ŝe gminy źródeł odnawialnych. Kozłowo do klasy A dla kryterium okre ślonego dla celu ochrona zdrowia oraz do klasy A według kryteriów dla Dziennik Urz ędowy - 2569 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Mówi ąc o źródłach odnawialnych nale Ŝy mie ć na znacznie słabsze. W konsekwencji, je śli chodzi o uwadze przede wszystkim energi ę wodn ą, wiatrow ą, wykorzystanie energii słonecznej do podgrzewania wody geotermaln ą, promieniowania słonecznego oraz produkcj ę uŜytkowej w budynkach korzy ści mo Ŝna osi ągn ąć w biomasy. Polska dysponuje stosunkowo du Ŝym ciepłym okresie roku, gdy Ŝ wtedy wystarczaj ą proste i potencjałem zasobów odnawialnych. Jest on jednak tanie urz ądzenia z bezpo średnim obiegiem czynnika, zró Ŝnicowany w poszczególnych rejonach naszego kraju. eksploatowane bez obawy zwi ązanej z Do proponowanych źródeł energii odnawialnej, niebezpiecze ństwem zamarzania wody w kolektorach. maj ących mo Ŝliwo ść zastosowania na terenie gminy Badania dotycz ące zastosowania płaskich kolektorów Kozłowo nale Ŝą : powietrznych do niskotemperaturowego ogrzewania powietrza dla suszarni i magazynów produktów rolnych 4.6.4.1. Energia promieniowania słonecznego (EPS) wskazuj ą, Ŝe mo Ŝna uzyska ć dobr ą wydajno ść 250 - 400 W/m 2 Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe okresy zbioru produktów Potencjał energii słonecznej na terenie Warmi ńsko- rolniczych pokrywaj ą si ę z okresami najwi ększego Mazurskiego jest mniejszy ni Ŝ wiatrowej. Region ten nasłonecznienia, co razem z mo Ŝliwo ści ą stosowania do został zaliczony do III strefy zasobów energii słonecznej w procesu prostych i tanich kolektorów słonecznych powinno Polsce. Pozwala to jednak na stosowanie urz ądze ń do sprzyja ć rozwojowi suszarni słonecznych w Polsce. pozyskiwania, przetwarzania w ciepło u Ŝytkowe i magazynowania energii słonecznej. Energia słoneczna 4.6.4.2. Paliwa drzewne mo Ŝe by ć przetwarzana w kolektorach wodnych i powietrznych w ciepło, słu Ŝą ce do ogrzewania Paliwa drzewne są obiecuj ącym źródłem energii pomieszcze ń, wody, suszenia produktów rolnych i odnawialnej w Polsce. Produkcja paliw drzewnych (pelet, drewna. brykietów) odbywa si ę lokalnie. Stwarza to wiele Technologie bezpo średnio oparte światło i ciepło mo Ŝliwo ści inwestycyjnych uniezale Ŝniaj ąc od słoneczne mo Ŝna podzieli ć na cztery zasadnicze zewn ętrznych dostawców opału. kategorie: Do paliw drzewnych zaliczamy pelety, brykiety i zr ębki. - słoneczne technologie grzewcze i chłodzenia, Podstawowym surowcem do produkcji brykietów i pelet s ą wykorzystuj ące stacjonarne kolektory słoneczne trociny tartaczne. Oprócz trocin, jako surowca u Ŝywa si ę przechwytuj ące ciepło sło ńca głównie dla potrzeb tak Ŝe kory i pozostało ści po wycince lasów, wióry i ogrzewania wody oraz ogrzewania i chłodzenia rozdrobnione odpady suchego drewna. pomieszcze ń, PELETY - jest to paliwo ekologiczne w postaci - słoneczne termiczne technologie elektryczne, granulek o kształcie cylindrycznym, średnicy 6-10 mm i przetwarzaj ące energi ę ciepln ą sło ńca na energi ę długo ści 20-30 mm powstałe ze spr ęŜ enia trocin, ścinki, mechaniczn ą turbiny, która z kolei poprzez generator wiórów i innych odpadków powstałych przy obróbce jest przetwarzana w energie elektryczn ą, drewna. Oznacza to, Ŝe z niepotrzebnych drewnianych - słoneczne technologie fotoelektryczne resztek powstaje pełnowarto ściowy materiał opałowy. Jest (fotowoltaiczne), polegaj ące na bezpo średnim to produkt w 100% naturalny, do wytworzenia którego nie przetwarzaniu światła w energi ę elektryczn ą, z wykorzystuje si ę Ŝadnych dodatkowych komponentów. uŜyciem specjalnych półprzewodników, Przy spalaniu pelet uzyskujemy 0% emisji CO 2, gdy Ŝ - pasywne technologie słoneczne, wykorzystuj ące form ę wcze śniej ro śliny t ą sam ą ilo ść CO 2 wchłaniaj ą w procesie i materiał budynków dla przechwytywania EPS, w celu fotosyntezy. Kolejn ą korzy ści ą z zastosowania pelet jako ograniczania wykorzystywania o świetlenia, paliwa jest mała ilo ść popiołu (powstałego podczas dodatkowego ogrzewania i chłodzenia. spalania), który jest w pełni warto ściowym nawozem W odró Ŝnieniu od po średnich form energii słonecznej, naturalnym. które s ą wykorzystywane ju Ŝ od dawna, bezpo średnie Technologia ta bez wi ększych modyfikacji została wykorzystanie EPS jest obecnie w fazie rozwoju. przeniesiona do energetyki, do produkcji paliwa z Technologie wykorzystania EPS wyst ępuj ą w Polsce w biomasy. Produkcja polega na poddaniu dowolnej niewielkim stopniu. Powodowane jest to w mniejszym biomasy trzem kolejnym procesom: suszeniu, mieleniu i stopniu ograniczon ą liczb ą dni słonecznych lecz przede prasowaniu. Pakowane s ą w worki 20 kg i worki BIG-BAG wszystkim stosunkowo wysokim kosztem urz ądze ń do 1000 kg. wykorzystania EPS. Warto ść opałowa pelet porównywalna jest z sezonowanym drewnem lub dobrej jako ści w ęglem Charakterystyka promieniowania na obszarze Polski kamiennym. (warto ści średnie) Tabela 49 X- VI- m-ce I-XII IV-IX Orientacyjne parametry techniczne pelet Tabela 50 Okres III VIII Parametr Warto ść Nasłonecznienie h 1600 1200 400 750 Napromieniowanie KWh/m 2 • a 1000 775 225 440 warto ść opałowa 18,5 MJ/kg Stosunek popiół ok. 0,6 % nasłonecznienia do % 18,2 27,4 9,2 34,0 siarka ok. 0,02 % liczby godzin w roku chlor ok. 0,01 % Źródło: Materiały informacyjne 3 ci ęŜ ar wła ściwy ok. 0,75 kg/dm Źródło: Materiały informacyjne Najbardziej zauwa Ŝalne jest stosowanie materiałów i technik pasywnych technologii słonecznych w nowym Do podstawowych zalet paliwa w formie pelet nale Ŝy: budownictwie. Niemniej jednak z szeregu - tania, pozyskiwana w okolicy energia opałowa, przeprowadzonych bada ń wynika, Ŝe ju Ŝ teraz istniej ą - wspaniałe warto ści opałowe, realne mo Ŝliwo ści szerszego i efektywniejszego - zu Ŝywanie wył ącznie naturalnych, odnawialnych wykorzystania EPS w Polsce. Z bada ń do świadczalnych surowców, wynika, Ŝe w sezonie maj - sierpie ń instalacje słoneczne - brak składników chemicznych, wspomagaj ące ogrzewanie wody mog ą pokrywa ć do 40% - wysoka jako ść produkcji podlegaj ąca stałej kontroli, ich zapotrzebowania na energi ę. Poza sezonem wyniki s ą - wprowadzenie ekologicznego obiegu surowców, Dziennik Urz ędowy - 2570 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

- przyczynienie si ę do oczyszczenia atmosfery, korzeniowym. Drewno wierzbowe pozyskiwane z plantacji - brak dodatkowej emisji CO 2, energetycznych u Ŝytkowa ć mo Ŝna w postaci zr ębów - wytworzenie pełnowarto ściowego, naturalnego (mniej lub bardziej rozdrobnionych), brykietów i palet. nawozu po spaleniu pelet, Nale Ŝy równie Ŝ podkre śli ć, Ŝe wprowadzenie szybko - materiał opałowy z bilansem energetycznym znacznie rosn ących wierzb krzewiastych na grunty rolnicze i korzystniejszym ni Ŝ olej opałowy lub gaz, pozyskiwanie ich biomasy do celów bioenergetycznych - wygodna dostawa i komfort składowania, pozwol ą mi ędzy innymi na: - czysto ść przed i po spalaniu, - zagospodarowanie przez nasadzenia wierzb ą cz ęś ci - tendencja zni Ŝkowa cen, gruntów aktualnie niewykorzystanych rolniczo, - ceny promocyjne w sezonie letnim. - wprowadzenie na rynek nowego przyjaznego dla BRYKIETY - maj ą kształt walca o średnicy ok. 50 mm i środowiska biopaliwa, o długo ści od kilku do kilkunastu centymetrów. Zawarto ść - dopływ nowego źródła pieni ędzy dla lokalnych wody w brykietach jest stosunkowo niska (6-8%), co społeczno ści. sprawia, Ŝe podwy Ŝsza si ę ich warto ść opałowa Do drzew i krzewów wykorzystywanych na cele (19-21 GJ/t). Dzi ęki du Ŝemu zag ęszczeniu materiału w energetyczne nale Ŝą : wierzba wiciowa (Salix viminalis), stosunku do obj ęto ści, proces spalania brykietów jest topola (Populus sp.), trzcina chi ńska (Miscanthus sp.), stopniowy i powolny. Ekologiczne brykiety drzewne s ą malwa pensylwa ńska (Malva), ró Ŝa wielokwiatowa (Rosa produkowane ze sprasowanych odpadów drzewnych, bez multiflora). jakichkolwiek dodatków chemicznych. Wyró Ŝni ć mo Ŝna kilka typów brykietów: brykiety z biomasy (mi ękkie drewno Słoma bez kory), brykiety drzewne, ze słomy zbo Ŝowej lub W procesie technologicznego wykorzystania słomy rzepakowej oraz brykiety z drewna twardego, słomy lub jako paliwa najistotniejsze s ą takie jej wła ściwo ści jak:  szczawiu pastewnego. wilgotno ść , g ęsto ść , warto ść opałowa, stopie ń ZR ĘBKI - s ą to ścinki drzewne o nieregularnych rozdrobnienia, temperatura zapłonu, temperatura kształtach, przygotowywane w r ębakach. Surowcami do spalania. Warto ść opałowa słomy jest uzale Ŝniona od produkcji zr ębków s ą przede wszystkim odpady z wilgotno ści i rodzaju zbó Ŝ. Du Ŝy wpływ na warto ść przemysłu tartacznego i le śnego. Ich jako ść i warto ść opałow ą słomy ma tak Ŝe stan, w jakim została ona opałowa jest uzale Ŝniona od pochodzenia surowca. zebrana z pola. Długie pozostawienie słomy na polu powoduje zmiany wygl ądu, traci ona kolor Ŝółty, w wyniku 4.6.4.3. Biomasa działania warunków atmosferycznych - staje si ę szara, trac ąc jednocze śnie na warto ści opałowej. Wykorzystywanie biomasy do celów energetycznych Słoma w porównaniu do paliw konwencjonalnych jest najbardziej rozpowszechnion ą metod ą produkcji takich jak w ęgiel, czy koks charakteryzuje si ę ni Ŝsz ą czystej energii. Jedn ą z mo Ŝliwych dróg pozyskiwania warto ści ą opałow ą, ni Ŝsz ą g ęsto ści ą i wi ększym udziałem du Ŝych ilo ści biomasy jest uprawa ro ślin energetycznych lotnych składników spalania. Podstawow ą zalet ą słomy na gruntach rolniczych. Potencjalne zasoby energetyczne jako surowca energetycznego w porównaniu z w ęglem biomasy to mi ędzy innymi plantacje kukurydzy, rzepaku, jest znaczne ograniczenie emisji CO 2 do atmosfery, przy szybko rosn ące uprawy drzew, krzewów i traw. czym wydzielanie CO 2 podczas spalania słomy nie przekracza ilo ści pobranej przez zbo Ŝe podczas jego Wierzba energetyczna wzrostu. Spalaniu słomy towarzyszy tak Ŝe znaczne ograniczenie emisji zwi ązków siarki, których jest mniej ni Ŝ Wierzbowy surowiec energetyczny ma t ę wła ściwo ść , np. podczas spalania oleju opałowego. Ŝe jest w zasadzie niewyczerpywalnym i samo W tabeli 52 podano, jak ą wilgotno ść mo Ŝe mie ć słoma odtwarzaj ącym si ę źródłem. Cechami charakterystycznymi pochodz ąca z ró Ŝnych zbó Ŝ. sadzonek wierzby jest ich łatwe ukorzenianie si ę, odporno ść na zmienne warunki klimatyczne, umiej ętno ść Wilgotno ść zbieranej słomy Tabela 52 szybkiej regeneracji po zbiorze, odporno ść na choroby i Materiał Wilgotno ść [%] świe Ŝo skoszona 15 - 20 szkodniki, a tak Ŝe wysokie plony biomasy o dobrej jako ści. Słoma zbo Ŝowa suszona na powietrzu 10 - 15 W porównaniu z innymi no śnikami energii cieplnej koszt świe Ŝo skoszona 30 - 60 Słoma rzepakowa jednostkowy ciepła wyprodukowanego z wierzby kształtuje suszona na polu 10 - 15 si ę w sposób przedstawiony w poni Ŝszej tabeli 51. Źródło: Materiały informacyjne.

Koszt jednostkowy ciepła przy zakupie paliw Tabela 51 4.6.4.4. Energia wodna Koszt jednostkowy Warto ść ciepła przy zakupie kaloryczna Wykorzystanie wodnych zasobów energetycznych jest Paliwo paliwa [GJ/t lub zale Ŝne od szeregu uwarunkowa ń - jednym z 3 [zł/t]lub GJ/1000 m ] zł/GJ zł/1000m 3] podstawowych s ą mi ędzy innymi energetyczno ść Olej opałowy 43,0 1 490,0 34,7 naturalna rzeki (wielko ść i równomierno ść przepływów), Gaz ziemny GZ 38,0 1 003,0 26,4 wpływ małej elektrowni wodnej tzw. MEW na środowisko Węgiel kamienny 25,0 392,8 15,7 oraz opłacalno ść przedsi ęwzi ęcia. Wła śnie ze wzgl ędu na Miał w ęglowy 21,0 229,6 10,9 Drewno - szczapy 15,5 127,4 8,2 oddziaływanie MEW na środowisko nale Ŝy ka Ŝdą tak ą Zr ębki wierzb inwestycj ę rozpatrywa ć indywidualnie i bardzo 19,4 160,0 8,3 krzewiastych (s.m.) 2 szczegółowo. Małe elektrownie wodne (MEW) mog ą Słoma zbó Ŝ 15,0 80,0 5,3 wpływa ć na środowisko zarówno w sposób pozytywny jak Źródło: Materiały Firmy Nowa Energia Sp. z o. o., rok 2001. i negatywny. S ą przede wszystkim istotnym elementem Zbiór biomasy w cyklu jednorocznym z hektara wynosi regulacji stosunków wodnych - zbiorniki im towarzysz ące około 15 - 20 ton suchej masy/ha (pocz ąwszy od drugiego zwi ększaj ą retencj ę wody, mog ą słu Ŝyć do celów roku po posadzeniu). Biomasa mo Ŝe by ć pozyskiwana z przeciwpowodziowych, przeciwpo Ŝarowych czy plantacji przez 25 - 30 lat, na tym samym pokładzie rekreacyjnych. Dodatkowo woda przechodz ąca przez turbin ę podlega natlenieniu, co poprawia jej zdolno ść do Dziennik Urz ędowy - 2571 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. samooczyszczenia. Istnieje jednak wiele elementów, które wi ęcej metrów. Tak przeprowadzone badania staj ą si ę przemawiaj ą przeciw takiemu wykorzystywaniu energii podstaw ą do okre ślenia rzeczywistych warunków wody. Podstawowymi przeciwwskazaniami jest budowa wietrzno ści na danym terenie i w efekcie do podj ęcia MEW, która wymaga przegrodzenia rzeki now ą budowl ą decyzji o mo Ŝliwo ści lub jej braku wybudowania pi ętrz ącą (zapor ą lub jazem). Przegrodzenie rzeki wi ąŜ e jakiejkolwiek turbiny wiatrowej. Decyduj ąc si ę jednak na si ę z ingerencj ą w naturalny ekosystem, przynosi tak ą inwestycj ę nale Ŝy równie Ŝ pami ęta ć o minusach ferm nieodwracalne zmiany a w pierwszej kolejno ści stanowi wiatrowych, którymi bez w ątpienia s ą zmiany w zakłócenie swobodnego przepływu ryb. Obecno ść krajobrazie, hałas, a przede wszystkim zagro Ŝenia dla przepławek (których budowa jest obecnie wymagana wędrownego ptactwa. prawem) nie stanowi wystarczaj ącego zabezpieczenia - Z tego wzgl ędu zarówno kampanie popularyzuj ące ryby cz ęsto nie s ą w stanie ich pokona ć, a w przypadku alternatywne źródła energii jak i tworzenie konkretnych niewła ściwych zabezpiecze ń, s ą w tych miejscach instalacji powinno móc liczy ć na dofinansowanie (np. masowo odławiane przez kłusowników. Ponadto zbiornik Gminnego, Powiatowego i Wojewódzkiego FO ŚiGW) przed tam ą staje si ę cz ęsto osadnikiem ścieków wył ącznie w przypadku, je śli dotycz ą preferowanych prowadzonych przez rzek ę. Zbiorniki takie s ą źródeł (przede wszystkim biomasa, w mniejszym stopniu jednocze śnie podatne na eutrofizacj ę, spowodowan ą energia słoneczna i geotermalna). Przy rozpatrywaniu stałym dopływem i gromadzeniem si ę zwi ązków azotu i wniosków dotycz ących budowy hydroelektrowni i ferm fosforu. Mo Ŝe si ę te Ŝ zdarzy ć, Ŝe podniesienie poziomu wiatraków, nale Ŝy bezwzgl ędnie Ŝą da ć przedstawienia wód gruntowych po wybudowaniu zbiornika przyniesie szczegółowego raportu o potencjalnym wpływie danej znaczne szkody budowlane i przyrodnicze w jego okolicy. inwestycji na środowisko. Z kolei poni Ŝej zapory zmienia si ę ilo ść przepływaj ącej Wykładni ą w tym zakresie powinien by ć tak Ŝe Projektu wody i szybko ść pr ądu rzeki, co ma negatywny wpływ na Zało Ŝeń do Planu Zaopatrzenia w ciepło, energi ę ekosystem rzeki, stanowi ąc zakłócenie jej naturalnego elektryczn ą i paliwa gazowe dla Gminy Kozłowo. biegu. Rozpatruj ąc wi ęc wykorzystanie energii wody Obecnie na terenie gminy Kozłowo nie wyst ępuj ą nale Ŝy przede wszystkim upewni ć si ę, Ŝe nie nast ąpi instalacje działaj ące w oparciu o energi ę odnawialn ą. Do utrata warto ści przyrodniczych przekraczaj ąca celów grzewczych wykorzystywane s ą w wi ększo ści zdecydowanie korzy ści płyn ące z budowy MEW. pozostało ści z drzewa i trociny; w mniejszym zakresie Zwi ększenie udziału energii otrzymywanej z surowców biomasa (wierzba energetyczna i słoma). odnawialnych w całkowitym zu Ŝyciu energii na terenie gminy Kozłowo mo Ŝna osi ągn ąć przez odpowiednie 4.7. Środowisko akustyczne wykorzystanie przede wszystkim zasobów biomasy (wierzby energetycznej, słomy, drewna). Wynika to Podstawowym wska źnikiem klimatu akustycznego jest mi ędzy innymi z le śno-rolniczego charakteru gminy oraz sumaryczny poziom hałasu danego obszaru. W uwarunkowa ń klimatyczno-glebowych. decyduj ącym stopniu zale Ŝy on od jego urbanizacji oraz Z tego wzgl ędu zarówno kampanie popularyzuj ące rodzaju emitowanego hałasu, tj.: alternatywne źródła energii jak i tworzenie konkretnych - hałasu komunikacyjnego od dróg i szyn, który instalacji powinno móc liczy ć na dofinansowanie (np. rozprzestrzenia si ę na odległe obszary ze wzgl ędu na Gminnego, Powiatowego i Wojewódzkiego FO ŚiGW) rozległo ść źródeł, wył ącznie w przypadku, je śli dotycz ą preferowanych - hałasu przemysłowego obejmuj ącego swym zasi ęgiem źródeł (przede wszystkim biomasa, w mniejszym stopniu najbli Ŝsze otoczenie, energia słoneczna i geotermalna). Przy rozpatrywaniu - hałasu komunalnego towarzysz ącego obiektom wniosków dotycz ących budowy hydroelektrowni i ferm sportu, rekreacji i rozrywki. wiatraków, nale Ŝy bezwzgl ędnie Ŝą da ć przedstawienia Nadmierny hałas jest uci ąŜ liwo ści ą postrzegan ą szczegółowego raportu o potencjalnym wpływie danej cz ęś ciej ni Ŝ degradacja innych elementów środowiska. inwestycji na środowisko. Jego oddziaływanie nie powoduje nieodwracalnych zmian Obecnie na terenie gminy Kozłowo nie wyst ępuj ą w środowisku, lecz jego ograniczanie napotyka wiele instalacje działaj ące w oparciu o energi ę odnawialn ą. Do trudno ści i poci ąga za sob ą znacz ące koszty (szczególnie celów grzewczych wykorzystywane s ą w wi ększo ści hałasów komunikacyjnych). pozostało ści z drzewa i trociny; w mniejszym zakresie Wska źnikiem oceny hałasu jest równowa Ŝny poziom biomasa (wierzba energetyczna i słoma). dźwi ęku A wyra Ŝony w decybelach (dB). Poziom ten stanowi u średnion ą warto ść w odniesieniu do pory doby 4.6.4.5. Energia wiatrowa (dzie ń od 6.00 do 22.00 lub noc od 22.00 do 6.00). Warto ści dopuszczalne poziomu równowa Ŝnego hałasu Rozpatruj ąc rozwój energii odnawialnej na obszarze okre śla rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, gminy Kozłowo, wła ściwe b ędzie kierowanie si ę ogólnymi Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 13 maja 1998 r. uwarunkowaniami okre ślonymi dla Województwa w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w Warmi ńsko-Mazurskiego. Warmi ńsko-Mazurskie nale Ŝy środowisku (Dz. U. Nr 66, poz. 436). Rozporz ądzenie to do III strefy obszarów w Polsce, pod wzgl ędem zasobów okre śla rodzaje terenów, dla których ustala si ę energii wiatrowej, a gmina Kozłowo znajduje si ę na dopuszczalne poziomy d źwi ęku w środowisku, w pograniczu strefy II (korzystnej) i III (do ść korzystnej). zale Ŝno ści od przeznaczenia terenu. Ró Ŝnicuje równie Ŝ Średnia roczna pr ędko ść wiatru na wysoko ści 10 m w warto ści dopuszczalne poziomu d źwi ęku w odniesieniu do terenie otwartym przekracza 4,0 m/s, a w okresie zimy i hałasów przemysłowych, komunikacyjnych (drogowe, wiosny 4,5 m/s. Mimo ogólnie średnio sprzyjaj ących kolejowe i tramwajowe), lotniczych oraz od linii warunków klimatyczno-geograficznych dla budowy parków elektroenergetycznych. wiatrowych na terenie gminy Kozłowo, podj ęcie decyzji o Od stycznia 2002 r. obowi ązuje rozporz ądzenie ich lokalizacji wymaga przeprowadzenia bada ń wiatru na Ministra Środowiska w sprawie warto ści progowych danym terenie. Badania takie zgodnie z informacjami poziomów hałasu (Dz. U. 2002 r. Nr 8, poz. 81). uzyskanymi ze Spółki EPA, powinny trwa ć minimum 12 Wska źnikiem oceny hałasu jest tzw. poziom progowy. miesi ęcy i powinny by ć prowadzone za pomoc ą Przekroczenie tego wska źnika powoduje zaliczenie profesjonalnych zestawów pomiarowych o wysoko ści 40 i Dziennik Urz ędowy - 2572 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. obszaru, na którym to przekroczenie wyst ępuje do terenami zabudowy mieszkaniowej, tote Ŝ hałas nie jest kategorii terenu zagro Ŝonego hałasem. dokuczliwym problemem. Czynnikiem, który w sposób istotny wpływa na relacje Hałas komunikacyjny wyst ępuje równie Ŝ w pewnym mi ędzy warunkami akustycznymi a człowiekiem jest tzw. nat ęŜ eniu wzdłu Ŝ dróg powiatowych i gminnych. Stanowi subiektywna wra Ŝliwo ść na hałas. Dotyczy ona zarówno jednak nieco mniejsze zagroŜenie. Wynika to bowiem z fizjologicznych predyspozycji odbioru d źwi ęku, reakcji faktu, Ŝe przy nat ęŜ eniu ruchu na poziomie od 1 000 do emocjonalnych jak i subiektywnych odczu ć. Odczuwanie 5 000 pojazdów na dob ę zasi ęg oddziaływania dźwi ęku jako hałasu zale Ŝy wi ęc zarówno od cech akustycznego jest niedu Ŝy (ostatnie badania na terenie indywidualnych ka Ŝdego człowieka jak te Ŝ od cech gminy prowadzono w roku 2000, które wykazały nat ęŜ enie fizycznych d źwi ęku. W śród ludzi wyst ępuj ą ogromne ruchu rz ędu 912 pojazdów/dob ę). Przyjmuje si ę, Ŝe przy ró Ŝnice indywidualne st ąd ocena hałasu zale Ŝy od wieku, nat ęŜ eniu ruchu około 1 000 samochodów na dob ę, strefa wra Ŝliwo ści, stanu zdrowia, odporno ści psychicznej i uci ąŜ liwo ści mie ści si ę w granicach pasa drogowego. chwilowego nastroju człowieka. Subiektywne odczuwanie hałasu przejawia si ę m. in. tym, Ŝe hałas wytwarzany 4.7.1.2. Hałas kolejowy przez dan ą osob ę mo Ŝe nie by ć dla niej dokuczliwy, natomiast dla osoby postronnej mo Ŝe by ć m ęcz ący lub Przez teren gminy Kozłowo przebiega linia kolejowa wr ęcz niezno śny. Dokuczliwo ść hałasu dodatkowo dwutorowa zelektryfikowana I rz ędu Nr 500, relacji pot ęguje si ę wówczas, je śli wyst ąpi on niespodziewanie Warszawa - Olsztyn. Umo Ŝliwia ona główne powi ązanie lub nie mo Ŝna okre śli ć kierunku, z którego si ę on pojawi. gminy z Warszaw ą oraz magistral ą kolejow ą Gda ńsk - Przykładow ą skal ę subiektywnej uci ąŜ liwo ści hałasu Katowice. Na linii tej ruch poci ągów wynosi około 18 komunikacyjnego przedstawia poni Ŝsza tabela. poci ągów na dob ę (w sezonie letnim 22 poci ągi na dob ę). Oddziaływanie akustyczne linii kolejowej nie stanowi na Skala subiektywnej uci ąŜ liwo ści hałasu komunikacyjnego terenie gminy powa Ŝnego zagro Ŝenia, przede wszystkim Tabela 53 ze wzgl ędu na przebieg trasy głównie poza terenami Uci ąŜ liwo ść LAeq [dB] zwartej zabudowy (budynki i budowle mog ą by ć mała <52 wykonywane w odległo ści nie mniejszej ni Ŝ 10 m od średnia 52...62 du Ŝa 63...70 granicy obszaru kolejowego, a odległo ść ta od skraju toru bardzo du Ŝa >70 nie mo Ŝe by ć mniejsza ni Ŝ 20 m - Rozporz ądzenie Źródło: Akustyka w urbanistyce, architekturze i budownictwie, Arkady, Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej Dz. U. Nr 52, Warszawa 1971 poz. 627).

Granica podziału mi ędzy hałasem dokuczliwym, a 4.7.2. Hałas przemysłowy niedokuczliwym jest płynna i zale Ŝna nie tylko od rodzaju słyszanych zakłóce ń, ale równie Ŝ od odporno ści nerwowo- Drugim źródłem hałasu s ą zakłady przemysłowe i psychicznej człowieka, jego chwilowego nastroju lub odbywaj ące si ę w nich procesy technologiczne. Poziom rodzaju wykonywanej pracy. Bardzo cz ęsto ten sam hałasu przemysłowego jest kształtowany indywidualnie dla zespół d źwi ęków mo Ŝe w pewnych przypadkach ka Ŝdego obiektu i zale Ŝny jest od rodzaju maszyn i wywoływa ć wra Ŝenie przyjemne, a w innych znów urz ądze ń hałasotwórczych, izolacyjno ści obudowy hal nieprzyjemne. Wszystkie te czynniki powoduj ą trudno ści w przemysłowych, prowadzonych procesów ocenie rzeczywistego zagro Ŝenia społecze ństwa, gdy technologicznych oraz od funkcji urbanistycznej dysponujemy jedynie akustyczn ą ocen ą terenu na którym sąsiaduj ących z nimi terenów. wyst ępuje ska Ŝenie hałasem. Dlatego te Ŝ wyniki bada ń Specyfik ą hałasu przemysłowego jest jego pomiarowych hałasu wymagaj ą konfrontacji z opini ą długotrwało ść wyst ępowania (zmianowy charakter pracy), ludno ści wyra Ŝon ą w wypowiedziach ankietowych. a tak Ŝe czasowe krótkotrwałe du Ŝe nat ęŜ enia. Do zakładów przemysłowych b ędących źródłem 4.7.1. Hałas komunikacyjny hałasu nale Ŝą przede wszystkim przedsi ębiorstwa posiadaj ące decyzje Starosty Powiatowego o Głównymi czynnikami maj ącymi wpływ na poziom dopuszczalnym poziomie hałasu. Zgodnie z uzyskanymi hałasu komunikacyjnego s ą nat ęŜ enie ruchu i udział informacjami, na terenie gminy Kozłowo brak transportu ci ęŜ kiego w strumieniu wszystkich pojazdów, wyst ępowania zakładów posiadaj ących tego typu decyzje. stan techniczny pojazdów, rodzaj nawierzchni dróg, Ze wzgl ędu na brak aktualnych bada ń emisji hałasu z organizacja ruchu drogowego. pozostałych podmiotów nie jest mo Ŝliwa faktyczna rzeczowa ocena środowiska akustycznego wokół nich. 4.7.1.1. Hałas drogowy Presja hałasu przemysłowego staje si ę w ostatnich latach mniejsza. Oddawane do u Ŝytkowania zakłady s ą Na obszarze gminy najwi ększe i główne zagro Ŝenie prawidłowo projektowane pod k ątem minimalizacji emisji hałasem komunikacyjnym wyst ępuje wzdłu Ŝ najwi ększych hałasu do środowiska, co zapewniaj ą (wymuszaj ą) szlaków drogowych jakim s ą drogi wojewódzkie. obowi ązuj ące przepisy. Zakłady istniej ące podejmuj ą w Znaczny ruch pojazdów koncentruje si ę na drodze wi ększo ści niezb ędne działania organizacyjne i techniczne wojewódzkiej Nr 545, gdzie średnie nat ęŜ enie ruchu w ograniczaj ące emisj ę hałasu do warto ści zapewniaj ących trakcie pomiarów dokonanych w 2000 r. wynosiło na wła ściwy standard jako ściowy środowiska. odcinku Nidzica - Działdowo 1 701 pojazdów/dob ę, a tak Ŝe na drodze wojewódzkiej Nr 538 - średnie nat ęŜ enie 4.8. Przyroda o Ŝywiona ruchu wynosiło na odcinku Nidzica - Uzdowo 417 pojazdów/dob ę. Równie Ŝ droga krajowa Nr 7, na której 4.8.1. Flora koncentruje si ę znaczny ruch pojazdów (nat ęŜ enie ruchu 4.8.1.1. Charakterystyka ogólna w trakcie pomiarów dokonanych w 2000 r. wynosiło 10 027 pojazdów/dob ę), przechodzi przez gmin ę Kozłowo. Szata ro ślinna gminy Kozłowo wg geobotaniczno - Jednak jest to niewielki fragment, który przechodzi poza regionalnego podziału na główne jednostki, nale Ŝy do 2 Dziennik Urz ędowy - 2573 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. działów: Działu Mazowiecko - Poleskiego oraz Działu 3 724 ha - w tym powierzchnia lasów niepa ństwowych Północnego Mazursko - Białoruskiego. (stan na 31 grudnia 2004 r.). Jest ona bogata i urozmaicona, wi ąŜ e si ę to z Gmina Kozłowo posiada lesisto ść wynosz ącą 13,8% lokalnym urozmaiceniem warunków środowiska. Ze (lesisto ść powiatu ok. 38,0%), co sprawia, Ŝe gmina wzgl ędu na pokrycie glebowe i znaczne zasoby wodne nale Ŝy do gmin o najni Ŝszej lesisto ści w województwie. wyst ępuj ą równie Ŝ na terenie gminy lasy o wi ększej Lasy wyst ępuj ą na terenie całej gminy w postaci wilgotno ści oraz torfowiska. Lasy nie tworz ą zwartych rozproszonych enklaw, o niewielkich powierzchniach. kompleksów i zajmuj ą niewielkie powierzchnie na terenie Najsilniej zalesiona jest południowa cz ęść gminy Kozłowo. całej gminy. Oprócz lasów wa Ŝną funkcj ę przyrodnicz ą pełni 4.8.1.2.2. Typy siedliskowe lasów ro ślinno ść niele śna. Szczególn ą rol ę odgrywaj ą zbiorowiska ł ąkowe, torfowe i szuwarowe w dolinach rzek, Lasy w obr ębie granic gminy nie tworz ą zwartych przede wszystkim Szkotówki i Nidy. Ze wzgl ędu na ich kompleksów le śnych, ale niewielkie powierzchnie w obecno ść mi ędzy innymi, cz ęś ci obszaru gminy została postaci enklaw, które wraz z innymi mniejszymi obj ęta ró Ŝnymi formami ochrony. Dotyczy to Obszaru powierzchniami zadrzewie ń, rzekami, jeziorami oraz Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i Szkotówki. Do torfowiskami tworz ą tzw. korytarze ekologiczne, daj ące najcenniejszych gatunków ro ślin z grupy chronionych mi ędzy innymi mo Ŝliwo ść migracji zwierz ąt. nale Ŝą mi ędzy innymi storczyki, wielosił bł ękitny, grzybie ń Dominuj ącym typem siedlisk w lasach wyst ępuj ących biały, gr ąŜ el Ŝółty, kalina koralowa. na terenie gminy Kozłowo w Nadle śnictwie Nidzica s ą: las Uzupełnieniem ww. zespołów ro ślinno ści naturalnej mieszany świe Ŝy (LM św) - 40% udział, bór mieszany jest urz ądzona ro ślinno ść nielicznych parków, cmentarzy, świe Ŝy (BM św) - 35% udział, bór świe Ŝy (B św) - 15%, las ogrodów działkowych oraz liczne zadrzewienia świe Ŝy (L św) - 8% oraz olesy i inne - 1%. Natomiast w przywodne, śródpolne i przydroŜne. W otwartym Nadle śnictwie Olsztynek: lasy świe Ŝe (L św) - 65% udział i krajobrazie rolniczej cz ęś ci gminy pełni ona nie tylko lasy mieszane świe Ŝe (LM św) -28% udział. Pozostałe typy funkcj ę krajobrazowo-estetyczn ą, ale tak Ŝe ekologiczn ą, siedliskowe to mi ędzy innymi: bór mieszany świe Ŝy korzystnie wpływaj ąc na mikroklimat oraz walory u Ŝytkowe (BM św) - 4% oraz olchowe (Ol) - 3%. środowiska rolniczego. W wyst ępuj ącym naturalnym drzewostanie na terenie gminy przewa Ŝaj ą nast ępuj ące gatunki lasotwórcze: 4.8.1.2. Lasy - Nadle śnictwo Nidzica: - sosna - 88,0%, Według klasyfikacji geobotanicznej W. Szafera, lasy - brzoza - 6,0%, gminy Kozłowo zaliczane s ą do IV Krainy Mazowiecko - - świerk - 3,0%, Podlaskiej. Szata ro ślinna jest silnie zró Ŝnicowana. - dąb - 2,0%, Wyst ępuj ą tu zarówno gatunki o szerokim zasi ęgu - olsza i inne - 1,0%. geograficznym np. sosna zwyczajna jak i gatunki - Nadle śnictwo Olsztynek: graniczne, których zasi ęg zanika na granicy krainy np. buk - sosna - 41,0%, zwyczajny, jawor, d ąb bezszypułkowy. Na obszarze - brzoza - 38,0%, Garbu Lubawskiego, który charakteryzuje si ę - dąb - 16,0%, pagórkowatym pojeziernym krajobrazem (z Gór ą - olcha - 3,0%, Dylewsk ą o wysoko ści 312 m n.p.m.) w 1994 r. został - buk - 2,0%. utworzony Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich. Na tym terenie dominuj ą gleby gliniaste w odró Ŝnieniu od obr ębu 4.8.1.2.3. Lasy ochronne Olsztynek, gdzie gleby wytworzone s ą z sandrów. Lasy na terenie gminy nale Ŝą do młodych - ok. Na terenie Nadle śnictwa Nidzica cz ęść lasów została 40-stoletnie, b ędące rezultatem zalesiania gruntów uznana jako lasy ochronne. porolnych. W lasach ochronnych prowadzi si ę gospodark ę le śną Lasami stanowi ącymi własno ść Skarbu Pa ństwa zapewniaj ącą utrzymanie spełnianych funkcji ochronnych. zarz ądza zgodnie z ustaw ą o lasach (Dz. U. 1991 Nr 101, Istnienie takich form ochronnych na terenie lasów w poz. 444 z pó źn. zmianami) Pa ństwowe Gospodarstwo gminie Nidzica w sposób zasadniczy wpływa na Le śne Lasy Pa ństwowe. (Nie dotyczy to jednak lasów mo Ŝliwo ści ich wykorzystywania dla celów rekreacyjnych. wchodz ących w skład Zasobu Własno ści Rolnej Skarbu Racjonalna gospodarka le śna zapewnia ochron ę gleb i Pa ństwa oraz lasów b ędących w u Ŝytkowaniu wieczystym terenów szczególnie nara Ŝonych na zniszczenie lub na mocy odr ębnych przepisów). Organami wykonawczymi uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym, w realizacji zada ń zwi ązanych z zarz ądem nad lasami s ą ochron ę wód powierzchniowych oraz gł ębinowych. Dyrektorzy Regionalnych Dyrekcji Lasów Pa ństwowych. Wła ściwa gospodarka le śna pozwala lasom Podstawow ą jednostk ą organizacyjn ą w strukturze istniej ącym na terenie gminy Kozłowo na spełnianie (w zarz ądzania Lasów Pa ństwowych jest Nadle śnictwo, sposób naturalny lub te Ŝ w wyniku działalno ści człowieka) którym kieruje Nadle śniczy. ró Ŝnych funkcji, które mo Ŝna podzieli ć na dwie podstawowe grupy: produkcyjn ą i pozaprodukcyjn ą. 4.8.1.2.1. Nadle śnictwa Funkcje produkcyjne (gospodarcze) lasu, polegaj ą na zdolno ści do produkcji biomasy i ci ągłego powtarzania Administracyjnie lasy na terenie gminy Kozłowo nale Ŝą tego procesu, co umo Ŝliwia trwałe u Ŝytkowanie drewna do Nadle śnictwa Nidzica oraz Nadle śnictwa Olsztynek, i surowców niedrzewnych pozyskiwanych z lasu, w tym które nadzorowane s ą przez RDLP w Olsztynie. Na uŜytków gospodarki łowieckiej. W konsekwencji prowadzi terenie gminy zlokalizowane jest Le śnictwo Szkotowo. to do uzyskiwania dochodów. Ogólna powierzchnia Lasów Pa ństwowych na terenie Do funkcji pozaprodukcyjnych nale Ŝy zaliczy ć mi ędzy gminy wynosi 3 245,0 ha (co stanowi 12,8% ogółu innymi funkcje ekologiczne (ochronne) oraz funkcje powierzchni gminy). Powierzchnie le śne wraz z gruntami społeczne. Funkcje ekologiczne wyra Ŝaj ą si ę mi ędzy zadrzewionymi i zakrzewionymi na terenie gminy zajmuj ą innymi korzystnym wpływem lasów na kształtowanie klimatu, skład atmosfery, regulacj ę obiegu wody w Dziennik Urz ędowy - 2574 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. przyrodzie, ochron ę gleb przed erozj ą i krajobrazu przed gminy zagro Ŝenie ze strony owadzich szkodników stepowieniem, zachowanie potencjału biologicznego sosnowych takich: brudnica mniszka czy borecznik bardzo du Ŝej liczby gatunków i ekosystemów, a tak Ŝe sosnowy. Na podstawie informacji przekazanych przez ró Ŝnorodno ści krajobrazu. Z kolei funkcje społeczne lasu Nadle śnictwo obecnie nie mo Ŝna mówi ć o gradacji kształtuj ą korzystne warunki zdrowotne i rekreacyjne dla szkodliwych owadów, które przybrałyby rozmiar kl ęski, społecze ństwa, zapewniaj ą rozwój kultury, nauki i edukacji lecz potencjalne zagro Ŝenie ze strony szkodliwych ekologicznej społecze ństwa. owadów istnieje. W zwi ązku z takim stanem prowadzone s ą rutynowe 4.8.1.2.4. Lasy niestanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa obserwacje ich wyst ępowania i zwalczanie tam, gdzie nast ępuje taka konieczno ść . Pomocna w walce z Nadzór nad lasami niepa ństwowymi sprawuje Starosta. wymienionymi szkodnikami jest tak Ŝe ochrona Pod jego nadzorem na terenie gminy Kozłowo znajduje po Ŝytecznego ptactwa oraz mrówek, które naturalnie si ę 497,0 ha (wg ewidencji prowadzonej przez gmin ę - eliminuj ą zagro Ŝenie wybranymi szkodnikami. stan na koniec 2004 r.) i s ą to lasy nale Ŝą ce do osób Szkody powodowane przez ssaki, mi ędzy innymi fizycznych. zwierzyn ę płow ą - jelenie, sarny oraz drobne gryzonie, nie są wysokie i mo Ŝliwe do ograniczenia przy zastosowaniu 4.8.1.2.5. Zagro Ŝenia dla lasów na terenie gminy Kozłowo sprawdzonych metod, takich jak mi ędzy innymi smarowanie preparatami odstraszaj ącymi czy Do podstawowych zagro Ŝeń oddziałuj ących na lasy na pakułowaniem, a w koniecznych przypadkach grodzeniem terenie gminy Kozłowo nale Ŝą : upraw. Ponadto główn ą zasad ą w zakresie ochrony jest - zanieczyszczenia powietrza, utrzymanie wła ściwego stanu zwierzyny - gospodarczo - zagro Ŝenia po Ŝarowe, zno śnego dla drzewostanów. - obni Ŝanie poziomu wód gruntowych, Zagro Ŝenie ze strony grzybów stanowi głównie huba - presja turystyczna. korzeniowa oraz w mniejszym stopniu opie ńka miodowa wyst ępuj ące na drzewostanach zlokalizowanych na Jako potencjalne zagro Ŝenia nale Ŝy równie Ŝ wymieni ć: gruntach porolnych. - szkody powodowane przez owady, Do głównych zagro Ŝeń abiotycznych na terenie gminy - szkody powodowane przez patogeniczne grzyby, nale Ŝą huraganowe wiatry. Mo Ŝliwe jest jednak - szkody powodowane przez zwierz ęta łowne; zmniejszenie zniszcze ń, które mog ą powodowa ć. Środkiem zaradczym jest prowadzenie odpowiedniej W zale Ŝno ści od stopnia nasilenia szkodliwego gospodarki le śnej, polegaj ącej mi ędzy innymi na oddziaływania gazów i pyłów ustalane s ą strefy prowadzeniu ci ęć r ębnych zgodnie z ustalonymi uszkodzenia - obszary lasu charakteryzuj ące si ę stopniem kierunkami, a ci ęć przedr ębnych we wła ściwych terminach uszkodzenia okre ślanym na podstawie rejestracji zmian w i odpowiedniej intensywno ści odpowiednio do kierunków drzewostanach, a w szczególno ści zmian w aparacie panuj ących wiatrów. asymilacyjnym, przyro ście wysoko ści i Ŝywotno ści drzew Koncepcja zwi ększania lesisto ści i zadrzewie ń, wska źnikowych. Drzewostany le śne wyst ępuj ące na preferuj ąca środowiskotwórcz ą rol ę lasów stanowi terenie gminy Kozłowo (Nadle śnictwo Olsztynek) podstaw ę Krajowego Programu Zwi ększania Lesisto ści, zakwalifikowane zostały do 0 strefy zagro Ŝeń przyj ętego przez Rad ę Ministrów w 1995 r. Program przemysłowych. zakłada wzrost lesisto ści kraju z obecnych 28% (gmina Obni Ŝanie stanu sanitarnego lasów nast ępuje równie Ŝ Kozłowo obecna lesisto ść około 13,8%) do 30% w 2020 r. w wyniku presji turystycznej. Dotyczy to dzikiego i 33% w 2050 r., przewiduj ąc uruchomienie mechanizmów obozowania na terenach le śnych okalaj ących jeziora i ekonomicznych stymuluj ących le śne zagospodarowanie za śmiecania lasów. Dzikie obozowiska niszcz ą równie Ŝ cz ęś ci gruntów marginalnych dla rolnictwa oraz okre ślenie runo le śne, co mo Ŝe prowadzi ć do spadku przyrostu, a priorytetów przestrzennych wynikaj ących z roli lasów w nawet obumierania drzewostanów. Stanowi ą tak Ŝe kształtowaniu środowiska. Jako jedno z najwa Ŝniejszych zagro Ŝenie po Ŝarowe. zada ń program okre śla zalesianie gruntów Lasy na terenie gminy Kozłowo s ą w pewnym stopniu zanieczyszczonych i zdegradowanych. nara Ŝone na wyst ępowanie po Ŝarów. W celu zapewnienia Lasy stanowi ące na terenie gminy Kozłowo odpowiedniego poziomu bezpiecze ństwa po Ŝarowego szczególny walor środowiska przyrodniczego podlegaj ą obszarów le śnych na terenie gminy prowadzone s ą i dalej ochronie przed przeznaczeniem ich na cele niele śne. powinny by ć nast ępuj ące działania: Zalesienia powinny by ć realizowane na najsłabszych - utrzymywanie pasów przeciwpo Ŝarowych wzdłu Ŝ glebach (V, VI i VIz klasa) s ąsiaduj ących z kompleksami głównych dróg i torów kolejowych, le śnymi. W latach 2004 - 2007 na terenie gminy - porz ądkowanie terenów le śnych wzdłu Ŝ szlaków planowane jest zalesienie dalszych 100,0 ha. komunikacyjnych, Kierunki modernizacji le śnictwa w stron ę jego - utrzymywanie punktów czerpania wody do celów ekologizacji i bardziej zrównowa Ŝonego eksploatowania ga śniczych, zasobów biologicznych lasów wytyczyła krajowa polityka - oznakowanie zagro Ŝonych drzewostanów tablicami zrównowa Ŝonej gospodarki le śnej, wprowadzona do ostrzegawczymi i informacyjnymi, realizacji w 1999 r. przez Dyrektora Generalnego Lasów - patrolowanie lasów przez Stra Ŝ Le śną, Pa ństwowych. Prowadzona przez Polsk ę gospodarka - wprowadzanie okresowych zakazów wst ępu na tereny le śna jest zgodna z trendami le śnictwa światowego le śne. okre ślonymi w Zasadach Le śnych, przyj ętych przez 170 krajów w 1992 roku w czasie konferencji Narodów Zagro Ŝenia natury biotycznej powoduj ą owady, ssaki Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju (UNCED). oraz patogeniczne grzyby. Ze wzgl ędu na to, Ŝe Komisja Europejska w raporcie z dwustronnego przegl ądu drzewostany sosnowe stanowi ą zdecydowanie prawa w obszarze negocjacyjnym Rolnictwo wyraziła dominuj ący drzewostan wyst ępuj ący na słabych opini ę, Ŝe polskie prawodawstwo zwi ązane ze sprawami siedliskach borowych, a tak Ŝe na znaczny udział le śnictwa jest tak Ŝe zgodne z europejsk ą polityka le śną. drzewostanów na gruntach porolnych, istnieje w lasach Potwierdzeniem tych opinii jest certyfikat dobrej Dziennik Urz ędowy - 2575 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. gospodarki le śnej, którym obj ęta jest połowa lasów wiejskiego, podejmowanych przez rolników (rolnicy zarz ądzanych przez Lasy Pa ństwowe. Certyfikat ten otrzymuj ą rekompensat ę finansow ą za utracone dochody został nadany przez organizacj ę Societe Generale de w wyniku ekstensyfikacji produkcji). Surveillance, prowadz ącą certyfikacj ę według standardów mi ędzynarodowych organizacji pozarz ądowej Forest 4.8.2. Fauna Stewardship Council. Certyfikat świadczy, i Ŝ gospodarka w Lasach Pa ństwowych prowadzona jest w sposób 4.8.2.1. Charakterystyka ogólna pozwalaj ący na wypełnianie przez nie funkcji produkcyjnych, środowiskowych i społecznych. Świat zwierz ęcy gminy Kozłowo jest stosunkowo zró Ŝnicowany gatunkowo, wynika to z wyst ępowania na 4.8.1.3. Potencjalne zagro Ŝenia flory jego obszarze ró Ŝnych siedlisk, od borów mieszanych po du Ŝe obszary ł ąk, torfowisk i wód powierzchniowych. Obszary chronione, jak równie Ŝ uprawy rolne na Bogactwu fauny sprzyjaj ą równie Ŝ ustanowione obszary terenie gminy s ą poddawane nast ępuj ącym zagro Ŝeniom i chronione. degradacji: Wyst ępuj ą w lasach nast ępuj ące gatunki zwierzyny - wypalanie traw i osuszanie terenów, grubej: sarny, jelenie i dziki. Zwierzyna drobna - zmiana ł ąk ko śnych i pól na monokultury ro ślin reprezentowana jest mi ędzy innymi przez: lisy, zaj ące, pastewnych i zbo Ŝowych, wydry, kuny, pi Ŝmaki, borsuki. Z gatunków chronionych - zanieczyszczenia powi ązane z ruchem obecne s ą m.in. wilk, bóbr i wiewiórka. komunikacyjnym, Urozmaicon ą i licznie reprezentowan ą grup ę stanowi ą - zanieczyszczenia pyłowe ze źródeł niskiej emisji i ptaki, Ŝeruj ące i gniazduj ące głównie w dolinach emiterów przemysłowych, rzecznych, przede wszystkim rzek Nidy i Szkotówki oraz w - zanieczyszczenia wód powierzchniowych i rejonie jezior. Na terenie gminy stwierdzono podziemnych w nast ępstwie eutrofizacji cieków wyst ępowanie takich gatunków jak: trzmielojad, bocian wodnych i jezior, biały, Ŝuraw, błotniak stawowy, błotnik ł ąkowy, orlik - niezrekultywowane wyrobiska poeksploatacyjne krzykliwy, cietrzew, derkacz, rycyk, bocian czarny, kruszywa naturalnego, cyraneczka, bekas kszyk i dziwonia. - zanieczyszczenia punktowe z dzikich wysypisk śmieci, Z gatunków gadów wyst ępuj ących na omawianym które powoduj ą zmian ę siedlisk a w nast ępstwie obszarze wymieni ć nale Ŝy jaszczurk ę zwink ę i padalce. przekształcenie ro ślinno ści, Rzadko mo Ŝna równie Ŝ spotka ć Ŝmij ę zygzakowat ą. Płazy - niszczenie siedlisk przez ich zamian ę na tereny reprezentowane s ą przede wszystkim przez Ŝaby, ropuchy zamieszkałe, drogi itp. szar ą i zielon ą, traszki grzebieniast ą i zwyczajn ą, rzekotki i kumaki. Ze wzgl ędu na walory przyrodnicze i krajobrazowe Najliczniej na terenie gminy wyst ępuj ą jednak owady, cz ęść gminy została wł ączona w granice dwóch Obszarów Ŝyj ące w ró Ŝnym środowisku. S ą to mi ędzy innymi pa ź Chronionego Krajobrazu. Wyodr ębnione tereny zostały królowej, pa ź Ŝeglarz, biegacze skórzasty, le śny, obj ęte ochron ą zgodnie z wymogami ustawy o ochronie ogrodowy, kozioro Ŝec d ębosz, rohatyniec nosoro Ŝec, przyrody (Dz. U. Nr 114 z 1991 r., poz. 492). Ma to modliszka. głównie przyczyni ć si ę do zachowania warto ści Fauna ryb ogranicza si ę do gatunków pospolitych i w przyrodniczych i krajobrazowych. Podobne zadanie ma du Ŝej mierze utraciła wła ściwe jej cechy. W wielu ochrona prowadzona przez Nadle śnictwo. zbiornikach wodnych kształtowana jest przez działalno ść Ochrona terenów zieleni jest obowi ązkiem gmin, które gospodarcz ą człowieka, bowiem oprócz funkcji podejmuj ą działania w kierunku rozwoju tych terenów. rekreacyjnej cz ęść jezior jest miejscem hodowli ryb. W Rygorom ochronnym poddane s ą parki, zadrzewienia itp. rzekach, du Ŝy wpływ na ilo ść i jako ść ryb ma zły stan Tworzenie nowych zało Ŝeń parkowych oraz kształtowane czysto ści ich wód. wiejskiej zieleni urz ądzonej wpłynie na popraw ę ich struktury przyrodniczej. Szczególnie wa Ŝna będzie 4.8.2.2. Potencjalne zagro Ŝenia fauny renowacja parków oraz terenów zieleni usytuowanych wzdłu Ŝ skarp i dolin rzecznych znajduj ących si ę na terenie Dla świata zwierz ęcego wyst ępuj ącego na terenie gminy. gminy, zwłaszcza zwierz ąt dziko Ŝyj ących najwi ększym Działania na rzecz ochrony ró Ŝnorodno ści biologicznej zagro Ŝeniem ich egzystencji i dalszego rozwoju s ą: obejmuj ą równie Ŝ sektor rolnictwa. Wspieranie form - kłusownictwo - mog ące przyczyni ć si ę do rolnictwa stosuj ącego metody produkcji nienaruszaj ące niekontrolowanego (gwałtownego) zmniejszenia si ę równowagi przyrodniczej, przede wszystkim rolnictwa populacji poszczególnych gatunków, ekologicznego jest jednym z celów stawianych przez II - nadmierna populacja lisów, Polityk ę Ekologiczn ą Pa ństwa w zakresie ró Ŝnorodno ści - po Ŝary lasów, biologicznej i ochrony przyrody. Warto ści przyrodnicze - wypalanie traw, gminy, narzucają preferowanie rolnictwa przyjaznego - rosn ąca liczba inwestycji w miejscach atrakcyjnych środowisku. Pro środowiskowe rolnictwo oparte o krajobrazowo, szczególnie w s ąsiedztwie jezior. gospodarstwa prowadzone indywidualnie lub współpracuj ące miedzy sob ą, promuj ące tradycyjne Dla zwierz ąt wodnych, ryb oraz urozmaiconej i licznie metody gospodarowania, powinny by ć upowszechniane reprezentowanej grupy ptaków, Ŝeruj ących i szczególnie na obszarach obj ętych ochron ą oraz terenach gniazduj ących głównie w dolinach rzek Nidy i Szkotówki cennych przyrodniczo. Szans ą dla tych obszarów b ędzie oraz w rejonie jezior, a tak Ŝe dla gatunków gadów takich rozwój rolnictwa ekologicznego i agroturystyki. Jednym z jak padalce, zaskro ńce, jaszczurki zwinki, a tak Ŝe płazów najwa Ŝniejszych instrumentów polityki zrównowa Ŝonego (Ŝab, ropuch, rzekotek i kumaków), wyst ępuj ących na rozwoju terenów wiejskich s ą tzw. programy rolno - omawianym obszarze powa Ŝnym zagro Ŝeniem s ą: środowiskowe. S ą one instrumentem finansowym, - zanieczyszczenia wód powierzchniowych ( ściekami polegaj ącym na wsparciu finansowym działa ń na rzecz bytowymi i gnojowic ą) - brak skanalizowania cz ęś ci ochrony środowiska i ochrony walorów krajobrazu Dziennik Urz ędowy - 2576 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

osad, mało wydajne oczyszczalnie ścieków oraz dzikie ECONET wysypiska, - nieprawidłowe stosowanie środków ochrony ro ślin i Inny rodzaj ochrony, stanowi Europejska Sie ć nawozów (szczególnie w rejonie jezior oraz rzek), Ekologiczna ECONET - spójny przestrzennie i - zmienno ści i niedobory stanu wód. funkcjonalnie system reprezentowanych i najlepiej zachowanych pod wzgl ędem ró Ŝnorodno ści biologicznej W ramach ochrony dzikich zwierz ąt nale Ŝy zwróci ć obszarów Europy. uwag ę na potrzeb ę dokarmiania zwierz ąt w okresach Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET- długich i intensywnych opadów śnie Ŝnych oraz POLSKA została opracowana w 1995 i 1996 r. jako utrzymuj ących si ę mrozów. projekt badawczy National Nature Plan (NNP) w ramach Programu Europejskiego Mi ędzynarodowej Unii Ochrony 4.8.3. Obszary i obiekty prawnie chronione Przyrody (IUCN). Równie Ŝ Czechy, Słowacja i W ęgry uczestniczyły w tym projekcie i podobnie jak Polska Na podstawie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. przyj ęły jednolite zało Ŝenia koncepcji sieci paneuropejskiej Nr 92 z 2004 r., poz. 880), za tereny chronione nale Ŝy EECONET (European ECOlogical NETwork) wraz z uzna ć parki narodowe, rezerwaty i parki krajobrazowe metodyk ą jej wyznaczania. wraz z ich otulinami oraz obszary chronionego krajobrazu. Cho ć sie ć ECONET-POLSKA nie posiada Form ę przestrzenn ą mog ą mie ć równie Ŝ niektóre pomniki umocowania prawnego, jest pewn ą wytyczn ą polityki przyrody, u Ŝytki ekologiczne, a zwłaszcza zespoły przestrzennej. Zgodnie z definicj ą podan ą przez Autorów przyrodniczo-krajobrazowe. koncepcji "Krajowa sie ć ekologiczna ECONET-POLSKA Na terenie gminy obszary wyró Ŝniaj ące si ę jest wielkoprzestrzennym systemem obszarów w ęzłowych szczególnymi walorami przyrodniczymi obj ęto najlepiej zachowanych pod wzgl ędem przyrodniczym i nast ępuj ącymi formami ochrony: reprezentatywnych dla ró Ŝnych regionów przyrodniczych kraju, wzajemnie ze sob ą powi ązanych korytarzami Obszary Chronionego Krajobrazu ekologicznymi, które zapewniaj ą ci ągło ść wi ęzi Ochronie przyrody i krajobrazu słu Ŝą równie Ŝ przyrodniczych w obr ębie tego systemu. ograniczenia zwi ązane z ustanowionymi strefami obszaru Sie ć ECONET-POLSKA pokrywa 46% kraju. Składa chronionego krajobrazu. Na terenie gminy Kozłowo na si ę ona z obszarów w ęzłowych i ł ącz ących je korytarzy mocy Rozporz ądzenia Nr 21 Wojewody Warmi ńsko- ekologicznych, wyznaczonych na podstawie takich Mazurskiego z dnia 14 kwietnia 2003 r. w sprawie kryteriów, jak naturalno ść , ró Ŝnorodno ść , wprowadzenia obszarów chronionego krajobrazu na reprezentatywno ść , rzadko ść i wielko ść . Wyznaczono terenie województwa warmi ńsko-mazurskiego, zostały ogółem 78 obszarów w ęzłowych (46 mi ędzynarodowych i utworzone 2 takie obszary. S ą to: 32 krajowe, które razem obejmuj ą 31% powierzchni kraju) oraz 110 korytarzy ekologicznych (38 mi ędzynarodowych i Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Mielno - o 72 krajowe, które razem obejmuj ą 15% powierzchni kraju). powierzchni całkowitej 10 498,0 ha - jedynie cz ęść tego Do koncepcji krajowej sieci ECONET - POLSKA zostały obszaru znajduje si ę w granicach gminy Kozłowo, wł ączony obszar gminy Kozłowo. Teren ten zaliczono do Zachodniomazurskiego Obszaru W ęzłowego o znaczeniu Obszar Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i mi ędzynarodowym. Rang ę korytarza ekologicznego o Szkotówki - o powierzchni całkowitej 8 391,9 ha - cz ęść znaczeniu krajowym nadano natomiast Dolinie Górnej tego obszaru obejmuje gmin ę Kozłowo. Wkry - symbol 20k. Sie ć ECONET-POLSKA zawiera w sobie równie Ŝ Obszary chronionego krajobrazu zajmuj ą ok. 54% obszary prawnie chronione (parki narodowe i powierzchni gminy. S ą to tereny o wysokich walorach krajobrazowe oraz rezerwaty), ostoje przyrody CORINE przyrodniczych obejmuj ące rejon pojezierzy oraz doliny lub wa Ŝne ostoje ptaków, które najcz ęś ciej s ą rzek i tereny do nich przyległe. "wbudowane" w najcenniejsze fragmenty obszarów W krajowej sieci ekologicznej północna cz ęść gminy węzłowych jako tzw. biocentra (regionalne i lokalne). nale Ŝy do Zachodnio-mazurskiego Obszaru W ęzłowego Wysokie walory przyrodnicze o znaczeniu lokalnym obejmuj ącego obszar pojezierzy. posiada dolina Szkotówki wraz z dolin ą Sławskiej Strugi, Szczegółowy rejestr tzw. małych form ochrony które pełni ą rol ę lokalnego korytarza ekologicznego. przyrody obejmuj ących pomniki przyrody, u Ŝytki Powi ązania przyrodnicze oparte o doliny Szkotówki i ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne oraz zespoły Nidy zapewniaj ą dro Ŝno ść przyrodnicz ą na kierunku przyrodniczo-krajobrazowe, prowadzony jest przez północ-południe. Na kierunku wschód-zachód w cz ęś ci Wojewod ę Warmi ńsko-Mazurskiego, zgodnie z przepisami północnej gminy, rol ę t ą spełniaj ą małe kompleksy le śne i ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92 z 2004 r., zespół jezior, a w cz ęś ci południowej - dolina Nidy. poz. 880). 4.9. Walory krajobrazowe pomniki przyrody Na terenie gminy Kozłowo znajduj ą si ę 2 obiekty Charakterystyczn ą cech ą dla terenów siedlisk ludzkich obj ęte ochron ą w formie pomników przyrody: jest wyst ępowanie zmiany walorów estetyczno - - dęby parkowe (42 szt.) o obwodzie 250 - 430 cm i widokowych krajobrazu, zwi ązanych głównie z du Ŝymi wysoko ści 22 - 30 m, poło Ŝone w Parku Podworskim w obiektami kubaturowymi np. zakładami przemysłowymi, Zabłociu Kozłowskim, silosami, kominami. - 4 lipy parkowe o obwodzie 305 - 500 cm i wysokości W przypadku gminy Kozłowo na jej terenie nie s ą 22 - 29 m, poło Ŝone w Parku Podworskim w Zakrzów - zlokalizowane du Ŝe zakłady przemysłowe, natomiast Sarnowo. istnieje wiele małych i średnich zakładów usługowo- Inny rodzaj ochrony na terenie gminy, stanowi ą handlowych. S ą one zlokalizowana w wi ększo ści we wsi europejskie systemy obszarów chronionych. Nale Ŝą do Kozłowo i Szkotowo, a poprzez powi ązanie z nich: siedliskowym charakterem zabudowy nie pogarszaj ą one,

Dziennik Urz ędowy - 2577 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. mimo nieco wi ększych rozmiarów, walorów estetyczno - spowodowane po Ŝarami lasów b ądź powodzi ą. Na krajobrazowych. omawianym terenie zagro Ŝenia powodziowe mog ą W sposób podobny na walory estetyczno - wyst ąpi ć w przypadku niekorzystnych zjawisk krajobrazowe oddziaływaj ą maszty telefonii komórkowej, hydrologicznych. rozstawione na terenie gminy. Obecno ść na terenie gminy potencjalnych źródeł Za naruszenie walorów estetyczno - widokowych awarii przemysłowych zmusza j ą do prowadzenia polityki mo Ŝna uzna ć natomiast chaotyczn ą i nieujednolicon ą przestrzennej w kierunku zmniejszenia zagro Ŝenia dla stylowo zabudow ę mieszkaln ą na terenie gminy Kozłowo. środowiska oraz zdrowia i Ŝycia ludzi. Musi to wynika ć z Wielokrotnie w miejscach o du Ŝych walorach widokowych zapisów w studium uwarunkowa ń oraz strategii wyst ępuj ą obiekty wyra źnie si ę odznaczaj ące i „burz ące” zrównowa Ŝonego rozwoju. pewnego rodzaju harmoni ę. Za naruszenie naturalnego krajobrazu, nale Ŝy równie Ŝ 4.11. Analiza wska źnikowa stanu środowiska uzna ć wszelkie wyrobiska poeksploatacyjne głównie kruszywa naturalnego wyst ępuj ące na terenie gminy. Na podstawie sporz ądzonej analizy obecnego stanu środowiska gminy wyznaczono lokalne wska źniki 4.10. Awarie przemysłowe środowiskowe. Wska źniki te maj ą by ć podstaw ą oceny poprawy środowiska i oceny jako ści Ŝycia mieszka ńców Zdarzaj ące si ę losowo awarie techniczne i gminy, a tak Ŝe umo Ŝliwi ć okresow ą weryfikacj ę technologiczne w jednostkach stosuj ących, produkuj ących podejmowanych działa ń. lub magazynuj ących materiały niebezpieczne oraz w transporcie takich substancji, powodowa ć mog ą Wska źniki środowiskowe i zrównowa Ŝonego rozwoju negatywne skutki w środowisku. Skutki te okre śla si ę jako gminy Tabela 54 Jednostka Stan "awarie przemysłowe". Obejmuj ą one nast ępuj ące rodzaje Oceniany element Wska źnik miary obecny zdarze ń: 1 2 3 4 - zanieczyszczenie poszczególnych elementów Infrastruktura Uj ęcia wód Liczba komunalnych uj ęć szt 13 środowiska w wyniku awarii i katastrof w zakładach wody przemysłowych, transporcie, rozładunku i przeładunku Liczba SUW szt 10 Wydajno ść uj ęć wody m3/d 3 139,0 materiałów niebezpiecznych i innych substancji, Zu Ŝycie wody Produkcja wody tys. m 3 (2004 r.) 135,8 Ilo ść zu Ŝytej wody/1 - po Ŝary na rozległych obszarach lub długo trwaj ące a m3/osoba/rok 16,4 mieszka ńca na rok tak Ŝe towarzysz ące awariom z udziałem materiałów Sie ć wodoci ągowa Długo ść sieci wodoci ągowej km 36,2 Liczba przył ączy niebezpiecznych, powoduj ące zniszczenie lub szt. 481 wodoci ągowych zanieczyszczenie środowiska, Długo ść kolektorów km 2,5 - zanieczyszczenie chemiczne lub biologiczne azbestowo-cementowych Procent mieszka ńców środowiska w wyniku katastrof budowli % ogółu obj ętych sieci ą 79,0 ludno ści hydrotechnicznych, wodoci ągow ą Sie ć kanalizacji Udział ludno ści obsługiwanej % ogółu - zanieczyszczenie chemiczne lub biologiczne 26,0 sanitarnej przez oczyszczalnie ścieków ludno ści środowiska w wyniku kl ęsk Ŝywiołowych: huraganów, Długo ść sieci kanalizacji km 9,4 powodzi, suszy, trz ęsienia ziemi. sanitarnej Wska źnik skanalizowania gminy (K) Na terenie gminy istniej ą pojedyncze jednostki, których K = 1 000 x dł. sieci K 1,43 kanalizacyjnej/liczba funkcjonowanie mo Ŝe spowodowa ć awarie i mieszka ńców gminy zanieczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego. W Wska źnik proporcji dł. sieci kanalizacyjnej do dł. sieci - 0,26 szczególno ści dotyczy to stacji paliw płynnych, z których wodoci ągowej Liczba przył ączy cz ęść nie posiada pełnego zabezpieczania środowiska, szt 65 kanalizacyjnych wymaganego obowi ązuj ącego przepisami. Lista substancji Liczba przyzagrodowych szt 0 niebezpiecznych znajduj ących si ę lub magazynowanych oczyszczalni ścieków Liczba szamb szt 432 na terenie tych Ŝe jednostek zawiera kilka pozycji. Drogi Długo ść zmodernizowanych km b.d. Zabezpieczeniem przed wyst ąpieniem zagro Ŝenia jest dróg gminnych Gazyfikacja Długo ść sieci gazowej na km 0 posiadanie przez zakłady opracowania pn. „Sposoby terenie gminy post ępowania na wypadek zagro Ŝenia po Ŝarowego i Liczba odbiorców zaopatrywanych z sieci szt. 0 innego miejscowego zagro Ŝenia” (wewn ętrzny plan gazowej operacyjno-ratowniczy). Stacje bazowe Ilo ść stacji na terenie gminy telefonii szt. 3 Na terenie gminy Kozłowo nie wyst ępuj ą zakłady o komórkowej du Ŝym ryzyku wyst ąpienia awarii przemysłowej. Jedynym Zasoby środowiska przyrodniczego Rze źba terenu i Zasoby geologiczne zagro Ŝeniem mog ącym wyst ąpi ć na terenie gminy jest budowa (kruszywo naturalne) b.d. geologiczna wydobycie (w roku 2004); [mln. Mg] transport drogowy materiałów niebezpiecznych, 1,032 zasoby geologiczne stwarzaj ąc potencjaln ą mo Ŝliwo ść wyst ąpienia awarii. bilansowe Transportem drogowym przewozi si ę głównie substancje Powierzchnia terenów ha b.d. ropopochodne i gaz płynny, amoniak, kwas siarkowy i zrekultywowanych Wody Jako ść wód podziemnych, % udziału w kwas fluorowodorowy, tlenek ołowiu. Do źródeł podziemne 1) udział wód o bardzo dobrej i ogólnej ilo ści stwarzaj ących potencjalne awarie przemysłowe nale Ŝy dobrej jako ści (klasa Ia i Ib) punktów 100 monitoringu (na równie Ŝ przebiegaj ąca przez gmin ę Kozłowo linia terenie gminy) przesyłowa gazu ziemnego (wysokiego ci śnienia). Wody Jako ść cieków wodnych, % udziału w powierzchniowe 2) udział wód pozaklasowych ogólnej ilo ści Jednym z najwa Ŝniejszych zada ń w zakresie prewencji (wg oceny ogólnej) punktów 100 awarii przemysłowych jest ewidencja źródeł, mog ących kontrolnych (na terenie gminy) spowodowa ć tego typu zagro Ŝenia, któr ą prowadzi Urz ąd Długo ść cieków wodnych i Wojewódzki w Olsztynie. rowów melioracyjnych Km 217,4 otwartych Odr ębne zagro Ŝenie dla środowiska oraz zdrowia i Gleby Udział gleb kwa śnych i % 50,0 Ŝycia ludzi stanowi mo Ŝliwo ść wyst ąpienia kl ęsk bardzo kwa śnych Ŝywiołowych, które w gminie najcz ęś ciej mog ą by ć Dziennik Urz ędowy - 2578 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Powierzchnia gleb Ha b.d. Są to opracowania programowo-planistyczne ochronnych Powietrze Ilo ść pozwole ń na emisj ę szt. 6 wyznaczaj ące kierunki działa ń inwestycyjnych i atmosferyczne Wielko ść dopuszczalnej społecznych w odniesieniu do regionu i gminy. Zapisy rocznej emisji (wg pozwole ń)

dla wska źników planistyczne wymienionych dokumentów pozwol ą w 37,4200 Mg SO [Mg] 2 5,1236 Mg dalszym etapie pracy samorz ądu gminy dokonywa ć NO 2 33,3801 Mg CO wła ściwych decyzji z mo Ŝliwo ści ą analizy 32,7630 Mg pył ogółem perspektywicznych skutków, a tak Ŝe zaplanowa ć Odnawialne źródła Liczba instalacji działaj ących energii w oparciu o energi ę szt. 0 ekonomiczne aspekty realizacji zada ń w perspektywie odnawialn ą kilku lat. Powierzchnia upraw ro ślin ha b.d. energetycznych Środowisko Ilo ść pozwole ń na emisj ę szt. 0 5.1.1. Cele i zadania w zakresie ochrony środowiska akustyczne hałasu Przyroda % powierzchni gminy obj ęty okre ślone w Strategii Rozwoju Gminy Kozłowo % 54,0 prawn ą ochron ą przyrody Liczba u Ŝytków szt 0 ekologicznych Strategia Rozwoju Gminy Kozłowo na podstawie Liczba pomników przyrody szt 2 diagnozy czynników społeczno - gospodarczych obszaru ECONET-PL symbol obszaru 20k węzłowego gminy (analiza SWOT) okre śla misj ę rozwoju gminy oraz UŜytki le śne oraz grunty % powierzchni 13,8 cele strategiczne, a w ich ramach cele szczegółowe i zadrzewione i zakrzewione gminy Powierzchnia lasów zadania, których realizacja pozwoli osi ągn ąć przyszły stan ha b.d. ochronnych na terenie gminy po Ŝą dany. Powierzchnia lasów Osi ągni ęcie kluczowych wyzwa ń gminy b ędzie niepa ństwowych na terenie ha 497,0 gminy mo Ŝliwe za spraw ą realizacji wyznaczonych celów Zagro Ŝenia środowiska strategicznych przedstawionych poni Ŝej: Chemikalia, Liczba stacji paliw płynnych szt. 0 awarie Liczba zdarze ń o przemysłowe, znamionach powa Ŝnych szt. 0 I. Budowa oczyszczalni ścieków w Szkotowie wraz ze kl ęski Ŝywiołowe awarii na terenie gminy Edukacja ekologiczna zlewiskiem ścieków przywo Ŝonych z innych Edukacja Ilo ść przeprowadzonych miejscowo ści. Tworzenie warunków do rozwoju ekologiczna akcji zwi ązanych z ochron ą szt. b.d. środowiska (w roku) rekreacji i wypoczynku. Budowa kolektorów w Liczba szlaków szt. 2 Kozłowie. turystycznych (lokalne) 1) i 2) - klasyfikacja jako ści wód wg Rozporz ądzenia Nr 503 z dnia 5 listopada 1991 r., w roku 2004 weszło w Ŝycie Rozporz ądzenie Ministra Środowiska II. Podnie ść bezpiecze ństwo poprzez edukacj ę w z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu szkołach, racjonalne wykorzystanie wolnego czasu. wód powierzchniowych i podziemnych sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód i w latach kolejnych ocena jako ści wód podziemnych i powierzchniowych powinna III. Rozwi ąza ć problem bezrobocia - poprzez oferty by ć prowadzona zgodnie z jego postanowieniami. miejsc inwestowania, stosowanie preferencji podatkowych. Ułatwi ć dowóz do odległych miejsc V. POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA ORAZ pracy. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADA Ń EKOLOGICZNYCH IV. Zapewni ć nauczycieli do prowadzenia zaj ęć i języków obcych. 5.1. Zało Ŝenia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Kozłowo w świetle ochrony środowiska V. Zapewni ć odpowiedni ą kadr ę do prowadzenia zaj ęć sportowych i kulturalnych. Zało Ŝenia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Kozłowo w świetle ochrony środowiska zostały VI. Budowa gminnego wysypiska śmieci. wyznaczone w oparciu o poni Ŝsze dokumenty: VII. Wprowadzi ć do powiatowego planu - remonty - Strategia Rozwoju Gminy Kozłowo, powiatowe dróg.

- Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kozłowo, VIII. Budowa gimnazjum.

- Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania W ramach poszczególnych celi strategicznych przestrzennego gminy Kozłowo, wyznaczono zadania. Zestawienie aktualnych i najwa Ŝniejszych z nich dla zrównowa Ŝonego ekorozwoju - Program Ochrony Środowiska Powiatu Nidzickiego. gminy zawiera poni Ŝsza tabela.

Dziennik Urz ędowy - 2579 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Zadania wyznaczone w Strategii Rozwoju Gminy Kozłowo Tabela 55 Nazwa zadania Termin realizacji Szacunkowy koszt 1 2 3 Budowa kolektora znad jeziora Kownatki i K ąty do Januszkowa; 2003 - 2006 750 000,0 Budowa sali gimnastycznej dla SP i Gimnazjum w RogoŜu; 2003 - 2006 730 000,0 Budowa sali gimnastycznej dla SP i Gimnazjum w Szkotowie; 2003 - 2006 730 000,0 Wodoci ąg dla m. Szkudaj i Bartki przeznaczony do zasilenia w wod ę gospodarstwa rolne; 2004 - 2006 529 800,0 Droga osiedlowa w Kozłowie: osiedla Górka jednojezdniowa, chodnik z polbruku; 2004 - 2006 290 000,0 Oczyszczalnia ścieków w Januszkowie wraz z kolektorem dosyłowym dla mieszka ńców; 2004 - 2006 1 200 000,0 Budowa oczyszczalni ścieków w Zaborowie; 2005 - 2007 1 600 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 2,0 km z Michałek do Januszkowa; 2005 - 2007 300 000,0 Budowa sieci wodoci ągowej o dł. 4,0 km z Kamionki do Dziurdziewa; 2005 - 2007 280 000,0 Budowa oczyszczalni ścieków w Sarnowie z kolektorem; 2005 - 2008 1 200 000,0 Budowa oczyszczalni ścieków w Sławce Wielkiej; 2005 - 2008 1 000 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 3,5 km z Goł ębiewa do Sławki Wielkiej; 2005 - 2008 530 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 5,0 km z Niedanowa i Zalesia do oczyszczalni w Zaborowie; 2005 - 2008 750 000,0 Budowa kolektora dosyłowego o dł. 4,0 km z Pielgrzymowa do Zaborowa; 2006 - 2007 600 000,0 Kolektor o dł. 5,0 km z S ątopia i Cebulek; 2006 - 2008 750 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 6,0 km z Wa Ŝyn i Szyman do Zaborowa; 2006 - 2008 900 000,0 Budowa oczyszczalni ścieków w Bartkach; 2006 - 2009 1 200 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 4,0 km z Krokowa do Bartek; 2006 - 2009 600 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 5,0 km z Górowa i Szkudaja do Bartek; 2006 - 2009 750 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 3,0 km z Zakrzewka do Sarnowa; 2006 - 2009 450 000,0 Budowa oczyszczalni ścieków w Dziurdziewie; 2006 - 2009 1 200 000,0 Budowa kolektora ściekowego o dł. 4,0 km z Kamionki do Dziurdziewa; 2006 - 2009 600 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 3,0 km z Siemianowa do Kownatek; 2006 - 2009 450 000,0 Budowa oczyszczalni ścieków w Turowie; 2006 - 2009 1 200 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 6,0 km z Turówka i Browiny do Turowa; 2006 - 2009 900 000,0 Budowa nowego Gimnazjum w Szkotowie i Rogo Ŝu wraz z sal ą gimnastyczn ą; 2006 - 2010 4 500 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 3,0 km ze Sławki Małej do Sławki Wielkiej; 2006 - 2010 450 000,0 Budowa kolektora sanitarnego o dł. 4,0 km z Rogo Ŝa do Sławki Wielkiej; 2006 - 2010 600 000,0 Budowa sieci wodoci ągowej o dł. 3,0 km ze Sławki Wielkiej do Sławki Małej; 2006 - 2010 200 000,0 Budowa sieci wodoci ągowej o dł. 4,0 km z Rogo Ŝa do Sławki Wielkiej; 2006 - 2010 280 000,0 Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Kozłowo.

5.1.2. Cele i zadania wyznaczone w Planie Rozwoju Sie ć wodoci ągowa Zaborowo - Zalesie 176 000,00 Sie ć wodoci ągowa i kanalizacja sanitarna Szkotowo - Lokalnego Gminy Kozłowo 113 000,00 Kownatki Kanalizacja sanitarna Januszkowo - Kownatki 312 000,00 W Planie Rozwoju Lokalnego gminy Kozłowo zostały Kanalizacja sanitarna we wsi Januszkowo 80 000,00 Budowa świetlicy w: Goł ębiewie, Cebulkach, Niedanowie, zidentyfikowane obszary kluczowe dla rozwoju oraz 450 000,00 dostrzega potrzeb ę szeregu inwestycji w danych Lipowie i Turówku Budowa drogi Wa Ŝyny - pola 130 000,00 obszarach. Do najwa Ŝniejszych z nich nale Ŝą : Budowa zbiorników retencyjnych w Kozłowie 380 000,00 - poprawa stanu infrastruktury technicznej w gminie, Budowa dwóch studni gł ębinowych w Krokowie 108 000,00 - rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacji terenu Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kozłowo. gminy; - rozbudowa i modernizacja sieci wodoci ągowej 5.1.3. Cele, kierunki działa ń i zadania w zakresie ochrony terenu gminy; środowiska okre ślone w powiatowym programie ochrony - uporz ądkowanie gospodarki wodnej (zbiorniki środowiska retencyjne); - działania w dziedzinie sfery społecznej; Realizacja postanowie ń Powiatowego Programu - poprawa stanu infrastruktury społecznej. Ochrony Środowiska przebiega równolegle na poziomie samorz ądu powiatowego i gminnych. Z tego wzgl ędu cele Realizacja inwestycji powinna doprowadzi ć do i zadania zaproponowane dla gminy Nidzica musz ą by ć osi ągni ęcia w okresie najbli Ŝszych lat po Ŝą danego stanu spójne z celami i zadaniami wyznaczonymi w Programie rozwoju gminy Kozłowo. Zestawienie najwa Ŝniejszych dla Ochrony Środowiska dla Powiatu Nidzickiego. zrównowa Ŝonego rozwoju gminy inwestycji zawiera Poni Ŝej zamieszczono cele wynikaj ące z tre ści poni Ŝsza tabela 56. Powiatowego Programu Ochrony Środowiska i przewidziane do realizacji w ramach programów Inwestycje wyznaczone do realizacji w Planie Rozwoju gminnych. Lokalnego Gminy Kozłowo na lata 2004 - 2006 Tabela 56 Całkowity Obszar: Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów Tytuł projektu (inwestycji) koszt przyrodniczych projektu Sie ć wodoci ągowa Zakrzewo 138 000,00 Sie ć wodoci ągowa we wsi Zaborowo 134 000,00 Cel 1. „Ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej i Sie ć wodoci ągowa we wsi Bartki 58 000,00 krajobrazowej regionu” Sie ć wodoci ągowa Bartki-PGR, dł. 1450 mb 87 000,00 Sie ć wodoci ągowa i kanalizacyjna Goł ębiewo - Sławka 480 000,00 Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu, Wielka Sie ć wodoci ągowa we wsi Szkotowo 16 500,00 wyznaczono nast ępuj ące cele strategiczne: Sie ć wodoci ągowa we wsi Szkudaj, dł. 306 mb 53 000,00 - „Wysokie walory krajobrazowe”, Sie ć wodoci ągowa i kanalizacja magistralna S ątop - 447 998,00 - „Skuteczna ochrona przyrody”, Kozłowo - „Bogactwo florystyczne i faunistyczne regionu”, sie ć wodoci ągowa i kanalizacja sanitarna Cebulki - S ątop 228 000,00 Kanalizacja sanitarna we wsi Cebulki 48 000,00 - „Równowaga gatunkowa”. Kanalizacja sanitarna w Kozłowie do budynków byłego 77 000,00 ZMICH i budynków PKP Cel 2. „Rozwój lasów i ich racjonalne Kanalizacja sanitarna w Kozłowie 525 000,00 wykorzystanie” Sie ć wodoci ągowa Krokowo - Wola 118 000,00

Dziennik Urz ędowy - 2580 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu - „Utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ący cel poni Ŝej dopuszczalnych lub co najmniej na tych strategiczny: poziomach”. - „Lasy dostosowane do potrzeb i mo Ŝliwo ści środowiska”. Cel 5. „Minimalizacja zagro Ŝeń środowiska powodowanych przez odpady” Cel 3. „Ochrona gleb” Zagadnienia zwi ązane z gospodark ą odpadami zostały Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu szczegółowo omówione w Planie Gospodarki Odpadami ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ący cel dla Gminy Kozłowo, który stanowi integraln ą cz ęść strategiczny: niniejszego Programu Ochrony Środowiska. - „Jako ść gleb powy Ŝej lub co najmniej na poziomie wymaganych standardów”. Obszar: Edukacja ekologiczna

Cel 4. „Kopaliny” Cel 1. „Wysoka świadomo ść ekologiczna społecze ństwa” Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ący cel Cel 2. „Skuteczna edukacja ekologiczna” strategiczny: - „Eksploatacja kopalin zgodna z zasadami Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionych celów zrównowa Ŝonego rozwoju”. ekologicznych, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ące cele strategiczne: Cel 5. „Racjonalizacja zu Ŝycia materiałów, wody, - Promowanie zachowa ń zwi ązanych z codziennym energii” bytowaniem mieszka ńców zgodnych z zasadami ochrony krajobrazu i przyrody, Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu - Rygorystyczne przestrzeganie wymaga ń ochrony ekologicznego, wyznaczono nast ępuj ący cel strategiczny: przyrody w ramach funkcjonowania obiektów - „Racjonalne zu Ŝycie wody, materiałów i energii”. turystycznych i rekreacyjnych, budownictwa mieszkaniowego i rekreacyjnego oraz prowadzenia Cel 6. „Wykorzystanie energii ze źródeł działalno ści rolniczej, odnawialnych” - Tworzenie i rozwój przyrodniczych ście Ŝek dydaktycznych. Dla osiągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ący cel 5.2. Cele i zadania do realizacji w ramach Programu strategiczny: Ochrony Środowiska dla Gminy Kozłowo - „Wzrost udziału energii z odnawialnych zasobów energetycznych”. We wcze śniejszych rozdziałach przeprowadzono analiz ę stanu środowiska oraz uwarunkowa ń społeczno- Obszar: Poprawa jako ści środowiska gospodarczych na terenie gminy Kozłowo. Szczegółowo omówiono poszczególne elementy środowiska, Cel 1. „Jako ść wód, poprawa stosunków wodnych towarzysz ące im zagro Ŝenia. Konsekwencj ą dokonanej i ochrona przed powodzi ą”” analizy i zidentyfikowanych zagro Ŝeń jest podj ęcie działa ń zmierzaj ących do poprawy niekorzystnego stanu Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu środowiska. ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ące cele Dla realizacji przyj ętego zało Ŝenia konieczne jest strategiczne: zastosowanie głównych zasad polityki ekologicznej w - „Dobry stan wód”, odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska. - „Sprawny systemu ochrony przeciwpowodziowej”. Polityka ochrony środowiska gminy Kozłowo b ędzie realizowana za po średnictwem celów ekologicznych Cel 2. „Stan sanitarny powietrza” (strategicznych), kierunków działa ń i zada ń, które s ą zgodne z polityk ą ekologiczn ą kraju i województwa, a Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu wynikaj ą bezpo średnio tak Ŝe z ustale ń Programu Ochrony ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ący cel Środowiska Powiatu Nidzickiego (b ędącego dla strategiczny: niniejszego opracowania dokumentem nadrz ędnym). - Utrzymanie dobrego stanu powietrza w regionie. - cele ekologiczne - cel po osi ągni ęciu którego, ma nast ąpi ć poprawa danego elementu środowiska, Cel 3. „Hałas” stanowi ący ostateczny efekt realizowanych zada ń ekologicznych, Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu - kierunki działa ń - kierunki słu Ŝą ce do osi ągni ęcia ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ące cele wyznaczonych celów ekologicznych, strategiczne: - zadania - konkretne przedsi ęwzi ęcia prowadz ące do - Dobry klimat akustyczny. realizacji wyznaczonych celów ekologicznych. Zadania te maj ą charakter inwestycyjny lub pozainwestycyjny i Cel 4. „Promieniowanie jonizuj ące i niejonizuj ące” winny by ć realizowane w przewidzianym okresie realizacyjnym (krótkoterminowym lub Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu długoterminowym), a Ŝ do osi ągni ęcia zało Ŝonego celu. ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ące cele Realizacja zada ń krótkoterminowych przewidziana jest strategiczne: w przeci ągu czteroletniego okresu obowi ązywania Programu. Zadania z długoterminowym okresem realizacyjnym nale Ŝą do zada ń perspektywicznych Dziennik Urz ędowy - 2581 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

(okres realizacji w latach 2009 - 2012). Odr ębnej - intensyfikacja działa ń na rzecz wykorzystania lasów do specyfiki realizacji wymagaj ą zadania o charakterze rozwoju edukacji ekologicznej - rozwój i utrzymanie ci ągłym, których realizacja powinna by ć prowadzona istniej ących ście Ŝek dydaktycznych wraz z opisem przez cały czas obowi ązywania Programu. przyrody - utrzymanie infrastruktury słu Ŝą cej celom poznawczo-dydaktycznym i turystycznym. Poni Ŝej przedstawiono priorytety, cele i zadania dla gminy Kozłowo w odniesieniu do konkretnych elementów Cel 3. „Ochrona gleb” środowiska. Ich realizacja zło Ŝy si ę na wypełnianie zada ń okre ślonych w Polityce Ekologicznej Pa ństwa, Programie ZADANIA: Ochrony Środowiska Województwa Warmi ńsko - Mazurskiego oraz Programie Ochrony Środowiska - prowadzenie wła ściwej struktury zagospodarowania Powiatu Nidzickiego. przestrzennego (nie wył ączanie gruntów rolnych o Przeniesiony z Powiatowego Programu Ochrony wy Ŝszych klasach bonitacyjnych z produkcji rolnej i nie Środowiska układ celów, kierunków działa ń i wybranych przeznaczanie ich na inne cele: nierolnicze, niele śne), zada ń został poszerzony o zadania zapisane w Strategii - kształtowanie struktury upraw zapobiegaj ącej erozji i rozwoju gminy Kozłowo oraz o zadania zamieszczone w pogarszaniu si ę jako ści gleb oraz przeciwdziałanie Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Kozłowo, a tak Ŝe zakwaszeniu gleb, zadania przekazane przez Urz ąd Gminy Kozłowo. - podnoszenie jako ści i struktury gleb poprzez wykorzystanie kompostu, 5.2.1. Obszar strategiczny - Ochrona i racjonalne - upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej wykorzystanie zasobów przyrodniczych (Kodeks Dobrych Praktyk Rolniczych), rekultywacja terenów zdegradowanych, Cel 1. „Ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej i - zakaz lokalizacji nowych ferm zaliczanych do krajobrazowej regionu” przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, na obszarach cennych przyrodniczo ZADANIA: takich jak parki krajobrazowe wraz z otulinami, rezerwaty, u Ŝytki ekologiczne oraz tereny - lokalizacja obiektów rekreacyjnych i turystycznych podziemnych zbiorników wody bez izolacji. Na podporz ądkowana wymogom ochrony środowiska pozostałych obszarach wprowadza si ę zakaz przyrodniczego, lokalizacji nowych ferm bez ściołowych oraz - przeciwdziałanie rozwojowi budownictwa modernizacji istniej ących ferm w kierunku mieszkalnego i rekreacyjnego na terenach bez ściołowym. Koncentracja stad zwierz ąt w chronionych, pozostałych hodowlach musi by ć dostosowana do - uregulowanie statusu prawnego zabudowy posiadanej powierzchni ziemi, pozwalaj ącej na pełne letniskowej, zagospodarowanie odchodów zwierz ęcych zgodnie z - bie Ŝą ca ochrona obszarów i obiektów prawnie Dyrektyw ą azotanow ą i ustaw ą o nawo Ŝeniu oraz chronionych, gwarantowa ć dobrostan zwierz ąt. Fermy te powinny - tworzenie nowych obszarów chronionych zgodnie z spełnia ć jednocze śnie normatywne wymogi ochrony koncepcj ą sieci ekologicznej ECONET, środowiska naturalnego w zakresie oddziaływania na - uwzgl ędnienie w zagospodarowaniu przestrzennym wody powierzchniowe, gruntowe, podziemne, gleby i zasad ochrony krajobrazu i ró Ŝnorodno ści biologicznej, powietrze. - przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej, celem wskazania cennych przyrodniczo siedlisk, które naleŜy Cel 4. „Kopaliny” wył ączy ć np. z zalesiania, - przeciwdziałanie wypalaniu traw, Dla osi ągni ęcia wy Ŝej wymienionego celu - prowadzenie stałego monitoringu środowiska le śnego ekologicznego, wyznaczono dla powiatu nast ępuj ący cel w celu przeciwdziałania stanom niepo Ŝą danym strategiczny: (choroby, szkodniki), - „Eksploatacja kopalin zgodna z zasadami - wdra Ŝanie na obszarach cennych przyrodniczo zrównowa Ŝonego rozwoju” proekologicznych form gospodarowania (rolnictwo ekologiczne, agroturystyka), ZADANIA: - stosowanie czynnych metod ochrony rzadkich gatunków ro ślin i zwierz ąt - np. koszenie ł ąk, stała - zapobieganie niekoncesjonowanej eksploatacji redukcja nadmiaru drapie Ŝników (lis) w szczególnie surowców naturalnych, cennych ostojach, budowa miejsc l ęgowych (orła, - ochrona terenów szczególnie cennych przyrodniczo bociana białego). przed eksploatacj ą kopalin, - ochrona złó Ŝ perspektywicznych poprzez Cel 2. „Rozwój lasów i ich racjonalne uwzgl ędnianie obszarów ich wyst ępowania w studiach wykorzystanie” uwarunkowa ń oraz planach zagospodarowania przestrzennego, ZADANIA: - stosowanie technologii nie powoduj ących istotnych - prowadzenie działa ń formalno-prawnych na potrzeby zmian poziomu wód, zalesie ń (weryfikacja klasyfikacji gruntów), - preferowanie eksploatacji złó Ŝ zlokalizowanych w wyznaczanie granic rolno-le śnych w planach miejscach, gdzie eksploatacja ich mo Ŝe nie zagospodarowania przestrzennego gminy i zalesianie oddziaływa ć negatywnie na środowisko, le Ŝą cych odłogiem oraz słabych bonitacyjnie u Ŝytków - bie Ŝą ca rekultywacja terenów poeksploatacyjnych. rolnych, - szkolenie prywatnych wła ścicieli lasów na temat prawidłowych zasad gospodarki le śnej,

Dziennik Urz ędowy - 2582 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Cel 5. „Racjonalizacja zu Ŝycia materiałów, wody, - budowa zbiorników retencyjnych „WYDRY” w energii” miejscowo ści Kozłowo o powierzchni lustra wody 3,25 ha, ZADANIA: - budowa dwóch studni gł ębinowych w Krokowie, - wdro Ŝenie systemu zarz ądzania zasobami wodnymi, - minimalizacja strat wody na przesyle wody - budowa kanalizacji deszczowej oraz doposa Ŝenie wodoci ągowej (przewody magistralne i lokalne), istniej ących sieci kanalizacji deszczowej w urz ądzenia - stosowanie bod źców ekonomicznych dla podczyszczaj ące (tereny zurbanizowane), przedsi ęwzi ęć proekologicznych (ulgi podatkowe), - uporz ądkowanie linii brzegowej jezior i rygorystyczne - wprowadzenie systemu kontroli wodochłonno ści egzekwowanie ochrony brzegów zbiorników wodnych produkcji w formie obowi ązku rejestracji zu Ŝycia wody (uporz ądkowanie zabudowy letniskowej wokół jezior), na cele przemysłowe i rolnicze w przeliczeniu na - propagowanie oczyszczalni przyzagrodowych na jednostk ę produkcji, terenach, gdzie budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest - zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, w nieopłacalna z przyczyn ekonomicznych, b ądź bardzo systemach przesyłowych, przede wszystkim poprzez trudna do realizacji ze wzgl ędów technicznych uszczelnienie ruroci ągów oraz ich wła ściw ą (ukształtowanie terenu), poprzez stworzenie katalogu eksploatacj ę, ofert dost ępnych technologii i udost ępnienie go - poprawa parametrów energetycznych budynków - zainteresowanym, termorenowacja (dobór drzwi i okien o niskim - prowadzenie ewidencji oczyszczalni przydomowych współczynniku przenikalno ści cieplnej, wła ściwa oraz zbiorników bezodpływowych i zintensyfikowanie izolacja termiczna ścian - ocieplenie budynków, ich kontroli technicznej oraz cz ęstotliwo ści lokalizacja nowych obiektów zgodnie z naturaln ą opróŜniania, (cieplejsz ą) kierunkow ą orientacj ą stron świata). - stopniowe ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko zanieczyszcze ń obszarowych Cel 6. „Wykorzystanie energii ze źródeł (pozostało ści chemicznych środków ochrony ro ślin odnawialnych” oraz nawozów) i punktowych (składowiska obornika) pochodz ących z działalno ści rolniczej-budowa ZADANIA: stanowisk składowania obornika i zbiorników na gnojówk ę do roku 2010; - stopniowe zwi ększanie udziału energii otrzymanej z - tworzenie wokół jezior i wzdłu Ŝ rzek stref ochronnych surowców odnawialnych w całkowitym zu Ŝyciu energii, zagospodarowanych trwał ą zieleni ą i - zintegrowanie problematyki energii odnawialnej z niezabudowanych, planami zagospodarowania przestrzennego, - opracowanie planów ochrony przeciwpowodziowej - podj ęcie działa ń promocyjnych i doradztwa Regionów Wodnych, zwi ązanego z pozyskiwaniem energii ze źródeł - inwentaryzacja, odbudowa oraz prawidłowa odnawialnych, eksploatacja systemów melioracji. - uruchomienie mechanizmu ulg podatkowych (w postaci podatku od gruntów) dla inwestorów Cel 2. „Stan sanitarny powietrza” zainteresowanych wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, ZADANIA: - wsparcie projektów w zakresie budowy urz ądze ń i instalacji do produkcji i transportu energii wytwarzanej - eliminowanie w ęgla jako paliwa w kotłowniach w oparciu o źródła odnawialne. lokalnych i gospodarstwach domowych, na rzecz paliw niskoemisyjnych (gaz, olej opałowy, drewno, zr ębki 5.2.2. Obszar strategiczny - Poprawa jako ści środowiska drzewne), - nawi ązanie współpracy z Zakładem Gazownictwa w Cel 1. „Jako ść wód, poprawa stosunków wodnych celu budowy sieci gazowej na terenie gminy, i ochrona przed powodzi ą” - bie Ŝą ca naprawa dróg i ci ągów komunikacyjnych zgodnie z PRL-em na lata 2004 - 2006 do 2013, ZADANIA: - usprawnienie systemu komunikacyjnego (poprawa nawierzchni i warunków bezpiecze ństwa ruchu, - uwzgl ędnienie w MPZP zwi ększenia koncentracji modernizacja i rozbudowa dróg), zabudowy na terenach wiejskich w celu obni Ŝenia - zaostrzenie kontroli prawidłowo ści eksploatacji kosztów infrastruktury komunalnej, urz ądze ń energetycznych, - uporz ądkowanie gospodarki wodno - ściekowej wokół - wspieranie rozwoju ruchu rowerowego poprzez jeziora Szkotowskie, likwidacj ę barier technicznych oraz tworzenie ście Ŝek - sukcesywna realizacja nowych oraz wymiana i rowerowych, renowacja wyeksploatowanych odcinków sieci - wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących wodoci ągowej i kanalizacyjnej według inwestycji ogrzewanie w ęglowe na bardziej ekologiczne, przewidzianych do realizacji w Planie Rozwoju - prowadzenie systematycznych akcji edukacji Lokalnego Gminy Kozłowo, ekologicznej na temat oszcz ędno ści energii cieplnej i - rozbudowa oczyszczalni ścieków w miejscowo ści elektrycznej oraz stosowania proekologicznych Szkotowo o Q = 100 m 3 i Kozłowo o Q = 50 m 3, no śników energii, szkodliwo ści spalania materiałów - budowa oczyszczalni ścieków w miejscowo ści Bartki o odpadowych w kotłowniach domowych. Q = 110 m 3, - budowa oczyszczalni ścieków dla wsi Zaborowo, Zalesie, Niedanowo, Zakrzewo, Sarnowo, Zakrzewko o Q = 110 m 3,

Dziennik Urz ędowy - 2583 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Cel 3. „Hałas” - nowoczesnych systemów składowania obornika, zbiorników na gnojówk ę i gnojowic ę. ZADANIA: - wykorzystanie elementów przyrodniczych i kulturowych do kreowania wizerunku gminy (poprzez - modernizacja i rozbudowa lokalnego układu ujednolicony wzór wizytówek, papieru listowego z drogowego - modernizacja i remonty dróg gminnych, herbem gminy oraz inne materiały reklamowe np. - wspieranie inwestycji ograniczaj ących ujemny wpływ długopisy), hałasu, mianowicie: budowy ekranów akustycznych i - tworzenie nowych ście Ŝek dydaktycznych wraz z tworzenia pasów zwartej zieleni ochronnej, a tak Ŝe opisem przyrody. izolacji budynków (np. wymiana okien), - integrowanie opracowa ń planistycznych z problemami 5.3. Strategia realizacji przyj ętych celów zagro Ŝenia hałasem, - wzmocnienie działalno ści kontrolnej organów Cele, kierunki działa ń, a w ich ramach zadania, zostały samorz ądowych w porozumieniu z WIO Ś w zakresie wyznaczone na podstawie analizy stanu środowiska emisji hałasu przez podmioty korzystaj ące ze przyrodniczego na terenie gminy, przewidywanych środowiska. kierunków rozwoju oraz informacji w zakresie planowanych inwestycji (dziedzina ochrony środowiska), Cel 4. „Promieniowanie jonizuj ące i niejonizuj ące” które przekazane zostały przez Urz ąd Gminy Kozłowo oraz instytucje obligatoryjnie zajmuj ące si ę ochron ą ZADANIA: środowiska na obszarze gminy. Zestawienie zada ń ekologicznych przewidzianych dla - egzekwowanie przez organy administracji pomiarów gminy Kozłowo, z uwzgl ędnieniem aspektów pól elektromagnetycznych po uruchomieniu urz ądze ń, ekonomicznych, zawarto w harmonogramie realizacyjnym do których inwestorzy zobowi ązani s ą na mocy (tabela 57). przepisów Prawa Ochrony Środowiska, Z uwagi na szeroki zakres przedsi ęwzi ęć koniecznych - przestrzeganie granic stref ochronnych zgodnie z do osi ągni ęcia wyznaczonych celów, spo śród wszystkich ocenami oddziaływania na środowisko dla urz ądze ń zada ń ekologicznych wybrano pewn ą grup ę zada ń, któr ą nadawczych, nale Ŝy realizowa ć w pierwszej kolejno ści. S ą to zadana - współpraca z zakładami energetycznymi w dziedzinie przewidziane do realizacji w latach 2005 - 2008 jako tzw. ochrony mieszka ńców przed oddziaływaniem zadania priorytetowe - krótkoterminowe. promieniowania elektromagnetycznego, W harmonogramie uj ęto równie Ŝ zadania przewidziane - uwzgl ędnienie w studiach uwarunkowa ń i planach do realizacji w latach 2009 - 2012, s ą to zadania zagospodarowania przestrzennego zagadnie ń pola długoterminowe (tabela 58). elektromagnetycznego (pozostawienie w s ąsiedztwie linii wysokich napi ęć wolnych przestrzeni). 5.3.1. Przyj ęte kryteria wyboru zada ń priorytetowych

Cel 5. „Minimalizacja zagro Ŝeń środowiska W celu realizacji Polityki ekologicznej na terenie gminy powodowanych przez odpady” Kozłowo konieczne było ustalenie harmonogramu Zagadnienia zwi ązane z gospodark ą odpadami zostały prowadzenia zada ń ekologicznych z rozbiciem na zadania szczegółowo omówione w Planie Gospodarki Odpadami krótko i długookresowe oraz mechanizmy finansowo - dla Gminy Kozłowo, który stanowi integraln ą cz ęść ekonomiczne. Do najwa Ŝniejszych kryteriów w skali gminy niniejszego Programu Ochrony Środowiska. branych pod uwag ę podczas sporz ądzania planu operacyjnego na lata 2005 - 2008 z perspektyw ą do roku 5.2.3. Obszar strategiczny - Edukacja ekologiczna 2012 nale Ŝy wymieni ć: - cele i kierunki wynikaj ące z Polityki Ekologicznej Cel 1. „Wysoka świadomo ść ekologiczna Pa ństwa, społecze ństwa” - zadania i kierunki zawarte w Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Warmi ńsko- Cel 2. „Skuteczna edukacja ekologiczna” Mazurskiego na lata 2003 - 2006, z perspektyw ą na lata 2007 - 2010, ZADANIA: - kryteria przyj ęte w Strategii rozwoju Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, - regularne aktualizowanie strony www.kozlowo.pl, - cele i zadania wynikaj ące z Programu Ochrony - udział Urz ędu Gminy w akcji „Sprz ątanie świata”, Środowiska dla Powiatu Nidzickiego, - utworzenie Gminnego Punktu Edukacji Ekologicznej - cele i zadania przyj ęte w Strategii Rozwoju Gminy (GPEE), Kozłowo, - podnoszenie świadomo ści ekologicznej pracowników - cele i zadania przyj ęte w Planie Rozwoju Lokalnego Urz ędu Gminy poprzez udział w szkoleniach i Gminy Kozłowo, konferencjach tematycznych (zwłaszcza pracowników - dysproporcje pomi ędzy stanem wymaganym, a Gminnego Punktu Edukacji Ekologicznej), aktualnym, - opracowanie gminnego programu edukacji - wymogi wynikaj ące z obowi ązuj ących ustaw, ekologicznej, - okresy przej ściowe wynegocjowane przez Polsk ę dot. - przeprowadzanie raz do roku konkursu na najbardziej ustawodawstwa Unii Europejskiej, zadban ą zagrod ę wiejsk ą, - mo Ŝliwo ść uzyskania wsparcia finansowego z ró Ŝnych - organizacja (GPEE) cyklu spotka ń z mieszka ńcami źródeł, gminy na temat: - ponadlokalny wymiar przedsi ęwzi ęcia, - oszcz ędno ści energii cieplnej i elektrycznej oraz - obecne zaawansowanie inwestycji, korzy ści wynikaj ących z termorenowacji budynków, - potrzeby gminy wa Ŝne przy osi ągni ęciu - racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi zrównowa Ŝonego rozwoju, na poziomie gospodarstwa domowego, - wielokrotna korzy ść z tytułu realizacji przedsi ęwzi ęcia. Dziennik Urz ędowy - 2584 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

5.3.2. Harmonogram realizacji zada ń ekologicznych koordynacji działa ń pomi ędzy poszczególnymi szczeblami władz samorz ądowych i rz ądowych a tak Ŝe współprac ę z W harmonogramie realizacyjnym (tabela 57 i 58) pozostałymi partnerami, zarz ądzanie środowiskiem gminy przygotowanym dla gminy Kozłowo zestawiono cele i Kozłowo przy pomocy Programu Ochrony Środowiska zadania w odniesieniu do poszczególnych elementów wymaga ć b ędzie ustalenia roli i zakresu działania środowiska. Wyznaczonym celom, przyporz ądkowano poszczególnych podmiotów zaanga Ŝowanych w jego konkretne zadania z okre śleniem czasu ich realizacji i realizacj ę, struktury organizacji Programu oraz systemu instytucji, które powinny je realizowa ć lub monitoringu. współrealizowa ć. Z uwagi na specyfik ę niektórych zada ń Władze gminy pełni ą w odniesieniu do Programu kilka np. edukacja ekologiczna, czy zadania kontrolne b ędą funkcji. Jedn ą z wa Ŝniejszych jest funkcja regulacyjna, na one realizowane zarówno w uj ęciu krótko jak i któr ą składaj ą si ę akty prawa lokalnego - uchwały oraz długoterminowym. decyzje administracyjne zwi ązane odpowiednio z W ramach wyznaczonego harmonogramu okre ślonymi obszarami zagadnie ń środowiskowych. realizacyjnego, zadania podzielono na zadania własne Władze pełni ą równie Ŝ funkcje wykonawcze (zadania gminy Kozłowo i zadania koordynowane. wynikaj ące z ustaw) i kontrolne. Po Ŝą dane jest, aby Opracowanie pn. „Wytyczne sporz ądzania programów władze gminy pełniły równie Ŝ funkcje kreuj ące działania ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” ukierunkowane na popraw ę środowiska. wydane przez Ministerstwo Środowiska w 2002 r., Do podstawowych instrumentów prawnych definiuje wy Ŝej wymienione zadania nast ępuj ąco: odnosz ących si ę do zagadnie ń ochrony środowiska - zadania własne gminy - przedsi ęwzi ęcia, które b ędą nale Ŝą : standardy i normy środowiskowe, pozwolenia i finansowane w cało ści lub cz ęś ciowo ze środków odpowiedzialno ść administracyjna, karna i cywilna. będących w dyspozycji gminy, Głównymi instrumentami finansowymi s ą opłaty - zadania koordynowane - pozostałe zadania zwi ązane ekologiczne, kary, fundusze celowe, ulgi podatkowe. z ochron ą środowiska i racjonalnym wykorzystaniem Wśród instrumentów o charakterze społecznym zasobów naturalnych, które s ą finansowane ze wyró Ŝniamy dost ęp do informacji, komunikacj ę społeczn ą, środków przedsi ębiorstw oraz ze środków edukacj ę i promocj ę ekologiczn ą. zewn ętrznych, b ędących w dyspozycji organów i Zadania ekologiczne uj ęte w harmonogramie instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, b ądź realizacyjny w przypadku braku mo Ŝliwo ści ich wykonania instytucji działaj ących na terenie gminy, ale podległych mog ą zosta ć zmienione na etapie co czteroletniej bezpo średnio organom wojewódzkim, b ądź weryfikacji Programu Ochrony Środowiska przewidzianej centralnym. Prawem Ochrony Środowiska (art. 14 ust. 2). W takim bowiem cyklu zało Ŝono przyjmowanie kolejnych etapów Proces zarz ądzania środowiskiem spoczywa na realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy władzach lokalnych. Maj ąc na uwadze spójno ść Kozłowo.

Harmonogram zada ń krótkookresowych dla gminy Kozłowo na lata 2005 - 2008 Tabela 57 Jednostka Szacunkowe Źródła Cel ekologiczny Cel strategiczny Zadania Realizacja realizuj ąca koszty [PL] finansowania 1) 1 2 3 4 5 6 7 OCHRONA I RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH Ochrona - Wysokie walory ZADANIA WŁASNE Środki własne ró Ŝnorodno ści krajobrazowe; 1. Przeciwdziałanie rozwojowi budownictwa mieszkalnego i koszty zadanie ci ągłe Gmina jednostek biologicznej i - Skuteczna ochrona rekreacyjnego na terenach chronionych i cennych administracyjne realizuj ących, krajobrazowej przyrody; przyrodniczo; regionu - Bogactwo 2. Lokalizacja obiektów rekreacyjnych i turystycznych Środki własne koszty florystyczne i podporz ądkowana wymogom ochrony środowiska zadanie ci ągłe Gmina jednostek administracyjne faunistyczne regionu; przyrodniczego; realizuj ących, - Równowaga 3. Przeciwdziałanie wypalaniu traw - edukacja i nakładanie Środki własne koszty gatunkowa kar, zadanie ci ągłe Gmina, Policja jednostek administracyjne realizuj ących, 4. Przeprowadzenie inwentaryzacji (waloryzacji) Środki własne przyrodniczej celem wskazania cennych przyrodniczo Gmina 2006-2008 ok. 15.000,0 jednostek siedlisk, które nale Ŝy wył ączy ć np. z zalesiania, czy realizuj ących, zasiedlania; ZADANIA KOORDYNOWANE Wojewoda, 1. Uwzgl ędnianie w zagospodarowaniu przestrzennym zasad Wojewódzki Środki własne Brak danych ochrony krajobrazu i ró Ŝnorodno ści biologicznej w tym szaty zadanie ci ągłe Konserwator jednostek kosztowych ro ślinnej i świata zwierz ęcego (parki, rezerwaty, obszary Przyrody realizuj ących, chronionego krajobrazu); (WKP); Gminy - Wł ączenie obszarów chronionych zgodnie z koncepcj ą sieci Ministerstwo Środki własne koszty ECONET - tych które zyskaj ą akceptacj ę samorz ądów zadanie ci ągłe Środowiska, jednostek administracyjne lokalnych, Wojewoda realizuj ących, 2. Uregulowanie statusu prawnego istniej ącej nielegalnej Środki własne Nadzór koszty zabudowy letniskowej (dost ępne środki administracyjno- 2008 jednostek Budowlany administracyjne prawne); realizuj ących, 3. Wdra Ŝanie na obszarach cennych przyrodniczo Ośrodek proekologicznych form gospodarowania (rolnictwo Doradztwa ekologiczne, agroturystyka); Rolniczego Środki własne Brak danych zadanie ci ągłe (ODR), jednostek kosztowych wła ściciele realizuj ących, gospodarstw rolnych Rozwój lasów i - Lasy dostosowane ZADANIA WŁASNE ich racjonalne do potrzeb i 1. Prowadzenie działa ń formalno-prawnych na potrzeby Środki własne Brak danych wykorzystanie mo Ŝliwo ści zalesie ń (weryfikacja klasyfikacji gruntów), wyznaczanie zadanie ci ągłe Gmina jednostek kosztowych środowiska granic rolno-le śnych w planach zagospodarowania realizuj ących, przestrzennego gminy; ZADANIA KOORDYNOWANE Nadle śnictwa, Środki własne Brak danych 1. Zalesianie gruntów marginalnych wył ączonych z zadanie ci ągłe Wła ściciele jednostek kosztowych uŜytkowania oraz słabych bonitacyjnie u Ŝytków rolnych; gruntów realizuj ących, 2. Wykorzystanie walorów lasów do rozwoju ekoturystyki przy Środki własne Gmina, Brak danych zachowaniu zasad ich ochrony; zadanie ci ągłe jednostek Nadle śnictwa kosztowych realizuj ących, 3. Rozwój i utrzymanie ście Ŝek dydaktycznych wraz z opisem Środki własne Gmina, 6.000 przyrody - utrzymanie infrastruktury słu Ŝą cej celom zadanie ci ągłe jednostek Nadle śnictwa (na rok) poznawczo-dydaktycznym i turystycznym; realizuj ących, Dziennik Urz ędowy - 2585 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Ochrona gleb - Jako ść gleb ZADANIA WŁASNE powy Ŝej lub co 1. Zakaz lokalizacji nowych ferm zaliczanych do najmniej na poziomie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na wymaganych środowisko, na obszarach cennych przyrodniczo takich jak standardów parki krajobrazowe wraz z otulinami, rezerwaty, u Ŝytki ekologiczne oraz tereny podziemnych zbiorników wody bez izolacji. Na pozostałych obszarach wprowadza si ę zakaz lokalizacji nowych ferm bez ściołowych oraz modernizacji Środki własne koszty istniej ących ferm w kierunku bez ściołowym. Koncentracja zadanie ci ągłe Gmina jednostek administracyjne stad zwierz ąt w pozostałych hodowlach musi by ć realizuj ących, dostosowana do posiadanej powierzchni ziemi, pozwalaj ącej na pełne zagospodarowanie odchodów zwierz ęcych zgodnie z Dyrektyw ą azotanow ą i ustaw ą o nawo Ŝeniu oraz gwarantowa ć dobrostan zwierz ąt. Fermy te powinny spełnia ć jednocze śnie normatywne wymogi ochrony środowiska naturalnego w zakresie oddziaływania na wody powierzchniowe, gruntowe, podziemne, gleby i powietrze; ZADANIA KOORDYNOWANE ODR, Środki własne 1. Kształtowanie struktury upraw przeciwdziałaj ącej erozji i Brak danych zadanie ci ągłe Wła ściciele jednostek pogarszaniu si ę jako ści oraz przeciwdziałanie zakwaszeniu kosztowych gruntów realizuj ących, gleb; 2. Upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej - Brak danych zadanie ci ągłe Gmina, ODR Bud Ŝet Gminy wdra Ŝanie „Kodeksu dobrych praktyk rolniczych”; kosztowych Kopaliny - Eksploatacja ZADANIA WŁASNE: kopalin zgodna z 1. Ochrona złó Ŝ perspektywistycznych poprzez koszty zasadami uwzgl ędnienie obszarów ich wyst ępowania w studniach zadanie ci ągłe Gmina Bud Ŝet Gminy administracyjne zrównowa Ŝonego uwarunkowa ń oraz planach zagospodarowania rozwoju; przestrzennego; ZADANIA KOORDYNOWANE Gmina, Powiat, Środki własne koszty 1. Zapobieganie niekoncesjonowanej eksploatacji surowców zadanie ci ągłe Eksploatatorzy jednostek administracyjne naturalnych; złó Ŝ realizuj ących, Gmina, Powiat, Środki własne Brak danych 2. Bie Ŝą ca rekultywacja terenów poeksploatacyjnych; zadanie ci ągłe Eksploatatorzy jednostek kosztowych złó Ŝ realizuj ących, Racjonalizacja - Racjonalne zu Ŝycie ZADANIA WŁASNE zu Ŝycia materiałów, wody, 1. Opracowanie przez gmin ę (zgodnie z Prawem Bud Ŝet Gminy, materiałów, energii Energetycznym) planów zaopatrzenia w energi ę. Gminny 2007 Gmina 20 000,0 Środki wody, energii Plan Energetyczny powinien okre śla ć rozwi ązania w tym pozabud Ŝetowe przedmiocie na obszarze gminy z uwzgl ędnieniem zasad ochrony środowiska; 2. Poprawa parametrów energetycznych budynków - termorenowacja (dobór drzwi i okien o niskim współczynniku zale Ŝnie od Bud Ŝet Gminy, przenikalno ści cieplnej, wła ściwa izolacja termiczna ścian - 2008 Gmina mo Ŝliwo ści Środki ocieplenie budynków, lokalizacja nowych obiektów zgodnie z bud Ŝetowych pozabud Ŝetowe naturaln ą (cieplejsz ą) kierunkow ą orientacj ą stron świata); ZADANIA KOORDYNOWANE Gmina, Środki własne 1. Minimalizacja strat wody na przesyle wody wodociągowej Wła ściciele Brak danych zadanie ci ągłe jednostek (przewody magistralne i lokalne); (eksploatatorzy ) kosztowych realizuj ących, sieci 2. Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej, w Zakłady systemach przesyłowych oraz prowadzenie odzysku ciepła; dostarczaj ące Środki własne Brak danych zadanie ci ągłe ciepło jednostek kosztowych (przedsi ębiorstw realizuj ących, a energetyczne) 3. Wprowadzenie systemu kontroli wodochłonno ści produkcji Środki własne Ministerstwo Brak danych w formie obowi ązku rejestracji zu Ŝycia wody do celów zadanie ci ągłe jednostek Środowiska kosztowych przemysłowych i rolniczych; realizuj ących, Wykorzystanie - Wzrost udziału ZADANIA WŁASNE Środki własne energii ze źródeł energii z 1. Podj ęcie działa ń promocyjnych i doradztwa zwi ązanego z Gmina 1.500 2007 jednostek odnawialnych odnawialnych wdra Ŝaniem pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych GPEE (na rok) realizuj ących, zasobów (np. stworzenie katalogu ofert dost ępnych technologii); energetycznych; 2. Uruchomienie mechanizmu ulg podatkowych (w postaci zale Ŝnie od Środki własne podatku od gruntów) dla inwestorów zainteresowanych 2008 Gmina mo Ŝliwo ści jednostek wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii; bud Ŝetowych realizuj ących, 3. Zintegrowanie problematyki energii odnawialnej z planami Środki własne koszty zagospodarowania przestrzennego; zadanie ci ągłe Gmina jednostek administracyjne realizuj ących, ZADANIA KOORDYNOWANE Środki własne 1. Wsparcie projektów w zakresie budowy urz ądze ń i Brak danych zadanie ci ągłe Inwestorzy jednostek instalacji do produkcji i transportu energii wytwarzanej w kosztowych realizuj ących, oparciu o źródła odnawialne; POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA Jako ść wód, - Dobry stan wód ZADANIA WŁASNE Środki własne Gmina brak danych poprawa - Sprawny system 1. Uporz ądkowanie gospodarki wodno - ściekowej wokół 2005 - 2007 jednostek kosztowych stosunków ochrony jeziora Szkotowskiego; realizuj ących wodnych i przeciwpowodziowej 2. Budowa dwóch kompletów studni gł ębinowych w m. Bud Ŝet Gminy, 2005 Gmina 108 000,0 ochrona przed Krokowo dotacje ze ZPORR powodzi ą i 3. Sukcesywna realizacja nowych oraz wymiana i renowacja Bud Ŝet Gminy, susz ą wyeksploatowanych odcinków sieci wodoci ągowej i sieci 2005 - 2008 Gmina 3 091 498,0 dotacje ze ZPORR kanalizacyjnej wraz z przył ączami na terenie gminy; - budowa magistralnej sieci wodoci ągowej dla wsi Zakrzewo 2005 - 2006 Gmina 138 000,0 = II = o dł. 2762 m; - budowa sieci wodoci ągowej dla wsi Zaborowo o dł. 2448 2005 - 2006 134 000,0 = II = m; - budowa sieci wodoci ągowej dla wsi Bartki o dł. 1020 m; 2005 - 2006 58 000,0 = II = - budowa sieci wodoci ągowej dla wsi Bartki-PGR o dł. 1450 2006 - 2007 87 000,0 = II = m; - budowa sieci wodoci ągowej dla wsi Szkotowo od hydrofornii po byłym SKR do istniej ącego wodoci ągu o dł. 2005 16 500,0 = II = 300 m; - budowa sieci wodoci ągowej dla wsi Szkudaj o dł. 306 m; 2005 - 2006 53 000,0 = II = - budowa sieci wodoci ągowej Krokowo - Wola o dł. 1980 m; 2006 - 2008 118 000,0 = II = - budowa sieci wodoci ągowej Zaborowo-Zalesie o dł. ok. 2006 - 2008 176 000,0 = II = 3000 m; - budowa sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej dla wsi 2005 - 2006 480 000,0 = II = Goł ębiewo i Sławka Wielka o ł ącznej dł. 3770 m; - budowa sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej magistralnej 2006 - 2007 447 998,0 = II = Sątop - Kozłowo o ł ącznej dł. 2393 m; - budowa sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej sanitarnej na odcinku Cebulki - S ątop o ł ącznej 2006 - 2007 228 000,0 = II = dł. 2066 m; Dziennik Urz ędowy - 2586 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

- budowa sieci kanalizacji sanitarnej oraz wodoci ągowej na odcinku Szkotowo - Kownatki o 2005 113 000,0 = II = dł. 2222 m; - budowa kanalizacji sanitarnej wraz z przył ączami dla wsi Cebulki z wykorzystaniem istniej ącej kanalizacji lokalnej o dł. 2006 - 2007 48 000,0 = II = 600 m; - budowa kanalizacji sanitarnej w Kozłowie wzdłu Ŝ drogi gminnej do budynków byłego ZMICH o 2006 - 2007 77 000,0 = II = dł. 971 m; - budowa kanalizacji sanitarnej w Kozłowie o 2005 - 2007 525 000,0 = II = dł. 6406 m; - budowa kanalizacji sanitarnej na odcinku Januszkowo - 2005 312 000,0 = II = Kownatki o dł. 3303 m; - budowa sieci kanalizacji sanitarnej we wsi Januszkowo o 2005 - 2007 80 000,0 = II = dł. 919 m; 4. Budowa kanalizacji deszczowej oraz doposa Ŝenie Środki własne Brak danych istniej ących sieci kanalizacji deszczowej w urz ądzenia zadanie ci ągłe Gmina jednostek kosztowych podczyszczające (tereny zurbanizowane); realizuj ących, 5. Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i 2005 (zadanie koszty zintensyfikowanie ich kontroli technicznej oraz cz ęstotliwo ści Gmina Bud Ŝet Gminy ci ągłe) administracyjne opró Ŝniania; 6. Propagowanie oczyszczalni przyzagrodowych na terenach, gdzie budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest Bud Ŝet Gminy, nieopłacalna z przyczyn ekonomicznych, b ądź bardzo trudna Gmina, ok. 5 000 zadanie ci ągłe środki poza do realizacji ze wzgl. technicznych (ukształtowanie terenu), Mieszka ńcy (na oczyszczalni ę) bud Ŝetowe poprzez stworzenie katalogu ofert dost ępnych technologii i udost ępnienie go zainteresowanym; 7. Budowa zbiorników retencyjnych w Kozłowie „WYDRY” o Bud Ŝet Gminy, powierzchni 5,03 ha i pojemno ści 2005 - 2008 Gmina 380 000,0 dotacje ze ZPORR 39 440 m 3; ZADANIA KOORDYNOWANE 1. Wdro Ŝenie systemu zarz ądzania zasobami wodnymi: a) Opracowanie wykazów: - wód powierzchniowych i podziemnych, które s ą lub mog ą by ć w przyszło ści wykorzystywane do zaopatrzenia ludno ści w wod ę przeznaczon ą do spo Ŝycia, - wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych, a w szczególno ści do k ąpieli, - wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mi ęczaków lub innych organizmów w Środki własne Brak danych warunkach naturalnych oraz umo Ŝliwiaj ących migracj ę ryb, 2005 - 2006 RZGW jednostek kosztowych - wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze realizuj ących, źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie nara Ŝonych, z których dopływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód nale Ŝy ograniczy ć; b) Zało Ŝenie i prowadzenie katastru wodnego dla regionów wodnych; c) Opracowanie: - analizy stanów zasobów wodnych w regionach wodnych; -analizy ekonomicznej gospodarowania wodami w regionie wodnym; d) Opracowanie planów gospodarowania wodami na Prezes obszarze dorzeczy; Krajowego Zarz ądu Środki własne Gospodarki Brak danych 2006 jednostek Wodnej kosztowych realizuj ących, (obecnie wła ściwy Minister) 2. Wdro Ŝenie programu działa ń na rzecz ograniczenia Województwo, Środki własne zanieczyszcze ń azotowych pochodz ących z rolnictwa Brak danych 2007 ODR, Gmina, jednostek (budowa nowoczesnych składowisk obornika, zbiorników na kosztowych Rolnicy realizuj ących, gnojowic ę w gospodarstwach rolnych); 3. Uporz ądkowanie linii brzegowej jezior i rygorystyczne Gmina, Środki własne Brak danych egzekwowanie ochrony brzegów zbiorników wodnych 2007 Urz ąd jednostek kosztowych (uporz ądkowanie zabudowy letniskowej wokół jezior); Marszałkowski realizuj ących, 4. Inwentaryzacja, odbudowa i regulacja oraz prawidłowa RZGW, eksploatacja urz ądze ń melioracji wodnych; Zarz ąd Środki własne Melioracji i Brak danych zadanie ci ągłe jednostek Urz ądze ń kosztowych realizuj ących, Wodnych w Olsztynie Stan sanitarny - Utrzymanie dobrego ZADANIA WŁASNE Brak danych powietrza powietrza w regionie 1. Współpraca z Zakładem Gazownictwa w celu budowy sieci zadanie ci ągłe Gmina Bud Ŝet Gminy kosztowych gazowej na terenie gminy; 2. Bie Ŝą ca naprawa dróg i ci ągów komunikacyjnych zgodnie Zale Ŝne od z PRL-em na lata 2004 - 2006 do 2013; zadanie ci ągłe Gmina mo Ŝliwo ści Bud Ŝet Gminy, bud Ŝetowych dotacje ze ZPORR - budowa drogi gminnej Wa Ŝyny - Wola o dł. 380 m; 2006 Gmina 130 000,0 ZADANIA KOORDYNOWANE Środki własne Brak danych 1. Zaostrzenie kontroli prawidłowo ści eksploatacji urz ądze ń zadanie ci ągłe WIO Ś Olsztyn jednostek kosztowych energetycznych; realizuj ących, 2. Eliminowanie w ęgla jako paliwa w kotłowniach lokalnych i Gmina, Środki własne Brak danych gospodarstwach domowych, na rzecz paliw niskoemisyjnych zadanie ci ągłe Wła ściciele jednostek kosztowych (gaz, olej opałowy, drewno, zr ębki drzewne); obiektów realizuj ących, 3. Usprawnienie systemu komunikacyjnego (poprawa Środki własne Brak danych nawierzchni i warunków bezpiecze ństwa ruchu, modernizacja zadanie ci ągłe Zarz ądy Dróg jednostek kosztowych i rozbudowa dróg); realizuj ących, Hałas - Dobry klimat ZADANIA WŁASNE Środki własne akustyczny 1. Integrowanie opracowa ń planistycznych z problemami koszty zadanie ci ągłe Gmina jednostek zagro Ŝenia hałasem – przestrzeganie odległo ści lokalizacji administracyjne realizuj ących, obiektów mieszkaniowych od pasa drogowego; 2. Wzmocnienie działalno ści kontrolnej organów koszty samorz ądowych w porozumieniu z WIO Ś w zakresie emisji zadanie ci ągłe Gmina Bud Ŝet Gminy administracyjne hałasu przez podmioty korzystaj ące ze środowiska; ZADANIA KOORDYNOWANE Wła ściciele i Środki własne 1. Prowadzenie monitoringu poziomu hałasu wzdłu Ŝ zarz ądcy Brak danych zadanie ci ągłe jednostek głównych szlaków komunikacyjnych przechodz ących przez obiektów, kosztowych realizuj ących, gmin ę; WIO Ś 2. Wspieranie inwestycji ograniczaj ących ujemny wpływ hałasu, mianowicie: budowy ekranów akustycznych i Gmina, Środki własne Brak danych tworzenia pasów zwartej zieleni ochronnej, a tak Ŝe izolacji zadanie ci ągłe Wła ściciele jednostek kosztowych budynków (np. wymiana okien) - Gmina - obiekty obiektów realizuj ących, uŜyteczno ści publicznej; Dziennik Urz ędowy - 2587 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Promieniowanie - Utrzymanie ZADANIA WŁASNE jonizuj ące i poziomów pól 1. Uwzgl ędnienie w studiach uwarunkowa ń i planach Środki własne Koszty niejonizujace elektromagnetycznych zagospodarowania przestrzennego zagadnie ń pola zadanie ci ągłe Gmina jednostek administracyjne poni Ŝej elektromagnetycznego (pozostawienie w s ąsiedztwie linii realizuj ących, dopuszczalnych lub wysokich napi ęć wolnych przestrzeni); co najmniej na tych ZADANIA KOORDYNOWANE Pa ństwowy poziomach 1. Egzekwowanie przez organy administracji pomiarów pól Powiatowy Środki własne elektromagnetycznych po uruchomieniu urz ądze ń, do których Inspektor Koszty zadanie ci ągłe jednostek inwestorzy zobowi ązani s ą na mocy przepisów Prawa Sanitarny, administracyjne realizuj ących, Ochrony Środowiska; Gmina, Powiat EDUKACJA EKOLOGICZNA Wysoka - Promowanie ZADANIA WŁASNE Środki własne 20.000 2) świadomo ść zachowa ń 1. Utworzenie Gminnego Punktu Edukacji Ekologicznej 2005 Gmina jednostek (na rok) ekologiczna, zwi ązanych z (GPEE); realizuj ących, Skuteczna codziennym 2. Opracowanie gminnego programu edukacji ekologicznej; 2006 5.000 Środki własne, edukacja bytowaniem 3. Organizacja imprez i festynów ekologicznych 6.000 zadanie ci ągłe sponsoring ekologiczna mieszka ńców (np. .„Sprz ątanie świata”, „Dzie ń Ziemi”); (na rok) godnych z zasadami 4. Wspieranie szkolnych kół zainteresowa ń o tematyce 20.000,00 Środki własne, ochrony krajobrazu i ekologicznej oraz konkursów o tematyce ekologicznej (np. zadanie ci ągłe (na rok) sponsoring przyrody; na najbardziej ekologiczn ą klas ę); - Rygorystyczne cykliczne raz na 20.000,00 Środki własne, 5. Przeprowadzenie konkursu „Wzorowa wie ś” Gmina; przestrzeganie rok (na rok) sponsoring GPEE wymaga ń ochrony 6. Organizacja cyklu spotka ń z mieszka ńcami gminy na temat przyrody w ramach - oszcz ędno ści energii cieplnej i elektrycznej oraz korzy ści funkcjonowania wynikaj ących z termorenowacji budynków; 300 - 500 Środki własne, obiektów - racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi na cyklicznie za spotkanie sponsoring turystycznych i poziomie gospodarstwa domowego; rekreacyjnych, - nowoczesnych systemów składowania obornika, budownictwa zbiorników na gnojówk ę i gnojowic ę; mieszkaniowego i 200 (co kwartał 7. Regularne aktualizowanie strony www.kozlowo.pl; zadanie ci ągłe Gmina Środki własne, rekreacyjnego oraz aktualizacja) prowadzenia 8. Wykorzystanie elementów przyrodniczych i kulturowych do działalno ści rolniczej; kreowania wizerunku gminy (poprzez ujednolicony wzór 500 Środki własne, zadanie ci ągłe Gmina - Tworzenie i rozwój wizytówek, papieru listowego z herbem gminy oraz inne (na rok) przyrodniczych materiały reklamowe np. długopisy); ście Ŝek dydak- ZADANIA KOORDYNOWANE Środki własne Nadle śnictwa, 2.000 tycznych. 1. Tworzenie nowych ście Ŝek dydaktycznych wraz z opisem zadanie ci ągłe jednostek Gminy (na ście Ŝkę) przyrody; realizuj ących, 1) - nale Ŝy tu tak Ŝe rozumie ć środki pomocowe Unii Europejskiej, dotacje oraz kredyty, o które b ędą wyst ępowa ć jednostki realizuj ące dane zadanie; 2) - w tym wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na pół etatu; ze środków ZPORR - ze środków Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego

Harmonogram zada ń długookresowych dla gminy Kozłowo na lata 2009 - 2012 Tabela 58 Jednostka Szacunkowe Źródła Cel ekologiczny Cel strategiczny Zadania Realizacja 1) realizuj ąca koszty [PL] finansowania 1 2 3 4 5 6 7 OCHRONA I RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH Ochrona - Wysokie walory ZADANIA WŁASNE Środki własne ró Ŝnorodno ści krajobrazowe; 1. Przeciwdziałanie rozwojowi budownictwa mieszkalnego i koszty zadanie ci ągłe Gmina jednostek biologicznej i - Skuteczna ochrona przyrody; rekreacyjnego na terenach chronionych ( środki administracyjn e realizuj ących, krajobrazowej - Bogactwo florystyczne i administracyjno-prawne); regionu faunistyczne regionu; ZADANIA KOORDYNOWANE Gmina, - Równowaga gatunkowa 1. Stosowanie czynnych metod ochrony rzadkich gatunków Środki własne Nadle śnictwa, 4 000 ro ślin i zwierz ąt - np. koszenie ł ąk, stała redukcja nadmiaru zadanie ci ągłe jednostek Wła ściciele (na rok) drapie Ŝników (lis) w szczególnie cennych ostojach, budowa realizuj ących, gruntów miejsc l ęgowych (orła, bociana białego); Rozwój lasów i - Lasy dostosowane do ZADANIA KOORDYNOWANE zale Ŝne od Środki własne Gmina, ich racjonalne potrzeb i mo Ŝliwo ści 1. Przebudowa drzewostanów tam, gdzie zało Ŝono je zadanie ci ągłe mo Ŝliwo ści jednostek Nadle śnictwa wykorzystanie środowiska niezgodnie z wymogami siedliskowymi; bud Ŝetowych realizuj ących, 2. Szkolenie prywatnych wła ścicieli lasów na temat zale Ŝne od Środki własne Nadle śnictwa, prawidłowych zasad gospodarki le śnej; zadanie ci ągłe mo Ŝliwo ści jednostek Powiat bud Ŝetowych realizuj ących, Ochrona gleb - Jako ść gleb powy Ŝej lub co ZADANIA WŁASNE Gmina, Środki własne Brak danych najmniej na poziomie 1. Rekultywacja terenów zdegradowanych; zadanie ci ągłe Wła ściciele jednostek kosztowych wymaganych standardów gruntów, realizuj ących, ZADANIA KOORDYNOWANE Województwo, Środki własne Upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej uj ętej w ODR koszty zadanie ci ągłe jednostek Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej; Wła ściciele administracyjn e realizuj ących, gruntów Podnoszenie jako ści struktury gleb poprzez wykorzystanie Wła ściciele Brak Środki własne kompostu; zadanie ci ągłe gruntów, dodatkowych jednostek ODR kosztów realizuj ących, Kopaliny - Eksploatacja kopalin zgodna ZADANIA WŁASNE Gmina, z zasadami zrównowa Ŝonego 1. Bie Ŝą ca rekultywacja terenów poeksploatacyjnych;’ Eksploatatorzy Środki własne Brak danych rozwoju; zadanie ci ągłe złó Ŝ; jednostek kosztowych Wojewoda, realizuj ących, Powiat ZADANIA KOORDYNOWANE Środki własne Województwo, koszty 1. Ochrona terenów szczególnie cennych przyrodniczo przed zadanie ci ągłe jednostek Gmina administracyjn e eksploatacj ą kopalin; realizuj ących, Racjonalizacja - Racjonalne zu Ŝycie ZADANIA WŁASNE zale Ŝnie od Środki własne zu Ŝycia materiałów, wody, energii 1. Stosowanie bod źców ekonomicznych dla przedsi ęwzi ęć zadanie ci ągłe Gmina mo Ŝliwo ści jednostek materiałów, proekologicznych (ulgi podatkowe, mo Ŝliwo ści bud Ŝetowych realizuj ących, wody, energii współfinansowania); 2. Poprawa parametrów energetycznych budynków komunalnych - termorenowacja (dobór otworów drzwiowych i Środki własne Gmina Brak danych okiennych o niskim współczynniku przenikalno ści cieplnej, zadanie ci ągłe jednostek kosztowych wła ściwa izolacja termiczna ścian - ocieplenie budynków) - realizuj ących, obiekty u Ŝyteczno ści publicznej; Wykorzystanie - Wzrost udziału energii z ZADANIA KOORDYNOWANE Gmina, Środki własne energii ze odnawialnych zasobów 1. Stopniowe zwi ększanie udziału energii otrzymanej z Brak danych zadanie ci ągłe Przedsi ębiorstwa, jednostek źródeł energetycznych; surowców odnawialnych w całkowitym zu Ŝyciu energii; kosztowych Mieszka ńcy realizuj ących, odnawialnych POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA Jako ść wód, - Dobry stan wód ZADANIA WŁASNE Bud Ŝet Gminy, Gmina poprawa - Sprawny system ochrony 1. Rozwi ązanie gospodarki wodno – ściekowej na terenie 2009 - 2013 7 123 000,0 dotacje ze stosunków przeciwpowodziowej gminy Kozłowo; ZPORR wodnych i - rozbudowa i budowa sieci wodoci ągowej w pozostałych 2 400 000,0 ochrona przed miejscowo ściach gminy o ł ącznej długo ści 39 740 m; powodzi ą - rozbudowa i budowa sieci kanalizacyjne w pozostałych 4 470 000,0 miejscowo ściach gminy o ł ącznej długo ści 71 350 m; Dziennik Urz ędowy - 2588 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

- budowa sieci kanalizacyjnej i wodoci ągowej Januszkowo - 253 000,0 Michałki o dł. 2300 m; 2. Budowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków na terenie 3 500 000,0 gminy; - rozbudowa oczyszczalni ścieków w m. Szkotowo o 3 1 000 000,0 przepustowo ści 100 m ; - rozbudowa oczyszczalni ścieków w m. Kozłowo o Bud Ŝet Gminy, 3 Gmina 500 000,0 przepustowo ści 50 m ; 2009 - 2013 dotacje ze

- budowa oczyszczalni ścieków w m. Bartki o ZPORR 3 1 500 000,0 przepustowo ści 110 m ; - budowa oczyszczalni ścieków dla wsi Zaborowo, Zalesie, Niedanowo, Zakrzewo, Sarnowo i Zakrzewko o 1 500 000,0 przepustowo ści 110 m 3; 2. Prowadzenie dalszej ewidencji zbiorników koszty bezodpływowych i zintensyfikowanie ich kontroli technicznej zadanie ci ągłe Gmina administracyjne Bud Ŝet Gminy oraz cz ęstotliwo ści opró Ŝniania; 3. Budowa oczyszczalni przyzagrodowych na terenach gdzie budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest nieopłacalna z ok. 5 000 Środki własne Gmina, przyczyn ekonomicznych, b ądź bardzo trudna do realizacji zadanie ci ągłe (na jednostek Mieszka ńcy ze wzgl ędów technicznych, wsparcie finansowe dla rolników oczyszczalni ę) realizuj ących, realizuj ących oczyszczalnie przydomowe; ZADANIA KOORDYNOWANE Środki własne RZGW, ZMiUW, Brak danych 1. Rekultywacja jezior zdegradowanych; - jednostek WIO Ś kosztowych realizuj ących, 2. Tworzenie wokół jezior i wzdłu Ŝ rzek stref ochronnych Gmina, Środki własne Brak danych zagospodarowanych trwał ą zieleni ą i niezabudowanych; zadanie ci ągłe Wła ściciele jednostek kosztowych gruntów realizuj ących, 3. Opracowanie planów ochrony przeciwpowodziowej Środki własne Brak danych Regionów 2009 RZGW jednostek kosztowych Wodnych; realizuj ących, 4. Systematyczna kontrola oraz konserwacja urz ądze ń Środki własne Wła ściciele 50.000 wodnych; zadanie ci ągłe jednostek cieków (na rok) realizuj ących, Stan sanitarny - Utrzymanie dobrego ZADANIA WŁASNE powietrza powietrza w regionie; 1. Prowadzenie systematycznych akcji edukacji ekologicznej Gmina, Środki własne 500 na temat oszcz ędno ści energii cieplnej i elektrycznej oraz zadanie ci ągłe GPEE jednostek (na szkolenie) stosowania proekologicznych no śników energii, szkodliwo ści realizuj ących, spalania materiałów odpadowych w kotłowniach domowych; 2. Wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących zale Ŝnie od Środki własne Gmina, ogrzewanie w ęglowe na bardziej ekologiczne; zadanie ci ągłe mo Ŝliwo ści jednostek

bud Ŝetowych realizuj ących, 3. Budowa dróg gminnych zgodnie z zało Ŝeniem PRL-u na zale Ŝnie od lata 2004 - 2013; mo Ŝliwo ści Bud Ŝet Gminy, bud Ŝetowych do 2013 Gmina dotacje ze - budowa dróg gminnych o ł ącznej długo ści 11 250 m; 3 603 000,0 ZPORR - budowa drogi gminnej do zbiorników retencyjnych 320 000,0 „WYDRY” o dł. 1 000 m; ZADANIA KOORDYNOWANE Środki własne Gmina, Brak danych 1. Bie Ŝą ca modernizacja dróg i ci ągów komunikacyjnych; zadanie ci ągłe jednostek Zarz ądy Dróg kosztowych realizuj ących, 2. Wspieranie rozwoju ruchu rowerowego poprzez likwidacj ę Gmina, zale Ŝnie od Środki własne barier technicznych oraz tworzenie ście Ŝek rowerowych; Pozarz ądowe zadanie ci ągłe mo Ŝliwo ści jednostek organizacje bud Ŝetowych realizuj ących ekologiczne Hałas - Dobry klimat akustyczny ZADANIA WŁASNE Środki własne Brak danych 1. Integrowanie planów zagospodarowania przestrzennego z zadanie ci ągłe Gmina jednostek kosztowych problemami zagro Ŝenia hałasem; realizuj ących, Promieniowanie - Utrzymanie poziomów pól ZADANIA WŁASNE Gmina, Środki własne jonizuj ące i elektromagnetycznych poni Ŝej 1. Współpraca z zakładami energetycznymi w dziedzinie Zakłady Koszty zadanie ci ągłe jednostek niejonizujace dopuszczalnych lub co ochrony mieszka ńców przed oddziaływaniem energetyczne, adm inistracyjne realizuj ących, najmniej na tych poziomach promieniowania elektromagnetycznego; EDUKACJA EKOLOGICZNA Wysoka - Promowanie zachowa ń ZADANIA WŁASNE Środki własne Gmina 20.000 świadomo ść zwi ązanych z codziennym 1. Wspieranie działalno ści GPEE; zadanie ci ągłe jednostek (na rok) ekologiczna, bytowaniem mieszka ńców realizuj ących, Skuteczna zgodnych z zasadami ochrony 2. Wł ączenie w akcj ę edukacji ekologicznej proekologicznych zadanie ci ągłe koszty edukacja krajobrazu i przyrody; organizacji pozarz ądowych; administracyjne ekologiczna - Rygorystyczne 3. Promowanie zachowa ń proekologicznych we wszystkich przestrzeganie wymaga ń dziedzinach Ŝycia zgodnie z zasadami ochrony przyrody: ochrony przyrody w ramach - zebrania wiejskie, funkcjonowania obiektów - szkolenia, Gmina, Środki własne turystycznych i rekreacyjnych, - akcja ulotkowa, GPEE jednostek budownictwa mieszkaniowego - organizacja corocznej akcji sprz ątanie świata. 5.000 zadanie ci ągłe realizuj ących, i rekreacyjnego oraz (na rok) prowadzenia działalno ści rolniczej; - Tworzenie i rozwój przyrodniczych ście Ŝek dydaktycznych. 1) - nale Ŝy tu tak Ŝe rozumie ć środki pomocowe Unii Europejskiej, dotacje oraz kredyty, o które b ędą wyst ępowa ć jednostki realizuj ące dane zadanie; ze środków ZPORR - ze środków Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.

Dziennik Urz ędowy - 2589 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

VI. ZAŁO śENIA SYSTEMU EDUKACYJNO- 6.1. Potrzeba edukacji ekologicznej INFORMACYJNEGO Edukacja środowiskowa (edukacja ekologiczna) jest Edukacja ekologiczna znalazła stosown ą rang ę koncepcj ą kształcenia i wychowywania społecze ństwa w zarówno w Konstytucji RP (art. 5 i 74) jak i sektorowych duchu poszanowania środowiska przyrodniczego zgodnie uregulowaniach prawnych, przede wszystkim w ustawach: z hasłem „my śle ć globalnie, działa ć lokalnie". Wa Ŝnym Prawo ochrony środowiska, o ochronie przyrody i w elementem jest ł ączenie wiedzy przyrodniczej z ustawie o systemie o światy. humanistyczn ą oraz działaniami praktycznymi. Artykuł 6.1 ustawy o ochronie przyrody mówi, i Ŝ Obejmuje ona przedstawianie we wszystkich „Popularyzowanie, informowanie i promocja ochrony działaniach tematyki z zakresu ochrony i kształtowania przyrody s ą obowi ązkiem organów administracji środowiska. Musi dociera ć do wszystkich grup publicznej, instytucji naukowych i o światowych, a tak Ŝe społecznych i wiekowych. W zwi ązku z tym wa Ŝne jest publicznych środków masowego przekazu”. znalezienie odpowiednich środków przekazu tak, aby w Istotne znaczenie dla edukacji ekologicznej wynika najprostszy i najskuteczniejszy sposób przekazywa ć równie Ŝ z podpisanych przez Polsk ę dokumentów informacj ę ekologiczn ą. mi ędzynarodowych przede wszystkim Agendy 21. Uwzgl ędniaj ąc konieczne zró Ŝnicowanie form i tre ści Ponadto warto ść maj ą inne mi ędzynarodowe konwencje, przekazu, mo Ŝna przyj ąć podział mieszka ńców na cztery których Polska jest sygnatariuszem takie jak: Konwencja o główne grupy, do których trafia ć b ędą odpowiednio ochronie ró Ŝnorodno ści biologicznej, Ramowa Konwencja przygotowane formy edukacyjne: Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, - pracowników samorz ądowych gminy (zarz ąd i Konwencja o dost ępie do informacji, udziale pracownicy urz ędów), społecze ństwa w podejmowaniu decyzji oraz dost ępie do - nauczyciele, sprawiedliwo ści w sprawach ochrony środowiska. - dzieci i młodzie Ŝ, Umieszczanie zapisów dotycz ących edukacji w - doro śli mieszka ńcy. mi ędzynarodowych konwencjach i zapisach świadczy o du Ŝej roli jak ą promocja edukacji ekologicznej powinna Nale Ŝy równocze śnie wyznaczy ć cele i efekty, jakie pełni ć w działaniach na rzecz ochrony środowiska. ma przynie ść prowadzona akcja edukacyjno-informacyjna. Zapisy dotycz ące zasady uspołeczniania polityki Są nimi przede wszystkim: ekologicznej przez stworzenie warunków do udziału obywateli, grup społecznych i organizacji w procesie 1. Ograniczenie zanieczyszczania wód - poprawa jako ści kształtowania modelu zrównowa Ŝonego rozwoju znalazły wód, si ę równie Ŝ w II Polityce Ekologicznej Pa ństwa, przyj ętej przez Sejm RP w 2001 r. 2. Daj ące si ę zmierzy ć, ograniczenie masy odpadów W wyniku realizacji ustale ń Agendy 21 przez wytwarzanych przez gospodarstwa domowe, a tym Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ministerstwo Ochrony samym wydłu Ŝenie okresu wykorzystania składowiska Środowiska Zasobów Naturalnych i Le śnictwa, powstał w odpadów, 2000 r dokument pn. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (NSEE). Zostały w nim okre ślone cele, z 3. Ograniczenie zanieczyszcze ń powietrza, których do podstawowych nale Ŝą miedzy innymi, upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach 4. Poprawa stanu zieleni (parki, lasy), Ŝycia oraz wdro Ŝenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej. 5. Powstanie trwałych grup mieszka ńców, Cele zawarte w Strategii Edukacji Ekologicznej i współpracuj ących z samorz ądem lokalnym, przeło Ŝone na konkretne zadania, uj ęte zostały w podejmuj ących nowe wyzwania w zakresie edukacji Narodowym Programie Edukacji Ekologicznej ekologicznej, (2000/2001). Nale Ŝą do nich: - rozpowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich 6. Zwi ększenie sprzyjaj ącego nastawienia społeczno ści sferach Ŝycia, uwzgl ędniaj ąc równie Ŝ prac ę i lokalnej do ochrony środowiska. wypoczynek; czyli obj ęcie stał ą edukacj ą ekologiczn ą wszystkich mieszka ńców Rzeczpospolitej Polskiej, 6.2. Gminny Punkt Edukacji Ekologicznej (GPEE) - wdro Ŝenie edukacji ekologicznej jako przedmiotu interdyscyplinarnego na wszystkich stopniach edukacji Realizuj ąc na terenie gminy edukacj ę ekologiczn ą, formalnej i nieformalnej, nale Ŝy pami ęta ć, Ŝe bez aktywnego udziału - tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych społecze ństwa i współpracy z władzami lokalnymi nie programów edukacji ekologicznej, stanowi ących będzie mo Ŝliwe rozwi ązanie problemów ekologicznych, rozwini ęcie Narodowego Programu Edukacji czyli wdra Ŝanie zasad zrównowa Ŝonego rozwoju. Ekologicznej, uwzgl ędniaj ące propozycje wnoszone Głównym bowiem celem edukacji ekologicznej jest zmiana przez poszczególne podmioty realizuj ące projekty zachowa ń na proekologiczne wszystkich grup ekologiczne dla lokalnej społeczno ści, społecznych. - promowanie dobrych do świadcze ń z zakresu metodyki Dlatego dla prawidłowego funkcjonowania kampanii edukacji ekologicznej. edukacji społecze ństwa zwi ązanej z wdra Ŝaniem zrównowa Ŝonego rozwoju na terenie gminy niezb ędna jest Na podstawie postanowie ń tego dokumentu powinna sprawna koordynacja wszystkich działa ń edukacyjnych. by ć realizowana edukacja ekologiczna na obszarach Z tego wzgl ędu nale Ŝy rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść jednostek samorz ądowych. utworzenia przy siedzibie Urz ędu Gminy w Kozłowie Gminnego Punktu Edukacji Ekologicznej (GPEE). Głównym celem działalno ści punktu byłoby koordynowanie działa ń edukacyjnych prowadzonych przez gmin ę z polityk ą ekologiczn ą powiatu i Dziennik Urz ędowy - 2590 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. województwa. Punkt powinien by ć tak Ŝe inicjatorem organizacyjnym osoby te powinny zosta ć przeszkolone w lokalnych czy ponadlokalnych działa ń edukacyjnych i pierwszej kolejno ści. pełniłoby rol ę pomostu informacyjnego pomi ędzy Wła ściwy poziom ich świadomo ści ekologicznej oraz władzami gminy a mieszka ńcami. zrozumienie zasad rz ądz ących si ę zrównowa Ŝonym Najwi ększe rezultaty przynosz ą bowiem rozwojem, pozwoli na łatwiejsze wprowadzanie niekonwencjonalne, jednocze śnie efektywne działania niezb ędnych działa ń. edukacyjno-informacyjne, adresowane do ró Ŝnych Elementami edukacji ekologicznej w śród tej grupy środowisk. Nale Ŝy równie Ŝ pami ęta ć, Ŝe podstawowe powinny by ć organizowane dla nich spotkania ze znaczenie dla szerokiego, społecznego udziału w specjalistami, udział w konferencjach i szkoleniach, urzeczywistnianiu celów ekologicznych ma nie tylko konsultacje z praktykami, którzy realizuj ą podobne odpowiednia edukacja ekologiczna ale te Ŝ zapewnienie zadania z zakresu zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony powszechnego dost ępu do informacji o środowisku. środowiska na własnym terenie. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe Z chwil ą skoordynowania wszystkich działa ń oraz akcja edukacyjna prowadzona w śród decydentów nie opracowania dalszych wspólnych przedsi ęwzi ęć mo Ŝe mo Ŝe mie ć charakteru jednostkowego. Powinna by ć nast ąpi ć konieczno ść poszerzenia składu osobowego prowadzona w sposób cykliczny (uwzgl ędniaj ąca Centrum. Przej ęłoby ono równocze śnie zadania zwi ązane pozostałe obowi ązki wynikaj ące z pełnionych przez te z pozyskiwaniem środków na zaplanowane działania. osoby funkcji) zapewniaj ąca ci ągłe doskonalenie si ę i Do zada ń GPEE mogłoby nale Ŝeć nawi ązanie dokształcanie tej grupy osób. współpracy z innymi gminami i Nadle śnictwami w celu Drug ą grupą osób („decydenci po średni”), które wymiany do świadcze ń w ochronie środowiska i edukacji powinny zosta ć obj ęte akcj ą edukacyjn ą w pierwszej ekologicznej. Takie współdziałanie byłoby korzystne dla kolejno ści s ą osoby, które z racji wykonywanego zawodu obu stron, mogłoby zaowocowa ć zwi ększeniem maj ą cz ęsty kontaktu z szersz ą grupa mieszka ńców. Do mo Ŝliwo ści operacyjnych GPEE. Ponadto współpraca grupy tych osób nale Ŝy zaliczy ć mi ędzy innymi mogłaby wychodzi ć poza ramy krajowe, i wej ść na poziom urz ędników, nauczycieli, ksi ęŜ y a tak Ŝe pracowników współpracy pomi ędzy gminami partnerskimi Unii słu Ŝb komunalnych. Prowadzenie w śród tej grupy osób Europejskiej. Taka współpraca otwiera nowe mo Ŝliwo ści i edukacji powinno koncentrowa ć si ę na zorganizowaniu im perspektywy dla edukacji ekologicznej w gminie np. w głównie cyklu spotka ń i szkole ń, a tak Ŝe zapewnienia zakresie wymiany młodzie Ŝy, szkolenia kadr ochrony dost ępu do jak najszerszych zasobów materiałów środowiska, jak równie Ŝ uzyskiwania środków literatury fachowej (czasopisma, periodyki, ksi ąŜ ki, pomocowych. wydawnictwa multimedialne). Uzupełnieniem mogłyby by ć Działania edukacyjne prowadzone przez Gminny tak Ŝe wyjazdy terenowe pozwalaj ące przekona ć si ę Punkt Edukacji Ekologicznej powinny obj ąć trzy naocznie o wybranych zagadnieniach z tematyki ochrony zasadnicze segmenty: środowiska. Bardzo istotne jest aby w zaplanowanym cyklu spotka ń znalazło si ę co najmniej jedno dotycz ące 1. Edukacj ę ekologiczn ą obejmuj ącą decydentów form przekazywania informacji. Dotyczy to głównie osób (pracownicy samorz ądowi, sołtysi, radni), oraz osoby maj ących bezpo średni kontakt z wi ększ ą liczb ą osób. maj ące przekazywa ć informacje pozostałym grupom Nabyta wiedza powinna im ułatwi ć przekazywanie społecznym (nauczyciele, pracownicy słu Ŝb informacji, prowadzenie spotka ń czy wykładów, komunalnych), przekonywanie do własnego stanowiska. Istotne jest aby osoby szczególnie z tej grupy, jako 2. Edukacj ę ekologiczn ą dzieci i młodzie Ŝy opart ą na grupy du Ŝego zaufania społecznego, w sposób rzetelny ścisłej współpracy z placówkami o światy, przedstawiały wszystkie aspekty planowanych do wprowadzenia inwestycji czy zmian w zakresie zagadnie ń 3. Edukacj ę ekologiczn ą dorosłych członków ochrony środowiska. Musz ą by ć przygotowani do społeczno ści lokalnych, realizowanej mi ędzy innymi spotkania z lud źmi o ró Ŝnym poziomie świadomo ści przez polityk ę medialn ą oraz prowadzenie okresowych ekologicznej i umie ć odpowiednio dostosowa ć form ę akcji ekologicznych obejmuj ące wszystkich przekazywanych informacji. mieszka ńców np. sprz ątanie świata, wystawy, konkursy, festyny. Edukacja dzieci i młodzie Ŝy

Ponadto co pewien czas GPEE powinien organizowa ć Edukacja ekologiczna w szkołach jest obowi ązkiem wystawy, na których prezentowałoby swoje wyniki i ustawowym. Mówi o tym art. 6.2 oraz 6.3 ustawy o osi ągni ęcia na przestrzeni minionego okresu np. 6 ochronie przyrody. Jednak Ŝe dotychczas brak spójnego i miesi ęcy. Byłoby to swojego rodzaju podsumowanie ogólnie obowi ązuj ącego programu edukacji ekologicznej wyników GPEE i okazja do przemy śle ń i wyci ągni ęcia w szkole, obejmuj ącego interdyscyplinarnie wi ększo ść wniosków co do dalszych kierunków działa ń. nauczanych przedmiotów. Dlatego prowadzenie edukacji ekologicznej wśród dzieci i młodzie Ŝy to najwa Ŝniejszy 6.2.1. Sposoby prowadzenia akcji edukacyjnej segment działa ń edukacyjnych. Dzi ęki wyrobieniu w nich społecze ństwa nawyków wła ściwego post ępowania w zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska, mo Ŝna si ę spodziewa ć, Decydenci Ŝe wprowadzane inwestycje i zmiany, b ędą znajdowały przychylniejsze przyzwolenie społecze ństwa. Do pierwszej grupy decydentów nale Ŝy zaliczy ć Jak wynika z do świadcze ń dzieci i młodzie Ŝ mog ą sta ć przede wszystkim wójta, radnych oraz sołtysów. Do nich w si ę swoistym przeka źnikiem tre ści ekologicznych w swoich du Ŝej mierze nale Ŝy podejmowanie działa ń z zakresu rodzinach. Mog ą one „upomina ć” i nakłania ć rodziców do planowania, programowania i rozwoju. Przekładaj ą si ę wła ściwego post ępowania z odpadami powstaj ącymi w one pó źniej na działania inwestycyjne i organizacyjne, gospodarstwie domowym, prowadzenia wła ściwej zwi ązane z ochron ą środowiska na obszarze danej gospodarki wodno-ściekowej, itp. W pewnym stopniu jednostki organizacyjnej. W zwi ązku z tym umocowaniem poprzez sw ą świadomo ść ekologiczn ą dzieci i młodzie Ŝ będą kształtowa ć tak Ŝe model konsumpcyjny w rodzinie. Dziennik Urz ędowy - 2591 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Dzi ęki temu podczas zakupów b ędą wybierane np. zachowanie ci ągło ści edukacji zapocz ątkowanej na etapie opakowania wielokrotnego u Ŝytku. przedszkolnym. W zwi ązku z dorastaniem młodzie Ŝy Edukacja ekologiczna dzieci i młodzie Ŝy w du Ŝej mo Ŝliwe jest przekazywanie tre ści w sposób bardziej mierze powinna opiera ć si ę na placówkach o światowych wieloaspektowy. Rol ę inicjatorów i pomysłodawców akcji wszystkich szczebli. Z uwagi na brak odr ębnego proekologicznych powinni pełni ć nauczyciele i przedmiotu obejmuj ącego tylko zagadnienia edukacji wychowawcy klas. Dlatego bardzo wa Ŝna jest ekologicznej tre ści te powinny by ć wł ączane w odpowiednia edukacja skierowana do nauczycieli realizowane w ramach programów nauczania dla nauczania pocz ątkowego dotycz ąca kursów poszczególnych grup wiekowych. metodycznych w zakresie edukacji ekologicznej. Zaprocentuje to wi ększ ą świadomo ści ą ekologiczn ą Wychowanie przedszkolne samych nauczycieli, przyczyni si ę do podniesienia poziomu lekcji i zaj ęć i wyj ścia poza sztywne ramy Przedszkola jako pierwszy etap edukacji powinien obowi ązuj ących programów. odgrywa ć zasadnicz ą rol ę w kształtowaniu pozytywnych Istotne jest równie Ŝ wprowadzenie tre ści wzorców ekologicznych. ekologicznych do wszystkich przedmiotów nauczania np. Celem wychowania przedszkolnego w sferze fizyki, chemii, geografii, matematyki. Pomoc ą mog ą by ć kształtowania świadomo ści ekologicznej jest przede istniej ące materiały np. zbiór zada ń dla szkół wszystkim: podstawowych M. Rajkiewicza, H. Sieniewicza pt. - wyzwalanie ch ęci oraz kreowanie umiej ętno ści ”Ekologia w matematyce”, „W trosce o Ziemi ę” itp. obserwowania środowiska naturalnego, Dobrym pomysłem jest tak Ŝe po świ ęcenie nieco czasu - kształtowanie wra Ŝliwo ści zarówno na pi ękno jak i na edukacji ekologicznej w trakcie godzin wychowawczych. szkody w środowisku, Poza przekazywaniem tre ści ekologicznych w czasie - uczenie szacunku dla innych istot, lekcji konieczne jest wła śnie w stosunku do dzieci i - oddziaływanie na styl Ŝycia i świadomo ść ekologiczn ą młodzie Ŝy zastosowanie tak Ŝe innych form przekazu rodziców, mi ędzy innymi: organizowanie szkolnych i - kształtowanie nawyków i zachowa ń proekologicznych mi ędzyszkolnych imprez zwi ązanych z tematyk ą w Ŝyciu codziennym. ekologiczn ą np. konkursów wiedzy o ekologii, olimpiad, konkursów fotograficznych. Pełni ą one istotn ą rol ę w Program przedszkolny powinien przekazywa ć podnoszeniu świadomo ści ekologicznej, a tak Ŝe okre ślone tre ści ekologiczne, jednak nie w postaci uświadamianie młodzie Ŝy ścisłych zwi ązków człowieka ze męcz ącej wiedzy encyklopedycznej a zabaw i gier, środowiskiem i otoczeniem oraz konieczno ść bardziej zgodnie ze sprawdzon ą zasad ą „bawi ąc – uczy ć”. harmonijnego, zrównowa Ŝonego i proekologicznego Powinno to dotyczy ć zarówno wiedzy teoretycznej jak i rozwoju kraju. praktycznej. Istotne s ą równie Ŝ wycieczki edukacyjne np. na Bardzo wa Ŝną kwesti ą jest świadomo ść samych składowisko, czy do Zakładu Odzysku i Unieszkodliwiania wychowawców przedszkolnych, którzy powinni wychodzić Odpadów, oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody, z własn ą inicjatyw ą, wspieran ą przez swoj ą pomysłowo ść . a jednocze śnie na miejsca dzikich wysypisk śmieci i Do podstawowych metod edukacji ekologicznej w wylewisk ścieków. przedszkolu powinno nale Ŝeć organizowanie w Aby prowadzone działania edukacyjne w śród dzieci i przedszkolach zaj ęć kształtuj ących ciekawo ść i szacunek młodzie Ŝy przyniosły oczekiwane efekty niezb ędna jest do przyrody. Mo Ŝna tu wymieni ć chocia Ŝby wycieczki na ścisła współpraca z władzami samorz ądowymi. łono natury, które s ą jednym z lepszych sposobów Przekazywane informacje powinny w du Ŝej mierze zapoznania dzieci z okoliczn ą przyrod ą i zasadami jej odnosi ć si ę do najbli Ŝszego otoczenia (miejsca funkcjonowania. Wycieczki te pełni ą rol ę edukacyjn ą i zamieszkania) czyli gminy, powiatu. Przykłady wła ściwe poznawcz ą, s ą te Ŝ niejednokrotnie pierwsz ą szans ą na oraz wymagaj ące zmiany powinny pochodzi ć z „własnego samodzielny, nieskr ępowany i pełny kontakt z natur ą. podwórka”. Rol ę terenów wycieczkowych mog ą bardzo dobrze pełni ć Dlatego wa Ŝnym elementem w edukacji ekologicznej ście Ŝki edukacyjne, le śne kompleksy promocyjne czy inne powinno by ć zapoznanie młodzie Ŝy z dziedzictwem okoliczne ciekawe przyrodniczo tereny. Atrakcyjna forma kulturowym i przyrodniczym swojej gminy. Powinno to zaj ęć powinna by ć poparta odpowiedni ą wiedz ą realizowa ć si ę poprzez cz ęste wycieczki przyrodnicze w nauczycieli, którzy b ędą tłumaczy ć i wyja śnia ć a tak Ŝe rejony najciekawsze pod wzgl ędem ekologicznym, a tak Ŝe odpowiada ć na pytania swoich wychowanków. współprac ę szkół z nadle śnictwami, administratorami obszarów chronionych w zakresie organizowania ście Ŝek Po Ŝyteczne mog ą by ć równie Ŝ działania maj ące dydaktycznych, podgl ądania przyrody, organizowania rozbudzi ć ciekawo ść przyrodnicz ą i ch ęć poznania kursów na młodego stra Ŝnika przyrody. przyrody, takie jak: hodowla małych zwierz ąt domowych, Wymiernym efektem prowadzonej edukacji b ędzie uprawa kwiatów itp. Zasób metod jest praktycznie ostatecznie poprawa stanu środowiska na terenie własnej nieograniczony i zale Ŝy tylko od pomysłowo ści i inwencji gminy. samych wychowawców. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe ćwiczenia Nie ulega w ątpliwo ści, Ŝe nauczyciele i uczniowie, praktyczne powinny by ć oparte na mo Ŝliwie du Ŝej liczbie otrzymuj ąc wsparcie gminy lub powiatu w tym zakresie, pomocy naukowych i zabawek. mog ą i podejmuj ą w praktyce szereg działa ń na rzecz Ponadto udział w cyklicznych akcjach regionalnych środowiska lokalnego, które znacznie przekraczaj ą typu: Sprz ątanie świata, Dzie ń ziemi, Dzie ń ochrony obowi ązki programowe szkoły. Dotyczy to zarówno środowiska przyczyni si ę do dbało ści o czysto ść swojego wsparcia programowego jak i finansowego, miejsca zamieszkania. przygotowywanych przez poszczególnych nauczycieli czy całe placówki szkolne działa ń. Komórk ą, która powinna Szkoły podstawowe i ponadpodstawowe si ę zaj ąć koordynacj ą wszelkich kontaktów i działa ń pomi ędzy samorz ądami gminnym oraz powiatowym a Kolejnym etapem w edukacji ekologicznej s ą szkoły placówkami o światy powinny by ć Powiatowe Centrum podstawowe i ponadpodstawowe. Wa Ŝną kwesti ą jest Dziennik Urz ędowy - 2592 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Edukacji Ekologicznej oraz Gminny Punkty Edukacji Edukacja dorosłych Ekologicznej. Stosunkowo nieskomplikowanymi dla samorz ądów Edukacja osób dorosłych wymaga znalezienia przykładami wspierania ekologicznych działa ń szkoły s ą wła ściwego sposobu kształtowania świadomo ści mi ędzy innymi współfinansowanie, wspólna organizacja i ekologicznej. Specjalnie organizowane spotkania, pomoc merytoryczna w takich przedsi ęwzi ęciach jak: wykłady, czy kluby dyskusyjne nie zawsze przynosz ą, - organizacja Dnia Ziemi czy Światowego Dnia Ochrony zamierzone rezultaty. Kr ąg odbiorców tego typu form Środowiska, edukacyjnych bywa bardzo zaw ęŜ ony (pojawiaj ą si ę tylko - prowadzenie programów autorskich czy innowacji zainteresowani). Z bada ń wynika, Ŝe na kształtowanie pedagogicznych w szkołach, świadomo ści ekologicznej du Ŝy wpływ wywieraj ą media. - programy edukacyjne np. zwi ązane z Przekazują one wiedz ę na temat funkcjonowania, gospodarowaniem odpadami w gminie lub innym znaczenia i zagro Ŝeń przyrody, ale równie Ŝ informuj ą na realizowanym przez gmin ę przedsi ęwzi ęciem na rzecz bie Ŝą co o problemach i działaniach na rzecz ochrony środowiska, środowiska. - konkursy zwi ązane z tematyk ą lokalnej gospodarki Edukacja ekologiczna dorosłych powinna by ć odpadowej, poł ączona równie Ŝ z rozrywk ą społeczno ści lokalnych. W - udział pracowników samorz ądowych w zaj ęciach ramach której mog ą by ć propagowane równie Ŝ tre ści terenowych klas b ądź kół przyrodniczych, w ekologiczne. Imprezy typu festyny, wystawy, konkursy, charakterze specjalistów, w zakresie okre ślonym wycieczki, koncerty itp. zazwyczaj przeznaczone s ą dla tematem zaj ęć terenowych, całych rodzin. Tym samym jest sposobno ść do wł ączania - udost ępnianie i popularyzacja informacji, w tym tak Ŝe dzieci w prezentacje ekologiczne i przekazywanie wiedzy materiałów drukowanych, na temat zagro Ŝeń i rodzicom zaanga Ŝowanym w wyst ępy dzieci. Taki sposób pro środowiskowych działa ń powiatu czy gminy, celem edukowania dorosłych (rodziców) jest bardzo skuteczn ą wspólnej edukacji mieszka ńców tego terenu, form ą przekazywania tre ści ekologicznych. - prenumerata czasopism przyrodniczych i Na omawianym terenie proponowane formy przekazu ekologicznych, tre ści ekologicznych mog ą mie ć charakter cykliczny np. - wzbogacanie bibliotek szkolnych w materiały przechodz ący z gminy do gminy. Mo Ŝna do ich organizacji dydaktyczne przydatne w realizacji zagadnie ń wykorzysta ć Gminny O środek Kultury czy remizy zwi ązanych z gospodark ą odpadow ą, ekologi ą i stra Ŝackie (wystawy) a tak Ŝe boiska czy sceny ochron ą środowiska, widowiskowe (festyny). - wspieranie programów i ekologicznych przedsi ęwzi ęć Dobrym pomysłem jest tak Ŝe wł ączenie do współpracy szkół np. poprzez wyposa Ŝenie ich w niezb ędne organizacji takich jak Polski Zwi ązek W ędkarski, Polski pomoce naukowe wykorzystywane podczas realizacji Zwi ązek Łowiecki, Liga Obrony Kraju, organizacji tych działa ń, ko ścielnych i zwi ązków wyznaniowych - organizacja przez - organizacja i prowadzenie ście Ŝek i ogródków nie akcji informacyjno-edukacyjnych ma wiele zalet, dydaktycznych mi ędzy innymi dotarcie dzi ęki temu do środowisk dot ąd - współorganizacja z Wojewódzkim O środkiem nie obj ętych akcj ą edukacyjn ą. Poza tym w wielu Metodycznym form doskonalenia nauczycieli (np. organizacjach edukacja ta przekracza ramy warsztatowych) w zakresie edukacji ekologicznej. „standardowej” edukacji środowiskowej. Pojawiaj ą si ę w niej elementy religijne, filozoficzne, etyczne, zdrowotne, W działaniach gminy na rzecz edukacji ekologicznej społeczne, polityczne, prawne i ekonomiczne. powinno si ę równie Ŝ zale źć wspieranie rozwoju bazy Odr ębnym obszarem edukacji ekologicznej edukacyjnej dla Zielonych Szkół. Ta forma edukacji skierowanej do mieszka ńców gminy jest edukacja powinna by ć potraktowana priorytetowo ze wzgl ędu na skierowana do organizatorów turystyki i wypoczynku. optymalny sposób przybli Ŝania młodzie Ŝy istoty i Turystyka i wypoczynek wpływaj ą na rozwój znaczenia ekologii. psychofizyczny człowieka oraz w du Ŝym stopniu decyduj ą Przy prowadzeniu edukacji ekologicznej dzieci i o jego stosunku do środowiska przyrodniczego i młodzie Ŝy (i nie tylko) zasadne jest tak Ŝe podj ęcie kulturowego. Niewła ściwie organizowana masowa współpracy z ekologicznymi organizacjami turystyka i rekreacja negatywnie oddziałuje na pozarz ądowymi tzw. NGO (Non-Governmental środowisko. Konieczne jest zatem obj ęcie edukacj ą Organization). Współpraca taka przyczyni si ę do ekologiczn ą zarówno organizatorów turystyki i wzbogacenia zakresu merytorycznego prowadzonych wypoczynku jak i osób korzystaj ących z tych usług. działa ń z drugiej za ś strony pozwoli na obni Ŝenie jej Organizatorzy turystyki na obszarach chronionych oraz kosztów. Wielokrotnie z racji swych działa ń statutowych organizacje zajmuj ących si ę eko- i agroturystyk ą stanowi ą organizacje te świadcz ą sw ą pomoc w formie grup ę osób bardzo zainteresowanych promocj ą idei nieodpłatnej. Do najwi ększych organizacji ekologicznych proekologicznych. Edukacja powinna obejmowa ć równie Ŝ działaj ących na terenie całego kraju mo Ŝna zaliczy ć ludno ść zamieszkał ą na tych terenach. Szczególny nacisk mi ędzy innymi: Lig ę Ochrony Przyrody, Polski Klub poło Ŝony powinien by ć na promocj ę agroturystyki oraz Ekologiczny, Federacja Zielonych, Towarzystwo Ochrony zasad funkcjonowania gospodarstw ekologicznych i Przyrody Salamandra. przestawiania produkcji z tradycyjnej na ekologiczną. Do ciekawszych form edukacji ekologicznej nale Ŝy Byłaby to równie Ŝ pewna forma aktywizacji zawodowej uczestnictwo szkół w mi ędzynarodowych inicjatywach na środowisk rolniczych, skierowuj ąca aktywność rzecz ochrony środowiska np. GREEN, GLOBE, Bł ękitny mieszka ńców ku bardziej perspektywicznym formom kciuk. Daje to mo Ŝliwo ść szerszej współpracy mi ędzy działalno ści zawodowej. młodzie Ŝą i wymiany informacji w kontek ście zagro Ŝeń środowiska. Ponadto podobne programy daj ą cz ęsto 6.2.2. Społeczne kampanie informacyjne mo Ŝliwość wymiany młodzie Ŝy z ró Ŝnych krajów w ramach współpracy mi ędzynarodowej. Punkt Edukacji Ekologicznej w swych działaniach powinno poło Ŝyć du Ŝy nacisk na realizacj ę szerokich kampanii edukacyjnych, których celem byłoby Dziennik Urz ędowy - 2593 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. propagowanie idei zrównowa Ŝonego rozwoju. Do przeprowadzenia. Wymaga odpowiedniego przygotowania przykładowych kampanii informacyjnych mo Ŝe nale Ŝeć dziennikarzy. prowadzenie akcji informuj ącej mieszka ńców o Wskazane jest tak Ŝe aby na łamach lokalnej prasy szkodliwo ści środowiskowej niektórych ich działa ń np. (gminnej czy powiatowej) utworzy ć rubryk ę (stron ę) spalanie w domowych piecach materiałów wybitnie po świ ęcon ą szeroko rozumianej ochronie środowiska. szkodz ących atmosferze - plastików, odpadków Publikowane byłyby tam artykuły po świ ęcone domowych, wywo Ŝenie odpadów na nielegalne wysypiska poszczególnym zagadnieniom ochrony środowiska. śmieci, niezorganizowane opró Ŝnianie przydomowych Autorami mog ą by ć zaproszeni specjali ści, szamb. przedstawiciele pozarz ądowych organizacji Realizacja takich zada ń prowadzona powinna by ć z ekologicznych, przedstawiciele władz samorz ądowych itp. wykorzystaniem wszystkich lokalnie dost ępnych form. Artykuły mog ą swoja tre ści ą nawi ązywa ć do fenologii i zjawisk aktualnie zachodz ących w przyrodzie np. problem 6.2.2.1. Media w kampanii informacyjnej wypalania traw - okres wiosenny, za śmiecanie lasów - okres wakacyjny, dokarmianie ptaków - okres zimowy. Niezb ędnym elementem pomy ślnego promowania Ponadto na łamach lokalnej gazety powinien by ć zagadnie ń ekologicznych jest wsparcie prowadzonych zamieszczony adres i kontakt do Powiatowego i działa ń w środkach masowego przekazu. Media poprzez Gminnego Punktu Edukacji Ekologicznej jak równie Ŝ spore mo Ŝliwo ści oddziaływania, spełniaj ą wa Ŝną rol ę w odpowiedniego wydziału Urz ędu Gminy zajmuj ącego si ę kształtowaniu świadomo ści proekologicznej. Wa Ŝne jest sprawami ochrony środowiska. Pod podanymi numerami nawi ązanie bliskiej współpracy mediów z PCEE i GPEE. telefonów powinny znajdowa ć si ę kompetentne osoby Prowadzona wła ściwa polityka medialna ma na celu zdolne odpowiedzie ć na zapytania mieszka ńców gminy dotarcie z tre ściami ekologicznymi głównie do osób lub przyj ąć informacj ę o zagro Ŝeniu środowiska i dorosłych. przekaza ć j ą dalej do organów kontrolnych np. W celu osi ągni ęcia po Ŝą danych efektów prowadzona Inspektoratu Ochrony Środowiska. polityka medialna powinna by ć oparta w głównej mierze o media lokalne (prasa, radio) a tak Ŝe z racji znacznego Lokalne rozgło śnie radiowe wzrostu jego znaczenia równie Ŝ o Internet. Sposobami wykorzystania lokalnej rozgło śni radiowej Prasa lokalna o zasi ęgu regionalnym w celu propagowania wybranych zagadnie ń ochrony środowiska, mo Ŝe by ć: Współpracuj ąc z pras ą władze samorz ądowe za - wyprodukowanie przez agencj ę reklamow ą radiowego po średnictwem GPEE dysponuj ą specyficznymi formami spotu informacyjnego np. dotycz ącego szkodliwo ści edukowania społecze ństwa m. in. poprzez: wypalania traw i ściernisk. Wa Ŝne by informacja ta - Ogłoszenie. Poprzez t ę form ę w prosty, hasłowy była zrozumiała dla słuchaczy w ró Ŝnym wieku (mo Ŝna sposób mo Ŝna promowa ć np. o wprowadzanym emitowa ć kilka ró Ŝnych informacji (chodzi o stopie ń ich systemie segregacji odpadów. Ogłoszenie mo Ŝe zło Ŝono ści) kierowanych do ró Ŝnych odbiorców, nale Ŝy zawiera ć informacje edukuj ące co do sposobów jednak pami ęta ć o rosn ących wtedy znacznie korzystania z pojemników na odpady. kosztach). Informacja ta powinna by ć emitowana - Wkładka informacyjna do gazety. Powinna zosta ć najlepiej w najbardziej atrakcyjnych godzinach i skonstruowana w formie ulotki/broszury tematycznej podkre śla ć hasło kampanii edukacyjnej, np. w zakresie gospodarki odpadami. Wkładka ma za - zaproponowanie dziennikarzom przeprowadzenia w zadanie informowa ć - jak unika ć wytwarzania studio dyskusji z udziałem specjalistów i odpadów, jak je segregowa ć, co robi ć, aby na przedstawicieli władz gminnych i powiatowych. Go ście składowisko trafiało jak najmniej śmieci. Ulotka ta odpowiadaj ą na zadawane przez telefon pytania stanowiłaby wi ęc ABC kultury odpadowej, z któr ą słuchaczy. Takie dyskusje przyci ągaj ą zazwyczaj powinni si ę zapozna ć mieszka ńcy gmin powiatu. uwag ę społeczno ści. Dzi ęki takiemu sposobowi Pomo Ŝe ona równie Ŝ społecze ństwu szerzej spojrze ć informowania władze poznaj ą stosunek mieszka ńców na ró Ŝne aspekty produkcji odpadów i uzmysłowi ć jak do decyzji samorz ądowców, którzy z kolei maj ą mog ą temu przeciwdziała ć. Ta sama broszura mo Ŝliwo ść wyja śni ć społeczno ści wszelkie pojawiaj ące powinna by ć równie Ŝ rozdana mieszka ńcom gminy tu Ŝ si ę w ątpliwo ści i niejasno ści. przed bezpo średnim rozpocz ęciem segregacji odpadów (np. około miesi ąca wcze śniej). Ponadto radio mo Ŝe pełni ć bardzo skuteczne medium - Konkursy prasowe o tematyce ekologicznej. Powinny w zakresie informowania o bie Ŝą cych i zbli Ŝaj ących się by ć skierowane do szerokiego grona odbiorców, a ich imprezach i konkursach ekologicznych. celem popularyzacja wiedzy ekologicznej i rozbudzanie ciekawo ści przyrodniczej. Internet

Dobrze przeprowadzona edukacja w prasie lokalnej Wa Ŝną inicjatyw ą słu Ŝą cą komunikacji społecznej i ma na celu ukształtowanie świadomo ści mieszka ńców informowaniu mieszka ńców o podejmowanych przez przejawiaj ącej si ę w ich konkretnych działaniach władze samorz ądowe działa ń jest wykorzystanie zwi ązanych z troską o otaczaj ące ich najbli Ŝsze mo Ŝliwo ści jakie daje Internet. środowisko. Wa Ŝny jest równie Ŝ wybór odpowiednich Aktualizowanie strony internetowej Urz ędu Gminy tre ści, poło Ŝenie szczególnego nacisku na u świadomienie, www.kozlowo.pl (przy udziale GPEE), na której Ŝe pojedyncze zachowania ka Ŝdego z nas maj ą wielkie znajdowałyby si ę wszystkie bie Ŝą ce informacje dotycz ące znaczenie w zachowaniu czysto ści i estetyki całej gminy, zakresu ochrony środowiska. Rola internetu nie powinna miasta czy wioski. Tre ści te nale Ŝy przekazywa ć by ć bagatelizowana, gdy Ŝ globalna sie ć www staje si ę kilkakrotnie stosuj ąc odmienne, interesuj ące formy coraz bardziej znacz ącym medium i stanowi jedn ą z przekazu. Edukacja ekologiczna w mediach, przede lepszych metod dotarcia do młodych ludzi. wszystkim w prasie, jest stosunkowo prosta do Tre ści edukacyjne umieszczane na stronach gminy powinny zawiera ć informacje o przyj ętych kierunkach Dziennik Urz ędowy - 2594 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. działania gminy w zakresie ochrony środowiska, a tak Ŝe 6.2.2.2. Okresowe kampanie informacyjne zestawienie działa ń ju Ŝ podj ętych i przedstawienie wyników. Ponadto nale Ŝy wyra źnie podkre śli ć znaczenie Do najpopularniejszych i stosunkowo łatwych do jakie ma dla gminy ochrona środowiska. Na stronie przeprowadzenia (współorganizacji) działa ń z zakresu powinny znajdowa ć si ę podstawowe wiadomo ści o gminie, kampanii informacyjnych przez GPEE nale Ŝy zaliczy ć ze szczególnym uwzgl ędnieniem walorów przyrodniczo- akcj ę ulotkow ą, festyny. krajobrazowych regionu. Promowanie swojej gminy jako regionu czystego przyrodniczo, przywi ązuj ącego wag ę do Akcja ulotkowa działa ń w zakresie ekologii powinno by ć priorytetem w zakresie aktywnego poszukiwania inwestorów i rozwoju Akcja ulotkowa to najpopularniejsza forma przekazu turystyki. tre ści ekologicznych. Jest ona zawsze wsparciem przy Ponadto na stronie internetowej powinny znale źć si ę wprowadzaniu konkretnych działa ń zwi ązanych z ochron ą informacje przydatne dla mieszka ńców gminy; mi ędzy środowiska. Z zało Ŝenia ulotki (broszury informacyjne) innymi w obszarze pomocy w zakresie uzyskiwania trafiaj ą bezpo średnio do adresatów czyli mieszka ńców. wsparcia ze środków unijnych np. funduszy Bezpo średnie dostarczanie wybranej grupie daje wi ększ ą strukturalnych, unijnych dopłat do gospodarstw rolniczych. gwarancj ę osi ągni ęcia zamierzonego celu. Nale Ŝałoby w tym celu zamie ści ć odpowiednie „linki” do Istotn ą spraw ą jest aby kolporta Ŝ ulotek był stron tematycznych informuj ących w sposób bardziej przeprowadzony przed podj ęciem konkretnych działa ń szczegółowo w/w kwestii oraz adresy instytucji „technicznych”. Mieszka ńcy b ędą mieli wła ściwe zajmuj ących si ę dan ą problematyk ą. przygotowanie merytoryczne w chwili wprowadzanych Oprócz tego osobn ą cz ęść strony powinny stanowi ć zmian. porady i wskazówki jak sfer ą działalno ści bytowej i Kolportowane ulotki powinny zawiera ć tylko gospodarczej najmniej oddziaływa ć na środowisko. Do najwa Ŝniejsze elementy wprowadzanych działa ń - pełen przykładowych obszarów edukacji mog ą nale Ŝeć: dzikie zakres informacji powinien by ć przekazany za wysypiska śmieci, niezorganizowane opró Ŝnianie szamb po średnictwem innych form przekazu. Ulotki winny przydomowych, dzikie wylewiska ścieków. wyja śnia ć i uzasadnia ć wprowadzane przedsi ęwzi ęcia a Na stronie internetowej mo Ŝna równie Ŝ zamieszcza ć w tak Ŝe przedstawia ć korzy ści z nich płyn ące porozumieniu z lokalnymi gazetami artykuły dotycz ące np. Przekazywane tre ści powinny by ć zredagowane w gospodarki wodno - ściekowej, wcze śniej publikowane na sposób jasny i skrótowy (najlepiej hasłowo) a forma ulotki ich łamach (w tradycyjnej, papierowej wersji). powinna by ć przejrzysta i czytelna. Wa Ŝną funkcj ą strony internetowej mo Ŝe by ć równie Ŝ opcja „newsletter” polegaj ąca na regularnym informowaniu Festyny zainteresowanych mieszkańców gminy o konkretnych działaniach, projektach czy inwestycjach w obszarze Festyn ma by ć w zało Ŝeniu imprez ą rodzinn ą, na ochrony środowiska za pomoc ą poczty e-mail. Dodatkowo której spotykaj ą si ę wszyscy mieszka ńcy danej poczta elektroniczna daje mo Ŝliwo ść zgłaszania zapyta ń, miejscowo ści. Oprócz typowej rozrywki w czasie trwania postulatów zwi ązanych z ochron ą środowiska np. do festynu mog ą by ć przekazywane mieszka ńcom tak Ŝe Gminnego Punktu Edukacji Ekologicznej. Odpowiedzi informacje ekologiczne. Mog ą to by ć ró Ŝnego rodzaju powinny by ć zamieszczane na bie Ŝą co stronie lub konkursy: sprawno ściowe, wiedzy z danej dziedziny itp. przypadku bardziej zło Ŝonych pyta ń po konsultacji z Wskazane aby proponowane formy edukacji poprzez kompetentnym organem przesyłane na skrzynk ę zabaw ę anga Ŝowały w ni ą dzieci i rodziców. pocztow ą adresata zapytania. W trakcie trwania festynu mo Ŝna propagowa ć tre ści z Współpraca z mediami ma na celu uzyskanie szeroko rozumianej ochrony środowiska: aktywnego poparcia mieszka ńców dla realizowanych - prezentacja gospodarstw agroturystycznych z terenu przez samorz ąd działa ń. Chodzi o tak ą profesjonaln ą gmin powiatu, działalno ść z zakresu public relations, której celem jest nie - warsztat ceramiki, tylko przeforsowanie trudnych decyzji lecz przede - wystawa zdrowej Ŝywno ści poł ączona z degustacj ą, wszystkim promowanie postaw prospołecznych. Promocja - prezentacja miejscowego nadle śnictwa, za po średnictwem mediów zachowa ń proekologicznych - wystawa sadzonek drzew, krzewów, kwiatów, oraz ogólnie ochrony środowiska, odgrywa bardzo wa Ŝną - prezentacja literatury ekologicznej i prac plastycznych rol ę i jest jednym z podstawowych źródeł informacji. zwi ązanych z ekologi ą, wykonanych przez młodzie Ŝ Dzi ęki pomocy mediów w trakcie realizacji programu - wystawa fotograficzna prezentuj ąca walory mo Ŝliwe b ędzie równie Ŝ przeprowadzenie rozmaitych akcji krajobrazowo - przyrodnicze gminy, maj ąca na celu i kampanii edukacyjnych. pokazanie mieszka ńcom ich okolicy jako terenu Rozbudzenie to Ŝsamo ści kulturowej społeczno ści wartego ochrony i poznania. lokalnej jest bardzo wa Ŝnym, cho ć cz ęsto niedocenianym elementem edukacji ekologicznej. Zapocz ątkowanie Zagadnieniem, które powinno równie Ŝ znale źć si ę w my ślenia i działania w kategoriach obywatelskich kr ęgu zainteresowa ń tematycznych kampanii edukacyjnej spowoduje, Ŝe mieszka ńcy zaczn ą bra ć na siebie prowadzonej przez GPEE, jest promowanie odmiennych odpowiedzialno ść za stan środowiska w gminie. od samochodu źródeł transportu np. roweru. Wykształcenie wi ęzi z zamieszkiwanym terenem, Istotne jest równie Ŝ wł ącznie władz gminy w promocj ę zakorzenienie si ę ludzi w miejscowej tradycji i historii roweru jako ekologicznego środka transportu. Rower jako spowoduje postrzeganie gminy przez jej mieszka ńców środek transportu powinien by ć promowany poprzez dwie jako swojej „małej ojczyzny”. Jednym ze sposobów funkcje, które spełnia mianowicie: środka transportu i wspierania lokalnego patriotyzmu i postaw obywatelskich rekreacyjno-turystyczn ą. Powinno si ę to realizowa ć jest powołanie, lub wspieranie istniej ącego lokalnego poprzez wyznaczenie ście Ŝek rowerowych i szlaków towarzystwa miło śników ziemi, a tak Ŝe organizowanie rowerowych powi ązanych z istniej ącymi szlakami koncertów, festynów i innych imprez promuj ących lokaln ą turystycznymi, co słu Ŝyłoby nie tylko zwi ększeniu tradycj ę i kultur ę. wra Ŝliwo ści na przyrod ę jak równie Ŝ promocj ę walorów turystycznych gminy. Na promocj ę roweru jako środka Dziennik Urz ędowy - 2595 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. transportu mo Ŝe składa ć si ę organizacja letnich festynów - dofinansowanie z gminnego, powiatowego, (np. zlot wła ścicieli starych rowerów) i rajdów rowerowych, wojewódzkiego i narodowego funduszu ochrony poł ączonych z promocj ą agroturystyki. Wskazany jest środowiska i gospodarki wodnej, udział rowerzystów w obchodach Dnia Ziemi i Dnia Bez - emisja obligacji komunalnych, Samochodu. - fundusze pomocowe i zwi ązane z eko-konwersj ą Wskazane jest aby w rajdach i wycieczkach (Ekofundusz), (przynajmniej w wi ększych imprezach - o charakterze - kredyty bankowe na preferencyjnych warunkach (np. festynów), ze wzgl ędów promocyjnych udział brali tak Ŝe Bank Ochrony Środowiska), przedstawiciele władz samorz ądowych. - pozyskanie inwestora strategicznego, mo Ŝe nim by ć tak Ŝe inwestor zagraniczny. 6.2.2.3. Wł ączanie mieszka ńców w procesy decyzyjne na - poziomie gminy W zakresie ochrony środowiska, rozwoju regionalnego i rozwoju wsi funkcjonuj ą m.in.: takie organizacje i Podstawowym celem władz gminy powinno by ć fundusze jak: zapewnienie dost ępu do informacji o środowisku: jego - NARODOWY FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I aktualnym stanie, ocen oddziaływania wybranych GOSPODARKI WODNEJ - najwi ększa instytucja inwestycji na środowisko, gminnych planów ochrony finansuj ąca przedsi ęwzi ęcia ochrony środowiska o środowiska itp. Wskazane byłoby ustanowienie i zasi ęgu ponadregionalnym i ogólnokrajowym w wdro Ŝenie w urz ędzie gmin procedur uzyskiwania przez Polsce, obywateli informacji o stanie środowiska i działalno ści - WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY wydziałów zajmuj ących si ę kształtowaniem środowiska. ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ - Ponadto informowanie mieszka ńców gminy z dofinansowuje zadania z zakresu ochrony środowiska wyprzedzeniem o planowanych inwestycjach na terenie i gospodarki wodnej z uwzgl ędnieniem celów gminy oraz o jego wpływie na stan środowiska okre ślonych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. naturalnego, pomo Ŝe w stworzenia pozytywnego klimatu Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z współpracy pomi ędzy mieszka ńcami a władzami gminy. 2001 r.), Polityce Ekologicznej Pa ństwa, Dodatkowo nale Ŝałoby ustanowi ć prowadzenie aktywnych - EKOFUNDUSZ - jego zadaniem jest konsultacji społecznych w procesie podejmowania decyzji. dofinansowywanie przedsi ęwzi ęć w dziedzinie ochrony Społeczno ść lokalna powinna mie ć nie tylko okazj ę środowiska, które maj ą przynie ść efekt w skali nie wypowiedzenia si ę w danej kwestii ale równie Ŝ mo Ŝliwo ść tylko regionu czy kraju, ale tak Ŝe wpływaj ą na aktywnego uczestnictwa w toku post ępowania osi ągni ęcie celów ekologicznych uznanych za administracyjnego. W tym celu nale Ŝy propagowa ć wiedz ę priorytetowe w skali europejskiej a nawet światowej, na temat mo Ŝliwo ści udziału obywateli w procesach - FUNDUSZ SPÓJNO ŚCI - inaczej nazywany decyzyjnych. Funduszem Kohezji lub Europejskim Funduszem Kohezji, funkcjonuje jako czasowe wsparcie finansowe VII. REALIZACJA PROGRAMU OCHRONY dla krajów Unii Europejskiej, których Produkt Krajowy ŚRODOWISKA Brutto nie przekracza 90% średniej dla wszystkich krajów członkowskich. Powołany został 7.1. Zało Ŝenia systemu finansowania inwestycji Rozporz ądzeniem Rady (WE) Nr 1164,1991 z 16 maja 1994 r. Fundusz ten nie nale Ŝy do grupy funduszy Realizacja zada ń wytyczonych w Programie Ochrony strukturalnych ze wzgl ędu na okre ślony czas, w Środowiska wi ąŜ e si ę z wysokimi nakładami którym działa. Ze wzgl ędu na charakter i cel, Fundusz inwestycyjnymi. Wi ększo ść instytucji, które udzielaj ą Spójno ści jest instrumentem polityki strukturalnej. W dotacji lub korzystnie oprocentowanych kredytów na ramach Funduszu Spójno ści w sektorze ochrony inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska wymaga, środowiska pomoc jest kierowana na dofinansowanie Ŝeby inwestycja osi ągn ęła odpowiednio du Ŝy efekt najwi ększych inwestycji o warto ści powy Ŝej ekologiczny i obj ęła swym zasi ęgiem mo Ŝliwie najwi ększ ą 10 mln euro. Wysoko ść uzyskanego wsparcia mo Ŝe liczb ę mieszka ńców aglomeracji, gminy lub zwi ązku si ęga ć 80% kosztów kwalifikowanych. Odbiorcami komunalnego. Dlatego w przypadku gminy Kozłowo pomocy s ą jednostki samorz ądu terytorialnego, nale Ŝy d ąŜ yć aby podejmowane działania miały charakter zwi ązki gmin lub inne podmioty publiczne, w tym gminny lub w niektórych przypadkach obejmowały swym przedsi ębiorstwa komunalne. Przedsi ębiorstwa zasi ęgiem kilka gmin (np. mi ędzygminne - zwi ązkowe prywatne mog ą by ć jedynie wykonawcami kontraktów działania na rzecz ochrony środowiska). dla projektów, które otrzymały dofinansowanie. Wspólne działanie kilku gmin nie tylko ma wpływ na Fundusz Kohezji (Spójno ści) redystrybuowany jest finansowanie inwestycji (obni Ŝy koszty, które b ędzie przez Komisj ę Europejsk ą na podstawie składanych musiała ponie ść pojedyncza gmina), ale równie Ŝ obni Ŝy wniosków w odpowiednich terminach. Tak wi ęc to nie koszty eksploatacyjne. Oznacza to, Ŝe przedsi ęwzi ęcie instytucje krajowe, ale stosowne organy Unii winno by ć realizowane wspólnie. Europejskiej rozpatruj ą konkretne projekty, akceptuj ąc W zale Ŝno ści od przyj ętego w danym przypadku je, a nast ępnie finansuj ąc. Pomoc, któr ą te kraje rozwi ązania wariantu organizacyjnego poszczególne otrzymuj ą w ramach Funduszu obejmuje finansowanie miasta i gminy samodzielnie lub wspólnie finansowa ć projektów dotycz ących inwestycji w zakresie ochrony będą realizacj ę konkretnych zada ń. środowiska i infrastruktury transportowej (w tym Dost ępne na rynku formy finansowania inwestycji wspieranie rozwoju sieci korytarzy transeuropejskich). ekologicznych dzieli si ę na: Fundusz mo Ŝe przyczynia ć si ę do finansowania: - kredyty, po Ŝyczki, obligacje, leasing, projektów; etapów projektu, które s ą technicznie lub - udziały kapitałowe - akcje i udziały w spółkach, finansowo niezale Ŝne; grupy projektów powi ązanych - dotacje. ze sob ą widoczn ą strategi ą tworz ącą spójn ą cało ść , Środki na finansowanie zada ń zwi ązanych z ochron ą - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju środowiska pochodzi ć mog ą z nast ępuj ących źródeł: Regionalnego (ZPORR) - pomoc jest skierowana - własne środki gminy, głównie do samorz ądów województw, powiatów i Dziennik Urz ędowy - 2596 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

gmin, stowarzysze ń oraz zwi ązków gmin i powiatów, Na ka Ŝdą z tych jednostek nało Ŝone s ą ró Ŝne (czasami instytucji naukowych, instytucji rynku pracy, agencji zbie Ŝne) obowi ązki. rozwoju regionalnego i instytucji wspierania Na troch ę innych zasadach odbywa si ę zarz ądzanie w przedsi ębiorczo ści. Ogółem na ZPORR w latach stosunku do podmiotów gospodarczych korzystaj ących ze 2004 - 2006 przeznaczone b ędzie ponad 4 miliardy środowiska. Kieruj ą si ę one głównie rachunkiem euro. W ramach ZPORR mog ą by ć realizowane (efektami) ekonomicznym i zasadami konkurencji inwestycje infrastrukturalne w zakresie ochrony rynkowej cho ć od jakiego ś czasu uwzgl ędniaj ą one tak Ŝe środowiska oraz inwestycje zwi ązane z rewitalizacj ą głos opinii społecznej. Na tym szczeblu zarz ądzane obszarów zdegradowanych, środowiskiem odbywa si ę przez: - GLOBAL ENVIRONMENTAL FACILITY - światowa - dotrzymywanie wymaga ń stawianych przez przepisy organizacja o charakterze kapitałowego funduszu prawa, celowego na rzecz ochrony środowiska, - porz ądkowanie technologii i re Ŝimów obsługi - PROGRAM WWF DLA POLSKI - krajowe urz ądze ń, przedstawicielstwo mi ędzynarodowej organizacji - modernizacj ę stosowanych technologii, World Wild Fund, - eliminowanie technologii uci ąŜ liwych dla środowiska, - NARODOWA FUNDACJA OCHRONY ŚRODOWISKA - instalowanie urz ądze ń ochrony środowiska, - fundacja zajmuj ąca si ę opracowywaniem ekspertyz w - stał ą kontrol ę zanieczyszcze ń. zakresie ochrony środowiska oraz edukacj ą Instytucje działaj ące w ramach administracji a ekologiczn ą, odpowiedzialne za wykonanie i egzekwowanie prawa - FUNDACJA PARTNERSTWO DLA ŚRODOWISKA - maj ą głównie na celu zapobieganie zanieczyszczeniom Fundacja promuje działania na rzecz ekorozwoju, poprzez: - REGIONALNE CENTRUM EKOLOGICZNE NA - racjonalne planowanie przestrzenne, EUROP Ę ŚRODKOWO- WSCHODNI Ą - wspomaga - kontrolowanie gospodarczego korzystania ze swobodn ą wymian ę informacji oraz udział środowiska, społecze ństwa w podejmowaniu decyzji dotycz ących - porz ądkowanie działalno ści zwi ązanej z ochrony środowiska. gospodarczym korzystaniem ze środowiska, Cz ęść programów pomocowych w UE została - instalowanie urz ądze ń ochrony środowiska. zabud Ŝetowana na lata 2003 - 2006, jednak w zwi ązku z Instrumenty słu Ŝą ce do zarz ądzania programem przyst ąpieniem Polski w maju 2004 r. nie została w nich ochrony środowiska wynikaj ą z obowi ązuj ących aktów uwzgl ędniona. Polska b ędąc członkiem Wspólnoty prawnych (np. Prawo ochrony środowiska, o Europejskiej b ędzie mogła ubiega ć si ę o środki pomocowe zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o w ramach takich programów w latach pó źniejszych. Do odpadach itp.) i mo Ŝna je podzieli ć na instrumenty programów unijnych uruchomionych dla naszego kraju w prawne, finansowe, społeczne oraz strukturalne. latach 2007 - 2013 nale Ŝą mi ędzy innymi LEADER i URBAN, które b ędą kontynuowane w nast ępnych latach 7.2.1. Instrumenty prawne bud Ŝetowych Unii Europejskiej tj. 2007 - 2013. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe wszystkie instytucje udzielaj ące Do instrumentów prawnych zaliczamy: pomocy finansowej w dziedzinie ochrony środowiska - pozwolenia na wprowadzanie do środowiska wymagaj ą od inwestora nie tylko wypełnienia substancji lub energii, w tym pozwolenia zintegrowane, odpowiedniego formularza, ale równie Ŝ przedstawienia - decyzje zatwierdzaj ące plany gospodarki odpadami, szeregu opracowa ń i dokumentacji planuj ące czy - koncesje geologiczne wydawane na rozpoznanie i opisuj ące dane przedsi ęwzi ęcie. S ą to mi ędzy innymi: eksploatacje surowców mineralnych, - plan zagospodarowania przestrzennego i strategie - raporty oddziaływania na środowisko planowanych czy rozwoju gminy, istniej ących inwestycji, - program ochrony środowiska, plan gospodarki - uchwały zatwierdzaj ące plany zagospodarowania odpadami, koncepcje gospodarki wodno-ściekowej, przestrzennego, plan zalesiania itp., - decyzje ustalaj ące lokalizacj ę inwestycji celu - studium wykonalno ści (lub biznes plan w przypadku publicznego lub warunków zabudowy i przedsi ęwzi ęć komercyjnych), zagospodarowania terenu. - wymagane przez prawo zezwolenia na realizacj ę Szczególnym instrumentem prawnym jest od projektu. niedawna monitoring czyli kontrola jako ści stanu środowiska. Prowadzony on jest zarówno jako badania 7.2. Zarz ądzanie Programem Ochrony Środowiska jako ści środowiska jak te Ŝ w odniesieniu do ilo ści zasobów środowiska. Obecnie, wprowadzenie bada ń Warunkiem realizacji Programu Ochrony Środowiska monitoringowych jako obowi ązuj ących przez zapisy w jest ustalenie systemu zarz ądzania tym programem. niektórych aktach prawnych czyni ą je instrumentem o Zarz ądzanie Programem odbywa si ę z uwzgl ędnieniem znaczeniu prawym. zasad zrównowa Ŝonego rozwoju, w oparciu o instrumenty zarz ądzania zgodne z kompetencjami i obowi ązkami 7.2.2. Instrumenty finansowe podmiotów zarz ądzaj ących. W odniesieniu do gminnego Programu Ochrony Do instrumentów finansowych zaliczamy: Środowiska jednostk ą, na której b ędą spoczywały główne - opłaty za korzystanie ze środowiska - za emisje zadania zarz ądzania tym programem b ędzie Urz ąd Gminy zanieczyszcze ń do powietrza, za pobór wody w Kozłowie, jednak cało ściowe zarz ądzanie środowiskiem powierzchniowej i podziemnej, za odprowadzanie w gminie b ędzie odbywa ć si ę na kilku szczeblach. Oprócz ścieków do wód lub ziemi, za składowanie odpadów, szczebla gminnego s ą jeszcze szczeble powiatowy i za powierzchni ę z której odprowadzane s ą ścieki wojewódzki obejmuj ące działania podejmowane w skali deszczowe, województwa i powiatu, a tak Ŝe szczeble jednostek - administracyjne kary pieni ęŜ ne, organizacyjnych, obejmuj ących działania podejmowane - odpowiedzialno ść cywilna, karna i administracyjna, przez podmioty gospodarcze korzystaj ące ze środowiska. - kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska. Dziennik Urz ędowy - 2597 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

7.2.3. Instrumenty społeczne rzetelne i odpowiednio wcze śniejsze informowanie tych mieszka ńców, których planowane inwestycje b ędą Wśród instrumentów społecznych jako najwa Ŝniejszy dotyczyły w sposób bezpo średni (np. mieszka ńców przez nale Ŝy wymieni ć współdziałanie. Uzgodnienia i tereny, których posesji b ędzie przebiega ć wodoci ąg). Nie usprawnienia instytucjonalne s ą wa Ŝnym elementem mo Ŝe mie ć miejsca sytuacja, Ŝe o planowanych skutecznego zarz ądzania opartego o zasady zamierzeniach dowiaduj ą si ę oni z „innych” źródeł np. zrównowa Ŝonego rozwoju. Mo Ŝna je podzieli ć na: prasy. W takim przypadku wielokrotnie zajm ą oni postaw ę - narz ędzia dla usprawnienia współpracy i budowania negatywn ą (czasami nawet wrog ą) w stosunku do partnerstwa tzw. „uczenie si ę poprzez działanie”. planowanej inwestycji. Jak uczy do świadczenie wydłu Ŝa to Mo Ŝna w nich wyró Ŝni ć dwie kategorie dotycz ące: lub nawet czasami uniemo Ŝliwia realizacje planowanych a) działa ń samorz ądów (dokształcanie profesjonalne i celów. system szkole ń, interdyscyplinarny model pracy, Edukacja i informacja z komunikacj ą s ą ze sob ą ści śle współpraca i partnerstwo w systemach powi ązane, bowiem dobra i wła ściwa informacja pot ęguje sieciowych), proces edukacji. b) powi ąza ń mi ędzy władzami samorz ądowymi a społecze ństwem (udział społecze ństwa w 7.2.4. Instrumenty strukturalne zarz ądzaniu poprzez system konsultacji i debat publicznych, wprowadzenie mechanizmów, tzw. Do instrumentów strukturalnych nale Ŝą wszelkie budowania świadomo ści - kampanie edukacyjne). programy strategiczne np. strategie rozwoju wraz z - narz ędzia dla formułowania, integrowania i wdro Ŝenia programami sektorowymi a tak Ŝe program ochrony polityk środowiskowych: środowiska i to one wytyczaj ą główne tendencje i kierunki a) środowiskowe porozumienia, karty, deklaracje, działa ń w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i statuty, ochrony środowiska. Nadrz ędnymi dokumentami powinny b) strategie i plany działa ń, by ć Strategia Rozwoju lub Plan Rozwoju Lokalnego. c) systemy zarz ądzania środowiskiem, Dokumenty te stanowi ą baz ę dla opracowania programów d) ocena wpływu na środowisko, sektorowych np. dotycz ących rozwoju obszarów wiejskich, e) ocena strategii środowiskowych. przemysłu, ochrony zdrowia, turystyki, ochrony - narz ędzia wł ączaj ące mechanizmy rynkowe w środowiska itp. realizacje zrównowa Ŝonego rozwoju: W programach tych powinny by ć uwzgl ędnione z a) opłaty, podatki, grzywny (na rzecz środowiska), jednej strony kierunki rozwoju poszczególnych dziedzin b) regulacje cenowe, gospodarki i ich konsekwencje dla środowiska, a z drugiej c) regulacje u Ŝytkowania, oceny inwestycji, wytyczone pewne ramy tego rozwoju, warunkowane d) środowiskowe zalecenia dla bud Ŝetowania, trosk ą o stan środowiska. e) kryteria środowiskowe w procedurach Oznacza to, Ŝe ochrona środowiska na terenie gminy przetargowych. wymaga podejmowania pewnych działa ń w okre ślonych - narz ędzia dla pomiaru, oceny i monitorowania skutków dziedzinach gospodarki jak i codziennego Ŝycia jego zrównowa Ŝonego rozwoju: mieszka ńców. a) wska źniki równowagi środowiskowej, b) ustalenie wyra źnych celów operacyjnych, 7.3. Analiza mo Ŝliwo ści gminy w zakresie c) monitorowanie skuteczno ści procesów finansowania zada ń w dziedzinie ochrony środowiska zarz ądzania. Kolejnym bardzo istotnym elementem instrumentów 7.3.1. Sprawozdanie ekonomiczne z bud Ŝetu gminy społecznych jest edukacja ekologiczna. Pod tym poj ęciem Kozłowo za lata 2003 - 2005 nale Ŝy rozumie ć ró Ŝnorodne działania, które zmierzaj ą do kształtowania świadomo ści ekologicznej społecze ństwa Poni Ŝej przedstawiono wykonania bud Ŝetu gminy Kozłowo oraz przyjaznych dla środowiska nawyków. Podstaw ą jest w latach 2003 - 2004 oraz plan bud Ŝetu na rok 2005, ze tu rzetelne i ci ągłe przekazywanie wiedzy na temat wskazaniem głównych źródeł dochodów, w podziale na: ochrony środowiska oraz komunikowanie si ę władz - dochody własne, które w 2004 r. stanowiły ok. 17,9% samorz ądów lokalnych ze społecze ństwem na drodze dochodów, podejmowanych działa ń inwestycyjnych. - udział w podatkach stanowi ących dochód bud Ŝetu Wa Ŝna dla ochrony środowiska jest równie Ŝ pa ństwa, który kształtował si ę w roku 2004 na niskim współpraca pomi ędzy powiatowymi i gminnymi słu Ŝbami poziomie w wysoko ści 5,2% dochodów, ochrony środowiska, instytucjami naukowymi, - subwencje, które kształtowały si ę w roku 2004 na organizacjami społecznymi oraz podmiotami poziomie 59,4% dochodów, gospodarczymi. Powinny to by ć relacje partnerskie które - dotacje, które kształtowały si ę w roku 2004 na będą prowadziły do wspólnej realizacji poszczególnych poziomie 17,5% dochodów. przedsi ęwzi ęć . I tak pozarz ądowe organizacje ekologiczne mog ą zajmowa ć si ę zarówno działaniami planistycznymi Po stronie wydatków wyró Ŝni ć nale Ŝy dwie kategorie: (np. przygotowywa ć plany ochrony rezerwatów i parków - wydatki bie Ŝą ce, które stanowiły w roku 2004 - 88,5% narodowych, opracowywa ć operaty ochrony przyrody dla ogółu wydatków, nadle śnictw), prowadzi ć konstruktywne (i jak najbardziej - wydatki maj ątkowe (w nich za ś 100 % stanowi ą fachowe) programy ochrony ró Ŝnych gatunków czy typów wydatki inwestycyjne), które stanowiły w roku 2004 siedlisk, realizowa ć pro środowiskowe inwestycje (np. 12,5% ogółu wydatków. zwi ązane z alternatywnymi źródłami energii) itp. Tradycyjn ą rol ą organizacji jest te Ŝ prowadzenie kontroli Syntetyczne zestawienie źródeł dochodów i wydatków przestrzegania przepisów ochrony środowiska i bud Ŝetowych gminy Kozłowo w latach 2003 - 2004 [zł] monitoringu. Tabela 59 Wykonanie Wykonanie Niezb ędne jest aby prowadzona komunikacja Wyszczególnienie Plan 2005 2003 2004 społeczna obj ęła swym zasi ęgiem wszystkie grupy DOCHODY 8.278.930 9.400.369 9.795.062 społecze ństwa. Bardzo wa Ŝną spraw ą jest wła ściwe, Własne 1.810.006 1.682.858 1.346.700 Dziennik Urz ędowy - 2598 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Udział w podatkach Wska źnik zadłu Ŝenia 1 - okre śla na ile gmina b ędzie stanowi ących dochód 360.239 484.537 505.001 pa ństwa mogła prowadzi ć obsług ę bie Ŝą cych zobowi ąza ń na Subwencje 5.142.651 5.586.056 5.721.037 poziomie dochodów wykonanych w roku ubiegłym. Dotacje 966.034 1.646.918 2.222.324 PRZYCHODY 215.621 707.445 655.870 Wska źnik zadłu Ŝenia 2 - okre śla, czy zadłu Ŝenie gminy w tym kredyt/po Ŝyczka - - - nie przekroczy 15% wysoko ści dochodów. w tym wolne środki - - - w tym inne rozliczenia 215.621 707.445 655.870 krajowe Wska źnik mo Ŝliwo ści zadłu Ŝenia - okre śla relacj ę długu WYDATKI 8.039.713 9.509.269 10.375.932 Wydatki bie Ŝą ce 7.142.239 8.320.139 9.580.932 gminy w stosunku do dochodów w roku bie Ŝą cym (max w tym na obsług ę długu 9.309 4.502 2.200 60% dochodów). Wydatki maj ątkowe 897.474 1.189.130 795.000 w tym inwestycyjne 897.474 1.189.130 795.000 Rozchody (spłata kredytów Wska źnik struktury 1 - okre śla poziom środków własnych 150.000 150.000 75.000 i po Ŝyczek) gminy. Dopełnienie do stu okre śla udział uzyskanych WYNIK 304.838 448.545 środków obcych w środkach finansowych. Dynamika zmian głównych pozycji bud Ŝetowych przedstawia si ę w sposób zamieszczony w tabeli 60. Wska źnik struktury 2 - okre śla poziom wydatków Dynamika zmian dla okresu 2004/2003 (realizacja poniesionych na realizacj ę zada ń własnych. Dopełnienie bud Ŝetu w roku 2004 w odniesieniu do roku 2003). do stu tego wska źnika okre śla udział spłat pozyskanych Dynamika na lata 2005/2004 została oszacowana na środków obcych w środkach finansowych. Poziom podstawie przyj ętego planu bud Ŝetowego na 2005 wydatków finansowych okre śla stopie ń obci ąŜ enia gminy w odniesieniu do realizacji bud Ŝetu w roku 2004. z tytułu obsługi zadłu Ŝenia.

Dynamika zmian głównych pozycji bud Ŝetowych w latach Wska źniki finansowe dla oceny zdolno ści kredytowej 2003 - 2005 Tabela 60 gminy Tabela 61 Wykonanie Wykonanie Plan Wska źniki Opis wska źnika Wyszczególnienie 2004/2003 2005/2004 2003 2004 2005 Wska źnik dochody gminy na DOCHODY 11,9 4,0 1.314 1.531 1.598 dochodowo ści jednego mieszka ńca Własne - 7,5 - 25,0 Poziom Udział w podatkach stanowi ących dochód wydatków wydatki 25,6 4,1 0,11 0,13 0,08 pa ństwa inwestycyjnych w inwestycyjne/wydatki Subwencje 7,9 2,4 wydatkach [%] Dotacje 41,3 25,9 obsługa zobowi ąza ń w WYDATKI 15,4 8,3 roku bie Ŝą cym/dochody Wska źnik Wydatki bie Ŝą ce 14,1 13,2 gminy ogółem 0,12 0,05 0,02 zadłu Ŝenia 1 [%] Wydatki maj ątkowe 24,5 - 49,6 zrealizowane w roku poprzednim Źródło: Opracowanie własne (rata kredytów i Wska źnik po Ŝyczek + 1,92 1,64 0,79 Z przedstawionych powy Ŝej danych wynika, Ŝe zadłu Ŝenia 2 [%] odsetki)/dochody gminy dochody gminy wzrosły o prawie 12% w roku 2004. w roku bie Ŝą cym < 15% Wska źnik kwota Wzrost ten został odnotowany głównie w dotacjach z mo Ŝliwo ści zadłu Ŝenia/dochody 2,72 0,80 - Bud Ŝetu Pa ństwa oraz w dochodach z podatków od osób zadłu Ŝenia gminy gminy w roku bie Ŝą cym fizycznych i prawnych, a tak Ŝe z subwencji. Nast ąpił [%] <60% natomiast spadek w dochodach własnych gminy. dochody zrealizowane w roku bie Ŝą cym/dochody W roku 2005 zaplanowano wzrost dochodów o 4,0% w Struktura 1 [%] + przychody bud Ŝetu 97,46 93,0 93,72 stosunku do wykonania bud Ŝetu z roku 2004. Najwi ększy zrealizowane w roku przewidywany wzrost dochodów odnotowuje si ę w bie Ŝą cym dotacjach i niewielki wzrost w podatkach od osób wydatki zrealizowane w roku bie Ŝą cym/wydatki + Struktura 2 [%] 98,17 98,65 99,28 fizycznych i prawnych oraz z subwencji. Z kolei znacz ący rozchody zrealizowane spadek dochodów przewiduje si ę w dochodach własnych w roku bie Ŝą cym gminy. Poziom wydatki finansowe w wydatków roku bie Ŝą cym/wydatki 100,0 100,0 100,0 Analizuj ąc wydatki nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe w stosunku do finansowych [%] roku bie Ŝą cego lat poprzednich nast ąpi nieznaczny wzrost w roku 2005, w którym zaplanowano wzrost wydatków o ponad 8%, przy Z analizy powy Ŝszych wska źników wynika, Ŝe: czym wydatki bie Ŝą ce wzrosn ą o ponad 13%, natomiast - wydatki inwestycyjne s ą na średnim poziomie i w wydatki maj ątkowe ulegn ą spadkowi o prawie 50%. analizowanym okresie wynosiły od 0,08% do 0,13%, Taka struktura dochodów przy wzrastaj ącym zakresie - wska źniki zadłu Ŝenia wskazuj ą na niewielkie obowi ązków gminy szczególnie w zakresie ochrony obci ąŜ enie gminy wynikaj ące z obsługi zadłu Ŝenia, środowiska, wymusza konieczno ść poszukiwania - wska źnik mo Ŝliwo ści zadłu Ŝania w Ŝadnym z zewn ętrznych źródeł finansowania zada ń głównie ze analizowanych lat nie przekracza warto ści środków unijnych. granicznej.

7.3.2. Analiza wska źnikowa zdolno ści kredytowej 7.3.3. Ocena wydatków na ochron ę środowiska jednostki administracyjnej Głównym źródłem finansowania wydatków na ochron ę Wska źnik dochodowo ści - jest miernikiem zamo Ŝno ści. Im środowiska w gminie jest bud Ŝet gminy, Gminny Fundusz wy Ŝszy poziom tego wska źnika tym gmina z wi ększ ą Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GFO ŚiGW), łatwo ści ą wykonuje zadania publiczne na rzecz swoich oraz inne podmioty udzielaj ące pomocy finansowej (w tym mieszka ńców. Powiatowy, Wojewódzki i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej). Zestawienie Wska źnik inwestycyjny - okre śla udział inwestycji w dochodów, jak i wydatków zrealizowanych przez wydatkach i jest zwi ązany z poziomem zamo Ŝno ści gminy. GFO ŚiGW w latach 2002 - 2004 przedstawia poni Ŝsza tabela 62. Dziennik Urz ędowy - 2599 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Wykonania bud Ŝetu GFO ŚiGW w latach 2002-2004 Tabela 62 Prognozowane nakłady na ochron ę środowiska w latach Wykonanie Wykonanie Wykonanie Wyszczególnienie Plan 2005 2005 - 2008 Tabela 64 2002 2003 2004 Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 DOCHODY 43.083 57.908 82.572 112.572 Wydatki na ochron ę Stan funduszu na pocz ątek 915.000 450.000 450.000 400.000 30.478 43.083 57.908 82.572 środowiska okresu wydatki bie Ŝą ce 168.000 200.000 200.000 200.000 Przychody GFO ŚiGW 12.605 14.825 24.664 30.000 wydatki maj ątkowe 747.000 250.000 250.000 200.000 Odsetki na rachunku - - - - W tym z bud Ŝetu gminy 815.000 450.000 450.000 400.000 bankowym WYDATKI - - - 100.000 gospodarka odpadami - - - - Wydatki maj ątkowe na ochron ę środowiska mog ą by ć ochrona powietrza - - - - pokrywane ze źródeł zewn ętrznych: preferencyjnych gospodarka wodno-ściekowa - - - 100.000 po Ŝyczek i dotacji z WFO ŚiGW, funduszy strukturalnych i ochrona wód gospodarka zieleni ą - - - - UE oraz funduszy celowych Bud Ŝetu Pa ństwa. edukacja ekologiczna - - - - nadzwyczajne zagro Ŝenia - - - - 7.4. Monitorowanie Programu Ochrony Środowiska środowiska ochrona powierzchni ziemi - - - - ochrona przed hałasem - - - - 7.4.1. Zasady monitoringu inne dziedziny - - - - Stan funduszu na koniec 43.083 57.908 82.572 12.572 W procesie wdra Ŝania Programu wa Ŝna jest kontrola okresu przebiegu tego procesu oraz ocena stopnia realizacji zada ń w nim wyznaczonych z punktu widzenia osi ągni ęcia Analizuj ąc wykonania GFO ŚiGW (wg kryterium zało Ŝonych celów. Z tego wzgl ędu wa Ŝne jest przedmiotowego) w latach poprzednich nie podejmowano wyznaczenie systemu monitorowania, na podstawie wydatków na działalno ść w zakresie ochrony środowiska. którego b ędzie mo Ŝliwe dokonanie oceny procesu Dopiero na rok 2005 zaplanowano ł ączne wydatki z wdra Ŝania, jak i równie Ŝ b ędą mogły by ć dokonane GFO ŚiGW na kwot ę 100 000 zł., któr ą w cało ści ewentualne modyfikacje Programu. przeznaczono na gospodark ę wodno-ściekow ą i ochron ę Monitoring powinien by ć sprawowany w nast ępuj ących wód. zakresach: - monitoring środowiska, 7.3.4. Prognoza dochodów i wydatków na lata 2005 - - monitoring programu, 2008 - monitoring odczu ć społecznych.

W celu dokonania wieloletnich projekcji dochodów i Monitoring środowiska - system kontroli środowiska, jest wydatków bud Ŝetowych uwzgl ędniaj ących trendy i kierunki narz ędziem wspomagaj ącym prawne, finansowe i rozwoju ekonomicznego gminy musz ą zosta ć opracowane społeczne instrumenty zarz ądzania środowiskiem. zało Ŝenia bud Ŝetowe. Prognoza bud Ŝetowa przekazana Dostarcza informacji o efektach wszystkich działa ń na przez Urz ąd Gminy w Kozłowie przedstawia si ę w sposób rzecz ochrony środowiska i mo Ŝe by ć traktowany jako zaprezentowany w tabeli 63. podstawa do oceny całej polityki ochrony środowiska. Jest jednym z najwa Ŝniejszych kryteriów, na podstawie których Prognoza bud Ŝetu gminy na lata 2005 - 2008 Tabela 63 tworzona jest nowa polityka. Mierniki efektów Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 DOCHODY 9.795.062 10.370.000 10.530.000 10.740.000 ekologicznych s ą w znacznym stopniu dost ępne jako Własne 1.346.700 1.600.000 1.700.000 1.800.000 wielko ści mierzone w ramach istniej ących systemów Udział w podatkach kontroli i monitoringu. stanowi ących dochód 505.001 520.000 530.000 540.000 W tabeli zamieszczonej poni Ŝej zaproponowano pa ństwa Subwencje 5.721.037 5.850.000 5.900.000 6.000.000 najistotniejsze wska źniki (mierniki) przyjmuj ąc, Ŝe lista ta Dotacje 2.222.324 2.400.000 2.400.000 2.400.000 nie jest wyczerpuj ąca i powinna by ć modyfikowana. Lista PRZYCHODY 655.870 130.000 70.000 - ta została oparta na dokonanej w rozdziale IV punkt 4.11. WYDATKI 10.375.000 10.500.000 10.600.000 10.740.000 Analizie wska źnikowej stanu środowiska gminy. Wydatki bie Ŝą ce 9.580.932 10.900.000 10.000.000 10.240.000 Wydatki maj ątkowe 795.000 600.000 600.000 500.000 Obok wska źników zamieszczonych w tabeli wskazano ROZCHODY 75.000 - - - równie Ŝ źródło informacji, z którego mog ą by ć czerpane. WYNIK - - - - Pomiary poziomów emisji i imisji, zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, s ą wykonywane w Przedstawione w tabeli 57 i 58 (rozdział V Polityka ramach działalno ści np. WIO Ś, RZGW, IMGW, a przyrost ochrony środowiska do 2012 r. oraz harmonogram obszarów aktywnych przyrodniczo (lasów, ł ąk, terenów realizacji zada ń ekologicznych, niniejszego opracowania) parkowych, u Ŝytków ekologicznych) znany jest instytucjom zadania do realizacji w latach 2005 - 2008 z zakresu takim jak np. Urz ąd Gminy, Wojewódzki Konserwator ochrony środowiska, musz ą mie ści ć si ę w Przyrody, RDLP. przedstawionych poni Ŝej przybli Ŝonych nakładach finansowych:

Dziennik Urz ędowy - 2600 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Wska źniki monitorowania efektywno ści Programu Tabela 65 Lata Źródło informacji o Wska źnik Jednostka miary 2006 2008 2010 2012 wska źnikach 1 2 3 4 5 6 7 Cel strategiczny Dobry stan środowiska umo Ŝliwiaj ący zrównowa Ŝony rozwój Polepszaj ąca si ę pozycja gminy w klasyfikacjach Pozycja w klasyfikacji WIO Ś charakteryzuj ących czysto ść środowiska Cele operacyjne Cel: Ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej regionu % powierzchni gminy obj ęty prawna ochron ą przyrody % Urz ąd Wojewódzki Sie ć ECONET Ministerstwo Środowiska ha Urz ąd Wojewódzki Liczba u Ŝytków ekologicznych szt Starostwo Liczba pomników przyrody szt Starostwo Cel:. Rozwój lasów i ich racjonalne wykorzystanie UŜytki le śne oraz grunty zadrzewione i zakrzewione % powierzchni gminy Gmina, RDLP Powierzchnia lasów ochronnych na terenie gminy ha Gmina, RDLP, US Cel: Ochrona gleb Udział gleb kwa śnych i bardzo kwaśnych Okr ęgowa Stacja % Chemiczno - Rolnicza, WIO Ś Udział poszczególnych klas bonitacyjnych gleb Okr ęgowa Stacja % ogólnej powierzchni (grunty orne) Chemiczno - Rolnicza, Cel: Kopaliny Powierzchnia terenów zrekultywowanych Gmina, ha Starostwo Cel: Racjonalizacja zu Ŝycia materiałów wody, energii Ilo ść zu Ŝytej wody/1 mieszka ńca na rok m3/osoba Urz ąd Statystyczny Zu Ŝycie energii w przeliczeniu na 1mieszka ńca na rok kW Zakład Energetyczny Ce: Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych Liczba instalacji działaj ących w oparciu o energi ę Gmina, szt. odnawialn ą Urz ąd Statystyczny Cel: Jako ść wód, poprawa stosunków wodnych i ochrona przed powodzi ą Jako ść cieków wodnych, udział wód pozaklasowych % udziału w ogólnej ilo ści (wg oceny ogólnej) punktów pomiarowych (na WIO Ś terenie gminy) Ilo ść jezior z ustalon ą klas ą czysto ści (raz na rok) szt. WIO Ś Ilo ść przebadanych k ąpielisk (sezon turystyczny maj - Pa ństwowy Powiatowy szt. wrzesie ń) Inspektorat Sanitarny Długo ść linii brzegowej wyznaczonej dla zbiorników i km Starostwo cieków wodnych Jako ść wód podziemnych, udział wód o bardzo dobrej % udziału w ogólnej ilo ści i dobrej jako ści (klasa Ia i Ib) punktów monitoringu (na WIO Ś terenie gminy) Liczba uj ęć wody komunalnych Gmina, szt. ZGKiM Kozłowo Liczba SUW szt. Gmina Wydajno ść uj ęć wody Gmina, m3/d ZGKiM Kozłowo Produkcja wody Gmina, m3/rok ZGKiM Kozłowo Długo ść sieci wodoci ągowej na terenie gminy Gmina, km ZGKiM Kozłowo Liczba przył ączy wodoci ągowych Gmina, szt. ZGKiM Kozłowo Procent mieszka ńców obj ętych sieci ą wodoci ągow ą % ogółu ludno ści Gmina, Udział ludno ści obsługiwanej przez oczyszczalnie % ogółu ludno ści Urz ąd Statystyczny ścieków Długo ść sieci kanalizacyjnej na terenie gminy km Gmina, ZGKiM Kozłowo Liczba przył ączy kanalizacyjnych szt. Gmina, ZGKiM Kozłowo Wska źnik skanalizowania gminy (K) K = 1 000 x dł. K Gmina, ZGKiM Kozłowo sieci kanalizacyjnej/liczba mieszka ńców gminy Wska źnik proporcji dł. sieci kanalizacyjnej do dł. sieci Gmina, ZGKiM Kozłowo wodoci ągowej Liczba szamb szt. Gmina Liczba przyzagrodowych oczyszczalni ścieków szt. Gmina 100% długo ści wałów przeciwpowodziowych ma % w stosunku do całego Gmina, Starostwo, wła ściwy stan techniczny rozmiaru ewidencyjnego Zarz ąd Melioracji i długo ści wałów Urz ądze ń Wodnych Cel: Stan sanitarny powietrza Ilo ść pozwole ń na emisj ę szt. Starostwo Wielko ść dopuszczalnej rocznej emisji (wg pozwole ń) dla wska źników - SO 2 [Mg] Starostwo - NO 2 -CO - pył całkowity Cel: Hałas Ilo ść pozwole ń na emisj ę hałasu szt. Starostwo Liczba stref ciszy na jeziorach i obszarach liczba akwenów obj ętych chronionych (zachowana co najmniej na Starostwo strefami ciszy dotychczasowym poziomie) Cel: Edukacja ekologiczna Liczba projektów zrealizowanych na rzecz ochrony szt. Gmina środowiska Ilo ść ście Ŝek przyrodniczo -dydaktycznych szt. Starostwo, Gmina

Monitoring programu - najwa Ŝniejszym wska źnikiem jest okres 2007 - 2008. Ten cykl b ędzie si ę powtarzał co dwa monitorowanie realizacji poszczególnych zada ń. Gmina lata, co zapewni ci ągły nadzór nad wykonaniem Kozłowo b ędzie oceniała co dwa lata stopie ń wdro Ŝenia Programu. W przypadku nie osi ągnięcia zaplanowanych Programu, natomiast na bie Ŝą co b ędzie kontrolowany zamierze ń nale Ŝy dokona ć analizy sytuacji i pozna ć jej post ęp w zakresie wykonania przedsi ęwzi ęć przyczyny. Powodem mog ą by ć np. brak czasu, pieni ędzy, zdefiniowanych w programie. Pod koniec 2006 r. nast ąpi zasobów ludzkich lub te Ŝ zmiana kolejno ści ocena realizacji przedsi ęwzi ęć przewidzianych do przewidzianych w programie zada ń priorytetowych. realizacji w latach 2005 - 2008. Wyniki oceny b ędą W cyklach czteroletnich b ędzie oceniany stopie ń stanowiły wkład dla listy przedsi ęwzi ęć , obejmuj ących realizacji celów ekologicznych (okre ślonych w tym Dziennik Urz ędowy - 2601 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. dokumencie dla okresu do 2012 r.). Ocena ta b ędzie baz ą odkrywkowa eksploatacja surowców naturalnych w do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka postaci piasków, Ŝwirów, torfu. Wydobycie prowadzone z procedura pozwoli na spełnienie wymaga ń zapisanych w istniej ących złó Ŝ na terenie gminy, ma oddziaływanie ustawie Prawo ochrony środowiska, a dotycz ących okresu punktowe i podlega kontroli zgodnie z przepisami prawa na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i geologicznego i górniczego. systemu raportowania o stanie realizacji programu Inn ą form ą przekształcenia przypowierzchniowej ochrony środowiska. warstwy skorupy ziemskiej s ą istniej ące na terenie gminy Na poni Ŝszym schemacie przedstawiono harmonogram dwa składowiska odpadów komunalnych, zlokalizowane w monitoringu realizacji Programu. m. Kozłowo i Sarnowo. Posiadaj ą one uregulowany stan formalno-prawny. Monitoring realizacji programu Tabela 66 Monitoring 2005 2006 2007 2008 Itd. Wody podziemne i powierzchniowe Monitoring stanu

środowiska Mierniki - Wody podziemne efektywno ści Programu Gmina Kozłowo znajduje si ę w zasi ęgu GZWP o Ocena realizacji Nr 214 i 215. Wody podziemne obszaru gminy (poziom listy przedsi ęwzi ęć czwartorz ędowy) s ą głównym źródłem zaopatrzenia Raporty z mieszka ńców w wod ę do picia, dlatego jako ść tych wód i wpływ realizacji Programu czynników zewn ętrznych jest istotnym elementem ochrony Aktualizacja środowiska. Programu Na jako ść wód podziemnych gminy maj ą wpływ

Ochrony zanieczyszczenia antropogeniczne wyst ępuj ące na terenach Środowiska eksploatowanych rolniczo i terenach zurbanizowanych. Głównymi źródłami zanieczyszcze ń s ą infiltruj ące wody deszczowe, wraz z Monitoring odczu ć społecznych - jest on sprawowany na którymi przedostaj ą si ę do wód gruntowych środki ochrony ro ślin i podstawie bada ń opinii społecznej i specjalistycznych zanieczyszczenia bytowo - gospodarcze z nieszczelnych opracowa ń słu Ŝą cych jako ściowej ocenie udziału zbiorników bezodpływowych (szamb). Z tego wzgl ędu nale Ŝy społecze ństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu zadba ć przede wszystkim o jak najszybszy rozwój sieci kanalizacyjnej na terenie gminy (obecnie przez oczyszczalnie środowiska, a tak Ŝe ocenie odbioru przez społecze ństwo komunalne w ilo ści 3 sztuk obsługiwanych jest prawie 26,0% efektów Programu, mi ędzy innymi przez ilo ść i jako ść mieszka ńców gminy). Ograniczy on w du Ŝym stopniu zagro Ŝenie interwencji zgłaszanych do powiatowych władz obni Ŝenia jako ści wód podziemnych na skutek zanieczyszcze ń środowiskowych. pochodz ących ze ścieków bytowo-gospodarczych. VIII. STRESZCZENIE Na podstawie wyników pochodz ących z punktów badawczych monitoringu pa ństwowego jak i regionalnego mo Ŝna stwierdzi ć, W Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Kozłowo Ŝe wody podziemne regionu (poziom czwartorz ędowy) dokonano charakterystyki zasobów i składników charakteryzuj ą si ę wysok ą jako ści ą - Ib klasa czystości, czyli naturalnie i słabo zanieczyszczone antropogenicznie, środowiska przyrodniczego terenu gminy w zakresie odpowiadaj ące wodom do celów pitnych i gospodarczych, poszczególnych elementów środowiska. Na podstawie okresowo wymagaj ące uzdatnienia. Niska okresowo jako ść wód szczegółowej analizy scharakteryzowanych elementów w wybranych punktach w Nidzicy wynika z braku izoluj ącej sporz ądzono ocen ę zagro Ŝeń i tendencji przeobra Ŝeń pokrywy w stropie warstw wodono śnych. środowiska przyrodniczego obszaru gminy. W Cz ęść wód na terenie gminy ujmowana jest ze studni opracowaniu wskazano równie Ŝ źródła i przyczyny przydomowych (czwartorz ędowy poziom wodono śny) i ich jako ść zachodz ących przeobra Ŝeń oraz zaproponowano zadania jest zdecydowanie gorsza, a wynika to z braku izoluj ącej pokrywy ekologiczne w celu poprawy stanu poszczególnych w stropie warstw wodono śnych. Umo Ŝliwia to łatwe przenikanie do wód zanieczyszcze ń z powierzchni. elementów środowiska. Cz ęść zaproponowanych do W celu polepszenia jako ści ujmowanych wód, nale Ŝy zadba ć realizacji przedsi ęwzi ęć w ramach poprawy jednego o jak najszybszy rozwój sieci kanalizacyjnej na całym obszarze elementu środowiska, oddziaływuje bezpo średnio równie Ŝ wyst ępowania Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 214 i na popraw ę innego elementu środowiska. 215, nie tylko na terenie gminy Kozłowo, ale tak Ŝe w pozostałych Wyznaczone cele ekologiczne i zadania, jakie nale Ŝy gminach, w obr ębie których zbiorniki wyst ępuj ą i w gminach podj ąć w zakresie ochrony środowiska przedstawione s ą bezpo średnio z nimi s ąsiaduj ących. Ograniczy on w du Ŝym w harmonogramie b ędącym odzwierciedleniem polityki stopniu zagro Ŝenie obni Ŝenia jako ści wód podziemnych na skutek ekologicznej gminy. Zadania ekologiczne uj ęto w rozbiciu zanieczyszcze ń pochodz ących ze ścieków bytowo- gospodarczych. na zadania krótko i długookresowe oraz mechanizmy finansowo-ekonomiczne na lata 2005 - 2008 z - Wody powierzchniowe perspektyw ą do roku 2012. Z uwagi na specyfik ę ci ągło ści realizacji niektórych zada ń b ędą one realizowane zarówno Stan czysto ści rzek w ramach harmonogramu krótko jak i długoterminowego.

Stan czysto ści cieków na terenie gminy jest Rze źba terenu i przypowierzchniowa warstwa skorupy niezadowalaj ący i wymaga podj ęcia zdecydowanych ziemskiej działa ń w kierunku uporz ądkowania gospodarki wodno -

ściekowej z naciskiem na rozbudow ę kanalizacji Ukształtowanie terenu gminy nie stwarza problemów w sanitarnej. zagospodarowywaniu obszaru, a rze źba terenu sprzyja Rzeka Nida (Wkra) - ostatnie badania jako ści wód rzeki rozwojowi rolnictwa, osadnictwa oraz rekreacji. Z na terenie gminy wykonano w 2002 r., w m. Kadyki, w zabudowy nale Ŝy wył ączy ć jedynie obszary dolin i obni Ŝeń wyniku których zakwalifikowano je do pozaklasowych ze oraz niewielkie obszary o spadkach powy Ŝej 10%. wzgl ędu na stan sanitarny. Wcze śniejsze badania Nidy, Do czynników wywołuj ących znaczne zmiany w prowadzone w 1999 r. na tym samym odcinku co w roku rze źbie terenu oraz przypowierzchniowej warstwie 2002, wskazywały na III klas ę czysto ści, o czym skorupy ziemskiej, na omawianym obszarze, nale Ŝy zadecydowały wska źniki takie, jak: zawiesina ogólna, intensywne u Ŝytkowanie rolnicze oraz lokalna Dziennik Urz ędowy - 2602 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. azotyny, fosforany, fosfor ogólny i miano coli. wszystkim zanieczyszczenia zwi ązane ze spalaniem paliw - Saprobowo ść sestonu wsz ędzie spełniała normy II klasy. osiadanie zanieczyszcze ń pyłowych i chemicznych, Porównuj ąc dane z 2002 r. z wynikami bada ń z 1999 r., zanieczyszczenia komunikacyjne, kwa śne deszcze, stwierdzono niekorzystne zmiany klasyfikacji ogólnej w zanieczyszczenia transgraniczne z s ąsiednich terenów oraz stosowanie niektórych nawozów w rolnictwie. Zatem, jednym z badanym przekroju. kierunków działa ń mog ących przyczyni ć si ę do poprawy wydajno ści i jako ści produkcji rolnej na omawianym terenie jest Rzeka Marózka - ostatnie badania jako ści wód rzeki wapnowanie gleb. przeprowadzono w 2003 r. w jednym punkcie Zagro Ŝeniem dla gleb jest równie Ŝ ich zanieczyszczenie pomiarowym, powy Ŝej jeziora Kiernoz Wielki, w Kurkach metalami ci ęŜ kimi oraz siark ą. Na terenie gminy zawarto ść metali (gm. Olsztynek). Marózka w badanym przekroju ci ęŜ kich w glebach utrzymuje si ę na ogół w przedziale zawarto ści prowadziła wody II klasy czysto ści, o czym zadecydowały naturalnych lub lekko podwy Ŝszonych. BZT , fosforany i saprobowo ść sestonu. Pozostałe Kwa śny odczyn pH gleb, wpływa na pogorszenie 5 przyswajalno ści mikroelementów (Cu, Mn, Zn, oraz Fe) oraz wska źniki fizykochemiczne oraz miano coli odpowiadały I wzrost przyswajalno ści metali ci ęŜ kich. klasie. W poprzednim roku bada ń tj. w 2000, jako ść wody w tym punkcie równie Ŝ wskazywała na II klas ę. Powietrze atmosferyczne Zadecydowały o tym te same wska źniki co w roku 2003. Głównymi źródłami zanieczyszcze ń powietrza Pozostałe cieki wodne - pozostałe wyst ępuj ące na atmosferycznego na terenie gminy Kozłowo s ą terenie gminy cieki nie s ą obj ęte badaniami jako ści wód. zanieczyszczenia komunikacyjno-liniowe, ze źródeł niskiej Bior ąc jednak pod uwag ę niewielk ą ilo ść istniej ącej sieci emisji (kotłownie, indywidualna zabudowa mieszkaniowa), kanalizacji sanitarnej oraz stan czysto ści monitorowanych a w mniejszym stopniu z zakładów produkcyjnych. cieków wodnych (np. Nidy), mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe Zanieczyszczenia komunikacyjne nale Ŝą do czynników pozostałe istniej ące na terenie gminy cieki, a przede najbardziej obci ąŜ aj ących powietrze atmosferyczne. wszystkim te przepływaj ące przez nieskanalizowane Głównym źródłem emisji zanieczyszcze ń miejscowo ści, równie Ŝ prowadz ą wody w znacznym komunikacyjnych drogowych na terenie gminy s ą drogi stopniu obci ąŜ one zanieczyszczeniami wojewódzkie, a w dalszej kolejno ści drogi powiatowe i bakteriologicznymi. gminne. Na terenie gminy Kozłowo 6 zakładów posiada Kolejnym źródłem zanieczyszcze ń wód jest uprawa decyzj ę Starosty Nidzickiego o dopuszczalnej emisji roli i hodowla zwierz ąt. Stosowane w rolnictwie nawozy zanieczyszcze ń do powietrza. sztuczne i pestycydy w znacznej cz ęś ci spłukiwane s ą z Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w wodami opadowymi do cieków wodnych, powoduj ąc ich Olsztynie dokonał rocznej oceny jako ści powietrza na zanieczyszczenie. terenie Powiatu Nidzickiego. W jej wyniku zaliczono powiat, a tym samym gmin ę Kozłowo, do klasy A dla Stan czysto ści zbiorników wodnych kryterium okre ślonego w celu ochrona zdrowia oraz do klasy A według kryteriów dla „ochrony ro ślin”. Klasa A Zbiorniki wodne s ą bardziej podatne na zanieczyszczenia, przypisywana jest strefie, na obszarze której poziomy głównie ze wzgl ędu na poło Ŝenie w zagł ębieniach terenu. st ęŜ eń substancji nie przekraczaj ą warto ści Podlegaj ą one wpływom otaczaj ącego obszaru, zwi ązanym ze spływem wód powierzchniowych zawieraj ących zwi ązki biogenne. dopuszczalnej. Powa Ŝnym problemem nios ącym zagro Ŝenie jako ści wód w jeziorach, jest niekontrolowany rozwój osiedli letniskowych nad Środowisko akustyczne ich brzegami. Powstaj ą one bez zachowania stref ochronnych i nie posiadaj ą cz ęsto odpowiedniej infrastruktury technicznej. Nadmierny hałas jest postrzegany jako jeden z wielu Niewła ściwe zagospodarowanie oraz przeinwestowanie uci ąŜ liwo ści. Jego oddziaływanie nie powoduje obszarów wokół jezior (bezpo średnich zlewni), bardzo nieodwracalnych zmian w środowisku, lecz jego intensywnie oddziałuje zwłaszcza na jeziora podatne na ograniczanie napotyka wiele trudno ści i poci ąga za sob ą degradacj ę. Stan czysto ści jezior na terenie gminy jest trudny do znacz ące koszty (szczególnie hałasów komunikacyjnych). okre ślenia z uwagi na nisk ą cz ęstotliwo ść i cykliczno ść wykonywanych pomiarów. Oceny dokonano na podstawie - Hałas komunikacyjny posiadanych wyników bada ń jedynie dla jeziora Kownatki (badanie z 2002 r.) i stwierdzono, Ŝe jego jako ść odpowiadała II Głównymi czynnikami maj ącymi wpływ na poziom klasie czysto ści. W śród czynników determinuj ących jako ść tych hałasu komunikacyjnego s ą: nat ęŜ enie ruchu oraz udział wód znajduj ą si ę zwi ązki azotu i fosforu. Zbiorniki takie s ą silnie transportu ci ęŜ kiego w strumieniu wszystkich pojazdów, zeutrofizowane, zaobserwowano w nich intensywne zakwity stan techniczny pojazdów, rodzaj nawierzchni dróg i fitoplanktonu. Jezioro Kownatki jest równie Ŝ podatne na degradacj ę i zaliczono je do II podatno ści. organizacja ruchu drogowego Na obszarze gminy najwi ększe i główne zagro Ŝenie Degradacja gleb hałasem komunikacyjnym wyst ępuje wzdłu Ŝ drogi wojewódzkiej Nr 545, gdzie średnie nat ęŜenie ruchu w Degradacj ę gleb mo Ŝemy podzieli ć na chemiczn ą i naturaln ą. trakcie pomiarów dokonanych w 2000 r. wynosiło na Istotnym czynnikiem wpływaj ącym na degradacj ę naturaln ą gleb odcinku Nidzica - Działdowo 1 701 pojazdów/dob ę, a jest działalno ść antropogeniczna człowieka, która jest inicjowana tak Ŝe na drodze wojewódzkiej Nr 538 - średnie nat ęŜ enie przez mi ędzy innymi intensywne i nieprawidłowe u Ŝytkowanie ruchu wynosiło na odcinku Nidzica - Uzdowo 417 rolnicze, niszczenie szaty ro ślinnej czy zabiegi melioracyjne, pojazdów/dob ę. Równie Ŝ droga krajowa Nr 7, na której powoduj ące erozj ę przyspieszon ą. koncentruje si ę znaczny ruch pojazdów (nat ęŜ enie ruchu Typowa degradacja chemiczna gleb ma miejsce w przypadku ich zanieczyszczenia szkodliwymi substancjami chemicznymi - w trakcie pomiarów dokonanych w 2000 r. wynosiło metalami ci ęŜ kimi, w ęglowodorami wielopier ścieniowymi, 10 027 pojazdów/dob ę), przechodzi przez gmin ę Kozłowo. pozostało ściami po stosowanych doglebowo środkach Jednak jest to niewielki fragment, który przechodzi poza chemicznych ochrony ro ślin i niewła ściwym stosowaniu osadów terenami zabudowy mieszkaniowej, tote Ŝ hałas nie jest ściekowych do nawo Ŝenia gleb, co przyczynia si ę do nadmiernej dokuczliwym problemem. kwasowo ści gleb. Za podstawowe przyczyny degradacji chemicznej gleb na terenie gminy Kozłowo nale Ŝy uzna ć przede Dziennik Urz ędowy - 2603 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Znaczenie pozostałych szlaków komunikacyjnych bocian czarny, cyraneczka, bekas kszyk i dziwonia. W gminy w odniesieniu do zagro Ŝenia hałasem jest mniejsze celu zidentyfikowania wszystkich wyst ępuj ących na i zale Ŝy od stanu technicznego nawierzchni. terenie gminy gatunków zwierz ąt oraz środowiska ich bytowania konieczne jest wykonanie Waloryzacji - Hałas przemysłowy przyrodniczej gminy. Dla urozmaiconej i licznie reprezentowanej grupy Źródłem hałasu przemysłowego s ą zakłady przemysłowe i ptaków oraz dla gatunków gadów, wyst ępuj ących na odbywaj ące si ę w nich procesy technologiczne. Poziom hałasu omawianym obszarze powa Ŝnym zagro Ŝeniem s ą: przemysłowego kształtowany jest indywidualnie dla ka Ŝdego - zanieczyszczenia wód powierzchniowych - niepełny obiektu i zale Ŝny jest od rodzaju maszyn i urz ądze ń stopie ń skanalizowania i niewystarczaj ąca ilo ść hałasotwórczych, izolacyjno ści obudowy hal przemysłowych, prowadzonych procesów technologicznych oraz od funkcji oczyszczalni ścieków oraz dzikie wysypiska, urbanistycznej s ąsiaduj ących z nimi terenów. - zmienno ść i niedobory stanu wód, Do zakładów przemysłowych b ędących źródłem hałasu - wypalanie traw, nale Ŝą przede wszystkim przedsi ębiorstwa posiadaj ące decyzje o - nieprawidłowe stosowanie środków ochrony ro ślin i dopuszczalnym poziomie hałasu. Zgodnie z uzyskanymi nawozów, informacjami, na terenie gminy Kozłowo nie wyst ępuje zakład - rosn ąca liczba inwestycji w miejscach atrakcyjnych przemysłowy posiadaj ący tak ą decyzj ę. krajobrazowo. Ze wzgl ędu na brak aktualnych bada ń emisji hałasu z podmiotów o potencjalnej emisji hałasu, nie jest moŜliwa faktyczna ocena środowiska akustycznego wokół nich. Awarie przemysłowe Lokalizacja przedsi ębiorstw w obr ębie zabudowy mieszkaniowej wymaga jednak szczególnej dbało ści o Zdarzaj ące si ę losowo awarie techniczne i technologiczne w wyeliminowanie nadmiernego hałasu. jednostkach stosuj ących, produkuj ących lub magazynuj ących materiały niebezpieczne oraz w transporcie takich substancji, Przyroda o Ŝywiona i świat zwierz ęcy powodowa ć mog ą negatywne skutki w środowisku. Skutki te okre śla si ę jako "awarie przemysłowe". Na terenie gminy Kozłowo brak wyst ępowania zakładu - Szata ro ślinna zewidencjonowanego w istniej ącym katalogu zagro Ŝeń, prowadzonym przez Urz ąd Wojewódzki. Szata ro ślinna analizowanego obszaru jest jego Do jednostek których funkcjonowanie mo Ŝe spowodowa ć cennym walorem. Znaczna cz ęść gminy obj ęta jest awarie i zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego nale Ŝą ró Ŝnymi formami ochrony. Na obszarze gminy znajduj ą si ę tak Ŝe stacje paliw płynnych. 2 Obszary Chronionego Krajobrazu, a szczególn ą Do źródeł stwarzaj ących potencjalne awarie przemysłowe nale Ŝą ochron ą obj ęte zostały pojedyncze okazy, które otrzymały równie Ŝ przebiegaj ąca przez gmin ę Kozłowo linia przesyłowa gazu ziemnego (wysokiego ci śnienia). statut pomników przyrody. Do innych form ochrony Zagro Ŝeniem mog ącym wyst ąpi ć na terenie gminy jest przyrody na terenie gminy nale Ŝy sie ć ECONET-PL. równie Ŝ transport drogowy materiałów niebezpiecznych, Obszary te, poddawane s ą zagro Ŝeniom i degradacji. stwarzaj ący potencjaln ą mo Ŝliwo ść wyst ąpienia awarii. Odr ębne Najcz ęstszymi ich formami s ą: zagro Ŝenie dla środowiska oraz zdrowia i Ŝycia ludzi stanowi - zanieczyszczenia pyłowe ze źródeł niskiej emisji i mo Ŝliwo ść wyst ąpienia kl ęsk Ŝywiołowych, które w gminie emitorów przemysłowych, najcz ęś ciej mog ą by ć spowodowane po Ŝarami lasów b ądź - zanieczyszczenia zwi ązane z ruchem powodzi ą. Na omawianym terenie zagro Ŝenia powodziowe mog ą komunikacyjnym, wyst ąpi ć w przypadku niekorzystnych zjawisk hydrologicznych.

- zanieczyszczenia wód powierzchniowych, Cele i zadania realizowane w ramach programu ochrony - zanieczyszczenia odpadami komunalnymi (dzikie środowiska wysypiska śmieci),

- zanieczyszczenia liniowe zwi ązane z Uwzgl ędniaj ąc stan poszczególnych elementów promieniowaniem elektromagnetycznym (linie środowiska przyrodniczego na terenie gminy Kozłowo, wysokiego napi ęcia). zaproponowano działania zmierzaj ące do poprawy Gmina posiada nisk ą lesisto ść , wynosz ącą 13,8% co istniej ących warunków. W ramach polityki ekologicznej sprawia, Ŝe gmina nale Ŝy do gmin o najni Ŝszej lesisto ści w gminy na podstawie ustalonych zasad okre ślono cele województwie. Lasy wyst ępuj ą na terenie całej gminy w ekologiczne i zadania ekologiczne. postaci rozproszonych enklaw, o niewielkich Polityka ekologiczna gminy Kozłowo oparta jest na II powierzchniach. Najsilniej zalesiona jest południowa Polityce Ekologicznej Pa ństwa, Programie Ochrony cz ęść gminy Kozłowo. Środowiska dla Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, Wa Ŝną rol ę w systemie ekologicznym gminy oprócz Powiatowym Programie Ochrony Środowiska oraz do ść znacznej lesisto ści, spełnia ro ślinno ść niele śna, czyli istniej ących uwarunkowaniach prawnych z ziele ń śródpolna, ziele ń parkowa oraz zadrzewienia i uwzgl ędnieniem dostosowania prawa do prawa zakrzewienia śródpolne. Obszary te, jak równie Ŝ uprawy wspólnotowego Unii Europejskiej jak równie Ŝ zało Ŝeniach rolne na terenie gminy poddawane s ą nadzwyczajnym rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Kozłowo. zagro Ŝeniom i degradacji. Wyznaczone cele ekologiczne i zadania, jakie nale Ŝy

- Świat zwierz ęcy podj ąć w zakresie ochrony środowiska przedstawione s ą w harmonogramie b ędącym odzwierciedleniem polityki

ekologicznej gminy. Zasoby świata zwierz ęcego na terenie gminy mo Ŝna W celu realizacji Polityki ekologicznej na terenie gminy uzna ć za bogate. Z gatunków chronionych obecne s ą Kozłowo ustalono harmonogram prowadzenia zada ń m.in. wilk, bóbr i wiewiórka. Cennym walorem ekologicznych z rozbiciem na zadania krótko i przyrodniczym gminy, s ą przede wszystkim ptaki, Ŝeruj ące długookresowe oraz mechanizmy finansowo-ekonomiczne i gniazduj ące głównie w dolinach rzecznych, przede na lata 2005 - 2008 z perspektyw ą do roku 2012. wszystkim rzek Nidy i Szkotówki oraz w rejonie jezior. Na Z uwagi na specyfik ę ci ągło ści realizacji niektórych terenie gminy stwierdzono wyst ępowanie takich gatunków zada ń b ędą one realizowane zarówno w ramach jak: trzmielojad, bocian biały, Ŝuraw, błotniak stawowy, harmonogramu krótko jak i długoterminowego. błotnik ł ąkowy, orlik krzykliwy, cietrzew, derkacz, rycyk, Dziennik Urz ędowy - 2604 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Bibliografia

Akty prawne

1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska Dz. U. Nr 62, poz. 627;

2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. - O ochronie przyrody Dz. U. Nr 92, poz. 880;

3. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. Dz. U. Nr 115, poz. 1229;

4. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków, Dz. U. Nr 72, poz. 747;

5. Ustawa z dnia27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz. U. Nr 80, poz.717;

6. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. (tekst pierwotny: Dz. U. 1994 r. Nr 89, poz. 414) (tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 106, poz. 1126);

7. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw, Dz. U. Nr 132, poz. 1085;

8. Ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach, Dz. U. Nr 132, poz. 622 z pó źniejszymi zmianami;

9. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, Dz. U. Nr 9, poz. 43;

10. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, Dz. U. Nr 62, poz. 628;

11. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, Dz. U. Nr 63, poz. 638;

12. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, Dz. U. Nr 63, poz. 639;

13. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym. (tekst jednolity Dz.U.01.142.1591);

14. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorz ądzie powiatowym. (tekst jednolity Dz.U.01.142.1592);

15. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorz ądzie województwa. (tekst jednolity Dz.U.01.142.1590);

16. Ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorz ądowych. (tekst jednolity Dz.U.01.142.1593);

17. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze Dz. U. Nr 27, poz. 96 z pó źniejszymi zmianami;

18. Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie okre ślenia przeci ętnych norm zu Ŝycia wody.(Dz. U. Nr 8, poz. 70 z dnia 31 stycznia 2002 r.);

19. Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń dotycz ących jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi. (Dziennik Ustaw Nr 203, poz. 1718 z dnia 5 grudnia 2002 r.);

20. Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinna odpowiada ć woda w k ąpieliskach. (Dz. U. Nr 183, poz. 1530);

21. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie nale Ŝy spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. (Dz. U. Nr 212, poz. 1799 z dnia 16 grudnia 2002 r.);

22. Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2002 r. w sprawie sposobu realizacji obowi ązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urz ądze ń kanalizacyjnych. (Dz. U. Nr 129, poz. 1108 z dnia 14 sierpnia 2002 r.);

23. Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 pa ździernika 2002 r. w sprawie warunków wprowadzania nieczysto ści ciekłych do stacji zlewnych. (Dz. U. z dnia 14 listopada 2002 r.) Dz. U. 02.188. poz. 1576;

24. Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń dla pojazdów asenizacyjnych. (Dz. U. Nr 193, poz. 1617 z dnia 22 listopada 2002 r.);

25. Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych kryteriów zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęć do sporz ądzenia raportu oddziaływania na środowisko, Dz. U. Nr 257, poz. 2573; Dziennik Urz ędowy - 2605 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

26. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów, Dz. U. Nr 112, poz. 1206;

27. Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 21 pa ździernika 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, Dz. U. Nr 145, poz. 942. z pó źniejszymi zmianami;

28. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r., w sprawie komunalnych osadów ściekowych, Dz. U. Nr 134, poz. 1140;

29. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć programy ochrony powietrza. (Dz. U. 2002 Nr 115, poz.1003 z dnia 24 lipca 2002 r.);

30. Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2001 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska, Dz. U. Nr 151, poz. 1703;

31. Rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2002 r, w sprawie dopuszczalnych st ęŜ eń metali ci ęŜ kich zanieczyszczaj ących gleb ę, Dz. U. Nr 37 poz. 344;

32. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków NATURA 2000, (Dz. U. Nr 229, poz. 2313);

33. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących grzybów obj ętych ochron ą Dz. U. Nr 168, poz. 1765;

34. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r., w sprawie okre ślenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegaj ących ochronie, Dz. U. Nr 92, poz. 1029;

35. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 11 wrze śnia 2001 r., w sprawie listy gatunków ro ślin rodzimych dziko wyst ępuj ących objętych ochron ą gatunkow ą ścisł ą cz ęś ciow ą oraz zakazów wła ściwych dla tych gatunków i odst ępstw od tych zakazów, Dz. U. Nr 106, poz. 1167;

36. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć programy działa ń maj ących na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych z 23 grudnia 2002 r. Dz. U. z 2003 r. Nr 4, poz. 44;

37. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska w sprawie powa Ŝnych awarii obj ętych obowi ązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z 30 grudnia 2002 r. Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 58;

3/8. Dyrektywa 2000/60/EC PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ z 23 pa ździernika 2000 r. ustalaj ąca ramy działa ń Wspólnoty w zakresie polityki wodnej;

39. Dyrektywa Rady 75/442/EEC z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów znowelizowana dyrektyw ą Rady 91/156/EEC, dyrektyw ą Rady 91/692/EEC oraz decyzj ą Komisji 96/350/EC;

40. Dyrektywa Rady 94/63/WE z dnia 27 wrze śnia 1996 r. w sprawie oceny i zarz ądzania jako ści ą powietrza;

41. Dyrektywa Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych, zmieniona dyrektyw ą Rady 94/31/WE;

42. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowa ń i odpadów z opakowa ń, zmieniona decyzj ą Komisji 99/42/WE i decyzj ą Komisji 1999/177/WE;

43. Dyrektywa Rady 99/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowisk odpadów;

44. Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 wrze śnia 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszcze ń (IPPC).

Materiały źródłowe

45. Dokumenty ko ńcowe konferencji Narodów Zjednoczonych „ Środowisko i rozwój” Rio de Janeiro. 3-14 czerwca 1992 r. Szczyt Ziemi, IO Ś Warszawa 1998 r.;

46. Raport o stanie lasów w Polsce w 2002 r., Państwowe Gospodarstwo Le śne Lasy Pa ństwowe, Warszawa 2003 r.;

47. Roczna ocena jako ści powietrza w województwie warmi ńsko-mazurskim w roku 2003, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie, Olsztyn 2004 r.;

48. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2003 r.;

49. Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego na lata 2003 - 2006 z perspektyw ą na lata 2007 - 2010, Olsztyn 2003; Dziennik Urz ędowy - 2606 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

50. Program Ochrony Środowiska oraz Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Nidzickiego na lata 2004 - 2007, z perspektyw ą na lata 2008 - 2011, ABRYS Technika Sp. z o.o. z Poznania, Pozna ń 2004;

51. Strategia Rozwoju Gminy Kozłowo, opracowano w Nidzickiej Fundacji Rozwoju „NIDA” w 2000 r.;

52. Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Kozłowo na lata 2004 - 2006 z perspektyw ą do 2013 r., Kozłowo 2005 r.;

53. Studium Uwarunkowa ń i kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kozłowo - tom I i cz ęść II, Warmi ńsko- Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego w Olsztynie, Olsztyn 2001 r.;

54. Geografia Fizyczna Polski Jerzy Kondracki, Wydanie VI, Warszawa 1988 r.;

55. Bilans Zasobów Kopalin i Wód Podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2002 r., Pa ństwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2003 r.;

56. Raport o stanie środowiska w województwie warmi ńsko-mazurskim w 2001 r., WIO Ś Olsztyn 2002 r.;

57. Raport o stanie środowiska w województwie warmi ńsko-mazurskim w 2002 r., WIO Ś Olsztyn 2003 r.;

58. Raport o stanie środowiska w województwie warmi ńsko-mazurskim w 2003 r., WIO Ś Olsztyn 2004 r.;

59. Główny Urz ąd Statystyczny, Polska Statystyka Publiczna - Bank danych regionalnych;

60. Wytyczne sporz ądzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, Ministerstwo Ochrony Środowiska, Warszawa 2002 r.;

61. MAPA ADMINISTRACYJNO-DROGOWA województwa warmi ńsko-mazurskiego w skali 1:200 000, Mapy ścienne Beata Pi ętka.

Przy tworzeniu opracowania wykorzystano tak Ŝe materiały i informacje uzyskane z Urz ędu Gminy Kozłowo, z jednostek działaj ących na omawianym terenie oraz zdobyte podczas wizji lokalnej terenu gminy.

784 UCHWAŁA Nr XXV/172/05 Rady Gminy w Kozłowie z dnia 16 grudnia 2005 r.

w sprawie uchwalenia Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Kozłowo.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. odpadami, Nr 142, poz. 1591 ze zmianami: 2002 r. Dz. U. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, 2003 r. Dz. U. 3) działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie Nr 214, poz. 1086, Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, gospodarki odpadami, Nr 153, poz. 1271, 2004 r. Nr 116, poz. 1203, Nr 214, poz. 1806, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441) art. 14 art. 15 4) instrumenty finansowe słu Ŝą ce realizacji zamierzonych ust. 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach celów, (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628 ze zmianami 2002 r. Dz. U. Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, 5) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych poz. 1671, 2003 r. Dz. U. Nr 7, poz. 78, z 2004 r. Nr 96, celów, poz. 959, Nr 116, poz. 1208, Nr 191, poz. 1956, z 2005 r. Dz. U. Nr 25, poz. 202, Nr 90, poz. 758, Nr 130, 6) rodzaj i harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć . poz. 1087, Nr 175, poz. 1485, Nr 180, poz. 1495) Rada Gminy w Kozłowie uchwala, co nast ępuje: § 3. Wykonanie niniejszej uchwały powierza si ę Wójtowi Gminy Kozłowo. § 1. Uchwala si ę Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kozłowo, stanowi ący zał ącznik Nr 1 do niniejszej § 4. Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od uchwały. dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego. § 2. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kozłowo okre śla: Przewodnicz ący Rady Gminy Piotr Borkowski 1) aktualny stan gospodarki odpadami,

Dziennik Urz ędowy - 2607 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Zał ącznik Nr 1 do uchwały Nr XXV/172/05 Rady Gminy w Kozłowie z dnia 16 grudnia 2005 r.

PROGRAM GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KOŁOWO

SPIS TRE ŚCI I. STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM I I. WST ĘP 2.1. Podstawa prawna opracowania 2.2. Przedmiot i zakres opracowania 2.3. Potrzeba i cel opracowania 2.4. Terminologia 2.5. Wykorzystane materiały

III. ANALIZA OBECNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI 3.1. Ogólna charakterystyka gminy 3.2. Ilo ść powstaj ących odpadów 3.2.1. Odpady komunalne - grupa 20 3.2.2. Odpady opakowaniowe - grupa 15 3.2.3. Odpady z sektora handlowego i usługowego 3.2.4. Odpady medyczne i weterynaryjne - grupa 18 3.2.5. Odpady z podmiotów produkcyjnych 3.2.6. Odpady budowlane - grupa 17 3.2.7. Odpady z oczyszczalni ścieków - grupa 19 3.2.8. Odpady z innych źródeł 3.2.9. Skład odpadów 3.3. System zbiórki odpadów 3.3.1. Obsługa zbiórki odpadów 3.3.2. System opłat za zbiórk ę odpadów 3.4. Instalacje do odzysku, przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów 3.5. Podsumowanie

IV. PROGNOZA ZMIAN ILO ŚCIOWYCH ODPADÓW 4.1. Szacowana ilo ść odpadów powstaj ących na terenie gminy Kozłowo 4.1.1. Odpady komunalne z gospodarstw domowych 4.1.2. Odpady z sektora handlowego i usługowego 4.1.3. Odpady medyczne i weterynaryjne 4.1.4. Odpady budowlane 4.1.5. Odpady z podmiotów produkcyjnych 4.1.6. Ł ączna szacowana ilo ść powstaj ących odpadów 4.2. Prognoza wzrostu ilo ści odpadów 4.2.1. Zało Ŝenia 4.2.2. Prognoza zmian ilo ści odpadów

V. POLITYKA, CELE I KIERUNKI DZIAŁA Ń 5.1. Zało Ŝenia polityki gospodarki odpadami w planach wy Ŝszego rz ędu 5.2. Polityka w zakresie gospodarki odpadami dla gminy Kozłowo 5.2.1. Cele i kierunki działa ń

VI. SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KOZŁOWO 6.1. System gospodarki odpadów 6.2. Gromadzenie odpadów 6.2.1. Odpady zmieszane 6.2.2. Odpady opakowaniowe 6.2.3. Odpady organiczne 6.2.4. Odpady niebezpieczne 6.2.5. Odpady wielkogabarytowe, z sektora budowlanego, wraki samochodów, 6.3. Zbiórka i transport odpadów 6.4. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów 6.4.1. Odzysk odpadów 6.4.2. Unieszkodliwianie odpadów

VII. ZAŁO śENIA SYSTEMU EDUKACYJNO-INFORMACYJNEGO 7.1. Potrzeba edukacji ekologicznej 7.2. Powiatowe Centrum Edukacji Ekologicznej Dziennik Urz ędowy - 2608 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

7.2.1. Sposoby prowadzenia akcji edukacji społecze ństwa 7.2.2. Społeczne kampanie informacyjne

VIII. HARMONOGRAM DZIAŁA Ń KRÓTKO I DŁUGOOKRESOWYCH

IX. NAKŁADY ORAZ SPOSOBY FINANSOWANIA REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI 9.1. Nakłady zwi ązane z obsług ą systemu gospodarki odpadami 9.1.1. Gromadzenie odpadów 9.1.2. Transport odpadów 9.1.3. Odzysk odpadów 9.1.4. Unieszkodliwianie odpadów 9.1.5. Akcja informacyjno-edukacyjna 9.2. Zało Ŝenia systemu finansowania inwestycji 9.2.1. Emisja obligacji komunalnych 9.2.2. Narodowy, Powiatowy i Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 9.2.3. EkoFundusz 9.2.4. Wsparcie finansowe dla krajów członkowskich Unii Europejskiej 9.2.5. Bank Ochrony Środowiska 9.2.6. Partnerstwo publiczno prywatne

X. SYSTEM MONITORINGU I OCENY WDRA śANIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI 10.1. Zarz ądzanie Planem Gospodarki Odpadami 10.1.1. Instrumenty prawne 10.1.2. Instrumenty finansowe 10.1.3. Instrumenty społeczne 10.1.4. Instrumenty strukturalne 10.2. Monitorowanie Planu Gospodarki Odpadami 10.2.1. Zasady monitoringu 10.2.2. Wska źniki monitorowania efektywno ści 10.2.3. Monitorowanie zało Ŝonych efektów ekologicznych

XI. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO 11.1. Odpady inne ni Ŝ niebezpieczne 11.2. Odpady niebezpieczne 11.3. Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów

ZAŁ ĄCZNIK

Zał ącznik I - Terminologia Zał ącznik II - Bibliografia Zał ącznik III - mapa rozmieszczenia instalacji do unieszkodliwiania odpadów na terenie gminy Kozłowo

I. STRESZCZENIE W J ĘZYKU instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, NIESPECJALISTYCZNYM systemu zbiórki i zagospodarowania surowców opakowaniowych, prowadzenie akcji edukacyjno- Plan gospodarki odpadami dla gminy Kozłowo został informacyjnej. Działaniami, które b ędą prowadzone w wykonany zgodnie z ustawowymi wymogami (ustawa o sposób indywidualny przez gmin ę b ędzie zbiórka i odpadach - art. 14 i inne pokrewne). Przy tworzeniu w/w transport odpadów zmieszanych. opracowania kierowano si ę tak Ŝe wskazaniami W chwili obecnej systemem zbiórki odpadów Ministerstwa Środowiska w tym zakresie (m. in. Poradnik - zmieszanych na terenie gminy obj ętych jest ok. 90% powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami). W mieszka ńców, nie funkcjonuje tu natomiast system Planie uwzgl ędniono wytyczne zawarte w planie selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych. Zbiórk ę i krajowym, wojewódzkim (dla województwa warmi ńsko- transport odpadów zmieszanych prowadzi firma M. Dobies mazurskiego) oraz w zwi ązku z przyst ąpieniem gminy z Nidzicy. Zbiórka odpadów komunalnych oparta jest Kozłowo do Ekologicznego Zwi ązku Gmin kontenerach KP-7 (o pojemno ści 7 m 3). „Działdowszczyzna” w planie gospodarki odpadami dla Na terenie gminy nie jest prowadzona pełna ewidencja gmin członków EZG „Działdowszczyzna”. powstaj ących odpadów pozwalaj ąca w dokładny sposób W planie gospodarki odpadami dokonano okre śli ć ilo ści powstaj ących odpadów. Według zebranych szczegółowej analizy istniej ącego stanu gospodarki z ró Ŝnych źródeł informacji wynika, Ŝe ubiegłym roku na odpadami. Dotychczas prowadzone działania z zakresu analizowanym terenie wywieziono 780 Mg odpadów. W gospodarki odpadami na terenie gminy miały charakter masie tej odpady komunalne z gospodarstw domowych i gminny (indywidualny). W zwi ązku z przyst ąpieniem podmiotów gospodarczych stanowiły ponad 87%. gminy do Zwi ązku b ędą one w najbli Ŝszych latach Na terenie gminy istniej ą dwie instalacje do przybierały charakter mi ędzygminny. Działania te b ędą unieszkodliwiania odpadów - u Ŝytkowane składowisko w dotyczyły przede wszystkim wspólnego korzystania z Kozłowie oraz nieczynne składowisko w Sarnowie. Oba Dziennik Urz ędowy - 2609 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. składowiska z uwagi na niespełnienie wymogów ochrony mo Ŝliwo ść przej ęcia tego zakresu obowi ązku przez EZG środowiska b ędą w przewidziane s ą w najbli Ŝszych latach „Działdowszczyzna”. Zbiórk ę odpadów opakowaniowych do zamkni ęcia i rekultywacji - odpowiednio w 2007 i na terenie gminy prowadziłaby zwi ązkowa firma OSADUS. 2006 r. 4. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów - nie Bazuj ąc na istniej ącym stanie gospodarki odpadami przewiduje si ę powstanie nowych tego typu instalacji na na terenie gminy Kozłowo oraz uwzgl ędniaj ąc terenie gminy Kozłowo. Istniej ące instalacje do obowi ązuj ące wymagania środowiskowe i prawne (m.in. w unieszkodliwiania u Ŝytkowane składowisko w Kozłowie planie gospodarki odpadami dla gmin członków EZG oraz nieczynne składowisko w Sarnowie powinny by ć „Działdowszczyzna”), zaproponowano jego rozbudow ę i zgodnie z przyj ętymi zało Ŝeniami zamkni ęte i reorganizacj ę. Podstaw ą planowanych zmian jest zrekultywowane. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów wprowadzenie na terenie gminy jak najszerszego systemu powstałych na terenie gminy Kozłowi powinno by ć selektywnej zbiórki odpadów oraz wła ściwego ich odzysku docelowo prowadzone w jak najszerszym zakresie w i unieszkodliwienia. instalacjach zwi ązkowych (kompostownia, składnica Zaproponowana zmiana systemu gospodarki surowców wtórnych, składowisko odpadów). odpadami oparta jest na nast ępuj ących zało Ŝeniach funkcjonalnych: 5. Z uwagi na unikatowe walory przyrodnicze gmin Zwi ązku i wyst ępowanie Głównego Zbiornika Wód 1. Prowadzenie działa ń z zakresu gospodarki Podziemnych Działdowo 214, do rekultywacji gruntów i odpadami w oparciu o model funkcjonuj ący w EZG wykorzystania rolniczego nie nale Ŝy stosowa ć odpadów z „Działdowszczyzna”. procesów termicznych ani osadów ściekowych, wytworzonych poza terenem gmin członków EZG 2. Gromadzenie odpadów - wprowadzenie „Działdowszczyzna”. selektywnego gromadzenia odpadów polegaj ące na wydzieleniu nast ępuj ących strumieni odpadów: II. WST ĘP - odpady zmieszane - nale Ŝy d ąŜ yć do obj ęcia zbiórk ą odpadów zmieszanych wszystkich mieszka ńców 2.1. Podstawa prawna opracowania gminy, docelowo w zabudowie jednorodzinnej w oparciu o pojemniki 110 l, w zabudowie wielorodzinnej Obowi ązuj ąca od 1 pa ździernika 2001 r. ustawa o w oparciu o dotychczas stosowane pojemniki, odpadach, nakłada na organ wykonawczy gminy (wójta) docelowo (w dłu Ŝszej perspektywie czasowej) o obowi ązek opracowania gminnego planu gospodarki pojemniki 1100 l, odpadami. Obowi ązek ten jest formaln ą przesłank ą dla - odpady opakowaniowe - nale Ŝy d ąŜ yć do obj ęcia utworzenia niniejszego opracowania (art. 14 ustawy o selektywn ą zbiórk ą odpadów opakowaniowych odpadach, Dz. U. Nr 62, poz. 628 z pó źn. zm.). wszystkich mieszka ńców gminy, zbiórk ę odpadów opakowaniowych nale Ŝy prowadzi ć w zabudowie 2.2. Przedmiot i zakres opracowania jednorodzinnej w oparciu o system workowy, w zabudowie wielorodzinnej o pojemniki 1100 l., w Przedmiotem opracowania jest Plan gospodarki pocz ątkowej fazie zbierane byłyby szkło, makulatura i odpadami dla gminy Kozłowo w powiecie nidzickim, tworzywa sztuczne, w dalszej perspektywie czasowej województwie warmi ńsko-mazurskim. wprowadzi ć rozdzieln ą zbiórk ę szkła z podziałem na Niniejsze opracowanie prezentuje szeroko rozumian ą kolorowe i bezbarwne, problematyk ę gospodarki odpadami na analizowanym - bioodpady - wprowadzenie selektywnej zbiórki terenie. Obejmuje ono zagadnienia zwi ązane z bioodpadów z oczyszczali ścieków oraz piel ęgnacji powstawaniem, selektywnym gromadzeniem, odzyskiem i terenów zielonych w zabudowie jednorodzinnej unieszkodliwianiem powstaj ących na terenie gminy zagospodarowanie bioodpadów we własnym zakresie odpadów. - przydomowe kompostowniki, - odpady wielkogabarytowe - zbieranie w okresowych 2.3. Potrzeba i cel opracowania zbiórkach oraz w specjalnie wyznaczonych punktach (dostarczane indywidualnie przez mieszka ńców poza Ochrona środowiska przyrodniczego jest jedn ą z okresami wyznaczonych zbiórek), głównych dróg prowadz ących do osi ągni ęcia - odpady z sektora budowlanego - zbieranie w zrównowa Ŝonego rozwoju, nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe nie specjalnie wyznaczonych punktach (dostarczane jedyn ą. O w pełni zrównowa Ŝonym rozwoju moŜna indywidualnie przez mieszka ńców), dopiero mówi ć po osi ągni ęciu czterech ładów: - wraki samochodowe - zbierane w wyznaczonych - ekologicznego, punktach skupu złomu, - społecznego, - odpady niebezpieczne - wprowadzenie zbiórki baterii - ekonomicznego (gospodarczego), oraz padłych zwierz ąt (zgodnie z działaniami EZG - przestrzennego. „Działdowszczyzna” a tak Ŝe zbieranie pozostałych Podstawowym narz ędziem osi ągni ęcia ładu rodzajów odpadów niebezpiecznych w okresowych ekologicznego jest ochrona i kształtowanie środowiska zbiórkach (prowadzona przez specjalistyczne firmy) przyrodniczego. Ład społeczny mo Ŝe by ć osi ągni ęty np. oraz w specjalnie wyznaczonych punktach poprzez akceptacj ę mieszka ńców dla proponowanych i (dostarczane indywidualnie przez mieszka ńców poza podejmowanych działa ń. Ład gospodarczy osi ąga si ę okresami wyznaczonych zbiórek). poprzez kształtowanie odpowiedniej struktury gospodarki i ograniczanie bezrobocia. Ład przestrzenny wi ąŜ e si ę np. z 3. Zbiórka odpadów - prowadzenie zbiórki odpadów odpowiedni ą lokalizacj ą terenów przemysłowych, zmieszanych przez dotychczas obsługuj ącą system mieszkaniowych, komunikacyjnych i innych. zbiórki firm ę pod warunkiem mo Ŝliwo ści obsługi przez ni ą Powy Ŝsze zasady zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony nowych, proponowanych pojemników. Docelowo, w środowiska zostały uwzgl ędnione w niniejszym dłu Ŝszej perspektywie czasowej, nale Ŝy rozwa Ŝyć opracowaniu w odniesieniu do gospodarki odpadami, ze Dziennik Urz ędowy - 2610 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. wskazaniem kierunków i hierarchii działa ń zmierzaj ących Zakrzewko, Zakrzewo, Zakrzewo PGR i Zalesie, które do ich wprowadzenia na terenie gminy Kozłowo. zamieszkuj ą ł ącznie 6.549 osoby. Celem planu gospodarki odpadami jest przedstawienie Przez gmin ę przebiegaj ą dwa szlaki komunikacyjny o wytycznych do reorganizacji systemu gospodarki charakterze wojewódzkim - drogi Nr 538 i 545 oraz szlak odpadami na trenie gminy. Zawarte w nim rozwi ązania kolejowy do Olsztyna. organizacyjne oraz logistyczno-techniczne przyczynią si ę Sie ć rzeczna na terenie powiatu jest średnio do wła ściwego, zgodnego z wymogami ochrony rozwini ęta - najwi ększym ciekiem jest rzeka Nida. Ponad środowiska, zagospodarowania powstaj ących odpadów. 76% ogólnej powierzchni gminy zajmuj ą u Ŝytki rolne Najpilniejszymi do rozwi ązania kwestiami w zakresie głownie na glebach IV i V klasy. Kompleksy le śne zajmuj ą racjonalnej gospodarki odpadami s ą: blisko 14% powierzchni gminy. - rozbudowa systemu zbiórki odpadów zmieszanych - Gmina Kozłowo prowadziła dotychczas własn ą, obj ęcie nim wszystkich wytwórców (mieszka ńców, indywidualn ą gospodark ę odpadami. W 2004 gmina podmioty gospodarcze), przyst ąpiła do Ekologicznego Zwi ązku Gmin - budowa systemu selektywnej zbiórki surowców „Działdowszczyzna”. W zwi ązku z tym faktem w wtórnych - obj ęcie nim wszystkich mieszka ńców, najbli Ŝszych latach b ędzie ona dostosowywała swój - wła ściwa eksploatacja funkcjonuj ącego składowiska system gospodarki odpadami do systemu realizowanego odpadów oraz zgodna z wymogami rekultywacja przez Zwi ązek. składowiska zamkni ętego, - dotarcie z wła ściw ą informacj ą i przekonanie 3.2. Ilo ść powstaj ących odpadów mieszka ńców o zasadno ści wprowadzanych zmian. Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami analiza Kieruj ąc si ę tymi przesłankami, zdefiniowano w aktualnego stanu gospodarki odpadami na terenie danej niniejszym opracowaniu ekologiczne cele strategiczne dla gminy powinna obj ąć rodzaje, ilo ść i źródła powstawania gmin Kozłowo. Ich realizacja w powi ązaniu z programem wszystkich odpadów, a w szczególno ści odpadów edukacji ekologicznej społecze ństwa powinna zapewni ć komunalnych. gminie rozwój zgodny z zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju. 3.2.1. Odpady komunalne - grupa 20

2.4. Terminologia Na terenie gminy Kozłowo systemem zbiórki odpadów obj ętych jest ok. 90 % mieszka ńców. Według uzyskanych Plan gospodarki odpadami wymusza na wszystkich danych w 2004 r. z terenu gmin firma wywozowa wywiozły uczestnikach procesów decyzyjnych i inwestycyjnych 585,0 Mg odpadów komunalnych z gospodarstw zastosowanie jednakowej terminologii dotycz ącej domowych oraz 96,0 Mg tego typu odpadów z podmiotów całokształtu systemu gospodarki odpadami. W niniejszym gospodarczych. opracowaniu zastosowano terminologi ę zawart ą w obowi ązuj ących przepisach prawnych oraz stosowan ą w 3.2.2. Odpady opakowaniowe - grupa 15 zagadnieniach zwi ązanych z gospodarka odpadami. Zestawienie u Ŝytych sformułowa ń zawarto w zał ączniku I. Na terenie gminy nie jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych. W chwili obecnej, w zwi ązku z 2.5. Wykorzystane materiały przyst ąpieniem do Ekologicznego Zwi ązku Gmin „Działdowszczyzna” system taki b ędzie tworzony od Przy opracowaniu planu wykorzystano materiały i podstaw. informacje uzyskane z Urz ędu Gminy w Kozłowie, Starostwa Powiatowego w Nidzicy, Urz ędu 3.2.3. Odpady z sektora handlowego i usługowego Marszałkowskiego w Olsztynie, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie a tak Ŝe Odpady z sektora handlowego i usługowego s ą informacje z jednostek działaj ących na omawianym podobne do odpadów komunalnych w zabudowie terenie. mieszkaniowej, jednak Ŝe charakteryzuj ą si ę innym składem morfologicznym (wi ęcej odpadów III. ANALIZA OBECNEGO STANU GOSPODARKI opakowaniowych - papieru, tektury, tworzyw sztucznych). ODPADAMI Ilo ści powstaj ących odpadów mog ą si ę tak Ŝe ró Ŝni ć (czasami nawet znacznie) w zale Ŝno ści od charakteru 3.1. Ogólna charakterystyka gminy prowadzonej działalno ści danego podmiotu. Brak jednak dokładnych informacji dotycz ących Gmina Kozłowo jest gmin ą wiejsk ą poło Ŝon ą w powstaj ących w tego typu podmiotach odpadów. Mo Ŝna północnej cz ęś ci Polski, w środkowo-południowej cz ęś ci przypuszcza ć, Ŝe cz ęść z nich została zawarta w ogólnej województwa warmi ńsko-mazurskiego. Gmina s ąsiaduje z ilo ści odpadów komunalnych wywiezionych z podmiotów gmin ą Nidzica i Janowiec Ko ścielny w powiecie nidzickim, gospodarczych. gmin ą Iłowo-Osada i Działdowo w powiecie działdowskim, gmin ą D ąbrówno i Grunwald w powiecie ostródzkim oraz 3.2.4. Odpady medyczne i weterynaryjne - grupa 18 gmin ą Olsztynek w powiecie olszty ńskim. Gmina zajmuje powierzchni ę 254 km 2. W jej skład Odpady medyczne to odpady pochodz ące z zakładów wchodz ą miejscowo ści: Bartki, Browina, Cebulki, opieki zdrowotnej i o środków zdrowia. Odpady z zakładów Dziurdziewo, Goł ębiewo, Górowo, Januszkowo, Kadyki, opieki zdrowotnej składaj ą si ę z trzech strumieni: Kamionki, Kownatki, Kozłowo, Krokowo, Lipowo, Michałki, - komunalnych, Niedanowo, Pielgrzymowo, Rogó Ŝ, Sarnowo, S ątop, - innych ni Ŝ niebezpieczne (opakowania, odpady Siemianowo, Sławka Mała, Sławka Wielka, Szkotowo, nieska Ŝone krwi ą i wydzielinami pacjentów itp.), Szkudaj, Szymany, Turowo, Turówko, Wa Ŝyny, - odpadów niebezpiecznych (igły, cz ęś ci ciała i organy Wierzbowo, Wola, Zabłocie Kozłowskie, Zaborowo, ludzkie, odpady zaka źne, zu Ŝyte substancje Dziennik Urz ędowy - 2611 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

chemiczne - odczynniki, wywoływacze i utrwalacze Podobnie jak w przypadku ilo ści poszczególnych rentgenowskie, baterie, świetlówki itp.). rodzajów odpadów tak Ŝe ich skład nie jest Odpady weterynaryjne pochodz ą głównie z lecznic ewidencjonowany. W zwi ązku z tym skład morfologiczny weterynaryjnych i równie Ŝ stanowi ą zagro Ŝenie sanitarne mo Ŝna okre śli ć głównie na podstawie danych (cz ęść to odpady niebezpieczne). literaturowych (tabela 1 i 2). Na terenie gminy funkcjonuj ą dwa Niepubliczne Ośrodki Zdrowia obsługuj ące cał ą gmin ę. Brak jednak Przybli Ŝony procentowy (wagowy) skład morfologiczny informacji dotycz ącej powstaj ących w nich odpadów. odpadów komunalnych na wybranych terenach 1) Tabela 1 3.2.5. Odpady z podmiotów produkcyjnych Frakcja Gmina wiejska Miasto Kraj Odpady organiczne 7 39 31,7 Papier i tektura 18 14 18,6 Na odpady z podmiotów produkcyjnych składaj ą si ę Tworzywa sztuczne 10 17 3,7 Szkło 28 9 7,5 odpady z procesów produkcyjnych, tzw. odpady Frakcja drobna 9 8 21,4 technologiczne o ró Ŝnych wła ściwo ściach w tym tak Ŝe śelazo i inne metale 11 3 3,5 Pozostałe odpady palne 8 5 13,6 niebezpieczne oraz odpady komunalne powstałe w tych Pozostałe odpady niepalne 9 5 jednostkach. 1 Dane wg [19] Na terenie gminy Kozłowo brak du Ŝych podmiotów gospodarczych, dominuj ą głównie małe i średnie podmioty Przybli Ŝony procentowy (wagowy) skład morfologiczny gospodarcze o charakterze produkcyjnym - według odpadów z ró Ŝnych sektorów 1) Tabela 2 Biura i placówki Zakłady opieki uzyskanych danych jest ich zarejestrowanych 6. Frakcja Handel oświatowe zdrowotnej Najwi ększymi zakładami na terenie gminy s ą: „WIBO-BT”, Odpady organiczne 10 28 35 „PROJEKT-BIS”, WIEJAK sp. z o.o.. Tektura 55 11 10 Papier 11 51 35 Dost ępna ewidencja odpadów nie pozwala okre śli ć Tworzywa sztuczne 6 5 10 dokładnej ilo ści odpadów powstaj ących na terenie gminy Pozostałe odpady palne 8 - 6 Szkło 4 1 1 Kozłowo w zwi ązku z działalno ści ą istniej ących tu śelazo i inne metale 2 4 2 Pozostałe odpady podmiotów produkcyjnych. Dotyczy to przede wszystkim 4 - 1 niepalne odpadów typowo produkcyjnych (innych ni Ŝ niebezpieczne 1 Dane wg [19] i niebezpiecznych). Dost ępna jest tylko informacja o ilo ści odpadów komunalnych z podmiotów gospodarczych brak Dodatkowo nale Ŝy pami ęta ć, Ŝe niezale Ŝnie od jednak rozdziału z jakiego typu podmiotów odpady te rozpatrywanego sektora zawsze cz ęść odpadów b ędzie pochodz ą. zaliczana do grupy odpadów niebezpiecznych. Ich ilość będzie zale Ŝała od charakteru danej działalno ści. Odpady 3.2.6. Odpady budowlane - grupa 17 niebezpiecznie z uwagi na swój charakter powinny być specjalnie ewidencjonowane. Na odpady budowlane składaj ą si ę głównie odpady Ocenia si ę, Ŝe w odpadach komunalnych ich ilo ść oboj ętne z rozbiórek obiektów, jak np. gruz ceglany, wynosi ok. 1% ogólnej masy rocznie powstaj ących materiały ceramiczne, beton, panele i inne elementy odpadów [15, 16]. S ą to odpady wykonane z ró Ŝnych gipsowe. W tej grupie wyst ępuj ą tak Ŝe drewno, stal, materiałów: odpady opakowaniowe itp. - ze szkła np. butelki po rozpuszczalnikach, świetlówki, Brak jednak informacji dotycz ących powstaj ących na - z tworzyw sztucznych np. opakowania po środkach terenie gminy tego typu odpadów. czysto ści, - z metalu np. puszki po farbach i lakierach, baterie. 3.2.7. Odpady z oczyszczalni ścieków - grupa 19 3.3. System zbiórki odpadów Do głównych odpadów powstaj ących w oczyszczalniach ścieków nale Ŝą : piasek, skratki i osady 3.3.1. Obsługa zbiórki odpadów ściekowe. Na terenie gminy działaj ą trzy oczyszczalnie ścieków komunalnych. Według uzyskanych informacji w Gospodarka odpadami na terenie gminy Kozłowo 2004 r. powstało w nich ł ącznie 90,0 Mg osadów organizowana i nadzorowana jest przez Zakład ściekowych. Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Urz ędu Gminy. Zbiórk ę odpadów stałych na terenie gminy prowadzi 3.2.8. Odpady z innych źródeł firma Usługi Komunalne M. Dobies z Nidzicy (UK M. Dobies). Do zbiórki odpadów zmieszanych wykorzystuje Do pozostałych odpadów zalicza si ę głównie odpady z ona 41 szt. kontenerów KP-7. S ą one opró Ŝniane przy utrzymania czysto ści tzw. odpady uliczne. S ą to uŜyciu specjalnych samochodów tzw. kontenerowców. najcz ęś ciej odpady pochodzenia mineralnego (piasek) Dodatkowo w okresie letnim nad jeziorami w miejscowo ści zebrane podczas sprz ątanie ulic, chodników i placów. W Kownatki i Szkotowo rozstawia si ę 5 sztuk kontenerów dla 2004 na terenie gminy Kozłowo zebrano 9,0 Mg tego typu obsługi ruchu turystycznego. odpadów. Brak jest dokładnych informacji co do sposobu pozbywania si ę odpadów przez działaj ące na terenie 3.2.9. Skład odpadów gminy podmioty gospodarcze. Najwi ększe, posiadaj ą podpisane indywidualne umowy na wywóz odpadów. Wymienione powy Ŝej grupy odpadów charakteryzuj ą Mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe pozostała cz ęść podmiotów si ę ró Ŝnym składem morfologicznym. Cz ęść z nich jak swoje odpady zagospodarowuje w niewła ściwy sposób odpady komunalne, z sektora handlowego i publicznego (np. spalanie, doł ączanie do odpadów komunalnych). czy medyczne maj ą zró Ŝnicowany skład, na które składa si ę kilka frakcji. Z kolei odpady przemysłowe, z sektora budowlanego, czy z oczyszczalni ścieków charakteryzuj ą si ę raczej dominacj ą jednej frakcji (frakcja mineralna albo organiczna). Dziennik Urz ędowy - 2612 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

3.3.2. System opłat za zbiórk ę odpadów „dziko”. Wysypisko nie posiada uregulowanego stanu formalno pranego i kwalifikuje si ę do likwidacji. Według Gmina za wywóz śmieciami płaci średnio ok. 70 zł za uzyskanych informacji jest ona przewidziana na rok 2006. kontener, w ubiegłym roku była to kwota ponad 28,5. zł (brutto). W chwili obecnej koszty zbiórki odpadów tylko w 3.5. Podsumowanie cz ęś ci jest pokrywany przez mieszka ńców. Opłaty w kwocie 0,70 zł od osoby miesi ęcznie pobierane s ą od Oceniaj ąc obecny stan gospodarki odpadami na mieszka ńców Cebulki, Goł ębiewo, Januszkowo, Kozłowo, terenie gmin Kozłowo nale Ŝy zwróci ć uwag ę na kilka Lipowo, Sławka Wielka i Zakrzewo PGR. aspektów:

3.4. Instalacje do odzysku, przetwarzania i 1. Gmina dotychczas prowadziła indywidualn ą unieszkodliwiania odpadów gospodark ę odpadami w zwi ązku jednak z przyst ąpieniem do EZG „Działdowszcyzna” b ędzie ona modyfikowała j ą Na terenie gmin Kozłowo istnieje tylko dwie instalacje do ram obowi ązuj ących w Zwi ązku. do unieszkodliwiania odpadów - u Ŝytkowane składowisko w Kozłowie (tabela 3) i nieczynne składowisko w 2. Zbiórk ą odpadów zmieszanych obj ętych jest 90% Sarnowie. mieszka ńców. Zbiórk ę t ą na terenie gminy prowadzi firma Usługi Komunalne M. Dobies z Nidzicy w oparciu o Dane u Ŝytkowanego składowiska odpadów zbiorcze kontenery KP-7. komunalnych w Kozłowie 1) Tabela 3 Nagromadzeni Nagromadzenie Rok Powierzchnia Wypełnienie 2) 3. Na terenie gminy nie jest prowadzona selektywna e odpadów odpadów w 2003 uruchomienia [ha] [%] [Mg] r. [Mg] zbiórka odpadów opakowaniowych. 1971 0,6 2.680,5 620,0 78 1) dane wg Raportu o stanie środowiska w województwie warmi ńsko- mazurskim w 2003 r. 4. Brak dokładnej ewidencji ilo ściowej i jako ściowej 2) stan na koniec 2004 r. odpadów powstaj ących na terenie poszczególnych gminy. Łączn ą ilo ść poszczególnych rodzajów odpadów Składowisko w Kozłowie, gmina Kozłowo pełni rol ę powstaj ących na jej terenie przedstawia tabela 4 składowiska gminnego. Zlokalizowane jest w odległo ści ok. 0,75 km na południowy-zachód od granic Zestawienie ilo ści odpadów na terenie gmin 1) Tabela 4 miejscowo ści i ok. 0,2 km od drogi Kozłowo-Działdowo. Źródło pochodzenia odpadów Ilo ść [Mg] Komunalne 2) 681,0 Najbli Ŝsze zabudowania znajduj ą si ę ok. 1,0 km od Z sektora handlowego i usługowego 3) b.d. składowiska. Najbli Ŝsze cieki wód powierzchniowych Medyczne i weterynaryjne b.d. Z przemysłu 30 b.d. znajduj ą si ę w odległo ści ok. 0,3 km (rów melioracyjny) i Budowlane b.d. ok. 0,75 km (rzeka Szkotówka) na zachód a najbli Ŝsze Z oczyszczalni ścieków 90,0 Z pozostałych źródeł 9,0 uj ęcie wód podziemnych 1,0 km na północny-wschód od Razem 780,0 składowiska. Na podstawie ustawy o odpadach w 1) według dost ępnych danych, przegl ądzie ekologicznym składowisko zostało 2) 585,0 Mg - z gospodarstw domowych, 96,0 Mg - z podmiotów zakwalifikowane jako składowisko odpadów innych ni Ŝ gospodarczych, 3) cz ęść odpadów mogła zosta ć zsumowana ł ącznie z odpadami niebezpieczne i oboj ętne. Zostało ono zlokalizowane w komunalnymi z podmiotów gospodarczych. dawnym wyrobisku piasku. Powierzchnia zwi ązana ze składowaniem wynosi ok. 0,6 ha z czego cz ęść obecnie Z braku prowadzenia dokładnej ewidencji eksploatowana zajmuje ok. 0,3 ha. Składowisko nie powstaj ących i wywo Ŝonych odpadów mo Ŝna posiada uszczelnienia naturaln ą warstw ą utworów przypuszcza ć, Ŝe w deklarowanej przez firmy wywozowe nieprzepuszczalnych, jak i materiałami sztucznymi. ilo ści odpadów komunalnych znajduj ą si ę tak Ŝe odpady Składowisko nie posiada praktycznie Ŝadnej infrastruktury pochodz ące z pozostałych źródeł. (wyposa Ŝenia technicznego). Średni raz do roku odpady są zag ęszczane sprz ętem ci ęŜ kim oraz przykrywane 5. Na terenie gminy istniej ą dwie instalacje do warstw ą izolacyjn ą. Na bie Ŝą co prowadzone s ą na nim unieszkodliwiania odpadów - u Ŝytkowane składowisko w prace porz ądkowe. Składowisko nie posiada sieci Kozłowie oraz nieczynne składowisko w Sarnowie. monitoringu lokalnego. Decyzja zatwierdzaj ąca instrukcj ę eksploatacji zaleca prowadzi ć raz do roku badania jako ści wód powierzchniowych na s ąsiaduj ącym ze IV. PROGNOZA ZMIAN ILO ŚCIOWYCH ODPADÓW składowiskiem rowie melioracyjnym (w dwóch punktach). W zwi ązku z nie spełnieniem obecnie obowi ązuj ących Przyst ępuj ąc do porz ądkowania systemu gospodarki przepisów dotycz ących wyposa Ŝenia i eksploatacji odpadami nale Ŝy uwzgl ędni ć zmiany, które b ędą składowisk Starosta Nidzicki w decyzji dostosowuj ącej nast ępowa ć w kolejnych latach, a dotycz ących ilo ści i zobowi ązał Gmin ę Kozłowo do wyst ąpienia w terminie do składu odpadów powstaj ących na danym terenie. dnia 31 grudnia 2004 r. z wnioskiem o wydanie Głównymi elementami, które b ędą wpływały na zmiany pozwolenia na budow ę składowiska odpadów w Kozłowie. ilo ści odpadów to: Zgodnie z uzyskanymi informacjami z Urz ędu Gminy - zmiany ilo ści mieszka ńców, planuje si ę zamkn ąć składowisko w 2007 r. - zamo Ŝno ść i styl Ŝycia mieszka ńców, Wysypisko w Sarnowie, gmina Kozłowo znajduje si ę - rozwój ekonomiczny kraju (regionu), na północno-zachodnim obrze Ŝu wsi Sarnowo w dawnym - wydajno ść produkcji. wyrobisku Ŝwiru. Najbli Ŝsze zabudowania znajduj ą si ę ok. W rozdziale III przedstawiono informacje na temat 400 m od wysypiska. Od strony północnej w odległo ści ok. obecnie wytwarzanych ilo ść odpadów w terenie gminy 150 m od wysypiska znajduje si ę rów melioracyjny Kozłowo. Ł ączna ilo ść odpadów powstaj ących (według odprowadzaj ący wody do rzeki Szkotówki płyn ącej dost ępnych danych) na ich terenie w ubiegłym roku ok. 1 km na zachód od wysypiska. Najbli Ŝsze ujecie wód wynosi 780,0 Mg z czego ponad 87% stanowi ą zmieszane podziemnych (studnia gł ębinowa znajduje w odległo ści odpady komunalne z gospodarstw domowych i podmiotów ok. 1,5 km od wysypiska. Odpady s ą tu składowane na Dziennik Urz ędowy - 2613 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. gospodarczych. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe w zwi ązku z Liczba mieszka ńców gminy Kozłowo w nie obj ęciem wszystkich wytwórców systemem zbiórki poszczególnych typach zabudowy 1) Tabela 5 odpadów oraz brakiem dokładnej ich ewidencji nie Miejscowo ść TYP 1 TYP 2 TYP 3 TYP 4 Razem 1 2 3 4 5 6 odzwierciedla ona stanu faktycznego. Poniewa Ŝ ilo ść Bartki - - 212 - 212 obecnie wytwarzanych odpadów powinna by ć punktem Browina - - 55 - 55 Cebulki - 177 35 - 212 wyj ścia do prognozy na najbli Ŝsze lata konieczne jest Dziurdziewo - - 94 - 94 ustalenie (oszacowanie) w miar ę jak najdokładniej Goł ębiewo - 183 36 - 219 Górowo - - 72 - 72 rzeczywistej ilo ści odpadów powstaj ących na terenie Januszkowo - 274 66 - 340 gminy Kozłowo. Kadyki - - 10 - 10 Kamionki - - 86 - 86 Kownatki - 42 81 - 123 4.1. Szacowana ilo ść odpadów powstaj ących na Kozłowo 780 102 554 6 1.442 terenie gmin Kozłowo Krokowo - 18 127 - 145 Lipowo - 207 21 - 228 Michałki - - 66 - 66 4.1.1. Odpady komunalne z gospodarstw domowych Niedanowo - 16 179 - 195 Pielgrzymowo - 14 134 - 148 Rogó Ŝ - 12 151 - 311 Dotychczas na terenie gminy nie jest prowadzona Sarnowo - 12 327 4 388 Sątop - 80 32 - 112 pełna ewidencja jako ściowa i ilo ściowa powstaj ących Siemianowo - - 96 - 96 odpadów. Systemem zbiórki odpadów obj ętych jest 90% Sławka Mała - - 86 - 86 Sławka Wielka - 315 96 - 411 mieszka ńców. W zwi ązku z powy Ŝszym w celu Szkotowo - 282 195 - 477 wyznaczenia wła ściwej podstawy do dalszej analizy Szkudaj - - 65 - 65 konieczne jest dokładne wyznaczenie składu Szymany - - 88 - 88 Turowo - 14 83 - 97 morfologicznego odpadów i ich ilo ści. Czynniki te s ą w Turówko - 104 101 - 205 głównej mierze uzale Ŝnione od miejsca (warunków) Wa Ŝyny - - 84 - 84 Wierzbowo - - 78 - 78 powstawania odpadów. Do najistotniejszych czynników Wola - - 46 - 46 kształtuj ących morfologi ę odpadów mo Ŝna zaliczy ć rodzaj Zabłocie Kozł. - - 49 - 49 Zaborowo - - 112 - 112 zabudowy mieszkalnej oraz sposób zaopatrzenia w ciepło. Zakrzewko - - 39 - 39 Wymusza to podział typów mieszkalnictwa na: Zakrzewo - 19 88 - 107 Zakrzewo PGR - 82 8 - 90 - wielorodzinne, a w tym: Zalesie - - 109 - 109 - ze zbiorczym zaopatrzeniem w ciepło (z kotłowni 780 1.953 3.806 10 6.549 grupowej) lub gazowym - TYP 1, 1) dane wg Urz ędu Gmin - stan na dzie ń 31 grudnia 2004 r.

- z lokalnym źródłem ciepła (ogrzewanie mieszane z przewag ą palenisk w ęglowych lub koksowych) - TYP 2. - jednorodzinne (zagrodowe) a w tym:

- z ogrzewaniem z piecy na w ęgiel, koks lub drewno - TYP 3, - z ogrzewaniem z piecy na gaz lub olej opałowy -

TYP 4. Liczb ę mieszka ńców w poszczególnych jednostkach osadniczych na terenie gminy, z podziałem wyró Ŝnionych rodzajach zabudowy przedstawia tabela 5.

Liczba mieszka ńców w poszczególnych typach zabudowy

4 000 3 806 3 500

3 000

2 500 1 953 2 000

1 500

1 000 780

500 10 0 typ 1 typ 2 typ 3 typ 4

Dziennik Urz ędowy - 2614 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

W oparciu o powy Ŝsze zało Ŝenia stworzono model 8) pozostało ść nieorganiczna - obejmuje odpady średniego składu morfologicznego odpadów z mineralne drobne, gruz, odpady paleniskowe (przy gospodarstw domowych. Wynik analizy przedstawiono w ogrzewaniu miejscowym) w przypadku zabudowy formie zestawienia w tabeli 6. Przy konstruowaniu modelu TYPU 1 i 2 zakładana warto ść 25 kg/M/r (przy posłu Ŝono si ę metodyk ą i parametrami opracowanymi ogrzewaniu zdalaczynnym) i 100 kg/M/r (przy przez H. Piotrowsk ą zalecanymi przez Instytut Gospodarki ogrzewaniu miejscowym), dodatkowo w przypadku Przestrzennej i Komunalnej w Warszawie, weryfikuj ąc je zabudowy TYPU 3 i 4 inne odpady mineralne na podstawie aktualnych danych z terenu Polski, a pochodz ące z ich utrzymania, ziemia i piasek z terenu publikowanych w literaturze fachowej. działki - 50 kg/M/r. Skład morfologiczny grupy odpadów z gospodarstw domowych na terenie gminy Kozłowo przypadaj ących na Model średniego składu i masy odpadów z jednego mieszka ńca w ci ągu roku (kg/M/r) przedstawia si ę gospodarstw domowych w 2004 r. w poszczególnych nast ępuj ąco: typach zabudowy [kg/M/r] Tabela 6 1) odpady organiczne pochodzenia ro ślinnego i Frakcje odpadów TYP 1 TYP 2 TYP 3 TYP 4 Domowe odpady 0,8 x 110 = 0,3 x 120 = 110 0,1 x 120 = 12 zwierz ęcego - zakłada si ę wielko ść 110 kg/M/r (w organiczne 88 36 0,3 x 55 = zabudowie wielorodzinnej) i 120 kg/M/r (w zabudowie Papier i tektura 55 0,2 x 55 = 11 55 16,5 jednorodzinnej); współczynnik redukcji 0,8; 0,3 i 0,1 Szkło 30 30 30 30 okre śla stopie ń miejscowego zagospodarowania Tworzywa sztuczne 20 0,5 x 20 = 10 0,5 x 20 = 10 20 Tekstylia 6 0,5 x 6 = 3 0,5 x 6 = 3 6 odpadów na terenie posesji (nawo Ŝenie), Metale 8 8 10 10 2) papier i tektura - zakładana wielko ść wynosi 55 kg/M/r, Pozostało ść organiczna 8 0,5 x 8 = 4 0,2 x 8 = 1,6 8 Pozostało ść 0,5 x (100 + 50) = 0,5 x (25 + 25 100 przy ogrzewaniu miejscowym znaczna cz ęść papieru nieorganiczna 75 50) = 37,5 jest spalana - przyj ęto współczynnik redukcji 0,3 i 0,2, RAZEM 262 259,5 152,6 199,5 3) szkło - zakładana wielko ść 30 kg/M/r, 4) tworzywa sztuczne - zakładana wielko ść wynosi W tabeli 7 przedstawiono szacunkow ą ilo ść odpadów 20 kg/M/r, z racji powszechnego ci ągle jeszcze powstaj ącą według stworzonego modelu składu spalania (mimo szkodliwo ści tego faktu) tworzyw morfologicznego. sztucznych w piecach przyj ęto współczynnik redukcyjny 0,5, Łączne szacunkowe ilo ści poszczególnych frakcji 5) tekstylia - zakładana wielko ść 6 kg/M/r z powodów odpadów komunalnych według stworzonego modelu [Mg] podobnych jak w przypadku tworzyw sztucznych Tabela 7 przyj ęto dla tekstyliów współczynnik redukcyjny 0,5, Frakcje odpadów TYP 1 TYP 2 TYP 3 TYP 4 RAZEM Domowe odpady 85,8 171,9 45,7 0,4 303,7 6) metale - przyjmuje si ę warto ść 8 kg/M/r (w zabudowie organiczne wielorodzinnej) i 10 kg/M/r (w zabudowie Papier i tektura 42,9 32,2 41,9 0,6 117,5 Szkło 23,4 58,6 114,2 0,3 196,5 jednorodzinnej), Tworzywa sztuczne 15,6 19,5 38,1 0,2 73,4 7) pozostało ści organiczne (guma, skóra, drewno Tekstylia 4,7 5,9 11,4 0,0 22,0 Metale 6,2 15,6 38,1 0,1 60,0 opakowaniowe, itp.) - zakładana wielko ść 8 kg/M/r, Pozostało ść organiczna 6,2 7,8 6,1 0,1 20,2 przy czym zakłada si ę, Ŝe ok. połowa ich jest w ró Ŝny Pozostało ść nieorganiczna 19,5 195,3 285,5 0,4 500,6 sposób zagospodarowana, szczególnie w zabudowie RAZEM 204,4 506,8 580,8 2,0 1.294,0

jednorodzinnej i wielorodzinnej z ogrzewaniem

miejscowym mieszanym, współczynnik redukcyjny 0,5

i 0,2,

Szacunkowe ilo ści poszczególnych frakcji odpadów komunalnych wg stworzonego modelu

550 500,6 500

450

400

350 303,7 300

[Mg] 250 196,5 200 150 117,5

100 73,4 60,0 50 22,0 20,2 0 domowe odpady papier i tektura szkło tworzywa sztuczne tekstylia metale pozostało ść pozostało śc organiczne organiczna nieorganiczna

Dziennik Urz ędowy - 2615 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Uwzgl ędniaj ąc liczb ę mieszka ńców (tabela 5) oraz wska źniki składu morfologicznego odpadów (tabela 6) dokonano zestawienia ilo ści odpadów powstaj ących na terenie gminy Kozłowo oraz odpowiadaj ące im wska źniki składu morfologicznego (wagowy i procentowy) - tabela 8.

Uśrednione wska źniki nagromadzenia poszczególnych rodzajów odpadów z gospodarstw domowych według stworzonego modelu Tabela 8 Wska źniki nagromadzenia Frakcje odpadów kg/M/r % Domowe odpady organiczne 46,4 23,5 Papier i tektura 17,9 9,1 Szkło 30,0 15,2 Tworzywa sztuczne 11,2 5,7 Tekstylia 3,4 1,7 Metale 9,2 4,6 Pozostało ść organiczna 3,1 1,6 Pozostało ść nieorganiczna 76,4 38,7 RAZEM 197,6 100,0

Wska źniki nagromadzenia poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych z gospodarstw domowych wg stworzonego modelu

pozostało śc domowe odpady nieorganiczna organiczne 76,4 kg/M/r; 38,7% 46,4 kg/M/r; 23,5%

papier i tektura 17,9 kg/M/r; 9,1%

pozostało ść organiczna szkło 3,1 kg/M/r; 1,6% 30,0 kg/M/r; 15,2% metale 9,2 kg/M/r; 4,6% tekstylia tw orzyw a sztuczne 3,4 kg/M/r; 1,7% 11,2 kg/M/r; 5,7%

Wyliczona szacunkowa ilo ść odpadów komunalnych z Dotychczas odpady powstaj ące w obiektach gospodarstw domowych jest ponad dwukrotnie wy Ŝsza (o uŜyteczno ści były zapewne sumowane ł ącznie z 709,0 Mg) od ilo ści deklarowanej przez podmiot zajmuj ący odpadami z gospodarstw domowych. Uwzgl ędniaj ąc si ę zbiórk ą. Uwzgl ędniaj ąc fakt, Ŝe systemem zbiórki na liczb ę osób zatrudnionych w urz ędach i placówkach terenie gminy obj ętych jest ok. 90% mieszka ńców, to obsługi ludno ści, uczniów w szkołach i przedszkolach oraz ró Ŝnica ta b ędzie jeszcze wi ększa. Mo Ŝna przypuszcza ć, średnie ilo ści odpadów powstaj ących w urz ędach Ŝe powstały niedobór odpadów jest spowodowana (75 kg/pracownika/rok), szkołach (40 kg/ucze ń/rok) i pozbywaniem si ę odpadów w sposób niewłaściwy przedszkolach (85 kg/dziecko/rok) mo Ŝna oszacowa ć (spalanie w domowych piecach, dzikie wysypiska śmieci) łączn ą ilo ść odpadów w tego typu placówkach - oraz mniejsz ą ilo ści ą osób faktycznie korzystaj ących z ok. 51,5 Mg (12,7 Mg - urz ędy, 34,6 Mg - szkoły, 4,2 Mg - systemu zbiórki ni Ŝ to jest deklarowane Do dalszych przedszkola). analiz przyj ęto, Ŝe w gospodarstwach domowych powstaje Łączn ą ilo ść odpadów powstaj ących w placówkach 1.294,0 Mg odpadów komunalnych rocznie (196,7 kg/M/r). handlowych, usługowych i u Ŝyteczno ści publicznej działaj ących na terenie gminy mo Ŝna szacowa ć rocznie 4.1.2. Odpady z sektora handlowego i usługowego na ok. 59,9 Mg.

Uwzgl ędniaj ąc liczb ę zarejestrowanych podmiotów 4.1.3. Odpady medyczne i weterynaryjne gospodarczych o charakterze handlowym i usługowym (21) oraz liczb ę zatrudnionych tam osób (29) mo Ŝna Na terenie gminy funkcjonuj ą dwa o środki zdrowia oszacowa ć orientacyjn ą ilo ść odpadów pochodz ących z (niepubliczne zespoły opieki zdrowotnej), oraz dwa punkty tych placówek. Stosuj ąc współczynnik uzale Ŝniaj ący ilo ść weterynaryjne. powstaj ących odpadów od liczby zatrudnionych osób Przyjmuj ąc, Ŝe w o środku zdrowia dziennie (400 kg/pracownika/rok) mo Ŝna szacowa ć, Ŝe w przyjmowanych jest ok. 30 - 40 pacjentów w ci ągu roku placówkach handlowych i usługowych jest wytwarzanych powstanie ok. 2 Mg odpadów w tym 0,15 Mg odpadów rocznie ok. 8,4 Mg odpadów. medycznych gro Ŝą cych infekcj ą (niebezpiecznych). Dziennik Urz ędowy - 2616 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Mo Ŝna zatem szacowa ć, Ŝe z placówek słu Ŝby zdrowia na 2004 r. Prognoz ę zmian ilo ści odpadów przeprowadzono terenie gminy powstaje ok. 3,7 Mg odpadów innych niŜ na okres 8 lat (2005-2012). niebezpieczne oraz ok. 0,3 Mg odpadów niebezpiecznych. Prognoza powinna zosta ć przeprowadzona w oparciu Ilo ść odpadów weterynaryjnych jest trudna do o dwa wska źniki wpływaj ące na zmiany ilo ści i morfologi ę oszacowania z uwagi na niemo Ŝno ść okre ślenia ilo ści i odpadów: jako ści świadczonych usług (ilo ść wizyt, rodzaj udzielanej - wska źnik wzrostu liczby mieszka ńców - wraz ze pomocy). Ponadto z racji specyfiki świadczonych usług wzrostem liczby mieszka ńców wzrasta liczba cze ść z nich mo Ŝe by ć świadczona poza obszarem gminy. wytwórców odpadów, wzrasta ilo ść odpadów przy produkcji dóbr dla zaspokojenia potrzeb ludno ści, 4.1.4. Odpady budowlane - zmian ę wska źnika Produktu Krajowego Brutto - wraz ze wzrostem lub spadkiem PKB (zamo Ŝno ści ludno ści) Przyjmuj ąc krajowe wska źniki nagromadzenia zmienia si ę model konsumpcyjny, a tym samym ilo ść i odpadów z budowlanych 40 kg/Mr oraz liczb ę skład powstaj ących odpadów. mieszka ńców gminy mo Ŝna szacowa ć, Ŝe na jej terenie Oba wska źniki maj ą znaczenie przy wzro ście ilo ści powstaje rocznie ok. 262,0 Mg tego typów odpadów. odpadów zarówno komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych, a tak Ŝe pozostałych 4.1.5. Odpady z podmiotów produkcyjnych sektorach Ŝycia publicznego (handel, usługi itp.).

Na terenie gminy działa 6 podmiotów produkcyjnych. Do dalszych prac przyj ęto nast ępuj ące zało Ŝenia: Bazuj ąc na warto ściach współczynnikowych mo Ŝna 1)wska źnik wzrostu demograficznego przez cały okres oszacowa ć tylko ilo ść powstaj ących w nich odpadów prognozy b ędzie stały, równy „0”. Przyj ęcie poziomu komunalnych. Niemo Ŝliwe jest natomiast okre ślenie ilo ści liczby ludno ści na obecnym poziomie przez cały okres odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i niebezpiecznych prognozy podyktowane jest ogóln ą tendencj ą powstaj ących w tych podmiotach. Uzale Ŝnione to jest od demograficzn ą jaka ma miejsce w Polsce. W chwili wielko ści produkcji i stosowanych technologii. obecnej obserwuje si ę nieznaczny wzrost liczby W działaj ących podmiotach zatrudnionych jest 196 ludno ści na terenach miast i zmniejszenie na terenach pracowników przyjmuj ąc, Ŝe jeden pracownik wytwarza wiejskich. Jest to spowodowane głównie zjawiskiem rocznie 400 kg odpadów komunalnych ł ącznie we migracji ludno ści z terenów wiejskich do miast. wszystkich podmiotach powstanie rocznie ok. 78,4 Mg Ponadto prognozy demograficzne przewiduj ą odpadów tego typu. generalnie, Ŝe liczba mieszka ńców Polski b ędzie si ę utrzymywała na stałym poziomie lub nawet 4.1.6. Ł ączna szacowana ilo ść powstaj ących odpadów zmniejszała, 2) obecny poziom wzrostu PKB kształtuje si ę na Na podstawie dokonanych powy Ŝej szacunków poziomie 5,4% (2004 r.). Rz ądowe prognozy powstaj ących w ró Ŝnych sektorach odpadów okre ślono przewiduj ą w najbli Ŝszych latach utrzymywanie si ę łączn ą ich ilo ść (tabela 9). B ędzie ona podstaw ą do wzrost PKB na poziomie ok. 5-6% rocznie. przeprowadzenia prognozy ich zmian w przyszło ści. Zdecydowanie trudniej jest przewidzie ć jego wzrost w dłu Ŝszej perspektywie czasowej. Do celów niniejszej Zestawienie szacunkowej ilo ści odpadów analizy przyj ęto u średnione warto ść wzrostu PKB w powstaj ących na terenie gminy Kozłowo Tabela 9 latach: Źródło pochodzenia odpadów Ilo ść [Mg] - 2005 - 2008 w wysoko ści 5,5% rocznie na Komunalne 1) 1.294,0 Z sektora handlowego i publicznego 2) 3) 49,4 przestrzeni całego okresu, Medyczne i weterynaryjne 2) 4,0 - 2009 - 2012 w wysoko ści 6,0% rocznie na Z podmiotów produkcyjnych 4) 78,4 Budowlane 2) 262,0 przestrzeni całego okresu. Z oczyszczalni ścieków 90,0 W celu okre ślenia prognozowanej ilo ści odpadów Odpady z innych źródeł 9,0 RAZEM 1.786,8 przyj ęto, Ŝe w gospodarstwach domowych przyrost 1) według stworzonego modelu w tym tak Ŝe odpady opakowaniowe ilo ści odpadów b ędzie równy przyrostowi wska źnika 2) ilo ści szacunkowe, PKB. Mimo, Ŝe wska źnik odzwierciedla tempo rozwoju 3) oraz z placówek u Ŝyteczno ści publicznej 4) kraju, to w przypadku ilo ści odpadów z pozostałych odpady komunalne sektorów (głównie z podmiotów gospodarczych) Przyjmuj ąc oszacowaną ł ączn ą ilo ść odpadów przewiduje si ę, Ŝe wzrost liczby odpadów b ędzie powstaj ących na terenie gminy oraz liczb ę mieszka ńców ni Ŝszy od tempa wzrostu PKB - o 1% poni Ŝej wzrostu mo Ŝna wyznaczy ć ł ączny wska źnik nagromadzenia wska źnika PKB. Głównymi tego przyczynami b ędzie odpadów przypadaj ący na jednego mieszka ńca - przewidziana i konieczna stopniowa zmiana jej 272,8 kg/M/r. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe jest to struktury, a w tym przede wszystkim: współczynnik, na który składaj ą si ę wszystkie rodzaje - racjonalizacja materiałowa i energetyczna ju Ŝ odpadów z czego odpady komunalne stanowi ą ponad działaj ących podmiotów gospodarczych, 75% ł ącznej ilo ści odpadów. Wska źnik ten b ędzie przyj ęty - powstawanie nowych podmiotów gospodarczych jako podstawa przy prognozie zmian ilo ści odpadów w opieraj ących sw ą działalno ść na technologiach najbli Ŝszych latach. materiało i energooszcz ędnych, - konieczno ść dostosowania si ę do wymogów 4.2. Prognoza zmian ilo ści i składu odpadów stawianych przez Uni ę Europejsk ą - zmniejszenie poziomów produkcji, wypełnienie standardów ochrony 4.2.1. Zało Ŝenia środowiska; - konieczno ść sprostania warunkom konkurencji na Aby niniejszy program mógł by ć pełny, konieczne jest rynku europejskim mi ędzy innymi poprzez redukcj ę przeprowadzenie prognozy dotycz ącej ilo ści oraz zmiany kosztów działalno ści - zmniejszenie ilo ści składu morfologicznego odpadów. Za podstaw ę do wytwarzanych odpadów, kar za łamanie i niespełnienie dalszych wylicze ń przyj ęto ilo ści odpadów okre ślone dla wymogów ochrony środowiska itp.

Dziennik Urz ędowy - 2617 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Ponadto, poza wymienionymi powy Ŝej czynnikami, łącznym bilansie odpadów mo Ŝe zniwelowa ć wzrost ilo ści ilo ść odpadów b ędzie zale Ŝała tak Ŝe od takich odpadów z sektora rolno-spo Ŝywczego. Zmiany składu (trudnych nawet do oszacowania) czynników jak: morfologicznego nie powinny wpłyn ąć na sposób - rozwoju gminy czy wr ęcz jej pewnych obszarów, prowadzonej gospodarki odpadami bowiem podstawowym - struktura zamieszkania - zgodnie z ogólnokrajowymi elementem, na który projektowany b ędzie system jest zmianami cz ęść ludno ści w najbli Ŝszych latach zmieni ilo ść odpadów. System ten powinien jednocze śnie miejsce zamieszkania przechodz ąc z terenów zakłada ć etapowo ść realizacji i modułowo ść rozbudowy. wiejskich do miast. Tak Ŝe struktura zamieszkania w Przy takim zało Ŝeniu wprowadzanie koniecznych zmian miastach ulega zmianom. Wydaje si ę prawdopodobne, wynikaj ących ze zmiany składu morfologicznego (np. Ŝe cz ęść tzw. klasy średniej wraz ze wzrostem konieczno ść zagospodarowania wi ększej ilo ści danej zamo Ŝno ści b ędzie zmieniała miejsce zamieszkania z frakcji odpadów) powinno by ć realizowane bez wi ększych wielorodzinnego na jednorodzinne, zwłaszcza na problemów. terenach podmiejskich np. mieszka ńcy Nidzicy, W zwi ązku na trudno ści w okre śleniu zachodz ących - struktura zaopatrzenia w ciepło - cze ść mieszka ńców zmian w składzie odpadów szczegółow ą prognoz ę mo Ŝe zmieni ć sposób ogrzewania własnych posesji, przeprowadzono tylko w stosunku do ilo ści powstaj ących przechodz ąc na ogrzewanie inne ni Ŝ w ęglowe. Jednak odpadów. Za punkt wyj ścia przyj ęto ł ączny wska źnik zmiany te b ędą w du Ŝej mierze uzale Ŝnione od nagromadzenia odpadów powstaj ących na terenie gminy atrakcyjno ści finansowej poszczególnych rodzajów Kozłowo - 272,8 kg/M/r. Z uwagi jednak z ró Ŝnic ę zmian w ogrzewania. ilo ści odpadów z poszczególnych źródeł podzielono go na wska źnik odpadów pochodz ących tylko z gospodarstw Prognoza powinna obejmowa ć tak Ŝe zmiany składu domowych (196,7 kg/M/r) oraz wska źnik odpadów z morfologicznego na przestrzeni rozpatrywanego pozostałych źródeł - handel, usługi, sektor budowlany itp. okresu czasu. Ocena zmian składu morfologicznego (76,1 kg/M/r). Drugi wska źnik obejmuje wszystkie odpady odpadów jest znacznie trudniejsza od szacowania poza komunalnymi z gospodarstw domowych, a wzrost zmian ich ilo ści. Po średnio działa ć tu b ędą wszystkie ich ilo ści przyj ęto podobnie jak dla odpadów z przemysłu. wymienione powy Ŝej czynniki. Jednak decyduj ące znaczenie b ędzie tu miał poziom zamo Ŝno ści 4.2.2. Prognoza zmian ilo ści odpadów społecze ństwa i zwi ązany z nim model konsumpcyjny. Nie bez znaczenia b ędzie tu te Ŝ kształtowanie si ę Wyliczone poni Ŝej wska źniki i ilo ści odpadów poziomu świadomo ści ekologicznej społecze ństwa. prognozowane w najbli Ŝszych latach trzeba traktowa ć jako Dzi ęki niemu mog ą wyst ępowa ć na szersz ą skal ę orientacyjne, słu Ŝą ce głównie okre śleniu skali problemu. pewne zjawiska wpływaj ące na skład morfologiczny Wyliczone wska źniki dotycz ące odpadów komunalnych z odpadów np. świadome wybieranie opakowa ń gospodarstw domowych powinny słu Ŝyć głównie szklanych przy jednoczesnym „bojkocie” opakowa ń z zapewnieniu odpowiednich środków technicznych tworzyw sztucznych. Istotne tu te Ŝ mog ą by ć „mody” wynikaj ących ze wzrostu ilo ści odpadów w kolejnych na pewne zachowania. latach (np. miejsce na składowisku, instalacje do odzysku, Jakkolwiek czynniki te wpływa ć b ędą na zmian ę sprz ęt techniczny do obsługi systemu zbiórki). składu morfologicznego nie sposób oceni ć skali i zakresu działania tych czynników. Generalnie 4.2.2.1. Odpady komunalne z gospodarstw domowych przypuszcza ć nale Ŝy, Ŝe nast ąpi wzrost ilo ści odpadów komunalnych cechuj ący si ę nast ępuj ącymi W tabeli 10 przedstawiono prognozowane zmiany zmianami w składzie morfologicznym: ilo ści poszczególnych frakcji odpadów komunalnych z - wzrost ilo ści papieru i tektury (nasilenie si ę akcji gospodarstw domowych zgodnie z przyj ętymi wcze śniej promocyjnych, informacyjnych), zało Ŝeniami. - wzrost ilo ści opakowa ń szklanych przy jednoczesnym spadku opakowa ń plastikowych (propagowanie Zmiany ilo ści poszczególnych frakcji odpadów opakowa ń wielorazowych), komunalnych z gospodarstw domowych w - zmniejszenie si ę drobnej frakcji nieorganicznej prognozowanym okresie czasu [Mg] Tabela 10 Lata prognozy (popiołu i ŜuŜla) - zmiana sposobu ogrzewania, Frakcje odpadów 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 - wzrost frakcji organicznej - zmiana u Ŝytkowania na Domowe odpady 320 338 357 376 399 423 448 475 posesjach jednorodzinnych (zmniejszenie powierzchni organ. Papier i tektura 124 131 138 146 154 164 173 184 ogródków przydomowych na rzecz zwi ększenia Szkło 207 219 231 243 258 274 290 307 powierzchni trawiastych). Tworzywa sztuczne 77 82 86 91 96 102 108 115 Tekstylia 23 24 26 27 29 31 32 34 Metale 63 67 70 74 79 84 89 94 Pozostało ść W sektorze gospodarczym mo Ŝna si ę tak Ŝe 21 22 24 25 27 28 30 32 organiczna spodziewa ć si ę zmian w składzie powstaj ących odpadów. Pozostało ść 528 557 588 620 657 697 739 783 Zmiany te b ędą jednak zauwa Ŝalne głównie w odniesieniu nieorganiczna Ilo ść odpadów [Mg] 1.365 1.440 1.519 1.603 1.699 1.801 1.909 2.024 do całej gospodarki ni Ŝ do poszczególnych jej dziedzin, Wagowy wska źnik czego oczywi ście te Ŝ nie nale Ŝy wyklucza ć. nagromadzenia 208,4 219,9 232,0 244,8 259,4 275,0 291,5 309,0 W sektorze rolno-spo Ŝywczym w zwi ązku z jego [kg/M/r] reorganizacj ą (zmiana profilu działalno ści z mało i średnio obszarowej na wielkoobszarow ą, limity produkcji 4.2.2.2. Odpady spoza gospodarstw domowych wynikaj ące z przyst ąpienia do Unii Europejskiej) mo Ŝna si ę spodziewa ć wzrostu ilo ści odpadów zarówno W tabeli 11 przedstawiono prognozowane zmiany pochodz ących z produkcji rolnej (odpady organiczne ilo ści odpadów spoza gospodarstw domowych na terenie ro ślinne i zwierz ęce) jak i środków wspomagaj ących sam ą gminy Kozłowo zgodnie z powy Ŝszymi zało Ŝeniami. produkcj ę roln ą (nawozy, urz ądzenia techniczne). Niemniej mo Ŝna si ę tak Ŝe spodziewa ć wzrostu miejscowego zagospodarowania powstałych odpadów organicznych (np. na pasze, kompost czy energi ę) co w Dziennik Urz ędowy - 2618 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Zmiany ilo ści odpadów spoza gospodarstw domowych - zakaz dowozu odpadów spoza województwa za w prognozowanym okresie czasu Tabela 11 wyj ątkiem powstałych w powiatach o ściennych i Lata prognozy przeznaczonych do recyklingu, 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Ilo ść odpadów [Mg] 526 555 585 617 654 694 735 779 - dobre prawo oraz konsekwentna i skuteczna Wagowy wska źnik 80,3 84,7 89,4 94,3 99,9 105,9 112,3 119,0 egzekucja przepisów prawa, nagromadzenia [kg/M/r] - optymalne zagospodarowanie odpadów.

V. POLITYKA, CELE I KIERUNKI DZIAŁA Ń Plan gospodarki odpadami dla powiatu nidzickiego

będący opracowaniem bezpo średnio odnosz ącym si ę do 5.1. Zało Ŝenia polityki gospodarki odpadami w planach wy Ŝszego rz ędu działa ń podejmowanych na terenie gmin powiatu w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi zakłada:

- unikanie powstawania odpadów, We wcze śniejszych rozdziałach przeprowadzono - intensyfikacja selektywnej zbiórki odpadów, analiz ę obecnego stanu gospodarki odpadami oraz - intensyfikacja odzysku odpadów ze wskazaniem na prognoz ę zmian ilo ściowych i jako ściowych w przeci ągu 8 recykling materiałowy i organiczny, najbli Ŝszych lat. - wła ściwe unieszkodliwianie odpadów, których nie Gospodarka odpadami na terenie gminy Kozłowo udało si ę podda ć odzyskowi i recyklingowi, winna by ć zgodna z obowi ązuj ącymi przepisami prawa - podnoszenie świadomo ści ekologicznej - edukacja oraz zało Ŝeniami planów gospodarki odpadami wy Ŝszego ekologiczna. szczebla. Dotyczy to przede wszystkim planu gospodarki odpadami dla powiatu nidzickiego. Po średnio musi on 5.2. Polityka w zakresie gospodarki odpadami dla tak Ŝe spełnia ć wymogi planu krajowego i wojewódzkiego. gminy Kozłowo Krajowy plan gospodarki odpadami okre ślił podstawowe zasady post ępowania z odpadami: 5.2.1. Cele i kierunki działa ń 1) zapobieganie powstawaniu odpadów i ich

minimalizacja, Zgodnie z zało Ŝeniami zawartymi w planach wy Ŝszego 2) zapewnienie odzysku, głównie recyklingu, odpadów, rz ędu istniej ący system gospodarki odpadami na terenie których powstania w danych warunkach techniczno - gminy Kozłowo winien ulec cz ęś ciowemu przebudowaniu ekonomicznych nie udało si ę unikn ąć , oraz rozbudowie. 3) unieszkodliwianie odpadów (poza składowaniem), W tym celu konieczne jest ustalenie głównych zasad 4) bezpieczne dla ludzkiego zdrowia i środowiska gminnej polityki odpadowej, powi ązanej z polityk ą składowanie odpadów, których nie da si ę podda ć Zwi ązkow ą (EZG „Działdowszczyzna”) w odniesieniu do procesom odzysku lub unieszkodliwienia z powodu poszczególnych jej elementów. Wymaga to wyznaczenia: warunków techniczno-ekonomicznych. - celów strategicznych - cel po osi ągni ęciu, którego ma

nast ąpi ć poprawa danego elementu gospodarki W odniesieniu do odpadów komunalnych w „Krajowym odpadami stanowi ący ostateczny efekt planie gospodarki odpadami” przyj ęto do realizacji podejmowanych działa ń, nast ępuj ące zało Ŝenia: - kierunków działa ń - kierunki słu Ŝą ce do osi ągni ęcia - odpady ulegaj ące biodegradacji - w roku 2010 winna wyznaczonych celów ekologicznych, nast ąpi ć redukcja ich masy o 25% w porównaniu z - zada ń realizacyjnych - konkretne przedsi ęwzi ęcia rokiem 1995 poprzez ich odzysk lub unieszkodliwienie prowadz ące do realizacji wyznaczonych kierunków, a inne ni Ŝ składowanie. W roku 2013 redukcja ta winna tym samym celów strategicznych. Działania te maj ą osi ągn ąć poziom 50%, charakter długookresowy i winny by ć realizowane a Ŝ - odpady opakowaniowe - w 2007 roku odzyskowi winny do osi ągni ęcia zało Ŝonego celu. Z uwagi na długi zosta ć poddane w 50%, a recyklingowi w 25%, okres „dochodzenia” do wyznaczonego celu, z - odpady wielkogabarytowe - w 2006 roku 20% ich zaproponowanych zada ń nale Ŝy okre śli ć zadania winno by ć odebranych w wyniku selektywnej zbiórki, w priorytetowe do realizacji jako najpilniejsze. 2010 roku - 50%, a w 2014 r. - 60 %,

- odpady niebezpieczne w 2005 r. co najmniej 15% ich Bior ąc pod uwag ę powy Ŝsze oraz zało Ŝenia winno by ć odbieranych w wyniku prowadzenia wynikaj ące z planów wy Ŝszego rz ędu okre ślono cele selektywnej ich zbiórki, w 2010 r. - 50%, a w 2014 r. - strategiczne oraz kierunki działa ń gospodarki odpadami 80%. dla gminy Kozłowo:

Zadania okre ślone w Krajowym planie gospodarki 1) unikanie powstawania odpadów: odpadami zostały sprecyzowane w wojewódzkim planie 1) uświadomienie społecze ństwu zasad gospodarki odpadami. Wojewódzki plan gospodarki funkcjonowania systemu gospodarki odpadami (w odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego jako gospodarstwie domowym, w podmiocie zasadniczy cel przyszłej gospodarki odpadami na terenie gospodarczym). województwa okre śla „minimalizacj ę zagro Ŝeń środowiska powodowanych przez odpady”. Jednocze śnie zostały 2) minimalizacja powstawania odpadów: okre ślone cele strategiczne do realizacji w najbli Ŝszych 8 1) promowanie technologii małoodpadowych, latach: 2) ewidencjonowanie odpadów, - likwidacja i rekultywacja nieczynnych miejsc 3) opracowanie zasad funkcjonowania systemu składowania odpadów, gospodarki odpadami zgodnego z systemem - przeciwdziałanie powstawaniu nowych, nielegalnych Zwi ązkowym (EZG „Działdowszczyzna”). składowisk oraz minimalizacja stopnia wyst ępowania

odpadów rozproszonych (za śmiecanie środowiska), 3) selektywna zbiórka odpadów: - minimalizacja ilo ści powstaj ących odpadów i 1) przebudowa systemu zbiórki odpadów zmniejszenie ich toksyczno ści. zmieszanych, Dziennik Urz ędowy - 2619 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

2) budowa systemu zbiórki odpadów - zbiórki odpadów niebezpiecznych (baterii, odpadów opakowaniowych, niebezpiecznych, padłych zwierz ąt), 3) budowa systemu zbiórki odpadów komunalnych - korzystania z istniej ących instalacji do odzysku i ulegaj ących biodegradacji, unieszkodliwiania odpadów. 4) organizacja systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, Dalsza realizacja mi ędzygminnej (zwi ązkowej) 5) organizacja systemu zbiórki odpadów gospodarki odpadami na terenie gminy Kozłowo w ramach wielkogabarytowych, budowlanych i wraków istniej ącego zwi ązku komunalnego powinna prowadzi ć do pojazdów. rozszerzenia, w dalszej perspektywie czasowej, przez Zwi ązek zakresu prowadzonych działa ń - przej ęcie od 4) odzysk odpadów: wszystkich wyra Ŝaj ących tak ą ch ęć gmin zbiórki odpadów 1) wła ściwe zagospodarowanie selektywnie zmieszanych. zebranych odpadów poprzez konfekcjonowanie i Szczegółowe rozwi ązania zwi ązane z recykling. funkcjonowaniem sytemu gospodarki odpadami na terenie gminy Kozłowo w oparciu o model zwi ązkowy 5) unieszkodliwianie odpadów: przedstawiono poni Ŝej. 1) wła ściwe unieszkodliwienie odpadów nie nadaj ących si ę do dalszego zagospodarowania. 6.2. Gromadzenie odpadów

6) funkcjonowanie zgodnie z wydanymi decyzjami Pierwszym krokiem reorganizacji systemu eksploatacji istniej ących instalacji: gromadzenia odpadów jest obj ęcie tym systemem 1) przeprowadzenie zgodnie z obowi ązuj ącymi wszystkich wytwórców odpadów (mieszka ńców, podmioty wymogami formalno-technicznymi eksploatacji i gospodarcze). Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami zamkni ęcia istniej ącej lub nieczynnego powstaj ące odpady powinny by ć gromadzone selektywnie. składowiska odpadów. 6.2.1. Odpady zmieszane 7) podnoszenie świadomo ści ekologicznej - edukacja ekologiczna: Uzupełniaj ąc istniej ący system nale Ŝy d ąŜ yć do 1) prowadzenie edukacji w śród osób sytuacji kiedy obj ęci nim b ędą wszyscy mieszka ńcy odpowiedzialnych za planowanie i realizacje gminy, a tak Ŝe wszystkie podmioty gospodarcze gospodarki odpadami na terenie gminy, funkcjonuj ące na jej terenie. Proponuje si ę przyj ęcie 2) prowadzenie akcji informacyjno edukacyjnej w śród nast ępuj ących rozwi ąza ń: mieszka ńców gminy. - w zabudowie jednorodzinnej (dominuj ącej na terenie gminy) do zbiórki stosowa ć pojemniki 110/120 litrowe VI. SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY tak aby na ka Ŝde gospodarstwo ( średnio 4-o osobowe) KOZŁOWO przypadał jeden taki pojemnik; dotychczas wykorzystywane zbiorcze kontenery o pojemno ści Poni Ŝej przedstawiono propozycje kształtu systemu 7 m 3 nale Ŝy stopniowo zast ępowa ć pojemnikami gospodarki odpadami dla gminy Kozłowo. indywidualnymi (np. sołectwami) w miar ę mo Ŝliwo ści Zaproponowane rozwi ązania uwzgl ędniaj ą: finansowych, wycofywane kontenery mog ą one być - obecny stan gospodarki odpadami na terenie gminy, te Ŝ przesuwane do sezonowej obsługi obiektów - fakt przyst ąpienia gminy do Ekologicznego Zwi ązku rekreacyjnych lub podmiotów gospodarczych, Gmin „Działdowszczyzna”, proponowana wymiana pojemników podyktowana jest - obowi ązuj ące regulacje prawne oraz wytyczne wzgl ędami higieniczno sanitarnymi, harmonogram dotycz ące prowadzenia gospodarki odpadami na odbioru w okresach letnich powoduje, Ŝe w terenie powiatu, województwa i kraju. kontenerach KP-7 zachodz ą procesy gnilne; w przypadku rejonów gminy dotychczas nie obj ętych Realizacja przedstawionych poni Ŝej propozycji działa ń zbiórk ą odpadów pojemniki 110/120 litrowe nale Ŝy w poszczególnych elementach gospodarki odpadami wprowadza ć od samego pocz ątku, przyczyni si ę do poprawy jej istniej ącego stanu. - w zabudowie wielorodzinnej z uwagi na stosunkowo niewielk ą jej ilo ść do zbiórki odpadów zmieszanych 6.1. System gospodarki odpadami proponuje si ę stosowa ć równie Ŝ pojemniki 110/120 litowe, Ich ilo ść b ędzie uzale Ŝniona od liczby Zgodnie z wytycznymi polityki ekologicznej pa ństwa mieszka ńców zamieszkuj ących poszczególne bloki, zadania zwi ązane z gospodark ą opadami powinny by ć - podmioty gospodarcze działaj ące na terenie gmin realizowane w oparciu o struktury mi ędzygminne. Gmina gminy powinny posiada ć własne pojemniki do Kozłowo wst ępuj ąc do EZG „Działdowszczyzna” w gromadzenia wytwarzanych przez siebie odpadów, ich znaczmy stopniu w najbli Ŝszym czasie b ędzie realizowa ć wielko ść powinna by ć dostosowana do indywidualnych na swym terenie tak ą wła śnie polityk ę gospodarki przypadków. odpadami. Zestawienie liczby pojemników w poszczególnych Przekazanie obowi ązków z zakresu gospodarki typach zabudowy na terenie gminy w celu stworzenia odpadami Zwi ązkowi mo Ŝe nast ąpi ć w oparciu o art. 6a pełnego systemu zbiórki odpadów zmieszanych ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach. Na przedstawia tabela 12. jego podstawie Rada gminy mo Ŝe przej ąć od wła ścicieli nieruchomo ści wszystkie lub wybrane obowi ązki z zakresu gospodarki odpadami. W pierwszej kolejno ści Zwi ązkowi powinny zosta ć przekazane zadania z zakresu: - selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i odpadów organicznych,

Dziennik Urz ędowy - 2620 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Docelowa liczba pojemników niezb ędnych od obsługi - zbiórk ę (wspólnie z makulatur ą) opakowa ń zbiórki odpadów zmieszanych w poszczególnych typach wielowarstwowych tzw. tetrapaków, zabudowy na terenie gminy Kozłowo wg przyj ętych - rozbudow ę systemu uzupełniaj ącego w miejscach zało Ŝeń Tabela 12 publicznych i placówkach o światowych - zwi ększenie Zabudowa Zabudowa Miejscowo ść 1) 2) ilo ści punków, jednorodzinna wielorodzinna - wł ączenie od systemu selektywnej zbiórki odpadów Bartki 53 - Browina 14 - opakowaniowych z gospodarstw domowych tak Ŝe Cebulki 9 4 funkcjonuj ących na terenie gminy podmiotów Dziurdziewo 24 - gospodarczych. Prowadzona w nich selektywna Goł ębiewo 9 4 zbiórka powinna by ć realizowana w co najmniej takim Górowo 18 - Januszkowo 17 5 samym zakresie jak w gospodarstwach domowych tzn. Kadyki 3 - szkło, tworzywa sztuczne, makulatura oraz metale. Kamionki 22 - Rodzaj pojemników do zbiórki odpadów Kownatki 20 1 opakowaniowych w podmiotach gospodarczych b ędzie Kozłowo 140 18 Krokowo 32 - uzale Ŝniony od charakteru danej jednostki oraz ilo ści Lipowo 5 4 wytwarzanej frakcji danego surowca wtórnego. Mog ą Michałki 17 - to by ć zarówno specjalistyczne pojemniki jak równie Ŝ Niedanowo 45 - pojemniki wykorzystywane do zbiórki odpadów Pielgrzymowo 34 - Rogó Ŝ 38 - zmieszanych. Sarnowo 94 - Przyjmuj ąc proponowane rozszerzenie systemu Sątop 8 2 selektywnej zbiórko odpadów opakowaniowych konieczne Siemianowo 24 - rozstawienie odpowiedniej ilo ści wła ściwych pojemników Sławka Mała 22 - Sławka Wielka 24 6 (tabela 13) Szkotowo 49 6 Szkudaj 16 - Docelowa liczba pojemników (worków) w Szymany 22 - poszczególnych miejscowo ściach gminy Kozłowo w Turowo 21 - Turówko 25 2 systemie selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych Wa Ŝyny 21 - wg przyj ętych zało Ŝeń Tabela 13 Wierzbowo 20 - System uzupełniaj ący Zabudowa Zabudowa Wola 12 - Miejscowo ść 1) 2) 3) 4) Zabłocie Kozł. 12 - jednorodzinna wielorodzinna Wariant I Wariant II Zaborowo 28 - 1 2 3 4 5 Zakrzewko 10 - Bartki 1.908 - - - Zakrzewo 22 - Browina 495 1 - - Zakrzewo PGR 2 2 Cebulki 315 - - - Zalesie 27 - Dziurdziewo 846 1 - - RAZEM 954 55 Goł ębiewo 324 - - - 1) pojemniki 110/120 l 2) Górowo 648 2 - - pojemniki 1100 l Januszkowo 594 - - - Kadyki 90 - - - Wyliczon ą liczb ę pojemników nale Ŝy traktowa ć jako Kamionki 774 - - - orientacyjn ą. Rzeczywista ilo ść pojemników potrzebnych Kownatki 729 6 - - Kozłowo 5.040 - 2 3 do uzupełnienia według przyj ętych zało Ŝeń mo Ŝe si ę Krokowo 1.143 1 - - ró Ŝnic od wyliczonej w powy Ŝszej tabeli. Powodem tego Lipowo 189 - - - mo Ŝe by ć sytuacja gdy np. gospodarstwo domowe b ędzie Michałki 594 - - - składało si ę z 2 lub 3 osób. Niedanowo 1.611 - - - Pielgrzymowo 1.206 - - - Rogó Ŝ 1.359 - - 2 6.2.2. Odpady opakowaniowe Sarnowo 3.384 1 - 1 Sątop 288 - - - Obecnie na terenie gminy nie funkcjonuje system Siemianowo 864 - - - Sławka Mała 774 2 - - selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych. W zwi ązku Sławka Wielka 864 2 1 - z tym przy jego wprowadzaniu nale Ŝy uwzgl ędniaj ąc Szkotowo 1.755 - 1 2 zasady obowi ązuj ące w tym zakresie w EZG Szkudaj 585 - - 1 „Działdowszczyzna” tak aby był on z nim w jak Szymany 792 - - - Turowo 747 1 - - najwi ększym zakresie zgodny. Wprowadzany system Turówko 909 - - - powinien funkcjonowa ć o nast ępuj ące załoŜenia: Wa Ŝyny 756 - - - - w zabudowie jednorodzinnej zbiórka w oparciu o Wierzbowo 702 - - - system odbioru bezpo średniego w 120 litrowych Wola 414 - - - Zabłocie Kozł. 441 - - - plastikowych workach, zbierane byłyby szkło, Zaborowo 1.008 - - 1 makulatura i tworzywa sztuczne, ka Ŝde gospodarstwo Zakrzewko 351 - - - otrzymywałoby zestaw worków, które odbierane byłyby Zakrzewo 792 1 - - według ustalonego harmonogramu np. raz na miesi ąc, Zakrzewo PGR 72 - - - - w zabudowie wielorodzinnej zbiórka w oparciu o Zalesie 981 18 - - 34.344 36 4 10 system donoszenia z wykorzystaniem zestawów 1) zestawów worków (3 szt.) miesi ęcznie pojemników wielko pojemno ściowych 1100 l do zbiórki 2) zestawów pojemników 1100 l (3 szt.) 3) ogólnodost ępny - zestawów pojemników 1100 l (3 szt.) szkła, makulatury i tworzyw sztucznych, 4) - pojemniki 120 litrowe na szkło i plastik rozstawionymi w placówkach o światowych - pojemniki 120 l

w placówkach o światowych. 6.2.3. Odpady organiczne W dalszej perspektywie czasowej mo Ŝna rozwa Ŝyć, zgodnie z zamierzeniami Zwi ązku, rozbudow ę systemu Głównym źródłem powstawania odpadów selektywnej zbiórki surowców wtórnych o: organicznych na terenie gmin Kozłowo s ą gospodarstwa Dziennik Urz ędowy - 2621 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. domowe, oczyszczalnie ścieków, tereny zielone, na czy kontenery. Zbierałby on wyznaczone rodzaje których prowadzone s ą zabiegi piel ęgnacyjne oraz odpadów niebezpiecznych pochodz ących z niektóre podmioty gospodarcze i gospodarstwa rolne. gospodarstw domowych, takie jak: Podobnie jak w przypadku odpadów opakowaniowych - farby, lakiery, kleje, lepiszcze, Ŝywice i opakowania tak Ŝe system zbiórki odpadów organiczny na terenie po nich, gminy powinien by ć zgodny z zasadami obowi ązuj ącymi w - rozpuszczalniki, kwasy, alkalia i opakowania po EZG „Działdowszczyzna”. Zwi ązek prowadzi przy nich, składowisku w Zakrzewie pryzmowo-komorow ą - odczynniki chemiczne i fotograficzne i opakowania kompostowni ę osadów ściekowych, w której przetwarzane po nich, są odpady organiczne. W zwi ązku z powy Ŝszym - przeterminowane lekarstwa, wskazane aby: - zu Ŝyte tonery drukarek, - odpady organiczne (osady ściekowe) ze wszystkich - baterie jednorazowe, w tym alkaliczne, oczyszczalni ścieków na terenie gminy oraz odpady z - zu Ŝyte smary i oleje przepracowane, utrzymania terenów zielonych (trawa, li ście, gał ęzie) - - lampy fluorescencyjne i inne odpady zawieraj ące kierowane były do instalacji do ich odzysku rt ęć np. termometry, (kompostowni w Zakrzewie), - aerozole. - w zabudowie jednorodzinnej prowadzi ć zbiórk ę i przetwarzanie domowych odpadów organicznych w Zgodnie z przyj ętymi zasadami okresowych zbiórek oparciu o indywidualne, przydomowe kompostowniki, mieszka ńcy mogliby si ę pozbywa ć wymienionych - w zabudowie wielorodzinnej z uwagi na niewielk ą odpadów we wcze śniej ustalonych ilo ściach (ilo ściach liczb ę mieszka ńców w tym typie zabudowy nie odpowiadaj ących ich prawdopodobnemu wytworzeniu przewiduje si ę odr ębnego systemu zbiórki odpadów w gospodarstwie domowym np. do 5 puszek po organicznych. farbach czy 5 szt. świetlówek), - gromadzone w utworzonych na terenie gminy W dalszej perspektywie czasowej nale Ŝy rozwa Ŝyć członkowskich Zwi ązku Lokalnych Punktach mo Ŝliwo ść rozszerzenia systemu selektywnej zbiórki Gromadzenia Odpadów (w pierwszej kolejno ści przy bioodpadów o stworzenie systemu zbiórki odpadów zwi ązkowym składowisku w Zakrzewie oraz przy organicznych z podmiotów gospodarczych, które składowisku w Ciechanówku a w dalszej perspektywie zadeklaruj ą ch ęć przetwarzania swych odpadów w ka Ŝdej gminie członkowskiej). W punkcie tym organicznych w zwi ązkowej kompostowni (w przypadku mieszka ńcy mogliby odda ć na tych samych zasadach mo Ŝliwo ści technicznych). co w zbiórce okresowej wytworzone w gospodarstwie domowym odpady niebezpieczne (te same rodzaje i 6.2.4. Odpady niebezpieczne limity odpadów niebezpiecznych) poza terminem zbiórek okresowych, Podobnie jak pozostałe odpady tak Ŝe odpady - z uwagi na rolniczy charakter gminy uregulowaniu niebezpieczne powinny by ć zbierane w sposób powinna zosta ć tak Ŝe kwestia zbiórki i selektywny. Z racji na swoje wła ściwo ści fizyko-chemiczne unieszkodliwiania opakowa ń po środkach ochrony stanowi ą one realne zagro Ŝenie dla środowiska oraz ro ślin. Zgodnie z art. 16 ustawy o opakowaniach i zdrowia i Ŝycia człowieka. odpadach opakowaniowych cz ęść odpadów Z uwagi na fakt, Ŝe podmioty gospodarcze (w tym niebezpiecznych np. opakowania po środkach ochrony placówki słu Ŝby zdrowia i weterynarii) zmuszone s ą z ro ślin (pestycydy, herbicydy, insektycydy itp.) powinny mocy obowi ązuj ących przepisów prawnych prowadzi ć by ć zwracane bezpo średnio przez ich u Ŝytkowników odpowiedni ą ewidencj ę tego typu odpadów, a tak Ŝe do punków sprzeda Ŝy, w których zostały nabyte. post ępowa ć z nimi w sposób zapewniaj ący bezpieczne Zgodnie z przytoczon ą wy Ŝej ustaw ą sprzedawca ma gromadzenie i unieszkodliwianie (przekazywanie obowi ązek je przyj ąć zwracaj ąc pobraną kaucj ę. specjalistycznym firmom) poni Ŝej przedstawiono Jednocze śnie producent i importer zobowi ązany jest rozwi ązania zbiórki odpadów niebezpiecznych z na własny koszt odebra ć od sprzedawcy opakowania gospodarstw domowych. wielokrotnego u Ŝytku oraz odpady opakowaniowe po W pierwszej kolejno ści na terenie gminy Kozłowo substancjach niebezpiecznych, a które zostały winien zosta ć wprowadzony ju Ŝ funkcjonuj ący na terenie zwrócone prze ich u Ŝytkowników do sprzedawcy EZG „Działdowszczyzna” system zbiórki niektórych (art. 10 w/w ustawy). Zgodnie z zało Ŝeniami planu odpadów niebezpiecznych: wojewódzkiego opakowania po środkach ochrony - baterii - zbieranie w specjalnych pojemnikach ro ślin powinny by ć czasowo gromadzone tak Ŝe w rozstawionych na terenie gminy w placówkach Lokalnych Punktach Gromadzenia Odpadów. Zbiórk ą oświaty, urz ędach i du Ŝych sklepach, opakowa ń po nietoksycznych substancjach - padłych zwierz ąt - w ramach zawartego porozumienia stosowanych w rolnictwie (folie po nawozach np. typu firma wywozowa, b ędzie prowadzi ć obsług ę rolników z bigbag, folie po kiszonkach, itp.) mog ą by ć zbierane terenu gminy na zasadzie zgłoszenia telefonicznego, przez firm ę OSADUS i przekazywane do dalszego padłe zwierz ęta b ędą kierowane do zbiornicy padłych odzysku lub wykorzystywane na własne potrzeby, zwierz ąt w miejscowo ści Jabłonowo. - frakcj ą odpadów, które nale Ŝy unieszkodliwia ć ze szczególnym zachowaniem warunków ochrony Dodatkowo na terenie gminy konieczne b ędzie środowiska, a tak Ŝe zdrowia ludzi jest azbest. Azbest stworzenie tak Ŝe systemu selektywnej zbiórki pozostałych najcz ęś ciej wyst ępuje w postaci płyt azbestowo- odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych. cementowych słu Ŝą cych jako pokrycia dachów lub Powinny one by ć zbierane w nast ępuj ący sposób: elewacji budynków a tak Ŝe azbestowo-cementowych - w czasie okresowych zbiórek polegaj ących na tym i Ŝ w rur wodoci ągowych. Krajowy plan gospodarki okre ślonych dniach przez teren gminy przeje ŜdŜałby odpadami zakłada wymian ę elementów zawieraj ących specjalny pojazd (z firmy posiadaj ącej wymagane azbest na 30 lat czyli do 2032 r. Tempo usuwania zezwolenia na zbiórk ę i transport tego typu odpadów) azbestu b ędzie w du Ŝej mierze b ędzie zale Ŝało od wyposa Ŝony w odpowiednio zabezpieczone pojemniki mo Ŝliwo ści jego bezpiecznego składowania. W Dziennik Urz ędowy - 2622 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

województwie warmi ńsko-mazurskim planuje si ę - wykonanie prac demonta Ŝu i usuni ęcia wyrobów wybudowanie co najmniej 3 składowisk do zawieraj ących azbest z obiektu budowlanego - składowania azbestu oraz kwater i miejsc do wdro Ŝenie procedur „Wytwarzanie, pakowanie i czasowego gromadzenia na funkcjonuj ących oznakowanie odpadów zawieraj ących azbest” oraz obiektach oraz tworzenie miejsc czasowego „Odbiór odpadów zawieraj ących azbest” b ądź składowania odpadów azbestowych w gminach. Na „Transport odpadów zawieraj ących azbest” (w obszarze gmin członków EZG „Działdowszczyzna” taki przypadku je śli sama prowadzi tak Ŝe transport punkt czasowego przetrzymania odpadów takich odpadów), zawieraj ących azbest mo Ŝna utworzy ć przy - sporz ądzenie „Karty ewidencji odpadów” oraz planowanej sortowni odpadów w Działdowie. Z uwagi „Karty przekazania odpadów”, na udowodnion ą szkodliwo ść azbestu (dostanie si ę - przedstawienie wła ścicielowi obiektu dowodu jego pyłków do dróg oddechowych powoduje prawidłowego wykonania prac oczyszczenia nakłuwanie p ęcherzyków płuc) azbest został zaliczony azbestu. do substancji szkodliwych dla zdrowia. Sposoby post ępowania z wyrobami zawieraj ącymi azbest Równocze śnie w listopadzie 2003 r. ukazało si ę okre ślono w rozporz ądzeniu Ministra Gospodarki, Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobów i Społecznej w sprawie wymaga ń w zakresie warunków bezpiecznego u Ŝytkowania i usuwania wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wyrobów zawieraj ących azbest (z 2 kwietnia 2004 r.). wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w Zgodnie z tym rozporz ądzeniem koszt usuni ęcia których był lub jest wykorzystywany azbest. wyrobów zawieraj ących azbest z powodu Rozporz ądzenie to okre śla: nadmiernego zu Ŝycia ponosi wła ściciel obiektu. Z - wymagania w zakresie wykorzystywania i uwagi na wła ściwo ści azbestu oraz obowi ązuj ące przemieszczania azbestu lub wyrobów zawieraj ących regulacje prawne usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest oraz oznaczania miejsc ich wyst ępowania, azbest podlega wielu uwarunkowaniom. Wła ściciel lub - wymagania w zakresie wykorzystywania i zarz ądca obiektów winien: oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których był lub - sporz ądzi ć przegl ąd techniczny wyrobów jest wykorzystywany azbest lub wyroby zawieraj ące zawieraj ących azbest, na podstawie tego azbest, przegl ądu sporz ądza si ę Ocen ę stanu i mo Ŝliwo ści - wymagania techniczne jakie nale Ŝy spełni ć przy bezpiecznego u Ŝytkowania wyrobów zawieraj ących wykorzystywaniu i przemieszczaniu wyrobów azbest, ocen ę t ę przejmuje powiatowy inspektor zawieraj ących azbest oraz przy wykorzystywaniu i budowlany, który informuje starostwa powiatowe oczyszczaniu instalacji lub urz ądze ń, w których był lub oraz urz ędy gminy o przej ętych protokołach ocen, jest wykorzystywany azbest lub wyroby zawieraj ące - dokona ć identyfikacji rodzaju azbestu przez azbest, laboratorium wykonuj ące takie badania oraz - sposób oznaczania instalacji lub urz ądze ń, w których oszacowa ć ilo ści wyrobów zawieraj ących azbest, był lub jest wykorzystywany azbest lub wyroby - zgłosi ć co najmniej 30 dni przed planowanym zawieraj ące azbest oraz pomieszcze ń, w których si ę rozpocz ęciem robót wła ściwemu organowi one znajduj ą, administracji architektoniczno-budowlanej zamiaru - sposób inwentaryzowania azbestu lub wyrobów rozpocz ęcia robót z zaznaczeniem, Ŝe usuwane zawieraj ących azbest, w miejscach ich będą wyroby zawieraj ące azbest, wykorzystywania, - uzyska ć pozwolenie na budow ę (wykonywanie) - form ę, układ i terminy przedkładania informacji: prac remontowo-budowlanych zwi ązanych z - rodzaju, ilo ści i miejscach wyst ępowania wytwarzaniem odpadów niebezpiecznych. wykorzystywanych wyrobów zawieraj ących azbest, - instalacjach i urz ądzeniach, w których był lub jest Usuwaniem odpadów zawieraj ących azbest powinny wykorzystywany azbest lub wyroby zawieraj ące zajmowa ć si ę tylko przedsi ębiorstwa posiadaj ące azbest, odpowiednie pozwolenia, a tak Ŝe sprz ęt techniczny - czasie i sposobie usuwania azbestu lub wyrobów oraz przeszkolonych pracowników. Do obowi ązków zawieraj ących azbest, takiej firmy nale Ŝy mi ędzy innymi: - czasie i sposobie zast ąpienia azbestu i wyrobów - przygotowanie planu organizacji i technologii zawieraj ących azbest innymi substancjami i wykonywania prac przy usuwaniu wyrobów wyrobami, mniej szkodliwymi dla środowiska, zawieraj ących azbest, - przypadki i terminy, w których powinny by ć - opracowanie i zło Ŝenia do wła ściwego starosty oczyszczone instalacje lub urz ądzenia, w których był wniosku o wydanie zezwolenia na wytwarzanie i lub jest wykorzystywany azbest lub wyroby transport odpadów niebezpiecznych zawieraj ących zawieraj ące azbest. azbest, - zawarcia umów - je śli sama nie prowadzi prac w 6.2.5. Odpady wielkogabarytowe, z sektora budowlanego, tym zakresie, z: wraki samochodowe - firm ą transportuj ącą zdemontowane wyroby z placu budowy na składowisko odpadów Z uwagi na charakter tych odpadów (du Ŝy ci ęŜ ar, du Ŝa niebezpiecznych, obj ęto ść ) wymagaj ą one prowadzenia specjalnych - zarz ądzaj ącym składowiskiem odpadów systemów ich zbiórki. Dla gminy Kozłowo zgodnie z niebezpiecznych na składowanie usuni ętych przyj ętymi przez EZG „Działdowszczyzna” zało Ŝeniami wyrobów zawieraj ących azbest, proponuje si ę: - firm ą wykonuj ącą badania monitoringowe - zbiórk ę odpadów wielkogabarytowych z gospodarstw powietrza na wykonanie wymaganych kresowych domowych w czasie zbiórek okresowych. Zbierane bada ń (przy usuwaniu azbestu o powierzchni byłyby tylko te odpady wielkogabarytowe, które powy Ŝej 500 m 2). powstaj ą w gospodarstwach domowych (stare meble, sprz ęt RTV, lodówki itp.). W wyznaczony dzie ń Dziennik Urz ędowy - 2623 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

mieszka ńcy mogliby te przedmioty (uszkodzone lub - odpady zmieszane - do chwili zako ńczenia niepotrzebne) wystawi ć przed swoje posesje sk ąd eksploatacji na składowisko w Kozłowie a docelowo na byłyby zabierane; dodatkowo poza terminem zwi ązkowe składowisko w Zakrzewie, okresowych zbiórek mieszka ńcy mogliby si ę pozbywa ć - odpady organiczne - osady ściekowe z oczyszczalni tego typu odpadów w utworzonych Lokalnych Punktów ścieków, odpady organiczne z utrzymania terenów Gromadzenia Odpadów, w pierwszej kolejno ści w zielonych do kompostowni w Zakrzewie, Działdowie i Lidzbarku przy istniej ącej infrastrukturze - selektywnie zebrane odpady opakowaniowe (szkło, składowisk a docelowo w ka Ŝdej gminie, tworzywa sztuczne, makulatura, odpady - zbiórk ę odpadów z sektora budowlanego (głównie wielkogabarytowe, odpady z sektora budowlanego - gruzu i kamieni polnych) w specjalnie wyznaczonych do sortowni w Kurkach docelowo (po przeniesieniu) w miejscach - Lokalnych Punktach Gromadzenia Działdowie, Odpadów. Odpady tego typu mogłyby by ć dowo Ŝone lub, z którymi ma on podpisane odpowiednie przez mieszka ńców we własnym zakresie lub przez porozumienie (wraki samochodowe, odpady firmy wywozowe którym usługa taka została zlecona niebezpieczne). przez mieszka ńców. Punkt taki w pierwszej kolejno ści mógłby zosta ć utworzony Działdowie przy Jedyn ą grup ą odpadów, które nie byłyby zbierane planowanym przeniesieniu i rozbudowie sortowni z przez firm ę Zwi ązkow ą to odpady niebezpieczne. Ich Kurek, zbiórk ę nale Ŝy zleci ć firmie zewn ętrznej posiadaj ącej - zbiórk ę wraków samochodowych w specjalnie niezb ędny sprz ęt oraz pozwolenia. wyznaczonych punktach. Funkcje punktów zbiórki a jednocze śnie przerobu wraków samochodowych w 6.4. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ramach zwi ązkowego systemu mogłyby przej ąć działaj ące na terenie powiatu działdowskiego prywatne Zgodnie z planami wy Ŝszych rz ędów na terenie gminy firmy zajmuj ące si ę demonta Ŝem wraków Kozłowo nie przewiduje si ę powstania nowych instalacji samochodowych w Działdowie, Iłowie-Osadzie i do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W zwi ązku z Ciechanówku. faktem przyst ąpienia gminy Kozłowo do EZG „Działdowszczyzna” powinna ona korzysta ć z tego typu 6.3. Zbiórka i transport odpadów instalacji b ędących w zarz ądzaniu przez Zwi ązek lub takimi, z którymi ma on podpisane stosowne Obecnie na terenie gminy zbiórk ę odpadów porozumienia. zmieszanych prowadzi jedna firma prywatna. Jednocze śnie prowadzi ona tak Ŝe działalno ść poza 6.4.1. Odzysk odpadów obszarem gminy. W zwi ązku z faktem, Ŝe obecnie funkcjonuj ący system W ramach EZG „Działdowszczyzna” obecnie zbiórki działa sprawnie pod wzgl ędem logistycznym, a funkcjonuj ą dwie instalacje od odzysku odpadów: tak Ŝe deklarowan ą przez gmin ę ch ęć jego zachowania w sortownia surowców wtórnych w Kurkach oraz pryzmowo- obecnej formie proponuje si ę go nie zmienia ć. Warunkiem komorowa kompostownia osadów ściekowych w jednak b ędzie mo Ŝliwo ść obsługi przez dotychczas Zakrzewie. W instalacjach tych prowadzony jest odzysk i prowadz ącą zbiórk ę firm ę proponowanych rodzajów przetwarzanie poszczególnych frakcji odpadów zebranych pojemników - 110/120 litrowych. W przeciwnym przypadku w sposób selektywne na terenie gmin członkowskich. zbiórk ę b ędzie musiała przej ąć , po wymianie pojemników, Wraz z rozbudow ą systemu selektywnej zbiórki na firma dysponuj ąca wła ściwym sprz ętem. terenie gmin członkowskich a tak Ŝe przyst ąpieniem do Kwesti ą wymagaj ącą dopracowania jest tylko sprawa niego nowych gmin nale Ŝy przypuszcza ć, Ŝe zwi ększy si ę obj ęcia nim wszystkich mieszka ńców wg zało Ŝeń strumie ń odpadów kierowanych do odzysku w omówionych w punkcie 6.2.1. Obowi ązek wymienionych instalacjach. Spowoduje to tym samym wyegzekwowania na ka Ŝdym wytwórcy odpadów prawdopodobnie konieczno ść ich rozbudowy lub posiadania umowy na wywóz odpadów spoczywa na dosprz ętowienia. urz ędzie gminy. Sortownia surowców wtórnych w Kurkach - z uwagi na Z uwagi na realizowany na terenie Zwi ązku system ograniczone mo Ŝliwo ści rozbudowy sortowni na terenie zbiórki odpadów opakowaniowych - obsługa przez Kurek zakłada si ę jej przeniesienie i rozbudow ę na terenie zwi ązkow ą firm ę OSADUS system ten nale Ŝy rozszerzy ć miasta Działdowa. Przewiduje si ę, Ŝe sortownia zostanie tak Ŝe na obszar gminy Kozłowo. zlokalizowana na terenie dawnej, obecnie ju Ŝ nie W dalszej perspektywie czasowej proponuje si ę funkcjonuj ącej fermy tuczu przemysłowego. Przewidziany rozwa Ŝenie mo Ŝliwo ści przekazania obowi ązku zbiórki teren posiada pełne uzbrojenie w niezb ędne media, pod odpadów zmieszanych EZG „Działdowszczyzna”. W sortowni ę przewidziano ok. 5 ha powierzchni. Do sortowni przypadku proponowanego zwi ększonego zakresu zada ń maj ą by ć przeniesione wszystkie urz ądzenia dotychczas EZG najbardziej wskazanym rozwi ązaniem byłaby wykorzystywane w sortowni w Kurkach: belownica, realizacja tych obowi ązków przez firm ę OSADUS lub kruszarka. Jednocze śnie planuje si ę zamontowanie innym firmom działaj ącym na terenie gmin Zwi ązku. prostej czterostanowiskowej linii sortowniczej Oprócz zbiórki odpadów zmieszanych, Zwi ązkowa firma (z mo Ŝliwo ści ą dalszej rozbudowy). Przy sortowni transportowa (OSADUS) zajmowałaby si ę tak Ŝe przewiduje si ę tak Ŝe utworzenie punktu demonta Ŝu zbieraniem i transportem odpadów wielkogabarytowych i odpadów wielkogabarytowych i drewnianych, składowania budowlanych. odpadów z sektora budowlanego oraz miejsce Niezale Ŝnie od podmiotu(-ów) ostatecznie tymczasowego składowania wyrobów zawieraj ących realizuj ącego zbiórk ę odpadów zmieszanych, wszystkie azbest. odpady zebrane powinny by ć kierowane do odzysku i W ramach koncepcji modernizacji i rozbudowy unieszkodliwienia w instalacjach zarz ądzanych przez funkcjonuj ącej kompostowni osadów ściekowych w Zwi ązek: Zakrzewie przewiduje si ę nast ępuj ące rozwi ązania: - zadaszenie obecnych sektorów I i II kompostowni wiat ą o konstrukcji stalowej o minimalnej wysoko ści Dziennik Urz ędowy - 2624 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

5 m, szeroko ści 60-64 m, długo ści 90 m i powierzchni konieczne jest wykonanie dodatkowych warstw z zadaszenia - 5.800 m 2; przy zadaszeniu nale Ŝy gruntu mineralnego i humusu umo Ŝliwiaj ących rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść wykorzystania istniej ącej wiaty; przeprowadzenie rekultywacji biologicznej jednocze śnie na terenie obecnego sektora II wysypiska. wykonane zostan ą kanały dla potrzeb odprowadzenia 3. Odwodnieniu uszczelnionej powierzchni w celu nadmiaru wód odciekowych oraz napowietrzania przej ęcia spływaj ących wód opadowych i pryzm kompostowych, wyeliminowania mo Ŝliwo ści zalewania otaczaj ących - utwardzenie i zadaszenie obecnego sektora III terenów. kompostowni; przewiduje si ę utwardzenie tego sektora 4. Zapewnieniu bezpiecznego odprowadzenia nawierzchni ą betonow ą (jak w sektorze II) wraz z powstaj ącego w zdeponowanych odpadach biogazu odprowadzeniem wód do istniej ącej kanalizacji; - instalacja studni odgazowuj ących. zadaszenie sektora wiat ą o konstrukcji stalowej o minimalnej wysoko ści 5 m, szeroko ści 60-64 m, Rekultywacja biologiczna powierzchni wysypiska długo ści 80 m i powierzchni utwardzenia i zadaszenia polega ć b ędzie na wysianiu odpowiednich mieszanek traw - 4.800 m 2, i ro ślin motylkowych w celu stworzenia jednolitej warstwy - rozbudowa kompostowni w północno-wschodniej darni, na której w przyszło ści b ędą mogły rosn ąć krzewy i cz ęś ci działki Nr 141/8 na powierzchni około 1,8 ha, na drzewa. tym terenie przewiduje si ę utworzenie kolejnych W przypadku składowiska w Sarnowie z uwagi na sektorów kompostowni (wraz z drogami dojazdowymi), stosunkowo niewielk ą ilo ść odpadów oraz niewielk ą utwardzonych nawierzchni ą betonow ą wraz z odległo ść (ok. 20 km) od składowiska w Zakrzewie nale Ŝy odprowadzeniem wód opadowych do systemu rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść wybrania zgromadzonych i kanalizacji deszczowej a nast ępnie dalej przez zdeponowania ich na tym składowisku. Ten sposób osadnik i separator do odbiornika (rzeka Działdówka), likwidacji wysypiska pozwala na całkowite wyeliminowanie źródeł zanieczyszcze ń i przywrócenie terenu wysypiska Jednocze śnie przewiduje si ę uzupełnienie do poprzedniego stanu u Ŝytkowania. Jednak wybór tego wyposa Ŝenia technicznego kompostowni - zakup r ębaka wariantu b ędzie zale Ŝał od kosztów całej operacji. W do rozdrabniania organicznych odpadów pochodz ących z przypadku gdy byłyby one wi ększe od kosztów utrzymania terenów zielonych (gał ęzie). rekultywacji składowisko powinno zosta ć poddane Otrzymywany w wyniku prowadzonego procesu rekultywacji obejmuj ącej te same elementy co odzysku odpadów organicznych substrat humusowy składowisko w Kozłowie. powinien by ć wykorzystywany w pierwszej kolejno ści do zabiegów rekultywacyjnych na składowiskach w tym tak Ŝe W zwi ązku z brakiem perspektyw na dalsze składowisk na terenie gminy Kozłowo - Kozłowo i korzystanie przez gmin ę Kozłowo z własnego składowiska Sarnowo. gminnego w Kozłowie docelowo odpady z jej terenu powinny trafia ć na zwi ązkowe składowisko w Zakrzewie, 6.4.2. Unieszkodliwianie odpadów przewidzianego do obsługi gmin członkowskich.

W chwili obecnej na terenie gminy Kozłowo istniej ą W chwili obecnej eksploatowana kwatera składowiska dwie instalacje do unieszkodliwiania odpadów – w Zakrzewie ulega stopniowo całkowitemu wypełnieniu. składowiska odpadów: Zało Ŝenia modernizacji i rozbudowy składowiska - w Kozłowie - eksploatowane, pełni ące rol ę przewiduj ą: składowiska gminnego, z uwagi na niespełnienie przez - nawi ązanie do istniej ącej i projektowanej infrastruktury nie wymogów ochrony środowiska (brak technicznej składowiska i kompostowni, zabezpieczenia niecki składowiska, infrastruktury - wydzielenie trzech nowych kwater składowiska, ze technicznej, systemu monitoringu lokalnego) w celu wzgl ędu na wielko ść terenu do wykorzystania pod dalszej jego eksploatacji konieczne byłoby poniesienie rozbudow ę i ilo ść dowo Ŝonych odpadów, znacznych nakładów finansowych, z punktu widzenia - zaprojektowanie systemu drena Ŝu odcieków nowych ekonomicznego s ą one wielokrotnie wy Ŝsze od kwater z uwzgl ędnieniem istniej ącego zbiornika mo Ŝliwych do uzyskania korzy ści. W zwi ązku z tym bezodpływowego oraz przewidywanej lokalizacji składowisko to powinno by ć w jak najszybszym czasie oczyszczalni ścieków. zamkni ęte (planowane na rok 2007) i poddane rekultywacji, Nowe kwatery składowiska b ędą miały charakter - w Sarnowie - nieczynne dawne „dzikie” składowisko napowierzchniowo-wgł ębny i oznaczone b ędą numerami odpadów którego likwidacj ę przewidziano na 2006 r. od 2 do 4. W pierwszym etapie rozbudowy wykonana będzie kwatera Nr 2, po zako ńczeniu jej eksploatacji Nast ępstwem zamkni ęcie składowiska w Kozłowie składowisko zostanie rozbudowane o kwatery Nr 3 i 4. powinna by ć jego rekultywacja techniczna i biologiczna. Zakłada si ę, Ŝe: Rekultywacja techniczna polega ć b ędzie na: - kwatery formowane b ędą w obr ębie obwałowa ń powstałych z gruntu pozyskanego w wyniku 1. Odpowiednim ukształtowaniu powierzchni wysypiska kształtowania dna kwatery, umo Ŝliwiaj ącym swobodny spływu wód opadowych - formowanie obwałowa ń z nachyleniem wewn ętrznym poza teren zalegania odpadów. 1:3 a zewn ętrznym 1:2, 2. Uszczelnieniu ukształtowanej powierzchni przy - rz ędna poziomu koron kwater wyniesie pomocy materiału nieprzepuszczalnego. 160-162 m npm, Uszczelnienie to mo Ŝe mie ć charakter naturalny - - rz ędna poziom dna kwater wyniesie 155,27 - odpowiedniej mi ąŜ szo ści warstwa gruntu 156,00 m npm, słaboprzeouszczalnego np. gliny albo charakter - kwatera Nr 2 b ędzie miała powierzchni ę (na poziomie sztuczny - zastosowanie specjalistycznych korony) - 6.800 m 2 i pojemno ść geometryczn ą geomembran (folii) z tworzyw sztucznych, W obu (do poziomu korony) - 24.000 m 3, przypadkach poza wła ściw ą warstw ą uszczelniaj ącą Dziennik Urz ędowy - 2625 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

- kwatera Nr 3 b ędzie miała powierzchni ę (na poziomie - drena Ŝ nafoliowy wykonany z rur dwu ściennych korony) - 21.000 m 2 i pojemno ść geometryczn ą perforowanych z PEHD o średnicy wewn ętrznej (do poziomu korony) - 83.000 m 3, ∅ 200 mm. - kwatera Nr 4 b ędzie miała powierzchni ę (na poziomie korony) - 19.000 m 2 i pojemno ść geometryczn ą Drena Ŝ uło Ŝony zostanie ze spadkami 5% na (do poziomu korony) - 67.000 m 3. podsypce z piasku drobnego o grubo ści 10 cm w obsypce filtracyjnej ze Ŝwiru o uziarnieniu ∅ 16-32 mm. Dla zwymiarowania czasu eksploatacji nowych kwater Wyprowadzenie ci ągów drenarskich poprzez uszczelnione składowiska przyj ęto średnioroczne dostawy odpadów na skarpy obwałowa ń przewiduje si ę wykonać ruroci ągiem 3 poziomie 30.000 m /rok (niezag ęszczonych). Podstawowe pełnym z PEHD o średnicy ∅ 200 mm. Ci ągi drenarskie parametry techniczno-eksploatacyjne projektowanych wyprowadzone z kwatery Nr 2 wł ączone b ędą do kwater przedstawia tabela 14. istniej ących studni rewizyjnych na szczelnym zbiorczym ruroci ągu odcieku ∅ 200 mm z odpływem do Zestawienie podstawowych parametrów kwater przy funkcjonuj ącej przepompowni i dalej do istniej ącego planowanej rozbudowie składowiska w Zakrzewie bezodpływowego zbiornika odcieku. W przypadku Tabela 14 projektowanych kwater Nr 3 i Nr 4 przewiduje si ę Okres Obj ęto ść Pojemno ść Średnia eksploatacji odprowadzenie odcieku do nowej przepompowni i dalej do Pow. kwatery z kwatery z Pow. dna wysoko ść kwater z Nr kwatery uwzgl. uwzgl ędnieniem przewidywanej w północnej cz ęś ci terenu oczyszczalni kwatery składowania uwzgl. gór ą ko ńcowej zag ęszczania odpadów zag ęszczania ścieków. Wariantowo przewidziano równie Ŝ skierowane wierzchowiny n = 3,5 n=3,5 odcieku z kwater Nr 3 i 4 do istniej ącego zbiornika [m 2] [m 2] [m] [m 3] [m 3] [lata] 2 6.800 1.900 5,5 60.500 211.750 7,1 odcieku. Wi ąza ć b ędzie si ę to jednak z konieczno ści ą 3 21.000 13.000 4,9 223.000 780.500 26,0 zmniejszenia pojemno ści tych kwater. Nale Ŝy doda ć, Ŝe 4 19.000 10.090 4,7 197.000 689.500 23,0 46.800 24.990 480.500 1.681.750 56,1 na etapie wykonywania projektu budowlanego kwatery Nr 4 nale Ŝy rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść zwi ększenia jej Przy uwzgl ędnieniu zag ęszczania składowanych powierzchni w kierunku południowo-wschodnim i odpadów kompaktorem (współczynnik zag ęszczenia powi ązania z kwaterami Nr 1 i Nr 2. Wi ąza ć si ę to b ędzie n = 3,5) w nowej kwaterze Nr 2 mo Ŝna zgromadzi ć z konieczno ści ą likwidacji lub zabezpieczenia obecnie 211.750 m 3 odpadów. Zatem mo Ŝe by ć ona funkcjonuj ącego zbiorczego ruroci ągu odcieku. eksploatowana przez okres około 7 lat. Jednocze śnie W pierwszym etapie eksploatacji nowych kwater nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe do wykorzystania pozostaje równie Ŝ składowiska przewiduje si ę bierny sposób odgazowania obj ęto ść obecnie eksploatowanej kwatery Nr 1 do nowych kwater Nr 2-4 w postaci pionowych studni przewidywanej wierzchowiny. Obj ęto ść ta wynosi odgazowuj ących - 3 studnie na kwaterze Nr 2, 6 studni na 72.000 m 3, co przy uwzgl ędnieniu zag ęszczania pozwala kwaterze Nr 3 oraz 5 studni na kwaterze Nr 4. Ka Ŝda taka na zgromadzenie 252.000 m 3 odpadów (czas eksploatacji studnia składa si ę z prefabrykowanej płyty betonowej, na - 8,4 lat). której układa si ę rur ę stalow ą o długo ści 1,2 m i średnicy Przedłu Ŝenie okresu eksploatacji składowiska mo Ŝna 823/11 mm. Studnie odgazowuj ące wypełnione b ędą osi ągn ąć przez wprowadzenie na szerok ą skal ę innych tłuczniem kamiennym 20/40 mm oraz posiada ć b ędą elementów kompleksowego systemu zagospodarowania uchwyty umo Ŝliwiaj ące ich podnoszenie w miar ę odpadów w tym przede wszystkim segregacji odpadów. wypełniania si ę kwater składowiska. Po wypełnieniu Istniej ące warunki gruntowo-wodne nie wymagaj ą kwater składowiska odpadami przewiduje si ę odwodnienia terenu przewidzianego pod nowe kwatery zainstalowanie na kwaterach składowiska instalacji składowiska. Uszczelnienie nowych kwater składowiska słu Ŝą cej do odprowadzenia powstaj ącego gazu odpadów komunalnych w Zakrzewie b ędzie spełnia ć składowiskowego. W zale Ŝno ści od składu powstaj ącego zapisy zawarte w obowi ązuj ącym rozporz ądzeniu Ministra w przyszło ści gazu b ędzie on wykorzystywany Środowiska z 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych energetycznie lub spalany w pochodni. wymaga ń dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i Wył ączenie z u Ŝytkowania planowanych do zamkni ęcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne zamkni ęcia składowisk nakłada na zarz ądzaj ącego typy składowisk odpadów. W nawi ązaniu do zapisów § 5 przeprowadzenie zabiegów rekultywacyjnych. Działania te rozporz ądzenia przewiduje si ę nast ępuj ący schemat powinny by ć poprzedzone sporz ądzeniem wła ściwych uszczelnienia dna i skarp projektowanych kwater: projektów rekultywacji okre ślaj ących terminy i sposób - sztuczna bariera geologiczna składaj ącą si ę z warstwy realizacji tych działa ń. Do zabiegów rekultywacyjnych uszczelnienia mineralnego o mi ąŜ szo ści 0,5 m oraz składowisk na terenie gminy Kozłowo w pierwszej maty bentonitowej; bariera ta zapewnia kolejno ści powinien by ć wykorzystywany substrat przepuszczalno ść na poziomie k ≤ 1,0 x 10 -9 m/s, humusowy wytwarzany w zwi ązkowej kompostowni w - izolacja syntetyczna w postaci geomembrany (folii) Zakrzewie. PEHD grub. 2,0 mm, b ędąca uzupełnieniem sztucznej bariery geologicznej. Elementem jaki powinien tak Ŝe funkcjonowa ć w rozbudowywanym systemie gospodarki odpadami jest Uszczelnione dno i skarpy kwater przykryte zostan ą Lokalny Punk Gromadzenia Odpadów. Docelowo Punkt warstwa geowłókniny o gramaturze 400 g/m 2 oraz taki powinien powsta ć na terenie ka Ŝdej z gmin Zwi ązku. warstwą ochronno-drena Ŝow ą wykonan ą z materiału Byłby on wyposa Ŝony w szereg pojemników (kontenerów) Ŝwirowo-piaszczystego o współczynniku filtracji do poszczególnych rodzajów odpadów. Do punktu tego k > 1 x 10 -4 m/s oraz mi ąŜ szo ści 0,5 m. odpady mogliby dostarcza ć mieszka ńcy w ilo ściach System drena Ŝu wód odciekowych powstaj ących w przekraczaj ących pojemno ść stosowanych w selektywnej nowych kwaterach składowiska b ędzie znajdował si ę na zbiórce pojemników czy poza terminem wyznaczonych zaprojektowanej izolacji syntetycznej (geomembranie). zbiórek. Poza podstawowym zakresem zbieranych System ten składa si ę z nast ępuj ących elementów: odpadów opakowaniowych (szkło, tworzywa sztuczne, - warstwa drena Ŝowa z piasku o współczynniku filtracji makulatura) Punkt słu Ŝyłyby głównie do zbiórki i k ≥ 1 x 10 -4 m/s o grubo ści 0,5 m, czasowego przetrzymania odpadów niebezpiecznych, Dziennik Urz ędowy - 2626 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. wielkogabarytowych, z sektora budowlanego oraz 2. Zwi ększenie ilo ści odzyskiwanych i przetwarzanych organicznych (z ogrodów i terenów zielonych). Punkt taki surowców wtórnych. powinien posiada ć odpowiednie wyposa Ŝenie techniczne, 3. Likwidacje dzikich wysypisk odpadów. całodobowy dozór oraz by ć obsługiwane przez 4. Powstanie trwałych grup mieszka ńców, przeszkolonych pracowników. Nast ępowałoby w nim tak Ŝe współpracuj ących z samorz ądem lokalnym, zagospodarowywanie odpadów wielkogabarytowych podejmuj ących nowe wyzwania w zakresie edukacji (rozdział na poszczególne frakcje) oraz odpadów z ekologicznej. sektora budowlanego (rozdrobnienie). Frakcje nie 5. Zwi ększenie sprzyjającego nastawienie nadaj ące si ę do dalszej przeróbki byłyby deponowane na społeczno ści lokalnej do zagadnie ń wła ściwej funkcjonuj ących składowiskach. Pierwszy taki punkt gospodarki odpadami. proponuje si ę utworzy ć przy sortowni w Działdowie i składowisku w Ciechanówku. 7.2. Powiatowe Centrum Edukacji Ekologicznej

VII. ZAŁO śENIA SYSTEMU EDUKACYJNO- Realizuj ąc na terenie gminy Kozłowo edukacj ę INFORMACYJNEGO ekologiczn ą, nale Ŝy pami ęta ć, ze bez aktywnego udziału społecze ństwa i współpracy z władzami lokalnymi nie Edukacja ekologiczna znalazła stosown ą rang ę będzie mo Ŝliwe rozwi ązanie problemów ekologicznych, zarówno w Konstytucji RP (art. 5 i 74) jak i sektorowych czyli wdra Ŝanie zasad zrównowa Ŝonego rozwoju. uregulowaniach prawnych, przede wszystkim w ustawach: Głównym bowiem celem edukacji ekologicznej jest zmiana Prawo ochrony środowiska, o ochronie przyrody i w zachowa ń na proekologiczne wszystkich grup ustawie o systemie o światy. społecznych. Zapisy dotycz ące zasady uspołeczniania polityki Dlatego dla prawidłowego funkcjonowania kampanii ekologicznej poprzez stworzenie warunków do udziału edukacji społecze ństwa zwi ązanej z wdra Ŝaniem obywateli, grup społecznych i organizacji w procesie zrównowa Ŝonego rozwoju na terenie gminy niezb ędna jest kształtowania modelu zrównowa Ŝonego rozwoju znalazły sprawna koordynacja wszystkich działa ń edukacyjnych. si ę w II Polityce Ekologicznej Pa ństwa, przyj ętej przez W zwi ązku z przyst ąpieniem gminy Kozłowo do EZG Sejm RP w 2001 r. „Działdowszczyzna” prowadzenie działalno ści w zakresie Tak Ŝe w wyniku realizacji ustale ń Agendy 21 powstał edukacji ekologicznej na terenie gminy proponuje się w 2000 r dokument stworzony przez MEN i MO ŚZNiL, pn. powierzy ć istniej ącemu ju Ŝ Działdowskiemu Centrum Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej. Zostały w nim Edukacji Ekologicznej w Działdowie (DCEE). Zostało ono okre ślone cele, z których do podstawowych nale Ŝą miedzy przewidziane do realizacji tych zada ń na terenie Zwi ązku. innymi, upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich Dotychczas zajmuje si ę ono głównie działaniami z sferach Ŝycia oraz wdro Ŝenie edukacji ekologicznej jako zakresu: edukacji interdyscyplinarnej. Na podstawie postanowie ń - wydawniczego - opracowywanie i wydawanie tego dokumentu powinna by ć realizowana edukacja zeszytów ekologicznych, które wykorzystywane s ą ekologiczna na obszarach jednostek samorz ądowych. pó źniej przez nauczycieli w czasie prowadzenie zaj ęć szkolnych, 7.1. Potrzeba edukacji ekologicznej - współorganizacji masowych akcji ekologicznych. Oprócz ju Ŝ prowadzonego zakresu działa ń wskazane Edukacja środowiskowa (edukacja ekologiczna) jest jest aby Centrum zaj ęło si ę koordynacj ą i wspieraniem ju Ŝ koncepcj ą kształcenia i wychowywania społecze ństwa w podj ętych działa ń edukacyjnych przez poszczególne duchu poszanowania środowiska przyrodniczego zgodnie gminy Zwi ązku czy instytucje (np. EZG, Welski Park z hasłem „my śle ć globalnie, działa ć lokalnie". Wa Ŝnym Krajobrazowy), a tak Ŝe inicjowanie nowych przedsi ęwzi ęć elementem jest ł ączenie wiedzy przyrodniczej z w tej dziedzinie. humanistyczn ą oraz działaniami praktycznymi. Z chwil ą skoordynowania wszystkich działa ń oraz Obejmuje ona przedstawianie we wszystkich opracowania dalszych wspólnych przedsi ęwzi ęć Centrum działaniach tematyki z zakresu ochrony i kształtowania powinno tak Ŝe przej ąć zadania zwi ązane z środowiska. Musi dociera ć do wszystkich grup wiekowych pozyskiwaniem środków na zaplanowane działania. i społecznych. W zwi ązku z tym wa Ŝne jest znalezienie Działania edukacyjne prowadzone przez Dziadowskie odpowiednich środków przekazu tak, aby w najprostszy i Centrum Edukacji Ekologicznej powinny obj ąć trzy najskuteczniejszy sposób przekazywa ć informacj ę zasadnicze segmenty: ekologiczn ą. 1) edukacj ę ekologiczn ą obejmuj ącą decydentów Uwzgl ędniaj ąc konieczne zró Ŝnicowanie form i tre ści (pracowników samorz ądowych: wójtów, sołtysów i przekazu, mo Ŝna przyj ąć podział mieszka ńców na cztery radnych), oraz osoby maj ące przekazywa ć informacje główne grupy, do których trafia ć b ędą odpowiednio pozostałym grupom społecznym (nauczyciele, przygotowane formy edukacyjne: dziennikarze, ksi ęŜ a, pracownicy słu Ŝb komunalnych), - pracowników samorz ądowych gminy (zarz ąd i 2) edukacj ę ekologiczn ą dzieci i młodzie Ŝy opart ą na pracownicy urz ędów, sołtysi), ścisłej współpracy z placówkami o światy, - nauczycieli i dziennikarzy, 3) edukacj ę ekologiczn ą dorosłych członków - dzieci i młodzie Ŝ, społeczno ści lokalnych, realizowan ą mi ędzy innymi - dorosłych mieszka ńców. przez polityk ę medialn ą oraz prowadzenie okresowych Nale Ŝy równocze śnie wyznaczy ć cele i efekty, z akcji ekologicznych obejmuj ące wszystkich zakresu gospodarki odpadami, jakie ma przynie ść mieszka ńców np. „Sprz ątanie Świata”, wystawy, prowadzona akcja edukacyjno-informacyjna. S ą nimi konkursy, festyny. przede wszystkim: 1. Daj ące si ę zmierzy ć, ograniczenie masy odpadów 7.2.1. Sposoby prowadzenia akcji edukacyjnej wytwarzanych przez gospodarstwa domowe, a tym społecze ństwa samym wydłu Ŝenie okresu wykorzystania składowiska odpadów. 7.2.1.1. Decydenci

Dziennik Urz ędowy - 2627 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Do pierwszej grupy decydentów nale Ŝy zaliczy ć będą kształtowa ć tak Ŝe model konsumpcyjny w rodzinie. przede wszystkim wójta, sołtysów oraz radnych. Do nich w Dzi ęki temu podczas zakupów b ędą wybierane np. du Ŝej mierze nale Ŝy podejmowanie działa ń z zakresu opakowania wielokrotnego u Ŝytku. planowania, programowania i rozwoju. Przekładaj ą si ę Edukacja ekologiczna dzieci i młodzie Ŝy w du Ŝej one pó źniej na działania inwestycyjne i organizacyjne, mierze powinna opiera ć si ę na placówkach o światowych zwi ązanych z ochron ą środowiska na obszarze gminy. W wszystkich szczebli. Z uwagi na brak odr ębnego zwi ązku z tym umocowaniem organizacyjnym osoby te przedmiotu obejmuj ącego tylko zagadnienia edukacji powinny zosta ć przeszkolone w pierwszej kolejno ści. ekologicznej tre ści te powinny by ć wł ączane w Wła ściwy poziom ich świadomo ści ekologicznej oraz realizowane w ramach programów nauczania dla zrozumienie zasad rz ądz ących si ę zrównowa Ŝonym poszczególnych grup wiekowych. Dotyczy to wi ększo ści rozwojem, pozwoli na łatwiejsze wprowadzanie nauczanych przedmiotów. Powinny to by ć krótkie niezb ędnych działa ń. „wtr ącenia” w ramach danego przedmiotu np. fizyki, Elementami edukacji ekologicznej w śród tej grupy chemii, geografii, matematyki. Dodatkowo wskazane powinny by ć organizowane dla nich spotkania ze po świ ęcenie np. jednej godziny wychowawczej w specjalistami, udział w konferencjach i szkoleniach, miesi ącu tylko (lub w wi ększo ści) na zagadnienia konsultacje z praktykami, którzy realizuj ą podobne zwi ązane z edukacja ekologiczn ą. zadania z zakresu zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony Poza przekazywaniem tre ści ekologicznych w czasie środowiska na własnym terenie. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe lekcji konieczne jest wła śnie w stosunku do dzieci i akcja edukacyjna prowadzona w śród decydentów nie młodzie Ŝy zastosowanie tak Ŝe innych form przekazu. mo Ŝe mie ć charakteru jednostkowego. Powinna by ć Powinny to by ć ró Ŝnego rodzaju konkursy np. rywalizacje prowadzona w sposób cykliczny (uwzgl ędniaj ąca miedzy klasami czy szkołami, wycieczki np. na pozostałe obowi ązki wynikaj ące z pełnionych przez te składowisko, kompostowni czy sortowni odpadów, osoby funkcji) zapewniaj ąca ci ągłe doskonalenie si ę i oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody, a dokształcanie tej grupy osób. jednocze śnie na miejsca dzikich wysypisk śmieci i Drug ą grup ą osób („decydenci po średni”), które wylewisk ścieków. powinny zosta ć obj ęte akcj ą edukacyjn ą w pierwszej Aby prowadzone działania edukacyjne w śród dzieci i kolejno ści s ą osoby, które z racji wykonywanego zawodu młodzie Ŝy przyniosły oczekiwane efekt niezb ędna jest maj ą cz ęsty kontaktu z szersz ą grupa mieszka ńców. Do ścisła współpraca z władzami samorz ądowymi. grupy tych osób nale Ŝy zaliczy ć mi ędzy innymi Przekazywane informacje powinny w du Ŝej mierze nauczycieli, dziennikarzy, ksi ęŜ y a tak Ŝe pracowników odnosi ć si ę do najbli Ŝszego otoczenia (miejsca słu Ŝb komunalnych. Prowadzenie w śród tej grupy osób zamieszkania) czyli gminy, powiatu. Przykłady wła ściwe edukacji powinno koncentrowa ć si ę na zorganizowaniu im oraz wymagaj ące zmiany powinny pochodzi ć z „własnego głównie cyklu spotka ń i szkole ń, a tak Ŝe zapewnienia podwórka”. Wymiernym efektem prowadzonej edukacji dost ępu do jak najszerszych zasobów materiałów będzie ostateczne wła śnie bowiem poprawa stanu literatury fachowej (czasopisma, periodyki, ksi ąŜ ki, środowiska na terenie własnej gminy czy powiatu. wydawnictwa multimedialne). Uzupełnieniem mogłyby by ć Nie ulega w ątpliwo ści, Ŝe nauczyciele i uczniowie, tak Ŝe wyjazdy terenowe pozwalaj ące przekona ć si ę otrzymuj ąc wsparcie gminy lub powiatu w tym zakresie, naocznie o wybranych zagadnieniach z tematyki ochrony mog ą i podejmuj ą w praktyce szereg działa ń na rzecz środowiska. Bardzo istotne jest aby w zaplanowanym środowiska lokalnego, które znacznie przekraczaj ą cyklu spotka ń znalazło si ę co najmniej jedno dotycz ące obowi ązki programowe szkoły. Dotyczy to zarówno form przekazywania informacji. Dotyczy to głównie osób wsparcia programowego jak i finansowego, maj ących bezpo średni kontakt z wi ększ ą liczb ą osób. przygotowywanych przez poszczególnych nauczycieli czy Nabyta wiedza powinna im ułatwi ć przekazywanie całe placówki szkolne działa ń. Komórk ą, która powinna informacji formy prowadzenie spotka ń czy wykładów, si ę zaj ąc koordynacj ą wszelkich kontaktów i działa ń przekonywania do własnego stanowiska. pomi ędzy samorz ądami a placówkami o światy powinno Istotne jest aby osoby, szczególnie z tej grupy, jako by ć DCEE. grupy du Ŝego zaufania społecznego, w sposób rzetelny Stosunkowo nieskomplikowanymi dla samorz ądów przedstawiały wszystkie aspekty planowanych do przykładami wspierania ekologicznych działa ń szkól jest wprowadzenia inwestycji czy zmian w zakresie zagadnie ń mi ędzy innymi współfinansowanie, wspólna organizacja i ochrony środowiska. Musz ą by ć przygotowani do pomoc merytoryczna w takich przedsi ęwzi ęciach jak: spotkania z ludzi o ró Ŝnym poziomie świadomo ści - organizacja Dnia Ziemi czy Światowego Dnia Ochrony ekologicznej i umie ć odpowiednio dostosowa ć form ę Środowiska, przekazywanych informacji. - prowadzenie programów autorskich czy innowacji pedagogicznych w szkołach, 7.2.1.2. Edukacja dzieci i młodzie Ŝy - programy edukacyjne np. zwi ązane z gospodarowaniem odpadami w gminie lub innym Prowadzenie edukacji ekologicznej w śród dzieci i realizowanym przez gmin ę przedsi ęwzi ęciem na rzecz młodzie Ŝy to najwa Ŝniejszy segment działa ń środowiska, edukacyjnych. Dzi ęki wyrobieniu w nich nawyków - konkursy zwi ązane z tematyk ą lokalnej gospodarki wła ściwego post ępowania w zakresie szeroko rozumianej odpadowej, ochrony środowiska, mo Ŝna si ę spodziewa ć, Ŝe - udział pracowników samorz ądowych w zaj ęciach wprowadzane inwestycje i zmiany, b ędą znajdowały terenowych klas b ądź kół przyrodniczych, w przychylniejsze przyzwolenie społecze ństwa. charakterze specjalistów, w zakresie okre ślonym Jak wynika z do świadcze ń dzieci i młodzie Ŝ mog ą sta ć tematem zaj ęć terenowych, si ę swoistym przeka źnikiem tre ści ekologicznych w swoich - udost ępnianie i popularyzacja informacji, w tym tak Ŝe rodzinach. Mog ą one „upomina ć” i nakłania ć rodziców do materiałów drukowanych, na temat zagro Ŝeń i wła ściwego post ępowania z odpadami powstaj ącymi w pro środowiskowych działa ń gminy (powiatu), celem gospodarstwie domowym, prowadzenia wła ściwej wspólnej edukacji mieszka ńców tego terenu, gospodarki wodno-ściekowej, itp. W pewnym stopniu - prenumerata czasopism przyrodniczych i poprzez sw ą świadomo ść ekologiczn ą dzieci i młodzie Ŝ ekologicznych, Dziennik Urz ędowy - 2628 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

- wzbogacanie bibliotek szkolnych w materiały mie ć charakter cykliczny np. przechodz ący z gminy do dydaktyczne przydatne w realizacji zagadnie ń gminy. Mo Ŝna do ich organizacji wykorzysta ć Gminne zwi ązanych z gospodarka odpadow ą, ekologi ą i Ośrodki Kultury czy remizy stra Ŝackie (wystawy) a tak Ŝe ochron ą środowiska, boiska czy sceny widowiskowe (festyny). - wspieranie programów i ekologicznych przedsi ęwzi ęć Nie nale Ŝy równie Ŝ zapomnie ć o ogólnopolskich szkół w niezb ędne pomoce naukowe wykorzystywane sezonowych „akcjach ekologicznych” np. Sprz ątanie podczas realizacji tych działa ń, Świata, Dni Ziemi, Dzie ń bez samochodu i inne. Stawiaj ą - współorganizacja z DCEE i Wojewódzkim O środkiem sobie one za cel szeroko rozumiana ochron ę środowiska, Metodycznym form doskonalenia nauczycieli (np. ostrzegaj ą przed zagro Ŝeniami, u świadamiaj ą szkodliwo ść warsztatowych) w zakresie edukacji ekologicznej. niektórych zachowa ń człowieka.

Przy prowadzeniu edukacji ekologicznej dzieci i 7.2.2. Społeczne kampanie informacyjne młodzie Ŝy (i nie tylko) zasadne jest tak Ŝe podj ęcie współpracy z ekologicznymi organizacjami Działdowskie Centrum Edukacji Ekologicznej w swych pozarz ądowymi tzw. NGO. Z współpraca taka przyczyni działaniach powinno poło Ŝyć du Ŝy nacisk na realizacj ę si ę do wzbogacenia zakresu merytorycznego szerokich kampanii edukacyjnych, których celem byłoby prowadzonych działa ń z drugiej za ś strony pozwoli na propagowanie idei zrównowa Ŝonego rozwoju. Realizacja obni Ŝenie jej kosztów. Wielokrotnie bowiem z racji swych takich zada ń prowadzona powinna by ć z wykorzystaniem działa ń statutowych organizacje te świadcz ą sw ą pomoc wszystkich lokalnie dost ępnych form. w formie nieodpłatnej. Do najwi ększych organizacji ekologicznych 7.2.2.1. Media w kampanii informacyjnej działaj ących na terenie całego kraju mo Ŝna zaliczy ć mi ędzy innymi: Lig ę Ochrony Przyrody, Polski Klub Niezb ędnym elementem pomy ślnego promowania Ekologiczny, Federacj ę Zielonych, Towarzystwo Ochrony zagadnie ń ekologicznych jest wsparcie prowadzonych Przyrody Salamandra. działa ń w środkach masowego przekazu poprzez realizacje odpowiedniej polityki medialnej. Media dzi ęki 7.2.1.3. Edukacja dorosłych znacznym mo Ŝliwo ściom oddziaływania, społecznego spełniaj ą wa Ŝną rol ę w kształtowaniu świadomo ści Edukacja osób dorosłych wymaga znalezienia proekologicznej. Wa Ŝne jest zatem nawi ązanie bliskiej wła ściwego sposobu kształtowania świadomo ści współpracy mediów z DCEE. Prowadzona wła ściwa ekologicznej. Specjalnie organizowane spotkania, polityka medialna ma na celu dotarcie z tre ściami wykłady, czy kluby dyskusyjne nie zawsze przynosz ą, ekologicznymi głownie do osób dorosłych. zamierzone rezultaty. Kr ąg odbiorców tego typu form W celu osi ągni ęcia po Ŝą danych efektów prowadzona edukacyjnych bywa bardzo zaw ęŜ ony (pojawiaj ą si ę tylko polityka medialna powinna by ć oparta w głównej mierze o zainteresowani). Z bada ń wynika, Ŝe na kształtowanie media lokalne, a tak Ŝe z racji znacznego wzrostu jego świadomo ści ekologicznej du Ŝy wpływ wywieraj ą media. znaczenia równie Ŝ o Internet. Przekazuj ą one wiedz ę na temat funkcjonowania, znaczenia i zagro Ŝeń przyrody, ale równie Ŝ informuj ą na Prasa lokalna bie Ŝą co o problemach i działaniach na rzecz ochrony środowiska. Dlatego te Ŝ współpraca z mediami (lokalna Współpracuj ąc z pras ą władze samorz ądowe za prasa, telewizja, radio) nie tylko poszerza znacznie kr ąg po średnictwem DCEE dysponuj ą specyficznymi formami edukowanych, ale tak Ŝe przekazuje tre ści ekologiczne edukowania społecze ństwa m. in. poprzez: wraz z informacjami o konkretnych działaniach. - Ogłoszenie. Poprzez t ę form ę w prosty, hasłowy Dobrze przeprowadzona edukacja w prasie lokalnej sposób mo Ŝna promowa ć np. o wprowadzanym ma na celu ukształtowanie świadomo ści mieszka ńców systemie segregacji odpadów. Ogłoszenie mo Ŝe przejawiaj ącej si ę w ich konkretnych działaniach zawiera ć informacje edukuj ące co do sposobów zwi ązanych z trosk ą o otaczaj ące ich najbli Ŝsze korzystania z pojemników na odpady. środowisko. Wa Ŝny jest równie Ŝ wybór odpowiednich - Wkładka informacyjna do gazety. Powinna zosta ć tre ści, poło Ŝenie szczególnego nacisku na u świadomienie, skonstruowana w formie ulotki/broszury tematycznej Ŝe pojedyncze zachowania ka Ŝdego z nas maj ą wielkie np. w zakresie gospodarki odpadami. Wkładka ma za znaczenie w zachowaniu czysto ści i estetyki całego zadanie informowa ć - jak unika ć wytwarzania powiatu, miasta czy wioski. Tre ści te nale Ŝy przekazywa ć odpadów, jak je segregowa ć, co robi ć, aby na kilkakrotnie stosuj ąc odmienne, interesuj ące formy składowisko trafiało jak najmniej śmieci. Ulotka ta przekazu. Edukacja ekologiczna w mediach, przede stanowiłaby wi ęc ABC kultury odpadowej, z któr ą wszystkim w prasie, jest stosunkowo prosta do powinni si ę zapozna ć mieszka ńcy gmin Zwi ązku. przeprowadzenia. Wymaga odpowiedniego przygotowania Pomo Ŝe ona równie Ŝ społecze ństwu szerzej spojrze ć dziennikarzy. na ró Ŝne aspekty produkcji odpadów i uzmysłowi ć jak Edukacja ekologiczna dorosłych powinna by ć mog ą temu przeciwdziała ć. Ta sama broszura poł ączona równie Ŝ z rozrywk ą społeczno ści lokalnych w powinna by ć równie Ŝ rozdana mieszka ńcom czasie której mog ą by ć równie Ŝ propagowane tre ści poszczególnych gmin tu Ŝ przed bezpo średnim ekologiczne. Imprezy takie jak festyny, wystawy, rozpocz ęciem segregacji odpadów (np. około miesi ąca konkursy, wycieczki, koncerty itp. zazwyczaj wcze śniej). przeznaczone s ą dla całych rodzin. Tym samym jest sposobno ść do wł ączanie dzieci w prezentacje Wskazane jest tak Ŝe aby na łamach lokalnej prasy ekologiczne i przekazywanie wiedzy rodzicom utworzy ć rubryk ę (stron ę) po świ ęcon ą szeroko rozumianej zaanga Ŝowanym w wyst ępy dzieci. Taki sposób ochronie środowiska. Publikowane byłyby tam artykuły edukowania dorosłych (rodziców) jest bardzo skuteczn ą po świ ęcone poszczególnym zagadnieniem ochrony form ą przekazywania tre ści ekologicznych. środowiska, w tym tak Ŝe gospodarki odpadami. Autorami W przypadku gmin Kozłowo jako członka Zwi ązku mog ą by ć zaproszeni specjali ści, przedstawiciele proponowane formy przekazu tre ści ekologicznych mog ą Dziennik Urz ędowy - 2629 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. pozarz ądowych organizacji ekologicznych czy władz Bezpo średnie dostarczanie wybranej grupie daje wi ększ ą samorz ądowych itp. gwarancj ę osi ągni ęcia zamierzonego celu. Istotn ą spraw ą jest aby kolporta Ŝ ulotek był Internet przeprowadzony przed podj ęciem konkretnych działa ń „technicznych”. Mieszka ńcy b ędą mieli wła ściwe Wa Ŝną inicjatyw ą słu Ŝą cą komunikacji społecznej i przygotowanie merytoryczne w chwili wprowadzanych informowaniu mieszka ńców o podejmowanych przez zmian. władze samorz ądowe działa ń jest wykorzystanie Kolportowane ulotki powinny zawiera ć tylko mo Ŝliwo ści jakie daje Internet. T ą drog ą istnieje du Ŝa najwa Ŝniejsze elementy wprowadzanych działa ń - pełen szansa dotarcia do młodzie Ŝy, w śród której Internet jest zakres informacji powinien by ć przekazany za coraz bardziej popularnym środkiem komunikacji. po średnictwem innych form przekazu. Ulotki winny - Strona www. Stworzenie strony internetowej wyja śnia ć i uzasadnia ć wprowadzane przedsi ęwzi ęcia a powi ązanej ze stron ą internetow ą DCEE, na której tak Ŝe przedstawia ć korzy ści z nich płyn ące znalazłyby si ę wszystkie bie Ŝą ce informacje dotycz ące Przekazywane tre ści powinny by ć zredagowane w zakresu ochrony środowiska. W przypadku tworzenia sposób jasny i skrótowy (najlepiej hasłowo) a forma ulotki strony internetowej nale Ŝy pami ęta ć o ograniczonym powinna by ć przejrzysta i czytelna. zasi ęgu oddziaływania tego medium. Nale Ŝy j ą uzupełni ć o informacje dotycz ące recyklingu i ochrony Festyny środowiska. Na stronie internetowej mo Ŝna równie Ŝ zamieszcza ć w porozumieniu z lokalnymi gazetami Festyn ma by ć w zało Ŝeniu imprez ą rodzinn ą, na której artykuły dotycz ące np. gospodarki wcze śniej spotykaj ą si ę wszyscy mieszka ńcy danej miejscowo ści. publikowane na ich łamach (w tradycyjnej, papierowej Oprócz typowej rozrywki w czasie trwania festynu mog ą wersji). by ć przekazywane mieszka ńcom tak Ŝe informacje - Poczta elektroniczna. Mo Ŝemy wysyła ć listy ekologiczne. Mog ą to by ć ró Ŝnego rodzaju konkursy: elektroniczne zawieraj ące informacje np. na temat sprawno ściowe, wiedzy z danej dziedziny itp. Wskazane selektywnej zbiórki odpadów do tych mieszka ńców aby proponowane formy edukacji poprzez zabaw ę gminy, którzy korzystaj ą z internetu. Dodatkowo anga Ŝowały w ni ą dzieci i rodziców. poczta elektroniczna daje mo Ŝliwo ść zgłaszania przez W trakcie trwania festynu mo Ŝna propagowa ć tre ści z internautów postulatów zwi ązanych z ochron ą szeroko rozumianej ochrony środowiska: środowiska do samorz ądu, np. do Działdowskiego - prezentacja gospodarstw agroturystycznych z terenu Centrum Edukacji Ekologicznej. Odpowiedzi na te gmin Zwi ązku, pytania mog ą by ć publikowane na stronie www lub w - warsztat ceramiki, lokalnej prasie. - wystawa zdrowej Ŝywno ści poł ączona z degustacj ą, - prezentacja miejscowego nadle śnictwa, Współpraca z mediami ma na celu uzyskanie - prezentacja parków krajobrazowych z terenu gmin aktywnego poparcia mieszka ńców dla realizowanych Zwi ązku, przez samorz ąd działa ń. Chodzi o tak ą profesjonaln ą - wystawa sadzonek drzew, krzewów, kwiatów, działalno ść z zakresu public relations, której celem jest nie - prezentacja literatury ekologicznej i prac plastycznych tylko przeforsowanie trudnych decyzji lecz przede zwi ązanych z ekologi ą, wykonanych przez młodzie Ŝ. wszystkim promowanie postaw prospołecznych. Promocja za po średnictwem mediów zachowa ń proekologicznych z VIII. HARMONOGRAM ZADA Ń KRÓTKO I zakresu gospodarki odpadami oraz ogólnie ochrony DŁUGOOKRESOWYCH środowiska, odgrywa bardzo wa Ŝną rol ę i jest jednym z podstawowych źródeł informacji. Dzi ęki pomocy mediów w Okre ślone dla gminy Kozłowo w rozdziale V cele i trakcie realizacji programu mo Ŝliwe b ędzie równie Ŝ kierunki działa ń maj ą doprowadzić do stworzenia przeprowadzenie rozmaitych akcji i kampanii sprawnie funkcjonuj ącego systemu gospodarki odpadami. edukacyjnych. Przyj ęty model gospodarki wynikaj ący z uwarunkowa ń formalnych, technicznych i ekonomicznych wyznacza do 7.2.2.2. Okresowe kampanie informacyjne realizacji konkretne zadania. Dzi ęki nim b ędzie mo Ŝliwe osi ągni ęcie wyznaczonych celów. Do najpopularniejszych i stosunkowo łatwych do W zwi ązku z szerokim zakresem koniecznych przeprowadzenia (współorganizacji) działa ń z zakresu przedsi ęwzi ęć zadanie te powinny by ć realizowane w kampanii informacyjnych przez DCEE nale Ŝy zaliczy ć sposób etapowy. W pierwszej kolejno ści te dzi ęki, którym akcj ę ulotkow ą, festyny. nast ąpi najszybsza poprawa dotychczasowego stanu gospodarki na terenie gminy - zadania krótkookresowe. W Akcja ulotkowa dalszej kolejno ści realizowane powinny by ć zadania, których wykonanie pozwoli na cało ściowe osi ągni ęcie, w Akcja ulotkowa to najpopularniejsza forma przekazu wyznaczonej perspektywie czasowej, zło Ŝonych celów tre ści ekologicznych. Jest ona zawsze wsparciem przy strategicznych - zadania długookresowe. wprowadzaniu konkretnych działa ń zwi ązanych z ochron ą Harmonogram realizacji poszczególnych zada ń, z środowiska. Z zało Ŝenia ulotki (broszury informacyjne) podaniem jednostek odpowiedzialnych za ich realizacje trafiaj ą bezpo średnio do adresatów czyli mieszka ńców. przedstawiono w tabeli 15 i 16.

Dziennik Urz ędowy - 2630 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Harmonogram zada ń krótkookresowych dla gminy Kozłowo na lata 2005 - 2008 Tabela 15 Cel strategiczny Przedsi ęwzi ęcie Zadania Realizacja Odpowiedzialny 1 2 3 4 5 Unikanie Uświadomienie ZADANIA WŁASNE Działdowskie Centrum powstawania społecze ństwu zasad 1. Przekazanie ogólnych informacji o zasadach funkcjonowania 2006 Edukacji Ekologicznej odpadów funkcjonowania systemu gminnego (zwi ązkowego) systemu gospodarki odpadami - druk (DCEE) gospodarki odpadami (w ulotek informacyjnych gospodarstwach 2. Przekazanie informacji o oczekiwanych efektach funkcjonowania EZG „Działdowszczyzna”, 2006 domowych, w podmiotach systemu gospodarki odpadami Wójt gospodarczych) 3. Uchwalenie nowego regulaminu porz ądku i czysto ści w gminach 2006 Rady Gmin uwzgl ędniaj ących selektywne gromadzenie odpadów 4. Informowanie o wynikach funkcjonowania systemu gospodarki EZG „Działdowszczyzna”, zadanie ci ągłe odpadami Wójt Promowanie technologii ZADANIA WŁASNE EZG „Działdowszczyzna”, małoodpadowych 1. Stworzenie punktu informacyjnego o mo Ŝliwo ściach 2007 Wójt Starostwo Powiatowe, wprowadzenia (zmiany) technologii małoodpadowych, „clean organizacje pozarz ądowe production” itp. ZADANIA KOORDYNOWANE 1. Opracowanie zasad pomocy (np. ulgi) podmiotom 2007 Starostwo Powiatowe, Wójt wprowadzaj ącym nowoczesne technologie małoodpadowe lub prowadz ących działania proekologiczne Ewidencjonowanie ZADANIA KOORDYNOWANE odpadów 1. Kontrola zgodno ści wytwarzanych odpadów z uzyskanymi zadanie ci ągłe Starostwo Powiatowe, WIO Ś zezwoleniami na wytwarzanie i składanymi informacjami 2. Ewidencja firm wywozowych i instalacji unieszkodliwiania zadanie ci ągłe Starostwo Powiatowe, WIO Ś odpadów - kontrola zezwole ń i funkcjonowania 3. Wprowadzenie jednolitego systemu ewidencji odpadów zgodnego 2007 Starostwo Powiatowe z zało Ŝeniami systemu wojewódzkiego Opracowanie zasad ZADANIA WŁASNE funkcjonowania systemu 1. Opracowanie i przyj ęcie gminnego (zwi ązkowego) planu 2005 Rada Gminy gospodarki odpadami gospodarki odpadami Selektywna zbiórka Organizacja systemu ZADANIA WŁASNE Wójt, EZG odpadów zbiórki odpadów 1. Opracowanie zasad gromadzenia i odbioru odpadów 2005 „Działdowszczyzna” zmieszanych zmieszanych 1) 2. Budowa (uzupełnienie) systemu zbiórki odpadów zmieszanych - Wójt, EZG 2006 zakup brakuj ącej liczby pojemników w zabudowie jednorodzinnej „Działdowszczyzna” Organizacja systemu ZADANIA WŁASNE EZG „Działdowszczyzna”, 2005 zbiórki surowców wtórnych 1. Opracowanie zasad gromadzenia i odbioru surowców wtórnych 1) Wójt 2. Budowa systemu zbiórki surowców wtórnych - zakup i rozstawianie wymaganej liczby pojemników dla poszczególnych 2006 EZG „Działdowszczyzna” typów zabudowy 3. Budowa uzupełniaj ącego systemu zbiórki surowców wtórnych w miejscach publicznych i placówkach o światowych - zakup lub 2007 EZG „Działdowszczyzna” docelowe rozstawienie istniej ących pojemników Organizacja systemu ZADANIA WŁASNE selektywnej zbiórki 1. Opracowanie zasad gromadzenia i odbioru odpadów 2005 EZG „Działdowszczyzna”, organicznych odpadów organicznych z poszczególnych źródeł 1) komunalnych 2. Budowa systemu zbiórki odpadów organicznych z piel ęgnacji i EZG „Działdowszczyzna”, utrzymania zieleni - wyznaczenie miejsc czasowego ich 2007 przedsi ębiorstwa utrzymania przetrzymania (LPGO) zieleni 3. Rozbudowa systemu zbiórki osadów z oczyszczalni ścieków - EZG „Działdowszczyzna”, firmy obj ęcie wszystkich działaj ących na terenie gmin członkowskich 2007 wywozowe, zarz ądzaj ący oczyszczalni ścieków oczyszczalniami Organizacja systemu ZADANIA WŁASNE selektywnej zbiórki 1. Wyznaczenie lokalizacji oraz budowa Punktów Gromadzenia 2006 EZG „Działdowszczyzna” odpadów niebezpiecznych Odpadów Niebezpiecznych 2. Kontynuacja zbiórki baterii i padłych zwierz ąt na terenie gmin Zadanie EZG „Działdowszczyzna” członkowskich Zwi ązku ci ągłe ZADANIA KOORDYNOWANE Starostwo Powiatowe, EZG 1. Opracowanie zasad gromadzenia i odbioru odpadów 2005 „Działdowszczyzna” niebezpiecznych 1) 2. Wyłonienie firmy odpowiedzialnej za zbiórk ę odpadów Starostwo Powiatowe, EZG niebezpiecznych - rozpocz ęcie zbiórki odpadów niebezpiecznych „Działdowszczyzna”, firmy 2006 wywozowe, instalacje do unieszkodliwiania 3. Opracowanie programu usuwania odpadów azbestu Wójt, Starostwo Powiatowe, 2006 EZG „Działdowszczyzna” Organizacja systemu ZADANIA KOORDYNOWANE zbiórki odpadów 1. Opracowanie zasad gromadzenia i odbioru odpadów 2005 EZG „Działdowszczyzna” wielkogabarytowych z wielkogabarytowych z sektora budowlanego i wraków pojazdów 1) sektora budowlanego i 2. Budowa systemu zbiórki odpadów wielkogabarytowych z sektora EZG „Działdowszczyzna”, wraków pojazdów budowlanego i wraków pojazdów - wyznaczenie lokalizacji przedsi ębiorstwa wywozowe, 2006 Lokalnego Punktu Gromadzenia Odpadów, podpisanie porozumie ń z instalacje do punktami unieszkodliwiania wraków samochodowych unieszkodliwiania Odzysk odpadów Wła ściwe ZADANIA KOORDYNOWANE Zadanie EZG „Działdowszczyzna”, zagospodarowanie 1. Prowadzenie odzysku i przetwarzania odpadów w dotychczas ci ągłe przedsi ębiorstwa wywozowe selektywnie zebranych istniej ących instalacjach - konfekcjonowanie i recykling odpadów 2. Rozbudowa instalacji od odzysku odpadów opakowaniowych - 2006 EZG „Działdowszczyzna” rozbudowa sortowni w Kurkach lub przeniesienie jej do Działdowa 3. Rozbudowa instalacji od odzysku odpadów organicznych - rozbudowa i modernizacja kompostowni komorowo-pryzmowej w 2007 EZG „Działdowszczyzna” Zakrzewie 4. Budowa Lokalnych Punktów Gromadzenia Odpadów - przy 2007 EZG „Działdowszczyzna sortowni w Działdowie i przy składowisku w Ciechanówku Unieszkodliwienia Wła ściwe ZADANIA WŁASNE odpadów unieszkodliwienie 1. Eksploatacja istniej ących składowisk odpadów - na zasadach 2) Wójt, zarz ądcy składowisk odpadów nie nadaj ących okre ślonych w decyzjach starosty si ę do dalszego 2. Zamkni ęcie i rekultywacje istniej ących składowisk - na zasadach 2) Wójt 2) , zarz ądcy składowisk zagospodarowania okre ślonych w decyzjach starosty 3. Rozbudowa instalacji do unieszkodliwiania odpadów - rozbudowa i modernizacja zwi ązkowego składowiska odpadów w Zakrzewie 2005 EZG „Działdowszczyzna” (budowa drugiej kwatery) 4. Likwidacja dzikich wysypisk 2007 Wójt Dziennik Urz ędowy - 2631 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Edukacja ekologiczna Prowadzenie edukacji ZADANIA KOORDYNOWANE wśród osób 1. Szkolenia, wykłady, wyjazdy „techniczne” itp. DCEE, EZG odpowiedzialnych za Zadanie „Działdowszczyzna” Wójt, planowanie i realizacj ę ci ągłe Starostwo Powiatowe, gospodarki odpadami na organizacje pozarz ądowe terenie powiatu Prowadzenie akcji ZADANIA KOORDYNOWANE DCEE, EZG informacyjno-edukacyjnej 1. Akcja ulotkowa, wykłady, festyny itp. Zadanie „Działdowszczyzna”, Wójt, wśród mieszka ńców ci ągłe Starostwo Powiatowe, organizacje pozarz ądowe 1) na podstawie zatwierdzonych planów gospodarki odpadami (wojewódzkiego, powiatowego i gminnych) 2) do czasu okre ślonego w decyzji starosty

Harmonogram zada ń długookresowych dla gminy Kozłowo lata 2009 - 2012 Tabela 16 Cel strategiczny Przedsi ęwzi ęcie Zadania Realizacja Odpowiedzialny 1 2 3 4 5 Unikanie powstawania Promowanie technologii ZADANIA KOORDYNOWANE Zadanie Starostwo Powiatowe, odpadów małoodpadowych 1. Współpraca z podmiotami gospodarczymi w dziedzinie ci ągłe EZG „Działdowszczyzna” stosowania technologii małoodpadowych, „clean production” itp. Ewidencjonowanie ZADANIA KOORDYNOWANE Zadanie Starostwo powiatowe, powstawania odpadów 1. Monitorowanie osi ąganego poziomu odzysku poszczególnych ci ągłe Urz ąd Marszałkowski frakcji odpadów Selektywna zbiórka Organizacja systemu zbiórki ZADANIA WŁASNE odpadów zmieszanych 1. Przejecie przez Zwi ązek zbiórki odpadów zmieszanych na 2011 EZG „Działdowszczyzna” terenie gmin członkowskich 2. Przebudowa systemu zbiórki odpadów zmieszanych - 2011 EZG „Działdowszczyzna” wymiana pojemników w zabudowie wielorodzinnej Organizacja systemu ZADANIA WŁASNE selektywnej zbiórki odpadów 1. Wprowadzenie rozdzielnego zbierania szkła z podziałem na 2009 EZG „Działdowszczyzna” białe i kolorowe 2. Wprowadzenie gromadzenia wielowarstwowych odpadów 2010 EZG „Działdowszczyzna” opakowaniowych tzw. tetropaków 3. Wprowadzenie zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji na 2009 EZG „Działdowszczyzna” terenie wszystkich gmin członkowzkich Zwi ązku 4. Obj ęcie selektywn ą zbiórk ą odpadów, w ramach stworzonego systemu, podmiotów gospodarczych np. odpady opakowaniowe, 2011 EZG„Działdowszczyzna” odpady organiczne Odzysk odpadów Wła ściwe zagospodarowanie ZADANIA WŁASNE selektywnie zebranych 1. Rozbudowa w ramach EZG sortownie odpadów Zadanie EZG „Działdowszczyzna” odpadów opakowaniowych w Kurkach (Działdowie) - zwi ększenie ilo ści i ci ągłe frakcji odzyskiwanych i przetwarzanych odpadów 2. Przekazywanie zebranych odpadów do dalszego odzysku i Zadanie przetwarzania do instalacji z którymi zawarto odpowiednie EZG „Działdowszczyzna” ci ągłe porozumienia 3. Budowa Lokalnego Punktu Gromadzenia Odpadów w gminie 2011 EZG „Działdowszczyzna” Kozłowo Unieszkodliwianie Wła ściwe unieszkodliwienie ZADANIA KOORDYNOWANE odpadów odpadów nie nadaj ących si ę 1. Przekazywanie (z chwil ą zamkni ęcia dotychczas Zadanie Wójt do dalszego funkcjonuj ącego składowiska) odpadów na składowisko ci ągłe zagospodarowania Zwi ązkowe Edukacja ekologiczna Prowadzenie akcji ZADANIA KOORDYNOWANE DCEE, EZG informacyjno-edukacyjnej 1. Rozszerzenie akcji edukacji ekologicznej na podmioty Zadanie „Działdowszczyzna”, Wójt, wśród mieszka ńców gospodarcze działaj ące na terenie powiatu ci ągłe Starostwo Powiatowe, organizacje pozarz ądowe

IX. NAKŁADY ORAZ SPOSOBY FINANSOWANIA do EZG „Działdowszczyzna” cz ęść zada ń z zakresu REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI gospodarki b ędzie realizowana Zwi ązek (np. selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych). Ich koszty b ędą 9.1. Nakłady zwi ązane z obsług ą systemu gospodarki ponoszone przez poszczególne gminy proporcjonalnie do odpadami posiadanych udziałów. Pozostałe koszty działa ń wykonywanych przez gminy w sposób samodzielny (np. Wprowadzenie omówionych w poprzednich zbiórka odpadów zmieszanych) b ędą obci ąŜ ały bud Ŝety rozdziałach elementów systemu gospodarki odpadami poszczególnych gmin. będzie wi ązało si ę z poniesieniem nakładów na jego Przedstawione poni Ŝej zestawienie nakładów budow ę i obsług ę. Do głównych nakładów nale Ŝy zaliczy ć inwestycyjnych nie obejmuje kosztów eksploatacyjnych nakłady na: zwi ązanych z funkcjonowaniem omówionego systemu - system gromadzenia odpadów - koszty zakupu gospodarki odpadami. Nale Ŝą do nich mi ędzy innymi: pojemników i worków, - koszty paliwa, - system zbiórki odpadów - koszty obsługi - amortyzacji u Ŝytkowanego sprz ętu, rozstawionych pojemników (worków), - koszty energii elektrycznej, - odzysk odpadów - koszt budowy (rozbudowy) i - koszty zatrudnienia pracowników, eksploatacji odpowiedniej instalacji, - koszty lokalizacyjne (podatki gruntowe) itp. - unieszkodliwienie odpadów - koszty budowy (rozbudowy), eksploatacji, zamkni ęcia rekultywacji 9.1.1. Gromadzenia odpadów oraz monitoringu w fazie eksploatacyjnej i poeksploatacyjnej składowiska odpadów, Stworzenie systemu zbiórki odpadów b ędzie wi ązało - akcj ę informacyjno-edukacyjn ą. si ę z rozstawieniem nowych pojemników. W zwi ązku z konieczno ści ą rozszerzenia systemu selektywnej zbiórki W celu uzyskania w miar ę pełnego obrazu systemu poszczególnych frakcji odpadów b ędą one zbierane w gospodarki odpadami na terenie gminy Kozłowo poni Ŝej ró Ŝne rodzaje pojemników. przedstawiono szacunkowe nakłady jednostkowe na Na podstawie wylicze ń ilo ści poszczególnych rodzajów poszczególne elementy omówionego we wcze śniejszych pojemników (rozdział VI) niezb ędnych do stworzenia rozdziałach systemu. W zwi ązku z przyst ąpieniem gminy systemu selektywnej zbiórki w tabeli 17 przedstawiono Dziennik Urz ędowy - 2632 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. szacunkowe koszty ich zakupu. Jednostkowe ceny zwi ązku z tym zakłada si ę, Ŝe konieczne b ędzie poszczególnych rodzajów pojemników do zbiórki odpadów rozbudowa istniej ących instalacji do odzysku odpadów: wg cennika Biuro Handlowe ABRYS Technika z kwietnia sortownia w Kurkach, kompostownia w Zakrzewie. 2005 r. Nakłady na przewidzian ą modernizacj ę i rozbudow ę tych instalacji mo Ŝna szacowa ć na ok. 1.250 tys. zł w tym: Zestawienie kosztów zakupu pojemników do - sortownia ok. 250 tys. zł - linia sortownicza 120 tys. zł, selektywnej zbiórki odpadów według przyj ętych hala sortowni 80 tys. zł, wyposa Ŝenie techniczne zało Ŝeń 1) 2) Tabela 17 50 tys. zł, Ilo ść Cena Łączny Rodzaj pojemników - kompostownia ok. 1 mln. zł. pojemników jednostkowa koszt Odpady zmieszane Zabudowa jednorodzinna - 954 65,00 62.010 Koszty te jednak b ędą rozło Ŝone proporcjonalnie na pojemnik 110 l (P008) Zabudowa wielorodzinna - członków Zwi ązku. 55 720,00 84.770 pojemnik 1100 l (P009) Odpady opakowaniowe Worki plastikowe 120 litrowe 3) 34.344 0,38 13.050 9.1.4. Unieszkodliwianie odpadów Pojemniki 1100 litrowe (S009) 4) 108 750,00 81.000 Pojemniki 1100 litrowe (S009) 5) 36 750,00 27.500 Pojemniki 120 litrowe 6) 30 180,00 5.400 Kosztami jakie b ędzie musiała ponie ść gmina Kozłowo 1) ceny wg katalogu Biura Handlowego ABRYS Technika (kwiecie ń indywidualnie a zwi ązanymi z istniej ącymi na jej terenie 2005 r.), do podanych cen nale Ŝy doliczy ć odpowiedni podatek VAT instalacjami do unieszkodliwiania odpadów s ą koszty 2) w nawiasie podano symbol katalogowy 3) zwi ązane z zamkni ęciem, rekultywacj ą i moinitoringiem szacunkowa ł ączna, roczna ilo ść worków 4) ł ączna ilo ść pojemników (36 zestawy x 3 szt. pojemników do zbiórki składowisk w Kozłowie i Sarnowie. szkła, makulatury i tworzyw sztucznych) Szacunkowe koszty przeprowadzenia rekultywacji 5) rozszerzenie zbiórki szkła z podziałem na białe i kolorowe 6) technicznej i biologicznej powierzchni składowiska ł ączna ilo ść pojemników (10 zestawów x 3 szt. pojemników do zbiórki 2 szkła, makulatury i tworzyw sztucznych) wynosz ą ok. 60 zł/m . Monitoring, dla ka Ŝdego z przewidzianych do Zestawione w powy Ŝszej tabeli koszty zakupu zamkni ęcia na terenie gminy składowisk, dla fazy pojemników dotycz ą stworzenia całego systemu zbiórki w poeksploatacyjnej (zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra pełnym zakładanym kształcie. Proponowany zakup Środowiska z 9 grudnia 2002 r.) powinien obejmowa ć pojemników b ędzie rozło Ŝony w czasie. Przedstawione nast ępuj ący zakres: powy Ŝej koszty zakupu pojemników nale Ŝy traktowa ć jako - wielko ść przepływu wód powierzchniowych - 2 x w orientacyjne i przewidziane do poniesienia etapowo. Ich roku, ostateczna wielko ść b ędzie zale Ŝała od ilo ści zakupionych - skład wód powierzchniowych - 2 x w roku, pojemników oraz uzyskanych rabatów. - obj ęto ść wód odciekowych - 2 x w roku, - skład wód odciekowych - 2 x w roku, 9.1.2. Transport odpadów - poziom wód podziemnych - 2 x w roku, - skład wód podziemnych - 2 x w roku, Zgodnie z przyj ętymi zało Ŝeniami, w zwi ązku z - emisja gazu składowiskowego - 2 x w roku, rozbudow ą systemu selektywnej zbiórki odpadów - skład gazu składowiskowego - 2 x w roku. konieczne jest dosprz ętowienie firmy OSADUS obsługuj ącej ten system. Przewiduje si ę zakup jednej Łączny szacunkowe koszty bada ń w wy Ŝej śmieciarki o załadunku bocznym oraz jednego wymienionym zakresie (bez badania emisji i składu gazu) niskopodłogowego samochodu skrzyniowego. ocenia si ę na ok. 4,0 tys. zł rocznie. Do kosztów tych Przykładowe ceny sprz ętu do realizacji tego zadania nale Ŝy doliczy ć tak Ŝe ewentualnie koszt monta Ŝu przedstawiono w tabeli 18. Koszty te jednak b ędą urz ądze ń umo Ŝliwiaj ących prowadzenie monitoringu np. rozło Ŝone proporcjonalnie na członków Zwi ązku. studni odgazowania.

Zestawienie cen sprz ętu do obsługi systemu Ponadto gmina jako członek Zwi ązku b ędzie selektywnej zbiórki odpadów 1) Tabela 18 partycypowała w kosztach przewidzianej rozbudowy i Śmieciarka o załadunku bocznym modernizacji składowiska w Zakrzewie. W pierwszym Stopie ń etapie zakłada si ę budow ę kwatery Nr 2. Szacunkowe Typ Pojemno ść [m 3] Cena zgniotu koszty tego przedsi ęwzi ęcia mo Ŝna ocenia ć na ok. 1.800 SK-1 (Star 12.157) 12,5 2-5 240 tys. zł tys. zł w tym: SK-1 (Star 8.117) 8,0 2-5 210 tys. zł - roboty ziemne 128 tys. zł, Samochód skrzyniowy - uszczelnienie dna i kwatery - 1.067 tys. zł, Typ Ładowno ść (Mg]] Cena Star S2000 6 35 tys. Euro 2) + 16 tys. zł 3) - ruroci ągi odcieku ze studniami - 59 tys. zł, 1) dane od wymienionych producentów - stela Ŝe do siatek do łapania odpadów lotnych - 1) podwozie, cena netto 1) 44 tys. zł, skrzynia, cena netto - fundament wagi samochodowej - 17 tys. zł, - śluza dezynfekcyjna - 13 tys. zł, W przyszło ści wraz z chwil ą przekazania Zwi ązkowi - kanalizacja - 33 tys. zł, tak Ŝe odpadów zmieszanych usuwania przez - drogi wewn ętrzne - 288 tys. zł, poszczególne gminy członkowskie konieczne b ędzie - waga samochodowa (zakup i monta Ŝ) - 90 tys. zł, zakup nowego pojazdu do obsługi tego systemu (nowego - kompaktor (40 tonowy) - 61 tys. zł. sprz ętu wywozowego). Jednocze śnie z chwil ą zako ńczenia eksploatacji 9.1.3. Odzysk odpadów kwatery Nr 1 konieczne b ędzie przeprowadzenie cz ęś ciowej jej rekultywacji. Szacunkowe koszty Wprowadzenie pełnego, proponowanego system przeprowadzenie rekultywacji technicznej i biologicznej gospodarki odpadami opartego na selektywnej zbiórce powierzchni składowiska wynosz ą ok. 60 zł/m 2. poszczególnych frakcji odpadów wpłynie na wzrost ilo ści Dodatkowym kosztem zwi ązanym z eksploatacj ą odpadów które b ędą musiały by ć poddane odzyskowi. W składowiska jest prowadzenie monitoringu jego Dziennik Urz ędowy - 2633 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. oddziaływania na środowisko w fazie eksploatacji a tak Ŝe inwestycyjnymi. Wi ększo ść instytucji, które udzielaj ą w fazie poeksploatacyjnej (przez okres 30 lat). Monitoring dotacji lub korzystnie oprocentowanych kredytów na składowiska dla fazy eksploatacyjnej (zgodnie z inwestycje w dziedzinie gospodarki odpadami wymaga, rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z 9 grudnia 2002 r.) Ŝeby inwestycja osi ągn ęła odpowiednio du Ŝy efekt powinien obejmowa ć nast ępuj ący zakres: ekologiczny i obj ęła swym zasi ęgiem mo Ŝliwie najwi ększ ą - wielko ść przepływu wód powierzchniowych - 4 x w liczb ę mieszka ńców. roku, Wspólne działanie kilku gmin ma wpływ nie tylko na - skład wód powierzchniowych - 4 x w roku, finansowanie inwestycji (obni Ŝy koszty, które b ędzie - obj ęto ść wód odciekowych - 12 x w roku, musiała ponie ść pojedyncza gmina), ale równie Ŝ obni Ŝy - skład wód odciekowych - 4 x w roku, koszty eksploatacyjne. - poziom wód podziemnych - 4 x w roku, Środki na finansowanie zada ń zwi ązanych z - skład wód podziemnych - 4 x w roku, gospodark ą odpadami pochodzi ć mog ą z nast ępuj ących - emisja gazu składowiskowego - 12 x w roku, źródeł: - skład gazu składowiskowego - 12 x w roku. - własne środki miasta i gmin oraz firm prywatnych, - emisja obligacji komunalnych, Łączny szacunkowe koszty bada ń w wy Ŝej - dofinansowanie gminnego, powiatowego, wymienionym zakresie (bez badania emisji i składu gazu) wojewódzkiego i narodowego funduszu ochrony ocenia si ę na ok. 10,0 tys. zł rocznie. Do kosztów tych środowiska i gospodarki wodnej, nale Ŝy doliczy ć tak Ŝe ewentualnie koszt monta Ŝu - fundusze zwi ązane z eko-konwersj ą (EkoFundusz), urz ądze ń umo Ŝliwiaj ących prowadzenie monitoringu np. - fundusze wsparcia finansowego dla krajów studni odgazowania. członkowskich Unii Europejskiej, - kredyty bankowe na preferencyjnych warunkach (np. 9.1.5. Akcja informacyjno-edukacyjna Bank Ochrony Środowiska), - partnerstwo publiczno prywatne. Koszt prowadzenia akcji edukacyjno-informacyjnej jest trudny do dokładnego oszacowania w jednoznaczny W przypadku gospodarki odpadami obok sposób. Zale Ŝy on w du Ŝej mierze od zasi ęgu wymienionych powy Ŝej źródeł finansowania środki na planowanych działa ń i ich intensywno ści. W śród cz ęś ciowe pokrycie kosztów mo Ŝna uzyska ć od planowanych działa ń istotne koszty mog ą stanowi ć: Organizacji Odzysku a tak Ŝe ze sprzeda Ŝy opakowa ń i - druk ulotek informacyjnych, plakatów i ich kolporta Ŝ, surowców wtórnych. - zamieszczanie płatnych ogłosze ń na bilboardach, w Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe wszystkie instytucje udzielaj ące lokalnej prasie i radiu, pomocy finansowej w dziedzinie ochrony środowiska - przeszkolenie pracowników samorz ądowych, wymagaj ą od inwestora nie tylko wypełnienia nauczycieli, dziennikarzy oraz pracowników firm odpowiedniego formularza, ale równie Ŝ przedstawienia obsługuj ących system gospodarki odpadami. szeregu opracowa ń i dokumentacji planistycznych dotycz ących danego przedsi ęwzi ęcia. S ą to mi ędzy Według zebranych informacji koszt zaproponowanych innymi: elementów akcji edukacyjno-informacyjnej kształtować si ę - Plan zagospodarowania przestrzennego i strategie będzie nast ępuj ąco: rozwoju gminy, - druk ulotek - dwustronnych, kolorowych formatu - Program ochrony środowiska, Plan gospodarki A4 - 0,18 zł/szt. (przy nakładzie 15-20 tys.) + 1.000 - odpadami, Koncepcje gospodarki wodno-ściekowej, 1.700 zł za przygotowanie projektu, Plan zalesiania itp., - druk ulotek dwustronnych do ci ęcia lub zginania - projekt budowlany i wykonawczy wraz ze źródłow ą formatu A4 (kreda/matowe/115 g.) - 1.000 zł dokumentacj ą ekonomiczn ą, finansow ą i przetargow ą, (przy nakładzie 1.000 szt.), 3.100 zł (przy nakładzie - studium wykonalno ści (lub biznesplan w przypadku 4.000 szt.) + 300 ÷ 500 zł za przygotowanie projektu, przedsi ęwzi ęć komercyjnych), - kolporta Ŝ ulotek - wysyłka Poczt ą Polsk ą jako druki - wymagane przez prawo zezwolenia na realizacj ę 1,3 zł/szt. (waga przesyłki do 50 g), projektu. - druk plakatu: - format A2 (420 x 597 mm, kreda/150 g.) - 1.240 zł 9.2.1. Emisja obligacji komunalnych (przy nakładzie 1000 szt.) + 300 ÷ 500 zł za przygotowanie projektu, Emisja obligacji jest nowo wprowadzanym sposobem - format A1 (840 x 597 mm, kreda/150 g.) - 2.440 zł gromadzenia środków finansowych. Daje ona emitentowi (przy nakładzie 1000 szt.) + 300 ÷ 500 zł za środki na rozwój, a kupuj ącemu obligacje korzystne przygotowanie projektu,. ulokowanie środków pieni ęŜ nych na okre ślony czas. Jest - druk 25 sztuk billoardów (504 x 238 cm) zbli Ŝona do transakcji kredytowej w banku. Istnieje propaguj ących prowadzone działania ok. 7.800 zł + mo Ŝliwo ść emisji obligacji na inwestycje słu Ŝą ce ochronie VAT (4 kolorowy), ok. 5.500 zł + VAT (2 kolory) + środowiska. W przypadku podmiotów szczególnie wynajem tablic pod plakaty 1.100 zł/mies. uci ąŜ liwych dla otoczenia obligacje mog ą by ć (nieo świetlony), 1.225 zł/mies. (o świetlony), odpowiednio uatrakcyjnione zobowi ązaniem do - zamieszczenie reklamy w gazecie regionalnej radykalnego ograniczenia tej uci ąŜ liwo ści. Podmiotowe (tygodnik) 200-250 zł + VAT w jednym numerze, obligacje mog ą by ć nabywane z bud Ŝetu terenowego, z - honorarium zaproszonych ekspertów 300-400 zł brutto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki za jeden wykład. Wodnej oraz kupowane przez inne podmioty, odczuwaj ące ekologiczn ą uci ąŜ liwo ść emitenta. 9.2. Zało Ŝenia systemu finansowania inwestycji Korzy ściami płynącymi z emisji obligacji komunalnych dla emitenta s ą przede wszystkim relatywnie niskie koszty Realizacja zada ń wytyczonych w planie gospodarki pozyskania środków, krótki czas potrzebny na pozyskanie odpadami wi ąŜ e si ę z wysokimi nakładami środków, promocja emitenta na rynku kapitałowym oraz elastyczno ść programu emisyjnego. Nale Ŝy jednak Dziennik Urz ędowy - 2634 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. podkre śli ć, Ŝe kredyt uzyskany w drodze emisji obligacji W NFO ŚiGW istnieje mo Ŝliwo ść umarzania po Ŝyczek nie jest łatwy ani tani, gdy Ŝ zysk zamierzonego je śli: przedsi ęwzi ęcia musi by ć na tyle wysoki, aby pokrył - zadanie zostało zrealizowane terminowo, zwi ązane z obligacj ą zobowi ązania. Mo Ŝna przypuszcza ć, - osi ągni ęto zało Ŝony efekt rzeczowy i ekologiczny, Ŝe zainteresowanie obligacjami - dot ąd znikome - b ędzie - spłacono terminowo co najmniej 50% udzielonej wzrasta ć w miar ę wykształcenia si ę my ślenia kategoriami po Ŝyczki wraz z oprocentowaniem. maj ątkowymi (kapitałowymi). Organizacj ą i prowadzeniem emisji niepublicznych Fundusz preferuje wnioski podmiotów, które obligacji komunalnych zajmuje si ę miedzy innymi Bank zadeklaruj ą przeznaczenie umorzonych kwot na Ochrony Środowiska (BO Ś). Warunkami zorganizowania inwestycje proekologiczne. Okres spłaty po Ŝyczki wynosi przez BO Ś emisji obligacji s ą: maksymalnie 5 lat. - uzyskanie pozytywnej opinii Banku o zdolno ści kredytowej emitenta, Powiatowy i Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i - przedło Ŝenie wymaganych dokumentów, za świadcze ń Gospodarki Wodnej (P/GFO ŚiGW) nie posiadaj ą i zezwole ń: wniosku o organizacj ę emisji obligacji osobowo ści prawnej. Dlatego te Ŝ działaj ą one w komunalnych, uchwały Rady Gminy o emisji obligacji strukturach administracji publicznej. Swoje zadania komunalnych, pozytywnej opinii Regionalnej Izby realizuj ą w ramach Wydziału Gospodarki Komunalnej i Obrachunkowej o w/w. uchwale, prognozy bud Ŝetu na Ochrony Środowiska. Szczegółowe zasady czas trwania emisji, funkcjonowania P/GFO ŚiGW okre ślaj ą rozporz ądzenia - przedmiot finansowania: inwestycje jednostek lokalnego stopnia administracji samorz ądowej. samorz ądu terytorialnego, Dochodami P/GFO ŚiGW s ą wpływy z tytułu opłat i kar - waluta: PLN, za usuwanie drzew, opłat za składowanie odpadów i kar - kwota finansowania: zgodnie z ograniczeniami zwi ązanych z niewła ściwym ich składowaniem oraz wynikającymi z ustawy o finansach publicznych i pozostałe opłaty za gospodarcze korzystanie ze Prawa bankowego, środowiska i wprowadzanie w nim zmian. - okres finansowania: brak ogranicze ń, Środki P/GFO ŚiGW przeznacza si ę na wspomaganie - warunki spłaty: jednorazowe spłaty ka Ŝdej serii mi ędzy innymi nast ępuj ącego zakresu działa ń: obligacji, odsetki płatne po zako ńczeniu kolejnych - realizacj ę przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z ochron ą okresów odsetkowych, powierzchni ziemi, - wymagane zabezpieczenia: zgodnie z ustaw ą o - wspomaganie realizacji zada ń pa ństwowego obligacjach. monitoringu środowiska, - realizacj ę przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z gospodark ą Ponadto Bank prowadzi pełn ą obsług ę emisji obligacji odpadami. komunalnych, w tym: - przygotowanie programu emisji obligacji komunalnych, Środki Funduszu mog ą zosta ć przekazane na w/w - gwarantowanie doj ścia emisji do skutku, wymienione zadania, które najpełniej spełniaj ą poni Ŝsze - obsług ę wykupu obligacji i wypłaty odsetek, kryteria: - prowadzenie depozytu obligacji, - efektywno ści ekologicznej, w zakresie: - obsług ę transakcji na rynku wtórnym. - efektu ekologicznego jako ilo ści usuni ętych zanieczyszcze ń i eliminacji uci ąŜ liwo ści źródła, W ramach prowadzonej emisji obligacji emitent ponosi - stopnia powi ązania projektu z innymi działaniami tak Ŝe koszty na rzecz jednostki prowadz ącej emisje np. na rzecz ochrony środowiska, BO Ś na które składaj ą si ę: - uwzgl ędnienia priorytetu dla działa ń likwiduj ących - prowizje, w ka Ŝdym przypadku ustalane indywidualnie: zagro Ŝenia u źródła ich powstawania, - prowizja za zorganizowanie emisji obligacji, - ochrony najcenniejszych przyrodniczo terenów, - prowizja za uplasowanie emisji, - oddziaływania na świadomo ść ekologiczn ą - prowizja za obj ęcie obligacji przez bank z tytułu społeczno ści. gwarancji zamkni ęcia emisji. - efektywno ści ekonomicznej, w zakresie: - oprocentowanie: ustalane jest na podstawie - kosztu zadania, w tym kosztu jednostkowego przeprowadzanych przez Bank analiz finansowych i uzyskania efektu ekologicznego, oceny ryzyka emitenta w wysoko ści: oprocentowanie - okresu realizacji inwestycji, bonów skarbowych + mar Ŝa. - kosztów eksploatacji obiektu, - niewymiernych korzy ści ekologicznych, 9.2.2. Narodowy, Powiatowy i Gminny Fundusz Ochrony - rentowno ści przedsi ęwzi ęcia. Środowiska i Gospodarki Wodnej - uwarunkowa ń technicznych i jako ściowych, zakresie wykorzystania najlepszych dost ępnych technologii Polskie miasta i gminy najcz ęś ciej korzystaj ą z oraz skutecznych i nowoczesnych metod realizacji. pomocy finansowej Narodowego Funduszu Ochrony Środki P/GFO ŚiGW nie mog ą by ć przekazane na: Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFO ŚiGW). Jednym z - dokumentacj ę sporz ądzan ą w ramach przygotowania priorytetów tego funduszu jest ochrona powierzchni ziemi. zadania, wykup terenów, wypłat ę odszkodowa ń oraz Fundusz przewiduje dofinansowanie (poprzez po Ŝyczki) ubezpiecze ń, nadzór inwestorski i zast ępstwo wdra Ŝania projektów zwi ązanych z realizacj ą programów inwestycyjne, ochrony poszczególnych elementów środowiska w tym - realizacj ę zada ń proekologicznych stanowi ących tak Ŝe gospodarki odpadami. Wniosek do NFO ŚiGW cz ęść składow ą noworealizowanych zada ń składa si ę wg wzoru stosowanego w Funduszu. inwestycyjnych, których wykonanie wynika z wymogów Maksymalnym udziałem pomocy funduszu w finansowaniu ochrony środowiska z mocy prawa obci ąŜ aj ących przedsi ęwzi ęcia jest po Ŝyczka w wysoko ści 50% cało ści projektanta i inwestora, nakładów inwestycyjnych. Oprocentowanie tej po Ŝyczki - zadania, których realizacja nie gwarantuje uzyskania wynosi dla samorz ądów terytorialnych 0,3% stopy trwałego efektu ekologicznego. redyskontowej. Dziennik Urz ędowy - 2635 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

9.2.3. EkoFundusz przedsi ęwzi ęcia innowacyjne EkoFundusz rozumie takie, które wprowadzaj ą na polski rynek nowe, lepsze ni Ŝ dot ąd Środki EkoFunduszu pochodz ą z bezzwrotnej pomocy rozwi ązania techniczne słu Ŝą ce ochronie środowiska, zagranicznej z tzw. ekokonwersji (zamian ę kwot polskiego oferowane zarówno przez firmy polskie, jak i firmy z długu zagranicznego na środki inwestycyjne w dziedzinie krajów donatorów. Zadaniem EkoFunduszu jest ochrony środowiska). Zadaniem EkoFunduszu jest upowszechnianie takich sprawdzonych, a nie dofinansowywanie przedsi ęwzi ęć w dziedzinie ochrony stosowanych dot ąd w kraju lub w danym regionie środowiska, które maj ą przynie ść efekt w skali nie tylko rozwi ąza ń. regionu czy kraju, ale tak Ŝe wpływaj ą na osi ągni ęcie Udział EkoFunduszu w kosztach realizacji projektów celów ekologicznych uznanych za priorytetowe w skali technicznych (inwestycyjnych), b ędzie zale Ŝał od europejskiej a nawet światowej. W statucie EkoFunduszu podmiotu zgłaszaj ącego dany projekt do realizacji. W pi ęć sektorów ochrony środowiska uznanych zostało za przypadku gmin lub powiatów w zale Ŝno ści od średniej dziedziny priorytetowe w tym gospodarka odpadami i dochodowo ści na jednego mieszka ńca obliczona jako rekultywacja gleb zanieczyszczonych. Z tego zakresu jest średnia wa Ŝona z trzech lat w stosunku do liczby wspierane: mieszka ńców. Zale Ŝnie od zamo Ŝno ści b ędą one - tworzenie kompleksowych systemów selektywnej kwalifikowane do jednej z czterech grup która decyduje o zbiórki i recyklingu odpadów komunalnych wysoko ści mo Ŝliwej pomocy: pochodz ących od 50 tysi ęcy do 250 tysi ęcy - grupa I - do 60% kosztów projektu przy dochodach na mieszka ńców, mieszka ńca poni Ŝej 1.224 zł, - eliminacj ę odpadów niebezpiecznych przy - grupa II - do 50% kosztów projektu przy dochodach zastosowaniu technik i technologii pochodz ących z mieszka ńca pomi ędzy 1.224 zł a 1.431 zł, krajów donatorów, - grupa III - do 40% kosztów projektu przy dochodach - rekultywacj ę gleb zanieczyszczonych odpadami mieszka ńca pomi ędzy 1.431 zł a 1.710 zł, niebezpiecznymi w przypadku udokumentowanego - grupa IV - do 30% kosztów projektu przy dochodach zagro Ŝenia dla zdrowia ludzi lub świata przyrody oraz mieszka ńca powy Ŝej 1.710 zł. braku sprawcy. W nast ępstwie wst ąpienia Polski do Unii Europejskiej EkoFundusz udziela wsparcia finansowego w formie rozszerzony został tak Ŝe kr ąg pa ństw, do wszystkich preferencyjnych po Ŝyczek lub/i bezzwrotnych dotacji. członków UE (a nie tylko pa ństw-donatorów), z których Pomoc finansow ą uzyska ć mog ą jedynie projekty firmy mog ą uczestniczy ć w przetargach organizowanych dotycz ące inwestycji bezpo średnio zwi ązanych z ochron ą przez beneficjentów pomocy EkoFunduszu. Na środowiska (w ich fazie implementacyjnej), a w dziedzinie dotychczasowych zasadach mog ą w nich nadal ochrony przyrody równie Ŝ projekty nieinwestycyjne. uczestniczy ć tak Ŝe firmy z Norwegii, Szwajcarii i USA. Specyfika EkoFunduszu polega równie Ŝ na tym, i Ŝ Procedura przyznawania dotacji polega na przesłaniu inwestor mo Ŝe liczy ć na zwolnienie dokonanych za przez zaiteresowanego do EkoFunduszu rozpatrywania granic ą zakupów od ceł i opłat granicznych. W wniosków (00-502 Warszawa, ul. Bracka 4) „ankiety wyj ątkowych, uzasadnionych przypadkach projektu”, która stanowi podstawowe źródło informacji o dofinansowanie inwestycji przez fundusz mo Ŝe osi ągn ąć planowanym przedsi ęwzi ęciu. W przypadku gdy projekt wielko ść 50% nakładów własnych inwestora. mie ści si ę w strategicznych obszarach działania fundacji, Wszystkie wnioski o dofinansowanie oceniane s ą w Zarz ąd przesyła składaj ącemu informacj ę o wst ępnym EkoFunduszu pod wzgl ędem ekologicznym, zakwalifikowaniu projektu i pro śbę o zło Ŝenie „wniosku o technologicznym, ekonomicznym i organizacyjnym. Aby udzielenie dotacji”. Nast ępnie wniosek jest rozpatrywany otrzyma ć po Ŝyczk ę lub/i dotacj ę wszystkie te oceny przez zespół specjalistów pod k ątem merytorycznym, musz ą by ć pozytywne, a inwestor musi wykaza ć si ę ekonomicznym i prawnym. wiarygodno ści ą finansow ą i posiadaniem zabezpiecze ń, a Aby otrzyma ć po Ŝyczk ę lub/i dotacj ę wszystkie te tak Ŝe zapewnieniem pełnego finansowania projektu w oceny musz ą by ć pozytywne, a inwestor musi wykaza ć si ę cz ęści nie obj ętej dofinansowaniem EkoFunduszu. wiarygodno ści ą finansow ą i posiadaniem zabezpiecze ń, a EkoFundusz nie dofinansowuje akcji pomiarowych i tak Ŝe zapewnieniem pełnego finansowania projektu w edukacyjnych, konferencji i sympozjów, tworzenia i cz ęś ci nie obj ętej dofinansowaniem EkoFunduszu. prowadzenia systemów monitoringu środowiska, EkoFundusz ponadto organizuje konkursy, których wszelkiego rodzaju studiów i opracowa ń oraz tworzenia laureaci otrzymuj ą znaczne dotacje do zwyci ęskiego dokumentacji projektowej. Z uwagi na fakt przyst ąpienia w projektu. W przypadku ch ęci uczestnictwa w konkursie 2004 r. Polski do Unii Europejskiej została podj ęta wymagane jest jedynie zło Ŝenie wniosku. decyzja, Ŝe od 2005 r. EkoFundusz nie b ędzie współfinansował projektów, które uzyskały środki z 9.2.4. Wsparcie finansowe dla krajów członkowskich Unii funduszy UE. EkoFundusz b ędzie koncentrował swe Europejskiej . środki na pomocy finansowej dla tych projektów, które albo nie kwalifikuj ą si ę do pomocy unijnej, albo jej nie Polska stanie si ę członkiem Unii Europejskiej w maju uzyskały mimo, Ŝe projekt jest istotny z ekologicznego 2004 r. Dzi ęki temu m.in. b ędzie mogła ubiega ć si ę o punktu widzenia w skali regionu czy kraju. finansowanie inwestycji w dziedzinie ochrony środowiska Wszystkie projekty rozpatrywane przez EkoFundusz z funduszy spójno ści i strukturalnych. Finansowaniem z mo Ŝna podzieli ć na projekty techniczne (inwestycyjne) tych funduszy b ędą ju Ŝ mogły zosta ć obj ęte inwestycje oraz projekty przyrodnicze. W śród projektów technicznych rozpocz ęte z dniem 1 stycznia 2004 r. wyró Ŝni ć mo Ŝna projekty komercyjne, czyli takie, które generuj ą znaczne zyski po ich zako ńczeniu oraz 9.2.4.1. Fundusz Spójno ści niekomercyjne, których głównym celem jest poprawa stanu środowiska oraz wzgl ędy społeczne, a przyszłe Fundusz Spójno ści, inaczej nazywany Funduszem opłaty u Ŝytkowników jedynie pokrywaj ą koszty, bez Kohezji lub Europejskim Funduszem Kohezji, jest to generowania zysków, b ądź generuj ą zyski w niewielkiej czasowe wsparcie finansowe dla krajów Unii Europejskiej, wysoko ści. W obydwu grupach projektów mo Ŝna wyró Ŝni ć których Produkt Krajowy Brutto nie przekracza 90% projekty typowe oraz projekty innowacyjne. Przez średniej dla wszystkich krajów członkowskich (Grecja, Dziennik Urz ędowy - 2636 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Portugalia, Hiszpania i Irlandia). Fundusz ten nie nale Ŝy oraz Ministerstwem Środowiska. Aplikacje powinny do grupy Funduszy Strukturalnych, ze wzgl ędu na zawiera ć niezb ędne dokumenty m.in.: okre ślony czas w którym działa. Ze wzgl ędu na charakter i - studium wykonywalno ści, cel Fundusz Spójno ści jest instrumentem polityki - raport oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, strukturalnej. Realizacj ę Funduszu Spójno ści - analizy ekonomiczne i finansowe. zaplanowano na lata 1993-99. Na szczycie UE w Berlinie Wszystkie te dokumenty przekazywane s ą do Komisji postanowiono przedłu Ŝyć jego działanie do 2006 r. Z Europejskiej, która ostatecznie decyduje o przyznaniu i chwil ą wej ścia Polski do UE b ędzie on dost ępny tak Ŝe dla wysoko ści środków pomocy finansowej. naszego kraju. W ramach Funduszu Spójno ści w sektorze ochrony 9.2.4.2. Fundusze strukturalne środowiska pomoc jest kierowana na dofinansowanie najwi ększych inwestycji o warto ści powy Ŝej 10 milionów Fundusze strukturalne s ą najwa Ŝniejszym euro. Wysoko ść uzyskanego wsparcia mo Ŝe si ęga ć instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej. S ą to 80 - 85% kosztów kwalifikowanych. Odbiorcami pomocy specjalne instytucje, których zadaniem jest wspieranie i są jednostki samorz ądu terytorialnego, zwi ązki gmin lub modernizacja gospodarek krajów UE. Fundusze te s ą inne podmioty publiczne, w tym przedsi ębiorstwa kierowane do tych regionów i sektorów, które bez pomocy komunalne. Przedsi ębiorstwa prywatne mog ą by ć jedynie finansowej nie s ą w stanie dorówna ć do średniego wykonawcami kontraktów dla projektów, które otrzymały poziomu ekonomicznego w UE. Inwestycje zwi ązane z dofinansowanie. ochron ą środowiska finansowane s ą w ramach jednego z Fundusz Kohezji (Spójno ści) redystrybuowany jest czterech funduszy strukturalnych z Europejskiego przez Komisj ę Europejsk ą na podstawie składanych Funduszu Rozwoju Regionalnego. wniosków w odpowiednich terminach. Tak wi ęc to nie Priorytety środowiskowe współfinansowane z instytucje krajowe, ale stosowne organy Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego rozpatruj ą konkretne projekty, akceptuj ąc je, a nast ępnie (European Regional Development Fund - ERDF) b ędą finansuj ąc. realizowane w ramach dwóch programów operacyjnych, Pomoc, któr ą te kraje otrzymuj ą w ramach Funduszu przygotowanych przez polski rz ąd na postawie obejmuje finansowanie projektów dotycz ących inwestycji Narodowego Planu Rozwoju Regionalnego 2004 - 2006 - w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju transportowej (w tym wspieranie rozwoju sieci korytarzy Regionalnego (ZPORR) oraz Sektorowy Program transeuropejskich). Operacyjny „Wzrost Konkurencyjno ści Gospodarki” Bud Ŝet Funduszu Spójno ści na lata 2000 - 2006 (SPO). wynosi 18 mld Euro (w latach 1994 - 1999 wynosił Celem generalnym ZPORR jest zapewnienie 15,5 mld Euro). wszystkim regionom w Polsce, w powi ązaniu z działaniami Fundusz mo Ŝe przyczynia ć si ę do finansowania: podejmowanymi w ramach innych programów - projektów, lub operacyjnych, udziału w procesach rozwojowych i - etapów projektu, które s ą technicznie lub finansowo modernizacyjnych gospodarki poprzez tworzenie niezale Ŝne, lub warunków wzrostu konkurencyjno ści regionów oraz - grupy projektów powi ązanych ze sob ą widoczn ą przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów. strategi ą tworz ącą spójn ą cało ść . Pomoc jest skierowana mi ędzy innymi do samorz ądów Procedura uzyskania pomocy jest podobna do województw, powiatów i gmin, stowarzysze ń oraz obowi ązuj ącej w ramach funduszu przedakcesyjnego zwi ązków gmin i powiatów, instytucji naukowych, instytucji ISPA. Wst ępny wniosek tzw. kart ę potencjalnego rynku pracy, agencji rozwoju regionalnego i instytucji przedsi ęwzi ęcia beneficjent uzyskuje od wła ściwego wspierania przedsi ębiorczo ści. Ogółem na ZPORR w WFO ŚiGW. Po wypełnieniu wniosku beneficjent latach 2004 - 2006 przeznaczone b ędzie ponad zobowi ązany jest przekaza ć go do WFO ŚiGW i 4 mld. euro. zarejestrowa ć projekt w Internetowym Systemie Ewidencji W ramach ZPORR mog ą by ć realizowane inwestycje Kart Projektów, który jest internetow ą baz ą danych o infrastrukturalne w zakresie ochrony środowiska oraz przygotowywanych, potencjalnych projektach do inwestycje zwi ązane z rewitalizacj ą obszarów finansowania w ramach pomocy z Funduszu Spójno ści. zdegradowanych. Projekty z zakresu ochrony środowiska Wypełnienie karty i wprowadzenia danych o planowanym będą realizowane w ramach 3 działa ń: projekcie nie jest równoznaczne ze zło Ŝeniem wniosku o - Infrastruktura ochrony środowiska - realizowane b ędą finansowanie takiego projektu z funduszy strukturalnych, inwestycje infrastrukturalne o znaczeniu regionalnym, jednak jest niezb ędne ze wzgl ędu na proces słu Ŝą ce wzmacnianiu konkurencyjno ści regionów. monitorowania stanu przygotowania do wykorzystania Wspierane b ędą projekty polegaj ące na budowie i środków. W celu wprowadzenia swojego projektu do modernizacji infrastruktury ochrony środowiska, a bazy niezb ędne jest posiadanie „loginu” oraz „hasła”, ponadto inwestycje maj ące na celu popraw ę jako ści które potencjalni beneficjenci otrzymaj ą z zarz ądzania środowiskiem, w tym popraw ę dost ępu do Departamentu Integracji Europejskiej informacji o środowisku. Wysoko ść przewidzianego na (email: [email protected]) i wypełniaj ąc formularz ten cel wsparcia finansowe z ERDF wynosi zamieszczony na stronie internetowej: 385 mln euro. Poziom dofinansowania projektów www.mos.gov.pl/fundusze_UE/fundusz_strukturalne/index wyniesie: .shtml. Wypełniony formularz nale Ŝy przesła ć na numer - 75% kwalifikuj ącego si ę kosztu, faksu (022) 579 22 95. - 50% kwalifikuj ącego si ę kosztu, w przypadku gdy Wnioski wst ępne zło Ŝone do WFO ŚiGW s ą oceniane inwestycje infrastrukturalne generuj ą znaczny zysk. pod wzgl ędem formalnym, a po spełnieniu wymaganych - Rozwój obszarów wiejskich - realizowane b ędą warunków s ą przekazywane do NFO ŚiGW. Sporz ądza on mniejsze inwestycje w zakresie ochrony środowiska, o list ę najlepszych projektów, z której Ministerstwo oddziaływaniu lokalnym, na terenach wiejskich oraz w Środowiska wybiera te dla których zostaj ą przygotowane małych miastach (do 20 tys. mieszka ńców). Poziom Aplikacje do Funduszu Spójno ści. Aplikacje te dofinansowania projektów z ERDF wyniesie 75% przygotowuj ą beneficjenci przy współpracy z NFO ŚiGW kwalifikuj ącego si ę kosztu oraz dodatkowo 10% z Dziennik Urz ędowy - 2637 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

zasobów bud Ŝetu pa ństwa na projekty realizowane w M. Rataja, Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej gminach o najni Ŝszych dochodach własnych. oraz innymi funduszami pomocowymi. - Rewitalizacja obszarów zdegradowanych - Bank udziela na cele proekologiczne nast ępuj ących realizowane b ędą inwestycje z zakresu infrastruktury instrumentów: technicznej ochrony środowiska, a tak Ŝe tworzenie - Kredyty na inwestycje słu Ŝą ce ochronie środowiska udzielane zielonych stref, wykonanie pasów zieleni, wykonanie we współpracy z WFO ŚiGW - kredyty udzielane s ą ze osłon przeciwol śnieniowych i ekranów akustycznych środków WFO ŚiGW (w tym w formie linii kredytowych) lub ze oraz prace porz ądkowe zwi ązane z oczyszczeniem środków Banku z dopłatami WFO ŚiGW do oprocentowania z przeznaczeniem na inwestycje słu Ŝą ce ochronie środowiska terenu z materiałów, sprz ętu i chemikaliów przynosz ące wymierny efekt ekologiczny. Przedmiotem powojskowych i poprzemysłowych. kredytowania s ą inwestycje z zakresu ochrony środowiska Głównym celem Sektorowego Programu polegaj ące na realizacji/modernizacji obiektów słu Ŝą cych: Operacyjnego „Wzrost konkurencyjno ści Gospodarki” jest a) ochronie wód i gospodarce wodnej (np. oczyszczalnie poprawa pozycji konkurencyjno ści polskiej gospodarki ścieków wraz z systemem kanalizacji, modernizacje warunkach otwartego rynku. Cel programu b ędzie technologii słu Ŝą ce oszcz ędno ści wody), realizowany poprzez koncentracj ę środków finansowych b) ochronie atmosfery (np. budowa i modernizacja instalacji na najbardziej efektywne, gwarantuj ące wzrost ograniczaj ących emisj ę zanieczyszcze ń do atmosfery, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii), innowacyjno ści produktowej i technologicznej c) ochronie powierzchni ziemi (np. redukcja odpadów u przedsi ęwzi ęcia. Projekty SPO z zakresu ochrony źródeł wytwarzania, składowiska odpadów, zakłady środowiska realizowane s ą poprzez wsparcie dla utylizacji odpadów). inwestycji w zakresie dostosowania przedsi ębiorstw do - Kredyty na zakup lub monta Ŝ urz ądze ń i wyrobów słu Ŝą cych wymogów ochrony środowiska. Wysoko ść przewidzianego ochronie środowiska - kredyt dla Sprzedawców lub/i na ten cel wsparcia finansowe z ERDF wynosi Wykonawców na zakup lub monta Ŝ urz ądze ń i wyrobów 160 mln euro. Wsparcie ze środków publicznych na słu Ŝą cych ochronie środowiska, np.: przydomowych realizacj ę projektów b ędzie przyjmowało charakter dotacji oczyszczalni ścieków, materiałów do ocieple ń budynków, pomp ciepła, okien termoizolacyjnych, itd. Przedmiotem (refundacja) oraz po Ŝyczek preferencyjnych ze środków kredytowania jest zakup, zakup i monta Ŝ lub monta Ŝ NFO ŚiGW. W przypadku wspierania działalno ści urz ądze ń i wyrobów słu Ŝą cych ochronie środowiska, np.: zwi ązanej z gospodark ą odpadami pomoc b ędzie miała przydomowych oczyszczalni ścieków, kolektorów charakter operacyjny, w przypadku pozostałych działa ń - słonecznych, pomp ciepła, grzejników konwekcyjnych, kotłów inwestycyjny. Wysoko ść pomocy publicznej dla takich gazowych, olejowych lub zasilanych energi ą elektryczn ą, projektów wyniesie od 30% do 60% kosztów zaworów termostatycznych, materiałów do ocieplania kwalifikowanych inwestycji w zale Ŝno ści od rodzaju budynków, okien termoizolacyjnych, rolet zewn ętrznych i przedsi ębiorstwa oraz regionu jego działania. Europejski okiennic, drzwi zewn ętrznych charakteryzuj ących si ę niskim współczynnikiem przenikania ciepła. Kredytowane urządzenia Fundusz Rozwoju Regionalnego pokrywa maksymalnie do i wyroby winny posiada ć wymagane prawem dokumenty 35% kosztów kwalifikowanych inwestycji. potwierdzaj ące jako ść (aprobaty, certyfikaty, deklaracje W celu uzyskaniu dodatkowych informacji na temat producenta, itp.) - zgodne z Ustaw ą o badaniach i certyfikacji mo Ŝliwo ści finansowania konkretnych inwestycji z oraz rozporz ądzeniami wykonawczymi do tej Ustawy. Monta Ŝ wybranych programów pomocowych poni Ŝej podano wyrobów mo Ŝe by ć kredytowany w przypadku gdy: adresy instytucji i organizacji bezpo średnio a) Sprzedawca, z którym Bank podpisał porozumienie jest zaanga Ŝowanych w ich wdra Ŝanie. Dysponuj ą one jednocze śnie Wykonawc ą, wszystkimi danymi o programach, za które odpowiadają w b) Wykonawca jest jednostk ą autoryzowan ą przez Sprzedawc ę, z którym Bank podpisał porozumienie, tym dotycz ących warunków ubiegania si ę o unijne środki c) Bank podpisał z Wykonawc ą porozumienie dotycz ące pomocowe oraz stawianych kryteriach: monta Ŝu urz ądze ń i wyrobów zakupionych wył ącznie na - Punkt Informacyjny Unii Europejskiej przy Przedstawicielstwie zasadach obowi ązuj ących dla niniejszego produktu. Komisji Europejskiej w Polsce Kwota kredytu - do 100% kosztów inwestycji - czyli ceny 00-113 Warszawa, ul. Emilii Plater 53, zakupu i monta Ŝu urz ądzenia lub wyrobu. Okres kredytowania: tel. (022) 520-82-62, fax. 520-82-63, e-mail: [email protected], do 5 lat. Oprocentowanie: według zmiennej stopy procentowej www.europa.delpol.pl lub indywidualnie dla ka Ŝdego wyrobu i urz ądzenia. - Centrum Informacji Europejskiej Wi ęcej informacji na temat kredytowania inwestycji 00-512 Warszawa, ul. Krucza 38/42, proekologicznych mo Ŝna znale źć na internetowych stronach tel. (022) 455-54-54, fax. (022) 455-54-53, e-mail: banku www.bosbank.pl, lub w najbli Ŝszej placówce - oddział w [email protected], www.cie.gov.pl Olsztynie (10-900 Olsztyn, Pl. Konsulatu Polskiego 5, tel. (089) - Urz ąd Komitetu Integracji Europejskiej, Departament 522-71-40, (089) 522-70-75, e-mail: [email protected]). Koordynacji i Monitorowania Pomocy Zagranicznej 00-585 Warszawa, ul. Bagatela 14, 9.2.6. Partnerstwo publiczno prywatne tel. (022) 455-52-15, fax. (022) 455-52-14, www.ukie.gov.pl, www.fundusze.ukie.gov.pl Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) mo Ŝna 9.2.5. Bank Ochrony Środowiska zdefiniowa ć jako partnerstwo, w którym administracja samorz ądowa oraz sektor prywatny realizuj ą wspólne Bank Ochrony Środowiska udziela kredytów ze przedsi ęwzi ęcia, dziel ąc si ę zarówno zyskiem jak i środków własnych oraz środków NFO ŚiGW i WFO ŚiGW z ryzykiem oraz odpowiedzialno ści ą za podejmowan ą przeznaczeniem na inwestycje słu Ŝą ce likwidacji działalno ść . W przypadku samorz ądu terytorialnego degradacji i ochron ę środowiska. budowa i wdro Ŝenie partnerstwa ma na celu prywatyzacj ę Na bazie wieloletniego do świadczenia Bank realizuje sektora u Ŝyteczno ści publicznej w tym zakresie, w którym zadania zwi ązane z jego proekologiczn ą misj ą, okre ślone zadania mog ą by ć wykonywane przez podmioty współpracuje z organizacjami zajmuj ącymi si ę sektora prywatnego: np. budowa zakładu gospodarki finansowaniem ochrony środowiska tj. Narodowym odpadami. Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Rezultatem takiego partnerstwa powinno by ć Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska i uzyskanie lepszej jako ści świadczonych usług. Dodatkowo Gospodarki Wodnej, Fundacj ą Polska Wie ś 2000 im. dla samorz ądów, taka współpraca oznacza ograniczenie zada ń własnych jedynie do kontrolowania podmiotu Dziennik Urz ędowy - 2638 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. prywatnego, szczególnie w zakresie wykorzystania Na troch ę innych zasadach odbywa si ę zarz ądzanie w przekazywanych środków. stosunku do podmiotów gospodarczych korzystaj ących ze Komisja Europejska wyró Ŝnia trzy podstawowe środowiska. Kieruj ą si ę one głównie rachunkiem rodzaje partnerstwa publiczno-prywatnego. S ą to: (efektami) ekonomicznym i zasadami konkurencji - BOT (ang. Build-Operate-Transfer) - model zakłada, rynkowej cho ć od jakiego ś czasu uwzgl ędniaj ą one tak Ŝe Ŝe udział inwestora prywatnego jest ograniczony do głos opinii społecznej. Na tym szczeblu zarz ądzane budowy i eksploatowania inwestycji (np. zakładu gospodark ą odpadami odbywa si ę przez: gospodarki odpadami) przez okre ślony czas, a - dotrzymywanie wymaga ń stawianych przez przepisy nast ępnie przekazania jej (wraz z prawami do prawa, eksploatacji) władzom publicznym. Prywatny inwestor - porz ądkowanie technologii i re Ŝimów obsługi jest finansowany za pomoc ą subwencji z kasy urz ądze ń, samorz ądowej. Przez cały czas prawnym wła ścicielem - modernizacje stosowanych technologii, inwestycji jest samorz ąd, - eliminowanie technologii uci ąŜ liwych dla środowiska, - DBFO (ang. Design-Build-Finance-Operate) - w tym - instalowanie urz ądze ń chroni ących środowisko, modelu przez czas trwania kontraktu inwestycja jest w - stał ą kontrol ę zanieczyszcze ń. zasadzie własno ści ą inwestora prywatnego, który jest Instytucje działaj ące w ramach administracji a zobowi ązany do znalezienia środków finansowych odpowiedzialnych za wykonanie i egzekwowanie prawa potrzebnych do jej zrealizowania. Koszt bie Ŝą cej maj ą głównie na celu zapobieganie zanieczyszczeniom eksploatacji (oraz np. spłata długów) jest pokrywany z poprzez: samorz ądowej subwencji. Po okre ślonym czasie - tak - racjonalne planowanie przestrzenne, jak w BOT - prawo własno ści przechodzi na władze. - kontrolowanie gospodarczego korzystania ze Główn ą zalet ą modelu jest zdj ęcie z samorz ądu środowiska, ci ęŜ aru finansowania budowy inwestycji, a wad ą - - porz ądkowanie działalno ści zwi ązanej z według KE - s ą skomplikowane procedury (przetargu, gospodarczym korzystaniem ze środowiska, przekazania własno ści itp.), - instalowanie urz ądze ń ochrony środowiska. - BOO (ang. Build-Own-Operate) - ten model ró Ŝni si ę Instrumenty słu Ŝą ce do zarz ądzania planem od DBFO jednym wa Ŝnym szczegółem - inwestor gospodarki odpadami wynikaj ą z obowi ązuj ących aktów prywatny ści ąga opłaty z u Ŝytkowników inwestycji (np. pranych (np. Prawo ochrony środowiska, o składowiska); w ten sposób zbiera pieni ądze na jej zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o utrzymanie i ewentualn ą spłat ę długów. W tym odpadach itp.) i mo Ŝna je podzieli ć na instrumenty przypadku inwestor prywatny jest wła ścicielem prawne, finansowe, społeczne oraz strukturalne. inwestycji (na czas trwania kontraktu). Koncesja zdejmuje z samorz ądu wszystkie obci ąŜ enia 10.1.1. Instrumenty prawne finansowe. Istnieje kilka aspektów utrudniaj ących realizacj ę Do instrumentów prawnych z zakresu gospodarki partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. S ą to m.in. odpadami zaliczamy przede wszystkim decyzje i niewystarczaj ące ramy ustawodawcze i prawne oraz brak zezwolenia w tym: zdolno ści do organizowania przetargów i przyznawania - zezwolenia na zbieranie, transport, odzysk i zamówie ń. W chwili sporz ądzania Planu trwały prace nad unieszkodliwianie odpadów, kształtem ustawy o PPP. - pozwolenia zintegrowane, - decyzje zatwierdzaj ące programy gospodarki X. SYSTEM MONITORINGU I OCENY WDRA śANIA odpadami niebezpiecznymi, PLANU GOSPODARKI ODPADAMI - decyzje zatwierdzaj ące instrukcje eksploatacji składowisk oraz ich zamkni ęcia, 10.1. Zarz ądzanie Planem Gospodarki Odpadami - raporty o oddziaływaniu na środowisko planowanych czy istniej ących inwestycji, Warunkiem realizacji planu gospodarki odpadami jest - opinie dotycz ące planów gospodarki odpadami. ustalenie systemu zarz ądzania tym planem. Zarz ądzanie Szczególnym instrumentem prawnym jest od planem odbywa si ę z uwzgl ędnieniem zasad niedawna monitoring czyli pomiar stanu środowiska. zrównowa Ŝonego rozwoju, w oparciu o instrumenty Prowadzony on jest mi ędzy innymi jako badania jako ści zarz ądzania zgodne z kompetencjami i obowi ązków środowiska. Obecnie, wprowadzenie bada ń podmiotów zarz ądzaj ących. monitoringowych jako obowi ązuj ących przez zapisy w W odniesieniu do gminnego (zwi ązkowego) planu niektórych aktach prawnych czyni ą je instrumentem o gospodarki odpadami jednostk ą, na której b ędą znaczeniu prawym. Dotyczy to szczególnie nowo spoczywały główne zadania zarz ądzania tym planem obowi ązuj ących zasad monitoringu składowisk odpadów będzie Gmina (Zwi ązek). Do niej bowiem nale Ŝy realizacja zarówno w czasie ich eksploatacji jak i po zamkni ęciu i wi ększo ści zada ń zwi ązanych z gospodark ą odpadami rekultywacji. (art. 3 i 6 ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminie). 10.1.2. Instrumenty finansowe Niemniej cało ściowe zarz ądzanie gospodark ą odpadami b ędzie odbywa ć si ę na kilku szczeblach. Do instrumentów finansowych zaliczamy: Oprócz szczebla gminnego (zwi ązkowego) s ą jeszcze - opłaty za korzystanie ze środowiska - za emisje szczeble wojewódzki i powiatowy, a tak Ŝe szczeble zanieczyszcze ń do powietrza, za pobór wody jednostek organizacyjnych, obejmuj ących działania powierzchniowej i podziemnej, za odprowadzanie podejmowane przez podmioty gospodarcze korzystaj ące ścieków do wód lub ziemi, za składowanie odpadów, ze środowiska. - administracyjne kary pieni ęŜ ne, Kompetencje powiatu i województwa dotycz ą głównie - odpowiedzialno ść cywilna, karna i administracyjna, zada ń kontrolnych i formalnych mi ędzy innymi wydawanie - kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska. i opiniowanie decyzji na wytwarzanie odpadów, transport odpadów itp. Dziennik Urz ędowy - 2639 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

10.1.3. Instrumenty społeczne będzie to proces wieloletni co nie oznacza, Ŝe nie nale Ŝy go prowadzi ć. Wśród instrumentów społecznych jako najwa Ŝniejszy Działania edukacyjne powinny by ć realizowane w nale Ŝy wymieni ć współdziałanie. Uzgodnienia i ró Ŝnych dziedzinach, ró Ŝnych formach oraz na ró Ŝnych usprawnienia instytucjonalne s ą wa Ŝnym elementem poziomach, pocz ąwszy od szkół wszystkich stopni a skutecznego zarz ądzania opartego o zasady sko ńczywszy na tematycznych szkoleniach adresowanych zrównowa Ŝonego rozwoju. Mo Ŝna je podzieli ć na : do poszczególnych grup zawodowych i organizacji. - narz ędzia dla usprawnienia współpracy i budowania W szczególno ści szkolenia ekologiczne powinny by ć partnerstwa tzw. „uczenie si ę poprzez działanie”. organizowane dla: Mo Ŝna w nich wyró Ŝni ć dwie kategorie dotycz ące: - pracowników administracji; - działa ń samorz ądów (dokształcanie profesjonalne i - samorz ądów mieszka ńców; system szkole ń, interdyscyplinarny model pracy, - nauczycieli szkół wszystkich szczebli; współpraca i partnerstwo w systemach - dziennikarzy; sieciowych), - dyrekcji i kadry zakładów produkcyjnych. - powi ąza ń mi ędzy władzami samorz ądowymi a Edukacja i informacja z komunikacj ą s ą ze sob ą ści śle społecze ństwem (udział społecze ństwa w powi ązane, bowiem dobra i wła ściwa informacja pot ęguje zarz ądzaniu poprzez system konsultacji i debat proces edukacji. publicznych, wprowadzenie mechanizmów, tzw. budowania świadomo ści - kampanie edukacyjne). 10.1.4. Instrumenty strukturalne - narz ędzia dla formułowania, integrowania i wdro Ŝenia polityk środowiskowych Do instrumentów strukturalnych nale Ŝą wszelkie - środowiskowe porozumienia, karty, deklaracje, programy strategiczne np. strategie rozwoju wraz z statuty, programami sektorowymi a tak Ŝe program ochrony - strategie i plany działa ń, środowiska i to one wytyczaj ą główne tendencje i kierunki - systemy zarz ądzania środowiskiem, działa ń w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i - ocena wpływu na środowisko, ochrony środowiska. Nadrz ędnymi dokumentami powinny - ocena strategii środowiskowych. by ć strategia rozwoju gminy oraz studiom uwarunkowa ń - narz ędzia wł ączaj ące mechanizmy rynkowe w zagospodarowania przestrzennego gminy jako dokument realizacje zrównowa Ŝonego rozwoju: wytyczaj ące główne tendencje i kierunki działa ń w ramach - opłaty, podatki, grzywny (na rzecz środowiska), rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony - regulacje cenowe, środowiska. Dokumenty te s ą baz ą dla opracowania - regulacje u Ŝytkowania, oceny inwestycji, programów sektorowych. - środowiskowe zalecenia dla bud Ŝetowania, W programach tych powinny by ć uwzgl ędnione z - kryteria środowiskowe w procedurach jednej strony kierunki rozwoju poszczególnych dziedzin przetargowych. gospodarki i ich konsekwencje dla systemu gospodarki - narz ędzia dla pomiaru, oceny i monitorowania skutków odpadami (przewidywane ilo ści i rodzaje odpadów zrównowa Ŝonego rozwoju zwi ązanych z planowanymi inwestycjami), a z drugiej - wska źniki równowagi środowiskowej, wytyczono pewne ramy tego rozwoju, warunkowane - ustalenie wyra źnych celów operacyjnych, trosk ą o stan środowiska. - monitorowanie skuteczno ści procesów Oznacza to, Ŝe ochrona środowiska na terenie gminy zarz ądzania. wymaga podejmowania pewnych działa ń w okre ślonych Kolejnym bardzo istotnym elementem instrumentów dziedzinach gospodarki jak i codziennego Ŝycia jego społecznych jest edukacja ekologiczna. Pod tym poj ęciem mieszka ńców. nale Ŝy rozumie ć ró Ŝnorodne działania, które zmierzaj ą do kształtowania świadomo ści ekologicznej społecze ństwa 10.2. Monitorowanie Planu Gospodarki Odpadami oraz przyjaznych dla środowiska nawyków. Podstaw ą jest tu rzetelne i ci ągłe przekazywanie wiedzy na temat 10.2.1. Zasady monitoringu ochrony środowiska oraz komunikowanie si ę władz samorz ądów lokalnych ze społecze ństwem na drodze W procesie wdra Ŝania Planu wa Ŝna jest kontrola podejmowanych działa ń inwestycyjnych. przebiegu tego procesu oraz ocena stopnia realizacji Niezb ędne jest aby prowadzona komunikacja zada ń w nim wyznaczonych z punktu widzenia osi ągni ęcia społeczna obj ęła swym zasi ęgiem wszystkie grupy zało Ŝonych celów. Z tego wzgl ędu wa Ŝne jest społecze ństwa. Bardzo wa Ŝną spraw ą jest wła ściwe, wyznaczenie systemu monitorowania, na podstawie rzetelne i odpowiednio wcze śniejsze informowanie tych którego b ędzie mo Ŝliwe dokonanie oceny procesu mieszka ńców, których planowane inwestycje b ędą wdra Ŝania, jak i równie Ŝ b ędą mogły by ć dokonane dotyczyły w sposób bezpo średni (np. mieszka ńców przy ewentualne modyfikacje planu. posesji, których zostanie zlokalizowany punkt Monitoring powinien by ć sprawowany w nast ępuj ących gromadzenia surowców wtórnych). Nie mo Ŝe zaistnie ć zakresach: sytuacja, Ŝe o planowanych zamierzeniach dowiaduj ą si ę - monitoring środowiska, oni z „innych” źródeł np. prasy. W takim przypadku - monitoring planu, wielokrotnie zajm ą oni postaw ę negatywn ą (czasami - monitoring odczu ć społecznych. nawet wrog ą) w stosunku do planowanej inwestycji. Jak Monitoring środowiska - system kontroli środowiska, jest uczy do świadczenie wydłu Ŝa to lub nawet czasami narz ędziem wspomagaj ącym prawne, finansowe i uniemo Ŝliwia realizacje planowanych celów. społeczne instrumenty zarz ądzania środowiskiem. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe głównym celem Dostarcza informacji o efektach wszystkich działa ń z prowadzonej edukacji ekologicznej b ędzie zmiana postaw zakresu gospodarki odpadami i mo Ŝe by ć traktowany jako (nawyków) społecze ństwa w odniesieniu do podstawa do oceny całej polityki ochrony środowiska. Jest poszczególnych dziedzin Ŝycia tak, aby były one zgodne z jednym z najwa Ŝniejszych kryteriów, na podstawie których zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju. Z uwagi na tworzona jest nowa polityka. Mierniki efektów specyfik ę tego zagadnienia trzeba mie ć świadomo ść , Ŝe ekologicznych s ą w znacznym stopniu dost ępne jako Dziennik Urz ędowy - 2640 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz. wielko ści mierzone w ramach istniej ących systemów - udział wytworzonych odpadów z poszczególnych kontroli i monitoringu. źródeł - %, - wagowy wska źnik nagromadzenia odpadów Monitoring planu - najwa Ŝniejszym wska źnikiem jest przypadaj ący na 1 mieszka ńca - kg/M/r, monitorowanie realizacji poszczególnych zada ń, które - udział odpadów poddawanych procesom odzysku i powinno si ę odbywa ć np. co roku, na podstawie unieszkodliwiania - %. zestawienia planu działa ń przewidzianych do realizacji z Ocena wyników realizacji planu według przytoczonych post ępem ich wdro Ŝenia. W przypadku nie osi ągni ęcia powy Ŝej wska źników powinna zawsze odnosi ć się do tej zaplanowanych zamierze ń nale Ŝy dokona ć analizy samej jednostki czasowej np. rok. Osi ągni ęte warto ści sytuacji i pozna ć jej przyczyny. Powodem mog ą by ć np. wska źników powinny by ć porównywane z zakładanymi w brak czasu, pieni ędzy, zasobów ludzkich lub te Ŝ zmiana planie na dany okres oraz osi ągni ętymi w poprzednich kolejno ści przewidzianych w programie zada ń okresach. priorytetowych. 10.2.3. Monitorowanie zało Ŝonych efektów ekologicznych Monitoring odczu ć społecznych - jest on sprawowany na podstawie bada ń opinii społecznej i specjalistycznych W ocenie post ępu wdra Ŝania planu gospodarki opracowa ń słu Ŝą cych jako ściowej ocenie udziału odpadami oraz jego faktycznego wpływu na środowisko społecze ństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu pomocna jest analiza i monitorowanie zało Ŝonych efektów środowiska, a tak Ŝe ocenie odbioru przez społecze ństwo ekologicznych, jakie powinna przynie ść realizacja efektów planu, mi ędzy innymi przez ilo ść i jako ść wyznaczonych celów. interwencji zgłaszanych do powiatowych władz W efekcie realizacji wyznaczonych dla gminy Kozłowo środowiskowych. celów ekologicznych powinno uzyska ć si ę zakładane efekty ekologiczne (tabela 20). 10.2.2. Wska źniki monitorowania efektywno ści Zakładane efekty działa ń proponowanych w planie Najbardziej miarodajn ą ocen ą efektywno ści gospodarki odpadami Tabela 20 wprowadzanych na podstawie planu zmian w gospodarce Proponowane Zakładany efekt działania Bezpo średnie Po średnie odpadami jest stosowanie łatwo mierzalnych wska źników. Zmiana profilu - Zmniejszenie ilo ści - Zmniejszenie Przykładowe wska źniki (zgodne z planem wojewódzkim) produkcji wytwarzanych odpadów zapotrzebowania na instalacje - zmniejszenie - Zmniejszenie do odzysku i unieszkodliwiania do oceny realizacji Planu dla gminy Kozłowo przedstawia odpadowo ści i zapotrzebowania na odpadów tabela 19: materiałochłonno ści no śniki energii - Zmniejszenie zapotrzebowania miejsca pod instalacje do unieszkodliwiania Wska źniki oceny realizacji planu dla gminy Kozłowo odpadów (składowiska) - Zmniejszenie emisji Tabela 19 zanieczyszcze ń Stan Źródło Wska źnik Jednostka miary Wprowadzenie - Zmniejszenie ilo ści - Zmniejszenie zagro Ŝenia dla wyj ściowy informacji selektywnej zbiórki odpadów trafiaj ących zdrowia ludzi 1 2 3 4 odpadów na składowiska - Ochrona terenu - zmniejszenie Ilo ść niezrekultywowanych - Pozyskiwanie zapotrzebowania na teren pod zamkni ętych składowisk i szt. Od 2004 WIO Ś, WUS czystych surowców do składowiska wyrobisk - 0 w 2010 r. przeróbki - Poprawa estetyki gminy Odpadowo ść produkcji W przeliczeniu na - Zmniejszenie liczby - Zwi ększenie zatrudnienia PKB jednostk ę dzikich wysypisk śmieci produkcji, warto ść Urz ąd Odzysk odpadów - Wydłu Ŝenie czasu - Zmniejszenie Od 2004 produkcji lub statystyczny eksploatacji istniej ących materiałochłonno ści i warto ść sprzedan ą i projektowanych energochłonno ści produkcji w przemy śle składowisk - Wykorzystanie kompostu do Liczba kontroli - Produkcja wyrobów z piel ęgnacji terenów zielonych przeprowadzonych w ci ągu roku odpadów np. kompostu - Zmniejszenie przez WIO Ś w zakresie zapotrzebowania na surowce szt. Od 2004 GUS gospodarki odpadami i liczba pierwotne stwierdzonych nieprawidłowo ści - Likwidacja dzikich - Poprawa estetyki - Zmniejszenie zagro Ŝenia dla 0 w 2010 r. wysypisk śmieci gminy zdrowia ludzi Odpady komunalne wytworzone WIO Ś, Urz ąd - Zmniejszenie zagro Ŝenia dla tys. Mg 0,78 w ci ągu roku Marszałkowski rozwoju fauny i flory Poziom odzysku /recyklingu Urz ąd - Zmniejszenie potencjalnych % Od 2004 opakowa ń w tym Marszałkowski zanieczyszczeń wód - z tworzyw sztucznych - 22% podziemnych i w 2006 r., 25% w 2010 r. powierzchniowych - z papieru i tektury - 45% w Prowadzenie akcji - Unikanie - Ochrona środowiska 2006 r., 55% w 2010 r. edukacyjnej powstawania odpadów Wzrost świadomo ści - ze szkła - 35% w 2006 r., - Wła ściwe ekologicznej 60% w 2010 r. post ępowanie z - wielomateriałowe - 20% w odpadami 2006 r., 25% w 2010 r. - z drewna i materiałów naturalnych 13% w XI. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PLANU NA 2006 r., 25% w 2010 r ŚRODOWISKO - z aluminium - 35% w 2006 r., 50% w 2010 r. - ze stali - 18% w 2006 r., 50% W niniejszym rozdziale zawarto wnioski z w 2010 r. Poziom odzysku odpadów przeprowadzonej analizy oddziaływania rozwi ąza ń Urz ąd wielkogabarytowych - 20% w % Od 2004 Marszałkowski proponowanych w planie na stan środowiska na obszarze 2006 r., 50% w 2010 r. Poziom odzysku odpadów gminy Kozłowo. Urz ąd budowlanych - 15 % w % Od 2004 Marszałkowski Opracowany plan gospodarki odpadami jest z 2006 r., 40% w 2010 r. Poziom odzysku odpadów zało Ŝenia zbiorem działa ń i przedsi ęwzi ęć Urz ąd niebezpiecznych - 15% w % Od 2004 Marszałkowski proekologicznych maj ących na celu popraw ę sytuacji w 2006 r., 50% w 2010 r. środowisku. Jednak podejmowane działania w zakresie Do oceny realizacji planu mog ą posłu Ŝyć tak Ŝe gospodarki poszczególnymi rodzajami odpadów mog ą wska źniki takie jak: stwarza ć potencjalne zagro Ŝenie negatywnego - masa (obj ęto ść ) wytworzonych na terenie gminy oddziaływania na środowisko. odpadów - Mg/r (m 3/r), Dziennik Urz ędowy - 2641 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

11.1. Odpady inne ni Ŝ niebezpieczne zezwole ń, prowadzenia rzetelnej ewidencji powstaj ących odpadów, d ąŜ enie do osi ągni ęcia maksymalnego stopnia Generaln ą zasad ą jaka musi obowi ązywa ć jest to aby ich odzysku oraz wła ściwego unieszkodliwiania pozostałej ka Ŝdy wytwórca odpadów (mieszkaniec, podmiot cz ęś ci odpadów. Uregulowanie gospodarki w tym zakresie gospodarczy) pozbywał si ę ich w sposób wła ściwy oraz znacz ąco wpłynie mi ędzy innymi na jako ść powietrza, wód posiadał odpowiednie dokumenty o tym świadcz ące. podziemnych i powierzchniowych, a tak Ŝe ogóln ą estetyk ę Stopniowe wprowadzanie zaproponowanych w planie na terenie gminy. działa ń w zakresie zbiórki, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych i innych ni Ŝ 11.2. Odpady niebezpieczne niebezpieczne b ędzie korzystnie oddziaływa ć na stan środowiska w gminie. Realizacja tych zada ń w systemie W przypadku odpadów niebezpiecznych zwi ązkowym powinna przynie ść zakładane efekty najwa Ŝniejszym działaniem, zapewniaj ącym ograniczenie (ekologiczne i ekonomiczne). negatywnego oddziaływania tego rodzaju odpadów na Obj ęcie zbiórk ą na terenie gminy wszystkich środowisko, jest kontrolowanie sposobów post ępowania z wytwórców odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne (w tym powstaj ącymi odpadami. Kontrola ta powinna obejmowa ć przede wszystkim komunalnych) pozwoli na cał ą „drog ę” danego odpadu – od miejsca jego wyeliminowanie nielegalnego (dzikie wysypiska) lub wytworzenia poprzez zbiórk ę, transport do miejsca jego niewła ściwego si ę ich pozbywania (spalanie). odzysku lub unieszkodliwienia. Zagwarantowanie Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów powinno wła ściwego post ępowania z odpadami niebezpiecznymi w sposób znacz ący ograniczy ć ilo ści odpadów spowoduje wyeliminowanie zagro Ŝeń jakie mog ą zmieszanych przeznaczonych do unieszkodliwiania. Ma to spowodowa ć w środowisku substancje znajduj ące si ę w szczególne znaczenie w kontek ście wypełniania zało Ŝeń odpadach niebezpiecznych. planów gospodarki wy Ŝszego szczebla oraz dyrektyw Wa Ŝnym zagadnieniem w kwestii ochrony środowiska unijnych, zakładaj ących znaczne ograniczenie ilo ści jest stworzenie na terenie gminy pełnego systemu zbiórki odpadów trafiaj ących na składowiska. System odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w odpadach selektywnego gromadzenia poszczególnych frakcji komunalnych. Selektywna zbiórka tego rodzaju odpadów odpadów pozwoli na zwi ększenie ilo ści odpadów pozwoli na wyeliminowanie składowania ich na odzyskiwanych poprzez recykling materiałowy. Po średnim składowiskach odpadów komunalnych, co przyczyni si ę skutkiem takich działa ń b ędzie zmniejszenie do zmniejszenia stopnia zagro Ŝenia tych obiektów. zapotrzebowania na surowce w gospodarce, co bez wątpienia b ędzie przyczynia ć si ę do ochrony zasobów 11.3. Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania naturalnych. Jednocze śnie zostanie wydłu Ŝony czas odpadów eksploatacji istniej ących instalacji do unieszkodliwiania odpadów (składowisk). Szczególnie wa Ŝną kwesti ą jest Wraz z zamkni ęciem i rekultywacj ą znajduj ących si ę selektywne gromadzenie i odzysk odpadów ulegaj ących na terenie gminy instalacji do unieszkodliwiania biodegradacji. Zaproponowane w planie rozwi ązania tego zlikwidowane zostan ą ogniska potencjalnego zagro Ŝenia zagadnienia system zbiórki, transportu i odzysku tego dla środowiska. Zamkni ęcie i wła ściwa rekultywacja tych rodzaju odpadów (z uwzgl ędnieniem gospodarki osadami obiektów jest korzystna z punktu widzenia ochrony ściekowymi) pozwol ą na bezpieczny dla środowiska ich środowiska, gdy Ŝ eliminuje obecne i mog ące wyst ąpi ć w odzysk i ponowne wykorzystanie w postaci substratu przyszło ści negatywne oddziaływania tych obiektów na humusowego (nawozu organicznego). Działania takie w poszczególne elementy środowiska. Dotyczy to przede dłu Ŝszej perspektywie czasowej mog ą korzystnie wpływa ć wszystkim wód podziemnych. Ma to szczególne na stan jako ści gleb na terenie gminy, zasilaj ąc je w znaczenie w odniesieniu do istniej ących na trenie składniki organiczne. Zmniejszy si ę tak Ŝe poszczególnych gmin warunków geologicznych zapotrzebowanie na nawozy sztuczne, co po średnio mo Ŝe (wyst ępowanie GZWP). wpływa ć na stan wód podziemnych i powierzchniowych Przedstawiona koncepcja gminnej (zwi ązkowej) (zmniejszenie zawarto ści azotu). Wytwarzany substrat gospodarki odpadami opartej na zwi ązkowych instalacjach humusowy powinien by ć tak Ŝe do zabiegów do odzysku i unieszkodliwiania jest zgodna z zało Ŝeniami rekultywacyjnych terenów zdegradowanych na terenie planu wojewódzkiego. Takie rozwi ązania zapewni ą gminy (zamkni ęte składowiska, wyrobiska kruszyw wła ściwe post ępowania z poszczególnymi frakcjami naturalnych itp.). odpadów w całym „cyklu ich Ŝycia”. Proponowane Ograniczenie ilo ści odpadów ulegaj ących stworzenie Lokalnego Punktu Gromadzenia Odpadów biodegradacji, trafiaj ących na składowiska odpadów będzie elementem uzupełnieniem sytemu odzysku i pozwoli równie Ŝ na zmniejszenie emisji do atmosfery unieszkodliwiana odpadów funkcjonuj ącym na terenie gazów powstaj ących w wyniku beztlenowego rozkładu gminy. Prowadzenie wła ściwego, odzysku i tych odpadów, a w szczególno ści ograniczy emisj ę unieszkodliwiania powstaj ących odpadów tylko w kilku metanu. miejscach (kompostownia i składowisko w Zakrzewie, Nale Ŝy podkre śli ć konieczno ść wła ściwego sortownia w Działdowie) umo Ŝliwi ograniczenie zagro Ŝeń, post ępowanie w zakresie gospodarki odpadami jakie stwarzaj ą dla środowiska tego rodzaju obiekty. prowadzonymi przez podmioty gospodarcze na terenie gminy. Zintensyfikowanie działa ń prowadzących do ich Reasumuj ąc nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe tylko Ŝelazna wykorzystania wykluczy w przyszło ści konieczno ść konsekwencja w stopniowej realizacji przedstawionych w ponoszenia znacznych nakładów na ich unieszkodliwienie. planie zada ń w zakresie gospodarki odpadami b ędzie Uporz ądkowania wymaga w szczególno ści gospodarka prowadzi ć do poprawy stanu środowiska przyrodniczego odpadami prowadzona przez małe i średnie podmioty. na terenie gminy Kozłowo. Dotyczy to przede wszystkim posiadania odpowiednich

Dziennik Urz ędowy - 2642 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

ZAŁ ĄCZNIK I - Terminologia

stosowanych w gminie pojemnikach na odpady) do nich zalicza Gospodarowanie odpadami - to zbieranie, transport, odzysk si ę równie Ŝ wraki pojazdów mechanicznych. i unieszkodliwianie odpadów, w tym równie Ŝ nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów. Odpady z gospodarstw domowych - odpady zwi ązane bezpo średnio z bytowaniem, wytwarzane i wyrzucane z Kompostownia - zakład przerobu odpadów komunalnych gospodarstw domowych. pochodzenia biologicznego na kompost; ze wzgl ędu na charakter i czysto ść dostarczonych materiałów do procesu i sposób Odpady z obiektów u Ŝyteczno ści publicznej i obsługi wykorzystania kompostu, jak równie Ŝ warunki lokalizacyjne ludno ści - odpady powstaj ące w urz ędach organów administracji stosuje si ę ró Ŝny stopie ń wyposa Ŝenia w środki techniczne; publicznej, zakładach opieki zdrowotnej (bez odpadów kompostowanie mo Ŝe przebiega ć w komorach zamkni ętych niebezpiecznych) i opieki społecznej, szkołach i placówkach w (biorekatory), w warunkach naturalnych (kompostowanie rozumieniu przepisów o systemie o światy, placówkach kulturalno- pryzmowe) lub w układzie mieszanym (komory i pryzmy). oświatowych oraz jednostkach wi ęziennictwa, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. Kontener (pojemnik) grupowy - kontener ruchomy lub pojemnik stacjonarny u Ŝywany przez kilka, kilkana ście lub Odpady z piel ęgnacji terenów zielonych (odpady kilkadziesi ąt domów. ogrodowe, parkowe) - trawa, li ście, zwi ędni ęte kwiaty i gał ęzie pochodz ące z piel ęgnacji i porz ądkowania trawników, Magazynowanie odpadów - to czasowe przetrzymywanie przydomowych ogródków, terenów ogródków działkowych, lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub rekreacyjnych oraz parków, cmentarzy, przydro Ŝnych drzew itp. unieszkodliwianiem. Odzysk - to wszelkie działania nie stwarzaj ące zagro Ŝenia Odpady - oznaczaj ą kaŜdą substancj ę lub przedmiot dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegaj ące na nale Ŝą cy do jednej z kategorii, okre ślonych w zał ączniku Nr 1 do wykorzystaniu odpadów w cało ści lub w cz ęś ci, lub prowadz ące ustawy o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z pó źn. zm.), których do odzysku z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich posiadacz pozbywa si ę, zamierza pozby ć si ę lub do ich pozbycia wykorzystania, okre ślone w zał ączniku Nr 5 do ustawy. jest zobowi ązany. Posiadacz odpadów - to ka Ŝdy, kto faktycznie włada Odpady komunalne - odpady powstaj ące w gospodarstwach odpadami (wytwórc ę odpadów, inn ą osob ę fizyczn ą, osob ę domowych, a tak Ŝe odpady niezawieraj ące odpadów prawn ą lub jednostk ę organizacyjn ą); domniemywa si ę, Ŝe niebezpiecznych pochodz ące od innych wytwórców odpadów, władaj ący powierzchni ą ziemi jest posiadaczem odpadów które ze wzgl ędu na swój charakter lub skład s ą podobne do znajduj ących si ę na tej nieruchomo ści. odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych. Recykling - to taki odzysk, który polega na powtórnym Odpady medyczne - s ą to odpady powstaj ące w zwi ązku z przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w udzieleniem świadcze ń zdrowotnych oraz prowadzenia bada ń i procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału do świadcze ń naukowych w zakresie medycyny. o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym teŜ recykling organiczny, z wyj ątkiem odzysku energii. Odpady niebezpieczne (problemowe): - nale Ŝą ce do kategorii lub rodzajów odpadów okre ślonych na Składowisko odpadów - to obiekt budowlany przeznaczony li ście A zał ącznika Nr 2 do ustawy oraz posiadaj ące co do składowania odpadów. najmniej jedn ą z wła ściwo ści wymienionych w zał ączniku Nr 4 do ustawy lub System donoszenia (zbiórka stacjonarna) - system - nale Ŝą ce do kategorii lub rodzajów odpadów okre ślonych na zbierania odpadów gromadzonych w stacjach gromadzenia lub 3 li ście B zał ącznika Nr 2 do ustawy i zawieraj ące którykolwiek du Ŝych pojemnikach (rz ędu kilku m ) czyli kontenerach ze składników wymienionych w zał ączniku Nr 3 do ustawy grupowych obsługuj ących kilka lub wi ęcej posesji. oraz posiadaj ące co najmniej jedn ą z wła ściwo ści wymienionych w zał ączniku Nr 4 do ustawy. System dwupojemnikowy - selektywne zbieranie odpadów wg prostego podziału tylko na dwie grupy; istnieje kilka wariantów Odpady oboj ętne - odpady, które nie ulegaj ą istotnym podziału: przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; s ą - system dualny - podział na frakcj ę wspólnie zbieranych nierozpuszczalne, nie wchodz ą w reakcje fizyczne ani surowców wtórnych (u Ŝytecznych), kierowan ą do sortowni chemiczne, nie powoduj ą zanieczyszczenia środowiska lub oraz reszt ę, kierowan ą na składowisko, zagro Ŝenia dla zdrowia ludzi, ulegaj ą biodegradacji i nie wpływaj ą - podział na „mokre - suche” - frakcja mokra - głównie niekorzystnie na materi ę, z któr ą si ę kontaktuj ą; ogólna zawarto ść bioodpady kierowana jest do kompostowni, frakcja sucha do zanieczyszcze ń w tych odpadach oraz zdolno ść do ich sortowni, wymywania, a tak Ŝe negatywne oddziaływanie na środowisko - podział na „mokre - reszta” - mokre trafiaj ą do kompostowni, odcieku musz ą by ć nieznaczne, a w szczególno ści nie powinny a reszta trafia na składowisko, b ądź podlega dalszemu stanowi ć zagro Ŝenia dla jako ści wód powierzchniowych, wód podziałowi realizowanemu przez system zbiórki (np. odzysk podziemnych gleby i ziemi. papieru, szkła itd.).

Odpady uliczne - odpady ze sprz ątania i oczyszczania System odbierania - wyró Ŝnia si ę dwa podsystemy: “od placów i ulic oraz z opró Ŝniania koszy ulicznych. drzwi do drzwi” i “przy kraw ęŜ niku”.

Odpady weterynaryjne - s ą to odpady powstaj ące w Unieszkodliwianie odpadów - polega na poddaniu odpadów zwi ązku z badaniem, leczeniem zwierz ąt lub świadczeniem usług procesom przekształce ń biologicznych, fizycznych lub weterynaryjnych, a tak Ŝe zwi ązku z prowadzeniem bada ń chemicznych okre ślonym w zał ączniku Nr 6 do ustawy w celu naukowych i do świadcze ń na zwierz ętach. doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagroŜenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi oraz środowiska. Odpady wielkogabarytowe (inaczej blokuj ące) - odpady takie jak stare meble, sprz ęt gospodarstwa domowego, cz ęś ci Wytwórcy odpadów - to ka Ŝdy, którego działalno ść maszyn rolniczych lub całe maszyny ju Ŝ nie u Ŝywane w powoduje powstawanie odpadów oraz ka Ŝdy, kto przeprowadza gospodarstwach rolnych itp., których nie mo Ŝna zbiera ć w wst ępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powoduj ące ramach normalnego systemu zbiórki odpadów komunalnych z zmian ę charakteru lub składu tych odpadów. powodu ich rozmiaru (nie mieszcz ą si ę do typowych, Dziennik Urz ędowy - 2643 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

Zakład odzysku odpadów - obiekt, w którym dokonuje si ę pojemnik na ulicy, a u Ŝytkownik zabiera go na teren posesji; czynno ści zwi ązanych z wykorzystywaniem odpadów system ten cz ęsto wykorzystuje si ę do zbiórki bezpojemnikowej, (przekształcanie odpadów na paliwo, kompostowanie, recykling). np. w workach foliowych bezzwrotnych.

Zakład recyklingu (ZR) - obiekt, w którym dokonuje si ę Zbieranie odpadów - to ka Ŝde działanie, w szczególno ści przygotowania do zagospodarowania (wywozu i sprzedaŜy) umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie zebranych surowców wtórnych (np. makulatury, stłuczki szklanej, odpadów, które ma na celu przygotowanie do transportu do metali itd.) poprzez usuni ęcie zanieczyszcze ń i balastu, miejsca ich odzysku lub unieszkodliwiania. ewentualne frakcjonowanie (sortowanie na ró Ŝne gatunki, np. makulatura - na tward ą, gazetow ą i mieszan ą, a stłuczk ę szklan ą Zbieranie selektywne jest wymogiem Ustawy o odpadach z na biał ą, kolorow ą i mieszan ą) i zmniejszenia rozmiarów na dnia 27 kwietnia 2001 r. w przeciwie ństwie do systemu zbierania potrzeby transportowe przy zastosowaniu prasy. odpadów niesegregowanych - jest to system oddzielnego zbierania dwóch lub wi ęcej grup odpadów z podziałem według Zbieranie “od drzwi do drzwi” - wariant systemu odbierania jasno okre ślonych cech. Zbieranie selektywne mo Ŝe by ć polegaj ący na zbieraniu odpadów gromadzonych w realizowane wg ró Ŝnych systemów zbierania, najcz ęś ciej przydomowym pojemniku; osoba zbieraj ąca musi ka Ŝdorazowo uzale Ŝnionych od rodzaju zabudowy i b ędącego w dyspozycji wej ść po pojemnik na teren posesji, a po opró Ŝnieniu odstawi ć sprz ętu do zbierania i wywozu. Selektywn ą zbiórk ę w systemie od pojemnik na miejsce. drzwi do drzwi realizuje si ę zestawem pojemników wyró Ŝniaj ących si ę barw ą. System zbierania przy kraw ęŜ niku Zbieranie “przy kraw ęŜ niku” - wariant systemu odbierania; bazuje na zbieraniu cz ęś ci odpadów (surowców wtórnych) w wymaga ustalenia i przestrzegania harmonogramu zbiórki; worki foliowe. Ułatwieniem w prowadzeniu takiej zbiórki dla uŜytkownik pojemnika na odpady wystawia go przed posesj ę mieszka ńca mog ą by ć stela Ŝe do worków. rano w dzie ń zbiórki; zbieraj ący po opró Ŝnieniu zostawia

ZAŁ ĄCZNIK II - Bibliografia

1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, Dz. U. Nr 62, poz. 628. z pó źniejszymi zmianami. 2. Ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach, Dz. U. Nr 132, poz. 622 z pó źniejszymi zmianami. 3. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie terytorialnym, Dz. U. Nr 16, poz. 95 z pó źniejszymi zmianami. 4. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, Dz. U. Nr 9, poz. 43, z pó źniejszymi zmianami. 5. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz. U. Nr 62, poz. 627 z pó źniejszymi zmianami. 6. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z pó źniejszymi zmianami. 7. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz. U. Nr 80 poz. 717. 8. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych, Dz. U. Nr 104 poz. 982. 9. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. Dz. U. 71, poz. 649. 10. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzenia planów gospodarki odpadami, Dz. U. Nr 66, poz. 620. 11. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów, Dz. U. Nr 220, poz. 1858. 12. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni ęcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk odpadów, Dz. U. Nr 61, poz. 549. 13. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 pa ździernika 2003 r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji i urz ądze ń, w których był lub jest wykorzystywany azbest. Dz. U. 192, poz. 1876. 14. Dyrektywa 75/442/EWG z lipca 1975 r. w sprawie odpadów ze zmianami 91/692/EWG. 15. Dyrektywa 99/31/WE z 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów. 16. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, pa ździernik 2002 r. 17. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla województwa warmi ńsko-mazurskiego, listopad 2003 r. 18. Plan gospodarki odpadami w powiecie działdowskim, ABRYS Technika, marzec 2004 r. 19. Planowanie Gospodarki Odpadami w Polsce. Poradnik - powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami; Warszawa 2002 r. 20. Koncepcja modernizacji i rozbudowy składowiska odpadów oraz kompostowni osadów ściekowych w Zakrzewie, ABRYS Technika, Pozna ń, 2004 r. 21. Dokumentacja techniczna składowiska odpadów komunalnych w miejscowo ści Ciechanówko, gmina Lidzbark, ABRYS, listopad 1999 r. 22. Prognozowanie ilo ści, jako ści oraz metod usuwania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, H. Piotrowska, PZITS Warszawa, 1986. 23. Wska źniki nagromadzenia i składu odpadów komunalnych w latach 1985-2000 oraz metody ich bada ń, PZITS Warszawa 1985-1986. 24. Poradnik do opracowania gminnego i powiatowego programu zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrony środowiska, M. Kistowski, Gda ńsk 1999. 25. Recykling - jak rozwi ąza ć efektywnie problem odpadów komunalnych?, F. Jurasz, Instytut Gospodarki Materiałowej, Warszawa 1991. 26. Utrzymanie czysto ści i gospodarka odpadami na terenach wiejskich - materiały konferencyjne, Pozna ń 24-25 wrze śnia 1992. 27. Zbiór zalece ń do programowania, projektowania i eksploatacji wysypisk komunalnych, H. Piotrowska i in., OBREM-Łód ź 1993. 28. Gospodarka odpadami w małej gminie, L. Dindorf, Biuro Bada ń i Wdro Ŝeń Ekologicznych Spółka z o.o., Białystok. 29. "Współpraca w Europie - materiały forum", II Mi ędzynarodowe Forum Gospodarki Odpadami Pozna ń 25-28 maja 1997, PZIiTS o/Pozna ń, Pozna ń 1997. 30. Techniczne i społeczne aspekty gospodarki odpadami - materiały forum, III Mi ędzynarodowe Forum Gospodarki Odpadami 9- 12.05.1999 Pozna ń. 31. „Eksploatacja składowiska odpadów. Poradnik decydenta.”, J. Oleszkiewicz, LEM PROJEKT s.c., Kraków 1999 r. 32. III Mi ędzynarodowa Konferencja „Kompleksowa Gospodarka Odpadami Komunalnymi na terenach miejskich”, Pułtusk 18-20 wrze śnia 2000.

Dziennik Urz ędowy - 2644 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 38 Poz.

ZAŁ ĄCZNIK III